T.C. KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI KATKILARIYLA

yayına hazırlayanlar / editors grafik-tasarım / graphic-design ATIF GÖNENÇ MUSTAFA EDİZ ALTINDİŞ CELALETTİN CİNGÖZ baskı / press HÜSEYİN TÜRKAN İSTANBUL, EYLÜL 2017 hukuk danışmanları / advisors of law AV. MUSTAFA DEMİRAL baskı-cilt / printing-press Selman-i Pak Cd. Şeyh Yokuşu Sk. No: 6/4 Üsküdar-İstanbul-Türkiye AV. METİN KUTLUBAY Tel: 0 216 341 15 88 Faks: 0 216 495 29 63 ingilizce çeviri / translation to english © Uluslararası Hak İhlalleri İzleme Merkezi MURAT KARACA içindekiler

Takdim... 7

ABDULHAMİT GÜLER (Yazar-Yönetmen) 10 YRD. DOÇ. DR. ABDULKADİR MACİT (Kocaeli Üniversitesi Öğretim Üyesi / İlmî Etüdler Derneği Yön. Kur. Üyesi) 12 AHMET CAN (Yeniakit Gazetesi Kültür Sanat Editörü) 14 YRD. DOÇ. DR. AHMET TEMEL (İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi) 15 YRD. DOÇ. DR. ALİ CANÇELİK (Kocaeli Üniversitesi Öğretim Üyesi) 17 ALİ URAL (Şair-Yazar) 20 AYŞE OLGUN (Yeni Şafak Gazetesi Ekler Sorumlusu) 23 BAHADIR YENİŞEHİRLİOĞLU (Yazar-Oyuncu) 25 YRD. DOÇ. DR. BİLAL YORULMAZ (Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi) 29 BÜLENT PARLAK (İzdiham Dergisi Genel Yayın Yönetmeni) 31 FAYSAL SOYSAL (Şair-Yönetmen) 32 PROF. DR. FERHAT KENTEL (İstanbul Şehir Üniversitesi Öğretim Üyesi) 34 HASAN ÇELEBİ (Hattat) 37 HASANALİ YILDIRIM (Yazar) 39 MEHMET GÜNTEKİN (Müzisyen / Cumhurbaşkanlığı Korosu Şef Yardımcısı) 40 MEHMET MAZAK (MİYSAD Başkanı / Sultanbeyli Belediyesi Kültür İşleri Müdürü) 42 MUHSİN İLYAS SUBAŞI (Şair-Yazar) 45 RECEP GARİP (Şair-Yazar-Ressam, İstanbul Eski Milletvekili) 48 DOÇ. DR. RIDVAN ŞENTÜRK (İstanbul Ticaret Üniversitesi Öğretim Üyesi) 50 PROF. DR. SADETTİN ÖKTEN (Yazar) 52 PROF. DR. ŞABAN TEOMAN DURALI (Felsefeci) 54 SAVAŞ ŞAFAK BARKÇİN (Siyaset Bilimci-Yazar-Müzisyen) 59 SELÇUK AYDIN (İBB Atatürk Kitaplığı Uzman Kütüphaneci) 61 SERAP DÖNMEZ (Psikolojik Danışman / ÖNDER Genel Başkan Yardımcısı) 63 YRD. DOÇ. DR. ŞEREF AKBABA (Yazar / Kırklareli Üniversitesi Öğretim Üyesi) 65 contents

Presentation... 7

ABDULHAMİT GÜLER (Writer-Director) 10 ASST. PROF. ABDULKADİR MACİT (Academician at Kocaeli University Board member of Ilmi Etüdler Association) 12 AHMET CAN (Journal of Yeniakit Editor of the Culture and Art) 14 ASST. PROF. AHMET TEMEL (Academician at Istanbul University) 15 ASST. PROF. ALİ CANÇELİK (Academician at Kocaeli University) 17 ALİ URAL (Poet and Writer) 20 AYŞE OLGUN (Newspaper Supplement Director / Yeni Şafak) 23 BAHADIR YENİŞEHİRLİOĞLU (Author-Actor) 25 ASST. PROF. BİLAL YORULMAZ (Academician at Marmara University) 29 BÜLENT PARLAK (Editor in Chif of İzdiham Magazine) 31 FAYSAL SOYSAL (Poet-Director) 32 PROF. DR. FERHAT KENTEL (Academician at İstanbul Şehir University) 35 HASAN ÇELEBİ (The Calligraphist) 37 HASAN ALİ YILDIRIM (Author) 39 MEHMET GÜNTEKİN (Musician / Assistant Conductor of Presidential Choir) 40 MEHMET MAZAK (MİYSAD Predsident / Sultanbeyli Municipality Directorate of Cultural Affairs) 42 MUHSİN İLYAS SUBAŞI (Author-Poet) 45 RECEP GARİP (Poet - Artist - Writer - Former Deputy of Istanbul) 47 ASSOCIATE PROFESSOR RIDVAN ŞENTÜRK (Academician at İstanbul Commerce University) 50 PROF. DR. SAADETTİN ÖKTEN (Writer) 52 PROF. DR. ŞABAN TEOMAN DURALI (Philosopher) 54 SAVAŞ ŞAFAK BARKÇİN (Political Scientist-Writer-Musician) 59 SELÇUK AYDIN (Expert Librarian at Ataturk Library in Istanbul Metropolitan Municipality) 62 SERAP DÖNMEZ (Psychological Adviser / Vice President of ONDER) 63 ASST. PROF. ŞEREF AKBABA (Author / Academician at Kırklareli University) 66 GELECEĞİMİZİ KORUMAK İÇİN ÇALIŞIYORUZ WORKING TO PROTECT OUR FUTURE KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

takdim presentation

üreselleşme” mefhumu, 20. yüzyılın he concept of “Globalization” has been ortalarından bu yana dünya kamu- one of the most critical issue of the “Koyunun en önemli gündem madde- TWorld agenda from half of the 20th cen- lerinden biri kabul edilmekte, başta internet ve tury to now. Technological developments which medya sahası olmak üzere, son çeyrek yüzyılda have been come into existance at the last quarter yaşanan teknolojik gelişmeler, küreselleşmenin of the century, primarily internet and the media, etkilerini dünya coğrafyasının en ücra köşelerine have spread the effect of the “Globalization” to kadar ulaştırmaktadır. the far-flung corner of the World. Küreselleşme sosyolojik, felsefî, siyasî, ekonomik While the sociological, phiosophical, political vd. bağlamlarda tartışıladursun, meselenin pratik and economical effects of the Globalization have yansımaları insan ve toplum hayatında belirgin been debated all around the World, practical re- biçimde görülür hale gelmektedir. Öte yandan, flections and results of the matter / issue can be küreselleşmeye zemin hazırlayan fikrî altyapı- seen clearly on the life of individuals and societ- nın temsilcilerinin, birtakım araç ve yöntemleri ies. On the other hand, the reality that the repre- kullanarak, bireysel ve toplumsal yaşamı kontrol sentatives who have prepared ideological ground etmeye çalıştığı da, bugün artık genel kabul gör- of the globalization use some useful tools and try müş bir durumdur. some methods in order to control both social and Soruşturmamızda, küreselleşmenin kültür-sanat individual life is widely known today. alanındaki yansımalarına odaklanmaya çalışıl- It has been tried to focus on the cultural and ar- mıştır. Küresel kültür endüstrisinin, millî kültür- tistic results and reflections of the globalization

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 7 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

ler üzerindeki olumlu-olumsuz etkileri masaya in our study. Both positive and negative effects yatırılmış, bu alandaki sorun tespitleri ve çözüm of “Global Culture Industry” on National Cul- önerileri üzerinde durulmuştur. Bu kapsamda, tures have been opened to debate and ıt has been kültür-sanat, akademi, medya, sivil toplum ve focused on the problems happened at these fields siyaset dünyasından pek çok ismin görüşlerine have been tried to detected and possible solution müracaat edilmiştir. offers and suggestions in this study. So ıt has Katılımcıların görüşleri incelendiğinde, “küresel been consulted to the opinions and offers of the kültür endüstrisi”nin, genellikle, bugün başta people from the World of Culture-Art, Academy, ABD olmak üzere Batı’nın politik çıkarları doğ- Non-Governmental Organizations and Policy. rultusunda hareket eden bir yapı olarak anlaşıldı- If we take a look at to the opinions and com- ğı, Batı dünyasının, bu yapıyı oluşturan sinema, ments of the participants, we will clearly see at televizyon, popüler kültür, moda, turizm gibi first sight that, It is widely known that “Global araçlar, Oscar, Nobel gibi uluslararası festival ve Culture Industry” is an organization working for ödüllerle toplumları tektipleştirmeyi hedeflediği the political benefits and interests of USA and yönünde yaygın bir kabul olduğu görülecektir. West in today. In addition, it is possible to see Küresel kültür endüstrisinin millî kültürleri tah- and understand rip ettiği, toplumları bir arada tutan, onlara bir from the comments and statements of the partic- kimlik ve aidiyet kazandıran kültürel değerleri ipants of this study, the West has the the inten- yok ettiği de katılımcılarımızın ortak kanaatleri tion to make the World monotip with the help of arasındadır. some tools such as cinema, tv, popular culture, Öte yandan, katılımcılarımızın büyük çoğunlu- fashion and tourism and International prestgious ğunun, yaşanan süreci bir medeniyet krizi ola- awards like Oscar and Nobel. Finally, the idea rak gördüğü de anlaşılmaktadır. Modernleşme/ that Global Culture Industry destroy the Nation- Batılılaşma sürecinin, siyasî, toplumsal ve kültü- al Cultures and Cultural Values which keep the rel alanlarda köklü bir dönüşümü hedef alan bir ties of the people tight and which give them and proje olduğu, bugün Batılılaşma sürecine muha- identity and belonging will be seen clearly in our tap olan toplumlarda ortaya çıkan tablonun, bu study. projenin bir sonucu olarak okunması gerektiği On the other hand, ıt has been concluded from vurgulanmıştır. the comments of the vast majority of the partic- Varlığı üzerinde mutabık olunan bu sorunların ipants that they see the globalization process as çözümüne dair öne sürülen fikirler incelendi- a “Civilization Crisis”. It has been stressed that ğinde, bugün küresel kültür endüstrisinin en “Modernization and Westernization process” is önemli araçları olarak kabul edilen sinema, tele- a project that aims to the radical transformation vizyon gibi araçların aynı şekilde millî kültürleri / changing of the societies on political, econom- korumak ve zenginleştirmek için kullanılması ical and cultural fields. The situation which was gerektiğine dair de güçlü bir fikir birliği olduğu seen in the societies exposed to the Moderniza- görülmektedir. Katılımcılarımız, bu yapılırken, tion process should be evaluated as a result of that kültürümüzü oluşturan aslî unsur ve değerlere projects. uygun sanat eserleri, senaryolar, filmler, çizgi When we look at the ideas put forwarded for the filmler, tiyatro oyunları üretilmesi, Batılılaşma solution of that matter, which was commonly süreci ile toplumsal yaşamımıza dahil olan sa- agreed by the participants of this study, we will

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 8 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI nat alanlarının yanı sıra, medeniyetimize ait sa- see a strong agreement on the opinions of the natların da önemsenmesi gerektiğini belirtmiş, participants that the tools which are the most ef- bu eserlerin genç nesillere ulaşabilmesi için ge- fective and important tools of Global Culture In- reken mecraların kullanımına özen gösterilmesi dustry such as cinema, tv should be used in order önerilmiştir. Ancak bu yapılırken küresel kültür to protect and enrich the National Cultures. Par- endüstrisinin güç merkezli dil, üslup ve yöntem- ticipants in our study suggest that while putting lerinin dışına çıkan özgün bir dil üretilmesinin solution offers into practice it should be produced elzem olduğu vurgulanmıştır. and created art works, scenarios, films, cartoons, Soruşturmamızın küresel kültür endüstrisinin theatres which were suitable for the fundamental farklı cepheleriyle tartışmaya açılmasına katkı principles and values that make up our own cul- sağlayacağına ve bu alanda yapılmakta olan çalış- ture. At the same time, both artistic fields which malara yeni perspektifler sunacağına inanıyoruz. entered to the life of our society with the modern- ization process and artistic fields which belong to our civilization should be cared aboout and suitable tools should be used in order to convey culture – art works to young generations. It has been stressed that it is must to create an authentic wording which is able to take position out of the magnetic field of the Global Culture Industry, which has power-based style, wording and meth- ods.

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 9 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

ABDULHAMİT GÜLER ABDULHAMİT GÜLER (Yazar-Yönetmen) (Writer-Director) Bütün zamanları kapsayan yegane çare elbet- The sole cure that envelops the entirety of te inanca, toprağa, insana ve îzâna sarılmak. time is without a doubt to embrace faith, Fekat pratiği göz ardı ederseniz birkaç süslü land, man and mind. However, if you rule out sözü peş peşe sıralamaktan başka bir şey yap- the practice, you will be doing nothing more mamış olursunuz. Haliyle üretim, üretim, illa spouting a few fancy words. As it stands, we da üretim diyoruz. absolutely can’t stress enough the importance of production. Hence, doing this production Küresellikten söz ettiğimizde artık büyük bir with the emissaries of time and soul is also dünyadan değil, akıllı telefonlara sığacak kadar mandatory. küçülmüş bir olgudan söz ediyoruz. Kültür de- diğimiz ise hiçbir şekilde küreselleşmemesi gere- The sole cure that envelops the entirety of time is without a doubt to embrace faith, land and man. ken bir unsur. Kültür demek, yerel kod demek- However, if you rule out the practice, you will be tir. Haliyle, küreselleşen kültür yerelin ölmesi doing nothing more doing spouting a few fan- manasına geliyor. Yerel ya da millî kültür diye cy words. As it stands, we absolutely can’t stress niteleyebileceğimiz şeyin hayatta kalabilmesi için enough the importance of production. sektörleşen küresel endüstriye karşı direnç nok- When we mention about globalism, we don’t talarını ayakta tutmamız gerek. Bunların başında mention of a big world, but of one that has dağıtım, yayılım, yayın meselesi geliyor. Misal; shrank so much that it now fits in smartphones. sinemamızın en temel sorunu dağıtımdır. Yani What we call culture is an aspect that must never beyazperdeye çıkmaya hazırlanan filmin izleyi- be globalized. Culture corresponds to local code. ciyle buluşmasını sağlayacak sinema salonunun As it stands, the globalizing culture foreshadows ayarlanabilmesi. Dünyada Hollywood filmleri, the death of all that is local. For what we describe her salonda rahatlıkla yer bulabilir. Türkiye’de as local or national culture to survive, we must de… Ancak Türk filmi ABD’de zor yer bulur. keep the crucial points of resistance against the Bırakın ABD’yi, Türkiye’de zor yer bulur. Zira globalist industry alive. Foremost among these dağıtım, artık tekel haline gelmiş durumda ve bu comes distribution, dissemination and publica- tekeli de küresel endüstri elinde tutuyor. tion. Publication as in the arrangement of a cin- Küresel tekelin etkisi sadece sektörel ya da en- ema hall that will join the film together with the düstriyel sonuçlar vermiyor elbet. Esasen soru- audience. Hollywood films can easily find vacant numuz kültürel olarak “tek tiplilik” şeklinde ken- places in every hall that exists in the world. In

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 10 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI dini gösteriyor. Bütün millî kültürler bir yerden Turkey… A Turkish film can hardly find a place sonra küresel kültür elbisesini giyiniyor. Herkes in the USA. It will barely find a place even in aynı tip müzik dinliyor, herkes aynı filmi seviyor, Turkey, let alone the USA because distribution aynı şeye gülüyor, aynı şeyden hüzünleniyor… has now become a sole monopoly and the global Haliyle, “dünya vatandaşlığı” ya da “evrensellik” industry holds the reins of this monopoly. maskesi altında yerelliği öldüren bir sonuca doğ- The only impact of the global monopoly is cer- ru evriliyoruz. tainly not sectoral or industrial. In actuality, our Bu tek tip dünya vatandaşının hak ve hukuk problem presents itself as a cultural “uniformity”. kodlarını da söz konusu küresel kültür belirliyor. All national cultures, after a certain point wear the Hak ihlali, küresel manipülasyonun güçlü bom- same kind of cultural dresses. Everyone listens bardımanından sıyrılamazsa görülmüyor. Evet, to the same kind of music, loves the same kind kültür araçları bu küresel manipülasyonun en et- of movies, laughs at the same kind of events and kili araçları arasında. saddens in the same kind of cases. As it stands, we are leaning towards an outcome in which the Sorun bu denli açıkken çözüm ne olabilir? Bu local is being murdered under the mask of “uni- sorunun cevabı zor ve uzun zaman alacak bir versality” and “world citizenship”. planı kapsıyor. Öncelikle, ekonomik özgürlük ve The uniform citizen’s civil and legal rights are özgünlük olmadığı müddetçe küresel kültürün also defined by global culture. The breach of despotik tavrı altında gençlerin ezilmesine mani rights is unable to be seen if it does not pull away olamazsınız. İnternet ve sosyal medya araçları from the vicious bombards caused by global ma- eliyle öylesine örtülü ve etkili bir manipülasyon nipulation. Yes, the instruments of culture are döneminde yaşıyoruz ki, mani olmak neredeyse among the most useful tools of global culture. imkansız. What can be the solution when the problem is Bütün zamanları kapsayan yegane çare elbette this obvious? The answer to this question is tough inanca, toprağa, insana ve îzâna sarılmak. Fekat and it includes a plan that will take a lot of time pratiği göz ardı ederseniz birkaç süslü sözü peş and effort to craft. First and foremost, you cannot peşe sıralamaktan başka bir şey yapmamış olur- prevent that the youngsters are getting crushed sunuz. Haliyle üretim, üretim, illa da üretim beneath the tyranny of global culture as long as diyoruz. Ve bu üretimi, zamanın ruhunun tem- economic independency and originality doesn’t silcisi olan araçlar eliyle yapmak da zaruri. Sos- exist. We are living in such an era that is so con- yal medyanın kötü bir şey olduğunu söylemenin sumed and influenced at the hands of the internet kimseye faydası yok. Bunu bir araç olarak görüp, and the social media that it is nearly impossible to yine bu araçsal devinim içinde doğru örnek ol- prevent this situation. mak gerekiyor. The sole cure that envelops the entirety of time is Temel sığınağımız ya da mottomuz budur: Ör- without a doubt to embrace faith, land, man and nek olmak… mind. However, if you rule out the practice, you will be doing nothing more spouting a few fancy Kimseyi, dikte ederek bir şeye inandıramazsınız. words. As it stands, we absolutely cannot stress Hele hele zamane gençlerini baskıcı bir tarzda enough the importance of production. Hence, elinizde tutamazsınız. doing this production with the emissaries of time Onlar gibi değil ama onlar kadar sosyal medya and soul is also mandatory. Indicating that so- kullanarak, lakin doğru kullanarak, örnek ola- cial media is a detrimental issue will help nobody. rak… Seeing this as a means, we must set the correct Küresel kültür mafyasının dayattığı şekilde değil, example while partaking in this movement.

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 11 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

fekat aynı kulvarda filmler çekerek, tiyatro oyun- Our essential sanctuary and motto is this: To be ları sahneleyerek, müzik eserleri üreterek… an example… Millî kültürü ayakta tutmanın tek çaresi, küresel You cannot convince anyone by dictating. You kültür araçlarını kullanmaktır. İnkar etmeden, especially can’t maintain the youngsters of the teslim olmadan, özgüvenle ve inançla… new generation by suppressing them. Using social media not like them, but as much as them, correctly, for being an example… Not like the global culture mafia enforces us to, YRD. DOÇ. DR. ABDULKADİR MACİT but by shooting films that are on par with theirs, (Kocaeli Üniversitesi Öğretim Üyesi staging plays in our theatres, producing new mu- İlmî Etüdler Derneği Yön. Kur. Üyesi) sical pieces…. Modern takıntısından kurtulursak ki bunun The only way to keep national culture alive is to yolu daha geniş bir tarih anlayışıdır, İslam’ın use the instruments of global culture while not dünya tarihindeki yerini kavrarsak, evrensel denying or surrendering to them, with faith and toplum fikrini, farklı kültürlere yaklaşımını confidence… kavrarsak modernlik bizim için tecrübelerden bir tecrübe yani arızî bir tecrübe haline dönü- şecektir. Asst. Prof. ABDULKADİR MACİT (Academician at Kocaeli University Küresel kültür endüstrisinin millî kültürler üze- Board member of Ilmi Etudler Association) rindeki etkilerinin yoğunlaşmaya başladığı dö- Getting rid of modernism obbession is only nem şüphesiz 19. asırdır. Bu asır aynı zamanda possible with wider perception of the history, Avrupa nüfuzunun bizi çok yönlü şekillendirme- If we do understand the importance of Islam ye başladığı dönemdir. Bu şekillendirme genel in the World history , ıts ideas about World- hatlarıyla 3 şekilde ortaya çıktı: wide communities and approach tothe differ- 1. Avrupalılar işgal ettikleri yöreleri bazen sö- ent cultures, modernity will turn into an casu- mürgecilikle bazen tahakkümle kapitalist yeni al experience for us.. sistemin bir parçası haline getirdiler. The period that the global culture industry in- 2. Avrupalılar işgal ettiği veya edemediği yerlerde creases its influence on national cultures is un- kontrollü tasfiye yaptılar. Batı dışı toplumların doubtely 19th century. This century is also the bürokratik, hukukî süreçlerine müdahale ede- period of which influence of Europe began to rek kendileriyle uyumlu hale getirdiler. Buna efform us multidirectionally. This efformation içsel dinamiklerle sömürgeleştirmek diyoruz. showed up in 3 ways: Bizim neredeyse tüm kanunlarımız, ekonomik 1. Europeans made the places that were occup- işleyişimiz, eğitim anlayışımız, kültür ve sanat pied into a part of the new capitalist system by yaklaşımımız tam da Tanzimat örnekliğinde using domination and colonial policy. karşımıza çıkmaktadır. 2. Europeans liquidate the places that were oc- 3. Batılı modernist fikrî akımlar ideolojik olarak cuppied in a controlled manner. They accorded aydınların düşüncesini şekillendirmek üzerin- the other societies with each other by interfer- ing in their bureaucratic and judicial process. den toplumları modernleştirdi. Yeni Osman- It is called as colonizing with internal dynamics. lılar, bunun tipik örneğidir. Batı’ya bakan ve Our almost all laws, economic process, sense ona göre şekil almaya başlayan bu süreç son-

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 12 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

radan Jön Türkler ve cumhuriyet ekibini do- of education, cultural and art approach con- ğurdu. front us with “Tanzimat Reform Era”. Bu üç alanda yoğunluklu devam eden şekillen- 3. Modernist western idea movements mod- dirme başta din olmak üzere kültüre, sanata, ernized the societies ideologically by shaping şiire, edebiyata da doğrudan veya dolaylı olarak thoughts of the highbrows .Neo-ottomans are tesir etti. Nitekim dinin siyasî sembolü olan ha- typical example of that. The process of being lifelik kaldırıldı; dinin epistemolojik ve bilgi sis- shaped according as West resulted in showing up the “Young Turks” and “the Republic”. temini kontrol altına almak maksadıyla Tevhid-i Tedrisat kabul edildi; dinin sosyal alanı olarak The process of shaping that goes on intensely in that 3 fields affected the culture, the ifade ettiğimiz vakıflar kamulaştırıl- art, the poetry and the litera- dı. Bunlar, iş yapma biçimimiz- ture directly or indirectly. den hayatı tutuş biçimimize, As a matter of fact, gündelik zaman algımız- caliphate which is dan takvimimize hayat the symbol of the algımızın hemen her religion was unsurunun değişi- abolished; mini ortaya çıkar- “tevhid-i dı. tedrisat” O yüzden (the law hepimiz (yaşam on unity of education) alanının içinde was accept- olmak itibariyle) ed in order moderniz, ama to take the modernist değiliz. epistemologic Çünkü modern- and knowledge liği biz seçmedik, system of the içinde doğduk; ancak religion under formlarını kabul etmek control. Founda- zorunda değiliz. Yani olgu- tions that are regarded ların içerisinde nasıl bir hayat as the social fields of the oluşturacağımız hususunda fıkhı religion were expropriated. merkeze koyarak yaşamaktan bahsediyoruz. These formed a change almost every components in our sense of lives; from the way Zira fıkhın kendisi sürekli dinamiktir, yeniden how we work to the way how we perceive life, üretim sağlar. from our daily sense of time to our calender. Aşikardır ki, bu süreç devam ederken ne ken- Because of that, all of us (on condition of being di kaynaklarımızı ve dinamiklerimizi ne de bizi in that living space) are modern, however, not şekillendiren Avrupa’yı sağlıklı kritik edebildik. modern in that we did not choose to be modern Buna bir yönüyle yaşanan çözülüş ve işgalden by ourselves. We just were born in it and yet we imkan da olmadı, diğer yönüyle Avrupa da buna do not have to accept its forms. In other words müsaade etmedi. Burada önemli olan “sürecin ,we tell of living by putting the fiqh (the Islamic farkında olmak, neyi ne kadar alacağız, ne kadar laws) in the center of life with regard to how a life

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 13 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

reddedeceğiz meselesi”dir. Tam da burada ne we can form within the phenomenon in as much Modern’e göre, ne onun için ne de ona karşı bir as the fiqh itself is dynamic enduringly, whıch tavır içinde olmamalıyız kanaatindeyim. Çözüm means it provides reproduction. olarak kendi özgün olan hususiyetlerimizi ortaya It ıs obvious, while the process went on , we were koyabilmekten bahsediyorum. Modern takın- able to review properly neither our resources and tısından kurtulursak ki bunun yolu daha geniş dynamics nor Europe that shapes us. In point of bir tarih anlayışıdır, İslam’ın dünya tarihindeki fact, there was no oppurtunity for that due to the yerini kavrarsak, evrensel toplum fikrini, farklı occupation and the downfall; Moreover Europe kültürlere yaklaşımını kavrarsak modernlik bi- did not let it happen as well. The point is ‘’ being aware of the process, the matter of how much we zim için tecrübelerden bir tecrübe yani arızî bir get it or how much we refuse it ‘’. I believe we tecrübe haline dönüşecektir. should be in an attitude towards the modernity Hülasa, küresel kültür endüstrisi karşısında ken- neither being against nor being in favour. As a dimizi ona göre, onun için veya onun karşısında solution, I mention being able to put our gen- konumlandırmadan, çözüm olarak ilkin İslam’ın uine idiosyncrasies in the center. Getting rid of dünya tarihindeki özgün yerini kavramamız ve modernism obbession is only possible with wid- buna uygun biçimde kendimizi ıslah/tecdit etme- er perception of the history, If we do understand miz; ikinci olarak da meselelerin hallinde fıkhı ve the importance of Islam in the World history , içtihadı merkeze koymamız gerekmektedir. ıts ideas about World-wide communities and ap- proach to the different cultures, modernity will turn into an casual experience for us. The sum and the substance of it , as a solution, AHMET CAN firstly we should understand importance of İslam (Yeniakit Gazetesi Kültür Sanat Editörü) in the World history and make reforms to our- selves pursuant to the situation without being in Tüketim toplumu bir tür imha toplumudur ve an attitude towards the global culture industry önüne çıkan ne varsa onu geliştirmek yerine neither being against nor being in favour; sec- eksilterek kendi sonunu hazırlar. Zaman için- ondly, we should put the figh and the jurispru- de yavaş yavaş gelişen bu sürecin etkisini an- dence in the center. lamak oldukça zordur. Kültür endüstrisi kavramı ilk olarak Adorno’nun “Aydınlanmanın Diyalektiği” isimli kitabında AHMET CAN karşımıza çıkar. Adorno’nun bahse konu kitabı (Journal of Yeniakit Editor of the Culture and Art) “Kitle Kültürü” kavramının yetersizliğini masaya A consumption society is a kind of destruction yatırır ve bu kavramın yerine “Kültür Endüstri- community and it is headed for a fall what- si”nin daha doğru olduğunu söyler. Özetle belir- ever comes its way not improving that but li bir entelektüel zekâ tarafından değil, kitlenin diminishing. It ıs quite hard to figure out the ihtiyacına göre üretilen ve şekillenen bir şirketi effect of the process coming along slowly in andırdığı için bu tür yayınların hepsine rahatlıkla time. “Kültür Endüstrisi” diyebiliriz. Bu endüstrinin We firstly come across the culture industry no- en temel gayesi topluma, “tükettiği kadar varol- tion in Adorno’s book named “Dialectic of En- duğu” şeklinde yapay bir standart sunmasıdır. lightment”. The book discusses inadequacy of Tüketim toplumu bir tür imha toplumudur ve the notion of ‘’Mass Culture‘’ in detail and in-

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 14 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

önüne çıkan ne varsa onu geliştirmek yerine eksil- stead of that notion, ıt tells the notion of “Cul- terek kendi sonunu hazırlar. Zaman içinde yavaş ture Industry” is truer. In summary, we can do yavaş gelişen bu sürecin etkisini anlamak oldukça call that kind of broadcasts as ‘’ Culture Industry zordur. Bir anda olan değişimler gözle görülür ‘’ due to resembling the company which is ma- ve halk kitleleri tarafından kolayca anlaşılır. Bu nu-factured and shaped according to not a intel- yüzden kültür endüstrisi yavaş yavaş toplumsal lec-tual intelligence but the mass needs. The pri- mary goal of the industry is to present an artifical bilinçaltını şekillendirir ve tıpkı kaynayan ve piş- standards to the society in that they exist as much tiklerini bilmeyen kurbağalar gibi kitleyi hazır bir as they consume. A consumption society is a kind yemek haline getirir. Kitle artık sadece tükettiğini of destruction community and it is headed for a sanan bir nesneye dönüşmüştür. fall whatever comes its way not improving that Millî kültür mirasımızın içindeki büyük fikir but diminishing. It ıs quite hard to figure out the adamları, şairler ve mütefekkirler, topyekûn bu effect of the process coming along slowly in time. sistematik operasyonun panzehirleri olarak dü- In an ınstant, the changes are seen and adopted şünülebilir. Dolayısıyla bu panzehiri kullanma by the masses. On that account, the culture in- yolunda nasıl bir rota izlenmesi gerektiği de tar- dustry shapes the social subconscious step by step tışmanın bel kemiğini oluşturur. Bunun yanında and in exactly the same way the frogs of which tarihin canlı tanıkları, kültürel eserlerin tanıtıl- are boiled and unaware, the masses turn into the convenience foods. ması ve onlara gösterilen alâkanın geliştirilmesi kitlenin millî hafızasını tetikler. Son dönemdeki The intellectuals, the poets and the thinkers in our heritage of the national culture can be thought as TRT dizilerinin bu anlamda önemli bir boşluğu antidote to the systematical operations. Thereby, doldurduğu ve toplumdaki tarihî perspektifi tek- how a route should be follow in a way of using the rar canlandırdığı doğrudur. Osmanlı dönemin- antidote is the main point of the discussion. In deki ünlü düşünürlerin makalelerinin tercümesi, addition to this, the living witnesses of the histo- üniversitelerde yapılan akademik faaliyetlerin ry, presenting the cultural works and enhancing artması da bu anlamda hafızamızı diri tutma ko- the interests showed in them trigger off the na- nusunda önemlidir. tional memory of the masses. Recenty, It ıs ob- vious that TRT fim series pick up the slack in this regard and revive the historical perspective in society. In this context, the translations of the YRD. DOÇ. DR. AHMET TEMEL essays of the important thinkers in period of the (İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi) Ottoman Empire, the increase of the academical Son iki yüzyıl (özellikle de geçtiğimiz asır) içe- activities in universities play in a crucial role in keeping the memory alive. risinde hegemonik Batı güçleri sadece siyasî ve askerî bakımdan değil, dünyanın geri ka- lanının kültür dünyasını da sistematik olarak dönüştürmeye çabalamıştır ve bunda oldukça Asst. Prof. AHMET TEMEL başarılı olmuştur. Bu süreç içerisinde gelenek- (Academician at Istanbul University) sel farklılıklar ve kültürel çeşitlilikler pek çok In other words, İf the question is embodied, alanda tek tipleşmeye doğru gitmiştir. that means, within the last two centuries, he- gemonical Western Powers tried to convert Kültürel hegemonyanın tarihsel köklerinin mo- the world systematically not only with respect dernitenin başlangıcından yani 18. yüzyıl sonları to the politics and the military but also with

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 15 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

ve 19. yüzyıl başlarından daha eskiye gitmemesi respect to the culture and they succeeded in soruyu modernitenin dönüştürücülüğü eksenin- that. İn this process, the traditional differenc- de ele almak gerektiğini gösteriyor. Aksi örnekle- es and cultural diversites went the standard- rin olmaması da Batı’nın, daha doğru bir ifadeyle ization in numerous fields. kolonyal Batı güçlerinin dünyanın geri kalanı The fact that the historical roots of the cultural üzerinde böyle bir hegemonya kurmayı amaçla- hegemony does not go back further than origin of dığını gösteriyor. Yani soruyu biraz daha somut- the modernity (late 18th century and early 19th laştırarak tekrar vazedecek olursak, son iki yüzyıl century) in time shows that the question should (özellikle de geçtiğimiz asır) içerisinde hegemo- be taken center around transformative feature of nik Batı güçleri sadece siyasî ve askerî bakımdan the modernity. The fact that there is no opposite değil, dünyanın geri kalanının kültür dünyasını sample demonstrates that Western powers aim to da sistematik olarak dönüştürmeye çabalamıştır dominate over the World. In other words, İf the ve bunda oldukça başarılı olmuştur. Bu süreç question is embodied, that means, within the last içerisinde geleneksel farklılıklar ve kültürel çeşit- two centuries, hegemonical Western Powers tried to convert the world systematically not only with lilikler pek çok alanda tek tipleşmeye doğru git- respect to the politics and the military but also miştir. Bugün din ile organik bir ilişki içerisin- with respect to the culture and they succeeded in deyken seküler bir dünya görüşünü içselleştiren that. İn this process, the traditional differences Müslüman toplumlardan; geleneklerine sıkı sıkı- and cultural diversites went the standardization ya bağlı olmakla, aileye verdikleri önemle bilinen in numerous fields. Today, we can observe that ancak günümüzde artık bireyselliğin öne çıktığı monotype Westernized culture spreaded in nu- bir hayat tarzını benimseyen Uzakdoğu toplum- merous fields from Muslim societies who used larına varıncaya kadar, “Batılılaşmış” tek tip kül- to be in a somatic relationship with the religion türün yayıldığını pek çok alanda müşahede edi- but now who internalized a secular world via yoruz. Yeme-içme kültüründen giyim kuşama; to Far Eastern civilizations who were known as düğün, cenaze gibi toplumsal merasimlerden aile be-ing sticked by their traditions and as giving kurumunun algılanış biçimine kadar dünyanın im-portance to the family but today who adopted hemen her yerinde aynı örnekleri görebiliyoruz. a individualism- centered life. We can see same samples in every corner of the world from food & Çok değil bundan sadece yüz sene öncesine ait beverage habit to the clothing habit, from social görseller üzerinde yapılacak kısa bir araştırma, o ceremonies such as the wedding and funeral etc. dönemde başlamış olmakla birlikte kültürel eroz- to the way of sense of the family structure. yonun bugün gelinen aşamayla mukayese edi- Not too far, a mini-search that will be done on lemez olduğunu gösterecektir. Burada mihenk the visuals on whıch is only a century ago from noktasının kılık-kıyafet, yeme-içme, dil, mimarî now will demonstrate that amount of the cultur- ve sanat alanlarında bir Batılı gibi düşünmenin ve al erosion at present cannot even be compared to davranmanın, gelişmiş olmanın göstergesi olarak the amount in that period . We should not over- telakki edilmesi olduğunu gözden kaçırmama- look that the key criterion to be regarded as de- mız gerekir. veloped is behaving and thinking like a westerner in terms of the clothing, the food & beverage, the Bu anlamda küresel kültürel hegemonyayı kırma- language, the architecture and the art. nın birinci aşamasının durum tespitini bu şekilde doğru yapmak olduğunu düşünüyorum. Mevcut In this context, I believe the first step of breaking the global cultural hegemony down is to deter- realiteyi dikkate almadan ideal üzerinde retorik mine the situation right in this manner. Rhetorics

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 16 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI yapmak sorunu ötelemek hatta görmezden gel- on ideal without taking the existing reality into mekle eşdeğerdir. Bu tespiti yapan münevverler, consideration equals to carrying the problem over bu tespitin bilinciyle kültür politikaları uygula- and so ignoring that. Enlightened people who yacak devlet ve uygulamayı geniş halk kitlelerine determined the situtation, the State which is go- ulaştıracak gayr-ı resmî (devlet dışı) toplumsal ing to carry out the culture policies in conscious- kuruluşlar çözümün üç önemli aktörü olacaktır. ness of the fact and unofficial social organizations which are going to spread the implementation Bu aktörlerin geniş halk kitlelerine kendi dinî ve to large masses of people are three primary ac- kültürel kimlik ve aidiyetlerini pekiştirecek şekil- tors of the solution. These actors should reach de üretimlerde bulunup kitle iletişim araçları ile the masses by means of the media in the way of ulaşması gerekir. Burada birincil hedef kitle ço- strengthening their religious and cultural identi- cuklar ve gençler olmalı. Yetişkinler ikincil önce- ty and belongingness. Namely, the primary goal likli olmakla beraber onlar için de popüler araçlar must be the children and the youth. The adults harekete geçirilmeli. Bir mesajı ve vizyonu olma- are in the second priority, however, the popular yan sanatsal, kültürel hatta eğlenceye dönük nötr implements should be edged on for them as well. bir üretim gerçekte yoktur. Burada önemli olan A neutral production which has no purpose and bu alanların hangi misyon ve vizyon ile dizayn vision, and which is artistic , cultural and frol- edileceğidir. Eğer bu toprakların dinî ve kültürel ic-some does not exist in reality. Within this con- text, the point is which mission and the vision değerlerinin kodlandığı üretimler gerçekleşir ve this fields will be designed by. If the productions yaygınlaşırsa birkaç nesil içinde meyveler alına- in which the artistic and cultural values of these caktır. Bu şekilde yapılması gereken örnek üre- lands are codified come true and widespread, fa- timler şöyle olabilir: vourable results will be gotten for the next few 1. Çocuklar için çizgi film, video oyunu ve ki- generations. Samples of these productions are taplar. like below: 2. Gençler için spor, sanat ve entelektüel gelişim 1. The cartoons, video games and books for the için oluşturulacak cazip kurumsal yapılar. kids. 3. Yetişkinler için film, televizyon dizisi ve ki- 2. Organizational structures which will contrib- taplar. ute to sportic, cultural and entellectual devel- opment of the youth. 3. The movies, film series and book for the adul ts. yrd. doç. dr. ALİ CANÇELİK (Kocaeli Üniversitesi Öğretim Üyesi)

Toplumun ilişkilerini düzenleyen ahlak ölçü- Asst. Prof. ALİ CANÇELİK lerini rol modeller üzerinden yorumlamakta (Academician at Kocaeli University) ve insanlara sunmaktadır. Ahlakî olan tavır, The ethics regulating the social relations in- davranış ve söylemler insanların hayatlarında terpret its criterions via people and serve up bir karşılık bulmaktadır. Bugün de yapılması to them. The attitudes, the behaviours and the discourses which are ethical take place in gereken bugünün iletişim ve edebiyat araçla- people’s lives. What should be done today is rıyla aynı özü, insanların anlayacağı dille iş- to process the same core with a language that lemektir. Öz, hiçbir zaman değişmeyecektir. people can understand easily by means of the Zira o, milletin genetik kodlarıdır.

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 17 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

Kültür aslında bir zihniyet ve değerler bütünü communicational and the literary means. The demektir. Yani siz hayata, insana, eşyaya, yani core will never change. bütün kâinata nasıl bakıyorsunuz? Sizin bakışı- In point of fact, the culture means an alliance of nız kültürünüz demektir. Peki, dünyadaki bütün values and mentality. That is to say, how do you milletlerin ya da insanların zihniyetlerinin ve ba- look at the life, the human, the property and the kış açılarının aynı olması mümkün mü? Burada cosmos? Your point of view is your culture actu- ciddiyetle durmak ve biçimlerle zihniyeti ayırt et- ally. Is it possible the point of view and the men- mek gerekir. Millî kültürler, yani zihniyetler za- tality of the people all over the world to be same? yıfladıkları ve kendilerine ait biçimler ve çözüm Should keep a straight face and distinguish the önerileri üretemedikleri zaman, başka kültürlerin forms and mentality. The national cultures, i.e., yıkıcı etkisi altına girerler. Burada mesele benzeş- the mentalities fall under the destructive influ- ence of the other cultures when they decline and mekle başlayan zihnî zedelenmenin önüne geç- they cannot create new forms and solution offers mektir. Zedelenmek diyorum çünkü kedi, kedi belonging to themselves. The point is to preclude olarak yaratılır ve öyle ölür. Köpek de yine köpek contusing the mind. I call it “To be damaged” olarak yaratılır ve öyle ölür. Milletler de aynı şe- because the cat is created as a cat and die so. The kilde yaratıldıkları gibi ölürler. Yaşam sürerken dog as well is created as a dog and die so. So do kendi özleriyle aralarında bir zayıflama olabilir nationalities, they die same as they are created. ama o mutlak kopuş anlamında görülmemelidir. However, a society cannot get apart from their id, Zira bir millet istese de içbenlik’ten kopamaz. even if they wish to. Küreselin millî olana etkisi bir zedelenme mesa- The influence of the global on national is in dam- besindedir. Bunu bu şekilde algılamakta fayda aging. It ıs good to perceive that in this manner. İt ıs possible to exemplify from the social life to var. Bunun örneklerini sosyal hayattan, aile içi intra-family relations. Yet, I suppose there is no ilişkilere kadar vermek mümkün. Ancak biçim- need to the forms. lere çok da gerek yok sanırım. The best thing which can be done for the solu- Çözüm önerisine dair yapılabilecek en önemli tion is to bring people in their history and liter- şey, insanlara tarihlerini ve edebiyatlarını tekrar ature. History depicts the exterior realities, the kazandırmaktan geçer. Tarih dışa ait (bîrûnî), literature depicts the interior realities. “A nation edebiyat ise içe ait (derûnî) hakikatleri sunmak- lost everything should start over the work with tadır. “Her şeyini kaybeden millet işe edebiyatla the literature” Gauri Viswanathan, Masks of başlamalıdır” der Gauri Viswanathan, Masks Con-quest: Literary Study and British Rule in of Conquest: Literary Study and British Rule India (Columbia, 1989; Oxford, 1998). How- ever, the ones which keep the national mentality in India (Columbia, 1989; Oxford, 1998) adlı in a concentrated form and engrave in people’s eserinde. Zira millî zihniyeti konsantre halin- mind are the literary works. the most widely read de saklayan ve insanlara bunu nakşeden edebî works are the literary work in period of the Ot- eserlerdir. Osmanlı döneminde en çok okunan toman Empire. Menâkıbname, Gazavatnâme eserler edebî eserlerdir. Menâkıbnameler, gaza- and Mesnevî (the Ottoman literature and arts) vatnâmeler, mesnevîler sürekli temsilî varlıklar forms a human and societal prototype via sym- üzerinden bir insan ve toplum modeli çıkarmak- bolic presences. The ethics regulating the social tadır. Toplumun ilişkilerini düzenleyen ahlak relations inter-pret its criterions via people and ölçülerini rol modeller üzerinden yorumlamakta serve up to them. The attitudes, the behaviours ve insanlara sunmaktadır. Ahlakî olan tavır, dav- and the discourses which are ethical take place in

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 18 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI ranış ve söylemler insanların hayatlarında bir kar- people’s lives. What should be done today is to şılık bulmaktadır. Bugün de yapılması gereken process the same core with a language that people bugünün iletişim ve edebiyat araçlarıyla aynı özü, can understand easily by means of the commu- insanların anlayacağı dille işlemektir. Öz, hiçbir nicational and the literary means. The core will zaman değişmeyecektir. Zira o, milletin genetik never change. For as much as, it ıs genetic codes kodlarıdır. Bu kodlar zaman zaman pasif, zaman of the nation. The codes are sometimes getting zaman da aktif pozisyona çıkmaktadır. O kodlara active whereas sometimes they are in passive pos- ulaşan her eser insanlara kendilerini hatırlatacak, sition. Every work that reaches to these codes will remind people themselves and show them self es- böylece onları aktif hale getirecek ve insana kendi sence. öz’ünü gösterecektir. Kendi özünün The people sometimes will hayatı kendi gözüne yansıyınca, feel enthusiastic and yet insan yerine göre hü- sometimes upset in zün, yerine göre coşku the event of being hissedecektir. Baş- aware of self kalarının hüznü ve essence. The coşkusu derûnunda others’ sadness bir hareketlilik and enthusi- sağlamayacaktır. asm will not Yahya Kemal’in provide a Kar Musikisi motion in adlı şiirinde heart. In po- “Duydumsa da etry of “Kar zevk almadım Musikisi”, İslav kederinden” Yahya Kemal dizesi bunun bir states “despite felt it, did not ifadesidir. Bu süreç get pleasure thru insanı millî kimliğine the grief”. The ulaştıracak ve orada diri process will carry the kalmasını sağlayacaktır. person through the na- Bundan sonra kendi kültürü, tional identity and keep them yani zihniyeti ve bakış açısı neyi ge- alive there. Here upon, he /she will rektiriyorsa ona göre davranış ve söylem gelişti- evelop a behaviour according to what his / her recektir. Hayatını kendisine ait öz üzerine bina culture, mentality and point of view requires. He edecek ve ona uyumlu yaşam sürecektir. / she will build a life on the essence belonging Unutulmamalıdır ki, kedi kediliğini, köpek kö- to himself/herself. It should not be forgotten that pekliğini hiçbir zaman kaybetmez. Öyle doğar, the cat never loses the fact that it is a cat, the dog öyle yaşar, öyle de ölür. never loses the fact that it is a dog. It is born so, live so and die so.

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 19 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

ALİ URAL ALİ URAL (Şair-Yazar) (Poet and Writer) Milli olan kültürel değerler, o toplumun ayı- Cultural values feeding by the roots of Nation rıcı vasfıdır fakat diğer milletlerden sirayet carry on them the distinctive feature of their edenler -ne kadar sevimli gözükseler de- yı- own societies; but the cultural values coming kıcı ve yok edici özellikleri taşıyabilirler bün- from the other societies may have the poten- yelerinde. Gerçi bunlarla da bir şekilde başa tial to damage and destroy no matter how çıkmak mümkün olabilirdi, arkalarında, bu iş- they seem pleasant and charming. It might ten büyük maddi gelirler elde etmek isteyenler have been possible to handle with this prob- lem if there hadn’t been anyone who wants to olmasaydı. Fakat vahşi kapitalizm savunma make great profits in the society. Wild capi- araçlarımıza da dikmiştir gözünü. Bizim olanı talism sets its eye on our defense system. It al- tahrif edip bize satmanın bir yolunu her za- ways finds the best way to spoil anything that man bulmuştur. belongs to us and then it sells us whatever it İnsan bir kez dünyaya ayak basmayagörsün, yer- finds. yüzünü yoğurmaya ve şekillendirmeye başlayarak When the human being takes step to the world, onu kendine has kılar. Hayatın aşamalarından as a first job, s/he begins to give shape to the geçerken iz bırakır her yerde ve bu izleri sonraki earth and tries to own it. While passing through kuşaklara devreder; iyisiyle kötüsüyle üstelik. the challenging stages of the life, s/he leaves the İnsanın eli ve zekâsıyla meydana getirdiği, üretti- traces behind in everywhere and then s/he trans- fers them to the next generations, including good ği her şey kültür mührüyle damgalanır. Üretile- and bad experiments. Everything that the hu- nin niteliği önemli değildir; mensup olunan top- man produces by his/her hands and intelligences lumun bir parçası hâline gelmesidir önemli olan. is stamped by the seal of culture. The matter is Eğer toplum onu kabul ederse yaşama şansını not the quality of production (social and cultur- elde etmiş olur ve millî sınırlar içerisinde özgürce al); the main point is that the production should dolaşabilir. Çünkü kültür, sınırlarla da alakalıdır. become the part of the society. If the society ac- Bazen başka sınırlar içerisinde üretilenler, kabın- cepts this reality it has the chance to survive and dan taşarak yabancı topraklara ulaşır. Onlar da it can move as it wishes at the borders of national iyisiyle ve kötüsüyle boş buldukları alanları dol- culture because the culture has relation with the dururlar. Hudut duvarlarını aştıktan sonra biri- borders and limits. lerinin kendilerini kabul edip yaşatması yeterlidir Sometimes, the production (social and cultural) yayılması ve o topraklarda kök salması için. Artık emerged within the boundaries of other societies o saatten sonra bu yeni değerleri sınır dışı etmek and cultures arrive at the foreign countries and societies by overflowing on its bed. They begin neredeyse imkânsız hâle gelir. Çünkü kültür, da- to fill in the blanks they find as a law of nature, vet ve kabulle de alakalıdır. warts and all. It is enough for them to be discov- Millî olan kültürel değerler, o toplumun ayırıcı ered and kept alive by someone in order to take vasfıdır fakat diğer milletlerden sirayet edenler root and spread after passing over the wall of bor- -ne kadar sevimli gözükseler de- yıkıcı ve yok der. At this point, it is almost impossible to expel edici özellikleri taşıyabilirler bünyelerinde. Ger- these new coming values because the culture is çi bunlarla da bir şekilde başa çıkmak mümkün related with the government and legitimacy. olabilirdi, arkalarında, bu işten büyük maddî ge- Cultural values feeding by the roots of Nation

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 20 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI lirler elde etmek isteyenler olmasaydı. Fakat vah- carry on them the distinctive feature of their own şi kapitalizm savunma araçlarımıza da dikmiştir societies; but the cultural values coming from the gözünü. Bizim olanı tahrif edip bize satmanın bir other societies may have the potential to dam- yolunu her zaman bulmuştur. İçimize çektiğimiz age and destroy no matter how they seem pleas- havanın ya da yağan yağmurun paketlenip satışa ant and charming. It might have been possible sunulması ne kadar tuhaf ve yanlışsa, kültürü bir to handle with this problem if there hadn’t been endüstri hâline getirmek de o kadar gariptir hal- anyone who wants to make great profits in the society. Wild capitalism sets its eye on our de- buki. fense system. It always finds the best way to spoil Çağımızın önemli filozoflarından Theodor W. anything that belongs to us and then it sells us Adorno, kültür endüstrisini daha 1940’lı yıllarda whatever it finds. Not only packaging and then en sert dille eleştirenlerdendir. O aydınlanma ça- putting up the weather we breathe and the rain ğıyla insanın elde ettiği düşünme, kendi kararını for sale is weird and not true, but also turning the aklıyla verme, yani bireyselleşme hakkına karşı culture into the industry is weird and not true. girişilmiş bir hareket olarak kabul eder kültür One of the greatest philosophers in our age, The- endüstrisini ve onu “aydınlanma karşıtı” olarak odor W. Adorno is the man who criticized the tanımlar. “Culture Industry” harshly in the 1940’s. He Barındırdığı tehlikeleri bir bir saydığı gibi, insan- defines “Culture Industry”; a movement born against the right of individuation, opposition to lara sevimli görünen yanlarını da ifşa eder. Yeni Enlightenment, the idea that human gave shape hiçbir şey sunmaz ona göre bu endüstri. “Sun- with the help of Age of Enlightenment and mak- duğu yeni, aynı şeyin sürekli kıyafet değiştirme- ing a decision by his/her own mind. sidir” ve böylece bilinçli hareket yerini ortama Adorno does not only indicate the potential dan- uymaya ve boyun eğmeye bırakır. İşte o zaman gers and risks of “Culture Industry” but he also endüstrinin en tehlikeli yanlarından biri olan yok reveals the charming and tempting side effects of edici özelliği devreye girer. Ortadan kaldırılan it. According to him, that industry does not offer eleştiri mekanizmasıdır. Çünkü egemen gücün anything new. The new it offers is nothing but korunması buna bağlıdır ve hakikatin mevcut changing form of the same things. As a result, tabloda yeri yoktur. conscious behaviors and actions are replaced by Adorno’nun dile getirdiği sorunlardan günü- the adaptation to the environment and giving up. müze yansıyan en tehlikeli unsurun, kültür en- Just at this point, one of the most dangerous char- düstrisinin sanatı ikiye bölmesi, olduğunu söy- acteristics of Culture Industry, destructive char- acter shows itself. This process is nothing but the leyebiliriz. Yüksek ve vasat sanatın aynı kefeye remove of criticize mechanism because keeping konulması gerçek sanatın ciddiyetini ve uyandı- the “Hegemony” safe depends on the remove of ran/uyaran potansiyelini yok etmektedir. İşte bu criticize mechanism so there is no place for the mesele, günümüzde geçerliliğinden hiçbir şey truth on the board. yitirmemiştir ne yazık ki. We can say that one of the most dangerous prob- Sanat değeri düşük hatta hiç olmayan eser ve lems which was mentioned about by Adorno yapımlar, toplumun zevkini/algısını etkiliyor. coming from the past to the present day is that Maddî kaynak ve geniş imkânları bulunan bu Culture Industry splits the art into two parts. To endüstri, vasatı yayma ve uygulatma –belki en tar high-quality art and low-quality art with the kötüsü “normalleştirme”- şansına sahip. Bu yö- same brush decreases the potential of the real nüyle, Adorno’nun kültür endüstrisi için ortaya art and makes it less serious. Unfortunately, this

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 21 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

attığı “kitle aldatmacası” tanımı tam da yerini matter is still in existence today. bulmuş oluyor. High-quality and poor quality works and pro- Kültür endüstrisinin en güçlü kozlarından biri ductions effect the perception and taste of the medyadır. Zira yayılma imkânını onun aracı- society. Culture Industry which has a wide range lığıyla elde ettiği aşikardır. Aynı bağlamda çok of economic opportunities and sources has the değil, iki yapımı ya da eseri “parlatırsanız”, her chance to publish, broadcast and spread the aver- tür düşünceyi normalleştirme gücüne kavuşur- age one, maybe the worst thing, it has the chance to make something normal. By this way, the term sunuz. Bütün toplumlar için tehlike, işte burada “Mass Deception” designed to define Culture yatmaktadır. Industry by Adorno clicks into place. Kapitalizmin kalelerinden biri hâline gelmiş Is it possible to find any solution to the Culture kültür endüstrisine karşı çözüm getirilebilir mi Industry, one of the strongest castle of Capital- bilmiyorum. Karamsar olmam, bunun imkânsız ism. I don’t know. I’m not pessimist. I don’t olduğu şeklinde anlaşılmasın. Bu mesele aydınla- want to say “It is İmpossible” and I don’t want rın ve sivil toplum kuruluşlarının tek başına çö- to be perceived as I am saying “It is impossible” zebilecekleri bir mesele değildir çünkü. Devletin because that matter is not a matter which can millî kültür politikaları kapsamında iradesini bir be solved by only intellectuals and Non-Gov- an önce göstermesi gerekmekte, kültürel erozyo- ernmental Organizations. The government has nun acilen set çekilmelidir önüne. Sanatı ve “iyi/ to show its willpower in the context of National kaliteli” olanı ama hepsinden önemlisi “millî” ola- Culture Policies immediately at this matter. It nı korumaya, sadece devletin gücü yetebilir çünkü. should be built a barrier to stop the cultural ero- sion as soon as possible. In my opinion, only the Kültür endüstrisi hafife alınmayacak bir kuvvet government has the power to protect the art, the olarak karşımızda durdukça meselenin millî devlet most qualified one and especially National one. boyutunda ele alınması kaçınılmaz olacaktır. As long as the Culture Industry challenges us as Bu kapsamda medyayı ve yayın dünyasını denet- a power which must be taken seriously, it will be leyecek bağımsız komisyonlardan da söz edilebi- inevitable to take the matter in the context of Na- lir. Fakat bu komisyonlar daha çok “Ne yapıl- tion-State. mamalı”yla değil, “Ne yapılabilir”le ilgilenmeli, By the way, we can mention about independent fikir üreten verimli oluşumlara dönüşmelidir. Bu commissions who are charged with to check and noktada Türk Dil Kurumu’yla işbirliği yaparak control the media and the world of broadcast. In dilimize yerleşmeye çalışan yabancı kelimelere al- addition, these commissions should pay attention ternatif kelimeler üretilmesine katkıda bulunma- to “What should be done” rather than focusing nın hayati bir mesele olduğunu düşünüyorum. on “What shouldn’t be done”. They should be turned into effective organization producing an Yabancı kelimelerin istilasına uğrayan şirket ve idea. At this point, I think it is vital to make co- dükkan isimleri de kültür emperyalizminin ma- operation with Turkish Language Association sum olmayan elleri olarak değerlendirilmelidir. in order to make contribution to the process of Bu konuda belediyeler bünyesinde alınacak ted- producing alternative words instead of using for- birlerle Türk firmalarının yabancı isim kullan- eign words in daily life. The name of Companies masının önü kapatılmalı, aşağılık kompleksini and shopping invaded by foreign words should körükleyen bu uygulamalara bir an önce son ve- be seen as sinful hands of Culture Imperialism. rilmelidir. Turkish firm’s using foreign names should be İletişim dünyasındaki sıkıntıların, kitap dünya- prevented with the help of precautions taken by

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 22 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI sından daha fazla olduğu aşikardır. Zira kitabın municipalities. It should be put an end to the im- kapsama alanı, televizyonun kapsama alanı ya- plementations that stirs complex of inferiority as nında ne yazık ki dardır. Bu nedenle evlerimiz- soon as possible. deki yabancıya karşı kayıtsız kalmamız mümkün It is very clear to see that communication world değildir. Televizyonla ve internetle gelen kültü- has much more problems than book world. Cov- rel yıkım, hem daha kalıcıdır hem de onarılması erage area of the book is unfortunately less wider imkânsızdır. Aile yapımız, milli değerlerimiz ve than the coverage area of Tv. So it is not possible inançlarımız bu yolla saldırıya ve daha kötüsü, to keep quiet against this foreigner in our homes. dönüştürülmeye açık hâle gelmiştir. Cultural destruction coming from the world of Küresel kültür endüstrisiyle başa çıkabilmek için Tv and Internet is both permanent and hard to topyekun bir bilinç gerekiyor. Bunu gerçekleştir- be repaired. Our family structure, national values mek bir anda mümkün olmasa da kendi sınırla- and beliefs are vulnerable to attacks and changes by Culture Industry. rımızı korumada acze düşmemeliyiz. Aksi tak- dirde egemen kültürün vasıflarını kuşanmakla It is necessary to have common consciousness in kalmaz, bir süre sonra millî değerlerimizi ve en order to straggle with Global Culture Industry. sonunda “millet” olmayı kaybederiz. Çünkü kül- To achieve that common consciousness in a short tür, özgürlükle de alakalıdır. time seems impossible; but we shouldn’t show weakness to protect our borders. On the other hand, we not only take the main characteristics and shape of dominant culture but we also lose ayşe olgun the National values and finally we lose the con- (Yeni Şafak Gazetesi Ekler Sorumlusu) scious of “Being Nation”. In my opinion, the cul- ture is related with the freedom. Kitleleri peşinden sürükleyen, etkisi altına alan “yumuşak güç’’ içinde özellikle popüler kültür dalları önemli yer işgal ediyor. Dünya turnesine çıkan müzisyenlerin, farklı dillere AYŞE OLGUN (Newspaper Supplement Director / Yeni Şafak) çevrilip daha çok okura ulaşan popüler kitap- ların, gişe rekorları kıran filmlerin geniş kit- Popular culture branches all “the soft pow- lelerin hissiyatını yönlendirmede etkisini kim er” that trails and influences crowds takes an important place. Who can deny that the mu- inkâr edebilir? sicians travelling around the world, popular Kültür-sanat, dün olduğu gibi bugün de geniş books reaching more readers by being trans- kitleleri yönlendirmek, toplumları değiştirmek lated into many languages or movies breaking için en güçlü araç. Dünyada devletlerin bir po- records have an effect upon feelings of crowds litik vasıta olarak kullandığı “yumuşak güç”ün of people? unsurları arasında yer alan kültür sanat faktörü Culture and art is the most effective tool to lead toplumları yönlendirmede bu yüzden önemli rol people and alter societies. Therefore, culture and üstleniyor. Bazen bir film sahnesi, bazen ulusla- art which is being used by countries all around rarası bir bienalde sergilenen güçlü bir iş, hatta the world play a crucial role among elements of bir şarkı sözü bile geniş kesimlerin hissiyatını dö- “soft power”. Sometimes a movie scene, some- nüştürmede oldukça etkili. times a decent work piece displayed in an interna- tional biennial, even a few line of lyrics has a great Kitleleri peşinden sürükleyen, etkisi altına alan effect on transforming feelings of large crowds of

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 23 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

“yumuşak güç’’ içinde özellikle popüler kültür people. dalları önemli yer işgal ediyor. Dünya turnesine Popular culture branches all “the soft power” çıkan müzisyenlerin, farklı dillere çevrilip daha that trails and influences crowds takes an import- çok okura ulaşan popüler kitapların, gişe rekorla- ant place. Who can deny that the musicians trav- rı kıran filmlerin geniş kitlelerin hissiyatını yön- elling around the world, popular books reaching lendirmede etkisini kim inkâr edebilir? more readers by being translated into many lan- Hem dünyada hem ülkemizde makbul sanat pi- guages or movies breaking records have an effect yasası tarafından kabul görmek, öne çıkmak ve upon feelings of crowds of people? ürettiği işle daha geniş kitlelere ulaşmak için belli Complying with some criterias, having a say on kriterlere sahip olmak, belli konularda söz sahibi some subjects and keeping quiet on others are re- olup belli konularda susmak gerekmektedir. Söz quired to be approved by art market, to become gelişi İsrail’in Filistin halkına yönelik sistematik prominent and to reach much more people. For example speaking about Israel putting systematic baskıları karşısında konuşmak sanatçıyı bir anda pressure on Palestinian society might make the hedef haline getirebilir, bir süre sonra “gizli bir artist a target immediately, after a while works of el” tarafından sanatçının işleri engellenebilir. the artist might be blocked by “a secret hand”. Oysa dünyada hızla yükselen İslam nefretini However, the Muslim artists making statements alevlendirecek açıklamalar yapan, doğup büyü- exciting rapidly increasing Islamophobia, criti- düğü toprakları eleştiren hatta aşağılayan Müs- cize the lands they are born in and grew up on are lüman sanatçılar Batı dünyasında hem ödüllere being rewarded and are treated with honor. boğuluyor hem de el üstünde tutuluyor. It is going to be sufficient to check up on the au- Bunu daha iyi anlamak için Müslüman ülkele- thors that are born in and grew up in Muslim rinde doğup büyümüş ama kitapları dünya dille- countries and whose books are translated into rine çevrilen günümüz yazarlarına bakmak, sine- many languages or the Muslims in cinema in- ma sektöründeki isimlere göz gezdirmek yeterli dustry. olacaktır. For example, let us look at Turkish authors Yurtdışında ilgi gören Türk yazarlarına bakalım at-tracting attention overseas. The authors and mesela. Ülkemizin birlik ve bütünlüğünü tehdit artists who put signature to declarations that eden teröre destek veren bildirilere imza atan ya- supports terror that threatening our country’s unity and solidarity gained plentiful rewards last zar ve sanatçılar geçen yıl da Batı ülkelerinden year. Oya Baydar, Ayşe Kulin, Elif Şafak, Orhan bol bol ödül topladı. Basına yaptıkları açıklama- Pamuk, Aslı Erdoğan have joined the group of larla ülkemiz aleyhine konuşan ödüllü yazarların rewarded authors who made a statement to the listesine Oya Baydar, Ayşe Kulin, Elif Şafak, press and spoke out against our country. Orhan Pamuk, Aslı Erdoğan gibi isimleri ekle- The authors who supports FETO and PKK were yebiliriz. being shown great respect in Western World as it FETÖ’ye PKK’ya destek veren yazarlar dün ol- used to be. Novel and movies that insults women duğu gibi bugün de Batı’da el üstünde tutuluyor. with headscarf and offends religious section are Başörtülü kadınlara hakaret eden, dindar kesimi being held in high esteem as they were before. rencide eden filmler, romanlar dün olduğu gibi Large number of people are ignoring the fact bugün de Batı ülkelerinde itibar görüyor. that the authors and artists who embrace their Özellikle son yıllarda hızla yayılan İslam nef- country and religion suffer from Islamopho- retinden payını alan diniyle ve ülkesiyle barışık bia significantly rising in recent years by going

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 24 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI yazar ve sanatçıların yaşadıkları hak ihlalleri ise through violation of their rights as it was in the geniş kesimler tarafından dün olduğu gibi bugün past. Those people are the ones that get hurt most de görmezlikten geliniyor. Dünyada hızla yayı- from Islamophobia rapidly rising all around the lan İslamofobiden en çok zararı gören bu kesim. world. Tunusian Nacer Hemir, the director of Bunu en açık şekilde dile getiren ise Bab Aziz Bab Aziz, explained it clearly in his interview by filminin yönetmeni Tunuslu Nacer Hemir bir saying that: “Europeans hold Muslims in disre- spect. In addition they turn a blind eye to the jobs söyleşisinde şöyle diyordu: “Avrupalılar Müs- we have done in Europa, They do not invite us in lümanları seviye olarak kendilerinden düşük to the festivals, nor help us get attention” görüyor. Ayrıca Avrupa’da yaptığımız işleri gör- mezlikten geliyorlar, festivallere ise ne The news from Turkey and the world displays how culture and art alıyorlar ne de sesimizi duyurma- are under “pressure” and ya yardımcı oluyorlar.” how the ones that does Türkiye ve dünyadan not accord with medyaya yansıyan pek main stream are çok haber kültür being disregard- sanatın nasıl bir ed. Muslim “baskı” altında community olduğunu ve “ana is going to akım”ın dümen have hard suyuna gitme- times in yenlerin adeta culture and yok sayıldığını art world as ortaya koyuyor. it has been Batı’nın Türki- having in other field of ye’de yaşayanlar life considering eliyle dünyada Islamophobia oluşturduğu/oluştur- increasing due to maya çalıştığı çarpık bir the visa ban after Türkiye algısı ve Donald Donald Trump becom- Trump’un ABD Başkanlığı- ing president of USA and nın ardından gelen vize yasağı ile the misperception of Turkey yükselen İslamofobiyle Müslüman dünyayı that Western World has been creating hayatın her alanında olduğu gibi, kültür sanat and they are trying to create by the help of the alanında da zor günler bekliyor. ones living in Turkey. bahadır yenişehirlioğlu bahadır yenişehirlioğlu (Yazar-Oyuncu) (Author-Actor) Küreselleşme oltası psikolojiktir. Son derece Destroying activities against national cultures masum sunulur, bunu reddetmenin imkân- with the evil intention and plans of global ex- sız olduğu düşüncesi aşılanır, bunu reddeden ploitation order emerges as a Globalization.

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 25 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

toplumların çağ dışı kalacağı fikri pompala- This is nothing but a big trick. Globalization nır. deliberately erodes and destroys the values, traditions and customs and culture of the tar- İster felsefî, ister kültürel temelli olsun insanın get society and finally make the target victims kendisini keşfedip tanımlaması en büyük me- vulnerable to bless the values of Global ex- selelerin başında gelmektedir. “Ben kimim? Ve ploitation. neyim?” sorusu kadim zamanlardan beri gelen Discovering and defining whether based on a kimlik arayışının merkezini oluşturur. “Ben” ve philosophy or cultural himself/herself of human “ötekinin” algılanması kimliği bir “aidiyet” soru- being ıs one of the challenging matter. Who am I? nu olarak ortaya çıkarır. Kültürel kimlik var ol- What am I? These questions have been the center madan hiçbir kişi var olamaz. of searching identity from the ancient times. The Küresel sömürünün küreselleşme ideali içerisin- perception of “Me” and “Other” turns the iden- de kültürel unsurlar yok edilmesi gereken bir so- tity into the state of belonging problem. No one run olarak algılanmaktadır. Küreselleşmenin ön- can exist without cultural identity. cüsü olan toplumlar küresel kültüre kendilerinin Cultural elements available in the global aim of kabul göreceği bir ortamı hazırladığı için olum- global colonization are perceived as a problem. lu yaklaşırlar. Asıl sorun bunların dışında kalan The societies leading to globalization have posi- toplumların kendini kabul ettirmek gayesiyle ye- tive ideas and approaches to global culture since niden kimlik arayışı içerisine girmeleriyle ortaya it prepares a suitable ground to be accepted by it. çıkar. Küreselleşme aslında kültürel temelde hem The main problem has emerged with the strug- gles for searching identity of the other societies bir benimsemeyi, hem de bir reddetmeyi içerme- excluded from globalization. To me, Globaliza- lidir. Küresel oyunun tuzağına düşerek kendini tion should include both accepting and rejecting beğendirme ve beğendirmeye çalıştığını kutsama at the cultural base. To sell himself/herself or kimliksizliği özgürlüğünü kaybetmenin ilk adı- baptizing the selling is the first step to lose the mıdır. freedom. Küreselleşme olgusu varlığını siyasal, ekonomik Although globalization phenomena shows its ef- ve kültürel alanda hissettiriyor gibi görünse de fects at the political, economic and cultural fields, millî kültürler üzerindeki etkisi siyasî ve ekono- its effect on the national cultures is more danger- mik boyutundan çok daha şümullü ve tehlike- ous and extensive than its political and economic lidir. Bir anlamda ekonomik boyut ile kültürel dimension. In a manner of speaking, economic boyut aslında birbiri içine girmiş bulunmaktadır. dimension is connected to the cultural dimen- Küresel sömürü sömürmek için var olan bütün sion. Global exploitation have to give an end to değerleri ve kutsalları yok etmek mecburiyetin- the existence of all the values and holies in order to exploit unmercifully. If we talk about the cul- dedir. ture, to me, having identity is very critical at this Kültür diyorsak esas belirleyici olan “kimlik” sa- point. Because it is the main determiner of the hibi olmaktır. culture. Millî kültürü, dayatmalarla küresel sömürü dü- Destroying activities against national cultures zeninin planı doğrultusunda yok etme faaliyetleri with the evil intention and plans of global ex- küreselleşme olarak ortaya konulmaktadır. Bü- ploitation order emerges as a Globalization. This yük aldatmaca da budur. Küreselleşme hedef se- is nothing but a big trick. Globalization deliber- çilen toplumun örfünü, âdetini, geleneklerini ve ately erodes and destroys the values, traditions and customs and culture of the target society and

SOCIAL MEDIA INQUIRY 26 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI göreneklerini planlı olarak yok edip savunmasız- finally make the target victims vulnerable to bless ca küresel sömürünün değerlerini kutsamaya dö- the values of Global exploitation. When these nüşüyorsa, ki yapılmak istenen budur, o zaman conditions have come into being in any society, sur üflenmeye başlamıştır o toplum için. then it means that, it is coming the end. Kendi kimliğini ve kişiliğini oluşturan millî kül- It is impossible for a society, who lost the connec- türüyle bağları kopan bir toplumun, hem başka tion with the national culture which shapes the kültür ve medeniyetlerle yaratıcı ilişkiler kurabil- Identity and Personality, to save its Self-confi- dence and to develop creative and interactive re- mesi, hem de özgüvenini koruyabilmesi imkân- lationships with other cultures and civilizations. sızdır. Böylelikle hedef toplum çok daha kolay So the target society will become more easy to denetlenebilir ve yönetilebilir olacaktır. Küre- control and govern. Globalization trick is psy- selleşme oltası psikolojiktir. Son derece masum chological. It is pictured fairly innocent and then sunulur, bunu reddetmenin imkânsız olduğu dü- the idea that is impossible to reject it is injected şüncesi aşılanır, bunu reddeden toplumların çağ to the brains and finally the idea that the societies dışı kalacağı fikri pompalanır. who rejects the globalization will be outworn is Tek tipleşme olgusu, millî kültürlerin zayıflaması pumped. üzerine kuruludur. Küçülen dünyada toplumla- Monotyping phenomena is based on the weak- rın birbirlerini anlamaları ve uyum sağlamaları ness of national cultures. In this small world görüntüsü altında, küresel sömürü kurucuları under the cover of societies’ understanding and tek merkezden dünyayı idare etmeyi ve sömür- global exploitation leaders have no chance but to manage and control the world centrally and to meyi, bunun için de itaati var etmeyi bu itaati var produce the conditions of obedience and to as- etmek için de toplumları kendi kültürlerinden similate the societies by getting them away from soyundurup kimliksizleştirmeyi amaç edinmek their own cultures. Global exploitation leaders mecburiyetindedirler. Bunun en büyük ayağı and powers achieve their target under the mask hedef kitledeki fertlerin maddî manevî her şeyi of societies’ relationships, harmony and under- sürekli tüketen bir anlayışa sahip olmalarını var standing each other. etmekten geçmektedir. They turn the indıviduals at the target mass into Medeniyetimizin mirasına sahip çıkarak kendi a consuming always everything whether materi- kültürel değerlerimizi muhafaza etmenin gayreti ally or spiritually. We should try to preserve our içerisinde olmanın her zamankinden daha önem cultural values by owning our civilization inheri- arz ettiği zamanlardayız. tance. Today this is much more critical and sen- sitive than anytime. Küreselleşmenin kültürel erezyonunuyla savaş- mak ancak merhamet, muhabbet, şefkat, bilgi, It is possible to battle with the cultural erosion of globalization only with the construction of the na- rekabet, verimlilik, toplam kalite, girişimcilik, tional education system, which bases on a human küresel düşüne, bilme, pür bir yaşam oluşturma under the light of values such as mercy, friendly gibi değerlerin ışığında insanın merkeze alındığı, conversation, knowledge, competence, efficiency, millî eğitim yapılanmasıyla mümkün olabilir. total quality, entrepreneurship, global vision and Kültürümüzün ekseninin, tarihsel ve kültürel making pure life. havzalarımızın ihya edilmesi görsel sanatlar ve Bringing back to the axe of our culture and his- edebiyat ile desteklenerek mümkündür. torical and cultural basins to the life is possible by Kültür politikalarında devletin rolü teşvik edici enforcing the literature and visual arts. The role olmalıdır. Devlet bu noktada baskılayan, iğdiş of the government in cultural policy should be

SOCIAL MEDIA INQUIRY 27 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

eden, hayal gücünü ve metaforları söndüren de- incentive. At this point, the government should ğil, açan, yön veren ve destekleyen olmalıdır. be leading, supportive and facilitator rather than Kültür ve sanat aktörlerinin işbirliğine önem repressive and destroyer of the dream power and verilmesi ve desteklenmesi küresel sömürünün metaphors. panzehri niteliğindedir. Kendi kadim değerlerine Giving importance and assistance to the coopera- saygılı, varlığını borçlu olduğu coğrafyanın tüm tion of the art and culture actors is the antidote of renklerini yara saran bir zihniyet ve evrensel bir the global exploitation. giving assistance and op- portunities to the artists and literatures, who are okuma ameliyesinden geçirmiş sanatçıların, ede- respectful to their own ancient values and who biyatçıların desteklenmesi ve önünün açılması have global vision and who approach equal to the küresel sömürüden kurtulmanın en önemli sa- all colors of their geographic varieties, is the most vunma aracıdır. effective defence mechanism to resist the global Üniversitelerde sanat ve kültür yönetimi ile kül- exploitation. tür politikası bölümlerinin açılmasını sağlamak It should be made cooperation with the High- için YÖK ve ilgili kurumlar nezdinde girişimler- er Education Instution in order to open Art and de bulunulmalı, açılmış olanlar derhal faal hale Culture management department and Culture geçirilmelidir. politics department in the universities. Dilimizi ve kültürümüzü yeniden üretecek eleş- Critical viewpoints which will reproduce our lan- tirel bakış açılarını asla gözden kaçırmadan ihya guage and culture should not be disregarded and faaliyetleri asla göz ardı edilmemelidir. ignored. Türkçe dersinin, ilk ve orta-öğretimde edebiyatı- Using selected and quality texts for Turkish Lesson in primary and secondary school, devel- mızın seçkin metinleriyle işlenmesi, öğrencilerin oping students’ main four language skills and dört temel dil becerisinin geliştirilmesi ve şiirin finally putting “Poem” and “Novel Writing” to ve romancılığın bağımsız bir ders olarak eğitim the schedule a an independent lesson from Turk- ve öğretim programlarına alınması son derece ish and Literature will be effective steps to resist isabetli olacaktır. global culture. Neslimizin erken yaşlarda kitap ve kütüphaneyle Town halls should take responsibility in order tanıştırılmasında belediyelere çok büyük görev to meet the generation and youth with the books düşmektedir. Popüler kültürün manasız, içe- and libraries in early ages. Paying great amount riksiz sözde sanatçılarına ciddi paralar ödenerek of money to the artists of poor quality of popular anlık zevkler tatmin edilirken kadim değerlerin culture rather than not giving the same impor- temsilcisi yazar ve sanatçılara aynı değerin veril- tance to the real and great representatives of the memesi hala aşağılık duygusundan kurtuluna- ancient values is still the sign of not getting rid of inferiority complex. madığının göstergesidir. Support of Ministries and the facilitating the Kültürümüze katkılar sunan edebiyat eserlerinin bureaucratic hardships is very critical in order to yabancı dillerde yayımlanması için bakanlıkların translate and publish literature works and mas- destek sunması ve bürokratik engellerin kaldırıl- terpieces which contribute to our own culture. ması çok önemlidir. İnternette Türk edebiyatı si- Establishing new Turkish Literature Sites in the telerinin kurulması var olanlarının desteklenmesi net and supporting that exists will contribute to kültür hayatımıza büyük katkılar sunacaktır. the culture. Edebiyat dergileri daha güçlü bir şekilde destek- Literature magazines should be supported

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 28 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI lenmelidir. strongly. If we want to live in a peaceful world, Neslimizin mutlu bir dünyada yaşamasını isti- we should take the notions like “public mind”, yorsak, ortak aklı, sağduyuyu, vicdanı ve ihtiva “common sense” and “conscience” and the means ettikleri manaları tekrar hayatımıza sokmalıyız. they have to the center of our life. We have to tell beginning from our society to the Adaletli olmanın, ahlakî davranmanın hak ve all over the world that to be fair and being moral adalet kavramlarından uzaklaşmamak olduğunu is not getting away from the notion of “Justice” ve bunların ne anlam ihtiva ettiğini kendi toplu- and “Right”. We should do our best to battle mumuzdan başlayarak bütün dünyaya yaymak with the destructive and evil desires of global mecburiyetindeyiz. exploitation actors. We have to do this both for Küresel sömürü aktörlerinin hedef aldıkları top- our generation and for whole world. Our aims lumlarda arzu ettikleri yok edici küresel felaket- and targets should not be for only our people it lere dönüştürme arzularının yok edilmesi için var should also be for humanity. gücümüzle gayret etmeliyiz. Buna kendi neslimiz ve bütün dünya için borçluyuz. Hedefimiz ve ülkümüz sadece kendi neslimiz ASST. PROF. BİLAL YORULMAZ için değil bütün bir insanlık için olmalıdır. (Academician at Marmara University Academic) The globalism that is taking place currently emerges as one which forces the western cul- ture that has full control over mass media to YRD. DOÇ. DR. BİLAL YORULMAZ other countries. Not only commercial products (Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi) but also culture is being transferred by means Medya vasıtasıyla Batı kültürünün değerleri, of cinema films, the internet, television, etc. bu değerlerin üstünlüğü ve benimsenmesi ge- This intense process is also accelerated by the rektiği bazen doğrudan bazen de alt metinler- fast transmissions the modern-day tools of le yoğun bir şekilde iletilmektedir. Günümüz mass media. medya araçlarının hızlı iletimleri sayesinde The values of the western culture, the superiority bu yoğun süreç aynı zamanda büyük bir hız of them and the fact that they must be adopted is da kazanmaktadır. being intensely conveyed explicitly and implicitly. Küreselleşme bizatihi olumsuz bir olgu değildir. Globalism is not a negative phenomenon. Hence, Allah, in the 13th verse of the Holy Quran orders Nitekim Allah (cc) Hucurat Suresi 13. ayette that he had created the people in such a way that birbirleriyle tanışsınlar diye insanları milletler ha- they would form nations because he/she wanted linde yarattığını, insanların en hayırlısının da en them to meet each other and that the most benev- takvalılar olduğunu buyurmuştur. Buradan yola olent people are those who are the most devoted. çıkarak küreselleşmenin milletlerin birbirini tanı- Judging by this we can state that globalism must ması ve birbirinin üstün özelliklerini benimseme- be achieved through nations getting to know each leri şeklinde olması gerektiğini ifade edebiliriz. other and by adopting the superior qualities of Dolayısıyla milletlerin kültürlerini birbirlerine one another. Thereby, a globalism that is made tanıtması ve diğer kültürlerde yer alan belirli de- possible by having nations introduce their cul- ğerleri, örf ve adetleri benimsemeleri şeklindeki tures to one another and adopt certain values and bir küreselleşme süreci arzu edilen bir durum- traditions that belong to one another is a desirable dur. situation.

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 29 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

Günümüzde yaşadığımız küreselleşme süreci The globalism that is taking place currently ise kitle iletişim araçlarına hâkim olan Batı me- emerges as one which forces the western culture deniyetinin kendi kültürünü diğer milletlere that has full control over mass media to other dayatması şeklinde tezahür etmektedir. Sinema, nations. Not only commercial products but also televizyon, internet, dijital oyunlar vb. vasıtasıyla culture is being transferred by means of cinema sadece ticarî ürünler değil kültür de aktarılmak- films, the internet, television, etc. This intense tadır. Medya vasıtasıyla Batı kültürünün değer- process is also accelerated by the fast transmis- sions the modern-day tools of mass media. leri, bu değerlerin üstünlüğü ve benimsenmesi gerektiği bazen doğrudan bazen de alt metinlerle The fast and intense transfer of the European/ American culture throughout the world from a yoğun bir şekilde iletilmektedir. Günümüz med- single center threatens the national cultures se- ya araçlarının hızlı iletimleri sayesinde bu yoğun verely sometimes. Each nation, despite reacting süreç aynı zamanda büyük bir hız da kazanmak- in varying intensities are still, mostly raising tadır. generations that are unfamiliar with their own Avrupalı/Amerikan kültürünün tek bir merkez- cultures. For instance, there are very few young- den hızlı ve yoğun bir şekilde dünyaya aktarımı sters in our country who are not aware of western bazen millî kültürleri ciddi şekilde tehdit etmek- wedding vow that begins as “In the good times tedir. Her millet farklı yoğunlukta tepki vermek- and the bad” which we constantly come across le birlikte çoğu kez kendi kültürüne yabancı ne- in movies. These youngsters know very well how siller yetişmektedir. Örneğin sinema filmlerinde and from which steps does and American go through to get married and what kind of wedding sıklıkla karşılaştığımız “iyi günde kötü günde…” takes place in such an occasion. When asked the şeklinde başlayan Batı kültürüne ait evlenme ye- same procedures of a wedding and marriage in minini ülkemizde bilmeyen çok az gencimiz var- Turkish-Islam cultures, unfortunately, the vast dır. Bu gençler bir Amerikalının nasıl ve hangi majority of said youngsters will not be able to an- süreçlerden geçerek evlendiğini, nasıl bir düğün swer properly. Similarly, western lifestyle brings yaptığını da detaylı bir şekilde bilmektedirler. the unique national cultures all around the world Aynı gençlere Türk-İslam kültüründe evlilik ve to the brink of extinction. nikah süreçleri sorulsa maalesef büyük çoğun- The disposition of the convection that causes luğu uygun cevaplar veremeyeceklerdir. Buna modern-day globalism to develop one-sidedly benzer şekilde dünyanın birçok yerinde Batılı ya- like this can only be achieved by representing also şam tarzı millî kültürlere has yaşam tarzlarını yok the national cultures on mass media. However, olma noktasına getirmektedir. this representation must never be handled by Günümüzde küreselleşmenin problemli bir şekil- western media producers. It is seen that western de gelişmesine sebep olan bu tek taraflı iletimin media producers are representing the national cultures because of certain reasons via Tv pro- ortadan kaldırılması, ancak kitle iletişim araçla- grams, news, movies and video games. Yet these rında millî kültürlerin de temsil edilmesiyle aşı- representations often end up creating stereotypes, labilir. Fakat bu temsil Batılı medya üreticilerine being humiliations, judgments that look down asla bırakılmamalıdır. Batılı medya üreticilerinin upon others and alienation through indirect mes- televizyon programları, haberler, sinema filmleri, sages. dijital oyunlar vs. vasıtasıyla millî kültürleri çeşit- Thus, to provide a healthy intercultural interac- li vesilelerle temsil ettikleri görülmektedir. Fakat tion, national cultures must take part in an en- bu temsiller çoğu kez aşağılama, üstten bakış ile deavor that would make them have equal rights yargılama, stereotipler oluşturma, alt metinlerle

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 30 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

ötekileştirme vb. şeklinde yapılmaktadır. on the media. Each and every nation must strive Dolayısıyla kültürlerarası sağlıklı bir etkileşimin to produce the cinema films, video games, Tv sağlanabilmesi için millî kültürler medya saha- programs that would reflect their own unique sında eşit şartlara sahip olabilecekleri bir çaba cultural values and perspective and make and içerisine girmelidirler. Her millî kültür kendi effort towards having them become more wide- değerlerini kendi perspektifinden yansıtabileceği spread in the global market. Globalism becoming sinema filmleri, dijital oyunlar, televizyon prog- a process that ensures the development of man- kind as a whole which protects national cultures ramları vs. üretmeli ve bunların küresel pazarda can only be made possible with such kind of an yaygınlaşması için gayret etmelidir. Küreselleş- interaction. menin insanlığın topyekûn gelişimini sağlayan ve millî kültürleri koru- yan bir süreç haline gelmesi BÜLENT PARLAK ancak böyle bir etkileşim (Editor in Chif of sayesinde mümkün ola- İzdiham Magazine) bilir. Every scene of the film which doesn’t show BÜLENT the brutal PARLAK and cruel (İzdiham Dergisi attitudes of Genel Yayın cowboys to Yönetmeni) the natives does effect Bizi kovboyları, us beginning yerlilere karşı from our cani ve zalim gös- mind to the termeyen her sahne emotions. önce beynimizden başlayarak bütün duygu The dominant force ve düşünce dünyamızı always rules the weak etkilemiştir. one. This situation can be seen in all fields of the life. Espe- Hakim olan güç, her zaman güçsüz olana hük- cially the phenomena known as a culture metmiştir. Bu hayatın her anlamında böyledir. is such a concept that it is becoming widespread Özellikle kültür denen olgu; daha çabuk yay- and it is internalized by the people day by day. gınlaşan ve kabul gören bir kavramdır. Aslın- Culture’s turning into an industry is really a pitty da kültürün bir endüstriye dönüşmesi olayın en situation. There will be never a positive and ben- yaralayıcı kısmıdır. Banknotların ve kıravatlı- eficial results for the humanity from the decisions ların bir araya gelerek aldıkları hiçbir karardan given by the men who are wearing necktie, world ve oluşumdan insanlık için doğru ve hayırlı bir of paper money and the organizations given shape netice çıkmaz. Ben bunu en fazla sinema sektö- by the men wearing necktie and banknotes. Es- ründe görüyorum. Kabul ettirilmek istenen her pecially, I see that pitt situation in cinema sector. Everything wanted to be accepted is given begin- şey afişlerden başlayarak filmin son sahnesinde

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 31 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

gövdesine su vermiştir. Bizi kovboyları, yerlilere ing from the film posters to the last scene of the karşı cani ve zalim göstermeyen her sahne önce film. Every scene of the film which doesn’t show beynimizden başlayarak bütün duygu ve düşünce the brutal and cruel attitudes of cowboys to the dünyamızı etkilemiştir. Bazı filmlerde gördüğüm natives does effect us beginning from our mind şuydu: Bizim annelerimiz sırtında çırpı taşırken to the emotions. What I see in some films is that sinemalarda izlediğimiz anneler elinde viski şişe- while our mothers carry heavy burdens and tools siyle oğluyla konuşmalar yapıyordu. Bu çelişki on their shoulders, mathers playing in the films beni her vakit çok etkilemiştir. are drinking whisky mutually with their sons. This contradiction always effected me deeply. Küresel olan hiçbir şeye itimat edilemez. Çünkü kaynağın başındakiler bizleri sadece birer müşte- It is not trusted in anything which is global. The ri gözüyle görmekteler. people keeping and taking all advantages of the sources see us as an ordinary customer.

FAYSAL SOYSAL FAYSAL SOYSAL (Şair-Yönetmen) (Poet-Director) Egemen gücün bu alanda hakimiyet kurmak The culture of any sovereign nation due to istemesi tabi ki modern güç ve iktidar tefek- socio-economic factors can influence the cul- kürünce pek yadırganmayabilir ancak diğer tures of other nations or may want to estab- milletlerin farklılığını, değerliliğini, biricikliği- lish dominion over them with an imperialist ni zedeleyen her yapı, aslında insan oluşumu- perspective. That the sovereign power which zun ve varlığımızın zenginliğini fakirleşmeye wants to have hegemony over this field would götürür. Bu durumdan da uzun vadede bütün not be found strange by modern-day author- insanlık zarar görecektir. ities which hold power but every structure that damages the differences, worthiness and Öncelikle “Küresel Kültür Endüstrisi” kavramı- uniqueness of other nations leads the richness nı tartışmaya açmak isterim. Küresel bir kültür that comes from us existing and being human olabilir mi? Sonra eğer bu mümkünse, onun en- into poverty. düstrisi mümkün mü? The fact that the sovereign power which wants Kültür eğer en kısa tanımıyla bir milletin öz de- to have hegemony over this field would not be ğerlerinin bir gelenek içerisinde şekil aldığı ve o found strange by modern-day authorities which milleti diğer milletlerden ayırt eden zevkler, ince- hold power but every structure that damages the likler, değerler bütünü ise bunun cihanşümul bir differences, worthiness and uniqueness of other özellik taşıması pek mümkün değil ancak hakim nations leads the richness that comes from us ex- bir milletin diğer milletler üzerindeki büyük et- isting and being human into poverty. kisinden, tektipleştirmesinden tabii ki bahsedile- Firstly, I would like to open the term “Global bilir. Culture” to discussion. Then, if this is possible, is the industry of it also possible? If culture, in Herhangi bir egemen milletin kültürü; sosyo-e- its shortest definition is the entirety of the deli- konomik sebeplerden dolayı diğer milletlerin cacies, values, ethnicity which differentiates that kültürlerini etkileyebilir ya da emperyalist bir nation from the others which shapes itself in the mantıkla diğer kültürler üzerinde tahakküm traditions of a nations essential values, it having kurmak isteyebilir. Egemen gücün bu alanda a global identity is highly unlikely. However, the

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 32 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI hakimiyet kurmak istemesi tabi ki modern güç large influence of a sovereign nations on others ve iktidar tefekkürünce pek yadırganmayabilir and the reaction that derives from these nations ancak diğer milletlerin farklılığını, değerliliği- against that can be discussed. ni, biricikliğini zedeleyen her yapı, aslında insan The culture of any sovereign nation due to so- oluşumuzun ve varlığımızın zenginliğini fakir- cio-economic factors can influence the cultures of leşmeye götürür. Bu durumdan da uzun vadede other nations or may want to establish dominion bütün insanlık zarar görecektir. Buna tepki ola- over them with an imperialist perspective. That rak her kültürün kendi öz geleneği içerisindeki the sovereign power which wants to have hege- değerlerini ve zevklerini kendi modern biçimleri mony over this field would not be found strange by modern-day authorities which hold power but ile devam ettirmeye hakları ve çabaları yine öteki every structure that damages the differences, wor- milletler için de bir sermaye ve yol azığı olacak- thiness and uniqueness of other nations leads the tır. Bu sebeple muhafazakar gibi görünen top- richness that comes from us existing and being lumların bütün reflekslerini tümüyle yadırgamak human into poverty. Humanity will be harmed doğru değildir. Dolayısıyla sosyolojik, ekonomik, severely in the long term by this situation. As a edebî ve sanatsal her eleştirinin biricik ve ayrı ayrı reaction to this, the rights and endeavors of every değerlendirilmesi gerekir. culture to continue the values and the ethnicity Tüketim kültürü bugün kapitalist anlayışın bü- that reside in their own essential traditions with tün dünyaya hakim kılmaya çalıştığı en genelge- their modern forms will again be a junction and çer anlayıştır ve bunu doğrudan Amerikan mille- spring of wealth for the other nations. For this tinin sermayesi kabul etmekte bir sakınca yoktur. reason, it is not right to find all the reflexes of the societies that look like conservative odd. Hence, Tabi ki Amerikan toplumunu klasik anlamda each criticism that is either sociological, econom- millet kategorisi içine koymayan bir anlayış da ic, literary or artistic must be evaluated separately. vardır. Bu bahsi diğer…Kapitalist kültürün en The culture of consumption is the most common büyük hedefi ve aynı zamanda kendi yok oluşu- understanding that capitalism is trying to make na sebep olacak olan en büyük problemi, bütün dominant all over the world and there is no harm milletlerin kültürlerini yani renklerini, zevkleri- in accepting this as the wealth of the American ni, değerlerini tektipleştirmesidir. Zira ötekinin nation. Certainly, there is also the mentality zaman içinde barınamadığı, farklılıkların ortak which does not count the American society as a tüketim ve kapışma çatısı altında eridiği toplum- proper nation in the classical manner. This de- larda duygusal etkileşimin, merhametin, sevgi- serves another mention… The supreme goal and nin, empatinin yok olacağı muhakkaktır. Bu du- the biggest problem that will cause the downfall rum başta bireysel duygulanma ve insan olmanın of capitalism is the reactions it creates on the val- tatminliğini sağlayan davranışların azalmasına, ues, ethnicity and norms of all the nations cul- sonra aile dediğimiz yapının temelden yanlış ku- tures. Yet in societies in which the other cannot rulmasına ve haliyle dağılmasına yol açacaktır. be harbored in, the differences that disappear un- der the roof of mutual consumption and compe- Bireyselleşme, bencilleşme, cimrileşme menfaati tition, it is evident that mercy, love and empathy bizzat kendine yönelteceğinden ötekinin varlığını will perish. This situation, primarily causes the tehdit eder duruma gelir. Bu durum daha ilerde behaviors that result in the satisfaction of being sadece ötekinin değil bizzat benin dahi yaşama human and the emotions we feel as an individ- hakkı, huzuru ve saadetini tehlikeye atar. Özet- ual to diminish, then it will result in the system le başkasının ya da başka kültürün varlığını hiçe that we call family to be built wrong right from sayan onun üstünde zalimce tahakküm kurmak the base and will cause them to crumble and fall

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 33 KÜLTÜR-SANAT SORUŞTURMASI

isteyen her tür küresel çaba, aslında insanlığımızı apart. For individualism, selfishness and stingi- ve bizzat benin varlığını tehdit etmektedir. ness will draw out the benefits to itself, it will be- İnsanlar arasında kaynaşma, etkileşme ve alışve- come an entity that threatens the existence of the rişin makul ölçülerde ve birbirinin hakkına saygı other. This situation in the long term causes not only the right to live, serenity and bliss of the oth- göstererek yapıldığı zeminlerde bir kültür, başka er but also ours to be in danger. To sum up, every kültürün kendine yakışan bir özelliğini zaman global effort that ignores the existence of another içinde tabi ki alabilir, onu kendi öz değerlerine culture and tries to establish tyranny over them is yakışacak bir forma dönüştürerek kendi geleneği actually threatening humanity and the existence içinde var edebilir. Bu durumda alınan kültür as- of any individual. lında yine bu milletin bir değeri haline gelir zira A culture, in a stage where familiarizing, inter- anlayış, zevk ve değerler üstünkörü alınmamış- action and deals between people are made with tır. Öz değerlerin süzgecinden geçerek yeniden respect to each other’s rights can certainly adopt şekillenen kültür artık o başkanın kültürü değil a feature of another culture that also suits itself, it öz kültürün bir mirası haline gelir. Buradan ha- can maintain said feature in its future by turning reketle kültürün gelenekten bağımsız olmadığı it into a form that suits its own essential values. sonucuna varırız. Regarding this situation, said adopted feature Geleneği de asla birikmiş olan, kabuk bağlamış, also becomes one of the values of that nation, for the mindset, ethnicity and the values are not tak- dogmatik anlayışlar bütünü olarak görmeme- en in a superficial manner when adopting it. The liyiz. Aslında o canlı bir organizmadır. Her an culture that is being reformed by being filtered zamanın yeni biçim ve değerleri ile çarpışan, şe- through the essential values of another is no lon- kil alan ve şekil veren değerler bütünüdür gele- ger someone else’s culture but is a part of the leg- nek. En çok da kültür ve sanatla ilişkilidir. Din acy of said essential culture. Hence, we reach the ile de ilişkisi vardır elbet ama din sınırları daha conclusion that culture is not independent from keskin ve net bir alan çizmeye meyilli olduğu için tradition. gelenek zaman içinde şekillenen ve tecrübelerle We must never see tradition as a whole that con- biriken değerleri kabul etmeye daha meyillidir. sist of cumulative, decaying, dogmatic mindsets. Bu sebeple aynı din dahi bir milletin kültürün- Tradition is a collection of values that collides de bir şekilde ortaya çıkarken başka bir milletin with the new forms and values of the ever-passing kültüründe başka şekillerde ortaya çıkar. Bu ne time which shapes and is shaped throughout this dinin değerlerine halel getirir ne de kültürlerden process. It is mostly associated with culture and birinin iyi birinin kötü olduğuna delil olur. art. There also exists a relationship of it with re- ligion but because the boundaries of religion are sharper and more precise, tradition is more prone to accepting the values that are shaped through PROF. DR. FerHAT KENTEL time and experiences. For this reason, while even the same religion appears in a nations culture one (İstanbul Şehir Üniversitesi Öğretim Üyesi) way or another, it appears differently in another Amerikan Holywood sinemasından, dizile- nations culture. This neither brings harm to the rinden devşirilen “millî kahraman” figürleri values of religion nor proves that one of these cul- “millî” olamaz; ancak Amerikan kültürünün tures are better or worse than the other. yerli acenteleri olabilirler.

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 34 KÜLTÜR-SANAT SORUŞTURMASI

Küresel kültür endüstrisini (KKE), sahibi tek PROF. DR. FERHAT KENTEL olmayan, tek bir merkezden yönetilmeyen, farklı (Academician at İstanbul Şehir University) güç ilişkileri içinde şekillenen, daha güçlülerin daha çok kontrol ettiği bir iktidar alanı olarak “National Hero” figures cannot be “national” which is collected from American Hollywood ele alıyorum. Bu açıdan bakıldığında ilk olarak, and film series, however, it can just be local KKE, sanayi toplumuyla birlikte, devasa bir eko- agency of American culture. nomik güç elde eden ülkelerin beraberlerinde ta- şıdıkları bir kültür olarak düşünülebilir. Ancak I take Global Culture Industry (GCI) on board bu okuma yetersizdir, çünkü ekonomik olarak as a power field which is not having only sole çok güçlenmiş kapitalist ülkeler, kültürlerini sa- owner, not being controlled from a single cen- dece tek yönlü olarak taşımadılar. Diğer yandan, ter, being shaped by the various forces and which güçsüz kalanların, bir anlamda savaş meydanla- is controlled more by the more powerfull ones. rında kaybetmiş olanların yenenleri taklit etmele- From this point of perspective, GCI firstly can be regarded as a culture which the countries ob- ri de söz konusuydu. Bu taklitte çaresizlik vardır tained a great economical power thanks to Indus- ve güçlülerin yarattıkları çekim gücü karşısında trial Revolution carry with. Yet, it ıs not enough gösterilecek uyumun gerekçesi “zamanın gerek- due to the fact that capitalist states which are over leri” olarak meşrulaşır. strong as economically did not carry their culture Bunun somut örnekleri dünyanın birbirinden unidirectionally. On the other hand, it is point in çok farklı bölgelerinde yaşanmıştır. Kendi coğ- question that weak and battle loser ones imitate rafyamıza baktığımızda da güç karşısında II. the victors. In this imitation , there is a despera- Mahmut’tan Abdülhamit’e Osmanlı sultanları, tion and adaptation of the justifications expressed Atatürk’ten Menderes’e Cumhuriyet Türkiye’si- in the face of gravitiy force created by powerfull nin liderleri, sosyalist akımlardan İslamcı ya da ones legitimated as ‘’the necessities of the time”. muhafazakâr-demokrat akımlara kadar, birbirin- Epitomes of this were experienced in various den çok farklı görünen siyasal ve kültürel gruplar parts of the World. When we have a look-see at kazanan ve hâkim olan modern-kapitalist dünya- our geogrophy ; our cultural and political groups looking quite different, Ottoman sultans from yı örnek almışlardır. “İslam terakkiye mâni değil- Mahmud II to Abdulhamid, leaders of Turkish dir” şiarından, “gerçek ilerlemenin işçi sınıfı eliy- Republic from Atatürk to Menderes , from social le olacağına” inananlara kadar bütün hareketler, movements to Islamist movements or bien-pen- gücün cisimleştiği örneği, açık veya dolaylı bir sant and democrat movements took an example şekilde, model olarak almışlardır. Devletin içine by the rulling modern-capitalist world. The mot- sirayet eden kültür de kazananların kültürüdür; to from “Islam does not prevent development” marşlar (Mecidiye, Hamidiye marşları vb.) ya to “Development only occurs via working class” da heykeller (Taksim Atatürk anıtı vb.) ya Ba- all the movements are example of embodiment tılı sanatçılara sipariş edilmiş ya da Batılı tarzda of the power.The culture spreaded in state is the icra edilmiştir. “Nötr” olarak telâkki edilen tek- culture of victorious ones ; the anthems (Mecidi- nolojiyi, makinaları ithal edince aynı kapıdan o ye, Hamidiye anthems etc.) and sculptures (Tak- teknolojinin ürediği ve ürettiği kültürel değerler sim Atatürk statue etc. ) were done in western style. When technology and devices regarded as de girmiştir. “Neutral” were imported, the cultural values Bu model karşısında her ne kadar, yerli ve millî generated by the tecnology got a foot in the door. kültürümüzü korumak ya da burjuvazinin kültü- In front of that model, much as the ideals like

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 35 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

rü karşısında işçi sınıfının kültürünü kurmak gibi protecting our national culture or forming a cul- idealler beslenmiş olsa da, “güç”ün, “çıkar”ın, ture of the working class against bourgeoisie were “ilerleme”nin, “kalkınma”nın, “kazanma”nın, held, the power, the profit, the progress, the de- “kâr”ın, “rekabet”in değer olduğu modern-ka- velopment, the acquisition, the benefit, the com- pitalist bir yapıda, “yardımlaşma”nın, “hayır”ın, petition are values of the modern-capitalist struc- “duygu”nun, “izan”ın, “tevazu”nun devreden ture. Therefore, it is possible that the values such çıkması beklenebilecek bir sonuçtur. as the cooperation, the charity, the emotions, the consideration, the unpretentiousness may be out Bu tür bir zihniyetle donanan modern-kapitalist of circuit. yapılarda, insanın doğayla girmiş olduğu ilişki In modern-capitalist structures equipped with “şükür” ve “karşılıklılık” özelliğini kaybeder; that kind of mentalities, the relation between the doğa modern insan için sadece faydalanılacak, human and the nature loses the characteristics of hatta sömürülecek bir kaynaktır. Ancak bu du- “the gratitude” and “the mutuality”; nature is a rum sadece doğayla sınırlı kalmaz; modern insan, resource for benefiting, even exploiting. How- hayatın her alanında aldığı eğitimle, başka insan- ever, the fact is not limited with only nature; a ları, başka sınıfları, başka kültürleri de “faydala- modern person perceives other people, cultures nılacak” kaynaklar olarak görür. and classes as a resource for exploiting, too. Ac- Dolayısıyla KKE, içinde batılıların, doğuluların, cordingly, GCI is a culture and a mentality which the northern, western, southern and eastern have kuzeyli ya da güneylilerin sahip oldukları ortak in common. The reason why this culture hege- bir zihniyetin ve her birinin güçleri oranında et- monical is to have an equivalent everywhere. The kili oldukları bir kültürdür. Bu kültürün hege- ones who think ıt ıs national and local can only be monik olmasının sebebi ise, girdiği her yerde bir part of a cultural production which only seems karşılığının olmasıdır. “Yerli ve millî” olduğunu national and local in view. “National Hero” fig- düşünenler de, sadece “görüntüde yerli ve millî” ures cannot be “national” which is collected from olan bir kültürel üretimin aktörü olabilirler. American Hollywood and film series, however, it Amerikan Holywood sinemasından, dizilerinden can just be local agency of American culture. In devşirilen “millî kahraman” figürleri “millî” ola- bloody scenes which is made well, the historical maz; ancak Amerikan kültürünün yerli acente- heroes who overcome their enemies like Rambo leri olabilirler. Çok iyi çekilmiş kanlı sahnelerle are basically building blocks of an American-cen- düşmanlarını “Rambo” misali saf dışı bırakan tered GCI . In other words, GCI does not only come from outside , it is produced inside as well . estetize edilmiş “tarihî kahramanlar”, yerli kül- türel referans dünyalarından beslenerek, halkın It ıs not possible to talk about a national culture duygularını okşayan hamaset söylemlerini kul- where native skyscrapers elaborate on Manhattan and where the names of the surpassing language lansalar bile, yerli bir kültürü değil; esas olarak such as Sapphire Tower and Torun Center are Amerikan merkezli bir KKE’nin inşasına can ve- used. Even if Turkish names are given to these ren yapı taşlarıdır. Başka bir deyişle, KKE sadece towers, it is not possible them to be national. “dışarıdan” gelmez; bizzat “içeride” de üretilir. Facing GCI which is produced by the mod- “Yerli gökdelenlerin” Manhattan’a özendiği, ern-capitalist wolrd via “the Power” is only pos- “Sapphire Tower”, “Torun Center” gibi isim- sible with going out of “the Power”. At that case, lerle üstün olanın dilinin kullanıldığı bir ülkede national cultures and values which have a shadow millî kültürden bahsetmek mümkün değildir. Bu on people and which reminds people the humility “tower”lara Türkçe isim verilse bile “millî” olma- and respect to the human and nature may gain ları mümkün değildir. value.

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 36 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

“Güç” diliyle örülen bir kapitalist-modern dün- HASAN ÇELEBİ yanın ürettiği bir KKE karşısında alternatif, (The Calligraphist) ancak söz konusu güç dilinin dışına çıkmakla It didn’t stop with this, it has also been an mümkündür. O zaman, şehirlerin ve insanların official obligatory. Until recent times, paint- üzerinde gölgesi düşen, fiziksel ya da sembolik ing were thaught as compulsory courses in yeni asri tapınakların tahakkümünün dışında, te- schools. Yet, the name of our fundamental vazuyu, doğaya ve insana saygıyı hatırlayan “ye- culture’s itself has not been mentioned at all. rel” kültürler ve değerler kıymet kazanabilir. Let alone to sit and write something about our fundemental culture and to show some Works from it, even the name of it hadn’t not been mentioned about HASAN ÇELEBİ until the 1950s. (Hattat) What is the effect Bununla da kalmadı, of cultures com- bunun yanında res- ing from other mi mecbur ettiler. countries and Son zamanlara societies on the cultures kadar okullarda which gets its resim zorunlu power from ders olarak our nation, gösterildi. Ama which is the bizim esas olan main theme kültürümüzün of us? Cul- isminden bile tures coming bahsedilmedi. from outside Yani oturup da made our cul- onun hakkında bir ture dirty and şey yazmak, bir eser even they are the göstermek şöyle dursun, reason of our cul- isminden bile bahsedilme- ture’s being forgotten for a while. It wasn’t oc- di. cured only by public, but also in Şu dışarıdan gelen kültürlerin bizim esas the hands of the government. Because ana temamız olan milletimize mal olmuş olan I will only talk about the art of calligraphy from kültürlere olan etkisi nedir? Bizdeki kültürleri the culture I represent. Meanwhile, if I make kirletmiştir, hatta unutturmuştur bir ara. Bu yal- any touch at others unintentionally, maybe it is nız halk nezdinde değil, devlet eliyle olmuştur. required like that as the figure of speech, I cannot Çünkü ben ancak benim temsil ettiğim kültürden say anything about that relationship. olan hat sanatı ile ilgili konuşucağım. Öbürlerine The culture that we represent is a culture whose de belki bu arada bir temas edersem o bilinçli ola- past dates back to more than 1000 years. In oth- rak değil, kelimenin gelişi olarak öyle icap eder er words, it has not come into existence in three belki, odur yoksa o iş hakkında bir şey diyemem. or five years. Furthermore, this inherited culture managed to reach Ottoman Empire by passing Bizim bu temsil ettiğimiz kültür, mazisi 1000 se-

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 37 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

neden fazla bir kültür. Yani öyle üç senede beş through the strains of all those states with the senede çıkmış değil. Sonra bu tevarüs eden bir commencement of Islamic states. We cannot ob- kültür, İslam devletlerinin bidayetinden bugüne serve much activity in the first period of the Otto- kadar süzüle süzüle bütün o devletlerin süzge- man, even in the half of it. Most of the things that cinden geçe geçe Osmanlı’ya ulaşmış, Osman- have been written up to that time have come up lı’nın da ilk bidayetinde hatta yarıdan fazlsında, depending on the past. Even though there were fazla bir faaliyet göremiyoruz. O zamana kadar works coming from the 15th and 16th centuries to the 1900s, obviously this is a transitional peri- olan yazılar yapılan şeylerin ekserisi eskiye bağ- od. Subsequently, Hadji Osmans and Mustafa lı olarak gelmiş. 15-16. yüzyıldan sonra 1900’lü Rakims come up. With their endeavors, the cul- yıllara kadar çalışmalar varsa da, tabii bu bir ge- ture has come to reach the summit point in the çiş dönemi. Ardından Hafız Osmanlar, Mustafa 19th century after the mid-18th century, which Rakımlar geliyor. Bunların gayretleriyle kültür we have been nowadays following. 18. yüzyılın yarısından sonra 19. yüzyılda artık Today, this such a deep rooted art has come to bizim bugün takip edeceğimiz zirve noktasına such a point that it is trying to be blocked with ulaşmaya kadar gelmiş. some restrictions, it was cut off and thrown away. Şimdi böyle köklü olan bir sanat öyle bir yere The culture was cut off in some senses like cut- geldi ki, bu köklü kültürün önüne bir yasak ko- ting the root of the sprouted tree. What was the nuldu, kesilip atıldı. Kültür bir yerde yani filiz- matter? Europeanness... lenmiş olan ağacı kökünden kesmek gibi kesildi. To take how much broken junk things and to put Dert ne idi? Avrupalılık… Avrupa’da bulunan into our culture… It was even difficult to listen to ne kadar bozuk abur cubur şeyler varsa onları classical Turkish music on the radio, it was for- getirip sokmak. Hatta ve hatta, radyolardan kla- bidden. It didn’t stop with this, it has also been an official obligatory. Until recent times, painting sik Türk musikisini dinlemek bile zordu, yasaktı. were thaught as compulsory courses in schools. Bununla da kalmadı, bunun yanında resmi mec- Yet, the name of our fundamental culture’s itself bur ettiler. Son zamanlara kadar okullarda resim has not been mentioned at all. Let alone to sit zorunlu ders olarak gösterildi. Ama bizim esas and write something about our fundemental cul- olan kültürümüzün isminden bile bahsedilmedi. ture and to show some Works from it, even the Yani oturup da onun hakkında bir şey yazmak, name of it hadn’t not been mentioned about until bir eser göstermek şöyle dursun, isminden bile the 1950s. After the ‘50s, it started to gradually bahsedilmedi. Ta ki 1950’lere kadar. 50’lerden slow down a bit. And that slow down period went sonra birazcık gevşemeye başladı. Ve o gevşeme around the middle level until the 80’s. After 80’s, daha sonra 80’li yıllara kadar da orta seviyede the people started to support this work. gitti. 80’li yıllardan sonra artık bu işe halk sahip In short, if the art that we represent today has çıkmaya başladı. come at this point, we, three or four people, have Yani bugünkü temsil etmiş olduğumuz sanat, never received neither economic nor spiritu- al support from anybody in this process. They bu hale geldiyse, bu süreçte üç dört kişi hiç bir asked us “Why are you dealing with these corny kimseden maddi ya da manevi destek görmedik. (or outdated) things?”. But we maintained it “Bırakın bu modası geçmiş şeyler niye uğraşı- not on purpose, semi-consciously, semi-uncon- yorsunuz?’’ dediler. Ama biz bunu bilerek değil, sciously. We insisted on maintaining that art and bilinçsiz olarak, yarı bilinçli yarı bilinçsiz olarak it came to the current situation. Alhamdulillah sürdürdük. Bunun üzerine de ısrarla gittik ve today, although the state does not support it,

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 38 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI bugünkü duruma gelindi. Elhamdülillah bugün the people does support it. Obviously, when the devlet sahip çıkmasa bile millet sahip çıkıyor. Ta- government sees the nation protects its culture, bii ki milletin sahip çıktığını görünce, devlet de the government can not remain indifferent. The kayıtsız kalamıyor, devlet de el atıyor, hatta bizle- government started to interest in this art. The art re layık görülen sanat ödülleri, bunun bir misali, reward, which is deemed worthy of us, is an ex- ample of this endeavor. bir nişanesidir. Now our intention at this point and what we want Şimdi bizim bu husustaki derdimiz, isteğimiz şu: is: I have talked this matter with the bureaucrats Ben bunu yukarıdakilere de yani Cumhurbaşka- and the president. If I have any contact with the nına da söyledim, ilgililerle herhangi bir temasım officials and authorities, I report it. As a person, olursa söylüyorum. Ben şahıs olarak, bir tek şahıs as a single person I have talked about that matter olarak bu işi bu kadar yaptım. Bundan sonrasını so many times. The rest should be under the care devlete bırakılmalı. Hatta ben istedim ki benim of the government. In fact, I wanted to find a sign yetiştirdiğim talebelere verdiğim icazetin altında of the state under the ratification that I gave to devletin bir parafı bulunsun. Çünkü bizim bu- the students that I raised; because the students radaki verdiğimiz icazetlerden dış devletlerden coming from foreign countries are going their motherland and they are registering universities gelen talebeler gidiyorlar memleketlerinde bunu to make doctorate by giving the ratification that doktora tezi olarak kabul ettirip üniversiteye gi- we gave them here. riyorlar.

hasanali yıldırım hasanali yıldırım (Author) (Yazar) You cannot show me some district, which “Turkler’in dunya uzerinde kurdukları en mu- describes the lifestyle of Istanbul that is the most comfortable, joyful, relaxing, aesthetic reffeh, en surur verici, en huzur bahsedici, en country built by Turkish people, 100 years estetik, en yasanılası beldesi durumundaki ago, that makes me want to explain how our Istanbul’un 100 sene oncesini, sadece madde culture are to be renewed. planında yansıtan bir mahalle gosterin, orada Turkler’in nasıl yasadıgını tahayyul etmemi- There is only one culture that is allowed in the zi mumkun kılacak fasatvari bir mahal isaret world. edin siz bana, ben de size milli kulturumuzun After First World War, so it be; even if we resist nasıl canlandırılacagına dair ahkam kesmek not to notice it. Furthermore, it is a culture eating icin takat bulayım.” their own children and parents. We only learned monoculturalism that have been sworn to anni- Yeryüzünde yaşamasına müsaade edilen bir tek hilate the cultural elements, which can compete kültür var. with it at the moment they are formed, from the Handiyse Cihan Harbi’nden sonra bu böyle; biz philosopher who grew up in the same culture. If fark etmemek için bunca dirensek de. Üstelik the cave was devastated, it would be the catastro- phes that humanity could have caused since the kendi çocuklarını, dahası ebeveynini bile yiyen day before. bir kültür bu. İlginçtir, kendisiyle bilkuvve re- Media is on duty twenty-four-seven to bring el- kabet edecek bütün muhtemel kültürel öğeleri ements of this culture to every nook and cranny doğduğu yerde boğmaya and içmiş bu monokül- perfectly.

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 39 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

türleşmeyi de biz aynı kültür içerisinden yetişmiş Culture industry (the term “industrial culture” filozoflardan öğrenebildik ancak. Mağara devri- can be used for brave statements) that is wide- nin varsa evvelinden beri insanlık tarihi boyunca spread all around the world, which is in the grip görülmemiş bu durumun, bu tektipleştirilmenin of capitalism or liberalism that is a soft expres- bütün yeryüzünde hükümranlık kurabilmesinin sion of the former one, started to engage in the doğuracağı felâketleri de. elements of culture (you prefer national cultures instead of this one); after it noticed that its own Bu kültürün olanca öğelerini yeryüzünün bü- domination affecting itself in a negative way. tün köşe-bucağına bihakkın taşıma gayretindeki Even though this process has terminated in the medya camiası 24 saat vazife başında. last century, there are some cultural distinctions Dünya çapında yaygınlaşmış ve zaten kapitaliz- unsurprisingly. min, daha yumuşak ifadesiyle liberalizmin dü- Let me emphasize that these are not culture as men suyuna girmiş kültür endüstrisi, (Burada assumed, but elements of culture. daha cesur bir ifade kullanacaksak: endüstriyel In addition we have some local cultures. This kültür.) hegemonyasının kurutuculuğunun biz- phenomenon, protecting and looking out ele- zat kendisini de menfi etkilediğini farkettiğinden ments of local culture, that global culture takes beri, kültür öğelerini (sizin tercih ettiğiniz ifa- many precautions to patronize is the only con- deyle milli kültürleri) de bir biçimiyle kendisine dition of maintenance of monoculturalism. It is angaje etmeye başlamıştı zaten. Geçtiğimiz yüz- strange but true. yılda tamamına eren bu gelişmeye rağmen elbette Why? Since monoculturalism has to feed on ele- yine de kimi kültürel müstakilliklerden sözetmek ments of other cultures, all those anthropological mümkün. Örneğin Frenkler’i Fransız yapan study etc., not to extinct. öğelerden biri durumundaki dillerini ellerinden If you want to both rise to level of contemporary almak kabil mi? Yahut İngilizler’in 17:00 çayını. civilization or be integrated into the world in the most updated version, and protecting our nation- Dikkatinizi çekerim, bunlar kültür öğesi, sanıldı- al culture; it is truly ridiculous. ğı gibi kültür değil. You cannot show me some district, which de- Ayrıca bir de yerel kültürler ve beherini ortaya scribes the lifestyle of Istanbul that is the most çıkaran malzemeler var. Küresel kültürün bizzat comfortable, joyful, relaxing, aesthetic coun- himaye etmek için nice tedbirler aldığı bu olgu, try built by Turkish people, 100 years ago, that yerel kültür öğelerini koruma ve kollama vazifesi, makes me want to explain how our culture are to dikkatle bakıldığında aslında bir bakıma yürür- be renewed. lükteki monokültürün idamei hayatının da yegâ- This is really a cold comfort. ne şartı hüviyetinde. Tuhaf ama böyle. Niçin? Çünkü monokültür, ölmemek için başka kültür öğelerini yemek mecburiyetinde. Bütün o MEHMET GÜNTEKİN antropolojik çalışmalar, oryantalizmler filân... (Musician / Assistant Conductor of Presidential Choir) Öte yandan, hem XIX. yüzyıldaki ifadesiyle It is a man-made creation that is generated muasır medeniyetler seviyesine çıkmaktan yahut by an organization apart from the folks to güncel versiyonuyla dünyaya entegre olmaktan be used as a tool on purpose of manipulat- bahsedeceksiniz, hem de millî kültürünüzü ko- ing people. It is imposed on folks via different rumaktan... En hafifinden gülerler size. methods, then it get accepted and becomes a lifestyle finally. The primary objective is man-

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 40 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

Türkler’in dünya üzerinde kurdukları en mü- aging dominant capitalist production, trade reffeh, en sürur verici, en huzur bahşedici, en and distribution legitimating it and guaran- estetik, en yaşanılası beldesi durumundaki İstan- teeing its continuity. bul’un 100 sene öncesini, sadece madde plânında Global culture industry is a spread system that yansıtan bir mahalle gösterin, orada Türkler’in is accepted, by being imposed on large crowds nasıl yaşadığını tahayyül etmemizi mümkün kı- of people via different methods in an attempt to lacak fasatvari bir mahâl işaret edin siz bana, ben some economic and commercial targets provid- de size millî kültürümüzün nasıl canlandırılaca- ing that there is the word “popular” before cul- ğına dair ahkâm kesmek için takat bulayım. ture. Kelimenin en hakiki manâsıyla züğürt “Popular” actually means tesellisi bizimkisi. “belonging to the public domain”. However, it is being widely used in the meaning one MEHMET of “the most pre- GÜNTEKİN ferred one” due (Müzisyen / to a semantic shift as one Cumhurbaşkanlığı can see. Korosu As popu- Şef Yardımcısı) lar culture Yepyeni be- gains its ğeni ve zevk widespread kriterleri geliş- meaning tirilip, çoğu defa “the most farkettirmeden, preferred toplumsal şuural- one”, a com- tına sistemli nokta pletely wrong popular culture atışlarında bulunularak definition comes dayatılmakta ve kabul out. Although popular ettirilmektedir. Bu sistematik culture is imposed as “cul- “yapılandırma”nın veya “toplum ture of folk” in modern cultures, it mühendisliği” çalışmasının en belirgin çalış- is failed to notice that it is not a lifestyle shaped ma alanlarından biri de müziktir. and determined by people’s will. Küresel kültür endüstrisi, kültür kavramının The lifestyle that is suggested by the popular cul- önüne “popüler” sıfatı getirilmek suretiyle, çeşit- ture exists with the folks, and it is created for the folks; there is no reason to name it “culture of li ekonomik ve ticarî hedeflere varmak amacıyla folk” because it did not arise from people’s own üretilen, yaygınlaştırılan ve çeşitli metotlarla ge- will. It is a man-made creation that is generated niş kalabalıklara dayatılarak kabul ettirilen bir by an organization apart from the folks to be used değerler sistemidir ve yapay özellikleriyle öne as a tool on purpose of manipulating people. It is çıkmaktadır. imposed on folks via different methods, then it “Popüler”in kelime anlamı “halka ait”tir. Ancak get accepted and becomes a lifestyle finally. The

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 41 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

bir anlam kaymasının popüler kelimesi için de primary objective is managing dominant capital- geçerli olduğu ve “en fazla tercih edilen” anla- ist production, trade and distribution legitimat- mında kullanımının yaygınlık kazandığı görüle- ing it and guaranteeing its continuity. biliyor. To reach this goal, it is being tried to control all Popüler kültür kavramı için “en fazla tercih human needs starting from basic needs, even the edilen” karşılığının yaygınlık kazanmasıyla, ta- ones related to taste and pleasure, by using media as the primary instrument. Brand-new taste and mamen yanlış bir popüler kültür tanımı ortaya pleasure criterions are created, without people çıkıyor. Popüler kültürün, modern toplumlarda noticing, they are imposed and adopted by soci- “halkın kültürü” diye dayatılmasına rağmen, hal- ety’s subconscious in a planned way. One of most kın özgür iradesiyle biçimlendirdiği ve belirlediği conspicuous working areas of this systematic bir yaşama biçimi olmadığı gözden kaçırılıyor. “configuration” or “social engineering” is music. Popüler kültürün önerdiği yaşama biçimi halkla The characteristic that should be recognized vardır ve halk için yaratılmıştır; evet, ama halkın and realized firstly is that international popular kendi iradesinden çıkmadığı için ona “halkın culture is not based upon “constancy principle” kültürü” denilebilmesine imkân yoktur. Çünkü which is essential by definition of national cul- sadece, “halkın belli amaçlar doğrultusunda tures; on the contrary, it takes “fluctuation” as a basis. kullanılması” esasına dayalı olarak, halkın dı- şındaki bir yapı tarafından yapay olarak üretilir. In “global” culture, popularity enforce follow- Çeşitli araçlar kullanılarak halka dayatılır, kabul ing up almost every day changing top 10 list and having knowledge about them; and it is putting ettirilir ve bir hayat tarzı haline getirilir. Asıl pressure on the members of young generations amaç, tüketim biçimini belirlemek suretiyle ege- that are violating mainstream, by tagging them men-kapitalist üretimi, pazarlamasını ve dağıtı- as “ignorant” and “uneducated”. In addition, it mını şekillendirmek; haklı çıkarmak ve bunun should be seen that these false criterions are illus- devamlılığını garanti altına almaktır. trated as if they are “individual freedom”, “indi- Bu amaca varmak için en önemli enstrüman olan vidual taste” and “individual preference” which medya öncelikle kullanılarak, temel ihtiyaçlardan is not related to society’s tendencies. Moreover, it başlamak üzere zevke ve beğeniye dayalı diğer is asserted that “people get what they want” and “people express themselves with this preference”; insanî ihtiyaçlar bile kontrol altına alınmaya ça- but in fact it is not true. Main goal is determining lışılmaktadır. Yepyeni beğeni ve zevk kriterleri type and volume of production, producing the geliştirilip, çoğu defa farkettirmeden, toplumsal thing wanted accordingly, making it consumed şuuraltına sistemli nokta atışlarında bulunularak and make money; exploiting in a nutshell. This dayatılmakta ve kabul ettirilmektedir. Bu siste- exploitation is conducted by diminishing culture matik “yapılandırma”nın veya “toplum mühen- morally and materially. In short, one might call disliği” çalışmasının en belirgin çalışma alanla- it “effort to establish a voluntary slavery system”. rından biri de müziktir. Görülmesi ve farkedilmesi gereken ilk özellik, uluslararası popüler kültürün, ulusal kültürlerin MEHMET MAZAK kendine has doğasının gerektirdiği ve olmazsa (MİYSAD Predsident / olmaz yönü olan “sürekli kalıcılık” fikrine değil, Sultanbeyli Municipality Directorate of Cultural Affairs) tam aksine “sürekli değişim” temeline oturtul- muş olmasıdır. The global culture that capitalism forces cre- ates severe damage towards national culture

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 42 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

“Küresel” kültürde popülerlik, neredeyse her via information technologies. We must locate gün değişen “top 10’u bilme” ve “bu ürünleri the elements of national culture that would ef- izleme mecburiyeti”ni dayatıyor; ve bu mecburi- fect global culture and manipulate the factors yete uymayan özellikle genç kuşakları “bilgisiz” that are in global cultures favor and utilize ve “cahil” diye algılatmanın baskısını kuruyor. them for our national cultures favor instead. Üstelik, halkın gerçek eğilimlerinin dışında ko- It takes a long time for a national culture to nulan bu ölçülerin “bireysel özgürlük”, “bireysel establish, global culture on the other hand is zevk” ve “bireysel tercih” –miş gibi sunulduğunu a culture that has no background, history and görmek gerekiyor. Hatta “halka istediğinin veril- depth which starts like a wildfire and takes diği” ve “halkın bu tercihle kendisini ifade etti- the whole region, continent and the world by ği” iddia olunuyor ki, aslında gerçek bu değildir. storm. Asıl amaç tüketimin şeklini ve hacmini belirle- With the mind-blowing growth in media and mek, buna göre istediği şeyi üretmek, tüketilme- communication technologies global culture has sini sağlamak ve kazanmak; yani sömürmektir. commenced to wipe out the national and local Bu sömürü, doğrudan halkın maddî ve manevî cultures and the world has turned into a center değerlerini eksilterek sevk ve idare edilir. Buna of attraction with one culture. Global culture, by kısaca “gönüllü kölelik sistemi kurma çabası” de- utilizing mass media is continuing its struggle of nilebilir. making the world a “one cultured” village. Global culture is a culture that envelops all cul- ture in which people of different religion, race mehmet mazak and language can share the same happiness, sad- ness and food culture. Global culture, on the oth- (MİYSAD Başkanı er hand is a harmonious whole of the material and Sultanbeyli Belediyesi Kültür İşleri Müdürü) moral values of a nation that develops the identity Kapitalizmin dayattığı küresel kültür ulu- for a nation and separates a nation from others. It is a totality of a nations unique knowledge, beliefs sal-millî kültüre teknoloji ve bilişim sektörü and behavioral identity and the material objects eliyle ciddi zararlar vermektedir. Küresel kül- that are parts of this totality. türü etkileyecek millî kültür ögelerimizi tespit etmeli ve küresel kültürün yayılmasında etkili The global culture that capitalism forces creates olan mecraları ve kanalları kullanarak millî severe damage towards national culture via infor- mation technologies. We must locate the elements kültürümüzü yaşatmalıyız. of national culture that would affect global cul- İletişim ve medya sektöründeki akıl almaz tek- ture and manipulate the factors that are in global nolojik gelişimle birlikte küresel kültür, ulusal ve cultures favor and utilize them for our national yerel kültürleri yok etmeye başlamış, dünya tek cultures favor instead. It takes a long time for a kültürlü bir çekim merkezi konumuna dönüş- national culture to establish, global culture on the müş bulunmaktadır. Küresel kültür, kitle iletişim other hand is a culture that has no background, araçları vasıtasıyla dünyamızı “tek kültürlü” glo- history and depth which starts like a wildfire and bal bir köy yapma çabasını artarak sürdürmek- takes the whole region, continent and the world by storm. tedir. The products of the industry that is culture, no Küresel kültür; farklı ırk, dil ve dinlere mensup matter in which field, are the products of the insanların aynı sevinci, aynı üzüntüyü, aynı yeme

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 43 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

içme davranışlarını sergilediği bütün kültürleri same system, they relay the same message. From içeren bir kültür çeşididir. Ulusal (millî) kültür this perspective, the industry of culture is a sys- ise, bir millete kimlik kazandıran, diğer millet- tem that creates a common culture, hence popu- lerle arasındaki farkı belirlemeye yarayan, tarih lar culture appears more as an entirety of refined boyunca meydana getirilen o millete ait maddî cultural products rather than a general know- ve manevî değerlerin uyumlu bir bütünüdür. Bir how of people that lives in said society. millete özgü bilgi, inanç ve davranışlar bütünü ile For national culture to survive, we should act bu bütünün parçası olan maddî nesneleri içerir. with the principle of “local to national, national to Kapitalizmin dayattığı küresel kültür ulusal-millî global”. To keep national culture alive and pro- kültüre teknoloji ve bilişim sektörü eliyle ciddi tect it, a country must be one which is rich and zararlar vermektedir. Küresel kültürü etkileye- can stand on its own. For example, our country’s cek millî kültür ögelerimizi tespit etmeli ve kü- TV Industry has made an incredible growth and resel kültürün yayılmasında etkili olan mecraları our TV series have started to be exported over- ve kanalları kullanarak millî kültürümüzü yaşat- seas. As how the Americans spread out their cul- malıyız. Millî kültürün oluşması için çok uzun ture with Hollywood films is incontrovertible, yılların geçmesi gerekir, küresel kültür ise bunun the way Turkey is spreading its own culture by yanında saman alevi gibi başlayıp bir anda bütün means of Turkish TV series in the Middle-East, bölgeyi, kıtayı ve dünyayı etkisi alanına alan de- Balkans and in several world countries is also as rinliği, tarihi ve geçmişi olmayan kültürdür. incontrovertible. Kültür endüstrisinin ürünleri, hangi alanda olur- “Fast food” appears as a food culture that is being commercialized to the whole world by the United sa olsun, her biri aynı sistemin ürünleridirler; in- States and the West. The chickens of Fried Un- sana aynı mesajı iletirler. Bu açıdan bakıldığında cle from Kentucky emerge as the brand KFC in kültür endüstrisi, ortak kültür yaratan bir sis- shopping malls. We should first be able to fight temdir. Dolayısıyla popüler kültür, o toplumda global food culture universally by establishing yaşayan insanların oluşturduğu ortak bir yapma/ Bolu`s Mudurnu, Akhisar`s kofta, Mersin`s bilme düzleminin ifadesi olmaktan çok, bizzat tantuni, Kayseri`s sucuk as local brands in our kültür endüstrisi tarafından işlenen bir kültürel country and then develop them to set out into the ürünler bütünü olarak karşımıza çıkar. world. However, we should not only expand our Millî kültürü yaşatabilmek için yerelden ulusala, culture by means of food but in every way pos- ulusaldan evrensele prensibi ile hareket etmeliyiz. sible. Bir toplum ve ülkenin kendi millî kültürünü ya- To battle against global culture, we must absorb şatabilmesi, koruyabilmesi için ekonomik olarak our own civilization and culture and pass them kendi ayaklarının üzerinde durabilen zengin bir upon to our children effectively. Against the toplum, ülke olması gerekir. Örneğin ülkemiz expansionist disease of global culture, we must dizi sektörü son yıllarda inanılmaz bir gelişim make an antidote with the most exquisite cultur- göstermiş ve yurtdışına dizilerimiz ihraç edi- al values of our national culture and restrain the lir olmuştur. ABD’nin Hollywood filmleri ile reins of global culture with alternative ways and dünyaya kendi kültürünü yayması nasıl yadsına- tools of communication. We must first be our- mayacak düzeyde ise son yıllarda Türk dizileri selves, the ones who are not interested in their sayesinde Ortadoğu, Balkanlar ve birçok dünya own culture become the strangers of their own ülkesinde dizilerimiz sayesinde kendi kültürü- countries. müzü yaymaktayız.

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 44 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

“Fast food” ABD ve Batı tarafından bütün dün- MUHSİN İLYAS SUBAŞI yaya pazarlanan bir yeme içme kültürü olarak (Author-Poet) karşımıza çıkıyor. Kentucky’li Fried Amca’nın tavukları AVM’lerde KFC markası olarak kar- “Culture” must immediately be saved from şımıza çıkıyor. Biz Bolu’nun Mudurnu’sunu ve being the substitute of “Tourism” and must be reorganized according to its actual sig- Akhisar’ın köftesini, Mersin’in tantunisini, Kay- nificance by being recognized as the state’s seri’nin sucuğunu bir marka oluşturarak önce ül- reason for existence. The staff that have em- kemizde ulusal düzeyde sonra da dünyaya açıla- braced cultural service must be deployed in rak evrensel düzeyde küresel yeme içme kültürü this process. The staff that is not motivated ile mücadele edebilmeliyiz. Ancak bizler kendi whatsoever and only works to get paid would kültürümüzü küresele sadece yeme içme üzerin- kill our culture. We have an enriched accu- den değil, her alanda yaymalıyız. mulation of local and national values, if we Küresel kültür ile mücadele edebilmek için kendi can utilize this to exalt the quality of our peo- medeniyet ve kültürümüzü özümsemeli, çocuk- ple, we would not only be a rich society but larımıza iyi öğretmeliyiz. Küresel kültürün yayıl- also an intellectual one. macı hastalığına karşı millî kültürlerin en seçkin An example that I find intriguing: In the era of kültür değerlerini panzehir olarak hazırlamalı, al- Turgut Ozal`s presidency, the United States, ternatif iletişim araçları ve yolları ile küresel kül- by increasing the quota of textiles on our coun- türü dizginlemeliyiz. Önce kendimiz olmalıyız; try had started to influence our textile goods that kendi kültürü ile ilgisi olmayan insanlar, ülkesi- were to be exported overseas. While the meeting nin yabancısı olur. concerning this incident was held, the Ameri- can side, against this kind of implementation, in Turkish televisions, by stating that the cause of this was the constraints that were placed upon MUHSİN İLYAS SUBAŞI American films, presented an offer such as ” If (Şair-Yazar) you remove the embargo on our films, we will withdraw the quota to some degree. “Kültür”, “Turizm”in yedeğinden ivedilikle Another compelling example is especially notice- kurtarılmalı, gerçek anlamıyla devletin var- able in the plays that were taking plays in Turkish lık sebebi kabul edilerek bu yönde yeniden theatres. In 1982 at the Turkish World Writers düzenlenmelidir. Bu yapılırken de kültürel Congress, the deceased, elated Vahapzade ex- hizmeti aşk edinmiş kadrolar işte görevlendi- pressed a bitter demeanor; “I have been to the rilmelidir. theatres, watched the plays that were being held and sadly only 2 of the 20 works were local, all the Küresel kültür endüstrisi, niyetini açığa vurmasa others were translated ones. da, emperyalist hedeflerden beslenmektedir. Or- The more tragic side of this situation was the tak insani değerler çerçevesinde bu kılıfı hazırla- presentation of only a general negative content yanlar, bunun arkasındaki maksadı saklı tutmayı by altering certain flamboyant words when these da başarmaktadırlar. translations were being worked on. For instance, İlginç bulduğum bir örnektir: when translating the works of Shakespeare, who Merhum Turgut Özal’ın Cumhurbaşkanlığı was familiar with “Turkish Hate”, his statement döneminde, ABD, ülkemize uygulanan tekstil of “I am Turkish if I lie” has been changed into kotasındaki sınırları yükselterek, bizim bu alan- “I will be circumcised if I lie”.

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 45 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

daki ihracat kalemlerimizi etkilemeye başlamıştı. This situation is crucial in realizing the power of Bunun görüşülmesi sırasında, Amerikan tarafı, the industry of global culture. We must dwell on böyle bir uygulamaya, Türkiye televizyonlarında, what will occur to us rather than what has already Amerikan filmlerine getirilen kısıtlamaların se- happened. bep olduğunu belirterek, “Siz, bizim filmlerimiz Our Reverend President`s statement of “We üzerindeki ambargoyu kaldırın, biz de kotayı bir have not placed the emphasis it deserved on cul- miktar geri çekelim”, şeklinde bir teklifte bulun- ture and art” is another case, taking tangible steps muştur. for progress on this after expressing “We will ap- proach to this as its in utmost importance” is an- Bir ilginç örnek de, özellikle tiyatrolarda sahne- other case. If the numbers in Turkey are turning lenen oyunlarda görülmektedir. Rahmetli, Bahti- into a book per 20 citizens when an average cit- yar Vahapzade, 1982’de Türk Dünyası Yazarlar izen in Europe is reading 20-25 books in a year, Kurultayı’nda, üzücü bir tutumumuzu dile getir- this stresses enough that our people are turning di; “Tiyatrolarınıza gittim, oynanan eserlere bak- into a herd. tım, 20 eser oynanıyorsa, bunun içerisinde sadece A staggering instance to take note of: Katharine iki adedi yerli, diğerlerini tercüme eserler oluştu- Branning wrote a book called “One More Tea ruyor”, demiştir. Please” that expresses our extraordinary qualities Bunun daha vahimi ise, bu tür tercümeler yapı- that even we have not recognized yet after trav- lırken, bunların göze batacak birkaç sözün değiş- elling and observing Turkey for over 30 years. tirilerek eserin bütünlüğü içerisindeki olumsuz This work has been published in German, Turk- düşüncenin böylece ambalajlanıp sunulması ol- ish and English and received a huge amount of muştur. Mesela, “Türk Düşmanlığı” ile temayüz attention. In the period when this book was re- etmiş olan Shakespeare’in, çevirileri yapılırken, leased, the state and the government was publicly o eserinde; “Yalan söylersem Türk olayım”, gibi supporting the establishment that was publishing ifadesini, bizim dilimize aktaranlar, “Yalan söy- this book. After the period of 17/25th of Decem- ber, when this support was rightfully declining, lersem sünnet olayım” şeklinde çevirmişlerdir. how can an authoress in America who had trans- Benzer şeyler, diğer benzeri eserlerde de vardır. ferred her rights know this, the book was being Bu, Küresel Kültür Endüstrisi’nin gücünü anla- collected from the market and publication of it ma bakımından çok önemlidir! Bu tür örnekleri was halted. Whereas this authoress; by declar- çoğaltabiliriz. Bizce yapılandan çok yapılacaklar ing her love for Turkey voiced that; “I wrote this üzerinde durmak gerekmektedir: book to shatter the unfavorable image against Sayın Cumhurbaşkanı’nın “Kültür ve Sanat Turkey that was being enforced by the West”. alanında yeteri kadar önem veremedik”, deme- I wonder if an unregulated decision such as to si, ayrı şey, “Bundan sonra bunu birinci mesele leave a priceless work like this that the govern- ment couldn’t have made possible with millions yapacağız”, diyerek somut adımlar attırması ayrı of dollars into the hands of bureaucracy’s insensi- şeydir. Avrupa’da bir insan yılda ortalama 20-25 tivity is comprehensible when we could reprint it kitap okurken, Türkiye’de bu rakamın 20 kişi- and instruct it to our children in the universities. ye bir kitap şekline dönüşüyorsa, bu insanımızın The strong always crush the weak, we must get sürüye dönüşmesi demektir. Bu utançtan kurtul- stronger to not get crushed. Nations get stronger mamızın yolu, ivedilikle kültürel değerleri yücel- with their caution. “Culture” must immediately tecek eserlerin çoğaltılmasıdır. Bana göre, sarsıcı be saved from being the substitute of “Tourism” bir örnektir: and must be reorganized according to its actu-

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 46 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

Katharine Branning, 30 yılı aşkın bir süredir sü- al significance by being recognized as the state’s rekli gelip gözlemlediği, bizim de fark edeme- reason for existence. The staff that have em- diğimiz olağanüstü özelliklerimizi anlattığı “Bir braced cultural service must be deployed in this Çay Daha Lütfen” adlı bir eser yazdı. Bu eser İn- process. The staff that is not motivated whatsoev- gilizce, Almanca ve Türkçe olarak yayınlandı ve er and only works to get paid would kill our cul- çok büyük de ilgi gördü. Bu kitabın yayınlandığı ture. We have an enriched accumulation of local and national values, if we can utilize this to exalt dönemde, Devlet ve Hükümet erkânı, bu ese- the quality of our people, we would not only be a ri yayınlayan kuruma açık destek vermekteydi. rich society but also an intellectual one. 17/25 Aralık sonrasında, haklı olarak bu destek Cultural wars create serious havoc on çekilirken, yayın hakkını devretmiş olan the consciousness of the peo- Amerika’daki bir yazar bunu ne- ple. We must not sacrifice reden bilebilir ki, şimdi bu ki- our nation and country tap piyasadan toplattırıldı for the sake of such ve yayını durduruldu. a war! If we do Hâlbuki bu bayan ya- so, we will be zar; Türkiye sevgi- deprived of sini dillendirerek; our future “Batı’da Türkiye and will! üzerinde maksatlı olarak oluşturu- lan olumsuz ima- RECEP jı yıkmak için bu GARİP kitabı yazdım”, (Poet – Artist – demektedir. Dev- Writer – Former letin milyonlarca Deputy of Dolar verip yazdı- Istanbul) ramayacağı bir eseri, Actually, tech- yeniden basıp okullarda nology is not the özellikle üniversitelerde biggest power of im- çocuklarımıza okutmak var- perialism. Technology is ken, bürokrasinin duyarsızlığına certainly effective and active terk etmek gibi bir kontrolsüzlük anlaşılır power; but the logic that designs şey midir? the technology and cultural codes of sanctions Kuvvetli olan her zaman zayıfı ezer, ezilmemek which were desired to put into action are ori- için güçlenmek mecburiyetindeyiz. Devletler de ented towards exploitations. Countries which dikkatleriyle güçlenirler. “Kültür”, “Turizm” in have the habits of exploiting other countries yedeğinden ivedilikle kurtarılmalı, gerçek an- not only disregard the productions of other lamıyla devletin varlık sebebi kabul edilerek bu countries but also appropriate them. yönde yeniden düzenlenmelidir. Bu yapılırken Global culture is multi-sided, multi-directional de kültürel hizmeti aşk edinmiş kadrolar işte and multi-dimensional. So the life and existence görevlendirilmelidir. Oturup maaş alan kültür of the national cultures makes living consciously elemanı, kültürümüzü katleder. Ulusal ve yerel by feeding of roots necessary for societies. There

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 47 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

değerler bakımından çok zengin bir birikimimiz is no doubt that a civilization benefits from the var, bunu insanımızın kalitesini yükseltmek için experiments of other civilizations. It attributes to kullanabilirsek, zengin ancak cahil bir toplum the others vice versa. This is actually a compli- değil, zengin aynı zamanda entelektüel bir top- ment role of the life. Powerful and effective coun- lum oluşturmuş oluruz. tries, we call them as an imperial powers, are very Kültür savaşları, halkın vicdanında ağır tahribat- skillful at interrupting the all producing process lar yapar. Milletimizi ve ülkemizi böyle bir sava- of the other developing countries in order to sell their own products. For example, they play key şa feda etmemeliyiz! Edersek, bu geleceğimizin role at cinema sector, literature sector, art sector, ve irademizin elimizden alınması anlamına gelir! sport sector, music sector and theatre sector. If we take the affective role of Internatıonal Capital Market into account, there will not be any doubt RECEP GARİP about the thesis we declared above. Because every sector dependents to them or they create directs (Şair-Yazar-Ressam, İstanbul Eski Milletvekili) the countries and the rights of countries as they Küresel endüstri, insanı artık devreden çıkara- wish. There wouldn’t be any success in the field rak mekanik bir algı yönetimiyle mekanikleş- of education and culture if the local and national tirmekte istediği düzeyde sığlıklar elde ederek production of everything that human needs were toplum yöneticilerini ve topluma model olan- not given permission and supported in all types ları istediği gibi yazdırmakta, konuşturmakta, of fields that society needs. You must be local şarkılar söyletmekte, oyunlar üretmektedir. and national. Everything that your people need must be prepared and presented in suitable with Küresel kültür; çok yönlü, çok yanlı ve çok uçlu- the religion, language, tradition, root, history and dur. Bundan dolayıdır ki millî kültürlerin yaşa- geography of your society. Actually, technology yabilmesi ancak o toplumun bilinçli ve köklerine is not the biggest power of imperialism. Tech- bağlı yaşamaları icap eder. Bir uygarlık kuşku nology is certainly effective and active power; but yok ki yandaş ya da aynı çağda yaşadığı diğer the logic that designs the technology and cultural toplulukların birikimlerinden de faydalanır. Fay- codes of sanctions which were desired to put into dalandığı oranda da katkıda bulunur. Bu hayatın action are oriented towards exploitations. Coun- tamamlayıcı rolüdür aslında. Büyük ve etkili dev- tries which have the habits of exploiting other letler -ki biz buna küresel emperyalizm diyoruz- countries not only disregard the productions of diğer gelişmekte olan devletlerin her türlü üret- other countries but also appropriate them. tiklerini akamete uğratarak kendi ürettiklerini Efforts of popularization shake the rights of de- ithal etmede oldukça mahirdir. Örneğin, sinema, veloping countries and hypnotize them and sup- tiyatro, spor, müzik ve edebiyat alanında oldukça press them with the help of advertisement meth- etkili rol oynamaktadır. Uluslararası sermaye pi- ods and techniques. The most effective thing to yasasının etkileyici rolünü de buna ilave ettiğiniz- handle with this problem is to get the art, culture, de iş tamamlanmış olur ki böylece kendilerinin music, literature, cinema, poem and sport, which hazırladıkları ya da kendilerine bağlı çalıştıkları were suitable with material and moral dynamics her bir kalem – ki bu yukarıda zikrettiğim alanla- of the society, to the center of the life. If you do rı anlatıyor- onların istekleri doğrultusunda ülke- not pay attention to the fields we stated above leri, ülkelerin halklarını da yönlendirmiş olmak- enough, you can’t be successful. Art is the way of national unity and solidarity, patriotism, public tadırlar. Küresel endüstri, insanı artık devreden

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 48 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

çıkararak mekanik bir algı yönetimiyle mekanik- spirit, citizenship and feeling the same emotions. leştirmekte, istediği düzeyde sığlıklar elde ederek The life deprived of art, literature and esthetics toplum yöneticilerini ve topluma model olanları consumes and puts an end to the life of human. istediği gibi yazdırmakta, konuşturmakta, şarkı- If you ask me, the biggest investment is human lar söyletmekte. Oyunlar üretmektedir. capital investment. To me, every effort to rise the Toplumun muhtaç olduğu bütün alanlarda, quality of human life is much more important dahası insanın ihtiyacı olan her hususun yerli than to open a factory. There is no doubt that to open a factory, to get succeed in industrial sec- ve millî üretimleri yapılmadıkça, yerli ve mil- tors, to invest in economic development is nec- li olanların kabulü sağlanmadıkça kültürde ve essary and must but it should be kept in mind eğitimde başarı elde edilemez. Yerli olacaksınız that social unity and solidarity is temporary and ve insanınızın ihtiyacı olan ne varsa kendi diline, artificial without culture, art and literacy and suc- dinine, geleneğine, köklerine, tarihine, coğrafya- cess at these fields. At the same time, unless the sına uygun bir şekilde hazırlanıp sunulmalıdır. human spirit becomes more sensitive the social Emperyalizmin en büyük gücü aslında teknoloji unity is much more fragile and artificial. The değildir. Teknoloji elbette etkin ve etkileyici bir thing which gathers people at common ground güçtür lakin teknolojiyi kurgulayan mantık ve such as society, territory, flag and motherland is yapılmak istenen yaptırımın kültürel kodları sö- the idea and art. mürmeye yöneliktir. Sömürmeyi alışkanlık haline Culture, art and literature workshops and librar- getiren devletler kendilerinin dışındaki toplumla- ies should be opened in every street. In addition, rın ürettiklerini bir taraftan yok sayar diğer taraf- art and cultural programs should be given prior- tan da kendilerine malederler. ity in Tv programs. Art and cultural programs Popülerleştirilmeye yönelik çabalar reklam diliyle should be broadcasted when the people are at ve yöntemleriyle gelişmekte olan ülke halklarını their home. The themes of the films should sign sarsmakta, büyülemekte ve sindirmektedir. Buna the deepness of the history and should touch the karşı yapılabilecek en etkili güç; maddî ve ma- deep roots of the history. We should support nevî dinamiklere uygun olan sanatı, kültürü, şi- and encourage reading book, writing and read- iri, edebiyatı, sinemayı, müziği ve sporu hayatın ing poem and philosophy. At the same time we merkezine almaktan ibarettir. Siz bu boşlukları should give chance the people to read and follow her şeyin üstünde görmedikçe bu alanda başarılı intellectuals, writers and artists of our country. olmak mümkün değildir. Millî birlik ve bera- We should reset and refresh our public memory berliğin, vatanseverliğin, yurttaş olmanın, aynı and we should build bridges that enlightens to- duygularla beslenmenin yoludur sanat. Sanatsız, days by shedding lights from the past. It should edebiyatsız, estetiksiz bir hayat, insanı tüketir ve be kept in mind that the material is has the lim- bitirir. En büyük yatırım insana yatırımdır. İnsa- ited life and it is temporary. It should be taught na verilen her emek bir fabrika kurmaktan daha that artistic and esthetic productions and works, elzemdir, önemlidir. Fabrikalar kurmak, sanayi- authorship, being a poet, musicianship and being de başarılı olmak, ekonomik kalkınmada yatırım- an artist are eternal. The fact of remembering ar- lar yapmak mutlak gereklidir, lakin kültür, sanat, tistic and esthetic productions, masterpieces and edebiyat olmadan, bu alanda istikrarlı dayanışma works for centuries should be certainly taught to olmadan, ruhun incelmesi, hassasiyet kazanma- our youth. sı sağlanmadan toplumsal birliktelik geçicidir ve sunidir. İçten içe derinleşerek insanların kardeş-

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 49 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

liğini toplum ve toprak, bayrak ve vatan kardeşli- ASSOC. PROF. DR. RIDVAN ŞENTÜRK ği kılacak olan husus düşünce ve sanattır. (Academician at İstanbul Commerce University) Her mahallede sanat, edebiyat, kültür atölyeleri, While the societies face with the ambigui- kütüphaneler kurulmalıdır. Mütemadiyen de- ty and insecurity by getting far away from vam eden her televizyonda mutlak surette kültür, the ontological grounds that shape and give sanat programları yapılmalıdır. Herkesin evde meaning to their historical and cultural iden- olduğu zamanlarda bu programlar yayınlanma- tity, nation-states have been alienating to lıdır. Filmlerde konular tarihin derinliklerine their social and cultural values and they have işaret eden bir medeniyet mensubiyetiyle işlen- been transforming into roof organizations melidir. Kitabı, şiiri, bilgeliği özendirmeli ve ül- which continue to exist regardless of societies kemizin aydınlarını, yazarlarını, fikir adamlarını, and which regulate the compulsory necessi- sanat erbaplarını takip etme ve okutma fırsatları ties and conditions in their limited domains. verilmelidir. Toplumsal hafızamız tazelenmeli Branches of science and idea which were changed geçmişten bugüne ışıklar inşa edilmelidir. and transformed in the name of universal validity Maddenin geçip gideceği, biteceği bilinmelidir. claim of “Modern Mind” have lost the mean- Üretilen estetik ve sanat unsurlarının –yazarlık, ing by the time and their borders have become şairlik, müzisyenlik, ressamlık vs. gibi- ebediy- uncertain and finally they have transformed into yen kalacağı öğretilmelidir. Üretilen eserlerin nothingness area in which techno-scientific and yüzyıllar geçse de unutulmayacağı mutlak surette discursive mind last forever. When the exper- gençliğimize öğretilmelidir. tise on the branches which were separated with the aim of universal standardization of mind lost the unity and finally the subject of searching; the notions and ideas such as interactive relations, DOÇ. DR. RIDVAN ŞENTÜRK intersubjectivity, transdiciplinary, meta-theory, (İstanbul Ticaret Üniversitesi Öğretim Üyesi) transformation, internationality, interculturali- ty, transnational citizenship, world citizenship, Daha önce özgür toplum ve devlet kimliği için individually and eventually globality gained a önem arz eden iktisadî, askerî, fikrî, ahlakî, reputation especially at the third and final stage sanatsal, kültürel ve siyasî alanlar, günümüz- of modernity. However, this changing and trans- de küresel siber güçlerin operasyon alanlarına formation have led to separation from the onto- dönüşmekte, kendilerini hala ulus devlet aidi- logical ground they bind to and led to face noth- ingness rather than giving cultural identity to the yeti içinde tanımlayan fert ve toplumların var- art, idea and mind. Disidentification process of lıklarını emniyette hissedebilecekleri ontolojik idea, mind, culture and art has started to work as zemini ifade eden kimlikleri kaybolmaktadır. a precondition of globality which was determined Modern aklın evrensel geçerlilik iddiası adına ay- by capitalism and technologism. As an example, nations which have desire to join the process of rıştırılan ve dönüştürülen bilim ve düşünce alan- globalization rather than to be isolated from the ları, zamanla anlamsızlaştı, sınırları belirsizleşti globalization had to changed their way of think- ve nihayet tekno-bilimsel ve söylemsel aklın son- ing and perception, producing and consuming suzca işleyebileceği hiçlik alanlarına dönüştüler. habits, cultural values, education methods and Aklın evrensel standardizasyonunu gerçekleştir- understanding of arts especially literature, ar- mek amacıyla ayrıştırılan alanlar üzerine ihtisas- chitect and music in accordance with the global laşma, bütünlüğü ve nihayet araştırma nesnesini cultur industry although they had different lan-

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 50 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI kaybedince, özellikle modernleşme sürecinin guages, cultures and histories. Because these dif- üçüncü ve son evresinde, interaktif ilişkiler (in- ferences does not work today. teraktivity), özneler-arasılık (intersubjektvity), Nation-states which were established as a pre- disiplinler-arasılık, meta-teori, taransformasyon, condition of modernity in the past have been uluslararasılık, kültürler-arasılık, dinler-arasılık, gradually loosing influence and power on their ulus-ötesi vatandaşlık (transnational citizens- citizens, ability to govern and finally legitimacy. hip), dünya vatandaşlığı, bireysellik ve nihayet In addition, nation states, with the help of mass küresellik gibi kavramlar ve uygulamalar itibar communication and transportation, have been kazandılar. Fakat bu dönüşüm, akla, düşünceye, getting far away from the values of thought, mor- al, history, culture and art, which were alienated sanata ve kültüre kimlik kazandırmaktan çok, ait and separated from the ontological ground that oldukları ontolojik zeminden daha da kopması- they come into existence and which remove the na ve hiçlikle yüzleşmesine yol açtı. Söz konusu security borders of existence, time and place. aklın, düşüncenin, sanatın ve kültürün kimliksiz- While the societies face with the ambiguity and leştirilmesi süreci, transformasyon mantığı kapi- insecurity by getting far away from the onto- talizm ve teknolojizm tarafından belirlenen küre- logical grounds that shape and give meaning to selleşmenin ön şartı olarak işlerlik kazandı. Öyle their historical and cultural identity, nation-states ki günümüzde örneğin dünya politikasından have been alienating to their social and cultural dışlanmak yerine küreselleşme sürecine katılmak values and they have been transforming into roof isteyen uluslar, artık pek bir işe yaramayan, dil, organizations which continue to exist regardless tarih ve kültür farklılığına rağmen, algılama ve of societies and which regulate the compulsory düşünme biçimlerini, üretim ve tüketim alış- necessities and conditions in their limited do- kanlıklarını, edebiyat, mimarî ve müzik başta mains. Also, nation-states have been gradually loosing their sovereignty which must be based on olmak üzere sanat anlayışlarını, eğitim-öğretim social legitimacy. Economical, political, cultural, yöntemlerini ve kültürel değerlerini küresel en- martial, ideological, ethical and artistic branch- düstri kültürüne nispetle dönüştürmek zorunda es which were important once upon a time for kalmaktadır. free society and government identity are today Daha önce modernleşmenin bir gereği olarak becoming an operational area of global cyber kurulan ulus devletler günümüzde, kitle iletişim powers. Societies and individuals who are still ve ulaşım araçları sayesinde varlığın emniyet sı- defining themselves at the borders of nation-state nırlarını, zaman ve mekan mesaafelerini orta- belonging have been losing ontological ground dan kaldıran, medyatik araçlar matriksi içinde in which they feel secure. It can be understood dönüştürülerek katıldığı küreselleşme oranında from that situation that the societies which are trying to be governed by nation states are nothing üzerinde vücut bulduğu ontolojik zeminle bağı but a way of getting a slice off the cake in glob- koparılan ve yabancılaştırılan düşünce, ahlak, ta- al market. Nation states should develop identity rih, kültür ve sanat değerlerinden uzaklaşmakta, politics which make the society live compatible kendi vatandaşları üzerindeki nüfuz güçlerini, with their ontological ground including history, yönetme kabiliyetlerini ve nihayet meşruiyetlerini thought, art and geography that crossing the bor- yitirmektedirler. Toplumlar tarihsel ve kültürel ders of nation-state rather than globalisating by kimliklerine anlam kazandıran ontolojik zemin- commoditize of cultural, moral, intellectual and lerinden uzaklaşarak güvensizlik ve belirsizlikle artistic values which make the societies face with yüzleşirken, devletler de toplumsal ve kültürel the ambiguity, insecurity and distrust. Although değerlere yabancılaşmakta, varlıklarını topluma globalization have been trying to change, trans-

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 51 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

rağmen sürdüren, sınırlı egemenlik alanlarında form, alienate the ties between thought and ac- sadece zorunlu şartlar ve ihtiyaçları düzenleyen tion, social conscious and historical identity and çatı organizasyonuna dönüşmekte ve giderek finally individual experiences of the people, this toplumdan neşet etmesi gereken özgürlüklerini is an identity policy. The only way to resist that kaybetmektedirler. Daha önce özgür toplum ve erosion is to develop multinational and multicul- devlet kimliği için önem arz eden iktisadî, askerî, tural identity politics which have dignified pos- ture against globalization by crossing the border fikrî, ahlakî, sanatsal, kültürel ve siyasî alanlar, of nation state rather than melting national values günümüzde küresel siber güçlerin operasyon in the pot of global culture industry. alanlarına dönüşmekte, kendilerini hala ulus dev- let aidiyeti içinde tanımlayan fert ve toplumların varlıklarını emniyette hissedebilecekleri ontolo- jik zemini ifade eden kimlikleri kaybolmakta- PROF. DR. SAADETTİN ÖKTEN dır. Anlaşılan şu ki, ulus devletlerin, yönetmeye (Writer) çalıştıkları toplumları küresel pazardan ticarî The characteristics of the people except in- pay almanın dışında hiçbir fayda sağlamayacak, stincts such as Mind, Emotions, Conscience daha çok güvensizlik, belirsizlik, emniyetsizlik- and Willpower are shaped by the imagination le yüzleştirecek düşünce, sanat, ahlak ve kültür of civilization they belong to in different ways değerlerinin metalaşarak küreselleşmesine yöne- and methods. Imagination of civilization do- lik çabalardan ziyade, ulus devlet sınırlarını aşan mesticates the instincts according to its qual- tarih, düşünce, sanat ve coğrafya nispeti içinde ifications. If any subject of industry having ait oldukları ontolojik zeminle barıştıracak kim- wide range of usage in the world is desired lik politikalarını geliştirmeleri gerekmektedir. and demanded by the people, It is must to de- Nitekim, küreselleşme, her ne kadar düşünce activate the domestication mechanism and to ile eylem, bireysel tecrübeler, toplumsal şuur ve let the instincts free as much as possible. tarihsel kimlik arasındaki bağları kopararak dö- As it is stated clearly in your question, cultural el- nüştürmeyi, belirsizleştirmeyi ve yabancılaştır- ements all around the world are turned into sub- ject of the industry at the communication age in mayı, kısaca kimliksizliği öngörse de, bir kimlik which we live. The information has become more politikasıdır ve bu erozyona, ulusal değerlerin easy to access for everyone and in everywhere be- kültür endüstrisi içinde dönştürülerek küresel- cause of the speed and widespread usage of the leşmelerini sağlamakla değil, ancak ulus devlet Communication. Cultural elements has taken sınırlarını aşarak karşı duruş sergileyen çok ulus- global shape at this virtual world, at this time, lu/toplumlu bir millet kimliği politikasıyla diren- since the cultural elements are the subject of the mek mümkündür. industry, they have to be stayed alone with the consumption which is indispensible part of mod- ern world. Global means to meet the common de- sires, necessities and interests of all people. Only PROF. DR. SADETTİN ÖKTEN the instincts are the common human character- (Yazar) istics in all human beings. The characteristics of İnsanların içgüdü dışındaki özellikleri akılla- the people except instincts such as Mind, Emo- rı, duyguları, vicdanları ve iradeleri mensup tions, Conscience and Willpower are shaped by oldukları medeniyet tasavvuruna göre ayrı bi- the imagination of civilization they belong to in çimlerde ve özelliklerde oluşturulur. Medeni- different ways and methods. Imagination of civi-

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 52 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI yet tasavvuru içgüdüyü de kendi niteliklerine lization domesticates the instincts according to its göre terbiye eder. Küresel ölçekte geçerli olan qualifications. If any subject of industry having bir endüstri metaının insanlar tarafından ta- wide range of usage in the world is desired and lep edilmesi için ise böyle bir terbiyenin etki- demanded by the people, It is must to deactivate siz kalması içgüdülerin olabildiğince özgür- the domestication mechanism and to let the in- leştirilmesi gerekiyor. stincts free as much as possible. Global Cultural Industry is trying to disable the “Conscious of SorunuzBütün insanlarda ortak olan beşerî being human” of the people and other charac- özellikler ise sadece içgüdülerdir. İnsanların teristics of the people such as mind, emotions, içgüdü dışındaki özellikleri akılları, duygu- conscience and willpower. Because of the ları, vicdanları ve iradeleri mensup fact that we inevitably face with a oldukları medeniyet tasavvuru- human type who may seem like human physically na göre ayrı biçimlerde ve but not completed özelliklerde oluşturulur. both intellectually Medeniyet tasavvuru and emotional- içgüdüyü de kendi ly. However niteliklerine göre human being terbiye eder. is gifted by Küresel ölçekte intellectual, geçerli olan bir emotions, endüstri me- conscience and will- taının insanlar power in tarafından talep addition to edilmesi için ise the instincts. böyle bir terbiye- Human nin etkisiz kalması maintains his/ içgüdülerin olabildi- her existence in ğince özgürleştirilmesi the world with gerekiyor. Küresel kültür these skills and gifts endüstrisi insanların insan and then s/he leaves trace behind by develop- olmak şuuru ve görevi itibarıyla ing his/her skills. sahip oldukları diğer özellikleri As we mentioned above, Global Cul- yani akıl, duygu, vicdan ve irade kabiliyetlerini ture Industry see the human being as the living devre dışı bırakmaya çalışır. Böylece fizyolojik with nothing but the instincts. Human being bakımdan insan olan ancak düşünce ve duygu with his/her ambition which was not domesti- itibariyle hiç gelişmemiş bir insan tipiyle karşıla- cated is the target and feeder of Global Culture şıyoruz. Industry. Since the other livings have no ambi- Küresel kültür endüstrisi bir yandan bu insan tion but the instincts just like human being have, tipini oluşturup beslerken diğer yandan onu dü- they demand nothing more than to survive and to maintain their existence. With his/her undo- şünmeden ve duymadan sadece tüketime dönük mesticated ego, human being has limitless de- olarak yaşayan bir varlık olarak kullanmaktadır. sires and ambitions. Human being is becoming a Halbuki insan içgüdüleriyle birlikte akıl, duygu, victim of post-capitalism without having no idea

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 53 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

vicdan ve iradeyle donatılmıştır. Bütün bu haslet- about how his/her limited and finite physiological leriyle beraber vardır ve bunların geliştirilmesiyle existence is opposite to his/her limitless and irre- birlikte hayata iz bırakarak var olur. Yukarıda da sponsible desires and ambitions. belirttiğimiz gibi küresel kültür endüstrisi insanı insan olmaktan çıkaran içgüdüleriyle yaşayan bir varlığa indirgemektedir. Bu varlık egosundaki PROF. DR. ŞABAN TEOMAN DURALI terbiye edilmemiş hırs ile birlikte küresel kültür (Philosopher) endüstrisinin hedefi ve besleyicisidir. İnsan dı- To sum up, imperialism spoils the personal- şındaki diğer canlılarda da içgüdü olmakla bir- ity and then wipes it out. Instead, ıt is trying likte insanda var olan hırs mevcut olmadığı için to find ways to put the personalities it wants. onlar sadece hayatlarını devam ettirecek kadar No matter how you try hard to resemble them, ihtiyaç sahibidirler. İnsan ise terbiye edilmemiş you will never be equal to them. You always egosuyla bir anlamda sonsuz kursa sahibi olabi- have to be inferior to them. If you keep up liyor. Sonlu ve sınırlı fizyolojik varlığı ile bu son- with them, inevitably you will share the priv- suz ve sorumsuz hırsını nasıl bir tezat teşkil etti- ileges with them, but the privileged people ğini görmeden geç kapitalizmin kurbanı oluyor. never wants to enlarge the privileged circle in Her medeniyet tasavvuru zihinde ve gönülde yer which they live. On the other hand, the slic- eden bilinen ve inanılan bir değerler sistemine es of the pie they eat will be getting smaller. dayanır. Bu değerler sistemi bunu bilen ve buna Capitalism depends on an open competition. inanan insandan eylemleriyle hayata geçirilmeyi The more people who are in competence, the ister ve bekler. Bilmek ve inanmak ve ona göre less profit they will make. hareket etmek bir vicdan ve irade mesuliyetidir. It seems that globalization has taken the place of Ve insan olmanın vazgeçilmez ve temel şartı da imperialism in recent days. What is imperialism? budur. İnsan olmanın onurunu bilen ve bundan It is a section of capitalism. Capitalist countries and governments firstly set their eyes on the haz duyan birey kendi medeniyet tasavvurunun countries far beyond from the European lands, değerlerini küresel kültür endüstrisinin dayatma- especially countries excluded from the European larına rağmen yaşama ve yaşatma çabası içinde lands, and they expanded into the lands of these bulunacaktır. countries in order to take out cheap raw materi- al and to produce goods from the raw materials. Capitalist countries manufactured cheap raw ma- terials they brought from Asia, Africa and Amer- prof. dr. ŞABAN TEOMAN DURALI ica and they were able to turn the raw materials (Felsefeci) into products and goods. This process is called as Kısacası kişiliğinizi bozuyor, yok ediyor, yerine an industry. Raw materials which are processed kendi kişiliklerini ikâme etmenin çabasında- in the factories called workshops have been put dırlar. Onlara nice benzemeğe çalışsanız da, into the circulation. Because of the fact that they onlara denk düşmezsiniz. Her zaman aşağı- have been manufactured cheap then there is no larında kalmağa mahkûmsunuz. Seviyelerine need to sell them expensive. There have been two çıktığınızda, ayrıcalıklarını paylaşacaksınız. types of making profit. One of them is mass-pro- Üst zümre çemberi genişletmemek gerek. Aksi duction. Since the products and goods are cheap, takdirde pastanın dilimleri küçülür. Sermâye- customers usually buy the goods and products. cilik açık rekâbete dayanır; sonuçta mensup- Secondly, even if they are sold cheap there is still ların sayısı arttıkca kâr payı düşer. a gap between the cost and sale of products. Al-

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 54 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

Küreselleşme günümüzde imperyalismin yerini though goods and products are sold cheap, they almış görünüyor. Nedir imperyalism? Sermâye- have the potential to be made big profits. ciliğin bir koludur. Sermâyeci/kapitalist devlet- The countries from which cheap raw materials ler hammaddeyi ucuza çıkarmak, mâletmek için are obtained are called as a colony. Capturing the dışlarında, kıtaların ötesindeki ülkelere, öncelikle colonies, expanding deep into the lands of them de Avrupanın dışında kalan ülkelere el atmışlar, and ruling and controlling the colonies is called oralara yayılmışlardır. Afrika, Amerika ile Asya- as an imperialism. The word ‘empire’ comes from dan ucuza getirdikleri hammaddeleri kendi ülke- the Latin word imperium. ( it means to com- lerinde, anavatanlarında işlemiş, mamul maddeye mand and to reign). In spite of the fact that these concepts refer to empire, that does not mean that dönüştürmüşlerdir. Bu işe sanayi diyoruz. Fab- every empire is imperialist. Since we do not have rika denilen imâlathânelerde hammaddeler ma- philosophical sufficiency and culture and word mule dönüştürülerek piyasaya sunuluyor. Ucuza analysis or study, such mistakes like misunder- mâledildiklerinden bahalı satma gereklilikleri or- standing can be seen inevitably. Ottomans were tadan kalkıyor, yanî nispeten ucuza satabiliyorlar great empire, but Ottoman Empire was not ever malı. Buradan iki çeşit kazanç elde ediliyor: Bun- an imperialist. It was not capitalist and as a result, lardan biri sürüm. Alıcı bu malı ucuz olduğun- it was not imperialist/colonist. A Muslim can’t be dan, sürekli alabiliyor. İkincisi ucuza satılmasına a capitalist and imperialist. It is impossible. Cap- rağmen, satış ve maliyet arasındaki çatal alabildi- italist countries are imperialist. ğine açık. Ucuz satılabilmesine rağmen, büyük Imperialism is the natural extension of capital- kâr elde ediliyor. ism like colonialism. You are capitalist, but you Ucuz hammadde elde edilen ülkelere sömürge are not colonialist. ıs that possible? Of course, it denir. Sömürgelerin ele geçirilmesi, oralara yayıl- is not. The example ı will give is not charging somebody with something, on the other hand, it mak oraları idare etmek imperyalismdir. Latince is a depiction which is suitable for the nature of “imperium” sözünden gelir (buyurmak, hüküm things. Imperialist countries, primarily England, sürmek demektir). Bunlar imparatorluk olmak- protected their interests by following there ways. la birlikte, her imparatorluk imperyalist değildir. the first one is education. The main goal with the Bizde felsefe, dolayısıyla kavram çözümlemesi ol- education is to impose their own life style and madığından, bu tür yanlışlıklar sık olur. Osmanlı culture to the societies and countries colonized by devleti imparatorluktu; asla imperyalist değildi. them. In this way, the people of target society de- Zirâ sermâyeci, dolayısıyla da sömürgeci değildi. sire strongly to buy the goods and products they Müslümanın sermâyeci, böylelikle de sömürü- need. For İnstance, today Turkey can be shown cü, sömürgeci olması mümkün değil. Sermâyeci as an example for that process. We can see that devletlerse imperyalisttirler. situation in all countries except from England. Artificial necessities are created and they are im- Evet, imperyalism, sömürgecilik gibi, sermâyeci- posed to the societies with the help of education. liğin tabîî uzantısıdır. Sermâyeci olacaksınız da, First of all, you learn the language of sömürgeci olmayacaksınız; bu, mümkün değil. imperialists. It has been implemented in our Yine bu, bir suçlama ifâdesi olmayıp eşyânın ta- country via foreign schools since 1800s. Ameri- biatına uygun bir tasvirdir. İmperyalist devletler, can schools have been established even far-flung başta İngiltere olmak üzre, işlerini üç yoldan yü- corner of Anatolia beginning from 1800s to the rütmüşlerdir. now. Foreign schools have entered to our lands and country. Adoring event with the English ad- Birincisi, cümle kapısı eğitim–öğretimdir. Eği- miration in Turkey begins with the process we

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 55 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

timle birlikte hedef ülkeye, topluma kendi yaşama mentioned above. In addition, they have strug- tarzlarını sokarlar. Böylelikle hedef toplumun in- gled enough to spread their religion especially sanları ihtiyaç duymadıkları malları gereksemeye evangelicalism into the Anatolian lands. As you başlar, bunları almağa can atarlar. Meselâ bugün know, Protestantism is the motivation of capital- Türkiye bunun bariz bir örneğidir. İngilterenin ism. This matter is a long story. We can’t talk this matter in detail here. dışındaki bütün ülkelerde bunu görüyoruz. İh- tiyaçlar uydurulup toplumlara bu eğitim yoluyla After all, every cultural element has been im- posed step by step to the societies. Actually, it was zerkedilmektedir. İlkin dilinizi öğretiyorsunuz. a clear scene that I witnessed in my childhood 1800lerden beri ülkemizde yabancı okullar ara- and adultery. The people who were educated in cılığıyla bu yapılmaktadır. O yıllardan itibaren Europe and then came back to the homeland felt Anadolunun ücrâ köşelerinde bile Amerikan convicted to buy American and European goods okulları açılmış, ecnebi okullar ülkemize girmiş- and products to which they adore. This adoration tir. Türkiyede İngilizce hayranlığı ile ona tapma is still available in our country. We struggle hard olayı böyle başlar. against that adoration in our education life and in the area of higher education. Ayrıca dinlerini de, önemli ölçüde protestanlığı, To sum up, imperialism spoils the personality sokmağa gayret göstermişlerdir. Protestanlık ser- and then wipes it out. Instead, ıt is trying to find mâyeciliğin adetâ eşiğidir. Uzun bir konu. Ay- ways to put the personalities it wants. No mat- rıntısına burada giremeyiz. ter how you try hard to resemble them, you will Bütün bunlar becerildikten sonra bütün kültür never be equal to them. You always have to be unsurları peyderpey aşılanırlar. Bu esasen ço- inferior to them. If you keep up with them, inev- cukluğumda, gençliğimde açıkca gördüğüm bir itably you will share the privileges with them, but olaydı. Orada okuyup yurda dönen zevât, hayra- the privileged people never wants to enlarge the privileged circle in which they live. On the other nı kesildiği Amerikan, İngiliz, Fransız mallarını hand, the slices of the pie they eat will be getting edinmeğe, satınalmağa kendini mahkûm ederdi. smaller. Capitalism depends on an open compe- Hâlâ da bu, böyle. Eğitim hayatımızda, bu arada tition. The more people who are in competence, yükseköğretimde bunun canhıraç mücâdelesini the less profit they will make. veriyoruz. Advertisement and propaganda is the most in- Kısacası kişiliğinizi bozuyor, yok ediyor, yerine fluential tools in addition to education. While kendi kişiliklerini ikâme etmenin çabasındadır- they do not work well or they do not give positive lar. Onlara nice benzemeğe çalışsanız da, onlara results to the owner of them, immediately it is denk düşmezsiniz. Her zaman aşağılarında kal- consulted to the brute – force such as whacking, mağa mahkûmsunuz. Seviyelerine çıktığınızda, wallop. Especially it was the method of English ayrıcalıklarını paylaşacaksınız. Üst zümre çem- Policy which was implemented in 19th century beri genişletmemek gerek. Aksı takdirde pasta- which is called as a Gunboat Policy. They have moved forward deep into the continents with nın dilimleri küçülür. Sermâyecilik açık rekâbete loaded battleships in the rivers and seas and they dayanır; sonuçta mensupların sayısı arttıkca kâr have bombarded the people who resist them. payı düşer. They had to face with the difficulties in the places Eğitimin yanında propaganda ile reklam en which were hard to be captured. When the last önemli etkileme aracıdırlar. Bunların istenen so- quarter of 20th century came, they were able to nuçları temin etmemesi hâlinde, dayağa, köteğe capture these resistance areas by bombarding başvurulur. Daha ziyâde Ondokuzuncu yüz- which comes from the dreadful power of tech-

SOCIAL MEDIA INQUIRY 56 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI yılda, İngilizin uyguladığı yönteme, Türkceye nology. They demolished and destroyed the cit- aşağı yukarı ‘toplu tekne siyâseti’ diye tercüme ies just like in Afghanistan and Iraq. They have edebileceğimiz, gunboat policy denmiştir. Yüklü planned the same thing for Iran, but they could teknelerle deniz ve nehir yoluyla kıtanın içlerine not. ilerleyip kendilerine direnenleri topa tutmuş; çok The tools they like the most are education and zor ele geçirilebilen yörelerde önemli zorluklarla economy. Economy is the most influential art just karşılaşmışlardır. Ancak Yirminci yüzyılın son like witchcraft and talisman in today. With the çeyreğinde geliştirdikleri fenle/teknolojiyle bu- effective power of that tool the masses are being raları bombalayarak, yerlebir edip bahsi geçen targeted from their weak side. It has them eat, drink and have a sex. So what is the meaning of engelleri aşmışlardır. Irak ile Afganistanda oldu- the human being who has no difference from oth- ğu üzre. Aynı şeyi İran için de düşündüler, ama er livings, which they only eat, drink and increase beceremediler. in numbers, and what will be the meaning of the En rağbet ettikleri araç, eğitim ile iktisattır. Gü- human being who is deprived of spirit? People nümüzde iktisat, tılsım, büyücülük çeşidinden are vulnerable to the effects of its material and müdhiş rağbet gören bir sanattır. Bununla kit- physical side. When the religious loyalty and ties leler, yumuşak karınlarından vurulurlar. Onları are getting weak, they start to show weakness to yedirir, içirir, seviştirirler. Maneviyatı bırakılma- the attraction of physical life. This is the biggest mış, öbür canlılardan farkı olmayan maddî yapı- and the most influential method of capitalism. A lı beşer yemekten, içmekten, sevişmekten gayrı life style called as a “luxury life” is trying to be n’eylesin ki! İnsanlar beşerleşmeğe son derece imposed to the minds of people. Today, Mus- lims have unfortunately become the part of that elverişlidirler. Özellikle dinî bağlılıkları azaldı- life style. Muslim masses have begun to submit ğında insanlar maddi hayata aşırı zaaf gösterir- to luxury / comfortable and materialistic life style ler. Sermâyeciliğin en büyük yöntemidir. Safahat too. They do not think but the idea “Easy Mon- dediğimiz bir hayat tarzı sokuşturuluyor. Bugün ey, Walking, Having Fun and Consuming”. As Müslümanımız da bu kervana katılmıştır. Müs- a result of this mentality, increasing number of lüman kitleler de bu rahata ve maddıyata boyun stealing and theft and corruption has become in- eğmeye başlamıştır. “Para gelsin, yiyeyim, içeyim, evitable in the society. tozayım” başka bir şey düşünmüyor. Bu, olunca Globalization compounds and unites these meth- artan mıktarda hırsızlık, yolsuzluk başgösteriyor. ods like education, economy and to force in its Eğitim, iktisat ve zor kullanma yöntemini birleş- inside. Globalization has added a new method to tiren, bütünleştiren küreselleşmedir. Küreselleş- these methods. Tourism… It is highly simple and mede buna bir yöntem daha eklenmiştir: Turism. ordinary activity. However 90 percent of the peo- ple have actually no curiosity like that. Travelling Son derece basit, bayağı bir etkinliktir turism. is the art of curiosity. Walking, seeing and having İnsanların % 90’ının öyle bir merakı yoktur as- good time… In the past, it was such a difficult ac- lında. Seyahat etmek bir merak işidir. Görmek, tivity that only a few people could dare to travel- gezmek, eğitilmek… Eskiden olağanüstü de- ling. Today, walking and having good time have recede zor ve müşkül bir etkinlik, seyyahlık ve become the most effective and common sector of çok az insan buna teşebbüs etmekteydi. Bugün the industry. You see and learn nothing in the en etkin, en yaygın sanayi kollarından biri hali- touristic activities today. People eat, drink, have ne gelmiştir gezme, dolaşma. Bir şey görmüyor, fun and have a sex. Having sex is such an import- öğrenmiyorsunuz bugünkü turismde. İnsanlar ant matter in all religions it requires responsibility and sensitivity. Our todays’ capitalism makes the

SOCIAL MEDIA INQUIRY 57 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

yiyor, içiyor, sere serpe sevişiyor. Sevişme bütün people forget their responsibilities. So what is left dinlerde önemli sorumluluk gerektiren bir şey- behind? In addition, working hours are getting dir. Bunun birlikte getirdiği yükümlülükler var. shorter. So under these conditions what will the Günümüz sermâyeciliği onları bu yükten kurta- people do? They will wander without any pur- rıyor. Peki ne kalıyor geriye? Çalışma süreleri de pose. They will travel for hours in order to have kısaldığına göre ne yapacak? Sağa sola yalpala- breakfast. They will see and discover a cave…. It yacak, uzun saatler yolculuk yapıp bir kahvaltı is a developed sector of industry with the help of tourism and globalization. edecek, bir mağara gezecek vb. Bu, turism ve küreselleşmeyle gelişmiş bir sanayi koldur. Tıpkı Just like distribution and trade of foodstuff and nutrients, tourism has already been purchased besin maddelerinin dağıtılması, satılması gibi tu- and sold all around the world. Today, you can rism de dünya çapında alınıp satılmaya başlandı go wherever you want, even the far-flung corner artık. Bugün artık parayı bastırıp dünyanın öbür of the world, if you pay out the money. Unfor- ucuna gidiyorsunuz. O da kafanıza yatmıyor, tunately, it does not make sense and you may ruhunuza işlemiyor. Çünkü orayı merak edip not agree with it; because you are not curious gitmiş değilsiniz. Çünkü esâs önemli olan, ilgi about that place. You do not go there since you duyulması gereken insanlarıdır o yörenin. Tu- wonder there. The thing which actually should ristin onlarla hiçbir teması olmuyor. Camların be wondered is the people of these places, not arkasından görüyorsunuz bir yerleri. “Aman bu only the place itself. Tourists have no connection ne zaman biter de bir lokantaya giderim, hoteli- and relation with the people of touristic places to me giderim” hasretiyle yanıp tutuşursunuz. Ara- which they travel. You see somewhere strange da eşe dosta caka satmak maksadıyla da üç beş behind the windows. You start to mutter “Oh eşya satınalıp getirirsiniz. Turism denilen olay God! When will this finish and when will ı go to restaurant to eat something and when will ı go to artık bu. Bundan kırk yıl önce belli toplumlar my hotel to sleep?” You buy some souvenir and turist olarak çıkarlardı, belli ülkelere giderlerdi. bring them to your relatives in order to show off. Şimdi, hedef ülke sınırsızdır. Bütün dünya ülke- The tourism event is nothing but what we said leri seyahatlerin hedefi hâline gelmiştir. En akla today. Approximately 40 years ago, some soci- gelemeyecek yörelere bile seyahat düzenleniyor. eties went to some countries as a tourist. Now, Neden? Çünkü daha önce moda olan ülkelerden the target countries are limitless. Today, even the bıkıldı artık. Günümüzde can sıkıntısı çok çok places which can’t be recognized at first sight can önemli bir unsurdur. Eğlence demek eğlence be travelled by tourists. Why? The people do not türünü değiştirmek demektir zaten. Bu nedenle want to travel anymore old-fashioned countries. turismdeki hedef ülkeler sürekli değişirler. Av- They bored of them. “Getting bored” is really an rupada düne kadar Tunus, Fas, Libya falan yok- important matter today. Entertainment means to tular. Bugün çok önemli turism merkezleri hâ- change the style of entertainment. As a result of line geldiler. Hattâ daha da güneye, Moritanya that reality the target countries in tourism sec- tor always change. Tunisia, Morocco and Libya gibi ülkelere kaymağa başladı. Oranın da uçsuz haven’t been on the touristic agenda of Europe bucaksız kumsalları var. Çünkü Kuzey Avrupa in the past, but today they have become very im- Yunanistana, İspanyaya, İtalyaya doydu. Bir de portant tourist attraction. Even that attraction has turist sevkettiğiniz ülkelerin siyâsî düzenleri de begun to replace with Mauritania. This place has çok önemlidir. Daha hürriyetci düzenler tercih vast large of coasts too. North Europe got bored olunur. Bu cesaret etmekle ilgili bir şeydir. İstib- of travelling to Greece, Italy and Spain. In addi- dat arttıkca turistin cesaretini kırar. Meselâ Kuba tion, the political order of the country to which

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 58 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

çok önemli bir turizm merkeziyken, Castro’nun you send your tourists is very important. Liberal gelişiyle birlikte kapandı. Çünkü ABD Kubaya countries are preferred much more than others. cesâret edemez oldu. Hâlbuki daha önce hukuk This is related with to encourage. As long as the falan yoktu, ama onlar ABDnin adamı olduğu pressure increases, encourage and enthusiasm için sorun olarak görülmüyordu. of the tourists is broken. For instance, while the Cuba was one of the most important tourist at- tractions, with the coming of Castro it has lost its popularity and its era has been closed. Americans savaş şAFAK barkçin couldn’t encourage to visit and travel to Cuba. (Siyaset Bilimci-Yazar-Müzisyen) However the law were not available there in the past; but since they were Batı’yı büyüten onun serma- loyal to USA, they were not yesi, fikirleri, sanayisi, seen as a problem. siyasetinden çok, sö- mürdüklerinin onu yüceltmesidir. Kendini cüce, kar- savaş şısındakini yüce şAFAK gören birisi nasıl barkçin kendine, kendi (Political birikimine güve- Scientist- nebilir? Writer- Musician) Öncelikle “kü- The main resellik” denen reason of olgunun tamamen that im- Batı merkezli ol- perialist duğunu, dolayısıyla structure’s Batı’nın kendi zihni- hegemony on all yet, süreç ve eylemleriyle over the world is the talent to make şekillendiğini bilmek gere- people from different kir. Batı dünyada kendi çıkarı- countries, civilizations and na yeni yollar, yeni sömürü alanları geographies feel “Good – Smart açacaksa önce onu güzelleyecek terimler üretir. and Beautiful”. Masses are believed to the Bu, 19. yüzyılda “medeniyet”, 20. yüzyılda “öz- superiority and authenticity of the West since gür dünya”, 21. yüzyılda ise “küresellik” oldu. they are exposed to the effects of abstract and Bütün bu kavramların kastettiği hep aynıdır. concrete tools. Sadece sömürünün ölçeği, içeriği ve kullandığı First of all, it should be considered that the con- araçlar değişir. Siyasi, ekonomik ve kültürel sö- cept defined as “Globality” reflects totally “Eu- mürü atbaşı gider. rocentric” viewpoint and perspective and it was Bu sömürgeci yapının dünyaya hâkim olması- shaped by the mentality, processes, and actions of Europe itself. If the West want to find new colo- nın temel nedeni; dünyada farklı medeniyetlere nization areas and new routes which will be used mensup, farklı coğrafyalarda yaşayan insanlara for the benefit of the West, as a first job it creates

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 59 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

kendini “iyi, şık, güzel” olarak benimsetmesidir. new concepts which will hide and mask the ac- Kitleler Batı’ya, onun üstünlüğüne, doğruluğu- tions and practices of the West. It was “Civili- na hem soyut, hem de somut güç birlikte zation” in the 19th century, “Free World” in the kullanılarak inandırılır. Bir ülkeye Hollywood 20th century and finally today in the 21th century filmi ile beraber askeri üs, hamburger ile birlikte “Globalization” is used for hiding and masking process. What do all these concepts mean are the siyasi nüfuz girer. Yani soyut güç olan kültürel same; but only the scale and content of the colo- ürünlere yüz vermeyenin de dikkate alması gere- nization and the tools / instruments it uses chang- ken somut güç her zaman oradadır. es. Political, economic and cultural Imperialism Batı’nın başka kültürlere saygısı yoktur. Kendi remain the same. dışındaki kültürlerden “istifâde” etmez, onları The main reason of that imperialist structure’s “kullanır.” Böylece hem kendi iç dinamizmini hegemony on all over the world is the talent to canlandırır, hem de dünyadaki farklı tarzların make people from different countries, civiliza- temsil edildiklerine dair sahte bir musamaha tions and geographies feel “Good – Smart and Beautiful”. Masses are believed to the superiority duygusu uyandırır. and authenticity of the West since they are ex- Bu eleştiriye devam edebiliriz. Fakat artık çâre posed to the effects of abstract and zamanıdır. Eğer kendi medeniyetimizi ihyâdan concrete tools. A military base can find a place in bahsediyorsak önce zihnimizdeki bu aşağılık any country with a Hollywood Film and Politi- kompleksinden kurtulmak gerekiyor. Batı’yı bü- cal Hegemony make feel itself with Hamburg- yüten onun sermayesi, fikirleri, sanayisi, siyase- er. So the concrete power which must be taken into account by someone who does not interest tinden çok, sömürdüklerinin onu yüceltmesidir. in cultural productions which can be seen as an Kendini cüce, karşısındakini yüce gören birisi abstract power is always there. nasıl kendine, kendi birikimine güvenebilir? The West has no respect to the other cultures and Oysa gerçek medeniyet İslâm’dır. İman, insan- life-styles. It does not benefits from the other cul- lık, muhabbet, dostluk, huzur medeniyeti… Ba- tures the best job it does to abuse them. By this tı’daki sistemin mağduru Batılı olan ve olmayan way, it not only keeps its inner dynamism alive bütün insanların ihtiyaç duyduğu budur. Ama but it also creates a positive atmosphere in which there is an artificial tolerance to the representa- hâlâ “kendimiz olmak” hususunda uyanamadık. tion of different styles in the world. We can keep Kendimizi inkârdan bu kez geçmişi yüceltmeye going to criticize; but it is time to find solutions. savrulduk. Bir türlü özümüze bağlanamıyoruz, If we mention about bringing our civilization to çünkü özümüze bağlanmak için gerekli zihnî ve life, first of all we should get rid our mind of in- kalbî uyanıklık yok. İslâm sanatını, dinimizi bile feriority complex. The thing that gives power to Batılı gayri-müslimlerden öğrenmeye çalışıyo- West and makes the West great is the power of ruz. Batılılar’ın koyduğu isimlerle kendi değerle- Colonization rather than its own capital, ideas, rimizi adlandırmaya çalışıyoruz. industry or policy. How can anybody, who sees itself giant when compared itself dwarfs, trust Önce kendimiz olmamız gerekiyor. Bir asırdır himself/herself or his/her investment? içine düştüğümüz kendiliğimiz ile aramızdaki However, if you ask me Islam is the major civ- uçurumu kapatmamız gerekiyor. Dilde, anla- ilization. It is the civilization of humanity, faith, yışta, fikirde, zevkte “medeniyet” dediğimiz bi- fellowship, friendly conversation and peace. The rikimin ilkelerine ve değerlerine bağlanmak için only thing all the Europeans and Non-Europe- önce onları keşfetmemiz gerekiyor. Bunu yapma- ans who are the victim of Western System need

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 60 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI dan, hep yapıldığı gibi sadece geçmişi övmekle, is that we mentioned (Islam Civilization and mimariyi kopyalamakla, klişeleri tekrarlamakla the Value System of it). We are not still wake medeniyet ihya edilemez. up to become “ourselves”. We are hurled from the wind of “Denying Ourselves” to the wind of Küresel saldırıya karşı durabilecek tek kök ül- “Glorifying the Past”. We are not able to make kemizdedir. Bu kökün yeni sürgünler vermesini contact with our “Self” because we have no men- hedeflemeliyiz. Bunun bilincinde olarak sadece tal and spiritual conscious to make contact with kendimizi değil, dünyadaki bütün sömürülen our “Self”. We are trying to learn Islamic art, our toplumları kucaklayacak bir vizyon geliştirme- own religion from Europeans and Non-Mus- miz gereklidir. lims. We are trying to define our values with the concepts produced by the Europeans. Artık şikâyetten hikâyete geçme vaktidir. Sürekli Batı’yı eleştireceğimize kendi işimize odaklanma- First of all, we should come to ourselves and be “Ourselves”. We should fill in the gap between mız gerekir. Kullandığımız kavramlardan baş- the conditions we are in and “Ourselves” for one layarak; siyasete, ticarete, bilime, sanata bakışta century. Firstly, we should discover the prin- özümüzü merkeze koymak gerekir. O yüzden ciples and values of Civilization accumulation bizi biz yapanın iman olduğunu kavrayıp, “me- which requires unity in language, perception, deniyet, gelenek, kültür” gibi kavramların sade- idea and esthetic in order to engage with them. ce kulluğun yansıma alanları olduğunun farkına A civilization does not back to life by glorifying varmamız gerekiyor. Ancak o zaman siyasetten the past, pasting the architect styles and repeating ticarete, kültürden tıbba kadar herşeyi kuşatan clichés as always done. bu küresel ahlâksızlığa karşı durabilir, tekrar iyi, The only root which is able to resist to Global doğru ve güzeli hâkim kılacak bir “insanî” mede- attacks is available in our country. We should niyeti inşâ edebiliriz. aim new products from that root. Therefore, we should develop a vision that hugs not only us but also all the colonization societies in the world by feeling the responsibility of that mission. SELÇUK AYDIN It is time to take action rather than complaining (İBB Atatürk Kitaplığı Uzman Kütüphaneci) about it. We should focus on our doings rather than criticizing always the Europe. It is must to Maruz kalınan yoğun kültürel bombardıman, base on “Self-vision” beginning from the con- millî kültür ve öz değerlerini koruma konu- cepts that we use in daily life in Politics, Econo- sunda önlem alamayan toplumlar için kültü- my, Trade, Science and Art. We should be aware rel bir yozlaşmaya neden olmakta, toplumu of the fact that it is the faith that shapes us and bir arada tutan harçlar olan vatan, millet, din, the concepts like “Civilization”, “Tradition” and “Culture” are the reflection areas of worshipping dil, gelenek, görenek, aile yapısı, ahlakî yapı to Allah. With the help of that high-level con- ve hukuk gibi sosyal ve manevî değerler yerle sciousness, we are able to resist Global Indecency bir edilmektedir. from Politics to Economy and from Culture to Özellikle bilgi ve iletişim teknolojilerinde yaşa- Medicine and then we are again able to construct human-based civilization which takes its virtues nan baş döndürücü gelişmeler hayatımızın her from the beauty, goodness and honesty. alanında büyük değişimlere yol açmış, bilgiye eri- şimin artması, ulaşımın kolaylaşması gibi etken-

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 61 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

lerle dünyamız artık küresel bir köy haline gel- SELÇUK AYDIN miştir. Teknolojik gelişmelerle beraber dünyada (Expert Librarian at Ataturk Library in mesafelerin kısaldığı, toplumlararası etkileşim- Istanbul Metropolitan Municipality) lerin arttığı ve adına küreselleşme dediğimiz bu To be exposed to intense cultural bombard dönem ilk bakışta ekonomi ile ilgili gibi gözükse has caused to cultural corruption for the soci- de bununla beraber siyasal ve kültürel olarak da eties which are not able to take the necessary etkisini gösteren bir olgudur. Çağdaşlığın bir measures for saving their own and national göstergesi olarak olumlu görüşlerin de mevcut valuables. Motherland, The idea of Nation, olduğu küreselleşme bir başka bakış açısına göre Religion, Tradition and Customs, Language, şekil değiştirmiş emperyalizm olarak olumsuz bir Moral norms, Family structure and Law Sys- tem all of which have the function to keep yaklaşımla değerlendirilmektedir. tight the social ties just as the cement does Küreselleşmenin ekonomik ve siyasal boyutunun are being destroyed. olumlu ya da olumsuz etkilerini kenara koyup Dazzling and rapid developments in especially olaya kültürel boyutu ile bakacak olursak, dünya information and communication technologies ülkeleri için genelde olumsuz bir durumdan söz have a deep impact on every part of our life. They edebiliriz. ABD başta olmak üzere sinema, mü- have caused great changes in daily life. Factors zik, eğlence endüstrisini kurmuş ve bunları çeşitli like increasing amount of access to information medya ve platformlar ile dünyanın geri kalan kıs- and transportation facilities have turned our mına ihraç eden güçlü ülkeler, az gelişmiş ya da world into a global village. At this era called and gelişmekte olan ülkeler üzerinde yıkıcı bir kültü- named as a globalization, the distances have got- rel etki yapmaktadır. Maruz kalınan yoğun kül- ten closed and the interaction between societies türel bombardıman, millî kültür ve öz değerleri- has risen. At first glance, although this era called as a globalization is related with the economy, it ni koruma konusunda önlem alamayan toplumlar is such a phenomenon that it has a maintaining için kültürel bir yozlaşmaya neden olmakta, top- impact on the life both politically and culturally. lumu bir arada tutan harçlar olan vatan, millet, There are not only positive ideas and comments din, dil, gelenek, görenek, aile yapısı, ahlakî yapı about the process of globalization, which is sign ve hukuk gibi sosyal ve manevî değerler yerle bir of modernity, but also it is possible to see the neg- edilmektedir. ative ideas and comments like “the new version of imperialism”. Küreselleşmenin olumsuz etkisi olarak, toplum- sal yozlaşma ve ayrışmanın artmasına, ayrılıkçı ve Putting aside the positive or negative effects of the economic and political dimensions of global- ötekileştirici alt kimliklerin ortaya çıkmasına, do- ization, if we take the matter of globalization from layısıyla millî kültürün yok olmasına neden olan the cultural perspective, we can see easily say that bu durumun ortadan kaldırılması için her toplum it is a negative process for countries in the world. kendi kültürünü koruma ve geliştirme konusun- Powerful countries like USA which firstly set up da acil eylem planları hazırlamalıdır. Bunun için the music, cinema and entertainment industry öncelikle millî hassasiyet ve toplumsal değerler and then starts to export its production to the rest çerçevesinde bir eğitim sistemi hazırlanmalı, in- of the world via different media and platforms san merkezli, kültür politikaları geliştirilmelidir. have a devastating cultural effect on the develop- Çocuklara ve gençlere milletin ortak değerleri ing countries. To be exposed to intense cultural bombard has caused to cultural corruption for öğretilmeli, millî kültürün tarihî bir miras olduğu the societies which are not able to take the neces-

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 62 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI bilinci yerleştirilmeli, kendi kültürünü bilmeden sary measures for saving their own and national küresel dünyada ayakta kalmanın zor olacağı an- valuables. Motherland, The idea of Nation, Reli- latılmalıdır. gion, Tradition and Customs, Language, Moral norms, Family structure and Law System all of which have the function to keep tight the social ties just as the cement does are being destroyed. SERAP DÖNMEZ Social decay and the increasing number of dis- (Psikolojik Danışman / ÖNDER Genel Başkan Yardımcısı) crimination, emergence of separatist sub-identi- ties and sub-identities which cause otherization Kültür endüstrisi kasıtlı olarak tüketicileri are the negative results of globalization. Every kendine uydurur ve yönelmiş olduğu milyon- society should prepare emergency action plan in ların bilincini ve bilinçaltını yönlendirir. Bu order to solve these problems, which are the rea- yönlendirmeleri yaparken pazarlama yöntemi son of melting away of national cultures. First of olarak bir itibar çabası oluşturur ve insanın all, an education system which base on a national sensations and social values should be set up and köleleştirilmesini sağlar. Artık bedeni ve ru- human-based cultural policies should be devel- huyla satın alınmaya hazır, kendisine hizmet oped. Common values of our society should be eden bir kitle oluşturur. İdeolojisini rahatlık- taught to our children and young. The conscious la, gizli ya da aşikar hedef kitlesine ulaştırma- signing and stressing that the national culture da en elverişli alan medya alanıdır. is a historical heritage should be taught to our children and young. Difficulties of surviving in Kültür endüstrisinin, kökeninde yatan kâr gü- a global world without having no idea about na- düsü ideolojisini dört bir yana saçmasına gerek tional and own culture should be told to children kalmadığını, bizzat kâr endüstrisinin onun ide- and young. olojisinin nesnesi haline geldiğini söyler Adorno. Özetle, kâr düşünülen bir ideolojiyi değerlendi- rirken hiçbir kültürü önemsemediğini, sınır tanı- SERAP DÖNMEZ madığını dikkate almak ve çözüm önerilerini bu (Psychological Adviser / Vice President of ONDER) minvalde sunmak gerektiği kanaatindeyim. Culture industry manipulates the consumers on Kültür endüstrisi kasıtlı olarak tüketicileri ken- purpose and controls the conscious and subcon- dine uydurur ve yönelmiş olduğu milyonların scious of millions that it addresses to. While ma- bilincini ve bilinçaltını yönlendirir. Bu yönlen- nipulating millions of people, it creates visual ef- fort to be famous as a marketing method and it dirmeleri yaparken pazarlama yöntemi olarak bir makes the people slave. It has already come into itibar çabası oluşturur ve insanın köleleştirilmesi- being a mass people who are ready to serve and to ni sağlar. Artık bedeni ve ruhuyla satın alınmaya be bought both physically and spiritually. hazır, kendisine hizmet eden bir kitle oluşturur. İdeolojisini rahatlıkla, gizli ya da aşikar hedef kit- Adorno says that Culture industry has no need to lesine ulaştırmada en elverişli alan medya alanı- spread its motivation of making profit ideology to all ground, rather, capital industry has become dır. Bu yolla insanoğlunun psikolojik ihtiyaç ve the subject of its ideology. To sum up, I think zaaflarını kullanarak amacına hizmet eder ve bir when we evaluate and talk about the ideology bulaşıcı hastalık gibi hızla yayılmasını sağlar. İşin which was motivated making profit we should enteresan tarafı bu hastalığı popülarite adı altında consider that this ideology does not concern and istediği her kesimden insana ulaştırır. care about the cultures and it has no limits. So we

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 63 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

Televizyonda yayımlanan programlar ve diziler should take these facts into accounts and then try çocuk, genç ya da yetişkinlerin hem ortak takip to find suitable and better solutions. edebilecekleri, oluşabilecek fikir ayrılığına hiçbir Culture industry manipulates the consumers on ihtimal oluşturmayacak hatta destek verecek bir purpose and controls the conscious and sub- conscious of millions that it addresses to. While formatta sunulmaktadır. Örneğin giyilecek bir manipulating millions of people, it creates visual elbise için on yaşındaki bir çocukla kırkbeş ya- effort to be famous as a marketing method and şında bir anne için ortak bir dil haline getirilen it makes the people slave. It has already come ‘kombin’ içerdiği tüm yeni kültür öğeleri ile bir- into being a mass people who are ready to serve likte ailenin tam ortasına girmiştir bile. Ne çocuk and to be bought both physically and spiritually. Media is the best branch of culture industry that bu türden programları ölçebilecek nitelikte ne it has many advantages to send its messages to de anne buna müdahale edebilecek niteliktedir. the masses apparently, secretly and easily. Abus- Artık tercihlerini bile sorgulamayacak bireyler ing psychological necessities and weakness of the için yapılması gereken tedbirlerden en önemlisi people, culture industry serves and completes its devlet eliyle alınacak yasal önlemler ve eğitim ala- mission and spreads all around like an epidemic. The most interesting thing is that culture indus- nında medya okumalarına çok daha geniş bir yer try transmits and markets that illness to the peo- verilmesi olacaktır diye düşünüyorum. ple from all quarters of life under the name of Öte yandan çocuklarımız ve gençlerimizin kişilik popularity. gelişimleri ve meslek seçimlerini ve ruh sağlıkla- Programs, films and series which were broad- rını ciddi şekilde etkileyen dizi ve video kliplerin casted on Tv should be designed and present- ed in such a form that children, the young and durumudur. Gençlerimiz aşırı ve erken dönem adults have the chance to follow the programs in cinsel uyaranlara maruz bırakılmakta ve sömü- common ground. Also, these programs should be rü alanına itilmektedir. Özellikle artan istismar given in such a formation that they support the olaylarında bunun da katkısının olduğu göz ardı difference of opinions. For example, “Kombin” edilmemeli aileler ve çocukları için eğitici ça- which is turned out to be a common language both for a child at the age of ten and mother at lışmalar yapılmalı, müdahale noktasında teşvik the age of forty five has already entered to the edilmelidir. Karakterler zengin, altında arabaları life of families with its new cultural elements. olan, villalarda oturan modeller bilinçli olarak se- Neither the child has the capable of testing these çilmekte çocuğun ya da gencin geleceğe yönelik programs nor does the mother have the quality beklentileri ve tercihlerini gerçeklerden uzak- to interfere to these programs. If you ask me, the most important precaution which should be taken laştırarak olduğu değil imagine ettiği bir hayata for individuals who are not able to question their ulaşmak için boşa zaman harcamasını sağlamak- choices is the legal measures which will be taken tadır. Çünkü kendisine sunulan içselleştirdiği by the government and giving priority to media modele ulaşmak için kendisine hızlı ve kolay yol- reading and criticizing in education system. dan para getirecek iş-meslek seçmesi gerekmek- On the other hand, the existence of video types, tedir. Çocuklarımıza erken dönemlerde mesleki video clips and series in excessive number has a rehberlik yapmalı, iş hayatını tanıması, emek, alın serious effect on our youth’s and children’s psy- chological development, choice of job and on the teri, hizmet, tasarruf gibi konularda bizzat yaşa- health of spirit. Our youths are exposed to exces- yarak öğrenmesine imkan sağlanmalıdır. sively sexual stimulation in the early ages and they Maddî kültürümüze en büyük darbenin maale- are abused. It shouldn’t be disregarded that it has sef devlet eliyle yapıldığı da göz ardı edemeye- a key role on the rising sexual abusing events. ceğimiz kadar aşikardır. Mahalle, esnaf, otur- Both families and children should be guided and

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 64 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI duğumuz hane kültürümüz hızlı bir şekilde trained and the studies should be supported. The değişmekte, yine medya aracılığı ile boyanarak characters on tv, who are rich and have the car gözümüzün içine sokulmaktadır. En önemlisi de and villa, are chosen on purpose to manipulate the choices and expectations of children for the fu- bu durum “Ben Merkezziyetçiliği” köpürtmek- ture. Manipulating the choices and expectations tedir. Ben ön plana çıkınca da gelenek- görenek- of children for the future by pushing them into lerin işlevselliğini yitirmesi, bireyin bencilleşmesi, imaginary life and getting them far away from the bencilleştikçe toplumdan fizikî değil ama manevî reality, tv programs cause to the loss of time and olarak uzaklaşması şeklinde bir kısır döngü içine hopes. Because the child has to find a suitable girdiği görülmektedir. Sonuç olarak artık birey- job which brings easy and quick money in order sel çabaların yeterli olmadığı açıkça to keep up with the role models presented on tv for them. görülen yozlaşma, sivil toplum We should give voca- kuruluşlarının özgün ve tional guidance to etkin çalışmalar yapma- our children in the sı, devletin gerekli early ages and birimlerinin harekete we should give geçmesini sağlama- them opportu- sı gerekmektedir. nity to know the work life and no- tions such as labor, YRD. DOÇ. DR. great effort, ŞEREF saving and AKBABA serving and (Yazar / Kırklareli we should Üniversitesi Öğretim support their learning by Üyesi) experiencing Medeniyet sadece process. teknoloji değildir. Dav- The reality of our ranışları yönlendiren bir material culture’s being değerler sistemidir. Bu sistemin damaged by the hand of government is very clear that merkezi olan ve tevhid inancını esas never can be disregarded. Our streets, alan İslam kültür ve medeniyetine mensup craftsmen, yeni kuşakların ilmî ve fikrî alanda üretkenli- the houses in which we accommodate and our ma- ği öne çıkarmaları ve yeni kültür programları terial culture are gradually changing and trans- yapmaları elzemdir. forming, via media the lifestyle and cultural codes in tv programs are being rubbed to our face. The Bir kuşatmanın olduğu gerçeğinden hareketle, most important and critical thing is that this sit- Batı kültürünün teknoloji ile elde ettiği bir üs- uation triggers “Egocentrism”. When the “Self” tünlüğü mevcuttur. Bu teknoloji de kültürünü takes the priority, ıt can be clearly seen that tradi- tions and customs lose their function, individuals beraberinde taşımıştır. Düşünce dünyası ve sos- become more egocentric, as long as they become yal hayatın birçok alanında bunu hem yaşıyor, egocentric they get away from the society morally

INVESTIGATION OF GLOBAL CULTURE INDUSTRY 65 KÜRESEL KÜLTÜR ENDÜSTRİSİ SORUŞTURMASI

hem de gözlemliyoruz. Teknolojinin insan ya- and spiritually and this situation has led to a vi- şamını kolaylaştırdığı ve sayılamayacak faydaları cious circle. As a result, at the age of degeneration elbette vardır. Ancak, yeni teknolojik silahlarla at which individual efforts do not work, Non-gov- ernmental organizations should do effective re- işlenen cinayetler, insanı yalnızlaştıran şehircilik searches and make specific studies and the gov- ve dijital hayat, globalleşmenin medya aracılığı ile ernment should take action against that problem. millî kültürleri asimile etme gayreti de gün gibi aşikardır. Medeniyet sadece teknoloji değildir. Davranışla- ASST. PROF. ŞEREF AKBABA rı yönlendiren bir değerler sistemidir. Bu sistemin (Author / Academician at Kırklareli University) merkezi olan ve tevhid inancını esas alan İslam Civilization is not only culture. It is a system kültür ve medeniyetine mensup yeni kuşakların that shapes people’s behavior. New genera- ilmî ve fikrî alanda üretkenliği öne çıkarmaları ve tions that are members of Islamic culture and yeni kültür programları yapmaları elzemdir. Bu civilization, which is based on oneness and is sebeple de bulgucu, hasbî ve çalışkan insana ihti- the center of this system, bringing the gener- yacımız var. İşaret taşlarını döşeyecek olan da bu ativity forward in scientific and intellectual karakterlerdir. areas is a necessity. Western culture has a superiority, which they earned owing to their technology. This tech- nology has also carried the culture. We both go through and observe this in areas of world of thought and social life. Technology has countless benefits and it is making human life easier. How- ever, the murders committed with new techno- logical weapons, the virtual world and urbanism that makes people alone, the effort that global- ization makes to assimilate national cultures are pretty obvious. Civilization is not only culture. It is a system that shapes people’s behavior. New generations that are members of Islamic culture and civilization, which is based on oneness and is the center of this system, bringing the generativity forward in sci- entific and intellectual areas is a necessity. That is why we need inquisitive, voluntary and hard- working people. The ones that who are going to create milestones are these characters.

SOCIAL MEDIA INQUIRY 66