7

Noord

Nieuw-West West Centrum Oost

Zuid

Zuidoost

Programmabegroting 2015

Paragraaf gebiedsgericht werken

In deze paragraaf staan de Gebiedspecifieke Opgave en Focusactiviteiten van de 7 Stadsdelen. Op basis van LEESWIJZER de gebiedsanalyses is een ‘A3’ per stadsdeel gemaakt met een door de bestuurs­commissie vastgestelde samenvatting van de belangrijkste focusactiviteiten en Voorzijde opgaven van het betreffende stadsdeel. - De belangrijkste opgave van het stadsdeel waar in 2015 De Opgave en Focusactiviteiten van de 7 stadsdelen inzet voor wordt geleverd. worden ook programmatisch weergegeven in de - Kaart met Focusactiviteiten van het stadsdeel voort- 10 begrotingsprogramma’s. Bij elk programma is op vloeiend uit de gebiedsagenda’s. één pagina een samenvatting van de belangrijkste - Indicatoren per buurt in de vorm van Signaalblokken. activiteiten van de 7 stadsdelen binnen dat programma - Het financieel totaal van het stadsdeel.* opgenomen. Achterzijde De gebiedsgerichte stadsdeelpagina’s zijn ter informatie opgesteld en behoeven niet te worden - Een samenvatting van de gebiedsanalyses en een korte vastgesteld door de raad. ­beschrijving per gebied. - De financiële tabel met geraamd budget 2015 (gebaseerd op 2014), toelichting op de focus van het stadsdeel. Toegekend budget Signaalblok De tabel bevat de rompbegroting (zijn structurele middelen) van 2015 (gebaseerd op 2014). Deze tabel 1 2 is indicatief en bevat verwachte baten en lasten van Leefbaarheid 2015 inclusief onttrekking en dotaties aan de reserve. Daarnaast bevat de tabel de door het college in 1 Rapportcijfer ‘Tevredenheid buurt’ concept vastgestelde en gehonoreerde prioriteiten. Gemiddeld A’dam 7,43 Deze tabel wordt (net als de teksten) niet door de 2 Rapportcijfer ‘Schoonhouden straat/stoep’ gemeenteraad vastgesteld. De tabel is indicatief en Gemiddeld A’dam 6,37 bedoeld ter illustratie. Inkomen Het definitieve budget voor elk stadsdeel wordt door het ­college vastgesteld pas na de vaststelling van de 1 % jongeren in minimahuishouden (2012) totale ­begroting (incl. moties en amendementen)door Gemiddeld A’dam 23,2% de gemeenteraad. Dit vindt plaats in december. Het 2 % 15-65 jarigen met WWB/WIJ stadsdeel ontvangt dan een budgetbrief met het (bijstanduitkering) budget 2015. Gemiddeld A’dam 6,2%

Onderwijs Indicatoren en de signaalblokken 1 Gemiddelde CITO-score Gemiddeld A’dam 534 Om de gebieden cijfermatig vergelijkbaar te maken, 2 % Voortijdig schoolverlaters 18-22 jaar maar tevens de kaart leesbaar en beknopt te houden, Gemiddeld A’dam 9,4% zijn zogenaamde Signaalblokjes ontworpen. Deze zijn Sociale cohesie voor elke buurt op de kaart gezet. Brondata voor de stoplichtpaaltjes zijn de gebiedsanalyses light. 1 Sociale kwaliteit (% positief) Gemiddeld A’dam 46% De Signaalblokjes bieden in kleuren de status van 2 Rapportcijfer ‘Betrokkenheid 10 indicatoren. De 10 indicatoren zijn gegroepeerd buurtbewoners’ rondom 5 thema’s. Deze zijn leefbaarheid, sociaal- Gemiddeld A’dam 6,27 economisch, onderwijs, sociaal en veiligheid. Bij elk thema zijn 2 indicatoren uit de gebiedsanalyses light Veiligheid gekozen. Elk Signaalblokje is op gelijk wijze opge- 1 % bewoners dat jongerenoverlast bouwd. De 5 thema’s/10 indicatoren zijn altijd op vaak vindt voorkomen dezelfde wijze in het Signaalblokje geplaatst. Gemiddeld A’dam 18,3% Voorbeeld: de indicator percentage minimajongeren’ 2 % voelt zich wel eens onveilig in staat op plaats 3 in het Signaalblokje.’ eigen buurt Gemiddeld A’dam 29,57% Meer info: www.os..nl

Alle indicatoren hebben een gemiddelde en een Gegevens 2013, tenzij anders aangegeven buurtgemiddelde. De afwijking van gemiddelde stad t.o.v. gemiddelde buurt leidt tot een kleur. Deze afwijking wordt gemeten in het statische cijfer van de standaarddeviatie.

De kleurcodering is als volgt: Groen Veel beter dan Amsterdams gemiddelde Lichtgroen Beter dan Amsterdams gemiddelde Geel Gelijk aan/rond Amsterdams gemiddelde Oranje Slechter dan Amsterdams gemiddelde Rood Veel slechter dan Amsterdams gemiddelde Wit Geen cijfers of niet gemeten

De achtergronden van de cijfers zijn terug te vinden in de ‘gebiedsanalyses light’ die elk stadsdeel heeft opgesteld. www.amsterdam.nl/buurtbegroting Gebied Oost BUDGET bedragen x € 1.000 Stadsdeel Centrum Deelgebied Oost is nu nog het rustige deel van het Centrum waar de woonfunctie domineert. Door de grote ontwikkelingen in het Hieronder staan de voor de bestuurscommissie verwachte INLEIDING gebied (UVA-campus, Artis, stadswerf Oostenburg, Marineterrein) budgetten per programma op basis van het voorstel van het zal de bedrijvigheid toenemen. Het gebied zal meer bezoekers college aan de raad voor de geïntegreerde gemeentebegroting gaan trekken die langer in het gebied blijven. Het gebied wordt 2015. Definitieve budgetten worden door het college toegekend dynamischer en divers, zowel wat betreft voorzieningen, bewoners De balans als succesfactor na vaststelling van de gemeentebegroting door de raad en de ver­ als bezoekers. De ontwikkelingen bieden vooral kansen, maar werking van de daarbij door de raad aangenomen amendementen. De gebieden in stadsdeel Centrum hebben alle vijf een grote vragen ook aandacht voor het creëren van een nieuwe balans aantrekkingskracht op bewoners, ondernemers en bezoekers. tussen wonen, werken en recreëren. Onttrekking Lasten Dotatie Voornamelijk deze laatste groep zorgt lokaal voor een sterke Baten Saldo economie maar legt gelijktijdig een grote claim op het gebruik van Programma de openbare ruimte. FOCUS OP HET PROGRAMMA Dienstverlening/Informatie 2.382 3.740 0 0 ­1.359 Openbare orde/Veiligheid 1.247 8.225 0 0 ­6.977 Gebiedsgericht werken Verkeer/Openbare Ruimte 34.936 63.218 32.473 33.803 ­29.611 Stadsdeel Centrum werkt sinds september 2012 op een nieuwe Het volledige overzicht van de prioriteiten per gebied is Werk/Inkomen/Participatie 0 629 0 0 ­629 manier. Nog meer gericht op de dienstbaarheid aan het gebied. opgenomen in de gebiedsplannen. Onderwijs/Jeugd/Diversiteit ­1.300 1.624 0 0 ­2.924 Onderdeel van die werkwijze is het gebiedsgericht werken. Welzijn/Zorg/Sport 982 10.118 0 0 ­9.135 Stadsdeel Centrum is verdeeld in vijf gebieden; Oost, West, Zuid betrokken bewoners en ondernemers, een gebied waar men zich Verkeer en infrastructuur Economie/Cultuur 2.406 4.218 50 0 ­1.762 en (naar postcodegebied) 1011 en 1012. Met de gebiedsgerich­ over het algemeen prettig en veilig voelt. Centrum werkt al enkele jaren aan het realiseren van fietsparkeer­ Duurzaanheid/Water 19.700 25.042 870 149 ­4.620 te werkwijze wil het stadsdeel een brede groep van bewoners, De populariteit van het gebied kan op sommige punten ook plaatsen om de druk op de openbare ruimte te verminderen en Stedelijke Ontwikk./Wonen 16.102 23.910 3.866 800 ­4.742 ondernemers én andere belanghebbenden betrekken bij dat wat nadelige gevolgen hebben voor de leefbaarheid. Het intensieve het gebruik van de fiets te stimuleren. Door de realisatie van Bestuur/ondersteuning 0 7.990 0 0 ­7.990 er speelt in hun buurt en gebied. gebruik van de openbare ruimte zorgt voornamelijk in de Haar­ ondergrondse autoparkeerplaatsen onder de Singel (gebied Totaal 82.378 147.096 46.798 34.752 -52.671 lemmerbuurt en de voor onoverzichtelijke situaties en West), het Rokin (gebied 1012) en de Vijzelgracht (gebied Zuid) CONCEPTGebied West overlast voor zowel bewoners als ondernemers en bezoekers. wordt ruimte in de openbare ruimte vrijgemaakt voor andere Het gebied heeft een gemengd en wisselend karakter en doeleinden zoals groenvoorzieningen, fiets- en voetpaden. herbergt een groot aantal publieksfuncties. Het is een gebied met Gebied 1012 Ook zal in lijn met de nota ‘De Bereikbare ’ een oplos­ Het gebied kent een bijna ongekend rijke mix van functies en is sing worden gezocht voor de problematiek (verkeersonveiligheid, mede dankzij de historie, de raambordelen, de cafés, restaurants opstoppingen en vervuiling door uitstoot) rondom de touringcars aan de uitbreiding van ouderenhuisvesting in Centrum. en coffeeshops in grote trekpleister in Centrum. Deze functies die nu nog op verschillende plekken in Centrum mogen halteren Daarnaast wordt ingezet op het verbeteren van het woonklimaat GEBIEDSANALYSE dragen bij aan een sterke locale economie maar brengen en gebruik maken van de aangewezen touringcarroutes die door en het versterken van de woonfunctie in winkelstraten. Dit gebeurt eveneens grote uitdagingen voor het bestuur met zich mee. de binnenstad lopen. in het kader van het Wonen Boven Winkels project waarin wordt Het toenemende bezoek levert een enorme druk op de open­ samengewerkt met bonafide partners (vastgoedeigenaren en Stadsdeel Centrum is het gebied binnen de Nassau-, bare ruimte en speculanten hebben in het verleden veel vastgoed Handhaving ondernemers) om woningen te realiseren boven de winkels. Stadhouders-, en Mauritskade, ook wel de Singelgracht gekocht om hier toeristische functies in onder te brengen. Een De aanpak van illegale hotels wordt onverminderd voortgezet en genoemd. In het noorden wordt de grens gevormd door het negatief effect daarvan is dat er in delen van het 1012-gebied een horecaondernemers die zich niet aan de regels houden worden Openbare ruimte en groen spoor, het IJ en de Zoutkeetsgracht. monocultuur is ontstaan. door integrale handhavingsacties aangeschreven. Ook wordt er Het goed inrichten van de openbare ruimte is cruciaal voor een een aanpak geformuleerd die de geluidsoverlast te water hand­ goede toegankelijkheid en in gebied 1012 een belangrijk instru­ Stadsdeel Centrum huisvest ruim 85.600 inwoners, verdeeld Gebied Zuid haafbaar maakt. Op de in het bestuursakkoord verwoorde ‘ongein’ ment om de gewenste transitie te bewerkstelligen. De herinrich­ over circa 50.200 woningen. De WOZ-waarde ligt 30% Kenmerkend voor dit gebied is dat de werkfunctie overheerst ten (overlast van o.a. bierfietsen, pubcrawls en discobussen) wordt ting van de Rode Loper is zowel voor gebied Zuid als voor 1012 boven het Amsterdams gemiddelde. Toch is net als in de opzichte van de woonfunctie. In het gebied werken bijna 22.000 eerst beleid ontwikkeld alvorens er effectief kan worden gehand­ en de restzeer belangrijk voor de gewenste opwaardering van het rest van de stad een op de drie woningen een goedkope mensen en wonen circa 12.000 mensen. Het gebied huisvest de haafd op excessen. entreegebied van Amsterdam. huurwoning. grote bedrijvenCONCEPT en is dankzij het Rembrandt- en Leidsplein een geliefde bestemming voor (cultuurminnend) uitgaanspubliek. Werk, inkomen en economie Welzijn en zorg Centrum telt ruim 95.000 werkzame personen en biedt De Noord-zuidlijn en de Rode Loper lopen straks dwars door het In het postcodegebied 1012 is sprake van een monocultuur aan In gebied Oost vragen bewoners met sociaal economische achter­ hiermee de grootste werkgelegenheid in de regio. gebied en geven de directe omgeving (van Munt tot aan Wete­ bepaalde functies. Om deze eenzijdige economische structuur te standen bijzondere aandacht. Speerpunt daarbij is deze bewoners ringcircuit) een nieuwe dynamiek waarop het stadsdeel zo veel doorbreken worden bepaalde functies selectief verminderd. Het te laten profiteren van de economische ontwikkeling van het De binnenstad is ook een vrijetijdsgebied: van alle restau­ mogelijk moet anticiperen en inspelen. aantal coffeeshops, raambordelen, souvenirwinkels etc. wordt gebied. Ook moet de sociale cohesie op de rants en cafés in Amsterdam is bijna de helft (1.845 gelegen­ teruggebracht. Met het veranderen ontstaat ruimte voor nieuwe worden versterkt door de bewoners meer regie te geven op de heden) gevestigd in Centrum. Van alle hotels in Amsterdam Gebied 1011 bedrijvigheid. Daarbij wordt gestreefd naar een toevoeging van sociale infrastructuur. staat circa tweederde in Centrum met gezamenlijk meer Het gebied wordt gekenmerkt door een combinatie van rust retail, detailhandel, productieve functies. dan 10.300 kamers of wel 23.400 bedden. Van alle theaters, en levendigheid. In een groot deel van het gebied wordt naar Openbare orde en veiligheid bioscoopzalen en podia in Amsterdam staat meer dan de tevredenheid gewoond. De en het Waterlooplein In gebied Zuid staan diverse kantoren met een oppervlak van De uitgaanspleinen Rembrandt- en Leidseplein genereren veel helft in stadsdeel Centrum. Samen genereren deze culturele hebben een belangrijke consumptieve functie en worden bezocht meer dan 1000m2. Deze zorgen voor werkgelegenheid en arbeidsplaatsen in de horeca en culturele sector en bieden veel instellingen ruim 7.3 miljoen bezoekers. door veel bezoekers van binnen en buiten de stad. behouden in principe hun functie. Het voormalig Paleis van Justitie mensen vertier. Daar staat tegenover dat zich op deze locaties De populariteit van het gebied kan op sommige punten ook en het Prinsengrachtziekenhuis vormen hierop een uitzondering. veiligheidsproblemen voordoen. Een actieve aanpak van uitgaans­ Daarnaast is Centrum ook het stadsdeel waarin de Univer­ nadelige gevolgen hebben, zoals de toenemende verkeersoverlast Deze twee markante gebouwen krijgen mogelijk een nieuwe geweld in combinatie met de herinrichting van het Leidseplein siteit van Amsterdam de meeste faculteiten heeft onderge­ van o.a. rondjes rijdende taxi’s, de hoge parkeerdruk en overlast bestemming. moeten bijdragen aan een grotere leefbaarheid en veiligheid. bracht. Van de studenten aan de UvA studeren er ongeveer van toeristen. Straten als de Koning- en Sint Antoniesbreestraat De drugs- en drankoverlast in de Zuiderkerk-, Nieuwmarkt- en 25.000 (79% van alle UvA studenten) in stadsdeel Centrum. verdienen extra aandacht. Dit ter bevordering van het winkel­ Stedelijke ontwikkeling Waterloopleinbuurt wordt ook in 2015 actief bestreden in samen­ aanbod en om bonafide ondernemers een plek te geven. De taskforce Wonen met Zorg zal ook in 2015 blijven bijdragenCONCEPT werking met de politie. 2 Noord

Nieuw-West West Centrum 9 Oost Haarlemmerbuurt

Zuid 3 IJ-oever 1 6 C 5 Zuidoost Jordaan Gordel-West 13 14 3 16 10 4 20 17 18 Nieuwmarkt e.o. Nieuwe Zijde Stadsdeel Centrum Oude Zijde 11 Oostelijke Eilanden 12 20 OPGAVEN 15 19 INDICATOREN 20 20 Waterloopleinbuurt De grote diversiteit aan verschillende functies maakt het Van 10 indicatoren is de afwijking van het gemiddelde van Weesperbuurt 7 Gordel-Zuid 7 centrum tot een aantrekkelijk stadsdeel voor bezoekers, de buurt t.o.v. het Amsterdams gemiddelde gepresenteerd. Zie voor meer informatie, de inleiding bij de paragraaf bewoners en ondernemingen die zich willen vestigen in Gebiedsgericht Werken van de Programmabegroting 2015. 8 20 de binnenstad. De grote aantrekkingskracht heeft tot 20 gevolg dat de functies, die gericht zijn op bezoekers, Signaalblok gaan domineren. Het behoud en in bepaalde gebieden

indicator terugbrengen van de balans tussen ‘wonen’, ‘werken’ 9 1 2 en ‘recreëren’ staat bij het formuleren van de opgaven Leefbaarheid De Weteringschans centraal. De opgaven voor heel Centrum zijn: Sociaal-economisch • Drukte/balans (toeristen, bierfiets, pubcraws, Onderwijs Sociaal discobussen etc.) Veiligheid • Handhaving illegale hotels, short-stay, B&B, FOCUSPUNTEN horecaoverlast, Mengformules Veel beter dan Amsterdams gemiddelde • Overlast te water Beter dan Amsterdams gemiddelde • Ouderenhuisvesting/voorzieningen Gelijk aan of rond Amsterdams gemiddelde 1 Verbetering O.R. in het kader van de bouw van de 13 Actief transformeren eenzijdige economische structuur in het • Veiligheid/druk op openbare ruimte Slechter dan Amsterdams gemiddelde Singelgracht­garage (opheffen 400 pp.) postcodegebied 1012 • Afval/vervuiling Veel slechter dan Amsterdams gemiddelde • (brom)Fietsproblemen (meer fietsparkeer- Geen cijfers/niet gemeten 2 Verkeerssituatie/-veiligheid Westerdok 14 Toevoegen van woningen in het postcodegebied 1012 voorzieningen, wegknippen weesfietsen, handhaven foutgeparkeerde brommers/scooters/fietsen 3 Leefbaarheid woongebied onder druk van toerisme 15 Nieuwe samenwerkingsvormen met bonafide partners in • Bereikbaarheid / verkeer (stap voor stap uitvoeren het kader van project 1012 (vastgoedeigenaren, bewoners, maatregelen Bereikbare Binnenstad) PROGRAMMA’S 4 Veilige looproutes voor ouderen ondernemers) CONCEPT• Invulling sociale wijkteams 5 Sleutelprojecten in het kader van project 1012 16 Herinrichten openbare ruimte (o.a. Rode Loper, Nieuwezijds Verkeer en openbare ruimte Voorburgwal, Nes) Stedelijke ontwikkeling en wonen 6 Touringcaroverlast Onderwijs, jeugd en diversiteit 17 Extra aandacht voor bewoners met sociaal economische 7 Veiligheid uitgaanspleinen achterstanden en extra inzet om deze bewoners te laten Zorg, welzijn en sport profiteren van de economische ontwikkeling van het gebied Werk, inkomen en participatie 8 Herinrichting Leidseplein (Verbinding Werk en Buurt) Openbare orde en veiligheid 9 Uitbreiding basisscholen 18 Versterken sociale cohesie Oostelijke eilanden door de Cultuur en economie bewoners meer regie te geven op de sociale infrastructuur Duurzaamheid en water 10 Parkeer- en Verkeersdruk (taxi’s en vrachtverkeer) (aanpak Buurtpraktijkteam)

11 Uitbreiding straatgerichte aanpak naar St. Antoniesbreestraat/ 19 Aanpak van de openbare ruimte ter versterking en onder­ Koningstraat steuning van de grote ontwikkelingen

BUDGET 12 Alcohol- en drugsoverlast Zuiderkerk-, Nieuwmarkt- en 20 Grote bouwprojecten Waterloopleinbuurt Totaal € 147.096.000 CONCEPT Stadsdeel Nieuw-West - hotelschool , geven elan aan het gebied en bieden mogelijkheden Geuzenveld-Slotermeer is een echte woonwijk en wordt voor verdere ontwikkeling. De paradox is dat de werkgelegenheid OPGAVEN gekenmerkt door de sterke verwevenheid van bebouwing en die dit biedt, niet bereikbaar is voor veel jongeren door een groen. Er zijn relatief veel goedkope sociale huurwoningen. gebrek aan opleiding. INLEIDING Kenmerkendis groot aantal huishoudens met een minimum De Sloterplas is een parel van Nieuw-West met veel potentie Nieuw-West is een groot stadsdeel met 140.000 inwoners. inkomen. De bevolkingssamenstelling is de afgelopen jaren sterk tot verdere ontwikkeling. Zowel als groen- en recreatieplek als ver- Een stadsdeel met een enorm potentieel. Maar ook een veranderd. In dit gebied vindt veel stedelijke vernieuwing plaats, bindende schakel richting de stad. stadsdeel met een enorme opgave, zowel op sociaal en Nieuw-West kenmerkt zich door een zeer omvangrijke waarvan een deel reeds uitgevoerd is en een deel is vertraagd. fysiek gebied. Zo is de stedelijke vernieuwing halverwege maatschappe­lijke opgave. Naast de aanpak van nog 10.000 Slotermeer is aangewezen als focusgebied; inzet is het verbeteren /Nieuw-Sloten en voldoen 10.000 woningen nog niet aan de eisen van kwalitatief ondermaatse woningen (de onafgemaakte stedelijke van de leefkwaliteit en sociaaleconomische positie van inwoners. Dit gebied is het meest zuidelijk gelegen gebied van Nieuw-West en deze tijd. Diversiteit is kenmerkend aan Nieuw-West. De vernieuwingsopgave) is sprake van omvangrijke armoede en omvat zowel woonwijken als bedrijventerreinen. Ook recreatiegebied aanwezigheid van ruim 160 nationaliteiten karakteriseert daarmee samenhangende sociale problematiek in grote delen de Oeverlanden en de Nieuwe Meer maken er onderdeel van uit. Dit de rijke verscheidenheid van de inwoners van Nieuw-West. van het stadsdeel. Zo kent het stadsdeel veel spookjongeren, Osdorp wordt gekenmerkt door relatief veel (middel)hoogbouw groengebied biedt door de ligging nog vele ontwikkelingskansen. Een verscheidenheid die zich onder andere langs lijnen hoge jeugdwerkloosheid, taalachterstanden en de keerzijde van en portiek-etagewoningen. Het is een gebied met een lange histo- Dorp Sloten neem t een bijzondere plek in; dit is een kleinschalige, zoals jong, oud, arm en rijk doorvertaalt naar buurten en diversiteit, te weten discriminatie. rie van stedelijke vernieuwing. De vernieuwing stagneert zoals historische dorpskern dan -naar verwacht - wordt wijken. Diversiteit uit zich ook in de veelzijdige bedrijvig- in de Reimerswaalbuurt of ligt geheel stil zoals in de Wildeman- aangewezen als gemeentelijk beschermd dorpsgezicht. Ten opzichte heid naar aard en locatie. Van grote internationale Tegelijkertijd heeft het stadsdeel veel ontwikkelperspectieven, en Blomwijckerbuurt. Een van de grote problemen is de veiligheid van de andere gebieden gaat het goed in De Aker/Nieuw-Sloten. bedrijven geconcentreerd op moderne bedrijfsterreinen zoals de ligging tussen grote werkgebieden ( de luchthaven, op straat, jongeren overlast wordt daarbij door de bewoners veel- Echter als gevolg van de economische recessie ontstaan in deze tot kleinschalige soms in de marge opererende midden- de haven, het centrum), een riante hoeveelheid groen met vuldig genoemd. Dankzij de expliciete veiligheidsmaatregelen geldt wijken nieuwe vormen van armoede. De wijken bestaan uit relatief stand in typische woonbuurten. En naast de rijke en voor mogelijkheden voor sport en recreatie op stedelijk niveau, de het Osdorpplein als visitekaartje van Nieuw-West. Osdorp kent een grote eengezinswoningen met aan de randen hoogbouw, zijn vrij de stad onderscheiden aanwezigheid van groen en natuur rijkdom van 160 nationaliteiten en de aanwezigheid van een grote ‘poldergebied’ met een overwegend landelijk karakter nieuw en een groot deel is particulier bezit. Er wordt niet ingrijpend heeft de stedelijke vernieuwing van het afgelopen decen- groep jongeren opzoek naar hun toekomst. dat behoort tot de Tuinen van West. vernieuwd. CONCEPTnium op een aantal plekken in het stadsdeel tevens geleid tot een stedelijk weefsel dat zich qua dichtheid goed kan De aanpak van knelpunten kan alleen in samenhang tot succes Slotervaart meten met woongebieden binnen de ring. Het is deze leiden. Zo is de woningbouw productie alleen succesvol als ook de Slotervaart is gebouwd naast de ringweg. Als gevolg van stedelijke veelzijdigheid en rijke verscheidenheid die de basis vormt sociaal economische positie van de bewoners verbetert en wordt vernieuwing is de populatie aan het veranderen. Deze ligging FOCUS OP HET PROGRAMMA voor verdere gebiedsontwikkeling. het potentieel dat deze jongeren hebben slechts ontsloten als de van het gebied, in combinatie met de beschikbaarheid van relatief weg naar werk voor hen openstaat. goedkope woningen en de aanwezigheid van groen en recreatie- Het verbeteren van de sociaaleconomische positie van gebieden, maakt Slotervaart aantrekkelijk voor starters op de Verbeteren sociaaleconomische positie inwoners , de leefbaarheid in de wijken, de openbare De vier gebieden van Nieuw-West maken deel uit van de Westelijke woningmarkt en jonge gezinnen. Het gebied kent hardnekkige Het stadsdeel bindt de strijd aan met de armoede, door een ruimte en het vergroten van de veiligheid zijn belangrijke Tuinsteden van Amsterdam. leefbaarheidsproblemen en veel jongeren zonder startkwalificatie. vroegtijdige aanpak in het kader van armoedebestrijding en opgaven voor het stadsdeel. De drie decentralisaties in De aanwezigheid van prestigieuze instellingen met een stedelijke ­schuldhulpverlening. Aandacht voor preventieve maatregelen staat combinatie met het feit dat Nieuw-West te maken heeft en landelijke uitstraling en veel werkgelegenheid, zoals zieken­ met name voor jongeren centraal. Minstens zo belangrijk is het met een relatief grote groep moeilijk bereikbare inwoners creëren van banen en het toeleiden van mensen naar werk. Voor CONCEPThuizen, hotels, het World Fashion Centre en een hogere en ook relatief veel ouderen, maakt de opgave extra de meest kwetsbare bewoners (ouderen) is zorg op wijkniveau een complex. belangrijk instrument om zo lang mogelijk zelfstandig te kunnen blijven functioneren. Het stadsdeel streeft naar ‘minder regels, meer banen, GEBIEDSANALYSE demografisch BUDGET bedragen x € 1.000 Leefbaarheid in de wijken minder armoede’. Tegelijkertijd vormt het investeren in talentontwikkeling een cruciaal fundament om de ontwik- Bewoners moeten zich thuis voelen in Nieuw-West. Een prettig keling en kansen voor bewoners verder te stimuleren en Hieronder staan de voor de bestuurscommissie verwachte leefklimaat is van groot belang. Het stadsdeel blijft investeren in Stadsdeel Nieuw-West met 141.000 inwoners het verbeteren. Investeren in leer/werktrajecten, buurtgericht budgetten per programma op basis van het voorstel van het een schone, hele en veilige openbare ruimte en gaat door met de grootste stadsdeel van Amsterdam, hiervan zijn 42.000 cultuuraanbod en uitvoering geven aan wijkzorg vormen college aan de raad voor de geïntegreerde gemeentebegroting inzet van buurtveiligheidsteams in de wijken. Er ligt een kwalitatieve inwoners jonger dan 24 jaar. Het stadsdeel waarin 18% kenmerkende pijlers in Nieuw-West. Een belangrijke 2015. Definitieve budgetten worden door het college toegekend en kwantitatieve opgave om de stedelijke vernieuwing af te maken. van het aantal huishoudens tot de minimima huishoudens component is de aandacht voor gezondheid en bewegen na vaststelling van de gemeentebegroting door de raad en de ver- Het versterken van de netwerken van bewoners is van groot gerekend kan worden. Het merendeel van de gebieden en draagt daarmee bij aan de stedelijke aandacht voor werking van de daarbij door de raad aangenomen amendementen. ­belang bij de doorontwikkeling van het stadsdeel. is de afgelopen jaren sterk veranderd. De oorspronkelijke het terugdringen van obesitas. Het karakteristieke, groene Onttrekking bevolking vergrijst en door nieuwe instroom is de lokale Investeren in de toekomst van onze inwoners karakter van het stadsdeel vraagt extra inzet, met name Lasten Dotatie samenleving multicultureler geworden. Een deel van de Baten Saldo In Nieuw-West maken 160 nationaliteiten gezamenlijk een stap in de vorm van duurzaam beheer en investeringen in veranderingen vloeit voort uit de grootschalige stedelijke Programma naar de toekomst. Een goede leer- en werkomgeving voor onderhoud van parken. Daarmee levert Nieuw-West een vernieuwing. Door de economische crisis is een deel van Dienstverlening/Informatie 2.644 1.021 0 0 1.624 kinderen, jongeren en volwassenen is een voorwaarde om hun belangrijke bijdrage aan de vergroening van de stad. deze vernieuwing vertraagd. Leefbaarheidsproblematiek Openbare orde/Veiligheid 127 1.324 0 0 -1.197 talenten te ontdekken en te gebruiken. Het leggen van creatieve Niet in de laatste plaats hechten we groot belang aan het speelt in diverse gebieden. Tegelijkertijd zijn actieve Verkeer/Openbare Ruimte 6.677 19.808 3.507 4.602 -14.226 verbindingen tussen onderwijs, het bedrijfsleven, de overheid en intensiveren van de verbinding met de stad, denk aan bewonerscommunities en wijkondernemingen sterk in Werk/Inkomen/Participatie 0 1.321 0 0 -1.321 maatschappelijke organisaties is daarbij essentieel. fysieke investeringen rondom de Sloterplas en economi- opkomst. Alternatieve woonvormen als zelfbouw worden Onderwijs/Jeugd/Diversiteit 147 9.111 3.301 100 -5.763 sche ontwikkeling van de West-As. populairder. De ligging van Nieuw-West tussen de Welzijn/Zorg/Sport 1.807 11.007 55 0 -9.145 Investeren in transformatie, vernieuwing en en Schiphol en de nabijheid van de Haven en Economie/Cultuur 259 2.457 0 8 -2.207 experimenten Investeren in het groen van Nieuw-West is het vergroten van de biedt kansen voor verdere ontwikkeling van werkgele- Duurzaanheid/Water 16.949 13.704 153 235 3.163 CONCEPTrecreatiemogelijkheden van álle Amsterdammers. Daarom is het genheid. De potentie van onder meer de Sloterplas, de Stedelijke Ontwikk./Wonen 9.501 10.366 547 0 -317 van belang om te blijven investeren in het grootste sportareaal van Nieuwe Meer en de Tuinen van West benadrukken het Bestuur/ondersteuning 0 1.525 418 315 -1.422 Nederland met internationale allure. De leegstand van kantoren en groene, recreatieve karakter van het stadsdeel. Totaal 41.163 129.353 7.981 5.260 -85.469 bedrijfsruimten biedt kansen voor transformatie, uitbreiding van de woningvoorraad, maatschappelijke vernieuwing en experimenten. bij stedelijk vernieuwingsproces. Investeren in de kwaliteit van de openbare ruimte. Noord 14 Verbeteren van de gezondheid van bewoners door een buurtgerichte aanpak die aansluit bij leeftijd en leefstijl. 4 2 Nieuw-West West Centrum Het voorkomen en wegnemen van isolement door goede Oost 6 zorg voor kwetsbare groepen (ouderen). Geuzenveld-Slotermeer Zuid 9 15 Revitaliseren sportparken met ruimte met introductie van 8 5 eigentijdse beheervormen. 3 7 16 Ruimte geven aan en faciliteren van nieuwe laagdrempelige 1 buurtgebonden cultuuractiviteiten. N Zuidoost 15 W 24 De Aker/Nieuw-Sloten 27 14 17 Investeren in de transformatie van leegstaande kantoren in 13 10 25 het RID-gebied. Slotervaart 18 Vergroten van objectieve en subjectieve veiligheid, door Osdorp 11 21 interventies die leiden tot veilig ondernemen, veilig wo- Stadsdeel Nieuw-West 12 nen, veilig openbaar vervoer en veilige openbare ruimte. 16 Een intensivering van inzet van betrokken partijen in 22 26 INDICATOREN nieuwe manier van werken in buurtveiligheidsteams. 20 18 19 Vergroten van gebruiks- en belevingswaarde van natuur en Aker - recreatie (Amsterdamse Bos scheg). Van 10 indicatoren is de afwijking van het gemiddelde van 17 23 20 Ruimte geven aan en faciliteren van nieuwe laagdrempelige de buurt t.o.v. het Amsterdams gemiddelde gepresenteerd. buurtgebonden cultuuractiviteiten. 19 Zie voor meer informatie, de inleiding bij de paragraaf Gebiedsgericht Werken van de Programmabegroting 2015. Slotervaart 21 Vergroten van objectieve en subjectieve veiligheid, door Signaalblok interventies die leiden tot veilig ondernemen, veilig indicator wonen, veilig openbaar vervoer en veilige openbare 1 2 ruimte. Een intensivering van inzet van betrokken Leefbaarheid FOCUSPUNTEN partijen in nieuwe manier van werken in buurtveiligheids- Sociaal-economisch Onderwijs teams. Sociaal 22 Wegnemen achterstanden van de kwaliteit van de bestaande 7 Revitaliseren sportparken met ruimte voor introductie van Veiligheid Geuzenveld-Slotermeer woningvoorraad. Grotere differentiatie van samenstelling eigentijdse beheervormen. 1 Wegnemen achterstanden van de kwaliteit van de bestaande van bewoners, zorgen betaalbaarheid en toegankelijk- 8 Ruimte geven aan en faciliteren van nieuwe laagdrempelige Veel beter dan Amsterdams gemiddelde woningvoorraad. Grotere differentiatie van samenstelling van heid voor alle inkomensgroepen. Specifieke aandacht buurtgebonden cultuuractiviteiten. Beter dan Amsterdams gemiddelde woningvoorraad, zorgen voor betaalbaarheid en toegankelijk- voor transformatie van de kantoren Ringzone (woningen 9 Openbaar groen voor alle Amsterdammers in de vorm van heid voor alle inkomensgroepen. Blijven betrekken bewoners bij voor studenten). Blijven betrekken bewoners bij stedelijk Gelijk aan of rond Amsterdams gemiddelde Stadslandbouw. Slechter dan Amsterdams gemiddelde stedelijk vernieuwingsproces. Investeren in de kwaliteit van de vernieuwingsproces. openbare ruimte. 23 Veel slechter dan Amsterdams gemiddelde Osdorp Creëren van banen en bereikbaar maken van bestaande 2 Creëren van banen en bereikbaar maken van bestaande werklocaties. Enerzijds door het in positie brengen van Geen cijfers/niet gemeten 10 Vergroten van objectieve en subjectieve veiligheid, door ­­ werklocaties. Enerzijds door het in positie brengen van werk- werkzoekenden door het creëren van stageplaatsen, interventies die leiden tot veilig ondernemen, veilig wonen, zoekenden door het creëren van stageplaatsen, aandacht voor aandacht voor taaleducatie en het begeleiden van veilig openbaar vervoer en veilige openbare ruimte. Een taaleducatie en het begeleiden van mensen met grote afstand mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt PROGRAMMA’S ­intensivering van inzet van betrokken partijen in nieuwe tot de arbeidsmarkt (Werkpunt Nieuw-West Werkt). Anderzijds (Werkpunt Nieuw-West Werkt). Anderzijds door het ­manier van werken in buurtveiligheidsteams. door het stimuleren buurteconomie en het wegnemen van ruim- ­stimuleren buurteconomie en transformatie van ­kantoren 11 Versterken van ontwikkelkansen voor jeugd door nadrukkelijke telijke belemmeringen naar de bestaande werkgelegenheid aan langs de A10 naar andere vormen van werk­gelegenheid Verkeer en openbare ruimte aandacht voor talentontwikkeling al dan niet geïntegreerd de logistieke West-As (N200 Haarlemmerweg). en het creëren van regelvrije zones. Stedelijke ontwikkeling en wonen in de reguliere onderwijsprogramma’s. Het verbeteren van 3 Verbeteren van de gezondheid van bewoners door een buurt- 24 Verbeteren van de gezondheid van bewoners door een het pedagogisch klimaat door gericht te investeren in de Onderwijs, jeugd en diversiteit gerichte aanpak die aansluit bij leeftijd en leefstijl. Het voor­ buurtgerichte aanpak die aansluit bij leeftijd en leefstijl. driehoek: gezin, school en wijk. komen en wegnemen van isolement door goede zorg voor Het voorkomen en wegnemen isolement door goede Zorg, welzijn en sport 12 Creëren van banen en bereikbaar maken van bestaande kwetsbare groepen (ouderen). zorg voor kwetsbare groepen (ouderen). Werk, inkomen en participatie werklocaties. Enerzijds door het in positie brengen van werk- 4 Verbeteren doorstroming verkeer o.a. door uitbreiding fiets- 25 Versterken van ontwikkelkansen voor jeugd door zoekenden door het creëren van stageplaatsen, aandacht voor Openbare orde en veiligheid netwerk en koppeling van bestaande netwerken. nadrukkelijke aandacht voor talentontwikkeling al dan taaleducatie en het begeleiden van mensen met een grote 5 Vergroten van objectieve en subjectieve veiligheid, door inter- niet geïntegreerd in de reguliere onderwijsprogramma’s Cultuur en economie afstand tot de arbeidsmarkt (Werkpunt Nieuw-West Werkt). venties die leiden tot veilig ondernemen, veilig wonen, veilig en verbeteren van het pedagogisch klimaat door gericht Duurzaamheid en water Anderzijds door het stimuleren buurteconomie en het weg- openbaar vervoer en veilige openbare ruimte. Een intensivering te investeren in de driehoek, gezin, school en wijk. Extra nemen van ruimtelijke belemmeringen naar de bestaande van inzet van betrokken partijen in nieuwe manier van werken in aandacht gaat uit naar ontplooiingsmogelijkheden van werkgelegenheid aan de logistieke West-as. buurtveiligheidsteams. meisjes in problematische gezinssituaties. 13 Wegnemen achterstanden van de kwaliteit van de bestaande 6 Versterken van ontwikkelkansen voor jeugd door nadrukkelijke 26 Ruimte geven aan en faciliteren van nieuwe laagdrempelige woningvoorraad. Grotere differentiatie van samenstelling van BUDGET aandacht voor talentontwikkeling al dan niet geïntegreerd in buurtgebonden cultuuractiviteiten. woningvoorraad, zorgen voor betaalbaarheid en toegankelijk- de reguliere onderwijsprogramma’s. Het verbeteren van het 27 De kansen die Sloterpark en Rembrandtpark bieden om uit heid voor alle inkomensgroepen. Blijven betrekken bewoners pedagogisch klimaat door gericht te investeren in de driehoek, te dagen tot bewegen, beter benutten. Totaal € 129.353.000 gezin, school en wijk. CONCEPT Stadsdeel Noord GEBIEDSANALYSE

INLEIDING De verschillende gezichten van Noord

De inmiddels ruim 90.000 inwoners van Noord wonen in een Verbinden oud en nieuw bijzonder stadsdeel. Niet alleen de bevolking groeit, ook de werkgelegenheid en de woningvoorraad. De huizenprijzen Noord maakt een flinke ontwikkeling door, niet alleen aan het IJ zijn afgelopen jaren minder gedaald dan in heel Amsterdam. maar ook in de naoorlogse wijken aan de Ring A10. Naast alle Diverse buurten worden aantrekkelijker als woonlocatie voor ontwikkelingen binnen de Ring willen we ons in nieuwe stedelingen en het gemiddelde opleidingsniveau richten op behoud en versterking van het agrarische- en recreatie- stijgt. ve gebruik. Aan de ander kant nemen de sociaaleconomische verschillen De 14 buurten van Noord verhouden zich op een verschillende binnen Noord en met de centraal gelegen stadsdelen toe. manier tot alle veranderingen. Sommige oudere wijken profiteren De werkloosheid blijft hoger dan stedelijk en is er meer mee, andere nog onvoldoende. Noord aan het IJ krijgt aansluiting armoede. Ook op andere terreinen blijft de participatie van bij de dynamiek van het centrum en vernieuwt zich ook op andere de gemiddelde Noorderling achter bij het Amsterdamse plaatsen, maar er zijn in veel buurten en wijken nog impulsen no- gemiddelde. Noord heeft nog steeds de meeste HSV-wijken dig. Centrale thema’s die de komende jaren in noord spelen heb- binnen haar grenzen. FOCUS OP HET PROGRAMMA Jeugd, ouderen, welzijn en armoede ben met name betrekking op de stedelijke ontwikkeling, inclusief De ongunstige ontwikkeling van de veiligheidsbeleving en Noorderpark, de bereikbaarheid; de kwaliteit van de bestaande de gedaalde waardering voor het schoonhouden en onder- Door overheveling van taken en bevoegdheden in het sociaal openbare ruimte, de jeugdwerkloosheid en de ontwikkeling van houden van de openbare ruimte vragen om aanpak. Het De Noordse Impulsen domein van rijk naar gemeenten, is versterking van de ‘dragende de basisvoorzieningen en de dragende samenleving. grote percentage kwetsbare bewoners behoeft aandacht, samenleving’ en realisatie van basisvoorzieningen noodzakelijk. mede in het kader van de drie decentralisaties. We stimuleren actieve betrokkenheid van bewoners om zo vitale Gebied Oud Noord Sport, cultuur en groen wijken te realiseren. Op basis van wijkanalyses en gebiedsplan- De voormalige industriegebieden aan het IJ ontwikkelen zich tot CONCEPT nen bekijken we welke overheidsinspanning waar nodig is. Waar Sport, cultuur en groen vervullen een belangrijke, samenbindende woon-werkgebieden en worden met hun cultuur, horeca en eve- rol in de wijken. We investeren hierin vooral in de zogenaamde zijn wij ‘partner’ die ondersteunt en faciliteert; in welke gebieden nementen onderdeel van het stedelijk centrum. In deze ontwikke- HSV-wijken. Daarnaast zetten we in op verbetering van de sport­ is meer nodig en moeten we mensen die op achterstand staan ling is een goede afstemming over de verbindingen tussen beide accommodaties. We ondersteunen wijkgerichte evenementen en extra ondersteunen. De decentralisaties in het sociaal domein IJ-oevers veren, bruggen en metro een belangrijk speerpunt. bevorderen deelname van bewoners aan het cultuuraanbod in leiden tot een verhoogde druk op de basisvoorzieningen waar Daarnaast zal er veel aandacht moeten zijn om de nieuwe gebie- Noord. Ook de kwaliteit van buurtgroen draagt bij aan ontmoeting stadsdelen voor verantwoordelijk zijn. Hiervoor is structurele den en hun functies te verweven met de aangrenzende oudere en gezamenlijke initiatieven. We werken aan een aantrekkelijke financiering nodig. HSV-wijken (Herverdeling Stedelijke Vernieuwing). Volewijck en groeninrichting van de Noorder IJplas en aan onderlinge aansluiting Vogelbuurt/IJplein vragen om duurzame en toekomstbestendige van de Noordse ‘groene scheggen’. Tenslotte gaan we door met de ontwikkeling, zowel sociaal als ruimtelijk. De Buiksloterham kan Leren en werken dienen als proeflokaal voor duurzame ontwikkeling en zelfbouw inrichting van het Noorderpark, het centrale park van het stadsdeel. Hoewel het aantal banen in Noord toeneemt, is de werkloosheid Gebied Noord West Evenwichtig woningbouwprogramma nog hoog. We willen dat het middelbaar beroepsonderwijs in het Dit gebied kent een mix van meer welvarende wijken, zoals CONCEPTstadsdeel beter aansluit op de vraag van de lokale arbeidsmarkt. , en de Bongerd en wijken die te maken BUDGET bedragen x € 1.000 Ondanks de groei van het aantal woningen in Noord zijn er wacht- Met een Deltaplan Jeugdwerkloosheid investeren wij structu- hebben met achterstanden en cumulatie van sociale problematiek, lijsten voor sociale huurwoningen en zijn er te weinig huurwoningen reel in de aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt. We zoals en De Banne. In De Banne geldt dit voor de delen Hieronder staan de voor de bestuurscommissie verwachte voor middeninkomens. Daarom willen we met het college, ontwik- willen het percentage jongeren dat geen startkwalificatie haalt die niet meeprofiteren van de vernieuwing. De aandacht zal daar budgetten per programma op basis van het voorstel van het kelaars en corporaties in gesprek over een woningproductie en een (13%) de komende vier jaar terugbrengen naar 8%. Mensen met niet alleen gericht moeten worden op nieuwbouw, maar ook op college aan de raad voor de geïntegreerde gemeentebegroting woningbouwbeleid die beter aansluiten op de behoefte. Wij willen een grotere afstand tot de arbeidsmarkt ondersteunen wij bij het bestaande wijken. Heel Noord West is een startgebied voor het 2015. Definitieve budgetten worden door het college toegekend de komende vier jaar 2500 tot 4000 woningen realiseren, vooral vinden van een arbeidsplaats of van een vervolgopleiding die de sociaal domein waarin nieuwe vormen van samenwerking worden na vaststelling van de gemeentebegroting door de raad en de ver- voor middeninkomens, starters, studenten, jongeren en senioren. kans op een arbeidsplaats verhoogt. Met de ‘Vreedzame Wijk’ gepropageerd. werking van de daarbij door de raad aangenomen amendementen. We stimuleren duurzaam bouwen, kleinschalige bouwinitiatieven en werken we aan een gezond leer- en leefklimaat. zelfbouw. Onttrekking Gebied Noord Oost Lasten Dotatie Openbare ruimte en verkeer , Waterlandpleinbuurt en Landelijk Noord vormen Baten Saldo samen het gebied Noord Oost. In Landelijk Noord zal de komen- Programma De kwaliteit van de openbare ruimte laat in veel delen te wensen de tijd gezocht moeten worden naar de juiste balans tussen het Dienstverlening/Informatie 2.969 3.037 0 0 -68 over. Het contrast met de vernieuwde gebieden is te groot. Het agrarisch bedrijf, natuur en recreatie. Het stedelijk gebied is in zijn Openbare orde/Veiligheid 6 2.657 0 0 -2.651 gaat om achterstanden die niet in te halen zijn bij gelijkblijvend geheel kansrijk voor stadswarmte. Door stagnatie van de ontwik- Verkeer/Openbare Ruimte 6.036 24.129 5.150 5.150 -18.093 budget. Daarom willen wij hier de komende jaren substantieel in keling in het Centrumgebied Amsterdam Noord (CAN) zijn de Werk/Inkomen/Participatie 0 1.233 0 0 -1.233 investeren. Dit betaalt zich terug in beter functionerende buurten buurten in de Buikslotermeer versnipperd en blijven verbindingen Onderwijs/Jeugd/Diversiteit -61 7.017 0 0 -7.078 waarin mensen zich prettig voelen en waardoor zij ook zelf aan met andere wijken uit. Buurten rond het winkelcentrum raken soci- Welzijn/Zorg/Sport 3.530 17.043 0 0 -13.513 de ontwikkeling van hun buurt willen bijdragen. Verder richten aal en wat betreft woonomgeving achterop en liften niet mee met Economie/Cultuur 1.639 5.116 0 0 -3.477 wij ons op de optimalisering van de parkeerregulering en bereik- vernieuwingsimpulsen die er wel zijn. Investeren in vernieuwing Duurzaanheid/Water 12.231 13.427 0 0 -1.196 baarheid van Noord (o.a. t.a.v. twee metrostations, uitbreiding van het CAN en in meer sociale binding is nodig. In de Water- Stedelijke Ontwikk./Wonen 11.486 15.242 0 0 -3.756 van stallingscapaciteit van fietsen, aanleg van bruggen en uitbrei- landpleinbuurt is de fysieke vernieuwing goed zichtbaar, maar is Bestuur/ondersteuning 0 0 0 0 0 ding van pontverbindingen, de aanpak van verkeersveiligheid voortzetting van de ‘H.S.V.’ aanpak nodig om dit vast te houden Totaal 36.409 92.976 5.150 5.150 -56.567 rond scholen en het wegenonderhoud in Noord. en ook in sociaal opzicht te verbeteren. CONCEPT 1 3 6 Geheel stadsdeel Noord OPGAVEN Noord

Verbinden is de grootste opgave in Noord als geheel. Nieuw-West West Centrum Oost Tussen oude- en nieuwe wijken, gevestigden en nieuwko- Oostzanerwerf mers. Ook een evenwichtige woningbouwontwikkeling en Zuid verdere verbetering van de verbindingen over het IJ en 2 9 Kadoelen met Zaanstad zijn opgaven die raken aan Noord in zijn ge- heel. In alle drie gebieden zijn buurten die er stedelijk ge- 10 Zuidoost Tuindorp 11 zien negatief uitspringen op het gebied van leefbaarheid, Oostzaan N 8 gezondheid, werkgelegenheid en inkomen. Dat vraagt om Elzenhagen voortzetting van gerichte aanpak. Bijvoorbeeld met het Deltaplan voor de jeugd(werkloosheid) , dat is gericht op Banne 10 Waterland het vergroten van de kansen op de arbeidsmarkt, of met Noordelijke het programma ‘Gezond Gewicht’. Door de drie decentra- IJ-oever Buikslotermeer West lisaties staan we in het sociaal domein in heel Noord voor 9 5 de opgave om de basisvoorzieningen te verbeteren en Stadsdeel Noord 4 gelijktijdig de ‘dragende samenleving’ te stimuleren. 7 Volewijck INDICATOREN 9 Gebied Oud Noord Tuindorp Buiksloot 9 De opgave is om de gebieden aan het IJ op een organi- Tuindorp Waterlandpleinbuurt Van 10 indicatoren is de afwijking van het gemiddelde van 12 sche manier te ontwikkelen en daarbij de verbinding 5 te maken met aangrenzende wijken. De HSV-wijken de buurt t.o.v. het Amsterdams gemiddeld gepresenteerd. Nieuwendammerdijk Zie voor meer informatie, de inleiding bij de paragraaf Buiksloterdijk kunnen van deze ontwikkelingen profiteren, mits we Gebiedsgericht Werken van de Programmabegroting 2015. IJplein Noordelijke IJ-oever Oost blijven investeren in verbetering van de leefbaarheid en de Vogelbuurt sociaaleconomische positie van bewoners in deze wijken. Signaalblok CONCEPTOok de oostelijke tuindorpen kunnen meeprofiteren van de ontwikkelingen aan het IJ. In de tuindorpen is aandacht indicator 1 2 nodig voor verbinden van nieuwkomers met bestaande Leefbaarheid FOCUSPUNTEN bewoners en voor behoud van sociale structuur. Sociaal-economisch Onderwijs Sociaal Gebied NoordWest Veiligheid 1 Het versterken van de ‘dragende samenleving’ en de basisvoor­ 9 Economie: concentratie en stimuleren winkelaanbod en Een belangrijke opgave is het afmaken van de zieningen is noodzakelijk in heel Noord waarbij in enkele wijken permanent winkelstraatmanagement (in meerdere wijken). herstructurering in De Banne. Dit met aandacht voor Veel beter dan Amsterdams gemiddelde extra investeringen nodig zijn op het gebied van sociale cohesie, niet-vernieuwingsgebieden en voor gebrekkige of ontbrekende verbindingen tussen de wijken en tussen Beter dan Amsterdams gemiddelde leefomgeving en veiligheid. 10 Het versterken van de oost-west verbinding ( oa door het verbinden nieuwbouw en oudbouw. In de wijken De Banne, Tuindorp Gelijk aan of rond Amsterdams gemiddelde De Banne met CAN en met ontwikkelgebieden Oostzaan en Molenwijk is verbetering nodig op soci- Slechter dan Amsterdams gemiddelde 2 Verdere ontwikkeling van de Zaan-IJoever door impulsen in IJ-oever) aaleconomisch gebied en op het gebied van leefbaarheid. Veel slechter dan Amsterdams gemiddelde kwaliteit en openbaarheid oever; nieuwe fietsverbindingen met Zaanstad, waaronder een brug over Zijkanaal H in de fietsroute Noord-West is startgebied voor de nieuwe samenwerking Geen cijfers/niet gemeten 11 Noord-West is een van de Amsterdamse gebieden waar gestart van Dam tot Dam. Geleidelijke stadsstraatontwikkeling langs wordt met wijkteams om de ondersteuning aan inwoners/gezinnen in het sociaal domein, gebaseerd op een gezamenlijk Klaprozenweg/C. Douwesweg; voortzetting van het Oostveer en op het gebied van werk & inkomen, jeugd en zorg in samenhang gebiedsplan. Er is een extra investering nodig omdat de veilige pontaanlandingen. met elkaar op te pakken. beschikbaarheid van sociale basisvoorzieningen naar PROGRAMMA’S Amsterdamse maatstaven te gering is. 3 Verbeteren van de kwaliteit openbare ruimte in de wijken. 12 Fysiek, sociaal en cultureel verbinden van de ontwikkelgebieden Verkeer en openbare ruimte aan de IJ-oever en aangrenzende, bestaande wijken (bijv. relatie Gebied Noord Oost 4 Zoeken naar mogelijkheden voor duurzaamheidsinitiatieven in - Mosplein). De stedelijke vernieuwing in het CAN-gebied moet op Stedelijke ontwikkeling en wonen ontwikkelgebieden aan het IJ en in bestaande bouw. gang komen en de vernieuwing in de Waterlandpleinbuurt Onderwijs, jeugd en diversiteit moet worden voortgezet. Bestaande woonwijken rond Zorg, welzijn en sport 5 Aanpak armoedeproblematiek (HSV wijken). het CAN en ook winkelcentrum Boven ’t IJ profiteren sterk van een vernieuwingsimpuls. In de wijk Buikslotermeer Werk, inkomen en participatie 6 Deltaplan jeugdwerkeloosheid: stimuleren techniekkeuze, ontbreken fysieke en sociale verbindingen tussen buurten Openbare orde en veiligheid voorkomen voortijdig schoolverlaten, begeleiden jongeren en (initiatieven van) bewoners. Extra aandacht is nodig Cultuur en economie richting arbeidsmarkt en betere aansluiting onderwijs op voor achterblijvende buurten in deze twee wijken. arbeidsmarkt. Er zijn achterstanden op sociaaleconomisch gebied en Duurzaamheid en water op het gebied van leefbaarheid. Voor Waterland is de 7 Voortzetting van het programma ‘Gezond Gewicht’ (met name opgave: nagaan op welke manier kansen op het gebied in Waterlandpleinbuurt). van recreatie en toerisme benut kunnen worden, CONCEPT gecombineerd met streekgebonden agrarisch bedrijf. BUDGET 8 Inzet voor een evenwichtige verdeling van de aandacht tussen nieuwbouw en bestaande wijken (bijv. in de de Banne). Totaal € 92.976.000 CONCEPT smeer biedt het achterstallig onderhoud van de openbare ruimte GEBIEDSANALYSE BUDGET bedragen x € 1.000 Stadsdeel Oost kansen om in samenwerking met Waternet riolering en verharding gelijktijdig te vernieuwen. De betere benutting van parken speelt Hieronder staan de voor de bestuurscommissie verwachte INLEIDING Stadsdeel Oost telt 122.847 inwoners die gemiddeld een 7,5 in meerdere gebieden. budgetten per programma op basis van het voorstel van het voor hun buurt geven. Er zijn relatief veel jongeren en weinig college aan de raad voor de geïntegreerde gemeentebegroting ouderen, behalve in sommige buurten in de . Stedelijke ontwikkeling 2015. Definitieve budgetten worden door het college toegekend Oost, een stadsdeel vol variatie In heel Oost zal het aantal ouderen de komende jaren Het afmaken van IJburg 1e- en 2e fase en van het na vaststelling van de gemeentebegroting door de raad en de ver- toenemen vanwege de vergrijzing. zijn van belang voor bewoners en ondernemers in het gebied. werking van de daarbij door de raad aangenomen amendementen. De 31 buurten van Oost, met elk een eigen dynamiek, Oost scoort als stadsdeel op veel indicatoren rond of zelfs Datzelfde geldt voor voortzetten van het stedelijk vernieuwings- ­kenmerkende vormgeving en unieke bewoners met wensen boven het Amsterdams gemiddelde, maar kent per buurt programma met partners in de . Op verschillende Onttrekking Lasten Dotatie en verlangens, dragen bij aan de diversiteit van Oost. grote verschillen in sociaaleconomische omstandigheden plekken, o.a. in de Watergraafsmeer en op Java eiland is extra Baten Saldo en in de leefbaarheid. Zo kennen buurten in Oud-Oost aandacht nodig voor geschikte woningen voor ouderen. In de Programma Oostelijk Havengebied (Transvaalbuurt 38,9%) en de Indische Buurt (Ambonplein- Watergraafsmeer staat een integrale aanpak van de dorpen Dienstverlening/Informatie 5.747 5.912 0 0 -165 Het Oostelijk Havengebied aan de zuidelijke IJ-oever heeft een buurt 42.4%) een veel hoger percentage 0-17 jarigen die , Jeruzalem en op de agenda. Het gaat Openbare orde/Veiligheid 1.206 3.885 0 0 -2.679 sterke eigen identiteit, kwalitatief hoogstedelijk leefmilieu, hoge in een minimahuishouden opgroeien (Amsterdam 25%). dan naast wonen ook over leefbaarheid, zorg en welzijn. Verkeer/Openbare Ruimte 19.051 36.757 11.541 13.374 -19.539 bebouwingsdichtheid en sterke functiemenging. Hoewel het Ook het aantal mensen met een WWB uitkering is in de Voldoende betaalbare woningen voor iedereen is een prioriteit Werk/Inkomen/Participatie 0 1.372 0 0 -1.372 gebied sterk uit de cijfers komt, zijn er met name opgaven buurten van Oud-Oost, Betondorp en de Indische Buurt in Oud-Oost. In het Oostelijk Havengebied ontstaat door een Onderwijs/Jeugd/Diversiteit -4.712 3.328 0 0 -8.040 omtrent de leefomgeving van bewoners en kent Cruquius een aanzienlijk hoger dan gemiddeld in Amsterdam, evenals het slinkende voorraad sociale huurwoningen een disbalans in de Welzijn/Zorg/Sport 2.236 16.517 0 305 -14.586 sociale opgave. Omdat het een beeldbepalend gebied is voor percentage voortijdig schoolverlaters. Het aandeel bewoners woningvoorraad. Economie/Cultuur 1.263 3.844 0 0 -2.581 Amsterdam, liggen er ook opgaven die stedelijk opgepakt dat zegt vaak overlast van groepen jongeren te ervaren is Duurzaanheid/Water 1.014 2.683 0 0 -1.669 moeten worden. gemiddeld in Oost afgenomen, maar ligt in een aantal Onderwijs en jeugd Stedelijke Ontwikk./Wonen 10.505 17.693 2.094 290 -5.384 gebieden zeker boven het Amsterdams gemiddelde. Ontwikkelingskansen creëren voor de jeugd is een belangrijk Bestuur/ondersteuning 0 14.693 0 0 -14.693 IJburg en Zeeburgereiland Het percentage kinderen (0-4 jaar) dat te maken heeft speerpunt in de Indische buurt en in delen van Oud-Oost. Dit Totaal 56.615 121.053 14.478 14.519 -64.479 IJburg en Zeeburgereiland zijn nieuwe delen van Amsterdam en met over­gewicht en obesitas is in de Indische Buurt ruim gebeurt o.a. door betere toegankelijkheid van voorzieningen, nog volop in ontwikkeling. De buurten in het gebied verschillen 1,5 keer zo hoog als het gemiddelde van Amsterdam. voorkomen van schulden, stimuleren van gezondere leefstijl, meer sterk in de fase waarin zij zich bevinden en hebben elk hun eigen Ook in Oud-Oost komt overgewicht veel voor. mogelijkheden om te sporten, meer stageplekken en zorgen voor karakter en opgave. Het stadsdeel wil samen met bewoners en een positief pedagogisch klimaat. Ook op IJburg is de jeugd een Werk, inkomen en economie andere partijen in partnerschap werken aan leefbaarheid, het belangrijk speerpunt. De opgave daar is om gezien het grote Werkloosheid en armoede, speelt in Oost voornamelijk in delen goed functioneren van het gebied en het welzijn van de aandeel jeugdigen te zorgen voor voldoende voorzieningen voor van Oud-Oost en de Indische Buurt en de aanpak hiervan is een bewoners en ondernemers. kinderen en jongeren, zodat zij zich goed kunnen ontwikkelen en belangrijk speerpunt. De aanpak van jeugdwerkloosheid en het overlast voorkomen wordt. Hiervoor is een structurele inzet voor creëren van meer stageplekken is een breder vraagstuk in de Watergraafsmeer FOCUS OP HET PROGRAMMA jeugd op IJburg nodig. In de Watergraafsmeer gaat het over het gebieden van Oost. Het stimuleren van (buurt)economie, o.a. door De Watergraafsmeer kent elf buurten en kenmerkt zich door een algemeen goed met de jeugd, maar groeien in Betondorp en middel van winkelstraatmanagement, heeft gerichte aandacht groene en ruime woonomgeving. Middenmeer en Park de Meer Amsteldorp toch veel kinderen op in minimahuishoudens. Ook zij nodig langs de economische assen en clusters in Oost. zijn woonbuurten met een hoog gemiddeld gezinsinkomen en Voor het volledige overzicht van de prioriteiten per gebied in Oost moeten voldoende gebruik kunnen maken van het –vaak parti- grote woningen. Amstelkwartier, Sciencepark en het Eenhoorn- verwijzen we naar de gebiedsagenda’s. culiere- aanbod in het gebied. In het Oostelijk Havengebied zijn Openbare orde en veiligheid gebied ontwikkelen zich tot aantrekkelijke (woon)gebieden. meer speelplekken nodig voor kinderen, en meer stageplekken Jeugdoverlast is op meerdere plekken een probleem. Door een Betondorp, Amsteldorp en tuindorp Frankendael scoren op een Buurtregie en bestuur voor jongeren. goed activiteitenaanbod voor jongeren kan dit deels worden aantal sociale indicatoren minder goed dan gemiddeld en die Oost wil in alle gebieden blijven investeren in vergaande samen- voorkomen. In de Indische- en Transvaalbuurt worden de jeugd- behoeven de ­komende jaren extra aandacht. werking met bewoners. In drie van de vijf gebieden staat dit punt Sport en recreatie preventieteams gecontinueerd. Daarnaast is het streven een bovenaan de gebiedsagenda. Op IJburg en Zeeburgereiland is het De behoefte aan meer sportaccommodaties is vooral op IJburg jeugdpreventieteam in te zetten in de . Op IJburg Indische Buurt doel zo veel mogelijk zelfsturing en eigen initiatief in het gebied te groot. Het stimuleren van sportbeoefening is in alle gebieden van speelt ook het voorkomen van spanningen in woonblokken en op De Timorpleinbuurt, Makassarpleinbuurt, Ambonpleinbuurt en bewerkstelligen. In het Oostelijk Havengebied is hiervoor behoef- Oost van belang, zeker in gebieden waar overwicht een probleem straat tussen bewoners met verschillende leefstijlen en leeftijden. Sumatraplantsoenbuurt vormen samen de Indische Buurt. te aan meer ontmoetingsruimte. Er kan worden doorgebouwd op is (Oud Oost en Indische Buurt). In de Watergraafsmeer staat de leefbaarheid en sociale veiligheid Belangrijk kenmerk van de Indische buurt is de betrokkenheid de vele bestaande initiatieven in verschillende gebieden. in buurten waar vernieuwing en transformatie plaats vindt op de van de bewoners. Dat, in combinatie met een intensief stedelijk Welzijn en zorg agenda. vernieuwingsprogramma, heeft zichtbare resultaten opgeleverd. Verkeer en infrastructuur Bezuinigingen als gevolg van de decentralisaties zullen gevolgen Het zuidelijk gedeelte loopt op een aantal gebieden nog achter De verbinding tussen Oost en het Centrum kan worden verbeterd hebben voor kwetsbare groepen. Extra inzet op het versterken van Cultuur en monumenten op die ontwikkeling. Vooral daar liggen nog grote opgaven op door een goede langzaamverkeersverbinding tussen het Zeebur- de dragende samenleving, initiatieven op het gebied van informe- In alle gebieden van Oost willen we initiatieven stimuleren die fysiek en sociaal vlak. gereiland en het Oostelijk Havengebied. De ontsluiting van het in le zorg en goede voorzieningen voor kwetsbare groepen kan dit kunst, cultuur en recreëren stimuleren, met extra aandacht voor aanbouw zijnde Amstelkwartier verdient aandacht. Opgave is om deels opvangen. In de Watergraafsmeer wonen veel ouderen, in initiatieven op of bij het water. Ook is de uitdaging een goed Oud-Oost de als fietsstraat te ontwikkelen. De verkeerssituatie Betondorp, Jeruzalem en Amsteldorp zijn dit vaak kwetsbare groe- evenwicht te vinden tussen cultuur, recreatie en spelen in de Oud-Oost bestaat uit de Weesperzijdestrook, Oosterparkbuurt, rond de PTA staat op de agenda van het Oostelijk Havengebied. pen in bovenwoningen. Hier speelt het risico van vereenzaming. diverse parken. Dapperbuurt, Transvaalbuurt en het nieuwe ontwikkelgebied Ook in flinke delen van de Indische Buurt en Oud-Oost bevinden . Elk van de buurten in Oud-Oost heeft zijn eigen Openbare ruimte en groen zich groepen in sociaal isolement. Op IJburg is het aantal mensen Milieu en water karakterCONCEPT met specifieke trends, kansen en opgaven. De investe- In alle gebieden is behoefte vergroening van de openbare ruimte, met een zorgvraag relatief groot en neemt de komende jaren toe. Duurzaamheid, o.a. hernieuwbare energie en luchtkwaliteit zijn ringen in Oud-Oost in de afgelopen jaren hebben hun vruchten zeker in het stenige Oostelijk Havengebied. Initiatieven op dit Omdat IJburg zo’n nieuw gebied is, zijn netwerken en voorzienin- aandachtspunten in meerdere gebieden. In de Watergraafsmeer afgeworpen, maar het gebied kent nog grote opgaven op het gebied, bijvoorbeeld moestuinen en stadslandbouw, verdienen gen rondom CONCEPTdeze groepen op IJburg nog beperkt. De uitdaging speelt specifiek het tegengaan van wateroverlast. gebied van armoede, jongeren en de leefomgeving. ondersteuning. Optimaal gebruik van de openbare ruimte en ruim- daar is meer aansluiting te realiseren tussen sterke en kwetsbare te voor fietsers staat op de agenda van Oud-Oost. Het uitbreiden bewoners. In het Oostelijk Havengebied heeft het langer zelfstan- van fietsparkeerplekken speelt in heel Oost. In de Watergraaf- dig wonen van ouderen prioriteit. KNSM eiland OPGAVEN Noord Java eiland Sporenburg 9 Jeugd: ieder kind de beste kans Nieuw-West West Centrum Oostelijke 10 Oost Handelskade Oost kent een aantal belangrijke opgaven rondom jeugd.

Zuid Eiland In de Indische buurt, Oud-Oost en IJburg behoort een Borneo Cruquius goede jeugdaanpak tot de prioriteiten. Door te investe- Dapperbuurt ren in o.a. het pedagogische klimaat, stageplekken en Timorplein Makassarplein 3 4 gezonde leefstijl kan de jeugd zich in de Indische Buurt en Zuidoost Oosterparkbuurt buurt buurt Oud-Oost goed ontwikkelen. Op IJburg blijft het voor- 5 1 6 zieningenniveau achter op de toenemende hoeveelheid Sumatraplantsoen jeugdigen, dit vraagt om een integrale aanpak voor 0-23 Transvaal buurt 3 O buurt Ambonplein jarigen aldaar. buurt 7 2 4 Oostpoort Meer ruimte voor eigen kracht en initiatief Weesperzijde 8 Science Park Haveneiland In alle gebieden staan participatie en het versterken van Stadsdeel Oost Don Oost Bosco de dragende samenleving op de agenda. Op IJburg gaat West Middenmeer het om het uitbouwen van vergaande samenwerking met Tuindorp INDICATOREN Julianapark Haveneiland bewoners en om innovatie van vormen van samenwerking Frankendael Park de Meer West en gebiedsontwikkeling, met als doel zo veel mogelijk - zelfsturing en eigen initiatief. Flexibel budget is daarbij Van 10 indicatoren is de afwijking van het gemiddelde van Van der Kunbuurt onontbeerlijk. de buurt t.o.v. het Amsterdams gemiddeld gepresenteerd. Amsteldorp Betondorp Zie voor meer informatie, de inleiding bij de paragraaf Gebiedsgericht Werken van de Programmabegroting 2015. Passende zorg op de juiste plek In de Indische Buurt heeft de aanpak van werkloosheid Weespertrekvaart Signaalblok CONCEPT(voor zowel jeugd als volwassenen), armoede en sociaal Amstelkwartier indicator isolement hoge prioriteit. Goede zorg en voorzieningen 1 2 voor kwetsbare groepen staan in meerdere gebieden op Leefbaarheid FOCUSPUNTEN de agenda. In de Watergraafsmeer richt de inzet zich met Sociaal-economisch name op kwetsbare ouderen en op de samenwerking Onderwijs Sociaal tussen zorg en welzijn, zodat toenemende zorgvragen, Veiligheid Per gebied twee willekeurige prioriteiten uit de gebiedsagenda’s 6 Terugdringen van de werkloosheid zowel bij volwassenen als eenzaamheid, en armoede snel gesignaleerd worden en er opgenomen. Voor een volledig overzicht van alle prioriteiten, zon- jongeren, tegengaan van armoede en mensen uit hun sociale adequaat kan worden gehandeld. Veel beter dan Amsterdams gemiddelde der rangordening, verwijzen we naar de gebiedsagenda’s. isolement halen. Beter dan Amsterdams gemiddelde Een woningaanbod dat past bij de buurt Gelijk aan of rond Amsterdams gemiddelde Oud-Oost Watergraafsmeer Wonen voor ouderen en kwetsbare groepen is een Slechter dan Amsterdams gemiddelde speerpunt in de Watergraafsmeer. Het gaat om voldoende Veel slechter dan Amsterdams gemiddelde 1 Participatie van bewoners bij het verbeteren van hun buurt en de 7 Voldoende betaalbare woningen en goede match tussen betaalbare woningen en een goede match tussen vraag en Geen cijfers/niet gemeten dragende samenleving. vraag en aanbod zodat ouderen en mensen met een beper- aanbod, zodat ouderen en mensen met een beperking zo king zo lang mogelijk zelfstandig kunnen wonen. lang mogelijk zelfstandig kunnen wonen. Ook in het Oos- 2 Kansen voor jongeren; scholing, brede talentontwikkeling, stages telijk Havengebied wordt hoge prioriteit gegeven aan het PROGRAMMA’S en werk en aanpak armoedeproblematiek 8 Voldoende voorzieningen en versterken samenwerking zorg langer zelfstandig laten wonen van ouderen. Een divers en welzijn zodat toenemende zorgvragen, eenzaamheid, woningaanbod met o.a. meer middensegment woningen IJburg en Zeeburgereiland sociaal isolement en armoede snel gesignaleerd worden en er is in meerdere gebieden een aandachtspunt. Verkeer en openbare ruimte adequaat kan worden gehandeld. Stedelijke ontwikkeling en wonen 3 Initiatiefrijk IJburg en Zeeburgereiland versterken: Verder uitbou- Optimaal gebruik van groene openbare ruimte Onderwijs, jeugd en diversiteit wen van vergaande samenwerking met bewoners en innovatie van Oostelijk Havengebied De behoefte aan vergroening van de openbare ruimte vormen van samenwerking en gebiedsontwikkeling. speelt in alle gebieden. Het doel is om initiatieven op dit Zorg, welzijn en sport 9 Sociale cohesie, participatie, ouderen: ondersteunen van gebied te faciliteren. Het beter benutten van parken is Werk, inkomen en participatie 4 Integrale aanpak jeugd (0-23 jaar): zorgen dat er voor kinderen en (maatschappelijke) initiatieven die ontmoeting, sociale cohesie in alle gebieden in oost een aandachtspunt. Een ander Openbare orde en veiligheid jongeren voldoende voorzieningen zijn, zodat zij zich goed kunnen en vorming netwerken beogen. Faciliteren van ontmoetings- punt in de openbare ruimte dat in alle gebieden speelt, is Cultuur en economie ontwikkelen en overlast voorkomen wordt. ruimte in maatschappelijk of ander vastgoed. Mobiliseren, het uitbreiden van fietsparkeerplekken. Op IJburg is een activeren en gezond houden van ouderen, en het langer zelf- tekort aan sportaccommodaties. Duurzaamheid en water Indische Buurt standig laten wonen in de vertrouwde omgeving die daarvoor geschikt is (gemaakt). 5 Ontwikkelingskansen voor de jeugd optimaliseren door betere CONCEPTtoegankelijkheid van voorzieningen, voorkomen van schulden, 10 Groen: Een groener en biodiverser, hoogwaardig en aantrek- BUDGET stimuleren van gezondere leefstijl, meer mogelijkheden om te kelijk verblijfsklimaat in de openbare ruimte, initiatieven op dit sporten, terugdringen aantal VSV-ers, creëren stageplekken en gebied zoals moestuinen drijvende tuinen faciliteren. Gehoor een positief pedagogisch klimaat in de buurt. geven aan de oproep ‘natuurinclusief ontwerpen’. Totaal € 121.053.000 CONCEPT Ieder kind de beste kansen Stadsdeel West GEBIEDSANALYSE Het College wil het onderwijs ondersteunen bij het versterken BUDGET bedragen x € 1.000 van kwaliteit. Mentoraten vormen een belangrijke toevoeging op stadsdeelniveau. Dit sluit aan op het preventieproces op stads- Hieronder staan de voor de bestuurscommissie verwachte INLEIDING Uit de analyse van de belangrijkste indicatoren en op basis deelniveau, waarbij jongerenwerk en het Jongeren Service Punt budgetten per programma op basis van het voorstel van het van kwalitatieve gebiedskennis blijkt inzet op onderstaande een centrale rol nemen. Het stimuleren van jongerenparticipatie in college aan de raad voor de geïntegreerde gemeentebegroting kernthema’s van groot belang: reguliere processen in de buurt is daar een uitwerking van. Inzet Stadsdeel West bestaat uit drie gebieden: Westerpark, Bos en 2015. De definitieve budgetten worden door het college toegekend op samenwerking vanuit een gedeelde pedagogische visie, draagt Lommer en Oud-West/. West kent twee ontwikke- na vaststelling van de gemeentebegroting door de raad en de ver- bij aan de taakstelling van de drie decentralisaties, waarbij preven- lingssnelheden. In grote delen van Oud-West en Westerpark is al Baarsjes/Oud-West tief werken leidt tot minder specialistische zorg. Ook de netwerk- werking van de daarbij door de raad aangenomen amendementen. sprake van een zogenaamd centrummilieu. Dat uit zich in hogere - Verbeteren inrichting en beheer van de openbare ruim- structuur van Om het Kind profiteert hiervan. Aanvullend aan de Onttrekking woningwaarden, hogere inkomens en meer tevredenheid over te door in co-creatie met bewoners, groen en fietspar- ambities van de coalitie om de schoolhuisvesting te verbeteren, Lasten Dotatie de buurt. Daartegenover staan buurten in De Baarsjes en Bos en keerruimte toe te voegen, parkeerruimte om te zetten Baten Saldo draagt West bij aan een passende inrichting van de openbare Lommer, waar dit effect minder merkbaar is. De verschillen verta- naar andere functies in samenhang met ringparkeren en Programma ruimte rond de scholen, als pleinen en verkeersveilige straten. len zich in een diverse verzameling aan gebiedsopgaven – proble- buurtgarages (Hallen) en in te zetten op zelfbeheer en de Dienstverlening/Informatie 2.249 2.152 32 200 -71 men, wensen, kansen en initiatieven - die in de drie gebieden van hotspotaanpak afval; Zorg voor Amsterdammers die het nodig hebben Openbare orde/Veiligheid 398 1.215 0 0 -817 West zijn geïnventariseerd. - Extra aandacht voor ouderen, veiligheid en veiligheidsbele- In het kader van een stedelijke proef zet West de eerste stappen Verkeer/Openbare Ruimte 11.862 10.449 23.283 18.073 6.622 ving en tegengaan van jeugdoverlast en sociaal isolement; om Wijkzorgteam, Ouder-Kindteams en Samen Doen verder Werk/Inkomen/Participatie 854 2.012 0 0 -1.158 West kent een traditie van gebiedsgericht werken. Al jaren worden samen te voegen. Stadsdeel West ziet de ‘coördinatoren informele Onderwijs/Jeugd/Diversiteit -18 6.174 1.453 129 -4.868 de Agenda’s van de Buurt in samenspraak met buurtbewoners, zorg’, die in het coalitieakkoord worden aangekondigd, als een Welzijn/Zorg/Sport 720 11.995 49 0 -11.226 ondernemers en maatschappelijke instellingen samengesteld. De belangrijke kans om de samenwerking tussen formele en informe- buurtwensen worden hierbij opgetekend, gecategoriseerd en - Essentieel voor de gebiedsontwikkeling is de voortvarende Economie/Cultuur 690 1.507 0 0 -817 le zorg verder in te vullen. Het stadsdeel stelt daarbij zijn kennis door de buurt zelf geprioriteerd. De wensen worden financieel afronding van drie integrale stedelijke vernieuwingsprojec- Duurzaanheid/Water 19.013 19.114 385 0 284 en netwerk van vrijwilligers- en buurtinitiatieven ter beschikking, gehonoreerd met buurtbudgetten, die uit de stadsdeelbegroting ten Kolenkit, Robert Scott en Bosleeuw midden; Stedelijke Ontwikk./Wonen 20.078 15.145 2.224 0 7.157 fasciliteert het overleg en koppelt de netwerken van proffesionals, ter beschikking worden gesteld. Deze Agenda’s hebben ook in - Jeugd - verbeteren pedagogisch klimaat, aanpak veilig- Bestuur/ondersteuning - - - - - vrijwilligers en maatschappelijk ondernemers. het proces van de Gebiedsagenda’s 2015 een belangrijke rol heid, verbeteren schoolprestaties; Totaal 84.659 152.152 27.434 18.402 -58.461 gespeeld. Het principe van budgeten per buurt voor initiatieven - Armoede - met name in gezinnen met kinderen en onder van bewoners zelf, waar zij ook zelf over beslissen, blijven we ook ouderen (verborgen armoede); CONCEPTin 2015 en verder hanteren. - Investeren in de dragende samenleving in het kader van ven zullen dan ook doorgang moeten vinden. West spant zich extra de drie decentralisaties waarbij bijzondere aandacht voor in om het beheerniveau in intensief gebruikte gebieden op peil te vrijwilligers en mantelzorgers; houden of te verhogen. De gebiedsagenda sluit verder aan op de - Stimuleren wijkondernemerschap. stedelijke ambitie om oplossingen te bieden voor het fietsparkeer- probleem en het verbeteren van de verkeersveiligheid. Westerpark Nieuwe energie - Samen met de centrale stad de ontwikkelen in West omarmt de ambitie klimaatneutraal en duurzaam door verbinding met en tot verbetering van de sociaal-economi- duurzame initiatieven te versterken. We verbinden de vraag met sche situatie van de ; stedelijke budgetten (bijv. het energiefonds). We geven advies - Doorontwikkeling van het Westerpark (samenwerking over energiebesparing aan ondernemers in midden- en kleinbedrijf buurt-gemeente-Westergasfabriek); en aan bewoners met lage inkomens. We ondersteunen de inzet - Ontwikkeling landschapspark De Bretten, Westpoort en op energietransitie door met stakeholders en partners de moge- Sloterdijk 1, kantorenstrook Molenwerf en dorp Sloterdijk. Meer banen, minder armoede lijkheden voor aansluiting op het warmtenet te verkennen. Het - Ontwikkeling Singelgrachtgarage in samenhang met de Het initiatief van het college om te komen tot tijdelijke perspec- stadsdeel is een belangrijke partner in de afval-grondstofketen. aanpak van openbare ruimte en woningvoorraad in de tiefbanen in een nieuw te vormen stedelijke werkbedrijf, ligt in het We zetten in op een verbeterde inzameling van grondstoffen als ; verlengde van onze doelstelling kansarme bewoners een uitkomst kunststof, papier en textiel. Als opmaat naar de Gebiedsagenda’s heeft het Dagelijks Bestuur te bieden. Het gaat dan om maatschappelijk nuttig werk dat een eerst de contouren verkend. In samenhang werd gekeken naar de - Impuls aan groen en zelfbeheer van de openbare ruimte; bijdrage levert aan de leefbaarheid in de buurt. West juicht het Veilig Amsterdam agenda’s van de buurt (geïnventariseerd in het vroege voorjaar - Uitbreiding museum ‘t Schip (Amsterdamse School), een initiatief van harte toe en ziet kansen voor deze bewoners in speel- Een aantal buurten in West kenmerkt zich door gestapelde proble- van 2014), de gebiedsanalyses (april 2014) en de uitwerking van nieuw icoon met een internationaal bereik. tuinen, buurthuizen, culturele instellingen en scholen. matiek op het gebied van armoede, leefbaarheid en onveiligheid. de ambities uit het bestuurlijk startdocument. Op 3 juni is deze Juist in die buurten blijkt onze intensievere inzet van BuurtPraktijk- contourennotitie besproken in de vergadering van het Algemeen Meer werk, minder regels Teams effectief. Dit voorkomt afglijden van jongeren naar zwaarde- Bestuur. De contourennotitie heeft vervolgens haar vertaling West draagt bij aan een betere aansluiting van onderwijs en re criminaliteit. West sluit aan bij het college om met voorrang ‘high gekregen in de Gebiedsagenda’s. De agenda’s zijn voorafgaand FOCUS OP HET PROGRAMMA arbeidsmarkt door actief op zoek te gaan naar stageplekken in impact delicten’ verder terug te dringen door preventie (winkeliers aan de interactieve (met bewoners, ondernemers en professionals) de buurt. West stimuleert de vestiging van ambachtelijke bedrij- en horeca ondersteunen bij het veiliger maken van hun bedrijven), behandeling door het Algemeen Bestuur op 17 en 24 juni, breed vigheid. Hier liggen extra kansen voor economische ontwikkeling, inzet op hardnekkige veelplegers (Top-600 uitgebreid tot Top-1000 verspreid. Op 1 juli zijn ze bekrachtigd door het Algemeen Bestuur Woningbouw op gang werkgelegenheid en aantrekkelijke buurten als vestigings- en ver- aanpak) als ook door adequaat (informatie-gestuurd) handhaven. (http://www.west.amsterdam.nl/wonen_en/de-buurten-van-west/ Onze wens voor een gemengde woningvoorraad zorgt ervoor dat blijfsgebied. Voor het versterken van winkelgebieden en markten gebeurt-komende-jaar/?reload=true) iedere Amsterdammer een betaalbaar huis kan vinden. Aandacht sluit West aan bij initiatieven van ondernemers en andere markt- Culturele hoofdstad richt zich op gereguleerde en middeldure huurwoningen en partijen (professionalisering ondernemersverenigingen, verzelf- In West zien we dat belangrijke culturele instellingen veel hebben De Gebiedsagenda’s zijn ook getoetst aan de doelstellingen uit woningen voor ouderen. Ook omarmen wij de ambitie om achter- standiging markt, opknappen bedrijfspanden). bijgedragen aan het imago van West. Daardoor vestigen zich meer het coalitieakkoord. De ambities uit het centrale coalitieakkoord stallig onderhoud aan te pakken en zetten in op verduurzaming bedrijven en willen Amsterdammers er graag wonen. Wij zijn ver- en de opgave vanuit de gebieden in West, sluiten goed op elkaar van de woningvoorraad. Stad in beweging heugd dat de bezuinigingen op cultuur worden teruggedraaid en aan. Het stadsdeel ziet er naar uit om in eendrachtige samen­ Het College wil vanaf 2018 weer een jaarproductie van 5000 West wil net als het College een aantrekkelijkere openbare ruimte dat de extra middelen worden besteed aan kleinere instellingen en werking met de centrale stad de opgaven in de gebieden in West woningen. West biedt met grote nieuwbouwprojecten als Hout­ om te wonen, werken en te verblijven. Het bieden van passende aan talentontwikkeling. Wat West betreft mag dit in een versneld voortvarend op te pakken. haven, Laan van Spartaan en Foodcenter goede mogelijkheden. In parkeeroplossingen is cruciaal en daarmee is de uitvoering van het tempo worden uitgevoerd. Het belang van cultuureducatie wordt de Ringzone West en bij transformatie van leegstaande kantoren Parkeerplan Amsterdam essentieel. De bouw van de Singelgracht- onderkend en West gaat in aansluiting op stedelijk beleid door met CONCEPTzien we ook goede kansen voor een substantiële bijdrage. garage, inclusief de afgesprokenCONCEPT verhoging van vergunningstarie- het creëren van broedplaatsen. OPGAVEN

13 Houthaven Noord Toelichting op selectie uit de opgaven 5

Nieuw-West West Centrum Waar onveiligheid jarenlang de boventoon voerde en Oost 12 Spaarndammer de reguliere aanpak niet werkte, is succesvol het Buurt- Zuid buurt PraktijkTeam (BPT) ingezet, zoals op het Columbusplein in Oud Sloterdijk Westerpark de Baarsjes en het Karel Doormanpein in Bos en Lommer. Een BPT is een tijdelijke intensieve aanpak, gericht op het

Zuidoost Gibraltarbuurt herstel van gezag en het vertrouwen van bewoners. 5 Wester We willen het aantal BPT’s uitbreiden en de gebruikte W kwartier GWL 6 Staatslieden methodiek verfijnen. De aanpak Vreedzame scholen en terrein buurt wijken draagt bij aan de eigen verantwoordelijkheid van 8 Gulden 3 kinderen en jongeren. We doen dit samen met scholen, Stadsdeel West Winckelbuurt 1 ouders en instellingen. Ouder- en kindadviseurs sluiten Kolenkit hierop aan en versterken het pedagogisch klimaat in de buurt wijk. Scholen nemen deel aan buurtactiviteiten en de Frederik INDICATOREN Hendrik buurt ‘komt de school in’ en brengt een aanbod voor Erasmusparkbuurt Marcanti buurt Robert buurt 2 4 7 onder- of naschoolse activiteiten. Kinderen die extra Scott ondersteuning nodig hebben, kunnen deelnemen aan Van 10 indicatoren is de afwijking van het gemiddelde van Laan van Spartaan buurt 6 de buurt t.o.v. het Amsterdams gemiddelde gepresenteerd. Mercator Geuzen groeps- of individuele mentoraten. buurt buurt Zie voor meer informatie, de inleiding bij de paragraaf Noord 9 10 11 Gebiedsgericht Werken van de Programmabegroting 2015. West zet stevig in op doorontwikkeling van gebiedsgericht 3 werken en maatschappelijk aanbesteden, het betrekken Signaalblok 1 Geheel Stadsdeel West van meer mensen bij besluitvorming, uitvoering en zelf- Bellamy Da Costa Mercatorbuurt buurt buurt beheer en op wijkondernemingen en nieuwe vormen van indicator Zuid Chassébuurt 1 2 communicatie. We verbinden dit aan stedelijke opgaven Leefbaarheid zoals de drie decentralisaties en de dragende samen­ Sociaal-economisch Helmers buurt leving.CONCEPT Zo verbinden we initiatieven van bewoners en Onderwijs Sociaal Borgerbuurt lokale partners om armoede aan te pakken. We zetten in Veiligheid op preventie, zoals een efficiëntere schulddienstverlening Postjesbuurt Vondelparkbuurt Cremerbuurt Noord en op aansluiting van participatie op hulpverlening en Veel beter dan Amsterdams gemiddelde zorg en op een doorlopende leerlijn om kansen op werk Beter dan Amsterdams gemiddelde te vergroten. Voor andere bewoners van West zijn weer Gelijk aan of rond Amsterdams gemiddelde FOCUSPUNTEN andere trajecten nodig, zoals dagbesteding. Slechter dan Amsterdams gemiddelde Veel slechter dan Amsterdams gemiddelde West heeft ter verbetering van de openbare ruimte veel Geen cijfers/niet gemeten 1 Intensiveren toezicht op straat en aanpak (jeugd)overlast; 8 West richt zich bij de drie decentralisaties binnen het sociaal herinrichtings- en buurtgarageprojecten in de planning ­domein vooral op samenhang tussen de verschillende en kiest voor flexibel ruimtegebruik, fietsparkeren en 2 Tegengaan van de gevolgen van armoede en sociale uitsluiting; stedelijke activiteiten. Doel is een eenvoudige, maar effectieve speelruimte. Extra focus is er voor buurtgericht handhaven PROGRAMMA’S 7 ondersteuning van mensen die dat nodig hebben met nadruk op fietsparkeren en zwerfvuil en op het toevoegen van 3 Verbeteren en vergroenen openbare ruimte in woonbuurten en op het versterken van de ‘dragende samenleving’; groene kwaliteit. Verkeer en openbare ruimte verbeteren verkeersveiligheid op schoolroutes en hoofdnet auto; West gaat de unieke kwaliteiten van Landschapspark 9 Cultuur inzetten als motor voor stedelijke, sociaal-maatschap- De Bretten verder uitwerken. Stedelijke ontwikkeling en wonen 4 Inzetten op een positief en duidelijk opvoedklimaat. Kinderen die pelijke en economische ontwikkeling. Nadruk op buurtgericht Onderwijs, jeugd en diversiteit wat extra ondersteuning nodig hebben, kunnen deelnemen aan aanbod van cultuur en kleinere instellingen van cultuur- en In 2015 wordt Sloterdijk 1 (Westpoort) aan West toe­ Zorg, welzijn en sport groeps- of individuele mentoraten; talentontwikkeling met blijvende aandacht voor broedplaatsen; gevoegd. Inzet is, met behoud van huidige kwaliteiten, Werk, inkomen en participatie dit gebied aan te laten sluiten op de bedrijvigheid en 5 Substantiële bijdrage aan woningbouwproductie; 10 Bevorderen duurzame buurten, energietransitie en stedelijkheid van West, vooral op de economische Openbare orde en veiligheid ­afvalscheiding; ontwikkeling van de Spaarndammerbuurt. Cultuur en economie 6 Gemengde buurten met woningen in verschillende eigendoms- De Transformatiestrategie HavenStad biedt goede Duurzaamheid en water en prijscategorieën en geschikt voor bewoners in verschillende 11 Verder ontwikkelen van gebiedsgericht werken en mogelijkheden voor aansluiting op ontwikkelingen in levensfases; ­participatie-instrumenten; het IJ- en Noordzeekanaalgebied. Bestuur en ondersteuning

7 Ruimte bieden aan ondernemers en het koppelen van kansen voor 12 Verbeteren bereikbaarheid van het Westerpark vooral bij de ambachtseconomie en wijkondernemingen aan kansen voor ­evenementen; BUDGET werkgelegenheid; 13 Bedrijvigheid in Westpoort en het havengebied beter laten aansluiten op (bedrijven in) West. Totaal € 152.152.000 CONCEPT GEBIEDSANALYSE ben een rol in het dagelijks beheer. Ook zetten wij in op samen- Stadsdeel Zuid hang van de formele en informele zorg in de wijk. Samen met ouders willen wij ervoor zorgen dat jongeren opgroeien INLEIDING Bewoners in Zuid waarderen hun buurt met een 8,0. in een veilige en stimulerende omgeving. Door jongeren op tijd Zuid telt 137.901 bewoners. Er wonen veel 65-plussers: te helpen (via school en jeugdwerk), voorkomen wij dat het zware 14,5% t.o.v. 11,6% stedelijk. Dit aandeel zal de komende gevallen worden. Sterke eigen dynamiek in Zuid ­jaren nog stijgen. Het aandeel jongeren in minima-huis- houdens ligt in Zuid lager dan gemiddeld. Echter in de Stadsdeel Zuid bestaat uit 5 zeer diverse wijken met ieder hun , Rijn- en IJselbuurt ligt dit op het Amsterdams Druk op Openbare Ruimte eigen dynamiek, kansen en uitdagingen. gemiddelde en in de zelfs hoger. In Zuid staan 35 basisscholen en 21 VO-scholen. Er is een toename van het Amsterdam is een geliefde stad bij toeristen en een aantrekkelijke aantal kinderen en stadsgezinnen, vooral in , de vestigingsstad. Om dit zo te houden, moeten wij rekening houden De Pijp is de meest dichtbebouwde wijk in Amsterdam, met een Scheldebuurt en de . met een groeiend aantal bezoekers en bewoners en de enorme levendige mix van wonen, kleinschalige bedrijven en horeca. De meeste overlast (vervuiling, (fiets)parkeren) vinden we in druk die dit met zich meebrengt op de openbare ruimte in Zuid. Door een groeiende centrumfunctie, is de druk op de openbare de , en . Voor dit onder- Wij zorgen dat de verblijfskwaliteit in orde is. Dit betekent extra ruimte hoog. Dit uit zich in overlast van fietsparkeren en verkeer- deel geven bewoners lagere rapportcijfers dan gemiddeld. inzet voor beheer en onderhoud op plekken zoals Vondelpark en sonveiligheid. In 2017 gaat de Noord/Zuidlijn rijden. Hierdoor Midden in Zuid vindt een grote nieuwbouwontwikkeling Museumplein. Hiervoor zijn extra middelen nodig. wordt De Pijp beter bereikbaar, maar wordt de druk op de plaats op Zuidas, daarnaast zijn er een aantal kleinschalige FOCUS OP HET PROGRAMMA Ook in de dichtbebouwde Pijp is de druk op de openbare ruimte openbare ruimte nog groter. Er wonen relatief veel jongvolwasse- projecten waaronder Stadionplein en het Havenstraatterrein. groot. Knelpunten op het gebied van veiligheid, horecaoverlast, nen en zzp’ers. De Diamantbuurt verschilt daarin, omdat hier veel Hierdoor zal het aantal bewoners toenemen tot 143.441 in vervuiling en parkeren wil het stadsdeel aanpakken. corporatiewoningen staan waarin relatief veel minima wonen. 2020, en 150.561 in 2035. Transformatie van Zuid Buitenveldert en Zuidas Openbare Orde & Veiligheid Buitenveldert is gebouwd als tuinstad, met strokenbouw en veel De uitrol van het centrummilieu, de ontwikkeling van Zuidas en groen. Er wonen relatief veel ouderen (28,1%, t.o.v. 11,6% stede- de Noord/Zuidlijn brengen een nieuwe dynamiek: veel wijken Zuid wil het hoge veiligheidsniveau behouden en de bewoners lijk), expats en een grote Joodse gemeenschap. Er komen steeds krijgen een meer (groot)stedelijk karakter. De gebruiksdruk op (zoals ouderen) weerbaar maken door o.a. inbraakpreventie. meer gezinnen naar Buitenveldert. De meeste voorzieningen lig- voorzieningen en openbare ruimte neemt steeds meer toe. We willen de succesvolle aanpak van overlast op pleinen gen rondom winkelcentrum Gelderlandplein, daarnaast zijn er ook In Zuid zijn behalve Zuidas geen grote nieuwbouwprojecten. doorzetten. Er is extra aandacht voor drukke plekken zoals het belangrijke buurtcentra. Er zijn 7 verzorgings/verpleeghuizen en Dit geeft grote druk op vastgoed. Er zijn wel transformaties van Museumplein om straatroof tegen te gaan. 16 (basis- en VO-)scholen. Op en rondom de A10 is Zuidas volop vastgoed mogelijk. Dit biedt kansen voor economische impulsen, In het Vondelpark willen we veiligheid waarborgen en de zomer- in ontwikkeling. Zuidas kan potentieel het tweede centrum van realiseren van ambities voor wonen (middensegment huur en aanpak handhaving op drukke (zomerse) dagen voortzetten. Amsterdam worden. Dit zorgt voor dynamiek maar ook extra druk levensloopbestendige woningen voor ouderen) en verduurzaming. We ondersteunen bedreigde instellingen met middelen voor op openbare ruimte in omliggende buurten. Stadsdeel Zuid wil kansen en knelpunten aanpakken die deze veiligheidsmaatregelen. transformaties met zich mee brengen en de aantrekkelijkheid van Stadion-, Schinkel en Hoofddorppleinbuurt Zuid als woonbuurt behouden. In dit gebied ligt het Olympisch Stadion en ook start hier de Werk, inkomen en economie Sportas, die doorloopt tot Amstelveen. In de Marathonbuurt staan veel corporatiewoningen en wonen relatief veel minima en VerkeersveiligheidCONCEPTEen goede economie zorgt voor werkgelegenheid, levendigheid eenoudergezinnen. In de Hoofddorppleinbuurt is het aantal en voorzieningen in de wijk. Wij willen ondernemers meer ruimte BUDGET bedragen x € 1.000 koopwoningen gestegen, waardoor er meer stadsgezinnen De verkeersonveiligheid in Amsterdam-Zuid is te hoog. Door geven. Zuid wil de vitaliteit en veiligheid van kleine winkelgebieden (blijven) wonen. In de kleinere Schinkelbuurt wonen relatief veel Zuid lopen vele drukke verkeersaders waarop auto’s, vrachtwagens - zowel in Tuinstad Buitenveldert als de Beethovenstraat - verster- Hieronder staan de voor de bestuurscommissie verwachte jongvolwassenen. Op het Havenstraatterrein en Stadionplein en touringcars, fietsers en OV samenkomen. Grote aantallen ken door middel van winkelstraatmanagement, het stimuleren van budgetten per programma op basis van het voorstel van het komt nieuwbouw. scholieren fietsen van en naar de vele scholen in het stadsdeel. Keurmerk Veilig Ondernemen en Bedrijfs Investering Zones, en het college aan de raad voor de geïntegreerde gemeentebegroting De vele bouwprojecten voeren de druk op de verkeersveiligheid aanpakken van de openbare ruimte. Door uitbreiding van leer- 2015. De definitieve budgetten worden door het college toegekend Museumkwartier, Apollo- en Willemsparkbuurt en bereikbaarheid verder op. Bijvoorbeeld rond Zuidas (bouwpiek werktrajecten en Stagestraten willen we meer mensen helpen aan na vaststelling van de gemeentebegroting door de raad en de ver- Hier ligt het culturele middelpunt van Nederland met interna- 2015/2016), Noord/Zuidlijn en Stadionplein. Met de komst van werk. werking van de daarbij door de raad aangenomen amendementen. tionaal bekende musea, het Concertgebouw, Museumplein en de metrostations in De Pijp worden er dagelijks ruim 1.000 extra Vondelpark die jaarlijks miljoenen bezoekers trekken. Er staan Onttrekking geparkeerde fietsen verwacht. Lasten Dotatie 19 scholen en er lopen veel drukke verkeersaders zoals Baten Saldo Het stadsdeel wil daarom de groeiende overlast van fietsparkeren CONCEPTDe Lairessestraat en Willemsparkweg. Er wonen relatief veel Programma aanpakken, en de verkeersveiligheid sterk verbeteren, met focus mensen met een hoog inkomen. Opvallend is het grote aandeel Dienstverlening/Informatie 2.725 3.766 0 0 -1.041 op veilige schoolroutes. gezinnen met kinderen en ouderen. Openbare orde/Veiligheid 701 6.058 0 0 -5.357 Verkeer/Openbare Ruimte 30.758 48.749 61.216 55.754 -12.528 Rivierenbuurt Werk/Inkomen/Participatie 39 1.468 0 0 -1.429 Zorg in Zuid De Rivierenbuurt is veelal gebouwd volgens de Amsterdamse Onderwijs/Jeugd/Diversiteit 0 5.449 265 442 -5.626 School. De RAI ligt in deze wijk. In het westen staan grotere Welzijn/Zorg/Sport 5.234 23.482 749 456 -17.955 In Zuid wonen veel ouderen (waarvan een groot aantal 75+) woningen en ligt het inkomen hoger dan gemiddeld. Hier zien we Economie/Cultuur 1.263 3.844 0 0 -2.581 die langer zelfstandig thuis moeten blijven wonen en zorg en/of een toename van stadsgezinnen. In het oosten staan meer kleinere Duurzaanheid/Water 25.556 26.255 0 0 -700 ondersteuning nodig hebben. Het stadsdeel wil daarom net- corporatiewoningen. Ondanks een succesvolle aanpak blijft jonge- Stedelijke Ontwikk./Wonen 13.325 28.555 6.705 67 -8.592 werken in de wijk versterken. Bijvoorbeeld door buurtkamers en renoverlast - o.a. rondom ‘Vechtplein’ en op de grens met De Pijp- Bestuur/ondersteuning 70 5.177 0 0 -5.108 bewonersinitiatieven zoals Stadsdorpen te stimuleren. De Huizen een aandachtspunt. De ontwikkeling van de NZ-lijn en Kop Zuidas Totaal 83.779 155.053 66.848 57.819 -62.244 van de Wijk zijn belangrijk voor ontmoetingen tussen (kwetsbare) zal meer stedelijke levendigheid meebrengen. bewoners waardoor zelfredzaamheid groter wordt. Bewoners heb- CONCEPT OPGAVEN Hoofddorpplein buurt Noord Museumkwartier 8 3 Duivelseiland Succesvol Zuid; Sterk Amsterdam 5 Oude Pijp Nieuw-West West Centrum Willemsparkbuurt Oost 13 Zuid is succesvol. Het stadsdeel transformeert en krijgt Diamant Zuid 9 steeds meer een centrumfunctie. Zuid fungeert als motor buurt Z van Amsterdam, is het veiligste stadsdeel, heeft veel goede 1 Nieuwe Pijp 2 scholen, veel monumentale panden, prachtige parken, 6 sportvoorzieningen en musea. Maar het succes van Zuid Zuidoost 12 11 kent ook keerzijden. IJselbuurt Zo zijn er zeer (draag)krachtige buurten, maar eveneens 10 Stadionbuurt Prinses buurten met veel kwetsbare bewoners, waaronder Irenebuurt Scheldebuurt mensen in een sociaal isolement en ouderen die langer Rijnbuurt thuis moeten blijven wonen. Bij hen in de buurt zijn niet Schinkelbuurt 4 Stadsdeel Zuid altijd voldoende voorzieningen en zorg aanwezig. 14 Zuidas Bovendien is er een grote en groeiende druk op de open- INDICATOREN bare ruimte en leefbaarheid in Zuid. De vele scholen in het stadsdeel zijn zeer populair, wat leidt tot grote druk op Van 10 indicatoren is de afwijking van het gemiddelde van de scholen en tot vele schoolgaande fietsers die zich door de buurt t.o.v. het Amsterdams gemiddelde gepresenteerd. de drukke, onveilige stadsstraten van Zuid verplaatsen. Zie voor meer informatie, de inleiding bij de paragraaf Toeristische gebieden die het visitekaartje zijn voor de stad Gebiedsgericht Werken van de Programmabegroting 2015. kennen een hoge gebruiksdruk. Dit leidt tot intensivering 7 Buitenveldert Buitenveldert van het benodigde beheer. De ontwikkeling van Zuidas Signaalblok CONCEPT West Oost betekent een geweldige impuls en zorgt voor werk, maar indicator nog niet voor iedereen. Zuidas leidt ook tot meer verkeer- 1 2 druk, verkeersonveiligheid en parkeerproblemen. Leefbaarheid FOCUSPUNTEN Onze opgave is het om een goede balans te vinden, zodat Sociaal-economisch het succes van Zuid er voor iedereen is. Dat doen we ook Onderwijs Sociaal bij de volgende opgaven: Veiligheid 1 Stimuleren van transformaties zoals Havenstraatterrein, 8 Beheer en handhaving van openbare ruimte en parken hierbij ambities realiseren voor middensegmentwoningen voor afstemmen op de hoge gebruiksdruk, zodat de kwaliteit • Zorgen voor meer huurwoningen voor middeninko- Veel beter dan Amsterdams gemiddelde stads­gezinnen, maatschappelijke voorzieningen, duurzaamheid, goed op niveau blijft. Prettig verblijven op een hoogwaardig mens in nieuwbouw en bestaande bouw, stimuleren van Beter dan Amsterdams gemiddelde werkgelegenheid en cultuur. Museumplein en Vondelpark door de samenwerking met transformatie van leegstaande gebouwen voor wonen Gelijk aan of rond Amsterdams gemiddelde partners te versterken. De parken in Zuid verbinden en en maatschappelijke functies, en hebben daarnaast oog voor de belangen van erfpachters. Slechter dan Amsterdams gemiddelde 2 Sterk verbeteren van verkeersveiligheid op vele knelpunten voor de kwaliteit, diversiteit en potentie optimaal benutten. • Behouden van het hoge veiligheidsniveau, door te Veel slechter dan Amsterdams gemiddelde fietsers (focus schoolroutes) en voetgangers op o.a. de Van Wou­ investeren in jeugdwerk, en het voorkomen van jeugd­ Geen cijfers/niet gemeten straat, Rijnstraat, Zeilstraat, De Lairessestraat, Buitenveldert 9 Ondernemers faciliteren voor kwaliteitsslag in het criminaliteit, overvallen en (auto)inbraken, alsmede (De Boelelaan), Metrolijn 51 en fietsroute langs de Schinkel. winkelaanbod onder andere in de Zeilstraat. verkeersveiligheid. • Zorgen dat kinderen en jongeren hun talenten PROGRAMMA’S 3 Werken aan goede balans tussen wonen en levendige 10 Integrale aanpak voor verbeteren van de leefbaarheid en ­ontwikkelen in een veilige en stimulerende omgeving, centrumfunctie voor De Pijp. veiligheid rondom ‘Vechtplein’. Succesvolle aanpak in met voldoende klaslokalen en veilige schoolroutes. Diamant- en Van Tellegenbuurt voortzetten. Verkeer en openbare ruimte • Het creëren van een nette en sportief ingerichte 4 Zorgen voor goede inpassing Zuidas, voorkomen van (bouw)- ­openbare ruimte. Stedelijke ontwikkeling en wonen overlast en stimuleren van levendigheid in de Zuidasflanken 11 Stimuleren van talentontwikkeling voor jonge kinderen Onderwijs, jeugd en diversiteit door o.a. omgevingsmanagement en faciliteren van (tijdelijke) door o.a. talentmakelaars en mentoraten. initiatieven in openbare ruimte. Zorg, welzijn en sport 12 Aanpakken jeugdwerkloosheid door realisering Uitvoeringplan Werk, inkomen en participatie 5 Zorgen voor genoeg (fiets)parkeer­plekken in De Pijp en stations- Jeugdwerkeloosheid: o.a. uitbreiden aanbod Stagestraten en Openbare orde en veiligheid omgevingen. Leerwerkpakketten in samenwerking met ondernemers. Cultuur en economie 6 Bestrijden van sociaal isolement door onder andere ­stimuleren van 13 Culturele programma’s voor en met de buurt blijven Duurzaamheid en water bewonersinitiatieven en doorontwikkeling Huizen van de Wijk. ontwikkelen en impuls geven rondom het Archiefterrein vanuit samenwerkingsverband Cultuurcluster Asscher. 7 Zorgen dat ouderen langer zelfstandig thuis ­kunnen blijven CONCEPTwonen door betere benutting en bereikbaarheid van bestaande 14 Stimuleren van sporten in de openbare ­ruimte door BUDGET voorzieningen (in met name Buitenveldert), door het koppelen aan onder andere Sportas. jongeren en gezinnen in de wijk en door ­bevorderen van veiligheid (o.a. inbraakpreventie). Totaal € 155.503.000 CONCEPT Grunder, Kantershof, Laag Eeftink, Laag Egeldonk ligt het gemid- GEBIEDSANALYSE Stadsdeel Zuidoost deld inkomen boven het Amsterdams gemiddelde. Met name in de hoogbouw wonen veel mensen die rond moeten komen van INLEIDING een bijstandsuitkering. Opleidingsniveau moet omhoog

Het percentage van leerlingen met HAVO/VWO advies is in Stadsdeel Zuidoost is een dynamisch, vitaal en groen deel van / Zuidoost slechts 31% terwijl in Amsterdam 59% van de leerlin- Amsterdam met een internationale uitstraling. Het gebied is Gaasperdam is een ruim opgezette woonwijk met veel groen en gen dit advies krijgt. De kans op het behalen van een start- samen met het centrum en Westpoort een van de economische met een uitstekende bereikbaarheid. Er zijn veel zorginstellingen kwalificatie is helaas ook minder groot in Zuidoost dan ergens motoren van Amsterdam. gevestigd met het nabijgelegen AMC biedt dit kansen op het ge- anders in Amsterdam. In 2013 was dit percentage in Zuidoost bied van clustering van zorg en gezondheid. Het voorzieningenni- 59% en in Amsterdam 70%. Met de bewoners van Zuidoost gaat het steeds beter. De jarenlan- veau in het gebied is nu nog goed, maar staat onder druk vanwe- ge inspanningen op sociaal en fysiek terrein (zoals de vernieuwing ge teruglopend economisch draagvlak. De verscheidenheid tussen We zien goede resultaten van de integrale aanpak in Zuidoost ) hebben resultaat gehad. Er is een stevige basis ge- de deelgebieden is groot. Driemond kent een gemiddeld inkomen van onderwijs en talentontwikkeling zoals betere scores bij legd en het bevestigt het potentieel van stadsdeel Zuidoost. Om ruim boven het Amsterdamse gemiddelde en het rapportcijfer is de reguliere toetsing. In Amsterdam Zuidoost werken school- FOCUS OP HET PROGRAMMA deze verbeteringen vast te houden moet structureel geïnvesteerd een 7,6. In Holendrecht/ Reigersbos blijft de tevredenheid achter besturen/scholen van het primair en voortgezet onderwijs, worden in onderwijs, zorg en welzijn, (arbeids)participatie, onder- (6,3), ligt het besteedbare inkomen 10% lager dan het gemiddelde gemeente Amsterdam, bewoners, jongerenorganisaties en nemerschap, kunst en cultuur en openbare ruimte en veiligheid. en wonen veel niet Westerse Amsterdammers. Er is een concentra- jongerenwerkers intensief samen aan de ontwikkeling van een Verminderen van armoede, het vergroten van tie van vraagstukken in en rond de middelhoge woningbouw. ‘vangnet’ voor jongeren. Belangrijke activiteiten zijn brede zelfredzaamheid door meedoen en werk Het stadsdeel staat voor grote uitdagingen op het gebied van on- talentontwikkeling (28 basisscholen + 3 scholen voortgezet In twee delen van Zuidoost is met behulp van stedelijke middelen derwijs, voortijdig schoolverlaten, (jeugd)werkloosheid en armoe- Amstel III onderwijs), naschoolse leerondersteuning primair onderwijs, de afgelopen jaren geïnvesteerd in de sociaal economische positie de. Onder andere taalproblemen, opleidingsniveau, erkenning huiswerkbegeleiding (3 scholen voortgezet onderwijs), zomer- van bewoners namelijk Bijlmer Centrum en Holendrecht/ Reigers- van diploma’s en vooroordelen en discriminatie op de stage- en Amstel III/ArenAPoort is met bijna 50.000 werkenden en ruim 16 school, studiehuis en weekendcollege. bos. Deze gebieden scoren het laagst van de stad op inkomen, arbeidsmarkt spelen hierbij een rol. miljoen bezoekers een belangrijk economisch gebied voor de tevredenheid met de buurt en CITO-scores. CONCEPT metropoolregio Amsterdam. ArenAPoort heeft daarbij landelijke Bijlmer-Centrum aantrekkingskracht als leisure en uitgaansgebied. Het gebied ken- De gestarte projecten zijn succesvol en moeten worden gecontinu- merkt zich door de goede bereikbaarheid, een aantal iconen (o.a. eerd. Zo nemen inmiddels 300 bewoners deel aan de leerwerktra- Bijlmer-Centrum is het meest stedelijke gebied van Zuidoost. Door ArenA, Ajax, AMC), een groot aantal (inter)nationale hoofdkanto- jecten, hebben 575 bewoners al deelgenomen aan de activerings- de stedenbouwkundige vernieuwing Bijlmermeer is de fysieke om- ren en een aantal sterke economische clusters met groeipotentie cursussen en nemen honderden bewoners deel aan de activiteiten geving positief verandert. De laatste fase is door de economische zoals o.a. financiële en zakelijke dienstverlening, medisch/zorg, in de buurtwerkkamers in Holendrecht en . Maar liefst crises gestagneerd en zorgt voor braakliggende terreinen. Het ICT, automotive, hotellerie en entertainment. Het gebied blijft 1500 kinderen deden mee aan leerondersteuningstrajecten. gebied kent relatief veel nieuwe instroom van mensen en er moet in ontwikkeling en kent een transformatieopgave. Het is zaak de gewerkt worden aan het opbouwen van sociale netwerken. Het economische kracht te behouden en te versterken. Het is van groot belang de investeringen in buurten als Holend- overgrote deel (75%) van de bewoners bestaat uit niet westerse recht West voort te zetten. De buurten hebben te maken met veel Amsterdammers. Het gemiddelde inkomen van de Bijlmercentrum structurele armoede in vooral eenoudergezinnen waar de werke- bewoner is een kwart lager dan dat van de gemiddelde Amster- loosheid hoog is. Kinderen krijgen te weinig bagage van huis mee dammer. De tevredenheid met de buurt is gemiddeld een 6,8 en beginnen aan hun schoolcarrière met een achterstand. BUDGET bedragen x € 1.000 (Amsterdams gemiddelde is 7,4). Werkgelegenheid, wijkeconomie en participatie Bijlmer-Oost Hieronder staan de voor de bestuurscommissie verwachte Het grote aanbod in werkgelegenheid in Amstel III is een grote budgetten per programma op basis van het voorstel van het kans qua werkgelegenheid voor de bewoners van Zuidoost. Met In Bijlmer Oost zijn de bewoners ondernemend van aard zowel college aan de raad voor de geïntegreerde gemeentebegroting de juiste interventies moet hier meer verbinding in te maken zijn. 2015. Definitieve budgetten worden CONCEPTdoor het college toegekend in maatschappelijke als commerciële zin. Naast een relatief hoog Hierbij is het van belang om vraag en aanbod beter op elkaar af percentage ZZP’ers is er sprake van een bloeiende informele na vaststelling van de gemeentebegroting door de raad en de ver- te stemmen. Maar ook is het wenselijk om de bedrijvigheid in de werking van de daarbij door de raad aangenomen amendementen. economie op het gebied van transport, catering, kinderopvang, buurten te stimuleren, de positie van de aanwezige ondernemers kledingproductie en huishoudelijk werk. Van de bewoners heeft Onttrekking te versterken, evenals de relatie met de directe omgeving ten

Lasten Dotatie 73% een niet Westerse Amsterdammers. Het gemiddelde inkomen Baten Saldo behoeve van de leefbaarheid. ligt een vijfde lager dan het Amsterdams gemiddelde en de Programma tevredenheid met de buurt is 7,3. De situatie kan tussen buurten Dienstverlening/Informatie 267 -47 0 0 314 Basisvoorzieningen en dragende samenleving sterk verschillen. In een aantal buurten zoals Geerdinkhof, Nieuw Openbare orde/Veiligheid 153 2.627 0 0 -2.474 In de Bestuursverklaring bestuurscommissie Zuidoost 2014-2018 Verkeer/Openbare Ruimte 4.074 27.628 6.078 475 -17.951 wordt een krachtig beroep gedaan op bewoners, om de kracht Werk/Inkomen/Participatie 645 1.720 0 0 -1.075 aan te boren en te versterken. Zorg, jeugdzorg en participatie Onderwijs/Jeugd/Diversiteit 85 -1.775 0 0 1.861 wordenin fors tempo vanuit het rijk naar de gemeente gedecentra- Welzijn/Zorg/Sport 1.433 14.787 0 0 -13.354 liseerd. Voor alle bewoners moet dekwaliteit van de zorg op peil Economie/Cultuur 790 4.797 357 0 -3.650 blijven. Een nieuw programma is noodzakelijk rond het versterken Duurzaanheid/Water 10.883 12.362 0 0 -1.479 van de sociale basisinfrastructuur als vangnet voor kwetsbare Stedelijke Ontwikk./Wonen 7.887 10.880 121 300 -3.172 bewoners. Of dit nu kinderen zijn, bewoners met een beperking, Bestuur/ondersteuning 0 6.129 0 200 -6.329 eenzame ouderen of bewoners zonder werk. Totaal 29.912 89.506 6.756 1.525 -54.362 CONCEPT OPGAVEN

Noord 12 Vergroten van zelfredzaamheid door meedoen en werk 23% van de bewoners van Zuidoost moet rond komen van een inkomen op of onder het minimum. Meer dan 75% van Nieuw-West West Centrum E-buurt Venserpolder Oost Arenagebied 2 D-buurt alle bewoners met een minimuminkomen blijft langdurig op hetzelfde inkomensniveau. Er is vaker sprake van Zuid 1 3 (problematische) betalingsachterstanden, niet zelden op 8 het gebied van de vaste lasten. G-buurt Z F-buurt O Zuidoost Amsterdamse K-buurt 13 Door ondernemen meer werkgelegenheid Poort/Centrumgebied Een groot aantal ZZP’ers beschikt niet over voldoende 11 5 ondernemersvaardigheden en netwerken en leeft op of Vogeltjeswei onder de armoedegrens. Deze potentieel kansrijke onder- 4 nemers hebben behoefte aan ondersteuning in de zin van 9 bedrijfsruimte (denk aan leegstaand vastgoed, onbenutte Stadsdeel Zuidoost Amstel III H-buurt Nellestein parkeergarages, e.d.) als ondersteuning door tijdelijk be- (excl. Arena houd van uitkering/vrijstelling van sollicitatieverplichtingen. INDICATOREN 5 Aan de andere kant van het spectrum vragen de grote ondernemers in het Amstel III gebied aandacht voor

Holendrecht-Oost 6 het in gezamenlijkheid branden en positioneren van het Van 10 indicatoren is de afwijking van het gemiddelde van Holendrecht-West 7 gebied. Amstel III is een krachtig werkgebied maar ook de buurt t.o.v. het Amsterdams gemiddelde gepresenteerd. hier hebben ondernemers het lastig in de huidige tijd. Het Zie voor meer informatie, de inleiding bij de paragraaf ondernemersklimaat moet zo aangenaam mogelijk worden 10 Gebiedsgericht Werken van de Programmabegroting 2015. gemaakt bijvoorbeeld door goed accountmanagement Gein binnen de gemeente, experimenten met regelluwe zones Signaalblok Reigersbos CONCEPTen goed beheer van de openbare ruimte. indicator 1 2 14 Onderwijs, opvoeden en opgroeien Leefbaarheid In Zuidoost groeien veel kinderen op in een kwetsbare Sociaal-economisch 12 13 14 15 16 situatie. De schoolresultaten van de kinderen zijn Onderwijs recent verbeterd maar blijven nog te veel achter bij het Sociaal Veiligheid Amsterdams gemiddelde om de focus hierop te verliezen. Geheel stadsdeel Zuidoost Kinderen ontvangen van thuis uit soms te weinig FOCUSPUNTEN begeleiding bij een vervolgopleiding of beroepskeuze. Veel beter dan Amsterdams gemiddelde Beter dan Amsterdams gemiddelde 15 Wonen, leefbaarheid en bereikbaarheid Gelijk aan of rond Amsterdams gemiddelde 1 Buurtwerkkamer Venserpolder 6 Bewonersnetwerken Een belangrijke opgave is het afronden van de stedelijke Slechter dan Amsterdams gemiddelde De buurtambassadeurs, de buurtveiligheidsteams en de buurt- In Gaasperdam wordt gewerkt aan een gebiedsgerichte vernieuwing. Braakliggende terreinen (E- en K-buurt) Veel slechter dan Amsterdams gemiddelde werkkamers zijn voorbeelden van de goede samenwerking tussen organisatie van jeugd-, wijkzorg en participatie. Bijzonder moeten zoveel mogelijk worden voorkomen aangezien dit Geen cijfers/niet gemeten bewoners, stadsdeel, corporaties en andere partijen ter verbete- voor dit gebied is de vroege betrokkenheid van bewoners leidt tot afname van leefbaarheid door zwerfvuil en het ring van de buurten van Zuidoost. 7 hierbij. gevoel van onveiligheid. Creativiteit bij de invulling van 2 Flankerend onderwijsbeleid 7 Jeugd en Veiligheid deze terreinen is noodzakelijk. Wanneer garages worden CONCEPTgesloopt zal de openbare ruimte opnieuw ingericht PROGRAMMA’S Het studiehuis is een goed voorbeeld van flankerend onderwijs- Zuidoost scoort in een aantal buurten hoog op jeugd- beleid: leerlingen uit Zuidoost die buiten het stadsdeel op een criminaliteit en risicofactoren om op jonge leeftijd crimineel moeten worden zoals bij de garages Hofgeest en Haag en Veld. Een andere opgave is het aantrekkelijker maken school voor voortgezet onderwijs zitten kunnen hier terecht voor te worden. Dit vraagt om blijvende inzet, tegelijk is er Verkeer en openbare ruimte van het woningaanbod, zodat buurten aantrekkelijk zijn ondersteuning. Leerlingen op een school in Zuidoost kunnen op aandacht nodig voor gebieden waar het risico toeneemt, voor gevarieerde groepen, qua leeftijd, inkomen en Stedelijke ontwikkeling en wonen de eigen school terecht voor huiswerkbegeleiding. zoals in Gein. woonwensen. Dit geldt bijvoorbeeld voor Gaasperdam. Onderwijs, jeugd en diversiteit 3 World of Food (garage Develstein) 8 Arenapoort Een creatieve nieuwe invulling van een leegstaande parkeer­ Dit gebied voor leisure, entertainment en uitgaan trekt jaarlijks Zorg, welzijn en sport 16 Zuidoost, een veilige plek in de metropool garage. Net als de atelierruimtes in garage de Kempering. meer dan 10 miljoen bezoekers en dit aantal neemt toe. Het gaat goed met de veiligheid in Zuidoost. Dit is wel Werk, inkomen en participatie Wanneer nieuwe invulling geen optie is moeten er middelen 9 Werkgebied Amstel III het resultaat van continue monitoring en aandacht voor Openbare orde en veiligheid gereserveerd worden voor de herinrichting van de openbare In totaal biedt Zuidoost 50.000 arbeidsplaatsen waarvan een de ontwikkelingen. Het blijft belangrijk om stevig in te Cultuur en economie ruimte. grote concentratie in dit gebied. zetten zodat reeds bereikte resultaten behouden blijven. 4 Heesterveld community 10 AMC/Zuidoost 7 De objectieve veiligheid in Zuidoost is de afgelopen jaren Duurzaamheid en water De broedplaats aan het Heesterveld voor startende ondernemers Bedrijven in het zorgcluster vestigen zich in elkaars nabijheid verbeterd, maar de scores voor (drugs)overlast en geweld en kunstenaars biedt mogelijkheden voor de deelnemers en hun en versterken elkaar met o.a. het Amsterdam Health and zijn nog steeds relatief hoog. De veiligheidsbeleving blijft omgeving vanwege hun betrokkenheid bij de buurt. Technology Institute (AHTI) en het medical business park. achterlopen op de objectieve veiligheid. Uit de factsheet Jeugdcriminaliteit en Risicofactoren blijkt dat de jeugd­ 5 Gaasperplaspark 11 Overkapping A9 criminaliteitindex en risicofactorenindex nog steeds hoog BUDGET Het prachtige Gaasperplaspark, in beheer bij Groengebied De werkzaamheden aan de overkapping van de A9/Gaasper- is in Zuidoost. Voorkomen moet worden dat jongeren Amstelland, is toenemend populair onder bewoners van heel dammerweg leiden over enkele jaren tot een nieuw park op het (verder) afglijden richting criminaliteit of deel gaan Zuidoost. tunneldek, extra te ontwikkelen gebied en betere verbindingen. Totaal € 89.506.000 CONCEPT uitmaken van een overlastgevende jeugdgroep.