DOCSLIB.ORG

Milieueffectrapport Bij De Rijksstructuurvisie Grevelingen En Volkerak-Zoommeer

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Milieueffectrapport Bij De Rijksstructuurvisie Grevelingen En Volkerak-Zoommeer Milieueffectrapport bij de Rijksstructuurvisie Grevelingen en Volkerak-Zoommeer Milieueffectrapport bij de Rijksstructuurvisie Grevelingen en Volkerak-Zoommeer 1 2 Ministerie van Infrastructuur en Milieu Colofon Dit Milieueffectrapport bij de Rijksstructuurvisie Grevelingen en Volkerak-Zoommeer is opgesteld door het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Samenstelling: Rijkswaterstaat Zee en Delta Redactie: Jos Lammers (Delft) Illustraties en kaartmateriaal: Bosch Slabbers (Den Haag) Fotografie: Loes de Jong (Middelburg) Vormgeving: PHGR communicatie (Goes) Den Haag, oktober 2014 Milieueffectrapport bij de Rijksstructuurvisie Grevelingen en Volkerak-Zoommeer 3 4 Ministerie van Infrastructuur en Milieu Inhoud Samenvatting 13 1 Introductie en doelstelling: onderzoek milieueffecten gewijzigde waterhuishouding 27 1.1 Alternatieven voor de waterhuishouding: effecten in beeld via m.e.r. 28 1.2 Actoren en procedure: ruimte voor reacties 28 1.3 Leeswijzer 30 2 Voorgeschiedenis en beleidskader 33 2.1 Historie: relatie problemen waterkwaliteit, waterveiligheid en regionale economie 34 2.1.1 Volkerak-Zoommeer: maatregelen tegen blauwalgen niet effectief 34 2.1.2 Grevelingen: problemen waterkwaliteit negatief voor recreatie en visserij 34 2.1.3 Waterveiligheid: waterstanden in Rijn-Maasmonding lopen hoog op 34 2.2 Resultaten eerdere studies gecombineerd tot samenhangende oplossingen 35 2.3 Beleidskader: lopende programma’s en vigerend beleid 36 3 Alternatieven waterhuishouding Grevelingen en Volkerak-Zoommeer 39 3.1 Zoet of zout, wel of geen getij, wel of geen aanvullende waterberging 40 3.2 Alternatieven waterhuishouding Volkerak-Zoommeer en Grevelingen in Notitie reikwijdte en detailniveau 41 3.3 Eerste beoordeling alternatieven, varianten en opties 42 3.3.1 Uitsluitend waterberging op de Grevelingen: geen synergie 42 3.3.2 Meer getijverschil toelaten: niet haalbaar 42 3.3.3 Getij op beide wateren via Oosterschelde: onaanvaardbare gevolgen 43 3.3.4 Frequenter inzetten waterberging Grevelingen: niet zinvol 43 3.3.5 Conclusie: zeven alternatieven en vijf opties 43 3.3.6 Bronnen eerste beoordeling alternatieven, varianten en opties 43 3.4 Alternatieven waterhuishouding Volkerak-Zoommeer en Grevelingen in milieueffectrapportage 44 3.5 Alternatieven en opties onderzocht op gevolgen voor natuur, milieu en andere relevante thema’s 44 3.6 Alternatief A - referentie: geen getij, beperkte waterberging en zoet Volkerak-Zoommeer 44 3.6.1 Waterkwaliteit: voortzetten bestaand waterbeheer 44 3.6.2 Waterveiligheid: waterberging Volkerak-Zoommeer 45 3.7 Alternatief B: Volkerak-Zoommeer zout en getij via Oosterschelde 48 3.7.1 Waterkwaliteit: verbinding tussen Volkerak-Zoommeer en Oosterschelde 48 3.7.2 Waterveiligheid: aanvullende inzet doorlaat Philipsdam 49 3.8 Alternatief C: getij op de Grevelingen via Noordzee 52 3.8.1 Waterkwaliteit: de Grevelingen verbonden met de Noordzee 52 3.8.2 Waterveiligheid: waterberging conform beleid 52 3.9 Alternatief D: Volkerak-Zoommeer zout en getij via Oosterschelde – Grevelingen getij via Noordzee 54 3.9.1 Waterkwaliteit: beperkte dynamiek terug op beide wateren 54 3.9.2 Waterveiligheid: aanvullende inzet doorlaat Philipsdam 54 3.10 Alternatief E: beide wateren (zout en) getij via Noordzee en open verbinding 56 3.10.1 Waterkwaliteit: beperkte dynamiek en zout op beide wateren terug 56 3.10.2 Waterveiligheid: lagere waterstanden waterberging Volkerak-Zoommeer door open verbinding 56 Milieueffectrapport bij de Rijksstructuurvisie Grevelingen en Volkerak-Zoommeer 5 3.11 Alternatief F: Grevelingen getij via Noordzee en aanvullende waterberging 59 3.11.1 Waterkwaliteit: getij beperkt terug op de Grevelingen 59 3.11.2 Waterveiligheid: aanvullende waterberging op de Grevelingen 59 3.12 Alternatief G: Volkerak-Zoommeer zout en getij via Oosterschelde – Grevelingen aanvullende waterberging 62 3.12.1 Waterkwaliteit: zout en beperkt getij terug op Volkerak-Zoommeer 62 3.12.2 Waterveiligheid: extra waterberging op de Grevelingen 62 3.13 Alternatief H: beide zout en getij via Noordzee en open verbinding - Grevelingen aanvullende waterberging 65 3.13.1 Waterkwaliteit: beperkte dynamiek en zout op beide wateren terug 65 3.13.2 Waterveiligheid: hele gebied als waterberging 65 3.14 Overzicht alternatieven en opties milieueffectrapportage 68 3.15 Bronnen alternatieven waterhuishouding 69 4 Uitgangssituatie en autonome ontwikkeling 71 4.1 Geografie: ruim 22.000 hectare water, schorren, slikken en platen in de delta 72 4.1.1 Volkerak-Zoommeer 72 4.1.2 Grevelingen 72 4.2 Geschiedenis: van open estuarium naar afgesloten watergebieden 73 4.3 Morfodynamiek: erosie na afsluiting 74 4.4 Watersysteem en waterveiligheid: zoet meer en zout meer zonder getij 76 4.4.1 Autonome ontwikkeling: waterberging Volkerak-Zoommeer 76 4.5 Waterkwaliteit: stilstand blijkt achteruitgang 77 4.5.1 Volkerak-Zoommeer 77 4.5.2 Grevelingen 78 4.5.3 Autonome ontwikkeling: beheerplannen Kaderrichtlijn Water en Natura 2000 80 4.5.4 Haalbaarheid KRW-doelen bij autonome ontwikkeling 81 4.6 Natuur: nationale en Europese bescherming 82 4.6.1 Krammer-Volkerak en Zoommeer 82 4.6.2 Grevelingen 84 4.6.3 Autonome ontwikkeling: voortgaande verschuiving en beheerplannen 96 4.6.4 Haalbaarheid Natura 2000-doelen bij autonome ontwikkeling 86 4.6.5 Natura 2000-gebieden in de directe omgeving 89 4.7 Landbouw: Volkerak-Zoommeer belangrijke zoetwatervoorziening 89 4.7.1 Autonome ontwikkeling: meer vraag naar zoet water 89 4.8 Scheepvaart: Volkerak-Zoommeer drukke verbinding beroeps- en recreatievaart 90 4.8.1 Autonome ontwikkeling: planstudie extra sluiskolk beroepsvaart Volkeraksluizen 90 4.9 Recreatie en toerisme: belangrijke economische activiteit 90 4.9.1 Autonome ontwikkeling: slechte waterkwaliteit is negatieve invloed 91 4.10 Beroepsvisserij: beperkte activiteit op beide wateren 91 4.10.1 Autonome ontwikkeling: onzekere toekomst 92 4.11 Landschap: voormalig estuarium tussen dijken en dammen 92 4.11.1 Autonome ontwikkeling: geen veranderingen 92 4.12 Energie: doelstellingen voor verduurzaming 93 4.12.1 Autonome ontwikkeling: uitbreiding voorzieningen duurzame energie 93 6 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 4.13 Wonen: woonkernen en middelgrote stad in landelijk gebied 93 4.13.1 Autonome ontwikkeling: krimp rond Grevelingen, lichte groei rond Volkerak-Zoommeer 94 4.14 Bronnen uitgangssituatie en autonome ontwikkeling 94 5 Onderzoeksopzet: thema’s, aspecten, gebieden en zichtjaar 97 5.1 Bestuurlijke afwegingen bij beslissingen over waterhuishouding 98 5.2 Van bestuurlijke afwegingen naar effectenonderzoek 98 5.2.1 Operationalisering van bestuurlijke doelstellingen in onderzoeksthema’s 98 5.2.2 Uitwerking van onderzoeksthema’s in aspecten, effecten en beschrijvingsvorm 99 5.3 Onderzoeksopzet: toekenning van scores en gebruik van bestaand materiaal 100 5.4 Onderzoeksgebied en zichtjaar 100 6 Uitkomsten effectenonderzoek 103 6.1 Waterkwaliteit 104 6.1.1 Grevelingen verbonden met de Noordzee: zuurstofproblemen vrijwel opgelost 104 6.1.2 Zout en getij op het Volkerak-Zoommeer vanuit Oosterschelde: positieve effecten enigszins beperkt 105 6.1.3 Zout en getij op het Volkerak-Zoommeer vanuit Noordzee: extra effecten op de Grevelingen 106 6.1.4 Aanvullende of gespreide waterberging geen effecten 107 6.1.5 Invloed op waterkwaliteit en KRW-doelen omringende wateren zeer beperkt 108 6.1.6 Overzicht effecten waterkwaliteit Volkerak-Zoommeer – referentie met blauwalgenoverlast 108 6.1.7 Overzicht effecten waterkwaliteit Volkerak-Zoommeer – referentie verminderde blauwalgenoverlast 109 6.1.8 Overzicht effecten waterkwaliteit Grevelingen 109 6.1.9 Effecten opties op waterkwaliteit 110 6.1.10 Overzicht effecten opties op waterkwaliteit 110 6.1.11 Bronnen effectbeoordeling waterkwaliteit 110 6.2 Natuur 110 6.2.1 Zout en getij op Volkerak-Zoommeer maakt natuur robuuster 111 6.2.2 Getij op de Grevelingen: robuuster maar negatief voor zoete natuurwaarden 116 6.2.3 Waterberging Grevelingen negatief én positief voor noordse woelmuis 119 6.2.4 Overzicht effecten natuur Volkerak-Zoommeer 120 6.2.5 Overzicht effecten natuur Volkerak-Zoommeer – buiten het plangebied 120 6.2.6 Overzicht effecten natuur Grevelingen 120 6.2.7 Overzicht effecten natuur Grevelingen – buiten het plangebied 120 6.2.8 Effecten opties op natuur 122 6.2.9 Overzicht effecten opties op natuur 122 6.2.10 Bronnen effectbeoordeling natuur 123 6.3 Morfodynamiek 123 6.3.1 Doorlaat in de Brouwersdam: gevolgen voor oevers en Bollen van de Ooster (Voordelta) 123 6.3.2 Getij op Volkerak-Zoommeer: herverdeling van sediment op vooroevers, gevolgen voor Westerschelde niet uit te sluiten 124 6.3.3 Open verbinding nadelig voor morfologie Grevelingen 125 6.3.4 Doorlaat in de Philipsdam: gevolgen voor plaatareaal Oosterschelde 126 6.3.5 Overzicht effecten morfodynamiek 126 6.3.6 Effecten opties op morfodynamiek 126 6.3.7 Overzicht effecten opties op morfodynamiek 127 6.3.8 Bronnen effectbeoordeling morfodynamiek 127 Milieueffectrapport bij de Rijksstructuurvisie Grevelingen en Volkerak-Zoommeer 7 6.4 Waterveiligheid 128 6.4.1 Waterberging Grevelingen: gunstige effecten op benodigde aanpassingen waterkeringen 128 6.4.2 Gespreide waterberging via open verbinding: geen effecten waterveiligheid Rijn-Maasmonding 129 6.4.3 Toelaten van getij: hogere effectiviteit waterberging 129 6.4.4 Overzicht effecten waterveiligheid – buiten het plangebied 130 6.4.5 Effecten opties op waterveiligheid 130 6.4.6 Overzicht effecten opties op waterveiligheid 130 6.4.7 Bronnen effectbeoordeling waterveiligheid 130 6.5 Zoetwatervoorziening en zoutindringing 131
Load more

Recommended publications
  • Wateroverlast in of Rond Uw Huis Wateroverlast
    Wateroverlast in of rond uw huis Wateroverlast Oorzaken Gevolgen Een ondergelopen kelder, schimmel in de badkamer, een tuin die onder water Meestal komt wateroverlast voor bij hevige • muffe lucht of rioolstank in huis staat. In veel gevallen moet u als (huis)eigenaar dergelijke waterproblemen regen. Dan kan het regenwater niet snel • losrakend behang zelf oplossen. Voorkomen is natuurlijk nog beter. Hoe? In deze folder informeert genoeg weg of de grondwaterstand stijgt. • houtrot en adviseert de gemeente u hierover. Ook vindt u een overzicht van de meest De overlast ontstaat vaak door bouwkundige • gipsplaten die uitzetten voorkomende water- en vochtproblemen en wat u daaraan kunt doen. Als u gebreken aan een pand. Denk bijvoorbeeld • schimmel op de muren een huis of bedrijfspand huurt, neem dan contact op met uw woningcorporatie aan een verstopte of lekkende rioolaan­ • ongedierte (zoals muggen, zilvervisjes of verhuurder. sluiting, lekke daken of dakranden, kelder­ en pissebedden) muren/­vloeren die niet waterdicht zijn, • water in kruipruimtes, kelders of scheuren in (spouw)muren of een lekke souterrains Vijf soorten water waterleiding. Maar ook te weinig ventileren, • borrelende of slecht doorspoelende wc’s, De vijf soorten water waarmee u in uw 3. Oppervlaktewater binnenshuis wasgoed drogen, een aquarium, doucheputjes en/of gootstenen huis te maken kunt krijgen, zijn leidingwater, Open water, zoals plassen, vijvers, sloten, veel kamerplanten of koken zonder (voldoende) • regenwater dat in de tuin of andere lage afvalwater, oppervlaktewater, grondwater singels, grachten, rivieren en de zee. afzuiging kan tot vochtproblemen leiden. plekken blijft staan. en hemelwater. • water in kruipruimte / kelder / souterrain. 4. Grondwater 1. Leidingwater Water dat zich in de bodem bevindt Schoon drinkwater uit de waterleiding.
    [Show full text]
  • Validatie NHI Voor Waterschap Hollandse Delta
    BIJLAGE F ina l Dre p ort VALIDATIE NHI WATERSCHAP HOLLANDSE DELTA 2011 RAPPORT w02 BIJLAGE D VALIDATIE NHI WATERSCHAP HOLLANDSE DELTA 2011 RAPPORT w02 [email protected] www.stowa.nl Publicaties van de STOWA kunt u bestellen op www.stowa.nl TEL 033 460 32 00 FAX 033 460 32 01 Stationsplein 89 3818 LE Amersfoort POSTBUS 2180 3800 CD AMERSFOORT Validatie NHI voor waterschap Hollandse Delta Jaren 2003 en 2006 HJM Ogink Opdrachtgever: Stowa Validatie NHI voor waterschap Hollandse Delta Jaren 2003 en 2006 HJM Ogink Rapport december 2010 Validatie NHI voor waterschap december, 2010 Hollandse Delta Inhoud 1 Inleiding ................................................................................................................ 3 1.1 Aanleiding validatie NHI ........................................................................... 3 1.2 Aanpak ...................................................................................................... 4 2 Neerslag en verdamping .................................................................................... 6 2.1 Neerslag in 2003 en 2006 vergeleken met de normalen ......................... 6 2.2 Berekeningsprocedure model neerslag .................................................... 9 2.3 Verdampingsberekening in NHI.............................................................. 10 2.4 Referentie en actuele verdamping ......................................................... 11 3 Oppervlaktewater .............................................................................................. 13 3.1
    [Show full text]
  • Environmental Impact Assessment 3002 AP Rotterdam
    Port of Rotterdiim Authority Project Organizai>on Uajiavlakt· 2 PO Box Ô622 Environmental Impact Assessment 3002 AP Rotterdam Th« Netherlands Τ ·31 (0)10 252 1111 F »31 (0)10 252 1100 E inronw20portorrotterdam.com W www.ponofronerdam.com W www maasvlakte2 com Document title Environnnental Impact Assessment for Zoning of Maosvlakte 2 Summary Dote April 5, 2007 Project number 9R7008.B1 Reference 9R7008.B 1 /RO 12/CEL/IBA/Nijm Client Port of Rotterdam Authority Project Organization Maasvlakte 2 Mr R. Paul Director of Project Organization Maasvlakte 2 Projectleader drs. J.J.FM. van Haeren Autfior(s) H.M. Sarink and CF. Elings Environmental Impact Assessment SUMMARY Signature drs. J.J.FM. van Haeren Peer review J.C. Jumelet Projectleader Date/initials April 5, 2007 ^ Signature Mr. R. Paul Released by J.C. Jumelet Director of Project Organisation Maasvlakte 2 Date/initials April 5, 2007 4\ Port of Rotterdam Authority Royal Haskoning Division Spatial Development Project Organization Maosvlakte 2 Barbarossastraat 35 PO. Box 6622 Nijmegen 3002 AP Rotterdam ROYAL HASKONINC PO. Box 151 AUASVIAKTIΛ The Netherlands 6500 AD Nijmegen T-f31 (0)10 252 nil The Netherlands F-f31 (0)10 252 1100 T-f31 (0)24 328 42 84 E [email protected] W www.royalhaskoning.com W v/ww.portofrotterdom.com W www.maasvlakte2.com [a*IIOIUIEIITAll«nnASSESS«EIII SniHrr ΕΚνίΙΟΝΜίΝΤλΙ ΙΜΡΑΠ ASSÎSSMÎIIT Srnnmoiy CONTENTS 1 A NEW MAASVLAKTE 2 WHY DO WE NEED MAASVLAKTE 2 3 REQUIREMENTS AND WISHES FOR MAASVLAKTE 2 4 LAND RECLAMATION PLAN 5 THREE LAYOUT ALTERNATIVES 6 PLAN ALTERNATIVE 7 MOST ENVRIONMENT FRIENDLY ALTERNATIVE 8 PREFERRED ALTERNATIVE 9 OVERVIEW OF ALTERNATIVES 10 EFFECTS 11 CONCLUSIONS M 12 WHAT NOW? M ENVIIONMEMTAl IMPAC ASSESSMENT Sunmary ENVIRONMENTAL ΙΜΡΑΠ ASSESSMENT Summery A NEW MAASVLAKTE Maasvlakte 2: history of project A PKB-Plus procedure was originally camed out for the Rotterdam Mainport Development Project This procedure got underway m 1998 with publication of a kick-off memorandum.
    [Show full text]
  • De Rijnmonding Als Estuarium Pleidooi Voor Een Onderzoek Naar De Mogelijkheid En Effecten Van Een Natuurlijke ‘Verondieping’ Van Nieuwe Waterweg En Nieuwe Maas
    De Rijnmonding als estuarium Pleidooi voor een onderzoek naar de mogelijkheid en effecten van een natuurlijke ‘verondieping’ van Nieuwe Waterweg en Nieuwe Maas 1 De Rijnmonding als estuarium Pleidooi voor een onderzoek naar de mogelijkheid en effecten van een natuurlijke ‘verondieping’ van de Nieuwe Waterweg Concept en tekst: Han Meyer (TU Delft / Deltastad www.deltastad.nl) Interviews, uitwerking: Han Meyer, Esther Blom. In opdracht van ARK Natuurontwikkeling www.ark.eu In samenwerking met Wereld Natuur Fonds en Bureau Stroming. Met financiële steun van LIFE. November 2020 Afbeelding voorblad: Vogelvlucht van Nieuwe Maas en Nieuwe Waterweg, gezien vanuit het oosten. Mogelijk toekomstbeeld, met een vergroend en deels overstroombaar buitendijks gebied, en een opgeslibd rivierbed (oranje in de detail-doorsneden). Tekening Dirk Oomen en Peter Veldt (Bureau Stroming). 2 INHOUD pag 0. Samenvatting 4 1. Inleiding: een verkenning 5 2. De kern van het voorstel: Een nieuwe rolverdeling tussen Nieuwe Waterweg en Haringvliet 8 3. Vijf mogelijke voordelen van een verondieping van de Nieuwe Waterweg 13 Hypothese 1: Een ondiepere Nieuwe Waterweg is essentieel voor herstel van het estuarien ecosysteem 13 Hypothese II: Een ondiepere Nieuwe Waterweg is een bijdrage aan de waterveiligheid van de regio Rotterdam – Drechtsteden 15 Hypothese III: Een ondiepere Nieuwe Waterweg is een bijdrage aan een duurzame zoetwatervoorziening 19 Hypothese IV: Een ondiepere Nieuwe Waterweg schept nieuwe kansen voor duurzame ruimtelijke ontwikkeling 22 Hypothese V: Een ondiepere Nieuwe Waterweg kan goed samengaan met een duurzame ontwikkeling van haven en scheepvaart 24 4. Internationale relevantie: Riviermondingen wereldwijd 26 5. Pleidooi voor nader onderzoek 28 Referenties 31 BIJLAGE - Enkele buitenlandse voorbeelden 32 3 0.
    [Show full text]
  • High Speed Line South – Netherlands
    High Speed Line South – Netherlands Steel Sheet Piles / Palplanches / Damwanden Steel solution for railway construction Solution en acier pour construction ferroviaire Staal oplossing voor spoorwegconstructie Picture p.1: Halfverdiepte open bak Bergschenhoek - Projectorganisatie HSL-Zuid / Ton Poortvliet Picture p.2 & p.15: Bovenbouw bij Nieuw Vennep - Projectorganisatie HSL-Zuid / Ton Poortvliet 1. Introduction Introduction Inleiding To become part of the Trans-European Afin d’intégrer le réseau ferroviaire Om in 2007 te behoren tot het rail network in 2007, the Netherlands transeuropéen en 2007, les Pays-Bas Trans-Europese spoornetwerk werkt has been working on an important ont travaillé sur une partie importante Nederland aan de hogesnelheidslijn part of its future transport system, de leur futur système de transport, (HSL), die tevens een belangrijk on- the High-Speed Line (HSL) which will la Ligne à Grande Vitesse (LGV), derdeel zal zijn van het Nederlandse provide direct links from Amsterdam qui reliera directement Amsterdam vervoersnetwerk. Deze lijn zal een and Rotterdam to Antwerp, Brussels, et Rotterdam à Anvers, Bruxelles et directe verbinding vormen tussen and Paris. Amsterdam and Rotterdam Paris. Amsterdam et Rotterdam seront Amsterdam, Rotterdam, Antwerpen, will then be no more than thirty-five alors à moins de 5 minutes l’une de Brussel en Parijs, waardoor deze en minutes apart, and other major cit- l’autre. Ce rapprochement concerne- andere grote steden dichterbij zullen ies will be brought closer: hours 4 ra également d’autres grandes villes: zijn dan ooit. Vanuit Amsterdam zal de minutes to London, and 7 hours 15 on sera à heures et 4 minutes de reiziger al na 5 minuten in Rotterdam minutes to Barcelona.
    [Show full text]
  • Driemaandelijks Bericht Deltawerken Register
    Driemaandelijks Bericht Deltawerken register van alle nummers ( 1 t/m 124) Deze file is digitaal doorzoekbaar. Digitale versies van de afzonderlijke nummers zijn vindbaar in de repository van TU Delft: http://repository.tudelft.nl/search/hydro/?q=driemaandelijks+deltawerken Uitgave: Rijkswaterstaat, Deltadienst ...., ...... ------------- Register Driemaandelijl<s Bericht Deltawerken nr. 1 tim 10 Het vette cijfer achter het trefwoord duidt de afievering aan, terwijl het daarachter geplaatste cijfer in normaal lettertype verwijst naar de bladzijde van de afievering. Aannemingscombinatie Haringvliet 2 43 COLN 6 14 Nestum 5 22, 38 Contact meter, elektrische 2 7 Afsluitingsmethoden 7 11 Dam zie Grevelingen, Haringvliet, Alblasserwaard, versterking hoofd- Veersche Gat, Volkerak, Zandkreek waterkering 5 35 Deccasysteem 5 7; 7 5 Algerabrug 6 1; 7 3 Decometer 7 7 Arbeiderskampen 9 30 Delfland, versterking hoofdwater- Asfaltbekleding, afsluitdam kering 5 35 Veersche Gat 7 44 Deltacommissie 1 10 Asfaltverwerking onder water 9 18 Deltadienst, organisatie 1 12, 13 AX-caisson 8 28 Dcltagcbied Benedenrivieren arbeiderskampen 9 30 Directie 1 13 waterhuishouding 6 13 getijmodel 4 9 ijsopruiming 7 30 stroomsnelheden 6 21 ijstoestand 7 23 waterhuishouding 613 zandbeweging 5 4 waters tan den 6 19 zoutgehalte grondwater 4 20 ijstoestand 7 26 Deltaplan 1 S, 10 Biesboschwerken 1 45 kaart 1 9 Bodembescherming 1 18 tijdschema 2 3 nylon 8 21 Deltawerken 1 10 zie ook Kunststoffolie, Zinkstuk afmetingen 4 3 Bodemtransport 5 7 begroting 1959 6 3 Boordienst 1 24; 8
    [Show full text]
  • Wild Bees in the Hoeksche Waard
    Wild bees in the Hoeksche Waard Wilson Westdijk C.S.G. Willem van Oranje Text: Wilson Westdijk Applicant: C.S.G. Willem van Oranje Contact person applicant: Bart Lubbers Photos front page Upper: Typical landscape of the Hoeksche Waard - Rotary Hoeksche Waard Down left: Andrena rosae - Gert Huijzers ​ ​ Down right: Bombus muscorum - Gert Huijzers ​ ​ Table of contents Summary 3 Preface 3 Introduction 4 Research question 4 Hypothesis 4 Method 5 Field study 5 Literature study 5 Bee studies in the Hoeksche Waard 9 Habitats in the Hoeksche Waard 11 Origin of the Hoeksche Waard 11 Landscape and bees 12 Bees in the Hoeksche Waard 17 Recorded bee species in the Hoeksche Waard 17 Possible species in the Hoeksche Waard 22 Comparison 99 Compared to Land van Wijk en Wouden 100 Species of priority 101 Species of priority in the Hoeksche Waard 102 Threats 106 Recommendations 108 Conclusion 109 Discussion 109 Literature 111 Sources photos 112 Attachment 1: Logbook 112 2 Summary At this moment 98 bee species have been recorded in the Hoeksche Waard. 14 of these species are on the red list. 39 species, that have not been recorded yet, are likely to occur in the Hoeksche Waard. This results in 137 species, which is 41% of all species that occur in the Netherlands. The species of priority are: Andrena rosae, A. labialis, A. wilkella, Bombus ​ jonellus, B. muscorum and B. veteranus. Potential species of priority are: Andrena pilipes, A. ​ ​ ​ gravida Bombus ruderarius B. rupestris and Nomada bifasciata. ​ ​ Threats to bees are: scaling up in agriculture, eutrophication, reduction of flowers, pesticides and competition with honey bees.
    [Show full text]
  • OCR Document
    NATIONAL STANDARDISATION TOPONYMIC GUIDELINES Toponymic Guidelines for map and other editors for international use The Netherlands First edition published as working paper no 5 submitted to Twelfth UNGEGN Meeting third edition submitted by the Netherlands May 1992 Fourth edition prepared by the Werkgroep Buitenlandse Aardrijkskundige Namen (BAN) of the Union for the Dutch Language (Nederlandse Taalunie), December 2011 TOPONYMIC GUIDELINES FOR MAP AND OTHER EDITORS FOR INTERNATIONAL USE - THE NETHERLANDS A. Languages 1. The Netherlands is a unilingual country, Dutch being the only nation-wide official language. The Frisian minority language has an official status in the province of Friesland only. National language 2. The national language is Dutch in its standard form, written in the Roman script. The Dutch alphabet A a H h O o V v B b I i P p W w C c J j Q q X x D d K k R r Y y E e L l S s Z z F f M m T t G g N n U u 3. In addition to the normal alphabetical sequence, some foreign or archaic influences on geographical names have led to the incorporation of non-standard letters such as vowels with diaereses and accents in some geographical names. Furthermore ë, ï, ö and ü may appear in vowel clusters in Dutch words and names for marking a separate pronunciation of the vowels. In the Dutch alphabet the vowels with diacritical marks come under A, E, I, O and U respectively. Hyphens, points and blanks are disregarded in the alphabetical order.
    [Show full text]
  • Merck Toch Hoe Sterck
    Dit boek is één van de digitale heruitgaven van eerdere publicaties door de Geschiedkundige Kring Stad en Land van Bergen op Zoom ter gelegenheid van het vijftigjarig jubileum in 2018 STUDIES UIT BERGEN OP ZOOM Bijdragen tot de geschiedenis uitgegeven in opdracht van de Geschiedkundige Kring Stad en Land van Bergen op Zoom 4 Bergen op Zoom 1982 Studies uit Bergen op Zoom IV 3 VOORWOORD Voor de vierde maal sedert 1975 hebben wij de bijzondere eer U een boek in onze serie “Studies uit Bergen op Zoom” aan te mogen bieden. Ditmaal is het geen verzameling van artikelen, maar handelt de stof slechts over één enkel onderwerp. Dit onderwerp verdiende door zijn geschiedkundig belang en de grote omvang méér dan een monografie te zijn. Zulks houdt ook in dat wij de schrijver, de Heer W.A. van Ham, nog meer dank dan anders verschuldigd zijn. Uiteraard gaat onze dank ook uit naar de andere leden van de Redactiecommissie, evenals naar het gemeentebestuur, de bijzondere begunstigers en U, leden van onze Kring, waardoor de totstandkoming van dit boek mogelijk werd gemaakt. Namens het Bestuur van de Geschiedkundige Kring van Stad en Land van Bergen op Zoom, Dr. E.G.H. Härtel, voorzitter 4 1982 Merck toch Hoe Sterck TEN GELEIDE Deze bundel is grotendeels gevuld door één auteur, die tevens redactiesecretaris van de reeks is. Daarom zou een redactioneel “ten geleide” door deze persoon samengesteld, wat vreemd uitvallen. Vandaar een persoonlijk dankwoord van de schrijver. Allereerst dank aan het bestuur van de Geschiedkundige Kring, dat de publicatie van een gehele bundel, aan één speciaal onderwerp gewijd, aandurfde.
    [Show full text]
  • Kaart Natura 2000-Gebied Grevelingen
    Natura 2000-gebied #115 kaartblad 4 Grevelingen 67000 68000 69000 70000 71000 72000 73000 74000 75000 76000 g Weg Sint terin Dijk Krammerzicht We Oude Weg Polder Slikweg de Tille dijk Bouwlust Nieuwe-Tonge La nd sedijk Polder he Klinkerland 25 Polder Klinkerlandse Weg 't Anker rlandsc Eben-Haëzer Lage e Dijk Zeedijk noordse Tilse Klinkerlandse Klink Battenoordse Dijk Sl Batte 414000 Pl 51 414000 Tonisseweg Battenoord Katendrecht Oostendesche Dijk Korte Tilse Weg Tilse Pl 50 Bou Lust De Bouwstee Straalenburg Schenkelweg Lange dse Watering Jachthaven 2 Polder het Oudeland Polder Biermansweg Polder Battenoord Oudelan -1 Pannenweg Lage 26 -1 Pl 49 Weg Gemeente Huize Grietje Oostflakkee Havenweg (Gemeentehuis te Oude-Tonge) Weg Zeldenrust Oudelandsche Zonne-Hoeve De Pannenstee Oostende Oudelandsche van Oude-Tonge Blauwe Pl 48 Maranatha 27 Wilhelmina hoeve 413000 Weg 413000 2 Groene 36 Battenoord Kreek Stationsweg De Tille Tilseweg -2 -1 Sl -1 37 N59 Tweede Polder Terlon 35 38 Magdalenapolder Pl 47 Blaakweg Sl Bouwlust 39 Polder het -2 -2 Sl Weg -1 Polder Magdalenapolder OudelandseOudeland van Oude-Tonge Mag IJsbaan Km kreek Gemeente Middelharnis Batten 34 oord dalena weg Polder 412000 412000 -2 N59 -2 Eerste Groene 2 Dijk Sl Magdalenadijk Le Frans 29 Dijk Sl Magdalena Sl Spuikom N498 Pl 46 Molenpolder Sl -10 landse 30 -16 Helledijk -15 -5 Zuider Oude-Tonge Polder ZuiderlandseWeg Zuiderland Sl Mijn Eiland -13 33 Sl -12 Zuiveringsinst Polder Zuiderlandse Kreek Zeedijk Jacob -3 Sl St Pl 45 Heeren polder Pl 44 Bungalowpark Schinkelweg -6 De Eendracht
    [Show full text]
  • Historische Rivierkundige Parameters; Maas, Merwede, Hollandsch Diep En Haringvliet
    Ministerie van Verkeer en Waterstaat jklmnopq Rijksinstituut voor Integraal Zoetwaterbeheer en Afvalwaterbehandeling/RIZA Historische rivierkundige parameters; Maas, Merwede, Hollandsch Diep en Haringvliet RIZA werkdocument 2003.163x auteurs: M.M. Schoor R. van der Veen E. Stouthamer Ministerie van Verkeer en Waterstaat jklmnopq Rijksinstituut voor Integraal Zoetwaterbeheer en Afvalwaterbehandeling/RIZA Historische rivierkundige parameters Maas, Merwede, Hollandsch Diep en Haringvliet november 2003 RIZA werkdocument 2003.163X M.M. Schoor R. van der Veen E. Stouthamer Inhoudsopgave . Inhoudsopgave 3 1 Inleiding 5 1.1 Achtergrond 5 1.2 Doelstelling en uitvoering 5 1.3 Historische rivierkundige parameters 5 2 Werkwijze 7 2.1 gebruikte kaarten 7 2.2 Methodiek kaarten voor 1880 (Merwede) 8 2.3 Methodiek kaarten na 1880 (Maas en Hollands Diep/Haringvliet). 10 2.4 Berekening historische rivierkundige parameters 14 3 Resultaat 17 3.1 Grensmaas 17 3.2 Roerdalslenkmaas (thans Plassenmaas) 18 3.3 Maaskant Maas 19 3.4 Heusdense Maas (thans Afgedamde Maas) 20 3.5 Boven Merwede 21 3.6 Hollandsch Diep en Haringvliet 21 3.7 Classificatiediagrammen morfodynamiek 22 Literatuur 25 Bijlagen 27 Bijlage 1 Historische profielen Boven Merwede, 1802 Bijlage 2 Historische profielen Grensmaas, 1896 Bijlage 3 Historische profielen Roerdalslenkmaas, 1903 Bijlage 4 Historische profielen Maaskant Maas, 1898 Bijlage 5 Historische profielen Heusdense Maas, 1884 Bijlage 6 Historische profielen Haringvliet, 1886 Bijlage 7 Historische profielen Hollandsch Diep, 1886 Historische rivierkundige parameters 3 Historische rivierkundige parameters 4 1 Inleiding . 1.1 Achtergrond Dit werkdocument is een achtergronddocument bij de studie naar de morfologische potenties van het rivierengebied, zoals die in opdracht van het hoofdkantoor (WONS-inrichting, vanaf 2003 Stuurboord) wordt uitgevoerd.
    [Show full text]
  • The Ecology O F the Estuaries of Rhine, Meuse and Scheldt in The
    TOPICS IN MARINE BIOLOGY. ROS. J. D. (ED.). SCIENT. MAR . 53(2-3): 457-463 1989 The ecology of the estuaries of Rhine, Meuse and Scheldt in the Netherlands* CARLO HEIP Delta Institute for Hydrobiological Research. Yerseke. The Netherlands SUMMARY: Three rivers, the Rhine, the Meuse and the Scheldt enter the North Sea close to each other in the Netherlands, where they form the so-called delta region. This area has been under constant human influence since the Middle Ages, but especially after a catastrophic flood in 1953, when very important coastal engineering projects changed the estuarine character of the area drastically. Freshwater, brackish water and marine lakes were formed and in one of the sea arms, the Eastern Scheldt, a storm surge barrier was constructed. Only the Western Scheldt remained a true estuary. The consecutive changes in this area have been extensively monitored and an important research effort was devoted to evaluate their ecological consequences. A summary and synthesis of some of these results are presented. In particular, the stagnant marine lake Grevelingen and the consequences of the storm surge barrier in the Eastern Scheldt have received much attention. In lake Grevelingen the principal aim of the study was to develop a nitrogen model. After the lake was formed the residence time of the water increased from a few days to several years. Primary production increased and the sediments were redistributed but the primary consumers suchs as the blue mussel and cockles survived. A remarkable increase ofZostera marina beds and the snail Nassarius reticulatus was observed. The storm surge barrier in the Eastern Scheldt was just finished in 1987.
    [Show full text]