Ziemia Swieta : Przewodnik Dla Pielgrzymow Turystow
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
http://rcin.org.pl TURYŚCI i PIELG RZYMI podróżują polskiemi statkami które kursują co tydzień między Konstancją a Palestyną Grecją i Turcją Informacje i sprzedaż biletów: GDYNIA-AWERYKA LINJE ŻEGLUGOWE S. A. LINJA PALESTYŃSKA Warszawa, Plac Małachowskiego 4. Odynia, Dworzec Morski Kraków, Lubicz 3. Lwów, Kopernika 3. R/eszów, Grottgera 20. Konstanca, Sir. General Angelescu 5. Jaffa i Haifa, M. Dizengoff & Co. Tel Awiw, 23, Herzl str. http://rcin.org.pl Dom Polski w Jerozolimie własność J. Emin. X. Prymasa Polski pod zarządem SS. ELŻBIETANEK, przyjmuje na dłuższy i krótszy pobyt turystów i pielgrzymów chrześcijańskich przepiękne położenie, łatwy dostęp (5 min. pieszo od Bramy Damasceńskiej, — p. tablice z napisem: „D. P."), umiarkowane ceny, wyborna polska kuchnia, oprowadzanie, informacje i opieka. Sklepik komisowy z pamiątkami i dewocjonaljami, piękne nalepki na walizki. Każdy Polak popiera i poleca »Dom Pol.!« Adres poczt.: Jerusalem, P. O. B. 277. Telefon 1432. Konto P. K. O. Warszawa 190096. Bliższe informacje p. w tekście str. 19—20. http://rcin.org.pl ziemia ś w i q i a Ponadto: Aleny i Konstantynopol. 17 rzadkich fotografii, 11 planów miasi, 1 duża mapa Palestyny współczesnej. http://rcin.org.pl PIELGRZYMKI i WYCIECZKI D o ZIEMI ŚWIĘTEJ ORGANIZUJE POLSKIE BIURO PODRÓŻY WARSZAWA ULICA MAZOWIECKA L. 9. TELEFONY: 206-73 — 258-20. Lwów, ul. Chorążczyzny 18. Tel. 245 66 Kraków, ul. Św. Jana 1. Tel. 168-68 Łódź, ul. Piotrkowska 124. Tel. 139-12 INFORMACJE I KOSZTORYSY BEZPŁATNIE. http://rcin.org.pl przewodnik dla pielgrzy- mów iurysiów ziemia święta k s. d r. e. król k r a k ó w =— 19 3 6 http://rcin.org.pl Za zezwoleniertL-Wladzy Duchownej. Wszelkie prawa autorskie zastrzeżone. Copyright by author, Cracom, Poland. Dochód iv części na fundusz budomy nowego Domu Polsk. w Jerozolimie. Drukarnia „Powściągliwość i Praca" w Krakowie. Klisze drukarskie Fotocynk, Kraków. http://rcin.org.pl OD AUTORA Palestyna stanowi od wieków cel podróży ludz- kości. Jednych zajmuje prastara kultura, której pom- niki ^sięgające nieraz 4000 lat prz. Chr., odkopują tam obecnie uczeni. Innych ciągnie do Ziemi św. sentyment religijny i pragnienie poznania naocz- nie środowiska, w którem powstały i współżyją w calem bogactwie swych form wyznaniowych i li- turgicznych, — religje: chrześcijańska, mahometań- ska i żydowska. Palestyna dalej, to Ziemia Obiecana, w której naród żydowski wierzy, że po wiekach tu- łaczki odzyska własną ojczyznę. Ile to wreszcie pro- blemów kulturalnych i społecznych, ile eksperymentów gospodarczych i ideowych podejmuje się w tym dziw- nym kraju, co łączy geograficznie i kulturalnie trzy części świata: Europę, Azję i Afrykę. Przewodnik niniejszy nie jest, przeznaczony wy- łącznie dla jednej z wymienionych grup turystów, —• wyznaniowej, czy narodowej. Uwzględnia wprawdzie, rzecz prosta, przedewszystkiem zainteresowania prze- ważnej części Polaków, która w Ziemi Św. czci oj- czyznę i teren działalności Jezusa Chrystusa; od wszystkich jednak dotychczasowych przewodników, tak żydowskich, jak katolickich, różni się tem, że podając obiektywnie wiadomości, oparte na wynikach ostat- nich badań naukowych, — unika jednostronności przedstawienia. Co do tożsamości miejscowości dzisiejszych z daw- niejszemi, autor ogranicza się do podania ogólnie przyjętej[ opinii, względnie uzasadnionej hipotezy i stopnia jej prawdopodobieństwa, które zazwyczaj jest proporcjonalne do starożytności tradycji. Źródłem dla wiadomości, podanych w niniej- szym przewodniku, były obok specjalnych dzieł nau- kowych, monografii i przewodników po Palestynie (znajdzie je łaskawy Czytelnik n. p. we franc. ,,Guide Bleu" zebrane przez O. Abla Z. K-; wyd. 1933, str. LXXI-V), — w dużej mierze także własne całoroczne spostrzeżenia i wywiady autora oraz uprzejme infor- http://rcin.org.pl VII macje miejscowych Konsulatów R. P. — Z polskich dziel ostatnich lat wspomnieć należy opisy literackie wrażeń z podróży i pielgrzymek po Ziemi św. XX. Holowińskiego, Golichowskiego, Gordona, Jełowic- kiego, Kłosa, Kneblewskiego, Misia, ze świeckich Kossak-Szczuckiej, Makarczyka,. Ossendowskiego i i. Naukowym badaniom Palestyny poświęcili swe prace XX. Proff.: śp. W. Szczepański i L. Semkowski z Rzy- mu, P. Stach i A. Fic ze Lwowa, W. Gronkowski z Po- znania i w. i. Na osobną wzmiankę zasługuje anonimowy przekład z franc. p. t. „Przewodnik po Ziemi Św.", wyd.w Jer. 1934 nakładem Kustodii Z. św. Dzieło to przeznaczone (por. str. VI) dla szerokich mas, nie odpowiada forma ani treścią wielu turystom i pielgrzymom, którzy szu- kają w przewodniku także rzeczowego, a nie tylko i wy kucznie pobożnego podejścia do omawianych za- gadnień. Ksiifżciczka niniejsza ma na celu uzupełnić ten brak w literaturze polskiej. Aby to w przyszłości jeszcze skuteczniej osiągnąć, autor prosi uprzejmie 0 nadsyłanie uwag i życzeń na adres: Kraków, uł. Siemiradzkiego 29. Dobór planów, mapek i fotografii ułatwi samo- dzielna orjentację w Ziemi Św., a suma, zaoszczędzor tia na przewodników, przewyższy wielokrotnie koszt niniejszej książki, która zostanie na zawsze widoczną pamiątką przeżytych wrażeń. Wielkie trudności finan- sowe o ostatnio niepokoje w Palestynie, niepozwoliły na razie na zaopatrzenie książki w większą ilość plar nów. map i rysunków na wzór zagranicznych. Niech wolno będzie autorowi wyrazić na tem miejscu serdeczne podziękowanie tym wszystkim, któ- rzy słowem lub czynem ułatwili opracowanie ninief- szego przewodnika. W szczególności dziękuję Przew. XX. Profesorom: O. dac. Dr. A. Ficowi ze Lwowa 1 Dr. J. Mazerskiemu z Krakowa; WP. M. Czempli- kównie z Konsulatu Gen. w Jerozolimie, JWPanu Kon- sulowi Stan. Łukaszewiczowi z Tel Awiwu, oraz WWPP. M.Patronowi z Jeroz. i L. Kapłanowi z T. Aw. Rysunki wykonał Włodz. Kul piński, ucz. Szkoły Ekon. Handl. z Krakowa. Okładkę projektował X. Bron. Mazur z Se/nin. Duch. Krak. Jerozolima, w maju 1936 r. VIII http://rcin.org.pl SPIS RZECZY. Od autora VII. Spis rzeczy . .IX. Spis rycin . .XII. Spis mapek ...... XIII. Miejsca odpustowe . .XIV. Część informacyjna. I. Organizacja podróży. Kiedy jechać ...... 3 Biura ....... 3 Pielgrzymki katolickie .... 4 Co i jak zwiedzać ..... 6 II. Wiadomości rzeczowe. Przepisy paszportowo-celne 9 Polskie placówki konsularne 10 Waluty .... 10 Poczta, telegraf, telefon 11 Komunikacja lotnicza 12 ,, morska 12 ,, kolejowa 14 ,, autobusowa 15 ,, taksówki 16 „ inne środki kom. 17 http://rcin.org.pl IX Mieszkanie . 18 Dom Polski w Jerozolimie . 19 Wskazówki higjeniczne .... 20 Słowniczek arabsko-polski .... 22 Pamiątki 25 III. Wiadomości krajoznawcze Warunki przyrodnicze .... 27 Zarys dziejów ...... 32 Organizacja polityczna . 38 Życie gospodarcze ..... 40 Ludność . ...... 47 Religj,e 49 Sztuka 53 Nauka ....... 56 Część turystyczna Dojazd ....... 60 Judea (ogólnie) 62 Jaffa 62 Tel Awiw 64 Kolonje żydowskie ..... 66 Jaffa—Gaza—Kair (kolej) .... 69 Jaffa—Gaza (auto) ..... 72 Jaffa—Jerozolima (kolej) .... 72 Jaffa—Jerozolima (auto) .... 74 Jerozolima dawniej i dziś .... 78 Dzielnica chrześcijańska . 85 Dzielnica żydowska ... 96 Dzielnica muzułmańska . 99 Dzielnica armeńska i nowy Syjon 104 W dolinie Cedronu . 109 Na górze Oliwnej . 114 Nowa Jerozolima . 118 X http://rcin.org.pl Okolice Jerozolimy ..... 120 Jerozolima-Betlejem-Hebron .... 123 Jerozolima-Bet Dżibrin .... 132 Jerozolima-Birszeba (Kades) 133 Jerozolima-Jerycho-Jordan-M. Martwe . 135 Okolice M. Martwego ..... 138 Jerozolima-Ain Karem ..... 140 Jerozolima-Mar Saba ..... 142 Samaria ....... 144 Jerozolima-Nablus ..... 144 Nablus-Nazaret ...... 149 Nablus-Tulkarm ...... 153 Dżenin-Megiddo-Haifa ..... 153 Dżenin-Beisan ...... 154 Galilea ....... 156 Nazaret i okolica ...... 157 Nazaret-Haifa ...... 162 Nazaret-Tabor ...... 163 Nazaret-Tyberjada ..... 165 Jezioro Tyberjadzkie ..... 167 Tyberjada-Kafarnaum ..... 169 Tyber ja da-Damaszek ..... 172 Tyberjada-Safed-Metulla-Banias 173 Safed-Akka-( Haifa) 174 Haifa-Akka-(Ras en Nakura gran. Syrji) i. 175 Haifa-Semak-Deraa (kolej,) 176 Haifa-Jaffa ....... 178 Haifa-Karmel ...... 180 Transjordanja ...... 185 Jerozolima-Dżerasz ..... 186 Suelih-Amman ...... 190 Dodatek ....... 193 Ateny ....... : 193 Istanbul ....... 199 Spis nazw geograficznych i nazwisk 203 http://rcin.org.pl XI SPIS RYCIN: Ryć. 1.: Ujście Nahr el Audża k. Jaffy . (7 Ryc. 2.: Jordan w górnym biegu ... 28 Ryc. 3.: Namiot beduiński .... 48 Ryc. 4.: Alojzy Barlassina, patrjarcha łaciński Ryc. 5.: Jerozolima-Bazylika św. Szczepana (OO. Dominikanie) ... 53 Ryc. 6.: Tel Awiw — Polski Bank P. K. O. przy ul. Allenby . 65 Ryc. 7.: Biskupi wyznań schizmatyckicłu (od lewej: syr., kopt., grecki, ang ik., armeń., abisyński) .... 88 Ryc. 8.: Jerozolima- — Fragment -Drogi Krzyżowej" ..... Ryc. 9.: Jerozolima — Mur płaczu . 96 Ryc. 10.: Jerozolima —• Meczety Omara i El Aksa ...... 102 Ryc. 11.: Jerozolima — Bibljoteka Uniwersy- tetu Hebrajskiego Ryc. 12.: Dzieci żydowskie . .. 116 Ryc. 13.: El Husseini, wielki mufti Jerozolimy 130 Ryc. 14.: Teren Nowego Domu P. w Jerozoli- mie (z wieży włoskiego szpitala). 141 Ryc. 15.: Ain Karem: Kościół św. J. Chrzci- ciela ...... Ryc. 16.: Jezioro Genezaret i ruiny synagogi w Kafarnaum . 171 Ryc. 17.: Dżerasz: Rzymskie forum . 189 XII http://rcin.org.pl SPIS MAPEK. 1. Jaffa-Tel Awiw 61 2. Nowa Jerozolima ..... 78 3. Stara Jerozolima ..... 84 4. Grób Chrystusa i Droga Krzyżowa . 86 5. Betlejem , 125 6. Hebron 129 7. Nablus 148 8. Nazaret 159 9. Haifa 181 10. Dżerasz 187 11. Amman 191 Na końcu mapa Palestyny współczesnej 30x40 cm. UWAGA! Wspomniane w przewodniku dokładne rozkła- dy jazdy pociągów i autobusów w P atesty nie zostaną po ustaleniu tam porządku