Historia De Vita Et Moribus Imperatorum Romanorum, Excerpta Ex
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
r HISTORIA DEh: VITA £T Iv-jORlBVS IMPERAi» ^ torum Romanorum , excerpta : kxlibris Sexti Aureli) Vlfeoris, a Csefire Augufto vCj; ad Thco dofium Imperatorem. / ^ - ~ ^ « TEMP VS PARISIIS ApVD SIMONEM COL1NAEVI4 M»DtXXXZ. •Oit. HISTORIA DE YITA ET HO RIBVS I MTER AtOR VM ROM A* noru,excerpta ex libris Sexti Aurelij Vi» ftoris,a Caefarc Auguftovlquead Theo» j \ dolium imperatorem» ' N N o vrbis conditas d c c x* X II, ab exaftis vero Regibus , a cccctxxx^ mos Romse ; repetitusvni prorfus parendi proRegeImperatori,vel fan# ! I ftiori nomine Au gufto appeU lato» Oftauianus igitur patre o5auio Sena* tore genitus,maternum genus ab Aenea per , vero ' lufiam familiam fortitus , adoptione C»Csefaris maioris auunculi C.Csefar diftus, i deinde obviftoriam Auguftus cognomina* tus eft * Ifte in imperio politus Tribunitiam poteftatftn per fe exercuit.Regionem Aegy* pti inundatione Nili accelTu difficilem, inui* amque paludibus, in prouincteformamre* : degit . Quam vt annona: vrbis copiofam ef» Eceret , foflas incuria vetuftatis limo claul^, labore militum patefecit Huius tempore ex fAegypto vrbi annua duceties centena millia ^frumenti inferebantur » Ifte Cantabros, & A* iquitanoSjRethos, Vindelicos, Dalmatas nu* fmero prouinciarum populi Romani coniun* jxit . Sueuos Cattofque deleuit. Sicambros in ftipendari/s IGalliam tranftul it , Pannonios (adiedt.Getarum populos^ Baftemaf^ laceC* " adj* 1 13 » C AE S> • fitos bcllis ad concordiam copulit. Huic Pet3 , fac obOdes obtulerunt , creandique regis arbi» trium permiferut * Ad hasc Indi,Scythae,Gaa ramantes, Aethiopes legatos cum donis mi# femnt » Adeo denique turbas , bella, iimulta# execratus ell vt nifl iullis de tes , caulis , nun# quam genti (^iquam bellum indixeric.la(fla« tifque elTe ingeni;, dcleuillimi dicebat, ar# dore triumphandi , & ob lauream coronam^ id eil folia infru£Iuofa, in diferimen per in# certos euentus certaminu fecuritatem ciuium praecipitare , Neque imperatori bono quio quam minus quAm temeritatem congruere* Satis celeriter fieri quicquid commode gere# tetur . Arma^,nili maioris emolumenti cau# ^ fa, nequaquam mouenda efie, ne compendio tenui, iaflura graui petita visoria, fimilis (it hamo aureo .pifcant|bus, cuius abrupti,amif# fique detrimentum nullo capturae lucro pen# iari poteft * Huius tempore trans Rhenum vadatus eft Romanus exercitus ,atque Tri# buni& Proprftor caefus.Quod in tantum ac# cidifTe perdoluit,vt cerebri valido incurfu pa> rietem pulfaret , vefte, capill6que,^ac reliquis lugentium indicijs deformis . Auunculi quo# que inuentum vehementer arguebat , qui mi# lites commilitones nouo blanddque more ap# pellans,dum affeftat charior fieri ,authorita« tem principis ^ emolliuerat . Denic^p erga ciues clemeriflime verfatus eft* In amicos fidus ex# V piscipui erant ob tacitumita# AVGVSTVSi teiti Mecd^as^ob‘patientfam laboHs mode^ ftiamm Agrippa » Diligebat prxterea Virgb lium.Karus quidem ad recipiedas amidtias, ad retinendas conftantiifimus.Iiberal ibus ftua di;s jpnefertim eloqueriae in tantum incubes, Vt nullus ne in procin£hi quide laberetur dies, quin legeret,icriberet,declamaret.Leges alias nouas,alias corredias protulit fuo nomine.Aii xit,omauitque Romam ajdificijs multis, ifto gloriatis dicio Vrbem lateritiam reperi, re* linquo marmoream. Fuit mitis,gratus , ciui* lis animi & lepidi, corpore toto pulcher, fcd oculis magis clariflimorum . Quorum aciem iyderum modo vibrans , libenter accipiebat cedi ab intendentibus tanquam folis radijsa*. i^£lu fuo. A cuius facie dum quidam miles auerteret, & interrogaretur ab eo,cur ita face» ret, reip6dit*Quia fulmen oculomm tuorum ferre non poffum.Nec tamen vir tantus viti/s caruit* fuit enim paululum impatiens,leniter iracundus, occulte inuidus *, palam faftiofus; . porro autem dominandi fupra quam sftima* ^ ri poteR;, c^idilTimus : ihidiofus ales lulbr. Cumque eilet cibi &vini multi, aliquatenus vero fomni abdinens, feruiebat tamen libidi* ni vfque ad probrum vulgaris famae.Nam in* . ter duodecim catamitos, totidec^ puellas ac* cubare (blitus erat . Abie£bi quoque vxore alien^ coiugis poile(rus,Li* Scribonia , amore Iliam quafi marito concedente fibi coniun* erant fili; Tiberius& ! xit. Cuius Liuiaeiam i a.ii/. ©; I 'c AES* AVOVSTVS; 'lDni(us*Cumqj eiTetluxuiix feruiens; erat ta# imeeiufdem vitij feuerilTimus vitor, moreho* minum, qui in vlcifcedis vitijs quibus ipfi vc< ! jhementer induiget,aaes funt.Na & poetam 'Ouidium,qui 6c Naib pro eo quod tres libeU , ;los amatoris artis colcripiit,exilio damnauit* iQuod^ eft isti animi,vel amoeni,obleftaba# tur omni genere fpeftaculorum,prscipue fes i rarum incognita Ipecie , & infinito numero* Annos lepeem & 1'eptuaginta ingreflus Nolg morbo interijt. Quanquam alij icribantdolo Liuis extinftum, metuentis ne quia priuigng , filium Agrippam, quem odio nouercali in in» j fulam relegauerat,reduci compererat,eo fum» mam rerum adepto poenas daret . Igitur moi tuum,feu necatum, multis nouif(]g honoribus (enatus cenfuit decorandum .Nam praeter id quod antea Patrem patris dixerat, tepla tam Koms quam per vrbes celebenimas ei cofe» crauit,cun£lis vulgo ia£tantibus,Vtinam aut ^ non nafceretur,aut non moreretur.Alteru pei» fimi incoepti, exitus prsclari alterum . Nam & in adipifcendo principatu oppreiTor liber» tatis eft habitus, 6c in gerendo ciues fic ama» uit, vt tridui frumento in horreis quodam vi» (b, ftatuiftet veneno mori,fi h prouincijs claGi fes interca non veniret Quibus adue£l:is,foe» . licitati eius falus patris elt attributa * Impe» rauit annis quinquaginta Sc fex , duodecinl cum Antomb,quadraginta vero & quatuor fo Ius * Qui certe nunq aut Reipu.ad le potmda t^d/d h ^titetur nifiiiMgnis oaaits & ftudionim bonis abundaflet» CLAVDIVS TIB BRI VS» Laudius Tiberius Liuias filius Cs* c (aris Oclauiani priuignus imperauit annis vigintiguatuor.Iile^quiCIau^ dius Nero dicebatur > eleganter i iocularibus Caldius Biberius Meto ob vinoletia nomina* tus eft.Satis prudens in armis^fatir^ fortuna* tus ante fiimptu imperium fub Augullo fuit^ vt n5 immerito Reipub.dominatus d comit» tereturdnerat ei fddia literarum, eloquio cla* rior,ied ingenio pelTimo^trud^auaro^ infidio» (b^fimulas ea fc velle,quae nollet»His quali in* fenfus, quibus confultum cupiebat * His vero quos oderat,quali beneuolus appar&» Rcperw tinis refpoliotfibus aut conlilijs melior, q me* ditatis» Deniqj delatum a patribus prindpa* tum,quod quide aftu perfecerat , fiae abnue* re.Quid finguli dicerent,vel fentirent,atroci* ter ex ploras.qu* res bonos quofip pclTum de* dit . Aeftimantes enim ex animo eum longa oratione imperialis moleftia2 magnitudinem ^ declinare, cum fententias ad dus voluntatem promunt,incelTere exitia poftrema» Ifte Cap* ; ' padocas in prouindam,remoto Archelaore* latrodnia re* ge eorum , redegit . Getulorum preflit . Maraboduum Sueuorum regem cal* fide circumuenit» Cum immani furore infon* noxios, fuos pariter extemofquc puni* tes , , fiduj. 'tet . ReToIutis militia? attibus ^ Armenia per Parthos , Maefia a Dacis , Pannonia i Sar# matis , Gallia a finitimis gentibus direptas funt . Ifte poft fcptuagefimumoftauum an* num 8c menfem quartum infidijs Caligulas extin£^us efl. C* CAESAR CAIIGVLA» Aligula imperauit annos quatuorJfle c filius fuit Germanici:& quia natus in exercitu fuerat , cognometum caU ceamed militaris,id ell Caligulas fortitus eff» Ante principatn omnibus charus y acceptu!^ fuitJn principatu vero talis,vt non immerito vulgaretur atrociore illo dominum no fuilTe* ; Deni^ tres forores fuas flupro maculauid In« i cedebat habitu deoru fuorum.Iouem ob ince* ftum,^ choro autc bacchanali Liberum fe af> ferebat» De quo nefcio an decuerit memorias prodi,nifi forte quia iuuat de principibus noG fe omnia,vt improbi faltem famse talia I metu declinent. In palatio matronas nobiles : publi« eas libidini fubiecit.Primus diademate impos . fito dominum fe iulfit appcllari.In fpatio tris i um millium,quod in finu Puteolano inter mo ;Ies iacet,duplici ordine naues contexens, ares adgeftu terras , nas ad fpeciem viam folidatam phalerato equo,inligni(que screa corona,quali triumphans,indutus aureo paludameto curru ;biiugi decucurrit. Dehinc 3 militibus confofs t(us interiit» 5 'C t A V D I V S T X B E A X V S* Laudius Tiberius Drufi Tiberi/ filius . ( C fiatris Caligulas patruus im* " perauitannos» x 1 1 1 i,lfte cum fe# natus cetifuilTet gentem Offarum extermina* ri, deformi latebra lates repertus i militibus^ . ^ia vgeors erat, mitiflim^ videbatur impm* detib^.Imperator effeft^ eft.Hic ventri,vino, libidini foedgobedi&,vfcots,& propd hebes, ignauus,ac pauidus, libatorum 6c coiugis im peri;s fubie£b^ fuit. Huius tepore Scribonia* nus Camill^ intra Dalmatias imperator crea* % tus cotinuo occiditur* Mauri prouincijs i Cas>. fare pulli, c^fa Mufulamiorum man^ eif,aqua Claudia Romg introdufta.Hui^ vxor Meffa» lina primo clam, mox paiTim quali iure adub teriis vtebatur.Ex quo ta£lo plures metu abf* tinetes extinfti funt , Dehinc atrocius accenfa nobiliores qua% nuptas & virgines feortorn modo lecii propofuerat: coafticj mares vt ad« eflet.Quocf fi quis talia horruerat, adfifto cri* mine inipfum omnemqp familia fasuiebatur, vt magis videretur fub imperatore viro,quim imperatori nupta elTe* Ita liberti eius potelfa» i tem fumma adepti, fiupris, exilio, casde,pro» feriptionibus omnia foedabant*£x quibus Fc* lice legionibus ludias prgfecit, PolTidio eunu* cho pofi triumphum Britanicum inter mili* ; tarium fortifiimos amia infignia taqua parti* ^ dpi viAorias dono dedit.Polybu inter c o s medium incedere feat * Hos drnnn anteibae Narciflus ab epiftolis , dominii fc ger& ipfius prsetorijs domini . Pallafcig ornamentis