^Soil-' "É'7c, Lt Iiiiriiirr:I,"'Ï G
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Load more
Recommended publications
-
De Vereniging Dorpsbelangen Holwerd
J-ó) DECEMBER 1994 DE VERENIGING VAN DORPSBELANGEN HOLWERD KONTAKTBIAD VOOR HOLWERD EN OMGEVING DORPSBEUNG HOLWERD o dqember 1994 VAI\ DE REDAI(TIE Dit is alweer de laatste editie van ons dorpskrantje van 1994. De laatste 3 maanden zijn zeer druk geweest voor het Dorpsbelang van Holwerd n.l.: . 5 oktober: Rondgang in dorp met Burgemeester en wethouders. Dit jaar op de fiets om alle knelpunten, aanpassingen en verbeteringen op locatie te bezien. Dit is een 2-jarig gebeuren en zeer positieÍ ten opzichte van beide partijen. Verderop een verslag van deze punten. í8 oktober: Extra ledenvergadering in verband met sluiting Rabobank Holwerd. Dat dit gebeuren ging hadden we wel gedacht, maar dat het zo snel zou gaan had niemand veruacht. De Rabobank had in het verleden al zijn openingstijden Ílink ter- ug gebracht. Contacten over een kleinere ruimte in b.v. de Nijhof waren er al eens geweest maar werden steeds op de lange baan geschoven. Op deze avond kwam naar voren dat velen hun bankrekening laten overschrijven naar een andere bank. Dat sluiting niet te keren was bleek al uit het Íeit dat geen van de Rabo-directie uitleg op deze avond wou geven. .22 oktober: Opening Korenmolen "De Hoop". Op deze dag werd de molen weer overgedragen aan de Stichting Monumenten be- houd Dongeradeel. Deze Stichting zet zich in voor het behoud van monumentale ge- bouwen in de gemeente Dongeradeel en voert beheer over een zevental molens en zesentwintig kerktorens en dakruiters in Dongeradeel. De Stichting ziet naast het behouden, het promoten en "onder mensen brengen" van dit culturele erfgoed als een belangrijke taak. -
Open Akkercomplexen in Friesland
OPEN AKKERCOMPLEXEN IN FRIESLAND Een interdisciplinair onderzoek naar verspreiding, genese en gebruik (1640-1830), met een detailstudie van de ikkers van Westergeest. Jeroen Wiersma 1 OPEN AKKERCOMPLEXEN IN FRIESLAND Een interdisciplinair onderzoek naar verspreiding, genese en gebruik (1640-1830), met een detailstudie van de ikkers van Westergeest. Groningen, november 2013 Auteur: Jeroen Wiersma Onder Begeleiding van: prof. dr. ir. Th. (Theo) Spek (hoogleraar Landschapsgeschiedenis, RUG) Tweede lezer: dr. Oebele Vries (Universitair docent Oudfries en Friese Geschiedenis RUG) Deze masterscriptie is geschreven in het kader van de masteropleiding Landschapsgeschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), Faculteit der Letteren. VOORWOORD De masterscriptie die voor u ligt is geschreven in het kader van de masteropleiding Landschapsgeschiedenis. Deze master heb ik gevolgd aan de Rijksuniversiteit Groningen, nadat ik aan dezelfde universiteit mijn Bachelor in Geschiedenis had behaald. Al vanaf het derde studiejaar heeft de regionale agrarische geschiedenis mij weten te boeien. Tijdens mijn masteropleiding ben ik vooral geïnteresseerd geraakt in de bodemkunde als bron voor onderzoek. Het bestuderen van de open akkercomplexen in Friesland, met speciale aandacht voor de ikkers van Westergeest heeft mij de mogelijkheid geboden om meer thuis te raken in de regionale agrarische geschiedenis, en tevens ervaring op te doen met de praktische kant van de bodemkunde. Graag wil ik mijn begeleider prof. dr. ir. Theo Spek bedanken voor alle inspirerende contactmomenten en ondersteunende commentaren. Dankzij zijn kennis van zaken die hij op enthousiaste manier met mij heeft gedeeld ben ik tot aan de eindstreep gemotiveerd gebleven. Het was dr. Oebele Vries die mij heeft geïntroduceerd in de boeiende geschiedenis van Westergeest en omstreken. -
Nr.10 : Aanlandingsplaats ROUTE “Holwerd”
1 Nr.10 : Aanlandingsplaats ROUTE “Holwerd” Aanlandingsplaats SRWS Waddenzee juni 2015 auteur Abel Spanninga Versie 3.1 2 Nr.10 : Aanlandingsplaats “Holwerd” Onderwerp Omschrijving / bijzonderheden Gemeente Dongeradeel Plaats Holwerd Havennaam Veersteiger Locatie (x,y coordinaten) 187822-601123 / 53°23'43"NB 5°52'50'" Adres Grandijk Postcode 9151AE Categorie A Bereikbaarheid land tweebaans Route land Dokkum via de N356, ferwerd via N357, Ternaard via N358, afslag veerboot Ameland Toegankelijkheid Diverse hekken Beheerder/Sleutelhouder Rederij Wagenborg en hek drijvende steiger RWS Asdrukbeperking Autobrug 45 ton, asdruk max 10 ton Inscheping: laden / lossen Geen kranen, autobrug specifiek voor veerboten Ondergrond omgeving walkant verhard Verlichting ja Grootte open terrein >1 ha Bereikbaarheid water / diepgang 1.5m – LAT / 3.2m -NAP Trailerhelling nee Getij ja Walkant Drijvende steiger RWS oostzijde pier, veerinrichting met autobrug, vast kade westzijde Heli landingsplaats Sportveld Holwerd 189580-598412 / 53°22'.19"NB 5°.54'.24"OL Ziekenhuizen met heliplatform Leeuwarden, Groningen Blusplaats in overleg met nautisch beheerder Nummer haven - Bijzonderheden: Tel Wagenborg 0519 561582 of 0653270456, RWS Centrale meldpost 1.------------------------------------------ 0562-443100. Bereikbaarheid veerdam bij 2.50 m + NAP of meer niet mogelijk 2. Heliport-------------------------------- Officiële landingsplaats 3. Noodlandingsplaats (NLP-Heli)------ Geen Officiële landingsplaats, ter beoordeling van de piloot. 1. 53°22'51.44"N 5°53'31.84"O (X:188604, Y:599518) 2. 53°22'50.61"N 5°53'26.91"O (X:188513, Y:599492) 3. 53°22'43.86"N 5°53'15.33"O (X:188300, Y:599282) Aanlandingsplaats SRWS Waddenzee juni 2015 auteur Abel Spanninga Versie 3.1 3 Holwerd “Veerhaven”Street Map december. -
Van De Protestantse Gemeente Holwerd
van de Protestantse gemeente Holwerd September 2018 Als de duivel je aan je verleden herinnert . herinner hem dan aan zijn toekomst! Kerkelijk centrum ’t Sintrum: Elbasterwei 1A, 9151 KN Holwerd, tel. 561517 Koster en voor inlichtingen en afspraken (incl clubgebouwen): P. v.d. Woude, De Teebus 8, tel. 562002 Organisten: A. Kooistra, Fonteinstrjitte 70, tel. 561212 T.H. v.d. Weide, Conradi-Veenlandstraat 53, Damwoude 0511- 422609 Beheerder: J Acronius, Elba tel. 561517 (‘t Sintrum) en Privé: 561375 of 06-57265747 Inlichtingen over huur en gebruik van t’ Sintrum. Ook voor clubgebouwen, wanneer naast gebruik van lokaliteiten, consumpties worden genuttigd. Kerkelijk werker: G. Riemersma, Brokmui 48, 9101 EZ Dokkum, tel. 297571 - mobiel: 06-52358882 E-mail: [email protected] Consulent: DS. H.F. de Vries Predikant van de Protestantse Gemeente te Dokkum-Aalsum-Wetsens Albertus Nautastrjitte 2, 9145 TC Ternaard Tel.: 0519-571330 / Mob.: 06-12238840 E-mail: [email protected] Willibrorduskerk: Kerkstraat 11, Holwerd Voor inlichtingen en afspraken gastvrouw: A. Patrouilje-Dijkstra, Beyertstrjitte 61, 9151 KE Holwerd tel. 0519-562124 E-mail: [email protected] Begraafplaats: inlichtingen en onderhoud: A.Patrouilje-Dijkstra, Administratie: G. Tamminga, Elbasterwei 18, 9151 KR Holwerd tel. 562440 E-mail: [email protected] Rekeningnr.: NL29FVLB0699769426 Website: Webbeheerdster: Jolanda Heeringa E-mail: [email protected] http://protestantse-gemeente-holwerd.protestantsekerk.net/ Meditatie Dit zal mijn laatste bijdrage zijn voor dit tsjerkeblêd van PKN Holwerd als kerkelijk werker. Dertien jaar lang gereformeerd en iets korter samen; Hervormd en gereformeerd Holwerd. Dertien goede jaren hebben we mogen beleven. Veel lief en leed gedeeld met u. -
Kadernotitie Recreatie En Toerisme Gemeente Dongeradeel
Kadernotitie Recreatie en Toerisme Gemeente Dongeradeel Eindrapport | Vandertuuk Kadernotitie Toerisme en Recreatie Gemeente Dongeradeel Eindrapport Gemeente Dongeradeel College van Burgemeester en Wethouders Postbus 1 9100 AA Dokkum Grontmij | Vandertuuk Nederland bv Drachten, 7 februari 200 8 eindrapport Verantwoording Titel : Kadernotitie Toerisme en Recreatie Subtitel : Gemeente Dongeradeel Projectnummer : 231229 Referentienummer : 03/3347 Datum : 7 februari 2008 Auteur(s) : Corrie de Groot Tim Verver E-mail adres : [email protected] Gecontroleerd door : Tim Verver Paraaf gecontroleerd : Goedgekeurd door : Frank Gort Paraaf goedgekeurd : Contact : Zonnedauw 2 9202 PA Drachten Postbus 91 9200 AB Drachten T +31 512 33 52 33 F +31 512 51 02 00 E [email protected] eindrapport Pagina 2 van 50 Inhoudsopgave Samenvatting................................................................................................................................. 4 1 Inleiding......................................................................................................................... 7 2 Toerisme in Dongeradeel.............................................................................................. 9 2.1 Landschap en Historie .................................................................................................. 9 2.2 Dagrecreatie................................................................................................................ 10 2.3 Verblijfsmogelijkheden............................................................................................... -
Vaargeul Holwerd-Ameland, Aanpakken of Aanmodderen?
2013 Rients Dijkman Vaargeul Holwerd-Ameland, aanpakken of aanmodderen? Een analyse naar de meest geschikte aanbeveling voor het reduceren van de onderhoudskosten voor de vaargeul Holwerd-Ameland Vaargeul Holwerd-Ameland, aanpakken of blijven aanmodderen? Een analyse naar de meest geschikte aanbeveling voor het reduceren van de onderhoudskosten voor de vaargeul Holwerd-Ameland Dit rapport is geschreven door: Auteur, studentnummer: Rients Dijkman 900224001. Opleiding: Kust- en Zeemanagement. Instituut: Hogeschool Van Hall Larenstein, Leeuwarden. Opdracht: Haalbaarheidstudie naar de meest geschikte aanbeveling voor het reduceren van de onderhoudskosten voor de vaargeul Holwerd-Ameland. In opdracht van: Rijkswaterstaat Noord Nederland, Leeuwarden. Eerste begeleider: Leo Bentvelzen. Tweede begeleider: Evelien de Jager. Externe begeleiders: Wim Bogaert, Wout Jan Adema. Plaats, datum: Leeuwarden, juli 2013. Rijkswaterstaat Noord Nederland Zuidersingel 3 8911 AV Leeuwarden Postbus 2301 8901 JH Leeuwarden Telefoon (058) 234 43 44 Hogeschool Van Hall Larenstein Agora 1 8934 CJ Leeuwarden Postbus 1528 8901 BV Leeuwarden Telefoon (058) 284 61 00 Colofon Tekst R. Dijkman. Lay-out R. Dijkman. Foto omslag: Veerboot nabij Holwerd bij ondergaande zon, M van den Berg 2009. Voorwoord In 2008 ben ik gestart met de opleiding Kust- en Zeemanagement in Leeuwarden. Na 5 studiejaren waarin tevens een oriëntatiestage en een projectstage als wel een externe minor hebben plaatsgevonden vormt dit onderzoek de afronding van mijn opleiding in de vorm van een afstudeerscriptie. Tijdens deze scriptie staat het analyseren van aanbevelingen uit het rapport ‘Ameland natuurlijk bereikbaar’ met als doel om de onderhoudskosten voor de vaargeul Holwerd- Ameland te verlagen centraal. Deze opdracht is zelfstandig uitgevoerd waarbij de ken nis en vaardigheden die ik tijdens mijn opleiding heb vergaard in de praktijk worden gebracht. -
Een Onvergetelijk Verjaardagsfeestje
Footgolf Party Breid je feestje uit (min. 8 pers. - duur ca. 2 uur; vanaf 8 jaar) Deze feestjes zijn uit te breiden met de volgende superleuke activiteiten: EEN ONVERGETELIJK Ben jij een echte voetbaltopper? • Knutselen van vlieger, deurhanger, zeilarmbandje of touw letterbord € 3,00 p.p. • Flesje fris 0,5 L • Schaatsen € 3,00 p.p. • 9 holes Footgolf • Kidzmenu € 4,00 p.p. VERJAARDAGSFEESTJE • Penaltyspel • Vuurtoren, houten vrachtwagen of vogelhuisje timmeren € 5,00 p.p. € 11,50 • Medailles voor de winnaars • Footgolf (min. 8 pers.) € 5,00 p.p. p.p. • Kidzmenu • Powerkiten (min. 8 pers.) € 5,00 p.p. • Onbeperkt ranja • Boogschieten (min. 8 pers. - vanaf. 8 jaar) € 5,00 p.p. • Vlotbouwen (min. 8 pers. - vanaf 10 jaar - zwemdiploma verplicht) € 5,00 p.p. • Outdoor Lasergame € 7,50 p.p. Pitch & Putt golfbaan • Meet & Greet met Bollo per feestje € 10,00 De 18-holes Pitch & Putt golfbaan van Landal Esonstad is uniek gelegen aan de oevers van het Lauwersmeer. Goed om te weten De lengte- en hoogteverschillen, vele waterpartijen en • Minimaal 1 week van tevoren reserveren. Na inschrijving kun je speciale hindernissen zorgen voor een leuke uitdaging! uitnodigingskaartjes gratis afhalen bij de receptie. Durf jij het aan? • Per feestje dient 1 volwassene (min. 21 jaar) aanwezig te zijn als begeleiding (2 volwassenen bij meer dan 10 kinderen). • Het meebrengen van eigen etenswaren en drankjes is niet toegestaan. • Schaatsen kan vanaf de kerst- t/m de voorjaarsvakantie. Prijs is inclusief schaatshuur. Schiermonnikoog Ameland Familiedag of bedrijfsfeest? Informatie en reserveringen Naast kinderfeestjes kunt u op Heb je een leuk feestje gezien of heb je andere wensen? Neem dan contact Terschelling Landal Esonstad ook terecht voor een met ons op via tel. -
Historisch Wandelroute Dokkum - Holwerd Afstand: 13 Km Duur: 2,5 Uur Ondergrond: 2,2 Kilometer Van Het Wandelpad Bestaat Uit Grasland
Historisch Wandelroute Dokkum - Holwerd Afstand: 13 km Duur: 2,5 uur Ondergrond: 2,2 kilometer van het wandelpad bestaat uit grasland. 10,8 kilometer van de route gaat over verharde paden en wegen. Honden: Op particulier terrein (de wandelpaden over grasland) zijn honden niet toegestaan. Geopend: Gehele jaar. Bijzondere historische informatie Ontdek het oude Friese terpengebied. Een gebied met een boeiende geschiedenis. Land van François Haverschmidt en Ids Wiersma. Van kerkepaden, schoolpaden en oude boerderijen. Van akkers, weiden en bijzondere verhalen. Prettige wandeling! Deze historische route leidt u door het Friese terpenlandschap dat dateert van voor onze jaartelling. Uit archeologische vondsten blijkt dat delen van deze streek omstreeks 200 voor Christus werden bewoond. Sommige terpen, zoals die van Foudgum, Brantgum en Waaxens ontstonden op een door de zee opgeworpen zandrug. Andere nederzettingen werden op hoger gelegen, opgeslibde delen van het landschap gebouwd. Ze groeiden later door de opeenhoping van mest en afval uit tot behoorlijke woonheuvels die bescherming boden bij hoog water. Pas vanaf de tiende eeuw werden de terpen in deze streek door dijken verbonden. Door afgravingen van de vruchtbare terpaarde zijn veel terpen verloren gegaan. De route Dokkum – Holwerd voert u door een typisch agrarisch landschap met oude boerderijen en verschillende soorten terpen. Een streek waar tal van bekende landgenoten hun voetsporen ach- terlieten. Wat te denken van François Haversmidt (1835 – 1894), beter bekend als de treurdichter Piet Paaltjes, die voorganger was in Foudgum. In het nabijgelegen Brantgum is de bekende Friese kunstenaar Ids Wiersma geboren en getogen. En Dokkum is voor eeuwig verbonden met de naam van Bonifatius, de missionaris die hier in 754 werd vermoord. -
Ontstaan Gang
Wegen Vanaf de jaren ’20 van de vorige eeuw kwam het personenvervoer per autobus en transport per vrachtauto op Ontstaan gang. Sinds de jaren ’30 vervoerde het Dokkumer lokaaltje geen Tot het midden van de 12e eeuw lagen er nauwelijks wegen in personen meer, met uitzondering van een korte periode in 1940. het gebied. Het vervoer tussen de dorpen en boerderijen ging De opkomst van de autobus luidde ook het einde van de tram in. vrijwel uitsluitend over het water. Wel lagen er voetpaden en, In 1947 werd de tramlijn vanaf Dokkum opgeheven. sinds de komst van de eerste kerken in de 8e eeuw, kerkpaden. Na de Tweede Wereldoorlog nam het particuliere autobezit snel In een later stadium legde men op oude kreekruggen wegen toe. Mensen trokken de stad uit en gingen in de dorpen wonen. aan om de dorpen te ontsluiten. Deze wegen concentreerden Het forensenvervoer groeide. Het verharde wegennet werd zich rond de terpen en liepen dood in legere gebieden. Tot in de verbeterd en uitgebreid. Op de oude zeedijken legde men wegen late middeleeuwen waren er nog steeds nauwelijks doorgaande voor lokaal verkeer. Tijdens de ruilverkaveling in de jaren ’60 en landwegen. ’70 van de vorige eeuw legde men verharde wegen aan naar de boerderijen. In 1453 legde men een kloosterpad aan langs een aantal kloosters in Oost-Fryslân. Dit was een van de eerste interlokale landwegen Tot 1972 reden er nog goederentreinen tot aan Dokkum. In 1972 in Fryslân. Vanaf het begin van de 16e eeuw verschenen er werd het baanvak tussen Holwerd en Dokkum gesloten. -
Van De Protestantse Gemeente Holwerd Juni 2021
van de Protestantse gemeente Holwerd Juni 2021 Kerkelijk centrum ’t Sintrum: Elbasterwei 1A, 9151 KN Holwerd, tel. 561517 Koster en voor inlichtingen en afspraken (incl clubgebouwen): P. v.d. Woude, De Teebus 8, tel. 562002 Organisten: A. Kooistra, Fonteinstrjitte 70, tel. 561212 T.H. v.d. Weide, Conradi-Veenlandstraat 53, Damwoude 0511- 422609 Beheerder: J Acronius, Elba 6 tel. 561517 (‘t Sintrum) en privé: 561375 of 06-57265747 Inlichtingen over huur en gebruik van t’ Sintrum. Ook voor clubgebouwen, wanneer naast gebruik van lokaliteiten, consumpties worden genuttigd. Predikant: Da. H.B. Graafland Holwerterdyk 6 9145 RK Ternaard Tel. 0519-347660/ email: [email protected] Willibrorduskerk: Kerkstraat 11, Holwerd Voor inlichtingen en afspraken gastvrouw: A. Patrouilje-Dijkstra, Beyertstrjitte 61, 9151 KE Holwerd tel. 0519-562124 E-mail: [email protected] Begraafplaats: inlichtingen en onderhoud: A .Patrouilje-Dijkstra, Administratie: G. Tamminga, Elbasterwei 18, 9151 KR Holwerd, tel. 562440 E-mail: [email protected] Rekeningnr.: NL28RABO0373712227 Website: A. Hiddema [email protected] http://protestantse-gemeente-holwerd.protestantsekerk.net/ Meditatie Stil set! Oan my de beurt om te skriuwen foar ús Tsjerkeblêd. Yn myn holle hâld it ûngemak fan foarige wike, op Himelfeartsdei my noch tige dwaande. Yn de media hearden we it neamen en wy as Holwerters, doarpsgenoten fan de minsken dy’t it treft witte om wa at it giet. We binne der allegear troch ferslein. Ik moat tinke oan de preek dy’t ik foarich jier yn july holden ha. Ik neamde doe it foarbyld dat ds. van der Bogaard hjir ris brûkte yn in preek. Je rijd over de afsluitdijk en ineens staat daar die brug omhoog. -
QUICKSCAN CULTUURHISTORIE AANLEG MIDDENSPANNINGSKABEL HOLWERD-AMELAND Liander
QUICKSCAN CULTUURHISTORIE AANLEG MIDDENSPANNINGSKABEL HOLWERD-AMELAND Liander 1 JULI 2020 QUICKSCAN CULTUURHISTORIE AANLEG MIDDENSPANNINGSKABEL HOLWERD-AMELAND Contactpersoon SUSAN DE JONG Arcadis Nederland B.V. Postbus 264 6800 AG Arnhem Nederland Onze referentie: D10007162:27 - Datum: 1 juli 2020 2 van 17 QUICKSCAN CULTUURHISTORIE AANLEG MIDDENSPANNINGSKABEL HOLWERD-AMELAND INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING 4 1.1 Aanleiding van het onderzoek 4 1.2 Plangebied en onderzoeksgebied 4 1.3 Doel van het onderzoek 5 1.4 Werkwijze 5 2 BELEID CULTUURHISTORIE 6 2.1 Gemeente Ameland 6 2.2 Gemeente Noardeast-Fryslân 6 2.3 Aanwezige cultuurhistorische waarden 9 2.3.1 Ameland 9 2.3.2 Holwerd 11 3 AANBEVELINGEN 15 3.1 Aanbevelingen 15 4 LITERATUUR 16 COLOFON 17 Onze referentie: D10007162:27 - Datum: 1 juli 2020 3 van 17 QUICKSCAN CULTUURHISTORIE AANLEG MIDDENSPANNINGSKABEL HOLWERD-AMELAND 1 INLEIDING 1.1 Aanleiding van het onderzoek In opdracht van Liander heeft Arcadis Nederland bv een quickscan cultuurhistorie uitgevoerd voor plangebied tracé Holwerd-Ameland (Figuur 1). In deze quickscan worden twee plangebieden op land onderzocht. Figuur 1. Overzichtskaart totaal plangebied tracé Holwerd-Ameland. Bij de uitvoering van de voorgenomen ontwikkelingen kunnen mogelijk cultuurhistorische waarden worden verstoord. De quickscan heeft als doel inzicht te verschaffen in de aanwezige cultuurhistorische waarden die zich in de plangebieden bevinden. De werkzaamheden binnen het plangebied betreffen het aanleggen van middenspanningskabels. Op de landgedeelten zullen de kabels op een maximale diepte van 1,5 meter onder maaiveld worden gelegd middels met open ontgraving. De breedte van de kabelsleuf bedraagt maximaal 1,5 meter. De diepte van de kabels onder de Waddenzee is nog niet bekend, hoogstwaarschijnlijk door trenching of fluidisatie zal de kabel door het Wad worden getrokken. -
Ontgonnen Verleden
Ontgonnen Verleden Regiobeschrijvingen provincie Friesland Adriaan Haartsen Directie Kennis, juni 2009 © 2009 Directie Kennis, Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Rapport DK nr. 2009/dk116-B Ede, 2009 Teksten mogen alleen worden overgenomen met bronvermelding. Deze uitgave kan schriftelijk of per e-mail worden besteld bij de directie Kennis onder vermelding van code 2009/dk116-B en het aantal exemplaren. Oplage 50 exemplaren Auteur Bureau Lantschap Samenstelling Eduard van Beusekom, Bart Looise, Annette Gravendeel, Janny Beumer Ontwerp omslag Cor Kruft Druk Ministerie van LNV, directie IFZ/Bedrijfsuitgeverij Productie Directie Kennis Bedrijfsvoering/Publicatiezaken Bezoekadres : Horapark, Bennekomseweg 41 Postadres : Postbus 482, 6710 BL Ede Telefoon : 0318 822500 Fax : 0318 822550 E-mail : [email protected] Voorwoord In de deelrapporten van de studie Ontgonnen Verleden dwaalt u door de historisch- geografische catacomben van de twaalf provincies in Nederland. Dat klinkt duister en kil en riekt naar spinnenwebben en vochtig beschimmelde hoekjes. Maar dat pakt anders uit. Deze uitgave, samengesteld uit twaalf delen, biedt de meer dan gemiddeld geïnteresseerde, verhelderende kaartjes, duidelijke teksten en foto’s van de historisch- geografische regio’s van Nederland. Zo geeft het een compleet beeld van Nederland anno toen, nu en de tijd die daar tussen zit. De hoofdstukken over de deelgebieden/regio’s schetsen in het kort een karakteristiek per gebied. De cultuurhistorische blikvangers worden gepresenteerd. Voor de fijnproevers volgt hierna een nadere uiteenzetting. De ontwikkeling van het landschap, de bodem en het reliëf, en de bewoningsgeschiedenis worden in beeld gebracht. Het gaat over de ligging van dorpen en steden, de verkavelingsvormen in het agrarisch land, de loop van wegen, kanalen en spoorlijnen, dijkenpatronen, waterlopen, defensielinies met fortificaties.