QUICKSCAN CULTUURHISTORIE AANLEG MIDDENSPANNINGSKABEL HOLWERD-AMELAND Liander
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
QUICKSCAN CULTUURHISTORIE AANLEG MIDDENSPANNINGSKABEL HOLWERD-AMELAND Liander 1 JULI 2020 QUICKSCAN CULTUURHISTORIE AANLEG MIDDENSPANNINGSKABEL HOLWERD-AMELAND Contactpersoon SUSAN DE JONG Arcadis Nederland B.V. Postbus 264 6800 AG Arnhem Nederland Onze referentie: D10007162:27 - Datum: 1 juli 2020 2 van 17 QUICKSCAN CULTUURHISTORIE AANLEG MIDDENSPANNINGSKABEL HOLWERD-AMELAND INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING 4 1.1 Aanleiding van het onderzoek 4 1.2 Plangebied en onderzoeksgebied 4 1.3 Doel van het onderzoek 5 1.4 Werkwijze 5 2 BELEID CULTUURHISTORIE 6 2.1 Gemeente Ameland 6 2.2 Gemeente Noardeast-Fryslân 6 2.3 Aanwezige cultuurhistorische waarden 9 2.3.1 Ameland 9 2.3.2 Holwerd 11 3 AANBEVELINGEN 15 3.1 Aanbevelingen 15 4 LITERATUUR 16 COLOFON 17 Onze referentie: D10007162:27 - Datum: 1 juli 2020 3 van 17 QUICKSCAN CULTUURHISTORIE AANLEG MIDDENSPANNINGSKABEL HOLWERD-AMELAND 1 INLEIDING 1.1 Aanleiding van het onderzoek In opdracht van Liander heeft Arcadis Nederland bv een quickscan cultuurhistorie uitgevoerd voor plangebied tracé Holwerd-Ameland (Figuur 1). In deze quickscan worden twee plangebieden op land onderzocht. Figuur 1. Overzichtskaart totaal plangebied tracé Holwerd-Ameland. Bij de uitvoering van de voorgenomen ontwikkelingen kunnen mogelijk cultuurhistorische waarden worden verstoord. De quickscan heeft als doel inzicht te verschaffen in de aanwezige cultuurhistorische waarden die zich in de plangebieden bevinden. De werkzaamheden binnen het plangebied betreffen het aanleggen van middenspanningskabels. Op de landgedeelten zullen de kabels op een maximale diepte van 1,5 meter onder maaiveld worden gelegd middels met open ontgraving. De breedte van de kabelsleuf bedraagt maximaal 1,5 meter. De diepte van de kabels onder de Waddenzee is nog niet bekend, hoogstwaarschijnlijk door trenching of fluidisatie zal de kabel door het Wad worden getrokken. Gezien deze quickscan over de landgedeelten zal gaan, wordt 1,5 meter -mv als uitgangspunt genomen. 1.2 Plangebied en onderzoeksgebied De plangebieden betreffen twee zoekgebieden voor het aanleggen van een middenspanningskabel. Het plangebied Ameland is gelegen aan de Waddenzee aan de zuidkant van het eiland Ameland in de gemeente Ameland (Figuur 2). Het plangebied betreft een zoekgebied voor het tracé van circa 36 hectare. Op de luchtfoto is te zien dat het plangebied bestaat uit agrarische percelen, voornamelijk grasland. Aan de noordoostzijde van het plangebied en onderzoeksgebied zijn duinen aanwezig en ligt het dorp Kooiplaats. Middels de werkzaamheden zal de functie van het landgebruik niet veranderen. Onze referentie: D10007162:27 - Datum: 1 juli 2020 4 van 17 QUICKSCAN CULTUURHISTORIE AANLEG MIDDENSPANNINGSKABEL HOLWERD-AMELAND Het plangebied Holwerd betreft een stuk land aan het vaste deel van het Nederland in de gemeente Noardeast-Fryslân. Het gaat om een zoekgebied van circa 420 hectare voor het aanleggen van de middenspanningskabels. Dit betekent dat niet het hele plangebied wordt verstoord door de aanleg van de kabel, maar alleen waar de kabel komt te liggen. Het is nog niet bekend waar het tracé komt te liggen. Binnen het plangebied komt gras- en bouwland voor, inclusief een aantal boerderijen. Aan de westzijde van het plangebied is het dorp Holwerd gelegen. Het gaat om woningen en een bedrijventerrein. De noordgrens van het plangebied is een primaire kering, genaamd de Nieuwe Zeedijk. Een klein stuk van het plangebied ten noorden van de zeedijk ligt buitendijks. Door de aanleg van de kabel zullen er geen veranderingen optreden aan het landgebruik. Figuur 2. Luchtfoto plangebieden Ameland en Holwerd. 1.3 Doel van het onderzoek 1. De quickscan heeft als doel inzicht te verschaffen in de cultuurhistorische waarden die zich mogelijk in het plangebied bevinden of verwacht worden. 2. Aan de hand van de quickscan wordt uitspraak gedaan over de noodzaak van vervolgonderzoek en indien nodig, uit welke onderzoeksmethode het vervolgonderzoek zou moeten bestaan. 1.4 Werkwijze De cultuurhistorische situatie wordt beschreven op basis van een aantal bronnen. De ontwikkeling van het onderzoeksgebied zegt veel over de mogelijke aanwezigheid van cultuurhistorische waarden in het plangebied. Voor de quickscan worden de volgende bronnen geraadpleegd: • Gemeentelijke cultuurhistorisch beleidsadvieskaart Ameland en Noardeast-Fryslân; • Provinciale cultuurhistorisch beleidsadvieskaart provincie Friesland; • Rijksdienst voor het cultureel erfgoed ‘Leven met water’ kaart; • Historisch kaartmateriaal, waaronder kaarten van de provincie Friesland. Onze referentie: D10007162:27 - Datum: 1 juli 2020 5 van 17 QUICKSCAN CULTUURHISTORIE AANLEG MIDDENSPANNINGSKABEL HOLWERD-AMELAND 2 BELEID CULTUURHISTORIE In dit hoofdstuk worden de beleidsstukken van de gemeenten Ameland en Noardeast-Fryslân nader bekeken. 2.1 Gemeente Ameland Figuur 3. Uitsnede bestemmingsplan Buitengebied Ameland. Het plangebied Ameland bevindt zich binnen het bestemmingsplan Buitengebied Ameland. Momenteel is het bestemmingsplan nog in voorontwerp. Hierin zijn dubbelbestemmingen voor archeologie en cultuurhistorie opgenomen. Binnen het plangebied is sprake van een dubbelbestemming waarde cultuurhistorie. Het gaat om de oude wegen rondom Kooiplaats. Daarnaast is er een lijst van gemeentelijke monumenten en beeldbepalende panden, maar er zijn geen bebouwingen binnen het plangebied aanwezig. Vigerend is officieel de beheersverordening Ameland Buitengebied. In deze verordening is er ook een bestemming archeologie opgenomen (dezelfde contouren als bij bestemmingsplan Buitengebied Ameland), maar geen cultuurhistorische bestemming. 2.2 Gemeente Noardeast-Fryslân Het plangebied Holwerd ligt binnen de gemeente Noardeast-Fryslân in de provincie Friesland. De gemeente Noardeast-Fryslân (Fries voor Noordoost-Friesland) is ontstaan op 1 januari 2019 uit de gemeenten Dongeradeel, Ferwerderadeel en Kollumerland en Nieuwkruisland. Er zijn twee vigerende bestemmings- plannen van toepassing op het plangebied. Een groot gedeelte van het plangebied bevindt zich binnen bestemmingplan Bûtengebiet Dongeradeel, herziening 2015 (vastgesteld op 31-03-2016). Hieruit blijkt dat voor cultuurhistorie er een dubbelbestemming Waarde - Cultuurhistorisch waardevolle lijn (Artikel 42) bestaat. Deze dubbelbestemming betreft de dijk met daar op de provinciale weg N358 en de N356, de Grândyk. Bij de dubbelbestemming wordt verwezen naar de regels van het eerdere bestemmingsplan Bûtengebied Dongeradeel uit 2013. In de regels is opgenomen dat een omgevingsvergunning verplicht is indien er sprake is van het wijzigen van het beloop en/of profiel van de dijk of bij het ingrijpend wijzigen van de bodemstructuur. Daarnaast bestaat er een dubbelbestemming waarde Landschap verkaveling, deze dubbelbestemming bevindt zich op een gedeelte van de verkaveling aan de oostelijke helft, Ternaarder buitenpolder, van het plangebied. De dubbelbestemming schrijft voor dat ingrepen geen afbreuk mogen doen aan de verkaveling, ook mogen geen nieuwe waterlopen worden gegraven. Ook beschrijft het bestemmingsplan een dubbelbestemming waarde Dobbe. Een dobbe is een natuurlijk of gegraven poel, die volgens de regels niet mag worden aangetast. Er bevindt zich aan de provinciale weg N358 één dobbe. In de bijlage van het bestemmingsplan is een beschrijving ontstaansgeschiedenis over het landschap van Dongeradeel opgenomen. Informatie betreffende het plangebied is in het volgende hoofdstuk opgenomen. Onze referentie: D10007162:27 - Datum: 1 juli 2020 6 van 17 QUICKSCAN CULTUURHISTORIE AANLEG MIDDENSPANNINGSKABEL HOLWERD-AMELAND Figuur 4. Uitsnede plangebied op bestemmingsplan Bûtengebiet Dongeradeel (2013). Daarnaast is bestemmingplan Doarpen uit 2010 vigerend voor het westelijke gedeelte van het plangebied. Hierbij is de dubbelbestemming Waarde- Archeologisch en/of cultuurhistorisch waardevol gebied leidend. In de regels staat dat er archeologisch onderzoek verplicht is bij ingrepen dieper dan 30 cm -mv en groter dan 50 m2. Indien de kabel binnen het dorp Holwerd wordt aangelegd, is hier archeologisch vervolgonderzoek verplicht. Het archeologisch onderzoek is in een separaat rapport opgenomen. Figuur 5. Uitsnede bestemmingsplan Doarpen. Onze referentie: D10007162:27 - Datum: 1 juli 2020 7 van 17 QUICKSCAN CULTUURHISTORIE AANLEG MIDDENSPANNINGSKABEL HOLWERD-AMELAND Voor het gedeelte van het plangebied ten noorden van de dijk, is de beheersverordening Waddenzee en Noordzee (vastgesteld 13-07-2015) vigerend. Het plangebied bevindt zich een dubbelbestemming ‘Waarde – Cultuurhistorische Waarden’. In de bestemmingsregels is er met name de bescherming van toepassing op de archeologische waarden. Daarnaast wordt aangegeven dat bij werkzaamheden, ook geen bouwwerken zijnde, een omgevingsvergunning moet worden aangevraagd. Een omgevingsvergunning wordt enkel verleend op basis van een uitgevoerd cultuurhistorisch onderzoek, waarbij wordt aangetoond dat er of geen cultuurhistorische waarden aanwezig zijn, of de cultuurhistorische waarden niet worden geschaad of een advies voor het omgaan met de cultuurhistorische waarden. Figuur 6. Uitsnede Beheersverordening Waddenzee en Noordzee, gemeente Dongeradeel. Onze referentie: D10007162:27 - Datum: 1 juli 2020 8 van 17 QUICKSCAN CULTUURHISTORIE AANLEG MIDDENSPANNINGSKABEL HOLWERD-AMELAND 2.3 Aanwezige cultuurhistorische waarden 2.3.1 Ameland De eerste bewoning op het eiland Ameland ontstond op de hogere strandwallen. Om de strandwallen permanent aan elkaar te verbinden is eind 19de eeuw een stuifduin aangelegd. Het plangebied Ameland bevindt zich op de oude kwelder