Bijlage 1 | Energiebesparing

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Bijlage 1 | Energiebesparing BIJLAGE 1 | ENERGIEBESPARING 90 91 BIJLAGE: AANVULLEND ONDERZOEK ENERGIEBESPARING Hoom, de landelijke coöperatie die lokale energiecoöperaties en initiatieven ondersteunt bij energiebesparing in hun regio, heeft in 2019 circa 400 Meer dan 70% van de energiecoöperaties houdt zich bezig met energiecoaches getraind. De vraag naar het opleiden van coaches neemt energiebesparing, zo bleek uit de analyse van alle coöperaties in 2018 (zie: alleen maar toe. Daarnaast zijn er ook door andere organisaties veel trainingen monitor 2018). Heel logisch vanuit de Trias Energetica gedachte. Want uitgevoerd, maar cijfers daarvan ontbreken. Ook ontstaat er meer vraag wat je niet gebruikt, hoef je ook niet op te wekken. De manier waarop een naar specifieke verdiepende trainingen bijvoorbeeld op het gebied van coöperatie invulling geeft aan energiebesparingsactiviteiten varieert van isolatie, ventilatie, gesprekstechnieken en het maken van warmtebeelden. het informeren en adviseren tot het actief begeleiden bij het uitvoeren van De verwachting is dat de behoefte aan goed opgeleide energiecoaches de energiebesparende maatregelen. Veel coöperaties zijn actief op het gebied van komende jaren sterk gaat groeien. Er zijn daarom ook meer partijen die zich informeren via de website, nieuwsbrieven en wijk- of regiobijeenkomsten. Het richten op het opleiden van energiecoaches. faciliteren van de vervolgstappen zoals het regelen en begeleiden van offerte- en uitvoeringstrajecten voor energiebesparende maatregelen wordt naar schatting door de helft van de coöperaties opgepakt. De redenen dat slechts Hoe geven coöperaties invulling aan energiebesparing? 50% dit doet zijn divers. Bijvoorbeeld vanwege een gebrek aan capaciteit en We hebben dit jaar voor het eerst aan een aantal coöperaties (leden van kennis, financiële middelen, of bedrijven in de regio die willen meewerken. Of Hoom) gevraagd om een aanvullende vragenlijst in te vullen om meer inzicht omdat coöperaties hun onafhankelijke rol willen benadrukken door juist geen te krijgen in wat er nu daadwerkelijk op het gebied van energiebesparende afspraken met bedrijven te maken. maatregelen is gerealiseerd. We hebben 48 leden benaderd en ongeveer 33 % heeft gehoor gegeven aan dit verzoek en de vragenlijst voor zover mogelijk Samenwerken aan energiebesparing ingevuld. Voor veel coöperaties blijkt het lastig om voor alle onderdelen actuele cijfers aan te leveren omdat het niet altijd wordt bijgehouden of niet Coöperatie Hoom simpel uit systemen is te halen. Hoom biedt landelijke ondersteuning aan lokale (wijk)initiatieven en energiecoöperaties. Hoom is een coöperatieve vereniging zonder Daarnaast is voor alle leden van Hoom in kaart gebracht in hoeverre ze winstoogmerk met inmiddels 25 leden uit verschillende delen van het land. invulling geven aan de energiebesparingsactiviteiten. De coöperaties Door krachtenbundeling versterken lokale coöperaties hun aanbod en richten zich in het algemeen vooral op huiseigenaren, maar een aantal kunnen ze hun ambities sneller en gemakkelijker realiseren. Hoom zorgt betrekt ook de huurders en werkt samen met woningcorporaties. De voor kennisdeling, het beschikbaar stellen van expertise, het ontwikkelen energiebesparingsactiviteiten zijn onder te verdelen in: van slimme tools en praktijkgerichte ondersteuning. Uitgangspunt is dat 1. Bewustwording en informatievoorziening lokale coöperatie een eigen aanpak volgen, in samenwerking met lokale 2. Advies aan bewoners over de mogelijkheden voor verduurzamen van hun partners en uitvoerders. En een eigen ontwikkelde klantreis die past bij de woning ambities en mogelijkheden en waarbij iedere bewoner een stapje verder 3. Begeleiding en ondersteuning van bewoners bij de uitvoering van geholpen kan worden. maatregelen Hoom leidt lokale energiecoaches op die bewoners begeleiden bij de verduurzaming van hun woonhuis, appartement en VvE. Deze Hiernaast is een overzicht gemaakt van wat de situatie is van de leden van energiecoaches inventariseren wensen, beantwoorden vragen over Hoom op het gebied van energiebesparingsactiviteiten. De coöperaties die nog maatregelen en kijken mee naar offertes van bedrijven. Het afgelopen jaar geen stappen hebben gezet om dit in te richten geven aan dit wel van plan te hebben meer dan 400 energiecoaches trainingen gevolgd bij Hoom. De zijn. doelstelling is om in 2020 meer dan 1000 energiecoaches op te leiden. LOKALE ENERGIE MONITOR 2019 - BIJLAGEN 91 92 Bewustwording en informatievoorziening 100% Van de coöperaties die zich met energiebesparing bezighouden, richt 86% zich op bewustwordingsactiviteiten. Ze informeren bewoners over het nut, de 75% noodzaak en de mogelijkheden van energiebesparing en hoe de coöperatie hen daarbij kan ondersteunen. Een aantal voorbeelden: 50% • Informatie op de eigen website met onder meer algemene tips voor Bewustwording en informatievoorziening Advies aan bewoners energiebesparend gedrag, nieuws over de laatste stand van zaken, en (website, energieloket en (coachgesprekken en/of informatiebijeenkomsten) maatwerkadvies) informatie over zonnepanelen en warmtepompen. Op de website kunnen Begeleiding bij de bewoners zich aanmelden voor diensten zoals een coachgesprek, het laten 25% uitvoering (offerte- en maken van warmtebeelden, het aanmelden voor collectieve inkoop acties, implementatietrajecten) aanmelden voor bijeenkomsten of meedoen aan buurt- en wijkinitiatieven. Nog geen energie- besparingstraject ingericht • Een verwijzing naar een regionaal energieloket op de website waarbij vaak 0% Bewustwording en informatievoorziening Advies aan bewoners Begeleiding bij de uitvoering Nog geen energiebesparingstraject ingericht ook de samenwerking met de gemeente wordt toegelicht. • Het tonen van voorbeelden van actieve bewoners op de website om inspiratie op te doen en de duurzame huizenroute onder de aandacht brengen. De kwalitatieve invulling per onderwerp is per coöperatie nogal verschillend. • Het beschikbaar stellen van energiebesparingskisten, veelal uitgerust met Dat heeft onder andere te maken met de omvang en de professionaliteit van energieverbruiksmeters en LED-lampen (vaak als gift), onder het motto: de organisatie en de financiële middelen die ze beschikbaar hebben. In de meten is weten. volgende tabel is weergegeven in hoeverre de activiteiten niet, gedeeltelijk • Het beschikbaar stellen van een warmtecamera om zelf warmtelekken op te of volledig zijn ingevuld. Gedeeltelijke invulling kan betekenen dat er wel aan sporen. bewustwording wordt gedaan maar dat de informatie op de website nog niet • Het organiseren van duurzaamheidmarkten en energiecafés. Bij dit soort volledig is en er op heel beperkte schaal bewonersbijeenkomsten worden bijeenkomsten haakt de organisator in op actuele onderwerpen die landelijk georganiseerd. Op het gebied van begeleiding bij uitvoering kan het betekenen spelen maar soms ook vooral in de regio. dat er zo af en toe collectieve inkoopacties worden gedaan, bijvoorbeeld op • Het organiseren van huiskamer- of inspiratiesessies waar bewoners het gebied van zonnepanelen, maar dat er dan voor andere onderwerpen geen ervaringen uitwisselen. begeleiding is. • Het organiseren van ‘energiepartijen’ waarbij de deelnemers, bekenden van elkaar, een boekje open doen over wat ze thuis aan energie gebruiken en ENERGIEBESPARINGSACTIVITEIT GEEN GEDEELTELIJKE VOLLEDIG wat zij als gewenste maatregelen zien. INVULLING INVULLING INVULLING • Het organiseren van Energy Battles waarbij bewoners echt aan de slag Bewustwording en informatievoorziening 14% 29% 57% moeten met energiebesparing gedurende een relatief korte periode van een maand. Coach- en adviesgesprekken 23% 43% 34% • Informeren over isolatie- en installatiebedrijven die de energiebesparende maatregelen kunnen uitvoeren. Dit vraagt een grotere inspanning van Begeleiding bij de uitvoering 52% 34% 14% de coöperatie omdat zij afspraken moeten maken over de vorm van samenwerking met de bedrijven. LOKALE ENERGIE MONITOR 2019 - BIJLAGEN 92 93 • Inloopsessies waarbij bewoners op bepaalde momenten naar een informatie Advies aan bewoners over het verduurzamen van hun woning punt kunnen komen om te sparren over de energiebesparingsmogelijkheden Uit de analyse die Hoom heeft gedaan blijkt dat 77 % van de coöperaties actief (energie daten). is op het gebied van advisering. Dit wordt vooral ingevuld met energiecoaches of energieambassadeurs die in hun vrije tijd bij bewoners thuis komen om de Uit de vragenlijsten die door leden van Hoom zijn ingevuld kwam geen woning te bekijken en de wensen en mogelijkheden tot verduurzamen van duidelijk beeld naar voren hoeveel websitebezoekers, mailcontacten en de woning bespreken. De coaches zijn hiervoor opgeleid en beschikken door telefonische contacten er zijn geweest. Dikwijls wordt dit niet bijgehouden. praktijkervaring en kennissessies over veel kennis. Het bezoek wordt door de We kunnen daardoor niet aangeven wat de reikwijdte is van de coöperatie, bewoners over het algemeen heel positief beoordeeld. Het is een unieke kans hoeveel bewoners er zijn bereikt ten opzichte van het totaal aantal bewoners om achter de voordeur te mogen kijken en de verbinding met de bewoners te dat er woont in het werkgebied van de coöperatie. Van de coöperaties die dit maken. Een aantal coaches is opgeleid om warmtebeelden te maken. Het is wel bijhouden levert dit het volgende beeld op: een aansprekend hulpmiddel om in beeld te brengen waar warmte weglekt. Voor de bewoners vormt dat vaak een extra motivatie om aan de slag te INFORMATIEKANAAL AANTAL DIE CIJFERS AANTAL / JAAR gaan. Nadeel is
Recommended publications
  • Burgum Midden (Circa 99 Km) Vierverlaten Oost (Circa 112 Km) Coulisselandschap Nationaal Landschap Middag- Lintbebouwing Damwoude Humsterland
    Kilometers Overzicht0 10 20 zoekgebieden30 tracés Burgum west (circa 97 km) Vierverlaten west (circa 109 km) Zandwingebieden en visserij Ingebracht vanuit de omgeving: vermijd Nationaal Landschap Doorkruising polders Ameland Middag-Humsterland Lintbebouwing Damwoude Doorkruising strand en duin Schiermonnikoog Natuurgebied ‘t Houtwiel Visserij Burgum midden (circa 99 km) Vierverlaten oost (circa 112 km) Coulisselandschap Nationaal Landschap Middag- Lintbebouwing Damwoude Humsterland Natuurgebied ‘t Houtwiel en Referentiegebied (natuur- en Waddenzee onderzoeksgebied) Volgt de Provinciale weg Visserij (Centrale as) Volgt kort de hoogspanningslijn Burgum oost (circa 100 km) Vierverlaten midden (circa 105 km) Lang tracé Nationaal Landschap Middag- Natuurgebied Het Houtwiel, Humsterland akkervogelgebied Doorkruising strand en duin Ingebracht vanuit omgeving: Schiermonnikoog vermijd bolakkers Visserij Natuurgebied Het Rif (artikel 2.5) 5 Eemshaven west (circa 113 km) Doorkruising strand en duin Schiermonnikoog 5 5 Schiermonnikoog Landbouwgrond (verzilting) 5 Buren Ballum Nes Windturbines (veiligheid) Hollum Oudeschip# Friesland Hefswal Groningen Hoogspanningsstation Visserij Uithuizen Kaakhorn Eemshaven Lauwersoog Usquert Oosterend Westernieland Wierum Paesens Zijldijk Nes Hoorn Warffum Zandeweer Spijk Lies Den Kruisweg Molenrij Bierum Formerum Andel Eppenhuizen Losdorp Midsland Ternaard Baaiduinen Oosternijkerk Oostmahorn Godlinze Anjum Garsthuizen Hantumhuizen Morra Rasquert Kantens 't Zandt Holwerd Eenrum Baflo Hantum Niawier Leens Wehe-Den-Hoorn
    [Show full text]
  • Watersport in Fryslân
    2019 Watersport in Fryslân Tips voor varen op het Friese water Inhoudsopgave Welkom in een Europees topgebied Het toerisme zit in de lift. Vorig jaar hadden we een prachtige zomer en Welkom in een Europees topgebied 3 kende Nederland de grootste groei in het toerisme van de afgelopen tien jaar. In Fryslân zorgde Culturele Hoofdstad voor extra drukte. Niet alleen Friese infra: de feiten 4 vanwege de vele extra activiteiten, ook vanwege nieuwe bestemmingen. Varend visitekaartje jubileert 5 Zo zijn de fonteinen in de elf Friese steden ware publiekstrekkers. Ook het Fryslân Wetterlân 7 nieuwe bezoekerscentrum op de Afsluitdijk krijgt dagelijks meer aanloop Wateragenda 8 dan verwacht. Bruggen en sluizen 12 Uit de ervaring van andere Culturele Hoofdsteden blijkt dat de drukte in de Samen veilig varen 13 eerste jaren na zo’n feestelijke jaar aanhoudt. We willen hier dat het ook De Afsluitdijk 16 daarna niet afneemt. Want in Fryslân is genoeg te zien dat blijft boeien. Verkeersborden 18 Niet voor niets kreeg onze provincie vorig jaar van Lonely Planet een derde Sportvissen in Fryslân 19 plaats toebedeeld op de lijst van Europese bestemmingen die je niet mag Toezicht op het water 20 missen. Vanzelfsprekend prees de reisgids Fryslân als aantrekkelijk water- sportgebied. Varen door Fryslân 23 Elektrisch varen 26 Onze provincie heeft het voordeel dat er ondanks de toenemende drukte Recreatieschap Marrekrite 28 genoeg ruimte voor iedereen blijft. Als terugkerende watersporter weet u dat natuurlijk al. Als nieuwkomer in onze provincie gaat u dit meemaken. Vogelrustgebied 30 Holwerd aan Zee 32 Namens alle Friezen wens ik u een aangename tijd in Fryslân.
    [Show full text]
  • Het Slatten Van De Dokkumer Ee
    Een zestiende eeuws bestek Het slatten van de Dokkumer Ee Een gewichtig gezelschap bevond zich op 1 juni 1562 aan de Dokkumer Ee iets ten zuiden van Bartlehiem bij Petterhuis aan de uitmonding van de Wurge. Daar deden de bovengenoemde leden van het Leeuwarder stadsbestuur hun beklag bij Anthonius Delvaille, raadsheer in het Hof van Friesland. Meindert Schroor Delvaille was in de herfst van 1561 laten wachten. zijn water niet langer in westwaartse rich- door het Hof van Friesland, het hoogste Eerder op die eerste juni 1562 was Delvaille ting kwijt. De waterstaatkundige zorg in dit rechtscollege in dat gewest, beiast met het met een stel landmeters en graafmeesters deel van Oostergo was in eerste instantie de toezicht op het slatten {uitdiepen, uitbag- (opzichters) de Ee langs geweest, waarbij verantwoordelijkheid van de aangrenzende geren) van de Dokkumer Ee. 'Ten selven men was begonnen bij de Tiessematille, de delen of grietenijen, daartoe verenigd in het daeghe syn gecompareert Jacob Sybrandts latere Verwersbrug of Kiepeloop. Een jonger zogeheten Leppaverbond, dat gaandeweg ende Tierck Walles schepens der Stede zusje van deze brug kruist nog altijd de van een rechtsinstelling tot een waterstaat- Leuwarden ende Focke Eysma raetsman Leeuwarder stadsgracht bij de Hoekstersin- kundige organisatie evolueerde. De Leppa ende Jan Jacobsz van de geswooren gel. Het eerste dee! van het protocol is het onderhield de gelijknamige zijl die ten zui- gemeente ende hebben heur gevonden by verslag van de opmetingen en 'proefborin- den van Raard in de zeedijk lag. De invloed my Commissaris by Petterhuys aen Berle- gen' die Delvaille c.s. langs de Ee tussen van de zee strekte zich namelijk - voordat in hemer olde meer daeraen leggende soe sy Leeuwarden en Bartlehiem hadden verricht.
    [Show full text]
  • Integrale Effectenanalyse Voor Tracé Burgum Midden En West
    Ten Noorden van de Waddeneilanden Tracéalternatief Burgum midden Schiermonnikoog M t s id e d w e - n n e d Buren id Nes M Ameland M Paesens i d d Nes e n Ternaard Oosternijkerk Anjum Morra Holwerd Niawier Hantum Metslawier Noardeast-Fryslân Blija Brantgum Ferwerd Oostrum Ee Raard n Dokkum e Genum d Marrum d i M e k e o Hallum h d a Wanswerd Wouterswoude a W Rinsumageest Driesum Birdaard Oude Hijum Westergeest Leije Stationslocatiealternatief Dantumadiel Oudwoude Twijzelerheide Veenwouden Bartlehiem Triemen Oudkerk Stiens Twijzel Zwagerveen Zevenhuizen Tytsjerksteradiel Roodkerk Zwaagwesteinde Zandbulten Britsum Oenkerk Wijns Tracé Burgum middenTen Noorden vaenn de W admidden-westdeneilanden Tracéalternatief Burgum midden Zwagerbosch Cornjum Noordbergum Giekerk Ongunstige hydrodynamische M Twijzelerheide i Wedzeburen omstandigheden en navigeerbaarheid Giekerkerhoek d d e Schiermonnikoog e k M n Jelsum t s id e e d w e - n Twijzel o Leeuwarden n Stikstofdepositie op Natura 2000 e d h Buren id Nes M d Ameland a a Lekkum Eestrum Achtkarspelen W Rijperkerk Aantasting coulisselandschap 800Q +u 5a EURtreb miljoenras Hardegarijp Opnieuw ingreep in jonge aanplant M Paesens i Kootstertille Marssum d (landschapsherstel) Centrale As d Nes Eestrum e n 0 625 1.250 Tiet2.j5e00 rmk Ternaard Oosternijkerk Anjum Morra Drogeham Holwerd Niawier Leeuwarden Hantum Metslawier Noardeast-Fryslân Deinum Blija Brantgum Bergum Ferwerd Effect op grondwaterbeschermingsgebied Oostrum Ee Hoogzand Raard n Dokkum e Genum d Marrum d i M e k e 800 EUR miljoen o Hallum
    [Show full text]
  • Watergebiedsplan Ferwerderadiel – Leeuwarderadeel Wetterskip Fryslân Postbus 36 | 8900 AA Leeuwarden | Tel.: 058 - 292 22 22 |
    Watergebiedsplan Ferwerderadiel – Leeuwarderadeel Wetterskip Fryslân Postbus 36 | 8900 AA Leeuwarden | tel.: 058 - 292 22 22 | www.wetterskipfryslan.nl Blije Boatebuorren Farebuorren Ferwert Hegebeintum Westernijtsjerk Lichtaard Marrum Ginnum Reitsum Jannum Vijfhuizen Jislum Hallumerhoek Hallum Wânswert Watergebiedsplan Burdaard Ferwerderadiel-Leeuwarderadeel Hijum Alde Leie Tergrêft Feinsum Bartlehiem Stiens Tichelwurk Britsum Koarnjum 't Haantje Jelsum Vierhuis november 2011 CoLofon Dit is een uitgave van Wetterskip fryslân Postbus 36 8900 AA Leeuwarden Telefoon (058) 292 2222 BezoekaDres: Harlingerstraatweg 113 8914 AZ Leeuwarden www.wetterskipfryslan.nl opgesteld i.s.m. project Watergebiedsplan-projecten (P. .8112001) geBieD Ferwerderadiel - Leeuwarderadeel status Definitief contactpersoon Wetterskip fryslân Libbe Zijlstra (projectleider) Postbus 36 8900 AA Leeuwarden (058) 292 2222 [email protected] FotograFie Libbe Zijlstra regie/reDactie Wetterskip fryslân Cluster Plannen Cluster Communicatie uitgave 2011 Foto 1. Farebuorren 2 35 Waarom een Watergebiedsplan? In het Waterhuishoudingsplan en Waterbeheerplan 2010-2015 hebben de provincie Fryslân en Wetterskip Fryslân afspraken gemaakt over de voorbereiding en vaststelling van het gewenste peilbeheer en overige wateropgaven. Om dit te realiseren worden voor het totale beheergebied van Wetterskip Fryslân 19 watergebiedsplannen opgesteld. Deze plannen gaan over het landelijke gebied inclusief de verspreide bebouwing en geven een onderbouwing voor het gewenste peilbeheer
    [Show full text]
  • Masterplan Opvaarten Noordoost Fryslân Inhoudsopgave
    Masterplan Opvaarten Noordoost Fryslân Inhoudsopgave H1 INLEIDING 3 H2 OPVAARTEN IN DE AANDACHT 4 H3 OPVAARTEN PASSEND BIJ BELEID EN AMBITIES BREDE WELVAART 10 H4 LOKALE DYNAMIEK, BELANG & KOPPELKANSEN 13 H1 Inleiding H5 VISIE EN DOEL 21 Voor u ligt het masterplan van de opvaarten in die de aanleiding is voor dit totaalplan. Het gaat H6 TOTAALOVERZICHT EN UITWERKINGEN DEELGEBIEDEN 23 Noordoost Fryslân. niet om op zich zichzelf staande losse initiatieven Het is niet het initiatief van een bevlogen voor het verdiepen of verbreden van vaarwater, 1. HALLUM - ALDE LEIJE 27 ambtenaar, een ambitieuze bestuurder of een het verhogen van een brug of het in ere herstellen 2. FERWERT - HEGEBEINTUM 30 gedreven cultuurhistorische instantie. van een historisch haventje. De op- en trekvaarten Het is de sterke lokale betrokkenheid en inzet staan in relatie met elkaar en zijn een belangrijk 3. HOLWERD - RAARD 34 van de streek voor verbeteren van haar omgeving deel van het DNA van dit deel van Friesland. 4. WIERUM - TERNAARD 37 Het belang gaat tevens verder dan het bootje dat de kosten. Het behelst nog geen gedetailleerd plan van 5. ANJUM - MORRA 41 er doorheen kan varen. Water brengt dynamiek en aanpak of haalbaarheid of exacte inventarisatie per traject. 6. OOSTRUM - DOKKUM 44 levendigheid en maakt een omgeving afwisselend en Het betreft ook geen projectplan met het doel alles in aantrekkelijk. De samenhang van het stelsel van op- en één keer op te pakken en uit te voeren. Het heeft wel als 7. TUSSEN LAUWERS EN DE SWEMMER 47 trekvaarten vormt de rode draad door het cultuur- doel om het belang en het totaal overzichtelijk bij elkaar 8.
    [Show full text]
  • Ontgonnen Verleden
    Ontgonnen Verleden Regiobeschrijvingen provincie Friesland Adriaan Haartsen Directie Kennis, juni 2009 © 2009 Directie Kennis, Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Rapport DK nr. 2009/dk116-B Ede, 2009 Teksten mogen alleen worden overgenomen met bronvermelding. Deze uitgave kan schriftelijk of per e-mail worden besteld bij de directie Kennis onder vermelding van code 2009/dk116-B en het aantal exemplaren. Oplage 50 exemplaren Auteur Bureau Lantschap Samenstelling Eduard van Beusekom, Bart Looise, Annette Gravendeel, Janny Beumer Ontwerp omslag Cor Kruft Druk Ministerie van LNV, directie IFZ/Bedrijfsuitgeverij Productie Directie Kennis Bedrijfsvoering/Publicatiezaken Bezoekadres : Horapark, Bennekomseweg 41 Postadres : Postbus 482, 6710 BL Ede Telefoon : 0318 822500 Fax : 0318 822550 E-mail : [email protected] Voorwoord In de deelrapporten van de studie Ontgonnen Verleden dwaalt u door de historisch- geografische catacomben van de twaalf provincies in Nederland. Dat klinkt duister en kil en riekt naar spinnenwebben en vochtig beschimmelde hoekjes. Maar dat pakt anders uit. Deze uitgave, samengesteld uit twaalf delen, biedt de meer dan gemiddeld geïnteresseerde, verhelderende kaartjes, duidelijke teksten en foto’s van de historisch- geografische regio’s van Nederland. Zo geeft het een compleet beeld van Nederland anno toen, nu en de tijd die daar tussen zit. De hoofdstukken over de deelgebieden/regio’s schetsen in het kort een karakteristiek per gebied. De cultuurhistorische blikvangers worden gepresenteerd. Voor de fijnproevers volgt hierna een nadere uiteenzetting. De ontwikkeling van het landschap, de bodem en het reliëf, en de bewoningsgeschiedenis worden in beeld gebracht. Het gaat over de ligging van dorpen en steden, de verkavelingsvormen in het agrarisch land, de loop van wegen, kanalen en spoorlijnen, dijkenpatronen, waterlopen, defensielinies met fortificaties.
    [Show full text]
  • Tracé Burgum Oostten Noorden Van De Waddeneilanden Tracéalternatief Burgum Oost
    Ten Noorden van de Waddeneilanden Tracéalternatief Burgum oost O o s t Schiermonnikoog Schiermonnikoog Buren Ameland O o s t Wierum Paesens Nes G F r Het r o i e n Hogeland s i n l a g Ternaard n e d Oosternijkerk n t s Anjum o Hantumhuizen O Holwerd Hantum Niawier Noardeast-Fryslân Blija Brantgum Ferwerd Ee Raard Genum Dokkum Marrum Engwierum Hallum t s Wanswerd o Stationslocatiealternatief O Twijzelerheide Veenwouden Rinsumageest Birdaard Westergeest Damwoude TwiDjzaenl tumadiel Oudwoude Zevenhuizen Kollum Bartlehiem Triemen Tracé Burgum oostTen Noorden van de Waddeneilanden Tracéalternatief Burgum oost O o Oudkerk s t Noordbergum Zwagerveen Ongunstige hydrodynamische omstandigheden en navigeerbaarheid Roodkerk Zwaagwesteinde Zandbulten Britsum Molenend Schiermonnikoog Wijns Buitenpost Doorsnijding kwelders Friese kust Schiermonnikoog Zwagerbosch Cornjum Eestrum Aantasting natuurwaarden kwelders Friese kust Buren Giekerk O Twijzelerheide Ameland o Wedzeburen Giekerkerhoek s O t o s Leeuwarden t VermijdenJelsu bolakkersm Achtkarspelen Tytsjerksteradiel Twijzel 0 625 1.250 2.500 m Lekkum Wierum Paesens Aantasting coulisselandschap Rijperkerk Nes G F r Het r o i Quatrebraesn Hogeland s i n l a g Ternaard n e d Hardegarijp n Oosternijkerk Augustinusga t s Anjum o Hantumhuizen O Holwerd Eestrum Kootstertille Hantum Niawier Tietjerk Noardeast-Fryslân Effect op grondwaterbeschermingsgebied Blija Brantgum Drogeham Ferwerd Ee Raard 800 + 25 EUR miljoen Genum Dokkum Marrum Engwierum Legenda +20 EUR miljoen extra kosten tracé Versie Concept Datum
    [Show full text]
  • Download Scans
    De archieven in Frysldn Samsom Alphen aan den Rijn DE ARCHIEVEN IN FRYSLÁN Op het omslag: `Landboek Van Martens', 16e eeuw, Rijksarchief in Friesland. OVERZICHTEN VAN DE ARCHIEVEN EN VERZAMELINGEN IN DE OPENBARE ARCHIEFBEWAARPLAATSEN IN NEDERLAND uitgegeven onder auspiciën van de Vereniging van Archivarissen in Nederland redactie: L.M.Th.L. Hustinxt F.C.J. Ketelaar H.J.H.A.G. Metselaars J.J. Temminck H. Uil DEEL XII DE ARCHIEVEN IN FRYSLÁN DE ARCHIEVEN IN FRYSLAN eindredactie: P. Nieuwland Samsom Uitgeverij bv, Alphen aan den Rijn, 1987 Dit overzicht is bijgewerkt tot 1 januari 1986. Voor deze uitgave werd financiële steun verleend door het Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur, het Provinciaal Bestuur van Fryslán, de Van Heloma Stichting, het Anjerfonds Friesland, de Pollema Tromp Stichting en de Boelstra- Olivier Stichting. Copyright © 1987 Samsom Uitgeverij, The Netherlands. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the prior permission of Samsom Uitgeverij. ISBN 90 14 03240 0 WOORD VOORAF De archieven in Frysl&n, het twaalfde deel in de serie Overzichten van de archieven en verzamelingen in de openbare archiefbewaarplaatsen in Neder- land, wijkt op een belangrijk punt af van andere delen in de serie. Ter ver- groting van de bruikbaarheid voor de onderzoeker zijn, naast de archieven en verzamelingen berustende in de archiefbewaarplaatsen van rijk, gemeen- ten en waterschappen, ook opgenomen de archieven aanwezig in de Provin- ciale Bibliotheek van Friesland, het Frysk Letterkundich Museum en Doku- mintaesjesintrum (FLMD) en het Fries Scheepvaart Museum en Sneker Oud- heidkamer.
    [Show full text]
  • Economische Vitaliteitsscan Noordoost-Fryslân 2017 Proeftuineditie || Economische Vitaliteitsscan Noordoost-Fryslân 2017
    Economische vitaliteitsscan Noordoost-Fryslân 2017 Proeftuineditie || Economische vitaliteitsscan Noordoost-Fryslân 2017 COLOFON Titel: Economische Vitaliteitsscan Noordoost-Fryslân 2017 Versie: Definitief (16 februari 2017) Auteurs: Marijn Molema, Bart Hoogeboom, Ronald Plantinga en Ben Riemersma (Fryske Akademy) M.m.v.: Menno Holkema, Marco Smulders en Meile Tamminga (provincie Fryslân, afdeling Informatievoorziening); Frits Oevering (RaboResearch). Eindredactie: Jan Ybema (Fryske Akademy) Cartografie: Rintje Hellingwerf (provincie Fryslân, afdeling Informatievoorziening) Vormgeving: Klaas Pot (provincie Fryslân) Foto omslag: Centrale As door Bouwfotografe.nl Advies: mw. K. Wierda, dhr. B. Bilker, dhr. T. Soet, mw. S. de Groot, dhr. O. Vries (begeleidingscommissie); dhr. R. van der Velde (UWV). Dit is een gezamenlijke uitgave van de provincie Fryslân en de Fryske Akademy. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt zonder vooraf- gaande schriftelijke toestemming van de uitgevers. || 2 Economische vitaliteitsscan Noordoost-Fryslân 2017 Proeftuineditie || Economische vitaliteitsscan Noordoost-Fryslân 2017 Inhoudsopgave Conclusies en beleidsimplicaties 5 Introductie 8 1. Doenersmentaliteit als basis van een onderscheidend profiel 11 1.1 Bouw en metaalnijverheid 13 1.2 Landbouw 17 1.3 Levensmiddelenindustrie 22 1.4 Recreatie & toerisme 24 2. Regionale arbeidsmarkt onder druk 28 2.1 Voorzichtig herstel van de werkgelegenheid 29 2.2 Tekort aan hoger en technisch opgeleid personeel 32 2.3 Bouwopleiding minder populair onder jongeren 35 3. Regio moet over eigen bordrand kijken 39 3.1 Omstreeks helft van bedrijfsrelaties ligt buiten de regio 39 3.2 Het forensisme is toegenomen 41 3.3 Verhuizende Noordoost-Fries blijft in de buurt 43 4. Kiezen voor de kenniseconomie 46 4.1 Aarzelende beleidsaanpassingen 46 4.2 Ondernemers-Overheid-Onderwijs: analyse van een driehoeksrelatie 50 4.3 Ideeën voor nieuwe vormen van regionaal-economisch beleid 57 Bijlagen Bijlage 1.
    [Show full text]
  • LEADER Ontwikkelingsstrategie: 'Dorpen Aan Zet' Eindversie Maart 2015 Noordoost Fryslân Gerealiseerd Door
    COLOFON LEADER Ontwikkelingsstrategie: ‘Dorpen aan zet’ Eindversie maart 2015 Noordoost Fryslân Gerealiseerd door: DE WERKGROEP EN LAG A.I. VAN NOORDOOST FRYSLÂN: Doeke Fokkema (voorzitter, wethouder Tytsjerksteradiel) Albert van der Ploeg (vicevoorzitter, wethouder Dongeradeel) Marjan Vroom (themalid natuur en landschap) Tineke de Vries (themalid landbouw) Klaas van der Ploeg (themalid MKB) Han Westerhof (themalid zorg en welzijn) PROJECTGROEP: EINDREDACTIE: Jitze Tadema (projectleider) Marijn Oud Marijn Oud (redacteur) Jitze Tadema Gerwin van Oene (adviseur) MET DANK AAN: Dorpencoördinatoren van de 6 gemeenten in Noordoost Samenwerkende partners Agenda Netwerk Noordoost Deelnemers aan de dorpenbijeenkomsten, gesprekken en interviews Contactpersonen diverse bestaande netwerken CONTACT: Streekhûs Noordoost Fryslân Florynwei 3c, 9251 MP Burgum T 0511 479213 [email protected] www.fryslan.frl/noordoost | www.dwaande.nl 1 Inhoudsopgave COLOFON .....................................................................................................................................................................................1 1. TOTSTANDKOMING ..................................................................................................................................................... 4 1.1 INLEIDING ................................................................................................................................................. 4 1.2 PROCES ......................................................................................................................................................
    [Show full text]
  • Gemeentepagina
    GEMEENTEPAGINA Voor alle inwoners van de gemeente Noardeast-Fryslân 6 februari 2019 CONTACT Postadres: Postbus 13, 9290 AA Kollum OPENBARE RAADSBIJEENKOMST: It Petear Telefonische bereikbaarheid: Tel. (0519) 29 88 88 ma t/m do: 08:30-16:30 uur vrijdag: 08:30-12:00 uur Wanneer : donderdag 7 februari 2019 om 19.30 uur Deze vergadering is ook te volgen via Streekomroep RTV WhatsApp: 06 12 08 30 46 Waar : raadszaal Kollum, Van Limburg Stirumwei 18 NOF, digitaal TV kanaal 20 bij Kabelnoord, streams op Website: www.noardeast-fryslan.nl www.rtvnof.nl of via de livestream op E-mail: [email protected] Agenda www.riednoardeast-fryslan.nl waar u ook De gemeenteraad wordt door het college bijgepraat en de stukken kunt vinden. OPENINGSTIJDEN GEMEENTEHUIZEN nader geïnformeerd over de stand van zaken betreffende Op deze locaties kunt u alleen terecht alles wat er speelt op het gebied van gaswinning in de Informatie voor burgerzaken. gehele gemeente. Voor informatie kunt u contact opnemen met de raadsgriffier, dhr. S.K. Dijkstra, Ferwert en Kollum Maandag 09:00 - 12:00 U bent van harte welkom! (0519) 29 88 77, Dinsdag 09:00 - 12:00 [email protected] Woensdag 16:00 - 19:30 Donderdag 09:00 - 12:00 Vrijdag 09:00 - 12:00 Dokkum Maandag 13:00 - 16:30 Dinsdag 13:00 - 16:30 Woensdag 13:00 - 16:30 OPENBARE RAADSBIJEENKOMSTEN: It Debat & It Beslút Donderdag 13:00 - 16:30 Vrijdag 09:00 - 12:00 19:00 - 20:30 Steeds meer zaken kunt u online regelen It Debat It Beslút via de website.
    [Show full text]