Nasza Pilica KONKURS NA NAJPIĘKNIEJSZĄ PALMĘ WIADOMOŚCI Z UMIG

MIESIĘCZNIK GMINY PILICA NR 3 (25) MARZEC/2016 EGZEMPLARZ BEZPŁATNY W NUMERZE: Kiedy wiosny ciepły promyk, WIADOMOŚCI Z UMIG str. 2 Świat do życia budzi, Miłość promienieje i ożywia ludzi. INWESTYCJE str. 3 Topnieją lody nienawiści, WIADOMOŚCI ZE SZKÓŁ str. 4 Chrystus Zmartwychwstaje BEZPIECZEŃSTWO str. 5 Wszystkim dookoła nadzieję daje

NASZE MIEJSCOWOŚCI ZŁOŻENIEC str. 9 Spokojnych Świąt Wielkanocnych, HISTORIA str. 13 pełnych nadziei na lepsze jutro NA STAREJ FOTOGRAFII str. 19

NA FOTOGRAFII str. 20 życzy Radna Powiatu zawierciańskiego Z okazji zbliżających się Świąt Róża Kończyk Wielkanocnych pragnę złożyć wszystkim mieszkańcom Miasta i Gminy Pilica najserdeczniejsze życzenia. Wiele spokoju, radości, nadziei, która da siłę w pokonaniu codziennych trudności i pozwoli z ufnością patrzeć w przyszłość. Niech te świąteczne dni upłyną w serdecznej, rodzinnej atmosferze i staną się czasem odpoczynku i wytchnienia od Zdrowych, pogodnych codziennych trudów oraz czasem Świąt Wielkanocnych, przepełnionych wiarą, spotkań przepełnionych ciepłem nadzieją i miłością. domowego ogniska. Radosnego, wiosennego nastroju, Wicemarszałek Województwa Śląskiego serdecznych spotkań w gronie rodziny Stanisław Dąbrowa i wśród przyjaciół Burmistrz Miasta i Gminy Pilica oraz wesołego Alleluja, Artur Janosik wszystkim naszym Czytelnikom Przewodnicząca Rady Miasta i Gminy Pilica Barbara Przybylik życzy Redakcja Nr 3 (25) Marzec 2016 Str. 1/20 Informacje i aktualności Nasza Pilica KONKURS NA NAJPIĘKNIEJSZĄ PALMĘ WIADOMOŚCI Z UMIG

NARODOWY DZIEŃ PAMIĘCI

Burmistrz Miasta i Gminy Pilica Artur Janosik, 20 marca, w Niedzielę Palmową, barwny Przewodnicząca Rady Miasta i Gminy Pilica Barbara Przybylik oraz pan Marian Obara. korowód przeszedł z pilickiego rynku do franciszkańskiego kościoła pw. Najświętszego Imienia Dzień 1 marca stał się symbolicznym Jezus w PilicyBiskupicach gdzie po mszy o godz. 11 początkiem działań na rzecz przywrócenia Żołnierzom nastąpiło rozstrzygnięcie trzeciego konkursu na Drugiej Konspiracji należytego im miejsca w pamięci najpiękniejszą palmę wielkanocną. Do konkursu narodowej. „Żołnierzami Wyklętymi” zwykło się stanęli wykonawcy palm, którzy rywalizowali w trzech nazywać żołnierzy polskiego podziemia niepod konkurencjach: dziecięcej, indywidualnej i zespołowej. ległościowego, którzy okupację niemiecką zmuszeni Jury w składzie: Burmistrz Artur Janosik, Ojciec byli zamienić na idący ze wschodu stalinowski reżim. Gwardian Lucjan Janas, Radna powiatu zawier Aby uczcić Pamięć „Żołnierzy Wyklętych” Burmistrz ciańskiego Róża Kończyk, sekretarz Miasta i Gminy Miasta i Gminy Pilica Pan Artur Janosik wraz Pilica Anna Kulczak, Radny Miasta i Gminy Pilica z Przewodniczącą Rady Miasta i Gminy Pilica Panią Andrzej Grabowski, Dyrektor ZEAS w Pilicy Barbara Barbarą Przybylik złożyli wizytę mieszkańcowi naszej Dąbrowa i Dyrektor MGBP Anna Kowalska, miało gminy Panu Marianowi Obarze, dziękując za męstwo niezwykle trudne zadanie, bo każda z palm wymagała i niezłomną postawę patriotyczną. Za swoją postawę wielkiego nakładu pracy i każda na swój sposób była został odznaczony Krzyżem Armii Krajowej najpiękniejsza. Laureatką w rywalizacji indywidualnej upamiętniając wysiłek Żołnierza Polski Podziemnej została Joanna Dąbrowska. W kategorii zespołowej w latach 19391945. Należy podkreślić, iż Pan Marian zwyciężyło Koło Gospodyń Wiejskich z Solcy przed Obara z powodu działalności politycznej związanej KGW Szyce i KGW Wierbka. Wyróżnienia otrzymały z walką o suwerenność i niepodległość ojczyzny był KGW z Dzwonowic, Smolenia, Kocikowej i Pilicy. Jury więziony w okresie od 24.01.1949 r. do dnia postanowiło w kategorii dziecięcej przyznać 30.06.1949 r. Oddając cześć tym, których wyróżnienia wszystkim uczestnikom rywalizacji: Alicji komunistyczna propaganda przez wiele lat skazywała Jaworskiej, Maji Jaworskiej, Emilii Łągiewka, Kindze na zapomnienie i niebyt i „wyklęła” z naszej pamięci Ogonek, Kacprowi Ogonkowi, Bartoszowi narodowej powracają przypominając nam o tych Dachowskiemu i Jakubowi Pasiowi. [AK] wartościach i postawach, dzięki którym nasza ojczyzna przetrwała najtrudniejsze chwile dziejowe. ZŁOTE GODY

W dniu 3 marca 2016 w sali MiejskoGminnej Biblioteki w Pilicy odbyła się miła uroczystość wręczenia odznaczeń za długoletnie pożycie małżeńskie przyznane przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę. Szanownych gości oraz ich najbliższych przywitał Burmistrz Miasta i Gminy Pilica – Artur Janosik, który złożył Jubilatom życzenia kolejnych wspólnie spędzonych lat w zdrowiu i wzajemnym poszanowaniu oraz wszelkiej pomyślności na dalsze lata wspólnego życia. W imieniu Rady Miasta i Gminy Str. 2/20 Nr 3 (25) Marzec 2016 Nasza Pilica Informacje i aktualności

Pilica życzenia złożyła przewodnicząca Rady Pani podatkowego, najniższych kosztów doręczenia Barbara Przybylik. Wręczone zostały Medale za w obrocie krajowym przesyłki poleconej za Długoletnie Pożycie Małżeńskie. W uroczystości potwierdzeniem odbioru przez operatora udział wzięła również Sekretarz Miasta i Gminy Anna wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 Kulczak oraz Zca kierownika USC Eliza Piątek. Na listopada 2012 r. Prawo pocztowe (Dz.U poz. 1529). uczestników spotkania oprócz odznaczeń czekały W takim przypadku decyzję umarzającą postępowanie drobne upominki i poczęstunek. Były również wspólne pozostawia się w aktach sprawy, a organ jest nią zdjęcia, rozmowy i wspomnienia w miłej atmosferze. związany od chwili wydania. Obecnie to kwota Uhonorowani zostali: Marianna i Stefan Barczyk [30], w wysokości 6,10 zł. Teresa i Czesław Czech, Krystyna i Włodzimierz 3. Nowy podział stawki dla autobusów — od Czech, Janina i Henryk Dylkowscy [15], Janina autobusu, w zależności od liczby miejsc do siedzenia i Franciszek Dziedzic [1], Lidia i Mieczysław Gomółka poza miejscem kierowcy: a. mniejszej niż 22 miejsca; [2], Leokadia i Antoni Goncerz, Janina i Eugeniusz b. równej lub wyższej niż 22 miejsca. Gómułka [5], Zofia i Stanisław Graboś [4], Teresa 4. Nowe zasady przeliczania użytków rolnych: i Marian Koniec [7], Wiesława i Zdzisław Konieczni, • rowy 1 ha fizyczny = 0,2 ha przeliczeniowego; Barbara i Stanisław Kwiecień [8], Donata i Jerzy • grunty rolne zabudowane 1 ha fizyczny = 1 ha prze Laskowscy [9], Antonina i Stanisław Matusiak [10], liczeniowy; • grunty zadrzewione i zakrzewione na Teresa i Stanisław Miklas [11], Aniela i Bogdan użytkach rolnych 1 ha fizyczny = 0,2 ha prze Milejscy [13], Aleksandra i Wacław Milejscy [14], liczeniowego; • grunty pod stawami niezarybionymi Emilia i Tymoteusz Obrączka [17], Alina i Mirosław 1 ha fizyczny = 0,2 ha przeliczeniowego; • grunty, dla Paciej [18], Stanisława i Włodzimierz Paszkowscy, których nie można ustalić przelicznika 1 ha fizyczny Natalia i Marian Paś [19], Stanisława i Marian = 1 ha przeliczeniowy. Piernikarscy [21], Janina i Bronisław Seweryn [22], 5. Likwidacja ulgi żołnierskiej — uchylony art. 13a Alfreda i Wacława Siedlarscy [23], Prakseda i Józef ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym; Słowikowscy, Stanisława i Marian Sobczak [25], 6. Wyeliminowanie z zakresu obniżonej stawki Danuta i Stanisław Sobota [26], Helena i Kazimierz podatku leśnego lasów ochronnych. Szostak [3], Maria i Henryk Szota [27], Urszula Powyższe zmiany wynikają z ustawy z dnia 25 i Bolesław Szota [28], Regina i Kazimierz Szwej [29], czerwca 2015r. o zmianie ustawy o samorządzie Alfreda i Mieczysław Ślęzak [6], Zofia i Lech Wałek gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. [24], Zofia i Jan Wencel [16], Marianna i Wiesław z 2015r., poz. 1045) [UMiG] Wieczorek [12], Genowefa i Marian Witkowicz, Paulina INWESTYCJE i Zdzisław Ziaja [20]. Na str. 20 prezentujemy mozaikę zdjęć nr w tekście to nr. pary na zdjęciu. [UMiG] ZAMEK PILCZA W SMOLENIU ZMIANY W PODATKACH LOKALNYCH NA 2016 ROK Koszt całkowity wykonania etapu IIC „Zagospodarowanie ruin zamku w Smoleniu dla celów Urząd Miasta i Gminy Pilica, Referat Podatków turystycznych oraz zabezpieczenie ścian na informuje podatników podatku od nieruchomości, podzamczu zachodnim, wschodnim wraz podatku rolnego, podatku leśnego, łącznego z infrastrukturą turystyczną” wyniósł 1 150 000 zł. zobowiązania pieniężnego oraz podatku od środków Złożyły się na niego środki własne gminy oraz: transportowych o istotnych zmianach wchodzących w życie z dniem 1 stycznia 2016 roku: • 61 000 zł to środki pochodzące od Śląskiego Konserwatora Zabytków w Katowicach; 1. Jednorazowa płatność podatku w przypadku • 692 000 zł to środki pochodzące z Europejskiego gdy kwota podatku od nieruchomości, rolnego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach i leśnego oraz łącznego zobowiązania pieniężnego nie Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa przekroczy 100 zł. podatek będzie płatny jednorazowo Śląskiego na lata 20072013 (na dzień 15.03.16 r. w terminie płatności pierwszej raty; powyższa kwota wynikająca ze złożonego wniosku 2. Brak decyzji przy małej kwocie zobowiązania o płatność nie wpłynęła jeszcze na konto urzędu). nie wszczyna się postępowania, a postępowanie SOLARY wszczęte umarza, jeżeli wysokość zobowiązania podatkowego (dotyczy podatku od nieruchomości, Całkowity koszt inwestycji „Zwiększenie rolnego i leśnego oraz łącznego zobowiązania wykorzystania energii odnawialnej poprzez zakup pieniężnego) na dany rok podatkowy nie i montaż kolektorów słonecznych w Gminie Pilica przekraczałaby, określonych na dzień 1 stycznia roku wyniósł 7 918 tyś zł. Złożyły się na niego środki Nr 3 (25) Marzec 2016 Str. 3/20 Informacje i aktualności Nasza Pilica własne gminy oraz: WIEŚCI ZE SZKÓŁ KONKURSY PRZEDMIOTOWE • 1 239 000 zł pochodzące z wpłat mieszkańców gminy Uczennice Zespołu Szkół nr 1 w Pilicy, Olga • 6 088 000 zł pochodzące z Europejskiego Funduszu Paciej (SP nr 1) i Magdalena Pleban (Gimnazjum nr 1) Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego zakwalifikowały się do etapu finałowego XII Ogólno Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na polskiego Konkursu Polonistycznego „Z poprawną lata 20072013. [UMiG] polszczyzną na co dzień”. Magdalena Pleban zakwalifikowała się również do wojewódzkiego etapu SZKOLENIE W ŻARNOWCU konkursu przedmiotowego z biologii. Trzymamy kciuki za kolejne sukcesy. [Red] ZIMOWISKO

Już kolejny raz Stowarzyszenie Maximus z Myszkowa zadbało o wypoczynek w trakcie ferii zimowych dla dzieci i młodzieży powiatu myszkowskiego, zawierciańskiego oraz często Dnia 01 marca 2016 r. w GOKSiT w Żarnowcu chowskiego. Dzięki przychylności Burmistrza Artura odbyło się szkolenie dla rolników z powiatu Janosika wśród 76 uczestników zimowiska znalazła zawierciańskiego organizowane przez Śląski Ośrodek się grupa 9 osób z Gminy Pilica. Wraz z całą kadrą Doradztwa Rolniczego w Częstochowie. W szkoleniu wychowawców zakwaterowana była w Pensjonacie wzięło udział 180 osób, w tym rolnicy z gminy Pilica. Skalny Brzeg w Czarnej Górze, gdzie właścicielka przyjęła ich z niemal „ciociną” gościnnością, a przez to ZJAZD ZMW nasi podopieczni czuli się jak w domu. 26 lutego 2016 r. w Dobrakowie odbył się I Gminny Zjazd Związku Młodzieży Wiejskiej. Zebranie Przez 10 dni młodzież między innymi zwiedziła otworzył Burmistrz Artur Janosik, a dalszą część obrad Niedzicę, Zakopane, skorzystało z jazdy na łyżwach poprowadził Kamil Grudziński. Na zjazd przybyli na trzech obiektach lodowiska „Pod Chmurką” przedstawiciele władz samorządowych województwa, w Białce Tatrzańskiej, dopinało swoje umiejętności powiatu i gminy, władz ZMW szczebla wojewódz narciarskie na stoku Małe Ciche, relaksowało się kiego, powiatowego oraz przedstawiciele Rady pływając w Basenach Termalnych Bukowina Sołeckiej, OSP i KGW z Dobrakowa. W zebraniu Tatrzańska, a także oglądała seans filmowy w kinie uczestniczyli delegaci ZMW z Wierbki, Dobrakowa, Giewont w Zakopanem. Niespodzianką dla wszystkich Sławniowa, Kleszczowy, Wierzbicy, Dzwonowic, uczestników był przygotowany przez wychowawców Złożeńca i Pilicy, którzy wybrali Zarząd Gminny: terenowy survival. Dzieci i młodzież pod okiem przewodniczący Kamil Grudziński (Pilica); I zastępca instruktora uczyła się musztry, a z resztą przewodniczącego Wojciech Siekaj (Wierbka); zcy wychowawców brała udział w walce plemion o flagę, przewodniczącego Łukasz Majka (Złożeniec) budowaniu śniegowych warowni, bitwie śnieżnej czy i Roksana Skutnik (Wierzbica); sekretarz Katarzyna konkursie na najpiękniejszego bałwana. Największą Pasierb (Sławniów); skarbnik Dariusz Czech atrakcją stał się pierwszy kontakt z bronią do Paintball (Dobraków); członkowie zarządu Aleksandra czy małą wiatrówką. Dzieci i młodzież przez cały ten Kwiecińska (Kleszczowa), Kamil Sochacki czas pracowała wytrwale tworząc planszowe gry (Dzwonowice), Karina Szwaja (Kleszczowa). Życzymy strategiczne, bajki, komiksy, krzyżówki, biorąc udział Zarządowi realizacji wielu pomysłów oraz wytrwałości w konkursach m.in. „1 z 10”, „Państwa miasta”, „Jaka w działaniu.[IS] to melodia” czy „Mam talent”. Całą fotorelację z 10cio dniowego wypoczynku dzieci i młodzieży można obejrzeć na stronie funpage Facebook „Stowarzyszenie Maximus” Myszków. Już za parę dni rusza rekrutacja na letni wypoczynek nad Bałtykiem wszelkie informacje będzie można znaleźć na stronie Stowarzyszenia, stronie Urzędu Gminy Pilica oraz stronie KGW Wierbka. Zainteresowane osoby prosimy o kontakt z Organizatorem oraz pilne śledzenie powyższych stron. [IS] Str. 4/20 Nr 3 (25) Marzec 2016 Nasza Pilica Informacje i aktualności

aby młodzież zachowała określone granice i postępowała rozważnie, przewidując konsekwencje swoich czynów. Czasem młodzieńcza fantazja i impulsywne działanie nie zawsze idzie w zgodzie z prawem. • NP Czyli rozumiem, że nie jest Pan fanatykiem karania? • AA Nie, absolutnie nie! Jestem zwolennikiem dialogu w każdej sytuacji. Konstruktywna rozmowa poparta przykładami – może młodemu człowiekowi naprawdę bardzo pomóc. Nie jest sprawą prostą Uczestnicy zimowiska z gminy Pilica w dzisiejszych czasach wychować młodego człowieka. BEZPIECZEŃSTWO To proces długotrwały , w którym wspólnie muszą brać udział rodzice i szkoła oraz wszystkie możliwe POZNAJ SWEGO DZIELNICOWEGO instytucje łącznie z policją. • Nasza Pilica – Chcę przedstawić wszystkim • NP Czy zdarza się Panu usłyszeć, że moje naszego dzielnicowego starszego aspiranta, dziecko jest czyste super, to inni winni. Adama Adamczyka, który już od 9 lat pełni służbę • AA Tak, czasem się zdarza. na terenie naszej gminy. Proszę nam o sobie coś • NP A nasza Pilicka młodzież? powiedzieć. • AA Uważam, że w gminie Pilica jest bezpiecznie. • AA Pochodzę z sąsiedniej gminy, a mieszkańcem Zdarzają się wybryki, ale rzadko. Podobnie jak gminy Pilica jestem od 1993 roku. W szeregi Policji w innych miejscowościach, dużym problemem dla wstąpiłem w 1989 roku. Służbę rozpocząłem w patrolu mieszkańców są dewastacje mienia. Wcześniej czy interwencyjnym, następnie w ogniwie konwojowo później zostają one wykryte, a sprawca ponosi ochronnym, a od 9 lat jestem dzielnicowym w gminie konsekwencje. Żadna nawet najdrobniejsza sprawa Pilica. Po likwidacji komisariatu w Pilicy, zostałem nie jest pozostawiana bez wyjaśnienia. przeniesiony do Komisariatu Policji w Ogrodzieńcu. • NP Dawniej istniało prawo lokalne, antagonizm W trakcie służby miałem możliwość ukończenia wielu między wioskami. Jak jest dziś? kursów doskonalenia zawodowego. Począwszy od • AA – Jeśli takie antagonizmy były, to pamięta to kursu udzielania pierwszej pomocy, do raczej pokolenie starsze, dziś znamy to tylko specjalistycznego kursu dzielnicowego. Odbyłem z opowiadań. Różnice i niesnaski pomiędzy także szkolenie w zakresie koordynatora zespołów mieszkańcami poszczególnych miejscowości dawno interdyscyplinarnych. się zatarły. • NP Jak duży obszar podlega pańskiemu • NP Od 2012 roku działa w naszej gminie Zespół nadzorowi? Interdyscyplinarny, który ukierunkowany jest • AA Komisariat w Ogrodzieńcu obejmuje gminy działaniem pod kątem Przemocy w Rodzinie. Ogrodzieniec, Pilica i Żarnowiec. Gmina Pilica, którą • AA Jest to bardzo trudny, a zarazem delikatny obsługuję jako dzielnicowy jest największą zarówno temat. Kiedyś ludzie się odwracali, i nie chcieli o takich pod względem obszaru jak i zaludnienia. tematach mówić. Teraz wraz ze wzrostem społecznej • NP Czy to, że mieszka Pan „wśród swoich”, świadomości coraz częściej takie przypadki są a zarazem nosi Pan mundur, pomaga czy raczej zgłaszane. Mieszkańcy szukają pomocy i reagują na przeszkadza w pełnieniu przecież bardzo trudnych krzywdę drugiego człowieka. Czasem pomagają i odpowiedzialnych obowiązków? rozmowy i spokojne naświetlenie problemu. Bywa, że • AA – Odpowiem trochę okrężnie: Ja wszystkich problem jest tak trudny, że musi zostać skierowany do szanuję i myślę, że mieszkańcy naszej gminy również zespołu specjalistycznego. Przy okazji chciałbym mnie poważają. Współpraca ze społeczeństwem nadmienić, iż ze względu na dobro rodziny, zwłaszcza układa się dobrze. Jeśli ktoś postępuje zgodnie dzieci, nasze działania objęte są daleko posuniętą z prawem, to nie ma powodów do obaw. Musimy mieć dyskrecją. Dostęp do dokumentów, które gromadzimy świadomość, że policjant nie jest tylko i wyłącznie po i analizujemy w sprawie tzw. „Niebieskiej karty”, ma to, aby karać. Głównym celem naszej służby jest wąskie grono osób. Więc naprawdę nie ma się czego zapewnienie ładu, porządku i bezpieczeństwa wstydzić. Należy zaufać i wszystko zgłaszać. wszystkim mieszkańcom. • NP Czy zdarzyło się Panu usłyszeć magiczne • NP Jak Pan ocenia naszą młodzież? słowo „dziękuję” od ludzi, którym Pan pomógł? • AA – Młody wiek ma swoje prawa. Najważniejsze • AA – Niestety bezpośrednio nie, ale kiedy udaje mi Nr 3 (25) Marzec 2016 Str. 5/20 Informacje i aktualności Nasza Pilica się zaradzić i komuś pomóc to się w duchu cieszę. podejście do pełnionej służby, był to tytuł w pełni W kilku przypadkach informacja o dobrze wykonanej zasłużony. Jesteśmy dumni, iż taki tytuł przypadł pracy docierała do moich przełożonych. W takiej właśnie naszemu dzielnicowemu. delikatnej materii jaką jest „niebieska karta” – to • AA – Staram się robić wszystko jak najlepiej umiem, naprawdę nie o poklask chodzi, są wartości pragnę pomagać i służyć wszystkim ludziom. Nie cenniejsze niż własne „ja”. Najważniejsze spokój oceniam osób lecz ich postępowanie. Myślę że w rodzinie i dobro dzieci. mieszkańcy dobrze mnie znają i doceniają to co robię, • NP Czy monitoring zainstalowany w rynku dlatego zagłosowali na swojego dzielnicowego. podniósł stan bezpieczeństwa? • NP Dziękujemy za rozmowę. Życzymy wielu • AA Owszem tak, ale sam monitoring nie eliminuje sukcesów zarówno w życiu zawodowym jak wszystkich złych zachowań. i prywatnym. [Red] • NP Proszę o przykłady KULTURA • AA Przestrzeganie podstawowych zasad bezpieczeństwa przez pieszych, którzy często nie TEATR DLA DZIECI uznają pasów na jezdni. Ponadto nasi kierowcy parkujący samochody nie tak, jak pokazuje podstawowy znak. W zależności od zagrożenia stosowane są pouczenia lub mandaty karne. W takich przypadkach wykorzystujemy monitoring, na którym wyraźnie widać numery źle parkujących samochodów. Na pewno oko kamery, dyscyplinuje zachowanie osób i odstrasza potencjalnych sprawców wykroczeń czy przestępstw. • NP Zbliża się okres świąteczny, wzmożony Widownia czynnie brała udział w przedstawieniu ruch na drogach, ulicach, ale także mało 25 lutego na zakończenie ferii, w naszej ”elegancki” zwyczaj bibliotece odbyło się przedstawienie „Baltazar Bąbka” kultywowania śmigusa. w wykonaniu aktorów z teatru DUET z Krakowa. Miało Jakie jest Pana zdanie? ono charakter interaktywny. Aktorzy włączali dzieci do • AA Chciałbym, aby zabawy, oraz uczyli jak korzystać z telefonu w razie St. asp. Adam Adamczyk wszyscy przeżyli ten udzielania „pierwszej pomocy”. Zabawa była udana radosny czas bezpiecznie, aby tradycja była dla wszystkich milusińskich zakończona sesją kultywowana w taki sposób, żeby nikt nie doznał zdjęciową z aktorami. Jesteśmy zadowoleni z wysokiej krzywdy. Robiąc psikusa powinniśmy zastanowić się frekwencji widzów, a widzowie z dobrej zabawy nad jego skutkiem. Jest bardzo brzydki zwyczaj i przedstawienia. [ANK] kierowców – rzucania balonami napełnionymi wodą KONCERT Z OKAZJI DNIA KOBIET w przechodniów. Taka pseudozabawa może zakończyć się tragicznie. Apeluje o rozwagę 5 marca 2016. Co zrobić żeby trzeba było i wyobraźnię. Chciałbym również, aby wszyscy szukać zapomnianych krzeseł i stołków bezpiecznie wrócili do swoich domów. Liczne wyjazdy, w zakamarkach pilickiej biblioteki? Jak sprawić, żeby rodzinne wizyty, często „zakrapiane" alkoholem, sala MiejskoGminnej Biblioteki Publicznej pękała stwarzają zagrożenie. W każdym przypadku w szwach? Wystarczy napisać na plakacie „Leopold przestrzegam przed wsiadaniem za kierownicę po Stawarz z orkiestrą”. To nie pierwsza i miejmy spożyciu alkoholu. Skutki jazdy w takim stanie nadzieję, że nie ostatnia wizyta zawierciańskich zazwyczaj kończą się tragicznie. Korzystając z okazji muzyków w Pilicy. życzę wszystkim mieszkańcom spokojnych i wesołych świąt. Tym razem gościliśmy: Zawierciańską • NP W 2009 roku otrzymał Pan pierwsze miejsce Młodzieżową Orkiestrę Kameralna pod dyrekcją w konkursie "Dzielnicowy 2009 roku" w powiecie Leopolda Stawarza i Michała Rusa, Julię Bednarz, zawierciańskim. Znając Pana postawę oraz Juliannę Frącisz, Agnieszkę Łazarowicz, Marcelinę Str. 6/20 Nr 3 (25) Marzec 2016 Nasza Pilica Informacje i aktualności

przywiezionych z Egiptu, nadmiernego jedzenia oraz korzystania z usług prostytutek. Akcja powieści rozgrywa się w przedwojennym Lwowie. Miastem wstrząsa potworna zbrodnia dokonana na kilkuletnim chłopcu z robotniczego środowiska. Sposób jej dokonania wskazuje na zbrodnię rytualną środowiska żydowskiego. Komisarz Popielski, mimo planowanego odejścia z komisariatu stawia wyzwanie mordercy angażując w śledztwo również niebezpieczny świat przestępczy miasta. Schwytanie mordercy jest niebywale trudne, śledztwo zbyt często trafia w ślepe zaułki, a cena jaką przyjdzie zapłacić komisarzowi za rozwiązanie zagadki jest niewspółmiernie wysoka. Erynie – personifikowane wyrzuty sumienia, które Miśta, Aleksandrę Szpor, Marcina Szlachtę i Bernarda mogą zabić człowieka…[IS] Stawarza. Gościnnie wystąpiła znana i ceniona w kraju i za granicą śpiewaczka operowa Anita DKK DLA MŁODZIEŻY Głównym bohaterem Maszczyk. Muzycy przybyli do nas na zaproszenie książki Uri Orleva „Biegnij chłopcze, biegnij” jest władz gminy na koncert z okazji Dnia Kobiet. żydowski, ośmioletni Srulik. Podczas drugiej wojny Wypełnioną po brzegi salę przywitał Burmistrz Artur światowej trafia wraz z najbliższymi do warszawskiego Janosik, który złożył wszystkim Paniom serdeczne getta. Jego ojcu udaje się zbiec, a matka pewnego życzenia oraz podziękował za zaangażowanie dnia znika… Od tamtej pory chłopiec musi radzić w podtrzymywaniu tradycji. Tym razem w programie sobie sam. Srulikowi udaje się uciec z getta. Zmienia znalazły się utwory z repertuaru Anny German i inne, swoją tożsamość stając się Jurkiem Staniakiem. które opiewały miłość, kobiety i śpiew. Okraszone Znajduje schronienie u pewnej kobiety, która uczy go zostały utworami, które dla kontrastu pokazały męskie chrześcijańskich modlitw i daje mu srebrny krzyżyk, wady. To był niezapomniany wieczór pełen pięknej aby uwiarygodnić jego nową wiarę. Jednak nadal muzyki, humoru i uśmiechu prawdziwa uczta chodzą w mieście pogłoski, że w jednym z domów duchowa i wspaniałym prezentem dla kobiet z okazji mieszka żydowskie dziecko. Jurek musi opuścić ich święta. [AK] miasteczko. Rozpoczyna niekończącą się ucieczkę przed niemieckimi żołnierzami… Zapraszam do pasjonującej lektury. [Klaudia Ciempka]

DKK DLA DZIECI Wraz z najmłodszym klubem DKK udaliśmy się w cudowną podróż z Martyną Wojciechowską, aby poznać „Dzieciaki świata”. Była to podróż w miejsca bez telewizora, komputera, do domu na palach, do chat zrobionych z błota i odchodów zwierzęcych. W książce tej czekało na nas 5 różnorodnych opowiadań dzieci, które malowniczo przedstawiły swój kraj, kulturę, kuchnię i inne ciekawostki, które niejednokrotnie nas zadziwiły. Zobaczyliśmy dzieci uśmiechnięte od ucha Zawierciańska Młodzieżowa Orkiestra Kameralna do ucha, ale bez słodyczy i chipsów, gadżetów itd., DKK a nawet bez zabawek. Książka zachwyca również stylem pisania, bezpośrednim i pełnym serdeczności, DKK DLA DOROSŁYCH pięknymi fotografiami oraz takim doborem tematów, by „Erynie” Marka Krajewskiego to dziecko słuchało z otwartą z zaciekawienia buzią. pierwsza część serii kryminałów, Chociaż jej adresatami są dzieci, to dorosłym też się w której główną rolę odgrywa spodoba, bo znajdą tam propozycje tematów do komisarz Edward Popielski. Lwowski śledczy rozmowy ze swoimi pociechami. „Dzieciaki świata” to kryminalny jest doskonałym znawcą klasyki, łaciny interesująca książka, która poszerza wiedzę o świecie i matematyki. Epileptyk ze skłonnościami do wielu i uczy tolerancji. Polecamy wszystkim. Książka prze nałogów, w szczególności alkoholu, papierosów znaczona dla „Dzieci od lat 3 do 103”. [ML] Nr 3 (25) Marzec 2016 Str. 7/20 Informacje i aktualności Nasza Pilica

KULINARIA rozciąć przez cały grzbiet i ostrożnie oddzielić skórę z mięsem od szkieletu. Płat mięsa razem ze skórą PIEROGI WIELEŃSKIE rozłożyć, doprawić solą i pieprzem, równomiernie Ciasto: ½ kg mąki, 510 g drożdży, 1 szklanka nałożyć nadzienie pieczarkowe i zwinąć jak roladę, mleka, 1 lub 2 jajka, ½ łyżki soli, 1 łyżka cukru Farsz: obwiązać sznurkiem. Z wierzchu kurczaka posypać 300 g kapusty kiszonej, 1 marchewka, 200 g solą, pieprzem i mieloną papryką (słodką lub ostrą wg pieczarek (przesmażyć), 1 cebula (przesmażyć), Sól, uznania). Piec w rękawie, w temp 180 st. C przez ok pieprz, jarzynka do smaku. 1,5 godz. [Krystyna Chuchro] ŚLEDZIE PO HAWAJSKU Z 1 łyżki mąki, 3 łyżek mleka i cukru zrobić zaczyn (odstawić do wyrośnięcia). Do mąki dodać 0,5 kg płatów śledziowych, 1 puszka ananasa, 1 jajka, sól, resztę mleka i rozczyn (wyrośnięty). puszka kukurydzy, 4 łyżki majonezu, 2 łyżki jogurtu Zagnieść ciasto, w razie potrzeby można dodac więcej naturalnego, 1 cebula, sól, pieprz. mleka. Zostawić do wyrośnięcia. Wyrośnięte ciasto rozwałkować i wykrawać krążki o grubości 0,5 cm, Płaty śledziowe moczymy w wodzie, następnie nałożyć farsz i zlepić. Pozostawić do wyrośnięcia. odsączamy i kroimy w paski. Cebulkę siekamy, ananasa kroimy na drobne kawałki. Kukurydzę Rozgrzac olej i piec pierogi jak pączki z obu odsączamy. Jogurt z majonezem mieszamy i łączymy stron na złoty kolor. Można włożyć do naczynia z resztą składników. Wszystko doprawiamy solą i przykryć aby zmiękły. Można dodać pół kieliszka i pieprzem. Odstawiamy na 4 godz. [Agnieszka spirytusu do ciasta, aby pierogi nie nasiąkały olejem. Gumułka] Pierogi mogą być z dowolnym farszem: mięsnym, serowym. [Małgorzata Roch. KGW Smoleń] PYSZNE JAJKA FASZEROWANE

10 jajek, 3 średnie cebule, Pęczek natki pietruszki, Masło, przyprawy.

Jajka ugotować na twardo, wystudzić i obrać. Następnie przekroić na połówki i wydrążyć żółtka tak, aby nie uszkodzić białek. Cebule pokroić w drobna kostkę i podsmażyć na maśle. Żółtka rozdrobnić, dodać zeszkloną cebulę i posiekana drobno natkę SCHAB ZAPIEKANY Z SOSEM Z PORÓW pietruszki wszystko razem wymieszać i przyprawić do smaku według uznania. Ok. 500 gram schabu pokrojony w cienkie plastry (1/2 schabowego), 23 pory (tylko białe części), Przygotowaną masą faszerować połówki jajek, 2 ząbki czosnku, 2 łyżki masła, 2 łyżki mąki, 200 ml. następnie maczać w bułce tartej (od faszerowanej śmietany 18%, 2 kostki rosołowe lub bulion 0,5l., 2 strony) i opiekać na maśle do uzyskania rumianego łyżki oleju, sól, pieprz. koloru. Jajka odstawić do wystygnięcia. Podawać na zimno. Smacznego! [ML] Kotlety ze schabu oprószyć solą i pieprzem odstawić na godzinkę w chłodne miejsce. Pory pokroić GALANTYNA DROBIOWA Z PIECZARKAMI w krążki. Na patelni rozgrzej masło i przesmaż na mim Średniej wielkości kurczak, 0.5 kg pieczarek, 2 pory dodaj posiekany czosnek i smaż razem 2 min. Po jajka, sól, pieprz, papryka czerwona mielona. tym czasie wlej rosół lub bulion (2 kostki rozpuszczone w 0,5l. wody), a po kolejnych 2 minutach wlej Pieczarki pokroić i udusić (pod koniec odkryć, śmietanę. aby woda odparowała). Doprawić solą i pieprzem. Dodać 2 surowe jajka i lekko podsmażyć. Odstawić do Schab obtocz w mące i obsmaż na oleju. Mięso wystygnięcia. przełóż do sosu porowego i duś całość ok. 15 20 min. Dopraw solą i pieprzem. Kurczaka umyć, odciąć skrzydełka od pierwszego stawu, wyłamać kości w stawie barkowym Można podawać z makaronem lub kto z czym i w nogach. Ułożyć kurczaka grzbietem do góry, uważa. [Edyta Szota] Str. 8/20 Nr 3 (25) Marzec 2016 Nasza Pilica Historia

ZŁOŻENIEC 1527. Do spadku pretendować mogli Stanisław Najstarsze ślady pobytu ludzi na terenie (pierwszy) lub jego potomkowie (zmarł 26 marca 1527 Złożeńca pochodzą z okresu kultury halsztackiej (800 roku) oraz Mikołaj (pierwszy) lub jego potomkowie p.n.e. do 300 p.n.e.). Kolejny ślad to jedynie legenda zmarł przed 8 marca 1527 r. Roman Hubicki zapisał mówiąca o tym, że w miejscu zwanym Tatary, w XIX wieku, że Stanisław odziedziczył po Janie w porębie Czerny, leżącej w lesie od strony Bydlina, posiadłości prawobrzeżne i powtórnie zespolił podczas z jednego z najazdów tatarskich znajdowało państwo pileckie. Sprawy spadkowe skomplikowały się obozowisko tych wojowników. Według kolejnej się. Można przypuszczać, że Stanisław, a po nim syn legendy w rejonie wzniesienia Ruska Góra, schroniły Rafał, odziedziczyli dobra pileckie ponieważ się wojska ruskie wspierające księcia Władysława II, w zapiskach z lat 1537 i 1547 pojawiają się one syna Bolesława Krzywoustego. W dokumentach w transakcjach dokonywanych przez Rafała Pileckiego. 2 marca 1537 r. Piotr Opaliński wziął w zastaw od Rafała Pileckiego za 600 zł wsie Sławniów i Złożeniec. [...] Na mocy ordynacji ojca z 6 X 1572 roku oprócz dóbr rodzinnych otrzymał [Wojciech Padniewski] jako dobra zastawne miasto Pilicę z zamkiem, miasto Mrzygłód, wsie: Biskupice, Złożeniec, Smoleń, Sławniów, Wierbka, Przychody, Kidów, Blanowice, Łośnice, Niwki, Cięgowice, Czarna Poręba, części we wsiach: Zawiercie, Strzegowa, Siadcza, Kocikowa w pow. lelowskim, wieś Jedlcza i część wsi Tczyca w pow. ksiąskim, sumę 10.000 zł na wsi Droździejowice w pow. wiślickim oraz Szaniec i Słupię ofiarowane przez Filipa Padniewskiego. Ksiega dochodów parafii pilickiej z roku 1529 Kapliczka przy przystanku PKS. W tle widoczna stara wymienia Złożeniec. W 1564 r. wieś liczyła 4 łany, studnia. a w roku 1581: We wsi Złoszieniecz łanów kmiecych Złożeniec pojawia się w 1373 r. wymieniony jako wieś miał Padniowski pięć. Oprócz tego w skład wsi szlachecka należąca do parafii pilickiej. W roku 1400 wchodził jeden łan sołtysi. W Złożeńcu eksploatowane sołtysem wsi była Świętochna. Bp Zbigniew Oleśnicki były złoża rudy żelaza i srebra. W 1593 r. odnotowano w 1432 r. zapisuje w dokumentach pilickiej kolegiaty siedmiokonny zaprzęg wiozący żelazo do Krakowa. uposażenie rektora szkoły parafialnej, które stanowiła dziesięcina snopowa z pól sołeckich ze Złożeńca. W latach 14361439 sołtysem wsi był Mikołaj. W dokumencie podsumowującym rozliczenia spadkowe, spisanym w 1450 r. między Janem Granowskim Pileckim, a mężem jego siostry Elżbiety, księciem opolskim Wacławem, wśród pilickich dóbr wymieniona jest wieś Szwlozenyecz. W roku 1490 Slozenyecz zapłacił Pileckim poradlne liczone od 5 łanów. W 1501 r. synowie Jana (drugiego) Pileckiego podzielili ojcowiznę. Zamek Pilcza i miasto Pilicę wraz z ziemiami po prawej stronie rzeki Pilicy obejmującymi m.in. Złożeniec otrzymał Jan (trzeci) Pilecki, który zmarł bezpotomnie w przed 19 stycznia Dom Kultury w Złożeńcu Nr 3 (25) Marzec 2016 Str. 9/20 Historia Nasza Pilica

W tym czasie wieś stanowiła własność Padniewskich. Księgi wizytacji parafii pilickiej z lat 1595 wymieniają Złożeniec. Dziesięcinę z Złożeńca otrzymywał wówczas kierownik szkoły parafialnej Wojciech Szałas z Lelowa. 28 lutego 1613 roku książę Jerzy Zbaraski nabył dobra pilickie od spadkobierców Stanisława Padniewskiego płacąc 35 000 florenów. Dobra te obejmowały m.in. Złożeniec. Kolejni właściciele dóbr pilickich Wiśniowieccy i Warszyccy byli równocześnie właścicielami wsi. Za czasów kasztelana Stanisława Warszyckiego: Roku 1655 zamek pilecki zdobyty przez Szwedów, bogaty skarbiec Stanisława Warszyckiego złupiony. Ogniem i mieczem tak miasto, jak i okoliczne wsie zniszczone i z ziemią zrównane; Krzyż metalowy w kolonii Wiesławów wówczas także stary zamek z wsiami Smoleń w austriackiej Galicji Zachodniej. W 1809 r., w wyniku i Złożeniec spalone. Niedługo Szwedzi gościli w tych przegranej przez Austrię wojny z Francją, którą stronach; Lindorn Szwed, komendant nowego wspierały wojska Księstwa Warszawskiego, Galicja pileckiego zamku, za sprawą Jana Szczuki biskupa Zachodnia została włączona do Księstwa chełmińskiego, roku 1656 oddał klucze tego zamku Warszawskiego. Złożeniec należał do powiatu królowi Janowi Kazimierzowi, a ten zwrócił je pileckiego w departamencie krakowskim. Po raz miejscowemu właścicielowi Stanisławowi Warszy pierwszy utworzono wówczas gminy, które tworzyły ckiemu kasztelanowi krakowskiemu. 22 września 1730 wsie liczące więcej niż 10 domów. 22 października r. Maria z Wesslów Sobieska kupiła od Emerencjanny 1811 r. Złożeniec został włączony do diecezji Warszyckiej Pilicę z zamkiem, oraz okolicznymi krakowskiej. W 1815 r. nastąpił upadek Księstwa wsiami. Dobra te w roku 1753 przekazała swojemu Warszawskiego i 3 maja 1815 r. na Kongresie bratankowi Teodorowi Wesslowi. Kiedy Teodor Wessel Wiedeńskim Rosja, Austria i Prusy zawarły traktat, na nie był w stanie spłacać lawinowo narastających mocy którego utworzono Królestwo Polskie połączone długów rozpoczęła się fala procesów wytaczanych z Rosją, która stworzyła nowy podział administracyjny. przez wierzycieli. 15 października 1785 r. sąd grodzki Dokonano przy tym korekty granic i Złożeniec znalazł w Krakowie polecił sporządzić szczegółowy inwentarz się na terenie Królestwa Polskiego w gminie pilica majątku obejmujący Owczarnię, Sławniów, Zarzecze w pow. olkuskim. W 1817 r. Reskrypt Komisji i Złożeniec. W 1787 r. na dobra został nałożony areszt Województwa Krakowskiego z 12 lipca 1817 r. na rzecz wierzycieli, a Trybunał Koronny w Lublinie stwierdza, że: dziesięcina złożeniecka, całym stworzył z tego majątku „massę konkursową funduszem nauczyciela dawniej będąca, dotąd nie wesslowską” i w roku 1790 przyznał prawo do masy poszła do kasy komisji oświecenia. lecz rząd onąż spadkowej 86 osobom i instytucjom. W roku 1791 przez licytację przedaje i pieniądze odbiera. W 1827 r. Złożeniec liczył 36 domów i 232 morgi gruntów. wieś liczyła 48 domów i 313 mieszkańców. W 1828 r. zadłużone dobra Smoleń i Złożeniec, jako sukcesor W roku 1794 Pilica znalazła się w zaborze wierzycieli przejął Roman Hubicki. Kolejnym pruskim, a Złożeniec i Smoleń znalazły się właścicielem został Leon Epstein, który ponownie włączył wieś do dóbr pileckich. Po roku 1882 Złożeniec nabył kupiec Faust von Sturn, który rozparcelował majątek. W roku 1862 dziedzicem wsi był ewangelik Kurt Albert Sturm, syn Jana i Joanny Frantzke. W tym roku dziedzic zawarł związek małżeński z Ludwiką Augustą Knaut, córką dziedzica Kwaśniowa Traugotta i jego żony Antoniny. W powstaniu styczniowym uczestniczyło trzech mieszkańców gminy Złożeniec, którzy następnie zbiegli za granicę. Byli to Tadeusz Hubicki ze Smolenia, Franciszek Psarski ze Strzegowej i Antoni Dzwonkowski. W okresie Królestwa Polskiego gmina Złożeniec należała do powiatu olkuskiego w guberni Kapliczka przy drodze PilicaZłożeniec kieleckiej. 13 stycznia 1870 r. gminę Złożeniec Str. 10/20 Nr 3 (25) Marzec 2016 Nasza Pilica Historia

okupacji austriackiej gromada Złożeniec w gminie Pilica należała do Generalnej Guberni z siedzibą w Kielcach. W grudniu 1917 r. w składzie gminnych komisji gospodarczych powołanych przez władze austriackie znalazł się Jan Jakacz ze Złożeńca zastępca przewodniczącego i przedstawiciel małej własności ziemskiej. Po odzyskaniu niepodległości Złożeniec znalazł się w gminie Pilica. W roku 1919 funkcjonowała tutaj jednoklasowa szkoła. W roku 1922 Żyd Gecel Korenfeld miał w Złożeńcu 300 mórg ziemi. W latach międzywojennych kilku mieszkańców wsi należało do Narodowej Partii Chłopskiej, a księgi adresowe wymieniają F. Stolarskiego (1926, kowal) Tablica z wykazem straconych mieszkańców wsi i W. Jakubasa (1928, artykuły spożywcze). W okresie Złożeniec na ścianie Kaplicy okupacji mieszkańcy należeli do Związku Ludu podzielono na dwie części. Jedną z nich przyłączono Pracującego Miast i Wsi, PPR i ZWZ (3 pluton pilickiej do tworzonej gminy Ogrodzieniec. Do drugiej części placówki ZWZ). We wrześniu 1939 r. zginął Piotr Żyła. gminy Złożeniec przyłączono część terenów 20 listopada 1943 r. zostali rozstrzelani w Wolbromiu: należacych do gminy Wolbrom. W 1872 r. Złożeniec Antoni (l.29), Ignacy (l.42) i Władysław Rozlachowie liczył 379 mieszkańców, 975 mórg ziemi i 500 mórg (l.49), Władysław Wnuk i Piotr Mendak (l.50). 9 lasu. Według spisu z roku 1876 w folwarku Złożeniec kwietnia aresztowano członów AL: Franciszka z nomenklaturą Bazylów znajdowało się sześć Guzika l.26), Wincentego Jakacza (l.26), Jana murowanych budynków, a jego obszar liczył 207 mórg Machajskiego (l.47), Paweł Siedlarski (l.28), którzy gruntów ornych i ogrodów, 5 mórg łąk, 504 morgi zginęli w obozie w Płaszowie. 9 kwietnia 44 r. zginęli lasów, 19 mórg nieużytków oraz pokłady kamienia w Złożeńcu Augustyn Gruca (l.51) i Wojciech Paciej wapiennego. W wykazie gmin z 1877 r. gmina (l.73). 11 listopada 1944 zginął w Złożeńcu Antoni Złożeniec już nie występuje. W roku 1885 wieś Kudela (l.35). Bez wieści przepadli: Stanisław Maj nawiedziła klęska gradobicia. W 1890 r. stanęła (l.29) aresztowany 18 października 1943; Władysław murowana kaplica pw. św. Floriana. W 1905 r. wieś Bojarski (l.24), Antoni Skrzypiciel (l.19) i Adam liczyła 404 morgi gruntów. Skrzypiciel (l.32) aresztowani 10 listopada 1943; Roman Paciej (l.37) i Feliks Rozlach (l.18) Na początku XX wieku w Złożeńcu znajdowały aresztowani 15 września 1944. Spalone zostały cztery się cztery nieczynne niewielkie szyby, w których domy i trzy zabudowania gospodarcze. Po wyzwoleniu wydobywano niegdyś limonit żalazisty. Do armii gromada Złożeniec należała do gminy Pilica, carskiej został wcielony Antoni Goncerz, który w województwie kieleckim. 18 sierpnia 1945 r. wieś, przepadł bez wieści 15 sierpnia 1914 r. czyli wraz z gminą Pilica, znalazła się w województwie w pierwszych dniach I wojny światowej. W listopadzie krakowskim. W 1948 r. działała tu szkoła podstawowa. 1914 r. Złożeniec znalazł się na linii frontu. 21 Dwa lata później dzieci ze Złożeńca uczęszczały do listopada Austriacy obeszli prawe skrzydło pozycji szkoły w Pilicy. W kursach dla analfabetów, rosyjskich pod Kocikową. Duże straty poniósł tutaj prowadzonych w roku 1950 r., uczestniczyło sześciu rosyjki 72 Tulski Pułk Piechoty. Rosjanie odeszli na pozycje od kirkutu pod Czarnym Lasem do dworku w Złożeńcu […] pociski z dział „martirnych” zapaliły wieś Złożeniec, w której stała piechota austriacka i oddziały artylerii polnej. Oddziały te musiały wycofać się do lasu znajdującego się o pół kilometra od wsi, gdzie natychmiast zabezpieczono tę nową pozycje. Prócz spalenia kilku chat ofiar nie było. (Włościanie z dobytkiem ukryli się w głębokich dołach) [...] Ślad tych wydarzeń został odnotowany w 1927 r.: We wsi Złożeniec znajduje się ogólny cmentarz wojskowy w placu Jana syna Szczepana Pacieja. 4 groby w ogólnym lesie wsi Złożeniec które będzie mógł wskazać sołtys wsi tejże wsi Adam Guzik. W okresie Budynek starej szkoły Nr 3 (25) Marzec 2016 Str. 11/20 Historia Nasza Pilica mieszkańców. W 1954 roku w miejsce gminy Pilica utworzono Gromadę Pilica. W skład jednostki wszedł obszar zlikwidowanej gromady Złożeniec ze zniesionej gminy Pilica. W roku 1956 powstała Ochotnicza Straż ) 6

Pożarna. Pierwszym prezesem był Stanisław 1 0 2 /

Wilczura. Rada Powiatowa w Olkuszu wyposażyła 2 0 ( e c jednostkę w motopompę, węże, sprzęt i w o i umundurowanie. Na początku lat 60tych strażacy ze n o w z

Złożeńca otrzymali samochód wojskowy, a potem D , ) 6 kolejny pojazd tego typu. We wsi stanęła drewniana 1 0 2 / 1 remiza, w której trzymano sprzęt i organizowano 0 ( a zabawy ludowe. Pod koniec lat 60tych OSP otrzymała w o s i C

samochód Star od Zakładów Elektroinstalacyjnych , ) 5

Rezerwat Ruskie Góry. Fot. Tomasz Piliczewski. 1 Ospel w Wierbce. W 1969 r. stanęła szkoła 0 2 / 2 1 podstawowa, której nadano imię Bojowników Inwentaryzacja ta wymienia pochodzącą z 1873 r. ( a n ś

o Wolność i Demokrację. W szkole znalazła się tablica chałupę w gospodarstwie pod nr 1. Obok przystanku e l d o upamiętniająca mieszkańców wsi zamordowanych PKS stoi XIXwieczny krzyż metalowy. U podnóża P i w podczas okupacji. Po likwidacji szkoły tablica trafiła na Smylowej Skały stoi kolejny krzyż pochodzący z końca ó k a r b

ścianę miejscowej kaplicy. Na przełomie lat 70tych XIX w. Pomnikami przyrody nieożywionej na terenie o D , ) i 80tych zbudowano w czynie społecznym remizę Złożeńca są: mur skalny na wzgórzu Gaj i grupa 5 1 0 2 i uruchomiono publiczną studnię. Działała tu drużyna skalna Smylowa Skała. Pomnikami przyrody / 1 1 ( e

piłkarska Zew. Od stycznia 1973 r. reaktywowano ożywionej są lipa drobnolistna i klon jawor koło c i w o

gminę Pilica, w składzie której znalazł się Złożeniec. nieistniejącej już leśniczówki Psarskie. Na terenie b r e i S

W 1983 r. powiększona została kaplica należąca do Złożeńca znajduje się rezerwat przyrody Ruskie Góry. o n o

parafii w Strzegowej. W ramach współfinansowanego Nazwa rezerwatu, utworzonego w roku 2000 na w z D , przez Unię Europejską Programu Rozwoju Obszarów powierzchni 153,65 ha, pochodzi od jednego ze ) 5 1 0

Wiejskich 20072013 zrealizowano przebudowę wzniesień, o wysokości 485 m n.p.m., zwanego 2 / 0 1 zbiornika wodociągowego w Złożeńcu. Przebudowa Ruskie Góry. Celem ochrony jest zachowanie płatów ( c e i n e

remizy OSP na Dom Kultury w Złożeńcu została buczyny sudeckiej i jaworzyny górskiej. Na obszarze i s a J sfinansowana ze środków unijnych oraz ze środków rezerwatu wyróżniono również leśne zespoły roślinne: i a c l własnych Urzędu Miasta i Gminy Pilica. Prace ciepłolubna buczyna storczykowa, jaworzyna górska, o S , ) zakończono w 2010 r. Przez teren wsi przebiega trasa świeży bór sosnowy oraz dwa nieleśne zbiorowiska 5 1 0 2 /

rowerowa, która została zrealizowana w ramach RPO dywanowe. W rezerwacie występują 232 gatunki roślin 9 r n Województwa Śląskiego. We wsi działa Koło naczyniowych, 62 gatunki mszaków oraz 27 gatunków ( ń e l o

Gospodyń Wiejskich oraz OSP wyposażona grzybów kapeluszowych. Występują tu wzniesienia m S , )

w samochód marki „Żuk”. W centrum wsi stoi kaplica o znacznych wysokościach, zwieńczone formami 5 1 0 2 pw. NMP Królowej Polski. W inwentaryzacji skalnymi. Wielkim walorem rezerwatu jest / 8 ( r krajoznawczej z roku 1995 wymieniona jest jako występowanie na stosunkowo niewielkiej powierzchni n a w o kaplica św. Floriana, murowana, z sześciopołaciowym dwóch odmiennych typów krajobrazu – lessowego k i c o dachem i sześcioboczną sygnaturką z latarnią. oraz jurajskiego z wychodniami i ostańcami skalnymi K , ) 5 1

oraz zjawiskami krasowymi, leśnych wąwozów, jarów, 0 2 / 7

głazów oraz dolinek. W zachodniej części występuje r n ( a

ciąg ostańców wapiennych ze stromymi ścianami w o z c

skalnymi. We wschodniej części dominują łagodne z s e l

wapienne grzbiety. Lasy w rezerwacie tworzy buczyna K : ę i s

sudecka przemieszana z niewielkimi, lecz stosunkowo y ł a z a

często występującymi płatami jaworzyny górskiej. k u s a z c h c

Sołtysem wisi jest Danuta Kowal. Radnym y t o

Miasta i Gminy Pilica jest Łukasz Majka. Zarząd OSP D stanowią: naczelnik Henryk Goncerz oraz prezes Mariusz Koch. Koło Gospodyń Wiejskich, któremu przewodniczy Anna Rozlach, liczy 11 seniorek oraz 14 Kaplica pw. NMP Królowej Polski nowych aktywnych członkiń. [AK] Str. 12/20 Nr 3 (25) Marzec 2016 Nasza Pilica Informacje i aktualności

HISTORIA i potrzeby; osoby wciąż podchodzą do telefonu, PRZEDWOJENNY JAMES BOND Z PILICĄ W TLE CZ. 4 wsiadają i wysiadają z samochodów, reżyser jakby nie wiedział co z taśmą zrobić i ekspansuje ją na obojętne Krytyka nie pozostawiła na filmie suchej nitki: drobiazgi; retrospekcji jest tyle, że czasem wprost "Skrzydlaty zwycięzca" jest gorszy od innych obrazów zaciera się granica między tem, co się naprawdę krajowych, bo jest dłuższy. Ponurą okolicznością jest dzieje, a tem, co jest opowiadaniem, i rzekoma fakt istnienia drugiej serji tego filmu. Sumy, które kalejdoskopiczność życia przemienia się w chaos. wydano na tę „propagandę" lotnictwa i puszczania Gadatliwość osób tego filmu przechodzi wszelkie pieniędzy, wystarczyłyby na wysłanie do Ameryki wyobrażenie. Wartoby wyliczyć, ile procent jego całego zesspołu. Polska ocaliłaby się w ten sposób od obrazów przypada na same rozmowy zwykłe oglądania „Zwycięzcy", a panowie z „Aerofilmu" i telefoniczne. Weźmy np. scenę sądu świadek jeden możeby się czegoś nauczyli. Począwszy od prologu, i drugi gada, jakby go się mogło słyszeć naprawdę; w którym Ikar w kostjumie kąpielowym trzepie gestykulują przytem bez miary. Tak samo podziemne przyprawionem skrzydełkiem, a skończywszy na wiece bolszewickie pełne są gestykulacji bezładnej, niedołężnem, "zakończeniu“ pierwszej serji, — film ten robiącej wrażenie, jakby ci ludzie zebrali się na jest jedną wielką pomyłką, smutnym przykładem szwedzką gimnastykę. Tam zaś, gdzie jest miejsce na nieudolności i braku sumiennego stosunku do pracy gesty, są one szablonowe. Proszę popatrzeć, jak [...] mdleje Irena na schodach, z jaką wymuszoną gracją. Sceny miłosne między Orskim a Ireną szablonowe: on Triumfem naszych reżyserów filmowych jest to, gładzi jej ręce, „przywiera" ustami, zamyka oczy cały iż psując taśmę, pracę malarzy i wysiłek aktorów, nie mogą jeszcze popsuć objektywu kinematograficznego, i zdjęcia ostre i poprawne z całą ostrością ukazują nam wszelkie błędy reżyserji. Nie tylko brak umiejętności, ale i cyniczny stosunek do pracy. Ludzie, którzy wyjeżdżają z Warszawy latem, przyjeżdżają do Krakowa zimą. Jest to najwidoczniej satyra na koleje państwowe. Podobnych figielków jest w tym obrazie sporo. Kardynalnemi błędami są: brak tempa, wydłużanie niepotrzebne nic nie mówiących momentów, nieznajomość charakteryzacji i efektów, które daje dekoracja na filmie, niezdarność scen zbiorowych, naiwność scenarjusza i straszliwe napisy. Na dobro obrazu zapisać trzeba wysiłek malarski, większy smak w operowaniu wnętrzami, urodę, umiar Mieczysław Frenkiel i Aleksander Zelwerowicz i piękny talent filmowy p. Zielińskiej.[...] Autor i reżyser ckliwy repertuar. Komiczna jest scena, gdy Orski pracowali coprawda według tej samej ideologii przyciska znalezioną walizkę do piersi, lub gdy nie kinowej, jaką mają wszyscy polscy filmiarze. Dużo znalazłszy Ireny w więzieniu, chwyta się za serce. Tu niepotrzebnej i natrętnej mimiki; dużo ruchliwości i owdzie przypadkowo trafi się jakaś scenka i ruszania się zamiast ruchu; nadmiernie dużo miejsca prawdziwie kinowa: np. posuwanie się bolszewików po poświęconego formalnościom; osoby dużo ruszają murze fortu; dalej sceny naśladowane z innych filmów ustami i co chwila coś opowiadają; za dużo (np. widzenie się kochanków poprzez kraty więzienia) retrospekcji; korzystanie z każdej sposobności, aby lecz to są wyjątki. Cechuje ten film właśnie brak pokazać pseudoruch: to tańce, to pochód wojska, choćby intuicyjnego wyczucia kinowej autonomji przejazd koni, wyścigi konne, latanie samolotów; obrazów. Jest to owa protokólarność, którą pojmowanie kina jako kalejdoskopu życia. Więc w „Dziesiątej muzie" wytknąłem jako główną, zabójczą właściwie byłoby niesprawiedliwością, gdyby wadę polskiego filmu. Obrazy występują tu tylko specjalnie autorzy lego filmu mieli odpowiadać za winę dlatego, że potrzebne są do posunięcia naprzód zbiorową, winę złego pojmowania kina, i za ogólną pewnej treści, nie mają zaś wartości same dla siebie. polską skłonność do partactwa. Ale te wady ogólne Proszę wziąć np. prolog z Ikarem. Ikar jest już po w tym filmie potęgują się, wyłazi tu nago cała ich upadku, na ziemi, lecz zamiast pokazać, jak taki antyartystyczna ohyda, do tego dołączają się jeszcze rozbitek jeszcze żyje, jak drapie piórami o ziemię, indywidualne wady autorów. Samoloty latają tam i sam pokazuje się tylko jego wizję przyszłości, zresztą jak po piętnaście razy bez żadnego już uzasadnienia na Ikara bardzo skromną. Gdy Orski pokonywa Nr 3 (25) Marzec 2016 Str. 13/20 Informacje i aktualności Nasza Pilica piratów powietrznych, autor nie raczy pokazać samej skrzydeł, zainteresować go, rozkochać. Lecz autor, walki lub spadania, choćby ostatnich chwil; widzimy sam lotnik, jakby nie kochał swego żywiołu, jakby go już tylko samolot zgruchotany na ziemi, a pod nim nie znał. Z życia samolotów pokazuje rzeczy trupa; jedynym czynnikiem ruchu są nadbiegający najbanalniejsze: wsiadanie i wysiadanie, wdziewanie żołnierze. Właściwy dramat rozgrywa się między kaptura, płaskorzeźby widoków zdjętych z góry. obrazami, w tem, co nam donoszą napisy. Wyjątkową A gdzież cała gama zmiany stanowisk między niebem cechę jednak nadaje temu filmowi sztubacka a ziemią, całe życie szczegółów, śmiga uspokajająca niezdarność scenarjusza. Trzymając się zwykłej się, drżenie trawy pod wiatrem śmigi rozpędzającego dotychczas recepty, autor wymyślił bardzo się samolotu, przejazd jego przez chmury i t. d.? Lecz rozgałęzioną fabułę i intrygę. Można jednak śmiało autor wolał propagandę bezpośrednią, krzykliwą. Nie wyznaczyć nagrodę dla tego, kto po ujrzeniu tego umie mówić filmem, więc usiłuje mówić poprzez film. całego filmu zdoła podać treść jego. Niechlujność tej Dla niego film był tylko tem, czem jest miejsce na roboty jest przerażająca. Ma się wrażanie, że autorowi murze: jedną sposobnością więcej do zaaplikowania coraz coś innego przychodziło na myśl i ani jednego publiczności pewnego ogłoszenia. To ogłoszenie planu do końca nie dociągnął. Bolszewicy czynią pojawia się nawet drukowane przed naszemi oczami. wciąż zamachy na wynalazek Orskiego, ale słabe, Nie dość na tem. Zjeżdża na rynek krakowski p. naiwne i niekonsekwentne. Ostatecznie wprowadzają Węgrzyn, porusza ustami i mówi to samo, co na w grę Dalilę przeciw temu Samsonowi. Ale najprzód ogłoszeniu, rozrzuca kartki ulotne z tem ogłoszeniem. jest tą Dalilą jakaś Ambrozowa, potem księżna Lepiejby już było puścić w tem miejscu gramofon Abaszydze, w końcu jednak i sama Irena bierze z głosem p. Węgrzyna. Pokazany jest prócz tego kilka razy entuzjazm publiczności dla lotników, klaskanie, machanie kapeluszami. Czy to może działać sugestywnie? Czy działalność lotnicza ma być rodzajem widowiska teatralnego? Jakoś tak jest tu wszystko tylko na wierzchu, łatwe, buńczuczne, a nic z głębi, nic z pracy, z pracy. Film pokazuje jakieś piękne panie, kabarety, wyścigi, a widz, patrząc na te obrazy, na te typy, śledząc tę rozrosłą i żmudną intrygę, pyta wciąż: co to właściwie ma wspólnego z propagandą? I czy nie lepiej było za pieniądze, wyrzucone na sporządzenie takiego filmu, wydać jaką książkę o lotnictwie dla szerszej publiczności, albo urządzić popularne wykłady z pokazami — albo poprostu kupić jeszcze jeden porządny aeroplan? Plakat kina EOS zapraszający na "Skrzydlatego Zwyciezcę" Jedynie debiut w filmie Lili Zielińskiej został mimowolny udział w wydarciu Orskiemu jego sekretu. uznany bardzo udany. Aktorka występowała później Z tą Ireną dzieją się potem historje wprost głupie: w Teatrze Narodowym w Warszawie, w Teatrze dostaje się ona do więzienia, i sąd skazuje niewinną Polskim, w teatrach bydgoskim i poznańskim, na rozstrzelanie. Zdawałoby się, że czy Orski, czy sąd w warszawskim teatrze Hollywood, w Wilnie, w teatrze łatwo dojdą właściwego wątka, tymczasem dzieje się toruńskim, w warszawskim Teatrze Malickiej i we ohydna pomyłka sądowa. I to ma być film lwowskich Rozmaitościach. Wystąpiła również propagandowy! Sądownictwo polskie ukazuje się w filmach: Awantury Miłosne Panny D. (1923), w nim w najczarniejszych kolorach, a jak jest Każdemu Wolno Kochać (1933), Przeor Kordecki z lotnictwem? Otóż na końcu ośmielam się Obrońca Częstochowy (1934), Awanturki Jego Córki powątpiewać nawet w propagandową wartość tego (1934), Halka (1937). Zginęła podczas Powstania filmu dla lotnictwa polskiego. Jeżeli obrona powietrzna Warszawskiego. Premiera „Skrzydlatego Zwycięzcy” Polski ma być tak precyzyjna, jak ten film, to dziękuję. miała miejsce 30 kwietnia 1924 r. Pomimo totalnej Mogą być dwa sposoby propagandy filmowej: jeden krytyki film przez 6 miesięcy nie schodził z ekranu uboczny, sugestywny, nie narzucający się, kinoteatru "Colosseum" w Warszawie. Wyświetlany był z pedagogją dość ukrytą, a wynikającą organicznie ze również w kinie „Varsovia”. Zachowały się informacje zdarzenia. Przytem ileż czysto kinowych walorów o seansach w katowickim kinie „Apollo” (2 stycznia można było wydobyć z życia lotniczego, z aeroplanów, 1925) oraz w kinie „Eos” w Łowiczu (styczeń 1925). hangarów i t. d., wprowadzić widza w ten żywioł [AK] [Ciąg dalszy w kolejnym numerze] Str. 14/20 Nr 3 (25) Marzec 2016 Nasza Pilica Historia

NASI POPRZEDNICY października 2010 roku. Trzymcie Państwo w rękach dwudziesty piąty Po ukazaniu się kilku numer „Naszej Pilicy”. Minijubileusz to okazja do pierwszych numerów przypomnienia tych, którzy przecierali nam ścieżki zadania prowadzenia w czasach kiedy prasa regionalna dopiero raczkowała, wydawnictwa podjął się a czarnobiałe ksero czy drukarka komputerowa były Grzegorz Piąty, który do szczytem poligraficznej techniki dostępnej nielicznym. dzisiaj odpowiada za redagowanie i druk Kurier Pilicki „Głosu Kolegiaty”. Nakład W kwietniu 1991 r. ukazał czasopisma wynosi od się pierwszy numer 250 do 300 egzemplarzy. pierwszego „Kuriera Pili Gazeta jest powielana na ckiego”. Gazetka pow drukarce i rozprowadzana stawała w czasach kiedy jest w kościele po mała poligrafia dopiero niedzielnych mszach raczkowała stąd uboga, świętych. Koszty związane z prowadzeniem i drukiem z dzisiejszego punktu pokrywane są wyłącznie z dobrowolnych datków widzenia, szata graficzna. wiernych co narzucilo skromną, czarnobiałą, szatę Zawartość stanowiły rela graficzną. Pismo cieszy się sporą popularnością. cje z wydarzeń w gminie, Oprócz relacji z wydarzeń parafialnych gazeta artykuły o historii miejsco przedstawia informacje o historii parafii, genezie świąt wości oraz ciekawostki. kościelnych, życiu świętych, liturgii i Ewangelii. Niestety w żadnym z zachowanych egzem Echo Pilicy plarzy nie natrafiliśmy na Echo Pilicy nie było skład redakcji. naszym poprzednikiem. „Nasza Pilica” ukazuje Czas Pilicki się od marca 2014 r. Pierwszy numer pier a pierwszy numer wszego kolorowego wy „młodszego rodzeństwa” dawnictwa w gminie został wydany w połowie ukazał się 15 lipca 1999 r. 2014 r. Nie bądźmy Wydawnictwo liczyło jednak zbyt rygorysty cztery strony. Brak jest czni. W ramach projektu informacji o nakładzie, „Młodzieżowa Akademia dystrybucji i składzie Obywatelska”, realizowa redakcji. nego przez Centrum Inicjatyw Lokalnych, Kurier Pilicki. Wiadomości Gminne powstało kilka numerów gazety. W projekcie, który Czasopismo ukazywało trwał do września 2014 r. wzięło udział 10 szkół się w latach 20062008. gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych z terenu powiatu Nominalny kwartalnik zawierciańskiego. Projekt był współfinansowany ukazywał się niere w ramach szwajcarskiego programu współpracy gularnie. Wydano kilkana z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej. ście numerów. Mgliste informacje zachowały się o gazetce Głos Kolegiaty „Wentyl”, wydawanej w Szkole Podstawowej w Pilicy, Inicjatorem wydawania w połowie lat dziewięćdziesiątych, która poziomem gazety przez parafię św. poligraficznym przypominała pierwszy „Kurier Pilicki”. Jana Chrzciciela i św. Nie udało się na razie potwierdzić składu redakcji Jana Ewangelisty w Pilicy oraz ustalić jaki był nakład, ile wydano numerów i czy był ksiądz Marek Bigaj. zachował się jakiś egzemplarz? Zachowane Pierwszy numer archiwalne numery pilickich czasopism można tygodnika ukazał się 3 przejrzeć w MGBP w Pilicy. [SzK] Nr 3 (25) Marzec 2016 Str. 15/20 Historia Nasza Pilica

WIELKIE KOTY NA BIŚNIKU wielkością z dzisiejszym lampartem afrykańskim lub azjatyckim, o wadze ok. 60 kg): wystarczająco mały, Porównanie wielkości (w skali) trzech wymarłych kotów z rodzaju Panthera z Jaskini Biśnik oraz by przeżyć polując na niewielkie ofiary jak ptaki, współczesnego im przodka człowieka (od lewej): lew gryzonie czy małpy (nawet na naszych przodków). Panthera spelaea, jaguar Panthera gombaszoegensis Jednocześnie na tyle duży, by skutecznie bronić i lampart Panthera pardus. swojej zdobyczy i zabić zwierzę ważące blisko 900 kg. (np. bawoła). • Plejstoceński lew (Panthera spelaea), prawdziwy olbrzym o masie ciała samców 350500 kg i rozmiarach krowy. Kot ten odznaczał się również wyjątkowo silnie rozwiniętą muskulaturą i atletyczną budową ciała. Jego pojawienie się w Europie ok. 700 tys. lat temu miało obok wielu innych czynników, takich jak np. zmiany klimatyczne, niebagatelne znaczenie w ostatecznym wyginięciu jaguara Badania prowadzane przez archeologów od w Europie i Azji. Porównanie wielkości tych trzech ponad 20 lat w jaskini Biśnik wciąż zaskakują. kotów dobrze ilustruje fakt, iż w przypadku tego W dzisiejszej faunie Polski nie występują wielkie koty gatunku mówimy raczej o kocie rozmiarów dużego rodem z afrykańskiej sawanny czy azjatyckiej dżungli. niedźwiedzia. Lew pleistoceński polował na bizony, Największy krajowy przedstawiciel rodziny kotów, ryś, mamuty, nosorożce, ale gdy przychodziła zima, to osiąga rozmiary sporego psa. Daleko mu posturą do część tych zwierząt migrowała. Lwu nie wystarczyły pumy czy lamparta (nie wspominając o lwie albo do przeżycia myszy lub wiewiórki. Wchodził do jaskini tygrysie). Analiza szczątków wykopanych w jaskini i atakował niedźwiedzia jaskiniowego (także Biśnik prowadzona przez pracowników z Zakładu ważącego ok. pół tony, majacego wielkie łapy i 15 Paleozoologii Uniwersytetu Wrocławskiego pozwoliła centymetrowe pazury). Walka pomiędzy tymi ssakami na zidentyfikowanie ponad 100 gatunków ssaków oraz bywała wyrównana. Jaskinia Biśnik była więc potwierdziła obecność trzech wielkich kotów z rodzaju noclegownią dla niedźwiedzi i jadłodajnią dla lwów. Panthera: jaguara, lamparta i lwa plejstoceńskiego. [SzK] W przypadku dwóch pierwszych gatunków są to ETNOGRAFIA pierwsze i jak do tej pory jedyne stwierdzenia tych zwierząt na obszarze Polski. WIELKANOC SPISANA ZE STARSZYCH SERC Święta Wielkanocne to jedne z najweselszych • Wymarły jaguar z jaskini Biśnik (Panthera dni w roku. Kojarzą nam się z życiem, radością, gombaszoegensis) był masywnym, 150200 jasnymi barwami. Uwielbiamy malować pisanki, kilogramowym kotem wielkości afrykańskiej lwicy. Na przygotowywać różne smaczne potrawy, piec ciasta: kontynencie europejskim był obecny od ok. 2 mln lat. zdobione mazurki i obielone pudrem czy lukrem babki. Nigdy dotąd nie znaleziono jego szczątków w Polsce. W niedzielny wielkanocny poranek zasiadamy do Współczesny jaguar (Panthera onca), żyjący jedynie wytwornego śniadania, a w lany poniedziałek ruszają w Ameryce Centralnej i Południowej znany jest jako sikawki i barwne pistolety – z roku na rok co raz ”przekłuwacz czaszek” wykorzystujący silnie większe, strzelające dalej i dokładniejsze. Kiedyś było umięśnione szczęki i masywne, długie kły do inaczej. Może nam się wydawać, że od zawsze miażdżenia czaszek ofiar i przegryzania twardych tradycje były identyczne: tak samo strojono domy, na pancerzy gadów. W Europie pojawił się ok. dwóch mln tym samym polegało oblewanie w śmigusdyngus. Nie lat temu i żył spokojnie do czasów sprzed 600700 zdajemy sobie jednak sprawy jak wiele dawnych tysięcy lat, gdy pojawił się lew. Zmiany klimatyczne zwyczajów już nie ma. Zaledwie około sześćdziesięciu w górnym plejstocenie i właśnie obecność lwa lat temu domy strojono na Wielkanoc dużo inaczej. sprawiły, że jaguary wyginęły. Było mniej pożywienia, Oprócz wierzbowych kotków na świeżo zerwanych a one żywiły się dużymi świniami, jeleniami, małymi gałązkach, w mieszkaniach gościły także gałązki nosorożcami zwierzyna ta migrowała, a poza tym lwy jodłowe. Ustrojone były wydmuszkami i powkładane i hieny to była duża konkurencja łowiecka. za stragarz – szeroką belkę przebiegającą pod • Lampart (Panthera pardus), którego szczątki sufitem. Jodłą taką ozdabiano także drzwi wejściowe. odnaleziono to przykład wszechstronnego i łatwo Na ścianach wieszano świąteczne makatki adaptującego się oportunisty. Naukowcy określają go dekoracyjne tkaniny dziergane lub wyszywane. jako kota w idealnym rozmiarze (porównywalny Podczas świąt poszczono. Post zachowywało się nie Str. 16/20 Nr 3 (25) Marzec 2016 Nasza Pilica Sport tylko w Wielki Piątek, ale również w Wielką Sobotę. domu, on wylewał na nich wiadro wody. Odwiedzali Nie wynikało to jednak tylko z pobożności ludzi, lecz oni różne chaty, więc zebrali w końcu wiele jajek, które także z sytuacji materialnej, w jakiej się oni znajdowali. wieczorem smażyli lub sprzedawali. W późniejszych Przed Wielkanocą prawie nie jadało się mięsa. czasach kawalerzy kropili dziewczęta perfumami. Oszczędzano, by dopiero w ten szczególny dzień Niestety mamy coraz uboższe tradycje, a takich jak mogli skosztować go w różnych prostych wyrobach: opisane powyżej, już coraz mniej osób pamięta. Dziś szynkach, kiełbasach, które były robione nie jest możliwe takie chodzenie od domu do domu z wyhodowanych zwierząt. Kusiły one domowników i oblewanie panienek. Prawie nikt by przecież takich zapachem, wisząc nad piecem w kuchni. Często nie wpuścił, a i oni pewnie nie odważyliby się na coś gospodynie szczególnie pilnowały, aby pozostały takiego. Nasze domy też stroimy tym, co kupimy. nietknięte do świąt, na przykład zamykając je Coraz rzadziej na stołach bazie, a co dopiero gałązki w skrzyniach. W noc wielkanocną, chłopcy zbierali jodłowe. Świat jednak się zmienia i nic na to nie się razem, by strzelać z karbidu. Polegało to na tym, poradzimy. Powinniśmy mimo wszystko znać stare że do metalowej puszki po farbie wrzucano kostkę zwyczaje i być świadomi, jak piękne one były. [Magda karbidu, polewając ją niewielką ilością wody Pleban] i zamykano. Do otworu zrobionego gwoździem w dnie puszki przystawiano zapaloną zapałkę – następował POŻEGNANIE KRZYSZTOF REDER wybuch gazu tam zgromadzonego i ogromny huk. Gdy umiera człowiek, wraz Miało to na celu uczczenie Zmartwychwstania z nim odchodzi jego prywatny świat Pańskiego i wyrażenie radości jaka się z tym świat uczuć, intymnych przeżyć, wydarzeniem wiąże. Było to jednak niebezpieczne. doświadczeń, pasji, więzi Nie raz zdarzało się, że ktoś na tym ucierpiał, zapłacił tworzonych z innymi ludźmi. za to uszczerbkiem na zdrowiu. Ciekawie bywało Czasem dopiero śmierć pozwala przede wszystkim w śmigusdyngus. Życie na wsi nam dostrzec, że odszedł od nas w lany poniedziałek rozpoczynało się już o godzinie człowiek, którego tak naprawdę nie znaliśmy. Te czwartej. O tej porze kilku kawalerów wychodziło, aby refleksje wzbudziła wśród bliskich i znajomych śmierć odwiedzać panny i oblewać je wodą. Przy okazji Krzyśka Redera. Kim naprawdę był? Wyznawcą zlewali także innych, a przede wszystkim im się filozofii minimalizmu, osobą „na statek mało dbałym” obrywało. Chodzili oni przeważnie w gumowych jakby powiedział Kochanowski. Tak wyglądał pozór, strojach, aby ubrania nie przemokły. Nosili oni ze sobą a rzeczywistość... W jego życiu nie brakowało „Bolka” – drewnianego manekina pięknie, starannie paradoksów. Polonista, który w szkole pracował kilka wyrzeźbionego i ubranego w zdobne szaty. Każda miesięcy, a za to budował hutę „Katowice”. Odnalazł panna miała go pocałować, gdyż w przeciwnym razie się jako antykwariusz i księgarz. To było mu bliższe przez najbliższy rok nie wyszłaby za mąż lub nie tylko z powodu wykształcenia, ale i zainteresowań. pozostałaby niezamężna już na zawsze. Dziewczęta Zgromadził przecież olbrzymią bibliotekę. Księgozbiór chowały się w pierzynach, matki więc pomagały wyrafinowany intelektualnie, pełen smaczków, w pełni chłopcom odchylać kołdry, by ci mogli je przytrzymać. oddający jego niebanalne zainteresowania, głębokie Wtedy panienka taka nie miała wyjścia i musiała przeżywanie świata. Był też miłośnikiem Pilicy i Jury. pocałować lalkę. Za to wszystko kawalerzy dostawali Miał swoje ulubione zakątki, trasy spacerów czy zamki głównie jajka i kawałek ciasta kołacza, rzadziej (Smoleń, Podzamcze). Kochał Kraków. Często tam pieniądze lub papierosy. Sami się nawet o to bywał. Czasem tylko po to, by chłonąć jego klimat. upominali, śpiewając: Czasem by spotkać się z ludźmi, którzy podzielali jego poglądy, pasje i niestereotypowe podejście do „Przyszli my tu po śmiguście, życia. W Dzień Zaduszny bywał na Cmentarzu Ale nos tu nie łopuście. Rakowickim – swej ulubionej nekropolii. Tatry, Pieniny Krowa nam się ocielyła, i Bieszczady znał jak własną kieszeń. Zdarzało się, że Krasne ciele położyła. wędrował po nich samotnie, często jednak Pare jajek podorujcie, w towarzystwie przyjaciół. Jego pasje znalazły odbicie A kołoca nie żałujcie. (...) w fotografiach. Krzysztof Reder to autor znakomitych A jo biedny dziod, artystycznie i technicznie zdjęć, cenionych przez Co jo bede jod?” znawców. Wystarczy zajrzeć na stronę serwisu fotograficznego www.fotosik.pl/czytelnia/248/ostatnie Zdarzało się nie raz, że gospodarz wchodził na takiezdjeciepozegnaniekrzysztofa strych, a gdy chłopcy kończyli swoje zajęcie w danym CDN. [Alicja Barczyk] Nr 3 (25) Marzec 2016 Str. 17/20 Stopka redakcyjna Nasza Pilica

ROZWIĄZANIE ZAGADKI i krajem pokazując Gminę w dobrym świetle. Mamy, Rozwiązanie zagadki z numeru 2/2016: jak każda gazeta czy redakcja, swoich sympatyków Biblioteka mieściła się w budynku Urzędu Gminy na i przeciwników. Symaptycy z niecierpliwości czekają ul. Markowskiej oraz na ul. Księżnej (za domem sióstr na kolejne numery i wybaczają nam potkniecia. zakonnych). Nagrodę, kubek z logo "nasza Pilica", Przeciwnicy, którym przy okazji dziękujemy za wylosowała pani Henryka Hefko. „zmuszanie” nas o dbałość o jak najwyższy poziom gazety, zarzucają nam, że nie piszemy o ciemnych ZAGADKA stronach gminnej codzienności. Taki przyjęliśmy model Ile kościołów pojawiło się w dziejach gminy gazety, w myśl starej jak świat zasady, że zgoda Pilica ?. buduje. Przez dwa lata redakcja rozrosła się do kilkunastu osób pracujących społecznie przy każdym Odpowiedzi prosimy nadsyłać listownie na numerze lub dorywczo, relacjonując wydarzenia adres MGPB w Pilicy, ul. Zawierciańska 12, 42436 w swoich miejscowościach. Dużą rolę w naszym Pilica, lub na email: [email protected] miesięczniku odgrywa współpraca z większością do 15 kwietnia 2016 roku. placówek, organizacji lub stowarzyszeń z terenu gminy, które zapraszają nas na swoje imprezy, CHOCHLIK DRUKARSKI a często same napiszą tekst i wykonają fotografie. W numerze 13 (23) Styczeń 2016 chochlik Dzięki takiemu zgranemu zespołowi nie musimy zamienił na str. 20 nazwę Szopki w Polu Pasterzy na powielać informacji podawanych przez inne media. Bazylikę Narodzenia Pańskiego w Betlejem. Jedyne kłopoty, które mamy to przysłowiowe kłopoty "NASZA PILICA" MA JUŻ DWA LATA bogactwa a jedynymi problemami są rozterki, które teksty przesunąć „na potem”. Urząd Miasta i Gminy Za nami 24 numery "Naszej Pilicy". Jesteśmy Pilica finansując koszty wydruku "Naszej Pilicy" z Wami, Drodzy Czytelnicy już ponad dwa lata. Te 24 pozwala Wam zachować w kieszni kilka złotych, a nas numery to 488 stron, 296 036 słów, 1 528 282 znaków uwalnia od reklam i artykułów sponsorowanych i 859 grafik. Liczby świadczą o tym jak dużo dzieje się umożliwiając wykorzystanie całej objętości gazety na w naszej gminie. Te liczby to również niemożliwy do bardziej interesujące teksty. przeliczenia nakład godzin poświęconych na kontakty z mieszkańcami gminy, fotografowanie uroczystości O jakości naszego wydawnictwa świadczy to, iż i wydarzeń, pisanie tekstów, obróbkę fotografii, skład posiadamy numer ISSN nadawany wydawnictwom numeru czyli przetworzenie go w plik zrozumiały dla ciągłym przez Bibliotekę Narodową w Warszawie oraz maszyny drukarskiej i na koniec dostarczenie gazety to, że współpracujemy ze Śląską Biblioteką Cyfrową, do punktów dystrybucji. Tworząc pierwszy numer która udostępnia każdy nasz numer w wersji trudno nam było wyrokować jak zostaniemy przyjęci? elektronicznej. Nasz nakład 1700 egzemplarzy (na Czy w dobie wszędobylskich mediów elektronicznych ok. 2500 gospodarstw domowych w gminie) klasyczny, papierowy miesięcznik nie będzie rozchodzi się co miesiąc, jak przysłowiowe ciepłe wydawnictwem niszowym zalegającym półki? To jak bułeczki co pozwala nam sądzić, że publikowane zostaliśmy przyjęci przez czytelników utwierdziło nas teksty są ciekawe. Pozostaje nam życzyć sobie aby w przekonaniu, że brakowało w gminie wydawnictwa dalej grono naszych sympatyków słowami otuchy dalej relacjonujacego to wszystko co się dzieje w naszej mobilizowało nas do pracy, ciągłego rozwijania małej ojczyźnie, a plotki o zmierzchu papierowych naszego miesięcznika i realizowania kolejnych planów gazet są mocno przesadzone. Miesięcznik trafia i pomysłów wydawniczych. A uchylając rąbka również do urzędów, bibliotek oraz do czytelników tajemnicy zdradzimy, że plany wydawnicze mamy poza gminą, a nawet poza powiatem, województwem rozbudowane. [Redakcja]

IMPRESSUM: REDAKCJA: "Nasza Pilica" miesięcznik gminy Pilica Anna Kowalska [ANK] redaktor naczelny, Joanna Bzdęga [JB], Małgorzata DrągWieluńska ISSN 23537833 [MDW], Katarzyna Jurczak [KJ], Iwona Kuraś [IK], Magdalena Lis [ML], Iwona Sikora [IS], WYDAWCA: Miejsko Gminna Biblioteka Publiczna w Pilicy Aleksander Kot [AK], Szymon Kot [SzK] ul. Zawierciańska 12, 42436 Pilica Opracowanie graficzne: Szymon Kot [SzK], Małgorzata DrągWieluńska [MDW] tel. (32) 67 35 143, Skład: Biuro Techniczne Szymon Kot; email: szymon.kot@biurotechniczne.com.pl www: http://www.naszapilica.pl, Nakład: 1700 egz. Druk: GrafPress Olkusz; email: [email protected] email: [email protected] Numer zamknięto i przesłano do druku: 22 marca 2016

Redakcja zastrzega sobie prawo niewykorzystania materiałów nie zamówionych, a także prawo do skracania i adiustacji tekstów oraz zmiany ich tytułów. Tekstów nadesłanych nie zwracamy. Nadesłanie tekstu nie jest równoznaczne z jego opublikowaniem. Nadesłanie tekstu/zdjęcia wiąże się z wydaniem zgody na jego publikację na łamach miesięcznika i/lub dodatków w wersji drukowanej i elektronicznej. Wyrażane opinie są poglądami autorów i nie zawsze odzwierciedlają stanowisko redakcji. Teksty nadesłane oraz cytowane pisane są kursywą. Regulamin regulamin czasopisma "Nasza Pilica" dostępny u Wydawcy oraz na stronie internetowej czasopisma. Zabrania się kopiowania, redystrybucji, publikowania, rozpowszechniania, udostępniania czy wykorzystywania w inny sposób całości lub części danych zawartych w miesięczniku w celach komercyjnych. Zdjęcia oraz artykuły wykorzystane w publikacji, jeżeli nie zaznaczono inaczej, są własnością redakcji/autora lub redakcja/autor posiada zgodnę na ich publikację. Korzystanie z materiałów zamieszczonych w miesięczniku wymaga zgody Redakcji, poza wyjątkami określonymi w powszechnie obowiązujących przepisach prawa takich jak dozwolony użytek w rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2006 r. nr 90 poz. 631, t.jedn. z późn. zm.). W przypadku uzyskania pisemnej zgody Redakcji/Wydawcy na rozpowszechnianie i wykorzystywanie danych, informacji lub artykułów lub ich części zawartych w miesięczniku, rozpowszechnianie to i wykorzystywanie dopuszczalne jest na poniższych zasadach: 1) wykorzystywane informacje prezentowane będą w całości, bez zmian, skrótów i przeróbek; 2) wykorzystywane dane, informacje i prace będą posiadały widoczne odwoływanie do miesięcznika "Nasza Pilica" poprzez podanie źródła.

Str. 18/20 Nr 3 (25) Marzec 2016 Nasza Pilica Na starej fotografii

Rok 1960. Dom Ludowy na rogu ul.3 Maja (wówczas 1 Maja) i Barbary. Niegdyś siedziba kina "Brzask" i klubu "Ruchu". Młodszych czytelników informujemy, że nie chodzi o drużynę piłkarską lecz o prekursora salonów prasowych. Fot. udostępniła Alina Goncerz.

Grób Pański na Górze św. Piotra. Pierwsza Wielkanoc po spaleniu kościoła. Fotografia wykonana pomiędzy 29 marca a 2 kwietnia 1945 r. Zdjęcie udostępniła p. Henryka Adamska z Kłomnic.

Nr 3 (25) Marzec 2016 Str. 19/20 Na fotografii Nasza Pilica

Str. 20/20 Nr 3 (25) Marzec 2016