Securo 4.Indd
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
CZASOPISMO STUDENCKIEGO KOŁA NAUKOWEGO BEZPIECZEŃSTWA WEWNĘTRZNEGO 4/2017 4/2017 SECURO SECURO TRAGEDIA NA STADIONIE HILLSBOROUGH 15 KWIETNIA 1989 R. A OBECNE STANDARDY ORGANIZACJI I BEZPIECZEŃSTWA IMPREZ MASOWYCH Marcin Sabat, Aleksandra Zięba (red.) ISSN: 2353-6330 SECURO 4_2017.indd 1 17-05-09 14:10 CZASOPISMO STUDENCKIEGO KOŁA NAUKOWEGO BEZPIECZEŃSTWA WEWNĘTRZNEGO SECURO Nr 4 Tragedia na stadionie Hillsborough 15 kwietnia 1989 r. a obecne standardy organizacji i bezpieczeństwa imprez masowych pod redakcją Marcina Sabata i Aleksandry Zięby Warszawa 2017 Rada Naukowa: dr hab. prof. UW Stanisław Sulowski dr hab. prof. UW Jolanta Itrich-Drabarek dr hab. prof. UW Agnieszka Rothert dr hab. Tomasz Słomka dr Michał Brzeziński dr Aleksandra Zięba Kolegium Redakcyjne: dr Aleksandra Zięba (redaktor naczelny) Klaudia Bogacka (sekretarz) Ewelina Górska (członek) Redaktor naukowy tomu: dr Marcin Sabat dr Aleksandra Zięba Recenzenci: dr Szczepan Stempiński dr Ryszard Tomczak Redaktor techniczny: Marta Grabarczyk Projekt okładki: Agnieszka Miłaszewicz Publikacja dofinansowana przez Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego @ Copyright by Studenckie Koło Naukowe Bezpieczeństwa Wewnętrznego w Instytucie Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2017 ISSN: 2353-6330 Nakład: 50 Wersja on-line: www.sknbwuw.cba.pl Opracowanie komputerowe, druk i oprawa: Dom Wydawniczy ELIPSA ul. Inflancka 15/198, 00-189 Warszawa tel./fax 22 635 03 01, 22 635 17 85 e-mail: [email protected], www.elipsa.pl SPIS TREŚCI MARCIN SABAT, ALEKSANDRA ZIĘBA Wprowadzenie . 5 STUDIA I ANALIZY KAROL BORCHÓLSKI Tragedia na stadionie Hillsborough – rys historyczny . 9 JAKUB REBRYK Tragedia na stadionie Hillsborough – raport Lorda Taylora . 16 ŁUKASZ JAŹWIŃSKI Tragedia na stadionie Hillsborough – przebieg procesu (podsumowanie stanu wiedzy na 26 kwietnia 2016 r.) . 24 ANNA CIEŚLIKIEWICZ Tragedia na stadionie Hillsborough a ewolucja europejskich i polskich przepisów dotyczących organizacji i bezpieczeństwa imprez masowych . 34 BARTOSZ BIDERMAN Specyfika imprez masowych, w szczególności masowych imprez sportowych . 56 JAKUB DEJ Analiza sytuacji kryzysowych na stadionach w XX i XXI wieku – wnioski i rekomendacje . 69 KLAUDIA BOGACKA Zabezpieczenie masowych imprez sportowych przed zagrożeniami terrorystycznymi . 83 ALEKSANDRA KAMIŃSKA, ALEKSANDRA NOWICKA Zachowanie tłumu podczas masowych imprez sportowych . 101 MARCIN SABAT Współczesne standardy i najlepsze praktyki dotyczące organizacji i bezpieczeństwa imprez masowych – podsumowanie . 118 RECENZJE JAN KOWALCZYK Artykuł recenzyjny książki Edmunda Szwedy, Bezpieczeństwo społeczności lokalnych. Najbliżej człowieka . 129 ALEKSANDRA NOWICKA Artykuł recenzyjny książki Witolda Lidwy Zarządzanie kryzysowe. Podręcznik . 133 JAKUB SABAŁA Artykuł recenzyjny książki Daniela J. Benny’ego Private investigation and homeland security . 137 DOROTA GAWŁOWSKA Artykuł recenzyjny książki Thomasa W. Simona w książce Genocide, Torture, and Terrorism. Ranking International Crimes and Justifying Humanitarian Intervention . 140 MONIKA SERZYSKO Artykuł recenzyjny książki Tomasza Młynarskiego, Energetyka jądrowa wobec globalnych wyzwań bezpieczeństwa energetycznego i reżimu nieproliferacji w erze zmian klimatu . 146 MATEUSZ DŁUSKI Notka recenzyjna książki Marcina Popkiewicza Rewolucja energetyczna – ale po co? . 150 OLGA POWAŁKO Artykuł recenzyjny książki Pawła Lubiewskiego, Nielegalna Imigracja. Zagrożenia bezpieczeństwa. Część I . 153 KINGA MARZEC Notka recenzyjna książki Artura Wejksznera Państwo Islamskie. Narodziny nowego kalifatu? . 157 SPRAWOZDANIA JAKUB SABAŁA Sprawozdanie z konferencji Pozyskiwanie informacji w świetle zagrożeń terrorystycznych, Uniwersytet Humanistyczno-Społeczny SWPS, 16–17 listopada 2016 r. 159 SECURO NR 4. TRAGEDIA NA STADIONIE HILLSBOROUGH WPROWADZENIE Motywem przewodnim czwartego tomu Securo jest tematyka organizacji i zabezpiecza- nia imprez masowych na konkretnym studium przypadku, jakim była tragedia na stadionie Hillsborough w dniu 15 kwietnia 1989 r. Można zaryzykować stwierdzenie, że opisywana katastrofa była punktem zwrotnym w obszarze bezpieczeństwa imprez masowych, przede wszystkim w aspekcie ich organizacji (ze szczególnym uwzględnieniem napełniania sta- dionów przez tłum), a także w zakresie infrastruktury stadionowej. Te dwa elementy, czyli niepoprawne zarządzanie tłumem oraz śmiertelnie niebezpieczna infrastruktura stadionowa (np. stalowe płoty, mury itp.), były głównymi przyczynami omawianej tragedii i jej roz- miarów. Mimo upływu prawie trzydziestu lat od tragicznego zdarzenia w angielskim Sheffield, temat jest ciągle aktualny, głównie z powodu przeciągającego się postępowania sądowe- go. Do dzisiaj bowiem nie pociągnięto do odpowiedzialności winnych katastrofy. Przełom w tej sprawie nastąpił w kwietniu 2016 r. – wtedy dopiero orzeczono, że sprawcami tragedii nie byli kibice piłkarscy, których dotychczas o to posądzano. Na chwilę obecną zakończył się pierwszy etap postępowania nakierowanego na ustalenie stanu faktycznego oraz wery- fikację szczegółowych analiz eksperckich, mających często wymiar techniczny. Kwestia odpowiedzialności osób i podmiotów winnych tragedii pozostaje wciąż otwarta. Fakt ten zdaje się obrazować nieuniknioną odpowiedzialność służb organizujących i zabezpieczających imprezy masowe. Jak pokazały wydarzenia z Anglii, śmierć prawie stu ludzi pozostawia tak silną motywację do działania wśród ich bliskich, że wbrew wszyst- kim trudnościom, które napotkali, postanowili dowieść prawdy, iż to nie ofiary były winne tragedii, ale przedstawiciele podmiotów organizujących i zabezpieczających przedmiotową imprezę. Z jednej więc strony umieszczone w niniejszym tomie case study jest źródłem wniosków o charakterze konstruktywnym – obrazuje właściwym podmiotom w jaki sposób mają unikać konkretnych błędów i zaniedbań przy organizacji imprez masowych. Z drugiej zaś – działa na wyobraźnię jako silna przestroga, zarówno w obszarze możliwych strat ludzkich, jak i nieuniknionej odpowiedzialności organizatora i służb publicznych – kwestią nierozstrzygniętą w tej chwili pozostaje jedynie jej perspektywa czasowa. Przedkładany numer Securo jest efektem oferty dydaktycznej Wydziału Nauk Politycz- nych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego i aktywności naukowej studentów i doktorantów tego wydziału. Przede wszystkim inspiracją do powstania numeru były zajęcia konwersatoryjne „Organizacja i ochrona imprez masowych” realizowane na kierunku „Bezpieczeństwo wewnętrzne”. Rezultaty swoich prac badawczych w niniejszym tomie prezentują członkowie i sympatycy Studenckiego Koła Naukowego Bezpieczeństwa Wewnętrznego, które istnieje od 2008 roku w Instytucie Nauk Politycznych UW. 5 WPROWADZENIE W roku 2014 Zarząd Koła wspólnie z pracownikami Katedry Nauk o Bezpieczeństwie zaprezentował inicjatywę stworzenia czasopisma naukowego poświęconego sprawom bezpieczeństwa. Tom pierwszy, który ukazał się już w czerwcu 2014 r., poświęcony był zagadnieniom bezpieczeństwa imprez masowych. Tom drugi natomiast, rok później podej- mował problematykę bezpieczeństwa społeczności lokalnych. W roku 2016, ze względu na intensyfikację zagrożenia terrorystycznego w Europie, powstał tom trzeci dotyczący współ- czesnego terroryzmu. Wszystkie dotychczasowe publikacje spotkały się z dużym zainte- resowaniem czytelników, w tym studentów, zarówno bezpieczeństwa wewnętrznego, jak i bezpieczeństwa narodowego na innych uczelniach oraz na kierunkach politologii i prawa. W tym roku, ze względu na duże zainteresowanie wśród studentów problematyką z zakresu imprez masowych, w szczególności o charakterze sportowym, postanowiliśmy wrócić do tematyki tomu pierwszego, koncentrując się na konkretnym wydarzeniu. W prezentowanym numerze, w części dotyczącej tragedii na stadionie Hillsborough, Czytelnik znajdzie dwa rodzaje artykułów – pierwsze z nich szczegółowo odnoszą się do omawianego wydarzenia, natomiast pozostałe korelują z tym incydentem, przede wszyst- kim poprzez podobieństwo poruszanej tematyki. Mając na uwadze ten zaproponowany podział, studium przypadku rozpoczynamy od przedstawienia chronologii wydarzeń w Sheffield (dr Karol BORCHÓLSKI, Tragedia na stadionie Hillsborough – rys historycz- ny) – różne bowiem kwestie środowiskowe, także te dotyczące uczestników imprezy oraz sam jej charakter pozwolą w pełni zrozumieć przebieg zdarzeń oraz istotę zaniedbań orga- nizacyjnych i w zakresie bezpieczeństwa. Jak wiadomo, angielskie media przez dłuższy czas informowały o „przemocy” i zachowaniu chuliganów stadionowych jako głównych przyczynach tragedii. Tymczasem, którekolwiek z tych elementów nie tylko nie były przy- czynami katastrofy, ale nawet nie miały miejsca na feralnym stadionie. Drugi artykuł (Jakub REBRYK, Tragedia na stadionie Hillsborough – raport Lorda Taylora) ukazuje sposób i zakres przeprowadzonego śledztwa przez specjalną komisję, która ukazała przyczyny tragedii. Prace komisji miały to dodatkowe, doniosłe znaczenie, ponieważ w ich wyniku zmieniła się infrastruktura angielskich, a następnie europejskich stadionów. Trzeci artykuł (Łukasz JAŹWIŃSKI, Tragedia na stadionie Hillsborough – przebieg procesu, podsumowanie stanu wiedzy na 26 kwietnia 2016 r.) ukazuje bieżący status sprawy Hillsborough przed brytyjskim wymiarem sprawiedliwości. Warto zaznaczyć, że dopiero po dwudziestu siedmiu latach udało się oficjalnie potwierdzić prawdę materialną. W tym momencie można się spodziewać lawiny procesów karnych i odszkodowawczych. Kolejny artykuł bezpośrednio związany z omawianą tragedią