Langetermijnoplossingsrichtingen Na 2030
1 › Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 bereikbaarheid Langetermijnoplossingsrichtingen Rijkswaterstaat Provincie Fryslân Gemeente Noardeast-Fryslân Gemeente Ameland 6 december 2019 Am ela
na 2030 nd Inhoudsopgave
1 Aanleiding en opzet 3 Bijlage 1: Betrokken partijen 25 Bijlage 2: Begrippenlijst 26 2 Randvoorwaarden – morfologie en beleid 4 Bijlage 3: Matrix met vervoersoplossingen 29 2.1 Morfologische ontwikkelingen 4 2.2 Beleidsuitgangspunten overheden 5 2.2.1 Natuur 6 2.2.2 Economie 6 2.2.3 Toerisme en recreatie 6 2.2.4 Bereikbaarheid 6 2.2.5 Leefbaarheid, circulariteit en ruimtelijke kwaliteit 6 2.3 Energietransitie 7 2.4 Conclusies morfologie en beleidsuitgangspunten 7
3 Systeemanalyse, expertinterviews en alternatieve vertrek- en aankomstlocaties 8 3.1 Systeembeschrijving en knoppen 9 3.2 Interviews experts 9 3.3 Mogelijke vervoersoplossingen 11 3.4 Alternatieve vertrek- en aankomstlocaties varende oplossingen op basis van morfologische kansrijkheid 13 3.5 Synthese en conclusies 14
4 Oplossingsrichtingen, infrastructurele consequenties en doorrekening 16 4.1 Oplossingsrichtingen 16 4.2 Oplossingsrichting 1 – Optimalisatie van het bestaande 17 4.3 Oplossingsrichting 2 – Verplaatsen van de vertrek- en aankomstlocatie 18 4.4 Oplossingsrichting 3 – Geen varende oplossing 19 4.5 Financiële doorrekening oplossingsrichtingen 21
5 Vervolg 22
6 Samenvatting 23 Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 bereikbaarheid Langetermijnoplossingsrichtingen
› 2 3 › Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 oplossingsrichtingen zijn. die pastbij toekomstige vervoersinnovaties. Dit kunnen varende of niet-varende richtingen zijngerichtopeen infrastructuur voor eenbetrouwbare verbinding het technisch, ecologisch, bestuurlijkenmorfologisch haalbaaris.Deoplossings- voor debereikbaarheid van Amelandvanaf 2030.Metkansrijk wordt bedoelddat De voorliggende notitieheeftalsdoelomte komen tot kansrijke oplossingsrichtingen vormt daarmeeeennatuurlijkmoment voor veranderingen van hethuidige systeem. waarin dehuidigeconcessie voor hetpersonenvervoer naarAmelandafloopt.Hetjaar2030 de van einde van Amelandopdelangetermijn. Hetonderzoekrichtzichopdeperiodena2029,hetjaar het voor concrete De Rijkswaterstaatop gestart methetzoeken naaroplossingsrichtingen voor debereikbaarheid mogelijk worden.” als richten vaarroute. de moeten zoveel Eind 2018zijndegemeenten AmelandenNoardeast-Fryslân,en deprovincie Fryslân en moeten zullen zich zal gerealiseerd visie langetermijnvisie Die toekomstvisie vlootsamenstelling concessie wordt die de wal. duurzame huidige vaste vanuit een de en Geconcludeerd naar vervoersbehoefte, maatregelen verder). Ameland en onderzoek tussen een toekomstige (2030 de met termijn verbinding worden de langere voor moet de voor gestart er dat oplossing duurzame eindadvies devolgende aanbeveling: stabiele(re) enbetrouwbare vaarverbinding van ennaar Ameland.Daarnaastbevat het Het eindadviesbevat eenpakket aansamenhangendekortetermijnmaatregelen voor een Ameland enHolwerd. In2016isheteindadviesOPPopgeleverd. voorkeursoplossing voor eenbetrouwbare verbinding tussen de aanleiding.Hetdoelvan hetOPPwas eenbreed gedragen Holwerd –Ameland(OPP).Forse vertragingen waren hiervoor Waterstaat gestart methetOpenPlanProces vaarverbinding In 2015isinopdracht van deminister van Infrastructuur en Aanleiding enopzet 1 “De onderzochte oplossingsrichtingen bieden geen geen bieden oplossingsrichtingen onderzochte “De dorpsraden enondernemers.Dezeorganisaties zijn verenigd ineenadviesgroep die Deze notitieistot stand gekomen metparticipatievan maatschappelijke organisaties, bijlage 2. Voor uitlegover indezenotitiegebruikte termen iseenbegrippenlijstbijgevoegd in het Waddengebied 2050enhetProgramma naareenRijke Waddenzee. De inhoudvan dezenotitieisinlijnmetde voorgestelde keuzes van deAgenda voor oplossingen enlogistiek. zijn experts geïnterviewd voor nieuwe inzichten ophet terrein van morfologie, vervoers de bewoners van Amelandendevaste wal inhoudelijkkunnenmeedenken. Daarnaast partijen. Opbewonersavonden (16april,10september en18september 2019)hebben de stuurgroep adviseerde. Inbijlage1iseen overzicht opgenomen van debetrokken Vervolg.4. 3. 2. 1. Deze notitiebestaat uitdevolgende hoofdstukken: Oplossingsrichtingen, infrastructurele consequenties endoorrekening; Systeemanalyse, interviews enalternatieven; Randvoorwaarden –morfologie enbeleid;
- 4 › Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 › Het documentbeschrijftde volgende morfologische ontwikkelingen: termijn lange 2030 de bij Ameland bereikbaarheid gevoegd. Achtergronddocument - Ameland oplossingsrichtingen Vaarweg uitgangspunten Ameland endevaste wal ishetvolgende documentopgesteld: “ Over demorfologische ontwikkelingen oplange termijn inde Waddenzee tussen jaren door. Dit proces isaldecennia aandegangengaatnaarverwachting nogtientallen gevolg van menselijke ingrepen isde Waddenzee opzoeknaareennieuwe balans. kleiner geworden. Hierdoor heefthetwater van deWaddenzee minderruimte. Mede als overstroomden delen van Noord-Nederland. Doormenselijke ingrepen isde Waddenzee verder stromen, detoenmalige ZuiderzeeenLauwerszee in.Bijhogere waterstanden deze waterstaatswerken hadhetwater meerruimte: hetkon vanuit deNoordzee aanleg van deAfsluitdijk hebbende Waddenzee sterk veranderd. Vóór deaanleg van De afsluitingvan deLauwerszee, deaanlegvan dijken langsde Friese kustende 2.1 Morfologische ontwikkelingen een optieomhetbeleidaante passen. beleid eenkansrijke oplossingsrichtingbelemmeren, danishet Waddenzee enhetbeleidvan deoverheden. Mochtbestaand plaatsvindt. Dezerandvoorwaarden zijn:demorfologie van de het toekomstige vervoer tussenAmelandendevaste wal Dit hoofdstuk beschrijftde randvoorwaarden waarbinnen morfologie enbeleid Randvoorwaarden – De algeheletrend isdatindeWaddenzee een gestage opvulling plaatsvindt. 2 ”. Ditdocumentisbijdezenotitie Morfologische Morfologische
› › › › › › › ›
zeven millimeter perjaar; omhoog. Destijging van dezeebodeminperiode1990–2011bedraagt gemiddeld enige millimeters, tot eenpaarcentimeter (vooral devastelandskwelders), perjaar opgehoogd. Hetwad tussenAmelandendevaste wal komt momenteel gemiddeld Hierdoor wordt debodemopgrote delen,vooral langsdevastelandskust, stijging groter wordt dandebodemstijging Dit betekent datbijde extremere klimaatscenario’s pas vanaf 2100dezeespiegel- te gaan.Hetkombergingsgebied van Amelandheefteensterk ‘meegroeivermogen’. baggertrajecten; wordt denatuurlijke doorsnede van degeulkleiner. Ditleidt tot langer wordende kwestie van vraag naarsedimentindeWaddenzee; achterblijft, wordt nietbepaalddoorhetaanbod van zandopdekust.Hetiseen ophoging of verlanding van deWaddenzee. Hoeveel zandmeenaarbinnengaaten aan danaf; vloedstroom issterker dan deebstroom. Hierdoor voert devaargeul meersediment tot gevolg; op vollopen van degeulmetsedimentdoorstorm toe. Ditheeftmeeronderhoud de geulterecht. Doorhetgroter wordend vanggebied voor sedimentneemtdekans vanggebied voor sediment.Vanuit ditgebiedkomt hetsedimentmakkelijk ensnelin en zandplaats; en vaste wal ligt.Daarzijndestroomsnelheden laagenvindtsedimentatie van slib verzandt daardoor over eensteeds langertraject metmeerbaggerinspanningtot gevolg; gebeurt ookinhetzuidelijke deel van de vaargeul tussenHolwerd enAmeland.Degeul omvang van degeulenaf. Hetwad wordt enhetgetijdevolume ‘droger’ neemtaf. Dit kombergingsgebied drastisch afgenomen; (Afsluitdijk enafsluiting Lauwerszee) isgedurende deafgelopen eeuwen het in ganggezet.Doorlandaanwinningswerken (kwelderwerken) enbedijkingen Het proces van verlanding isinhetverleden mededooringrijpen van demens Bodemdaling enzeespiegelstijging zijnmomenteel tegering om de verlanding tegen Door dezeomstandigheden verzandt devaargeul over eensteeds grotere lengte en Er zijngeenindicatiesdatzandsuppletiesaandeNoordzeekust zorgen voor Door morfologische veranderingen isdevaargeul vloeddominantgeworden: de Tegelijkertijd zorgt het toenemendeoppervlakaanplaten vooreen groter wordend Dit proces wordt versterkt doordat devaargeul dichtbijhet wantij tussenAmeland Door deverlanding breiden platen enkwelders zichuitenneemthetaantal ende 5 › Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 sediment. Degeul vraagt daarom om steeds meeronderhoud, waardoor het moeilijker Dit zorgt voor eenhogere baggerinspanningen eengroter wordend vanggebied voor met alsgevolg eenkleinerwordende geuleneentoenemend oppervlakaanplaten. wegbrengen –nogenigeuitkomst bieden.Oplangere termijn gaatde verlanding door vloedgeulen openhouden,innovatieve baggermethoden enbaggerspecieverder Het gevolg isdatdekomende tienjaarverbetermaatregelen inbaggeren –zoals › › › Ook hetbaggeren heefteffecten en toenemende problemen: De Daardoor verlagen destroomsnelheden indegeul,metmeersedimentatie tot gevolg. met deafgesproken Natura 2000-enKaderrichtlijn Water-doelen voor de Waddenzee; leidt tot eenverdergaande verstoring van flora en fauna. Ditstaat opgespannen voet bodem wordt over langere trajecten verstoord endevertroebeling wordt sterker. Dit fysieke, technische enfinanciëlegrenzen aan; risico opvertragingen. Hetverder verhogen van dezebaggerinspanningloopttegen baggerschepen indevaargeul belemmeren dedoorgang voor deveerdienst metextra is ervoortdurend baggerwerk noodzakelijk, vaak zesdagenper week. Meerdere mee. Hetcontinu baggeren van degeulistechnisch moeilijk te realiseren. Nual Met detoename van hetbaggerwerk neemtdedrukophetecosysteem toe. De De toename van baggerwerk over eengrotere lengte brengt beperkingenmetzich afmetingenvan degebaggerde geulzijnaanzienlijk groter dandegeul vannature is. grote beleidswijzigingen verwacht. vervoersoplossing. Erworden voor dezeonderwerpen indeaankomende jaren geen provincie Fryslân enderijksoverheid, die van invloedzijnopde toekomstige beleidsuitgangspunten van degemeente Ameland,gemeente Noardeast-Fryslân, De beleidsuitgangspunten indezenotitiezijneenselectie van relevante vastgestelde 2.2 Beleidsuitgangspunten overheden ecosysteem toe. wordt omgaranties te geven voor eenbevaarbare geul.Hierdoor neemtdedrukophet 10. 9. 8. 7. 6. 5. 4. 3. 2. 1. Onder andere devolgende documenten zijngebruikt: Streekplan provincie Fryslân. Provinciaal Verkeers- enVervoersplan Fryslân; Vervoersvisie gemeente Noardeast-Fryslân; Economische visiegemeente Ameland; Beheer- enOntwikkelplan Rijkswateren 2016–2021; Vervoerconcessie Waddenveren; Natura 2000beheerplan Waddenzee; Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte; De nota Zoute Veren; Planologische kernbeslissing (PKB)Waddenzee; 6 › Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 › › › 2.2.3 Toerisme enrecreatie › › › › 2.2.2 Economie › › › › › 2.2.1 Natuur en ruimtelijke kwaliteit. voor dethema’snatuur, economie, toerisme enrecreatie, bereikbaarheid, leefbaarheid Hieronder volgt een opsomming van de beleidsuitspraken uit bovenstaande documenten en betaalbaar; staat centraal; aandacht voor eilanderjongeren ennieuwkomers met economische binding. soorten verbindingen. Veel kan inhetdigitale tijdperk vanuit huis worden gedaan; autonome groei of krimpkunnenfaciliteren; Ten opzichte van dehuidigevervoersaantallen moetdenieuwe vervoersoplossing in alleleeftijdsgroepen enin verschillende verbanden; voldoen aanbovenstaande beleidsuitgangspunten. waterhuishouding; te voldoen aandegeldendekwaliteitsnorm volgens hetnationalebeleidvoor de daarmee inverbinding staande havens worden verspreid. Dezebaggerspecie dient de Waddenzee alleenbaggerspecieafkomstig uitdeWaddenzee enderechtstreeks ontwikkelen (Kaderrichtlijn Water-doelen, Natura 2000); weidsheid, duisternis ennatuurlijkheid; worden. Dekernwaarden van dezehoofddoelstelling zijn:openhorizon,rust, betekent datdedynamiekvan deWaddenzee zominmogelijk verstoord moet De overtocht iscomfortabel (bagageafhandeling, verplaatsing opheteiland) Bewustwording van dekernwaarden (rust,ruimte, duisternis, openheid,natuur) Ameland zetinopkwaliteit endiversiteit indoelgroepen; Er wordt ingezetopduurzameenflexibele woonvoorzieningen metspecifieke Er iseengroen ondernemersklimaatopheteilanddatgebruikmaaktvan alle Ameland kent eentwaalfmaandeneconomie meteenpiekinhethoogseizoen. Toerisme isessentieelvoor deeconomie van Ameland.Amelandontvangt toeristen Er iseenWet Natuurbeschermingsvergunning nodigvoor activiteiten dieniet Baggerslib wordt verspreid opvaste verspreidingslocaties indeWaddenzee. Ermagin De vaargeulen volgen zoveel mogelijkdenatuurlijke dynamiek; De waterkwaliteit moetverbeterd worden, flora en fauna moeten herstellen en De hoofddoelstelling voor deWaddenzee isnatuurbehouden-ontwikkeling. Dit
› 2.2.4 Bereikbaarheid › › › › › › 2.2.5 Leefbaarheid,circulariteit en ruimtelijke kwaliteit › › › › › › › als onderdeel van hethoofdwegennet. Bereikbaarheid van havens eneilandenis gewenst. grondstoffen en over hetgebruik van duurzamebronnen van energie, watergebruik, circulariteit ombrede welvaart te bereiken. Circulariteit gaatover hethergebruik van gewaarborgd; vergezichten datbehoudenblijft; de Waddenzee; het gebied; op heteilandte verplaatsen. Hierbijishetopenbaar vervoer deeerste modaliteit; bereiken vanuit Leeuwarden, Groningen enDokkum,deWaddenzee over te steken en dicht mogelijkbijde verbindinggelegen, dusnietinhetdorpHolwerd; dorpskern Holwerd heen; eiland zijnhierbij kaderstellend voorde verbinding; betaalbaar, betrouwbaar enfinancieel gezond. Debehoefte enontwikkeling van het eilandbevolking toereikend zijn.Oftewel, de verbinding is regulier, structureel, gehouden opeenzodanigewijze,datdeze verbindingen voor hetpubliekende meter beneden NAP; meter, maximum bodembreedte 60meter, streefdiepte 3,80meter, baggerdiepte 4 gewaarborgd; Er iseendegelijke, duurzameen toekomstbestendige verbinding methet vasteland Meer spreiding over enverbreding van hettoeristisch seizoenvan degroei is Bij deontwikkeling van het toekomstig vervoersconcept wordt gestreefd naar Op Amelandzijnde voorzieningen (basisonderwijs,zorg, betaalbare huisvesting) De Waddenzee iseenuniekintergetijde watersysteem metkwelders en Om deopenheidvan hetgebiedte behouden,wordt ernietgebouwd in Ontwikkelingen versterken decultuurhistorische envisuelekernwaarden van In 2030functioneerthetinfrastructuurnetwerk klimaat- en energieneutraal. Er iseenketen van modaliteiten meteenloket eneenvervoerketen omheteilandte De parkeervoorziening aandevaste wal isonderdeel van deketenmobiliteit eniszo Aan devaste wal gaatverkeer richtingdeverbinding naarheteilandomde Het varen metluchtkussenvoertuigen isniettoegestaan; Het personenvervoer tussenhetvasteland endeWaddeneilanden wordt instand De afmetingenvoor devaargeul naarAmelandzijn:minimumbodembreedte 50
het behoud en versterken van de biodiversiteit, sociale inclusiviteit en het welzijn 2.4 Conclusies morfologie en beleidsuitgangspunten van bewoners In de voorgaande paragrafen zijn de morfologische ontwikkelingen en de beleids- › De ruimtelijke structuur, zoals die wordt gevormd door de bebouwing van uitgangspunten geschetst. Op basis hiervan wordt geconcludeerd dat een toekomstige het beschermde dorpsgezicht in Holwerd, staat aan de vaste wal centraal; vervoersoplossing tussen Ameland en de vaste wal aan de volgende voorwaarden dient › Het maritiem erfgoed in de Waddenzee (scheepswrakken, gezonken nederzettingen) te voldoen: moet behouden blijven; › De Waddenzee is een UNESCO Werelderfgoed met als hoofddoelstelling › De relatie tussen kust en eilanden wordt versterkt; natuurbehoud en natuurontwikkeling. De impact op de natuur dient minimaal › Er is een optimale (digitale) bereikbaarheid. gehouden te worden. De kernwaarden open horizon, rust, weidsheid, duisternis en natuurlijkheid staan centraal; 2.3 Energietransitie › De morfologie is een autonoom proces dat leidend is voor een toekomstige Nederland bevindt zich in een transitie naar een duurzame energievoorziening. vervoersoplossing. Op lange termijn gaat de verlanding door; Steeds meer vervoersoplossingen ontwikkelen alternatieven die aangedreven worden › De geul vraagt door verdergaande verlanding steeds meer onderhoud, waardoor de door niet-fossiele energiebronnen en emissieloze motoren. Ook de uitspraak uit het garanties voor een bevaarbare geul afnemen. Hierdoor neemt het baggerwerk toe Klimaatakkoord dat er vanaf 2030 geen auto’s op fossiele brandstoffen meer worden met (nog) meer druk op het ecosysteem (wadbodem, emissies) als gevolg; verkocht, kan ertoe leiden dat er andere soorten aandrijvingen komen. › Toerisme is essentieel voor de economie van Ameland. Meer spreiding over en verbreding van de groei van het toeristisch seizoen is gewenst; In deze notitie is er daarom voor gekozen om geen uitspraak te doen over het › Uitgangspunt is een toekomstbestendige en vraaggestuurde verbinding met type aandrijving van de vervoersoplossingen. De in deze notitie beschouwde het vasteland. In 2030 functioneert het infrastructuurnetwerk klimaat- en vervoersoplossingen worden duurzaam aangedreven en zijn, afhankelijk van energieneutraal, wordt een varende oplossing duurzaam aangedreven en wordt technologische ontwikkelingen emissieloos. Hiervoor is gekozen vanwege onzekerheid gestreefd naar circulariteit om brede welvaart te bereiken; op het gebied van technologische en maatschappelijke ontwikkelingen op dit vlak. Bij › De ruimtelijke structuur, zoals die wordt gevormd door het beschermde dorpsgezicht de aanbesteding van een varende vervoersoplossing moet, afhankelijk van de stand van van Holwerd, staat aan de vaste wal centraal; technologie, de keuze gemaakt worden voor een type aandrijving waarbij gestreefd › De Waddenkust heeft in de samenhang met Ameland een groeiende toeristische wordt naar circulariteit. potentie. rheid Ameland na 2030 Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaa Langetermijnoplossingsrichtingen
› 7 8 › Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 vertrek- enaankomstlocaties erzijn. hoofdstuk inopwelke vervoersoplossingen enalternatieve over hetprobleem endeoplossing.Vervolgens gaat het worden. Ookschetsthethoofdstuk debeelden van experts en inzichtelijk te maken aan welke knoppengedraaid kan opgebouwd dooreersthetsysteem schematisch te beschrijven systeem tussenAmelandendevaste wal. Hethoofdstuk is Dit hoofdstuk biedteensysteemanalyse van hetvervoers- en aankomstlocaties alternatieve vertrek- expertinterviews en Systeemanalyse, 3
9 › Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 weergegeven: De mobiliteit tussenAmelandendevaste wal kan als volgt schematischworden 3.1 Systeembeschrijving enknoppen Figuur 1:Schematischeweergave mobiliteitssysteem Ameland De locaties Aen Bkunnenverplaatst worden (westwaarts, oostwaarts, functioneert, heeftditeenbetrouwbare enstabiele verbinding tot gevolg. en frequentie. Ditkan zowel over, dooralsonderdeWaddenzee. Alsditsysteem optimaal vastewalzijde) viaeen route naarlocatieB(opAmeland)gaatmeteenbepaaldesnelheid Het figuurhiernaastlaatziendateensoortstroom (personen,goederen) van locatieA(aan van dezebeeldenenmeningennaarinputvoor debereikbaarheid van Amelandna2030. bevatten beeldenenmeningenvan experts. Deconclusies nadekaders zijnde vertaling In onderstaande kaders zijndeuitkomsten van dezesessiesbeschreven. De kaders opgenomen van geïnterviewden. mobiliteitssysteem endetoekomstige oplossingen.Inbijlage1iseen overzicht kapiteins eninnovatieve denkers omeenreflectie te krijgenophethuidige Er zijninterviews gehoudenmet vervoerders, logistieke ondernemers, kennisinstellingen, 3.2 Interviews experts Knop 5: Knop 4: Knop 3: Knop 2: Knop 1: het systeem aandevolgende knoppengedraaid worden: landinwaarts, zeewaarts) enderoute kan worden verlegd. Daarmeekan in › Wat isvolgens udeproblematiek van hetsysteem? › › › 5 5 5 5 wensen hebben; bemoeilijkt eenoplossing,omdat de verschillende doelgroepen verschillende Het vaarschema iste krap opgezet.Hetnietsplitsen van vervoersstromen uursdienstregeling lijken nietlanger verenigbaar; De combinatie van detoenemende verzanding enhethuidigeschipmet een in hetverleden isopgezetpastdaarnietlangerbij; De problemen zitten indeveranderende omstandigheden. Hetsysteem zoals ondiepe continu te baggeren vaargeul; combinatie van eenvastomlijnde concessie, deuursdienstregeling ende De problemen methetmobiliteitssysteem van ennaarAmeland liggenineen
aantal over te zetten personen(bewoners entoeristen) vertreklocatie vaste wal aankomstlocatie Ameland frequentie aantal over te zetten goederen (auto’s envracht)
10 › Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 › › › › › › › › › › Welke innovatieve oplossingen zietu? › › › 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 van duurzaamheid; Maak slimmekoppelingen metandere activiteiten opheteilandgebied via deNoordzee; goederenstromen naarheteiland,eventueel incombinatie metbevoorrading (vorm van stadsdistributie). Ditprincipezoutoegepast kunnenworden opde materiaal centraal inNederlandomheteenkeer te verschepen naarVlieland Leer van evenementen zoalsInto TheGreat WideOpen:zij verzamelen hun openbaar vervoer enkan deomkeertijd van deboot verminderen; Door bagageontzorging zoudereiziger misschieneerder reizen methet overzichtelijk gebied voor een experiment; vervoer van deurtot deur. Deeilandenzijneenmooiafgebakend en Fungeer alsFriese Waddeneilanden gezamenlijk alsproeftuin voor bagage- overtocht nietlanger hoeven te maken; Introduceer eendeelautosysteem voor deAmelander, zodateilanderauto’s de centraal puntindeprovincie envervoer toeristen van daaruitnaarheteiland; Het scheidenvan determinal- enparkeerfunctie biedtkansen. Parkeer opeen Denk daarbijookaanminderauto’s overzetten; De oplossingligtinkleinere schependievarend gehoudenkunnenworden. harde infrastructuur inhetwad; af. Redenen zijnondermeerhorizonvervuiling endeaanleg van nietgewenste, Een vaste verbinding eneenluchtverbinding vallen omverschillende redenen Een uitkomst indevorm van eenveerverbinding ishetmeestwaarschijnlijk. buissystemen. Deverwachting isdatdeoplossing varen zalblijven; Er zijntwijfels over oplossingenzoals hovercrafts, kabelbaansystemen en leiden niettot acceptabele oplossingen; Innovatieve oplossingenzoalszeppelinsof eenvaste verbinding alseendam dynamisch isendeoplossingmoetmeebewegen metdenatuur. het probleem zijnhetprobleem. Ermoetgeaccepteerd worden dathet wad De verschuiving van hetwantij, dedynamiek van het wad endeperceptie van gesitueerd isniettoekomstbestendig; Het feit datdeaanlegsteiger opdeplekvan devroegere verbindingsdam is de betrouwbaarheid; De ontoereikende informatievoorziening voor dereiziger iseenprobleem voor
› › › › › › › › › Op basisvan deinterviews worden de volgende conclusies getrokken: › › › › › › 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 grotere betrouwbaarheid enbetere bezettingvan deboot; Verbeteren van decommunicatie eninformatievoorziening: ditleidttot een en heteiland; ‘s nachtsopladen,enhetenkel toelaten van elektrischevoertuigen opdeboot Focus opelektrischeoplossingen: elektrischeschepenenhovercrafts die van debootworden verkort; Door hetvervoeren van defietsen van reizigers op karren kan deomkeertijd luchtverbinding, kabelbaansystemen enbuissystemen. Niet kansrijk zijn:zeppelins,een vaste verbinding over het water, een fossiele brandstoffen; Ga voor eenduurzameoplossing.Ditbetekent eenoplossingdienietvaart op (eilanddistributie) eneenbetere openbaarvervoerverbinding naardeterminal; voor bagagevervoer (ontzorging), slimmere concepten van bevoorrading en deparkeerfunctie, eendeelautosysteem opAmeland, eennieuwconcept vracht. Hierbij kan gedacht worden aanhetscheiden van de terminalfunctie dit omalternatieven voor hetvoor- ennatransport enhetoverzetten van Indien decapaciteit aangepastwordt voor vrachtverkeer en/of auto’s, vraagt voor enkel personen en hetbeperken van hetaantal over te zetten auto’s; veerverbinding. Dezeverbinding bestaat waarschijnlijk uitmeerkleinere schepen De verwachting isdatdeoplossingeenvarende oplossingisindevorm van een voor dereiziger geeftmeerruimte voor eenoplossing; Het splitsenvan vervoersstromen enhetverbeteren van deinformatievoorziening het systeem van detoekomst; omstandigheden inhetmorfologisch systeem. Hethuidigevervoerssysteem isniet De problematiek van debereikbaarheid wordt veroorzaakt doordeveranderende Bekijk eendrijvende pierdie verlengden weeringekort kan worden. Zorg voor meereilandhoppenenhetapartvervoeren enbezorgen van bagage; Innoveer hetbaggeren; afnemende autobezit onderjongeren; Verbeter de(openbaarvervoer)verbinding naarHolwerd toe vanwege het Zet alleenpersonen,of een kleinecapaciteit aanvoertuigen, over; Verminder hetaantal keer datvracht wordt overgezet;
11 › Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 Hovercraft: 6 Catamaran 5 Draagvleugelboot: 4 3 Sneldienstboot 2 boot Huidige 1 vermeldt. vervoersoplossing. Ter illustratie wordt bijelke vervoersoplossing deze referentie De onderstaande vervoersoplossingen zijngeïdentificeerd opbasis vaneen referentie decennia. bijhorende infrastructuur moetruimte blijven voor eventuele innovaties inde komende onderstaande vervoersoplossingen dieallemaalemissielooszijn.Indeuitwerking voor de nog innovatie plaatszalvindenindekomende periode,isgekozen omte werken met Uitgaande van degeconstateerde ontwikkeling uitparagraaf 2.3enhetfeit dater auto’s opgaan. vervoersoplossing dieover deverbinding gaat.Desoortvervoersoplossing bepaaltof er (bewoners entoeristen)’ en‘frequentie’ hangensamenmetdecapaciteit van de gedraaid kan worden. Deknoppen‘aantal goederen (auto’s envracht)’, ‘aantal personen In paragraaf 3.1 zijnvijfknoppenbinnenhetmobiliteitssysteem gedefinieerd waaraan 3.3 Mogelijke vervoersoplossingen Griffon Hoverwork BHTSeries; uitgegaan dathierop zowel personenalsvracht enauto’s kunnen.Dereferentie isde Ropax Ferry 4512; een relatief hogesnelheidvan 37kilometer peruur. Dereferentie isdeDamenFast (diepgang 1,6meter) inhetwater met eenbeperkte weerstand. Decatamaran haalt is beperktgeschiktvoor auto’s of vracht (20auto’s) enheeft2diepe‘vleugels’ diepgang heeftvan ongeveer meter. 4,6 De referentie isdeKometa B-Type; vaargeul metgrote diepte vanwege hetfeit datbijlagesnelheiddebooteen meer dan40kilometer peruuropvleugelste staan. Hetvaartuig vraagt omeen geschikt isvoor auto’s of vracht. Dedraagvleugelboot komt bijeensnelheid van De referentie isdeSeaBubble; zeewaardig, meteencapaciteit van 4personen,nietgeschiktvoor auto’s of vracht. de Fostaborg, huidigesneldienstboot; snelheid van 40kilometer peruureneendiepgangvan 1,25meter). Dereferentie is capaciteit voor 1200personenen72auto’s. Dereferentie isdeM.S.Oerd; Vaartuig metfoilvinnen : ditiseenbootmetcapaciteit van 158personen.Hetvaartuig ditiseenbootopluchtkussen dieover hetwater gaat.Erisvan : ditisdehuidigebootmeteendiepgangvan 1,70 meter eneen : ditiseensneldienstbootmetcapaciteit van 48personen, een ditiseenbootmetcapaciteit van 110personendieniet : ditiseencompact vaartuig (diepgang1meter), Kabelbaan: 7 Brug: 8 voor passagiers. kabelbaan overzees heeftlastvan deaanwezige wind metinstabiliteit enturbulentie een brugvoor belemmeringenindeWaddenzee voor deaanwezige scheepvaart. Een de kernwaarden van hetgebied enzonderaanlegvan pijlersinhet water. Daarbijzorgt Zowel eenbrugalskabelbaan vallen afomdatzeeente grote inbreuk vormen op maken dienthetbeleidvoor luchtkussenvoertuigen te worden aangepast. wordt ontwikkeld, kan dehovercraft eenkansrijk alternatief zijn.Omditmogelijk te hovercraft isgeenbestaande oplossing,maarindieneengeluidloze, elektrischevariant als aanvullingopandere vervoersoplossingen vanwege debeperkte capaciteit. De met dekernwaarden van hetWaddengebied. Het vaartuig metfoilvinnen iskansrijk staan. Hetextra baggerwerk en deverstoring dieoptreedt bijdezesnelheidzijninstrijd diepte van devaargeul endesnelheid diedebootnodigheeftomopzijnvleugels te snelheid, of capaciteit. Dedraagvleugelboot isnietkansrijk vanwege debenodigde Sommige vervoersoplossingen zijnminder kansrijk ofongewenst op grond van ecologie, voordelen ennadelenhebben,maarspecifiek voor soorten stromen. daarbij als0-scenario opgenomen.Dematrixlaatziendatalle vervoersoplossingen hun kansrijkheid voor de verbinding tussenAmelandende vaste wal. Dehuidigebootis op hetterrein van mobiliteit enbetrokken partijenkwalitatief zijnbeoordeeld opde In bijlage3iseenmatrixopgenomen waarin de vervoersoplossingen dooradviseurs Vliegtuig: 10 Tunnel: 9 aanlandingen opdehuidigeweginfrastructuur. Dereferentie isdeSontbrugnabij in Londen; vervoersoplossing vraagt ompijlersin het water. De referentie isdeEmirates AirLine verbinding over hetwater over dekortst mogelijke afstand wordt gevormd. Deze Ameland Airport. vanaf eenbestaand (militair) vliegveld (Leeuwarden, Groningen, Lelystad) naar Øresundtunnel nabij Kopenhagen; Waddenzeedijk enaangesloten opdehuidige weginfrastructuur. De referentie isde Kopenhagen; een verbinding over dekortste afstand metpijlersinhet water en een verbinding onderdeWaddenzee door, bovenkomend achter de eenverbinding voor negenpersonen(referentie Britten-Norman Islander) ditiseenverbinding methangendecabinesvoor personen,waarbij de 12 › Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 › › Dit leidttot devolgende mogelijke vervoersoplossingen perstroom: tol waar hetautoverkeer doorheengaat(zoalsonderdeWesterschelde). tunnelbuis waar eentrein doorheengaat(denkaandeKanaaltunnel) of eenvariant met van delocatieHolwerd. Voor eentunnelzijnertwee varianten: een variant meteen het eilandgevoel, debeleving van deovertocht naareeneilandendehistorische waarde op desociaaleconomische situatieopAmeland.Ookdoetdezeoplossingafbreuk aan van natuurenruimtelijke kwaliteit. Echter kan eentunnelnegatiefeffect hebben tunnel kan deoudeveerdam verwijderd worden metpositieve effecten ophetgebied Een tunneliskansrijk omdatdezedeopenhorizonnietaantast. Inhetgeval van een huidige boot,sneldienstboot,catamaran, hovercraft entunnel. of eentunnel; Voor personen(toeristen enbewoners) zijnde volgende mogelijkhedengeschikt: Voor vrachtverkeer (inclusiefauto’s) zijn kansrijk: dehuidigeboot, hovercraft
13 › Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 kansrijkheid. Het betreft eenruwe afweging. Kansrijke alternatieve locatiesmoeten verder onderzocht worden. paragraaf worden mogelijke andere vertrek- enaankomstlocaties beschreven. Delocatieszijngekozen door expertsen bewoners en vergeleken opbasis vandemorfologische Naast hetsturen opwat erover moet(vracht of personen),kan ergekozen worden omdevertrek- of aankomstlocatie van devarende vervoersoplossing te verleggen. Indeze 3.4 Alternatieve vertrek- enaankomstlocaties varende oplossingenopbasisvan morfologische kansrijkheid aankomstlocatie Vertrek- en Schiermonnikoog Terschelling/ Harlingen Ferwert Zwarte Haan Lauwersoog Ballumerbocht Hollum Nes Holwerd kansrijkheid Morfologische Niet kansrijk Niet kansrijk Redelijk kansrijk Redelijk kansrijk Kansrijk Niet kansrijk Niet kansrijk Niet kansrijk Kansrijk Uitleg overgestoken worden. Enkel geschiktvoor kleine schepenzoalswatertaxi’s. van drempelvorming, dieperiodiekheelveel baggerwerk kunnenkosten. Verder moeterinbeidegevallen eenof twee wantijen Onder deeilandenishetdynamisch enopsommigeplekken erosief. Daarzijndegeulendynamischeen isersprake naar AmelandviadeWaddenzee twee wantijen over. met eengrote omweg vanwege het opslibbendegebied.Ditheefteenlangereistijd tot gevolg. Daarnaaststeekt de verbinding Ten oosten van Harlingenligteenopslibbendgebied.Alleenmethoogwater isAmelandvanuit Harlingente bereiken er meerdere mogelijkhedenzijnomnaarAmeland te varen over eenperiode van50 tot100jaar. Maar bijdeZuiderspruitblijfthet problemen geven. Alternatief isomvaren viaBorndiepenMolengat. Het voordeel van Ferwert isdat diepe geul(ongeveer dedriekilometer). MetFerwert alsvertreklocatie wordt hetbaggerwerk hoogstwaarschijnlijk sterk gereduceerd. wel drempels diekomen engaandienogwel baggerwerk opleveren. Hetgrote nadeelisdatFerwert eenlangedamvraagt naarde dan Holwerd waardoor ermeervolume water doordegeulgaat.Isdiepere geulmindergevoelig voor oostenwind. Erzijn Ferwert isquageulenkansrijk want erligteenstabiele endiepegeul(ongeveer-6 meter NAP). Ferwert ligt verder van het wantij dichtslibben van degeulen. Het gebiedrond Zwarte Haankomt trendmatig omhoog,vermoedelijk vanwege deafsluiting van deZuiderzeemetalsgevolg Vanaf windkracht 5à6kan hetzijndatde veerverbinding alproblematisch wordt. dit geenbetrouwbare verbinding zijn, want de veerdienst moetdoortwee zeegaten varen. Dezezeegaten zijn extreem dynamisch. met baggerwerk. Een verbinding van Lauwersoog naarAmelandviadeNoordzee iserg langensterk weersafhankelijk. Bovendien zal De afstand tot Amelandiste groot endevaarroute steekt twee wantijen over via Waddenzee. Lauwersoog zalook te maken krijgen De Ballumerbochtkent diepwater, maar vergt hetrealiseren van eenaanlegvoorziening eneendam. waarschijnlijk leidt totstroomeffecten rondomdedam. een sterke stroming enishetgevoelig voor deoverheersend zuidwestelijke wind. Verder isdekustererosief wat Hollum kent diepwater, maarvergt hetrealiseren van eenaanlegvoorziening eneendam.Bovendien isbijHollumsprake van Nes isqualocatiemorfologisch niet ongunstig,want hetligtbeschut.Deplaten lijken zichdaar te verdiepen. Holwerd isoptermijn alleennogmogelijkoptij. Holwerd iseengroot probleem vanwege sterke verzanding enhetkleinerworden van degeulen.Vertrekken vanuit
14 › Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 opgesteld. oplossingsrichtingen voor detoekomstige bereikbaarheid van Ameland worden De synthese van bovenstaande paragrafen schetsthetkader waarbinnen verschillende 3.5 Syntheseenconclusies › › › › › › Uit bovenstaande analyse blijktdat vanuit morfologisch oogpunt: haalbaar is. een autoloze verbinding tussenHolwerd aanZeeenAmelandwenselijk enfinancieel Holwerd te laten, moetnabesluitvorming over Holwerd aanZeebekeken worden of vanwege deverdergaande verzanding. Indienbesloten wordt omdevertreklocatie in aanvullend baggerwerk naasthetbaggerwerk omdehuidigevaargeul opente houden het landschap.Hiermeewordt dehuidigevaargeul verlengt, wat daarmeeleidttot vraagt eendergelijke vaargeul omeengrootschalige ingreep indekwelders en en auto’s. Een veerboot vraagt omeengrotere diepgangenbredere vaargeul. Daarbij vaargeul inhetplanHolwerd aanZeeisnietgeschiktvoor eenveerboot metvracht Daarnaast isHolwerd aanZeenietalsvertreklocatie meegenomen.Degeplande Noordzeekust isdaarmeegeengeschikte locatie omaante landen. lastig perschipisaante doen vanwege degrote dynamiekendestormgevoeligheid. De of dammenmogen worden aangelegd.Daarnaastbetreft heteenbrandingszone die Noordzeezijde is sprake van eenzandigekust waar geenharde objecten zoalshavens De Noordzeezijde isin bovengenoemde locatiesnietmeegenomen.Aande en drempels. de stormgevoeligheid endedynamiekvan debrandingszone; Ameland, omdatersprake isvan redelijk diep water; een langedam; water enmeerdere, toekomstbestendige vaargeulen. Delocatievraagt wel om locatie Holwerd; baggerinspanning, alsernietgevaren gaatworden optij; verzanding eengroot probleem vormt meteenbijbehorende hoge vertrekken vanaf andere eilandenafvalt vanwege deaanwezige wantijen de Noordzeekust afvalt vanwege hetniet mogenbouwen in de Noordzeekustzone, naast NesdelocatieHollum(zuidwest Ameland)eenredelijk kansrijke locatieisop Ferwert eenkansrijke alternatieve vertreklocatie isdoor hetaanwezige diepe de locatiesZwarte Haan,Lauwersoog enHarlingengeenalternatief zijn voor de de verbinding Holwerd –Nesvooral aanHolwerdzijde doorde toenemende
waardoor hetbaggerwerk toeneemt. Innovatieve baggertechnieken of baggerspecie mobiliteitssysteem opdelangetermijn nietmeerhaalbaaris.De verlanding gaatdoor De omstandigheden zijn veranderd en blijven veranderen, waardoor het huidige de Waddenzee maaktdehuidigeverbinding opdelangere termijn onhoudbaar. dynamiek nietbeïnvloedbaaris.Demorfologische ontwikkeling inditdeelvan Uit demorfologische analyse endeinterviews metexperts blijktdatdenatuurlijke mogelijk zijn zonder nadelige effecten opde toeristische economie van Ameland,dan en personen.Dehoeveelheid auto’s dieovergezet wordt neemthierdoor af. Wildit voor enkel personenenslechtseenbeperktaantal afvaarten (1tot 3)metvracht, auto’s kent. Uitgaande van dezesplitsingkan dezebestaan uitmeerdere kleinere schepen toekomstige systeem eenvarende verbinding meteensplitsinginvervoers-stromen De meeste experts, bewoners enbelanghebbenden verwachten dathet ontwikkelingen isnoodzakelijk. mogelijk omdebezetting te optimaliseren. Actiefgebruikmaken van technologische wanneer debootgaaten dewijze waarop degebruiker van AnaarB komt, maakthet omdat denatuurlijke dynamiek van de Waddenzee onvoorspelbaar blijft.Meerinzichtin richting gebruikers vervoersstromen beter geleidenenclusteren. Ditisvan belang overtocht) van elke stroom. Ookkan hetverbeteren van deinformatievoorziening maakt daterbeter geanticipeerd wordt opdevraag (frequentie enduurvan de bewoners, toeristen) iseenvan degrootste kansen. Hetsplitsenvan vervoersstromen vooraf waar hetsysteem zichinkan bewegen. Hetsplitsenvan vervoersstromen (vracht, Het toewerken naareentoekomstbestendig mobiliteitssysteem vraagt omhelderheid vervoersoplossingen geletopdeenergietransitie. van deWaddenzee. Ditnieuwe mobiliteitssysteem gaatuitvan enkel emissieloze er geengrootschalige ingrepen worden gedaanmetgevolgen voor deecologie waar demeeste experts van uitgaan, neemthetbaggerwerk aanzienlijk toe als vooropstaat. Erisnoodzaakvoor eensysteemsprong. Alsde oplossingvarend is, vervoersstromen vrijzijn vanemissiesenhetgebruik vanduurzame brandstoffen Een systeem waarin deecologische effecten opde Waddenzee minimaalzijn,de Er moetindekomende tienjaarworden gewerkt naareennieuwmobiliteits-systeem. daarnaast eensteeds grotere impactophetecologisch systeem. een bevaarbare enbetrouwbare geulnemenaf. Het toenemende baggerwerk heeft Het onderhoudvan dehuidigegeulbereikt detechnische grenzen endegaranties voor verder weg brengen, biedtopdelangetermijn geensoelaas voor de vervoersoplossing.
15 › Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 om van daaruit naarAmelandte varen over eenperiodevan 50tot 100jaar. benut. Ookneemthetbaggerwerk daarmeeaf. Ten slotte biedtFerwert meerdere opties het wantij afdanHolwerd. Ditisgunstig omdatermeer kombergingsvolume wordt Ferwert vraagt wel omeenbehoorlijke veerdam eninvestering. Ferwert ligt verder van Ferwert lijkt als enigeeenalternatief voor Holwerd vanwege hetaanwezige diepe water. Harlingen alskansrijke locatiesaf. morfologische redenen vallen hiervoor delocaties Lauwersoog, Zwarte Haanen Een verschuiving van devertreklocatie aanvastewalzijde lijktnodig.Omdiverse Holwerd –Nesvooral aanHolwerdzijde eengroot probleem vormt naarde toekomst. verbindingen potentieel haalbaar. Demorfologie maaktduidelijkdatde verbinding eisen aandefrequentie enduurvan dereis. Hierdoor zijn voor elke stroom andere zowel vracht- alspersonenvervoer. Vrachtvervoer enpersonenvervoer stellen andere In deoplossingsrichtingenmoetgezochtworden naareenlangetermijnoplossing voor gereguleerd worden enheteilandgevoel enigszinsbehoudenblijven. een toltunnel of tunnelmetspoor. Opdezemanierkan destroom auto’s naarAmeland kansrijk. Eentunnel lijktenkel kansrijkindiener sprake is vaneentunnelinde vorm van en bewoners) zijndehuidigeboot,sneldienstboot,catamaran, hovercraft entunnel huidige boot,eenhovercraft of eentunnelkansrijk. Voor hetpersonenvervoer (toeristen Indien devervoersstromen worden gesplitst,danlijken voor vrachtvervoer alleende alternatief mee te nemen. Een buissysteem isopditmomentnogonvoldoende ontwikkeld omhieralskansrijk de (recreatie)scheepvaart endeaantasting van hetopenlandschapvan deWaddenzee. Waddenzee. Voor eenbrugisdekansrijkheid minimaal, vanwege debeperkingen voor niet bijde kernwaarden openhorizon,duisternis, weidsheid ennatuurlijkheid vande mogelijkheid omzowel vracht alspersonen te vervoeren. Daarnaastpastdezeoplossing qua windenoverspanning lastigrealiseerbaar lijkt,in combinatie metdebeperkte buissystemen lijken niet kansrijk. Inhet geval vaneen kabelbaanomdatdeoplossing Niet-varende vervoersoplossingen alseenbrug,luchtverbinding of kabelbaan- en capaciteit optimaalte benutten. stadsdistributie) of bundelingvan vracht ingezamenlijke containers omdebeschikbare terminal. Voor vrachtverkeer kan gedachtworden aan eilanddistributie (inanalogiemet voor bagagevervoer (ontzorging) eneenbetere openbaarvervoerverbinding naarde moet gekeken worden naarhetvoor- ennatransport opAmeland,eennieuwconcept locatie Hollumkansrijk. te bevaren is.Ditmaaktheteenonbetrouwbare locatie.Alsalternatief voor Nesisde niet gebouwd magworden, delocatieerg stormgevoelig isendebrandingszone lastig Op Amelandvalt deNoordzeekust afvanwege hetfeit daterindeNoordzeekustzone met bijhorende consequenties. In hetvolgende hoofdstuk zijndezeuitkomsten omgezetnaardrieoplossingsrichtingen Samenvattend: › › › › › › Wat betreft devertrek- enaankomstlocaties van devarende oplossinglijktde De enigekansrijke niet-varende oplossingiseentunnel; Er zijndiverse varende oplossingen:huidigeboot,sneldienstboot,catamaran De huidigevraag aanpersonenvervoer vraagt omeenhogefrequentie alsde Het aantal over te zetten auto’s dientafte nemenomkleinere, minderdiepe In detoekomst maakthetsplitsenvan vrachtvervoer van personenvervoer meer alternatieve locatie.Hiervoor lijkt Ferwert het meest kansrijk. lange termijn moet metnameaan vastewalzijde gezocht worden naareen huidige vertreklocatie Holwerd optermijn morfologisch niet kansrijk. Opde en hovercraft; capaciteit van devervoersoplossing kleinerwordt, dievan vrachtis lager; goede alternatieven te worden aangeboden. scheepstypes mogelijk te maken. Inplaats van deauto dienen oplossingen mogelijkdanhethandhaven van debundeling;
16 › Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 financiële doorrekening van elke oplossingsrichting. structurele consequenties. Hethoofdstuk sluit afmetde gecombineerd tot drieoplossingsrichtingenenhuninfra- aankomstlocaties. Indithoofdstuk worden dezeuitkomsten vervoersoplossingen eneventuele alternatieve vertrek- en In hetvorige hoofdstuk iseenanalyse gemaaktvan mogelijke doorrekening consequenties en infrastructurele Oplossingsrichtingen, 4
3. 2. 1. oplossingsrichtingen benoemd, waarbinnen nogenkele varianten mogelijkzijn: Op basisvan decombinatie van mogelijkheden, worden de volgende De conclusies uit desynthese inparagraaf 3.5zijnsamengevat inonderstaande tabel: 4.1 Oplossingsrichtingen Vervoersstroom auto toeristen zonder Bewoners / auto toeristen met Bewoners / Vrachtverkeer Oplossingsrichting 3 Oplossingsrichting 2 Oplossingsrichting 1 foilvinnen Vaartuig met sneldienstboot Duurzame Tunnel Hovercraft Catamaran Huidige boot Tunnel Hovercraft vervoersoplossingen Huidige boot Tunnel Hovercraft vervoersoplossingen Huidige boot vervoersoplossingen Kansrijke –Optimalisatievan hetbestaande; –Geenvarende oplossing meer. –Verplaatsen van devertrek- enaankomstlocatie; Holwerd Ferwert Holwerd Holwerd Ferwert Holwerd optij Ferwert Holwerd Holwerd Ferwert Holwerd optij Ferwert Holwerd Holwerd Ferwert Holwerd optij Ferwert vaste wal Kansrijke locatie(s) Hollum Nes Nes Holwerd Ferwert Hollum Nes Nes Hollum Nes Hollum Nes Nes Hollum Nes Hollum Nes Ameland Kansrijke locatie(s) 17 › Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 autoloze verbinding meteenkleinere boot. boot voor vracht enauto’s optij(2 keer perdag)naasteenintensieve, frequente varende vervoersoplossingen enworden vervoersstromen gesplitst.Ervaart eengrote In dezeoplossingsrichtingblijftde route Nes–Holwerd, wordt ergewerkt metmeerdere Oplossingsrichting1–Optimalisatie van4.2 hetbestaande oplossingsrichtingen verder uitgewerkt. geoptimaliseerd te worden. Indeonderstaande paragrafen zijndebovenstaande er verdergaand onderzoekworden gedaan,endienendeoplossingsrichtingenverder Voordat ereenkeuze gemaaktkan worden tussendezeoplossingsrichtingenmoet oplossing isvanwege morfologische entechnische redenen. verduurzamen van devervoersoplossing, dehuidigesituatieinstand houdengeen worden gedaan,isnietopgenomen. Opbasisvan deanalyse blijktdatmetenkel het De oplossingsrichtingwaarin dehuidigesituatieinstand blijftenergeeningrepen Terschelling/Schiermonnikoog). vliegtuig) endiverse vertrek- enaankomstlocaties (Lauwersoog, Zwarte Haan,Harlingen, dus ookoptiesaf:sommigevervoersoplossingen (draagvleugelboot, kabelbaan, brug, beschrijven wat technisch, ecologisch, bestuurlijkenmorfologisch haalbaaris.Er vallen de economie en opsociaalgebied.Dedrieoplossingsrichtingenhebben alsdoelomte Ameland, voor bewoners van devaste wal, voor denatuur, voor deinfrastructuur, voor Alle driedeoplossingsrichtingenzijningrijpend: voor bewoners en toeristen van de volgende: Kijkend naarhet systeem zijnde veranderingen indeknoppendezeoplossingsrichting nu hetgeval isomdeverbinding opente houden. Ditwordt nietalsrealistisch gezien. maken, zaler indetoekomst gevaren moeten worden metmeerbaggerschependan de baggerkosten indezeoplossingsrichting stevig toe. Omdittechnisch mogelijk te liggen degrootste baggervakken entreedt demeeste verzanding op.Hierdoor nemen In dezeoplossingsrichtingblijven de vertrek- enaankomstlocatie gelijk.InHolwerd jaaroverzicht Wagenborg Passagiersdiensten *Gemiddeldeover deperiode2014tot enmet2018opbasisvan Vervoerkundig Ameland 5. Aankomstlocatie vaste wal Vertreklocatie4. Holwerd –Ameland) (enkele reis 3. Frequentie toeristen zetten bewoners en 2. Aantal over te vracht zetten auto’s en 1. Aantal over te Knop Nes Holwerd 2 watertaxi’s 7 sneldiensten 7 reguliere afvaarten Winter: 3 watertaxi’s 7 sneldiensten afvaarten 10 reguliere Zomer: 650.000 perjaar vrachtauto 100.000 meter 82.000 auto’s Huidige situatie* Nes Holwerd voor personen Hoge frequentie kleinevarende oplossing voor auto’s envracht optij Lage frequentie grote varende oplossing 670.000 perjaar Beperkte vermindering vrachtauto’s Sterke vermindering auto’s Situatie i n oplossingsrichting1 18 › Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 op Ameland.Daarnaast kan erookindeze oplossingsrichtinggekozen worden om oplossingsrichting zijndiverse varianten mogelijk, vanwege meerdere aankomstlocaties situatie, maarworden devertrek- enaankomstlocatie veranderd. Binnen deze In oplossingsrichting2blijven de vervoersstromen inprincipegelijkaandehuidige Oplossingsrichting 2–Verplaatsen4.3 van devertrek- enaankomstlocatie 6. 5. 4. 3. 2. 1. De benodigdeinfrastructurele investeringen indezeoplossingsrichtingzijn: baggeren enhetverlengen enaanpassenvan deveerdam. deze oplossingsrichtingeenverslechtering van deecologie doordetoename van het is deoplossingsrichtingmorfologisch entechnisch haalbaar. Ecologisch betekent gebaggerd moetworden omvoldoende diepwater te houden.Metdezeingrepen schepen). Deverzanding aanHolwerdzijde maaktdatbijdehuidige veerdam meer en debaggerinspanningnietdisproportioneel hoogwordt entechnisch lastig(twee Het varen optijmaaktdatde verbinding voldoende water heeft voor grote schepen foilvinnen) voor bewoners entoeristen zonderauto. intensieve autoloze verbinding (catamaran, sneldienstboot,hovercraft, vaartuig met auto (bewoners entoeristen) optij te laten varen. Dit wordt gecombineerd meteen oplossingsrichting gekozen omdegrote veerboot voor vracht enpersonenmet baggerwerkzaamheden, voor grote schepenafnemen.Daarom wordt indeze De toenemende verzanding maaktdatdemogelijkheden,ondanks toenemende belemmerd wordt. De baggerschepenzorgen voor meerverstoring indevaargeul waardoor deveerdienst Het verzorgen van eennieuw concept van bagagevervoer enverplaatsing voor Het intensiveren van hetopenbaarvervoer opAmeland; Het creëren van eenintensievere openbaarvervoerverbinding tussendeterminal en De herinrichtingvan determinal- enparkeerfunctie inHolwerd. Hierbijiseennieuwe Een toename van debaggerwerkzaamheden indevaargeul; Het realiseren van twee tot drieextra aanlegvoorzieningen voor deintensieve toeristen. met auto; de boten, maarooknaardeterminal omeenmodalshiftte bereiken bij toeristen voor hetparkeren van auto’s dieeerstdebootopgingen; terminal metparkeren binnendijks nodigmeteensnelle verbinding naar deboten, autoloze verbinding inHolwerd enNes; oplossingsrichting devolgende: Kijkend naarhet systeem, danzijnde veranderingen indeknoppendeze autoloze personenverbinding ontstaat. van degrote bootvoor vracht enauto’s laag(2keer perdag)isenereenintensieve vervoersstromen te splitsen,waardoor erminderauto’s over gaanomdatdefrequentie jaaroverzicht Wagenborg Passagiersdiensten *Gemiddeldeover deperiode2014tot enmet2018opbasisvan Vervoerkundig Ameland 5. Aankomstlocatie vaste wal Vertreklocatie4. Holwerd –Ameland) (enkele reis 3. Frequentie toeristen zetten bewoners en 2. Aantal over te vracht zetten auto’s en 1. Aantal over te Knop Nes Holwerd 2 watertaxi’s 7 sneldiensten 7 reguliere afvaarten Winter: 3 watertaxi’s 7 sneldiensten afvaarten 10 reguliere Zomer: 670.000 perjaar vrachtauto 100.000 meter 82.000 auto’s Huidige situatie* Hollum Nes Ferwert voor personen Hoge frequentie kleinevarende oplossing voor auto’s envracht optij Lage frequentie grote varende oplossing Optie: Gelijk aannu Gelijk aannu Gelijk aannu Situatie i n oplossingsrichting2 19 › Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 de Waddenzee. heeft ookeenpositieve invloedophet openhoudenvan devaargeulen inditdeelvan natuurlijke dynamiek indatstuk van de Waddenzee. Dehogere natuurlijke dynamiek het verwijderen van de veerdam bijHolwerd de komberging, metals gevolg meer verwijdering van deoude veerdam enparkeerplaats sterk verbeterd. Daarnaast vergroot de infrastructurele ingrepen, worden deWaddenzee enkwelders bijHolwerd door Hoewel dekwelders enhetlandschapbij Ferwert aangetast zullen worden door door deafnamevan hetbaggeren, eenverbetering van deecologie van deWaddenzee. Ecologisch betekent deverplaatsing van devertreklocatie van Holwerd naarFerwert, infrastructuur opAmeland. betekent ookdaarhetontwikkelen van eengeheelnieuwe haven metbijhorende zoals nuwel bijHolwerd hetgeval is.Hetbouwen van eenaankomstlocatie inHollum, vertreklocatie inFerwert geengrote parkeerplaats indeWaddenzee meerhebben, de minste impactvoor denatuurenmorfologie van deWaddenzee. Zozaleennieuwe vertreklocatie demogelijkheidomdeze te bouwen metdenieuwste inzichten enmet in Holwerd isditookalhetgeval. Daarnaastbiedthetbouwen van eengeheelnieuwe dan wel ineen grote kwelder meteenveerdam van ongeveer driekilometer. Echter, Technisch ishetmogelijkomin Ferwert eennieuwe vertreklocatie te maken. Deze komt ook hieromgrootschalige investeringen indeinfrastructuur. aangezien bijbeidediep water aanwezig is. Verplaatsing van deaankomstlocatie vraagt Ameland lijken alleenHollumendeBalummerbocht kansrijk alsalternatief voorNes, Hieronder valt ookdetoeleidende infrastructuur naardenieuwte bouwen veerdam. Op voor dekomende decennia, alvraagt heteenstevige investering indeinfrastructuur. vaargeulen vanuit Ferwert naarAmelandbiedenmogelijkheden voor een verbinding de bestaande dienstregeling. Bij Ferwert is voldoende diep water aanwezig ende verplaatsing maaktdatdebaggerinspanning danstevig afneemtuitgaande van Morfologisch isdeverplaatsing van devertreklocatie naarFerwert kansrijk. De Hollum isdaarmogelijkeen te onderzoeken alternatief. Daarom iswel bekeken welke alternatieve aankomstlocaties opAmelanderzijn.Alleen op Amelandte Nesis hetonzeker of daareenmorfologisch probleem gaatoptreden. activiteiten zoalsdienuinHolwerd plaatsvinden, verplaatst. Voor deaankomstlocatie verzandingsproblematiek bijHolwerd, de vertreklocatie aande vaste wal voor alle en personen)defrequentie gelijk.Inditscenario wordt, geletopde In dezeoplossingsrichtingblijven deaantallen die overgezet worden (vracht
› › › Binnen dezeoplossingsrichtingzijner verschillende varianten: niet-varende oplossingsrichting die,metallemitsenenmaren, kansrijk is. Waddenzee. Echter, indezoektocht naarkansrijke oplossingsrichtingen ishetdeenige toerisme eneilandgevoel enpastmisschienwel helemaalnietbijdebeleving van de economische structuurvan Amelandendevaste wal, heeftconsequenties voor het Een tunnelisdemeestingrijpende endure oplossing.Een tunnelgrijptinopdesociaal- die onderwater afgelegd moetworden hetkleinst. Ameland achter deWaddenzeedijk inNes. Tussen beidepunten isnamelijkdeafstand tunnel wordt gerealiseerd meteenopeningbinnendijksindebuurt van Holwerd enop verbinding tot stand gebracht viaeentunnel(allestromen). Ditbetekent datereen In dezeoplossingsrichtingwordt afgezien van eenvarende oplossingenwordt de Oplossingsrichting3–Geenvarende4.4 oplossing 6. 5. 4. 3. 2. 1. De benodigdeinfrastructurele investeringen indezeoplossingsrichtingzijn: ain 3: Variant Variant 2: 1: Variant › › en terminal inNes; parkeervoorzieningen inHollum,hetverwijderen van de veerinrichting, veerdam Hollum, hetaanleggenvan eenveerinrichting, veerdam enterminal met terminal inFerwert envan determinal naardeveerboot; Waddenzeedijk; gerealiseerd; voor differentiatie van stromen, moeten eraanvullendeaanlegvoorzieningen worden buitendijks en de terminal enparkeervoorzieningen binnendijks.Alser wordt gekozen parkeervoorzieningen inFerwert. Hierbij komt enkel de veerdam en veerinrichting Het verzorgen van eennieuw concept van bagagevervoer envoor- ennatransport. Optioneel: hetaanleggenvan infrastructuur (weg, openbaarvervoer) naar Het aanleggenvan infrastructuur (weg, openbaarvervoer) naareenbinnendijkse Beperkte baggerwerkzaamheden indeWaddenzee; Het verwijderen van de veerdam, veerinrichting en terminal inHolwerd enherstellen Het aanleggenvan eenveerinrichting, veerdam enterminal met met foilvinnen of combinatie). Intensieve autoloze verbinding (catamaran, sneldienstboot,hovercraft, vaartuig Vracht enauto’s methuidigebootlagefrequentie; route Ferwert –Nesmethuidigeboot route Ferwert metdifferentiatie –Nes/Hollum infrequentie perstroom route Ferwert –Hollummethuidigeboot
20 › Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 dynamiek opdat stukvan deWaddenzee. Dehogere natuurlijke dynamiek kan daarbij de veerdammen bij Holwerd enbijNesde komberging, metals gevolg meer natuurlijke kan demorfologie ongestoord zijnganggaan. Daarnaast vergroot het verwijderen van sprake isvan eentunnelbuisdoordeWaddenzeebodem eneenniet-varende oplossing, In dezeoplossingsrichtingisde morfologie van deWaddenzee nietrelevant. Omdater jaaroverzicht Wagenborg Passagiersdiensten *Gemiddeldeover deperiode2014tot enmet2018opbasisvan Vervoerkundig de volgende: Kijkend naarhet systeem zijnde veranderingen indeknoppendezeoplossingsrichting Ameland 5. Aankomstlocatie vaste wal Vertreklocatie4. Holwerd –Ameland) (enkele reis 3. Frequentie toeristen zetten bewoners en 2. Aantal over te vracht zetten auto’s en 1. Aantal over te Knop Nes Holwerd 2 watertaxi’s 7 sneldiensten 7 reguliere afvaarten Winter: 3 watertaxi’s 7 sneldiensten afvaarten 10 reguliere Zomer: 670.000 perjaar vrachtauto 100.000 meter 82.000 auto’s Huidige situatie* Nes Holwerd regulering. tol of spoorverbinding. Meerzonder Gelijk aannuindiengereguleerd via Onbegrensd Gelijk aannu,meer of minder Situatie i n oplossingsrichting3 Terneuzen entussenCalaisFolkestone, waarbij eerder eendergelijke ingreep is wel gekeken moetworden naardeaanwezige grond. Daarbijzijner voorbeeldenin Technisch lijkthetmogelijkomtussenHolwerd enNeseentunnel teboren, waarbij de Waddenzee. Hetbaggeren indevaargeulen neemtsterkt af. ook eenpositieve invloedhebbenophetopenhoudenvan devaargeulen inditdeelvan › Ameland, zijnertwee varianten indezeoplossingsrichting: gedaan. Omdateentunnelmogelijkzouleiden tot een te grote verkeersstroom op 6. 5. 4. 3. 2. 1. De benodigdeinfrastructurele investeringen indezeoplossingsrichtingzijn: Waddenzee. natuurlijke dynamiek kan helpenmethetopenhouden van vaargeulen inditdeel van de als gevolg meernatuurlijke dynamiekopdatstuk van de Waddenzee. Diehogere Daarnaast vergroot hetverwijderen van de veerdam bijHolwerd de komberging met worden enprecies opdejuiste plekvoor economie ennatuurworden aangelegd. Waddenzee voor flora en fauna. Ook kan eentunnellandschappelijkgoedingepast uit deWaddenzee worden verwijderd enervindtgeen verstoring meerplaatsinde substantieel minder gebaggerd, deharde infrastructuur (veerdam, veerinrichting) kan de tunneleenmaalklaariszijnerduidelijke ecologische ennatuurvoordelen. Er wordt Waddenzee. Deaanlegvan eentunnelisgrote ingreep metgrote impact,maarals Ecologisch betekent eentunnelverbetering van deecologie ennatuurvan de › waarschuwings- enveiligheidssystemen; van deinfrastructuur inHolwerd enNes; Variant 2:tunnelmettrein (‘kanaaltunnel’) Variant 1:tunnelvoor auto’s mettol (‘Terneuzen’) Optioneel bij toltunnel: aanleggen van tolpoorten en –systeem inHolwerd enNes. Optioneel bijspoortunnel:aanleggen station in Holwerd enNes; Het herstellen van deWaddenzeedijk inHolwerd; Het verwijderen van de veerdam, veerinrichting en terminal inHolwerd enNes; Inrichten van detunnelmetbenodigdeinfrastructuur enEU-voorgeschreven Het boren enbouwen van eentunneltussenHolwerd enNesinclusiefhetaanpassen 21 › Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 de tabel hiernaast.Inoplossingsrichting 1wordt alsvertrekpunt uitgegaan van 90%van toegepast voor hetbaggeren. Dezedifferentiatie inhetbaggeren wordt toegelicht in In oplossingsrichting1en 2wordt eendifferentiatiebenadering * Bedragen inmiljoeneneuro’s inclusiefBTW. Dit levert dekosten opweergegeven indeonderstaande tabel. onderhoudslasten zijn enkel deonderhoudslasten voor Rijkswaterstaat. doorgerekend voor 100jaar, prijspeil2019enmeteenonzekerheidsmarge van 40%.De een kleinverschil ininvesteringskosten. Deonderhoudskosten na10jaarzijn Aangezien dezeonderhoudskosten dusuitgaan van 0%,35%of 70% groei, ontstaat jaar worden alsaanleggezienenzijn daarmeeonderdeel van deinvesteringskosten. de vaargeul ‘opte leveren’. Deonderhoudskosten voor devaargeul indeeerste 10 moeten maken omdeoplossingtot stand te brengen, waaronder ookdekosten om onzekerheidsmarge van 40%.Deinvesteringskosten zijnde kosten diealle overheden De investeringskosten zijndoorgerekend voor 10jaar, prijspeil2019enmeteen onderhoudslasten door Antea inopdracht van devierpartijen. infrastructurele consequenties zijndoorgerekend inzowel investeringskosten als De oplossingsrichtingenhebbeninallegevallen infrastructurele consequenties. Deze Financiëledoorrekening4.5 oplossingsrichtingen oplossing meer 3 –Geenvarende Oplossingsrichting aankomstlocatie van devertrek- en 2 –Verplaatsen Oplossingsrichting van hetbestaande 1 –Optimalisatie Oplossingsrichting Oplossingsrichting
0% in2030 Groei baggeren Tunnel trein Tunnel auto het baggeren 40% reductie van het baggeren 60% reductie van 70% in2030 Groei baggeren 35% in2030 Groei baggeren Variant 1.717 2.024 418 418 109 106 103 kosten* Investerings - 3.128 4.050 999 863 1.062 843 630 lasten Onderhouds -
reductie van hetbaggerbezwaar bewerkstelligd. ongeveer 10%.Degeulbreedte blijftgelijk.Doordeafname vandegeuldiepte wordt een Dit betekent datdeverwachting isdatdegeuldiepte kan worden verminderd met de kleinere boten voor hetfrequente personenvervoer eenkleinere diepgang hebben. de huidigebaggerinspanning,omdatgrote bootvoor auto’s envracht vaart optijen is aangenomendatergeensprake isvan groei van hetbaggerbezwaar naardetoekomst. bandbreedte meteenhogeenlage reductie vanwege deonzekerheid. Inoplossingsrichting2 Ferwert morfologisch geziengunstigergelegenis.Ookhierisgekozen voor eenvoorzichtige rinspanning danstevig afneemtuitgaande van debestaande dienstregeling. Ditkomt omdat lage reductie van debaggerinspanning.Deverplaatsing naarFerwert maaktdatdebagge In oplossingsrichting2wordt onderscheid gemaakttusseneenvariant meteenhogeen bandbreedte verder onderzochtte worden enna2030geprognotiseerd te worden. vanaf datmomentstabiel te houdenindedoorrekening. Invervolgonderzoek dientde het lastigisomdebaggerinspanningna2030te voorspellen, isgekozen omdeze het baggerbezwaar vanwege detoenemende verzanding van hetgebied.Aangezien 0% variant isvooral eentheoretische extreme. Erwordt uitgegaan van eengroei van geven debandbreedte weer waarbinnen degroei van hetbaggeren plaatsvindt. De voor deontwikkeling van hetbaggerbezwaar (0%,35%en70%). Dezepercentages Voor oplossingsrichting1zijn voor deperiode tot 2030drie varianten opgenomen er nietmeergebaggerd hoeftte worden zijngeen kosten opgenomen voor baggeren. treintunnel opgenomen.Omdatoplossingsrichting 3eenvaste verbinding betreft en Voor oplossingsrichting3is inderaming zowel deeerder beschreven autotunnel als de het bestaande – Optimalisatievan Oplossingsrichting 1 aankomstlocatie van devertrek- en 2 –Verplaatsen Oplossingsrichting Oplossingsrichting inspanning bagger- van huidige ten opzichte 40% reductie baggerinspanning 90% van huidige Startpositie baggeren (t=0)
inspanning bagger- van huidige ten opzichte 60% reductie
0% toekomst van inzetinde Geen groei 2030 baggeren tot Ontwikkeling 35% 70% onbekend Geen groei / onbekend Geen groei / ren na2030 ling bagge Ontwikke - - - 22 › Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 worden betrokken. lisatie van hetbaggercontract. Deconclusies hiervan moeten ookbijhet vervolg doen naardeoorzaken van vertragingen, enmogelijkheden onderzocht voor optima- Verder heefthetministerie van Infrastructuur enWaterstaat in2019onderzoeklaten (MKBA) enmilieueffectrapportage (MER). Onderdeel van deaanpakzijniniedergeval eenmaatschappelijke kosten-batenanalyse › › › met daarin: Een vervolg, inwelke vorm danook,vraagt omeenverkenning enplanuitwerking een toekomstige concessie (waaronder deprijs van de overtocht) te bepalen. om degesprekken over vergunbaarheid van deoplossingte starten endegevolgen voor voorbeelden kan worden gehaald.Alslaatste maakteenconcretisering hetmogelijk Ook moetonderzochtworden welke informatie eninspiratie uitinternationale economie, sociale geografie encultureel erfgoed moeten hierbij worden meegenomen. duurzaamheidsaspecten, morfologie, gebiedsinformatie over debodem,ondergrond, tussen deoplossingsrichtingenenbijhorende varianten. Meekoppelkansen, afwegingskader opte stellen, omte komen tot eeninzichtelijke afweging De concretisering van elke oplossingsrichtingmaakthetmogelijkomeen te worden. gedaan endienendeoplossingsrichtingenverder uitgewerkt oplossingsrichtingen, moeterverdergaand onderzoek worden Voordat ereenkeuze gemaaktkan worden tussendeze In hetvorige hoofdstuk zijndrieoplossingsrichtingenbenoemd. Vervolg hoe wordt ingespeeldopnieuwe ontwikkelingen eninzichten. de wijze waarop rekening wordt gehoudenmetonzekerheden; de aanpakomte komen tot eenafweging tussendeoplossingsrichtingen; 5
Dit allesmoetleidentot een duidelijkgemotiveerde keuze voor een het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte enTransport (MIRT). De uiteindelijke bestuurlijke voorkeursvariant vraagt om realisatieintienjaarbinnen programma van acties enmaatregelen, voor zowel dekorte alslangetermijn. alternatievenvergelijking). Een voorkeursoplossingsrichting isuitgewerkt ineen en onderbouwingvan deafgevallen oplossingsrichtingen(indetrechtering/ voorkeursoplossingrichting metverantwoording van deinhoudelijke keuzes
Samenvatting RANDVOORWAARDEN: De vaarverbinding tussen Holwerd en Ameland is de afgelopen jaren minder Natuurbehoud en -ontwikkeling Toerisme Ameland en waddenkust betrouwbaar geworden. De geulen worden kleiner en langer door: Open horizon, rust, weidsheid, Vraaggestuurde verbinding Drempelvorming duisternis en natuurlijkheid
Morfologie autonoom proces Uitbochting
82.000 auto’s maken 3.200 afvaarten sneldiensten Omhoog komen van wadbodem de overtocht per jaar per jaar
670.000 bewoners/toeristen De totale lengte van de Dit zijn niet beïnvloedbare, natuurlijke processen. Hierdoor moet maken de overtocht per jaar vaargeul is 11,36 kilometer de vaargeul over een steeds grotere lengte worden gebaggerd. 100.000 meter vracht Er wordt jaarlijks1,7 miljoen m3 Tot nu toe zijn enkele aanpassingen gedaan die op de korte termijn wordt overgezet per jaar gebaggerd. Dat is ongeveer 3 kuub- verbetering geven, zoals de bochtafsnijding Vloedgeul, inzetten per persoon per overtocht. van de snelboot en aanpassing van de dienstregeling. Op de lange 6.600 afvaarten termijn zijn ze echter niet voldoende, want het waddengebied blijft veerdiensten per jaar in beweging. In de toekomst neemt het baggerwerk verder toe, waardoor de druk op het ecosysteem toeneemt, en neemt de garantie voor een bevaarbare geul af met een lagere betrouwbaarheid als gevolg. Een andere en structurele oplossing voor de bereikbaar- heid van Ameland na 2030 is dan ook nodig.
Nes Hollum 3 2 1
Vaarroute Dijk Waddenzee Lange termijn oplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 oplossingsrichtingen bereikbaarheid Lange termijn Duin › Holwerd 23
Ferwert
Dokkum 24 › Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 WAT IS HIER VOOR NODIG: • • • • • • ** *
2. 1. 1 In dezomerzijnerelke dag10 reguliere afvaarten, 7 sneldiensten en3 watertaxi’s. Enindewinter zijnerelke dag er7 reguliere afvaarten, 7sneldiensten en2 watertaxi’s. Enkele reis. Per jaarmaken 82.000auto’s en670.000 bewoners entoeristen deovertocht (gemiddeldeover deperiode 2014tot enmet2018opbasisvan Vervoerkundig jaaroverzicht Wagenborg Passagiersdiensten). Intensieve autoloze verbinding Vracht enauto’s optijmetgrote boot Nieuw concept bagagevervoer. Intensiveren OV opAmeland; Intensievere OV-verbinding naardeterminal; Holwerd; Herinrichting van terminal- enparkeerfunctie in Toename van baggerwerkzaamheden; verbinding inHolwerd enNes; aanlegvoorzieningen voor intensieve autoloze Realiseren van twee of drieextra Locatie vaste wal: Locatie Ameland: voor personen. • voor auto’s envracht optij • Frequentie Aantal bewoners entoeristen aantal auto’s, beperkte vermindering vrachtauto’s. Aantal auto’s envracht: Optimalisatie van het bestaande Hoge frequentie kleinevarende oplossing Lage frequentie grote varende oplossing ** : gelijk aannu blijftNes blijftHolwerd sterke vermindering
* : gelijkaannu
VARIANTEN:
• • • • • • 3. 2. 1. 2 • • Nieuw concept bagagevervoer. veerdam enterminal Hollum; Optie: Ferwert; Aanleggen van infrastructuur naarterminal en bootin Beperkte bagger-werkzaamheden; terminal enherstellen Waddenzeedijk; Holwerd: verwijderen van veerdam, veerinrichting en terminal metparkeervoorzieningen; Ferwert: aanleggenveerinrichting, veerdam en frequentie perstroom: Route Ferwert Route Ferwert Route Ferwert of combinatie). sneldienstboot, hovercraft, vaartuig met foilvinnen Intensieve autoloze verbinding (catamaran, frequentie; Vracht enauto’s methuidigebootlage gelijk aannu Aantal auto’s envracht: Locatie vaste wal: Locatie Ameland: voor personen. • auto’s envracht optij • Optie: Frequentie Aantal bewoners entoeristen Verplaatsen van de vertrek- enaankomstlocatie aanleggeninfrastructuur, veerinrichting, Hoge frequentie kleinevarende oplossing Lage frequentie grote varende oplossing voor
: Nes/Hollum metdifferentiatie: Nes/Hollum in : Hollummethuidigeboot : Nesmethuidigeboot ** : gelijk aannu Nesof Hollum Ferwert
* : gelijkaannu
VARIANTEN: oplossing • • • • • • 2. 1. 3 Tunnel mettrein (‘Kanaaltunnel’) Tunnel voor auto’s mettol (‘Westerscheldetunnel’) Optie tol-tunnel: aanleggentolpoorten Holwerd enNes. Optie spoortunnel:aanleggenstation Holwerd enNes; Herstellen van Waddenzeedijk Holwerd; en Nes; Verwijderen veerdam, veerinrichting en terminal Holwerd Aanpassen infrastructuur Holwerd enNes; Aanleg tunnelHolwerd -Nes; Locatie vaste wal: Locatie Ameland: tol of spoorverbinding. Meerzonderregulering. Frequentie Aantal bewoners entoeristen gelijk aannu,meer of minder Aantal auto’s envracht: Geen varende ** : gelijk aannuindiengereguleerd via
Nesachter dedijk Holwerd achter dedijk
* : onbegrensd
25 › Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 ------Deelnemers projectgroep encommunicatiewerkgroep: ------Deelnemers stuurgroep: Betrokken Partijen Bijlage 1: Z. Budé,projectleider Rijkswaterstaat Noord-Nederland. H. Bosma,Rijkswaterstaat Noord-Nederland; W. Stigter, Rijkswaterstaat Noord-Nederland; F. Smeltekop, Rijkswaterstaat Noord-Nederland; P. Elzinga,provincie Fryslân; S. IJdema,provincie Fryslân; N. deBruijn,provincie Fryslân; D. Boskma,gemeente Noardeast-Fryslân; J. Meijer, gemeente Noardeast-Fryslân; J. Reitsma, gemeente Noardeast-Fryslân; B. Holwerda, gemeente Ameland; L. Brouwer, gemeente Ameland; Z. Budé,projectleider Rijkswaterstaat Noord-Nederland. M. Attema, directeur Netwerkmanagement Rijkswaterstaat Noord-Nederland; T. Berends, wethouder Verkeer gemeente Noardeast-Fryslân; G. van Klaveren, burgemeester gemeente Ameland; T. Faber, wethouder Verkeer gemeente Ameland; A. Fokkens, gedeputeerde provincie Fryslân;
------Geïnterviewden: ------Deelnemers adviesgroep: T. Tillema,Rijksuniversiteit Groningen (7juni 2019) Raad voor deLeefomgeving (RLI)Rijkswaterstaat (27maart2019) E. Meijles,Rijksuniversiteit Groningen (18 maart2019) S. Hartman,projectmanager NHLStenden University (18maart2019) J. Meijer, manageroperatie veren GVBAmsterdam (2mei2019) V. Huffelen, directeur GVBAmsterdam (2mei2019) R. Veltman, directeur Veltman Marine(20augustus2019) J. Wildenberg, consultant mobilityBostec (2april2019) R. van deBijl, RVDB UrbanPlanning(19april2019) R. van deMeer, scheepsbouwkundigeConoship(18maart2019) W. Groenewold, kapitein Wagenborg (27augustus2019) S. deVries,kapitein Wagenborg (27augustus 2019) G. Dokter, managingdirector Conoship(18maart2019) M. deVries,eco-engineer Deltares (3april2019) J. Zijlstra, Holwerd aanZee A. HaitsmaenT. Hoekstra, DorpsbelangHolwerd H. WillemsenenD.Dijkman,DOMHolwerd R. Teuben, Arriva F. Kock, DorpsbelangBallum T. Overdiep, namensdeAmelanderDorpsbelangen K. Touwen enJ.Wibier, Ondernemersplatform Ameland P. Faber, J.Feeke enT. Ettema, Consumentenplatform Waddenveren C. Prosperi, VVVAmeland H. deVriesenR.Kiewiet, CoalitieWadden Natuurlijk K. Akkerman enL.Molenaar, Horeca NederlandAmeland M. Bunicich,StichtingAmelanderVeerdienst W. Durans, Wagenborg Passagiersdiensten 26 › Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 Begrippenlijst Bijlage 2: Begrip Fossiele brandstof Foilvinnen Emissieloos Ecologie energievoorziening Duurzame Debietverdeling Bodemdaling Bereikbaarheid Aandrijving
Definitie bij aandeopwarming van deatmosfeer. brandstoffen komen broeikasgassen vrij. Broeikasgassen dragen steenkool enbruinkool. Bijde verbranding van fossiele resten van planten endieren. Voorbeelden zijnaardgas, Brandstoffen diemiljoenenjaren geledenzijnontstaan uit liften. Hierdoor heefthetvaartuig minderweerstand. zich vanaf eenbepaaldesnelheidgrotendeels uithetwater horizontale stabiliteit. Doordezeelementen kan eenvaartuig Elementen ondereenvaartuig diezorgen voor verticale liften (PM), alsdeemissievan broeikasgassen). (zowel stikstofoxiden (NOx),zwaveloxiden (SOx)enfijnstof Zonder uitstoot van schadelijke milieuemissies naardelucht organismen onderlingentussenorganismen enhunomgeving. Wetenschap diedewisselwerking bestudeerttussenlevende uitstoot van schadelijke emissies,zoals koolstofdioxide. duurzame energiebronnen enwaarbij geensprake is van Energievoorziening waarbij gebruik wordt gemaakt van over verschillende geulenindeWaddenzee. Verdeling van eenbepaaldehoeveelheid water, bijvoorbeeld bodemdaling isbodemstijging. van eenvast referentiepunt. Hettegenovergestelde van Verticale neerwaartse beweging van debodemten opzichte om van hunvertreklocatie naarhunaankomstlocatie te reizen. De moeite (uitgedrukt intijden kosten) diehetgebruikers kost Het geheelwaarmee eenvervoermiddel wordt voortbewogen. Begrip Gebiedsagenda voertuig Luchtkussen- LCC-raming werken Landaanwinnings Kwelder gebied Kombergings- Klimaatscenario Klimaatneutraal Hoofdwegennet Getijdevolume - Definitie tussen hettoestel enhetdragend oppervlak. verplaatsen opeenluchtkussen,datwordt instand gehouden Een toestel datblijkens zijnbouwbestemd iszich te stand te houdengedurende delevenscyclus. Life Cycle Costs.Eenraming van dekosten ominfrastructuur in vorm van rijshoutendammen. ten behoeve van delandbouw. IndeWaddenzee veelal inde Menselijke ingrepen omlandaanwas te stimuleren, bijvoorbeeld Elders ookwel ‘schorren’ genoemd. overspoeld wordt metzeewater inderegio Fryslân/Groningen. Begroeide buitendijkse landaanwas diebijhoge waterstanden uit meerdere geulenentussenliggendezandplaten. een van dezeegaten tusseneilanden.Somsbestaat eenzeegat Een kombergingsgebied ishetgebieddatzijn water krijgt door het klimaatnaardetoekomst. Een klimaatscenario schetsteenmogelijke ontwikkeling van Zonder (negatieve) gevolgen voor hetklimaat. hoofdwegennet. rijkswegennet. De vaarweg Holwerd –Ameland valt onderhet van nationaalbelangzijn. Wordt ook wel aangeduidalshet beheer zijnbijhetRijkendiedoorgaans gezienhunfunctie Het samenhangendgeheelvan A-wegen enN-wegen diein de waterstand) deWaddenzee instroomt enweer uitstroomt. De hoeveelheid water diepergetij(deperiodieke wisseling van regio metelkaar te verbinden. gebiedsagenda komt tot stand doorbestaand beleidvan rijken en deopgaven of programma’s diedaaruitvolgen. Een en regio opdeontwikkeling van eengebiedof groot water Een gebiedsagendabevat eengezamenlijkbeeld van rijk 27 › Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 Begrip Sediment Waddenzee naar eenRijke Programma Open PlanProces Waddenzee) de kusten (in ditgeval van dynamiek Natuurlijke Waddenzee) de kusten (in ditgeval van (Geo) Morfologie Modal shift Definitie wordt afgezet doorwind,water en/of ijs. Sediment kan bestaan uitklei,zand,zilt,grindof lutum.Het Natuurlijk. de Waddenprovincies, Staatsbosbeheer endeCoalitie Wadden ministerie van Infrastructuur enWaterstaat/Rijkswaterstaat, het ministerie van Landbouw, Natuuren Voedselkwaliteit, het maken voor mens ennatuur. Opdrachtgevers voor PRW zijn Waddenzee alsnatuurgebied sterker enveerkrachtiger te intermediair tussenbeleidenbeheer. PRW streeft ernaarde gebruikers van het Waddengebied bijelkaar entreedt opals brengt overheden, natuurorganisaties en(economische) een duurzameWaddenzee van Werelderfgoedklasse. PRW Het Programma naareenRijke Waddenzee (PRW) werkt aan tussen Holwerd enAmelandinstand te houden. daarin vijf kortetermijnmaatregelen omde veerverbinding basis van hetOpenPlanProces iseenadviesopgeleverd met en Wagenborg Passagiersdiensten datisafgerond in2016.Op Proces inopdracht van Rijkswaterstaat, degemeente Ameland sedimentatie en erosie of successie indeecologie. de loopvan degeuleninWaddenzee, hetproces van beïnvloeding plaatsvindt, bijvoorbeeld het veranderen van de Waddenzee endekustzonderdatdaarbij menselijke De voortdurende veranderingen inhetecosysteem van voortvloeiende veranderingen van dewaterbodem endekust. het water enhettransport van zandenslibdedaaruit De leerover dewisselwerking tussendebeweging van openbaar vervoer). de auto) naar een andervervoermiddel (bijvoorbeeld het Verandering van hetenevervoervoermiddel (bijvoorbeeld Begrip SSK-raming ebstroom Vloedstroom / Vloeddominant Verzanding Vervoersoplossing locatie Verspreidings- Verlanding Verdrinking Systeemanalyse Definitie afgaand water deWaddenzee uitstroomt. Waddenzee in stroomt. Deebstroom isdestroom diebij De vloedstroom isdestroom diebijopkomend water de sedimenttransport indevloedrichtingdanebrichting. sterker isdandestroming bijeb.Hierdoor isersprake van meer Een geulisvloeddominantwanneer de stroming bijdevloed toeneemt. Verslibbing ishetomgekeerde. Waddenzee inverhouding tot het gehalte slib(fijnedeeltjes) Proces waarbij hetgehalte zandindebodem van de Voorbeelden zijneenboot of een kabelbaan. Een oplossingvoor hetvervoer van personenof goederen. speciespreiding nietinconflict komt metanderbeheer. stroomsnelheden (voor optimaleverspreiding) enwaar de waar weinig bodemfauna aanwezig is),metrelatief hoge worden verspreid. Ditzijn relatief diepelocaties(geuldelen Een verspreidingslocatie iseenlocatiewaar baggerspeciemag verhouding toeneemt. waarbij hetaandeel(permanent)droogvallende gebiedennaar Morfologische veranderingen in(eendeelvan) deWaddenzee delen af. Bij verdrinking neemtinprincipehetareaal droogvallende zeespiegel snellerstijgtdandatde wadbodem omhoogkomt. deel van) deWaddenzee toeneemt, bijvoorbeeld omdatde Verdrinking betekent datde(gemiddelde)waterdiepte in(een relaties. dat bestaat uitverschillende componenten metonderlinge Analyse van eensysteem. Inditgeval gaathetomeensysteem en ondergrondse infrastructuur, kunstwerken enwaterbouw. SSK kan worden gebruiktvoor raming van ondermeerboven- ramingen onderlingvergelijkbaar en te volgen indetijd.De voor hetmaken van eenduidigekostenramingen. Hierdoor zijn Standaardsystematiek voor Kostenramingen. Systematiek 28 › Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 Begrip (absoluut) Zeespiegelstijging (relatief) Zeespiegelstijging Zandsuppletie Wadplaat natransport Voor- en Definitie van hetvolume). soortelijke gewicht) van hetaanwezige oceaanwater (toename in deoceanen (toename van demassa)enindichtheid(het veroorzaakt doorveranderingen indetotale hoeveelheid water plek opaarde. Absolute zeespiegelstijging kan worden De stijging van hetgemiddelde waterniveau opeen bepaalde zeespiegelstijging. gelijk isaandeabsolute zeespiegelstijging isergeen relatieve lokale bodembeweging. Alsdelokale waterbodembeweging is desomvan delokale absolute zeespiegelstijgingende De relatieve zeespiegelstijgingopeenbepaaldeplekaarde Maatregel/werk waarbij zand wordt toegevoegd aandekust. het volledige deelvan detijddroogvalt. Plaat bestaande uit sediment indeWaddenzee dieeendeelof hoofdverplaatsing. Samenvormen dezeeenketenverplaatsing. Transport datplaatsvindt voorafgaand aanof nade 29 › Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 bereikbaarheid Bijlage 3: Gebiedsvisie adaptief? vervoersoplossing In hoeverre isde dienstregeling? oplossing omeen Vraagt devervoers kust-Wad-Ameland toeristische potentie Past binnen Waddenbeleving Past bij processen) ecologische ongestoorde gebied met (uniek intergetijde Werelderfgoedstatus Past bijUNESCO ecologie inbalans economie en leefbaarheid, Past binnen dynamiek natuurlijke Past binnen duisternis &natuur) rust, openheid, waarden (ruimte, Past binnenkern Vraag
Matrix Langetermijn oplossingsrichtingen
- - - Niet Laag/ deld/ Gemid Hoog/ Ja/Nee Ja/Nee Ja/Nee Ja/Nee Ja/Nee Ja/Nee niet) (welke Ja/Nee Schaal - Laag Ja Ja Ja geulen van onnatuurlijke Nee, hetbaggeren (emissies) van ecologie Nee, ophetgebied geulen van onnatuurlijke Nee, hetbaggeren Ja (fossiele brandstof) Huidige boot Ameland
Laag Ja Ja Ja geulen onnatuurlijke baggeren van Nee, het Ja geulen onnatuurlijke baggeren van Nee, het Ja huidige boot Duurzame
Gemiddeld Nee Ja Nee huidige boot zijn i.v.g. metde kleiner formaat deze wellicht van geulen alhoewel van onnatuurlijke Nee, hetbaggeren balans economie nietin vrachtvervoer isde beide personen-en lage capaciteit in Nee, vanwege de huidige boot zijn i.v.g. metde kleiner formaat deze wellicht van geulen alhoewel van onnatuurlijke Nee, hetbaggeren lagere capaciteit rust vanwege Ja, maarminder sneldienstboot Duurzame
Gemiddeld Nee Ja Nee boot i.v.g. metde huidige van kleinerformaat zijn alhoewel dezewellicht onnatuurlijke geulen Nee, hetbaggeren van balans is deeconomie nietin sonen- envrachtvervoer capaciteit inbeideper Nee, vanwege de lage boot i.v.g. metdehuidige van kleinerformaat zijn alhoewel dezewellicht onnatuurlijke geulen Nee, hetbaggeren van capaciteit vanwege (nog)lagere Ja, maarminderrust brandstof) Sea Bubble(duurzame - Laag Ja Ja Nee geulen van onnatuurlijke Nee, hetbaggeren geulen van onnatuurlijke Nee, hetbaggeren huidige boot zijn i.v.g. metde groter formaat deze wellicht van geulen alhoewel van onnatuurlijke Nee, hetbaggeren golfslag geluidsoverlast en rust vanwege o.a. verstoring van de Nee, want brandstof) boot (duurzame Draagvleugel - Laag Ja Ja Ja geulen onnatuurlijke baggeren van Nee, het geulen onnatuurlijke baggeren van Nee, het geulen onnatuurlijke baggeren van Nee, het Ja brandstof) (duurzame Catamaran Hoog Ja last geluidsover Nee, Ja Nee Nee Ja Nee, rust brandstof) (duurzame Hovercraft - Hoog Nee Ja Ja UNESCO-criteria niet strijdigmet Ja, inprincipe me enecologie kans voor toeris vormt heteen tegelijkertijd leefbaarheid af, neemt de Potentieel infrastructuur permanente de inbreng van Nee, vanwege openheid van ruimte en verstoring Nee, brandstof) (duurzame Kabelbaan
- Hoog Nee Nee Nee Nee Nee tuur infrastruc permanente inbreng van vanwege de Nee, donker ruimte en ge openheid, Nee, vanwe Brug - - Hoog Nee Nee Nee Ja aan gevoel eiland tast het Ja, maar Ja Ja Tunnel - Hoog Ja Nee Ja Ja Nee Ja Nee, rust Vliegtuig 30 › Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 middel) (productie voor nodig? Wat iser middel vervoers Capaciteit (1 richting) Frequentie Reistijd sprestatie Vervoer stromen Vervoers vraag Vervoers - - - - - 45 minuten 20 minuten Vraag Geschikt voor auto's vrachtverkeer Geschikt voor toeristen Geschikt voor bewoners Geschikt voor Vraag strooks) vervoermiddel (twee vaargeul vraagt het Welke minimale middel? van hetvervoer Wat isdediepgang Vraag to's passenerop? Hoeveel vrachtau passen erop? Hoeveel auto's kunnen mee? Hoeveel personen 12 keer 6 keer 3 keer 90 minuten - - diepte Breedte x Meter Meter Schaal Aantal Aantal Aantal tig/Onmogelijk Haalbaar/Las tig/Onmogelijk Haalbaar/Las tig/Onmogelijk Haalbaar/Las tig/Onmogelijk Haalbaar/Las tig/Onmogelijk Haalbaar/Las tig/Onmogelijk Haalbaar/Las Schaal Ja/Nee Ja/Nee Ja/Nee Ja/Nee Schaal ------55 x3,5meter 15,9 1,7 PM 72 1200 Lastig Haalbaar Haalbaar Haalbaar Lastig Onmogelijk Ja Ja Ja Ja brandstof) (fossiele Huidige boot
meter 55 x3,5 15,9 1,7 PM 72 1200 Lastig Haalbaar Haalbaar Haalbaar Lastig Onmogelijk Ja Ja Ja Ja boot huidige Duurzame
21 x2,3meter 6,1 1,1 0 0 48 Haalbaar Haalbaar Haalbaar Haalbaar Haalbaar Haalbaar Nee Nee Ja Ja sneldienstboot Duurzame
Ja zame brandstof) Sea Bubble(duur 7 x3,4meter 2 1,5 0 0 4 Haalbaar Haalbaar Haalbaar Haalbaar Haalbaar Lastig Nee Nee Ja - Ja brandstof) boot (duurzame Draagvleugel 37 x6,5meter 8,4 4,6 0 0 110 Haalbaar Haalbaar Haalbaar Haalbaar Haalbaar lijk van grootte Lastig, afhanke Nee Nee Ja - - Ja brandstof) (duurzame Catamaran 55 x3,5meter 12,3 1,6 3 20 158 Haalbaar Haalbaar Haalbaar Haalbaar Haalbaar grootte afhankelijk van Lastig, Ja Ja Ja 0 0 Onbekend Onbekend Onbekend Haalbaar Haalbaar Haalbaar Haalbaar Haalbaar over platen) geulen of mogelijkook van route (alleenvia Haalbaar, afhankelijk Ja Ja Ja Ja brandstof) Hovercraft (duurzame 0 0 0 Onbekend Onbekend Onbekend Haalbaar Haalbaar Haalbaar 27 km/h) Haalbaar (bij 27 km/h) Haalbaar (bij Lastig Nee Nee Ja Ja brandstof) (duurzame Kabelbaan 0 0 0 N.v.t. N.v.t. N.v.t. Haalbaar Haalbaar Haalbaar Haalbaar Haalbaar Haalbaar Ja Ja Ja Ja Brug 0 0 0 N.v.t. N.v.t. N.v.t. Haalbaar Haalbaar Haalbaar Haalbaar Haalbaar Haalbaar Ja Ja Ja Ja Tunnel 0 0 0 0 0 9 Haalbaar Haalbaar Haalbaar Haalbaar Haalbaar Haalbaar Nee Nee Ja Ja Vliegtuig 31 › Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 kwaliteit Ruimtelijke Ecologie heid Bereikbaar heid Duurzaam Effecten wetten kaders en Huidige tuur I nfrastruc - - - kwaliteit? op deruimtelijke de variant invloed In hoeverre heeft Waddenzee? ecologie van de sing effect opde de vervoersoplos In hoeverre heeft vaart? overige scheep quenties voor de de variant conse In hoeverre heeft dynamiek enwind? van natuurlijke lossing afhankelijk van devervoersop betrouwbaarheid In hoeverre isde van 2019? lossing opdegeul van devervoersop Wat isheteffect Vraag beleid gemeentelijk Past binnen streekplan Past Provinciaal Waddenzee beheerplan Past binnenN2000 Past binnenPKB realiseren? de oplossingte zijn nodigom rele maatregelen Welke infrastructu
------Neemt af gelijk/ terd/Blijft Verbe Neemt af gelijk/ terd/Blijft Verbe invloed Weinig invloed/ Veel Laag middeld/ Hoog/Ge af/Is 0 Neemt gelijk/ toe/Blijft Neemt Schaal Ja/Nee Ja/Nee Ja/Nee Ja/Nee gelen maatre ming infra Opsom - - - - - boot Blijft gelijk, co2 baggeren en Blijft gelijk, Beperkt wind dynamiek en van natuurlijke Afhankelijk Blijft gelijk duurzaam maar niet voertuigen, capaciteit Ja, overzets Ja Ja voorzieningen" Parkeer- voorzieningen bunker- Oplaad- en/of Veerdam Vertrekhal Veerinrichting geul "Diepe vaar stof) (fossiele brand Huidige boot
- -
- boot Blijft gelijk, baggeren Blijft gelijk, Beperkt wind dynamiek en van natuurlijke Afhankelijk Blijft gelijk teit voertuigen overzetscapaci duurzaam en Ja, want Ja Ja zieningen" Parkeervoor- voorzieningen bunker- Oplaad- en/of Veerdam Vertrekhal Veerinrichting geul "Diepe vaar huidige boot Duurzame
-
- boot Blijft gelijk, co2 baggeren en Blijft gelijk, Beperkt wind dynamiek en van natuurlijke Afhankelijk Neemt af citeit overzetscapa met wel enige een oplossing in combi met tuigen, wellicht capaciteit voer geen overzets Nee, want Ja Ja voorzieningen" Extra parkeer zieningen bunkervoor- Oplaad- en/of tot-deur) deling (deur- Bagageafhan Aanlegsteiger Vertrekhal vaargeul "Gemiddelde sneldienstboot Duurzame
- - -
- - deling (deur- Bagageafhan Aanlegsteiger Vertrekhal vaargeul "Ondiepe brandstof) (duurzame Sea Bubble boot Blijft gelijk, baggeren Blijft gelijk, Veel wind dynamiek en van natuurlijke Afhankelijk Neemt af citeit overzetscapa met wel enige een oplossing in combi met tuigen, wellicht capaciteit voer geen overzets Nee, want Ja Ja voorzieningen" Extra parkeer voorzieningen bunker- Oplaad- en/of tot-deur)
- - -
-
- Oplaad- en/of Veerdam Vertrekhal Veerinrichting geul "Diepe vaar me brandstof) boot (duurza Draagvleugel boot Blijft gelijk, baggeren Blijft gelijk, Beperkt wind dynamiek en van natuurlijke Afhankelijk Neemt toe capaciteit overzets- met wel enige een oplossing in combi met tuigen, wellicht capaciteit voer geen overzets Nee, want Nee Nee voorzieningen" Parkeer- voorzieningen bunker-
- - - -
- Oplaad- en/of Veerdam Vertrekhal Veerinrichting geul "Diepe vaar brandstof) (duurzame Catamaran boot Blijft gelijk, baggeren Blijft gelijk, Beperkt wind dynamiek en van natuurlijke Afhankelijk Neemt toe variant) (Terschellinger voertuigen capaciteit en overzets- duurzaam Ja, want Ja Ja voorzieningen" Parkeer- voorzieningen bunker-
-
- boot Blijft gelijk, rustverstoring maar wel veel baggeren, niet meer Onbekend, Beperkt wind dynamiek en van natuurlijke Afhankelijk tot 0) (mogelijk Neemt af voertuigen capaciteit overzets- duurzaam en Ja, want Nee Nee voorzieningen" Parkeer- voorzieningen bunker- Oplaad- en/of Veerdam Vertrekhal "Veerinrichting brandstof) (duurzame Hovercraft
Neemt af schijnlijk af Neemt waar Beperkt wind Afhankelijk van Is 0 capaciteit overzets- met wel enige een oplossing in combi met tuigen, wellicht capaciteit voer geen overzets Nee, want Nee Nee Aandrijving" voorzieningen Extra parkeer Vertrekhal Kabelbaan "Pijlers inzee brandstof) (duurzame Kabelbaan
-
- -
- Neemt af schijnlijk af Neemt waar beperking Veel, hoogte extreem weer Niet, tenzij Is 0 economie de plaatselijke ader isvoor wat delevens eilandgevoel tegen het Nee, gaatin Nee Nee Ameland" plaatsen op Parkeer Ameland wal en infra opvaste Toeleidende Taluds Eilandjes inzee Brug "Pijlers inzee Brug
-
- -
-
Neemt toe Neemt toe Geen Niet Is 0 economie de plaatselijke ader isvoor wat delevens eilandgevoel tegen het Nee, gaatin Ja Nee Ameland" plaatsen op Parkeer Ameland wal en infra opvaste Toeleidende toegangen Tunnel- "Tunnelbuis Tunnel
-
- Neemt af Neemt af Geen wind Afhankelijk van Is 0 Ameland vliegveld op is recreatief Nee, want Ja vliegveiligheid) in plaatsvan voor capaciteit Nee (uitbreiding ruimte" Luchtruim de vaste wal vliegvelden op Slots opde fra opAmeland Toeleidende in Terminal (geasfalteerd) landingsbaan "Nieuwe Vliegtuig
-
32 › Langetermijnoplossingsrichtingen bereikbaarheid Ameland na 2030 vragen Vervolg naties Combi baarheid Realiseer Effecten - - - deze variant? worden voor onderzocht moeten nog Welke vragen stromen? andere worden voor gecombineerd deze variant varianten kan andere Met welke deel? Zo jawelk liseerbaar? voor 2030rea is devariant In hoeverre Vraag
- vragen Opsomming oplossingen vervoers- Opsomming delen realiseerbare Opsomming perkt/Niet Deels/Be Grotendeels/ Schaal
- heid, e.d. betaalbaar diepgang, verbruik, snelheid, capaciteiten, daadwerkelijke details: Technische kleinere boot andere Met elke alles Grotendeels stof) (fossiele brand Huidige boot
-
- Grotendeels huidige boot Duurzame heid, e.d. betaalbaar diepgang, verbruik, snelheid, capaciteiten, daadwerkelijke details: Technische kleinere boot andere Met elke alles
- heid, e.d. betaalbaar diepgang, verbruik, snelheid, capaciteiten, daadwerkelijke details: Technische voertuigen paciteit van overzetsca boot met andere soort Met elke alles Grotendeels sneldienstboot Duurzame
- - Grotendeels brandstof) (duurzame Sea Bubble heid, e.d. betaalbaar diepgang, verbruik, snelheid, capaciteiten, daadwerkelijke details: Technische voertuigen capaciteit van met overzets re soortboot Met elke ande alles
- - - Grotendeels me brandstof) boot (duurza Draagvleugel heid, e.d. betaalbaar diepgang, verbruik, snelheid, capaciteiten, daadwerkelijke details: Technische voertuigen capaciteit van met overzets re soortboot Met elke ande n.v.t.
- - - - - Grotendeels brandstof) (duurzame Catamaran heid, e.d. betaalbaar diepgang, verbruik, snelheid, capaciteiten, daadwerkelijke details: Technische re soortboot Met elke ande alles
- - heid, e.d. betaalbaar diepgang, verbruik, snelheid, capaciteiten, daadwerkelijke details: Technische re soortboot Met elke ande gens. Bestaat ner zelf isnodig. van hovercraft Ontwikkeling Grotendeels brandstof) (duurzame Hovercraft
- - - kabelbaan Effect windop brug en sneldienst/ vrachtschip Met een kosten kan veel tijd en onderzoek vergunningen bestaat, maar Techniek Niet brandstof) (duurzame Kabelbaan hiervoor draagkracht ziening ende van devoor en dichtstellen door hetopen- in te perken en om diereistijd mogelijkheid de reistijd/ verkleinen van door het het toerisme gevolgen in Economische baan/tunnel Met kabel kosten kan veel tijd en onderzoek vergunningen bestaat, maar Techniek Beperkt Brug - - hiervoor draagkracht ziening ende van devoor en dichtstellen door hetopen- in te perken en om diereistijd mogelijkheid de reistijd/ verkleinen van door het het toerisme gevolgen in Economische baan of brug boot, kabel met kleinere kosten kan veel tijd en onderzoek vergunningen bestaat, maar Techniek Beperkt Tunnel - - wenselijkheid. ecologische bineerd met gecom e.d. taalbaarheid, verbruik, be snelheid, capaciteiten, daadwerkelijke details: Technische baan of brug boot, kabel met kleinere probleem zijn. kan groot re luchtvaart tie metmilitai Ook interferen tijd kosten. luchtruim kan ruimte inhet het krijgen van Ameland en vliegveld op van het Uitbreiding Grotendeels Vliegtuig - - - - - Samenwerking van