Anna Rytel-Warzocha1 Pozycja Ustrojowa Przewodniczącego

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Anna Rytel-Warzocha1 Pozycja Ustrojowa Przewodniczącego Anna Rytel-Warzocha1 Pozycja ustrojowa przewodniczącego szwedzkiego parlamentu I. Początki szwedzkiego parlamentaryzmu sięgają końca XVIII w., kiedy w systemie zdominowanym przez władzę królewską funkcjonować zaczął czteroizbowy parlament stanowy. Pod koniec XIX w. archaiczna struktu- ra parlamentu, jak również tryb jego obradowania zakładający pięciolet- nie, a następnie trzyletnie przerwy między sesjami, byy czynnikami, któ- re niewątpliwie stały na przeszkodzie postępującemu wzrostowi uprawnień i wpływów Riksdagu. W związku z powyższym przeprowadzono szereg reform ustrojowych, w tym dotyczących prawa wyborczego, które dopro- wadziły w 1866 r. do przekształcenia ciała ustawodawczego w parlament dwuizbowy2. Izba pierwsza tego parlamentu początkowo wybierana była z zastosowaniem systemu wyborczego opartego na cenzusie majątkowym, który następnie w 1920 r. zamieniony został na nowy proporcjonalny sys- tem wyborczy oparty na zasadzie powszechności wyborów. Członków „izby drugiej” wybierały natomiast zgromadzenia dwudziestu czterech szwedz- kich prowincji. Na skutek szerokich reform konstytucyjnych z 1970 r., po- twierdzonych uchwaloną cztery lata później konstytucją, organ władzy usta- 1 Autorka jest adiunktem w Katedrze Prawa Konstytucyjnego i Instytucji Europejskich Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego. 2 M. Grzybowski, Systemy polityczne współczesnej Skandynawii, Warszawa 1989, s. 108; na temat rozwoju parlamentaryzmu szwedzkiego zob. idem, Wstęp, [w:] Konstytucja Króle- stwa Szwecji, Warszawa 2000; idem, Współczesny parlamentaryzm skandynawski, Warszawa, Kraków 1988; idem, Systemy konstytucyjne państw skandynawskich, Warszawa 2010; S. Sagan, Współpraca parlamentu i rządu w Szwecji, Katowice 1989. 190 PRZEGLĄD PRAWA KONSTYTUCYJNEGO 2011/3 wodawczej przekształcony został w parlament jednoizbowy3. Obecny kształt szwedzkiego parlamentaryzmu jest wynikiem szeregu reform przeprowa- dzonych w latach 1968–1969 oraz przyjęcia nowych aktów konstytucyjnych w latach 1974–1975, które gruntownie zmieniły prawne ramy funkcjonowa- nia szwedzkiego mechanizmu ustrojowego, wprowadzając oryginalne mo- dyfikacje parlamentarno-gabinetowej formy rządów4. Obecnie władzę ustawodawczą w Szwecji sprawuje jednoizbowy parla- ment – Riksdag, w którego skład wchodzi 349 posłów wybieranych w wybo- rach w powszechnych, bezpośrednich, tajnych i proporcjonalnych5. Prawne podstawy funkcjonowania parlamentu, w tym kwestie dotyczące wewnętrz- nych organów Riksdagu, określone zostały w dwóch aktach o szczególnej mocy prawnej. Akt o Formie Rządu (Regeringsformen) uchwalony dnia 28 lutego 1974 r. stanowi jeden z czterech aktów składających się na obowiązu- jącą w Szwecji konstytucję6, natomiast Akt o Riksdagu (Riksdagsordningen), również przyjęty w 1974 r.7, jest aktem o charakterze szczególnym. Na sku- tek reform ustrojowych z lat siedemdziesiątych XX w. stracił on formalnie charakter ustawy konstytucyjnej, jednakże zachowanie szczególnego trybu jego uchwalania i zmiany (właściwego dla aktów konstytucyjnych) powo- duje, iż w hierarchii aktów prawnych zajmuje on miejsce powyżej ustawo- dawstwa zwykłego. Przepisy znajdujące się w Akcie o Riksdagu ze względu na tryb ich zmiany podzielić można na dwie kategorie. Przepisy dodatkowe, które zostały w tym akcie wyraźnie wyszczególnione i uzupełniają jego pod- 3 Szerzej zob. R. D. Congleton, Improving Democracy Through Constitutional Reforms: some Swedish Lessons, Massachusetts 2003, s. 3. 4 S. Sagan, Zarys ustroju politycznego Szwecji, Katowice 1992, s. 14. 5 Początkowo od 1969 r. Riksdag liczył 350 członków, jednakże w wyborach w 1973 r. dwa bloki polityczne zdobyły dokładnie tyle samo mandatów, co często powodowało sytu- ację patową w głosowaniach, a istotne dla państwa kwestie ostatecznie rozstrzygane były w drodze głosowania, zob. S. Sagan, Organizacja parlamentu szwedzkiego – Riksdagu, „Prze- gląd Sejmowy” nr 2, 1995, s. 77. 6 Obok Aktu o Formie Rządu na szwedzką konstytucję składają się również Akt o Na- stępstwie Tronu (Successionsordningen) z dnia 26 września 1810 r., Akt o Wolności Druku (Tryckfrihetsfõrordningen) z dnia 5 kwietnia 1949 r. oraz Akt o Wolności Wypowiedzi (Yttran- defrihetsgrundlagen) z dnia 14 listopada 1991 r.; polskie tłumaczenie tych aktów w: Konsty- tucja Królestwa Szwecji, Warszawa 2000. Należy jednak zwrócić uwagę, iż w dniu 1 stycznia 2011 r. weszła w życie uchwalona przez parlament dwóch kolejnych kadencji szeroka noweli- zacja Aktu o Formie Rządu obejmująca zarówno merytoryczną zmianę treści, jak i strukturę tego aktu. 7 Ostatnia nowelizacja Aktu o Riksdagu weszła w życie w dniu 1 lipca 2011 r. Anna Rytel-Warzhocha • Pozycja ustrojowa przewodniczącego szwedzkiego... 191 stawową treść, mogą być uchwalane i zmieniane przy zastosowaniu trybu właściwego dla ustaw zwykłych. W przypadku pozostałych przepisów Aktu o Riksdagu stosuje się natomiast tryb zmiany przewidziany dla nowelizacji aktów konstytucyjnych, przewidujący co do zasady konieczność przyjęcia zmian w tym samym brzmieniu przez parlament dwóch kolejnych kadencji. Jedynie w przypadku, gdy za zmianą opowie się co najmniej ¾ głosujących, jednak nie mniej niż połowa wszystkich członków Izby, dla ich przyjęcia wy- starczy jedno głosowanie. Nakreślenie pozycji ustrojowej przewodniczącego szwedzkiego parla- mentu – talmana – rozpocząć należy od wskazania miejsca, jakie w systemie konstytucyjnym Szwecji zajmuje parlament. Jedną z podstawowych zasad szwedzkiego konstytucjonalizmu jest zasada suwerenności (zwierzchnictwa) narodu, która realizowana jest w powiązaniu z przewidzianymi w § 1 Aktu o Formie Rządu zasadami demokracji przedstawicielskiej i systemu parla- mentarnego. Wybierany w wyborach powszechnych Riksdag jest najwyż- szym organem władzy w państwie reprezentującym suwerena, co wyraża się m. in. w silnej pozycji jego organów wewnętrznych, wśród których szczegól- ną pozycję zajmuje właśnie talman. Funkcja przewodniczącego parlamen- tu w Szwecji jest niewątpliwie funkcją bardzo prestiżową. Często podkre- śla się, iż jest to najwyższa funkcja państwowa w Szwecji, którą może pełnić obywatel na podstawie wyboru. W tradycyjnej hierarchii organów państwo- wych pozycja talmana plasuje się zaraz po królu, którego władza monarsza przekazywana jest na zasadzie dziedziczenia, a tym samym wyżej niż pozy- cja premiera i pozostałych organów państwowych. W kontekście wykony- wanych funkcji pozycja ustrojowa przewodniczącego parlamentu jest nato- miast bezsprzecznie silniejsza niż króla. Pozycja ta uległa wzmocnieniu w latach 70. ubiegłego wieku na skutek re- form ustrojowych towarzyszących wprowadzeniu systemu unikameralnego. Przewodniczącemu parlamentu w Szwecji powierzone zostały funkcje o róż- norodnym charakterze. Konstytucja z 1974 r. miała w tym zakresie szczegól- ne znaczenie, gdyż wzmocniła rolę przewodniczącego Riksdagu poprzez po- wierzenie talmanowi kompetencji, które do tej pory należały do króla. Tym samym na tle innych państw o parlamentarnym systemie rządów pozycja przewodniczącego szwedzkiego parlamentu stała się dość specyficzna, gdyż będąc wewnętrznym organem władzy ustawodawczej, uzyskał on kompe- tencje wykraczające poza pełnienie funkcji wewnątrzparlamentarnych, tra- 192 PRZEGLĄD PRAWA KONSTYTUCYJNEGO 2011/3 dycyjnie wykonywanych przez głowę państwa. Przede wszystkim chodzi tu o kreacyjne uprawnienia talmana dotyczące władzy wykonawczej, w tym desygnowanie premiera, a następnie po akceptacji parlamentu wręczenie li- stów nominacyjnych premierowi oraz członkom rządu. Powstała zatem sy- tuacja, w której przewodniczący parlamentu nie tylko jest szefem władzy ustawodawczej, ale wkracza, przynajmniej formalnie, w sferę władzy wyko- nawczej. Druga sfera kompetencji talmana wiąże się z jego działalnością pro- wadzoną jako wewnętrzny organ parlamentu o charakterze kierowniczym. Talman sprawuje w tym zakresie szereg funkcji związanych z organizacją i pracą Riksdagu, jak również reprezentuje go na zewnątrz. Można przyjąć, iż w grupie tej znajdują się typowe kompetencje należące do przewodniczą- cych parlamentów w państwach funkcjonujących w oparciu o parlamentar- ny system rządów. Ponadto talman jest z urzędu przewodniczącym Delegacji Wojennej (krigsdelegationen). Jest to organ, w którego skład oprócz talma- na wchodzi pięćdziesięciu innych członków parlamentu, tworząc tzw. mini- parlament. W przypadku wprowadzenia stanu wojny lub w stanie zagroże- nia wojną Delegacja Wojenna uprawniona jest do zastępowania parlamentu, przejmując jego funkcje. Szwedzki talman jest reprezentantem całego parlamentu, w związku z czym pomimo swojej przynależności partyjnej zobowiązany jest do zacho- wania bezstronności przy wykonywaniu swoich obowiązków, jak również dystansu do bieżącej polityki. Wyrazem tej koncepcji jest przyjęcie regula- minowej zasady, iż nie przysługuje mu prawo zabrania głosu w toczących się na forum parlamentu debatach. Talman co do zasady nie bierze również udziału w głosowaniach. W tym ostatnim wypadku przewidziany został je- den wyjątek. W przypadku, gdyby w przeprowadzonym głosowaniu doszło do równego rozłożenia głosów za i przeciw poddanej pod głosowanie propo- zycji, przewodniczący ma prawo oddać swój głos jako deputowany. Rozwią- zanie takie sprzyjać ma zwiększeniu efektywności pracy parlamentu, aczkol- wiek stanowi rozwiązanie, dzięki któremu partia, z której pochodzi talman, zyskuje dodatkowy głos w sprawach szczególnie kontrowersyjnych i dzielą- cych parlament. Konsekwencją przyjęcia zasady apolityczności talmana w trakcie pełnie- nia swojej funkcji jest rozwiązanie polegające na tym, iż wszelkie jego
Recommended publications
  • Universitetet Som Arena
    ACTA UNIVERSITATIS UPSALIENSIS Skrifter rörande Uppsala universitet C. ORGANISATION ocH HISTORIA 97 Universitetet som arena av Carl Frängsmyr 2013 © Carl Frängsmyr och Uppsala universitet 2013 ISSN 0502-7454 ISBN 978-91-554-8600-6 Formgivning och sättning: Martin Högvall och Petra Wåhlin, Grafisk service, Uppsala universitet Bildredaktör: Liv Karlsson Enbom, Södra tornet kommunikation AB Huvudtexten satt med Berling Antiqua Tr yck: Edita Västra Aros, ett klimatneutralt företag, Västerås, 2013 Distribution: Uppsala universitetsbibliotek, Box 510, 751 20 Uppsala Innehåll Förord ........................................................................................................................................... 13 Inledning ..................................................................................................................................... 15 17–18 maj 1887 Invigningsfestligheterna ....................................................................................................... 31 10 april 1888 Bjørnstjerne Bjørnson om sedlighetsfrågan ................................................................. 35 3 mars 1889 Andakter i universitetet ...................................................................................................... 37 27 mars 1889 Brandes, Sahlin och tankens frihet ................................................................................. 39 4 september 1889 Orientalistkongressen på besök ....................................................................................... 41 28
    [Show full text]
  • Ladda Ner Innehåll Som
    Pionjärer_inlaga_OK 04-09-06 11.15 Sida 1 Moderata pionjärer Pionjärer_inlaga_OK 04-09-06 11.15 Sida 2 Pionjärer_inlaga_OK 04-09-06 11.15 Sida 3 Moderata pionjärer Kvinnor i politiskt arbete 1900–2000 redaktörer Ann-Cathrine Haglund Ann-Marie Petersson Inger Ström-Billing Sällskapet för Moderata Kvinnors Historia Pionjärer_inlaga_OK 04-09-06 11.15 Sida 4 Utgivningen av denna bok har möjliggjorts genom generösa bidrag från Arvid Lindmans Fond Ebon Anderssons Fond Kungliga Patriotiska Sällskapets Understödsfond Stiftelsen Första Junifonden Sällskapet för Moderata Kvinnors Historia Moderatkvinnorna Box 2080 103 12 Stockholm Tel 08 - 786 48 01 omslagsbilden visar Alexandra Skoglund. Kvinnohistoriska samlingarna, gub @ Sällskapet för Moderata Kvinnors Historia och författarna redaktörer Ann-Cathrine Haglund, Ann-Marie Petersson, Inger Ström-Billing omslag och grafisk form Majbritt Hagdahl tryckt hos Fingraf AB, Södertälje 2004 isbn 91-631-5862-0 Pionjärer_inlaga_OK 04-09-06 11.15 Sida 5 Innehåll Förord 9 Från utanförskap till medborgarskap 11 Inledning 11 Lydia Wahlström, 1869–1954 ann-marie petersson 14 Moderatkvinnor organiserar sig ann-marie petersson 20 Pionjären Alexandra Skoglund, 1862–1938 inger ström-billing 31 Kvinnliga Medborgarskolan 1930–2002 margareta edner, lillemor lindberg, ann-marie petersson, inger ström-billing 41 Åtta moderata pionjärer ann-marie petersson 45 Ebba von Eckerman, 1866–1960 45 Lizinka Dyrssen, 1866–1952 47 Louise Stenbock, 1879–1978 49 Cecilia Milow, 1856–1946 51 Valfrid Palmgren, 1877–1967 55 Stina Quint, 1850–1924 57 Lilly Hellström, 1866–1930 57 Jeanna Nilsson, 1867–1945 60 Pionjärkvinnor i riksdagen 64 Inledning 64 Bertha Wellin, 1870–1951. Högerns första kvinnliga riksdags- ledamot stina nicklasson, ann-marie petersson 65 5 Pionjärer_inlaga_OK 04-09-06 11.15 Sida 6 innehåll Ebon Andersson – flickan från Masthugget som blev akademiker, riksdagsman och högerkvinnoledare ingegerd troedsson 73 Märta Boman, 1902–1986.
    [Show full text]
  • Anna Rytel-Warzocha1 Pozycja Ustrojowa
    Anna Rytel-Warzocha1 Pozycja ustrojowa przewodniczącego szwedzkiego parlamentu I. Początki szwedzkiego parlamentaryzmu sięgają końca XVIII w., kiedy w systemie zdominowanym przez władzę królewską funkcjonować zaczął czteroizbowy parlament stanowy. Pod koniec XIX w. archaiczna struktu- ra parlamentu, jak również tryb jego obradowania zakładający pięciolet- nie, a następnie trzyletnie przerwy między sesjami, byy czynnikami, któ- re niewątpliwie stały na przeszkodzie postępującemu wzrostowi uprawnień i wpływów Riksdagu. W związku z powyższym przeprowadzono szereg reform ustrojowych, w tym dotyczących prawa wyborczego, które dopro- wadziły w 1866 r. do przekształcenia ciała ustawodawczego w parlament dwuizbowy2. Izba pierwsza tego parlamentu początkowo wybierana była z zastosowaniem systemu wyborczego opartego na cenzusie majątkowym, który następnie w 1920 r. zamieniony został na nowy proporcjonalny sys- tem wyborczy oparty na zasadzie powszechności wyborów. Członków „izby drugiej” wybierały natomiast zgromadzenia dwudziestu czterech szwedz- kich prowincji. Na skutek szerokich reform konstytucyjnych z 1970 r., po- twierdzonych uchwaloną cztery lata później konstytucją, organ władzy usta- 1 Autorka jest adiunktem w Katedrze Prawa Konstytucyjnego i Instytucji Europejskich Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego. 2 M. Grzybowski, Systemy polityczne współczesnej Skandynawii, Warszawa 1989, s. 108; na temat rozwoju parlamentaryzmu szwedzkiego zob. idem, Wstęp, [w:] Konstytucja Króle- stwa Szwecji, Warszawa 2000; idem, Współczesny
    [Show full text]
  • Practical Solidarity : Connections Between Swedish Social Democratic Women and Women in the African National Congress of South Africa, 1960-1994
    ORBIT-OnlineRepository ofBirkbeckInstitutionalTheses Enabling Open Access to Birkbeck’s Research Degree output Practical solidarity : connections between Swedish social democratic women and women in the African National Congress of South Africa, 1960-1994 https://eprints.bbk.ac.uk/id/eprint/40170/ Version: Full Version Citation: Lundin, Emma Elinor (2016) Practical solidarity : connections between Swedish social democratic women and women in the African National Congress of South Africa, 1960-1994. [Thesis] (Unpublished) c 2020 The Author(s) All material available through ORBIT is protected by intellectual property law, including copy- right law. Any use made of the contents should comply with the relevant law. Deposit Guide Contact: email Practical Solidarity: Connections Between Swedish Social Democratic Women and Women in the African National Congress of South Africa, 1960-1994 Emma Elinor Lundin Department of History, Classics & Archaeology Birkbeck, University of London Submitted for the degree of Doctor of Philosophy (PhD) July 2015 I declare that the work presented in this thesis is my own. Emma Elinor Lundin ABSTRACT This thesis discusses the struggle to increase women’s participation in public and political life by focusing on the activism of women within the Swedish Social Democratic Party (SAP) and the African National Congress of South Africa (ANC) from 1960 until 1994. It argues that internationalism was key to these women’s success, providing them with a source of support and funding as well as a stage to develop policies away from overwhelmingly patriarchal national settings. Creating and steering political trends and discussions in international fora, and bolstered by the approval of others in the international community, the women who feature here gained a foot in the door of power and created environments conducive to their presence, abilities and voices.
    [Show full text]
  • Bertil Fiskesjö Talmannen I Den Svenska Riksdagen
    Talmannen i den svenska riksdagen Bertil Fiskesjö Talmannen i den svenska riksdagen i samarbete med © Riksbankens Jubileumsfond & Bertil Fiskesjö, Fingraf tryckeri, Södertälje Innehåll Förord av Dan Brändström ........................................................ Talmannen i den svenska riksdagen ............................................ Den historiska bakgrunden ........................................................ Medeltid och stormaktstid, · Frihetstiden, · Gustavianska en- väldet, · Ståndsriksdagen efter , · Tvåkammarriksdagen från , · Reformperioden fram till våra dagar, · Steg på vägen till nuvarande ordning, · Grundlagberedningen, Talmannen i den svenska enkammarriksdagen ........................... Talmannens ställning, · Vem blir talman?, · Reglerna för val av talman, · Principdeklarationer , · Dramatik , · Talmansvalet , · Vilka principer skall gälla för tal- mansval?, · Talmannens uppgifter, · Öppna sammanträ- den, · Talmannens internationella engagemang, · Talman- nen och regeringsbildningen, · De vice talmännen, · Slut- kommentarer, Litteratur och noter.................................................................... Förord Under slutskedet av arbetet inom områdesgruppen för forskning om riksdagens funktion och arbetsformer diskuterades önskvärdheten av att beskriva talmansämbetets roll och utveckling under framförallt en- kammarriksdagens period. Unika förutsättningar för detta förelåg då ännu alla talmän var i livet och att det inom områdesgruppen fanns en person som var
    [Show full text]
  • KUNGL. HOVSTATERNA VERKSAMHETSBERÄTTELSE 2013 Innehåll
    KUNGL. HOVSTATERNA VERKSAMHETSBERÄTTELSE 2013 Innehåll Året i korthet 3 Kungliga symboler 4 Riksmarskalken har ordet 6 40 år på tronen – 40 år för Sverige 8 HOVSTATEN Hovmarskalksämbetet 12 H.M. Konungens hovstat och kansli H.M. Konungen 13 Medaljförläningar 22 H.M. Drottningens hovstat H.M. Drottningen 24 H.K.H. Kronprinsessans hovstat 8–11 H.K.H. Kronprinsessan Victoria 28 40 år på tronen – 40 år för Sverige H.K.H. Prins Daniel 30 H.M. Konungens hovstat och kansli H.K.H. Prins Carl Philip 32 16–19 H.K.H. Prinsessan Madeleine 33 H.M. Konungens hovstall 36 Statsbesök och officiella besök Hushållet 38 Ceremonistaten 39 Utdrag ur Kungafamiljens officiella program 2013 40 20 Riksmarskalksämbetet 52 Ungt ledarskap Informationsavdelningen 55 H.M. Konungens stab och adjutanter 55 SLOTTSSTATEN 21 Kungl. Husgerådskammaren med Bernadottebiblioteket 56 Global Child Forum Visningsverksamheten 60 Ståthållarämbetet 62 KUNGL. DJURGÅRDENS FÖRVALTNING 26–27 Verksamhet 68 H.M. Drottningen 70 år KUNGL. HOVSTATERNA Kungl. Hovstaterna i korthet 70 Intäkts- och kostnadsfördelning 72 34–35 HOVSTATENS ÅRSREDOVISNING 2013 Kungligt bröllop Inledning och bakgrund 74 Kungafamiljen vid Nationaldagsmottagning på Kungl. Slottet. Bokslut och revisionsberättelse 74 SLOTTSSTATENS ÅRSREDOVISNING 2013 Inledning 80 KUNGL. DJURGÅRDENS ÅRSREDOVISNING 2013 Förvaltningsberättelse 86 Bokslut och revisionsberättelse 87 Organisation 90 Kunglig ordlista 91 VERKSAMHETSBERÄTTELSE 2013 1 KUNGL. HOVSTATERNA Året i korthet Konstitutionella, statsceremoniella och officiella uppgifter • Kungen öppnade riksmötet, höll utrikesnämnd och konseljer. 38 ambassadörer togs emot vid högtidliga audienser. • Tre statsbesök, varav två inkommande från Turkiet respektive Portugal, ett utgående till Kroatien. Officiella besök av president Barack Obama och Nederländernas kungapar samt officiella besök till USA och Norge.
    [Show full text]
  • Demokratins Framtid
    DEMOKRATINS FRAMTID KATARINA BARRLING (RED) OCH SÖREN HOLMBERG (RED), LUDVIG BECKMAN, LI BENNICH-BJÖRKMAN, HANNA BÄCK, PETER ESAIASSON, ELISABETH FALK, JOHAN HELLSTRÖM, ULRIKA MÖRTH, OLOF PETERSSON, BO ROTHSTEIN, ANDERS SUNDELL, ANDERS WIDFELDT Demokratins framtid Katarina Barrling & Sören Holmberg (redaktörer) Demokratins framtid © Sveriges riksdag och författarna, Stockholm 2018 Utgivare: Sveriges riksdag Redaktörer: Katarina Barrling och Sören Holmberg Omslag och grafisk form: Björn Holm Tryck: Stibo Complete, april 2019 ISBN: 978-91-88607-64-5 Andra upplagan Innehållsförteckning Förord 7 Författarpresentationer 9 Demokratins triangeldrama 13 Katarina Barrling och Sören Holmberg Den sköra demokratin 29 Katarina Barrling och Sören Holmberg Rösträttsåldern och demokratins avgränsningsproblem 81 Ludvig Beckman Parti är fria staters liv 111 Olof Petersson Fångad i nätet? 133 Anders Sundell Högerpopulism – hot eller bot för demokratin? 159 Anders Widfeldt Krackelerar den sociala sammanhållningen? 191 Li Bennich-Björkman Myndigheter att lita på. Den svenska demokratins grundbult 211 Bo Rothstein Tilliten mellan svenska politiker 237 PETER ESAIASSON Kris i regeringsfrågan? 269 Hanna Bäck och Johan Hellström EU som ett flernivåsystem – utmaningar för svensk demokrati 299 Ulrika Mörth Appendix 329 Sammanställt av Elisabeth Falk Referenser 367 ”Tiden fordrar av Sveriges regering, att den skulle göra någonting ännu större, ännu mera, att den skulle spänna krafterna ännu högre, att den skulle gripa in för denna stora, enande, samlande förändring i demokratisk riktning” ”– jag syftar på kvinnornas rösträttsfråga.” Nils Edén, riksdagen den 5 juni 1917 FÖRORD Förord en 17 december 1918 föll klubban i både första och andra kam- maren i Sveriges riksdag. Efter en dramatisk höst överskuggad av första världskrigets slutskede enades riksdagen om det his- toriska principbeslut som markerar demokratins genombrott i Dvårt land – beslutet att införa allmän och lika rösträtt och valbarhet för kvinnor och män.
    [Show full text]
  • 2019 Års Riksdagsöversyn
    2019 års riksdagsöversyn ISSN 1651-6885 ISBN 978-91-7515-014-3 Riksdagstryckeriet, Stockholm, 2020 2020/21:URF1 1 Till riksdagsstyrelsen Riksdagsstyrelsen beslutade den 12 juni 2019 att sammankalla en parlamenta- riskt sammansatt kommitté under ledning av talmannen med uppdrag att ge- nomföra en översyn av vissa frågor som gäller riksdagens arbete (dnr 2452- 2018/19). Kommittén antog namnet 2019 års riksdagsöversyn. Riksdagssty- relsen beslutade den 18 december 2019 att anta tilläggsdirektiv till utredningen i fråga om riksdagens medalj. Ordförande för kommittén har varit talman Andreas Norlén. Ledamöter har varit Erik Ezelius (S), Laila Naraghi (S), Fredrik Olovsson (S), Elisabeth Svan- tesson (M), Jessika Roswall (M), Charlotte Quensel (SD), Mikael Strandman (SD), Peter Helander (C), Mia Sydow Mölleby (V), Larry Söder (KD), Lina Nordquist (L) och Janine Alm Ericson (MP). Kanslichefen Lars Franzén, en- hetschefen Ann Larsson, departementsrådet Mathias Säfsten, kammarsekrete- raren Johan Welander och kanslichefen Mikael Åsell har biträtt kommittén som experter. Sekreterare har varit utskottsrådet Hans Hegeland. Kommittén överlämnar härmed sitt betänkande. Uppdraget är härmed slutfört. Stockholm den 23 september 2020 Andreas Norlén Erik Ezelius Laila Naraghi Fredrik Olovsson Elisabeth Svantesson Jessika Roswall Charlotte Quensel Mikael Strandman Peter Helander Mia Sydow Mölleby Larry Söder Lina Nordquist Janine Alm Ericson /Hans Hegeland 3 2020/21:URF1 2 Innehållsförteckning 1 Till riksdagsstyrelsen ..............................................................................
    [Show full text]
  • Enkammarriksdagen 50 År(Pdf, 312
    Enkammarriksdagen 50 år 1971–2021 Plenisalen i Kulturhuset 1971. Under tiden som det nya riksdagshuset ställdes iordning satt riksdagen i 12 år i provisoriska lokaler i Kulturhuset vid Sergels torg. Som plenisal användes det som idag är Stockholms stadsteaters stora scen. Den stora scenen byggdes för att vara en teaterscen men fick inte användas som det förrän 1983 när riksdagen flyttade tillbaka till Helgeandsholmen. Under den här perioden användes hotellet Sergel Plaza som ledamotshus. 2 | Enkammarriksdagen 50 år 50 år med enkammarriksdagen Den 11 januari 1971 sammanträdde den nya enkammarriksdagen för första gången. En process som pågått i flera årtionden hade till slut lett till att tvåkammarriksdagen, som infördes genom 1866 års representations- reform, ersattes av en riksdag med en enda kammare. Borta var begrepp som första kammaren och andra kammaren, sammanjämkning och ge- mensam votering. I och med reformen behövdes en ny, större kammarsal, så riksdagen flyttade till Kulturhuset vid Sergels torg och återkom inte till Helgeandsholmen förrän 1983 (vilket inte var en självklarhet, men det är en annan historia). Liksom år 2020 kommer riksdagens huvudfokus även år 2021 förstås att ligga på den pågående pandemin, men ett 50-årsjubileum som detta är, oavsett pandemin, värt att uppmärksamma och så kommer att ske på flera sätt under året. Denna skrift är ett led i detta arbete. Den sprids idag, på själva 50-årsdagen av enkammarriksdagens första sammanträde, till riks- dagens ledamöter och finns även tillgänglig för allmänheten. Texten ut- görs av en rapport från riksdagens utredningstjänst och jag vill framföra ett tack till utredningstjänsten för ett fint arbete. Min förhoppning är att många ska sätta värde på att på det här sättet få en kort sammanfattning av vad som skedde och varför.
    [Show full text]
  • Fakta Om Folkvalda Riksdagen 2014–2018 Fakta Om Folkvalda
    Fakta om folkvalda Riksdagen 2014–2018 Fakta om folkvalda Riksdagen 2014–2018 ISBN: 978-91-88607-12-6 ISSN: 0283-4251 Tryckeri: Elanders Sverige AB, Stockholm 2017. (Tryck pocketversion: Riksdagsförvaltningen, enheten riksdagstryck, Stockholm 2017) © Riksdagsförvaltningen 2017 Mångfaldigandet av innehållet i denna bok, helt eller delvis, är enligt lag förbjudet utan medgivande av Riksdagsförvaltningen. Merparten av porträttbilderna har tagits av Melker Dahlstrand och Riksdagsförvaltningen. Statsråden har fotograferats av Kristian Pohl och Ninni Andersson. Redaktion: Riksdagsförvaltningen, Riksdagsbiblioteket. Fakta om folkvalda Riksdagen 2014–2018 Uppgifterna i biografin bygger främst på information från ledamöterna själva och avser perioden den 1 januari 2015 till 31 december 2016. De ledamöter som har lämnat sitt uppdrag under denna tidsperiod har därför ingen numrerad plats angiven. Innehåll Förord ............................................................5 Talmän och vice talmän sedan 1971 .........407 Inledning .......................................................6 Ledare för riksdagspartierna sedan 1971 .................................................408 Talman och vice talmän ................................7 De svenska regeringarna 1986– ................409 Riksdagens ledamöter ...................................9 Riksdagsvalet 2014 ....................................417 Mandatfördelning valkretsvis ...................418 Statsråd utan egen plats i riksdagen .........373 Riksdagsvalen 1976–2014 .........................419
    [Show full text]
  • Mottagning Av Ärkebiskop Från Tillträde I Enkelhet Till Offentlig Pompa
    Klas Hansson Mottagning av ärkebiskop Från tillträde i enkelhet till offentlig pompa UPPSALA STUDIES IN CHURCH HISTORY 2 Om serien Uppsala Studies in Church History är en skriftserie som utges vid Teologiska institutionen, Uppsala universitet. Serien innehåller arbeten på såväl svenska som engelska. De är fritt tillgängliga och utges endast i digital form. För information om de enskilda skrifterna, se sista sidan i denna bok. Om författaren Klas Hansson är docent i kyrkohistoria vid Uppsala universitet. Han inriktar sin forskning mot Svenska kyrkan från 1900-talets början. Han har tidigare utgivit monografierna Svenska kyrkans primas: Ärkebiskopsämbetet i förändring 1914–1990 (2014) och Kyrkan i fält: Fältpräster i det svenska försvaret: organisation, principer och konflikter i ekumenisk belysning sedan 1900 (2016) samt ett flertal artiklar i tidskrifter och samlingsvolymer. Omslagsbild: Medverkande vid Anders Wejryds mottagning som ärkebiskop 2006 samlade med kungaparet utanför domkyrkan. Foto: Jim Elfström/IKON. Uppsala Studies in Church History 2 Klas Hansson Mottagning av ärkebiskop Från tillträde i enkelhet till offentlig pompa Hansson, Klas. Mottagning av ärkebiskop: Från tillträde i enkelhet till offentlig pompa. Uppsala Studies in Church History 2. Uppsala: Uppsala universitet, Teologiska institutionen, 2017. With a Summary in Eglish: The Installation of an Archbishop: From a Private Prayer to a Service in Splendour. ISBN 978-91-984129-1-8 Förlagsadress: Uppsala Studies in Church History, Uppsala universitet, Teologiska institutionen,
    [Show full text]
  • The Bank of Sweden Tercentenary Foundation Annual Report 2003
    The Bank of Sweden Tercentenary Foundation Annual Report 2003 03 the bank of sweden tercentenary foundation annual report 2003 Stiftelsen Riksbankens Jubileumsfond The Bank of Sweden Tercentenary Foundation Annual Report 2003 7 managing director’s comments 57 nils erik villstrand: the finnish and swedish languages as mouth, brain 13 activities in support of research and heart 14 Procedure new research projects in 2003 15 Follow-up and evaluation 65 Project follow-up 15 68 The Bank of Sweden Donation 19 Report on longitudinal studies of health 91 The Humanities and Social Sciences science Donation 20 Evaluation of the Bank of Sweden 96 Infrastructural Support Tercentenary Foundation 105 statistical information on 21 Grants for research projects and infra- research grants structural support 107 The Bank of Sweden Donation 22 Grants to initiate research 112 The Humanities and Social Sciences Nobel Symposiums 26 Donation Scholarships 26 115 Infrastructural Support 28 Graduate schools Graduate School in Modern Languages 28 117 annual report Graduate School in Mathematics with an The aims of the Foundation 117 emphasis on teaching methods 28 The year’s activities 118 The Swedish School of Advanced Asia-Pacific Evaluation 119 Studies – SSAAPS 29 Result and financial status 120 Graduate School for Museum Officials 31 Financial result 124 32 Sector committees 125 Financial operations – five-year summary The Sector Committee for Research on 126 Table 1: Financial result Knowledge and Society 32 127 Income Statement The Sector Committee for Research
    [Show full text]