^Ltk^É>(Zux\Ie <?Y
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
^ltk^é>(zUx\ie <?y. Onderzoek naar de optimalisering vand e waterinlaat voorhe t beheersgebied van het Waterschap De Brielse Dijkring J.H.A.M. Steenvoorden Ph. Hamaker L.C.P.M. Stuyt STARINGGEBOUW L. Lyklema 0 6APR . 1935 Rapport 264 CENTRALE LANDBOUWCATALOGUS -f 2>U4 DLO-Staring Centrum, Wageningen, 1993 0000 0636 7425 WA ^SoCj")ci# REFERAAT Steenvoorden J.H.A.M., Ph. Hamaker, L.C.P.M. Stuyt en L. Lyklema, 1993. Onderzoek naar de optimalisering van de waierinlaat voor het beheersgebied van het Waterschap De Brielse Dijkring. Wageningen, DLO-Staring Centrum. Rapport 264. 78 blz; 18 figuren; 19 tabellen. De mogelijkheden om de waterinlaat voor het beheersgebied van Waterschap De Brielse Dijkring te optimaliseren zijn verkend. Voor het poldergebied van Voorne-Putten is de chloridebelasting geanalyseerd en de bijdrage door kwel gekwantificeerd. Voor het Brielse Meer is de belasting met chloride, stikstof, fosfor, cadmium, koper en chroom gekwantificeerd voor de huidige situatie en voor toekomstscenario's. De toekomstscenario's gaan uit van een verhoogde onttrekking door de Rotterdamse industrie, een verminderde inlaat naar de polders op Voorne-Putten, een verbeterde kwaliteit van het inlaatwater, en benutting van de interne waterberging. Conclusies zijn getrokken over potentiële bedreigingen voor de waterkwaliteit en aanbevelingen zijn gedaan voor vervolgonderzoek. Trefwoorden: Brielse Meer, glastuinbouw, kwel, oppervlaktewater, Voorne-Putten, verzilting ISSN 0927-4499 ©1993 DLO-Staring Centrum, Instituut voor Onderzoek van het Landelijk Gebied (SC-DLO) Postbus 125, 6700 AC Wageningen. Tel.: 08370-74200; telefax: 08370-24812. DLO-Staring Centrum is een voortzetting van: het Instituut voor Cultuurtechniek en Waterhuishou ding (ICW), het Instituut voor Onderzoek van Bestrijdingsmiddelen, afd. Milieu (IOB), de Afd. Landschapsbouw van het Rijksinstituut voor Onderzoek in de Bos- en Landschapsbouw 'De Dorschkamp' (LB), en de Stichting voor Bodemkartering (STIBOKA). DLO-Staring Centrum aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele schade voortvloeiend uit het gebruik van de resultaten van dit onderzoek of de toepassing van de adviezen. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van DLO-Staring Centrum. Project 4857 Rap264/HM/01.94 Inhoud Woord vooraf 9 Samenvatting 11 1 Inleiding 15 2 Probleemstelling 17 3 Doelstelling 19 4 Water- en chloridehuishouding van het poldergebied Voorne-Putten 21 4.1 Gebiedsbeschrijving en karakterisering 21 4.1.1 Begrenzing en indeling 21 4.1.2 Watervoorziening, bemaling en zouthuishouding 21 4.1.3 Bodemgebruik 22 4.1.4 Beregening en (giet)watervoorziening 24 4.1.4.1 Glastuinbouw 24 4.1.4.2 Grasland, akkerbouw en tuinbouw open grond 25 4.1.5 Functietoekenning grond- en oppervlaktewater en waterkwaliteitsdoelstellingen 26 4.2 Water- en chloridebalansen 27 4.2.1 Balansvergelijkingen 27 4.2.2 Waterbalansen 28 4.2.3 Chloridebalansen 30 4.2.3.1 Deelgebied Voorne-West 31 4.2.3.2 Deelgebied Voorne-Oost 33 4.2.3.3 Deelgebied Putten 35 4.2.4 Samenvatting water- en chloridebalansen 37 4.3 Chlorideconcentraties oppervlaktewater 38 4.3.1 Deelgebied Voorne-West 38 4.3.2 Deelgebied Voorne-Oost 45 4.3.3 Deelgebied Putten 45 4.4 Conclusies en aanbeveling tot vervolgonderzoek 46 4.4.1 Conclusies 46 4.4.2 Aanbeveling tot vervolgonderzoek 47 5 Water- en stoffenhuishouding van het Brielse Meer 51 5.1 Beschrijving van het Brielse Meer 51 5.2 Beschikbare en gebruikte gegevens 51 5.2.1 Stofconcentraties 51 5.2.2 Debieten 52 5.3 Bewerkingen en berekeningen 53 5.3.1 Huidige situatie 53 5.3.2 Toekomstige onttrekking door polders op Voorne-Putten en Industrie Rotterdam 55 5.3.3 Invloed RAP en NAP 56 5.3.4 Invloed omringende rijkswateren 56 Biz. 5.3.5 Benutting berging boezem en tijdstip waterinlaat 56 5.4 Resultaten 56 5.4.1 Huidige situatie 56 5.4.2 Toekomstige onttrekking door polders op Voorne-Putten en Industrie Rotterdam 66 5.4.3 Invloed RAP en NAP 69 5.4.4 Invloed omringende rijkswateren 70 5.4.5 Benutting berging boezem en tijdstip waterinlaat 70 5.4.6 Betrouwbaarheid van de water- en stoffenbalansen 70 5.5 Waterhuishouding, eutrofiëring en algengroei in het Brielse Meer 72 5.5.1 Gegevens over de waterkwaliteit 72 5.5.2 CUWVO-relaties 73 5.5.3 Toepassing van de CUWVO-relaties en beperkingen daarvan 73 5.6 Conclusies en aanbevelingen voor onderzoek 74 5.6.1 Conclusies 74 5.6.2 Aanbevelingen voor vervolgonderzoek 76 Literatuur 77 Tabellen 1 Agrarisch grondgebruik op Voorne-Putten volgens de landbouwtelling 1991 (CBS, 1991) 23 2 Arealen tuinbouw onder glas op Voorne-Putten volgens de landbouw telling 1991 (CBS, 1991) voor groenten (A) en siergewassen (B) 23 3 Uitgeslagen hoeveelheden water voor de deelgebieden Voorne- West, Voorne-Oost en Putten, voor 1987 t/m 1992 28 4 Neerslag (N), kwel (K) en via bemaling uitgeslagen hoeveelheden water (U) voor de deelgebieden Voorne-West, Voorne-Oost en Putten, voor de jaren 1987 t/m 1992 29 5 Afvoer van water en chloride voor deelgebied Voorne-West via gemaal Trouw, in 1992 32 6 Inlaat van water en chloride naar deelgebied Voorne-West via inlaatpunt Molenhavensluis, in 1992 32 7 Afvoer van water en chloride voor deelgebied Voorne-Oost via de gemalen Noordermeer en Oudenhoorn, in 1992 35 8 Afvoer van water en chloride voor deelgebied Putten via de gemalen De Biersum, De Volharding, De Vooruitgang en De Leeuw van Putten, in 1992 37 9 Samenvatting water- en Cl-balansgegevens voor de drie deelgebieden 37 10 Functietoekenning grond- en oppervlaktewater voor akkerbouw (A), veeteelt (V), glastuinbouw (G), stedelijk gebied (S), en gemiddelde (Gem.) en maximum (Max.) Cl-concentraties voor de monsterpunten in de deelgebieden Voorne-West, Voorne-Oost en Putten, in 1992 39 11 Overzicht van gebruikte monsterpunten bij de balansberekeningen 54 12 De 9 scenario's voor het waterbeheer van het Brielse Meer (H = huidige situatie) 55 Biz. 13 Gemiddelde debieten per component van de waterbalans per scenario over een periode van vijfjaar in miljoen m en in procenten van aanvoer en afvoer 57 14 Gemiddelde stofbalansen 1987-1991 voor de 9 scenario's 61 15 Gemiddelde verblijftijd (jaar) van het water in de boezem van het Brielse Meer vanaf de inlaat in de Bernisse voor de periode 1987-1991 (scenario 1) en voor toekomstscenario's voor het waterbeheer op drie locaties: aan de oostzijde van het Brielse Meer (modelknooppunt 20), in het midden van het meer (knooppunt 43) en aan de westzijde van het meer (knooppunt 57) 64 16 Gemiddelde gehalten (ug.l"1) aan cadmium (Cd), chroom (Cr) en koper (Cu) voor de inlaatpunten bij de Bernisse (02-03) en het Voedings kanaal (01-01) en de Brielse Maas (BM) 64 17 Aanvoer, afvoer en balansverschil van enkele zware metalen (kg.jaar-1) voor de scenario's 1, 3 en 7 bij de huidige concentraties en in het geval van de realisering van RAP en NAP 65 18 Jaargemiddelde concentraties van nutriënten (g.m3) en enkele zware metalen (ug.l"1) in het Haringvliet in 1985 en 1990 en de prognose voor RAP en NAP (Oosterberg e.a., 1992) 69 19 Invloed van het Rijn Aktie Plan en het Noordzee Aktie Plan (RAP/NAP) op de N- en P-belasting (g.m"2.jaar"1) van de boezem van het Brielse Meer ten opzichte van de huidige waterkwaliteit voor de huidige waterhuishoudkundige situatie (scenario 1) en twee toekomstscenario's (zie tabel 12) 69 Figuren 1 Ligging glastuinbouwbedrijven en functietoekenning grond- en oppervlaktewater (los achterin) 2 Hoofdwatergangen en bemonsteringspunten oppervlaktewater (los achterin) 3 Verloop van de Cl-concentratie bij gemaal Trouw, deelgebied Voorne- West, in 1992 31 4 Verloop van de Cl-concentratie bij gemaal Noordermeer (punt 33) en bij gemaal Oudenhoorn (punt 42), deelgebied Voorne-Oost, in 1992 34 5 Verloop van de Cl-concentratie bij gemaal De Biersum (punt 59), De Volharding (punt 67), De Vooruitgang (punt 71) en De Leeuw van Putten (punt 72), deelgebied Putten, in 1992 36 6 Verloop van de Cl-concentratie bij de inlaatpunten van deelgebied Voorne-West, in 1992 40 7 Verloop van de Cl-concentratie in de wateraanvoerleiding vanaf Brielle (inlaatpunt Molenhavensluis) richting Oostvoorne, Rockanje en Hellevoetsluis, in 1992 41 8 Verloop van de Cl-concentratie in de wateraanvoerleiding vanaf Brielle richting Nieuwenhoorn, in 1992 41 9 Verloop van de Cl-concentratie in het glastuinbouwgebied Brielle- Vierpolders, in 1992 42 Biz. 10 Verloop van de Cl-concentratie in het oppervlaktewater in het glastuinbouwgebied tussen Brielle en Oostvoorne 43 11 Verloop van de Cl-concentratie in het oppervlaktewater in het glastuinbouwgebied Kruiningergors - Oostvoorne - Stuifakker - Rockanje 44 12 Cl-concentraties in het systeem van afvoerleidingen in deelgebied Voorne-West 44 13 Verloop van de Cl-concentratie in het oppervlaktewater in het gebied van de polders Simonshaven en Oud-Schuddebeurs in deelgebied Putten 46 14 Bemonsteringslocaties waterkwaliteit en locaties berekening verblijf tijd voor het Brielse Meer onderzoek (los achterin) 15 Cumulatieve Verblijftijd Brielse Meer Inlaat Bernisse; Gemiddelde waarden 1987-1991 63 16 Cumulatieve Verblijftijden Brielse Meer Scenario 1 t/m 9; gemiddelde waarden 1987-1991 66 17 CUWVO-relatie tussen de stikstofbelasting en de verblijftijd van het water voor de grenswaarde 2gN/m3 bij een betrouwbaarheid van 50 en 90% en resultaten van de scenarioberekeningen voor het Brielse Meer 68 18 CUWVO-relatie tussen de fosfaatbelasting en de verblijftijd van het water voor de grenswaarden (Pg)0,10 en 0,15 gP/m3 bij een betrouw baarheid van 50 en 90% en resultaten van de scenarioberekeningen voor het Brielse Meer 68 Woord vooraf Het onderzoek naar de optimalisering van de waterinlaat voor het beheersgebied van het Waterschap De Brielse Dijkring is uitgevoerd in opdracht van het Waterschap De Brielse Dijkring en het Zuiveringsschap Hollandse Eilanden en Waarden.