BIJLAGE 1 | ENERGIEBESPARING 90 91 BIJLAGE: AANVULLEND ONDERZOEK ENERGIEBESPARING Hoom, de landelijke coöperatie die lokale energiecoöperaties en initiatieven ondersteunt bij energiebesparing in hun regio, heeft in 2019 circa 400 Meer dan 70% van de energiecoöperaties houdt zich bezig met energiecoaches getraind. De vraag naar het opleiden van coaches neemt energiebesparing, zo bleek uit de analyse van alle coöperaties in 2018 (zie: alleen maar toe. Daarnaast zijn er ook door andere organisaties veel trainingen monitor 2018). Heel logisch vanuit de Trias Energetica gedachte. Want uitgevoerd, maar cijfers daarvan ontbreken. Ook ontstaat er meer vraag wat je niet gebruikt, hoef je ook niet op te wekken. De manier waarop een naar specifieke verdiepende trainingen bijvoorbeeld op het gebied van coöperatie invulling geeft aan energiebesparingsactiviteiten varieert van isolatie, ventilatie, gesprekstechnieken en het maken van warmtebeelden. het informeren en adviseren tot het actief begeleiden bij het uitvoeren van De verwachting is dat de behoefte aan goed opgeleide energiecoaches de energiebesparende maatregelen. Veel coöperaties zijn actief op het gebied van komende jaren sterk gaat groeien. Er zijn daarom ook meer partijen die zich informeren via de website, nieuwsbrieven en wijk- of regiobijeenkomsten. Het richten op het opleiden van energiecoaches. faciliteren van de vervolgstappen zoals het regelen en begeleiden van offerte- en uitvoeringstrajecten voor energiebesparende maatregelen wordt naar schatting door de helft van de coöperaties opgepakt. De redenen dat slechts Hoe geven coöperaties invulling aan energiebesparing? 50% dit doet zijn divers. Bijvoorbeeld vanwege een gebrek aan capaciteit en We hebben dit jaar voor het eerst aan een aantal coöperaties (leden van kennis, financiële middelen, of bedrijven in de regio die willen meewerken. Of Hoom) gevraagd om een aanvullende vragenlijst in te vullen om meer inzicht omdat coöperaties hun onafhankelijke rol willen benadrukken door juist geen te krijgen in wat er nu daadwerkelijk op het gebied van energiebesparende afspraken met bedrijven te maken. maatregelen is gerealiseerd. We hebben 48 leden benaderd en ongeveer 33 % heeft gehoor gegeven aan dit verzoek en de vragenlijst voor zover mogelijk Samenwerken aan energiebesparing ingevuld. Voor veel coöperaties blijkt het lastig om voor alle onderdelen actuele cijfers aan te leveren omdat het niet altijd wordt bijgehouden of niet Coöperatie Hoom simpel uit systemen is te halen. Hoom biedt landelijke ondersteuning aan lokale (wijk)initiatieven en energiecoöperaties. Hoom is een coöperatieve vereniging zonder Daarnaast is voor alle leden van Hoom in kaart gebracht in hoeverre ze winstoogmerk met inmiddels 25 leden uit verschillende delen van het land. invulling geven aan de energiebesparingsactiviteiten. De coöperaties Door krachtenbundeling versterken lokale coöperaties hun aanbod en richten zich in het algemeen vooral op huiseigenaren, maar een aantal kunnen ze hun ambities sneller en gemakkelijker realiseren. Hoom zorgt betrekt ook de huurders en werkt samen met woningcorporaties. De voor kennisdeling, het beschikbaar stellen van expertise, het ontwikkelen energiebesparingsactiviteiten zijn onder te verdelen in: van slimme tools en praktijkgerichte ondersteuning. Uitgangspunt is dat 1. Bewustwording en informatievoorziening lokale coöperatie een eigen aanpak volgen, in samenwerking met lokale 2. Advies aan bewoners over de mogelijkheden voor verduurzamen van hun partners en uitvoerders. En een eigen ontwikkelde klantreis die past bij de woning ambities en mogelijkheden en waarbij iedere bewoner een stapje verder 3. Begeleiding en ondersteuning van bewoners bij de uitvoering van geholpen kan worden. maatregelen Hoom leidt lokale energiecoaches op die bewoners begeleiden bij de verduurzaming van hun woonhuis, appartement en VvE. Deze Hiernaast is een overzicht gemaakt van wat de situatie is van de leden van energiecoaches inventariseren wensen, beantwoorden vragen over Hoom op het gebied van energiebesparingsactiviteiten. De coöperaties die nog maatregelen en kijken mee naar offertes van bedrijven. Het afgelopen jaar geen stappen hebben gezet om dit in te richten geven aan dit wel van plan te hebben meer dan 400 energiecoaches trainingen gevolgd bij Hoom. De zijn. doelstelling is om in 2020 meer dan 1000 energiecoaches op te leiden. LOKALE ENERGIE MONITOR 2019 - BIJLAGEN 91 92 Bewustwording en informatievoorziening 100% Van de coöperaties die zich met energiebesparing bezighouden, richt 86% zich op bewustwordingsactiviteiten. Ze informeren bewoners over het nut, de 75% noodzaak en de mogelijkheden van energiebesparing en hoe de coöperatie hen daarbij kan ondersteunen. Een aantal voorbeelden: 50% • Informatie op de eigen website met onder meer algemene tips voor Bewustwording en informatievoorziening Advies aan bewoners energiebesparend gedrag, nieuws over de laatste stand van zaken, en (website, energieloket en (coachgesprekken en/of informatiebijeenkomsten) maatwerkadvies) informatie over zonnepanelen en warmtepompen. Op de website kunnen Begeleiding bij de bewoners zich aanmelden voor diensten zoals een coachgesprek, het laten 25% uitvoering (offerte- en maken van warmtebeelden, het aanmelden voor collectieve inkoop acties, implementatietrajecten) aanmelden voor bijeenkomsten of meedoen aan buurt- en wijkinitiatieven. Nog geen energie- besparingstraject ingericht • Een verwijzing naar een regionaal energieloket op de website waarbij vaak 0% Bewustwording en informatievoorziening Advies aan bewoners Begeleiding bij de uitvoering Nog geen energiebesparingstraject ingericht ook de samenwerking met de gemeente wordt toegelicht. • Het tonen van voorbeelden van actieve bewoners op de website om inspiratie op te doen en de duurzame huizenroute onder de aandacht brengen. De kwalitatieve invulling per onderwerp is per coöperatie nogal verschillend. • Het beschikbaar stellen van energiebesparingskisten, veelal uitgerust met Dat heeft onder andere te maken met de omvang en de professionaliteit van energieverbruiksmeters en LED-lampen (vaak als gift), onder het motto: de organisatie en de financiële middelen die ze beschikbaar hebben. In de meten is weten. volgende tabel is weergegeven in hoeverre de activiteiten niet, gedeeltelijk • Het beschikbaar stellen van een warmtecamera om zelf warmtelekken op te of volledig zijn ingevuld. Gedeeltelijke invulling kan betekenen dat er wel aan sporen. bewustwording wordt gedaan maar dat de informatie op de website nog niet • Het organiseren van duurzaamheidmarkten en energiecafés. Bij dit soort volledig is en er op heel beperkte schaal bewonersbijeenkomsten worden bijeenkomsten haakt de organisator in op actuele onderwerpen die landelijk georganiseerd. Op het gebied van begeleiding bij uitvoering kan het betekenen spelen maar soms ook vooral in de regio. dat er zo af en toe collectieve inkoopacties worden gedaan, bijvoorbeeld op • Het organiseren van huiskamer- of inspiratiesessies waar bewoners het gebied van zonnepanelen, maar dat er dan voor andere onderwerpen geen ervaringen uitwisselen. begeleiding is. • Het organiseren van ‘energiepartijen’ waarbij de deelnemers, bekenden van elkaar, een boekje open doen over wat ze thuis aan energie gebruiken en ENERGIEBESPARINGSACTIVITEIT GEEN GEDEELTELIJKE VOLLEDIG wat zij als gewenste maatregelen zien. INVULLING INVULLING INVULLING • Het organiseren van Energy Battles waarbij bewoners echt aan de slag Bewustwording en informatievoorziening 14% 29% 57% moeten met energiebesparing gedurende een relatief korte periode van een maand. Coach- en adviesgesprekken 23% 43% 34% • Informeren over isolatie- en installatiebedrijven die de energiebesparende maatregelen kunnen uitvoeren. Dit vraagt een grotere inspanning van Begeleiding bij de uitvoering 52% 34% 14% de coöperatie omdat zij afspraken moeten maken over de vorm van samenwerking met de bedrijven. LOKALE ENERGIE MONITOR 2019 - BIJLAGEN 92 93 • Inloopsessies waarbij bewoners op bepaalde momenten naar een informatie Advies aan bewoners over het verduurzamen van hun woning punt kunnen komen om te sparren over de energiebesparingsmogelijkheden Uit de analyse die Hoom heeft gedaan blijkt dat 77 % van de coöperaties actief (energie daten). is op het gebied van advisering. Dit wordt vooral ingevuld met energiecoaches of energieambassadeurs die in hun vrije tijd bij bewoners thuis komen om de Uit de vragenlijsten die door leden van Hoom zijn ingevuld kwam geen woning te bekijken en de wensen en mogelijkheden tot verduurzamen van duidelijk beeld naar voren hoeveel websitebezoekers, mailcontacten en de woning bespreken. De coaches zijn hiervoor opgeleid en beschikken door telefonische contacten er zijn geweest. Dikwijls wordt dit niet bijgehouden. praktijkervaring en kennissessies over veel kennis. Het bezoek wordt door de We kunnen daardoor niet aangeven wat de reikwijdte is van de coöperatie, bewoners over het algemeen heel positief beoordeeld. Het is een unieke kans hoeveel bewoners er zijn bereikt ten opzichte van het totaal aantal bewoners om achter de voordeur te mogen kijken en de verbinding met de bewoners te dat er woont in het werkgebied van de coöperatie. Van de coöperaties die dit maken. Een aantal coaches is opgeleid om warmtebeelden te maken. Het is wel bijhouden levert dit het volgende beeld op: een aansprekend hulpmiddel om in beeld te brengen waar warmte weglekt. Voor de bewoners vormt dat vaak een extra motivatie om aan de slag te INFORMATIEKANAAL AANTAL DIE CIJFERS AANTAL / JAAR gaan. Nadeel is