La Bibliothèque Numérique Digimom

La bibliothèque numérique Digimom

Maison de l’Orient et de la Méditerranée (MOM) - Jean Pouilloux CNRS / Université Lumière Lyon 2

http://www.mom.fr/digimom

Le projet de bibliothèque numérique Digimom est issu de la volonté de la bibliothèque de la MOM de communiquer à un public élargi et/ou distant, une sélection d’ouvrages libres de droit. Il est le fruit de la collaboration entre les personnels de la bibliothèque et du Service Image.

La sélection des titres proposés répond à la fois à des besoins de conservation des originaux mais surtout à la volonté de rendre à nouveau accessibles des ouvrages rares afin de promouvoir gratuitement la diffusion du savoir et de la culture dans les champs d’investigation propres à la Maison de l’Orient et de la Méditerranée.

Dans le respect du code de la propriété intellectuelle (articles L. 342-1 et suivants), la reproduction et la communication au public des documents diffusés sur Digimom sont autorisées à condition de respecter les règles suivantes :

- mentionner la source qui a permis la reproduction de ces documents sous leur forme numérique de la façon suivante : « Digimom – Maison de l’Orient et de la Méditérranée, Lyon - France » ; - ne pas utiliser ces documents à des fins commerciales ; - ne pas modifier ces documents sans l’accord explicite de la MOM.

The digital library Digimom

The digital library Digimom results from the will of the library of the Maison de l’Orient et de la Mediterranée to communicate to a widened and distant public a set of royalty-free books. This project was carried out by the library staff with the technical collaboration of the Images department.

Digimom fulfills at the same time needs for conservation of the originals, and the will to make rare books once again accessible in order to promote the free of charge diffusion of knowledge and culture in the fields of investigation specific to the Maison de l’Orient et de la Méditerranée.

In the respect of the French code of intellectual property (articles L. 342-1 and following), the reproduction and the communication to the public of the documents diffused on Digimom are authorized with the proviso of complying with the following rules:

- State the source which has enabled the production of these documents in their digital form: “Digimom - Maison de l’Orient et de la Méditerranée, Lyon – France”. - Do not use these documents for commercial ends. - Do not modify these documents without the explicit agreement of the Maison de l’Orient et de la Méditerranée.

TABULA ITINERARIA PEUTINGERIANA,

PRIMUM AERI INCISA ET EDITA

FRANC. CHRISTOPH. DE SCHEYB

MDCCLIII.

DEXUO CUM CODICE VI>"DOBO>'I COLLATA, EMENDATA ET NOVA

CONRADI 3IAXNERTI

1 N T R O D U C T I O \ E INSTRUCTA,

STUDIO F.T OPERA

ACADEMIVE LITERARLM REGIAE MO\ACE\SIS.

LIPSIAE MDCCC.VXIV.

EXHIBET LIBRARIA HAUH1AWA. r a e f a t i o.

ln paranda hac nova post Scheybium Tabulae Peutingerianae editione primum de eo cogitandum judicavimus, ut duodecim ejus segmenta denuo cum autographo Yindoboni conferrentur. Non pauca enimachalcographo, cuiScheybius omne negotium mandaverat, minus accurate e manuscripto in tabulas aeneas translata esse nobis constabat, quamquam Scheybius ipse accuratissimam diligentiam professus esset, et li^erae amicorum ipsius editioni praefixae summam ejus in omni hac opera diligentiam et maximum Scheybiani exemplaris cum ipso codice consensum testarentur. Ne formas quidem et naturam literarum, quae Longobardicam illam scripturam, imitatu satis difficilem, referunt, autographo prorsus respondere videbit, quicunquc codicem ipsum cum Scheybiano apographo contulerit. Et haec quidem scripturae indoles mutari non potest, nisi universa Tabula de novo incidatur. Quod vero rationes nostrae patiebantur, factum a nobis est, ne cum harum literarum detrimento vitia illa, de quibus diximus, licet ea minoris fortasse momenti — ri — ulterius propagarentur. Nam Classis nostrae nomine, Bartholomaeum fto- pitartian, Bibliothecae Caesareae Vindobonensis Custodem, virum eruditione et humanitate commendatissimum, literis adivimus, ut ejus opera corrige- rentur, quae Scheybius corrupta exhibuerat. Rescripsit Kopitarius, jam dudum factum esse, quod vellemus, novamque Tabulae collationem Ura- tislaviam in possessionem Clarissimi Friderici. Schneideri Saxonis venisse. Hunc simul, quo est animo ad literas juvandas promtissimo, de consiliis nostris certiorem fecit, ab eoque facile impetravit, ut collationem illam nobis utendam concederet.

Fecerat eam Kopitarii* hortatu Valentinus Vodnikius, Gymnasii Laba- censis quondam Professor, anno MDCCCXV, cum Vindoboni moraretur, et Tabulae membranas in suos usus accuratius examinaret.

Ne autem in diligentia unius Vodnikii quamvis accuratissimi nobis acquiescendum esset, ejusdem Kopitarii opera effectum est, qui per Fridericum de Bartsch, Scriptorem Bibliothecae Vindobonensis, loca apud Scheybium corrupta summa diligentia ex ipso autographo delineanda et fide- lissimam scripturae imaginem in eis repraesentandam curavit; quo factum est, ut et ipsi de Vodnikii fide judicare possemus, et chalcographus noster in emendandis Tabulis ipsos autographi ductus quos repraesentaret, fidelissime depictos haberet.

Quae autem nomina urbium, fluviorum, montium et regionum vitiose a Scheybio relata Vodnikii collatio aperuit? ea in indice cancellis inclusa, correcta autem asterisco signata exhibuimus. Superest jam ut indicemus quae praeterea in Scheybii apographo vitium contraxerint, ut et reliqui errores, quos index ille monstrare non posset, numerorum praesertim, sub uno conspectu ponantur.

Segm. 1. B. Fluvius Biger literae R suprascripta est L haud dubie a correctore. — F. Reuessione XVII. Signum numeri inter X et II ambiguum, num II sit an XI. Certum est, non esse V. — «I — Segm. III. A. Brigobone XIII leg. XIIII. — C Serrioduro XVII. Faisum et hic V. Videtur raisse X et scrib. XXXII. — D. A. loco: ad plumbaria* in via usque ad Hipponem regium incisus numerus XV, qui non extat in autographo et delendus est.

Segm. IV. A. Inimurio XVII leg. XVI. — C. 39. Filumeni VII leg.Vffl. F. Punicum V leg. VI. Ibid inter Hasarte et inter Thasarte numerus XVIIII, quem Scheybius bis cxhibet, in autographo semel tantum positus est.

t» Segm. V. C. Saldis XVIII leg. XXVIII. — Ibid. Sahnis Vffl leg. XH.

Segm. VI. C. A. Silesva avibus milia XVffll leg. XVffl. — D. Avibus XVffl leg. XVIIU.

Segm. VII. A. Tierva X leg. XI. — Ibid. Ad Herculem XIH leg. XIIIL — B. sub radice VII leg. VI. — Ibid. Nicea XV leg. XI. — C. Tegulicio XII leg. XI. — D. Perdioricto XV leg. XX.

Segm. VIII. B. Thera. Addendus numerus X a Scheybio omissus. —. C Lateas. Addendus numerus XVIII a Scbeybio omissus.

Segm. IX. A. Bylleum Fl. II leg. IIII Ambae lineae. posteriores priori* bus fere suprascriptae. — Ibid. Dadastana XXVIIII leg. XXVHI. -*. B. Mileto XVIII leg. XVIIII. — B. Egdaua. Addendus numerus XX omissus a Scheybio. B. Tacecavimeno. Ambiguum literae AVIM apud Scheybium AVM sint an AVIN. Vitium in Scheybii exemplari esse certum. — C. Eadem dubitatio in Seranusa, num mediae syllabae ANV sint, an A3II. — Ibid. Mesyla XV leg. XVL — D. Philadelphia versus Tyatiram in via fere perpendiculari pro XXV leg. XXX. — Ibid. Stratonicidi XXXIII Ieg. XXXVI. — E. Betogabri XIII. Sig- num X ambignum. Videtur potius essc V. — Ibid. Rababatora versus Tha- maro pro LXVffl leg. LXVIffl. — F. Ab Eliopoii vcrsus Heldo addendus numerus XX. — tr —- Segm. X. A. Patara X.m leg. Xlffl. — Ibid. Larissa Xffl leg. XXm. — C. Sinara XII leg. XV.— F. Ciaca. Dubium ita, an Craca habeat codex.

Segm. XJ. D. Ad fontem Scoborem. Sic recte Scheybius in Indice, at chalcographus Scorborem inciderat, quod non est in autographo. A Feloriaca via versus Artemitanr addendus numerus XX.

Segm. XII. D. Concobas XV leg. XX. — Ibid. addendus numerus XI. — E. Ad Fl. Ganges in via Elimacidem versus pro col. (colonia^eg. CCL 1. e. ducenta quinquaginta.

Haec igitur in numeris vitiosa erant et in nostra editione addita aut correta sunt.

Praeter hanc, quam commemoravimus Tabulae incisae emendationem, hoc quoque curandum censuimus, ut quam ScheybiUs scripserat introductionem, ejus loco nova poneretur, quae his temporibus et priscarum literarum in quo vivimus lumine digna esset. Nam Scheybius majore studio quam judicio rem aggressus, et in rebus antiquis examinandis accuratioris doctrinae copia non satis instructus, plerumque prolixius egerat, multaque in suum opus intulerat, quae ab eo aliena erant. In re autem primaria, quae circa originem, aetatem et fidem Tabulae explorandam versabatur, a vero eum aberrasse nemini poterat dubium videri, qui tum ipsius scripturae, tum terrarum in Tabula repraesentatarum rationem paullo accuratius examinasset.

Itaque Conradiim Mannerium, Collegam Conjunctissimum, rogavimus, ut quod a nemine, quantum nos quidem scireiius, tanto literarum emolumento praestari posset* introductionem illam novam Scribehdam in se reciperet. Nec dubitavit vir egregius desiderio nostro satisfacere, quodque promiserat impigre perfecit. Triginta jam anni sunt, cx quo ille Geographiam veterem scriptis suis explicare, omnemque ejus disciplinam uberrima doctriha et indefesso studio emendare atque augere aggressus est, nec quemquam harum rerum intelligentem Iatet, quo successu et qua hominis sui gloria quod voluit effe- cerhv Ipsa vero ejus studia in his rebus tractandis consumta, cum hac Tabula velut optimo veteris Geographiae fundamento niterentur, factum erat necessario, ut ad eam examinandam singulasque ejus non partes solum, scd literas et literarum apices diligentius consideandos continuo revocaretur.

Non mirum igitur si hunc virum in primis judicavimus idoneum, qui de origine et indole Tabulae post Scheybium majori cum doctrina et acriorx judicio adhibito disputaret, nec spem nos fefellisse Mannerti introductio, quae sequitur, docebit. Sed ne ea, quae nostra quodammodo fecimus, nimis extollere videamur, Lectorem ad ipsum opus ablegamus.

Geterum Mannertus jam dudum de aetate Tabulae sententiam suam m dissertatiorie dixerat, quae ejus commentark) de Rebus Trajani ad Danu- bium gestis addka est. Eam, cum in linguam francogallicam translata esset, knpugnarunt viri, qui anno MDCCCXI de praemiis decennalibus inter erudi- t©6 distribuendis ad -Gallorum tunc temporis Imperatorem codicillos com- posuerunt. Defensus est eodem tempore contra hos adversarios a Mcdtc- brunlo, perito harum rerum judice in Annalibus peregrinantium, nec praeterea quidquam de hac re, quantum scimus, publice inter eruditos transactum est.

Ceterum suaserat nobisMannertus, ut ex Scheybii editione index nominum repeteretur, in qua re nos ei, additis, ut diximus, hominibus correctis, obse- quti sumus. Non sane neque integer satis neque ea qua decct cura elaboratus est ille index; cetcroquin utilissimus, et quo ncmo in Tabulae usu facile careat. Gratissimum autem nobis fecerint, qui eum ex Tabula augere atque emendare, et quae mutanda aut addenda invenerint, nobiscum communicare velint, ut si qua occasio Tabulae denuo edendae contigerit, ipsorum opera cum commodo horum studiorum uti possimus. Ad hoc in primis hos viros hortamur, quibus datum est Vindoboni TabuJae antographum examinare. Plura enim quae propter confusam literarum Longobardicarum indolem dubia sunt melius ex autographo quam ex Scheybii descriptionc cognosci et dijudicari poterunt. — n — Denique barum rerum studiosos ad commentarios in Tabulam scribendos hortamur; qui si ex animi sententia nobis contigerint cum auctoris honore et commodo instar supplementi huic editioni subjurigentur. In his commentariis elaborandis necesse erit ordinem Tabulae sequi, exhibere omnia terrarum, fluviorum, montium et locorum nomina, quae in Tabula commemo- rantur, per singulas provincias disposita, indicatis simul numeris milliariis. Hunc velut contextum Tabulae, adhibitis intinerariis antiquis et Geographo- rum veterum libris, observationibus ornare par erit, in quibus corrupta emendentur, explicentur difficilia, et addanturea, quae in ipsa Tabula non in-* venias, aut quae cum primo ejus segmento, quod Hispaniam, Africam et Britanniam continebat, interciderunt. '

Si quis in his commentariis diligentiam et judicium acrius adhibeat, ufc non nisi res necessarias, easque breviter et distincte commemoret, confidimus fore, ut uno volumine non ita amplo opus perficiatur, quo et usus atque utilitas Tabulae latius diffundi et veteris Geographiae studium insigniter juvari poterit.

Blonaclui in Academia titerarumregU . Calend. Octobr. MDCCCXXHL

F&IDEKICUS THIE&SCK, fc. t. dassi pfcilologormn et philosophorum «Jb epiitoli*. fcjn Tibi, benerole Lector, noram Tabnlae Peutingerianae editionem. Munificentiae illam debcs Re- ris nostri Maximilitmi Josephi, cojns animum ad angendam regni prosperitatem propensum, eun- demque adjurandae rei literariae cnpidissimum, omnes pariter norimus. Is Patriae Pater Tabulae aeri incisa segmenta, ab interitu erepta imminente, per Academiam literariam Monachii florentem dirulgari yoluit, ut praeslantissimum iilud opus, noris curis exornatum, eruditorum studiis et infutura saecula adjumento esset.

Ante hos septnaginta fere annos Franc. Christophorus de Scheyb, Patricius Constantiensi» Austriaeque Inferioris proceribus ab epistolis, qui ejus fuit in literas promorendas ardor, impensia satis graribas laborem summo nisa susceptum ad finem perduxit optatum, nt Orbis Pictus ex nnico, quod in amplissima Caesaris Augusti bibliotheca Viennensi asserratur, archetypo in publicum prodi- ret, eadem forma, iisdem dimensionibus, coloribus, literis, quales Mcmbranae delineatio $pectanti offert. Universam juncturam in duodecim segmenta dirisam edidit l753Viennae, addito prolixo atque satis erndito in Tabulam commentario. Inde tamen moles libri simul cum pretio quo renderctur aucta, quod, grare emptori, noxium simul fuit editori, minorem exemplorum numerum direndenti, quam opus esset, nt expensae operi edendo factae sibi redirentj ac is quidem suo damno in litcras se fuisse liberalem sensit Obiit re familiari non adco prospera, et silentium altum de fato Tabularum aeri incisarnm, quarnm ope nora formarentur exempla; indc corum non njsi magno "pretio compa- randornm raritas. Vencrant autem illa, simul cum exemplaribus cditionis Schcybianac nondum di- Tenditis, in possessionem Academiae Palatinae, cumque ea Monachium (ransfcrretur, hominura quorum- dam imperitia supellectili istius Academiae, quae publicae auctionis lcge Manhcmii direndcretnr, fue- rant additae. Inde redemtor aliquis pretiossissimum istud aes sibi comparar, ct ignarus thcsauri, quem fors illi obtulerat, tabulas conflare atque in osus suos conrertere Tolcbat.

Prohibuit nefas tutelare Iiterarnm nnmen. Nuntio enira de acre bto ad Academiam nostram perlato, cognitoque rerera esse antiquae Mappac formas bene conserratas, manibus profanis ereptns 1 est thesaurus, paullo majore qnam qno emtori steterat soluto pretio. Academia autem dircnditis eiemplaribus impressis, ut satisfaceret publico desiderio simul et studio rem literariam promorendi mota, e sodalium numero me elegit, quem ad opus denuo edendum judicaret idoneum.

Auspiclis igitur Academiae atque illias consilio et auiilio nora prodit Tabulae Feutingerianae editio, prioribus, nisi omnia nos fallunt, emendatlor praestantiorque, simul minori quo ematnr com- mendata pretio. Lucri enim faciundi nulla Academiae cura, utilitatem literis narandam spectat, nil quaerens nisi ut impensae factae pars ipsi redeat.

Ac Scheybius quidem paterno in Tabulam ductns amore summo studio ab omni parte conquisirit, quae ad elucidandum ornandumque opus inserrirentj sed m, ea re nimius fuit. ~In laudes enim Tabulae quacunque data rel arrepta occasione efinsns, testimonia eruditorum suis opinionibus farentium colligendo, redarguendo multis rerbis alios, quos sibi repugnantes repererat, disquisitiones simul inserendo doctissimas quidem, ad scopum tamen minus facientes, dissertationem in nimiam ex- tendit molem. Stylo praeterea ornatum dum quaerit rhetoricum multis rerborum ambagibns inrolu- tum, a sincero latini sermonis nitore eaque simplicitate, quam geographicae descriptiones postulare ridentur, longe recessit,

Omissis hisce omnibus, tanquam dotem nostrae paraturi editionl, disqulsitiones has instilua- znus, et doceamus:

1) Auctorem primum tum Orbis Ficti tum Itinerarii, quod rocamus Antonini, aestimandum esse Imp. Augustum Octarianum, seu potius M. Vipsanium Agrippam, quorum opus emendatum subinde ab imperatoribus aeri sequentis.

2) Quonam Romae imperante archetypon, cujus delineationem exhibemus, prodierit-

3) Num, quod Yiennae asserratur, Orbis Picti exemplum genuinum tertii seculi sit archetypon, an medii potius aeri opus.

4) Transscriptam Tabulam esse seculo decimo tertio a monacho quodam.

5) Quae Methodus in exarando Orbis Ficti archetypo adhibita sit, et quae inde ad nos re- dundet utilitas.

6) Quae ritia Tabulae a monacho infusa slntj et quae alia praeterea perperam Tabulae imputata.

7) Quae fata Tabulae Peutingerlanae fuerint. — 3 —

8) Qnae merita Scheybii in exornanda sua Tabulae editione; et pancula insaper de nostris conalibus. His accedet

9) Appendix de Geographo Rarennate.

Harum quaestionum partem Scheybios occoparit, rera sua laude nullo modo defraudandos. Cum tamen nos saepius ab illo dissentientes longe alia progrediamar ria, lectorum rationibus magis vunsultum fore putamus, si illius dictia minus inhaerentes brerusimis rerLis per expositionis seriem indicemus, quae nobis aeque ac illi arrideant, tum de quibus aliter, grarioribus ducti rationibus, statuamus. -

S e c t i o I. Auctor primus tum Orbis Picti tum Jtinerarii, quod Antonini vocamus, aestimandus est Imp. Augustus Octavianus, seu potius M. Vipsanius :• Agrippa; quorum opus ab aevi recentioris imperatoribus subinde emendatum est.

Antiquissimis temporibus geographicarum chartarum usnm fuisse gentibus, multis rerbia, ab Aegypttorum rege Sesostri initio facto, legentibus persuadere conatur Scheybius. Haec a nostro proposito aliena relinquimus, de eo dicturi Mapparum genere, cujus unicum ante oculos habenutt exemplum.

Ex eo aero quo Romani rias stratas in excrcituum usum summa arte construere coeperant per Italiam, simul et usus Itinerariorum enascebatur. Maximi intcrcrat enim, nexum locorum eorom- que inter se distantiat, direrticula, conjnnctionem aliis cum riis ante oculos habere, ut sicubi qaid corraptum annunciaretur, ei malo jussu senatus mederetur. Intercrat exercitus ductoris, nosse loca sibi in itinere transeunda, ubi quiesceadi, ubi pernoctandi statio. Singularum riarum ratio publicis monumentis iter facientibus erat proposita a), nexus cunctarum asscrrabatur Romae; inde origo Iti- nerariorom.

Quae parra initio in multo majus paullatim excrescebant Tolumen, quum Romanorum arma imperium simul et rias profcrrcnt per Yiam Igaatiam tn rcmotas oricntis rcgioncs, qaum ex altcra

a) Cnja* rei exenplam vides ia rit prsetori* Popilii Rhegio id Capa^ni dacu, ap. Gr^.rr. Iaicript. p. 150, *• 6 «t ", «t ia fojragtt Piltarttfita dt KapUi. Toa. 111. j>. ;':. 1 * _ 4 — parte Itallae itinera Occidentem versus per Provinclam Narbonensem contlnuarentor in ultimas HIs- paniae partes, et qunm devlcto Jagurtha Africa Romanorum ditioni accederet. Ubi enim quieta possessio, Ibi et viae stratae Romano more.

Mukiplicatus inde labor cognoscendi Iocorum seriem, cujascunque viae modum et cum aliis con- junctionem, praesertim quod experientia docente paullatim. cognitum erat, quasdam vias esse immutan- das, alias derelinquendas, alias diversa directione instituendas noras. Nulla certitudo inde magistra- tui Romano, qui vctustiore indice confisus vel ipse proficiscens omnia alia per itinera inveniret, v*,* necessitatibus exercitus peregrinantis prospiciens, annonam in locis a se designatis non esse repertam audiret. E re natum igitur desiderium in dies magis magisque invaluit, ut publr^a auctoritate mensores per omnes mitterentur provincias, in qualibet via descrlpturi locorum nomina eorumque inter se distantias, quorum labore finito index univcrsum imperium complectens Romae posset confici. Id ut ficret decrctum esse C. Juiio Caesare et M. Antonio Coss. multisque postea annis magnum opus ad finem esse perductum, asserit Aethicus, seculi quarti scriptor, in praefatione cosmographiae, ac rerum nexum et ordinem tam copiose tradit, ut acta vetusta ante oculos habuisse putetur. Sed audia- mus ipsa auctoris verba:

,,Julios Caesar ex senatus consulto censuit, omnera orbem jam romani nominis admetiri per „prudcntissimos viros et omni philosophiae munere decoratos. Ergo a Julio Caesare et M. Antonio „Coss. orbis tcrarum metiri coepit, id est a consulatu suprascripti usque ad consulatnm Augusti ter- „tium ct Crassi, annis XXI, mensibus V, dicbus IX, Zenodoxo omnis oriens dimensus est, sicut in- „ferius demonstratur. A consulatu item julii Caesaris et M. Antonii uscrae in consulatum Augusti „dccimnm, annis XXIX, mensibus VIII, diebus X, a Theodoto septentrionalis pars dimensa, ut eri- „dentcr ostenditur. A consulatu similiter Julii Caesaris usque in consulatum Saturni et Cinnae a PQ- „lvclito meridiana pars dimensa cst, annis XXXII, mense I, diebus X, sicut definita monstratur. . Ac „sic omnis orbis terrae intra annos XXXII a dimensoribus persgratus est, et de omni ejus continen- „tia perlatum est ad senatum."

Clarissimus Tfesselingius In praefatione ad Romanorum Itineraria certisslmis docet argumentis, vitii quidquam inesse Aethici numeris annosque XXV verum esse inter inchoatum atque absolutum opus spatium. Lubcnti animo non errorem calculi concedimus tantum, sed et- statuimus laborem in- termedio temporis passim esse interruptum. Quo eaim pacto mensuratio auctoritate Jul. Caesaris suscepta, civilibus bellis jactata post ejus mortem republica, haud turbato ordine contlnuari potuisset? Quis sumtus nccessarios erat praebiturus, senatu ad omnia alia intento? Opus resumi atque perfici non potuit, nisi postquam Octavianus Augustus solus firmum et quietum tenebat imperium.

Tres illos Graecos mensores operi perficiendo praepositos per orientls, occidentis atque meri- diei partcs demortuos longo temporis spatio sumamus, nec tamen cum illis fructus interiisse laboris — 5 — . immensL Marcus enim Vipsanius Agrippa summa cura perfecit qoae forte deessent, addidit alias rias suis maxime auspiciis septentrionem Tersus per Galliam, Hispaniam tandemqtfe et ad Danubii flaenta exstructas, et omnibus deniqae in magnum corpus collectis absolrit Itinerarium unirersale per onirersas amplissimi imperii prorincias, quod a nullo alio tam felici successu absolri poterat. Ardor enim hnic riro praestantissimo innatns nullis difficuhatibus anqnam est deterritos, quin riis ipsis in- spectis mutaret mutanda, noras ipse exstrui curaretj quae si alii cniquam riro animi munera conti- gissent, non tamen is efficere nmquam potuisset, quae Agrippa executus estj ejos enim incoeptis nullus per prorincias magistratus sese difficilem praebere nmquam ausas est, ut id fieri assolet coiris alii eadem qua ipse potestale haud munito.

Yias quidem a Lugduno per omnes Gallias strarisse Agrippam e Strabone (L. IV. p. 518 ed. Almelor.) scimus; his addidisse quae mensores notarerant, omnibusque in continuum ordinem redac- tis in sua porticu populo inspiciendam proposuisse Pictum Orbem testatur Flinius IIL 2. Idem de Agrippae riarum mensaratione per Hispanias Ioculus pergit: „Agrippam quidem in tanta riri diligen- „tia, praeterque in hoc opere cura, cum Orbem Terrarum Vrbi spectandum propositurus esset, er- „rasse quis credat, et cum co divum Augustum? Is namque complexam eum porticum ex destinatio- „ne et commentariis M. Agrippae a sorore ejus inchoatam perfecit." Augustus igitur proposuit populo ex Agrippae commentariis desumta.

Ex iisdem commentariis origtnem esse ducendam et Tabulae Peutingerlanae et Itinerarii Anto- nini certis rationibns mihi persuasum habeo. De mensura enim alia per unirersum Orbem sequentibus saeculis denuo suscepta, nulla scriptorum ne exigua quidem mentio. Opus immensum fuisset, ut fuisse sub Augusto ridimus} insuper labor inutilis; Agrippae enim cura snmma intentione collectis atque ordinatis praestantius quidquam proferri posse, id quidem rix ac ne rix quidem sperari potoit, Permanente igitur Agrippae delineatione, operi postbaec inserebantur norae in dies extractae riae, aliae qnarum usum posterior aetas neglexerat, omittebantur, emendabantar, quae osos quotidianos repererat ritiosa. Necessarias ejasmodi emendationes primo jam exaratae Tabalae tempore fuisse idem Plinius in. 2 indicat: „Quae causa magnos errores computatione mensurae saepius parit, alibi mutato „prorinciarum modo, alibi itinerum auctis vel diminutis passibus."

Nec tamcn Orbis Pictns ex Agrippae commentariis in muros porticus transUtus cuncta aina- tiora exbibuisse crcdendus, eorum enim cognitionera Aagustus ejusqae saccessores «ibi reserTabant, ad publica negotia ordinandaj et quem usum populi qaotidianos confluxas ex immenso cepisset rico- ram numcro, quoram ne nomina quidcm unquam auribus acceperat? Montes, majorss flurii, maria, Oceanus omnia cingens, coloribus depingebantur, cum urbibus notatu dignis, additis distantiarom numeris. Quae cuncta oculis impcrii magnitudinem mirantium, coloribus congrois exornata, eodem putem, qucm in Peutingeriana conspicimus Tabula, ordine coUocata fuUse; ita scilicet, ut geograpbicae regionum formae atque extensionis ratione minus babita distantia locorum riarnmque dircctio tan- 2 — 6 —

tum describerentnr. Non aderant enim eo aevo zaappae geographicae, qnibus rerus terrarum situs ita proponeretur, ut urbium cobors convenientem quaevis locum in illis inveniretj nec si adfuissent connexionis series atque regionum vera figora in porticu licet magna proponi potuisset. Eadem enim propdrtione, qaa Orbis Pictas in longitudinem ab occidente ad orientem excrescebat, extendendus quoque fuisset in altitudinem a meridie ad septentrionem; qua re porticus nimium quantum assurre- xisset in altitudinem. Et fac, satis altam fuisse, nt cuncta rite exponerentur,' quem nsum pictura praebuisset inspicientium, legentium, figuras mirantiam multitudini? Ante oculos habnisset Africae deserta; Italiae expositio altiore loco jam posita vel proceri bominis statnram longe snperasset, magis septentrionalia in tantam surrexissent altitudinem, ut non dico legentium sedet picturas intuen- tium - aspectui omnino sese subtraherent. Qua de causa opinor, eundem obseryatum e& "2 ordinem, quem nobis exhibet Peutingeri Tabula, in magnam longitudinem, multo minorem altitndinem extensa.

Orbis Pictus Romanis publice proponebatur non tantum gloriae caasa, sed et ut inde cogrii- tione geographica imperii imbueretur juventus. Id fcliciore ut proveniret successa, a Porticu excer- pebantur, compendii instar, potiora, scitu maxime necessaria, aeque depicta, sicut uberior illa in Porticu expositio, eaque pictura afligebator scholarum parietibus. Hinc tibi explices notissimnm illum Propertii versum (IV. epist. 3. v. 36). „Cogor et e Tabula pictos cognoscere mundos." Tres igitur inter se diversae expositiones similiter audiebant nomen Orbis Picti, omnes quod re vera pio tae erant, ut et nostra Peutingeriana Tahula Orbis Pictas est. Ne subrideas, benevole Lector, quod alieno forsitan loco minutius declaravi, quae ipse rei nexus ostendjt, et qnae ad expositionem a nobis instituendam parum faciuat, Addidi, quia e diverso orbis picti sensu dubia enasci possent.

Eadem de causa subjungam YZumenii Rhetoris locum, manifeste testantem, eundem juventutis ope Orbis picti eradiendae morem per complara secula in publicis scholis obtinuisse. Is in Ora» tiooe pro restaurandis scholis habita, C. 20, 21, acta Diocletiani Augusti atque Caesarum Constantis Maximiniani, aH« summis laudibus extollens adjungit: „Videat in illis porticibus juventus, et qootidie „spectet omnes terras et cuncta maria, et quidquid invictissimi principes urbium, gentium, natio- „num, aut pietate restituunt, ant virtute conficiunt, aut terrore devincunt. Siquidem illic, instru- „endae pueritiae causa, quo manifestius oculis discerentur, qnae diffieilius percipiuntur auditu, om- „nium cum nominibus suis locorum situs, spatia, intervalla, descripti sunt, quidquid ubique fluminum „oritur et conditur, quacunque se litorum sinus flectunt, quo vel ambitu cingit orbem, vel impetu „irrumpit oceanus. — C. 21. Nunc enim, nunc demum juvat Orbem spectare Depictum, cum in illo ,,nihii videmus alienum." Quae cuncta declarant, seculo quarto adhuc Orbem Pictum adbibitum fuisse, e quo in re geographica erudiretur juventus. Ejusmodi picturas per provmcias dispersas primam originem e magna illa Porticu Romae exstructa traxisse vix ac ne vix quidem dubitandum est, in compendium scilicet contractas scholarumque porticibus afllxas; sic ut mutationes aevi progressu enatae insererentur subinde, forsitan et verioris locorum situs, quantum fieripotera t haberetur respectus. — T —

Ex iisdem commentarus, qnae haec omnia soppeditarnnt, emanarit quoque Itinerarium, quod Antonini appellamus, in nsum publicum inde excerptus index locorum praecipuornm eorumque dis- tantiae. Utriusque subinde comparebat noTa recensio, numero rerum immutatarum per prorincias ita crescente, nt antiqnior rerae Tiarum rationi minus conreniret. Quum igitur recensiones direrso tempore editae conferuntnr, magnae discrepantiae occurunt. Comparanti Pentingerianam Tabulam cum Itinerario manifestum id erit. In priore illa per Fthaetiam prorinciam riam habes ex Helretia ad Danubii fluenta ducentem, in Itinerario ejus nulla mentio. Alia Tabulae ria a Campoduno (Kcmpten) brerissima directione orientem rersus ducit ad Jurariam (Salzburg)j nec iliam deprehendis in Itine- rario, quod plane dirersam tibi ostendit ab Augusto Vindelicorum Jurariam usque perductam, cujus nnllum in T«bula restigiam. Cansa dirersitatis in direrso recensionis aeroj tcrtio saeculo edita est Tabula, nt inferius patebit, Itinerarium rersus finem saeculi quarti, qno interrailo temporis norae ex- structae erant riae, antiquiores derelictae.

Artificioso Tabulae Pictae operi in aula principis asserrato haud difficulter inserebantur mutationes, simnl atqne per prorincias erant institutae, delebantur obsoletae; ut autem et in populi notitiam mutationes factae perrenirent, passim norae Itinerarii editiones publica auctoritate prodierunt. Editionum ejusmodi ultima Antoninorum forsitan aero comparuit, indeque nomen Itinerarii Anto- ninu Id re rera quo dixi modo accidisse certis argumentis confirmare haud possum, conjecturam tamen reritati proximam esse, ltinerarii aspectns ostendere videtur. In his enim quibus utimur cxem- plis, permnltas intermedias et transrersas rias deprehendhnus, non suo loco positas, alias per eaa- dem regiones dactas in libro magno paginorum interrallo a sua ricinitate dimotas, ut confusio inde necessario oriatur, nec urbes nisi e nostrarum editionum indicibus colligi queant. Publica auctoritate adeo turbatam editionem prodiisse eo rainus credendum, quod cnra necessaria adhibita, ordo purior haud difficulter natus fuisset. Post igitur Antoninos norac cditiones priTatorum hominum opera institutae esse ridentur, qni coilectas posteriores riarum immutationes, ubi idoneum sibi risum, insererent,

WesseKngius in sna ad Antonini Itinerarium praefatione, perpensis dirersorum opinionibus, e* quam norimus sagacitate simul et moderatione, Constantino Magno id reccntius esse affirmat, ductna* potissimani comptmriras urbiom indicatb nominibna, eo aero prima rice auditis. E. g. Coastantino- poleos, Diocletianopoleos etc Ad posteriora tempora non desceodit, qnod in Africa nrbs Constan- tiaa in Itinerario antiqna sna appellatione rocatur certa. Ad roborandam sententiam e sua editiooe p. 13Qpoesuissetadjnngere: „Byzantio quaeet Constantinopoli:" clarissimo indicio, non iu multum temporis effluxisse, ex quo nonunis matatio inraluit. Ejus sententiae, Itinerarii editionem ad retustiora tempora ascendere non posse, quilibet antiquitatis peritus sine dnbio accedctj de recentiore aero in- ritus dissentio, nec tamen magna opinionis differentia. Ante annum p. Chr. n. 364 cdi rix potuisse Itmerarmm ex eo colnjo, qnod ia eb onmis deest Metopotamiae orbiumque pcr eam mnnitissimarum meao«. Qoum igitar Frinerarium ederetar, dcperditajam erat prorincia post diutnrnum cnmPcrsis bel- tsan, qtnbvs eam eescft imp. Jorianos a 36'». — Certae urbis nomen nec Wesselingii nec meo judt- 2 • — 8 — cio ofiicit, in remotis Africae partibus oppidi appellationem in Constantiam transiisse, forsitan ne fando quidem percepit editor.

Editorem autumo eundem esse Aethicum, de cujus praefatione supra sermo fuitj nt et alii rationibus minus enucleatis autumarunt j Wesselingium in sententia nutantem demiror, quum is ipse sollicite congesserit quae ad rera faciant. In plerisque iisque antiquissimis Itinerarii codicibus Aethi- ci cosmograpbia juncta est Itinerariis; scripteres noni secuti Flodoardus, Hugo Flaviniacensis, .Aetbi- cum Itinerarii auctorem declarant} alios e. g. Baldericum et Chronographum Ferrariensem a Wesse- lingio citatos, dum Jul. Gaesarem, Antoniumve Gonsulem nominant, ex eodem fonte bausisse manifestum est. Hisce testibus junge ipsius cosmographiae Aetbici textum, nt appareat masno Itinerarii operi, nil nisi nomina numerosque continenti, enm adjungere yoluisse compendium, provinciarum suppeditans brevem descriptionem, pro seculi genio satis concinnam. Cave tamen confundas gennina curar intrusis. Post enim eam, quo primi Itinerarii indicantur auctores, introdnctionem bomo insul- sus, ut puto octavi saeculi, insipidissimam enarrationem marium, fluminum,. urbium, summa confusione atque ignorantia inseruit, vera falsis, vetusta recentioribus miscens. Quibus omnibns haud cunctanter rejectisAethicum inrenies ab eo loco cui titulus praefixus: „Alia totius Orbis descriptio 5" exinde cuncta justo suo procedunt ordine. Idem taraen falsarius complura compendii ipsius corru- pit, ut manifestum est ex introductione, ubi auctor verus a Zenodoxo orientem esse demensum aflir- • mat, adjunctis verbis: „sicut inferius deraonstratur", cujus tamen demonstrationis ne levissima quidem mentio in posterioribus, quae incipiunt: „Hanc quadripartitam totius terrae eontinentiam etc." sed frustra de quadripartita ista terra quidquam quaesiveris. Omissa permulta inde clarum est.

Aetbici incorruptam cosmographiam introductionis loco Ilinerario praepositam fuisse, omnia magno consensu docent, pro re ce/ta id asserere animns impulit me deprehendentem, in libello eodem quo inltinerario modo „Givitatem Constantini quae Byzantium prius dicta est" produci-. et multo magis ultimis compendii rerbis: „£t quoniam universa terrarnm orbis spatia vel insularum descripsi- „mus, nunc ad majorem demonstrationh structionem, in quantum vigilantia nostra investigare potuit, „demenstrabo." Sed pronunciare conantem reiicit ipse Aethicus, additis bisce paucis: „ex aeterna „urbe Roma initium sumens, quae caput est orbis et domina senatns." Cujus periodi Itinerarium ipsum continuatio statui nequit, cum id non ab urbe Roma, sed ah extremis Africae regionibus de- scriptionis initium faciat Verisimilitudine e connextone testimoniisque vetustis ducta standum igituy quae si forte lectoribus minus arrideat, nec agnoscatur Aethicus auctor, editionem tamen versus finem seculi quarti perfectam esse in certis remanet.

Sed quorsnm haec oronia, cum non de Itinerario, sed de Orbe Ficto illo magne in impe^ato. nun usum ex Agrippae commentariis composito disquisitio sit instituenda? Fratres germani sunt mi- - nime separandi, sic tamen ut orbis pictus, senior fratrum, multo majoribus exornatus dotibus appareat. Nnnquam ea, ut Itinerarium traditum fuit, civium manibus tradebatur, reserrata usui impera- — 9 — tornm, secretioris anlae, exercitusque docom, quibas princeps rel omnem Tabulam rel ejospartem ad negotinm perficiendum committebat. Iddeckrat in loco saepiaaime cilato Ve^etius dere militari DI, 6: „Dux belli itineraria omnium regionum, in quibos bellam geritur, plenissime debet habere descripta» „ita nt locorom interralla non solam passaam numero, sed etiam riarum qoahtate perdiacat, com- „pendia, direrticula, montes, flumina, ad fidem descripta consideret; usque eo, ut sollertiores docea ,,non tantnm annotata, sed etiam picta habnisse firmentur, ut non solum consilio mentis, rerom as- .,pecto ocnlornm Tiam profecturis eLgerent."

Arcanis impcrii igitur adnnmerabator prlmaerns Ule Orbi» Pictus, cnjos exemplnm Tabula Peutingeriana exhibet. Hujus archetypi usus omnino denegatus et sub malo principe exitiosos quoque fuit prirato, quqtl rebus noris eom stodere sospicio excitabatur doraino, de qua re nos certiores reddit Suetonius in Domitiano, c. 10. Metiano Pompofiano capitale fnit, „quod depictum Orbem Terrae „in membrana circumferret." De imperatoria mappa sermonem esse liquet, porticus enim pictura cuiris prirato patebat.

Inde summa Orbis Picti raritasj in scriniis enim imperatoris s,eclosas non nisi paucis conspi- coos, itautducibusadgerendampublicum negotiam rel totios exemplumrel partis tantum committeretur; eodem modo quo nostris diebus dux exercitusmandata, quae exequatnr, in aggrediendo boste accipit, simol et regionis delineationes aliis haud communicandas. Quae ita se habere non tantum re ipsa declaratur, sed et testimoniis reterum, a Simlero, Welsero, Wesselingio atque Scheybio conquisitis, quorum et ego notabo Amhrosii comment. in Psalmum CXVIII: „Miles qui ingreditur iter, riandi „ordinem non ipse disponit sibi, nec pro arbitrio riam carpit, nec roluntaria captat compendia, ne „recedat a signisj sed Itinerarium ab Imperatore accipit, et custodit illud.'*

Accnrata igitar diligentia, qoae in qnalibet prorincia subinde in riarom rationibas mntaban- tur, imperatori erant transmittenda, nt insererentur magnae Mappae. Id nisi summo stndio factom esset, dncibns itinerantibns certi qnidqnam quo confiderent, tradi nullo pacto potuissetj nunqnam ejasmodi edicta potoissent prodire, quale ab Imp. Alexandro Serero editam esse Lampridius in rita Alex. Sereri, c. 45 notat: „illa die, illa hora, ab nrbe snm exiturus, et si dii Toloerint in prima „mansione mansurus j deinde per ordinem mansiones, deinde statirae, deinde nbi annona accipiendaj „et id eo usque quamdiu ad fines barbaricos reniretor." Omnia igitur ^«rmt cora notata facrunt in Tabula, ne error commissos noxius esset proficisccntL

Facile nec turbato concinno ordine (de quo inferios necessaria notabo) inserebantor Tabulae norae riae, dclebantur aliae. Scculi decursu tamen quum mnlta sensim accrescentia confandere institatum ordinem, errores addacere riderentar, nora Orbis Picti opos erat recensione, — nec tamen nora, qualis Augusti aeTO facta est Imperii mensuratione. Ejusmodi incoeptum tam arduum erat, ut nollo modo, nisi somma necessitate orgente instanraretur. Nec nlla necesaitas impulit, omniboa per decursus temporum diligentissime annotatis. Sed nova delineatione, nova pictura egebat Tabula, cui eodem, quo antea ordine inscriberentur, quales tunc erant viae rationesj ita quidem, ut denuo spatium superesset indicandis immutationibus, quae tempora futura redderent necessaria. Factas esse ejusmodi recensiones, unde et in privatorum usum novae Itinerarii editiones vulgarentur, id certum; longe enim aUus aspectus Tabulae tertio saeculo ac Augusti aevo. Quo tempore autem, a quibus imperatoribus, tenebris involvitur, nec ejus facti indicium in vulgus emanare potuit, quum omnia in interiore palatio peragerentur.

Haec asserentem monet Lector, non recensionis modo novae, sed et novae ab Imp. Theodo- sio institutae Orbis dimensionis testimonium adesse indubitatum. A multis, inter eos et a Scheybio haec cum sit recepta opinio, ea fiducia, ut et autographon, quo fruimur, Theodosiah ;m Tabulam ap- pellarent, rei penitus pertractandae necessitatem imponunt Tabulae editori. — Scriptor fuit miseri- mus noni seculi, cui nomen Ducuil; is suo libello: Mensura provinciarum orbis terrae inscripto duodecim inseruit versus, a Welsero jam exscriptos. Post veroper varios casus codice in Regiam Parisi- ensem bibliothecam perlato, Doctiss. Schopflin, pro sua in litteras voluntate inde summa fide ex- cerptam horum versuum transscriptionem misit Scheybio petenti. In illis omnis cardo rei quum ver- tatur, Scheybii lectionem secutus versus propono:

Hoc opus egregium, quo mundi summa tenetur, Aequora, quo montes, fluvii, portus, freta et urbes Signantur, cunctis ut sit cognoscere promptnm Quidquid ubique Iateret. Glemens genus, inclita prolcs, Ac per saecla pius, totus quem vix capit orbis, Theodosius Princeps venerando jussit ab ore Confici, ter quinis apperit dnm fascibus (fastibus?) annum, . Supplices hoc famuli, dum scribit pingit et alter Mensibus exiguis, veterum monumenta secuti, In melius reparamus opus, culpamque priorem Tullimus, ac totum breviter comprendimus orbem, Sed tamen hoc tua nos docuit sapientia princeps.

Hosce versus non esse illius Ducuilii e quo desumuntur, sed scribae Imp. Theodosii, inter omnes constat. Eo major controversia, cum deprehenderis, Scheybium inde et cum eo permultos alios praecipites se dare in opinionem: Theodosium quindecimo imperii anno omnem Orbem Romanum de noro meusm-atum Tabulis pictis complecti jussisse, ejusque incepti fructus ipsissimam Tabulam esse quam terimus manibus. Huic tamen asserto renuit nomen Imperatoris, obstat status reipublicae qualis tunc temporis erat, repugnat aspectus nostrae Tabulae, contradicunt ipsi scriptoris versusj omnia COJMurgunt contra illam sententiam. — 11 —

Non nisi tres Theodosias I. sascepit consulatus, isti aotem Tersos decimom qointmn indt- cant, ot sospicio soborta sit, Theodosiom II. insigniri, cnjus octodecim consolatas omnes pariter norimus, que sumto, Orbis mensorati annos foret a Chr. nato 435* Com autem, Theodosio IL per orientem tantum imperante, mensuratio unirersi Orbis ejas jussu fieri nequiTerit, concedamus Schey- bio, Theodosium L rersibus prolatis significari; idqoe eo libentins, quod Terso septimo pro fascibu» legatur fastibus in Burmani anthologia latina Vol. IL p. 3Q2, ut et ab aliis. Qua lectione non consulatus sed impeiii annos denotari tibi persuadeas, ut jubente Scheybio omnis mensuratio confecta sit anno 393.

Nec tamen hisce omnibus concessis erpedimur. Turbatus hoc acro reipublicae status, quo urbes ad Rhenum, ad Danubium etc. partim excisae, partim quotidianis barbarorum incorsionibus essent expositae, magna confusio in interioribus proTinciarum partibus, omnia mensurationi norae tempore tam alieno repugnant, multo magis mensurationi intra paucos menses inceptae atque finitae, quae cuncta fieri minime potuiase uberius eiponere, si animus esset, ridiculus putarer.

Sed et Tersus ipsi nil de mensuratione, alia omnia potius indigitant. Duo aulaefamoli, quo- rom unus pictor alter scriptor fuit, jubente imperatore adhibuerunt vetera monumenta, emendantea qaidquid Titii illis inhaereret, eoque modo, dum pingit alter, alter ecribit, intra paucos menses opus reparaverunt in melius. De mensuris ne rerbum quidem, noram antiquae Tabulae parabant recensionem, eamqae satis futili opere; pauci menses enim rix anfficiont exscriptioni, muito minus sollicite institutae emendationi, ut mutarenlur, quae lapso temporum per prorincias noras induissent formas.

Certum tamen est e prolatis rersibus noram Orbis Picti editionem procurasse illoa riros, credendom insuper praefationis loco hosce rersus editioni fuisse praefixos. Id non innuerc sed satis destincte declarare ridentur prima rerba: Hoc opus egregium etc; Tabola igitur ipea excipie- bat rersos, ut T!X dubium sit, eam • DocnUio adhibitam esscj nec repugnare relim contententi, no- •tram Tabnlam Peotingerianam apographon esse Orbis Picti. Theodosii enim aere, sit iile nominis soi primus TCI potios aecondus, Orbem Pictnm non eadem, qua primis secoUs sollicitudine inter imperii arcana compuutum esse, coojicere possomos saque eaasa facilius dirulgatnm.

Hanc autera sententiam amplectenti statuendum est simal, pictoris cjus et scriptoris operam nec esse mensorationem, nec recensionem norsm, sed sntiquioris cxempli exscriptionem nudam, cui nil Theodosii aero proprium inscreretur; repugnst enim in omnibus soi partibos Tsbuia nostra Peu- tingeriana huic aero, profert proTincias orbesque quae tonc non amplius supcrjtites erant, aiia hoc fere tempore florentiom orbium nomina omittit, seculoque qoo pagsnorom cultos adboc Tigebat eam confectam esse, clarum sexcentis ethnicorum templis pcr omne imperium dispersis, nominibus deorom insignitis quibus dedicata erant. Sub christianissimis Theodosiis id fieri potuisse quis cre- 3 • — 12 -* dat? De ehristianorum cultn ne lerissimnm quidem indicium, nisi S. Fetri templnm nominare relis a christiano medii aeri nt ridebimus intrnsum. Tbeodosii aero quum igitnr nostra Tabula omnino de- neganda sit, studium nostrum conyertatur ad indagandam reram nostrae recensionis aetatem.

S e c i i o IL Quo aevOi quibus hnperatoribus, archetypon, citjus exhibemus delineationem, prodierit*

In scriptis ad rem geographicam spectantibus, nullum praestantius inteniendae aetatis est re- medinm, qnam quod opns ipsum, de quo quaesireris, tibi suppeditat. Rarissime, iicet auctor snmma cura nitatur, continget, ut aerum, quo rixerit, curiose inrestiganti snbtrahat lectorij nunquam certe in Tolnmine unirersum Orbem complectente. Vano incepto sileat de eo quod sua aetate accidit, rel nolenti elabuntur nonnulla illum prodentia. Et fac effecisse ut Tettustior appareret, recentior certe apparere nullo modo potestj immutationum enim posteriorum ignams, de illis nisi dirino ope adju- tus sit, quidquamin mediam proferre denegatur riro. Id unum erenire potest, quod Ftolemaeo et nostrae quoque Tabulae accidit, ut posterioris aeri nugator aero antiquo recentius quidquam et suae aetati conreniens operi allinat. Sed alinit tantum, omnis connexio statim redarguit fraudem. Quae cuncta hic in unirersum dicta in Tabulae auctorem suam aetatem celare haud cupientem non caduntj plane nudum sese offert, nostrae expositum inrestigationL Qua de causa e collatione nostri Orbis Picti cum multirariis, quae procedente aero in Romano imperio acciderunt immutationibus, in acquisi- tb, depertidis, ordinatis prorinciis, noris subinde conditis urbibus de rera delineationis aetate judicium ferre licet»

Eam normam Scheybius quoque in Testigando anctore sibi dictam esse rolnit, parum felici tamen, nisi fallor, successu, rersibus metatorum dnm illectns cuncta in sunm Theodosinm conrertat •tudia. Hlum in ultimis iisque tranquillioribus regiminis annis magnum opus mensurationis per omnem Romanum Orbem suscepisse atque perfecisse sibi persuadetj idque eo certius, quod mentio urbis Constantinopoleos in Tabula post Gonstantini M. tempora eam compositam esse testetur, nec tamen fluxo imperii post eum statu ab alio nisi a Theodosio perfici potuerit. Alia insuper suffulcit sententiam geographica ratione. Britannia, Hispania atque Africae pars Mauritaniam complectens, desunt in Orbi Pictoj omissae Scheybii opinione, quod eo tempore illae prorinciae Romanis jam erant ereptae.

Quratins autem rei connexum inspecturo ex iis ipsis argumentis emergit contraria sententia. Tarbatam post Constantinum M. rempublicam nullus non agnoscit, sed nec Theodosius tranquillita- tem ex omni parte ei reddidit, ut quieta mensuratio per Orbem institui potuisset. Et qualis mensura — 13 — intra nonnQos menses, a pancis riria ad finem perducta? qaam tel complora hominum in eonegotio exercitatorum millia conficere hand Taluissent, de qoa re superios dictum. Urbis Constantinopoleos mentionem ab homine medii aeri illatam esse, inferius patebit. De ereptis pro?inciis Britannia, BTs- pania al» Scbeybius si siluisset, melius consultum foret suis rationibus, nolla enim harum ptorin- ciarnm tom Romanis deperdita erat, et, si fuissent, inserendae tamen Tabalae, non Orbem Romannm tantum, sed anirersam Orbem Terrae complectenu. Cur desint id suo loco ridebimus. Alias magni ponderis difiicoltates praeterit Scheybius silentio, ne Theodosius detrimenti quid captat; lectoribos occurrent, dum Thecdosio derelicto perquisitionem de aetate Tabulae continuabimus.

Ejas adspectus manifeste docet, nec Constantintun M. nec aliam quarti secali illam praecedentium imperatoram, auctores esse Orbis FictL Galliarum enim dirisionem, in septemdecim prorincias aConstar^no M., rel patre ejus Constantio distinctarum, Tabula non agnoscit, antiquam exhibens dirisionem in Galliam Belgicam, Lagdunensem et Aquiuniam; et ne cxedas spatio membranae aogu- atiore impeditum delineatorem hasce sobdirisiones praeteriisse, singula gentium Gallicarum nomina calamo exprimere sollicita illi est cara. Idem ille Francos quidem agnoscit, nullos tamen in sinistra Rheni ripa, sic ut Batari in patria antiqua quieti appareant possessores; cnm tamen notum sit, Con- stantio Chloro in Galliis regnante Batarorum insulam subinde a Francis, quos postea Salios consuctu- do appellarit, a Chamaris, tandem a Frisiis esse occupatam, Francorumqae partem sedes in Belgico sibi pararisse, bello quidem saepios petitos nanqaam tamen repulsos in suam Germaniam. His accedit, quod nallam per omnes imperii fines urbem exhibet Tabula, testantem de Constantini ejusqae praedecessorum aero. Itinerariom Antonini in Macedonia Diocletianopolim denominat oppidum priore tempore Edessam nuncupatam, Tabala Edcssam habet, nallam Diocletianopolim. In eadem ria Constantinopolim rersus ducente Itinerarium agnoscit urbem Maximinianopolim, annotana locum ante- rius rocatnm esse Pyrsoali, scribendum fuit Porsuli, quod Tabula agnoscit nulla.Maximinianopoleos facta mentione. Palchre rides igitur, candide Lector, aeTO qno Diocletianus Maximinianosre impe- rabant, Orbem Pictum esse antiquiorem. Quodsi tamen hisce non contentos olterius documentam co- pis, adi Pannoniam; cui prorinciae in Superiorem atqae Inferiorem dirisae, teste Sexto Aurtlio Fic- tort, in Caesaribus c. 40, ab Imp. Galerio media tnter utramque inserta est, in honorcm oxoris Va- Jeria noncupata. Soperiorem atque Inferiorem Pannoniam nobis exhibet TabuU, nullam «ntem Va- leriam, nt oerte delineatio Galerio sit antiquior; nisi crcdere malucris, scriptorem sob auspiciis so- lae operantem neglecturum foisse prorinciam caesarea auctoriute institouun.

Ascendendum igitur ad magis a nobis rcmota tenpora, nec ob confuias reipobUcae res sob* sistendum nisi apod Aurelianum, qui tranquillitate post triginta tyransos restituta, resuurator riamm aactorque Tabulae aestimari poterit Sed repugnat ejas de Dacia prnrincia consilium, qnam trans Istrum remoUm atque qootidianis barbarornm incorsionibus rexaum sine reipoblicae detrimento ulte- rins defendi non posse intclligens, incolis Romanis in dextram Istri ripam reductis Gothis reliqnit incolendam. Cujus rei facUe nuUum inTaboia indiciom, quaesumma fideTrajani delinea Daciam cnm — 14 — ommbus riis, oppidis, coloniis; Anrelianum ergo praecedit aetate Orbis Fictus. Nec in aliam opi- monem pronus scrupolum moTebit objicieado, recentiorem auctorem, in memoriam pristinae Roma- oomm gloriae, hanc trans Danribiam collocatam prorinciam suo loco non movisse, praesertim quum spatium in barbarico Tacuum caeterae delineationi Tabulae impedimenti nil intulerit. Non sine Teri specie haec afferentem repellit secunda instituti pars. Incolis enim e Trajani Dacia dedactis noras pararit sedes Aurelianus ad dextras Istri ripas inter utramque Moesiam, eamque noram prorinciam appellarit Daciam; cnjus fioes ab occidente et orlente propius cognoscere cupienti Itinerarium Hie- rosolomitanum auxilio est. Nullo modo autem nostra Tabulaj Moesiam Superiorem illa monstrat eique haud interrupta serie adjunctam Inferiorem, nulla Daciae Mediterraneae mentione. Gui tam manifesta noa satisfaciunt, satisfacturum est forsitan Arabiae desertum, in cujus gremio celeberrimum emporium Palmyra situm AureHanus sic e?ertit, ut nullo tempore e ruinis nobis adhuc conspicuis resurgeret. Tabula tamen eam depingit florentem, cum riis per desertum ducentibus. *"•

Retrocedendum igitur, si uweniendi nos desiderium tenet anctoris. Inter triginta tyrannos illum rix quaesiturus es, subsistendum ergo in Alexandro Severo, cujus sereritas in deprimendis praefectorum atque miiitum deHctis, propensus in literarum studia animus, ardor statum prorincia- rnm penitus cognoscendi, omnia nos inritant ut diligentius inquiramus, sitne hic forte nostrae recensionis auctorj praesertim quum cognitum habeamus, eidem imperii rias publicas summae curae foisse et Alexandri Macedonis, cui aemulabatur ut cognomini, exemplo Acheloum quendam destinasse «criptorem simul et actorum et itinerum a sese confectorum. Quae quidem Lampridii Terba c. 45> de uniTerso Romanum imperium complectente Ilinerario non setis Hquide interpretari posse concedi- musj animum tamen in riarum emendationem propensum cum prae se ferant, suspicio enascitur, sitne ilie, quem quaerimus, recensionis nostrae auctor; praesertim quod nullum e geographicis rationibus desumtum impedimentum, qualia in imperatores recentiores pugnantia ridimus, Seyero Alexandro ob- ttet, omnia potius in enm consentiant; uno hoc tamen excepto, quod in Tabula inter caeteras bar- baras gentes nullos conspidmus Gothos, quos tamen Hquet, eo ae?o jam ad Istri ripas cuncta ra- stantes comparuisse. Requiescamus igitur interim in Alexandro Serero, nec ut hucusque factnm re- trogrediendo, sed ab Octariano Augusto progrediendo periculum facturi, inreniaturne unus alterre imperator potioribus munitus titulis.

Augustum, Tel potius Agrippam, qui omaes per imperium jam stratas atque mensuratas rias, additb noris a se conditis, in unum complexum collegit, primum omnium Orbis Picti auctorem foisse, superius expositum suisque documentis munitum fuitj cujus sine primitiTO illo labore per multos annos producto nnllam posteritas habitura fnisset totius orbis terrarum expositioriem omni sua parte absolutam. Nostra tamen Tabula permulta primaevo ilH statui aHena continens, diversam se ab Agrippae Orbe Picto manifestat. Cottii enim regnum in testimonium proferenti, quod ab Augu- ato concessum a Nerone sublatum in nostra Tabula depingitur, haud difficiHs responsio. Parrum reg- inffl adscriptum est prorinciae, antiquior tamen appellatio remansit montanae regioni per Alpes ex- — 15 — pansae-. Alpes Cottias qnarto secnlo agaoscit adhnc Itinerarium Hierosolymitanum, parriqoe regni fines ez ntraqne montinm parte assignat. Alia omnia in Tabuia conspicna Augostum prozimosqna ejns snccessores respouat. Britanniam esim operi inaertam deprehendimos, cni sub Imp. Claudio de- mnm Romanomm arma snnt iliata. In soperioris Rheni partibns Argentoratum, in pictnra florentis nrbia spectem ostendeas, cum aliia ricinis oppidis Tabulae illatnm ridemus, cum primo secnlo da Romanis in ea Rheni parte nrbiboa altnm apud scriptores sit silentium. Nec Trajaaum Hadriannmre Tabulae agnoscas editores, cnm Trajaai Daciam, Trajani coloniam Rheno appositam, et praeter alias Hadriani nomen praeferentea urbes eam qnoqoe deaignatam depreheaderis, qnam sub Adrianopolis appellatione hodieqne in Thracia habemus. De Antoninis snspicaadom essct auctoribus, nisi Fraaci, et Alemanni obstarent, de qnibns ne in graTissimis quidem Marci Anrelii bellis Germanicis ulia nn- qnam mentio.

Omnia innnere ridentur Septim. Severum Imperatorem, qnem elapidibus rias perRhaetiam, inSj- ria in aliisra ragionibns restanrasse scimas. Orbis Picti illuminstitnisse recensionem, id quidem nullns refert scriptorumj quura tamea Tabnlae pictnra ejus consentiat aero, dnm Francos nobis osiendit paullo post GaUis incursionibns grares, et Alemannos, quibuscnm Sereri filius CaracaUa multum sib* fecit negotii, quidni in hoc snbsistamus imperatore? Suffulcit sententiam silentium Tabulae de G

Disceptatio igitnr de honore editae norae recensionis inter Septim.Severumet Alexandrum Severum Imperatores fluctuat; interrallum temporis ambo Augustos, qui palmam editae Tabulae inricem sibi ertpere contendunt, disterminans non nisi nndecim est annorum; Sererns enim obiit anno a Chr. na- to 211; Alexander Sereras imperii habenas tenuit ab anno 222 ad 235. — Mea quidem sententsa auctor declarandns est Alexander Severus. In cansa, qnod tam aodacter pronuntiem, snnt Perute, qaos, per complura secula a Parthis snae prorinciae montibus seclusos, anno circiter 226 imperinm amUsnm recnperasse omnes pariter scimns. Ardens ferror in snbita immntatione rerum enatus nnUibi inter modaratae deliberationis sesc continet fiaes, ad majora snccesso eztoUnntnr animi. Sic et apod Fersas, derictis Parthis riodicatnm sibi imperium non sufficiebatj de monarchia, qnaiis sub anteces- aoribos qnondam faerat, restituenda subibat cogitatio. Hinc beUnm cootra Romanos, quibos eo ma- zime tempore imperabat Alexander Sereros. Impigre is in miiitiam progressos, teste Lampridio acas repnlit Persas, Herodiaa* aoctora rem geseit minos felici soccessoj id tameo liquet, proriaciam Me- aopotamiaa ab hoata iarasam per eosa aaae dafenaam. Et anoc adi segmaatam PeaUngeriaaaa Ts> bolae nndecimom. Parthoa, dc qoibas rccaatioras scriptores nil ampiios mcmorant, in e« Coospicis posseasorea urbij Ecbataaaa is» Media, aomiaa taasaa auaoribos li;teris eipreeso. Fcrsae coatra a Mesopotamiae rd potias Babrloaiae partibaa adlodiaa finea asqoe anuocoios babe» expansos eosqaa qoam maximis Uteris quadratis expressos. Ctcsipboa, capot qooodam Parthorum regiaque sedcs, P«> 4 • — 10 —

garam adscribitur ditioni, cui et adjunguntur meridionales Mesopotamiae partes, qaae provincia tam sollicita cora, quam nulla alia imperii, delineatur, ut omnes exEuphrate deductas canales atque fos- sas qno loco transeundae erant, pictura exhibeat. Nec ex Itinerario Antonini Mesopotamiae expositionem omnino omittente, nec a qaoquam scriptore, tam distinctam ejus provinciae cognitionem, qualem e Tabula accipimus; •ut yana non sit opinio statuenti partem esse Itinerarii ab Acheloo editi, quo Alexandri Sereri itinera exponerentur, teste Lampridio in Alex. SeTeri vita, c. 45.

Quae cuncta minus conveniunt in Imp. SeTerum, non Persas sed Parthos in bellis suis hai bentem adrersarios; in unum quadrant Alexandrum Severum. Et ne Gothorum ommissa mentk) obstet sententiae, monendi lectores videntur, eos suo Ioco adesse, nec tamen Gothorum, sed Getarum appellatione. Utrumque nomen a Romanis scriptoribus passim confundi satis notum estj praecipue tamen id factum primo quo Gothi apparuerunt tempore, quod iis ipsis locis Istrum versus prorupe- runt, quo antea Getarum sedes erant, e Spartiano, in Caracallo, c. 10 disces> testante: ,}Gothos „tanc Getas dictas «sse." Idem et Tabula indicat, Getarum lateri adjungens Dacos, quae ore Ro- mano Getarum appellatie fuit antkjuaj Getas igitur a Dacis distinguit. Quibus omnibus ductusOrbis_ Picti nostram recensionem iascribo Alexandro Severo eamque confectam esse circa annum 230 mihi persaadeo; num et aliis persuasurus sim id e doctorum dependet judicio. Curiose per multos annos perlustrando singulas Tabulae membranas nihil certe oculis meis occurrit sententiae repugnans, omnia in hanc consentiunt aetatem. Quodsi eruditorum quisquam habeat, quae, assertis meis repugnantia, in omnia alia nos deducant, ea candide ut mecum communicet precor; ut aut dubia solvere, aut Teriora edoctus meam in melius mutare sententiam possim.

S e € t i o III. Disquisitio, num unicum quod Viennae asservatur exemplum genuinum sit archetypon Orbis Picti, cujus recensionem curavit Imp. Alexander Severus

Ab opere quasi feliciter peracto discedentem ad novum ab integro institaendum retrahunt Ia- borem permulta caque satis gravia, junctis testantia viribus, non tertii seculi sed medii potius aevi partum esse universam nostram Tabulam.

Vir publica auctoritate magnum opus moliens geographicae cognitionis expers esse nec debuit nec potuit, cum ejus errores omnes alios in errorem duxissent; nostra tamen Tabula non tantum scriptoris" rei geographicae summam ignorantiam, sed et orthographiae inscitiam simulque negligentiam per cuncta delineationis segmenta testatur; quo miscrrimo modo e scriniis aulae omnino non prodit Tolumen usui imperatorum destinatum. Quae ut distin6tius dijudicentur, quosdam maximi momenti naeros in Tabula conspicuos in medium proferam. — 17 —

In segmento primo Liger flurius repetita rice Riger et Batarorom regio Patavia in&cribitur; nrbis Nemaosi nomen in Nennho inrenis mutatam; inAfricae partibas pro Sitifi habes Sleifi colonia,- Segmento IL caput Galliarum inrenis Lugdune, cum scribendum fuisset «Lugduno, cui roci additom: „usque hic legas" pro Leugasj in proximo loco urbs Vienna nominatur Vigenna; Germaniae gens Bracteri Bureturi audiant. Segm. III. Rhaetia prorincia nomine caret, cujus tamen pars meridiona- lis per Mediam Provinciam rite indicator. In Gallia Cisalpina literis oncialibus rides expressum EGI — et paulo altius continuatum nomen OTRASPA, ut manifestum sit hisce confusis literis in- clusas esse roces Regio Trampadana, atque suspicio enascatur, scriptorem aliud Tetustum ad ma* nus babuisse exemplum, cujus literas aetate corruptas enucleare baud raluerit. Ejusmodi ritia conti- nuantur in segm. IV, quo Bleboriaco inrenis, ubi urbs Lauriacum scribenda fuisset; eadem maxima ignorantia Istria peninsula nominatur Isteria, Etruria Etrura, Campania Capania, Lucania Luccania, Brutius ager Brittius, Aegeom Mare Jgeum; Thracia prorincia literis quadratis inscribitur Trhacia.

Sed quid patientia tua abutar, Benerole Lector, nlterius enumerando ejusmodi sphalmata, qnalia ne dicam auctoritate publica scribens, qualia nullus rel imperitus Romanus committere potuit, quia cjusmodi denominationes ignotae erant antiquo aero 5 probe rides, hos naevos operi infusos esse a sequioris aeri homine. Id practerea notandum, scriptorem non ignorantia tantum, sed et summa negligentia peccasse, qui dum praecipitato labore operis absolrendi studio teneretur, multa commisit facile sibi eritanda. Prius quam inscriberet nomina artifex picturam absolrit simul et riarum lineas cum incisuris, quibus locorum rocabula erant adjungenda; quam negotii partem satis scite atque impigre absolrit. In adscribendis autem locorum appellationibus nimium quantum properantia halluci- natus est, non tantum ritiose intcrdum scribendo nomina distantiarumque nameroa, sed plane omit- tendo, quae adesse debere pcr linearum incisuras indicatur; in prioribus segmentis id rarius, in posterioribus, ubi properandum sibi duxit, saepius occurrit; ut partem saltem ejusmodi peccatorum ejus imputes negligentiae. Quin et urbium picturis accurate delineatis sua nomina passim deesse deprehendis. Sic in Italia coloniae figuram appellatione carentem inspicienti e riarum directione era- endum est Canusium insigniri; sic in Asia, quam dicimus Minorem, magnae urbis cum suis muris at- quc turribus satis eleganter expressis figuram pictura exhibetj nomcn urbis deest; e riarum in illam concurrentium ratione scimus Ancyram indicari. Plures in eodem segmento urbium nomine suo de- stitutarum delineationes occurrunt, quarum denominationcm e riarum directione eruere liceL Adsant autem et quacdam aliac in uhimis oricntem rersus partibus, qoarum neglecta appcllatio difficilius di- rinetur. Cuncu tcstantur scriptoris posterioris aeri negligentiam, forsitan et «imul, transscripiorem antiquas ad manas habuisse mcmbranas lcctu difTiciliorcs, dc qua rc infcrius.

Alia insuper nostrae Tabulae specimina haud dubie produnt, scriptorem fuisse christisnum et quidem medii aeri christianum. In Arabiae desertis Aegypto proxime: ,,Uesertum ubi quadraginta „annis errarerant filii Isract duccnte Moyse." Eidem loco adpictus mons cum incriptione: Mon» Syna, additaque explicatione: .,Hic legcm acccperunt in Monle S>na." Alexandri Sereri aetatc Ta- 5 — 18 — bulae baec inseri non potaisse nallas negabitj Theodosio imperante inseri potuerant, quam et ipse christianus esset et christianorum religio per omnes imperii partes vigeret. Qua de re Scheybins huic innititur tesrimonio, qno Theodosium Tabulae auctorem fuisse probetur. Resistnnt autem sententiae non tantum de aetate Tabulae superius exposita, sed et hic ipse locus. In omnibus vicinis partibus nil nisi paganorum cultus tibi occurrit j Delta Aegypti huic inscriptioni cohaerens ostendit templa nominibus insignata Serapeum, Iseum etc, nullum christianorum templum- e latere Montis Syna templi figuram habes, cui inscribitur: Ad Dianam. Putasne imperatorem christianissimum ullo modo concessurum fuisse, ut sacra profanis apposita polluerentur? Scriptor antiqua delineatione non turbata haec verba in eruditionis suae testimonium agposuit. Eodem modo et Mons Oliveti Hierosolymorum urbi adjungitur.

Medii aeri christiannm fuisse scriptorem id alia indicant. Segm. V urbis Romae effigiem cir- culo inclusam offert, sed qualem? Throno insidet Imperator thorace munitus, magna corporis parte opertus amplissimo pallio, in dextra globum mundi, sinistra sceptrum tenens, caput tectum corona ea, qua reges hodieque utuntur, figura; e latere sinistra clypeus rotundiis affixus throno. Figura et ornatus Romanis incognitus, medio aero ubique usitatus; imperatorem effinxit pictor qualis a papa Romae coronandus conspiciebatur.

Aeque ihsignis Segm. VIII alia se offert pictura qua orientalis imperii caput Constantinopb- lis ornetur. Eodem quo Romae mcdo throno insidentem rides viri figuram cum thorace et pallio, nec tamen coronatam, sed caput tectum casside alte crispata, qualem medii aeri eqaites aurati gesta- re solebant, sinistramanu hastam cum clypeo rotundo tenet, dextra indigitans statuam altissimae tur- ris apici instantem, ornatam globo in dextra, hasta longissimae mensurae in dextra manu. Ejusmodi figuram Romanis haud conrenire in aperto est, nec enim enm habitum, nec galeas plumatas, nec rotundos usai habebant clypeos. Et quo minus posterioribus Byzantinis imperatoribus huic ornatui simile quidquam fuisse cogites, impediunt quas habemus eorum effigies, alio sumptuoso habitu indutae, caput corona singulari forma tectae. Homo igitur medii aevi latinus artis suae specimen editurus simul suara prodidit aetatem. Vt enim formae minime quadrant in imperatorem graecum, ita omnino conveniunt equitigermanicorum populorum; temporis spatium indicant, quo Balduinus Flandriae comes imperatoribus sede imperiali deturbatis potitus est Gonstantinopoli. Qua de causa figura throno quidem insidet nec tamen coronata, nec globum manu tenens. Initium hoc latinorum regnum sumsit a. 1204» araissum a. 126l per Graecorum conatus. Eodem igitur interrallo scriptor suam absolrit Ta- bulam. , Ne prolata levioris putentur momenti, diligentius picturae locum consideranti patebit, ad omnia alia in archetypo eum destinatum fuisse. Urbs Perinthus haud procul abest, antiquum nomen in Tabula retinens, qno Alexandri Severi aetate appellabatur, posteriore tempore Heraclea cognominata. Viae ab ea urbe Gonstantinopolim ducentes delendae erant, (et maxima sua parte deletae sunt, sic tamen nt vestigia remaneant,) ut figurae atque nomini satis amplum enasceretur spatinm. In archetypo nomen urbis fnit Byzantium, coaevum Perintho, quo deleto scriptor sobstitnit Oenstantino* — 19 — polim, ea tameo inscitia, uiagri Byzantini nncialibus Hteris erprcssi mentionem ex antiqaa membrana suo loco reliqueriL Is ager ab Irap. Serero Bysantinis irascenti dono datns est Perinthiis; moi nomea cnm dono eranoit; seculo enim quarto insertum scimas prorinciae qaam Europam appellabant, insignitam jam Gonstantini M. tempore per Itinerariam Hierosolymitanum. Pictuiam igitur archetypo non adfuisse, sed illatam esse ab exscriptore rides, et quidem medio aero, aspectu figurae id indi- cante, quod inferius, dum scriptor suam indicat aetatem, manifeste apparebit.

Alia insnper in Segm. X adest pictura crucigeromm expedittones innuens, orbis scilicet An- tiochiae capitis Syriae, cujus tam frequens in hisce bellis mentio. Excelsi pontis mcltis innixi pilis structurae imponitur thronus quam maxime decoratus; huic insidet mulier scipionem dextra tenens, capite redimita ornamento capillari, cui parra corona imponitur, circumdato nimbo sanctorum; uno rerbo ut dicam ea ipaissima figura, qua Dei Matris efiigiem in picturis antiquioribus expressam con- spicimusv E sinistra, inferias tamen, assidet puer nudus, cujus caput, benedicentis instar, sini&tra, manu attingit. Sanctam Mariam simul et Jesum Ghristum indicari rix est dubium. Pilarum structura pontem ferream indicat, saepius memoratum in bujus urbis obsidione. Num autem Dei Matris cultos Antiochiae quam aliis locis insignior fuerit, id non satis mihi liquet. Figura decorarit urbem christianus, qnod sua aetate eam adhuc tenebant christiani, breri post amissam atque destructam ab Aegypti Sultano anno scilicet 1268, teste Sunuto in secretis fideL cruc. L. IIL P. XII. c y.

Scriptorem igitur suam aetatem in dclineatione ostendisse, et ostendere quidem roluisse, ab- nnde patet. Pateret, etsi nimbo eam conatns esset obtegerej proderet eum suo seculo usitatum scriptarae genns, quod nulius unquam scriptor data licet opera e suis literarum ductibus ita remoret, at indicia inteliigenti omnino sint detracta. Seculum XIII haud dubie literarum characteres constanta tenore adhibiti per omnes Tabulae partes indicant. Id per singularum formas literarum penitius enu- deare animus cum esset, compressi impetum, nil adjurantem rei diplomaticae peritos, (hi enim solo intuitu eadem ac ego sentiunt,) taediam afferentem ea cognitione expertibus. Ut tamen hi quoque quandaaa in dijudicando normam habeant, monebo, antiquis tcmporibus moris non fuisse, ut literae t rel punctom rel rirgaia iroponeretur; seculo XI dcmum quidam scriptores usi sunt rirgulis, ubi duo ii juxta positi Iectionis sensum impedire ridebantur; qui mos pauilatim ita inraluit, ut rccentiori- bus secolis eom pro regula assamtum deprehendas; simplici i rirgula sec XIII addita est, rariwime tamen; per sequiora secula semper. In Tabula duplici ii suae rirgulae additae, siroplici t dencgataa sont. — Literam at antiqui eodem quo nos modo denoubant, ret utrasque literas contrahebant in unam; simplex e pro ae com inreneris, id scriptoris imputes tmperitiae. Sec. XII saepius e pro a* occarrit, qusm ut negligentiae id amplius ritio rertcre qucas; Scc. Xltl. idcm mos ita inraJait, at rarius litera ae tibi occorrat, Sec. XIV. et XV. usus obtiouit, ut semper ae pcr simplex e exprimere- tur. Sic et nostraTabula litersm e habct, ubi ac adhibenda esset, si excipias pcrpauca TocabuU, in quibas antiqaam secata membranam literas ae rite tcribat. Id ride e. g. Scgm. >U. in nomine Fe- nedi Sarmatae, cum ante et postea idem nomen scribatur Sarmaie, — 20 —

l3x his seculi XIII. indicibus difficultas enascebatur Scheybio, qna ne suus Theodosius e medio removeretur periculnm imminebat; satis tamen miro remedio rem expedivit, affirmans, non ex regalis diplomaticis dijadicandum esse de scripturae aetate, sed potius regulas reformandas esse ad normam a Tabula nobis ostensam, ita ut quas in ea deprehendimus formas, eas seculi quarti ge- nuinas fuisse judicemns. Bonum sane praeceptum, si de Theodosio auctore constaret; rejiciendum aatem, cnm disquisitio dirersissimum manifestaverit.

* Nec de tempor

Quae tamen cuncta ne parnm intellecta inspicientium oculos effugiant, ipse in medium pro- greditnr monachus, in Annal. Colmar. (apud Vrstisium F. II, p. 8) de semet ipso testimonium exhibens: Anno 1265 mappam mundi descripsi in pelles duodecim pergameni; conatum suum omni jure satis grarem existimans, nt absoluti operis mentio annalibus publicis insereretur. Nomen suum in nulla Annalium parle prodit auctor, sed et in obscuris versanti gratras habeamus conservatori mo- numenti antiqui egregii, sine dubio perituri, ut et periit, nisi monachus auxiliatrices manus, utinam diligentiores quoque, praebuisset emorienti. Monachi mappam eandem esse cum Tabula a nobis Peu* tingeriana dicta in conspicuo mihi esse videtur, minus ex eo quod in terris Rhenanb absolmta in eis- demregionibasposteriore aevo primum venalis exstiterit, id enim casu evenire potuit;< sed quod utra- tpe delineatio seculum XIII prae se fert, et qaod utraqae in duodecim pergameni membranis Orbem Terrarum complectitur.

Scheybius aliam secutus opinionem, longe diversam monachi esse Mappam Mundi a Peutin- geriana Tabula contendit. Praecipuum illi dirersitatis argamentum in eo, quod illa per duodecim membranas sit continuata, „cum haec nostraTabula undecim fere aequalibuset integrispellibus, nnl- „libi deficiente termino vel limbo, compacta sit.u Egregium sane documentum, si fides staret dicto. Consideranti autem Tabulam subit cogitatio, haecne asseveraverit editor in praedilectionem Theodosii dissimulans sibi nota, an occaecatus non viderit omnium oculis patentia. Inspicientem enim sive autographon Viennense sire et nostram inde desnmtam deUneationem primo intuitu non fallit, deesse in — 21 —-

Tabnla unam eamque omnium primam membranam. Marginem ab initio picrnrae rides satis latmn, Cui agglutinatara olim fuit alia eaqne prima membrana; in fine Tabnlae similis aspectus non adest, 'finit pictura cum ipsa pelle, ut alius agglutinandi folii spatiam plane denegetur: Huic primo folio, qao pro dolore caremns, inseriae erant Britanniae, Hispaniae, Maaritaniae delineationes. Si in re tam manifesta dubitandi locus esset, haesitantem initiom primi qnod kabemus folii adire juberem, nt literis qaadratis inscriptam posteriorem partem nominis ITAXIAM legeret, cujus pars prior AQV deest, imcripta scilicet primae nobis deperditae membranae: AQVITANIA enim legendum esse propter expositionem prorinciae ejusque urbium obvium est. Idem et in Britannia deprehendis cujus particu- lam tantum ostendit Tabula. Praeterire si roluisset auctor hujus magnae regionis expositionem, ta- cuisset simul de parccilis nobis exhibitis. Dubio igitor caret, primam nostrae Tabulae deesse membranam, eamque ut et Ulam Monachi Colmariensis, duodecim olim constitisse membranis.

Ne autem, lector Benerole, incertus haereas, com de undecitn membranis nos pronuntiantes legis, in nostra ediiiooe duodecim folia ad manus habens, monendum, Schcybium undecim Uias membranas in duodecim distinxisse sectiones, ne in nimiam latitudinem excresccrent folia chartae impressa.

S e c t i o IV. Monachits seculi XIII. transscriptor fuit Tabidae, nec vero ejus auctor aestimandus.

Opus tam insigne, Orbem Romanum non tantum, sed omnem reteribus cognitum Terrae Or- bem complectens non nisi medii acri partus aestimetur ? Omnis nostra fiducia genuinae antiquitati in- nixa recidat incassum? Boni dii arerruncent nefasta rerba! Antiquum manibas terimus Orbem Pio* tura, quaiis in Imp. Alexandri Sereri usum olim est emendatus. Nonauctor, sed exscriptor fuit monachus Mappae antiquae, magna sui parte injuria temporura jara lectu difficilioris. Quum rcl libromm compactorum ex tanto annorum interrallo rix ac ne rix quidem ullus ad nostra secula salrus pcrre- nerit, quid existimandom de roluminc daodecim membranorum, erolrendo ipso in dies dcteriore facto? Literae subinde usu obscuriorcs rcdditae pauliatitn erancscont, dcperiturae cara ipso opere nisi subTeniatur. Ea cst caosa cur transscriptori tantas debeamus gratiaj, cujos archetrpon roille annis graratam ultcrius conserrari non potcrat. Rcnoratit igitur opos, inrita qoidem MincrTa, prme- cipitato labore, ipse parum instructns TC! antiqaitatis TC! gcographiac cognitione. conserrarit tames; nec omnia scriptarae inhaerentia ritia cjus inscitiae et ncgligentiae assignanda sunt, plurimam partem difiicultati potius e Tetusta merabrana enatae adscribamus.

ExscriptoremTctustaedcIincatiooisesse raonachum, id nonsolum e paucolis iUis, ubi etsuaeero- dUionis specimina edcre roluit, sed e quoconqoe non dicsmfolio, Tcrum c cujusris serie itineris facilli- 6 22

me deprehenditur. Repugnantem huic asserto vix autumo inventum iri, potiora tamen probationi inserrientia delibare potius quam prolixa expositione obtrudere legenti conabor.

Quo miraculo virum medii aeri, ab aliis, nisi quae monasterium suppeditaret, subsidiis lite* rariis seclusum, tantam doctrinae fontem sibi reperisse credas, ut suo Marte perficere potuisset mul- tifaria cognitione abnndans opus, quod nullus sui temporis eruditus, quod nec nos, multo majore antiquitatis suffulti peritia, ullo modo tam subtili yaleremus ratione componere? Sed fac habuisse illum, quae nullus sui seculi habuit, vetusta in posterum deperdita egregia monumenta, quorum ad- jnmento arduum opus enascereturj in cohaerentem tamen artificiosam seriem omnia et singula digerere monachi ipsius viresmiruminmodumsuperasset, utetnostras aequesuperaret. Dicasfortasse, Itinerarium, quod appellamus Antonini, in auxiUum rocasse scriptorem, cujus vias, nominibus atque numeris additis, in delineationis formam redigeret, ut non legenti in libro sed inspicienti picturam cuncta ordine debito apparerent. Sed nec adhibuit Itinerarium nec adhibere potuit; huic enim scopo suo sa- tisfactum putasset indicando raemorabiliora loca, nulla habita ratione nec montium, nec fluriorum, al. Tabula contra minutiores quoque indicat ricos, quorum nomina partim per ipsam tantum innotescun£ Haec in nsum suum serrientia colligere unde poterat medii aevi rir? Multas praeterea rias in Itine- razio obvias omittens alias inseruit operi sibi tantara cognitas, quas vana figmenta baud esse, sed adfuisse olim instituto per varias regiones scimus examine. Nomina insuper loco conrenienti adjungere neglexit monachus; id quod accidit crebrius exscriptori nec tamen auctori, qui quo loco per incisu- ram viae indicat nomen adesse debere, nomen simul adjungit; vel cum nomine simul et indieium nominis praeterit; quorum neutrum tamen factum in Tabula.

Concedenti tamen, quae concedenda nullo pacto sunt, satis fuisse instmctum monachum iis quibus nos caremus subsidiis, ut inde magnum opus pertexeret, aliae occurrunt difficultates. Om- nes riae ab occidente orientem versus tanto artificio in suum sunt redactae ordinem, ut nulla aliam •impediat, nullus datus sit confusioni locus; ejusmodi nitidam congeriem monachus cellae* inclusus ad finem optatum perduxerit? Id periculum ne celeberrimus quidem peregrinator suscipere ausus esset, post omnes Hispaniae acqueac Orientis Africaere peragratas regiones, exploratum desertorum GetuUae situm; multo minus vir ejus aeri, cujus in geographicis peritiam ex eo dijudices, quodRiger pro Li- ger, Kinnisus pro Nemauso scripsit

Sed reliqua potuerit monacbus, certe non eo artificio potuit suum Orbem ad finem perducere, ut nulli nisi tertio seculo et ejus quidemprimaeconreniretparti. Quasubtilitate evitasset, quaeinsolum Augastum ejusque proxime sequentes successores quadrant? Qua ratione nullam operi intuUsset mentionem riarum, provinciarum, urbium, post Alexandrum Sererum per Romanum Orbem originem suam ducentium? Id scriptor coaerus efficit, notans qnae suo seculo adsuntj mille annis recentior scriptor, rei peritissimns nt sit, sexcentis modis propositi sui obUtus illaturus est deUneationi non inferenda. — 23 —

Exhiscealiisque, multismodis occurrentibus, rationibos manifestum est, monachomTetastisasnm esse membranis, qoarom transscribendarnm in se suscipert coram eamque non satis sollicium, quum Titiis nostram PeotingerianamTabalam scatere rideamns. — Qoae cum iu se habeant, Tilipendendam declaremas laborem parum eruditi monachi, antiqunm quidem sed Titiia inquinatam ad noa transfe- rentis opus? Ne proferas, Benerole Lector, ejusmodi in studia delinqnestem sententiam. Naeri licet occurrant, est tamen Tabula, eritque qaoad literae florent, praestantissimum antiquitatis stodio deditis adminiculum, quo carere relit nullns cuiris Earopae nationi adscriptus; omnibos enim atqoe aingulis ostendit qualis fuerit Romani Imperii effigies florentissimo reipoblicae stato.

Qoae ut distinctius elocescant, obserrationes de Tabulae proponam structura, mox de utiliute inde •d noa emanante, de comparatione com Itioerariis scriptis, deniqae de ritiis eoque in melias redi- gendi methodoagamj non multum nori adlaturos eruditis iter monstrante haud egentibos, aliquantum forsitan operae naraturus Romanorum re geographica imbui concupiscentibus.

S e c t i o V.

Methodus in exarando Orbis Picti archetypo adhibitaf indeque ad nos redundans utilitas.

Mappam geographicam talem, quali nos utimur, ubi qairis Iocos soo sita septentrionem meri- diemque rersas apparet, ubi regiones reram sui imaginem intuenti monstrant, Romani non effinxe- r^unt, nec, si roloissent, effingere potuisscnt. Augusti enim aero, cum et latitudinis rera ratio non niai in perpaucis orbibos esset coguita, et longitodinis ritedeterminandaeomnia deessent adminicala, chartarum nostra methodo delineandarum dencgabatur facuhas; id quod perspicuum est e retuata Erato- sthenis terrae delineationc. Qua ex causa aliud necessario erat excogiundum artificiom, cujua ope Ttarom directiones contemplantium oculis ono intoito haud interrupto ordine subjicerentur. Secundo seca» lo prodieront qoidem Ptolemaei unirersi Orbis atque singularutn prorinciarum dclineationes, raathe- matica ratione satis artificiosa constructae, stupendum opos, inaudium rem illi aero exhibene, Koma- norum Umen.Mappae nihil utiliutis adfercns. ElaboratumenimolimTabuIae opos omnino dcstruendum immensoque labore reficiendom foisset noris illud hisce chartis adapUturo; rano insoper conatu. Ptole- maicis enim, praestantissimis scilicat ejos aeutis, chartis tias romanas Ulaturus ab irritomox incepto laaaatos recedet, qood talem in hoc genere profectionis gradunt omnis antiquitas nonquam sibi acquisirit, quali astrooomiae studiem nos bearit recentiores, Xostris mappls gcographicis iliae Romanorooi riae inseri poasont, Ptolemaicis nollo modo.

Alia igitur excogiunda erat inrentio, qua, omni de figora prorinciarum, desituQrbiomcogiutione abjecta, riarum untum ratio baberetor; incoeptum difficulute haud carens, cum omniom itinerum origo 6 • — 24

e conrinuatione riarum per Italiam antiquioribus seculis stratarum deriraretur, eaeqne dirersis direc- tionibus ductae saepissime sese intersecarent, quae res confusionem lineis itinera indicantibns necessario erat illatura per omne imperium continuatis. Unicum mali erat remediam, quod Agrippa ad- jurantibus suis mensoribus adhibuit, dum omnes maximas primi ordinis vias, per unirersum imperium continuatas, haud interrnpta serie, ab occidente incipiens ad ultimum perduceret orientem. In hasce primi ordinis rias omnes alias suo loco quamque derirarit, quae rel ex Italia rel ex aliis prorinciis eas rersus tenderent, inseruit et transversas mmores vias ab una urbe ad alteram dediictas, quibas unirersalis connexio omnium enascebatur. Has qui inspicit non satis perscrutans unirersioperisrationem, mons:ra oculis obrersari non sine causa putatj acdumalias, quarum directio per situm locorum definita, septentrionemrersustenderedeberet, in Tabula deprehendit rel ad orientem, reletad meridiem rergere, cunca summa confasione iaborare existimat. Re autem diligentius considerata ordinem ibi inveniet, ubi confuaionem incusarit. Direetronis, numscilicetraeridiemseptentrionemveversustransversa via ducatur, nulla curaTabulae, in hoc unnm intenta, ut riae ab ea urbe, aqua incipere debebant, inciperent, ut- que eo ipso nec alio loco finirent quo alH riae incidebant, sicqtnulla unquam ria aliam impediret in- tercursandoj hinc necessario riarum directiones tortuosae adspicientis oculos offendentes, sed summa cura exquisuae, ita quidem, ut si quid jii illis mutare animus esset, confusio statim enasceretur. — Putasnehanccaratepensitatammappaeperficiendaerationemhominemmedii aeri excogitare sibipotuisse?

Eadem methodus facilitatem simul praebebat in mappa immutandi, quae progrediente tempore in riis mutata erant. In viis maximi ordinis rarius quidquam immutabatur j ubi nora urbs surgeret, ea inserebatur delineationij major varietas in riis transrersis, quarum quaedam successu aeri omissae, quod parum utiles inrenicbantur experientia docente, aliae novae construebantur. Id nihil damni af- ferebat magno operi, cui facile insererentur norae, eximerentur anliquataej unirerso ordini nulla inde turba ioj sic ut primus ille ab Agrippa constructus Orbis Fictus idem semper maneret, illatis minoribus illis immutationibus. Quum tamen progrediente aero numerus emendationum Orbi Ficto crebrius illatarum opus tandem grararrt, ut obscuritas, quin et errores inde prorenire possent, nora Tabu- lae opus erat recensione, id est unirersi Orbis Romani nova delineatione, quae ommissis obsoletis noninferret, nisi quae recentioritempori convemrent. Earite inslituta simul spatium prodibat, cui posteriores immuiationes intercalari quirent. Ea est causa, cur recensionem, qua nos fruimur, adscribam Alexandro Serero, utpote ejus soluramodo aetati adaptatam. Noli tamen de imperii Romani mensuratione cogitarej nora enim dimensio quantum laboris, quantas impensas! eam imposuisset suscipi- enti inutili conatu. Quam enim praestantiorem illa quae ab Augusto instituta erat, methodum adhibere potuisset operi perficiendo? Gujus mensoris opera de novis urbibus earumque inricem distantiis, tulisset illis certiora, quae jam inserta erant antiquae Tabulae? De nora post Augustum Orbis di- mensione rejicienda est opinio. Quae omnia superius jam monui, hicvero repetii, ut penitius intellige- rcntur, quae primo expositionis ingressu obscuriora videri poterant»

De riarum ratione dictum cum sit, fiuviorum insuper delineatio in Tabula haud sine quadam monitione practereunda videtur, ne ritia, quae non adsunt, illi imputetur. Maximorum fluviorum de» — 25 — cnrsus justo suo ordine a fontibus ad ostia, quibus in mare sese exonerant, rides depictos, ai- mulque et singula oppida florio adjacentia, tam attenta cura, ot certos sb, locura, in sinistra parte collocatum, situm non fuisse in dextra, ponte transiri flumen, quo transenndum esse Tabula notatj id quod deprehensurus es praecipoe in maTJmis imperium terminantibus flnriis. Rbeni cursum, e. g. sequitur delineatorab ostiis fluminis retrorsum, nusquam declinans a ripa sinistra, nusquam transcen- dens in dextram, usque dum perrentom sit ad Helretiorom oppidum Tenedoj ibi designat transitum linea in transTersam ducta, simol etiam in continuata ria locum, quo primo in suo decursu transcendi poterat Danubius, cujus dextram ripam abhinc nullibi relinquens ria magna florio adhaeret ad ostia usque in Pontem Euxinum. Per quam longissimam seriem semel tantum transcensum in sinistras Da- nubii partes indicat, in Trajani scilicet Daciam, ubi omnino aditus in Trajani prorinciam erat indicandus. Eadem illa deprebendimos sequentes Euphratis fluenta, Nilumre rel Padum, aliosque maximos flu»:os) nulla parte oppidum dextrae ripae applicatur, cujus aitum in sinistra norimus.

Sed care eandem normam tibi fingas adhibitam in minoribus Jluviis; id cum feceris multum aberrans a rero injuste inculpaturus es erroris negligentiaere delineatorem. Hosce omnes depingit Tabula, interdum nomine quoque apposito in hunc tantum usum, ut indicetur, eo locofluyium trans- eundum esse, caeterum de rero ejus cursu haud soilicita. Saepius flurium eo deducit quo deduci non deberet, eum tantum in finem, ut oculis subjici possit, et hic pontem esse, quo transiretur am- nisj mox idem non amplius fluvius est, sed longe alius in loco denotato transcendendus; id enim solum Tabulae curae, ut ubi iieri possit transitus exprimatur.

Haec ritiosa esse quis non ridet? nec tamen artifex aliam potuit adhibere methodum riarom describendarom. Omnes enim amnes, et Teram simul eorum directionem in delineationem assumere, id rero nec spatium nec riarum ratio permisisset, et immutationes paullatim in Tabulam inferendae summae confusioni locum praebuissent, omnis pictura corruisset. Id ita se habere, rel uno allato exemplo patebit. Aenus magnns Rhaetiam atque Noricum diridens flurius transeundas erat in ria ab Augusta Vindelicorum Tridentum rersus, transeundas etiam ad Pontem Aeni in ria ad Jarariam docente. Haec duo itinera in Tabulae Segm. III magno inter se spatio distantj qualis confusio, si Aenus flurius ad loca, ubi transcendendos erat, longo atque tortooso meatuTabuIae faisset obductaa. Horoxn nibil ergo facit aoctor, in ria ad Tridcntum alium substituit amnetnj ad Pontem Aeni flurias qaem nomen indicat, non adest, oec delioeari potoit, ne decorsa sao Athesin flurium in medio po- situm intersecaret. — Qaum igitar in Tabula flarii transitam adpictam inrenu, aactori fidenter cre- dasj reram flarii directionem, saepias nomen qaoqac, discas aliundc, non c Tabula.

Huic suo proposito strictissime adhaereotem ridebis delineatorem, hand interrupto ordine, dnm progreditur orientem, adeo ut et Italia, e qua terrae ob aitura omnes riae septeotriooem Tersosductae erant, aeque ac aliae prorinciae ab occidcnte ad oricntem cxtenderetur. Eodem tendentes montium quoqoe tractos appinguntur, sedaltusimorom tantum, Alpium scilicet, Apennini al interdum appella- — 20 —• tione neglecta (nisi exscriptoris socordiae id potius imputafe relis), soHicita tamen annotatione quo quisqoe loco transscendendus sit. Silvarum mentionem picturamre nulla operis parte obriam habes, nisi Vogasum et Marcianam silram, de quibus superius sermo fuit, pro genuinis agnoscas.

Omnis cura cum conrcrsarit in rem militarem, -non tantum flurios atque montes depingit Ta- bula, sed et locorum singolorum conditionem. Vicorum oppidornmque nomini nil additum nisi incisura lineae, qua riae directio iadicatur, ut scias quo quisque ordine locandus sit. Urbibus duae tur- ras sunt adpictae, urbium praestantiores agnoscas parro inter turres ducto muro, et per complures tnrribus appictas fenestras. Coloniane an sit municipium, id quidem indicatum non inrenio, nec opus erat, quurn seculo tertio titulo roagis quam praerogatiris coloniae ab aliis urbibus discretae essent, sae- piusque a scriptoribuscoloniarumnomine insignirentur urb.es, inquas colonias deductas unquam fuisse nullo publico testimonio docemur. In Africae tamen partibus coloniae titulum passim adjungit urbium nominibus Tabula, quod ad eam prorinciam contra Numidas ragantes custodiendam, saepius coloniae deducendae erant. Insignium nomen cum occurrit urbium, ofiicii sni duxit delineator florentem statnm compluribus turribus altoque per ambitum ducto muro indicare; urbes Thessalonice, Nicaea, Nicomedia, Ancyra aliaeque, ejus rei testimoniam exhibent. Qaali pictura caput imperii Roma fuerit exornata non liquet, quum monachus suam imperatoris mcdii aeri effigiem substituerit antiquae structurae.

Delineatione insuper ostendit Tabula, quae urbes prae aliis essent munitiores, magna diligentia adhibita, ne peregrinator miles a rera aberraret aestimatione. Ea de causa Juliomagus, Nemausus, Argentoratura in Galliis, Mediolanum, Antium per Italiam, simplici eoque depresso circumdantur rallo, in urbis minus munitae indicium. Mogontiacum autem, Reginum Danubio adjacens, non tantum rallum paullo erectius, sed et pinnas muro superinductas ostendunt, ut egregie munitas hasce nrbe» fuisse intuitu cognoscas. Maximi momenti urbes, quales Aquileja atque eodem jam aero Ra- renna, splendidissime decorantur, sic ut non tantum turres murosque, quales amplissimae urbes 08- tendunt, sed et lapidum compagem rideas, in documentum quam maxime munitas eas urbes fuisse.

Haec de urbibusj sed et in parris locis indicat pictura si memorabilius quidquam eis ad- fuit. Aquis calidis et frigidis salubribus, in curandis morbis rirtute insignioribus, balneorum publicorum figura addita. Eodem modo et Praetoria indicantur in illis locis, in quibus per provincias summum juris dicendi tribunal collocabaturj saepius eadem qua Aquae effigie, quandoque et dirersa, ut putes verae aedificiorum figurae inhaesisse pictorem. — Deorum templa simplici aedicula expressa sunt, additis gentilium deorum, quibus dicata erant, nominibusj de Ghristianorum templis nulla per omnia Tabulae folia mentio, excepto tamen St. Petro, cujus aedesmulto majore typo, majusculis literis urbi Romae adhaerentes aspicis, monachi scilicet studio. — Quin et Horrea publica, ubi satis magni essent momenti, ut e congesta frumenti copia Roma aleretur, congrna aedificiis figura depingitur, quorum nonnulla in Africae regionibus obriam habes, e. g. Segm. V. — Adsuntet aliae picturae, de quarum significatione nobis nonsatisliquet, faciles illae expUcatu coaeris. — Inter om- — 27 — nes autem eminet Segm. V. Portus ad Tiberis fiuvii Ostium egregia delineatio, aedificiorum atque moliumad narigantium secoritatem in altum ductamm multo praestantius praebens indicium, quam ez uberrima descriptione acquirere possimus. Quae rel sola effigies firmat sententiam, monacho ad manus fuisse antiquum quod exscriberet archetyponj ipse enim tam magni£cum opus suo aero nusquam ridit, neque ignotum tam eleganti forma potuit excogitare.

Per omnem Occidentis delineationem finibus Romanis sese continet auctorj quaeRheno atque Danubio appropinquant barbarorum gentes, suo quaeris ordine collocantur, praetermittendae nullo pac- to, quum Romanorum ditionem saeptssime hostiliter ingrederentur. Remotiores non curat Ta- bula, nec eorum operi inferuntur nomina. Sed et de Agris, quos Decumates Romani appeliabant, trans Rhenum atque Danubium nulla indicatio, cum tamen e locorum riarumque restigiis Romanis habitatos eos ractus fuisse, in aperto sit. Causa neglecti in Tabula indicii in eo quaerenda videtur, qood remotiores illae terrae Tacito teste sinus Imperii aestimarentur, in prorinciae formam non redactae, riaeque priratorum opera non publicis impensis essent stratae, nec recipiendae ideo inopere publicas rias depingente. Praeterea paucis ante Alexandri Sereri regimen annis hi Agri Decumates, vel eorum maxima pars, Romanis erepti sunt a Germauorum populis, quos bello ad Rhenura fl. aggressus fraude suorum periit Alexander. Regionis deperditae nec riae nec oppida erant depingendae.

Septentrionales Orbis partes claudit Oceanus; inAfrica meridiem rersus idem adspectus. Quan- tumterrarum in hac parte Romanis subjectum riisque constratum erat, rel quae itinera per desertum a negotiatioribus instituenda erant, haec lineis notantur. Ubi finis cognitionis Romanae ibi et Orbis finis in Tabula. Haud interrupta serie ab occidente ad orientem per omnem Africam montibus see- pitur Orbisj ulteriora Oceanus teneL Omnia pro hypothesi Augusti aero et ante eum Graecis pro- bata, ut unirersum mundum Oceano circumfluum aspiciasj qua in re postcriores correctores primi- tirum institutum religiose conserrarunt.

Eadem illa Orientis in postremis expressa segmentis delineatio declarat Syria, Me- sopotamia Armeniae, pars sollicita opera exponunturj ulteriora autem rudem Orientis cognitionem ostendunt, qualem Augusti aero habuere Romani. Via ad Gangem usquc flumen et inde ad Oceani littora perduciturj alia meridiem rersus in Indiae peoinsulam, a qua non ita procul Mufiris oppidua literis majusculis notatur eique adhaerens Templum Augusti, in adulationem imperatoris a primis in Indiam narigantibus non dico eistructum, denominatum tamen. Quaedam et alia nomina declarant ad hasce regiones jam perrenisse narigantes, nondum Umcn cohaerentem illam orae notitiam habus- se, qualem in Ariani periplo expositam ridemus.

In interioribus Asiae partibus magis ad septentrioaem rcrgentibus ultimam Orbis urbem ostendit Tabula Antiochiam, Margianam scilicet; in proximo Alexandri Arae nominisque Bactrianorum mentio, a monacho in Bactrianoe deformati, praetcrea nihil. Serarum natio, cujus nomen Augnsti - • — 28 — aero prinram auditum est Romanis, nec adest, nec spatiam obi coUocetur. Oceanas ab Indiae ex- tremia septeatrionem rersus sese extollens magno circuitu ad introitum Maris Caspii circumflectiturj cancta eadera ferma, qaa Orbem circamscriptam esse Strabo aiiiqoe Graeci hoc aero docuerunt. Ip- som Caspium Mare ex eadem delineatom hypothesi, ut angusto ex Oceano introitu late expansis la- teribos in interiora terrae extendatur. Veram maris Oceano non connexam figuram, a Ftolemaeo indicatam, a recentieribus monstratam, ignorat Tabulae delineator. Quae omnia conspirant in Agrip- pam anctorem, posterioris aeri •cognitioni non conrementiaj ut statuere possis, in hisce remotiori- bas Orbis regionibas haud immutato ordine remansisse, qaae Agrippa operi inseri jussit. Binc etiam Orbis figara ex omni parte per Oceanum circumscripta, cui opinioni contrariam sententiam primus omnium Ftolemaeus eruditis proposnit.

Eidera Agrippae debemns sine dubio, quod Tabola sese non contineat inter im»erii fines, ut Itinerarium Antonini sese continet, sed Orbem Terraram complectatur delineatione. Is enim, u^e Flinii multifariis schnus testimoniis, sammo stadio conquisirit, qaae rel peregrinatores vel men- •ores regionum traderent, ut e cognitione utot certiore singulariom partiom totius sibi formaret men- suram aique effigiera.

Editoris est, silentio haad ptemere, quodTabulae ritio Tertitur, nempefinium etimperii et pro- rinciarura omissam indicationem. Hi fines desunt, quod insigniri rel maxima adhibita cnra non potuerunt. De reritate hujus sententiae qai dabitat, faciat periculum in nostra Tabula cujuslibet prorinciae finium designandorum. In Galliis facile sese expedret, omnis regioquum rel mari, rel montibus, rel Rheno sit circamscripta j idem dicendom et de Italia atqoe aliis quibasdam maximis prorinciis. Sed qui terras ilias in singulas rcgiones diridcre, rel alias prorincias ponctis circomscribere relit, huic mox haere- bit aqoa, una ria qoam se riderit jam isgressura prorinciam, altera tertiare magna distantia inde remotum esse, ut finium designandarum qoam maxime tortoosa quae risum excitaret, linea enasceretur omniaque simul offunderet confusione. Fines igitur prorinciis cur desint pulchre rides, idem ridebis de Imperio finibusinrcludendo . Ubi permagnis fluminibus,Rheno , Danabio, Romanorum ditio defi- aitafoit, bi ipsi constituebant terminosj in aliis regionibus, e. g. in Armenia, Mesopotamia, inAfricae inter ioribuspartibus certos non agnoscebet imperiam limitesj hiqae magis extensi, rel coarctati sunt, prout Romani e beliis crebris superiores inferioresre discederent,

Haec fere suat, quae de Tabulae ratione in unirersum admonere non snperracanenm duxi, ut ea nsoroauid inde sperandum sit, quid perscratanti negatum, pateat, quere modo procedendum sit ejus •Bxiliom qoaerenti, ne rana spe delusns errorem auxilii loco sibi depromat. Uno intuitu stupendum illum, nolla sui parte interruptnm, riarum tractum mirans ante oculos habet, laudibus extollens Ro- «aanerunr non tantam conatnm, sed et intelligentiam in eligendis riarum aptissimis directionibusj •moe Imperiom florentissimo sui stata illi obrersatar. Unirersus magni operis complexns archaeolo- (iae deditnm Tel nolentemsaepiusadcontempIandumOrbemFictumrerocat. Geographiae studio addictus -r- 29 ~ e singulis Tiarum nexibns sibi deducit, qaae rel inrenta rel noris argnmentia inde firmata eruditorum subjiciat jadicio; studebunt alii ejus ope de hac illave yiape^patriamterram extensameliusaccertiasquid cognoscere. Omnium commodo jam hoc accedit, quodnunc demum liquet, quae Tera quae intrusasint, ut jam majore fiducia e Tabula desomere possint sibi inserrientia, satis certi antiquainde se hausisse.

In hisce omnibus Itinerarium Antonini impar est Tabulae. Procedit et illud ab occidenti ad orientem, sed initio in Africa tantum factoj ubi finia Maris Mediterranei in Syria, ibi et Itine- rarium inflectit vias conrersoque ordine progreditur occidentem rersus, sic ut Britanniae ultimum de- signationis obtineant locum. Nil mall ez ea describendi methodo emergeret, idem si ordo incorruptos per omnes imperii partes esset adhibitus; sed aliae viae quum tendant ex Asia ad occidentem, aliae ab urbeRoma in dissitas regiones, aliae denique transrersae passim inserantur non suo loco, confu&io enascitureoniajor, quod complures riae sibl ricinae, in longe dirersis libri partibus conquirendae sunt, in testimonium, primitiro operi eas insertas esse posteriore aero. Hunc si sibi Tabula procedendi ordinem assumsisset, ingens confusio oculis occnrreret, rel potius nullum haberemus Orbem Pictum. Itinerarium, intra imperii sese continet fines, nec flurios, nec montes, nec urbium conditionem dirersam indicat, et in ipsis locorum nominibus exhibendis multo se ostendit parcius. Quae tamen cuncta ritio non vertenda sunt Itinerario; in usum enim omnium destinato operi satis iuit, oppida cajusque riae praestantiora proferre, et minus curare de Mansionibus atque Mutationibus publicis. Fer Italiae tractus, nec non in prorinciis, praesertim ubi norae riae constructae uberiorem descriptionem poscerent, ricos passim rides annotatos, in aliis riis nihil nisi oppida, urbes atque dierum itinera interdum longissima. Tabula contra in militarem usum composita ne minhnorum quidem locorum omittit nomen, ubi publici commodi ratio ejus mentionem necessariam reddit. — Nec tamen quisquam alterius auxilio carere relit praeseriim in restituendis corruptis Iocorum nominibns et corrigendis ritiosis numerorum indiciis. Quin et praestantiam quandam sibi Tindicat Itinerarium, interponendo noras a Diocletiano, Gonstantino aL constructas rias, quarum nullam profert Tabula, ntpote bisce imperatoribus antiquior. In omnibua aliis Tabula apparet fons ubcrrimus, e'quo Itinerarium suos deduxit rirulos.

S e c t i o VI. De vitiis Tabidae a monacho infusis, et de aliis perperam Orbi Picto imputatis.

Vera haec quidem; ted naeri, iique maximi momenti, opcri inhaerentes saepius incertos noa reddunt de rera nominum lectione, obscuritatem infundunt nostro studio, dubio inrolutos remittunt anxilium inde sperantes. Miaime negare relim ea, quae unico, quo utimur, objiciuntur Tabulae exemplo, et aeque ac alii doleo ricem nostram, quod e turbato fonte cogimur haurire. Nec tamen tam graris jactura, qualis primo intuitu animo obrersatur. a — 30 —

Argumentis snperios prolatis maximi Titnperii occasio sublata est j Nempe antenos dabiam erat, num Orbis Fictas reram et indobitatam antiqnitatis sit opns j qna dubitatione remota omnis labor in eo rersatur, nt discernamas antiqna a corruplelis per monachom delineationi illatis. Hnic relinqnas suas de Isra- clitis in deserto annotationes, figuras medium aevum testantes, geographiae atqne orthographiae insci- tiamj eo ipso qood crassiores sunt errores facillime medelam illis inrenturus. Qais enim deprehen- dens nomina Isteria, Trhacia, Igeam Mare, haesitabit, qnin veram snbstitnat lectioncm Istriam, Thra- ciam, Aegenm Mare? Haec quum removeris, nihil praeterea antiqao operi illatum obriam habebisj nec tamen, licet de reirus malc insertis securus, omnisoIlicitndinesolutusadMappaeusum accedas, qnum omissa, qoae adesse debeant, deprehendas complura, locorum insuper nomina eorumque adjectos numeros ritiose descripta. Haec sunt sola, sed gravissima, quae rel exscriptori, vel antiquo autographo, cuju8 repetcndi cnram susceperat, vitio rertas. Cujus rei quam passim jam mentio facienda erat, uberior exposilio hoc loco non negiigenda videtur.

Monachus picturae magis quam scripturae intentns priorem negotii sui partem satis scite absolrit. Inde delassatum cxcepcrunt insercnda nomina numerique, nimiom festinata opera adscripti, cui festinationi imputandam esse puiem utrorumque deprarationem, qua saepins offendimur. Tole- rabilius forte ritium, quum vcl e riae nobis notae serie de rera lectione saepius certiora eliciamusj rel Itinerarii Antonini adjumento emendemus ritiosa. Ubi autem et de hujus nomeris non constat, semper ferc praeferendum esse Tabulae judicium experientia didicimusj utpote quae ex uno tantum archetypo sit desumta, quum Itinerarium saepissime transscriptam freqaentioribus fuerit er- positnm erroribus.

Sed et majas malam occarrit haud raro, nnllo pacto sanandum, nisi alio Tabulae antiquo exemplo, cujus inrentendi omnis nobis spes denegata est. Notnen rici simul-et numerus interdum plane deficiont in eis locis, quibusviae incisura apponenda foisse monstrat. Quandoque complura deesse vides, interdum omnia riae transrersae nomina j in hisce nulla omnino medela. Posterius ubi occurrit, e. g. Segm. Xi in riis Gaspio Mari appropinquantibus, defectom monachi adscribas negligen- tiaej cum autem unura alterumre rocabulum in eadem ria omissura, reliqua suo ordine adjuncta conspicis, id vitium antquae membranae cujus literae eranuerint adscribendum esse censeo. Quo enim alio pacto scriptor duo, tria, nomina transilire, rursujque in eadem linea continuare laborem potuisset, quum nutidas praecedentis spatii Tel nolentem admoneret de inserendis quae deficerent? cujus rei exemplum prodit Segm. IV in via ab Aquileja Virunum ducente.

Lectu difficile archetypon fuisse, ex aliis quoque nominibus cormpte expressis patet, quum e. g. pro Vironum scribat Varunumj cur enim, nisi legendi difficultas eum morata esset, ritiata ma- luerit quam rera exhibere? Legereeum antiqua non ubiqne potuisse, rel e primo Segmento in aperto est, ubi Ghaucorum, Chamarornm gentes, et alias trans Rhenum sitas mirum in modum confundit. Litera- rum antiquarum ductos rexarerunt monachum, sicut et ille nos vexat. Eadem ex causa habemus ia — 31 —

Tabnla literam hoc modo expressam, *U , nec ante, nec post eo nnqoam risam. In Africae partJbus, nbi idem signnm firequentius occurrit, ad literam Z exprimendam adhibitnm esse plernmque inrenimus. Sant autem et aliae roces hnic explicationiminosseseaccomodantes/ inquibusstatoendum ridetur, rocem cursiris literis antiquo Romanorom more expressam fuisse, qno literae rocales a, e, proxime seqaenti literae consonanti ita annexae fuernnt, ut saperne illi agglutinatae riderentur, cujus scripturae antiquae exempla passim supersunt

Occurrunt tamen et perpaucula, nbi neC archetypi obscuritatem nec negligentiam incuses monachi, sed ejus eraendandi pruritum, quo dum solertiae depromere niteretur, inscitiae specimen edidit. Segm. V riam e Norico juxta Drarum flurium per Fannonias ducentem justo ordine delineatam rides atqne^m ejus serie MursamMajorem ciritatem, hodiernum oppidum Esseck adDrarum flurium. Alia ria ripam Danubii sequens ab Aquinco (Ofen) ad eandem ducit Mursam. Duae ergo riae erant ad Mursam concurrentes, deinde in dirersa rursus tendentes, quarum utrique appingenda erat Mur- sa ciritas; et forte accidit per riarum ordinem, ut ejus nominis repetitio in spatio minimo cxprimi deberet. Quae repetitio parum congrua concinnitati, error potius prioris delineatoris risa monacho, imperitnm impulit, ut in itinere Danubio adhaerente omitteret Mursae simul et locorum proxime praecedentium mentionem. Inde omnis extensio riae ab Acinco ad Mursam suis numcris jus- to brerior explicationem non admittit*, abscissa cum restitueris, cuncta procedunt incorrupto ordine.

Hi reri sunt naeri inhaerentes Tabulae turbantes puram antiquitatem; quornm tamen crassiores facili remoreas remedio. In nomioibus numerisque ricorum passim ritiatorum idem cum interdum efficere non possis, repntaodum non adeo graris eos inreniri momenti, maculasque esse minutas egregio inspersas operi. Eis sinon nimium offendamur, fidenti animo accedamus ad Tabulae studium, securi, alios, nisi quos indicari, errores non occurere.

In tam inaudita affirmantem omnis consurgit doctissimorum rirorum cohors, a Marco Welsero ad hanc nostram aetatem. Uno ore praedicant praestantiam operis, uno ore simul queruntur de ejns maximis corruptelis* qaae rerae si inrenirentar, cunctam fere Tabulae denegandam censerem utilitatem. Alia tamen inrenturus es, Benerole Lector, re penitius inspecta*. reprehensionum quasdam ridebis originem ducere ex eo, quod non distingueretur monachi opus ab archetypo, alias rero e stndio Orbis Picti non rite instituto, ita qnidem, ut interdum et merita antiqui dclineatoris ritiis adscrihe- rentur. De hujus rei reritate, quiris ut judex queat esse justus, plura amplios exponam, quaesubinde jam in expositionis serie indicata sunt*. subjungam et alia in rcra facicntia.

Jussn Imp. Theodosii mensuratio cum pnletur instituta, mirantur nonpauci, inesse Tabulae per- •ulta huic aetati repugnantia, deesse nrbium nomina, qnas eo aero floruisse norimus. Hisce melios consnltum fnisset, si ante omnia qnaesissent, nom de Theodosio auctore satis res constareL — Alii erassioribus ritiie offensi, e quibos et geographiae et orthographiae inscitia primo intuitu pateret, meta- 8 * — 32 — torura rel aliorara priratormn fcominHm rudiorum opus esseTabnlam sibi persuasemnt. Ac si labor tam. immensus, per omnes Imperii prorincias pari sollicito studio perductus, alia nisi publica auctoritate nnquam inchoari, nedum perfici potuisset. Nostra demum aetate suspicio compluribus subnata est eruditb, quas Viennae ridemus membranas apographon tetustioris exempli essej nec tamen in tra- xnite progressi de discrimine inter retusta et inter illata a monacho justis rationibus pronunciarunt; quo facto omnis de ritiosa scriptura haesitatio cessat, imputanda scilicet monacho, — Alii rursus ritio rertebant auctori, quod viarum tantum rationem respiciens, nonpotiusopus absolutum, Mappas scilicet astronomicam doctrinam prae se ferentes nobis traMiderit. Hi ea qua oportebat cura non perpen- derunt, nec Augusti, nec ipsiusTheodosii aevo chartas astronomica ratione delineatas quibus viae satis commode inferrentur, a nullo Tel doctissimo viro construi potuisse. — Summo artificio nostrae Tabulae delineationis rationem excogitatam esse, id quidem nullus sibi persuadere voluit; conqJterentes potios deprehendis deconfusione, de interruptione viarum, dc perverse positis aliis, aliis plus una vice repetitis, aliis omnino omissis, de fluviorum decursu male delineato, de cunctis adeo corruptis, ut usus Tabulae m xelinquatur reritatem quaesituro.

Noli pro veris accipere quae -objiciunturj per multos annos continuato usu eis contraria re- peri, ut et quilibct alius inreniet studio rite institutoj sed et jam invenit uti spero in hujus disputa- tionisargumento. Viasridebisriteexcogitatoordineab-occ dente ad orientem procedentes, sic et mino- res transrersas rias, abaltera ad alteram tendentes urbem, ubique quo debent loco incipientes, finien- tes quo debent, in nnllara aliam unquam incidentes, nisi ubi rerera inciderent. Incorruptus ordo, nulla confusio, nulla ejusdem viae repetkio; quod enim in duabus viis eadem nomina quandoque appareant, id data opera factum, et faciendum quidem

De viis omissis querentibus respondendura, nullam omnino deesse, quae quidem tertii secult initio jam adfuerit imperio, posteriore aevo stratas nemoinTabula quaerat. Indefectusistiuscompensa- tionem offert antiquiores sed sequenti aevo direUctas rias, ofiert Daciae Trajani expositionem, copio- •am Mesopotamiae deUneationem, quorum omnium nU nobis exhibet Antonini Itinerarium. Idem dicendum eat de urbibus. Snae culpae inscribant earum qui postulant indicationem, quas recentione — 33 — tempore conditas scimusj antiquiores cnnctas adesseTabulae aSirmare ausim, iis tamen exinstituti na« tura exceptis, qnibos viae pnblicae denegata erat commoditas; nbi enim nulla ria, ibi nnllnm loci indicium. Id quod tamen in perpanca per montanas regiones dissita oppida cadit, in quae vias per« dncere operae pretinm non risum. In nonnullis majoris momenti urbibus nomina pictnrae adjungere a monacho neglectum, superius indicari, quae nomina e viarum directione eruere haud arduum opns.

Nihil igitur in Tabula vitiosum, nisi qnae de defectu rel coxroptione singulorum oppidorum ricornmque querens exposui. Ipsis rituperantibus recurrendnm qnnm fnerit ad opus, cai maximam fidei partem abrogabant, majore id ardore nunc quidem factum iri credo a Viris doctis, cum certius jam cognoverint, quae spuria, quae genuina. Ita unirerso antiquitatis curiosorum coetni inserriet Or- bis Fictns, haud interilurus quamdiu literae florebunt.

S e c t i o VII Fata Tabulae Peutingerianae.

Ad fata Tabulae nos dedncit disputationis series, eo magis memoranda, quod baud una rice praestans opus interitui imminenti Musis adjuvantibus est subtractnm. In eis exponendis du- ces mihi desumsi PFeheri opera, Norimbergae l682, fol. et Lotteri dissertationem de Tabula Pentin- geriana a. 1734, in 4to editamj praecipue tamen Scheybium nostrum, qui studio summo, auctoribns quos indicavi in auxilium vocalis, alia praeterea collegit operi inservientia. Hunc igitur, quaedam. meo Marte adjungens, potissimum sequar, minus tamen inbaesurus verbis ejus, prolixioribus utpote haud raro, immiscentibusqae passim Theodosium, ubi immiscendus non erat.

De primaeva Tabula disserere rolentem repellit rerum inscitia j pariterenim ignoramns, adfueritne medio aero et aliudOrbisPictiexempIum, et quo casu id unum, quo monachus fruebatur, disparuerit. Quin et afiirmanti, ad manus habuisse monachum id ipsum exemplum, e cujus initio Ducuil versus supra laudatos exccrpsit, minime forem refragaturus, quod illud unum eat, cujus mentionenr faciunt antiquiora secula a), atque probabiiiore ratione superstes esse potuit medio aero quam archetypon seculo tertio delineatum. Credendnm insuper foret, monachum in opere Ducuiliano, magna praecipi- tatione conflato, vitia complurajaminvenisse, quae transscriberct, non vcro ipse inferret vocabulis numc- risve. Intelligeeremus denique, quo pacto magnum opus intcr secreta aulae habitum, nsui publico nullo tempore destinatum in rulgns prodire potuisset. Dum imperium integrum rigebat id factum esse vix quispiam credatj erenire poluit imperio diriso turbatoque, ut suus scribenti rclinqueretur labor, quod indignus putaretur usui imperatoris, quum operarii neglexissent emendationes aevo conrenientes deli-

a) Vidt Umen, qu«e de Geognpho BaveniMU ia finc hujui dii;erUtioai* noaeo. O — 34 — neationi inserere. Haec asscrentibus cum contradicere nolim, recedendum tamen nulla ria est a sen- tentta, Tabulam nulli nisi tertio seculo et ejus quidem primae conrenire parti. Si igitur arridethoc, quod posui, scriptorem illum atque pictorem antiquumexemplumadmanusbabuissequodtransscriberent, nil addito de immutationibus recentioribus, lubenti ego animo calculum adjiciam sententiaej sin autem ipsoram aero conrenientem operarios conficere roluisse affirmes delineationem, id denegandum esse rationibus sum persuasus certissimis, expositis per omnes disquisitionis partes.

Sed et de Monachi Colmariensis Mappa Mundi nulia mentio apud scriptores per ducen- tot et qnod excurrit annos; nec id mirum, cura rel in monasterii rel alius bibliotheca opus esset reconditum, inaccessnm extraneis. Inde tamen, quo casu nescimus, prodiit in publicum, renalis pro- stans Wormatiae, idque primum reluti ritae ejus habemus indicium. Offerebatur Trithemio ilii, libris historias iliustrantibus simnl et sermonis latini puritate eo aero satis celebri. Is anno 150? (in Epistolis famil. num. 41) rescribit amico: „Orbem terrae marisque et insularum, quam „pulchre depictum in Wormatia scribis esse renalem, me quidem consequi posse optarem, sed qua- „draginta pro illo expendere florenos nemo facilc mihi persuatiebit." Quadraginta ducatorum pretium, in illius aeri argenti raritate, rires sane privati superabat. Nec ergo emit Orbem Pictum a se desideratum Trithemius, nec emendi amplius fuisset facultas, quippe eodem tempore jam terebatur manibus celeberrimi Conradi Peutingeri, patricii Augustani, qui antiquitatis mpnumenta Augustae VinJelicorum ejusque in ricinia inrenta suis impensis conquisirit, in aedibus quas inhabitabat etnunc conspicua, consiliator non tantum patriae, sedet Imp. Maximiliani L, a quo ad publica tractanda adhibitus est negotia, idem simnl satis dires literarum promotor, eaque de causa amicissimus Conra- do Celti, illius aeri non tantum summo poetae sed et artium liberalium coryphaeo. Quem a. 150? apud Peutingermm esse commoratum e Trithemii epistolis scimusj per literas enim eodem anno missas certiorem eum reddit Wiilibald Birkheimer: „cum nuper Angustam renissem, tuas ultimas Gelti nos- „tro legendas tradidi." — „GeItes rero ac praecipue Peutingerus me rogarunt, ut ad te scribcrem aL" Insequenti anno Celtes moriens Tabulam pictam Peutingero legarit testamento. Indefesso ferrori Scheybii hanc debemus notitiam. Is enim, ut alios eruditos, e quorum monitis utile quidquam suae editioni elici posse sperabat, sic et Jacobum Bruckerum adiit literis, ex eoque comperit, Andr. FeL Oefeliuniy onmia quae edendis a se scriptoribus Boicis inservirent, summo studio perlustrantem, in Collegio societatis Jesu Augustano in catalogo librorum Peutingeri ejus manu adnotatum inrenisse: „Itinerarium Antonini in charta longa a Celte nobis testamento legata."

A Cdte possessore relictus igitnrOrbisPictusPeutiogeroj num amicitiae tantum an et gratitu- dinis causa, id non compertum; partem forsitan pecuniae ad coemendnm necessariam praebuit Poe- Uc, cni non eratdatum, e pleno marsupio 40 ducatos depromere. Prioribus annis idem Celtesmonitu Imp. Maximiliani L Italiae atque Germaniae terras perlustrarit, eum in^finem, ut si quid memoratu dignum sibi occorreret Germaniae antiquitates iliustrans, id sibi suis impensis acquireret. Qna^de caosa graris Schejbio querela, quod Peutingero potius quam Caesari thesaurum htmc reliquerit. Num — 35 — antem idem mandatnm ad nltimos Celtis annos in rigore fuerit, nescinras, nec constat, an Impera- toris in rem literariam semper quidem propensus animus inter grarissima maximas impensas sibi de- poscentia negotia publica, ingenio suo quacunque data occasione indalgere potuerit. Qua de cansa omnis disceptatio inutilis.

Mappam sibi acqoisitam ItinerarinmAntonini rocat Peutingerus, necaliud nomenaderatinaero, quo Fictum Muhdum nemo omninm unquam riderat. Nos a primo nobis comperto possessore eam appellamus Tabulam Peutingerianam} et licet Imp. Alexandrum Sererum ejns agnoscamus primiti- rum auctorem, eodem tamen nomine et in posterum insjgnietur; et gentis et rei retusta, cui adsne- rimus, appellatio e suo loco non remoretur, nec est depellanda. — Eandem eara esse cum Mappa Mundi a Monacho Colmariensi elaborata manifestum csse ridetur, quod ntraque seculum XIII. prae se fert, et quod utraque duodecim membranis pergami est absoluta; accedit altum silentium de ejusmodi ab alio quoquam delineato. In antiquis enim monasteriornm catalogis passim quidem chartarum geographicarum mentionem allatum inrenimus, e quibus omnibas tamen ne ullum quidem superstes ostenditurj quantnm quidem ego scio. Omnes pariter deperditas esse id rix statuendum, credendum potius de Ptolemaei chartis intelligenda esse ea indiciaj quin et mihi persuadeo, ante pyxi- dis nauticae inrentionem nullas omnino chartas noras esse constructas» Antiquissimas ejus generis mihi compertas, initio seculi XIV. delineatas in Gestis Dei per Francos superstites ridemus; sed ejus rei disquisitionem nostro proposito alienam dimitto.

Thesaurum suum, justus ejus aestimator, Peutinger, non tantum proposuit spectandum eruditis eum inrisentibus, ut e. g. Beato Bhenano, qui in sua rerum germanicarum histeria L. HL p. 56 (in editione a. 1531) disserens de Francorum antiquis sedibus: „Huc adde, ait, quod in Charta „Prorinciali, quam apud Chunradum Pentingerura, amicum nostrnm, Augustae ridimus, sub ultunis „imperatoribus depictam, et a Celte in quadam bibliotheca repertam plane reterem, ubi haec oppida ,,sic leguntur aLj" sed etiam omnem nararit operam, ut eandem aeri incisam in communem litera- tornm usum ederet. Qua de causa a. 1511 ab Imp. Max. I. pririlegium impetrarit, cujos tenorem babemns in Lotteri historia Conradi Peutingeri p. 65 j et quum Mappae Mundi integra sua extensione aeri incidendae nimia moles huic aero fuisset nimiaeque expensae, in minorem formam redacta lucem nt adspiceret consilium fuit possessori. Ab hoc tamen incepto abstitit prima quae inde extracta erat inspecta Scheda, deinde altera, quarum nulla satisfecit Peutingero, ut et nobis non satisfaciunt. So- perstites enim sunt in Welseri opere, divergentes inter se tantumque difformitatis prae se ferentes, nt operis rera facies ex illis minime agnoscatur. Abjecit ergo cdendi propositum Peutingems mortuus a. 154? longaerus. Hacredes de omni alia re quam de Orbc Picto curiosiores eum simul et libros. recessu obscuro absconditos remorerunt. *

Kec tamenTabulae fama deperiit; mirifica exspectabant riri docti de pictura illa plane singulari» cujus laudeanribus acceperant. ilfarcus igitur illc e JVeherorum insigni familia, cujus doctrinam ex o • — 30 —

ejas operjbas cognitaai magni pendimus, et ipse affinitate conjunctus Peutingerianis, sibi desumsit negotium, ut protraclis e tenebris librorum scriptorumque pulvere contectis cumulis, oculis usurpa- ret tam sollicite desiderata. Scd inrenit carbones pro thesauro, schedas scilicet illas duas Peutingeri cura olim operi excerptasj quae tamen et ipsae tanto eum perfunderunt gaudio, ut uberrimo eoque doctissimo illas enucleatas commentario Aldo miserit Venetias, qui a. 15Q1 schedas cum commentario typis Tulgarit.

Subinde scrutantem tandem forttma adjurit Wclserum, ut opus ipsum protractum interitui eriperet. Tunc non amplius sermo de commentariis sed de unirersae Tabulae editione. Joh. Mol~ leri typographi Augustani opera satis scite contractam in minorem formam vulgandam misit Ortelio, celeberrimo seculi geographo, edendi munus ultra sibi deposcenti. Senex tamen septuagenarius co- natui immqrtuus perficiendi curam testamento demandarit Joh. Moreto, typographo Antwerpiensi praestanti eruditione imbuto, qui mandato religiose satisfaciens Tabulae aeri incisa segmenta remisit Welsero, qualia ea habemus in ejus operibus ab Arnoldo a. 1682 demum editis.

Oe commentario Oibi Picto addendo Welsero quum esset sollicitudo, complures adiit eruditos, nt munus susciperent rogans. Ab omnibus auiem repulsam cum ferrct, languit impetus senescentis, ' eaque causa mihi esse videtur, quod eo vivente Tabula non sit edita. Exempla tamen sibi desumsit sine dubio Moretus ex aere sua cura inciso, eaque re evenit, ut antequam Welseri opera ederentur, appareret Tabulae dclineatro, quam Petrus Bertius in Theatri geographiae veteris Tomo II. l()18 ex- bibuit. Anno demum l682 ea quam in Welseri operibus babemus, comparuit. Postea Tabulam edidit Georgius Hornius in accuratissima Orbis delineatione a. 1686 ct Nic. Bergier in opere des grands chemins al. a. 1756.

Quae orones Mappae cditiones majus excitarnnt autographi desiderium, quum in divulgatis quam plurimi deprehenderentur naevi, quibus opera membranae mederi posse sperabatur. Sed Or- bem Pictum trahebant sua fata. Latebat inter Gonr. Peotingeri libros nulli inspectos ad ultimum ejus stirpis possessorem usqucj Ignatius Peutingerus is erat, Elwangensis ecclesiae decanus, antiquitatis zninus sollicitus. Huic facile persuasnm est, ut a. 1714 Mappam venderet bibliopolae Kuhz. Peu- tingerus anno proxime insequenti moriens testamento familiae bibliothecam rebquit Patribus societatis Jesu Collegii Augustani.

Bibliopola autem quaestus faciendi gratia opus sibi comparatum venum exposuit emere volenti- bus. Gomplures thesauro inhiantes pretium quod poscebatur nimium putabant. Eugenius tamen Sabaudiae Princeps, exercituum ille dux egregius, simul et literarum studio impenso deditus, a. 1720 centum ducatis Orbem Pictum sibi acquisirit, qui abhinc salvus latebras non amplius expertus est. Post enim principis Eugenii mortem a. 1758 cum universa ejus bibliotheca, ad Imperatorem derenit Caro- lum VI. gloriosissimum, inde asservatus in amplissima Caesarum bibliotheca Yiennensi, obi cuiris erndito facultas inspiciendi Codicis, et in quantum id fieri potest usurpandi, Uberali modo conceditur.

Tantae molis erat Romanam condere gentem. — 3T — . S e c t i o VIIl Merita Scheybii in exornanda sua Tabulae editione, paucida insuper de nostris conatibus.

Eruditorom in dies increscens desiderium, ot ipsios Tabulae, qualis est inmembranis, otendi copia fieret, quom cognosset Doctissimus de Scheyb, apud animum constituit, integrum opos eo, qoem Membranae ostcndont adspectu, eruditorum usui tradere, atqne Imperatrice Maria Theresia li- beraltssime usum authographi concedente, impigre, maximo ardore, impensis non parcens, magnam conamen ad finem pcrduxit optatom. Yiennae, a. 1753 lucem ridit nova omnibus antecedentibos longe praestantior editio, coi titulus: Peutingeriana Tabula Itineraria, quae in Aogosta Bibliotheca Vindobonensi nunc serTatur adcorate exscripta a Francisco Christophoro de Sckeyb. Ut autem de meritis Doctissimi Scheybii, simol et de methodo, qua usus summa intentione laborem perfecit, candide queat judicari, ipsius sum usurus rerbis, e Pracfationis pagina 9 seq. petitis.

„Totus in eo fui, ut delineator meus Tabulam iis lineis, iis formis,%iis apicibas et siglis „quibas membranae authenticae conspicuae sunt, exactissime describeret. — Exercitatissima ad id „usus som manu Salomonis Kleiner, georaetrae et architecti ad id genus delineationum aptissimi. Is „ne lacunam, hiatum, lineolam, punctum rel obliteratum apicem transiliret, cbartam oleo tinctam „Archetypo superimposuit, inque illa, quidquid oculis percipi poterat, attentissimo calamo dcsigna- „vit. — Segmenta singula in aes incisa ad ipsam rursus Peutingerianam Tabulara tanquam ad lineam „iterumque rerocari, examinari, et quod sedulitas styli, inrita descriptoris manu, forte transgressa „est.Tcl immutarit, ea qua potui adcuratione emendari." — * *»......

„Quum archetypus ipse, cui haec mea delineatio aequalis est, in tantam Iongitudinem exten- .,datur, ut unum et viginti pedes excedat Vindobonenses, unumque pedem sua Iatitudine adaequet^ „in commoditatem unius cujusque, qui ea uti roluerit, exemplar meom in duodecim partes dirisi. — „Curari praeterea, ot qoemadmodum Archetypus rariis coloribus ornatos est, ita etiam iisdem haec „mea folia possint adumbrari. Quamobrem tota Tabula, quantum rarietate rerum licuit, methodo „qua Heraldi, jut rocantor, colores aeri incisos exprimere solent, delineata est. Mare scilicet et „Jlumina lineis a sinistra ad dexteram decliribus exprimuntor, ut riridis coloris sint. Montcs atqne „aedicularom latera ponctis inspersa sunt, nt flavaj alii quoqoe montes lineis proroiscois et punctis „designantur, ot sobfusculo colore adumbrentur. Tecta lineis rectis parallelis in quamcunque partem „ductis elucent, ut rubra; riae omnes lineis rectis duplicibus ducuntur, ut rubrae* litterae dcnique „majusculae lineis transrersis quasi transparentcs, ut quoqoe rubrae appareant; aiiae rero nigro co- „lore quasi opacae sunt, ut nigri permaneant."

Haec fere sunt, quae de laudabili in edendis membranis Scheybii cnra ipsios rerbts legentinm oculis subjicere necessarium duxi. In operis ipsius disquisitione, haud dubie magnam Doctissuni riri eruditionem prae se ferente, me illius Testigia sequi minus potuisse, superius monoi.

10 — 38 —

Meritis Scheybii hand dubie adnumerabunt lectores Indicem topographicum, quem nmlto studio digessit Ostendit simul, qua ratione, eo in anxilinm rocato, cujuslibet nominis indicati locum in Tabula haud difficulter inrenias. Eundem indicem in nostra editione returaimns integrum, additis compluribus rocabulis, quae ejus sedulitatem effugerant, correctis aliis, quae minus recte erant expressa. , Quid ego contulerim ad exornandam noram hanc editionem, si serio quaereres, candide Lector, omnem me operam et oleum perdidisse profiteri deberem. Tua enim qnaestio argueret, me non pro- basse, quae probare apud aninaum constitueram. Volui autem certis argnmentis ostendere, autographi reram originem seculo tertio esse adjudicandam; nostrnm rero, quo unico utimur, exemplnm a monacho seculi XIII ritiosius quidem esse transscriptum, nec tamen ita difficili studio erui posse, quae antiquitati, quae exscriptori attribuas; denique ritio rerti saepius Orbi Ficto, qnae rem curatius inrestiganti ritiosa non esse apparebunt. Quam maximi momenti sententiam ut clara luce exponerem si mihi contigit, reliqua etsi satis curiose enucleata non nisi accessorium habeantur primariae probationis, in qua summus rei cardo rertitur. Hac enim stabilita omiie Tabulae studium, racillans ad hoc tcmpns, firmiore gressu incedet, et lectdl, quae genuina sunt, in usum certum sibi reserrabit, rejectis spuriis. De reritate hujus expositae sententiae si persuadere riris doctis non potui, cassus omnis mihi labor.

Olim jam, anno scilicet 1793, typis rulgari commentariolum, in quo de discrimine, quod inter auctorem Tabulae ejusque scribam recentiorem statuendnm esse uberius nunc docui, brerius jam monueram. Quam sententiam firmarit rei diplomaticae peritissimus Gatterer, Gottingensis professor, dum in libro practische Diplomatik inscripto (Gott 1799, *8« P* 167) ex hujus artis regulis demon- straret, Tabulae nostrae delineationem omnino seculo XIII esse adtribuendam. Quo factum, ut Ger- maniae eruditi reritatis riribus impnlsi freqnentes eidem accederent sententiae, relicto illo de Theo- dosio auctore asserto. Aliis Europae nationibus horum nil compertum, quod dissertatio perpaucis paginis circumscripta eorum subterfugerit notitiam; donec casu in gallicnm idioraa parum concinne translata, refragatores sed et defensores invenit. Meae adscribendum esse culpae repugnantium cen- suram putarerim, qnod in rudiore expositione sententia non ea, qua debuit, ri instructa.apparuit, nec meum Tabulae studium quotidiano ejus usu tunc teroporis satis fuerit firmatum. Certius tamen quidquam pronunciare haud possum, quod auditu tahtum rem ita apudGallos accidisse accepL Occa- sione autem data repeto, pergratum mihi fore, si judices idonei neque opinionibns suis praeoccu- pati, rationibus rem acu tangentibus me doceant, quid non satis ralidnm meis insit assertis, quid eorum obstet reritati, quae in longe alium tramitem rel nnirersam expositionem rel singulas ejus partes deducant. Rec enim fuco quodam legentium animos inrolrere gestio, ut prolata itsdem ac ego oculis intueantnr. De certitudine in re satis grari sermo est, cujus beneficio posteritati liqueat, in quantum sit confidendum nostro Orbi Ficto.

In dubium passim qnum rocatum sit, an quam in editis segmentis habemus, rera sit codicis Viennensis lectio, quodfama suboriebatur, nonnulla subterfngisse diligentiam Scheybii ejasqne delineatoris: auxilium e fonte quaesituri e Praefectis magnae Bibliothecae Caesareae precibus adiimus Baltkasarum - 39 - Kopitarium, rirum malta et raria ernditione instructam, qai certiora nos doceret adjuraretque hae- sitantes. Qoi pro suo literas jurandi stndio, simulqoe erga nos araicitia atque benerolentia doctos lobenti animo adnait petentibus. — Ante hos qainque annos Falentinus Vodnik, Labacensis gjmnasii professor nanc demortuus, Kopitarii hortata in se sasceperat Scheybiana segmenta cum autographo conferendi negotium, summaqae intentione perfecit laborem. Hojus schedas cam ad Schnei- derumSaxonem delatae e&sent, ille, intercedente Kopitario, lubentereasconcessitin nora hac editione publicandas; nos autem integras adfinem hujus libri adjunximus, eo consilio, ut Scheybianae editionis exemplaria inde emendari possent. Simul autem reras lectiones ex illis emanantes Tabulis aeri inci- sis, sublata ritiosa scriptura, inserendas curarimus, ut in nostris foliis archetypon majore fide quam in Scheybianis redderetur. Fraeterea in indice locoram, quem, ut paulo ante dictum, ex Scheybiana editione repetendum duximus, quae post noram Tabulae collationem matanda crant, correximus. Ac Scheybius quidem cajuslibet nominis situs faciiius inreniri ut posset, segmentornm margines literis distinxit ab AadFj eundem secutus est ad indicandas reras nominum atque namerorum lectiones Vodnik.

Tirum agnosces e schedis non adeo quidem in veterum re geographica rersatum, ut ejus studio medela unirerso operi enasci potuerit, summa tamen sedulitate propriaque ad negotiam rite absolrendum roluntate praeditum, eaque re de literis optime meritum, nostra cum intersit, ut de rera Codicis lectione certi fiamus. Inde tamen omnis simul spes interiit ex autographo auxilii inreniendi in majoris momenti ritiis, de quibus per omnem expositionis seriem qaesti 8amas. Qaae enim Vodnik eruit, -ea nomina singula et numeros minus accorate reddita esse docent, nec suspicari potest, diligentiam riri curiosi, qui singulis literis minimisque numerorum dirersita- tibns anxie inhaesit, effugisse lacunas illas passim occurrentes aliasque corruptelas, ubi integra roca- bulorum desunt nomina, alia perperam adscripta. —- Qualis igitur tabula Feutingeriana Tibi in nostris paginis proponitur, taiem eam et ridebunt secula futura expressam.

Explicationem singularum Tabulae riaromatquelocorumin hac succincta operis unirersi deacrip- tione nec exspectabit lector nec exspectare potestj in magnam roluminis molem enim nostra excrea- ceret dissertatio, et ob nimium pretium quo solrenda esset Tabulae nora editio, impedimento magis quam emolumento foret eam sibi comparare rolentibus. Quod si quis tamen cujuscunque notatu digntoris loci noiitiam comparare sibi copit, adeat meum de geographia Graecornm et Romanomm opus, inrenturus quae suo desiderio satisfaciant; ibi enim inter caetera ad geographiam iliustrandam subsidia, Tabolae qhoque rattonem haboi, omni qua fieri potoit cora.

Haec fere sunt, quae de Tabulae ratione doctorum coetni proponere constitueram. Sileatio tamen praeterire nec rolo nec debeo, aliam adesse sententiam in aero primariae delineattoius constitoendo a nostra non recedentem, sedquaeetipsamediiaeriscriptoremagnoscat, non illum qnidem Colmariensemmonachum, rerumaiium, coinomen/FerinA^r, riramsatisdoctam, rersasfinem seculi 2QL florentem, monachum Abbatiac Tegernseensis in Bararia, cujus Abbatiae merita in untTersam rem literariam non parra esse scimus. £o labentiore animo adjicerem calculum sententiae, qoa decori BaTariae ali- 10 * — 40 — quid accresceret, siscilicetmagno numero eruditornm inde orjginem ducentium auctoraccederetOrbis Picti, inprimis cum in conctis a me propositis, nil nisi patria recentissimi transscriptoris foret immu- tanda. Nec tamen, quae proferuntur rationes tanti ponderis mihi esse videntur, ut dimissa quam defendi sententia novae accedere possim.

Auctor sententiae- est doctiss. Sebast. Gunthner, ejusdem ornatissimi monasterii -Tegernseeensis quondam sodalis, mox adscriptus Regiae Academiae literarum Monacensi nnper vero mortuus. Is in commentario fFestenriederi historischen Beytragen T. EL, p. 156 seqq. inserto prodit: „Abbas cum esset monasterii Rupertus ab anno 1155 ad 1186, monachus Werinher ab amico (cujus Iiterae inse- runtur)rogatus est, ut mappam sibipridem promissamfaceret* — Hanc mappam Peutingerianam tabulam fuisse statuendum est, ita ait Gunthnerus, cum alias duasMappasMundi coenobium jam habuerit, nec ideo de nova ejusdem generis addenda cogitandtam. — AdsuntinhodiernumdiemschedaemanuWerinheri scriptae, eundem quem Tabula exhibet literarum ductum ostendentes. — Imperator in tabula throno insidens Romae Fridericus I. putandus, cujus in se munincentiam monasterium laudibus extollit. Vir galeatus Gonstantinopoli civitati adpictus ejusdem imperatoris indicat expeditionem Hierosolymitanam. — In insula Sardinia locum habet Tabula nomine Cruce insignitum, et nullibi nisi in monasterio Te- gernseensi S. Crucis festum celebrabatur. — Ex epistola Joh. Finciani ad abbatem Maurum a. 1514 tcripta docemur, Conr. Geltem duos libros monasterio abstulisse, qui demortuo Gelte reposcuntur a Conr. Peutingero. Is, se eosdem cum aliis Celtis libris Universitati Viennensi, cui testamento rele— gati erant, misisse respondit. De Mappa nulla in literis mentio, eam tamen ablatam forte a Gelte nec reqnisitam cum duobus libris quorum nomina indicantar, contenditGunth&erus j hinc igiturTabula xnonasterio a Celte, ignotumqualimodo, surrepta devenit ad Conr. Feutingerum. — Ita igitur ilie. Me autero, tum multa alia retinent, quominus huic sententiae, quae virum egregium furti insimulat, accedam, tum inprimis hoc, quod nullo liqueat indicio, Werinherum stetisse promissis mappamque ab- eo esse delineatam, qua incertitudine omnis ulterior disquisitio nullo nixa fundamento concidit.

Silentio denique praetereunda non est Tabulae Feutingerianae editio a Joh. Domenico Podo- cathoro Christianopulo Ordinis Fraedicatorum Aesii (Jesi) in Ficeno a.^ 1809 typis tradita. In nostras regiones ea non pervenit> ex Indicus tamen literariis Gottingensibus (anni 181? pag. 1846) desumsi pauca Jiaec: Segmenta XII summa cura e Schejbiana editione sunt exscripta, novo addito commentario, in quo, deTheodosio I. omnibus in medio relictis, apographon seculo XHI a monacho quodam transscriptum e literarum charactere ostenditur. — 41 —. D e G e o g r a p k o Ravennate.

Appendicis loco nonnnlla de Geographo Ravennate monita huic dissertationi adjnngere noii duco superracaneamj eo minas qaod passim a Viris Doctis animadrersum est, multa eum ez Orbe Ficto suo inseruisse confnso operij simul quoque, ot meae de aactore opinionis reddam rationem. Hominem insipidam hanc mihi risum esse profiteor, nec minas mendacem, qm e scriptoribos sibi soli cognitis sua se desumsisse glorietor, nominaque locorum credulo lectori oSerat inaudita, nt dif- fusae suae ernditionis prae se ferat testimonia. — Hominem insipidom esse, de eo quidem constatj de mendace retracto sententiam, quura appareat, multae lectionis fuiase rirum, et ad znanos habuisse quinti, sexti seculi scriptores nobis deperditos.

Rarennae eum natum esse, id ipse indicat geographns} de nomine parum liquet; tempus quo scripsit seculo nono adjungendum esse censeoj in Italiae enim descriptione mentionem infert lmpe~ rialis Estratae, quam antiquam riam Aemiliam fuisse prorinciae additum nomcn docet, in Caroli Magni honorem tunc alio nomine insignitam $ in Daniae praeterea expositione e sua cognitione refert: „Quae Dania modo Nordmannorum dicitur patria;" antiqniore aero nec riae nec Nordmannorum nomen cognitum erat

Is pro Christianorum proxime praecedentium seculornm more totus in eo est, nt monstret, orientem rersus aditum hominibns patere ad Indiae extremas partes, ad ulteriora accessum esse de- negatum, in illis regionibus a Deo quod collocatus sit Paradisus haud adeundus mortalibus; omnem nostram antem terram dirisam esse inter tres Noae filios, quorum singnlas portiones distincta denotat distributione. Eum in finem continens in partibus meridionalibus duodecim diei horis assignitur, septentrio totidem noctis horis, qnibus sol sub oceano raersus procedat. Hanc ut suo modo stabiliat subtiiissimam disquisitionem, locos sibi farentes conquirit e Bibliis sacris, rel e Fatribus ecclesiasticis, quos eum re rera legisse ex hoc ipso patet j cunctos honorifice memorat, excepto tamen Porphyrio nefando, quem nunquam nisi addito epitheto inducit abominationem testante.

Ut aatem probet Rarennas, se suo jure haec pro certis declarare posse, omnium terrae regionum descriptionem addit dissertationi; id est earum situm qualcra sibi animo fingebat, disponit, nomina praeterea Iocorum et fluminum; innuens se rel et ampliora, promontoria, milUarium nome- rum, cognita habere, nec tamen prolaturam, nc opus eradat prolixius.

Per expositionis seriem agnoscas rirum multae Iectionis, scd nullius judicii. SoDidte denominat scriptores e quibus sua desamserit, in quoram tamcn numero antiquorum rel Graecorum rel Romanorumnullusapparet. Ptolemaens omnium illi antiquissimusj huncinauxiliumpassimrocatam esse e nominibas ex illo desamtis certam est, rerta simul hominis inscitia, Ptolemaenm regem Aegrpti e Ma- cedonum prosapia ortum declarantis. Omnes alii ab illo adhibiti scriptores sequioris aeri sunt, qoo- 11 — 42 — rum maxime antiqnnm Orosium Jornandes excipit sexti seculi Gotbus, quemrero suo nomine appellat Rarennas Jordanem rel Jordanum; ultimus e nobis cognitis est Isidorus Hispanus siye Hispalensis secali septimi. Horum nomina eum non tantum protulisse, nt doctus appareret, sed et libros legisse liquet e reris ex illis desamtis testimosiis. In mediam protrahit insuper complures alios auctores, quorum ne nomen quidem ad aures nostras perrenit, ea industria, ut et Persas, qui de sua patria graece scripserint, rel Afros, al. lectori obtrudat, adjungens simul, sese illis, quod in urbium nominibus discrepent, relictis adhaesisse expositioni Castorii, Coliani al. Romanorum scriptorum, eodem modo et in Europae partibus septentrionalibus Marcomirum et alios Gothorum philosophos se esse secutum. , .

Quae cuncta nomina ficta putari Qlim, nectamenamplius puto, quod in aliisnobisnotisRaren- natem inreni reridicum, et quod confusas, quas de Germanorum, Sermatarum populis affert notiones, aliunde haurire non potuit. Castorium, Colianum, ejus generis scriptores latinos fuisse existimes, quales habemus Aethicum, Honoriom, nil nisi regionnm situm, montes, flurios, praeterea nuda urbiom nomina proferentes, qui ea de re, quod nullius ponderis erant ad promorendam cognitionem geographicam, posteriore aero neglecti atque dcperditi suntj Gothos suos habuisse scriptores, Jor- nandjs. exemplo clarum; ab illis desumsit quae e Romanis discere haud licuit. "

Inde autem enascebatur mira rerum farrago, compositio nempe rerum et populorum, quae nnoeodemque aero nunquam adfuerunt in terris, omissio alioromRarennatistempore rigentium, quod eorumnullasibi enarratio adesset talis, ut systema in se cohaerens ex illo aliquo modo formari queat. Indiam rides, Persiam cum Parthorum imperio confusam: Asiae septentrionalia, qualia fuerunt primis Christianorum seculis. Africa e Romanorum cognitione describitur, sic tamen ut et regni Habesch e seculo quinto ratio habeatur, inseranturque perpauca rerba deBelisari bello contra Yandalos gesto, quos in interioribus Mauritaniae partibus ex hominum notitia eranuisse innuit; rem non carentem re- riaimilitndine, a nullo tamen alio scriptore indicatam. Hispaniam et Aquitaniam, quales fuerunt sub Romanis describit, sed et additis nominibus Gothorum tempore consuetis, quorum in Gallia regnum Ligeri flumine finitur; rera assertio seculo quinto, erronea sexto et sequentibus, per Francum Chlo- doraeum regionibus Ligeri ricinis beilo jam subactis, Arabnm nec per Africae littora, nec in His- paniis ulla mentio, quom tamen Rarennas ignorare non potuerit, suo tempore in omnibns hisce ira- perare Arabes terris; omisit, quod relustiores Gothi de hisce omnibus nil memorabant.

Britannias afllrmat olim a Saxonibus esse occupatas, insulae tamen descriptionem uberrimam prodit, eo quo fuit florentissimo Romanorum statu. — Francos per Germaniam regnare affirmat. Ne tamen cogites de Germania magna illi esse sermonem, Caroli M. aero Francis obediente; Germaniam * secundam Rheno appositam designat in seculi quinti fine illis jam subjectam, cui tempori adjungas, quae de Francis dicta sunt; eorum scriptorem nnllum agnoscit, omnia desumens e Gothorom Marco- miro aliisque. Haec causa est, quare et Alemannornm possessiones ea extensione proponantur, quam — 43 — ante proelium cum Ghlodoraeo habueruntj omnes enim eorum ditioni attribuuntar nrbes. supe- rioris Rheni ripis adjacentes, Stratisburgum, Spira aL, omnis insuper hodierna Alsatia, Lotharingia cum Helretiorum parte. — E Maurangia Albis flurii regione Francos olim adrenisse fama eratj ejusdem regionis Saxones agnoscit ineolas, quos a Carolo M. bello appetitos esse ignorat. In interioribus magnae Germaniae Thuringos nominat, nec tamen eorum sedes norit, nec subjectos esse Francis, duo flumina eorum fines percurrere in Danubium se exonerantia indicat, praeterea nihil. Bajoa- riorum ne nomen quidem ei compertumj Pannonia qualis fuit snb Romanis, prolixe est descripta, nec Valeriae prorinciae mentio omissaj regionem inrasam esse a Gothis, Langobardis, Araris, ei ignotumj Araros incolas agnoscit Gepidarnm terrae sire antiquae Daciae. Interiora Sarmatiae, Fin- ni, insula Scanfia ad Jordanis maxime descriptiones delineata sunt, adjuncta tamcn erecentiore aero Roxolanorum magni populi extensione, in quibus hodiernos Russos facile agnoscas. Sic et Chafaros xnemorat, et Onoguros (Ungaros) Paludis Maeotidos accolasj ut rideas, harum regionum Ravennatem seculi septimi rel octavi ante oculos habuisse notitias. Italiae denique, ut patriae, auctori summa cura, in indicandis fluminibus, urbium nominibus al. conspicua j de terrae tamen dominis nil memorat, Langobardorum tantum restigia agnoscas in magno ducatu Benerentano.

Ergo e longe et aetate et eruditione diversisscriptoribus Rarennatis esse conflatum opus e paucis hisce clarescit. Unirersus inde complexus nullius est usus, e singulis autera, modo perspe- xeris cui aero qaaequae attribuenda sunt, geographiae atque historiis inserrientia hauriri possuntj nisi detinearis magno nnmero, pro ejus aeri consuetudine, corruptorum nominum, atque riri latinitate intcrdum adeo ritiata, ut sensum rix elicias.

Insignem praestat opem Rarennas Tabulae Peatingerianae, eaqne est causa, cur alieno loco necessaria de eo exposuerim. In primis quatuor libris auctoris quae depromsi continenturj in quinto, ut probet se omnia minutius insignire potuisse, periplum Maris Magni, id est Mediterranei, absolrit, indicatis scilicet urbium nominibus, incipiens a patria Rarenna in eaque finicns expositionem. Sin- gulorum locorum distantias non adjungit, computat tamen, et quoties summa Mille circiter comple- rit Milliaria, ea distantia indicata ad norum incipiendum sese accingit paragraphum. Quae urbinm enumeratio nec desumta est e qnoquam Itinerario Maritimo, cum Miilibus passuum, nec stadiia pro narigantium more, distantias denotat, urbcsque in calculum assumit portu carentes, interdum et a littore remotioresj nec exltinerario Antonini, quod eam, quam Rarennas profert nominum abundantiam non praebet: sed unice e nostro Orbe Picto. Neque tamcn e nostro, sed ex alio recentiore atque oberiore, quasdam rias in nostro exemplo deficientes inscrente, multa insuper locorum nomina, quoram Testigia in nostra Tabula frustra quaerimus.

Aliud igitor seculo nono superfuit Orbis Picti autographon nostro pracstantius, quo utebatur Rarennas, silentio tamen obtegens unde deaumserit sua, admiratione auctoris geograpbicae cognitionis ut tenerentur coaeri, quos ejusmodi Tabolam nanquam ridisse autumandum est. Nobis suam os-

11 • — 44 — tendit imperitiam, dum locorum nomina eo quo ordine sibi in Orbe Picto succedunt, exscribit, cunctos civitatum nomine praedicans, nulla distinctione adhibita; urbes, oppida vicosque, haud raro flu- vios quoque ciritatibus adnumerat, multa insuper nomina negHgenti manu corrumpit. Egregium tamen subsidium geographiae studio deditis suppeditat; ritiata enim nomina interdum ex ipso auctore emen- dandi copia praebetur, quod eorum magna pars repetita vice in interioribus regionibus occurrit, ut nnam altera Iectione in melius redigere possimus; in aliis vocabulis nostra Tabula sanam profert leo tionem, interdum contra e Ravennate corruptam Tabulae vocem emendes. Separari exinde Ravennas ab Orbe Picto nequit, etsi et accidat, ut ambo pariter hallucinentur.

Nec in littorum tractu tantum, sed et in interioribus regionum partibus pleraque nomina urbium e Tabula Picta desumsisse auctorem deprehendimus. Per Indiae, Mediae, Syriae, Aegypti al. partes, dum suum Gastorium aliosque testes adducit, collatione instituta perspicuum est, ex Orbe Pic- to magnam urbium partem esse transscriptam, vero fonte nequaquam indicato. Nec tamen in aliis fraudatorem agnoscasj adsunt enim nomina Tabulae incognita, regionum distinctiones aliae; Sericam norit Ravennas, cujus nullum in Tabula indiciumj meridionales Arabiae tractus delineat, in Africa Aethiopes memorat, eorumqde urbes Auxume, Adule, Gastorio suo inbaerens, quin et per appellationem Abysse hodiernum regionis nomen Habesch exprimit, quae cuncta ex Orbe Picto depromere nequivit. Idem dicendum, de regionibns septentrionem versus inclinatis, per Germaniam, Sarmatiam al. in quibus auxiliam afferre nec Tabula, nec ullum Romanorum Itinerariam potuit. — Alios quos adhibuit scriptores indicat Ravennas, silens de solo Orbe Picto, quo potissimum usus est, subsidium quod esset sibi tantum notum, aliis haud compertum.

Itaque perspicuum est, de studiis bene mereri suscipientem hujus Ravennatis editionem cura- tiorem, quae non dico systeme operis eruat, nullum enim adest sjstema auctori, sed quae cuivis expositae regioni aevum ei Conveniens designet, enucleet quoque ubi Ionge diverso aevo tribuenda in eadem regione, repugnantia sibi invicem, pro diversitate auctorum quos secntus est, juxta se po- nanturj quae emendet vitiata nomina, in quantum emendari possunt, uno verbo, quae curatius evolvat a me rudiore modo indicata magis quam exposita.

Fave conatibus nostris, Indulgens Lector, eisque ai tuis commodis inserviunt, utere. Dabam Landshuti, 1821.

Conradus MannerU — "45 — I N D E X nominum quae in Tabula Peutingeriana continentur.

Indicem qui sequiiur ex editione Scheybiana repetendum curavimus, auc- tum tamen.et emendatum quantum nunc quidem Jieri poterat.. De ratione quam Scheybius in conficiendo hoc utilissimo opere sequutus est, ipse his verbis disseruit.

Ut hic index, benevole lector, usu tibi facilis esset, paucis de ratione, qua illum concinnavi, te „monitum volui: In primis quodvis Tabulae Peutingerianae segmentum in sex partes aequules „divisi, tres nimirum superiores, et tres inferiores, additis supra literis A. B. C. et infra D.E.F. „quarum quaelibet unam dictarum partium indicat. Partitio haec hneolis qdlimbum tabulaeduo „tis indigitatur. Jpsam enim Tabulae imaginem lineis viarum unde quaque jam discissam, novis „lineis, quas mente facile concipies, vel regula applicata tibi repraesentabis, magis variegare, rerxi „lectoris oculo maxime incommodam fore existimabam. Imaginare itaque lineam per medium „totius segmenti horizontaliter, et alias duas perpendiculariter ex lineolis limbum tangentibus t,ductas. Hoc pacto partes vel qaadrata sex celeri mentis obtutu spectabis. Porro quodcunque voca- ,,bulum in Indice quaesieris, semper eidem Numerura Romanutn, qui segmenlum Tabulae denotaU vet litteram Alphabeti, qua pars segmenti indicatur, ubique invenies. In hac parte vocabulum

},quaesitum facile investigabis. Praeterea occurrent tibi in Indice voces mutilae. De his notandum, „quod, quoniam ^Orteliana Tabulae Peutingerianae descriptio BERTII Theatro reteris Geographiac t,adjecta jam ante hos 150. annos factd est, ex illa voces mutilas, qua potui cura, et modo, quem „index praefert, adcurate restituerim. Quippe autographum intra lioc sesquiuteculum magis 'ma- „gisque oblitteralum, et erasum fuisse, voces autem Anno MDXCFIII. adliuc integras fortassis „extilisse censui, quae hodie multis litteris mutilatae sunt, atque a me ct mutilae, prout in Auto» „grapho apparent, et integrae, quemadmodum Orteliana editio illas exhibet, ad amussim describuntur."

Nos autem quae nomina a Scheybii chalcographo male incisa eoque cum vitiis in indicem relata erant, haec non prorsus tollenda, sed cancellis tantum includenda curavimus, correcta vero suo quodque loco addidimus et asterisco a reliquis distinximus.

Hoc eo consilio institutum est, ut index Scheybianus integer servaretur ncque tamen vitia laterent, quae nova Tabularum coilatio in nominibus aperuit. Eorum recensum qui desiderat, is vocabula cancellis inclusa cum iis, quae asteriscis notata sunt, committat, et ad Tabularum numeros et litteras, de quibus Scheybius supra dixit, dhponat. Ita quod vult habcbit. F. Th,

A. Aballo. I. 6. ' Abrostola. IX. a. bis ibid. AcKcon. IX. C Abara. XI. e. ABTOS. CrniAE. XII. b. Acidava. VII. a. Abdeae. XI. e. Acerdos. VII. b. Acidara. VII. b. Abellino. VI. *d. Acerras. III. b. Acilo. VII. d. Abgabes. X. a. Acerroma. VI. d. Acitodonom. I. e. Abila. IX. £ Acerrooe. IV. b, Acilorihiaco. IX. b. Abiolica. U. «. ACHAIA. VII.

Ac—L VHI. b. Acria. Ad fines. V. a. Ad Orontem. X. d. Actanicopoli. VI. f. VII. d. Ad fines. V. b. Ad pactas. V. e. Actianicopoli vel Ad fines. VI. c. Ad Padum. III. b. Actianicopori. VII. d. Ad fines. VII. a. Ad Padum. IV. b. Acomana pontica. IX. c. Ad fines. IX. f. Ad palmam. II. f. Acunum. 11. d. Ad fl. Capadocem. XI. d. Ad palmam. IV. d. Acunum. V. c. AD Ft. GAXGES. XII. e. Ad palmam. VI. d. Adamana. X. d. Ad fl. Tigrim. XI. e. bis ibid. Ad palmam. VII. d. - Adammontem. IX. f. Ad flexom. IV. c. Ad palmam. VII. e. Ad Amonem. VI. f. Ad flexum. V. f. Ad pannonios. VII. a. Adana. X. a. Ad fontem felicem. XI. a. Ad pertusa. V. 3. Ad Ansam. 1. a. Ad fontem Scoborem. XI. d. Ad Picaria. VI. c. Ad aquas. IV. e. (Ad frofulas. VI. c.) Ad pirum. VI. a. Ad aquas. IV. d. Ad fusciana. VI. a. Ad pirum filumeni. IV. c. Ad aquas. V. c. Ad Germani. 111. e. Ad piscinam. 111. e. Ad aqoas. V. f. Ad Grecos. III. f. Ad pisinas. III. e. . Ad aquas. VII. a. Ad herbas. VIII. c. Ad ponte Campanu. V. f. Ad aqnas. Vll. b. Ad Hercule. VII. a. Ad ponte Ises. IV. a. Ad aquas albulas. V. a. b. Ad Herculem. VII. a. Ad pontem. IV. b. Ad aqnas Casaris. III. f. Ad Herculem. XI. e. Ad pontem. XI. e. Ad aqnas HercuHs. III. b. Ad hiho. VI. b. Ad pontem Juliu V. d. Ad Aquileia. 111. f. Ad Horrea. II. c. Ad Pont. Singe. XI, d. Ad aras. X. f. Ad Horrea. V. f. Ad portum. I. e. Adarin. X. d. Ad Intercisa. IV. e. Ad portum. IV; a. Ad Aivatla. IV. d. Ad joglandem. III. f, Ad pretorium. IV. c. Ad Atticille. IV. f. Adipte. XI. b. Ad pretorium. V. a. b. Ad basante- V. C. Ad labores. V. b. Ad pretorum. V. b. Ad basilicam I. f. Ad labores Pont. Uscae. V. c. Ad promontorium. VIII. C Ad basilicam Diadumene. II. e. Ad lefas Gahatie. V. f. Ad protorium. IV. b. Ad biriom. V. e. Ad Lali. II. f. Ad Publicanos. II. a. Ad Plumbana. 111. d. Ad lapidum baium. III. e. Ad Publicanos. IV. b, Ad Cahalis. 111. e. Ad libros. VI. a. ' Ad putea. VII. b. Ad Calceum Herculis. III. d. Ad Lullia. I. b. Ad putenm. VII. f. Ad CaUm. IV. f. Ad lunam. III. b. Ad Pyrum. V. c. Ad Canales. V. c. Ad Majores. IV. d. Ad quintanas. V. e. Ad Capsu Juliani. I. e. Ad Malum. VII. a. Ad radices. VII. C Ad Capsum ultimum. VII. e. Ad Martis. 111. b. Adraha. IX. f. Ad Ccntenarium. I. e. Ad Martis IV. c. Adrante. IV. b. Ad Centenarium. 1. f. Ad Matricem. VI. a. Ad Renum. III. a, ubi origo Kheni. Ad Centenaruim. III. d. Ad Medera. IV. d. Adretio. III. f. Ad Cepbalon. VII. a. Ad medera. X. d. Ad Rotas. V. f. Ad Cistemas. VII. d. Ad mediam. VII. a. Ad rubras. UI. e. Ad Conflucntes. IV. e. Ad medias. III. f. Ad rubras. V. d. Ad Confluentes. XI. a. Ad Mensulas. III. f. Ad Sava municipium. L C Ad Cypsaria taberna. VI- e. Ad Mercuriom. III. £. *Ad Serofolas. VI. c Addaralis. IX. C Ad Mercurium. IV. d, Ad Serta. X. f. A» DFAM. II. a. Ad Mercuriuni. V. d. Ad Sextum. III. e. Ad decem pagos. II. b. Ad Mercuriura. V. e.. Ad Sextum. V. d. Ad Diana. V. c. Ad Mercurium. XI. ai Ad Silanos. IV. a. Ad Diana. V. f. Ad Molas. 111. f. Ad Silanum. I. e. Ad Dianam. II. d. Ad Monilia. 111. d. Ad Silma. IV. e. Ad Dianam. VI. c. Ad navalia. II. f. Ad Solaria. III. b. Ad Dianam. VII. a. Ad nimittios. IX. d. Ad Solaria. III. d. Ad Dianam. IX. e. Ad nonas. IV. d. Ad Speluncas. VII. e. Ad Drinnm. VI. a. (Ad nonas. IV. f.) Ad Stabulnm olearum. I, f. Ad Duodecimum. I. b. Ad nonum. V. f. Ad Statuas. V. e. Ad Duodecinium. II. b. Ad novas. III. b. Ad Statuas. VUI. b. Ad Duo flumina. IL f. Ad novas. IV. b. (Ad Stonia. VIII. a.) A

Ad torrem. VIL e. Alexandria Bacefalos. XII. d. Ansam. v. ad Ansam. Ad tarres. IV. b. Alexandria Catisson. X. b. Antandros. VII;. £. Ad turres. IV. t, Alexandria Troas. Vlll. f. Antandros. IX. d. Ad tarres. V. e. (Alino. VII. a.) Anteba. XI. b. bU ibid. Ad turres. VI. a. Antefilion. IX. f. •Almo. VIL a. Anteis. 1L d. Ad turres albas. V. e. Alonianum. IV. e. * Antiana. V. b. Ad Tygrem. XI. a. Alpe Graia. vid. in alpe Graia. Anlicirra. VII. d. Ad Veneris. VI. a. Alpe marit. vid. in alp. ma. Antigonia. VU. b, Ad vicesimum. IV. c. Alpe pennino. vid. la alp. pen. Antino. IX. d. Ad vicesimum, V. d. ALPES BASTAKSICS. VII. c. AYTIOCHIA, X. e. Ad vicum. IX. e. Alsium. V. d. Antiochia. XIL C Ad villam Selae. II. f. Altarippa. V. a. — VIIL c. Antiochia Insula prop* Ad villam Serrilianam. IIL e, Altessera. IV. e. Constantinopolim. Ad Zociandem. X. £. Altino. IV. a. Antiochia pisidia. IX. f. Aecas. V. c. Altuburos. IV. e. Antiocbia tbarmaU. Xil. f. Ae—am Mar. VIIL e. Aecium mare, Aludda. IX. d. *Antiocbiae. IX. e. Aegea. X. c. Alvona. IV. b. (Antiocbie. IX. e.) Aegonne. IX. e. Amasia. IX. b. Antium. V. e. Aelea. VII. b. Amasia. IX. e. Antunnaco. IL a. Aenos. VIII. b. Amathas. X. d. Antipego. VIII. e. Aeno*. IX. f. Amatria. VI. c. AntipolL II. e. Aequij^ctio. IV. b. Amavante. IX. e. Antoniopolis. IX. a. Aeqao. V. c. AMAXOBII SARVATK. VI. c. Anxano. V- b. Aeqoo falsico. V. i. AXAZOSES. IX. b. Anxano. V. c Aequo tutico. VL a. Arabrum. v. FI. Ambrum. Anxia. VI. b. Aethna, VI. e. Ambrusium. I. f. Aobia. IV. %f» * Afas Lupeici. VI. e. Amcria. IV. e. Apamea ciboton. IX. f, Affrodites. VIIL f. Amiternus. V. a. * Apamia. X. e. AFBICA. V. d. e. f, VL &* e. t Ammurio. IX. f. Apamroari. X. f. Agabis. VIII. e. Amostas. XI. e. (Apanua. X. e.) Agarsel. V. e. Ampalaontes. VIII. d. Apasidam. X. b. Agatinno. VI. e. Amphipoli. VII. f. Apo. v. Fl. Apo. Agetineum. I. C. Amurio. IX. a. ApoIIonia. VI. c. Aggar. V. e. Amutria. VII. a. Apollonos. IX d. . Aggar Selnepte. V. e, Amyrni. VIII. c. Appiaris. VII. c. Agger fel. V. e. Anabucis prcsidinm. VII. f. Appollonia. VII. f. Aginnam. I. d. Appollonia. VIII. b. Anadynata. IX. a. Appollonia. VIII. e. Agion, VII. d. Anagome. IX. e. Appollonia* VIII. f. Agmonia. IX. d. Anaharbo. X. 4. Appollonia. IX. d. Agnavie. VII. a. Anamo. VIL b. Appolionia. IX. f. Agrigento. VI. e. Ananu. VIII. f. Appolloniade. IX. e. Agrillo. VHL f. Anar. XI. f. Apris. VIII. b. Agripina. II. a. Anarus. XII. d. Aprodifia. ,VUI. e. Agris. VI. e. Anasamo. VII. b. Apsaro. X. b. Agubio. vid. JOTIS, Anansaro. VII. a. Apta julia. 11. d. Ancialis. VIII. a. Apala. VII. b. Agurio. VI. e. APLXIA. V. c. VI. a. Abibis. VI. c. Ancon. IX. c. Ancone. IV. c. Apolum. IX. a. Aboton. IX. e. Aqua amara. VII. e. Aladin. XI. d. Ancus. IV. c. * Aquae popuUniac. 1IL e. Alaina. XI. e. Andaga. XL a. (Aquae popnlanie Ui, €•) ALAXAXXIA. II. c. UL a» Andarado. X. d. Aquartille. II- f. ALAXI. IX. a. Anderitara. I. e. Aquas Apollinaris. IV. f. Alarante. II. d. Andemantanno. I. c. Aquas Aravcnas. IX. c. AXDBE ISDI. XII. f. Aqoas Labodes. VI. e. Alarante. 1L d. e. Aqaas regias. V. e. Alauna. I. a. Andretio. V. c. Ange. XII. d. Aqaas tauri. IV- f. Alaunio. II. d. AqaaTira. IV* c. Alba. V. b. Ango portas. II. t AqnaTiva. V. d. Alba docilia. II. f. Angubbi. XI. d. Aqvas Tolaternas. III. «. ALBASIA, XI. f. 6« ft**A Ani. IV. a. Aque ange. VI. e. Albania. XI. f. bis ibid. Aoimo. v. Fl. Animo. Aque Cittillie. V. a. Albanianis. I. b. Aaleu. IX. d. Aque Irigide. XI. b. Aquileia III. b. Alba pompeia. 1L £ * Annamalia. V. a. 12* Albentimiflo. II. e. f. (Annamatta. V. «.) Aquileia. IV. a. Aquilcnia. \L a. Albincaono. II. f, Anniaca. X. b. AlbiniaAlertaAJexandriaAlcon.. .XI Ivid.. Lb, . XII eFl. .. cAlbiwa. . AnollaAnnnmAnniciaAnnibali. .. V.V VI.VI . .fb. . .e c. . — 48 —

Aquinco. V. a. ARMA LACSI. III. b. Avendone. IV. b» Aquino. V. f. Armanas. XI. a. Arennione. II. d. Aquis. IV. f. Armascla. IV. e. Aventia. vid. FL Aventia. Aquis Bormonis. I. c. Armenita IV. d. Aventicum Heleliornm. II. b. Aquis Calidis. 1. f. Armoniacum. HI. f. Anfidena. V. c. Aquis Calidis. VIII. a. Arni. XII. d. Aufinus. V. c Aquis Calidis. IX. c. Arnum. vid. Fl. Arnum. AugarmL, VI. c. Aquis Neri. I. e. ABOTE. XII. c. Aug. bona. I. c. Aquis Nisincii. I. c. Arpos. V. c. Ang. d—m. L c II. a. Aug.dununn Aquis Segeste. 1. c. Arrabo. vid. Fl. Arrabo. Aug. D—m. II. a. Aug. dunum. Aquis Segeste. I. f. Arrabone. IV. c. Aug. magus. I. c. Aquis Sestis. II. d. Arsia. vfd. Fl. Arsia. (Aug. Nemete. I. c.) Aquis. Tatelis II. f. Arsinia. XI. a. * Aug. Nemeto. I. f. Aquis Thibilitanis. III. d. Arsinoe IX. d. Ang. Snessorum. I. c. Aquitanicus. vid- Sinus. Arsinoe. IX. f. Aug. tresvirorum. II. a. Ara Alexandri. XII. a. AnsoAE. IX. b. bis. Ang. viro Muduornm. I. b. ARABIA. X. d. Arsum. VII. c. Augnsta. IV. b. Arabum. XI. f. Artane. VIII. c. Augusta pretoria. II, c. Aradarum. XII. d. Artaxata. XI. b. Augusta. Bnracum. II. c. Aradarum. XII. e. Artemtta. XI. f. Augusta taurinorum. IL c. III. a. Araegenue. I. a. Artobrige. III. c. Augusta Taurinorum. 111. a. Arangas. X. C. Arubio. VIII. a. Augusta Vindelicum. III, a. Arar. v. Fl. Arulis. XI. d. Augustis. VII. b. Arasaxa. X. a. Arulos. VII. b. Augusto dnro. I. a. Arate. XII. e. Arusena. III. c. Augustnm. II. a. Aratu. VIII. f. Arusione. II. d. Augustum. II. d. Arbor felix. III. a. Arutela. VII. b. Avibus. VI. d. Arcade. VIII. f. Arypio. IV. c. Avido. VHL f. ARCADIA. VII. e. Asamo. VI. b. Aviduvtcus. V. f. Arcaiapis. XI. b. Asarino. X. a. Avitta. V. d. Arcjmo. XI. e. (Asas Lnpeici. VI. e.) Aulahon. VII. e. AiC-lais. IX. f. Asbana. XII. c. Aulona. VI. c. Arciade. VI. f. Ascalone. IX. e. Au-ncili—us. X. d. AuloncUicius. ArcidaTa. VI. C. Asciburgia. II. a. Avodiaco. III. b. Arrilapopoli. X. b. Asclepii templum. VIII. e. Ausancalione. IV, c. Arciotis. XII. d. Asclopiceno. IV. c. Ausava. II. a. Ardineo. X. a. Aserga. XI. f. Ausimo. IV. c. Arebriginm. II. c. Aserie. V. a. Ausrito. I. b. ASIA. VIII. f. IX. d. e. f. AfcEAt FlXES. X. f. Autaberna. VIII. d. (ABEE FISES. X. f.) * As nia. III. d. asice Sardinia. Autessio. 1. c. Arega. X. c. Asine. VII. e. Autipsidam. V. d. Aregea. X. 4. Asopos. VII. e. Autisparate. X. c. Arelaie. IV. a. Aspia. vid. Fl. Aspia. Auula. V. d. Arelato. I. f. Aspona. IX. b. Anxenna. I. e. Arelalo. I. f. II. d. Aspacora. XII. f. Aximam. II. b. Arenatio. I. c. Aspasi. IX. b. Axiopolis. VII. c. Are pbilenorum. VII. f. Aspeddo. IX. f. Are PHIIESORIM. FIKES AFFRICF. et Ci- Assabe. XI. f. B. BK3EKS11H. VII. f. Assaria. VI. f. Argantomago. I. b. Assos. VIII. f. Baba. XI. e. AKGESE SIPERIORIS. XII. a. Assnres. IV. f. Babilonia. IX. d. Argcntaria. VI. b. Astibo. VII. b. Babylonia. XL e. Argentorate. II. c. ASTICCS. VIII. b. Baca Conervio. 1. c» ArgcntOTaiia. II. c. Astura. V. e. Bacataiali. X. d. Argesis. VIII. f. ASTSSADEC FORBIO. IX. a. Baccarus. I. f. Argos. VII. e. Atalia. IX. f. Bacinora. XII. e. ABIACTA. VII. c. Atella. VI. d. BACTRIASOE. XII. b. Aiialbinnum. II. c. bis. Atesia. vid. FI. Atesia. Bada. VII. b. Arianodum. X. b. Atbenas. VII. e. Bad—. I. d, Badera. Aribi. IX. d. Atheni. X. a. Badias. III. £. Ariria. V. e. ATBAPATESE. XII. a. BAGIGETCLI. VI. f. Arimino. IV. b. Attalia. IX. d. BAGITESSI. II. e. f. Ariolica. I. f. Attas. X. f. Bagrum. IX. b. Ariolica. II. c * Atticillae. IV. f. Balacris. VITI. e. Ariolica. 111. c. AtTaca. I. c. Balbylos. IX. f. Aris. XII. b. Avaricum. I. b. Balentia. VI. e. Aris flavis. III. a. ATedonnaco. I. a, Balentium. VI. b. Aimaha. X. a. Aveia. Y. b. Baletium. VI. b. 49 -

Balneis. X. d, Bibona. I. e. Bordenis. VTL e. Baloie. V. b. Bigeste. VI. a. Burdigalo. L a. Banata. XL d. Bihone. VIU. a. •Burdizo. VUI. a. Bandrituro. I. C. Billubio. V. c Burgenis. VI. a. Bannis. X. e. Bingium. II. b. Burginatio. I. c Barantea. XI. a. Biricianis. IH. e. * Bua;i). IV. c. V. a. Bararus. municipiom. V. i. Birrali. XI. e. Burno. V. b. Baratha. IX. c. Bistue noTa. VI. b. (Barolero. L a.) Barbalisso. X. f. Bisrne vetus. VI. a. Burotas. VIL d. Barbare. XI. e. Bitenas. VIII. b. Burridara. VIL b. Bardulos. V- c. BrraisiA. VIII. c •Burtiho. VIIL a. Bardulos. VI. a. * Bissio VII. d. Bustica. XL c. BARIASTI. XII. b. Bittio. VI. a. Buto. IX. d. Butrio. IV. b. Bariduo. V. c. Bituriges, IL a. Batuntos. VL a. Barinm. VI. a. Bituriha. III. f. ByJae. X. a. Baromaci. I. a. Biturs. XI. e. BxzAarun. VIII. b. Barsalinm. XI. d. Blaboriciaco. IV. a. Bartae. IX. c. Blama. 1. a. Bartoritum. I. a. Blanda. VI. e. Basaro. vid. lucos basaro; Blandiana. VII. b. G Basilieam. vid. ad basilicam. Blariaco. I. c. Bassianis. VI. a. BLASTABXI. VII. c. VlIL a. bit. Cabacos. VUl. b. Batamissa. XI. a. Blenna. VIII. f. C-alline. U. d. CabcdUm, Bathna. X. f. Blinca. XU. f. Caballucome. IX. b. Batiana. II. d. Bobellas. V. e. Caban. IX. d. Batnis. XI. d. Bobiano. V. c. Cabilis. VJJ. c. Batttas. XI- e. BOCOHTH. II. a. Cabillione. II. a. Batua. VI. b. Bocontiorum. II. d. Cabios. V. e. Bauterna. XU. e. Boe Colon. Montes. VII. f. Cabraca. IV. d. Bebiana. V. d. Bolentio. V. a. Cadara. IX. f. Bechiricae. X. a. Bolodurum. v. Castellum Bolod. CADUBCI- 1. b. Beda. 11. a. Boncohica. II. b. Caena. IX. c. bis. Bedaio, III. C. Bonnae. II. a. •Cahalet. VIII. a. Belca. I. c. Bononia. I. a. (Cahatet. VIII. a.) BELGICA. I. a. b. c. II. a. Bononia. III. c. Cahi. X. e. Belginum. U. b. Bontobrice. II. b. CAXABKIA. VI. b. Belnar. XI. e. Borgetomagi. 11. b. Calocte. VI. e. Beltra. XII. d. Boron. III. d. ' Calagum. 1. C Benebento. VI- d. Bos FORAM. VIIL b. c. Calauico. II. f. Berdanna. XI. f. Bostris. IX. f. Calatie. VI. d. Berebis. V. b. Botivo. IV. c. Calcaria. II. d- Bereo. VIII. a. Botrus. IX. f. Calcedonia. VIII. 0. Berginlrum. II. b. Boxnm. I. c. Calcida. X. e. Bergomum. III. b. Bratanio. III. b. Calcidara. X. c. Bergule. VIII. a. Bregnana. XII. d. Cale. V. f. Bergusium. II. a. Brendici. VIII. d. Caleorsissa. X. b. Beritho. IX. i Brevo dnro. 1. b. Calidara. VIII. a. Bernicide. VIII. d. Brigantio. III. a. Calippe. XII. f. Beroea. VII. b. Brigantio IV. c Callaiis. VIII. a. Berone. VII. c. Brigantione in alpe Cotlia. II. b. Callipol. VUl. e. * Bersera. X. e. Brigiosum. I. a. Callis. VHL d. Bersoria. VI. c. Brigobanne. III. a. * Calonitanas. v. portus. Bersula. vid- FI. Bersola. Brindisi. VI. b. Caloi. vid, Fl. Calor. Bersumno. VI. b. BRITTICS. VI. e. Calvisiana. VI. e. (Beruani. VIII. c.) Brivoduro. I. c. C— co. I. b. Camaraco. Berya. X. e. Briua. III. b. Cambe. IX. c. Berzeo. II. d. Brocomacus. II. c Cambeie. IL c bis. Be&ino. I. d. * Bruani. VIII. c. CAJIBIOVICESSE». L C Bestia deselutta. XII. fe Brocla. VII. c C>raboduno. III. b. Betamaii. X. f. Bnudorciani. VIII. «. Camellaria. IV. f. Beteris I. e. Brnusara. 1. b. Camerata. vid. Fons Camerata. Betogabri. IX. e. Boatico. VIII. b. Camila. IX. c BE-ITEGERHI. VIII. b. Bubalia. X. c. Camila. X. a. Betretelum. vid. Fl. BerreL (Bnbris. I. a.) Camutro. VIL b. BETCRIGES. I. b. Budoxu II. f. CAXPI DKSKBTI. X. c. Bibae. V. d. BcLiaiA. V. b. c. CAWI DESUTI. XL L Bibe. I. c Bulla regia. IV. d. Carauloduoo. L a. Biblo. IX f. BcacTrau II. a. CA27ATE. VUL 0. 13 —- 50 —

Cano. IX. f. Catabathmo. VHL f. Cetrora. XIL c. - Cansilcna. V. c. Catabolo. X. d. Ceyelum. L C Cantano. VHL e. CATACE. XII. a. _CHACI. L a. Cantilia. I. e. Catara. X. b. CHAMAVI. I. a. Cbanata. IX. f. C o. 1. a. Ca—o. Catippa. XII. a. CAPAXIA. V. e. f. YI. i. e. Chan maudi. XL e. Cap. Anis palndis. VIII. a. Catispi. XI. b. bis ibidem. Cbannnnia. X. f. Capitoliade. IX. f. Catorigomagus. IL e. Charinodara. XL d. Caporcotam. IX. f. Catorissium. II. a. Cbarra. XI. e. CAFFADOCUU IX. b, c, X. a. Catualinm. I. c. Cbarra. XL f. Capraria. III. e. Catniacia. II. d. Cbarris. XI. d. Caprasia. VI. e. Caturices. I. c. Cbartagine Colonia. V, d, Cbelas. IX. a. Capriandns. X. f. CATUBIGES. II. b. Cbidum. IX. f. x Capsa Colonia. IV. e. CAVABES. II. d. Capnae. V. f. Chimerium. VIII. C Caput bnbali. VII. a. CAUCASI. IX. b. CHIREOE. IX. c Capnt Bndelli. 1. f, Caudio. VI. d. Cbisiduo. IV. f. Caralis. Hl. d. Caulon.VI. f. CHISOE. IX. a. Caumatis. XII. d. Cboba municipium. II. d. Carambas. IX. b. Chobns. X. c, Carannsca. II. a. Cannonio. I. a. ChoIIe. X. f. Carantomago. I. e. Ceciliana. XI. d. bzS. Chorera. IV. f. Carbannm. XI.-. d. (Cedome. VII. b.) Chosol. VII. e. Carcassione. I. e. *Cedoniae. VII. b; Chnlcul. vid. FI. Cardu. VIII. f. CEDROSIAXL XII. d, Chritionis. VIII. C Careias. IV. f. Cbrysopolis. VIII. C Careias. V. d. Cebere. X. d. Celeia. IV. b. Chnlln. II. e. CABIA. IX. e. (Ciaca. X. f.) Cariente. X. c» Celendenis. IX. f. Cibistra. IX. C Carion. X. d. Celeuso. 111. c Cicisa. V. d. Carnasso. X. a. Celia. VI. a. Cilca norum. X. b. Carnunto. IV. b. Cellis. VII. b. Ciminns. v. Lacus. Carsania. XII. f. Cenabo. I. b. Cio. VIII. f. Carsio. VIII. a. Cencris. VII. e. Circeios. V. e» Carsnlis. V. b. Cenoboscio. VIII. f. Cirfenna. V. b. (Carunna. v. FluTius.) CIBRABE ITOI. XII. b. Carrone. I. b. Cenocepbali bic nascuntur. IX. e. Carura. IX. e, CEHOKAXI. II. c ClBRlBE IHDI. XII. f. Catama. X. d. Cenonnjdroma. IX. d. Cirta Colonia. III. d. Casaroduno. I. b. Cenopolis. VIII. e. Cisamos. VIII. d. Casaromago. I. b. Cenopurio. VIII. b. Cisamos. VIII. e. Casa Rononiana. VII, d. Cenmana. I. d. Cissa. X. b. Casilino. V. f. Centenariom. v. ad Cent. CissL Municipio. I. 4, Casinotnago. I. d. Casinum. V. f. Centum Cellrs. IV. e. Citadas. XI. a. Caspiae. XI. •. Centum putea. VI. c. Citari. X. d. CASPIAXE. XII. a. Centum putea. X. e. Citium. IV. b. f aspingio. 1. b. Centurippa. VI. e. Cito. X. d. •VASPTRE. XII, b, Ceperaria. IX. e. Clambetis. IV. c CASFIBE. XII. f. Cepbaledo. VI» e» Clampeia. VI. e. Casra. V. b. Cepora. IX. a. Clano. II. d. Cassio. IX. e. Cepos. IX. b. Clanudda. IX. d. Cassinoroago. I. b. Castabala. X. b. Cepteminus. V. L Clarenna. 111. b. Castello amerino. IV. e. •Ceramiae. VII. b. Claterna. IV. a. Castello firmani. V. a. (Ceramie. VII. b.) Clarenna. III. b. Castello Mcn.-piorum. I. a. Cercar. VI. f. CLEHDEHITIS. X. d. Castellum Bolodurum. III. c. Cereas. IX. b. Cleonas. Vll. e. Casiellnm Bolodnrum. IV. a. Cerelis. VI. e. Clerora. VII. a. Castra. I. d. Cerinia. X. d. Cleusis. vid. Fl. Cleusis, Castra Aniba. V. f. VI. d. CEBOXESOS. VIII. b. •» Clipeis. V. e. Casira Hercnlis. I. c. CEBOBESOS. VIII» e. Clisius. vid. Fl. Clisius. Castra MinetVae. VI. b» C Castra tragana. VII. b. Ceroni. VII. e. Clisma. IX. d. Casttis noTis. VII. a. * Cersiae. VII. C * Clocoris. vid. FL Clocoxb» Castris rubris. VII. o. (Cersie. VU. c) Clodiana. VI. C Castro noTO. IV. f. Certis. V. c Cloptasa. IX. b. Cerra. IV. e. Castro noro. V. a. b, Clostris. V. c Castro trentino. V. a. * Ceruda. L d. Ce—nda. I. d. Cerutida, Clucar. IV. f. Ccsarea Paneas. IX, f* Clunia. III. a. Cesaria. IX. f. Clusa. I. d. Ceserma. VI. e. Clnsio. IV. d. CesipbunCesumCesse. . IX.. f.XI . f. . f. — 51 — FI. Fiosis. IV. c. Corterate. I. a. D. Cluturno. V. f. Cortina. VIII. e. Cnoso. Vfll. e, Cortovallio. II. a. Dablan. XI. f. Coabis. IX. i. Correunte. IX. b. Dablis. VIIL c. Coeleo. IX. di Coruihx. XI. a. DAcPETOPOBiAm. VHI, a, Cofna. IX. e. Cosa. I. d. Dadastana. IX. a. Coissa. XI. a. Cosa. III. f. Dagae. VIII. a. Colatione. IV. b. Cosebia. I. a. Dagnevana. XI. b. Colchana. XI. a. Cos—anum. VI. b. Cosilianum. DALMATIA. V. c. VI. a. b. COLCHI. X. c, Costa bellene. II. f. DALXATIA. V. c. VI. a. b. C Colchion. XI. a. Cotiara. XII. f. DAHASCEXI. IX. f. X. d. Colchis. XI. a. COTII REGSTCM. II. b. Damaspo. IX. f. Colcisindorum. XII. f. Cotrica. XII. e. Damaspo. X. d. Colla. VIIL e„ Coveliacas. III. b. DA-MIRICK. XII. e. f. Coloceia. XI. b. Cranico. VIII. f. Danae. X. a. Coloe. IX. c. *Craca. X. f. Danas. XI. f. Colofon. IX. e. Crater. v. Fl. Crater. Danova. X. e. Colonia equestris. II. b. Cremona. III. b. Danubii Fl. Hostia. VHI. a, b. CoLOPttESI. IX. C. Cresonesso. VIII. e. Darantasia. II. b. Colo traiana. I. c. CRETICCTI PELAGUS . VIII. 9, Daratbe. XII. d. Comagenis. P^ b. Creveni. VI. c. Daravescos. VII. f. Comana Cappadocia. X. a. CRHEPSTISI. I. a, Dardano. VIII. f. Comana pontica. IX. c. Crixia. II. f. Darocinte. X. b, Coraaralis. X. a. Cromen. IX. b, Daseussa. X. c. Comaru. VIII. f. Croneia Connum, I. a. * Datamissa. X. e. Comassa. X. b. Cronias. VII. e. Dccem pagds. vid. ad decera pagos» Comeli. magns. III. b. Oontona. VI. c. Declana. I. d. CoMERClUM BARBAROI&TJM. X. f. Crucio. IV. b. Degena. I. c Comitanasso. IX. b. Crucis. III. d. Deleda. X. d. Como. III. b. Crumento. VI, b» Delta. IX. d. Compasin. IX. d. Crunis. IX. f. Demelri. X. d. Conbaristum. I. b. Crusa. VII. d. Demetrift. VIII. c. ' Conbnstica. VII. a. Crusinie. II. a. Depanis. VI. e. Concobas. XII. d, Cubin. V. f. DERBICCE. XII. a. Concon. XI. e. Cuccio. V. c. (Dersera. X. e.) Concordia. IV. a. •CucuHae. III. c. Derta. XI. d> Condate. I. a. (Cucnlle. III. c.) Dertona. II. f. . Condate. I. b. Culabone. II. a. Dertum. VI. a. Condate. 1. c. Culchul, Colonia. I. f. Dcserta. XI. d. Condate. I. f. Culucitani. II. f. Desertnm. XI. d. Condate. II. a. Cumas. V. f. Desertum, ubi qnadraynta anms Condatomago. I. e. Cunissa. X. b. erraverunt filii Israel ducente Condeso. XI. b. Cutiu aureu. III. a. * Moyse. IX. e. Confluentes. II. a. Cupra maritima. V. a. DIABENE. XII. a. Ctfnfluentibus. VI. a. Curia. III. a. Diadumene. vid. ad ba*. Diad. Congusso. IX. b. Curio. X. d. Dianam. vid, ad Dianam. Conni. IX. a. Curis. IX. d. Dicat. XI. e. Conpito. anagnino. V. er Currapho. XI. e. lHgdida municipnim Selonua. VII. C Consinto. VIII. d. Curva Cesena. IV. e. Dilunto. VI. a. Constanlinopolis. VIII. b. Cusum. V. c. Dtolindsro. I. e. Contentia. VI. b. Cutias. III. a. Dios. IX- d> Convetom. I. a. Cyanes. X. c. Diospoli. VIII. £. Cordile. IX. c. Cjbate. XI. f. Diotahi. XI. d. Corfinio. V. b. •Cydonia. VIII. 4. (Dissio. VII. d.) Coriallo. I. a. Cybico. VIII. f. DITAL.1. XI. a. •Coridallo. IX. f. •Cyllenae. VU. d. DlTAUITSETtCE. X. b. (Coridillo. IX. f.) (Cyllene. VII. d.) Dium. VII. b. Corifanio. IX. d. Cyme. IX. d. Diro Duiimcdio. II. a. Corintho. VII. e. Cymiha. XI. a. Dotrmco. IX. a. Corioco. X. d. Cyparissa. VII. d. Jloganis. X. b. Coriopio. IX. c. Cypsaria. IX. e. Dolica. X- f. Coriopio. X. a. CTBEXEI Morrts. VIII. e. Domana. X. b. Cormassa. IX. f» hi montes subjacent paluli simili Dona. IX. c Cornaco. V- c Meotidi, per quam JSilus tran- Donantilia. XI. f. sit. Corne. X. f. Donatianis. V. b. Cyrenis. Colon. VIII, e. Corniclanu. VIII. d. Dorileo. IX. a. Cyrro. X. e. Corniculani. IV. a. Doriombus. VII. b, Cyibero. IX. b. Corobilium. I. c. Dorista. XL e. 13 — 52 —

Dortico. VII. a. E*nocm. DI. a. ; Filo Hasiaco. II. a. Draconis. X. b. Enna. VI. e. Filumeni. IV. c. v. ad piram. Drinum. vid. Fi. Drinum, Epara. XI. f. Fines. I. a. Drubetis. VII. a. Epetio. V. c. Fines. I. b. bis. Drusiliana. IV. e. Ephesum. IX. e. Fines. I. c. Drysiporo. VIII. a. Epidotio. IV. e. Fines. I. d. ter. *Dubris. I. a. Epifania. X. b. Fines. I. e. Dubris. IL a. Epifania. X. d. Fines Cilicie. IX. a. Dutcno. II. b. Epitanro. VI. b. Fines Cilicie. IX. c. Dnno. VII. b. (?) Epitanro. VII. e. Fines. vid. ad fines. Duodecimum. vid. ad duod, Epomanduo. II. b. Finibus. II. c. (DYB. IV. c V. a.) Eporedia. III. a. Finicum et Syriacam pelagus, IX, f. Duretie. I. b. I Eqneheto. I. d. X. d. Duro. I. c. Etaciha. X. f. Fisns EXEHCITVS. X. f. Duroaverus. 1. a. Erdonia. VI. a. Firmo viceno. V. a. Dorocassio. 1. b. Ereto. V. a. Fisternas. V. a. Dnrocortoro. I. c. Ergitium. V. c. Fixtuinum. I. c. Duroico Regum. I. b, Eribulo. VIII. c. Flacciana. IV. d. •Durolevo. I. a. Erite. VIII. a. Flacci taberna. VI. f. Duronum. I. c. Ermupoli. IX. d. Fl. Agalingus. VIIL a, .- Durostero. VII. c. Ernagina. II. d. Fl. Albinia. UI. f. <* Duroiinco. II. b. Ernolatia. IV. a. Fl. Ambrnm. III. b. (Duniho. VUI. a.) Erulos. V. a. Fl. animo. III. c. Dusepro. VIII. c. Esco. VII. b. FI. Apo. VI. c Dydymos. IX. A. Escone. III. b. Fl. Arar. 1. c. Dybanas. XI. b. Esernie. V. f. Fl. Araxes. XII. c. Dyroe. VII. d. ESSEDOSES. SCITUAE. XII. 8. b. Fl. Aretusa. X. d. Dymis. Vlil. d. Etanna. II. a. Fl. Arnum. III. e. Fi. Arrabo. IV. c. Dyosinopoli. VIII. a. ETRVBA. IV. e. Eragina. IX. b. Fl. Arsia. IV. b. Dyrratio. VI. c. Evanthia. VII. d. Fi. Aspia. IV. c. Eucarpia. IX. d. Fl. Atesia. 111. c, E. Eudagina. X. a. Fl. Aveldium. VI. «. Fl. Aventia. III. b. E irno. I. c. Eudracinum. II. c. b Euforbio. IX. e. Fl. Aufidus. V. c. Eburobriga. I. c. Eugoni. IX. e. Flavia Marci. 111. £ Ebuioduno. II. a. Eumeoia. IX. e. Fl. Aunes. XII. f. Eburom.igo. 1. d. (Euporca. VII. f.) Fl. Ausere. VI. e. Eburuno. II. e. •Euporca. VII. f. Fl. Ausere. VI. f. Ebutiana. V- f. Euristo. VII. b. Fl. Bagamada. IV. t Ecb&tanis PartiorniB. XI. t. Errone. IV. a. Fl. Be. VII. d. Fl. Bersnla. III. a. Eccobriga. IX. b. Europos. XII. a. . Excisum. I. d. Fl. Betvetelum. II. c. Eclano. VI. a. Fl. Brintesia. VI. a. Edessa. VII. b. Fl. Byleum. IX. a. Edessa. XI. d. Fl. Calidon. VII. d. Egdava. IX. b. Falera. VII. b. Fl. Calincius. XII. U Egeta. VII. a. Faleros. IV. f. Fl. Calor. VI. d. Egilan. IX. b. Faliatis. VI. c. Fl. Cap. VIII. a. Egirca. VII. b. Falis. V. d. Fl. Castnr. IX. e. FL. Chnlcnl. IV. e. EGVPTTS. IX. d. Fano fugitivi. IV. f. Fano furtunae. IV. b, Fl. Cleusis. UI. c. Ehene. IX. c Fl. Clisins. IIL a. Ehetiom. VL a. Fano martis. I. a. Farfar. V. d. *FL Clocoris. V. 1». Ela. IX. d. Faventia. IV. a. (Fl. Clotoris. V. b.) Elatia. IX. d. * Febrateriae. V» e. Fl. Comara. V. b. Elatia. VII. e. (Febraterie. V. e.) Fl. Crater. VI. e. bis ibidenu Klegarsina. X. C. Fenchi. IX. d. Fi. Cynips. VI. f. Elegio. IV. a. Fcrentinum. V. e. Fl. Cyrns. XI. c. El.fanuria. IV. £. Feresne. I. c. Fl. Drinnm. V. c. Elrphanti. v. In hts locts Elephanli Fevos. v. FJnvius Fevos. FL Ebrns. VIJ. b. nasruntur. Ficum. v. ad ficnm. Flegc^—ma. XI. b. /leeosma. Eltusina. VII. e. Fidenis. V. a. Fl. Elenter. X. d. Elcuteroa. VIII. e. Fidenis. V. d. Flenio. L a. Eliherre. 1. d. Fidentia. III. C Fl. Escns. VII. b. Eliopoli. IX. £. Figlinis. II. a. Fletione. 1. b. Elns.. IX. c. Filadelfia. XI. f. FL Evvenos. VII. d. F.Umaidc. XIL £. Filena. L c. Fl. Feros. II. c. Etnroa. X. e. Emona. IV. b. Eoeca. XI. f. ^- 53 —

Fl. Frigido. IV. a. Fl. Simetns. VL e. -GadetiuKa. t>. Provincia Gadetiufia. Fl. Ganges. XII. a. Fl. Sygris. XU. a. Gaete. VIII. a. Fl. Ganges. XU. £ Fl. Tanno. VI. e. bis ibid. Gaganh. VII. a. * FI. Garunna. I. c. Fl- Ticenum. IIL b. . •Gagonda. IX. c. FI. Genesis. Vj. c. bis ibidetn. FI. Tiliabinte. IV. a. Gagonda. X. a. Fl. Girin. VI. e. GALATIA. IX. a. Fi. Gratet. VI. b. FJ. Tinna. V. a. Galatia. vid. Tanais. VttL b, •Fl. Hadra. III. a. Fl- Tistila. III. a. Galaxia. I. d. Fl. Hermon. IX. d, Fl. Tontus. VIII. b. GAIXIA COXATA. I. b. c. •. FJ. Herninum. V. a. Fl. Tygris. XI. e. GAIXIA COKATA. L b. e. Fl. Heromicas. IX. £ Fl. Varum. II. e. Gallicum. VII. c Fl. Jala. II. c. Fl. Varusa. III. a. Gallum Gallinatium. V. &. FI. Indus. XII. d. FI. Ubartum. III. b, GASDABI IXDI. XIL e. FJ. Jordanis. IX. e. Fi. Vesidia. III. b. Gangaris. IX. a. Fi. Isex. IV. a. FI. Victium. IIL a. GARAXASTTES. VII. d. Fi. Ivaro. III. C. Gardellaca. IV. c. Fi. Labonia. IT~ e. ' FI. tJmatia. III. b. Gargara. VIII. f. Fl. Latis. II c. Fl. Umbro. III. b. Garmias. IV. b. Fl. Licenna. IV. a. FI. Urabro. III. f. quater. ibidem, Garsi. IX. b. *F1. Liger. I. b. FLDMEIPEBSI. XI. b f. * Garnnna. v. Fluvias. FI. Lucus. II. f. Flumina. vid. ad duo flum, Gasaupala. III. e. Fl. Lvgura. IX. -a. Flusor. V. a. «•Gaulita. XI. b. * Fl. Macra. III. a. Fluv. Carunna. I. c. (Gaultta. XI. b.) (Fl. Marca. III. a.) FL Vulpis. H. e. GEDALCSHJK. I. f. Fl. Margum. VI. b. Gegeta. 111. f. Fi. Marta. IV. e. Fociana. XII. b. Geluina. XI. b. Fl. Matava. IV. b. Fons. VII. f. Gemellas. III. e. Fl. Mednacum. III. C, Fons Camerata. II. d. Gemenello. II. e. Fl. Minde. IX. e. Fons Scabore. XI. e. . GEXIHAS. II. b. FI. Mindc^. IV. e. Fonte potamiano. III. e» Geminas II. b. Fl. Misco. IV. c. Fonte timavi. IV. a. Geminico vico. I. C. Fl. Misiu. IV. c. V. a. Formis. V. f. Gendaram. X. e. Fl. Miso. IY. C Foro. II. d. Genesis. vid. FL Genesis. Fi. Musalla. II. a. Foro Adriani. I. a. ^ Gennava. II. a. Fl. Nelurum. IV. e. Foro Aureli. IV.

GuetiberVftlL t Hic Alesander Responsum accepit Ins.— s- VIII. c. Acritus. Gurbita. VIL a. usqueqoo Alexander XLl. c. lns. Acrocerus. VI. b. Gurra. V. e. Hiera. VUL t Ins. XH. f. Arcirse. (Gydoma. VflL d.) Hierapoli. IX. e. Ins. Arva. IV. c. HierapoIL X. f. — VHl. c. Ins. b— Hiereo. VUl. b. Ins. Bertula. 1U. d. H. HlBOAE. XI. C. Ins. Boa. V. c. Hispa. X c. Ins. Boaris. 111. d. Hadra. vid. Fl. Hadra. Histriopoli. VIH. a. Ins. Bouenna. Hl. d. Hadre. V. a. Hormucopto. VHI. f. Ins. Brattia. V. c. Hadrianopoli. VI. c. Horrea Margi. VI. c. Ins. Brigades. VI. fe. HadrianopolL VIII. a. Horrea. v. ad Horrea. Ins. Calliopa. VI. f. HadrianopolL VUL d. Ins—isi. VHl. e. Carisia. —T—G-fl.-Xl. e. Ho&tia.jt.Tygrti. Ins. Casara. XI. e. Hadrianuteba. IX. d. Hostiho. VIII. a. HADRIATICCM PfXAecs, "yi. d. VII» Ins. Cephalania. VI. c. Hostilia. IV. a. Ins. Cephalena. VI f. d. e. f. Hostra. XI. d. Hadrito. V. f. Ins. C—s. Vlll. f. chios: Hadu. XI. d. *Hyppium. IX. a. Ins. chio—VIH. e. chio*. Haila. IX. e. Hyppone. regio. UI. e. Ins. Corcyra. VI. b. Hale. V)ll. c. I. Ins. Coria. Vlll. e. Halesa. VL e. Ins. Corsica. 111. d. bis. Halia. X). d. Ins. Crocira. VI. c. Halisso. VII. d. Iaciacis. 111. c. HalviUo. IV. f. Jala. vid. FI. Jala. lns. — laria. 111. d. Cunicularia, Hammeo. VI. c. Jammura. X. d. Ins. Curica. IV. b. Hapsum. VI. c. ICAHPESSES. 1. d. Ins. Cynura. VII. d. Harae. X. e. Icentiae. VI. d¥ Ins.—prusa. XI. e. Cyprusa. Haribus. VI. e. Icidmago. L f. Ins. Cvrona. VU. d. Haris. X. c. lciniaco. 111. ,b. Ins. Cytera. VII. f. Hariha. XI. b. Icorigium. 11. a. Ins. Delo. Vlll. e. Hasia. 111. a. Ins. Diabate. VII. f. Hasis. X. b. ICTIO FAGI. XU. d. Ictodurum. U. e. — VHl. e. Ins. Diabate. Hasta. U.-f. Ins. Dicaris. VII. f. Hasta. 111. f. Idiminio. VI. a. Idimo. VI. c. Ins. Dion—VHl. e. Dionis. Haste. XI. d. Ins. Dionisa. VUl. e. Haste. XI. e. Idomenia. VII. b. Ins. Dyme. VI. e. • Hatera. VII. b. JEPiHcx Novvx. VI. e. VU. d. lns. Egilta. VI. e. •HatUa. IX. e. IGELM MARE. VI. e*. Ins. Faria. V. c. Hatris. XI. e. llio. Vll.d. Ins. f— codes. VI. e. funicodeS. (Hattta. IX. e.) Ins. Galltata. 11. f. Hararra. IX. e. llio. VIII. f. IHiberre. 1. e. Ins. Hcl-u. VIII. a. b. Hdru, Heba. XI. d. Ins. Hercnlis. 111. f. Hecantopolis. XU. d. ILN£ROE. IX. a. In alpe. IV. a. Ins. Herculis. VI. f- Heldo. X. d. Ins. Hic—VHl. e. Hicaria, Helega. IX. c. In alpe graia. II. c. Ins. Icaiia. VHI. e. HeleHum. U. c. In alpe julia. IV. a. Ins. J—. 111. f. Jovis. Heletiorum. vid. Arenticam. In alpe maritima. 11. e. bis. Ins. Isa. V. c. Heliaramia. X. e. In alpe pennino. UL d. Ins. Issa. V. c. Heliana. 111. b. Inaronia. V. c. Ins. It— VII. d. Itace. Heraclea. VI. b. Inata. Vlll. f. Ins. Ladestris. VI. b. Heraclea. VII. b. Ins. — IX. d. Ins. Ledas. Heraclea. VIII. b. In Candabia. VII. a. In Cilissa. X. a. Ins. Lemnos. VUL e. Heraclea. IX. a. Ins. Leucadia. VI. f. Heraclea Santica. VU. c. Indenea. V. b. b. Ins. Leuce. VIH. e. Heracleo. )X. d. — ndesina. U. a. Indesina. Ins. Linie. VIII. e. Heracleo. IX. d. bis. IXDIA. XII. a. e. f. Ins. Lipara. VI. f. Heracleon. IX. c. In his locis Elephanti nascuntur. Ins. Melita. VI. b. Heracome. X. f. XII. f. Ins. M—lo. Vlll. e. Micalo. Herasicamina. VIU. «. . In his locis Scorpiones nascuHtur. Ins. — III. e. Monsis. Herclanhtm. VI. d. . • XH. e. Ins. Naxo. 11. f. Hcrcul. Rani. V. C Inimurio. IV. a. Ins. Ostodis. VI. e. Hermoca. Vlll. c. In monte. X. a. lns. Pamados. IV. e. Hermomacum. 1. b. In monte bulsinio. VL a. . Ins. Pa - asta. 111. d. Panasta, Hermonassa. IX. b. In monte Carbonario. V* C. Ins. Paxus. VI. f. Herninum. vid. Fl. Hera. In monte grani. V. e. Ins. Pol—pon—ios. XI. e. Poltapo- Heruwlem antea dicta, nunc Helva In monte Tauro. X. a. nenos. capitolina. IX. e. In portu. 111. e. Ins. — 111. f. Poraus. HiBEaiA. XL c. Ins. — XI. c. Ins. Proco—essus. VIU. c. Proco- Ins. —XII. f. nessus. Ins. A—t—. VUl.c. JchiUis A dicla. Ins. Pullaria. IV. b. Isnmbo. XI. b. Larinum. V. c. Ins.—yitder. XI. e. Tns. Pyrodes. Isunisca. III. c, Larissa. VII. a. Ins. RHODOS. IX. e. f. ITAIJA. III. a. c. IV. V. harissa. X. a. Ins. Ru—a. 111. d. Ruraria. Ivaro. vid. Fl. Ivaro. Larissa. X. e. Ins. Sasonis. VI. c. - Ivavo. III. c. Lassora. IX b. Ins. Sasonis.^VI. f. Julio booa. I. a. Lateas. Demetriu. TIIL C Ins. S—omara. IV. a. Sepomaria. Juliomago. L b. Latis. vid, Fl. Latis. Ins. Siranna. IV. f. Juliomago. 111. a. > Lato. VIII. f. Ins. Sissa. IV. c. Juliopoii. IX. a. Latro. VII. b. Ins. - - - XII. f. Solar. JOTCGI. IV. *. b. Laude pompeia. III. b. Ins. Solentii. V. c. Laudiciaca. IX. b. lns. Stira. VII. f. L. Laudicia Scabiosa. X. d. Ins. Strongile. VI. f. •Laudiciae. X. d. JLaboma. v. Fl. Labonia. Ins. —as. VIH. e. Thas, (Laudicie. X. d.) Lac. As—. IX. e. Aspaltidis* Ins. Tanris. VI. a. I.3udicium phylicom. IX, e. Lac. avernus. V. f. Ins. Thilos. XI. e. Lavinium. V. e. Lacedemone. VII. e. *Lav\scone. II. a. IHSUBBSS. III. a. bis ibid. Lacene. VI. d. Insola. — I. f. Laumellum. 111. a. Lacenium. VI. c. —ninen. I. a. vid. Insnla. Laumium. VI. «. LACOSTICE. VII. e. Insula.—aria. II. f. Arenaria. Laurento. V. e. Lactora. I. d. Issn.A CBETICA. VIII. e. f. Lauri. 1. b. Insula Cypros. IX. f.- X. d. LACTOBATE SAUCI. I. e. , LAZI. IX. a. IUSGLA CrFBOS. X. d. Lacum Losonne. 11. b. Laho. XI. c. v Insula Erkronis. IV, c. —c— Vlll. c. Lacus—. Lebedo. IX. e. Insula Herculis. III, d. Lacus acerusius. V. f. Ledena. VIII. e. lnsula L—. I. f. Lacus—son. VIII. f. Asson. Lederata. VI. e. Ins. L—sbos. VIII. e. Lesbos. Lacus Beberaci. XI. e. Legedia. I. a. Ins. Pa—ton. VIII. e. Parpatton. Lacus Clisius. II. c. III. a. Lehela. XI. c. Insula. SARDIHIA. III. d. — VIII. c. IX. a. Lacus Dor. Lemavio. I. a. Lacus et mons Ciminus. IV. e. f> Insula S—ron. I. d. Suoron. Lacus Losanensis. II. b. Lemelli presidium. I. d. Ins. S—s. VIII. e. Synas. Lacus Meotidis. VIII. b. c Leminco. II. a. Insula Taproba—e. XII. f. Taprobane, Lacos Mori. IX. d. Lemuno. I. b. Ins. Um— XI. c. Lacus Nenus. II. c —Lenur. I. a. * Ins. — VlH. e. Zephice. —acus N—dicu— VIII. e. Lacus Ni- Lepavist. IV. C. In Summo pennino. II. c. ludicus. Lepidoregio. III- c. In Summo pyreneo. I. e. * — acus —osap— VIII. e. Lacus nu- Lepti magna. VII. d. lns. Ursaria. IV. b. saptis. Lethi. VII. e. Ins. Vulcani. VI. e. Lacus Salinarnm. hic sai per se con- I^euceris. III. b. ficitur. IX. a. Ins. Zachintus. VI. f. Lacus Tibris. IX. f. Leacopetra. VI. f. bis ibid. Ins. — VIII. e. Zerrios. Lacus Tritonum. VIII. d, Levefano. I. b. Interamnio. V. d. Lacus Tritonam. VIII. e. Leusaba. V. b. Interamnio. vid. Nteramnio. Lagalasso. X. c. Leusino. VI. b» Intercisa. vid. ad intercisa. Lagania. IX. a. Lgilgili Colonia. II. d. Inter Manana. V. d. Lalla. XI. b. Libarnura. II. f. Interocrio. V. a. " Lamasbua. 1*. d. Libarnum. III. d. Inter primum. V, b, Lamasco. VIII. f, bis ibidem. LIBURHIA. IV". b. c. V. a. Lamatis. V. b. Inuca. V. d. Lambafudi. II. e. Licenna. v. FI. Licenna. Invinias. V. f. Lambese. II. e. Lignido. VII. a. bis ibid. Jonaria. V. C. Lambiridi. II. d. LIGIBIA. II. e. f. HI. d. Joppe. IX. e. Lambrura. 111. b. Liba municipium. VI. C Jovallio. V. b. Laminie. VI. e. I.ilvbeo. VI. e. Joria. V. a. Lamnas. V. b. *Limnum. I. a* Jovis Larene. V. c. Lamnia. IX. e. Lince. IX. e. Jovis pago. VI. c. Lamniana. V. c. l.intoinagi. I. «. (Lamnum. I. a.) Jovis penninus, id est Agubio. JV. f. Lampsilii. II. f. Lisia. VIII. e. Jovis tifatinus. V. f. VI. d. (Laniscone. II. a.) Liso. Vlll. e. —ovisurius. V. 111. c. Jovis urius. Lanserio. XI. a. Lissum. VI. b. Ipponte diarito. IV. c Lapbeto. X. d. Literno. V. £ Iria. III. a. Lapidaria. III. a. Litiutn. VIII. f. Isaria. IX. f. Lappa. VIII. e. Liviana. I. e. Iscadumno morum. I. a. Larabus. IV. e. Liviana. III. d. Iscopolis. IX. d. Large. II. b. Livissa. VIII. C Xargiana. VII. C Iseum. IX. d. ter ibidem, Loci DFBEGI. VIL C. 14* Isex. vid. Fl. Isex. * Lominio. I. e. Issos. X. d. (Lommio Mnnicipio. 1, e.)] ISTERIAIstamolstonium. . VII,IV V. . . ebe.. . I.ongaticoLoposagioLoraoo. V.. . IVIIb... «au. — 50 —

Loriaco. III. c. Mallo._ X. d. MEDIO. MISOB. XII. b. Lorimna. IX. f. Manange. V. e. Medocia. X. a. •Lorio. Y. d. Manduris. VI. b. Mednacom. IV. a. Losodica. III. b. Maniliana. III. e. Mednacnm. vid. Fi, Med. Lotera. — I. e. MASIRATE. VIII.' b. Meduanto. 1L a. Luca. HL d. Manliana. III. f. Megaiopili. VII. e. LCCCASIA. VI. e. MASIBATE. VIIL b. Megalasso. X. a. Lucis. VI. £. Manliana. III. f. Megalasso. X. b. Lnco. II. d. Manoris. IX. a. Megara. VII. e. Lnco Boramai. IL £, Mantala. II. a. Melantnm. X. a. Lucos. VI. b. Mantua. 111. c. Melcati. IX. d. Luccullianis. II. e. •Macra. vid. .Fl. Macra. Meldiis. VII. b. Lucus Basaro. X. c (Marca. vid. Fl. Marca.) Meleagrnm. X. e. Lucus. v. Fl. Lucus. Marcianopolis. VII. c. Melena. VII. d. Luddis. IX. e. Marcomagus. II. a. Melena. VII. e. Ludnara, II. a. MABCOJIAXSI. III. C Melena. VIII. c. Luenna. IV. b. MARDIAXE. XII. a. Melentenis. X. f. Lngdnne capnt galliarnm. II. a. Mare Hyrcanium. XI. C. Melfel. V. e. LfcGDCSENSES. I. a. b. C. Maria. IV. a. Melissirgin. VII. f. Lugduno. I. a, Marianis. III. d. Meliosecto. II. a. Lugione. V. b. Marinianio. IV. a. Mel^-tiana. VIII. b. Melontiano. Luliaco. II. a. Marinianis. V. a. Melta. VII. c. Lullae. IX. a. Marinna. IX. d. Membione. IV. f. Lunae. III. d. Marrubio. V. b. Membrissa. IV. f. Lunam. v. ad lnnam. Marsonin. V. b. MEMSOCOJSES ETHIOPES. VII. f. Luncaria. I. d. Marta. IV. e. Memphis. IX. d. Luotulis. V. a. Martae. VI. d. Menturnis. V. f. LCPIOSES SARMATE. VII. a. Marta. v. Fl. Meote. fossa facta per servot Scu- LCTOBES. XI. c Marlis. II. c. tar—um. VIII. b. Luppia. VI. b. Martis. v. ad Martis. Mesar filia. III, d. Lttra. I. b. Masclianis. VII. a. Mesambria. VIII. a. •Luria. 1L a. Masilia Grccorum. IL d. MESIA IHFERIOR, VI. c. VII. a. Lusiene. V. ». * Maslubio. I. f. MESIA SUPERIOR. VI. a. b. Lusomana. V. a. Massara. I. c. MESIAIES. III. a. Luteci. I. c. Matava v. Fl. MaUTa. Mesochoro. VI- b. LIBICCM PEXAGCS. VIII. d. e. f. IX. Mastrnm. IX. b. MESOPOTAIIIA. XI. a. e. d. e. Matavone. II. d. Mesorome. X. b. LlBlCCX PELAGCS, VIII. C f. IX. d. Matanrum. IV. b. Messana. VI. e. LICIA. IX. e. Materno. IV. d. Messene. VII. e. Lysa. IX. e. •Matidiae. I. d. Mesjla. IX. c. (Matidie. I. d.) Meteglo. I. c. Matidis. VIII. e. (?) Metiu. X. f. M. Matilone. I. a. Metridatis regnum. X. e. M— scone. II. a. Matucone. Metta. XI. d. Macara. VIII- c. Matreio. III. b. Meranie. IV. f. MACEDOKIAE. VI. c. VIL a.b. Matricorum. II. a. Micenis. VII- e. Macharta. XI. e. Matuasco. X. a. Micolito. VIII. d. Blacomades rainores. VI. d. Matucaio. IV. b. Mideo. IX. a. Macomad Selornm. Tll. e. * Mauritaniae. II. d. Mihago. IX. a. •Macra Fl. III. a. MAIROCESI. V. b. e. M—ascolpus. VII. e. MSascolpus. Macrinum. V. b. MAXERE. XII. b. Milatis. V. c. Macrontecos. VIII. b. e. Maxula. V. e. Mileopoli. IX. d. Macronteros. VIII. b. Mahara. XI. a. Mileto. IX. b. MADOBALASI. XII. a. Mahatanhur. V. f. Mileu Colonia. II. e. Madus. I. a. Meciris. VIII. e. Mindo. v. Fl. Magabula. X. "a. —deia. IX. d. Medeia. Minnocerta. XI. e. Magaris. XII. & Mcdia major. XI. b. Minodum. II. b. Magia. III. a. Medianis. III. b. Mino mcduaco. IV. a. Magnana. X. a. MF.DIA PBOTI>:CIA. III. b. C Mirones. IX. c Magnetia. IX. «• Media provincia. IV. c. Misco. v. Fl. Misco. Magno. V. b. (Medilano Saneorum. I. ».) Misium. XI. b. Magri. III. e. Mediocera. V. e. Misiu. v. Fl. Misiu. Magrns. XI. d. *Mediolano. I. a. Miso. v. Fl. Miso. Magrns XI. e. Mediolano. I. b. Missos. IX. c Mahaca Cesarea. IX. c. Mediolano- I. f. Misua. V. e. Maio Meduaco. IV. a, Mediolano autercorum. L b. Mitricum. I. b. Maletum. IX. e. Mediolanum. III. b. M—nerica. II. a. M— merica. Malicbi. IX. C MEDIOMATKICI. II. a. Mocasnra. VUI. b. — 57 —

Modolena. I. f. Nasibi. XI. b. bis ibid. Noceios. V. b, Mogontiaco. IL b. NASIC. II. c. Nocotesso. X. c Molchia. XI. b. Nastae. X. £ Noeto. VIIL d. Mompsistea. X. a. «ola. VI. d. Natiolom. VI. a. NomarrncL V. b. Monilia. v. ai Mon» NATIO SEXOBUM. VII, e. Nomento. V. a. Monim. VIII. c. Navalia. v. ad nav. Nonas. V. a. Monogami. IX. d. Naocanio. XL £ Noreia. IV. b. bis ibidem. *Mons balabo. VI. b. NaucratL IX. d. Noaico. IV* b. (Mons balado. VI. b.) Navoae. III. b. Norrc VI. a. Mons Catacas. XII. a. Nanpactos. VIL d. Noraria. v. Fl. Novaria. Mons Daropanisos. XIL e. Nauporto. IV. b. Novas. v. ad novas. Noresio. IL a. Moss FERATUS. I. e. Nantagino. IX. c» Novioduni. IV. c Moss Isreus. XII. b. Neapoli. UL d. Noviodnni. VIIL «. Moas LTMODUS. XII. f. Neapoli. V- e. NoviomagL L c. Mons Oliveti. IX. e. NEAPOLI. VI. d. Noviomago. II. a. Mosrs PASVERDES. X. c. Neapoli. IX. e. Noviomagus. L c Mons Syna. IX. d. hic legem accepe- Neapolis. VII. f. Noviomagos. IL a. runt in monte Syna filii Itrael. Neapolis. VIII. d. Noviomagos. II. b. Moirs TAURUS. XI. b. c Nedibus. II. f. Novis aquilianis. IV. •» Monte. I. e. Nedino. V. a. Honte aureo. VI. b. Nteramnio. VI. e. Montemno. VII. c. Negla. IX. e. Nuceria. VI. d. Monumenta regum. XI. e» Nehala. X. e. Nuceriae Apulae. V. c. Mopti municipium. I. £ Nelurum. v. F1. Nucerio IV. f. Morginno. II. a. Nemea. VII. e. Nudionnum. L b. Morum. v. Iscadmnno. Nemesa. X. d. Nueriola. VI. d. Mose. II. a. Nemeseo. VIII. f. Numana. IV. c. Mose. II. a. Nemetaco. I. b. NcMIBARUM. II. d. Mothone. VII. e. *Nemeto. v. Aug. Nemete. Nnmitnriana. II. f. Mova. IV. d. Nenniso. I. f. Nnra. IU. d. MnbsL IV. e. Kyssiliime, IX. c. Maharnr. III. d. Neocessaria. IX. c. Mnnicipio. VI. c. Nepe. IV. f. Mnrsa major. V. b. * NERDASI. IX. a. b» o. Mursa minor. V. b. Neretum. VI. b. vJbilonna. II. b. Musalla. v. FI. Musalla. Nerichonte. IX. e. Oboda. IX. e. (Musiubio Horreta. I. f.) Neroma. IV. a. Occaraba. X. e. •Muslubio horreta. I. f. Neralos. V. e. Ochirea. XII. e. MUSOJTIORCH. L e. "* Ocrocenaario. VI. C NESAMOSES. VII. f. MUSULAMIORCM. II. d. Octacascam. X» f* Mutia. IV. e. Nesas. VlIL f. Octodaro. II. c Matina. III. c Netido. VIL d. Ocarara. X. d. Muziris. XII. f. Nible. VI. e. Odessos. VIII. a. Mys—y. VUI.b. Mysucy, Nicea. VIII. c Odiana. III. f. Nicea Nialia. XL £ Odabria. v. FJ. Odubria. N. Niciu. IX. d. Ole oberda. X. b. JNABABES. I. e. Nicomedia. VIII. c. Olera. IV. e. NABCRSI. II. c. Nicopoli. X. b. Olivam. v. ad olivaa. Oljmpia. VIL d. Nacolea. IX. d. Nicopolistro. VII. e. Nagae. XII. a. Olympom. VU. b. Nigella. v. FI. Nigella. Ombos. VHI. £ NAGMCS. I. f. NIGIHEGETCU. VUI. d. Onellana. V. i. Naharra. XI. e. Nigrinianis. VII. c. Oneo. V. c Naharre. XI. e. Nigro. X. b. Onoadas. XI. f. Naisso. VII. a. Nigropnllo. I. b. * Opiae. IU. b. Nalados. VII. d. Nilns, hoc ilamea quidam Grin vo-

Ornbicaria. XII. d. Patavis. IV. a. Picns. IV. e. Orsns. vid. FL Orsns. Patavissa. VII. c. PidU. IX. e. Ortona. V. b. Pathras. VIL d. Fiho. VII. c Ortosias. X. d. Patinae, XII. f. Pileiam. XIL e. Osa. Colonia. VI. L - Patras. IX. f. Pinlado. XL C Oscanidati. XIL b. Patrico. VIII. L Pinna. V. b. OsisinL I. a. Paanisso. VIII. a. *Piramum. X. a. Ostia Eterni. V. b. Pausulas. IV. c. PIRATB. XII. f. OstU. Fl. Bodani. II. d. Peda. XI. f. Piretis. V. a. Ostracine. IX. e. Pedonianis. VII. b. Pirotorto. IV. b. Osnos CTTHAB. XI, c Pegella. IX. b. Pirusio. IV. d. Otresa. IX. a, Pelendova. VII. a. Pisandes. VI. a. Orilia. 1V« a. Pella. IX. «. Pisavis. II. d. Peloriarca. XI. f. Pisauro. IV. b. Pelusio. IX. d. Pisauta. XII. f. P. PESASTII. VIII. a. Piscinas. III. e. Fenino. v. in snmmo pennino. Pisida Municipio. VI. e. x aala. v. Fl. Paala. Penninns. v. Jovis. Pisis III. d. Pacbe. VII. e. Pennolncos. II. b. Pistoris. III. b. Pacianis Matihe. II. d. PEHTAPOUTES. VIII. d. Pistum. VI. c. Paduando. IX. C Perdioricto. VII. d. Piti. VIII. a. Padum. vid: ad padum. Pergamo. IX. d. Pitinum. V. a. Padns. v. Fl. padus. Perge. IX. f. Placentia. III. b. PAFLAGOXTA, IX. b. c. Perintus. VIII. b. Plateas VIL e. Pagaris. X. e. Pernaco. I. c. Plotinopoli. VIII. a. Pagas. XI. a. Pernicide portum. IX. e. Plumbana. vid. ad plomb. Pagrum. X. b. Perre. X. f. Pocrinio. I. c. Palacrinis. V- a. Persepolis conmercium. Persanim. Pola. IV. b. Palalce. IX. c. XII. d. Polemonio. X. a. Palephato. IX. f. PERSIDA. XI. f. XIL d. Polentia. II. c. PAI.ESTISA. IX. f. X. d. Pesinunte. IX. a. . Polentia. III. a. Palibotra. XII. e. . Festnm. VI. e. Polentia. IV. c. Paliuris. VIII. e. Petarione. IV. c. Pomodiana. VII. b. Fallanum. V. b. Petelia. VI. b. Pomone. III. b. Pallia. vid. Fl. Pallia. PETEI.. L. LETICA. VIL e. YIII. «. Pompeiopolis. IX. b. Palmaro. vid. ad palm. Petenisca. II. b. Pompeiopolis. X. d. bis, Palmatis. VII. C. Petra. IX. b. Pompeis. VI. d. Palmvra. X. e. P—rensibus. III. c Fetrensibus. Pons Servili. VIL «, Paltol X. d. Petris. VII. b. Ponte. II. a. Palttas. XII. «. Petris. IX. e. Ponte Adriani. V. d. Palndes. XI. d. Petrnm viaco. 1. b. (Ponte Alitti. VII. b.) Pamphilicum pelagns. IX. f. Peutalia. VII. b. •Ponte Aluti. VII. b. PA33OXIA ISFEBIOB. V. c. ,VI. a. Phacusi. IX. d. Ponte Aufidi. VI. a. PATXOSIA SIPEMOB. IV. b. c. V. a, b. Phalcara. XI. e. Ponte Augusti. VII- «. Panopoli. VIII. f. Fhamacorium. IX. a* Ponte Drusi. III. c. Panonno. VI. e. Fhara. IX. d. Ponte saravi. II. b. Pantycne. XII. d. Phara. XII. e. Pontes caldis. I. b. Paphos. IX. f. Pharca. XIL e. Ponte sonti. IV. a. P.iracata. XI. b. Phaselis. IX. f. Ponte vetere. VII. b. FARALOCAESCTTHAE. XI. h. Phasin. X. b. POSTICI. IX. b. c. ParatianU. II. f. Phemenio. VIII. L Pontos. VI. f. Fardua. VI. a. Phenica. VIII. d. POITTCS ECXIHCS. VUI. C IX. «. Parentio. IV. «. Phenice. VI. c. P—ntus. polemoni— IX. c pontus raresaca. XI. £. Phenicc VIIL f. polemoniacus. Parhe. XII. b. Philacon. IX. d. Popleto. II. f. paricea. XII. b. Philadelha. IX. d. Popnlonio. III. e. PAJUSI. II. a. Philadelfia. IX. e. Populos. IV. c 1'arinm. VIII. f. Philias. VIII. b. Pordonnium. X.- f. Farna. III. C Philippis. VII. f. Porolisso. VIII. a. FAKXACI. IX. e. Philiscn. VIII. L Porsulis. VIII. d. PARRIA. XI. f. Philium. IX. a. Port. B—t—um. VIII.«. Boeotomm. Parihona. XII. f- Fhilocalia. X. a. allire. VIII. a. ForUCdBire. Pascara. XII. a. Philomelo. IX- a. Port. Epetius. V. c. Fastinm. VI. b. Phinipopolis. VII. bi Portipa. XII. d. FATABVS. Fl. I. a. t. FluviBs. PHOEKIT. X. d. Port. Meomens—m. VHI. a. meomtif Patamo. IX. f. PBKTGIA. VIII. f. IX. a. b. sium. Paiara. X. a. Phrrstanite. IX. c Port, Salontinum. VI- c. FATATIA. Ltb. FICEJEM. IV. c V. «. Port. Themomontes. YIII. a. .— 59 — - Portualta. X. b. Pyreo. VII. e. Bi—na. Ht i. Bicina. Portum. v. ad portunv Pyrgos. IV. f. Bicina. IV. C Portunamneto. I. b. Pyrgos. V. 4> Bidnmo. I. a. *Portns calonitanns. V. C. Pyrgos. IX. e* BIGKR Fia. L a. via\ FL (Portns calouttanus. V. c) PTBOGEM. VII. c (Riger. v. FL) Portns Epilicus. IV. c. Pytane. X. a. Bigomagos. II. a. Portus—. VIII. a. Helodos. Bigpnum. v. FL Rigonnm. Portns Hercnlis. III. f. BIKESICA. VII. c VIII. a, Portns longns. II. f. Rinocorura, IX. e* Portns Pediae. VI. a. Q- Biobe. 1. c. Portns Planaticns. IV. b. Bisapa. X. f. Portns Senia. IV. b. QoADi. IV. a. b. Bisca. IV. f. Portus tragecynus. VI. f. Quadrata. III. b. Bitnmagns. I. b. Portus tnrris. VI. a. Quadrata. IV. c. Bobrica. L b. POTAMIAE. X. a. Qnaeri. IV. a. Bodani. vid. Oatut FL RedanL Potentia. VI. b. Qci BI. PBAHCU I. a. fortassis Cha- Bodium. I. b. Potomia. IX. a. - mavi qui et Franci, Bogmorum. IX. b. Preneste. V. b. uintiliana. VI. f. Boidomna. I. £. Presidi diolele. IV. e, ?uintiJiana . VIL d. ROXA. V. d. Presidio. VI. e. Bomesiana. VIL a. Presidio. VH a. Romula. IV. C Presidio. VII. e. R. Romnla. VIL «. Presidio. IX. e. Rone. I. f. Prcsidio Dasmini. VI. c. Kababatora. IX. e. Roschiiea. XL d, Presidio Pompei. VIL a* Bache. XI. e. Bosos. X. d. Presidio Silrani. VI. d. Badriapi. IV. a. ROXIXANI SABSATE. Vlll. b. Presidium. I. d. Bagandone. IV. ib, Bnbico. v. FL Robico. Pretonio. VIII. f. Bages. XII. d. Bubicnm. v. FL Pretorio. I. e. Bagnrio. V. c. Bnbos. VI. a. Pretorio. Vli. a. Bama. II. e. Bndas. VI. a. Pretorio. VII. b. Bamma. XI. f. Bnfini taberna. VL e» Pretorium. VII. e. Bana. XII. e. *Ru.as. III. d. Pretorinm Agrippine. I. a, BABGIASS. XIL a. Baglata, III. e. Pretorium Larerianum. V. C Banilnm. VII. c. (Ruha. I. e.) Priapos. VIII. f. Baphanis. X. d. •Ruhai. I. f. Priferno. V. a, Bapis. III. b. BCHI. SCTTSAE. XI. & Priscn taberna. VII. f. Bapsa. XII. d» Rusahu. municipiam. I. e. Pristis. VII. c. Baranna. I. b. Bnscione. I. e. Promona. V. b. Basa. IX. e. Basibricari. 1. d. Promontorium pyrenenm. I. e. Batiaris. VII. a, Busicade. Colonia. lh e. Pronetios. VIII. C Batibis. I. a. Busidara. VII. a. Propasta. Xll. h. Batumagus. I. b, Busippisir municipio, L e. PHOTINCIA GADETIUUA. III. e. f. IV. Batupis. I. a. Buspe. V> f. d. e. f. V. d. BACDIAWI. XIL d\ Buspina. V. f» Prnsad. Olympum. VIII. f. Barenna. IV. b. Bustici. III. t. Prusias. VIII. f. Baugonia. XI. b. Bustunum. v. FL PsACCASI. VIII. C BAUKACI. II. b. Basncum. Colotvf* PSACCCAKI. IX. a. Bieate V. a. Batarau. XI. f. Ptemari. IX. C. Begia. X. f. BUTKSI. I. b. Ptolemaide. IX. f. Beginea. I. a. BCTESI. I. c Ptolemaidonar. IX. d. Begino. IIK C. Bntharoto. VI. C Ptolomaide. VIII. d. Begio. VI. f. Publicanos. vid. ad publicanos. Begio. VIII. b. Pndiho. VIII. «. BKGI. OTHASPA. m. b. s. Pudput. V. e. Beila. X. a. Punicum. IV. -f. Beis Apollinaris. II. i, Oaba. X. C Pnnicum. VI. c. Bemetodia. VII. a. Sabarie. IV. e. - (Pnramum. X. a.) Bemista. IV. c Sabate. IV. f. Potea. V.. e. Bene. XI. e. Stbatium. VIL h, Putea nig». VII. re. BEBTIGES. I. c. Eervigen. Sabatra. IX. C Pntea Pallene. VL e. Besinnm. VI. b. Sabbin. XI. e. Pnteo. V. f. Bessaina. XI. d. Sabis. IV. b. Pnteolis. V. f. Beressione. I. f. Sabrata. VI. f, Pyctis. XII. d. Bhana. XII. e. Sacis. IV. a. Pylae. VIII. c Bhasnm. XI. f. Sacrata. V, a. Pylios. VII. d. RHISC» Fl. I. a. vid. Flariiis. Safo. V. f. Pyreneo. vid. In summo ttc. rel Bhose. IX. f. Sagadara. VII. c promontorium. Bicciaco. II. a. SA6A£S. Cmu£. XI. t. 10 — 60 —

SAGAE. SCTHHE, XJI. b. Scobarn. XII. f. Sicilibba. V. 3. Sahal. XI. d. Scobre. VI. b. " Sicione. VIL e. Salabe. IX. b. Seolla. IX. c. Siclis. V- c. Salamina. X. d. Scorpiones. v. In nis Iocis Scorpto- Sidi. IX. f. Salandona. X. b. nes nascuntur. Sidotoco. I. C S.idas. Coion. 1. £. Scotnsa. VIL f. Sigaese. IV. e. Saldis. V. c. *ScrofuIas. v. ad. Scrof. Sigus. II. f. Saieborna. III. e. Scunis. Vlf. a. Siher. XI. e. SALEXTU». VI. b. Scyle. VI. f. Sininnns. XI. e. Salerno. VL d. Scyllam. VIII. b. Silanum. v. ad Silanum. Saietione. II. c. Scyllenm. IX. a. Silarnm. v. FL. Silarum. Salinas. V. b. SCTTIA DTMIRICE. XII. e. Silesva. V. e. Salinas Nubonenenses. I. d. Scytopoli. IX. f. SILVA MARCIASA. II. c III, a. Saline inmense qnae cnm Jnna cres- Sebastopolis. XI. a. SlETA VOSAGDS. 1L b. - cunt et dccrescunt. Vll. d. Secuiispa. VII. b. Silvo. IV. a. Salinis. V. c. Segessera. I. c. Silutnm. VI. a. Salinis. VII. c. Segesta. VI. e. Simetas. v. Fl. Simetaa. Sallunto. VI. b. bis ibidem. Segeste. vid. aquis. Simnana. VII. d. Salmalasso. X. b. Seggo. IV. f. Simttta. XI. d. Salodurum. II. c. Seggo. V. d. Sinara. X. e. Salolime. VIII. b. Segobodium. II. a. Sindecae. IX. b. Salona. V. c. Segodum. I. e. Singa. X. b. Salsovia. VIII. a. Segora. 1- b. Singara. XI. e. Salviana. II. e. Segusione. II. c. Singiduno. VI. b. Sama. X. f. Segusterone. II. d. Sinispora. X. a. Samaco. VII. d. * Selae. II. f. Sinna. V. b. Sammachi. XL b. (Sele. v. ad vill. Selc) Sinnium. IV. a. Sanimarobriva. I. b. Seleocia. X. d. bis. Sinomagi. I. a. Samosata. XI. d. Seleocia. XI. e. Sinope. IX. b. Samuloccnis. III. a. Selinunte. IX. f. Sinottnm. IX. d. Sanderva. VI. b. Selliani. VIII. a. Sinuati. IX. d. Saneorum. u. Medilano. SELTEBI. II. e. Simiessa. V. f. Sannigae. IX. b. Semnum. VI. b. Socs AqviTAHictrs. I. a. Sanora. XI. b. Senagalli. IV. c. Sinns—nsin—s. VIII. b. Ausinu$. Sapham. XI. e. Sena Jnlia. III. f. ——m—i. XI. f. Sinus Carmaniu*» Sapham. XIL b. SEXGACSI. UI. d. Smcs CORUTTHCS. VIL d. Saralio. IX. c Senia. IV. b. —Her— VIII. b. Sinus Heraotieus. Sarbane. XI. b. Senomago. II. d. Surcs MACEDO3ICCS. VII. b. « Sardebsr. XI. b. Senphu. IX. d. Siacs PESTAMUS. VI. e. SAHDETAE. VIIL C Sepinam. VI. d. Sipia. I. b. Sardona. V. a. Septemiaci. UL b* Siponto. V. c. Saiitte. V. c Seracoe. VUL c. Siracnsis. VL e. Sarmategte. VII. a. Sera major. XII. f. Siranna. v. Ins. Siranna. SABXATE TACI. Y. a. b. e. Seranusa. vel Seramisa? Sirgora. XI. e. Sarnis. III. c Serapeam. IX. d. bis ibid. Sirminm. VI. a. Sarrum. I. a. Serione. I. a. Sirotis. V- a. Sa—ali. I. d, SartalL Ser—anicomago. I. a. Sermanico- Sirpium. VI. d. Sarto. VII. b. mago. Siscia. V. a. Sarxa. VII. f. Sermusa. IX. C Sitfllia. I. c SASSOSE SARBATX. X. b. Seronis. V. a. Sira. IX. c. Sassuravicus. V-f. (Serr—one. l.f. Serratione,) (Slabiu. IX. b.) Satala. X. b. * Sertacione. I. £. Smynthinm. VIII. U Sarara. XI. c. Serre. X. f. Smyrna. IX. d. Saternom. v. Fl. Satern. Sertica. VII. b. Sobates. v. vadis Sobates. Sathena. XI. d. Serrioduro. III. C S—tn. IX. e. Socratu. Satnrnia. IV- d. Servitio. V. b. Sobene. XI. e. Sava. vid. ad Sava. Sestias. IV. c. Solaria. v. ad Solaria. Savo. vid. Fl. Savo. Sestos. VIII. e. SOLITCDISES SABXATABDH. VI. a. b. SACMCA. \lll. b. Setucis. L b. Soloae. IX. f. Saoromsena. X. a. Sevastia. X. a. Soloae. X. d. Scamnam. VI. b. Sevavicina. XII. d. Soloe. . X. d. Scanipis. VL c. Siacus. XII. d. Solonenica. X. b. Scarabantio. IV. b. C Siagu. V. e. Solunto. VJ. e. Srarbia. III. b. —Si—pe—g—^finicum et Syriacum Solympnm. IX. a. Scarpias. VII. e. pelagu?. v. Finicum. etc Sonista. IV. c. Scarponna. II. a. Sibus. IV. d. Sopatos. IX. a. Scalras. VIII. a. Sicanabis. X. c. Sorices. VUL b. Scilatio. VI. f. SICILIA. VI. C Sorpara. X. a.. ~6i^-

Sorrae. XI. b. bis ibid. Sntrio. IV. f- TAPBIASI. II. e. Sorue. XI. b. Swaddurnsi praesidium. I. f. Taoromenio. VL e. » Sostra VII. c. Sycas. VIII. b. Tanro. t>. in monte tanv. (Sotra VII. c.) Syda monicipiom. I. e. 1'aamno. VI. a. Tavio. IX. b. Spalato V. c. ' Sydone. IX. f. — Taharene. XII. e. Spane. XII. d. Syene. VIII. £, Spasinucara. XI. f. Tahora. XII. d. Syilas. V. f. Tea. V. b. Spatura. XII. d. Syllio. IX. £, Teagina. VIII. c Specatom. IV- £. Symmachi. IL f. Teano. scediciao. V. £. Spelci. VIII. f. Synnada. IX. a. Tegeas. VII. e. Speluncis. X. b. Syrallo. VIIL b. Tegiata. IV. L Speluais. VI. b. *Syrascellae. VflL b. Tegna. II. d. Spoleto. IV. 1. (Syrascelle. VIIL b.) Tegris. VIIL c. Teguiata. IL d. Stabatione. IL b. STRIA. IX. f. X. d. * Stabio. IX. b. Tegulicio. VII. C. STBUCOLE. X. e. Telamone. 1IL L Stabios. VI. d. Syrtas. IX. b. Teleda. XL c. Stabulum. IX. c bls ibtd, STBTES MAIOBES. VIII. d. Telesie. V. f. Stabulum. v. ad Stabulum. STHTES WSOBXS. Vli. e. Telmi. IX. d. Stai. XII. b. SXHTITES. VIL f. (T—lonno. I. c telonno.) Stailuco. IV. c * Tic-onno. I. C Sunecli. VI. b. T. Temissonio. IX. e. Statule. V. b. Templo Jovis. VIIL a. Stefane. IX. b. Tabellaria. IV. e. Templum Augusti. XII. f. Steifi. Colon. L e. Taberna. frig. v. ad tabern. frig. Templum Herculis. VIII. C Stempeo. XI. a. Tabernis. II. b. Templum Herculis. IX. a. Tablis. I. b. Templum Minerrae. VI. d. Stenarum. VII. b; Templom Veneris. VL d. Stenas. VU. b. Tacape. VI. d. Tacatua. III. d. Temsa. VI. b. Stina (?) locus Judacorttm Augusti. Temsa. VI. e. VII. e. Tacecavimeno. IX. b* Teneapulo. V. c Stiriate. IV. a. TACHIRE. XII. c Tenedone IIL a. Stopis. VII. a. Tagulis. VII. f. Tentira. VIII. f. Stergosia. VII. b. Tamannana manictpium et casteHnm. Tenurcio. II. a. Strangira. XI. b. I. d. Teos. IX. e. Stratoclis. IX. b. Tamascani Municipium. I. d. Terento. V. e. Stratonicidi. IX. d. Tamiso. X. d. Tergeste. IV. 8. Stratonis. VHL a. Tamonti. IX. d. Tergolape. III. C. Strymon. VIL £> Tanais. flumen qni dividit Asiam ct Tergolape. IV. a. Sttae. XI. a. Enropam. VIII. b. T—isias. II. d. TerisUu. Svani. IX. c. Tanais. Galatie. VIII. b. Terracina. V. e. SUAITISARSIATE- X. a. Tannetnm. III. c. TerTanno. I. b. Subasto. IX. d. Tanomia. I. c. ' * Tessalonicae. VD. f. Sub dinnnm. I. b. Taparura. V. f. Tetra. IX. c. Sub labione. III. b. Taparura. VI. d. Tetrapyrgia. IX. f. Sublacio. V. e. Tapostri. IX. d. Teucera. I. b. Sub Ianubio. V. e. Tapsum. V. f. Tcumenso. X. e» Sublubatia. VI. a. Tarento. VI. b. Thabudeos. UL e. Sub lucu. III. e. Taricea. VIII. d. Thacia. IV. e. Sub radice. VII. b. Tarnaias. II. I>. Thacora. III. f. Subriu. VIII. t. Tarnantone. III. C Thalama. XI. d. Subromula. VI. a. Tarquinis. IV, e. Th.ilbasari». XI- a. Subututtu. VI. f. Tarsa. XI. d. Thallaba. XI. e. Sucoosa. IV. d. Tarsatica. IV. b. Thamara. XI. e. Sucidava. VII. C Tarso Cilicie. X. a. Thamaro. IX. e. SUEDIHIBERI. X. a. Tarteno. III. b. Tharaaudi. XI. b. Snessula. VI. d. Tartursanis. IV. a. Thamugadi. 1L f» SUEVIA. 11. b. Tarressedo. UI. a. Thanna. X. f. Suga. X. f. Tasciaca. I. b. Thantia. IX. e. Sugolio. VIL d. Tasdri. IX. d. Thapedon. VII. b. (Suillia. I. c) Taapa. IX. f. Tbarrana. XI. d. Sulci. IIL d. Tassiros. X. e. Tharsidatate. X. C Sulim. I. a. Tateabio. VIII. e. Thamte. IL d. Sullech. V. f. Tatelis v. aquis UteHs. Thasarte. V. d. Sulmonae. V. c. Taucbira. VHL d. Thebeta. XI. e. Sunitu Coloria. IV. d. Taum. v. ad Taum. Thelbon. XL d. Sure. X. f. Tauriana. VI. f. Theleda. X. e. Surontio. IV. a. Tauriana. VIL b. Surpicano. IV. C 16 Surrento. VI. d. — 02 *-

Thelente colonia. IV. 3. Topirp. VIII. d. Vaerens. IX. d. Thelser. XL e. Torrens. VII. e»- Vadis Sobates. II. f. Themessata. XI. d. Tracias. IX. c. Vadis Volateris. 111. e. Themnnm. IX. d. Trajectus stadiorunv CC. VIL C. Valcaton. IX. a. Thenebreste. 111. d. Trallis. IX. e. Valentia. II. d. Thera. VIII. b. Trannpara. VIL- a. Vallis. IV. f. Theranda. VI. c. Thermantica. XII. d." Trapehunte. IX. c. Valuata. III. e. Thermis. VI. e. Trasmarisca. VII. C. VASDria. III. c. Thermopylas. VII." e. Treblis. V. e. Vapineum. II. e. Thessalonice. VU. f. Tredente. III. c. VAPIJ TARITU I. a. fortassis populi Theveste. IV. d. Tres tabernas. V. e. varii. Thiar. XI. d. TREVIBI. II. a. Varadeto. 1. e. Tbibili. III. e. TBHACIA. VII. c. VIII. a. b. V—atedo. L a. Varatedo. Thiforo. colonia. V. f. Tiicomia. IX. a. Varcia. II. a. Varie. V. b. Thiges. V. d. Tricornio. VI. b. Thigisi. III. d. Varis. VI. b. , Thilapsnm. XI. e. Triganocarten. XI. a. Varnm. II. e. Thiltauri. X. e. Trigisamo. IV» b. Varam. vid. Fl. Varnm. Tbimara. XII. f. Trimamio. VII. c* Varuno. IV. b. Thimea. Ylll. b. Tripoli. IX. d. Varusa. vid. Fl. Varusai" Thirtonia. XI. a. Tripoli. X. d. Vasaropus. IV d. -u. IX. d. Thitu. Tris. XI. f. Vasidice. III. f. Thomia. IX. b. Trissa. VIII. a. Vastauna. XI. b. , Vatari. III. f. Thora. IX. f. Troesmis. VIII. a. Thornia. IX. e. Ubaha. Castellura. IV. d. TROGODITI. PERSI. XI. e. Thremitcs. X. d» Ubartum. vid. Fl. Ubartam. Truilo. VII. f. Tbubida. XI. e. Ubinnaca. IX. b. Thubrassene. XII. f. TRCMPM. III. a". Ub—um. L e. Thuburbiminus. V. Tyana. IX. c. Vetonianis. 1IL e. Tittoburgo. V. C Tyatiia. IX. d. Vetonina. III. b» Tivisco. VII. a. bis ibid, Tyberias. IX. f. Vetusallo. V. a. Tiuro. IX. b. Tycae. IX. b. Ugerno. I. £. T—u. IX. d. Tmu. Tyconpoli. VIII. f. Ugubre. XI. C TOI.OKSU XI. c. Tyconpoli. IX. d. Uhappa. V- d. Tolosa. I. d. Tyro\ acanas. IX.. IVf. . f. Tolosocorio. IX. b. Vaccis. I. d. Chintum. VI. b. Tomba. IX. b. Uhintnm. VI. C Tomis. Ylll. a. ~Via appia. V» d. Tonea. IX. b. Via Aurelia. V- «!• Viaca. 111. a. 03 —

Via Clodia. V. d. Viscellis. IV. b. ~Via flaminia. V. d. Vivisco. II. b. Via hostensis. V. d. * V7lcae V. a. Via Latina. V. c- UHsipira. V. e. Via Lavicana. V. d. Ulmo. IV. b. Via Numentina. V. d. Ulmospaneta. V. c. 1-conio. IX. e. Via prentina. V. d. Umatia. vid. Fl. Umatia. Ydrnnte. VI. b. Via Salaria. V. d. UMBBASICIA. I. f. Ypepa. IX. e. Viatrinm. V. d. Umbro. vid. Fl. Umbre. Via Tyburtina. V. d. Unam. VI. c. Vibona. VI. e. Unam. VII. a. Vica. XI. e. Vocario. IV. a. VICEXI. V. b. Vocom. I. d. Vicentia. III. c. Vocom. II. e. Viciano. VI. c. VOLCETECCCSI. I. f. z. Vicinium. VI. b. Volocesia. XI. e. Vico Augusti. IV. C. Voisinis. IV. d. Vico Aureli. III. d. Vorgium. I. a. /•aca. III. i. Vico Cuppe. VI. c. Vorogio. I. f. Zacoria. IX. b. Vico Gemellas. IV. d. Vosavia. II. b. Zacoria. IX. c. Vico Jnliani. III. e. Voso borgiaco. I. c. Zadagatta. IX. e. Vico Matrini. IV. e. UpeHis. IV. b. * Zagahaema. VII. e. Vico mendicoleo. VI- e. Urbanis. V. f. (Zagahama. VII. e.) Vico Valeriani. III. f. Vrbate. V. b. Zagurae. XI. e. Vico virginis. II. f. Urbe Salvia. IV. f. Zama. IX. c. Victinm. vid. Fl. victiom. Urbius. VI. b. Zamareigia. IV. £. Vicus XI. d. Urusa. III. b. Zaras. I. e. Vi dubia IL a. Usilla Municip. V. f. Zela. IX. c. Vigenna. II. a. Usuerna. I. e. Zenocopoli. X. c. Vignas. V. e. Uthica. V. d. Zephjrio. X. d. Villagai. IV. b. Utica Colonia. IV. f. Zepjrinm. X. a. Viminatio. VI. c. Utricio. II. c. Zeugma. XL d. Vinavicus. V. e. Utricio. III. c. Zenma. XI. d. Vindenis. VI. c. Uttea. 411. d. Zihiola. X. b. Vindobona. IV. b. Vnlpis. v. Fl. vnlpis. Zimara. X. c. Vindonissa. II. c. Vulturno. Y- f. Vio. VII. b. ZIMISES. II. e. Virasia. IX. a. Zirinis. VIII. a. Virga. VII. d. Zogorra. XI. e. Yiromagns. II. b. Zorlanis. VIII. b. (Vironino. I. b.) X. Zure. VII. e. * Virouino. I. b. Zyrmis. VII. b. Visalta. II. f. Xatis. Scythae. XH. C, Zyrnas Maseli. III, d. Xeron. IX. d.

MOXACnil IMPRESSUM TXPIS LE5TNERIA!flS.

16*