197 Uskedalselva 01 Haugland (Grytevik).Pdf
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
SAMLA PLAN FOR VASSDRAG HORDALAND FYLKE KVINNHERAD KOMMUNE VASSDRAGSRAPPORT PROSJEKT 197 USKEDALSELVA Ol HAUGLAND CGRYTEVIK) DESEMBER 1983 ISBN 82-7243-316-8 FØREORD Denne vassdragsrapporten er laga som ein del av Samla Plan arbeidet i Hordaland fylke. Rapporten gjer greie for moglege vasskraftplanar i Uskedals elv/Tverrelv, omtalar brukarinteressene i området og vurderar konsekvensane ved ei eventuell gjennomfØring av prosjektet. utbygging av vassdraget er vurdert i eitt alternativ med plassering av kraftstasjon ved Haugland i Uskedalen. Kap. 5 inneheld ei kort oppsummering, med eit skjema der det er fØreteke ei klassifisering av prosjektområdet sin verdi/ bruk for visse interesser uavhengig av evt. utbygging. Vidare er det i tabellen fØreteke ei vurdering av konsekvensane ved ei utbygging i samsvar med kap. 3 i vassdragsrapporten. Når det gjeld konsekvensvurderingane vil vi understreka at desse er fØrebeise, og har skjedd ut frå ei vurdering av prosjektet isolert. Særleg når det gjeld interessene naturvern, friluftsliv, vilt og kulturminne, er det naudsynt å sjå prosjektet i samanheng med andre Samla Plan-prosjekt, evt. også vern~ vassdrag i området. Dei fØrebeise konsekvensvur deringane kan bli endra når ein fØretek regionale vurderingar der alle prosjekt/vassdrag i eit område blir samanlikna. Vassdragsrapporten er samanstilt og redigert av Samla Plan medarbeidar i Hordaland fylke, Johannes HØvik. Ei rekkje fagmedarbeidarar har teke del på ulike fagomrdde i prosjektet, jfr. bidragsliste bak i rapporten. Kontaktgruppa for Samla Plan i Hordaland fylke er kjent med rapporten. Rapporten blir sendt på hØyring til dei aktuelle kommunar, lokale interessegrupper m.v., og vil saman med hØyringsfrå• segnene vera grunnlaget for vurdering av Uskedalselv-prosjektet i Samla Plan. Bergen, 20. desember 1983 Johannes HØvik INNHALD: side l NATURGRUNNLAG OG SAMFUNN l-l 1.1 Naturgrunnlag l-l 1.2 Samfunn og samfunnsutvikling 1-5 2 BRUKSFORMER OG INTERESSER I VASSDRAGET 2-1 2.0 Is 02 vasstemEeratur 2-1 2.1 Naturvern 2-1 2.2 Friluftsliv 2-3 2.3 Vilt 2-4 2.4 Fisk 2-6 2.5 Vassforsyning 2-8 2.6 Vern mot forureining: 2-8 2.7 Kulturminnevern 2-9 2.8 Jordbruk 09: skog:bruk 2-10 2.9 Reindrift 2-11 2.10 Flaurn- 02 erosjonssikring 2-11 2.11 Transj20rt 2-11 3 VASSKRAFTPROSJEKTET 3-1 3.1 Oversikt over område, nedbØrsfelt, vassfØring. Presentasjon av kraftverket 3-1 3.2 Hydrolog:i - Re9:uleringsanleg:2 3-3 3.3 Vassveg:ar 3-5 3.4 Kraftstasjon 3-6 3.5 Anleg:gsvegar - TiEEar - Massetak 3-9 3.6 Kompenserande tiltak 3-9 3.7 Tilpassing: i produksjonssystemet - Linetil knytin2 3-9 3.8 Kostnader Er. 1.1.1982 3-11 4 VERKNADER AV UTBYGGINGA 4-1 4.0 Verknader Eao naturmiljØet 4-1 4.1 Naturvern 4-3 4.2 Friluftsliv 4-4 4.3 Vilt 4-5 4.4 Fisk 4-5 4.5 Vassfors:inin9: 4-8 4.6 Vern mot forureinin9: 4-8 4.7 Kulturminnevern 4-9 4.8 Jord- 09: skogbruk 4-10 4.9 Reindrift 4-11 4.10 Flaum- 09: erosjonssikring 4-11 4.11 TransEort 4-11 4.12 Re9:ional Økonomi 4-12 5 OPPSUMMERING 5-1 5.0 Kort ut9:reiing om Erosjektet 5-1 5.1 Konsekvensar ved utbygging 5-1 KARTBILAG TEMA KARTBILAG NR. VU-skjema 3.1 Utbyggingsplanar 3.2 Lengdeprofil Tverrelva 3.3 Grafisk framstilling, midlere produksjon 3.4 Busetting - kommunegrenser l Naturvern 2 Friluftsliv 3 Vilt 4 Fisk 5 x· Vassforsyning 6 Vern mot forureining 7 Kulturminnevern 8 Landbruk/reindrift 9 Flaum- og erosjonssikring 9 Verknader på is/klima/vasstemperatur 10 x ~ For denne/des se interessene er det ikkje laga temakart. Alle kartbilag er samla bak i rapporten med unntak av bilag nr. 3.1, 3.2, 3.3 og 3.4 som følgjer etter kap. 3. l - l l NATURGRUNNLAG OG SAMFUNN I.l Naturgrunnlag Uskedalse1v ligg i Kvinnherad kommune i Sunnhordland ca. 17 km sørvest for kommunesenteret Rosendal. Prosjektet omfattar eit mindre sidevassdrag til Uskedalselv, Tverrelva. Tverrelva har utspring frå Mannsvatn, som ligg på fjellryggen mellom Omvikdalen og Uskedalen, og har utlaup i Uskedalselva ved Haugland, ca. 2 km søraust for tettstaden Uskedal. 1.1.2.1 Berggrunnsgeologi Berggrunnsgeologien i området er enkel. Den vestlege delen har granitt av prekambrisk alder, den er grov kornig, er litt pressa, og har kvarts, svakt kjøtraud oligoklas, grå plagioklas og vesentleg biotitt som mørkt mineral. Langs ei ~inje aust for Mannsvatn og parallelt med dette, langs Solfjellet, består fjellgrunnen av ein yngre granodioritt. Den har kvarts, plagioklas og brun biotitt som hovudmineral. Berggrunnen er mot standsdyktig mot vitring og gjev fØlgjeleg eit ionefat tig avrenningsvatn. 1.1.2.2 Geomorfologi/storformer Solfjell-platået er truleg resten av den paleiske fjelloverflata mellom Omvikedalen og Uskedalen. Om råde på vest- og austsida av fjellet har sidan blitt utforma ved fleire nedisingar i Kvartær. Både Uske dalen og Omvikedalen er djupt nedskorne U-dQlar. Ned slagsfeltet til Mannsvatn ligg som ein grunnare ned skoren U-dal parallelt med hovuddalføra. Mannsvatn dalen framtrer såleis som ei dalhylle til Uskedalen. l - 2 Landskapet har eit for regionen kraftig relieff, med klare og tydelege hovudlinjer. Hallvinkelen er liten i Mannsvatnets lengde profil, men stor ned mot Uskedalen og Omvikedalen. 1.1.2.3 Kvartærgeologijlausmassar Formene og avsetningane i området er danna av ein isbre som kom frå søraust, denne passerte gjennom skaret mel- lom Solfjell og Tverrfjell. Pleire mellombels stagna- sjonar i brefront-tilbaketrekkinga har avsett markante israndmorener som rygger i området, nordvest for Manns- vatn. Den fremste er ca. 1300 m lang. Her finst også restar etter smeltevasstunnellar med glacifluvialt materiale, spylerenner i fast fjell og daudisgroper (9rytehol). Desse avsetningane høyrer truleg til HalsenØystadiet (Yngre Dryas). på nordenden av Mannsvatn er morenedekket relativt tjukt, med ei blan ding av botnmorene og nedsmeltingsmorene. Elles domi nerer eit tynt morenedekke dei nederste, flatare delene av dalen sørover frå vatnet. Både i Solfjell og i Tverrfjell er det overveiande nake berg. I dei bratte fjellskrentane på vestsida av Solfjell finst store meng der skredmateriale stadvis som blokk-ur. Det er også fleire rasskar med tilhØyrande blokk- og steinkjegler. I moreneavsetningane i dalsida sØr for Tverrelva er det utvikla bekkeraviner. 1.1.3 ~!~~~~_~Y9E~!~9~~~~_~~_!~~~~~~9~~~~_~~~b~~~ (Klima i kartbilag nr. 10) Området har maritimt klima. Upsangervatn verstasjon har normal rnånadsmiddeltemperatur varierande mellom +loC og +lSoC. Uskedalen er truleg meir utsett for kalde drenasjestraumar, slik at vinter temperaturen er låager enn ved Upsangervatn. ArsnedbØren i lågare strok er i underkant av 2 000 mm, i fjell stroka truleg over 3 000 mm. 1-3 Det ligg ikkje fØre hydrologiske målingar for vassdraget. ut frå målingar i Handelandselv og samanlikning av feltstorleik og plas sering, er antatt ei middel avrenning på ca. 120 1/s/km2 . Vassdraget ligg frå ca. 50 til over 500 m.o.h. Berggrunnen er dominert av bergarter som gjev liten tilgang på næringssalt. Området må karakteriserast som næringsfattig. Mellom Mannsvatn og Uskedalselva er det lite jordbruksareal inntil Tverrelva, og det er såleis ikkje særleg tilsig frå jordbruket i området. I området kring Mannsvatn beitar ein del sau. Langs Uskedalselv er det ein god del dyrka mark med avrenning til elva, og næringsinnhaldet i elvevatnet er her betydeleg. D~t kan reknast med at Mannsvatn i dag har stabile isforhold heile vinteren og det meste av våren. Uskedalselva er som of tast isfri nedanfor samlaupet med Tverrelva, men frys til i kalde vinterperiodar. Det er notert istilfelle av isgang i elva etter slike periodar, men desse gjer ikkje skade. Fjorden utanfor Uskedalen er isfri. Området høyrer naturgeografisk til regionen "Sunnhordlands fjord strØk" . Berggrunnen i området er sure og seintvitrelege bergarter, og flora og vegetasjonen inneheld fØlgjeleg berre lite næringskrev• jande arter. Klimaet er oseanisk og årsnedbØren er i underkant av 2 000 mm i låglandet og truleg over 3 000 mm i fjellstroka. Floristisk er det såleis eit markant innslag av kystplanter. Vegetasjonsutformingane er også typisk oseaniske. Trass i dei gode dreneringstilhØva i undergrunnen er vegetasjonen i nedslagsfeltet dominert av lyngheier, stadvis relativt turre. på turre og vindeksponerte haugar og ryggar finst rabbesamfunn. I forsenkingar og langs tillaupsbekken til Mannsvatn er det fattigmyr. I vestenden av vatnet er det eit nok o større myrområde med fattig, dels nedbørsprega vegetasjon. 1-4 på nordsida av vatnet er det lyngrik bjØrkeskog som veks på blokkrik mark og ur, stadvis med småbregneinnslag. Vegetasjonen i området er moderat beitepåverka. Vassvegetasjonen er særs lite utvikla. Tverrelva sitt nedbØrsfelt til utlaup i Uskedalselva er på ca. 7,3 km 2 . Arealbruken går fram av kartbilag nr. 9. Arealfordeling i nedslagsfeltet: Produktiv lauvskog ca. 0,2 ~2 Myr " 0,3 " Vatn Il 0,8 " Fjell og anna areal " 6,0 " I alt ca. 7,3 km2 Produktiv skog ligg på nordaustsida av Mannsvatn og langs Tverrelva nedover dalsida. Myrområda ligg ved nordvestsida av Mannsvatn. Fjellområ~a går opp i over 800 m.o.h. Det er ikkje jordbruksareal som grensar inn til Tverrelva. Langs Uskedalselv er jordbruksdrift og ein fast busetnad på ca. 176 personar. Ved utlaupet av Uskedalselv bur ca. 365 personar. 1-5 1.2 Samfunn og samfunnsutvikling Anleggsverksemda vil fØregå i Kvinnherad kommune i Hordaland fylke. Dagpendlingsområde består i tillegg til Kvinnherad av kommunane Jondal, Kvam og Fusa. Kvinnherad hØY rer til Sunnhordland arbeidskontordistrikt, medan kon~unane Jondal, Kvam og Fusa høyrer til ytre Hardanger arbeids kontordistrikt. Som felles nemning på dagpendlingsområde brukar vi heretter regionen. Tab. I.l utvikling i folketalet frå 1900 fram til 1982, utgangen av året Ar Kvinnherad Jondal Kvam Fusa Regionen 1900 8596 1590 5977 3595 19758 1946 9669 1422 7699 4420 23210 1970 12109 1307 8839 3820 26075 1980 12854 1281 8743 3836 26714 1982 13026 1304 8744 3809 26883 Kjelde: Statistisk Sentralbyrå Tab.