Z ŻYCIA POLESIA Kwartalnik Stowarzyszenia LGD „Polesie”

Numer 13 kwiecieńczerwiec 2013 ISSN 20819137 Nakład: 5000 egz. Egzemplarz bezpłatny

LGD „Polesie” na Targach „Śladami przeszłości…” Produktów Regionalnych portal multimedialny już uruchomiony! „Regionalia” w Warszawie

Wyjazd na targi w dniach 19-21 kwietnia 2013 r. odbył si ę w ramach projektu współpracy 6 LGD: Stowarzyszenia „Krasnystaw Plus”, Stowarzyszenia „Poleska Dolina Bu- gu”, Stowarzyszenia „Promenada S12”, Fundacji „Nasza Nadzieja”, Stowarzyszenia „Dolina Giełczwi” i naszego Stowarzyszenia „Polesie”.

Targi zorganizowano pod patronatem Ministra Rolnic- twa i Rozwoju Wsi Stanisława Kalemby, Marszałka Woje- wództwa Mazowieckiego Adama Struzika oraz Polskiej Izby Produktu Regionalnego i Lokalnego. Wydarzenie to było po świ ęcone przede wszystkim szeroko poj ętej zdro- wej i ekologicznej żywno ści, wyrobom regionalnym z Pol-

Jak wiadomo nie od dzi ś w Polsce, w ka żdej z miejsco- wo ści ukryte s ą fascynuj ące symbole wydarze ń historycz- nych z przed lat. Ludzie cz ęsto nie wiedz ą o ich istnieniu, albo maj ą problem z odnalezieniem lokalizacji upami ętniaj ą- cego miejsca. Żeby od świe żyć pami ęć i pomóc ludziom w odkrywaniu tych historycznych miejsc powstał portal histo- ryczno-kulturowy „ Śladami przyszło ści”. Stworzyły go 6 LGD środkowo-wschodniej Lubelszczyzny. S ą tam umieszczane obiekty dziedzictwa historyczno-kulturowego z ciekawymi opisami, zdj ęcia zach ęcaj ące do obejrzenia tych fascynuj ą- cych obiektów w rzeczywisto ści i ich lokalizacje, a żeby – jak ju ż było wcze śniej wspomniane – nie było problemu z ich

c.d. na nast ępnej stronie ... c.d. na nast ępnej stronie ...

Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Osi IV LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 20072013 c.d. ze strony 1. c.d. ze strony 1.

odnalezieniem. Atrakcyjno ść portalu historyczno-kulturowego „ Śladami przy- szło ści” nie polega na umieszczeniu samych obiektów historycz- nych i ich opisie. Mo żna tam znale źć równie ż informacje na te- mat atrakcji turystycznych z terenów środkowo-wschodniej Lu- belszczyzny. Umieszczono zakładki „Obsługa ruchu turystyczne- go” i „Aktywny wypoczynek”, w których mo żna znale źć m.in. obiekty turystyczne, obiekty noclegowe i gospodarstwa agrotury- styczne. Dzi ęki temu Pa ństwa urlop, zwłaszcza w nadchodz ą- cym okresie wakacyjnym, mo że by ć bardzo mile sp ędzony. War- to tam zajrze ć, gdy ż zawarte w portalu informacje pozwol ą na kilkudniowe sp ędzenie wolnego czasu z dala od domu, które nie musi odbywa ć si ę w ciasnej, niekomfortowej atmosferze namio- towej lub co gorsza – atmosferze samochodowej. Na portalu ski, jak i świata, a tak że propozycji wypoczynku blisko natury. Dzi ęki targom producenci regionalni oraz go- znajduje si ę równie ż opisy i zdj ęcia szlaków turystycznych, daty spodarstwa agroturystyczne mogły dotrze ć nie tylko do oraz opisy wa żnych wydarze ń, które maj ą miejsce na terenie szerokiej rzeszy klientów indywidualnych, ale równie ż gmin środkowo-wschodniej Lubelszczyzny. Nowink ą informa- tyczn ą jest mapa interaktywna i „spacery” multimedialne” po naj- do przedstawicieli wielu sieci handlowych, supermarke- tów, sklepów ze zdrow ą żywno ści ą, hurtowni, szkół, ciekawszych zabytkach regionu. mediów oraz wszystkich zainteresowanych. Pragniemy, by serwis był nadal rozwijany, dlatego, jeśli Naszym celem, jako wystawców, było zaprezento- chcieliby Pa ństwo umie ści ć informacje, zdj ęcia i lokalizacje doty- cz ące obiektów historyczno-kulturowych, infrastruktury, bazy i wanie i promocja zasobów dziedzictwa historyczno- szlaków turystycznych, bazy noclegowej i wypoczynkowej, a kulturowego oraz przyrodniczego z terenu środkowo- wschodniej Lubelszczyzny. Zało żyli śmy, że przygoto- nawet planowanych wydarze ń, to prosimy o kontakt z nami. Ser- wana przez nas oferta zach ęci turystów do aktywnego decznie zapraszamy do odwiedzania portalu na stronie interne- towej: www.sladami-przeszlosci.pl . podró żowania po najpi ękniejszych miejscach Lubelsz- czyzny. Pokazali śmy, że wakacyjne podró że mog ą by ć Informujemy, że równocze śnie LGD „Polesie” wydała z part- okazj ą do aktywno ści – uprawiania sportów, zabawy, nerami projektu współpracy mapy w wersji papierowej. Komplet relaksu, a przede wszystkim poznawania nowych obejmuje 6 map obszaru ka żdego z partnerskich LGD. Na re- miejsc, ich historii i kultury. Zaprezentowali śmy portal wersie ka żdej z nich umieszczone s ą fotografie i opisy najcen- „Śladami przeszło ści”, zawieraj ący spacery wirtualne w niejszych obiektów historyczno-kulturowych tej cz ęś ci Lubelsz- obiektach zabytkowych oraz map ę interaktywn ą dla czyzny. Zainteresowanych map ą obszaru LGD „Polesie” zapra- turystów. Ponadto na stoisku znalazły si ę inne materia- szamy do naszego biura. ły promocyjne z terenów wspomnianych LGD oraz wy- Sylwia Świeca dany przez nas album „ Śladami przeszło ści”.

Tekst: Agnieszka Laskowska Redakcja: Foto: Adam Panasiuk i Agnieszka Laskowska Redaktor naczelny: Adam Panasiuk Współredaktor: Małgorzata Leszczy ńska Korekta: Adam Panasiuk, Sylwia Świeca Siedziba redakcji: Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Polesie” ul. Nowa 1, 21-070 Cyców tel/fax: 82-567 7675; 603-311-699 GG: 34540563 e-mail: [email protected], adres www: www.lgdpolesie.pl Druk: Akapit sp. z o.o. ul. W ęglowa 3, 20-481 Lublin

Redakcja nie ponosi odpowiedzialno ści za tre ść przesyłanych artykułów i źródła pochodzenia zdj ęć .

Str. 2 Z Życia Polesia Parking w Sosnowicy W 2012 r. Gmina Sosnowica wyremonto- wa o przyznanie pomocy na operacj ę wała parking w centrum Sosnowicy. Realizacja pn. „Zagospodarowanie centrum So- operacji była mo żliwa dzi ęki zło żeniu w lipcu snowicy – etap II (remont parkingu)” w 2poprzedniego roku wniosku o dofinansowanie ramach działania 413 „Wdra żanie lokalnych strategii do Stowarzyszenia LGD „Polesie” z siedzib ą w Cycowie. Umo- rozwoju” w zakresie operacji odpowiadaj ących warun- kom przyznania pomocy w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 została podpisana w dniu 14.12.2013 r. Całkowity koszt operacji wyniósł 60.400,08 zł, w tym Gmina wnioskuje o zwrot w kwocie 38.475,00 zł.

W wyniku realizacji operacji został zrealizowany cel w zakresie zaspokojenia potrzeb miejscowo ści poprzez popraw ę warunków miejsc parkingowych w centrum miejscowo ści oraz ujednolicenie wizerunku Sosnowicy.

Agata Mikulska - UG Sosnowica

Obiekt, jak marzenie Kibice w Ludwinie mo- szy. Jak wida ć apetyt ro śnie w miar ę wane z bud żetu gminy gą ju ż ogl ąda ć mecze jedzenia – dodaje ze śmiechem. oraz dzi ęki przyznanej w komfortowych warun- Potrzeby te doskonale rozumiej ą pomocy na operacj ę z kach. Infrastruktura włodarze Gminy Ludwin. Sport uczy, zakresu małych projektów w ramach piłkarskiego obiektu została wzbogacona bawi i wychowuje, odci ąga tak że mło- działania 413 „Wdra żanie lokalnych stra- o trybun ę z 144 krzesełkami oraz piłko- dzie ż i dzieci sprzed komputerów. Dlate- tegii rozwoju” obj ętego PROW na lata chwyty za obiema bramkami. Tego sta- go nie żałujemy pieni ędzy na ten cel – 2007-2013. Trzyrz ędowa trybuna ma 144 dionu b ędą nam zazdro ścili w całej lidze podkre śla wójt Andrzej Chabros i doda- fotelików, posiadaj ących atesty i certyfi- – ciesz ą si ę miejscowi kibice. je: W ubiegłym roku przeznaczyli śmy 50 katy odporno ści oraz palno ści. Siedziska Ludwi ński stadion znajduje si ę w tys. zł na postawienie nowego budynku są w kolorach żółtych i niebieskich, czyli atrakcyjnym miejscu, ukryty w pobli żu klubowego. Wi ększo ść prac została barwach gminnych i klubowych. Kon- lasu i torfowisk, le żą cy z boku ruchliwej zrealizowana własnym sumptem. W strukcja jest stalowa, podesty kratowe drogi, za to przy szlaku ucz ęszczanym obecnym natomiast zało żyli śmy wyko- typu VEMA, a cało ść otoczona barierka- przez rowerzystów w drodze na Pojezie- nanie trybun i piłkochwytów oraz dopro- mi ochronnymi. Piłkochwyty z kolei maj ą rze Ł ęczy ńsko-Włodawskiego. Jest te ż wadzenie przył ącza energetycznego. 5 m. wysoko ści i 20 szeroko ści. Dzi ęki miejscem spacerów mieszka ńców wsi. Jest si ę czym pochwali ć. Nasz stadion nim nie trzeba ju ż daleko biega ć za piłk ą Tutaj swoje mecze rozgrywa GLKS Lu- pi ęknieje z dnia na dzie ń, warunki do wybit ą poza boisko. Jestem przekonany, dwiniak, walcz ący w grupie III klasy A. grania, trenowania i kibicowania stwo- podobnie jak radni gminy, że dzi ęki takim Tutaj te ż organizowane s ą ró żne imprezy rzyli śmy naprawd ę super. Bo ma to by ć inwestycjom, promowaniu sportu i zdro- sportowo-rekreacyjne, w tym Bieg o miejsce do wspólnego i aktywnego sp ę- wego stylu życia z optymizmem mo żna Uśmiech Wiosny oraz Wy ścig Kolarski o dzania wolnego czasu przez wszystkich patrze ć w przyszło ść – ko ńczy wójt Gmi- Grono Jarz ębiny. mieszka ńców gminy . ny Ludwin. Przebudowa obiektu zacz ęła si ę Trybuny i piłko- przed kilku laty. Została podzielona na chwyty zostały wybudo- kilka etapów. To była pozytywistyczna praca – mówi Mariusz Marzec, trener i obecnie tak że wiceprezes klubu. Zacz ęli- śmy od modernizacji boiska i dzisiaj mo- żemy pochwali ć si ę jedn ą z najlepszych nawierzchni w lidze. Postawili śmy gara ż, ławki dla rezerwowych i kibiców, z jednej strony ogrodzili śmy teren. Ale marzyło nam si ę co ś wi ęcej, chcieli śmy, aby stan- dard naszego stadionu był jeszcze wy ż- Tekst i foto: Artur Ogórek

Rok 2013, nr 13 Str. 3 Zapraszamy na I Targi Turystyki Wiejskiej i Kulturowej w Wierzchowiskach

Rok 2013, nr 13 Str. 4 Gmina Ludwin Turystyczna „Perła Polesia”

Gmina Ludwin jest typowo turystyczn ą. Ka żdego roku przyje żdża do nas rzesza turystów i wczaso- wiczów, na których, oprócz o środków wypoczynkowych i pól namiotowych, czekaj ą go ścinne go- spodarstwa agroturystyczne z domow ą kuchni ą i bogactwem kul- tury ludowej – zaznacza Wójt Gminy Ludwin An- drzej Chabros. O uroku tutejszych ziem decyduj ą du że ilo ści ł ąk, la- sów, torfowisk, a przede wszystkim jezior. Do najpi ękniejszych akwe- nów wodnych pod wzgl ędem tury- stycznym nale żą jeziora: Piaseczno – jest jednym z najczystszych w kraju (pierwsza klasa czysto ści wody), Łuk- cze, Rogó źno, Bikcze, Krzcze ń, Za- gł ębocze i Brzeziczno. B ędąc pocho- dzenia kresowego wyró żniaj ą si ę piaszczystym dnem i łatwym dost ępem do wody. Rogó źno, Krzcze ń jest dodat- kowo miejscowym rajem dla w ędkarzy, a Piaseczno, Łukcze i Zagł ębocze s ą odwiedzane głównie przez amatorów kąpieli i sportów wodnych. Kolejn ą wizytówk ą naszej gminy, po któr ą bardzo ch ętnie Kolejne monografie miejscowości si ęgaj ą rzesze turystów pod ąż aj ących w stron ę jezior, jest chleb ludwi ński. Tradycja jego wypieku si ęga lat 60-tych i jest kontynu- Gminy Urszulin !!! owana do dzi ś. Wypiekany jest na naturalnym zakwasie o charakte- Jest mi niezmiernie miło poinformowa ć Pa ństwa, rystycznym smaku i zapachu. Stał si ę on kluczowym produktem że wnioski o dofinansowanie operacji: „„Michałów. Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Ludwinie, która w Śladami zapomnianej historii” - opracowanie, druk i swojej piekarni wypieka go od ponad 45 lat. Smak tradycyjnego promocja miejscowo ści” zło żony przez Fundacj ę na chleba z Ludwina z rumian ą skórk ą znaj ą konsumenci z wielu miej- Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa oraz „„Wola scowo ści i okolicznych gmin. Uhonorowaniem doskonałego smaku i Wereszczy ńska - Zawadówka - Babsk. Śladami tradycyjnego wyrobu jest wpisanie chleba ludwi ńskiego oraz chleba zapomnianej historii” - opracowanie, druk i promocja ludwi ńskiego żytniego na list ę produktów tradycyjnych Wojewódz- miejscowo ści” zło żony przez Poleski Park twa Lubelskiego. Narodowy doczekały si ę pozytywnej weryfikacji Urz ędu Marszałkowskiego Woj. Lubelskiego. Dla turystów oraz go ści odwiedzaj ących nasz ą gmin ę przygo- Planowany termin promocji obydwu monografii, to towujemy szereg imprez. Ju ż dzisiaj zapraszamy wszystkich na koniec wrze śnia b.r. Uroczysto ści promocyjne do żynki powiatowe, które odb ędą si ę 1 wrze śnia 2013 r. W dniu 11 odb ędą si ę w świetlicach wiejskich w Urszulinie i sierpnia organizujemy piknik rodzinny w Zezulinie – atrakcji z pew- Zawadówce. no ści ą nie zabraknie. Zach ęcamy równie ż do skorzystania z szero- Je żeli posiadaj ą Pa ństwo jakiekolwiek kiej oferty gospodarstw agroturystycznych poło żonych na terenie informacje dotycz ące tych miejscowo ści w postaci gminy. dawnych fotografii, dokumentów, pami ętników, czy Zapraszamy do chcieliby si ę Pa ństwo podzieli ć wspomnieniami lub Gminy Ludwin opowiadaniami przodków, prosz ę o kontakt ze mn ą na mail: [email protected] lub na nr telefonu: 509-613-488. Wst ępne wersje tre ści monografii prezentuj ę n a Michał Wo źniak http://historia.urszulina.net . Zainteresowanych UG Ludwin pomoc ą prosz ę o kontakt najpó źniej do ko ńca czerwca. Adam Panasiuk

Str. 5 Z Życia Polesia (NIE) ZWYKLI LUDZIE I ICH (NIE) ZWYKŁE PASJE... Praca, czy pasja?

Pasja, to zaj ęcie wykonywane dla AP: Na czym w najprost- relaksu w czasie wolnym od pracy. szych słowach polega Cz ęsto mówimy jednak, zwłaszcza scalenie gruntów? młodzi my śląc o przyszłym zawodzie, TH: Jest to zespół czyn- że chcieliby śmy mie ć tak ą prac ę, aby no ści prawnych i technicz- równocze śnie realizowa ć swoj ą pasj ę. nych których wykonanie Udaje si ę to niewielu. Cz ęś ciej docho- stworzy korzystniejsze dzi do zjawiska, że praca z czasem warunki gospodarowania staje si ę życiow ą pasj ą. Moje wst ępne w rolnictwie i le śnictwie. przemy ślenia o relacjach praca - pa- Poprawia ono struktur ę sja, to efekt spotkania z człowiekiem, obszarow ą gospodarstw Sołtys Stefan Jung z Andrzejowa opowiada go ściom dla którego - moim zdaniem - praca rolnych, lasów i gruntów z MRiRW o przebiegu i korzy ściach prac scaleniowych stała si ę wła śnie pasj ą. le śnych, racjonalnie Tadeusz Handor jest przez wielu kształtuje obszar działki, dostosowuje gramu Rozwoju Obszarów Wiejskich uznawany za „ojca” programu scale ń ich granice do systemu urz ądze ń melio- w latach 2007-2013. Natomiast zasa- gruntów w naszym województwie, racji wodnych, dróg oraz rze źby terenu. dy funkcjonowania i finansowania niew ątpliwie uchodzi za jednego z Scaleniem obejmuje si ę grunty poło żo- działania „Poprawianie i rozwijanie najlepszych specjalistów w tej dziedzi- ne w jednej lub kilku wsiach, b ądź ich infrastruktury zwi ązanej z rozwojem i nie. Z wykształcenia jest geodet ą. cz ęś ci. Grunty te tworz ą obszar scale- dostosowaniem rolnictwa i le śnictwa Będąc etatowym członkiem Zarz ądu nia. przez scalenie gruntów” okre śla roz- porz ądzenie Ministra Rolnictwa i Roz- Powiatu we Włodawie, a nast ępnie AP: Kto i na jakich zasadach realizuje woju Wsi z dnia 24.04.2008 r. Pomoc pracownikiem Wojewódzkiego Biura scalenia gruntów? Geodezji we Włodawie przygotował i jest przyznawana na pokrycie kosztów TH: Prace scaleniowe koordynuje i wy- przeprowadził realizacj ę kilkunastu realizacji nast ępuj ących operacji: konuje samorz ąd województwa przy projektów scale ń gruntów. Potwier- 1. Opracowanie projektu scalenia. pomocy jednostki pomocniczej - w przy- dzeniem jego szerokiej wiedzy i do- 2. Zagospodarowania poscaleniowe- padku Województwa Lubelskiego jest świadczenia była zeszłoroczna ogól- go. to Wojewódzkie Biuro Geodezji w Lubli- nokrajowa konferencja w Urszulinie nt. Opracowanie projektu scalenia doty- nie. Natomiast post ępowanie scalenio- programu scale ń obecnie i w przy- czy w szczególno ści czynno ści: we, czyli wydzielon ą cz ęść administra- • szłym okresie programowania. My ślę, pomiarów niezb ędnych do opraco- cyjn ą, przeprowadza starosta, jako za- że przedstawiony obok wywiad z Ta- wania projektu scalenia, danie z zakresu administracji rz ądowej. deuszem Handorem pozwoli Pa ństwu • oszacowanie warto ści gruntów i ich Starosta wykonuje równie ż zagospoda- na poznanie zalet tego programu. cz ęś ci składowych, rowanie poscale- • opracowanie projektów rozmiesz- niowe na obszarze czenia nowych działek dla poszcze- obj ętym post ępo- gólnych uczestników scalenia, waniem scalenio- • wyznaczenia i stabilizacji nowych wym. granic działek, AP: Jakie korzy ści • sporz ądzenia ostatecznej doku- mo że osi ągn ąć mentacji geodezyjno-prawnej, w mieszkaniec wsi tym dokumentacji ewidencji grun- podczas scalenia tów oraz dokumentacji niezb ędnej jego gruntów? do ujawnienia zmian w ksi ęgach TH: Finansowanie wieczystych. scale ń okre ślaj ą Natomiast zagospodarowanie posca- przepisy dotycz ą- leniowe dotyczy w szczególno ści: Budowa drogi poscaleniowej w Zastawiu ce realizacji Pro- • budowy lub przebudowy dróg na

Str. 6 Z Życia Polesia obszarze scalenia, mo żliwe. Natomiast w nast ępnym okre- Europejskiej i dotacji Bud żetu Pa ń- • korekty przebiegu oraz poprawy sie programowania kryteria b ędą praw- stwa. Naprawd ę warto si ę zastano- parametrów technicznych melioracji dopodobnie zbli żone do obecnych. wi ć, czy w przyszło ści z nich nie szczegółowej, AP: Prosz ę o podsumowanie dokona ń skorzysta ć. Generalnie na obszar • robót rekultywacyjnych umo żliwiaj ą- w okresie 2007-2013. scalenia o powierzchni 1000 ha cych podj ęcie racjonalnych prac na mo żna uzyska ć na zagospodarowa- TH: Na ostateczne podsumowanie do- nowo wydzielonych działkach, nie poscaleniowe pomoc w wysoko- kona ń inwestycyjnych musimy pocze- • ści około 4 mln zł. sporz ądzenie dokumentacji projek- ka ć do 2015 r. Obecnie prace towo-kosztorysowej, obsługi geode- wykonywane s ą na około 30 zyjnej i nadzoru budowlanego zwi ą- obiektach scaleniowych i zanego z realizacj ą zagospodaro- znajduj ą si ę w ró żnych eta- wania poscaleniowego. pach realizacji. Mog ę dla Środki finansowe przyznane na realizacj ę zaplanowanych kosztów kwalifikowanych nie wymagaj ą wkładu własnego uczestników sca- lenia lub samorz ądów. AP: Jak rozpocz ąć scalenie grun- tów? TH: Wszcz ęcie post ępowania sca- Most drewniany w Andrzejowie pod- leniowego wymaga spełnienia jed- czas budowy i po jej zako ńczeniu nocze śnie dwóch kryteriów i tak: AP: Jakie s ą zaplanowane obiekty a) obszar projektowany do scalenia w przyszłym okresie? winien znajdowa ć si ę w wojewódz- przykładu przedstawi ć zrealizowane lub TH: Brak jest programu prac scale- kim programie prac scaleniowych, będące w realizacji przedsi ęwzi ęcia niowych na przyszły okres z uwagi b) ch ęć scalenia musi wykaza ć wi ęk- inwestycyjne na najwi ększym obiekcie na brak kryteriów wyboru i limitu szo ść wła ścicieli gospodarstw rolnych, scaleniowym w Województwie Lubel- środków z puli centralnej. Natomiast poło żonych na projektowanym obsza- skim, czyli: Andrzejów, Wincencin i Za- starostowie zgłosili do marszałka rze scalenia lub wła ścicieli gruntów, stawie. województwa ponad 100 obiektów których ł ączny obszar przekracza poło- AP: Bardzo prosz ę. do scalenia na powierzchni ę prze- wę powierzchni projektowanego ob- kraczaj ącą 80.000 ha, najwi ęcej z TH: W wyniku przeprowadzonego tam szaru scalenia. powiatów chełmskiego i włodawskie- scalenia dokonano zagospodarowania W obecnym okresie programowania w go. Województwie Lubelskim scalenia poscaleniowego, w ramach którego AP: A czy zna Pan zasady realizacji gruntów wykonywane s ą na obszarze wykonano nast ępuj ące prace: programu w nowym okresie progra- około 30 tys. ha w 14 powiatach. Na a) poprawiono funkcjonowanie meliora- mowania? obszarze funkcjonowania Waszego cji szczegółowej poprzez odmulenie LGD scalenia wykonywane s ą na 4 rowów, TH: W programie PROW 2014-2020 obiektach: b) wyremontowano przepusty istniej ą- znajduje si ę działanie „scalenia grun- a) Andrzejów, Wincencin, Zastawie - ce - 10 sztuk, tów”, natomiast kryteria naboru wnio- Gmina Urszulin c) wybudowano nowe przepusty - 17 sków, warunki finansowania oraz b) Wereszczyn, Borysik, Przymiarki sztuk, beneficjent pomocy nie zostały jesz- - Gmina Urszulin d) wybudowano drogi o nawierzchni cze okre ślone. Trwa dyskusja rów- c) Ostrówek Podyski, Szczupak asfaltowej o długo ści 6,9 km, nie ż nad zmian ą ustawy o scaleniu i - Gmina Cyców e) przebudowano (wyremontowano) wymianie gruntów i mo żliwa jest d) Wierzbica - Gmina Wierzbica drogi gruntowe o długo ści 21,5 km (w zmiana organu prowadz ącego scale- W obecnym okresie programowania, z trakcie wykonywania), nie gruntów. uwagi na zbli żaj ący si ę termin ko ńco- f) wybudowano 2 mosty na drogach AP: Dzi ękuj ę za rozmow ę. gminnych na ciekach podstawowych. wego rozliczania programu oraz nie- Z Tadeuszem Handorem rozmawiał Warto ść wykonanych i wykonywanych wielkie środki pozostałe do wykorzy- Adam Panasiuk. Fotografie wykonali inwestycji wyniesie około 9 mln zł. stania, rozpocz ęcie scalenia jest nie- Adam Panasiuk i Tadeusz Handor. Przedmiotowe środki pochodz ą z Unii

Rok 2013, nr 13 Str. 7 POZNAJEMY NASZĄ HISTORIĘ Kilka słów o cerkwi prawosławnej w Wereszczynie Chciałbym Pa ństwu przedstawi ć krótki rys historyczny na temat dziejów prawosławia w Wereszczynie, ze szczególnym naciskiem na losy budynku cerkwi. Zdecydowałem si ę opisa ć ten temat, gdy ż wielokrotnie w literaturze polskiej, a szczególnie ukrai ńskiej czytam niepraw- dziwe informacje o zburzeniu wereszczy ńskiej cerkwi w 1938 roku, a nawet o odebraniu cer- kwi przez Polaków po II woj. św. Z drugiej strony chciałbym podkre śli ć wielokulturowe (a zarazem wielowyzna- niowe) dziedzictwo Wereszczyna, po którym śladów materialnychzachowało si ę niewiele. W napisaniu artykułu wykorzystałem materiały Chełmsko-Lubelskiej Diecezji Prawosławnej, Archiwum Pa ństwowego w Lublinie, jak równie ż relacje najstarszych mieszka ńców - za co wszystkim serdecznie dzi ęku- ję. Dzi ękuj ę równie ż p. Andrzejowi Rudowi za przetłumaczenie z j. rosyjskiego opisu budynku cerkwi. Adam Panasiuk

Budowy nowej świ ątyni podj ęto si ę, gdy ż poprzednia była bardzo zniszczona. Ju ż w 1870 roku władze Chełm- skiego Konsystorza Greckokatolickiego pisały do władz gu- bernialnych, że cerkiew we w. Wereszczyn w złym znajduje si ę stanie i wymaga natychmiastowego remontu. Po prze- prowadzonej wizytacji architekt włodawskiego obwodu po- twierdził, że cerkiew znajduje si ę w skrajnej ruinie i nie mo- że by ć u żytkowana, dlatego zlecił zaprojektowanie w tej wsi budowy nowej, niewielkiej cerkwi. Budow ę cerkwi p.w. Przenaj świ ętszej Matki Boskiej z dzwonnic ą nad babi ńcem rozpocz ęto w 1873 roku, a po roku oddano j ą do u żytku. Czytamy o niej: Przekazywana cerkiew pojemno ści ą na 100 osób, zbudowana jest z 5- calowych belek na kamiennych fundamentach. Ściany jej s ą ozdobione listwami, dach jest pokryty gontem, obie kopuły – biał ą angielsk ą blach ą dachow ą, a okap nad wej ściem głównym – żelazem. (…) Cerkiew składa si ę z takich oto cz ęś ci:

Pierwsza wzmianka o parafialnej cerkwi obrz ądku • Ołtarz. W podłu żnych cz ęś ciach ołtarza jest po jednym wschodniego (p.w. Naj świ ętszej Marii Panny) w Wereszczy- oknie z futrynami i żelaznymi kratami, na wschodniej ścia- nie pojawiła si ę w 1510 roku. Podczas procesu z 1541 roku nie zaołtarzowej – ikona Matki Boskiej, po środku ołtarza Stanisław i Mikołaj Wereszczy ńscy stwierdzili, że cerkiew znajduje si ę tron, a w rogu północno-wschodnim – stół ufundowali i uposa żyli ich przodkowie – Wołczok Dmitr i ofiarny. Bogdan, którzy władali Wereszczynem w II połowie XV wie- • ku. Równie ż Mikołaj Stanisław Wereszczy ński na wst ępie Refektarz. Podłu żne ściany refektarza wyposa żone s ą w pisma z 1697 roku do greckokatolickiego biskupa chełm- podwójne okna z futrynami i żelaznymi kratami. W łuku skiego Jakuba Suszy podkre ślał, iż ta moia Cerkiew we Wsi za ś ściany wschodniej refektarza umieszczony jest ikono- Wereszcznie na gruncie moim dziedzicznym b ędąca przez stas z nowymi ikonami. Przed ikonostasem, na skraju przodków moich fundowana. Po unii brzeskiej z 1596 roku solei, ustawiona jest wecowana krata oraz półokr ągła am- cerkiew przemieniono w świ ątyni ę unick ą, skoro podczas bona. Przy ścianie zachodniej refektarza urz ądzone s ą procesu miejscowego plebana z Albertem Wereszczy ńskim chóry ze schodami przy ścianie północnej. z 1616 roku duchowny zapisany został, jako wielebny pop • Narteks z dzwonnic ą. W ścianach podłu żnych narteksu s ą obrz ądku greckiego ko ścioła wereszczy ńskiego. Kolejno takie same okna, jak w ołtarzu. W ścianie wschodniej – fundowane świ ątynie były wła śnie tego obrz ądku, a ż do łuk do refektarza, a w zachodniej – dwuskrzydłowe drzwi 1875 roku, kiedy na obszarze Podlasia i Chełmszczyzny wej ścia głównego z gankiem przed nimi, o dwóch stop- skasowano Ko ściół grecko-katolicki, a świ ątynie przemiano- niach pod dwupołaciowym daszkiem. W ścianie wschod- wano na prawosławne. Cerkiew w Wereszczynie była wtedy niej dzwonnicy urz ądzone s ą drzwi do chóru, w 3-ch za ś now ą, okazał ą budowl ą, gdy ż rok wcze śniej oddano j ą do pozostałych ścianach – ruchome żaluzje. Rusztowania s ą użytku. zrobione na 3 dzwony. Na wszystkich czterech połaciach

Str. 8 Z Życia Polesia dachu refektarza zrobione s ą dacho- sprawozdaniu do woje- we okna. Nad obiema kopułami nad wody starosta włodaw- ołtarzem oraz nad gankiem wej ścia ski. Celina Kubik z Kali- głównego umieszczone s ą żelazne nówki przekazuje zasły- ośmioramienne krzy że. szane od rodziców opo- wie ści , że jak paliła si ę Cały dach cerkwi, ściany, tak z ze- cerkiew w Wereszczy- wn ątrz, jak i wewn ątrz, i cała stolarka nie, to pal ące si ę kartki pomalowane s ą farb ą olejn ą. Ogólnie ksi ąg wiatr unosił do rzecz bior ąc nowa cerkiew całkowicie naszej wsi. Nie ustalo- odpowiada swemu przeznaczeniu, we no sprawców po żaru. wszystkich cz ęś ciach jest dobrze zbu- Ukrai ńcy twierdzili, że dowana z materiałów przedniego ga- cerkiew spalili Polacy. tunku. Polacy, że zrobili to Po przej ęciu świ ątyni przez pra- kozacy – opowiada wosławnych zmieniono patrona na św. Henryk Zabłuda. Włodzimierza. W 1911 roku budynek mieszka ńcy wspominaj ą o obyczaju Powracaj ącą z Rosji po 1917 roku cerkiewny rozbudowano i przeprowa- rzucania cukierków na nagrobki ludno ść prawosławn ą pocz ątkowo przy- dzono generalny remont. Cerkiewne zmarłych. porz ądkowanp do parafii w Sosnowicy. kopuły zostały posrebrzone i pozłoco- Z powodu du żej odległo ści Wereszczyn Stosunki polsko-ukrai ńskie ne. Po rozbudowie świ ątynia mogła przydzielono pó źniej do bli ższego Sy- znacznie pogorszyły si ę w ostatnich pomie ści ć 700 wiernych. Miała długo- czyna. Tam funkcj ę proboszcza pełnił latach przed wybuchem II wojny ści 20 łokci, szeroko ści – 15 i wysoko- najpierw Włodzimierz Ardecki, a od światowej. Do powa żnego zgrzytu ści – 10. 1928 roku Maksym Ła ć. Znaczne odda- doszło podczas budowy domu ludo- Cerkiew - fizycznie i jako wspól- lenie od Wereszczyna świ ąty ń prawo- wego, gdy ż na plac inwestycji wybra- nota wiernych - przestała istnie ć w sławnych i mieszane polsko-ukrai ńskie no dawne cerkwisko. Podczas jej wyniku wydarze ń I wojny światowej. W mał żeństwa przyczyniały si ę do tego, i ż budowy i usypywania w tym miejscu maju 1915 roku ludno ść ukrai ńsk ą ka żdego roku w wereszczy ńskiej rzym- strzelnicy z ziemi wykopano szcz ątki wraz z popem przesiedlono do Rosji. skokatolickiej parafii przybywało wier- ludzkie z dawnego cmentarza – Wprawdzie chełmskie władze diece- nych na skutek konwersji (tj. zmiany) wspominał Henryk Arasimowicz. zjalne mianowały w dniu 9 sierpnia wyznania. Ludzie zmieniali wyznanie, Wszystkie ko ści zostały zebrane i Feodora Ignatiewicza Dmitriuka rekto- przyjmowali ksi ęż y po kol ędzie, chodzili pochowane w jednej mogile na pobli- rem wereszczy ńskiej cerkwi, ale wo- do ko ścioła łaci ńskiego, ale na co dzie ń skim cmentarzu prawosławnym. W bec braku prawosławnych w Weresz- modlili si ę według obrz ądku prawosław- 1938 roku na Chełmszczy źnie prze- czynie równie ż i on wyjechał tego roku nego. prowadzono akcj ę burzenia cerkwi i do Moskwy. Budynek świ ątyni spłon ął cho ć w Wereszczynie nie było pra- W pobli żu miejsca spalonej cerkwi w 1918 roku w czasie odwrotu nie- wosławnego budynku sakralnego, to prawosławni wybudowali świetlic ę, w mieckiego – pisał zaraz po wojnie w jednak tutejsi stra żacy wzi ęli czynny której urz ądzili kaplic ę, zwan ą „domem udział w rozbiórce wytyckiej cerkwi. parafialnym”. Był to wydłu żony, cho ć Powstałe przed wojn ą antagonizmy parterowy budynek. Wierni zbierali si ę narodowo ściowo-religijne przybrały w nim na modlitw ę, a co jaki ś czas na sile po rozpocz ęciu działa ń wo- przyje żdżał pop z Syczyna, by odpra- jennych w 1939 roku. wia ć nabo żeństwa. St ąd te ż zmarłych chowano na miejscowym cmentarzu. Po nastaniu niemieckiej okupa- Irena Pawłowska pami ęta, jak na na- cji w Wereszczynie ponownie utwo- grobki pochowanych prawosławni przy- rzono parafi ę prawosławn ą, któr ą nosili żywno ść wierz ąc, że zmarli mu- obsługiwał ks. Arseni Myszkowski. Z sz ą je ść . A to zaraz po nich psy wszyst- domu parafialnego kaplic ę przenie- ko wyjadały. Raz co ś mnie tam nastra- siono do odebranego Polakom domu szyło i do dnia dzisiejszego nie mog ę ludowego i stan ten trwał do ko ńca zapomnie ć. Szłam wieczorem do Żyda, wojny. Prawosławie znikn ęło z życia by w zamian za jajka co ś u niego kupi ć. wsi wraz z wywiezieniem w marcu Koło cmentarza co ś nagle przede mn ą 1945 roku całej ludno ści ukrai ńskiej wyleciało i mocno zabrz ęczało. Nie wie- do ZSRR. O ludno ści prawosławnej działam, co to jest, jak jaki ś potwór. Ze przypominaj ą obecnie nielicznie po- strachu wszystkie jajka potłukłam. Inni zostałe nagrobki na cmentarzu.

Rok 2013, nr 13 Str. 9 WSIE OPUSZCZONE – ZACHWYCAJĄCE, ZANIEDBANE I ZAGROŻONE DZIEDZICTWO POLESIA

Polesie słynie z unikalnej przyrody i zachowanego mieszkan ą głównie przez ludno ść rusk ą. Było to powodem wci ąż w wielu miejscach tradycyjnego krajobrazu wiejskiego. niemal całkowitego jej wysiedlenia w ramach akcji „Wisła”. O walorach tych mo żemy przeczyta ć w przewodnikach, fol- Ostrówek był natomiast wsi ą powstał ą w latach 20-tych XX w. derach, na stronach internetowych i ksi ąż kach. S ą jednak na na karczunkach le śnych. Zasiedlali go osadnicy polscy, przy- Polesiu wyj ątkowe miejsca, o których wiedz ą jedynie nie- byli tu z ró żnych przeludnionych cz ęś ci kraju. Gleby były jed- liczni i których pró żno szuka ć na mapach, czy przewodni- nak ubogie, wi ęc po wysiedleniu s ąsiedniej Starzyzny wszyscy kach. S ą to wsie całkowicie wyludnione, które w ostatnich mieszka ńcy Ostrówka (w latach 40-tych było ju ż ponad 30 kilkudziesi ęciu latach znikły nie tylko z map, ale równie ż ze gospodarstw) przenie śli si ę do tej lub do innych wsi, w których świadomo ści wi ększo ści mieszka ńców tego regionu. Nie pozostały gospodarstwa opuszczone przez Ukrai ńców. Ostró- znikły jednak zupełnie. Miejsca po nich wci ąż czytelne s ą w wek przestał wi ęc istnie ć, a z ogromnym trudem wykarczowa- krajobrazie. Wiedz ą o nich równie ż najstarsi mieszka ńcy ne obszary znów obsadzono lasem. Tymczasem dawniej ru- okolicznych wsi. S ą to miejsca, w których wci ąż odnale źć ska, wyludniona Starzyzna, na powrót zaludniła si ę i przez mo żemy resztki podmurówek lub piwnic, rosn ące po śród wiele lat funkcjonowała jako wie ś zamieszkana przez Polaków. sosnowych lasów drzewa owocowe, czy stoj ące na dawnych Trwało to a ż do lat 70-tych, kiedy wi ększo ść mieszka ńców rozstajach drewniane krzy że. Miejsca te, zazwyczaj odlud- przeniosła si ę do wi ększych wsi w okolicy. Ostatni stały miesz- ne, ciche, poło żone w lasach, z dala od głównych dróg po- kaniec opu ścił jednak Starzyzn ę dopiero przed kilku laty. siadaj ą niezwykł ą atmosfer ę i specyficznego „ducha miej- sca”. Czu ć w nich oddech historii, ale równie ż pot ęgę i nie- przemijalno ść przyrody wkraczaj ącej na wykarczowane i zagospodarowane przez dawnych mieszka ńców śródle śne polany.

Zawładni ęte przez przyrod ę resztki dawnego Folwarku Załowocze nad jeziorem Perespa

Miejsce po jednym z gospodarstw we wsi Starzyzna Co pozostało? znacz ą dzi ś charakterystyczne drzewa i krzewy, wyró żniaj ące si ę na tle otaczaj ącego je młodego lasu. Obecnie w wi ększo ści wsi opuszczonych nie ma ju ż wi- docznych dawnych zabudowa ń, a przypadkowy przechodze ń Gdzie i dlaczego? nie zauwa ży nic, co mogło by wskazywa ć na specyficzn ą hi- stori ę tych miejsc. Je śli jednak przyjrzymy si ę dokładniej, je śli Wsi opuszczonych jest w granicach dzisiejszej, polskiej popatrzymy na przedwojenne mapy, a jeszcze lepiej porozma- cz ęś ci Polesia szesna ście. S ą to zarówno dawne wsie so- wiamy z mieszka ńcami okolicznych wsi, zaczniemy dostrze- łeckie, jak i kolonie, czy folwarki. Zlokalizowane s ą głównie ga ć pewne cechy, które zdecydowanie wyró żniaj ą te obszary i w Lasach Sobiborskich i Włodawskich, ale równie ż w okolicy tworz ą krajobraz niespotykany w innych regionach. Sosnowicy, Kodnia, czy Piszcaca. Główn ą przyczyn ą ich zaniku były wysiedlenia ludno ści ukrai ńskiej w latach 1945- W wi ększo ści wsi przede wszystkim zachowały si ę otwar- 1947, w ramach akcji „Wisła”. Z kolei folwarki przestały ist- te przestrzenie obejmuj ące dawne siedliska lub - towarzysz ą- nie ć głównie w wyniku powojennych wywłaszcze ń, zwi ąza- ce dawnym gospodarstwom - fragmenty pól. Rzadko s ą to nych z nacjonalizacj ą maj ątków ziemskich. Jednak tylko tereny nadal u żytkowane rolniczo (Iwanki, Wołoszki), cz ęś ciej nieliczne wsie znikn ęły od razu. Wi ększo ść jeszcze przez za ś nieu żytki otoczone przez rozległe obszary le śne. Reguł ą wiele lat funkcjonowała jako niewielkie stopniowo wyludnia- są natomiast widoczne zarówno na polanach, jak i w śród la- jące si ę osady śródle śne. Nie wszystkie wsie opuszczone sów, pojedyncze drzewa owocowe, znacz ące miejsca daw- zamieszkane były te ż przez ludno ść ukrai ńsk ą. Ciekawym nych gospodarstw. Bywa równie ż, że po wsi pozostały inne przykładem burzliwych dziejów zanikania mo że by ć historia pojedyncze drzewa kiedy ś towarzysz ące zabudowie. W przy- Starzyzny i Ostrówka-Kołacze, dwóch wsi poło żonych mi ę- padku folwarków cz ęsto s ą to bardzo wyra źne szpalery lip, dzy Żdżark ą, a Kołaczami. Starzyzna była star ą wsi ą za- klonów, czy brzóz zdecydowanie wyró żniaj ące si ę na tle ota-

Str. 10 Z Życia Polesia czaj ącego je dzisiaj sosnowego, czy dębowego lasu. Szpalery takie odna- le źć mo żna w dawnych folwarkach Wa- lerianów, Przybysz i Załowocze. Ze wzgl ędu na przewa żaj ącą w tradycyjnej poleskiej wsi zabudow ę drewnian ą, nieliczne s ą pozostało ści po budynkach. Jedynie w dawnych folwar- kach zachowały si ę murowane cz ęś ci podmurówek, posadzek, czy nawet całe kondygnacje piwnic, jak w przy- padku najbardziej okazałych zachowa- nych ruiny, znajduj ących si ę dzi ś w dawnym folwarku Załowocze nad jezio- rem Perespa w Lasach Sobiborskich. W innych wsiach zazwyczaj odnale źć mo żna jedynie niewielkie pagórki, b ę- Rozmieszczenie wsi opuszczonych na Polesiu Zachodnim dące pozostało ściami po dawnych pie- cach i znajduj ące si ę w pobli żu zagł ę- ju ż mostach na niewielkich rzeczkach. tralnych dawnych wsi posiadaj ą ogrom- bienia po piwnicach. W przypadku wsi Wszystkie te elementy tworz ą specyficz- ny wpływ na obni żenie walorów krajo- opuszczonych najpó źniej zdarzaj ą si ę ny krajobraz, który najbardziej malowni- brazowych tych obszarów. Niszcz ą równie ż murowane piwnice, czy resztki czo wygl ąda na wiosn ę, w porze kwitnie- równie ż specyficzn ą to żsamo ść miejsc, betonowych podmurówek dawnych nia drzew owocowych, kiedy te ż najła- która zwi ązana jest silnie ze świadomo- budynków gospodarczych, jak na przy- twiej w śród niskiej jeszcze ro ślinno ści ści ą pustki, ciszy, oddalenia od cywili- kład we wsi Daleczk ąt k. Lejna. Przy- wypatrzy ć pozostało ści dawnych chałup, zacji i otoczenia przez namacalne relik- dro żne krzy że zachowały si ę w niewielu studni, czy piwnic. Tylko wtedy znale źć ty przeszło ści. Przyczyn ą tego stanu dawnych wsiach. Najciekawszy z nich, mo żna kamienie w ęgielne w Sugrach rzeczy jest z pewno ści ą brak wiedzy to kamienny, prawosławny krzy ż w nad Bugiem, dostrzec alej ę klonow ą w dotycz ącej przeszło ści tych terenów. Z miejscu wsi Irkuck k. Ossowy. Niestety lesie porastaj ącym dzi ś folwark Waleria- tych samych powodów istniej ące tam pozostał po nim jedynie postument z nów, czy odczyta ć zarys dawnej obory nieliczne tablice informacyjne i zada- inskrypcj ą w j ęzyku ukrai ńskim. Najbar- po specyficznym regularnym układzie szenia turystyczne nie posiadaj ą żad- dziej tajemniczy jest jednak drewniany ziołoro śli w suchym, ubogim lesie sosno- nego zwi ązku z dawn ą wsi ą. Szkoda, krzy ż w dawnym folwarku Ludwiczyn k. wym, porastaj ącym dawn ą wie ś Dalecz- bo wła śnie turystyka powinna by ć szan- Holi, stoj ący w gł ębi lasu, z dala od kąt. są na ich popularyzacj ę i głównym mo- istniej ących dzi ś dróg i ście żek le śnych, tywem zachowania atmosfery. Wymaga wskazuj ący dawne centrum osady, po Jaka b ędzie ich przyszło ść ? to jednak bardzo przemy ślanych dzia- której dzi ś nie zachował si ę niemal ża- Niestety brak informacji o tych spe- ła ń, dostosowanych do specyfiki opusz- den ślad. cyficznych miejscach powoduje, czonych wsi. Ka żda ingerencja w krajo- że niewiele jest osób mog ących braz mo że bowiem je zniszczy ć, ale podziwia ć ich uroki. Jednocze- dobrze przeprowadzona mo że przyczy- śnie pojawiaj ą si ę coraz liczniej- ni ć si ę do tego, że wi ęcej osób, zarów- sze zagro żenia zwi ązane z pro- no mieszka ńców jak i przyjezdnych, wadzon ą tu gospodark ą roln ą i będzie miało okazj ę odwiedzi ć niezwy- le śną, a przede wszystkim z kłe miejsca i w niezwykły sposób same- chaotycznym rozwojem zabudo- mu odkry ć ich histori ę. wy rekreacyjnej. Pozytywnym * Artykuł powstał w oparciu o dawne przykładem mo że by ć malowni- materiały kartograficzne, literatur ę źró- czo poło żona nad Bugiem daw- dłow ą, badania terenowe oraz wywiady na wie ś Sugry, gdzie jako budy- z dawnymi mieszka ńcami opuszczo- nek letniskowy wykorzystano Widoczne ślady jednego z gospodarstw we wsi nych wsi i mieszka ńcami wsi s ąsied- jedyn ą zachowan ą chałup ę, Starzyzna, opuszczonego około 20 lat temu. nich. która doskonale wpisuje si ę w ** Zach ęcam osoby, które posiadaj ą Oprócz wy żej opisanych wsi krajobraz tego miejsca. Niestety jakiekolwiek informacje, fotografie lub opuszczonych spotka ć mo żna ponadto w innych dwóch wsiach (Starzyzna i wspomnienia zwi ązane z opuszczony- pojedyncze studnie lub tylko zagł ębie- Walerianów) zabudowa rekreacyjna, to mi wsiami do podzielenia si ę nimi z nia po nich, jak równie ż groble i stawy obiekty o bardzo niskiej jako ści, których autorem artykułu oraz redakcj ą niniej- otaczaj ące dawne zabudowania fol- stylistyka w żaden sposób nie nawi ązuje szego kwartalnika. warczne, resztki dróg, grobli i nasypów, do przeszło ści tych obszarów. Obiekty te a tak że pozostało ści po nieistniej ących poło żone zazwyczaj w miejscach cen- Dawid Soszy ński

Rok 2013, nr 13 Str. 11 POZNAJEMY NASZE ORGANIZACJE Kwiaty dla Ewy

To znane naszym strzeni ogrodu, w którym naraz zakwi- babciom hasło i tły wszystkie kwiaty! Mogli je podzi- kojarzone przez wia ć, patrz ąc z bliska i kontempluj ąc długie lata z urod ę detali ukazanych w skali Dniem Kobiet zy- „macro”. Krokusy obok astrów, dalie skało now ą warto ść i wzmocniło swe rywalizowały z ró żami, a motyle uno- znaczenie. W do ść mro źne niedzielne siły si ę nad kwiatami o nieznanych przedpołudnie 10 marca 2013 roku od- nazwach. Wszyscy przenie śli si ę w był si ę kolejny wernisa ż fotograficzny zaczarowany świat natury. Stało si ę to na zamkowym wzgórzu w Zawieprzy- nagle i niepostrze żenie za przyczyn ą cach. Niektórzy bywalcy Lamusa jesz- nastrojowej muzyki, która towarzyszy- cze nie zd ąż yli nacieszy ć oka ślubnymi ła wystawie i uzupełniała prezentacj ę plenerami poprzedniej wystawy multimedialn ą. „Zakochani w Zawieprzycach”, a ju ż Pan Grzegorz czekała na nich nowa niespodzianka… urodził si ę w 1954 roku w Lublinie. Z zawodu jest in żynierem budo- wy dróg, z zamiłowa- nia – artyst ą, fotografi- kiem, który kultywuje tradycje rodzinne, gdy ż jego ojciec Stanisław (1906-1984) był zna- nym w środowisku lubelskim fotografem amatorem. Pan Grze-

sam twierdzi – osłabiła wi ęzi z dotychczasowym środowiskiem Autor zdj ęć Grzegorz Pa- fotografów, ale zainteresowa- stusiak zaproponował miło śni- nia pozostały. Okolice wokół kom przyrody prawdziw ą uczt ę, jego domu i wielobarwny w której bogactwo form i kształ- ogród, to nowe plenery, które tów uzupełniało istn ą orgi ę barw mo żna odnale źć na wyci ągni ę- nasyconych domy ślnymi zapa- cie r ęki. chami. Zainteresowani go ście znale źli si ę w przytulnej prze- Prezentowana wystawa, to owoc kilkuletniej pracy dwóch osób: żony Barbary, która pie- gorz uczestniczył w wie- lęgnuje ogród, i pana Grzegorza, któ- lu plenerach fotograficz- ry z uporem i subtelno ści ą fotografuje nych, publikował zdj ęcia cuda przyrody. Szczególne podzi ęko- w czasopismach, aktyw- wania kierujemy w stron ę Moniki nie działał w Lubelskim Tomczak – dyrektora Gminnego Cen- Towarzystwie Fotogra- trum Kultury i Chor ągwi Zamku w ficznym. Od 2001 roku Zawieprzycach za zorganizowanie zamieszkał w Spiczynie, tego wernisa żu, który w wielu go- opuszczaj ąc Lublin. ściach obudził t ęsknot ę za latem… Przeprowadzka – jak Antonina Gajos

Str. 12 Z Życia Polesia XX rocznica powstania Ośrodka DydaktycznoMuzealnego Poleskiego Parku Narodowego w Starym Załuczu

Z pocz ątkiem roku. zeum Przyrodniczym Białowieskiego 1992 r. Kuratorium Parku Narodowego w Białowie ży. Pierwsza ekspozycja etnograficzna Oświaty w Chełmie przekazało PPN Dzi ęki takiej współpracy ekspozycje składała si ę z 95 eksponatów, rozloko- budynek dawnej szkoły w Starym Zału- w działach historycznym, etnogra- wanych w 10 gablotach. Niewielka czu. Został on wybudowany w ramach ficznym i przyrodniczym stały si ę przyrodnicza ekspozycja, uzupełniona ogólnopolskiej akcji „Tysi ąc Szkół na jeszcze bardziej atrakcyjne. przez kolekcj ę motyli i chrz ąszczy Tysi ąclecie Pa ństwa Polskiego” w la- umieszczona była w 10 gablotach ento- W 1996 r. powstała wiata wysta- tach 1966-67. Budynek funkcjonował mologicznych. Kolekcja ro ślin zielniko- wiennicza. Umieszczono w niej du że jako szkoła podstawowa, prawie do wych, głównie turzyc i traw eksponowa- obiekty kultury materialnej (np. fur- ko ńca lat osiemdziesi ątych. no w 6 gablotach. Na po- manka chłopska, bryczka typu w ę- trzeby edukacyjne OD-M w gierskiego, sanie osobowe i towaro- 1994 r. wykonano w sali we, kadłub na zbo że – „s ąsiek” oraz audiowizualnej dioram ę sie- sprz ęt rolniczy do uprawy roli). W ten dliskow ą zespołów bagien- sposób ogólna powierzchnia wysta- nych PPN. wowa powi ększyła si ę o przeszło

Ekspozycja historyczna z powstania styczniowego Ekspozycja etnograficzna - chata poleska Du żym wydarzeniem była wizyta Pod koniec 1992 r. przeprowadzo- 120 m 2. W tym samym roku PPN ks. kard. Józefa Glempa, Prymasa Pol- no generalny remont i adaptacj ę bu- wydał pierwszy przewodnik po mu- ski, który przyjechał w dniu 12 maja dynku na OD-M PPN. Na parterze za- zeum autorstwa Wiesława Piotrow- 1994 r. Prymas w towarzystwie dyrekto- cz ęto organizowa ć wystawy muzealne, skiego. ra Zbigniewa Karbowskiego odwiedził gdzie eksponowano zebrane ju ż nie- osobliwo ści przyrodnicze PPN w tere- W 2001 r. utworzono na placu wielkie zbiory. Było to par ę przyrodni- nie oraz muzeum w Starym Załuczu. przy muzeum O środek Rehabilitacji czych okazów dermoplastycznych (np. Zwierz ąt z wolier ą, wybiegiem dla orzeł przedni, perkoz rdzawoszyi) i Kolejne lata funkcjonowania OD-M, ssaków i oczkiem wodnym. W o środ- kilka eksponatów etnograficznych, któ- to nieustanne zwi ększanie zbiorów wła- ku tym przetrzymywano na czas le- re PPN otrzymywał w formie darów od snych, jak i pozyskiwanie depozytów czenia i rehabilitacji znalezione w miejscowej ludno ści. Pierwsza grupa uzupełniaj ących wystawy. Rozpocz ęto terenie chore, ranne i okaleczone turystyczna zwiedziła OD-M w dniu 19 współprac ę z innymi placówkami muze- zwierz ęta. Natomiast przy oczku kwietnia 1993 r. Oficjalne otwarcie na- alnymi: Okr ęgowym Muzeum Chełm- wodnym wytyczono niewielk ą ście ż- st ąpiło nieco pó źniej, w trzeci ą roczni- skim, Muzeum Pojezierza Ł ęczy ńsko- cę powołania PPN, czyli 1 maja tego Włodawskiego we Włodawie oraz Mu- c.d. na nast ępnej stronie ...

Rok 2013, nr 13 Str. 13 c.d. ze strony 13. glebowymi. Cało ść działu uzupełniaj ą – pierwsza z kr ęgowcami, druga z kę przyrodnicz ą „ Żółwik”. Składa si ę fotografie jezior, stawów i torfiarek. drobnymi zwierz ętami bezkr ęgowymi i ona z kilku przystanków edukacyjnych, Sal ę zamykaj ą akwaria z rodzimymi wybranymi ro ślinami. W celu umo żli- przybli żaj ących wiadomo ści o życiu i wodnymi gatunkami ro ślin i zwierz ąt. wienia turystom zapoznania si ę z ży- biologii żółwia błotnego oraz o zbioro- Pływaj ą w nich gatunki ryb chronio- wymi płazami i gadami PPN wykonano wiskach wodno-torfowiskowych i le- nych w Polsce - strzebla błotna, pi- gablot ę terrarium, w którym znajduj ą śnych skorz, ró żanka, koza. si ę: żółw błotny, ozdobna czerwonoli-

W listopadzie 2002 r. wykonano generalny remont wszystkich pomiesz- cze ń. Wymieniono dotychczasow ą boazeri ę na płyty gipsowo-kartonowe, z których wykonano równie ż sufit pod- wieszony, wymieniono sie ć energe- tyczn ą i o świetleniow ą. W dawnej sali ogólnej wybudowano ścian ę działow ą z wn ękami na 5 akwariów. Na holu

Ekspozycja przyrodnicza - ptaki PPN ca, jaszczurki zwinki, za- Prymas Józef Glemp w OD-M PPN skro ńce, rzekotki oraz żaby zielone i brunatne.

Kolejny dział umieszczony w głów- W wiacie przed budynkiem znajdu- nym holu po świ ęcony jest historii je si ę wspomniana ekspozycja du żych PPN i regionu. Eksponaty histo- eksponatów etnograficznych. Tu rów- ryczne kolejno przedstawiaj ą ge- nie ż eksponaty ustawione s ą tema- głównym wykonano szereg nisz od- nez ę i najciekawsze wydarzenia w tycznie: produkcja na roli, magazyno- dzielonych ściankami działowymi, a PPN, prehistori ę regionu, średniowie- wanie płodów rolnych, warsztaty dawn ą sal ę audiowizualn ą podzielono cze, odrodzenie, powstanie stycznio- (maciarski, obróbki wełny, stolarski i na 2 cz ęś ci. Z desek i bali drewnianych we z 1863 r., okres I i II wojny świato- metalurgiczny – model ku źni) oraz powstał model komory i izby mieszkal- wej, okres mi ędzywojenny i na zako ń- dawne środki transportu (powozownia nej dawnej chaty poleskiej. Wykonano czenie czasy PRL. Urozmaiceniem w z furmank ą chłopsk ą, bryczkami i sa- równie ż modernizacj ę pomieszcze ń tym dziale s ą modele szałasu, chałup niami). mieszkalnych, dworów oraz prac przy sanitarnych oraz biologiczn ą oczysz- OD-M PPN organizował wystawy pozyskiwaniu torfu. czalni ę ścieków. równie ż poza terenem PPN. W sumie W 2010 r. stworzono nowy punkt W dziale etnograficznym prezento- zorganizowano 35 wystaw czasowych. informacji turystycznej, gdzie turysta wane s ą u żywane dawniej na Polesiu Do najciekawszych nale żały wystawy mo że uzyska ć szczegółow ą informacj ę drobne przedmioty u żytku codzienne- w: Muzeum Techniki w Warszawie, o PPN i regionie oraz zakupi ć odpo- go. Eksponaty umiejscowiono w 2 po- Muzeum Lubelskim na Zamku, Mu- wiednie wydawnictwo lub oryginaln ą mieszczeniach imituj ących komor ę i zeum Ziemi PAN w Warszawie i Mu- pami ątk ę. izb ę mieszkaln ą chałupy poleskiej. W zeum Chełmskim w Chełmie. komorze znajduj ą si ę przedmioty zwi ą- Zwiedzanie muzeum rozpoczyna Od 2004 roku do chwili obecnej zane z pozyskaniem torfu do opału, si ę od działu geograficzno- OD-M PPN pracuje w systemie rocz- rybactwem, produkcj ą włókna lniane- akwarystycznego, gdzie zamieszczono nym, trójfazowym: w okresie od 1 go, magazynowaniem i wytwarzaniem na planszach informacje o poło żeniu stycznia do 31 marca jest zamkni ęty, produktów spo żywczych oraz rolnic- PPN w Europie, kraju i Polesiu, o jego od 1 kwietnia do 31 pa ździernika jest twem. W izbie umieszczono typowe rze źbie, budowie geologicznej, glebie i czynny codziennie w godz. od 8 do 16, meble i przedmioty jej wystroju wraz z wodach powierzchniowych. Plansze z wyj ątkiem Świ ąt Wielkanocnych i modelem pieca chlebowego. urozmaicono eksponatami skał i mine- Bo żego Ciała, a od 1 listopada do 31 rałów, okazami prehistorycznych ro ślin Ekspozycj ę muzealn ą w budynku grudnia jest ponownie zamkni ęty. zamykaj ą 2 sale działu przyrodniczego i zwierz ąt oraz wykonanymi profilami Wiesław Piotrowski

Str. 14 Z Życia Polesia 90 lat minęło – Jubileusz powstania Ochotniczej Straży Pożarnej w Brzezinach

OSP w Brzezinach tym czasie na bazie Stra ży powstała uroczysto ść otwarcia i otrzymała osobowo ść organizacja ,,Strzelec”, a jej prezesem przekazania obiektu. prawn ą w 1924 roku i został Leon Kozłowski. Systematycz- W uroczysto ści tej brali udział: była to druga po Puchaczowie jednost- nie prowadził szkolenia teoretyczne i przedstawiciele Komendy Wojewódz- ka na terenie ówczesnej Gminy Brze- praktyczne w poł ączeniu z programem kiej, Stra ży Po żarnych, władze Powia- ziny. Zało życielami byli: Leon Kozłow- z zakresu obronno ści kraju i przygoto- tu Lubelskiego, przedstawiciele Gro- ski, Julian Marcinek, Antoni Bober, wania do walki z ogniem. madzkiej Rady Narodowej w Pucha- Bronisław Grzesiuk, Feliks Paluch, W 1936 roku nast ąpiły zmiany w czowie oraz mieszka ńcy Brzezin i oko- Władysław Kł ębukowski, którzy two- zarz ądzie, a rok pó źniej przy OSP zor- licznych wsi w ilo ści ok. 500 osób. Po rzyli skład pierwszego zarz ądu. Funk- ganizowano Koło Gospody ń, w którym oddaniu obiektu do u żytku zacz ęła cj ę prezesa powierzono Leonowi Ko- kierownictwo obj ęła Anastazja J ędru- odnawia ć si ę działalno ść kulturalna. złowskiemu. szak. Współpraca mi ędzy OSP, a KG W 1982 roku na funkcj ę prezesa Na pocz ątku podj ęto starania bu- układa si ę dobrze, co przeło żyło si ę na OSP wybrano Jana Filipczuka, a Prze- dowy remizy. Plac ofiarował Jan Kł ę- wzrost jako ści życia kulturalnego. wodnicz ącym Komisji Rewizyjnej zo- bukowski, a wła ściciele lasów przeka- Stra ż stworzyła tak że dru żyn ę piłkar- stał Adam Grzesiuk. Dnia 27 maja zali drewno. Tempo prac było imponu- sk ą, a tak że organizowała biegi. 1984 roku Zarz ąd Wojewódzki w Lubli- jące do tego stopnia, że w roku 1925 Cały dorobek zniszczyła II wojna nie nadał OSP sztandar, jako symbol remiza została oddana do u żytku. światowa. Praca w Stra ży uległa zmia- ofiarnej i wiernej słu żby po żarniczej Miejscowi kowale wykonali podstawo- nie, a działalno ść przybrała charakter dla Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wy sprz ęt. Mundury drelichowe, pasy, ruchu oporu. Na przełomie lat 1942- i jej obywateli. tr ąbk ę oraz kubełki drelichowe do no- 1943 stworzono miejscow ą placówk ę szenia wody stra żacy zakupili z fundu- Tyle z bardzo bogatej historii. W Batalionów Chłopskich pod dowódz- szy uzyskanych z dobrowolnych skła- tym roku OSP w Brzezinach obchodzi- twem Tadeusza Chachuły, a jako dek mieszka ńców. Konie do wyjazdu ła jubileusz 90-lecia powstania. Uro- pierwsi w jej szeregi wst ąpili stra żacy. wyznaczał kolejno zarz ąd. W 1936 czysto ść odbyła si ę dnia 4 maja 2013 roku jednostka posiadała zakupion ą W latach 1957-1962 wybudowano roku. Współfinansowano j ą ze środ- sikawk ę r ęczn ą, kaski, kompletne drug ą remiz ę. Budow ą kierowali Józef ków Europejskiego Funduszu Rolnego i Stanisław Kowalczy- na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich kowie z synami przy - Program Rozwoju Obszarów Wiej- wsparciu mieszka ń- skich na lata 2007-2013 w ramach ców. W dniu 22 lipca działania 413 ,,Wdra żanie lokalnych 1962 r. o godz. 10-tej strategii rozwoju” w zakresie małych zako ńczono budow ę, a projektów pod nazw ą ,,90 lat min ęło – o 13-tej rozpocz ęła si ę Jubileusz powstania Ochotniczej Stra- c.d. na nast ępnej stronie ...

umundurowanie bojowe oraz wóz. Notowano wyjazdy do Garbałówki i Siostrzyłowa. Do po żarów wyje żdżano cz ęsto, poniewa ż zabudowa była drewniana i w wi ększo ści kryta słom ą.

W 1927 roku przy OSP rozpocz ął działalno ść zespół artystyczny, którym przez 10 lat kierował Karol Szl ązak. W

Rok 2013, nr 13 Str. 15 c.d. ze strony 15. pocz ęstunek i wspóln ą zabaw ę stra żack ą z zespołem. ży Po żarnej w Brzezinach.” Obchody rozpocz ęły si ę uroczy- Przez cały czas trwania uroczysto ści mo żna było obejrze ć st ą Msz ą Św. w Ko ściele Parafialnym p.w. NMP w Puchaczo- wystaw ę jubileuszow ą ,,Wspomnie ń czas” wie. Nast ępnie orszak zło żony ze stra żaków i go ści prowa- Na uroczysto ść przybyło wielu zaproszonych go ści: dzony przez orkiestr ę d ętą dotarł do stra żnicy w Brzezinach, Starosta Powiatu Ł ęczy ńskiego Adam Niwi ński, Dowódca gdzie rozpocz ęto oficjaln ą cz ęść uroczysto ści. Zaproszonych Jednostki Ratowniczo-Ga śniczej w Ł ęcznej bryg. mgr in ż. go ści i wszystkich zebranych przywitał prezes OSP Arka- Dariusz Obuchowski, Wójt Gminy Puchaczów Adam Grze- diusz Piskorowski. Po zło żeniu meldunku o gotowo ści braci siuk, Skarbnik Gminy Puchaczów Barbara Marcinek, Pro- stra żackich odczytano akt po świ ęcenia tablicy pami ątkowej. boszcz Parafii w Puchaczowie ks. Zenon Bzdyrak, inspek- Najbardziej zasłu żonych druhów uhonorowano odzna- tor ds. obronnych, zarz ądzania kryzysowego i współpracy czeniami. Były kwiaty, prezenty, gratulacje, podzi ękowania za ze stowarzyszeniami Marek Grzesiak, zaproszone jed- codzienn ą gotowo ść do niesienia pomocy wszystkim potrze- nostki OSP z terenu Gminy Puchaczów oraz inni go ście i buj ącym. Ratowanie ludzkiego życia, bezinteresowna pomoc, mieszka ńcy. ochrona i wsparcie w sytuacjach bezpo średniego zagro żenia Wszystkim stra żakom życzymy satysfakcji z dotych- pokazuj ą, jak wa żna i zaszczytna jest słu żba stra żacka. Arty- czasowych dokona ń oraz społecznego uznania. Gratuluj ąc styczn ą opraw ę uroczysto ści zapewnił wyst ęp Orkiestry D ętej dotychczasowych osi ągni ęć życzymy dalszych zawodo- z Mełgwi. Kolejnym punktem programu był konkurs wiedzy wych sukcesów i kolejnych jubileuszy. po żarniczej i rozdanie nagród. Agata Hałas - UG Puchaczów Po oficjalnej cz ęś ci zaproszono wszystkich zebranych na

„Sosna”, to doskonała wizytówka gminy Sosnowica

Zespół ludowy ci ągle si ę rozwija i zachwyca nowymi zentowali tam spektakl pt: "Jak Wielka „Sosna” działa przy utworami. Sobota post wyganiała". O wynikach Gminnym O środku eliminacji do Mi ędzywojewódzkiego To nie jedyna pasja uczestników Kultury w Sosnowicy Sejmiku Wiejskich Zespołów Teatral- zespołu. Kolejn ą wa żną płaszczyzn ą i współpracuje ze nych w Stoczku Łukowskim, który od- ich działalno ści artystycznej jest teatr. Społecznym Stowarzyszeniem Przyja- będzie si ę w czerwcu 2013 r., dowie- Ju ż kilkakrotnie brali udział w powiato- ciół Sosnowicy i Okolic „Go ściniec”. my si ę po zako ńczeniu przegl ądów w wych przegl ądach teatrów wiejskich, Jego kierownikiem jest Agnieszka całym Województwie Lubelskim. byli nominowani do przegl ądu woje- Sta ńczuk, która po świ ęca du żo czasu i wódzkiego, na którym zostali bardzo Trzymamy kciuki za nasz zespół i wkłada wiele serca, aby „Sosna” pozytywnie ocenieni. W dniu 21 kwiet- życzymy im wielu sukcesów oraz sa- brzmiało dumnie. W aktualnym skła- nia 2013 r. uczestniczyli w Przegl ądzie tysfakcji z działalno ści artystycznej. dzie zespół działa od 5 lat, ale jego Teatrów Wiejskich " ŚLADAMI PIE ŚNI i pocz ątki si ęgaj ą 2002 r. Członkowie tekst: GOK Sosnowica, TRADYCJI", który odbył si ę w Wiej- zespołu nie nale żą wprawdzie do naj- foto: W. Sta ńczuk skim Domu Kultury w Kolanie. Zapre- młodszych, ale na pewno mo żna o nich powiedzie ć, że s ą mło- dzi duchem i pełni energii. Aktywnie działaj ą przez cały rok. Spotykaj ą si ę regular- nie na próbach, uczestnicz ą we wszystkich imprezach gminnych, reprezentuj ą gmin ę na imprezach powia- towych i wojewódzkich. W swoim dorobku zespół ma tak że wyjazdy za granic ę, np. na Ukrain ę, gdzie repre- zentował Powiat Parczew- ski. W swoim repertuarze „Sosna” posiada wiele pie- śni ludowych, jednocze śnie

Str. 16 Z Życia Polesia WARTO WIEDZIEĆ, WARTO PRZECZYTAĆ, czyli kilka słów o tym, co się u nas wydarzyło i co się odbędzie

Kameralna Majówka na Pojezierzu

Ju ż po raz drugi na wych po Wieprzu, Bugu i Włodawce. rozpocz ęcie sezonu Wiele osób skorzystało z wycieczek z turystycznego Po- przewodnikiem po ście żkach i mu- dniowiecznych walk, uzbrojenia, rze- wiat Ł ęczy ński, przy zeum Poleskiego Parku Narodowego. miosła oraz ta ńców. Finał Kameralnej współpracy z partnerami z terenu całe- Wielbiciele kultury ludowej i regional- Majówki, to zorganizowana przez go Pojezierza, przygotował ciekawy nych przysmaków mogli wzi ąć udział w Gmin ę Spiczyn Historyczna Majówka „VII Majówce na Pole- w Zawieprzycach, która w tym roku siu”, która odbywała si ę odbyła si ę pod hasłem „Wokół Victorii na terenie skansenu Wiede ńskiej”. Warto przypomnie ć, że przy Karczmie Poleskiej to ju ż szósta edycja tej popularnej w Kołaczach oraz w imprezy, która swój pocz ątek miała w Orchówku, lub skorzy- 2008 roku, jako „Transgraniczny Festi- sta ć z Dnia Otwartego wal Słowian Wschodnich”, przygoto- w Muzeum Kultury Ma- wany w ramach projektu realizowane- terialnej Chełmszczy- go przez Powiat Ł ęczy ński i Rejon zny i Podlasia w Holi. Z Żółkiewski na Ukrainie przy współpra- wielokulturowym dzie- cy ze Słowia ńskim Grodem i Dru żyn ą dzictwem Pojezierza Wojów Nadwieprza ńskich „Czarny Odyniec” z Ł ęcznej.

Majówka na Polesiu - wyst ępy Mamy nadziej ę, że dzi ęki naszej folklorystyczne w Kołaczach wspólnej akcji majówkowej zarówno Spotkanie z wielokulturowo ści ą tury ści, jak i mieszka ńcy naszego re- regiony w synagodze gionu mieli mo żliwo ść lepszego po- znania atrakcji Pojezierza Ł ęczy ńsko- pakiet atrakcji dla turystów i Włodawskiego. Dzi ękujemy wszyst- mieszka ńców naszego woje- kim, którzy wł ączyli si ę w organizacj ę i wództwa. Cykl imprez trwał od promocj ę imprezy, a Pa ństwa zapra- 27 kwietnia do 5 maja. Bogac- szamy ju ż za rok na kolejn ą Kameral- two i ró żnorodno ść oferty ną Majówk ę na Pojezierzu. sprawiły, że atrakcje dla siebie znala- mo żna było zapozna ć si ę zły zarówno rodziny z dzie ćmi, jak i podczas zorganizowa- doro śli miło śnicy przyrody, historii, nych wycieczek po Ł ęcz- folkloru, czy aktywnego wypoczynku. nej i Włodawie, poł ączo- nych z wizytami w Mu- „Kameraln ą Majówk ę na Pojezie- zeum Regionalnym w rzu” rozpocz ął Dzie ń Otwarty w Go- Łęcznej oraz Muzeum spodarstwie Agroturystycznym Pojezierza Ł ęczy ńsko- „Marynka” w Wólce Cycowskiej, gdzie Włodawskiego we Wło- dzieci wspólnie z rodzicami mogły sp ę- dawie. Na du żych i ma- dzi ć czas na sportowo, korzystaj ąc z łych miło śników historii placu zabaw, kompleksu boisk i kortów czekała załoga Słowia ń- tenisowych, a w barku spróbowa ć skiego Grodu w Wólce pysznych pierogów. Dla amatorów Bieleckiej, która podczas czynnego wypoczynku została przygo- Zabudowania poleskiej wsi z XIX w. w skansenie w Holi Dnia Otwartego zapre- towana bogata oferta spływów kajako- zentowała widowiskowe pokazy śre- Tekst i foto: Beata Cie śli ńska,

Rok 2013, nr 13 Str. 17 uczestnicy warsztatów zaprezentuj ą Na lato do Sosnowicy zdobyt ą wiedz ę i umiej ętno ści. Do- datkowym działaniem b ędzie kon- ż Centrum Turystyczne Kolejnym działaniem b ędzie monta kurs kulinarny „Smaki Regionu” , w Sosnowicy, funkcjo- tablic informacyjno-turystycznych . skierowany do KGW, stowarzysze ń i nuj ące przy Urz ędzie Na tablicach umieszczona zostanie innych organizacji. Jego celem jest Gminy od stycznia mapa gminy, na której uwypuklone b ę- zach ęcenie mieszka ńców do anga- 2012 r., rozpocz ęło realizacj ę projek- dą walory turystyczno-krajoznawcze, żowania si ę w działania promocyjne i tów promocyjno-turystycznych. W ra- historyczne i kulturowe, zaznaczone kultywowania tradycji w gminie. Po- mach pozyskanych środków na reali- miejsca chronione i istotne pod wzgl ę- wołana komisja konkursowa nagro- zacj ę trzech operacji z zakresu małych dem przyrodniczym oraz turystycznym dzi trzy najlepsze stoiska. Zaplano- projektów w ramach działania 413 np. torfowisko przy jez. Czarnym, Sta- wano biesiad ę pod gwiazdami, która „Wdra żanie lokalnych strategii rozwo- wy Pieszowolskie ze ście żką przyrodni- rozweseli uczestników wyst ępami ju”, obj ętego PROW na lata 2007- cz ą PPN „Perehod”. Ponadto wskazana kabaretów. Zwie ńczeniem imprezy 2013, planuje si ę na- będzie wyst ęp gwiaz- st ępuj ące działania. dy wieczoru. Zaplano- Pasjonaci fotografii wane warsztaty i bie- do ko ńca maja mog ą siada maj ą na celu zgłasza ć swoje prace kultywowanie starych w ramach konkursu i nowych tradycji oraz „Nasza Mała Ojczy- obyczajów gminy. zna – Sosnowica”. W ramach działalno- Będzie je mo żna ogl ą- ści Centrum Tury- da ć w Centrum Tury- stycznego prowadzo- stycznym na stałej eks- ny jest punkt informa- pozycji, zostan ą rów- cji turystycznej, orga- nie ż utrwalone w albu- nizowane s ą rajdy mie, promuj ącym na- rowerowe oraz pie- sz ą mał ą, lecz urokliw ą sze. W planach jest gmin ę. stworzenie wypraw Gmina Sosnowica posiada ciekaw ą zostanie lokalizacja miejsc noclegowo- odkrywców (questów) po terenie histori ę, bogat ą przyrod ę i cenne za- gastronomicznych i obiektów u żytecz- gminy. Bez wzgl ędu na por ę roku i bytki. W celu zaprezentowania oferty no ści publicznej. W cz ęś ci opisowej pogod ę staj ą si ę one oryginaln ą ofer- turystycznej planuje si ę wznowienie tablicy zaplanowano zaprezentowanie tą wypoczynku dla go ści odwiedzaj ą- wydania mapy turystyczno- walorów przyrodniczych, krajobrazo- cych gmin ę. Quest jest niezwykłym krajoznawczej. Uaktualnione wydanie wych, historycznych i kulturowych Gmi- przewodnikiem, poniewa ż swoimi mapy b ędzie cennym narz ędziem pro- ny Sosnowica z naciskiem na miejsco- wierszowanymi opowie ściami odkry- mocyjno-turystycznym gminy. wo ść , w której b ędzie postawiona. wa przed turyst ą miejsca i ludzi, o których w tradycyjnych przewodni- Aby podnie ść świadomo ść i wiedz ę Efektem projektu b ędzie zwi ększenie kach pisze si ę niewiele lub wcale. uczniów ZSP w Sosnowicy odb ędzie świadomego ruchu turystycznego oraz Staje si ę zaproszeniem na wypraw ę si ę w czerwcu dru żynowy konkurs wie- wła ściwe wyeksponowanie obszarów po nieoznakowanym szlaku, pod- dzy pn. „Dzieje miło ści Tadeusza i chronionych i unikalnych, znajduj ących czas której turysta ma odnale źć ha- Ludwiki” . Uczestnicy b ędą musieli si ę na tym terenie. sło i skarb. Wyprawa anga żuje po- wykaza ć si ę wiedz ą z historii zwi ązan ą Jako ostatnie z zaplanowanych szukiwacza skarbu, bawi i edukuje. m.in. z pobytem Tadeusza Ko ściuszki działa ń jest projekt pn. „Kultura i oby- w Sosnowicy oraz jego nieszcz ęś liw ą czaje – Dawniej i Dzi ś”. Przeprowa- Zapraszam do korzystania z ofer- miło ści ą z Ludwik ą Sosnowsk ą, biolo- dzone b ędą warsztaty masarskie, prze- ty turystyczno-promocyjnej oraz do gii, geografii i wiedzy ogólnej o regio- twarzania ryb, plecionkarskie oraz wo- wł ączania si ę w działania realizowa- nie. Obecno ść rówie śników i zaproszo- kalno-muzyczne. W ko ńcowej fazie ne przez Centrum Turystyczne w nych go ści wzmocni emocje rywalizacji realizacji warsztatów odb ędzie si ę bie- Sosnowicy. dru żynowej, a ponadto utrwali wiedz ę. siada sosnowicka, podczas której Agata Mikulska - UG Sosnowica

Str. 18 Z Życia Polesia Partycypacja kobiet na terenach wiejskich

Od lutego bie żą cego śniowice. Spory aplauz i słowa uznania towuj ących do debaty z wybranym sa- roku pi ęć aktywnych zebrała kolejna prezentacja autorstwa morz ądem gminnym i powiatowym. De- kobiet z Gminy Wierzbi- Alicji Nawrockiej pt. ”Kobieta aktywna – bata ta zaplanowana jest na miesi ąc ca uczestniczy w pro- czy warto?”, która udowodniła, że warto czerwiec. Uczestnicy wyjazdu spróbowa- jekcie pn. „Sie ć wsparcia partycypacji działa ć. Konferencj ę zako ńczyła lu źna li pod okiem instruktorów swoich sił w kobiet na obszarach wiejskich”. Projekt dyskusja na temat aktywno ści kobiet w wyplataniu kwiatów ze słomy oraz obej- skierowany jest do 75 kobiet - liderek poszczególnych gminach. rzeli fragment widowiska obrz ędowego lokalnych organizacji pozarz ądowych i W marcu w Wierzbicy odbyły si ę ko- pt.: "Szeptucha i czmut", w wykonaniu grup nieformalnych w 30 gminach z 3 lejne 2 spotkania, tym razem w formie zespołu „Rumenok”. Nast ępnym punk- powiatów – chełmskiego, kieleckiego i warsztatów. Ich tematem wiod ącym był tem programu wyjazdu było spotkanie z ostrowskiego. Wierzbica jest jedn ą z „samorz ąd”. Uczestniczki projektu po- przedstawicielami tamtejszego samorz ą- siedmiu gmin z Powiatu Chełmskiego, znały zakres działania i zadania gminy, du oraz członkami Stowarzyszenia Akty- które przyst ąpiły do tego projektu. Reali- metody skutecznej współpracy z samo- wizacji Polesia Lubelskiego. Zarówno zowany jest przez Stowarzyszenie rz ądem oraz czym jest dialog społeczny. Wójt Gminy Podedwórze Krzysztof Chil- Wspierania Aktywno ści Społecznej Stella Omówiono tak że prawa i obowi ązki oby- czuk, jak i członkowie Zarz ądu Stowa- i Społeczny Instytut Ekologiczny. Głów- watela oraz metody wykorzystywane rzyszenia: Prezes Gabriela Bilkiwicz i nym celem projektu jest wyzwolenie lo- podczas rozmów z władz ą na poziomie Wiceprezes Gra żyna Ła ńcucka, przed- kalnej aktywno ści kobiet oraz wzmocnie- lokalnym. Celem warsztatów było mery- stawili działania, które zrealizowano nie ich udziału w życiu bądź realizuje si ę w tej publicznym. gminie w ramach polityki Spotkaniem rozpoczy- społecznej. Omówiono naj ącym działania projekto- drog ę powstania stowarzy- we była konferencja nt. szenia oraz Przedsi ębior- „Roli kobiet w lokalnych stwa Społecznego „Kraina społeczno ściach”. Gmin ę Rumianku”, ście żki współ- Wierzbica reprezentowało pracy z samorz ądem, źró- 7 osób w tym Wójt Gminy dła finansowania oraz ba- Andrzej Chrz ąstowski. W riery, które trzeba było po- spotkaniu uczestniczyli kona ć, aby zaktywizowa ć przedstawiciele samorz ą- społecze ństwo. Wójt Gmi- dów oraz kobiety zaanga- ny Podedwórze przedstawił żowane w prac ę spo- prelekcj ę na temat „Jak łeczn ą: radne, sołtyski, pracowa ć, współpracowa ć członkinie stowarzysze ń i Kół Gospody ń toryczne przygotowanie uczestniczek do z obywatelami w gminie, Wiejskich. Wiod ącym tematem była ak- rozmów i spotka ń z władzami samorz ą- dialog społeczny i gmina idealna”. Miłym tywno ść kobiet w lokalnym społecze ń- dów. Poruszono tak że temat networkin- przerywnikiem w szkoleniu było uczest- stwie. Spotkanie rozpocz ęła Magdalena gu, czyli budowania wzajemnych sieci nictwo w warsztatach garncarskich i ce- Nadolska – prezes SWAS Stella. Omó- wsparcia. Drugie spotkanie odbyło si ę w ramicznych. Panie mogły popisa ć si ę wiła zało żenia projektu oraz planowane Wiosce Internetowej w Wierzbicy. Bene- swoimi zdolno ściami artystycznymi le- działania, które b ędą podejmowane w ficjentki projektu zapoznano z gminnymi pi ąc anioła z gliny. Wi ększo ść osób mia- czasie jego trwania. Nast ępnie głos za- programami współpracy z organizacjami ła po raz pierwszy w życiu przyjemno ść brała dr Marta Komorska, która wygłosiła pozarz ądowymi, pokazano jak korzysta ć samodzielnego wykonania na kole garn- prelekcj ę nt. „Aktywno ść lokalna kobiet – z profili społeczno ściowych oraz zareje- carskim miski lub garnuszka. W wykona- przykłady ze świata”. Omówione zostały strowa ć organizacj ę pozarz ądow ą na niu tych prac nowicjuszom pomagali takie tematy jak: od czego jest uzale żnio- stronie internetowej www.ngo.pl. do świadczeni instruktorzy. na i jaki ma charakter aktywno ść spo- Kolejne spotkanie uczestniczek pro- Aktywne Kobiety z Gminy w Wierzbi- łeczna kobiet, feminizm i prawa kobiet jektu odbyło si ę maju w Hołownie ca b ędą uczestniczyły w tym projekcie oraz przykłady aktywno ści kobiet w życiu (Gmina Podedwórze), gdzie w ramach do ko ńca 2014 r. Przed nimi jest jeszcze publicznym w Indiach i Szwecji. Nast ęp- wizyty studyjnej zwiedzono Przedsi ębior- wiele nauki i wyzwa ń. Na ten moment w nym poruszonym zagadnieniem były stwo Społeczne „Kraina Rumianku”. planuje si ę przygotowanie debaty z wy- wyniki bada ń nt. aktywno ści społecznej Głównym celem tego dwudniowego wy- branym samorz ądem gminnym i powia- pa ń w Powiecie Chełmskim, które przed- jazdu było zapoznanie si ę z dobrymi towym oraz spotkanie z wszystkimi 75- stawiła Katarzyna Sokołowska – dyrektor praktykami aktywno ści społecznej w cioma uczestniczkami projektu w Woje- Centrum Integracji Społecznej. Badania- gminie wiejskiej oraz z zasadami działa- wództwie Świ ętokrzyskim, które odb ę- mi obj ęto 10 gmin: Wierzbic ę, Sawin, nia przedsi ębiorstwa społecznego. Po- dzie si ę w lipcu. Rud ę-Hut ę, Dorohusk, Dubienk ę, Biało- nadto 25-cioosobowa grupa beneficjen- GBP Wierzbica pole, Żmud ź, Kamie ń, Wojsławice i Le- tów uczestniczyła w warsztatach przygo-

Rok 2013, nr 13 Str. 19 Przedszkolaki odwiedziły strażaków

W dzieci ństwie ka żdy z Nas marzył o tym, kim b ędzie w przyszło ści. Jednym z najbardziej popularnych zawodów, o którym marzyli i nadal marz ą chłopcy, jest praca w Stra ży Po żarnej. W maju dzieci z Gminnego Przedszkola w Wierz- bicy miały mo żliwo ść wysłuchania, na czym polega praca stra żaka. Przedszkolaki pod opiek ą wychowawczy ń zwiedziły obiekt Ochotniczej Stra ży Po żarnej w Wierzbicy, który mie ści si ę przy wierzbickim Wiejskim Do- mu Kultury. Po obiekcie oprowadził ich komendant OSP – Adam Roman. Dzieci dowiedziały si ę: co trzeba zrobi ć, by zosta ć stra żakiem, czym zajmuj ą si ę stra żacy, jakiego u żywaj ą sprz ętu oraz jak wygl ąda ich strój, gdy uczestnicz ą w akcji po żarniczej b ądź ratowniczej. Przypomniano dzieciom, co trzeba zrobi ć w razie wypadku b ądź po żaru, jak si ę zachowa ć, aby nie narazi ć swojego lub czyjego ś życia oraz pod jaki numer zadzwoni ć, by wezwa ć pomoc. Najwi ększ ą niespodzian- ką, która przyniosła wiele pozytywnych emocji, był pokaz mo żliwo ści wozu stra żackiego i sprz ętu ga śniczego. Naj- bardziej odwa żne przedszkolaki tak że spróbowały swoich sił jako mali stra żacy, m.in.: mierzyli hełmy stra żackie, maski oraz strój stra żacki. Nast ępnym punktem programu wizyty było „Spotkanie z bajkami” w Wiejskim Domu Kultury. Przedszkolaki rozwi ą- zywały zagadki zwi ązane z bajkami oraz stworzyły bajko- we drzewo. GBP Puchaczów

Mały jubileusz KGW w Kopinie Dla człowieka, podobnie jak dla ptaka, świat zatrzyma ć si ę na chwil ę i podzi ękowa ć sobie wspólnie za to, ma wiele miejsc, gdzie mo żna odpocz ąć , ale że „jeste śmy”. Taki wła śnie motyw przewodni miała wspo- gniazdo tylko jedno - Oliver Wendel Holmes. mniana uroczysto ść . Miło, że przybyli do naszej wsi przed- W ostatnich latach bardzo cz ęsto spotyka si ę w literatu- stawiciele samorz ądu gminy, współpracuj ących KGW i in- rze, jak i w j ęzyku potocznym, poj ęcie „Mała Ojczyzna”. W nych organizacji społecznych z terenu gminy i powiatu. Uro- literaturze motyw ten rozumiany jest, jako miejsce dzieci ń- czysto ść miała swój uroczysty klimat, pełen wzrusze ń. Pa- stwa, zakorzenienia. Zwi ązany jest z warto ściami i moralno- niom i nie tylko, bo we wszystko, co robimy, wł ącza si ę cała ści ą. We współczesnym świecie ide ę małych ojczyzn prze- społeczno ść , serdecznie dzi ękujemy za dotychczasow ą pra- ciwstawia si ę powszechnej globalizacji i unifikacji, które pro- cę i życzymy wiele sił oraz pomysłów na kolejne inicjatywy. wadz ą do zagubienia człowieka. Ka żdy człowiek ma potrze- Zako ńcz ę sztandarowym ju ż dla mnie powiedzeniem: bę odnoszenia si ę do pewnych niezmiennych punktów opar- „Dzi ękuj ąc za JU Ż, prosimy o JESZCZE”. cia i warto ści. Tak ą rol ę pełni ą wła śnie małe ojczyzny. Mo że Tekst: Małgorzata Leszczy ńska by ć ni ą np. nasza miejscowo ść , w której żyjemy i współdzia- Foto: Sylwia Świeca i Ewelina Stopa łamy. Kopina, to jedna z pierwszych wsi, która na terenie Gminy Cyców po długiej przerwie w 2003 r. reaktywowała KGW – organizacji, która ma zasługi w promowaniu wsi i podejmowaniu ro żnych inicjatyw o charakterze społecznym. W dniu 24 maja 2013 r., wspólnie z Punktem Przed- szkolnym działaj ącym w tej miejscowo ści, członkinie zało ży- cielki i wspieraj ące KGW obchodziły swój mały jubileusz 10- lecia działalno ści. Nie przypadkowo wybrano t ą dat ę, bo zbli żaj ący si ę Dzie ń Matki jest takim świ ętem, które bardzo jednoczy wokół warto ści, o których na co dzie ń nie my ślimy, traktuj ąc miło ść i przywi ązanie, jako co ś całkiem normalnego i naturalnego. Tak w istocie jest, jednak że warto czasem

Str. 20 Z Życia Polesia Wygraj szansę Zręczne paluszki Za nami gminne eli- członkiń KGW z terenu minacje ogólnopol- skiego konkursu Gminy Cyców "Wygraj Szans ę". Do rywalizacji przyst ąpiło o śmio- ro uczestników: Alicja Czarnecka ze SP nr 1 w Hasło przewodnie warsztatów z zakre- Głebokiem, Paulina Gabryelska i Natalia Skoczy- su r ękodzieła artystycznego nie jest prze- las z ZS im 7 Pułku Ułanów Lubelskich w Cyco- sadzone, bo panie naprawd ę potrafi ą wie, Małgorzata Kawalec z GDK w Cycowie, Emi- zr ęcznie wykona ć niesamowicie ciekawe lia Kr ępacka ze Świetlicy Wiejskiej w Garbatówce, rzeczy. Zapraszamy do obejrzenia małej Dagmara Misztalska ze SP w Garbatówce, Anita fotorelacji z przeprowadzonych ju ż warsz- Szurek ze SP w Stawku i Szymon Tarczyluk ze tatów, a to nie jest koniec, gdy ż ka żdego SP w Malinówce. miesi ąca zaj ęcia odbywaj ą si ę w siedzibie Po wnikliwym wysłuchaniu wszystkich wykona ń jury w składzie: Paweł innej organizacji. Jak dotychczas tematy- Stopa, Zdzisława Dziewulska, Aneta Niespodziewa ńska, Anna Wojtyna oraz ka była i jest frapuj ąca i zapewne tak b ę- Józef Sochaj postanowiło do eliminacji regionalnych zakwalifikowa ć Dagma- dzie nadal. Nowo powstałe stowarzysze- rę Misztalsk ą i Natali ę Skoczylas. Serdecznie dzi ękujemy uczestnikom, juro- nie „Babi Raj” tak że ma wiele ciekawych rom, nauczycielom, którzy przygotowali uczestników, oraz wszystkim przyby- pomysłów, tak wi ęc zapowiada si ę, że w łym go ściom. Laureatkom życzymy powodzenia w dalszej rywalizacji. najbli ższym czasie B ĘDZIE SI Ę DZIAŁO! Nagrody zostały ufundowane ze środków Gminnego Programu Profilakty- ki i Rozwi ązy- wania Proble- mów Alkoho- lowych i Prze- ciwdziałania Narkomanii.

Tekst: Kamil Rak, Foto: Galeria GDK Tekst i foto: Małgorzata Leszczy ńska

Piękno mojego miejsca zamieszkania

Jest nam niezmiernie miło poinformo- Zawadowie, POW w Kijanach, Gimnazjum nr 1 w wa ć, że uczestniczki zaj ęć w Gminnym Łęcznej, ZS nr 2 w Ł ęcznej, SP nr 2 w Ł ęcznej, CK w Domu Kultury w Cycowie – Kalina Bro- Łęcznej i CK-ODK w Ł ęcznej. Wr ęczenie dyplomów i necka i Zuzanna Struszewska – zostały nagród laureatom konkursu odbyło si ę 15 maja 2013 laureatkami powiatowego konkursu pla- r. o godz. 13:00 w "K ącie działa ń twórczych" CK w stycznego „Pi ękno mojego miejsca za- Łęcznej. mieszkania – zabytki w mojej okolicy", Tekst: Kamil Rak, Foto: Agnieszka Błaziak organizowanego przez CK w Ł ęcznej. Podopieczne Maryli Giszczak zaj ęły ex aequo I miejsce w kategorii szkół pod- stawowych.

Uczestnicy konkursu przygotowali prace inspirowane zabytka- mi, jakie istniej ą w ich miejscach zamieszkania, z wykorzystaniem dowolnych technik plastycznych. Na konkurs nadesłano około 140 prac plastycznych z takich placówek Powiatu Ł ęczy ńskiego jak: GDK w Cycowie, GOK w Milejowie, SP w Zofiówce, Świetlica Wiej- ska w Kopinie, SP w Ostrówku, SP w Nadrybiu, Szkoła Filialna w

Rok 2013, nr 13 Str. 21 GADU-GADU Kącik poetycki Kiedy nas gardło boli I ci ęż ko wymawia ć słowa, Wtedy dopiero widzimy Eugenia Jak wielkim darem jest mowa. Rozwałka Tak mało j ą doceniamy, Cz ęsto mielemy j ęzorem Pani Eugenia Jak pies, który si ę cieszy przez wiele lat bardzo i kr ęci w koło ogonem. aktywnie udzielała si ę Ka żde słowo ma ci ęż ar, w Kole Gospody ń Wiej- Mo żna nim koi ć lub rani ć skich w Starej Wsi, po- Dlatego trzeba je najpierw ło żonej w Gminie Pu- Dokładnie w sercu rozwa żyć. chaczów. Przez 15 lat była przewodnicz ącą Wystrzegaj si ę gadulstwa, Kółka Rolniczego. Wie- Nie ra ń nikogo mow ą - lokrotnie wygrywała Wiedz, że kiedy ś odpowiesz, konkursy zwi ązane z Za ka żde zb ędne słowo. działalno ści ą kobiet na wsi. Przez wiele lat zaj- CZŁOWIEK I ZDROWIE mowała si ę prowadze- niem kroniki KGW w Jedn ą drog ą szli razem Starej Wsi, która nieste- I człowiek i zdrowie. ty zagin ęła. Prowadziła Na pocz ątku szedł człowiek, te ż zeszyt pracy z dzie ćmi. Zdrowie jemu powie: „Nie śpiesz si ę, bo ustaniesz” - Najwi ększe marzenia pani Eugenii, to by ć nauczycielem i szedł jeszcze tym bardziej. pracowa ć z młodzie żą , z dzie ćmi. Zacz ęła nauk ę w Liceum Peda- Widz ąc zdrowie, że jego gogicznym w Lublinie, po 2 latach musiała przerwa ć edukacj ę. towarzystwem gardzi szło za nim, Pó źniej pani Eugenia była kierownikiem GOK-u w Puchaczowie. lecz z wolna… Praca w GOK przynosiła du żo satysfakcji - pani Eugenia zadbała o gdy uszli w pół drogi: wystrój placówki, organizowała teatry przy kawie, Dzie ń Matki, „Pomó ż mi” - rzecze człowiek, Dzie ń Seniora, Dzie ń Dziecka. Na spotkaniach wojewódzkich jej „i ść dalej nie mog ę, działalno ść pani była doceniana, wszyscy byli zachwyceni posta- tak mnie bol ą nogi”. wą oraz prac ą z dzie ćmi i młodzie żą . „Było mnie wtedy słucha ć” Wiersze, zwane przez pani ą Eugeni ę ,,kleciuchami”, powsta- - zdrowie jemu rzekło. wały od dzieci ństwa. Maj ąc dar operowania słowem pani Eugenia Chciał człowiek odpowiedzie ć, pisze do dzi ś i s ą czytane podczas niektórych uroczysto ści. Lecz zdrowie uciekło…

SAMOTNO ŚĆ Samotno ść wyszła cicho z k ąta Podleje kwiaty, co ś tam posprz ąta, Parzy herbat ę - czeka na go ści… Nikt nie odwiedził dzi ś samotno ści. Za oknem gwar pełen rado ści, Ka żdy omija próg samotno ści. Otarła łezk ę, patrzy do okna Samotno ść coraz bardziej samotna… Stoi samotnie, ci ągle czeka Kiedy doczeka si ę człowieka… A człowiek pracuje, człowiek robotny - pewnie zapomniał, że b ędzie samotny…

Str. 22 Z Życia Polesia Smaki LGD Polesie przedsmak lata

Potrawy konkursowe nie tylko smakowały, ale rów- nie ż były estetycznie za- prezentowane

Finał III konkursu kulinarnego wspomnianej publikacji planujemy jesie- „Smaki LGD Polesie - przedsmak ni ą br. Wszystkim uczestnikom serdecz- lata” odbył si ę w dniu 26 kwietnia nie dzi ękujemy za udział i zapraszamy 2013 r. w Ciechankach (Gmina do udziału w kolejnych inicjatywach. Puchaczów). Jego uczestnikami byli przedstawiciele organizacji społecznych, gospodarstw agroturystycz- nych i ekologicznych z terenu działania na- szej LGD. Konkurs obfitował w tradycyjne potrawy, ale nie zabrakło nowinek kulinar- nych. Stół przyci ągał pi ęknym wystrojem, ale te ż cudownym zapachem i smakiem serwowanych da ń oraz domowych nalewek. „Uczt ę dla ciała” umiliły nam „uczt ą dla du- cha” panie z zespołu „Zapłocianki”, które reprezentuj ą obszar s ąsiaduj ącej i współpra- cuj ącej z nami LGD Fundacj ę „Nasza Na- dzieja” z siedzib ą w Świdniku.

Obecnie przygotowujemy opracowanie ksi ąż ki kulinarnej z recepturami na wybrane potrawy, które prezentowane były w czasie trwania kolejnych edycji konkursu. Promocj ę „Zapłocianki” swoim wyst ępem zdobyły sympati ę wszystkich

Tekst: Małgorzata Leszczy ńska Foto: Małgorzata Leszczy ńska i Sylwia świeca

Oprócz nagród głównych ka żdy z uczestników otrzymał co ś na pocieszenie A na koniec pocz ęstunek

Rok 2013, nr 13 Str. 23 Na poprzedniej stronie znajduje si ę damy farsz i formujemy piero żki. Na- relacja z konkursu kulinarnego „Smaki dzienie - soczewic ę moczymy 2 godz. LGD „Polesie” - przedsmak lata”. Wyda- Kącik kulinarny w ciepłej wodzie, nast ępnie gotujemy rzenie odbyło si ę w dniu 16 kwietnia i lekko osolon ą do mi ękko ści. Przece- zgromadziło liczn ą grup ę smakoszy oraz przekr ęcamy przez maszynk ę, nast ępnie dzamy przez durszlak i mielimy przez wystawców. Dzi ś chcieliby śmy zaprezen- dodajemy cukier, żółtka, budy ń, cukier maszynk ę do mi ęsa ł ącznie z wcze- towa ć nagrodzone potrawy. waniliowy - wszystko mieszamy mikse- śniej ugotowanymi i ostudzonymi rem. Białka ubijamy i mieszamy z mas ą Kulebiak ziemniakami. Na oleju (1 szkl.) sma ży- serow ą. Połow ę masy wykładamy na (Stowarzyszenie Aktywnych Kobiet my na rumiano 2 cebule pokrojone w ciasto, pokrojone gruszki w plastry ukła- „Babi Raj”) damy na serowej masie, nast ępnie przy- drobn ą kostk ę i dodajemy do farszu. krywamy drug ą połow ą masy i posypuje- Ponadto dodajemy 1 jajko, sol i pieprz my wiórkami kokosowymi. Piec ok. 1,5 do smaku. Wyrabiamy na gładko ma- 0 godz. w temp. 180 C. sę, któr ą nadziewamy piero żki. Gotuje- my w osolonej wodzie i gor ące pole- Nalewka z ró żowego winogrona wamy tłuszczem ze skwarkami i pod- (Danuta Żywiec z Podgł ębokiego) sma żon ą cebulk ą. Półmisek żabich przysmaków S k ł a d n i k i : Ciasto - 70 gr. dro ż- - żabie udka, zakr ęcona śliwka, dży, 0,5 szkl. śmietany, 1 kg m ąki, 3 stroskane warzywa jajka, 1 margaryna, papryka słodka, sól, (KGW w Kopinie) cukier. Farsz - 1 kg pieczarek, 3 cebule, 3 ugotowane jajka, sól, pieprz. Przygotowanie: Produkty do ciasta zmiesza ć razem z dro żdżami roz- puszczonymi w cukrze. Wymiesza ć, za- gnie ść , odstawi ć do wyro śni ęcia. Pie- czarki i cebul ę na farsz pokroi ć na drob- no i usma żyć z odrobin ą oleju. Doprawi ć S k ł a d n i k i : 2 kg ró żowego winogro- do smaku, doda ć posiekane na drobno nu, 1 kg cukru, 1 litr wody, 1 litr wódki. jajka i wszystko wymiesza ć. Ciasto zwał- Przygotowanie: Wod ę zago- kowa ć na grubsz ą płaszczyzn ę, na śro- Żabie udka: towujemy z cukrem i zalewamy ni ą dek uło żyć farsz, zawin ąć w kształcie Składniki: pier ś z kurczaka, przy- wcze śniej wypłukany winogron. Odsta- prosiaczka, tak samo zrobi ć z nó żkami i wiamy na 1 dob ę. Po upływie tego czasu prawy, sól i pieprz naturalny, wiórki łbem. Wysmarowa ć jajkiem. Upiec w odcedzamy i ponownie zagotowujemy. kokosowe, m ąka ziemniaczana i piekarniku z termo obiegiem przy 170- pszenna, jajka (1-2 szt.), olej do sma- 0 Czekamy, a ż ostygnie. Po ostygni ęciu 180 C, przez 50 min. dolewamy wódk ę i odstawiamy w ciemne żenia. Sernik z gruszkami miejsce na 3 miesi ące. Przygotowanie: Piersi pokroi ć (Katarzyna Szych - KGW Ciechanki) w paseczki, przyprawi ć, otoczy ć w Pierogi z soczewic ą cie ście i wiórkach. Sma żyć na gł ębo- (Marianna Szponar - KGW Ciechanki) kim oleju do uzyskania złotego koloru. Zakr ęcona śliwka: Składniki: suszona śliwka kalifor- nijska, cieniutkie plastry boczku, wyka- łaczki . Przygotowanie: Ka żdą śli- weczk ę owin ąć w boczek, poł ączy ć S k ł a d n i k i : Ciasto - 2 szkl. m ąki, wykałaczk ą i upiec. ½ margaryny, ½ szkl. cukru pudru, 1 Składniki: Ciasto - 1 kg m ąki, Stroskane warzywa: jajko, 2 ły żeczki proszku do pieczenia. 2 jajka, ¼ l wody, sól, ½ szkl. oleju. Ser - 1 kg sera przekr ęconego przez Nadzienie - 0,5 kg soczewicy, 25 dag Składniki: papryka, cukinia, ce- bulka, szalotka, bakła żan maszynk ę, ½ kostki masła, 1 ½ szkl. gotowanych ziemniaków, 1 jajko, 3 cukru pudru (na swój smak), 1 budy ń cebule (2 do farszu i 1 do tłuszczu), 1 Przygotowanie: Warzywa śmietankowy, 6 jaj, sok z cytryny, cukier szkl. oleju, sól, pieprz oraz tłuszcz ze przyprawi ć przypraw ą do grilla i upiec waniliowy, 1 paczka wiórek kokosowych, skwarkami do polania lub najlepiej grillowa ć w tradycyjny 1 puszka gruszek w syropie. sposób. Przygotowane produkty uło- Przygotowanie: Ciasto - mąkę Przygotowanie: Mąkę, marga- żyć na du żym półmisku, ozdobi ć wg przesiewamy, dodajemy sól, olej, jajka ryn ę, cukier posieka ć na stolnicy, na- własnego uznania. i zagniatamy. Nast ępnie wałkujemy i st ępnie doda ć jajko i proszek do piecze- Fotografie potraw wykonały: wytwarzamy dowolnej wielko ści kr ąż ki nia. Wszystko zagniatamy, nast ępnie Małgorzata Leszczy ńska i Sylwia Świeca rozwałkujemy w blaszce. Ser i masło (szklank ą lub literatk ą) na które ukła-