DOCSLIB.ORG

Wspomnienie O Profesorze Jerzym Vetulanim

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Wspomnienie O Profesorze Jerzym Vetulanim Tom 118 Nr 4–6 Kwiecień – Maj – Czerwiec 2017 Wspomnienie o profesorze Kurkuma – roślinne panaceum Jerzym Vetulanim Pająki ptaszniki Nazewnictwo organizmów Parki rzeczne w miastach Porozumiewanie się roślin Osteologia dinozaurów Enzymy – katalizatory życia Z POLSKIMI PRZYRODNIKAMI OD 3 KWIETNIA 1882 Zalecany do bibliotek nauczycielskich i licealnych od r. 1947 (pismo Ministra Oświaty nr IV/Oc-2734/47) Wszechświat jest pismem punktowanym w Index Copernicus International. Treść zeszytu 4–6 (2640–2642) ARTYKUŁY Pamięci profesora Jerzego Vetulaniego ............................................................................................................................................ 87 Stanisław Knutelski, Marcin Wiorek, Emilia Knutelska, Problemy z nazewnictwem organizmów. II. nazewnictwo wernakularne ............................................................................................................................................................... 95 Jakub Oliwa, Czy rośliny mają swój język? ....................................................................................................................................... 103 Maciej Szaleniec, Agnieszka Rugor, Enzymy – katalizatory życia ................................................................................................ 108 Joanna M. Wierońska, Kurkuma – roślinne panaceum .................................................................................................................. 117 Patryk Grabowski, Paweł Szymkowiak, Zróżnicowanie ptaszników (Theraphosidae), czyli gdzie mieszkają i jak żyją włochate bestie polujące na ptaki ........................................................................................................................................................ 126 Wiktor Halecki, Parki rzeczne – jako forma ochrony powietrza w miejskiej wyspie ciepła .......................................................... 133 DROBIAZGI Obserwacja rzadkiego dla Polski gatunku wrotka Squatinella longispinata w sztucznym siedlisku, (Dariusz Halabowski, Irena Bielańska-Grajner) ............................................................................................................................... 139 Osteologia dinozaurów na przykładzie szkieletu gatunku Tarbosaurus bataar (Maleev 1955), (Szymon Górnicki) .......... 143 Stwierdzenie szczątków płaza bezogonowego w wyrzuconej butelce, (Przybył Magdalena, Krzysztof Kolenda) ........................ 145 WSZECHŚWIAT SPRZED WIEKU Tajemnice z życia kwiatów, Muzyka owadów (Maria Śmiałowska) ............................................................................................ 147 WSPOMNIENA Z PODRÓŻY „Piekielna” geoturystyka (Włodzimierz Mizerski) ............................................................................................................................ 156 RECENZJE Speybroeck, J., Beukema, W., Bok, B., Van Der Voort, J., I. Velikov 2016. Field Guide to the Amphibians and Reptiles of Britain and Europe. British Wildlife Field Guides (Piotr Sura) .................................................................... 164 Fotografia na okładce: Argiope bruennichi (Scopoli, 1772), tygrzyk paskowany – „tygrysie” ubarwienia odwłoka odstraszające potencjalnych drapieżników. Fot. W. Wantuch. DO CZYTELNIKÓW Informujemy, że istnieje możliwość zakupienia bieżących i archiwalnych numerów Wszechświata bezpośrednio w Redakcji lub poprzez dokonanie wpłaty przelewem na nasze konto, z zaznaczeniem, jakich numerów dotyczyła wpłata. Cena zeszytu z bieżącego roku oraz zeszytów z dwóch ubiegłych lat wynosi 12 zł. Ceny numerów archiwalnych z wcześniejszych lat od 1 zł do 5 zł. Redakcja nie dysponuje zeszytem nr 7–9, tom 104, zawierającym płytkę CD z głosami ptaków. Proponujemy również dokonanie prenumeraty Pisma Przyrodniczego Wszechświat, poprzez wpłatę 48 zł rocznie. W sprawach prenumeraty i zakupu wybranych numerów prosimy o kontakt z P. Aleksandrem Koralem, e-mail: [email protected], tel. 661 482 408. Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika Redakcja Pisma Przyrodniczego Wszechświat 31-118 Kraków, ul. Podwale 1 Bank Zachodni WBK, XXII Oddział Kraków nr konta 81 1500 1142 1220 6033 9745 0000 Ten numer Wszechświata powstał dzięki finansowej pomocy: • Akademii Górniczo-Hutniczej • Polskiej Akademii Umiejętności • Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego Rada Redakcyjna Przewodniczący: Irena Nalepa Z-cy Przewodniczącej: Ryszard Tadeusiewicz, Jerzy Vetulani Sekretarz Rady: Stanisław Knutelski Członkowie: Wincenty Kilarski, Michał Kozakiewicz, Elżbieta Pyza, Marek Sanak, January Weiner, Bronisław W. Wołoszyn Komitet redakcyjny Redaktor Naczelny: Maria Śmiałowska Z-ca Redaktora Naczelnego: Barbara Płytycz Sekretarz Redakcji: Alicja Firlejczyk Członek Redakcji: Barbara Morawska-Nowak Adres Redakcji Redakcja Pisma Przyrodniczego Wszechświat 31-118 Kraków, ul. Podwale 1 m. 2, tel. 661 482 408 e-mail: [email protected], www.wszechswiat.ptpk.org Wydawca Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika, Kraków, ul. Podwale 1 m.2 Projekt i skład Artur Brożonowicz, [email protected] Druk Drukarnia Printgraph, tel. 14 663 07 50, www.printgraph.pl Nakład 700 egz. PISMO POLSKIEGO TOWARZYSTWA PRZYRODNIKÓW IM. KOPERNIKA WYDAWANE PRZY WSPÓŁUDZIALE: AKADEMII GÓRNICZO-HUTNICZEJ, MINISTERSTWA NAUKI I SZKOLNICTWA WYŻSZEGO, POLSKIEJ AKADEMII UMIEJĘTNOŚCI TOM 118 KWIECIEŃ – MAJ – CZERWIEC 2017 ZESZYT 4–6 ROK 135 2640–2642 PAMIĘCI PROFESORA JERZEGO VETULANIEGO Stanisław Knutelski, Barbara Morawska-Nowak, Irena Nalepa, Ryszard Tadeusiewicz, Elżbieta Pyza, Maria Śmiałowska (Kraków) Jerzy Adam Gracjan Vetulani (ur. 21 stycznia ... jeśli sobie nieświadomie postanowię, iż przejdę 1936 w Krakowie, zm. 6 kwietnia 2017) psycho- przez jezdnię, może to – jak i inne działania – skoń- farmakolog, neurobiolog, biochemik, profesor czyć się katastrofą. Bo co, jeśli na tej drodze w ostat- nauk przyrodniczych, członek Polskiej Akademii niej sekundzie pojawi się samochód? ... Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności. (Marcin Rotkiewicz: Mózg i błazen. Rozmowa z Jerzy Vetulanim. Wołowiec 2015, s. 128) W czwartek 6 kwietnia 2017 w godzinach wie- czornych zmarł w wieku 81 lat prof. dr hab. Jerzy Ve- tulani. Stało się to w Centrum Urazowym Medycyny Ratunkowej i Katastrof Krakowskiego Szpitala Uni- wersyteckiego. W szpitalu przebywał od czwartku 2 marca 2017, po tym, jak został potrącony przez sa- mochód i odniósł poważne obrażenia, wracając pie- chotą z Instytutu Farmakologii PAN ulicą Zielony Most do pętli tramwajowej w Bronowiczach. Odszedł od nas wybitny naukowiec, nauczyciel akademicki i przyjaciel młodzieży oraz populary- zator nauki i nasz dobry Kolega i przyjaciel. Profe- sor Vetulani związany był od wielu lat z Oddziałem Krakowskim Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika (PTPK) i był jego wiceprezesem w latach 1984–2016. Za zasługi dla tego Towarzy- stwa prof. Vetulani otrzymał Złotą Odznakę w 1986 r., a w 1996 r. został jego członkiem honorowym. Związany był też przez lata z wydawanym przez PTPK czasopismem popularno-naukowym Wszechświat, najstarszym polskim czasopismem popularyzującym wiedzę przyrodniczą. Działalność 88 ARTYKUŁY Wszechświat, t. 118, nr 4 ̶ 6 /2017 popularyzatorska prof. Vetulaniego miała swoje po- profesorem Małopolskiej Wyższej Szkoły im. J. Die- czątki w latach 60. XX w., gdy zaczął publikować tla, gdzie prowadził zajęcia z kosmetologii w aspek- artykuły przyrodnicze i drobne notki edukacyjne cie neurobiologicznym. w tym czasopiśmie. Później, w 1981 roku, został re- Największą pasją życiową pana Profesora była daktorem naczelnym Wszechświata i pełnił tę funkcję chyba popularyzacja nauki, której był niemal cał- do 2002 r. Przez kolejne lata (od 2003 do kwietnia kowicie oddany. Już w latach 60. XX w. publikował 2011) był przewodniczącym, a następnie (do chwi- krótkie teksty w najstarszym czasopiśmie polskim li tragicznej śmierci) wiceprzewodniczącym jego Wszechświat, poświęconym upowszechnianiu wiedzy Rady Redakcyjnej. Bez przesady można powiedzieć, przyrodniczej. Swoje artykuły podpisywał z reguły że przeprowadził to czasopismo przez trudne czasy. własnym imieniem i nazwiskiem lub pseudonimem Najpierw okres stanu wojennego, a następnie przez J. Latini, prawdopodobnie na cześć swojej mamy Ire- najtrudniejszy dla tego typu towarzystwa naukowe- ny z domu Latinik. Potem w 1981 r. został redaktorem go okres transformacji ekonomicznej w latach 90. tego czasopisma i funkcję tę pełnił ponad 20 lat do XX w. Mariaż prof. Vetulaniego z Wszechświatem 2002 r. O nauce profesor Vetulani potrafił pisać i mó- trwał nieprzerwanie do ostatnich dni jego życia. Do wić w przystępny i pasjonujący sposób, jak mało kto, końca pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Rady a na jego odczyty, wykłady i pogadanki przychodziły Redakcyjnej czasopisma i współredagował dział zawsze tłumy osób, czy to podczas spotkań wtorko- Wszechświat przed 100 laty, przemianowany potem wych (raz w miesiącu) Oddziału Krakowskiego PTP na Wszechświat sprzed wieku. Są w nim przytaczane im. Kopernika, czy w trakcie współorganizowanego fragmenty XIX-wiecznych tekstów opublikowanych przez nasze Towarzystwo i Uniwersytet Jagielloński na łamach tego czasopisma w różnych latach. corocznego cyklu „Tygodnia Mózgu” w Krakowie, Był profesorem nauk przyrodniczych (psychofar- gdzie 18 marca br. miał wygłosić wykład pt. „Neuro- makolog, neurobiolog, biochemik), kierownikiem biologiczne podstawy altruizmu i współpracy”. Nie- Zakładu Biochemii (1976–2006), zastępcą dyrektora stety leżał już w tym czasie w szpitalu, po wypadku, ds. naukowych (1994–2001), a od
Load more

Recommended publications
  • Nowości 2017 – LISTOPAD Literatura Piękna
    Nowości 2017 – LISTOPAD Literatura piękna 1. 1000 słów / Jerzy Bralczyk.- Warszawa : Prószyński Media : Wydawnictwo Agora, copyright 2017. Hasła przedmiotowe: Język polski , Słownictwo , Słownik polski Sygnatura: WG-821.162.1-92 Nowości: 2017-11 "1000 słów" to wyjątkowy słownik do czytania. W błyskotliwych felietonach Jerzy Bralczyk przedstawia niezwykłe, znaczące i najważniejsze słowa, których używamy na co dzień i od święta. Tropi zmieniające się znaczenie wyrazów i zaskakujące powroty słów - wydawałoby się - skazanych na zapomnienie. Obok słów wielkich, które każą stawać na baczność, będą też słowa perełki, które swoim brzmieniem, historią, znaczeniem, emocjonalnym tłem budzą zdumienie i radość z ich ponownego odkrycia. "Błaszczykowe" zapiski o słowach to porywająca opowieść o metamorfozach polszczyzny, ale również o przemianach naszej obyczajowości, kultury i polityki. 2. 48 / Andreas Gruber ; tłumaczenie Magdalena Kaczmarek.- Słupsk : Wydawnictwo Papierowy Księżyc, 2017. Hasła przedmiotowe: Sabine Nemez (postać fikcyjna) , Maarten S. Sneijder (postać fikcyjna) , Seryjni zabójcy , Powieść , Kryminał , Thriller Sygnatura: WG-austr. Nowości: 2017-11 1 „Jeżeli w ciągu czterdziestu ośmiu godzin odgadniesz, dlaczego uprowadziłem tę kobietę, zostanie ona przy życiu. W przeciwnym razie - zginie.” Takim komunikatem rozpoczyna się perwersyjna gra seryjnego mordercy. Głodzenie, wlewanie atramentu do płuc, zamurowywanie żywcem w betonowym słupie... Monachijska policjantka Sabine Nemez rozpaczliwie szuka motywu, wyjaśnienia. Tym bardziej, że chodzi również o życie jej matki. Dopiero gdy do śledztwa włącza się pewien Holender, schemat działania sprawcy staje się jasny. 3. 6 / Erica Spindler ; przełożył Jacek Żuławnik.- Warszawa : Edipresse Polska, copyright 2017. (Edipresse Książki) Hasła przedmiotowe: Micki Dare (postać fikcyjna) , Zach Harris (postać fikcyjna) , Osoby zaginione , Prywatni detektywi , Luizjana (Stany Zjednoczone) , Nowy Orlean (Stany Zjednoczone) , Powieść , Thriller Sygnatura: WG-amer.
    [Show full text]
  • Jerzy Vetulani – Naukowiec, Popularyzator Neuronauki, Artysta
    NAUKA 2/2017 • 169–176 RYSZARD PRZEWŁOCKI*, EDMUND PRZEGALIŃSKI** Jerzy Vetulani – naukowiec, popularyzator neuronauki, artysta W dniu 6 kwietnia 2017 roku w Krakowie zmarł prof. Jerzy Vetulani. Żył 81 lat i do ostatnich dni przed tragicznym wypadkiem pozostawał niezwykle aktywny. Był wybit- nym neurobiologiem, neurofarmakologiem, biochemikiem i badaczem mózgu. Urodził się w 1936 roku w rodzinie profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, wybitnego histo- ryka i teoretyka prawa kanonicznego, członka PAU, Adama Vetulaniego. Matka była asystentką u sławnego histologa i anatoma prof. Ferdynanda Henryka Hoyera na tej samej uczelni. Edukację w szkole podstawowej rozpoczął na tajnych kompletach, w cza- sie niemieckiej okupacji. Po wojnie uczęszczał do dwóch krakowskich szkół: Liceum im. Henryka Sienkiewicza oraz słynącego z wybitnych uczniów, krakowskiego Liceum Bartłomieja Nowodworskiego, które ukończył maturą w roku 1952. Matura otwarła mu * Prof. dr hab. Ryszard Przewłocki, Instytut Farmakologii PAN, Zakład Neurofarmakologii Mole- kularnej, Kraków, e-mail: [email protected] ** Prof. dr hab. Edmund Przegaliński, Instytut Farmakologii PAN, Zakład Farmakologii Uzależ- nień, Kraków 170 R. Przewłocki, E. Przegaliński drogę na studia biologiczne na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Jagielloń- skiego. Wybór był zapewne podyktowany zainteresowaniem i miłością do przyrody, które rozwijała w nim matka, biolożka z zamiłowania. Studia ukończył w 1957 roku, uzyskując tytuł mgr. biologii. W tym samym roku został zatrudniony w Zakładzie Farma- kologii PAN jako asystent i równocześnie rozpoczął na Wydziale Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego drugi kierunek studiów, które ukończył w roku 1963. Jego kariera przez całe niezwykle aktywne życie naukowe była związana z Instytutem Farmakologii PAN w Krakowie. Pracę doktorską na temat działania pochodnych izoksazolu i pirazolu wyko- nywał pod kierunkiem ówczesnego dyrektora instytutu, wybitnego farmakologa, prof.
    [Show full text]
  • Fragment Książki
    Kaleba_Vetulani_FINAL.indd 4 18.10.2017 23:42 Kaleba_Vetulani_FINAL.indd 5 18.10.2017 23:42 © Wydawnictwo WAM, 2017 Opieka redakcyjna: Damian Strączek Redakcja: Tomasz Macios Korekta: Dariusz Godoś Projekt okładki: Katarzyna Ewa Legendź fot. na pierwszej stronie okładki © Andrzej Banaś/Gazeta Krakowska Opracowanie graficzne i skład: Dawid Adrjanczyk ISBN 978-83-277-1489-3 WYDAWNICTWO WAM ul. Kopernika 26 • 31-501 Kraków tel. 12 62 93 200 • faks 12 42 95 003 e-mail: [email protected] DZIAł HANDLOWY tel. 12 62 93 254-255 • faks 12 62 93 496 e-mail: [email protected] KSIĘGARNIA WYSYŁKOWA tel. 12 62 93 260 www.wydawnictwowam.pl Druk: ABEDIK • Poznań WSTĘP Kiedy w sierpniu 2016 roku dziennikarka rozpoczęła rozmowę z profesorem Vetulanim od uwagi, że za mo ment ma on poprowadzić wykład dotyczący życia i śmierci, odpowiedział na zaczepkę: „ Jest to problem, który ludzi – zwłaszcza w moim wieku – naprawdę in­­teresuje”. A kiedy reporterka uparcie kontynuowała, że przecież to temat, który jest interesujący w ogóle i bez względu na wszystko, 80-letni Profesor posta- nowił wyjaśnić: „W moim wieku ma się już poczucie, że jednak trzeba przygotować się do ostatniego etapu życia. Jeszcze 30 lat, może 40…, ale więcej niż 120 lat ludzie nie dożywają”. Choć potrafił żartować z każdej sytuacji i na każdy temat, ta publikacja nie jest wyłącznie zbiorem dow- cipów. Nie koncentruje się też na zaskakujących scen- kach z jego życia, mimo że łatwo wprawiał swoich studentów, znajomych, a nawet najbliższych przyja- ciół w osłupienie. 5 Kompilacja najróżniejszych anegdotycznych wspom nień samego Profesora i o Profesorze obej - muje sytuacje zarówno sprzed wielu lat, jak i te, które miały miejsce zupełnie niedawno.
    [Show full text]
  • Profesor Jerzy Vetulani (1936–2017)
    ISSN 1689-488X PAUza Akademicka Rok X Tygodnik Polskiej Akademii Umiejętności Nr 422 Kraków, 5 kwietnia 2018 pauza.krakow.pl pau.krakow.pl Profesor Jerzy Vetulani (1936–2017) Członek czynny Polskiej Akademii Umiejętności Fot. Bogdan Zimowski Fot. Partnerem czasopisma jest Miasto Kraków Numer 422 2 5 kwietnia 2018 www.pauza.krakow.pl Wspomnienie o Jerzym Vetulanim – Jurku RYSZARD PRZEWŁOCKI i EDMUND PRZEGALIŃSKI Przed rokiem pożegnaliśmy Profesora Jerzego (doktorat – 1966; habilitacja – 1976; profesor nadzwy- Vetulaniego, wybitnego neurobiologa, neurofarmakologa, czajny – 1983; profesor zwyczajny – 1989) oraz pełnił uczonego o głębokiej wiedzy, popularyzatora nauki, Czło- ważne funkcje: był kierownikiem Zakładu Biochemii, za- wieka o szerokich horyzontach i wielkiej charyzmie, nie- stępcą dyrektora ds. naukowych, wiceprzewodniczącym zwykle aktywnego do ostatnich swoich dni. Rady Naukowej, redaktorem naczelnym miesięcznika Jurek pochodził ze znanej krakowskiej rodziny pro- naukowego „Polish Journal of Pharmacology” – obecnie fesorskiej – Jego ojciec, Adam, był profesorem historii „Pharmacological Reports”. Staż podoktorski odbył w la- UJ, wybitnym specjalistą w zakresie historii prawa ka- tach 1966–1968 na Uniwersytecie w Cambridge, Anglia, nonicznego i członkiem PAU; Matka, Irena z domu La- a w latach 1973–1975 pracował jako profesor wizytujący tinik, była biologiem, pracownikiem naukowym Wydziału na Uniwersytecie Vanderbilta w Nashville, TN, USA. Biologii UJ. Działalność badawcza Jurka przyniosła mu wiele Jurek z wykształcenia był biologiem (studia ukończył ważnych odkryć i osiągnięć. Jego opus magnum była, 1957 roku) i chemikiem (dyplom w roku 1963), absolwen- opracowana wspólnie z profesorem Fridolinem Sulserem tem UJ. Jego działalność zawodowa i kariera naukowa z Uniwersytetu Vanderbilta, teoria dotycząca mechanizmu Wykład Profesora Jerzyego Vetulaniego pt. Neurobiologia moralności na Walnym Zgromadzeniu PAU, 15.03.2008 były przez całe życie związane z Instytutem Farmakologii działania leków przeciwdepresyjnych, przypisująca ten PAN w Krakowie.
    [Show full text]
  • Keynote Speakers Drugs That Heal, Drugs That Kill
    KEYNOTE SPEAKERS Amir Amedi (Hebrew University of Jerusalem, Israel): TBA Ole Jensen (University of Birmingham, UK): On the role of alpha and gamma oscillations for routing and prioritizing information in the working brain Markus Ullsperger (Otto von Guericke University Magdeburg, Germany): Neuronal Mechanisms of Performance Monitoring and Cognitive Control Emma Robinson (University of Bristol, UK): How new methods to study emotional behaviour in rodents have provided insights into the neurobiology of mood disorders and their treatment Yves de Koninck (Laval University, Quebec, Canada): TBA Thomas Kuner (University of Heidelberg, Germany): Imaging cell biology at work in the awake mouse brain DRUGS THAT HEAL, DRUGS THAT KILL TRIBUTE TO PROFESSORS JERZY VETULANI AND KRZYSZTOF WEDZONY Eero Castrén (University of Helsinki, Finland): Neuronal plasticity and the antidepressant action Johannes G. Ramaekers (Maastricht University, The Netherlands): Cannabinoids, Friends or enemies? Phil Skolnick (CSO Opiant Pharmaceuticals, Santa Monica, USA): Rescue By Naloxone: On the Front Lines Of The Opioid Epidemic COGNITIVE SESSIONS CANINE MODELS OF HUMAN NEUROCOGNITION Attila Andics (Eötvös Loránd University, Budapest, Hungary): Imaging the awake dog brain Anna Kis (Hungarian Academy of Sciences): Investigation of canine brain activity during sleep using non- invasive polysomnography Ivaylo Iotchev (Eötvös Loránd University, Budapest, Hungary): The dog as a model animal for studying sleep spindles – emerging evidence for an analogy regarding function
    [Show full text]
  • Jerzy Adam Gracjan Vetulani 21 I 1936–6 IV 2017
    Rocznik Polskiej Akademii Umiejętności. Rok 2016/2017 Jerzy Adam Gracjan Vetulani 21 I 1936–6 IV 2017 W dniu 6 kwietnia 2017 r., w godzinach wieczornych, odszedł na zawsze prof. Jerzy Vetulani, wybitny naukowiec, psychofarmakolog, neurobiolog, biochemik, profesor nauk przyrodniczych, popularyzator wiedzy, człowiek zasłużony dla życia kulturalnego i społecznego. Urodził się 21 stycznia 1936 r. w Krakowie, w rodzinie profesorskiej. Ojciec był profesorem historii prawa polskiego i wybitnym znawcą prawa kanonicznego, a matka doktorem filozofii ze specjalizacją biologii. Naukę szkolną rozpoczął podczas drugiej wojny światowej na tajnych kompletach, a potem kontynuował w Szkole Ćwiczeń. W 1948 r. zaczął uczęszczać do Liceum im. H. Sienkiewicza w Krakowie, a po jego rozwiązaniu – do Liceum B. Nowodworskiego, które ukończył w roku 1952 ze świadectwem dojrzałości z wyróżnieniem. W tym samym roku został przyjęty na studia biologiczne na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi UJ, które kontynuował na specjalności fizjologia zwierząt. Już w okresie studiów (jako student IV ro- ku) w marcu 1956 r. rozpoczął pracę naukową jako wolontariusz w Zakła- dzie Farmakologii PAN, kierowanym przez prof. Janusza Supniewskiego. W 1957 r. uzyskał tytuł magistra biologii i następnie od września 1957 r. podjął pracę asystenta na pół etatu. Równocześnie rozpoczął studia che- miczne na Wydziale Matematyczno-Fizyczno-Chemicznym UJ, które ukoń- czył w roku 1962 (specjalność – chemia teoretyczna). W 1967 r., na pod- stawie dysertacji o działaniu pochodnych izoksazolu i pirazolu na me- tabolizm ustroju zwierzęcego, przedstawionej w Instytucie Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN we Wrocławiu (promotor – prof. Józef Hano), uzyskał stopień naukowy doktora nauk przyrodniczych. Wkrótce potem, jako stypendysta Rikera, wyjechał na rok do Wielkiej Brytanii, gdzie pracował pod kierownictwem prof.
    [Show full text]
  • PROFESSOR JERZY VETULANI (1936–2017) Obituary
    Obituary Acta Neurobiol Exp 2017, 77: i–iii photo by Franciszek Vetulani PROFESSOR JERZY VETULANI (1936–2017) Professor Jerzy Vetulani was born in Krakow on January 21th 1936 in the family of scientists of the Jagiellonian University. His father was an outstanding historian and theorist of canon law, and his mother was a biologist. He spent his childhood in Krakow and after the second world war attended the prestigious Nowodworski High School. In year 1952 he began his studies in biology at the Faculty of Biology and Earth Sciences of the Jagiellonian University. He graduated in 1957 obtaining master’s degree in biology. In the same year he was employed in the Department of Pharmacology of the Polish Academy of Sciences as an assistant and at the same time he started a second study in chemistry at the Jagiellonian University. His academic career throughout the highly active scientific life was connected with the Institute of Pharmacology. He obtained Ph.D. degree in natural sciences in 1966 from Ludwik Hirszfeld Institute of Immunology and Experimental Therapy of the Polish Academy of Sciences in Wroclaw. In the same year he began his postgraduate training at the University of Cambridge in the United Kingdom, where he learned spectrofluorometric methods. After returning to Poland he introduced these at that time very innovative methods to study effects of psychotropic drugs on levels of biogenic amines in various rat brain structures. He studied the effects of neuroleptics, MAO and dopamine β‑hydroxylase inhibitors on metabolism of biogenic amines. These issues were subject of his habilitation work, which he prepared before leaving for sabbatical in the USA in 1973.
    [Show full text]
  • A Healer, a Scientist, a Fighter, an Artist
    A healer, a scientist, a fighter, an artist Jerzy Vetulani Institute of Pharmacology, Polish Academy of Sciences, Kraków, Poland Joseph Dietl Malopolska Higher Vocational School in Krakow, Kraków, Poland Andrzej was such an exceptional person that, the beginning coached by his parents, particular‑ para doxically, it is almost impossible to write ly by mother, to be a successor of his great father, about him in a way that would not be banal. For a role that he played later on with success. He was years he had been a constant element of Kra‑ not a crammer or a model pupil – he was simply kow’s life, a role model for many doctors, scien‑ a young, especially gifted man, with a very wide tists, educators, and social workers. The candle‑ scope of inter est – science, arts, humanities, med‑ stick on which he was placed is precarious, and icine, backpacking in mountains and so on. a living person does not always feel comfortable I believe that it was the home environment and in limelight. Andrzej, however, managed to keep the genes which formed some particular feature his position, though certainly at the expense of of his personality, which, with some embarrass‑ great stress from time to time. ment, I would call sweetness of character. An‑ Andrzej’s exceptionality had been formed in drzej was physically and spiritually construct‑ a common way. He was a son of an eminent Pol‑ ed in such a way that almost every one of his ac‑ ish cardio logist and inter nist, Edward Szczeklik. quaintances felt to be his friend.
    [Show full text]
  • Pjp2'2003.Vp:Corelventura
    Copyright © 2003 by Institute of Pharmacology Polish Journal of Pharmacology Polish Academy of Sciences Pol. J. Pharmacol., 2003, 55, 127129 ISSN 1230-6002 Professor Jerzy Maj, M.D., Ph.D. (1922–2003) OBITUARY On 9 February 2003 we became irretrievably anticipated the significance and future of the then bereaved of Professor Jerzy Maj, M.D., Ph.D., developing modern psychopharmacology – he fo- Doctor Honoris Causa Mult., a member of the Pol- cused his interest and attention on this very disci- ish Academy of Sciences (PAN), an active member pline. He undertook studies that were then pioneer- of the Polish Academy of Arts and Sciences (PAU), ing not only in Poland but also worldwide. co-organizer and past director of the Institute of Professor J. Maj’s personal contribution to world Pharmacology of the Polish Academy of Sciences science is reflated in a great number of important in Kraków, chairman of many years’ standing of discoveries and findings in the area of pharmacol- the Institute’s Scientific Council and this journal’s ogy of neuro- and psychotropic drugs, and pharma- Advisory Board. There passed away one of the cology of various brain neurotransmitter systems. nestors of Polish pharmacology, the creator and in- Among others, Professor J. Maj propounded two disputable leader of the Polish school of neuropsy- original hypotheses about the mechanism of action chopharmacology, an untiring organizer of science of antidepressant drugs (the increased reactivity of and scientific life, an extraordinary yet modest Man. central a1-adrenergic receptors, and the elevated Professor Jerzy Maj started his scientific activi- reactivity and affinity for agonists of brain dopa- ty in 1950 as a research assistant in the Department mine D2 and D3 receptors).
    [Show full text]
  • Annual Report 2001
    POLISH ACADEMY OF SCIENCES MEDICAL RESEARCH CENTRE ANNUAL REPORT 2001 WARSZAWA - 2002 http://rcin.org.pl Editors: Halina Weinrauder Wanda Dziedzic Katarzyna Radwańska Scientific Consultants: Jan Albrecht Krystyna Cedro-Ceremużyńska Mieczysław Pokorski Polish Academy of Sciences Medical Research Centre (MRC) 5 Pawinskiego St., 02-106 Warsaw, Poland Telephones: [+48 22] 668 52 50; 668 52 64; 608 65 50 Fax [+48 22] 668 55 32 http://rcin.org.pl CONTENTS Page MRC SCIENTIFIC COUNCIL 4 EXECUTIVE BOARD 5 STAFF LIST 6 RESEARCH REPORTS 21 Department of Neurophysiology 21 Laboratory of Respiration Physiology 27 Laboratory of Experimental Pharmacology 29 Department of Neurochemistry 34 Laboratory of Pharmaconeurochemistry 34 Laboratory of Pathobiochemistry of the Central Nervous System 41 Laboratory of Molecular Neuropathology 43 Molecular Biology Unit 50 Department of Cellular Signalling 52 Department of Neurotoxicology 61 Department of Neuropathology 67 Laboratory of Experimental Nuclear Medicine 76 Department of Neurodegenerative Disorders 79 Department of Developmental Neuropathology 83 Laboratory of Cell Ultrastructure 87 Department of Neurosurgery 92 Neuromuscular Unit 98 Neuroimmunological Unit 105 Department of Applied Physiology 110 Laboratory of Renal and Body Fluid Physiology 119 Cardiovascular Laboratory 123 Department of Surgical Research and Transplantology 125 Neuropeptide Laboratory 136 Department of Endocrinology 139 Laboratory of Molecular and Cellular Nephrology 147 PROMOTIONS 151 ORGANIZATION OF SYMPOSIA AND CONFERENCES 152 GUEST LECTURES 154 3 http://rcin.org.pl MRC SCIENTIFIC COUNCIL Chairman: Bohdan Lewartowski Vice-Chairman: Janusz Nauman Secretary: Barbara Gajkowska Members: Jan Albrecht Mirosław J. Mossakowski Maria Barcikowska Olgierd Narkiewicz Włodzimierz Bicz Krystyna Nazar Krystyna Cedro-Ceremużyńska Adam Nowosławski (Honorary Zbigniew Czernicki Chairman) Maria Dąmbska Barbara Oderfeld-Nowak Krystyna Domańska-Janik Waldemar L.
    [Show full text]
  • Polish-2013 84.Pdf
    13 20 3 Contents Address by PAS President Medical Sciences ..................................... 91 Professor Michał Kleiber ........................... 3 International Relations ............................ 101 Presidium of the Polish Academy of Sciences ................................................. 5 Educational and Promotional Activity .....107 Members of the Polish Academy of Sciences .................................................. 7 Th e FNP Prizes for 2012 .........................112 Humanities and Social Sciences .................13 Selected Statistics .....................................116 Biological and Agricultural Sciences .......... 43 Foreign Scientifi c Centers ........................118 Mathematics, Physics, Chemistry, and Earth Sciences .................. 56 Research Units and Branches ...................119 Engineering Sciences ................................. 74 Scientifi c and Task Force Committees ..... 126 Scientific Council: © Copyright 2011 Polish Academy of Sciences Marek C. Chmielewski – Editor-in-Chief Stanisław Filipowicz Offi ce of Science Promotion Andrzej Jerzmanowski PKiN, Pl. Defi lad 1, 00-901 Warsaw, Poland Marek Grad www.pan.pl Marian P. Kaźmierkowski Sławomir Majewski ISSN 1640-3754 Published by: On the cover: Th e vicinity of Halicz on the Josephine map of Galicia, Offi ce of Science Promotion 1779-1783, scale 1:28 800, fragment of sheet 300, original Edited by: (Image courtesy of the Kriegsarchiv, Vienna) Elżbieta Jamroz Medical and Surgery Academy, Warsaw (now: the Polish Katarzyna Kalinowska
    [Show full text]
  • Jerzy Andrzej Chmurzyński (1929–2019): Etolog, Entomolog, Myśliciel
    Tom 69 2020 Numer 2 (327) Strony 253–267 Ewa Joanna Godzińska Pracownia Etologii Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN Pasteura 3, PL 02-093 Warszawa E-mail: [email protected] JERZY ANDRZEJ CHMURZYŃSKI (1929–2019): ETOLOG, ENTOMOLOG, MYŚLICIEL kiego Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Jego terenowe badania obejmowały przede wszystkim analizę zachowań wardzanki (Bembix rostrata; Hymenoptera: Sphecidae), obserwowanego podczas powrotu do gniazda oraz seksualnego pościgu samca za samicą. Prowadził też laboratoryjne badania reakcji fotycznych różnych much z rodzajów Musca, Calliphora i Lucilia. Był jednym ze świato- wych pionierów teoretycznych badań po- święconych biologicznym korzeniom zjawisk estetycznych. Był też autorem licznych in- nych publikacji poświęconych, między inny- mi, kwestiom etycznym, porównawczym ba- daniom zachowań i procesów poznawczych zwierząt i ludzi, oraz historii nauk beha- wioralnych. Był jednym z autorów ważnego polskiego podręcznika nauk behawioralnych i pierwszym prezesem Polskiego Towarzystwa Etologicznego. Jerzy Andrzej Chmurzyński (1929-2019) Professor Jerzy Andrzej Chmurzyński (1929 -.2019), an eminent Polish ethologist, entomologist and philosopher, worked ma- inly at the Nencki Institute of Experimental Biology of the Polish Academy of Sciences Prof. Jerzy A. Chmurzyński w swoim gabinecie w in Warsaw, Poland. His field research in- Instytucie Biologii Doświadczalnej im. M. Nenc- volved mostly experiments investigating ho- kiego PAN (Warszawa, r. 2000). Fot. Stanisław ming and sexual behaviour of the digger Ciok. Zdjęcie opublikowane po raz pierwszy w ar- wasp Bembix rostrata (Hymenoptera: Spheci- tykule Chmurzyński J. A., 2000b. Biologiczne na- dae). He also carried out laboratory studies uki behawioralne na przełomie wieków. Kosmos devoted to photic reactions of various flies 49, 363-374.
    [Show full text]