De 10De- En 11De-Eeuwse Byzantijns-Islamitische Grenswereld
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
DE 10DE- EN 11DE-EEUWSE BYZANTIJNS-ISLAMITISCHE GRENSWERELD GRENSTHEORIE EN DE HERVESTIGING VAN HET SYRISCH- ORTHODOXE PATRIARCHAAT VAN ANTIOCHIË IN BYZANTIJNS MELITENE Aantal woorden: 48688 Matthias Laurens J. Van Hoey Studentennummer: 01304443 Promotor: Dr. Maria Conterno Masterproef voorgelegd voor het behalen van de graad master in de richting Geschiedenis Academiejaar: 2016 - 2017 De 10de- en 11de-eeuwse Byzantijns- islamitische grenswereld Grenstheorie en de hervestiging van het Syrisch-orthodoxe patriarchaat van Antiochië in Byzantijns Melitene Matthias Laurens J. Van Hoey 01304443 Matthias Laurens J. Van Hoey Studentennummer: 01304443 Promotor: Dr. Maria Conterno Masterproef voorgelegd voor het behalen van de graad master in de richting Geschiedenis Universiteit Gent Academiejaar: 2016 - 2017 De auteur en de promotor(en) geven de toelating deze studie als geheel voor consultatie beschikbaar te stellen voor persoonlijk gebruik. Elk ander gebruik valt onder de beperkingen van het auteursrecht, in het bijzonder met betrekking tot de verplichting de bron uitdrukkelijk te vermelden bij het aanhalen van gegevens uit deze studie. Het auteursrecht betreffende de gegevens vermeld in deze studie berust bij de promotor(en). Het auteursrecht beperkt zich tot de wijze waarop de auteur de problematiek van het onderwerp heeft benaderd en neergeschreven. De auteur respecteert daarbij het oorspronkelijke auteursrecht van de individueel geciteerde studies en eventueel bijhorende documentatie, zoals tabellen en figuren. De auteur en de promotor(en) zijn niet verantwoordelijk voor de behandelingen en eventuele doseringen die in deze studie geciteerd en beschreven zijn. Parentibus optimis Inhoudstafel LIJST VAN TABELLEN EN FIGUREN ......................................................................................................... XI VOORWOORD ................................................................................................................................................ XIII INTRODUCTIE .................................................................................................................................................... 1 ALGEMENE INLEIDING ......................................................................................................................................... 1 METHODOLOGISCHE INLEIDING ........................................................................................................................... 5 HISTORISCHE INLEIDING ...................................................................................................................................... 8 Politieke geschiedenis .................................................................................................................................... 8 De Syrisch-Orthodoxe Kerk ......................................................................................................................... 11 HOOFDSTUK 1: HET TURNERIAANS-BYZANTIJNSE GRENSMODEL............................................... 13 HET VENNDIAGRAMMODEL ............................................................................................................................... 15 HET UNILINEARITEITSMODEL ............................................................................................................................ 17 Lineariteit ..................................................................................................................................................... 18 Uniculturaliteit en semi-permeabiliteit ........................................................................................................ 22 Niemandsland ............................................................................................................................................... 27 HOOFDSTUK 2: HET KALEIDOSCOPISCH-POLYCONCENTRISCHE GRENSMODEL .................. 35 HET KALEIDOSCOPISCHE MODEL ....................................................................................................................... 37 De casi van Mumahhid ad-Dawlah en Oubeïdallah .................................................................................... 39 HET POLYCONCENTRISCHE MODEL .................................................................................................................... 43 HET KALEIDOSCOPISCH-POLYCONCENTRISCHE MODEL ..................................................................................... 49 HOOFDSTUK 3: CILICIË EN MELITENE, VERNIELING EN REPOBLACIÓN .................................... 57 CILICIË: HONGERSNOOD, ANAZARBOS EN EDESSA ............................................................................................ 58 Hongersnood ................................................................................................................................................ 58 De casus van Anazarbos............................................................................................................................... 62 De casus van Edessa .................................................................................................................................... 67 MELITENE: KOURKOUAS, DE SYRIËRS EN REPOBLACIÓN .................................................................................... 70 Kourkouas .................................................................................................................................................... 71 De Syriërs ..................................................................................................................................................... 74 Repoblación .................................................................................................................................................. 77 HOOFDSTUK 4: SYRISCHE DYNATOI ......................................................................................................... 87 HET DYNATOI-CONFLICT .................................................................................................................................... 87 HET DYNATOI-BELEID: DE GRENSWERELD ......................................................................................................... 93 Barrièrepolitiek ............................................................................................................................................ 93 Het kerkconflict: Polyeuktos ........................................................................................................................ 95 Het jaar 965 ................................................................................................................................................. 99 Syrische dynatoi ......................................................................................................................................... 102 Het kerkconflict: Sarigta ............................................................................................................................ 107 CONCLUSIE ..................................................................................................................................................... 109 APPENDIX A: LIJST VAN PATRIARCHEN EN KEIZERS ..................................................................... 113 APPENDIX B: KAARTEN .............................................................................................................................. 115 BIBLIOGRAFIE ............................................................................................................................................... 117 BRONNENEDITIES ............................................................................................................................................ 117 SECUNDAIRE LITERATUUR ............................................................................................................................... 118 Lijst van tabellen en figuren TABEL 1: PATRIARCHEN VAN CONSTANTINOPEL EN ANTIOCHIË IN DE 10DE EN 11DE EEUW .................................. 113 TABEL 2: DE MACEDONISCHE DYNASTIE: VAN DE LATE 9DE TOT EN MET DE 11DE EEUW ....................................... 114 TABEL 3: POST-MACEDONISCHE KEIZERS TOT MANZIKERT (1071) ..................................................................... 114 FIGUUR 1: DE BYZANTIJNSE OOSTGRENS IN DE 10DE EEUW .................................................................................. 115 FIGUUR 2: HET MIDDEN-OOSTEN IN DE 10DE EEUW .............................................................................................. 116 Voorwoord Ik wil hier in de eerste plaats de kans benutten om mijn promotor dr. Maria Conterno uitgebreid te bedanken voor haar geëngageerde steun, hulp en input bij het schrijven van deze masterproef. Haar veelvuldige en grondige feedback op de verschillende versies en onderdelen van deze proef was van onschatbare waarde. Ik zou ook prof. dr. Steven Vanderputten en dr. Davy Verbeke willen bedanken voor hun begeleiding en feedback bij de ontwikkeling en uitwerking van mijn initiële probleemstelling. Hun vroege opmerkingen hielpen me al snel om een duidelijk theoretisch kader te kiezen. In dezelfde context zou ik ook prof. dr. Peter Van Nuffelen, prof. dr. Koenraad Verboven en prof. dr. Andries Zuiderhoek hartelijk willen bedanken. De verschillende door hen georganiseerde activiteiten waar ik dit jaar aan heb mogen deelnemen, hebben de richting van dit onderzoek fundamenteel vorm gegeven. Ik zou ook uitdrukkelijk dr. Andy Hilkens en Lorenzo Focanti willen