Watervogels in Fryslân Nr 6. Februari 2018
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Watervogels in Fryslân provinciale nieuwsbrief maandelijkse tellingen ganzen + zwanen, watervogels & slaapplaatsen seizoen 2017/2018 nr 6. Februari 2018 Beste tellers, 7 februari 2018 Het weekend van de Midwintertelling in het binnenland (12-15 november) was redelijk. Alle dagen, afgezien van de zondag waren vooral bewolkt en op zaterdagochtend was het zicht op sommige plekken matig door lichte mist. De maandag viel grotendeels in het water door een middag vol regen. Het weekend erna leek het in de Waddenzee afzien te worden. Er werden een stevige westenwind met neerslag voorspeld, maar uiteindelijk werd het een relatief rustige dag met zowaar nog wat zon. Tijdens de tellingen werd vrijwel heel Fryslân gedekt (figuur 1). Van sommige plekken (o.a. Ameland, Schiermonnikoog, Lauwersmeer) moeten de resultaten nog komen. voorkeur aan te geven op zondag te tellen als er rust in de velden is. Hoe lijkt het nu met de aantallen? Op basis van halsbanden leek het erop dat rond de jaarwisseling nog Kolganzen vanuit Duitsland naar de Friese polders kwamen. Enkele individuen die eind december nog in Noord-Duitsland verbleven, hielden zich nu op in Midden-Fryslân. In tabel 1 staan de voorlopige aantallen. Dat laat voor de Kolgans zien dat het totaal zo’n 48.000 onder het vijftienjarige gemiddelde ligt. Het past binnen de marges van de aantallen die in de afgelopen 15 jaar zijn vastgesteld (127.000-270.000), maar is duidelijk aan de lage kant. De grootste aantallen Kolganzen werden geteld in de Lytse Súdwesthoeke (11.620) en in de veenpolders ten noorden van Aldeboarn en Nij Beets (11.280). De Toendrarietgans was opnieuw talrijker dan gemiddeld over de afgelopen 15 seizoenen. In de uiterste zuidoosthoek bij Ravenswoud en Fochteloo werden 2800 geteld. Niet ver daarvandaan hielden zich bijna 2050 op bij Makkinga en Elsloo. In het Bildt zat ook een mooi aantal van 2800 Winken. Ook de Geschoten Kolganzen bij het Botmeer (Nes, gem. H’veen), Grauwe Gans was beduidend talrijker dan gemiddeld, gevonden tijdens de ganzentelling op zaterdag 13 januari hoewel dat gemiddelde gedrukt wordt door de eerste 2018. Foto: Jan Kleefstra. jaren waarmee gerekend wordt, toen Grauwe Ganzen nog wat schaarser waren. Veruit het talrijkst was de Zwanen en ganzen in Fryslân in januari Skiere Goes in de polders ten westen van Heerenveen, Het nieuws in de vorige nieuwsbrief over de kleinere in de omgeving van Nannewiid en Easterskar (7735). aantallen zwanen en ganzen in Fryslân bleef niet Andere plekken met mooi wat ‘grauwen’ waren onopgemerkt. Omrop Fryslân, Leeuwarder Courant, omgeving Pingjum, Cornwerd en Exmorra (2342), It Friesch Dagblad en Nieuwe Oogst (van de LTO) Bûtenfjild (2276) en de Alde Feanen e.o. (2182). Ook besteedden er alle aandacht aan. Ondertussen de Grote Canadees doet lekker mee. Hiervan zaten de verleende de provincie toestemming jaarlijks 200.000 meeste in de omgeving Lindevallei (142), Rottige overwinterende ganzen af te schieten, waarop Meente (83) en Tijnje-Ulesprong (60). Vogelbescherming Nederland bekend maakte bezwaar aan te tekenen tegen dit besluit. Verschillende tellers Het aantal van 296.306 Brandganzen ligt hoger dan meldden de verstorende impact van de ganzenjacht het vijftienjarige gemiddelde, maar valt ruim binnen op de tel-zaterdagen, waardoor ganzen van hot naar de marges van de januaritotalen van de afgelopen 15 her gejaagd worden, groepen veel in de lucht zijn, wat jaar (197.000-380.000). Veruit de grootste aantallen het tellen bemoeilijkt. Steeds meer tellers lijken er de Brandganzen zaten rond Workum (55.000), gevolgd door Cornwerd-Schraard-Exmorra (26.805) en Riis- Oostvaardersplassen. Deze mannetjes bewegen zich Sondel (26.740). buiten ‘de groep’, want het gros van de ‘Akkrumer lokaeltsjes’ scharrelt nog in de buurt van het Tabel 1. Voorlopige aantallen zwanen en ganzen tijdens Sneekermeergebied rond (o.a. Abbenwier e.o.). Of de de Midwintertelling 2018 op het Friese vasteland. mannetjes zich hebben aangesloten bij buitenlandse gem. jan jan. 2018 Kolganzen en wellicht een Russische dame aan de Knobbelzwaan 3.140 4.051 haak hebben geslagen is afwachten, maar dat zou wel Kleine Zwaan 320 101 spannend zijn. Moeten ze in het voorjaar alleen wel Wilde Zwaan 330 308 een langere tocht maken, want de Russische Toendrarietgans 6.675 8.353 broedgebieden liggen een stuk verder weg dan de Kleine Rietgans 4.900 539 prachtige Terkaplester Poelen… Kolgans 177.500 129.288 Grauwe Gans 15.250 41.338 Nijsgjirrige soorten Grote Canadees 255 607 In de lijst met ‘Nijsgjirrige soorten’ vallen een paar Brandgans 265.600 296.306 Rotgans 1.570 267 soorten op die niet vaak in de lijst te vinden zijn, zoals Nijlgans 675 548 Roodhalsfuut en Zwarte Ibis. Niet moeders mooiste, maar wat vaker gemeld wordt de Muskuseend. In het ‘Akkrumer lokaeltsjes’ aan de zwier Waddengebied werden her en der Bokjes opgepest. Van de Kolganzen die we juli jl. tijdens de rui vingen Het zuidoosten laat van zich horen met diens op het Haklânshop (Terkaplester Poelen) zijn een specialiteiten Kraanvogel en Raaf. En er werden weer drietal nu op stap in den lande. Op 10 januari werd het eens Klapeksters gezien. Het lijkt erop dat die wat adulte mannetje 9A7 gezien tussen Oostwoud en minder in onze contreien te vinden zijn de laatste Wervershoof in Noord-Holland. Drie dagen later werd jaren. het jonge mannetje 9S1 (geboren in 2016) gezien nabij Meerkerk in Zuid-Holland. Op 30 januari dook een Tel ze! ander jong mannetje (9V4, ook uit 2016) op nabij de Romke Kleefstra Tabel 2. Nijsgjirrige soorten tijdens de Midwintertelling 2018 in Fryslân, incl. Waddeneilanden. Soort N Naam gebied(en) Waarnemer(s) Roodhalsfuut 1 Heerenveen, Oranjewoud Gerard Tamminga, Primo Ish-Hurwitz, Jens Tamminga Roerdomp 1 It Eilân Erik Gorter Roerdomp 1 Kraanlannen Sip Veenstra Roerdomp 1 It Swin Goasse Hylkema Roerdomp 1 Tjonger tussen Krompad en Slijkenburg Henk Ruiter Kleine Zilverreiger 1 Kroon's Polders, Vlieland Team Asadi Zwarte Ibis 1 Boornzwaag over de Wielen Anton Silvius Zwarte Zwaan 6 Noardburgum Albert Jongbloed Zwarte Zwaan 2 Steile Bank Romke Kleefstra Indische Gans 1 Deelenput Romke Kleefstra Indische Gans 1 Heerenveen, Oranjewoud Gerard Tamminga, Primo Ish-Hurwitz, Jens Tamminga Sneeuwgans 2 Noardburgum Albert Jongbloed Kleine Canadees 2 De Lauwers - Gerkesklooster Meile Tamminga Kleine Canadees 1 polder zuid van Aldeboarn Romke Kleefstra Witbuikrotgans 2 Formerum - Oosterend, Terschelling Telploeg Terschelling Muskuseend 1 Cammingaburen Jeroen Breidenbach Muskuseend 5 Heerenveen, Oranjewoud Gerard Tamminga, Primo Ish-Hurwitz, Jens Tamminga Muskuseend 1 Ouwsterhaul-Rotsterhaule Peter Schutten Muskuseend 3 Koehool - Harlingen haven binnendijks Johan Taal, Epi Mulder Kraanvogel 2 Schapepoel - Elsloo Sjouke Scholten Kraanvogel 3 Fochteloo - Tachtig Bunder Dirk Hiemstra Bokje 6 Vliehors-Oost, Vlieland Team Asadi Bokje 1 Richel Eelke-Sybren Dijkstra, Romke Kleefstra, Peter Schutten Bokje 1 Blija west buitendijks Henk Hiemstra Bokje 1 Oude Bildtpollen oost buitendijks oost Marten Sikkema, Sipke Booi Pontische Meeuw 1 Olterterp-Heidehuizen Sjouke Scholten Pontische Meeuw 6 Terschelling Telploeg Terschelling Klapekster 2 Fochteloërveen Oostelijke deel Sjouke Scholten Klapekster 1 Sintjohannesgaaster Veenpolder Sip Veenstra, Ronald Kuindersma Raaf 2 Schapepoel - Elsloo Sjouke Scholten Extra Soorten Beste tellers, 1 februari 2018 Prachtig zoals bij de afgelopen Midwintertelling door jullie gereageerd is op de oproep in de vorige nieuwsbrief om in alle telgebieden extra alert te zijn op de aanwezigheid van Reade Wikels (Torenvalken). In maar liefst 94 telgebieden werd minstens één Reade Wikel genoteerd. In totaal kwamen door de waarnemingen van ca. 85% van de tellers 231 exemplaren in de boeken. Om de aantalsontwikkeling van de Torenvalk in Fryslân te kunnen blijven volgen, herhalen we ons verzoek om bij alle maandelijkse watervogeltellingen, inclusief de ganzen en zwanentellingen, de waargenomen Torenvalken in te boeken. Dat kan naar eigen keuze per stip of als een totaal per telgebied. Het zou erg mooi zijn als je daarbij dan via de ‘Meer details?’ optie in het invoermenu ook de rubriekjes ‘Leeftijd’ ‘Geslacht’ en ‘Habitat’ benut. Smienten en Aalscholvers op de Aent Lieuwenspoel bij It Heidenskip, 12 januari 2018. Foto: Eus de Groot. Bij de Extra Soorten vielen de uitzonderlijk hoge Het ‘kleinere grut’ van de Extra Soorten aantallen van IJsgors (30) en Velduil (25) op (tabel 3). Alleen bij de Midwintertelling in 2012 is een In het telgebied waar bij de Midwintertelling 21 vergelijkbaar aantal IJsgorzen (31 tussen Oude Velduilen werden geteld, zaten volgens de teller een Bildtpollen en Westhoek) aangetroffen als dat van Epi week later zelfs 37 van die muizeneters. De Blauwe Mulder en Johan Taal bij de afgelopen Kiekendieven en Slechtvalken daarentegen waren in midwintertelling: 30 IJsgorzen tussen Koehool en duidelijk lagere aantallen aanwezig dan gemiddeld in Westhoek. Bij de overige januaritellingen vanaf 2004 januari. zijn steeds slechts enkele IJsgorzen gezien. Na magere scores van de Sneeuwgors bij de midwintertellingen in Hierna vind je een iets uitgebreidere terugblik op de 2016 en 2017 lag het totaal van 169 exemplaren nu Extra Soorten. Behalve de overzichten over januari jl., zo’n 15% boven het langjarig januarigemiddelde. Het is nu ook het overzicht van de Extra Soorten in aantal Strandleeuweriken bleef met 176 getelde december 2017 opgenomen, met de bijbehorende ongeveer 30% onder het langjarig gemiddelde. De bij telgebieden en de namen van de tellers. de afgelopen telling ingeboekte 27 IJsvogels zijn Als bonus bij deze Midwintertelling hebben m’n geheel in lijn met de aantallen van de twee medetellers en ik buitengewoon genoten van voorgaande januarimaanden (26 en 23 ex.). rustende Aalscholvers in It Heidenskip en van hun vleugels drogende soortgenoten bij Nijhuizum, met als Het ‘grotere spul’ van de Extra Soorten extra bonus minstens 15.000 (!) zwarte rakkers, die in De aantallen van 31 Blauwe Kiekendieven en 22 ‘wolken’ en in de karakteristieke lange slierten tegen Slechtvalken in de vorige telmaand zijn elk zo’n 20- de harde zuidwester in langs de Workumerwaard 25% lager dan het januarigemiddelde voor deze trokken. soorten vanaf 2004.