Haber Kanali Olgusu Ve Yayin Politikasi Ilişkisi

Home , BBC News at Five, Ben Bazen, Comedy Smart, Mehtap TV, NTV Spor, Samanyolu TV

TC.

İstanbul Üniversitesi

Sosyal Bilimler Enstitüsü

Radyo Televizyon ve Sinema Anabilim Dalı

Yüksek Lisans Tezi

HABER KANALI OLGUSU VE YAYIN

POLİTİKASI İLİŞKİSİ

Naime Çetin

2501060604

Tez Danışmanı

Prof. Dr. Neşe Kars

İSTANBUL 2009 I II Haber Kanalı Olgusu Ve Yayın Politikası İlişkisi

Naime ÇETİN

ÖZ

Televizyon yayıncılığın da tematik haber kanallarının hızla artış göstermesi ‘haber’ kavramı ve ‘televizyon haberciliği’ anlayışlarının faklılaşmasını da beraberinde getirmiştir. Bu araştırma, ‘haber kanalı’ olgusunun ne olması gerektiği ve var olanların bu oluşuma uyup uymadıklarının kaygısından yola çıkmıştır. “Haber kanalı olgusu ve yayın politikası ilişkisi” adlı bu çalışmayla, haber kanalları yöneticilerinin yayın politikaları doğrultusunda ‘haber kavramı’ içerisinde izleyiciye ne sunduğu, yayın akışları içerisinde hangi tür programlara yer verdikleri ve habere ne kadar yer ayırdıkları sorgulanmıştır. Bu amaç doğrultusunda Türkiye’de yayın yapan NTV, CNN TÜRK, SKYTURK, HABER TURK, TRT2, TGRT HABER, HABER 7 (Ülke Tv) yöneticileri ve önde gelen uluslar arası haber kanalları BBC WORLD NEWS ve CNN INTERNATIONAL yöneticileriyle ile yüz yüze veya yazılı iletişim teknikleri kullanılarak derinlemesine mülakat yapılmıştır. Medya yöneticilerinin haber anlayışları çerçevesinde haber kanallarının yayın politikaları ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Niteliksel görüşme ve niceliksel yayın akışı içerik çözümlemesi yöntemlerinin uygulandığı bu çalışmada, çalışma evreni içerisindeki haber kanallarının yayın akışları karşılaştırılarak haber kanallarında izleyiciye tüm gün boyunca hangi tür programların iletildiği tespit edilmiştir. Anahtar kelimeler: Tematik kanal, yayın politikası, haber kanalı

ABSTRACT

Understanding of the concept of thematic broadcasting brings a differentiation among understanding of ‘News’ and ‘TV Journalism’. Starting point of this study is analyzing and questioning of the News Channel Format and also interrogating major News broadcasters if they conform with the values. This study named "News channels broadcast phenomenon and policy relationship" and aimed to interrogate what kind of programmes are the News Channels offering to their audiences within the frame of their News Policy, and how much they are airing News according to their policies. And also it aimed to interrogate what are the managers’ of these channels offering to their audiences within the context of ‘News'.For this purpose, in this study face to face contacts or written communication techniques have been used for contacting with the managers of News Broadcasters in Turkey as NTV, CNN TÜRK, SKYTURK, HABER TURK, TRT2, TGRT Haber, Haber7 and with the world's leading news channels as BBC WORLD NEWS and CNN International News channel. This study aimed to determine different kinds of programmes that transmitted by News Channels to their audiences by comparing broadcast flows of News Channels with combination of qualitative and quantitative research approaches. Similarly, it intended to determine an ideal News Channel Format by comparing the news flow of the major News Broadcasters in Turkey with BBC WORLD NEWS and CNN International.

Key Words: Thematic channel, Broadcasting policy, News channel

III ÖNSÖZ

1980’li yıllardan sonra yeni iletişim teknolojileri ile birlikte tüm dünyada ekonomik, politik ve kültürel alanlarda yeni değişimler meydana gelmiştir. Bu değişimler toplumdaki birçok yapı ve kurumu etkilediği gibi medya endüstrilerini de etkilemiştir. Bu dönüşümlere paralel olarak televizyon yayıncılığı değişim göstermiş tematik kanallar yayın hayatına başlamıştır. Tematik yayıncılık haber kavramı ve televizyon haberciliği anlayışının faklılaşmasına sebep olmuştur. Haber temalı yayın yapan kanallarda zaman içerisinde haberden uzaklaşıldığı magazin ağırlıklı haber programlarının ve maç yayınlarının ön plana çıktığı gözlenmiştir. Bu durum haber kanalı olgusunun araştırılmasını gerekli kılmıştır.

Bu çalışma içerisinde uluslararası haber kanalları BCC WORLD NEWS, CNN International ve ulusal haber kanalları NTV, CNN TÜRK, HABER TURK, SKYTURK, TGRT, Haber, Haber 7 (Ülke Tv), TRT 2’nin yöneticileri ile derinlemesine mülakat yapılarak haber kanalı yayın politikaları ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Ayrıca araştırma kapsamında çalışma evreni içerisindeki haber kanallarının 31 Mart - 6 Nisan 2008 tarihleri arasındaki haftalık yayın akışları incelenerek haber kanallarının izleyiciye ne sunduğu, hangi program türlerine ağırlık verdiği ve habere ne kadar yer ayırdıkları belirlenmiştir. Bu araştırmayla haber kanalı olgusu çerçevesinde ideal haber kanalı formatı oluşturulmaya çalışılmıştır. Bu çalışma ileride yeni kurulacak tematik haber kanallarına yol gösterici olması bakımından da önem arz etmektedir.

“Haber Kanalı Olgusu ve Yayın Politikası ilişkisi” adlı tez çalışmasının hazırlanma aşamasında SKYTURK’te Haber İstihbarat şefi olarak görev yapmakta olan Sayın Cafer ÖZİLHAN, NTV ve CNN TÜRK yöneticileri ile benim adıma randevu alarak görüşmelerimi sağlamıştır. HABER TURK, TGRT Haber ve Haber 7 yöneticileri kendilerine göndermiş olduğum e-maili en kısa sürede cevaplandırarak röportaj talebimi kabul etmişler, bu çalışma için değerli vakitlerini hiç tereddüt etmeden ayırmışlardır. Görev yapmakta olduğum haber kanalının Genel Yayın Yönetmeni Serdar AKİNAN da ricamı geri çevirmeden bu

IV çalışma için hazırladığımız soruları memnuniyetle ve ciddiyetle cevaplamıştır. Yüksek lisans dönem arkadaşımız Mestinaz Gündaş mesleki ilişkilerini kullanarak TRT röportajının gerçekleştirilmesini sağlamıştır. Aynı zamanda SKYTURK’ te Belgesel Yönetmeni olarak çalışan Melek DEMİR İngiltere’de bulunduğu süre içerisinde BBC yöneticileriyle röportajları yaparak tezim için önemli verileri bana iletmiştir. Tezin tamamlanmasında büyük katkıları olan adı geçen tüm bu isimlere öncelikle yürekten teşekkürü borç bilirim.

Aynı zamanda bu tez çalışması süresince bilgi ve yardımlarını benden esirgemeyen en zor anlarında dahi hiçbir zaman geri çevirmeden her türlü desteği bana sağlayan değerli hocam ve tez danışmanım Prof. Dr. Neşe KARS’a, bilgi ve görüşlerini her zaman paylaşmaya hazır olan Doç. Dr. Ayşen AKKOR GÜL ve Doç. Dr. Battal ODABAŞ’a yürekten teşekkürlerimi sunarım. Ayrıca hazırlamış olduğum bu çalışmada bugünlere gelmemi sağlayan ve beni yüreklendiren ANNEME ve özellikle çalışmamın her aşamasında sonsuz ilgi ve desteğini benden esirgemeyen EŞİM Melikşah ÇELİK’e ve hamileliğim boyunca bu tezin en fazla stresini ve yükünü çeken yeni doğacak olan BEBEĞİME, destekleri ve bu zor anımda yanımda oldukları için binlerce kez teşekkürler...

Naime ÇETİN

İstanbul, 2009

V İÇİNDEKİLER

ÖZ III

ÖNSÖZ IV

İÇİNDEKİLER VI

TABLOLARIN LİSTESİ X

KISALTMALARIN LİSTESİ XII

GİRİŞ 1

1. TEMATİK YAYINCILIK KAVRAMI 6 1.1 Tematik Yayıncılığın Tanımı 7 1.2 Tematik Yayıncılığın Türleri 8 1.3 Uluslararası Televizyon Yayıncılığında Tematikleşme Eğilimleri 18

1.3.1 Avrupa Ülkelerinde Uluslararası Televizyon Yayıncılığında 18 Tematikleşme 1.3.2 ABD’de Uluslararası Televizyon Yayıncılığında Tematikleşme 19 1.3.3 Asya Ülkelerinde Uluslararası Televizyon Yayıncılığında Tematikleşme 22 1.4 Türkiye’de Televizyon Yayıncılığında Tematikleşme Eğilimleri 23 1.4.1 Kamusal Yayıncılık: (TRT) 23 1.4.2 Tecimsel Yayıncılık 27 1.4.3 Medyanın Değişen Yapısı 28 1.4.4 Tematik yayıncılık 31

2. TEMATİK HABER KANALLARI 34

2.1 Haber Kanalı Olgusu 34 2.1.1 Haber Kavramının Tanımı 35 2.1.2 Haber Kavramının Evrensel Değerleri 39 2.1.3 Haber Değeri ve Haber Kanalı İlişkisi 42

VI 2.1.4 Hedef Kitle ve Haber Kanalı İlişkisi 44

2.1.5 Haber Kanalı Program Türleri 50 2.1.6 Yayın Akışı Kavramı ve Haber Kanalı İlişkisi 53 2.1.7 Yayın Politikası ve Haber Kanalı İlişkisi 54

2.2 Uluslararası Haber Kanalları ve Kurumsal Yapıları 56

2.2.1 BBC WORLD NEWS Kanalı Ve Kurumsal Yapısı 56 2.2.2 CNN International Ve Kurumsal Yapısı 58 2.2.3 El Cezire Kanalı ve Kurumsal Yapısı 60 2.2.4 Fox News Channel ve Kurumsal Yapısı 62 2.2.5 Sky News Kanalı ve Kurumsal Yapısı 62 2.2.6 France 24 Kanalı ve Kurumsal Yapısı 63

2.3 Türkiye’deki Haber Kanalları ve Kurumsal Yapıları 64

2.3.1 ART Kanalı ve Kurumsal Yapısı 65 2.3.2 BUGÜN TV ve Kurumsal Yapısı 65 2.3.3 CNN TÜRK Kanalı ve Kurumsal Yapısı 65 2.3.4 HABER 6 ( 6 NEWS ) ve Kurumsal Yapısı 67 2.3.5 HABER 7 ( ÜLKE TV ) ve Kurumsal Yapısı 68 2.3.6 HABER TURK Kanalı ve Kurumsal Yapısı 68 2.3.7 HABER 24 ve Kurumsal Yapısı 69 2.3.8 KANAL A ve Kurumsal Yapısı 69 2.3.9 NTV Kanalı ve Kurumsal Yapısı 70 2.3.10 SAMANYOLU HABER ve Kurumsal Yapısı 71 2.3.11 SKYTURK Kanalı ve Kurumsal Yapısı 71 2.3.12 TGRT HABER ve Kurumsal Yapısı 72 2.3.13 TRT TÜRK ve TRT 2 Kanallarının Kurumsal Yapıları 73

VII 3. HABER KANALI ÖLÇÜTLERİ VE YAYIN POLİTİKASI İLİŞKİSİ 75

3.1 Yöneticilerin Haber Anlayışları Doğrultusunda Yayın Politikalarının 76 Belirlenmesi 3.1.1 Uluslararası ve Ulusal Haber Kanallarının Editoryal Açıdan 76 İncelenmesi 3.1.2 Uluslararası ve Ulusal Haber Kanallarının Haber 97 Değeri Ölçütleri Açısından İncelenmesi 3.1.3 Uluslararası ve Ulusal Haber Kanallarının Haber Kaynağı 111 Ve Sunumu Açısından İncelenmesi 3.2 Uluslararası ve Ulusal Haber Kanallarının Yayın Akışı Açısından 120 İncelenmesi

SONUÇ 129

KAYNAKÇA 135

EKLER 1

Ek-1 BBC WORLD NEWS Yöneticileri ile Yapılan Mülakat Metni 1

Ek-2 CNN TÜRK Genel Yayın Yönetmeni Ferhat Boratav ile 12 Yapılan Mülakat Metni Ek-3 HABERTURK Genel Yayın Yönetmeni Yardımcısı Murat İde 22 İle Yapılan Mülakat Metni Ek-4 HABER 7 Haber Dairesi Başkanı Nazmiye Yılmaz ile yapılan 29 Mülakat Metni Ek-5 Doğuş Yayın Grubu Haberden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı 35 Kemal Can ile Yapılan Mülakat Metni Ek-6 SKYTURK Genel Yayın Yönetmeni Serdar Akinan ile Yapılan 39 Mülakat Metni

VIII Ek-7 TGRT HABER Genel Yayın Yönetmeni Mehmet Soysal ile 47 Yapılan Mülakat Metni Ek-8 TRT İstanbul Haber Müdür Vekili Selver Gözüaçık ile Yapılan 58 Mülakat Metni Ek-9 CNN Internatioanal Editörü ile Yapılan Mülakat Metni 62 Ek-10 Haber Kanallarının Yayın Akışları 66

IX TABLOLARIN LİSTESİ

Tablo 1. Türkiye’deki Spor Kanalları ve Türleri 12

Tablo 2. Türkiye’de Yayın Yapan Müzik Kanalları ve Türleri 13

Tablo 3. Türkiye’deki Çocuk Kanalları ve Yayıncı Şirketler 15

Tablo 4. Türkiye’deki Belgesel Kanalları ve Türleri 17

Grafik 1. Türkiye’deki Televizyon Kuruluşlarının Sahipleri ve Oranı 30

Tablo 5. Türkiye’de Yayın Yapan Tematik Televizyonlar 33

Tablo 6. Türkiye’deki Haber Kanalları 64

Tablo 7. Haber Kanallarında Haber Bültenlerinin Biçimsel Özellikleri 78

Tablo 8. Haber Kanallarının Haber Bültenlerinin İçeriksel Özellikleri 83

Tablo 9. Editoryal Otokontrol ve Denetim Açısından Haber Kanalları 87

Tablo 10. Haber Kanallarının Haber Bültenini Kesebilme Koşulları 90

Tablo 11. Haber Kanallarında Yayınlanan Program Türleri ve Yayınlanma

Sıklığı 93

Tablo 12. Haber Kanallarında Haberin Önem Sırasını Belirleyen Faktörler 98

Tablo 13. Kamu Yararı Kavramı ve Haber Kanalı İlişkisi 101

Tablo 14. Dernek, Vakıf, Politik ve Askeri Kurumların Yayınları ve 105

Haber Kanalı İlişkisi

Tablo 15. Haber Kanalı ve Hedef Kitle İlişkisi 108

Tablo 16. Haber Kaynağı ve Haber Kanalı İlişkisi 112

X Tablo 17. Haber Kanalı ve Haber Sunumu İlişkisi 116

Tablo 18. Haberin Nesnelliğini Etkileyen Etmenler ve Haber Kanalı

İlişkisi 118

Tablo 19. Haber Kanallarının Gün İçerisindeki Haber Bülteni Oranları 122

(31 Mart 2008)

Tablo 20. Haber Kanallarının Haftalık Haber Oranları 124

Tablo 21. Haber Kanallarında Yayınlanan Program Türleri ve Oranları 126

XI KISALTMALAR

AA: Anadolu Ajansı,

AB: Avrupa Birliği

ABD: Amerika Birleşik Devletleri

ABC: American Broadcasting Company

AFP: Agence France Presse

AKAJANS: Akdeniz Haber Ajansı

AP: American Associated Press

ART : Avrasya TV

ARAPSAT: Arab Satellite Communications Association

BBC: British Broadcasting Corperation

BJK: Beşiktaş Jimnastik Kulubü

BRT: Birleşik Radyo Televizyon

CNN: Cable News Network

CBS: Colombia Broadcasting System

DPA: Deutsche Presse Agentur

FB: Fenerbahçe

GAP: Güneydoğu Anadolu Projesi

GS: Galatasaray

HHA: Hürriyet Haber Ajansı

İ.T.Ü: İstanbul Teknik Üniversitesi

XII MTV: Musıc Televısıon

NTV: Nergis Televizyonu

NBC: National Broadcasting Company

NBA: National Basketball Association

PTT: Posta Telgraf Telefon

RTÜK: Radyo Televizyon Üst Kurulu

TRT: Türkiye Radyo Televizyon Kurumu

TV: Televizyon

TMSF: Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu

TBMM: Türkiye Büyük Millet Meclisi

TJK: Türkiye Jokey Kulubü

TSM: Türk Sanat Müziği

THM: Türk Halk Müziği

UBA: Ulusal Basın Ajansı

UPI: United Press International

XIII GİRİŞ

Günümüzde en doğru, hızlı, güvenilir ve habere ulaşmada en etkili kitle haberleşme araçlarından biri televizyondur. Milyonlarca insan dünyada olan tüm gelişmeleri televizyon aracılığıyla öğrenebilmektedir. Özellikle televizyon haberleri, insanların ulusal ve uluslararası arenada yaşanan olayları algılamasında ve anlamlandırmasında çok etkili ve önemli bir kültürel üründür. Televizyon haberleri, televizyonun görsel gücünün yayında hızlı ve güncel olması nedeniyle geniş izleyici kitlesi oluşturmuş, televizyon programları arasında en çok tercih edilenlerin başında gelmiştir. Uydu yayıncılığı ve dijital yayıncılığın gelişmesiyle elektronik yayıncılığın sınırları gelişmiş ve uluslararası bilgi ve enformasyon akışı hızla yayılmıştır. Tüm bu yeniliklerle birlikte televizyon yayıncılığı yapılanmasında yeni değişimler görülmüştür.

Teknolojik gelişmelere paralel olarak 1980’li yıllarda tüm dünyada ekonomik, politik ve kültürel alanlarda yaşanan değişimler toplumdaki birçok yapıyı etkilediği gibi medya endüstrilerini de etkilemiştir. Bu değişimin Türkiye’ye yansımaları 1990’lı yıllardan günümüze medya sektörü dışındaki holdinglerin bu sektördeki varlıklarını ve güçlerini pekiştirmeleriyle kendini göstermiştir. Yazılı ve elektronik yayıncılık alanında sahiplik yapısı değişmiş ve birkaç şirketin egemen olduğu, tekelleşmiş bir medya endüstrisi oluşmuştur. Yayıncılıkta sahiplik yapısının değişmesi, gazetecilikle ilgisi olmayan holding sahiplerinin medya patronu olmaları ve gittikçe artan rekabet ortamı televizyon yayıncılığının giderek ticarileşmesine neden olmuştur. Bu durum ulusal, bölgesel ve yerel alanda birçok ülkede haber kanallarının artış göstermesine neden olmuştur. Televizyon haberciliğinin kar getiren bir sektör halini almaya başlaması, medya sahiplerini bu alana yatırım yapmaya yöneltmiştir. Yeni iletişim teknolojilerinin getirdiği kolaylıklar da bu durumu desteklemiştir.

1993 yılında Nergis Holding tarafından Türkiye’nin ilk haber kanalı NTV’nin kurulması ve 1999 yılında Doğan Holding ile CNN International’in ortaklaşa kurduğu CNN TÜRK, ardından Ciner Holding’in sahibi olduğu HABER TURK kanalının açılması, Çukurova Holding’in kurduğu SKYTURK haber kanalının yayın

1 hayatına başlaması, İhlas Holding’e ait TGRT Haber’in kurulması ve HABER 7, gibi birçok haber televizyonun daha yayın hayatına başlaması bu değişimin Türkiye’deki yansımaları olarak gösterilebilir.

Problem:

Haber kanalı sayısının her geçen gün artması ve ticari kaygılar nedeniyle televizyon programlarının içinde yer alan reyting olgusu, televizyon haberlerinin içeriğini hatta zaman içerisinde tematik haber kanalların yayın politikalarından sapmalarına neden olmuştur. Haber kanallarının prime time kuşağında magazin unsurlarının ağırlık kazandığı yeni program formatlarının yayınlanmaya başlaması, talk showların giderek artış göstermesi, habere ayrılması gereken zamanı maç yayınlarının alması izleyicinin ekranda haber bulamamaktan şikayet etmesine ve kamuoyunda eleştirilmesine sebep olmuş, bu durum haber kanalı olgusunun tartışılmasını beraberinde getirmiştir.

Asıl işi haber vermek olan haber kanallarının yayın politikalarında yaptıkları bu değişiklikler haber kanalı olgusunun sorgulanmasını ve araştırılmasını gerekli kılmıştır. Bu durum “haber kanalı olgusu ve yayın politikası ilişkisi” adı altında tez çalışmasının konusunu oluşturmasına sebep olmuştur. Türk kamuoyuna yayın yapan haber kanallarının ticarileşme ve artan rekabetin etkisiyle izleyiciye yeteri kadar haber veremediği varsayımından yola çıkarak böyle bir çalışmanın hazırlanmasına gerek duyulmuştur.

Önem:

Araştırma sonucunda çalışma evreni içerisindeki haber yayıncılığı yapan kanalların, haber kanalı anlayışından uzaklaşıp uzaklaşmadığı tespit edilecek ve yayın politikalarının haber kanalı olgusuna etkileri belirlenecektir. Araştırma sektördeki ya da yeni kurulacak olan haber kanallarına yol gösterici olması bakımından da ayrıca önem arz etmektedir.

2 Amaç:

Bu tez çalışmasının amacı izlediğimiz tematik haber kanallarının yöneticilerinin tarafından biçimlenen yayın politikalarının haber kanalı olgusunu nasıl etkilediğini belirlemek ve yayın akışları doğrultusunda haber yayıncılığı yapan televizyon kanallarının hangi tür programları izleyiciye sunduklarını ve habere ne kadar yer ayırdıklarını ortaya koymaktır. Bu amaç çerçevesinde şu sorulara cevap aranacaktır:

- Teknolojik gelişmeler ve ticarileşmenin haber kanallarının yöneticileri tarafından oluşturulan yayın politikalarına etkileri ne olmuştur?

- Haber kanalları izleyiciye ne kadar haber vermektedir?

- Türk kamuoyuna yayın yapan haber kanalları, uluslararası haber kanallarına oranla izleyiciye ne kadar haber vermektedir?

- Haber kanalları yayın politikaları doğrultusunda izleyiciye hangi tür programları sunmaktadır?

Sınırlılıklar:

Araştırmanın çalışma evreni Türkiye’de tematik haber yayıncılığı yapan ilk haber kanalı NTV, Türkiye’nin en geniş medya organizasyonlarına sahip Doğan grubunun bünyesinde yer alan haber kanalı CNN TÜRK, Çukurova grubunun bir temsilcisi olarak SKYTURK, Ciner Grubunu kuruluşlarından HABER TURK, muhafazakâr yayıncılık anlayışları ile bilinen İhlas Holding’in haber kanalı TGRT Haber, HABER 7 televizyonları ve kamu televizyonu TRT 2’den oluşan Türkiye’den 6 tecimsel haber kanalı ve 1 kamu televizyonu ile ilk tecimsel uluslararası haber kanalı CNN International ve kamu yayıncılığı yapan köklü geçmişe sahip uluslararası haber kanalı BBC WORLD NEWS ile sınırlandırılmıştır. Araştırma evreni içerisinde bu kanalların seçilmesi, söz konusu haber kanallarının sahiplikten kaynaklanan özellikleri, ulusal ya da uluslararası alanda faaliyet göstermeleri, kamu yayıncılığı veya tecimsel yayıncılık anlayışını benimsemeleri gibi haber kanallarının kurumsal yapılarına ilişkin özellikleri dolayısıyla farklı yayın politikalarını benimsemeleri ve farklı hedef kitlelerine hitap etmeleri bakımından taşıdıkları

3 önemden kaynaklanmaktadır. Ancak bu çalışmaya başladığımız andan itibaren çalışma evreni içerisindeki haber kanallarında birtakım değişiklikler yaşanmıştır. HABER 7 adıyla yayınlarını sürdüren kanal, ÜLKE TV olarak faaliyet göstermeye başlamıştır. TRT kurumunda haber ağırlıklı yayın politikası izleyen tek kanal olarak TRT 2 araştırma kapsamında tercih edilmiş, ancak 2009 yılında TRT’nin haber kanalı TRT TÜRK kurulmuştur.

Çalışma sözkonusu haber kanallarıyla sınırlandırılmış olup haber kanallarının yayın akışları ” rastgale örneklem” yoluyla tespit edişmiştir. Dolayısıyla araştırma kapsamında 31 Mart - 6 Nisan 2008 tarihleri arasındaki haftalık yayın akışları esas alınacaktır.

Yöntem:

Haber kanalı yayın politikalarının haber kanalı olgusu üzerindeki etkilerinin araştırıldığı çalışmada niceliksel ve niteliksel içerik analizi yöntemleri ikisi de kullanılacaktır.

Çalışmanın amacı çerçevesinde çalışmanın birinci bölümünde tematik yayıncılık kavramına açıklık getirilmeye çalışacak olup Dünyada ve Türkiye’de tematik yayıncılığın tarihi gelişimine yer verilecektir.

İkinci bölümde ise, haber kavramı ve haber kanalı olgusu tartışılacak ve haber kavramının evrensel değerleri, bu değerlerin haber kanallarının işlevleriyle bağlantısı ve haber kanalı hedef kitle ilişkisi ve haber kanalı program türleri araştırılacaktır. Tez çalışmasının birinci ve ikinci bölümünü oluşturan kuramsal çerçeve, literatür taraması yönteminden faydalanarak oluşturulmaya çalışılacaktır. Birinci ve ikinci bölümlerin çalışmanın merkezini oluşturacak üçüncü bölüme kuramsal çerçeve sağlayabileceği düşünülmektedir.

Çalışmanın üçüncü ve son bölümde ise tez kapsamını içerisinde yer alan uluslararası haber kanalları BBC WORLD NEWS ve CNN International ve TRT 2, NTV, CNN TÜRK, SKYTURK, HABER TURK, TGRT Haber, HABER 7 haber kanallarının yayın politikaları ve buna bağlı olarak yayın akışları değerlendirilmeye çalışılacaktır.

4 Araştırma evreni içerisinde yer alan haber kanalı yöneticileri ile yüz yüze görüşmeler yapılmış ulaşılamayanlara ise yazılı iletişim teknikleri kullanılarak daha önceden belirlenmiş sormaca formunda bir metin sunulmuş ve derinlemesine mülakat yapılmıştır. Yöneticilerin mülakatlarda verdikleri cevaplar niteliksel içerik analizi ile değerlendirilerek haber kanallarının yayın politikaları belirlenecek ve yöneticilerin uygulamaya koyduğu haber kanalı olgusu ortaya çıkarılmaya çalışılacaktır. Çalışmanın son bölümünde ayrıca haber kanallarının yayın akışları niceliksel içerik çözümlemesi yöntemi ile incelenecektir. Örneklem olarak “rastgele örneklem” yoluyla 31 Mart - 6 Nisan 2008 tarihleri arasındaki haftalık yayın akışları ele alınacaktır. Çalışma evreni içerinde yer alan haber kanallarının izleyiciye hangi tür programları sunduklarını ve habere ne kadar yer ayırdıklarını belirlenmeye çalışılacaktır.

5 BİRİNCİ BÖLÜM: TEMATİK YAYINCILIK KAVRAMI Tüm dünyada televizyon yayıncılığı kamusal yayıncılık ve tecimsel yayıncılıkla başlamıştır. Önceleri bu kanalları yönetenler izleyicilerin hangi saatte, neyi izlemesi gerektiğine karar veriyorlardı. Ancak tüketim toplumu tüm sektörleri etkilediği gibi medya sektörünü de etkilemiş ve değişik istekleri beraberinde getirmiştir. Yaşam temposunun artmasıyla birlikte sosyal aktivitelere ayrılan zaman azalmış, bu da izleyicileri daha seçici olmaya itmiştir. İzleyici artık büyük kanalların kendisine sunduğu programları izlemek yerine doğrudan ilgi alanına yönelmeyi tercih etmektedir. Bu ihtiyaç, televizyonların hızla uzmanlaşmasına ve beraberinde tematik kanalların yayın hayatına başlamasına sebep olmuştur.

Televizyon alanında tematikleşme eğilimi önce ulusal düzeyde başlamıştır. ABD’de 1980’li yıların başında üç tematik televizyon yayın hayatına girmiştir. ESPN Spor, C-SPAN haber, NICKELODEON çocuk temalarında uzmanlaşmış ulusal birer televizyon kanalı olarak tematik televizyonculuğun öncüsü olmuşlardır. Bunları müzik televizyonu MTV ve haber televizyonu CNN takip etmiştir. 1

1987 yılında MTV‘in iki İngiliz kuruluş (British Telcom ve Maxwell Communications) ile yaptığı ortaklık sonucu MTV-EUROPE televizyonunun kurulmasıyla tematik televizyonculuk uluslararası boyut kazanmıştır. Daha sonra ABD’deki ulusal haber televizyonu CNN, CNN -1 adıyla uluslararası yayına başlamıştır ve bunu diğer tematik televizyonlar takip etmiştir.2

Türkiye’de ise tematik televizyonculuğun ilk uygulaması ilk özel televizyon STAR TV’nin de sahibi olan Uzan Grubunun müzik kanalı Kral TV’yi kurmasıyla gerçekleşmiştir. 1990’lı yılların sonlarına doğru özel ilgi ve uzmanlık alanlarına yönelik olan bu kanallara ilgi giderek artmış, çok sayıda tematik televizyon yayın hayatına atılmıştır. Türkiye’nin ilk müzik televizyonu KRAL TV olurken, ilk haber

1 Youn Sug-Min,Program Type Preference and Program Choice in Multichannel Stitution, Journal of Broadcasting and Electronic Media, 1994, C. 38, N.4, 465-475 2 http://www.akdeniz.edu.tr/iletisim/dergi/sayi1celikcan.html, 24 Nisan 2009

6 kanalı NTV, ilk spor kanalı SUPERSPORT, ilk belgesel kanalı İZ TV ve ilk çocuk kanalı NİCELODEON olmuştur.

1.1 Tematik Yayıncılığın Tanımı

Tematik kelimesi Fransızca “thematique” kelimesinden türemiştir. “Belli bir konuya ilişkin” anlamını taşıyan, bir sıfattır. Tematik kanal, 3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun’da haber, belgesel, spor, müzik ve benzeri türlerde olmak üzere yalnızca belli bir konuda yayın yapan kanal olarak ifade edilmektedir. 3

Tematik televizyonlar belirli bir konu ve buna bağlı olarak belirli bir izleyici kümesi üzerinde uzmanlaşmış olurlar. Bu nedenle de uzman ya da uzmanlaşmış televizyon olarak adlandırılırlar. Dolayısıyla tematik televizyon genel içinden seçilmiş ve ortak özelliklere sahip sınırlı bir hedef kitleye sahiptir ve bu sınırlı hedef kitlenin ortak ilgi alanları ile yayın içeriğini belirler. 4

Tematik yayıncılıkta hedef kitlenin ilgi alanına girebilecek program formatları yayın akışının hazırlanmasında önemli rol oynamaktadır. Program içerikleri ve yayın saati tamamen hedef kitlenin özellikleri göz önüne alınarak şekillenmektedir. Ayrıca tematik televizyonlar belirli bir hedef kitleye sahip olması dolayısıyla reklam verenler açısından kamu ve tecimsel televizyonlara göre daha cazip bir araç durumundadır. Tematik televizyonların reklam verenlere, müşteri olarak farklı özelliklere sahip genel izleyici kitlesi yerine benzer özelliklere sahip daha küçük bir izleyici kitlesine doğrudan ürününü ve hizmetini sunması ve satın alma kararının alınması açısından diğer televizyonlara göre daha etkili olduğunu söylemek mümkündür. Örneğin bir çocuk kanalında çocukların ve ailelerin tercih edebileceği mama, oyuncak, bebek bezi gibi ürünler, ekonomi kanalında işadamlarına yönelik araba, bilgisayar, kamera gibi teknolojik ürünler doğrudan hedef kitlesiyle bulaşabilmektedir.

3 http://www.rtuk.org.tr, 02 Aralık 2007 4 http://www.akdeniz.edu.tr/iletisim/dergi/sayi1celikcan.html, 24 Nisan 2009

7 Yayın içeriği ve hedef kitlesini göz önüne alarak tematik televizyonları sınırlı bir hedef kitleye sahip, genel izleyici yerine özel izleyici gruplarına yönelen, haber, belgesel, spor, müzik ve benzeri türlerde olmak üzere yalnızca belli bir konuda yayın yapan uzmanlaşmış televizyonlar olarak tanımlamak mümkündür.

Gerek uluslararası gerekse ulusal televizyon yayıncılığına baktığımızda medya alanında giderek güçlenen bir tematikleşme eğilimi olduğunu söylemek mümkündür. Basından radyoya, televizyondan sinemaya kadar bütün medya türleri “herkes” yerine, seçilmiş gruplara yönelmekte ve bu kanallar seçilen grupların beklentilerine, isteklerine uygun özel konularda uzmanlaşmaktadırlar.5

Tematik televizyonlara yönelik talep artışını izleyici beklentilerinin zaman içerisinde değişiklik göstermesi ve teknolojik gelişmelerle açıklamak mümkündür. İzleyicinin eğitim seviyesi yükselmiş ve zaman içerisinde izleyicilerin beklentileri artmıştır. Profesyonelleşen izleyici de doğrudan ilgi alanına yönelmeye dolayısıyla tematik televizyonları tercih etmeye başlamıştır. Diğer bir etken de teknolojideki gelişmelerdir. Daha önce karasal yayıncılık tematik kanallar için riskli ve pahalı bir yatırım olarak görülmekteydi. Ancak uydu teknolojilerindeki gelişmeler, kablolu yayınlar ve dijital platformlar tematik yayıncılığın yaygınlaşmasını sağlamıştır.

1.2 Tematik Yayıncılık Türleri

Genellikle kablolu TV, uydu ya da çeşitli platformlardan izleyiciye ulaşan tematik kanallar, çoğunlukla tek bir konu üzerinde yayın yapmaktadırlar. Haber kanalı, Spor kanalı, belgesel kanalı, çocuk kanalı ve müzik kanalı, dizi kanalı, pazarlama kanalı, çevre kanalı gibi.

İzleyici sayısı ve beklentilerinin artması tematik televizyon türlerinin kendi içinde de özelleşmesine sebep olmuştur.” Spor kanalı olarak adlandırılan fakat sadece futbol ya da basketbol branşlarını içeren bir kanal olabilirken sadece bir futbol kulübüne ait kanallar da yer almaktadır. Müzik kanalları için de aynı durum

5 http://www.akdeniz.edu.tr/iletisim/dergi/sayi1celikcan.html, 24 Nisan 2009

8 söz konusu olup bir kanal sadece jazz, blues ve classic müzik üzerine yayın yaparken bir kanal da pop, rock, rap türünde yayın yapabilmektedir.

Gün geçtikçe çeşitlenen tematik kanalların başlıca türlerini şu şekilde sıralamak mümkündür:

- Haber kanalları: Bu tez çalışması içerisinde ileriki bölümlerde tematik kanal türlerinden haber kanalları araştırma kapsamı içerisinde ayrıntılarıyla incelenecektir.

- Ekonomi Kanalları: 1989 yılında kurulan ABD’de kurulan CNBC, dünyanın canlı yayın yapan ilk ekonomi haberleri ağıdır. 6

CNBC kanalının arkasında iki büyük güç vardır: NBC ve Dow Jones. 1926 ylında General Electric’e ait olan NBC (National Broadcasting Company), 70 yılı aşkın bir süredir, sürekli kendini yenileyen televizyon yayıncılığıyla sektöründe lider konumunda yer almaktadır.7

CNBC World, CNBC Europe, CNBC Asia, CNBC Latin America NBC Universal’a ait olup, İtalya’da Class CNBC, Hindistan’da CNBC-TV18 ve CNBC Awaaz, Pakistan’daki CNBC Pakistan, Güney Afrika’daki CNBC Africa, Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki CNBC Arabiya, Türkiye’deki CNBC-e, Japonya’daki Nikkei CNBC, Polonya’daki CNBC Biznes isim hakkı veya ortaklıkla kurulmuştur. 8

1992 yılında kurulan Kanal E televizyonu, Türkiye’nin ilk ekonomi kanalı olup bugünkü CNBC-e formatında yayın yapmaktaydı. 16 Ekim 2000 tarihinde Kanal E ve CNBC ile yapılan bir işbirliği sonucu CNBC-e ekonomi kanalı kurulmuştur.

6 Ceyda Ilgaz Büyükbaykal, “Türkiye’de Televizyon Alanında Küresel-Yerel Birlikteliği: CNN Türk ve CNBC-e Örneği,” Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2003, s.102 7 Ilgaz Büyükbaykal, a.g.e, s.102 8 Cenk Demirkıran, “Uluslararası Televizyon Yayıncılığının Tarihsel Gelişim Süreci: Fransa TV5 MONDE ile Türkiye TRT—INT ve TRT TÜRK Karşılaştırmalı İncelemesi” Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2008, s.101

9 “CNBC-e lisans ücreti ve kardan pay ödenmesi esasına dayanan bir “Know- How” transferidir. Doğuş grubu ile CNBC arasında yapılan anlaşma gereğince Kanal E belli bir lisans ücreti ve reklam gelirlerinden pay karşılığında CNBC’ in ismini, yazılımını ve belirlenen olanakları kullanma hakkına sahiptir.”9

CNBC-e kanalı gündüz ekonomi ağırlıklı yayın yaparken akşam ise dizi ve sinema yayını yapmaktadır. Ekonomi yayınları gündüz Türkçe yapılırken, Dizi ve sinemalar İngilizce olarak Türkçe alt yazıyla izleyiciye sunulmaktadır.

CNBC-e, Digiturk, D-Smart, Kablo TV, Teledünya ve Türksat uydusundan izlenebilmektedir.

- Spor kanalları: Spor kanalı tüm gün boyunca çeşitli spor faaliyetleri üzerine yayın yapan kanaldır. İlk spor kanalı ABD’de 1980’li yıllarda kurulmuş olan. ESPN Spor televizyonudur. Türkiye’de Türkiye Radyo Televizyon Kurumu tarafından 2 Ekim 1989’da TRT 3 kanalı kurularak ilk kez tematik spor kanalı alanında önemli bir adım atılmıştır. Ancak TRT 3 kanalının çeşitli zamanlarda TBMM TV ve TRT-GAP olarak yayın yapması ve yayın akışı içerisinde sporun dışında yabancı diziler yayınlaması tam anlamıyla bir spor kanalı olmasını engellemiştir.

TRT 3'ün yayınladığı bazı yabancı diziler şunlardır: Matlock, M*A*S*H, Perry Mason, Agatha Cristie'den Poriot, Cinayet Dosyası, Dedektiflik Bürosu, Automan, Bu Dünyanın Dışından, Sevgi Bağları, Houston Şovalyeleri, Manimal, Altın Kızlar, Manuela ve 30'lu Yaşlar, Walton Ailesi, Küçük Ev, Tatlı Cadı, Bonanza ve Columbo.10

Spor programlarının dışında özellikle gençlere yönelik yayınladığı diziler nedeniyle TRT 3 kanalı günümüzde tematik spor kanalı olarak değil, spor ve gençlik kanalı olarak adlandırılmıştır.

9 Ilgaz Büyükbaykal , a.g.e. s.104 10 http://www.trt.net.tr/wwwtrt/tvakis.aspx?kanal=3, 9 Ağustos 2009

10 Türkiye’nin ilk spor kanalı ise 1997 yılında Cine-5’in sahibi Erol Aksoy tarafından kurulan SUPERSPORT kanalıdır. O zamanlar abonelik sitemi ile çalışan bir kanaldı ve MAXİ TV ile dönüşümlü yayın yapmaktaydı. 2001 yılında Kablolu Televizyondan da yayına başladı. Ama 2004 yılında kanala TMSF tarafından el konuldu ve eski tenis, basketbol ve futbol yayınlarını banttan tekrar vermeye başladı. 2006 yılında Erol Aksoy kanalı TMSF’ den tekrar geri aldı ve bununla birlikte görüntü ve ses kalitesini arttırdı. 10. Yılı olan 2007 yılında tekrar bir spor kanalı haline gelerek Türkiye 1. Futbol Ligi’nin Cine 5 döneminde yayınlanan maçlarını yayınlamaya başladı.2008 yılında TMSF kanala bir kez daha el koydu. 30 Mayıs 2009 tarihinde eskiden dönüşümlü yayın yaptığı MAXİ TV yeniden açılmış ve SUPERSPORT’ un frekansından 24 saat yayına başlamıştır. Böylece SUPERSPORT kanalı kapanmıştır.11

Spor kanalları tüm spor dallarına yer verebildiği gibi sadece futbol yada sadece basketbol gibi sporun belli bir branşına ilişkin (Futbol SMART-Futbol, NBA TV- basketbol, TJK TV-At Yarışları ) yayınlar yaptığı gibi sadece belli bir spor kulübüne yönelik (FB TV, GS TV, BJK TV ) yayın yapan kanallar da bulunmaktadır.

Aşağıdaki tabloda Türkiye’de yayın yapan spor kanalları ve yayın yaptıkları konuları açıkça görebilmek mümkündür.

11 http://www.medyatava.com/haber.asp?id=54171, 6 Haziran 2009

11 Tablo 1. Türkiye’deki Spor Kanalları ve Türleri

Kanal Tür

BJK Spor Kulubüne ilişkin sporun her dalı D Spor Spor ESPN Amerikan Sporları ESPN CLASSİC Klasik Sporlar EUROSPORT Spor FB TV Spor Kulübüne ilişkin sporun her dalı FOX SPORTS Amerikan Sporları Futbol SMART Futbol GS TV Spor kulübüne ilişkin sporun her dalı Lig TV Futbol NBA TV Basketbol Spor MAX Spor TAY TV At Yarışı TJK TV At Yarışı Kaynak: http://www.turksat.com.tr/kanallistesi 19 Mayıs 2009

- Müzik Kanalı: 1987’de kurulan İngiliz yayın kuruluşu MTV dünyanın ilk müzik kanalıdır. Türkiye’deki ilk müzik kanalı ise 1994 yılında Cem Uzan tarafından kurulan Kral TV’dir. Kral TV 2004 yılında TMSF yönetimine geçmiştir. TMSF tarafından 18 Haziran 2008’de açık artırmalı ihaleyle Doğuş Holding’e satılmıştır. Bugün Doğuş Holding bünyesinde NTV, NTV Spor, CNBC-e, e2, NBA TV ve Kral TV olmak üzere 6 televizyon kuruluşu bulunmaktadır.

Türkiye’de Kral TV’den sonra pek çok müzik kanalı daha açılarak yayın hayatına başlamıştır. Bugün toplam 12 müzik kanalı kablolu, uydu ve diğer dijital platformlardan yayın yapmaktadır. Müzik kanalları içerisinde de sadece Türkçe müzik ya da sadece İngilizce müzik yayını yapan tematik kanallar olduğu gibi pop,

12 klasik ya da arabesk gibi sadece müzik türlerinden birinde yayın yapan farklı içeriklerde müzik kanalları bulunmaktadır.

Tablo 2. Türkiye’de Yayın Yapan Müzik Kanalları ve Türleri

KANAL MÜZİK TÜRÜ YAYIN

DREAM TV Yabancı Müzik Türksat, Digitürk, D-Smart

DREAM Türkçe Müzik Türksat, D-Smart TÜRK

Gala TV Türkçe Müzik Türksat, D-Smart

VİVA TV Türkçe Müzik Türksat, D-Smart

Genç TV Türkçe Müzik Türksat, D-Smart

Kral TV Türkçe Müzik Türksat, Digitürk, D-Smart

MTV Türkiye Yabancı Müzik Türksat, Digitürk, D-Smart

NUMBER Türksat, D-Smart Yabancı Müzik ONE TV

POWERTÜRK Türksat, Digitürk, D-Smart Pop Müzik TV

Tatlıses TV Türkçe Müzik Türksat, D-Smart

Türk Ç TV Türkçe Müzik Türksat,

Yıldız TV Türkçe Müzik Türksat,

Kaynak: http://www.turksat.com.tr/kanallistesi , 20 Mayıs 2009

13 - Çocuk kanalı:

Televizyon sektöründe genişlemenin büyümenin sonucunda özellikle son yıllarda çocuklara yönelik yayınlar süre olarak artmış hatta çocuklara yönelik kanallar hızla yayılmıştır.

İlk olarak Amerika’da NICELODEON, TURNER CARTOON NETWORK, DISNEY CHANNEL ve FOX KIDS çocuk televizyonu tematik kanalları hizmete girmiştir. İngiltere’de halen beş çocuk kanalı, Fransa’da da “CANAL J” yayınlarını sürdürmektedir.

Ülkemizde ilk çocuk kanalı Karacan, Raks ve Yelkenci ortaklığından oluşan Medya Grubunun “NICKELODEON” ile anlaşması üzerine 1997 yılının sonbaharında yayına başlamıştır.12

VIACOM yayın tekeline ait MTV eğlence şebekesinin bir kolu olan NICKELODEON kablolu televizyonu 1979 yılında reklam almayan bir televizyon olarak Amerika’da yayına başlamıştır. 1984’te reklam almaya başlayarak, en büyük çocuk televizyonu olacak şekilde kendini geliştirmiştir. 1996’da ekonomik yönden en başarılı FOX CHILDRENS NETWORK’ ün yerini alarak çocuk televizyonları arasında birinci sıraya yükselmiştir.13

Bugün ülkemizde kablolu tv ve dijital platformlar aracılığıyla yayınlarını sürdüren 10 çocuk kanalı bulunmaktadır. Çocuk kanalları, yayıncı şirket ve yayın yaptıkları platformlara ilişkin bilgiler aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

12 “Çocuklara Tv Kanalı”, Cumhuriyet Gazetesi, Yıl:73 Sayı:26132, 24 Nisan 1997, s.15 13 Selma Ulus, “Çocuk Televizyonları ve Kamusal Sorumluluk”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, sayı:20, 1998. s.373

14 Tablo 3. Türkiye’deki Çocuk Kanalları ve Yayıncı Şirketler

KANAL YAYIN SAHİBİ

D Çocuk D-Smart Doğan Holding

TRT Çocuk Tüm yayın türleri TRT

Disney CHANNEL Digiturk Walt Disney Company

JETIX Digiturk Walt Disney Company

JETIX PLAY Digiturk Walt Disney Company

JOJO Digiturk Çukurova Holding

Digiturk, D-Smart, Kablo NICKELODEON Viacom International TV, Teledünya

Türksat 3A, Digiturk, D- YUMURCAK TV Samanyolu Yayın Grubu Smart, Teledünya

CARTOON Türksat 3A, D-Smart, Turner Broadcasting System NETWORK Digitürk

Türksat 3A, Digiturk, D- MAXI TV Smart, Teledünya, Kablo TMSF TV

Türksat 2A, D-Smart, LULI TV Doğan Holding Kablo Tv

Türksat 2A, Digitürk, BABY TV Fox International Channels Kablo TV

Kaynak: http://www.turksat.com.tr/kanallistesi 22 Mayıs 2009

Türkiye’deki çocuk kanallarının yayın yaptığı platformları incelediğimizde çoğunlukla kablolu televizyon, Digitürk ve D-Smart gibi uydu alıcıları aracılığıyla

15 izleyicilerle buluşmaktadır. Kanallarının sahiplerini analiz ettiğimizde ise 1 kamu televizyonu ve 4 özel kanal dışında çocuk kanallarının yayınları ağırlıklı olarak dünyadaki büyük medya kuruluşları Walt Disney Company, Turner Broadcasting System ve Viacom International gibi yabancı şirketlerle anlaşmalarla uydu aracılığıyla gerçekleştirilmektedir.

- Belgesel Kanalı:

Belgesel kanallar, ilk yayına başlayan tematik kanal türlerindendir. İlk haber kanalı CNN, ilk Müzik kanalı MTV’ in kurulmasından sonra 1989 yılında Amerikan belgesel ağı DISCOVERY yayına başlamıştır.

6 Şubat 2006 tarihinde yayına başlayan İz TV ise, Türkiye’nin ilk yerli belgesel kanalıdır. Çukurova Holding bünyesinde yer alan kanalın genel yayın yönetmenliğini Coşkun Aral yapmaktadır. 24 saat yayın yapan kanal gezi ve yaşayan tarih ağırlıklı olmak üzere kültür, macera, doğa, sağlık ve yemek programlarına yer vermektedir. İz TV, Türksat ve Digitürk üzerinden izleyicilerine ulaşmaktadır.14

İzleyici beklentileri doğrultusunda günümüzde belgesel kanalları da kendi içinde türlere ayrılmaya başlamıştır. Belgesel başlığı altında ya konu ayırımı yapmadan çeşitli konulardaki belgeseller tek bir kanalda yayınlanmakta ya da sadece belli bir konudaki belgeselleri yayınlayan tematik kanallar bulunmaktadır. Örneğin ANIMAL PLANET, THE HISTORY CHANNEL, YABAN TV gibi. Animal Planet sadece hayvanlar âlemine ilişkin belgeseller yayınlarken, The History Channel uygarlık tairihe ilişkin belgesellere yer vermekte, Yaban TV ise sadece avcılık üzerine yayınlar yapmaktadır. Yaban TV, aynı zamanda Türkiye’nin ilk avcılık ve balıkçılık kanalıdır.

Aşağıdaki tabloda belgesel kanal türleri ve yayın yaptıkları platformları görmek mümkündür.

14 www.iztv.com.tr, 13Haziran 2009

16 Tablo 4. Türkiye’deki Belgesel Kanalları ve Türleri

KANAL TÜRLERİ YAYIN

NATIONAL GEOGRAAPHIC Genel Digitürk

ZONE REALITY Hayvanlar Âlemi Digitürk

THE HISTORY CHANNEL Uygarlık Tarih Digitürk

CRIME&INVESTIGATION Suçlar ve Ceza Digitürk, Türksat

İz TV Genel Digitürk, Türksat

NATIONAL GEO WILD Hayvanlar Âlemi Digitürk

YABAN TV Avcılık ve Balıkçılık Digitürk, Türksat

DISCOVERY CHANNEL Genel D-Smart, Türksat

ANIMAL PLANET Hayvanlar Âlemi D-Smart, Türksat

DISCOVERY SCIENCE Bilim D-Smart, Türksat CHANNEL

DISCOVERY CIVILISATION Uygarlık Tarihi D-Smart, Türksat CHANNEL

DISCOVERY Seyahat D-Smart, Türksat TRAVEL&LIVING CHANNEL

DA VINCI LEARNING Bilim D-Smart, Türksat

Kaynak: http://www.turksat.com.tr/kanallistesi 12 Haziran 2009

Tematik kanalların çeşitliliği her geçen gün artmakta ve bu türlerin dışında bugün dizi, sinema, pazarlama, moda, sağlık ve çevre gibi pek çok konuda daha yayın yapan tematik kanallar bulunmaktadır.

17 1.3 Uluslararası Televizyon Yayıncılığında Tematikleşme Eğilimleri

1.3.1 Avrupa Ülkelerinde Televizyon Yayıncılığında Tematikleşme Eğilimleri:

İngiltere’de yayıncılık sektörü, kamu hizmeti veren BBC’in yanı sıra 1955 yılında kurulmuş olan ve özel bir televizyon kuruluşu olan ITV ve 1982’de kurulmuş olan CHANNEL 4 yayınlarından oluşturulmuş karma bir sistemdir. 15

Avrupa’da BBC güçlü bir kamu yayıncısı olarak dikkati çekmektedir. İngiltere’de ilk televizyon yayını 2 Kasım 1936’da BRITISH BROADCASTING CORPORATION (BBC) tarafından gerçekleştirilmiştir. BBC televizyonu 1 Ocak 1927’de kurulmuştur. Aslında BBC, 1922’de radyo alıcı cihazları üretmek amacıyla oluşturulmuş bir konsorsiyumun kurduğu İngiliz yayın şirketinin devamıdır. 1927 yılında ise, BBC, Kraliyet beraatı ile bir kamu kurumu olarak yeniden örgütlenmiştir.”16

BBC’in BBC Worldwide bünyesinde birçok televizyon kanalı bulunmaktadır. BBC’in kamu hizmeti yardım fonundan faydalanan ayrı ticari girişimleri olan BBC kanalları dünya çapında şu isimlerle yayılmıştır: BBC Prime, BBC America, BBC Canada, BBC Food, BBC Kids (Kanada), BBC World News, Animal Planet, People + Arts, UKTV, UKTV (Avustralya), BBC Knowledge, BBC Lifestyle, BBC Entertainment17

BBC’in dünya çapında yayın yapan uluslararası kanallarına baktığımızda izleyicinin ilgi alanları doğrultusunda doğrudan yönelebileceği haber, kültür-sanat, hayvanlar alemi, çocuk gibi çeşitli konularda yayın yapan tematik kanalların ağırlıkta olduğunu görmekteyiz.

15 Burton Paulo, Television and Radio in the United Kingdom, Mac Millan Press Ltd. , Hong Kong, 1981, s.197 16 Bülent ÇAPLI,Televizyon ve Siyasal Sistem, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara, 1995, s.134 17 http:// http://www.bbc.co.uk/tv/ , 29 Mayıs 2008

18 İngiltere’de tematik yayıncılık alanında diğer bir önemli bir yayıncı kuruluş MUSIC TELEVISION (MTV) dikkati çekmektedir. 1981’de yayınına başlamış ve 1987 Temmuz’unda ise Avrupa yayınına geçmiştir. MTV 1987 yılında iki İngiliz kuruluşu (British Telecom ve Maxvell Communications) ile kurduğu ortaklık ile MTV- EUROPE televizyonunu yarattı ve böylece tematik televizyonculuk uluslararası bir boyut kazanmıştır.18

1987 yılında Avrupa yayın alanına dahil olan MTV ağırlıklı olarak İngiliz ve Amerikan kökenli müzik klipleri yayınlamakta olan bir kanaldı. ”Müzik televizyonunun iş modeli dağıtım biçiminin yayılması üzerine kurulur. Gelir tüketiciden direk gelmez ama prestij markası olarak ağlarında MTV’yi taşımak için ödeme yapan kablo operatörlerinden gelir. MTV müdürleri ürünlerinin çekiciliğinin evrensel olduğuna inanmaktadırlar. Çünkü birçok Avrupalının özellikle gençlerin İngilizce konuştuğunu düşünmektedirler.

Ancak MTV, daha sonraki yıllarda yerelleşme gereği duyarak birçok ülkede ayrı sinyaller açmış, yayınlarına alt yazı eklemiştir. Artık MTV, yerel ve bölgesel yayınlarında bölgeden müziklere de yer vermeye başlamıştır.

1.3.2 Amerika’da Televizyon Yayıncılığında Tematikleşme Eğilimleri

Televizyon İngiltere’de doğmuş olsa da, ABD’de gelişmiştir. Tecimsel televizyonun önemli örnekleri de ABD’de uygulanmaktadır.

Avrupa ülkelerine göre on yıl önce kurulan ilk televizyon kurumları II. Dünya savaşı sırasında ortaya çıkmış, renkli televizyon yayınları da ilk kez 1958 yılında Amerika’da başlatılmıştır. ABD’de istasyonlar, bir şebeke sistemiyle birbirine bağlıdır. En çok seyredilen üç büyük şebeke CBS (Colombia Broadcasting System),

18 Peyami Çelikcan, ”Tematik Medya ve Reklam”, Akdeniz İletişim, Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayını, Antalya, 2001/1, s.23

19 NBC (National Broadcasting Company) ve ABC (American Broadcasting Company)’dir.19

ABD’de 1941 yılında ilk kez CBS günde 15 dakikalık haber yayınları gerçekleştirmeye başlamıştır. Aynı zamanda ilk akşam haberleri, CBS televizyonu tarafından resmen 15 Ağustos 1948 tarihinde başlatılmıştır. Şebekenin yöneticileri, bu tür haber programlarının CBS ’in kamuya hizmet ettiği izlenimini, geliştirme yönünde olumlu bir adım olacağını düşünmüşlerdir, ayrıca bu tür programların ileride devletle bu yeni kitle iletişim aracı arasındaki ilişkileri yumuşatabileceğini ileri sürmüşlerdir.20

1951 yılında CBS ve NBC haber yayınlarını biraz daha önemsemişlerdir. Ancak ABC 1943 yılında kurulmuş olmasına rağmen 1953 yılına kadar düzenli haber yayınlarını gerçekleştirememiştir. 1948’den 1963’e kadar 15 dakikalık haberler şebekeler için standart olmuş, haber yayınına; ulusal ve uluslararası haberler, hava durumu ve spor haberleri eklenmiştir.21

1980’li yılların başında yayın teknolojilerindeki gelişmelerin bir sonucu olarak tematik televizyonculuk ilk olarak Amerika Birleşik Devletleri’ndeki uygulamalarla ortaya çıktı.

Televizyon alanındaki tematikleşme eğilimi önce ulusal düzeyde yayın yapan televizyonlarla başladı ancak kısa zamanda uluslararası bir boyut kazanmaya başladı. “ABD’de 1980 başında tematik 3 televizyon yayın hayatına girdi: ESPN spor, C- SPAN haber, NICKELODEON çocuk temalarında uzmanlaşmış ulusal birer televizyon kanalı olarak tematik televizyonculuğunun öncüsü oldu.”22

Dünyada ve özellikle televizyon sektörünün öncü ülkelerinden Amerika'da büyük kanallara izleyicinin ilgisi giderek azalmıştır. Artık televizyon sektörüne etnik

19 Emel Ceylan Tamer, Dünü ve Bugünüyle Televizyon, Varlık yayınları, İstanbul, 1983, s.54 20 Marily J. Matelski, TV Haberciliğinde Etik, Çeviren: Bahar Öcal Düzgören, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul,1996, s.30 21 Matelski, a.g.e., s.34 22 Lisa Lewis, Gender Politics and MTV-Voicing The Difference, Temple University Press, Philedelphia, 1990, s.67

20 guruplara varana kadar bir çok alanda ve temada yayın yapan kanallar hakim olmuştur. Hatta öyle ki, uydu teknolojisinin sağladığı olanaklar sayesinde farklı demografik kümelere (gençler, çocuklar, yaşlılar, kadınlar, erkekler vb.); farklı etnik topluluklara (siyahlar, Amerikalılar, İspanyollar vb.) yönelik ve değişik temalarda (müzik, haber, spor, moda vb. ) uzmanlaşmış yeni televizyon kanalları yayına başlamıştır. “Uyuşturucu bağımlılarına yönelik THE WELLNESS CHANNEL, golf tutkunlarına yönelik THE GOLF CHANNEL, yaşlıların sorunlarına yönelik THE GOLDEN AMERIKAN NETWORK gibi televizyon kanalları bile yayın hayatına girmiştir.”23

İletişim alanında yaşanan teknolojik gelişmeler, televizyon haberciliği ve tematik yayıncılığının gelişmesini de olumlu yönde etkilemiştir. ABD’de tecimsel televizyon kanalı olarak yayınlarına başlayan televizyon kanalları zaman içerisinde Avrupa’ya yayılmaya başlamıştır. Bu televizyon kuruluşlarından en önemlilerinde bir tanesi CNN’dir. 24 saat haber kanalı kimliği ile Ted TURNER’ in Haziran 1980’de ABD’de kurduğu CNN; ilk uluslararası yayıncılığı gerçekleştiren kanaldır. 1985’ten itibaren CNN International kanalı yayınlarını Avrupa’ya yaymaktadır.

1990’larla birlikte uluslararası televizyonların yeni bir döneme girdiğini söylemek mümkündür. Bu dönemde televizyon yayıncılığında uzmanlaşma başlamış ve uluslararası kanal sayısında önemli oranda artış yaşanmıştır. Tematik kanalların yanı sıra kanal sayısının da önemli oranda arttığı görülmektedir. ”1991’de 15, 2000’de tahminen 108” 24

Açılımı Cable News Network olan CNN; CNN Headline News, CNN International, CNN en Espanol, CNN+, ve CNN Türk kanallarıyla uluslararası yayın yapmaktadır. Ayrıca CNN, dünya nüfusunun büyük çoğunluğunu oluşturan 140’dan fazla ülkeye yayın yapabilmektedir. 120’den fazla iletişim uydusu, bütün dünyada,

23 Peyami Çelikcan, a.g.e., s.24 24 Screen Digest, Mart 2001.

21 bütün kıtalarda yerleşim birimlerine CNN Newsource ile haber görüntüleri aktarmaktadır.25

CNN televizyon kanalına alternatif olarak 1993 yılında kurulan Avrupa’ya yayın yapan “EURONEWS” haber kanalı da ABD’de dikkati çeken diğer bir tematik kanaldır. Avrupa Topluluğu’nun kurduğu EURONEWS, beş dilde yayın yapmakta ve dünyada birkaç milyon izleyici tarafından izlenmektedir.26

1.3.3 Asya Ülkelerinde Televizyon Yayıncılığında Tematikleşme Eğilimleri:

Asya ülkelerine baktığımızda ise EL CEZİRE haber kanalı dikkati çekmektedir. 1996’da Katar’ın Doha kentinde kurulan Arapça 24 saat yayın yapan haber kanalıdır. EL CEZİRE (AL JAZEERA) kısa zamanda elde ettiği başarılarla CNN International ve BBC WORLD NEWS gibi ABD ve Avrupa’ya yayın yapmakta olan haber kanallarının karşısına güçlenerek çıkan bir kanaldır. Özellikle CNN’in Körfez Savaşı ile birlikte gelişmeleri anında sıcağı sıcağına izleyicilere aktaran, habere en yakın televizyon kanalı imajını sarsan başarılara imza atmıştır. “ABD Büyükelçiliklerine yapılan bombalama eyleminin ardından Usame Bin Ladin ile yapılan görüşme; İngiliz ve Amerikan bombardımanı sonrasında Saddam Hüseyin ile yapılan görüşmelerle kendini gösteren EL CEZİRE, ABD’nin Afganistan’a müdahalesini ve Irak saldırışını CNN’den önce vererek CNN’ in karşısına güçlü bir rakip olarak çıkmıştır.”27

EL CEZİRE 2006 yılında İngilizce yayınlarını “Al Jazeera English” adıyla başlatmıştır. Kanal, özellikle Ortadoğu bölgesinde iddialı olduğunu göstermiştir. Ortadoğu’dan tüm dünyaya Arapça ve İngilizce olarak seslenmektedir. Bugün EL CEZİRE kanalı bünyesine yeni tematik kanalları da katmış ve Arap dünyasına yönelik Arapça yayın yapan çocuk, belgesel ve spor kanallarını da kurmuştur.

25 Cenk Demirkıran, a.g.e., s.101 26 Richard Parker, The Myht of Global News, New Perspectives Quarterly, çeviren:Levent Cinemre, Cilt:2, İstanbul, 1994, s.41 27 Cenk Demirkıran,a.g.e., s.85

22 Önde gelen Arap uluslararası kanallarından birisi de MBC grubuna bağlı El- Arabiya (Al Arabiya) TV’dir. MBC grubu önce Londra’da kurulmuş olan, sonra Dubai’den yayına devam eden Arap dünyasında güçlü bir medya kuruluşudur.

El-Arabiya TV, 2003 yılında Birleşik Arap Emirlikleri’nde Dubai’de yayına başlayan, yayınları Ortadoğu, Asya Pasifik, Güneydoğu Asya, Kuzey Afrika, Avrupa, Amerika ve Avustralya’ ı kapsayan bir kanaldır.

1.4 Ulusal Televizyon Yayıncılığı ve Tematikleşme Eğilimleri

1.4.1 Kamusal Yayıncılık: TRT

Türkiye’de kamuoyu, televizyon ile 1960’lı yıllardan sonra ilgilenmeye başlamıştır. Elektronik tarama tekniği kullanılarak 1936’da İngiltere’de başlamasından, 1960’lı yıllara kadara çok uzun bir süre televizyondan mahrum kalmıştır. İlk kez 1952 yılında İ.T.Ü’ de üniversite binasının belirli yerlerine koyulan üç televizyon alıcısıyla deneme yayınları gerçekleştirilmiştir.28

Sonraki yıllarda TV alıcı cihazı satın alanlar komşu ülkelerin televizyon yayınlarını izlemişlerdir. “1964 -1968 yılları arasında televizyon alabilenler, Bulgar, Romen, Yugoslav televizyonlarının yayınlarını izleyebilmek amacıyla güçlü olduğu iddia edilen antenler yaptırmışlardır.”29

Kamuoyunda artan ilgiye karşın devletin televizyon yayınlarına başlaması çok uzun yıllar sonrasına rastlamaktadır. 31 Ocak 1968 Çarşamba günü, Ankara Mithat Paşa Caddesi’ndeki binanın bodrum katında başlayan ilk deneme yayını saat 19: 15’ de ekranda beliren TRT yazısı ve sinyal müziği ile seyirciye ulaşmıştır. Deneme yayını olarak 3.bant- 5. Kanaldan Ankara’da başlatılan televizyon yayınları, Federal

28 Hülya Yengin, Ekranın Büyüsü, Der Yayınları, İstanbul, 1984, s.69 29 Haluk Şahin , Medya ve Demokrasi, İstanbul, Ayrıntı Yayınları, 1992, s.22

23 Almanya’nın teknik desteğiyle gerçekleştirilmiştir. Bu yayınlar 1276 km2’lik alana ve 1.070.000 kişiye ulaşmıştır.”30

İlk televizyon yayınlarının gerçekleşmesinden tam otuz iki yıl sonra Türkiye’ye gelen ve önceleri deneme yayını olarak yapılan yayınlar başlangıçta haftada üç gün iken 1972 yılının Ocak ayında itibaren haftada dörde, haziran ayında ise beşe çıkmıştır. 1974 yılından sonra ise yayınlar günlük yapılmaya başlanmıştır.

“Televizyonda ilk naklen yayın 1971 yılında spor haberleri niteliğindeki Akdeniz Oyunları ile gerçekleştirilmiştir. O dönemde Avrupa ile teknik bağlantı olmadığı için Akdeniz Oyunları ancak yurt içinde naklen yayınlanmıştır. 1972 Münih Olimpiyatları’ndan önce PTT tarafından Bulgaristan ile Türkiye arasında gerçekleştirilen link sayesinde Türkiye ile diğer ülkeler arasında haber değişimi yapılmaya başlanmıştır.”31

Özellikle 1968- 1972 yılları arsında Türkiye’de özerk anlamda ideale yakın yayıncılık yapılmıştır. Ancak bu dönemden sonra radyo ve televizyon siyasal güçten yana olmak zorunda kalmıştır.

“1980 ihtilalinden sonra, 1961 anayasası uygulamadan kaldırılarak TRT askeri rejim kumandasına girmiştir. 1982 anayasasında Türkiye’deki radyo ve televizyon yayınları ile ilgili maddelerde değişikliğe gidilmiştir. Bu anayasanın 133. Maddesinde yer alan 2594 sayılı kanun ise, getirdiği örgütsel yapı ile radyo ve televizyonda “hükümet ağzı TRT” yayıncılığının oluşmasını sağlamıştır. Haber yayınlarında tarafsızlık sağlanamamış, haberler memur zihniyetiyle, eski anlayış ve sıralama ile verilmiştir, toplumsal gereksinimler karşılanamamıştır.”32

O dönemde haber değeri standartlarında haberlerin protokol sırasına göre dizilmesi gündemdeydi. Bir haber ne kadar önemli olursa olsun protokol haberlerinin

30 “Dün’den Bugün’e Radyo – Televizyon 1927-1990”, TRT yayınları, Ajans-Türk Matbaacılık, Ankara, 1990, s.30 31 Reyman Somer, Televizyonda Bilgisayar Teknikleri ve Redaksiyona Yansımaları, Hürriyet Vakfı Eğitim yayınları, İstanbul, 1996, s.102 32 Hıfzı Topuz, Yarının Radyo ve Televizyon Düzeni, İlad yayınları, İstanbul, 1990, s.112

24 önüne geçemezdi. Haber gündeminin birinci sırasında Cumhurbaşkanına ait haberler, onun ardından başbakan, bakanlar gelmekteydi. Yeni yasanın ilgili maddeleriyle ülkedeki radyo- televizyon yayıncılığı tamamen devlet tekeline girmiştir. Böylelikle TRT Kurumu eskisinden daha bağımlı hale gelmiş ve tarafsızlık ilkesine rağmen haber politikalarında bu tarafsızlığı sağlayamamıştır.33

TRT kurumunun tekel olarak yayın yaptığı dönemde haber yayıncılığında temel ve TRT kanununda yer alan yayın ilkeleri şunlardır;

“-Haberin toplanması, seçilmesi ve yayınlanmasında tarafsızlık, doğruluk ve çabukluk ilkeleri ile çağdaş habercilik teknik ve metotlarına bağlı kalmak

-Haber ile yorumları ayırmak ve yorumların kaynaklarını açıklamak

-Kamuoyunun sağlıklı ve serbestçe oluşabilmesi için, kamuoyunu ilgilendirecek konularda yeterli yayın yapmak, tek yönlü, taraf tutan yayın yapmamak ve bir siyasi partinin, çıkar çevresinin, inanç veya düşüncenin menfaatlerine alet olmamak” 34 Ancak yazılı olarak belirlenen bu ilkelere rağmen, TRT kurumunda, televizyon haberlerinin devletin tekelinde kaldığı ve TRT haberlerinin toplumun ihtiyacını karşılayamadığı kabul görmüştür. Oluşan bu ihtiyaç ve boşlukta ise, henüz hukuksal yapı hazırlanmadan birçok tecimsel televizyon kanalı fiili bir durum yaratarak yayın hayatlarına başlamışlardır.

Tecimsel televizyonların yayın hayatına başlaması TRT’nin kendi bünyesinde birtakım yenilikler yapmasına neden olmuştur. ”6 Ekim 1986’da TRT 2 yayına başlamıştır. TRT kanununda öngörülen “dinleyici ve seyirciye seçme hakkı sağlayacak şekilde, birden fazla kanaldan ve bütün yurt sathında yayın yapılması” esası doğrultusunda başlayan TRT 2 yayınlarından İstanbul Televizyonu sorumlu tutulmuştur. 1989’da TRT 3 ve GAP Televizyonu, 1990’da deneme yayınlarına başlayan TRT 4 Eğitim kanalı olarak planlanmıştır.” 35

TRT kanal çeşitliliğini arttırmış televizyon kanallarına farklı kimlikler kazandırarak profesyonelleşme yoluna gitmiştir. Türkiye’de tematik televizyonculuk

33 Hıfzı Topuz, a.g.e., s.112 34 TRT Genel Yayın Planı, Ankara, 1990, s.13 35 “Dün’den Bugün’e Radyo – Televizyon 1927-1990”, TRT yayınları, Ajans-Türk Matbaacılık, Ankara, 1990, s.30 s.36

25 konusundaki ilk adımlar çeşitli temalarda yayın yapan TRT bünyesindeki TRT 2, TRT3, TRT 4 kanalları tarafından atılmış olsa da, tam anlamıyla hiçbir zaman tematik kimlik kazanamamışlardır. Özel televizyon kanallarının kurulmaya başladığı 1990’lı yıllarda kültür-sanat kanalı olarak planlanan TRT 2 bu tür yayınlarının dışında, haber, sinema gibi çeşitli program formatlarına da yer vermiş, TRT 3 sporun dışında Meclis’teki gelişmeleri canlı olarak ekrana getirmiş, TRT 4 kanalı ise eğitim’in dışında Türk halk ve sanat müziği korolarından seçmeleri ekrana getirmiştir. Bu durum TRT’nin uzmanlaşma adına açtığı kanallarının tematikleşmesini engellemiştir.

Tecimsel televizyonların açılmasından sonra televizyon yayıncılığı hızla gelişme göstermiş ve çok sayıda tecimsel televizyon kanalının yanında pek çok tematik kanal da yayın hayatına başlamıştır.

Hızla yaygınlaşan tematik kanallar karşısında TRT de kayıtsız kalamamış, uzun yıllar sonra 1 Kasım 2008’de TRT ÇOCUK ve 8 Mayıs 2009’da TRT TÜRK kanallarını kurarak tematikleşme yolunda önemli adımlar atmıştır.

TRT 2 kanalı başta daha çok kültür-sanat ağırlıklı yayın yapmak üzere kurulmasına rağmen zaman içerisinde haber ağırlıklı bir yayın politikası izlemiş ve kamu televizyonu olarak TRT haber kanalı açığını gidermeye çalışmıştır. Ancak TRT yetkilileri yıllar sonra haber kanallarının hızla artması karşısında 2009 yılında TRT Türk kanalını kurmuştur. TRT Türk kanalı 24 saat yayın yapacak olup farklı bölgelerdeki saatleri de göz önünde bulundurularak 4 ayrı ana haber bülteni yayınlanacaktır. Kanal 21 temsilciliğe yayın yapmayı amaçlamaktadır.

Televizyon haberleri konusunda TRT dış haber kaynaklarına ya da yerli haber ajanslarına bağımlıdır. TRT’nin ulusal düzeyde üye olduğu ajanslar : AA (Anadolu Ajansı), Akajans (Akdeniz Haber Ajansı), HHA (Hürriyet Haber Ajansı), Anka Ajansı ve UBA (Ulusal Basın Ajansı)dır. Uluslararası düzeyde ise, AP (American

26 Associated Press), UPI (United Press International), Reuters, AFP (Agence France Presse) ve DPA ( Deutsche Presse Agentur ) haber ajanslarıdır.36

Bugün TRT kanalı TRT 1, TRT 2, TRT 3, TRT 4, TRT GAP, TRT- INT, TRT AVRASYA, TRT 6, TRT AVAZ, TRT TÜRK ve TRT ÇOCUK olmak üzere 11 kanaldan yayınını sürdürmektedir.

1.4.2 Tecimsel Yayıncılık

1990 yılına kadar, devlet eliyle kamu tüzel kişiliği olarak kurulan TRT, yayıncılık alanında tekel iken, 1 Mart 1990 tarihinde test sinyalleri yayınlamaya başlayan MAGIC BOX adlı şirketin Star 1 kanalı 7 Mayıs 1990 günü 5 saatlik yayına geçtiğinde Türkiye’de ilk tecimsel televizyon yayıncılığı başlamış oldu.37

Tecimsel televizyonların yayına başlamalarıyla, Türkiye’nin televizyon yayıncılığında yeni bir dönem başlamıştır. Uzun bir süre tek kanal olarak yayınlarını sürdüren TRT, tecimsel televizyonların kurulmasıyla tekelini kaybetmiştir. Türkiye’de izleyici habercilik alanında yeni sunumlarla karşı karşıya gelmiştir. Özel haberlerin hazırlanması, güncel konulara ilişkin yorum bölümleri ve haberin daha çok magazin-haber şeklinde sunumu, TRT’nin yıllardır sürdürdüğü habercilik anlayışından farklı bir anlayış sergilemiştir.

Tecimsel kanalların kurulmasıyla beraber TRT’de tek sesli devlet ve protokol haberciliği izlemeye alışmış olan TV izleyicileri de bir başka kanalda aynı olayı farklı bir yorumla izleme olanağına kavuştular. Devletin haber bültenlerinde görülmeyen olaylar özel televizyonlarda izleyiciye ulaştırılmaya başlandı. Olayların farklı açıları sınırlı bir şekilde izleyiciye yansısa da “haberde çok seslilik” az da olsa sağlanmış oldu.38

Uzun yıllar hukuksal bir boşlukta yayınlarını sürdüren özel televizyonlara yönelik gerekli yasal düzenlemeler 1993 yılında gerçekleştirilmiştir. Anayasanın

36 Sacide Vural, Kitle İletişiminde Denetim Stratejileri, Özışık Matbaacılık LTD. , Ankara, 1994, s.123 37 Emir Turam, 2000’li Yıllara Doğru Türkiye’de TV, İstanbul, Altın Kitaplar Yayınevi, 1996, s.11 38 Cemalettin Özdoğan, “Haber-İzleyici Ölçüm İlişkisi”, İzmir, Yayınlanmamış doktora tezi. 1996, s.36

27 133. Maddesinden TRT’ye tanınan yayın tekeli kaldırılmış ve radyo-televizyon istasyonları kurmak ve işletmek kanunla düzenlenecek şartlar çerçevesinde serbest bırakılmıştır.39

Bu düzenlemenin ardından televizyon yayıncılığı hızla gelişme göstermiş ve çok sayıda tecimsel televizyon yayın hayatına başlamıştır. Hürriyet ve Sabah gazetelerinin Birleşik Radyo Televizyon şirketi’nin (BRT) kurmuş oldukları Show TV 1992 yılında, Kanal 6 ve TELEON 1990’ların başında yayına geçerken 1993’te ATV, 19 Aralık 1993’te Kanal D yayına başlayan diğer tecimsel televizyon kuruluşları olmuştur. Bulunduğumuz dönemde ise, bugün birçok şehirde 25 karasal kanal izlenebilmektedir. RTÜK’e göre Türkiye’de 14 ulusal, 13 bölgesel ve 203 yerel televizyon ve 33 ulusal, 89 bölgesel ve 873 yerel radyo istasyonu bulunmaktadır.40.

Tecimsel televizyon yayıncılığında asıl gelişme 1994 yılında Star TV tarafından MTV EUROPE’ in yeniden iletimi yoluyla yaşanmıştır. Ancak 3984 sayılı yasanın yürürlüğe girmesiyle bu yayın durdurulmuştur. Ne var ki bu ilk yayın tematik televizyonculuğun yolunu açmış ve Star TV tarafından Kral TV adlı bir müzik televizyonu yayına başlamıştır.41

1.4.3 Medyanın Değişen Yapısı

Tecimsel televizyonların yayın hayatına başlamasıyla yayıncılıkta sahiplik yapısı değişmeye başlamış, gazetecilikle ilgisi olmayan holding sahiplerinin medya patronu olmaları ve gittikçe artan rekabet ortamı televizyon yayıncılığının da giderek ticarileşmesine neden olmuştur.

Tecimsel televizyon kuruluşları, 3984 sayılı yasanın 4. Maddesine göre, kamu hizmeti yapmakla yükümlüdürler. Ancak, tecimsel televizyonların birçoğu

39 Resmi Gazete, 10 Temmuz 1993, Sayı 21633, s.2 40 http://rtuk.org.tr/yyaykur.htm , 17 Ağustos 2005 41 http://www.akdeniz.edu.tr/iletisim/dergi/sayi1celikcan.html, 24 Nisan 2008

28 televizyon- banka- gazete bütünleşmesi içinde, büyük sermayenin elinde bulunduklarından sermaye gruplarının çıkarları doğrultusunda yayınları gerçekleştirdikleri gözlemlenmektedir. Daha çok izlenmek, daha çok reklam almak ve daha çok kar etmek amacıyla yayınlarını gerçekleştirmektedirler. Kitle iletişim alanında meydana gelen, gazete-banka-televizyon bütünleşmesi, tekelleşmeyi gündeme getirmiş, grubun elinde çok sayıda gazete, dergi, televizyon kanalı ve radyo bulunması haberlerin içeriklerini de etkilemiştir.42

Ülkemizde, kitle iletişim araçlarının iki farklı söylem çerçevesinde örgütlenmişlerdir: Liberal-küreselleşmeci söylem ve milliyetçi- muhafazakar - dinsel söylem. Sermaye grupları, kitle iletişim araçlarını çoğunlukla kendi ticari/siyasi çıkarları için kullanmakta ya da söylemlerini topluma benimsetme aracı olarak ondan yararlanmaktadır.43

Bugün medya sahipliğine baktığımızda üç büyük medya grubu (Doğan Holding, Çukurova Grubu, Doğuş Holding) televizyon yayıncılığında pazarın yüzde 70 kadarının hakimi durumundadır. Diğer yüzde 30’unun ise muhafazakar anlayışlarıyla tanınan televizyon şirketlerinin (İhlas Holding, Samanyolu Yayıncılık, Yeni dünya İletişim- Beyaz Holding ) kontrolü altında olduğu görülmektedir. Dolayısıyla medya kuruluşu ve yayın organı sayısının artması farklı görüş ve düşüncelerin dile getirilmesine yani çoğulculuğa katkısının olduğunu söylemek mümkün değildir.

42 Neşe Kars, “Televizyon Kuruluşlarında Sermaye Yapısının İçerik Üzerindeki Etkileri”, Ulusal basından Sansürün Kaldırılışının 100. Yılı Kongre Bildirileri, DYH, İstanbul, 2009, ss.50-71 43 Neşe Kars, a.g.e., ss.50-71

29 Grafik 1. Türkiye’deki Televizyon Kuruluşlarının Sahipleri ve Oranı

Kanal sayısındaki çeşitlenme pazar stratejilerinin yönlendirmesiyle daha çok tematik bir farklılaşmayı ve uzmanlaşmayı beraberinde getirmiştir diyebiliriz. Tüm medya gruplarına baktığımızda sahip oldukları ulusal kanallara ek olarak zaman içerisinde haber, spor, çocuk, ekonomi ve müzik konularında yayın yapan tematik

30 kanalları da bünyesine aldığı görülmektedir. Doğan Grubu Kanal D ulusal kanalına ek olarak CNN TÜRK haber kanalını ve D SPOR kanalını, Çukurova Grubu SHOW TV’nin dışında SKYTURK haber kanalını kurmuş, Ciner Grubu’nun elindeki ATV ulusal kanalı, TMSF’nin el koymasının ardından Çalık Holding’e satılmış, ancak Ciner Grubu, tematik haber kanalı HABER TURK’ü satın almıştır, İhlas Holding’in elindeki TGRT kanalı TMSF tarafından yabancı bir şirkete satılırken, Holding, TGRT Haber’i bünyesinde barındırmaya devam etmiştir, Samanyolu yayıncılık da SAMANYOLU TV’ye ek olarak SAMANYOLU HABER kanalını açarak tematik yayıncılığa yönelmişlerdir.

Medya alanında değişimlerden birisi de doğal olarak dünya çapında medya kuruluşlarıyla uluslararası düzeyde yaptıkları ortaklıklardır. Dünya çapında isim yapmış televizyon kuruluşlarının yan kuruluşları ya da şubeleri oluşturularak "sektör" küresel medya ile entegrasyonu yeni bir aşamaya taşımıştır. Bu konuda Doğan Grubu CNN "TÜRK" ile dikkati çekmektedir.

“CNN TÜRK kanalı Doğan Medya Grubu’nun girişimleriyle uluslararası bir haber kanalı olan CNN arasında Joint-venture (ortak yatırım) olarak nitelendirebileceğimiz bir birliktelik sonucu 2000 yılında yayın hayatına başlamıştır. Time Warner gibi küresel bir şirketin Türkiye’de yerel bir şirketle oluşturduğu bir birlikteliğin ürünü olan CNN TÜRK 24 saat yayın yapmakta olan bir haber kanalıdır. 44 1.4.4 Türkiye’de Tematik Yayıncılık

Ulusal kanal ya da popüler kanal olarak adlandırılan kitle kanallarının açılması Türkiye’yi doğrudan etkilemiş, büyük bir hızla TV yayınlarında çeşitlenme başlamıştır. 1990’lı yıların sonuna kadar çok sayıda tematik televizyon yayın hayatına atılmış ve çok farklı konularda uzmanlaşan ulusal ve uluslararası tematik televizyonlar izleyici ile buluşmuştur. Özel ilgi ve uzmanlık alanlarına yönelik olan bu kanallara ilgi giderek artmış ve çok ciddi bir şekilde izlenmeye başlamıştır.

Kablolu televizyonun sınırlılıklarının dijital sistemlerle aşılması sonucunda da tematik televizyon servisleri olabildiğince çeşitlenmiştir. Son birkaç yıldan beri her yayın kuruluşu radyo ve televizyon kanallarının sayısını arttırmıştır. Bunun ilk

44 Ilgaz Büyükbakkal , a.g.e, s.89

31 uygulaması ilk özel televizyon Star TV’nin yanında TELEON adında ikinci bir televizyon kanalı ve ardından Kral TV’nin kurulmasıyla ile gerçekleşmiş, daha sonra tematik televizyon kanalları ile yayın kuruluşlarının ikinci ve diğer kanalları yayına başlamıştır.

Vericilerle yapılan analog yayınların sayısı kullanılan frekans bandının sınırlı olması nedeniyle özellikle büyük kentlerde sınırlandırılmak zorunda olunduğundan bazı tematik kanalların yayınları uzun süre sadece kablo TV veya uydudan yapılmıştır. Ancak günümüzde dijital sistemler sayesinde tematik yayın yapan kanalların sayısı ve türü hızla artmıştır.

Türkiye’de de diğer ülkelerde olduğu gibi televizyon kanallarının yanında tematik radyo kanalları da yayın hayatında yerlerini almışlardır. Radyolarda değişik müzik yayınları (Pop müzik, TSM, THM, Klasik müzik) ve haber yayınları yapan çok çeşitli radyolar açılmaya başlamıştır. Televizyonlarda ise, haber, ekonomi, pazarlama, spor, çocuk, müzik, belgesel, yabancı sinema, yerli sinema, dizi film gibi farklı temalarda yayın yapan kanallar faaliyete geçmiştir.

32 Tablo 5. Türkiye’de Yayın Yapan Tematik Televizyonlar

TEMALAR TELEVİZYONLAR

Kral Tv, Number One Tv, MMC Tv, Tatlıses Tv, Dream Tv, MÜZİK Dream Türk, Powertürk, MTV Türkiye, Genç TV, Gala TV, Viva TV, Türkçe Tv, Yıldız Tv

NTV, TRT2, CNN TÜRK, HABER TURK, SKYTURK, TGRT HABER Haber, Haber7(Ülke TV), Haber24, TRT Türk, Samanyolu Haber, Bugün TV, Avrasya TV

EKONOMİ CNBC-E, Business Channel,

Maxi, Fox Kids, Nickelodeon, Jetix, Jetix Play, Jojo Tv, ÇOCUK Yumurcak Tv, TRT Çocuk, D Çocuk, Cartoon Network, Luli Tv, Baby TV

Discovery Channel, National Geographic, Animal Planet, History Channel, İZ TV, Yaban TV, Zone Reality, The History BELGESEL Channel, Crime&İnvestigation, National Geo Wild, Discovery Science Channel, Discovery Civilisation Channel, Discovery Travel&Living Channel, Da Vinci Learning

MODA Fashion TV, Fashion One Tv

Lig Tv, FB Tv, BJK Tv, GS Tv, Supersport, NBA Tv, D Spor, SPOR TJK Tv, Tay Tv, NTV Spor, TRT3, ESPN, ESPN Classic, Eurosport, Fox Sports, Spor Max, Futbol Smart

Shopping TV, D Shopping, TGRT Pazarlama, Emlak Tv, Jolly PAZARLAMA Tatil Tv

E 2, Türkmax, Movie Turk, Cine-5, Movie Smart, Movies 24, D Yeşilçam, Yeşilçam Tv, Comedy Max, Gold Max, Gold Max DİZİ ve SİNEMA 2, Dizi Max, Movie Max, Movie Max 2, Action Max, Türk Max, Comedy Smart, Loca 1, Loca2

EROTİK Playboy, Fantasy, Private Blue

Kaynak: http://www.akdeniz.edu.tr/iletisim/dergi/sayi1celikcan.html, 02 Aralık 2007

33 İKİNCİ BÖLÜM: TEMATİK HABER KANALLARI 2.1 Haber Kanalı Olgusu İnsanoğlu var olduğundan bu yana insanların toplumsallaşma süreci içerisinde haberin yeri ve önemi yadsınamayacak kadar büyüktür. İnsanın doğasında var olan “merak etme, bilme, öğrenme ve haberdar olma isteği” haber kavramını yaratmış ve haber sosyal bir gereksinim olarak karşımıza çıkmıştır.

Habere duyulan bu gereksinim geçmişten günümüze hep artmıştır. İletişim alanındaki teknolojik gelişmelerle birlikte hızla yaygınlaşan haber kanallarıyla artık dünyanın en ücra köşesinde yaşayan bir insan bile kilometrelerce uzaklıktaki bir ülkede yaşayanlar hakkında bilgi sahibi olmaya başlamıştır.

Ancak haber kanalının bugüne kadar evrensel bir tanımı yapılamamıştır. Haber kanalı 24 saat süreyle haber veren kanal mıdır? Her saat başı haber veren kanal mı haber kanalıdır? Yoksa bir kanalın haber kanalı olması için sadece izleyicilerin “haberdar olma” beklentisini karşılaması yeterli midir? Haber kanallarının yöneticileri “Haber kanalı” kavramını çeşitli ifadelerle tanımlamaya çalışmışlardır.

SKYTURK Genel Yayın Yönetmeni Serdar Akinan, uluslararası alanda genel kabul görmüş haber kanalını, her saat başı haber veren, gündemi elinde tutan ve sıcak bir gelişmede yayını kesme kabiliyetinde bulunduran kanal olarak tanımlamaktadır.

Haber7 TV Yayın Koordinatörü Sami Bayraktar, haber kanalını, “Kesintisiz haber veren, saat başı bültenlerini aktaran kanaldır. Bunun yanı sıra açık oturum ve tartışma programlarıyla haberi derinleştirme ve analiz etme konseptinin ortaya çıkardığı yapı haber kanalıdır” şeklinde ifade etmektedir.

HABER TURK Genel Yayın Müdür Yardımcısı Murat Ongun ise her saat başı haber veren kanalın haber kanalı olmadığını günün herhangi bir saatinde kısa bir sürede günün gelişmelerini öğrenebileceğimiz kanal olarak açıklamaktadır.

Ne yazık ki bütün açıklamalara rağmen haber kanalı tanımı üzerinde bir görüş

34 birliği olduğunu söylemek mümkün değildir. Ancak medya yöneticilerin ifadelerinden gün içerisinde son dakika gelişmelerle, günün herhangi bir saatinde gündemi öğrenebileceğimiz kesintisiz haber veren kanal olarak tanımlayabiliriz.

Haber kanalı olgusuna tam anlamıyla açıklık getirebilmek için öncelikle haber kavramı, haber kavramının evrensel değerleri ve hedef kitle kavramlarını açıklamak en doğru yaklaşım olacaktır.

2.1.1 Haber Kavramının Tanımı

Haber, Arapça bir sözcüktür. Bir olay anında orada bulunmayanlara olay hakkında verilen bilgi anlamına gelmektedir. İngilizce karşılığı “news” kelimesi olan haber, her alanda meydana gelen olayları yansıtması bakımından İngilizce olarak yönlerin baş harflerinden oluştuğuna inanılmaktadır. “N” harfi kuzey anlamına gelen North’u, “E“ harfi doğu anlamına gelen East’ i, “W” harfi Batı anlamına gelen West’i, “S” harfi de güney anlamına gelen South’u temsil etmektedir.

Haberin bugüne kadar pek çok tanımı yapılmıştır. Bu tanımların bazıları habercilik ilkelerini ön plana çıkartıp olması gereken ideal haber tanımını içermektedir. Bazıları ise, mevcut haber pratiklerinden yola çıkarak yapılan daha gerçekçi tanımlamalardır.

Haber kavramı zaman, gerçeklik, toplumsal koşullar, siyasal sistem, habercilik ilkeleri ve haberin oluşumunda etkili olan kişi, kurum gibi çok sayıda unsuru içinde barındırmaktadır. Dolayısıyla tüm bu unsurların tek bir tanım içerisinde birleştirilmesi mümkün değildir. Yapılan tanımlamaların tümü, bu etkenlerden bir kısmını ön plana çıkarırken, bir diğer bölümünü görmezden gelmektedir.

Van Dijk, haberi bir tür olarak değil, bir söylem olarak ele almakta, haberin söyleminin toplumda var olan egemen söylemlerin bir ürünü olarak görmektedir. Stuart Hall ve diğerleri ise, egemen söylemlerin haber metni içinde yeniden kurulduğuna işaret etmektedir.45

45 Oya Tokgöz, Temel Gazetecilik, İmge Kitabevi, 4. Baskı, Ankara, 2000, s.162

35 Haber kavramına getirilen bu açıklamalarda dikkat edilmesi gereken konu, haber ile üretildiği toplumsal, siyasal ve ekonomik yapının ayrı düşünülmeyeceğidir. Bu nedenle haber, toplumsal yapı, egemenlik ve ekonomi-politik yapı bağlamında ele alınmalıdır.

Haberi ekonomi-politik açıdan ele alan ve kavramı politik yapı içerisindeki endüstriyel ilişkilerle açıklayan çalışmalara göre haber, bir “meta” olarak değerlendirilmelidir. Fowler, bu değerlendirmeyi şöyle açıklamaktadır:

“...Haber, doğrudan doğruya gerçekliğin kendisinden ortaya çıkan doğal bir olgu değil, bir üründür. Haber, bir endüstri tarafından üretilir; bu endüstrinin ekonomik ve bürokratik yapısı ile medyanın diğer endüstrilerle arasındaki ilişki tarafından biçimlendirilir. Bu ilişkilerin en önemlisi ise haber endüstrinin hükümetle ve diğer politik örgütlerle arasındaki ilişkidir. Geniş bir açıdan bakıldığında haber, tarihsel bağlamda üstün gelen değerleri biçimlendirir ve yansıtır.” 46

Bununla beraber haber toplumsallaştırma sürecinin bir aracıdır. Dolayısıyla içinde bulunulan toplumsal yapı ve siyasal sistem haberin içeriğini etkilemektedir. Haberi bu yönüyle ele alan İrfan Erdoğan, kavramla ilgili görüşlerini şu şekilde açıklamaktadır:

“ Haber nedir? Haber demek duymak, farkında olmak, bilmekle ilgilidir. Haber herhangi bir şeyle (olayla, oluşumla, maddeyle, ilişkiyle ) ilgilidir. Bu haberin, günlük gerçek ilişkilerden soyutlanıp idealleştirilmiş, nesnelleştirilmiş yanıdır. Günlük kapitalist, gerçek ilişkiler dünyasında ise haber, maldır. (...) Nasıl ve hangi biçimlerde gelirse gelsin, her mal gibi mülkiyet ilişkilerinde haberin de bir sahibi vardır, ticari mal olarak satılır ve alınır. Haber malın 3 ana karakterini de taşır: -Haber endüstriyel kapitalist ortamda gelişmiştir., üretim ilişkilerinin ve bu ilişki düzeninin ürünü ve ifadesidir. -Alınıp-satıldığı veya belli çıkarlara hizmet yönünde kullanıldığı için, kullanım (fayda) değerine sahiptir. -İnsan emeğinin bir ürünüdür, kapitalist pazar sisteminde başkalarının kullanması için el değiştirir. 47

Haber bu tanımlardaki değişik unsurların tümünü içinde taşımaktadır. Haber kavramının en fazla sorgulanan boyutlarından biri de “ gerçeklik” kavramıdır. Her akşam haber almak, dünyada olup biten “gerçekleri” öğrenmek adına ekran karşısına

46 Hakan Ergül, Televizyonda Haberin Magazinleşmesi, İletişim Yayınları, İstanbul, 2000, s.78 47 İrfan Erdoğan, Dünyanın Çarpık Düzeni: Uluslararası İletişim, İstanbul, Kaynak Yayınları, 1995, s.62-63

36 oturduğumuz haber bültenlerinde “bize aktarılan ‘gerçek’ nedir?” sorusunun cevabı, haber kavramının açıklanmasında oldukça önemlidir.

Haber ve gerçeklik ilişkisi üzerine tanımlar sıkça yapılmaktadır. Bu ilişkiyi Walter Lipmann, “Haber ile gerçek aynı değildir. Haberin işlevi bir olayı iletmek, gerçeğin işlevi ise saklı kalmış olguları gün ışığına çıkararak, birbirleri arasındaki bağlantıyı kurarak, insanoğlunun iletişimine olanak tanımak için gerçeğin resmini yapabilmektedir” şeklinde açıklamaktadır.48

Haber ve gerçeklik ilişkisi üzerine konunun metin boyutunu ele alan çalışmalara göre ise, haberi yapılacak konu ya da olay metni aktarıldığı anda gerçeklikten uzaklaşmaktadır. Bu uzaklaşmanın temel nedenlerinden birini konu ya da olayın haber metnine belirli bir bakış açısı çerçevesinde aktarılmasıdır.

Olayın mümkün olduğu ölçüde aslına sadık olarak verebilmek için haber ve gerçek arasındaki ilişki kurulmalıdır. Bu durumda, olayın aslına sadık kalma, olayın oluşturan olgulara ait gerçeklere dayandırılması doğrultusundadır. Haber de olayın esas çerçeveye oturtulması, gerçeği iyi bir şekilde yansıttığı ölçüde önem kazanmaktadır.49

Gaye Tuchman’a göre ise haber, bize ne bilmek istediğimizi, neyi bilmeye ihtiyacımız olduğunu ve ne bilmemiz gerektiğini söyleyen bir çerçevedir. Dünyaya bakan bir pencere olarak haber, diğer çizilen çerçevelerde olduğu gibi gerçekliği belli bir bakış açısıyla resmetmektedir. Haber böyle bir pencere olarak değerlendirildiğinde, pencerenin küçük mü, büyük mü, temiz mi, kirli mi, caddeye mi yoksa arka bahçeye mi baktığı gibi sınırlamalarda kaçınılmaz doğal etkenlerdir.50

Genel olarak haberin ne olduğuna ilişkin yapılan araştırmalarda “nesnellik” en sık tartışılan ve büyük ölçüde evrenselliğine inanılan ölçütler arasındadır. Kökenin 19.Yüzyılın başına dek uzanan nesnellik, basının ticari bir işletmeye dönüşmesi süreciyle gelişmiş ve önem kazanmış bir ilkedir. “ Haber metnin nesnelliği

48 Gaye Tuchman, Making News: A Study in the Construction of Reality, U.S.A., 1978, s.13 49 Oya Tokgöz, Temel Gazetecilik, İmge Kitap Evi, 4.Baskı, Ankara, 2000, s.166 50 Gaye Tuchman, a.g.e., s.1

37 denildiğinde, toplumsal olayların deneysel sonuçlar ya da istatistik veriler kadar yansız ve yorumdan uzak yansıtılmasının anlaşılmaması gerekmektedir. Bu ölçüt daha çok habercinin bireysel değerlerinin haber içeriğine ‘olabildiğince’ karıştırılmaması ve metnin yazılışında açıkça görülebilecek yorum öğelerinin ‘en aza indirilmesi’ gerekliliklerine göndermede bulunmaktadır. 51

Liberal yaklaşım medyayı toplumsal olayları ve gerçekleri yansıtan bir ayna olarak tanımlanırken ‘tarafsız’ bir haberi ‘doğru’ ile özdeş sayar. Nesnellik, tarafsızlık, dengelilik gibi kavramlar bu yaklaşımda kutsal sayılır.

Radikal kuramcılar ise, liberal kuramcılığın öne çıkardığı nesnellik ve tarafsızlık gibi kavramların yerini “dürüstlük”, “anlama yeteneği” ve “doğruluk” kavramlarının alması gerektiğini ileri sürerler.52

Sonuçta, doğası gereği öznellik taşıyan haberin tam anlamıyla nesnel olması mümkün değildir. Haber hangi toplumsal ve siyasal sistemin içinde yer alırsa alsın, o sistemin belirlediği yapılar içinde ve belli kurallar çerçevesinde haber üretim süreci gerçekleşmektedir.

Tüm bu tanımlarda haber değişik unsurları ön plana çıkarılarak farklı kavramlarla anlatılmaya çalışılmıştır.

Her olay haber olabilir mi? ya da bir olayın haber olabilmesi için ne gerekmektedir? İzleyiciler olarak bizler, dünyada olup biten her şeyi öğrenemeyiz. Çünkü her gün meydana gelen milyonlarca olayı öğrenmeye ne yayın kuruluşlarının insan kaynağı, ne bütçeleri, ne de yayın politikaları izin verir. Bu nedenle dünyada meydana gelen olaylardan hangilerinin haber yapılacağı bazı kıstaslarla belirlenmiştir. Bu kıstaslar “haber değeri” kavramı ile ifade edilmektedir.

51 Hakan Ergül, a.g.e., s.78 52 Doğan Tılıç, Utanıyorum Ama Gazeteciyim, İletişim Yayınları, İstanbul, 1998, s.179

38 2.1.2 Haber Kavramının Evrensel Değerleri

Bir olay ya da konunun haber olabilmesi için gereken bazı temel öğeler, haber değeri ( news value) olarak açıklanır. Haber değerleri haberciliğin dayandığı temel ilkelerin ne olduğunu gösterir. Haber değerinin belirlemedeki kıstaslar, toplumsal yapılara ve kitle iletişim araçlarının yayın politikalarına göre değişir.

Haber kavramı, her toplumsal sistemde, bir üst yapı kurumu olan kitle iletişim araçlarının üretim ilişkilerinin yeniden üretimi süreci içinde üstlendiği role göre belirlenmektedir. Kitleye neyin duyurulacağı ve hangi kıstaslarla içeriğinin saptanacağı hep bu sürecin ürünüdür.53

Haber değeri en genel ifadeyle “ Haber öykülerinin seçiminde, kurgulanmasında ve sunumunda kullanılan profesyonel kodlar olarak tanımlanmakta ve profesyonel kodların endüstriyelleşmiş haber şirketlerinin üretim gereksinimlerinin bir sonucu olarak ortaya çıktığı belirtilmektedir.”54

Liberal görüş, haber değerinin “ bir olay/olgunun kamu yararı açısından öneminin belirlenmesi” olarak açıklarken ağır basan yanında kamunun yer aldığını söylemektedir. Eleştirel görüş ise, haber değerinin belirleyicinin haber medyanın seçkinleri olduğunun belirtmektedir. Bu görüşe göre neyin kamunun bilgisine sunulmasının yararlı ve doğru olduğuna karar verilirken egemen güç / iktidar çıkarları medyanın önceliklerinin etkin olduğu vurgulanmaktır.55

Haber değeri konusunda yapılan tüm bu açıklamalar bizi haberi yapılacak konunun ve haber içeriğinin belirlenmesinde bir takım ortak, genel geçer ölçütlerin olduğu görüşüne ulaştırmaktadır. Haber değeri konusunda araştırmacılar değişik sınıflandırmalar ve ayrımlar yapmıştır.

53 Zafer Özcan, Uluslararası Haberleşme ve Az Gelişmiş Ülkeler, Dayanışma Yayınları, Ankara, 1983, s.56 54 Erol Mutlu, İletişim Sözlüğü, Ark Yayın Evi, Ankara, 1994, s.85 55 Nahide Karabay, Gazetecilik ve Haber ( Kurumsal Bir Yaklaşımla ), Meta Basım, İzmir, 2000, s.92

39 Bunlardan Johann Galtung ve Mari Ruge’un çerçevesini çizdiği haber değeri ölçütlerine haber değeri kavramı açıklanırken sıklıkla gönderme yapılmaktadır. Bu ölçütler şunlardır:

1. Olayın süre olarak uygunluğu (frequency) : Haberin yapılacak konun güncel olması ve o gün içinde olup biten bir olay olması öncelikli değerdir. Habercilik anlayışında haberin yeni ve taze olması önemli bir ölçütdür.

2. Konunun ölçüsü ya da oylumu (treshold): Bir olayın haber değeri taşıyabilmesi için geniş bir coğrafi alanda gerçekleşmesi ve daha çok kişiyi ilgilendirmesi gerekir. Olayın büyüklüğü önemlidir. Örneğin birkaç sokakta yapılacak elektrik kesintisine oranla, şehrin genelinde yapılacak büyük bir kesintinin haber değeri daha fazladır.

3. Konunun açıklığı / anlaşılığı (unambiguity) : Habere konu olan olayın kendini izleyiciye anlatabilecek ölçüde açık, anlaşılır niteliğe sahip olması gerekir.

4. Konunun anlamlığı (meaningfullness) : Konunun izleyici açısından anlamlı bulunması gerekmektedir. Kültürel yakınlık ya da coğrafi yakınlık haberin seçilmesinde gerekli ölçütlerden biridir. Örneğin Çin’de meydana gelen bir çatışmada olayın içerisinde Türklerin bulunması halinde haber yapılma olasılığı yükselecektir.

5. Konunun uygunluğu (consonance) : ‘Tahmin edilebilirlik’ ve ‘ talep’ öğelerini de içinde barındıran bu ölçüt, izleyicinin beklentilerinin ne olacağını önceden kestirebildiği olayların dikkate alındığı değerdir.

6. Olayın beklenmedik oluşu (unexpectedness) : Alışılmışın dışında, aninden gerçekleşen, önceden kestirilmeyen olayların önemli haber değeri vardır.

7. Olayın sürekliliği (continuity) : Haberi yapılan olayın devamlılığı sonrasında hala ilgili çekici olması önemli bir ölçüttür. İlk yayınlandığı günkü kadar diğer günlerde de haberin ilgi çekiciliği devam ederse, bu dikkate alınması gereken bir özelliktir.

40 8. Kompozisyon: Haber bülteni biçimde yayınlanacak haberler arasında bir bütün olarak belli bir dengenin sağlanması gerekir. Bir olayın bir gün içinde ne kadar sıklıkla görülürse görülsün. ( ör. Trafik kazaları ) diğer haberlere de dengeli bir biçimde yer verilmelidir.

9. Seçkin uluslara ve seçkin kişilere yapılan göndermeler: Uluslararası ilişkilerde egemen / belirleyici ülkelerin bir olay karşısındaki resmi tavrı haber değeri taşımaktadır. Yine uluslararası kamuoyunda etkin ve tanınmış bir kişinin açıklamaları haber değeri açısından önemlidir.

10. Kişilere yapılan göndermeler: Herhangi bir konuyu ele alırken, olayın kişilere indirgenerek aktarılması olgunun kişiselleştirilmesi, daha kolay anlaşılır hale getirir.

11. Olumsuz olana yapılan gönderme: Olumsuz olayların olumlu olaylara göre daha çok tercih edildiğin ve önemsendiği varsayılarak, olumsuz haberlerin haber değerinin daha fazla olduğu görüşü yaygındır.56

Galtung ve Ruge’ye göre, haber değeri anlayışı seçkin kimselere, örgütlere ve uluslara kitle iletişim araçlarında diğerlerine göre daha fazla oranda ya da yalnızca bu kimselere yer verilmesini sağlayan ve bu yolla bu grupların, kişilerin, örgütlerin ve ulusların iktidarlarının devamını sağlayan ve meşrulaştırılmaları sonucu doğuran bir takım ideolojik ve mesleki ölçülere dayanmaktadır.57

Graeme Burton ise, haber değerlerinin belirlenmesinde medya profesyonellerinin yüklediği değerlerin ve bu konuların sunuluş biçimlerinin birinci derece rol oynadıklarını belirterek haber değerini, genel değerler ( olumsuzluk, yakınlık, popülerlik, devamlılık, basitlik, kişisellik ), içerik değerleri ( felaketler,

56 J. Galtung & M. Ruge, The structure of foreing news. Journal of International Peace Research, no. 1, 1965. Extract reprinted in this Reader. 7 Cf. Jock Young, ‘Mass media, drugs & deviancy’, in McIntosh and Rock 57 Teun A.Vandijk, Söylemin Yapıları ve İktidarın Yapıları, Der: Mehmet Küçük, Medya, İktidar ve İdeoloji, Art Yayınları, 2. Basım, Ankara, 1999, s.342

41 yıldızlar, otoritelerle ilgili olması ) ve geliştirim değerleri ( dramatize edilebilmesi, çatışma içermesi vb. ) olarak üç ana başlık altında toplanmaktadır.58

Belli ölçütler göz önüne alınarak sınırları çizilen haber değerleri arasında önceliğin hangi değerde olduğu tartışılır. Ancak ilginç, çarpıcı, şaşırtıcı ve beklenmedik olayların izleyici üzerinde yaratacağı etki daha fazla olduğu görüşü benimsendiğinden, bu tip olayların daha sık haber kapsamına girmektedir.

Bir başka boyut ise, haberlerin iyi ya da kötü olarak sınıflandırılmasıdır. Bu sınıflama içerisinde kötü haberlerin haber değeri bulunmaktadır. Haber olabilmesi için rutin bir akış değil çatışma ve gerilim olması gerekir.

Haber değerleri belirtilen sınıflandırmalarla açıklanmaktadır. Ancak bir televizyon haberinde ya da haber kanalı bünyesinde yayınlanan haber programları açısından incelediğimizde bu değerlerin bazıları daha fazla ön plana çıkmakta, bazıları da yazılı basına oranla geri planda kalmaktadır.

2.1.3 Haber Değeri ve Haber Kanalı ilişkisi

Tematik haber kanalı, haber ağırlıklı bir yayın politikasıyla yayınlarını gerçekleştirdiğinden televizyon yayıncılığında özellikle televizyon haberleri üzerinde etkisi olan haber değeri ölçütleri üzerinde durulacaktır.

Nesnellik ilkesi, tarafsızlık, dengelilik anlayışı, haberin yorumdan uzak ve yansız olması gerektiği konusundaki yaygın ilkeler televizyon haberciliğinin temel doğrularını oluşturmaktadır.

Televizyon haberlerinde en başta ve ağırlıklı olarak televizyon yayıncılığının teknik yapısı ve televizyonun görsel bir araç olması nedeniyle haber değeri ölçütleri farklılık göstermektedir.

Televizyon haberciliğinin haber değeri ölçütlerini farklılaştıran en büyük ayırım kameradan kaynaklanmaktadır. Televizyon haberleri kamera aracılığıyla

58 Graeme Burton, Görünenden Fazlası: Medya Analizlerine Giriş, Çev: Nefin Dinç, Alan Yayıncılık, İstanbul 1995, s.137-139

42 aktarılan olayı, anlatılan olaya dönüştürmektedir. Televizyon haberlerinin üretim sürecinde karşılaşılan bir durum, görsel öğelerin mi yoksa yazılacak metnin mi önce belirlenmesi sorunudur. Bu sorun karşısında en yaygın yaklaşımlardan biri televizyonun görsel bir araç olduğu ve dolayısıyla metnin görüntülere göre belirlenmesi görüşüdür.

Bu bağlamda televizyon haberinin üretim aşamasında görsel iletilerin önce belirlenmesi, metnin, sözcük seçiminin de buna göre oluşturulması gerekmektedir. Bu aşamada görüntü ve metnin senkronize olması çok önemlidir. Ancak iletinin içeriği metnin ön planda olmasını gerektiriyorsa özellikle haber-yorum programlarında ve tartışma programlarda görüntü ikinci planda kullanılabilir.

Televizyon haberlerinin seçiminde, haber kadar yeterli görsel malzeme de etkili olmaktadır. Dolayısıyla bazı haberler görsel malzeme eksikliği nedeniyle elenirken, bazı sıradan konu ya da olaylar da görsel anlamda zengin ise haber bültenlerinde yer alabilmektedir.

Televizyon dilinin belirleyiciliğinde ve ekonomik sürecin etkisi altındaki televizyon haberleri, neredeyse kimliğinin bir parçası haline gelen dramatize etme özelliği dolayısıyla, gerçekte nesnel bilgiden uzaklaşmaktadır. Yazılı dilin ayrıntılı ve görece bütünlüklü anlatımından, görsel dilin “görsel dönük”, yüzeysel ve parçalı anlatımına geçişle birlikte, haber kavramı da önemli değişikliler göstermektedir.59

Televizyon haberciliğinde üzerinde önemle durulması gereken bir diğer konu haber içeriğine eğlence öğelerinin yerleştirilmesidir. Böylesi bir sürecin sonunda haber değeri taşıyan olayla ilgili bilgilerin eğlence içeriğiyle birlikte sunulduğu ve magazinsel değerlerin yüceltildiği haber programlar çıkmaktadır.

Magazinleşen bir haberin üretim süreci ele alındığında özellikle de son yıllarda başvurulan yöntemlerden biri de haberin “kişiselleştirilmesi”dir. Haber metni içerisine kişisel duyguların yerleştirilmesi, haberin bireysel bir anlatı gibi

59 Hakan Ergül, a.g.e., s.100

43 yapılandırılması, bireyin dünyayı algılama süreci üzerinde etkili olabilmektedir. Yaşanılan dünyanın daha kolay anlaşılabilmesi, olay ya da olguların sınıflandırılması, karmaşık bir bütün yerine yapıyı temsil eden bir kişinin ele alınması gibi yöntemler, televizyon haberciliğinde sıklıkla başvurulan bir anlatım biçimi olarak yer almaktadır.

Televizyon haberlerinde, toplumsal açıdan güçlü ve seçkin kişiler temsil edilirken, güçsüzler, yoksullar veya karşıt sesler de bulundukları grubu ve sahip oldukları toplumsal rolle sınırlı bir şekilde yer edinmektedirler. Bu değer Galtung ve Ruge’nin çerçevesini çizdiği haber değerleri arasında “ seçkin uluslara ve seçkin kişilere yapılan göndermeler” ölçütüyle de örtüşmektedir.

2.1.4 Hedef Kitle ve Haber Kanalı İlişkisi

Hedef kitleyi iletişim sürecinde mesajın ulaşması amaçlanan kişi, küme ya da kitle olarak tanımlamak mümkündür.60

Televizyon yayıncılığı açısından hedef kitleyi, televizyon şirketlerinin yayınladıkları yayınlarının ulaşmasını bekledikleri izleyici kitlesi olarak tanımlayabiliriz.

Televizyon yayın kuruluşları genel olarak belli bir grup izleyiciyi hedef kitle olarak seçerler. Bu amaçla yerel, bölgesel kanallar kurulmaktadır. Bunun yanı sıra, hedef kitlesini belli zevkleri, belli amaçları olan izleyiciler olarak seçen ve tüm yayın içeriğini buna göre belirleyen yayın kuruluşları da bulunmaktadır. Tematik kanal olarak adlandırılan kuruluşlar, tüm günlük yayınlarını, belirledikleri hedef kitlenin beklentileri doğrultusunda gerçekleştirmektedir.61

Tematik kanal olarak adlandırılan televizyon kuruluşları (haber kanalı, müzik kanalı, çocuk kanalı, spor kanalı) belli bir hedef kitleye yönelik yayınlar yapmakta ve seçilen hedef kitlenin beklentileri ve amaçları doğrultusunda yayınlarını gerçekleştirmektedirler. Hatta öyle ki hedef kitlenin özellikleri ve ilgi alanları

60 Erol Mutlu, Televizyonu Anlamak, Ayraç Yayınları, Ankara, 1994, s.68 61 Neşe Kars, Televizyon Programı Yapalım Herkes İzlesin, Derin Yayınları, Ocak 2003, s. 14

44 televizyon kuruluşlarının tüm yayın içeriğini hatta yayın politikalarını belirlemede belirleyici unsur olmaktadır.

Tematik kanallar üzerinde belirleyici rol oynayan bireysel gereksinimler kitle iletişim araştırmalarındaki “kullanımlar ve doyumlar yaklaşımı” ile açıklanmaktadır. Bu yaklaşım izleyicilerin beklentileri ve gereksinimleri olduğu varsayımına dayanır. İzleyicilerin gereksinimleri vardır ve bu araçları belli gereksinimleri karşılamak için kullanırlar. Dolayısıyla bir kitle iletişim aracı izleyicilerin gereksinimlerini karşılamakla yükümlüdür.”62

Bireyler kitle iletişim araçlarını hangi beklentilerini karşılamak için, ne amaçlarla kullanmaktadırlar? Bu konuda çeşitli araştırmalar gerçekleştirilmiştir.

Katz ve Foulkes 1962 yılında yaptıkları araştırmada yaşanan veya içinde bulunulan toplumsal koşulların yarattığı anlaşmazlık ya da gerilim, bireyleri kitle iletişim araçları tüketiciliği, özellikle de televizyon izleyiciliği yoluyla dinlenme dürtüsünü harekete geçirebileceği sonucuna ulaşılmıştır. 1973 yılında Edelstein ise bireyin, toplumdaki sorunlardan haberdar olmak ve daha fazla bilgi edinmek için kitle iletişim araçları içeriğinden daha fazla bilgi aramaya yönelmiş olabileceğini belirtmektedir. 1972 yılında Windal ise doğal yolla etkileşim gereksinimini giderme olanağından yoksun olan bireylerin sonuç olarak kitle iletişim araçların içeriklerini kullanmaya yöneldiklerini saptamaktadırlar.63

Denis McQuail ve arkadaşları, televizyon izleyicileri üzerine yaptıkları bir araştırmada, kitle iletişim araçlarının karşıladığı gereksinimleri başlıca dört kategoride toplanmışlardır.”

1. Gündelik yaşamın sıkıntılarından, gerginliklerinden, sorunların yükünden kaçış ve duygusal rahatlamadır. 2. Kişisel ilişkiler, dostluk ve arkadaşlık toplumsal yarar gereksinimidir. 3. Kişisel kimlik gereksinimi olup, insanın değerlerinin pekişmesi, gerçekliği araştırma ve kişiliğine ilişkin referans noktalarının sağlanmasını içermektedir.

62 Neşe Kars, a.g.e, s.11 63 Dennis McQuail, Sven Windhal, Age., ss.113-114

45 4. Çevreyi gözetim altında tutma, bu amaçla içinde yaşanılan karmaşık dünyaya ilişkin bilgi sahibi olmaktır. ”64

Elihu Katz ve Jay Blumler bireylerin hangi beklentilerle kitle iletişim araçlarına yöneldiklerini tespit amacıyla 1974 yılında gerçekleştirdikleri araştırmada ise bilişsel beklenti( bireyler içinde yaşadığı toplum hakkında bilgi edinmek için), duygusal beklenti (günlük yaşamın sıkıntılarından kaç ve vakit geçirmek için) ve kişisel kimlik (toplumda yalnız olmadığını, onun gibi insanların varlığını bilmek için) olmak üzere üç temel beklenti ön plana çıktığını söylemektedirler.65

Söz konusu görüşlerden de anlaşılacağı üzere izleyici kitle iletişim araçlarını dolayısıyla televizyonu rastlantısal bir şekilde kullanmadığı belli gereksinimlerinin doyumu için etkin olarak ve seçerek kullandığı elde edilmiştir. İzleyicilerin doyum beklentileri benzerlik göstermekte, dolayısıyla genellemeye elverecek bir biçimde çözümlenebilmekte ve sınıflandırılabilmektedir.

Roger L.Walters, çok sayıdaki araştırmaların sonuçlarını çözümleyerek, on bir doyum beklentisi kategorisinden oluşan bir liste geliştirmiştir. Walters’a göre bir televizyon programında bu karakteristiklerden birinin dahi bulunması o programın, hiç değilse bazı izleyici kümeleri için cazip olması anlamına gelmektedir. Bu karakteristikler şunlardır: Gerilim; Aksiyon; Cinsellik; Güldürü; Enformasyon; Önem; Değer; Kişisellik; Merak (tecessüs); Gerçekçilik; Yenilik.66

Walters’ın beklenti listesi göz önüne alındığında tematik haber kanallarında yayınlanan hangi program formatları hedef kitleye ulaşmasında belirleyici rol oynamaktadır. Tematik haber kanalı izleyicisinin içinde bulunabileceği beklenti unsurlarını şu şekilde sıralamak mümkündür:

64 Erol Mutlu, Kitle İletişim Kuramları, Ütopya Yayınevi, İstanbul,2005, s.39-46 65 Denis McQuail, Sven Windall, age., s.111 66 Erol Mutlu, a.g.e., s.39-46

46 - Gerilim

“Gerilim, ne olacağına ve olayların insanların nasıl etkileyeceğine ilişkin belirsizlik ve beklenti duygusudur.”67

Haber kanallarında yayınlanan haber bültenleri içerisinde çözüm bekleyen konular izleyicide fiziksel zihinsel ya da duygusal çatışma biçimleri gerilim duygusu yaratır. Örneğin; bir banka soyguncusunun elinde tuttuğu rehinelerle ilgili canlı görüntülerin sunulduğu bir haber bülteni de tehlike unsurunu içermektedir. Bu durum izleyici üzerinde bireyleri yitirme korkusu yaratarak fiziksel gerilime sebep olmaktadır.

Ayrıca haber tartışma programlarına katılan konuklar farklı ve çatışan görüşlere sahip olduklarından, bu çatışan fikirler sayesinde gerilim sağlayacaktır. İzleyiciler hangi görüşün üstün geleceğini öğrenmeyi isteyeceklerdir ve kendi görüşlerini, programa katılanların görüşleriyle sınama olanağı bulacaklardır.

Son zamanlarda haber kanallarının vazgeçilmez program formatlarından biri olan spor karşılaşmaları sonuçlarının belirsizliği nedeniyle izleyiciler için en güçlü doyumu sağlayan programlar arasındadır. Böylesi yayınların çoğunda, karşılaşma bitene kadar katılanlardan (ister bireysel bir atlet olsun, ister bir takım) hangisinin kazanacağına yönelik süren belirsizlik izleyicileri ekran başına toplamaktadır.

- Aksiyon

Özellikle gerçek yaşamdan etkinlikleri aktaran haber bültenleri veya belgesel programlarda da aksiyon unsuru ağırlıklı olarak bulunmaktadır. Aksiyon denildiğinde öz olarak bir hareket veya etkinlik duygusu kastedilmektedir. Yayınlanan haberlerde ya da belgesellerde öncelikle görüntü açısından zengin hareketli görüntüler seçilerek izleyiciye iletilmekte bu da izleyici üzerinde aksiyon duygusu yaratmaktadır.

67 Erol Mutlu, a.g.e., s.39-46

47 - Cinsellik

Sadece tematik haber kanalları için geçerli olmayıp tüm televizyon haberlerinde seçilen sunucu ya fiziksel özellikleri ya da kişilik yönünde cinsel bir çekiciliğe sahip olmasına özen gösterilir. Sadece fiziksel özellikleri değil bir televizyon kişiliğinin sıcak, hoş, dostça, bir sese sahip olması da onun cazibesine katkıda bulunabilmektedir.

- Enformasyon

Birçok program-haber bültenleri, haber programları, belgeseller, eğitim programları vb. içerik bakımından ağırlıkla enformasyona dayanmaktadır. Bu programların izleyicilere cazip gelmelerinin nedeni de esas olarak içerdiği enformasyon gücüdür.

- Önem

İzleyicinin bir programın içeriğine önem atfetmesi, o programın izleyici için bir doyum unsuru taşıması anlamına gelmektedir. Örneğin bir haber programında ya da “ Ekonomi Dünyası” gibi kamusal sorunları ele alan programlarda işlenen konu izleyici için önemliyse, o program izleyicisini ekrana bağlamış demektir.

İzleyiciler, şayet programın içeriğinin kendileri için bir açıdan önemli olduğuna inanırlarsa bilgi verici bir programı izlemeyi isterler. Örneğin, uluslararası ilişkilerde, Türkiye’yi de ilgilendiren, dolayısıyla izleyicilerin önemli buldukları bir konudaki haber program, çoğu izleyici için cazip bulmaktadır.

Televizyon programlarındaki önem unsurunun bir biçimi de haberde ya da programda “isim değeri” bulunan bir yetkilinin ya da kişinin bulunmasıdır. Haber bültenleri, tartışma programları ya da sohbet programları çoğunlukla tanınmış ve önemli kişilikler üzerine kurulduğundan televizyon izleyiciyi kendiliğinden ekran başına çekmektedir.

48 - Değer

Burada izleyicinin bir programa ve o programın içeriğine yüklediği özellikle duygusal ve düşünsel değerlilik kastedilmektedir. Bu unsur enformasyon ve önemle yakından bağlantılıdır. Ama değer, enformasyon ve önemde olmayan bir duygusal yön içerir. İzleyicinin yurtseverlik ya da din kavramlarına veya bir programa, bazı izleyici kümeleri için değerli özelliklerin temsilcileri olan bebeklerin, çocukların, yaşlı insanların, hatta kimi zaman korunmaya muhtaç hayvanların dahil edilmesine karşı gösterdikleri tepkide bu değer unsurunu görmek mümkündür. 68

- Kişisellik

İzleyiciyle program içeriği arasında bir yakınlık, özdeşlik ya da katılma ilişkisini dile getiren bir unsurdur. Özellikle haber tartışma programlarında izleyici gerek konuk gerekse konuyla kendisi arasında özdeşlik duygusu yaşarsa programa katılma ihtiyacı duyacaktır. Konunun inanılırlığı veya gerçekliği izleyicinin programa aktif olarak katılımını sağlamış bu durum da kişisel kimlik beklentisinin en belirgin biçimde karşılandığını göstermektedir.

- Merak

İnsanlar başka insanların sonuçlarını, davranışlarını, onların ilgilendiren şeyleri, yaşam biçimlerini merak ederler. Bu duygunun en fazla doyurulduğu program türlerinden biri de haber bültenleridir. Burada söz konusu olan sadece ünlülere yer veren haberler değil “insansal ilgi ( human interest)” ye yer veren tüm haberleri kapsamaktadır.

Aynı zamanda bir haber belgeselleri ya da haber programları içerisinde izleyicinin bilmek istediği bilgiyi geciktirmek suretiyle merak unsuru programa kolayca sokulabilmektedir.

68 Erol Mutlu, a.g.e, s.39-46

49 - Gerçekçilik

Televizyon programlarında gerçeklikten kastedilen gerçeğin ekran olduğu gibi yansıtılması değil, izleyicide ekranda seyrettiklerinin gerçek olduğu duygusunu yaratmaktır. Televizyonda gerçek kameranın gözünden izleyiciye aktarılmaktadır. Özellikle haber belgesellerinde veya yaşam haberlerinde gerçeklik duygusu daha kuvvetlidir.

- Yenilik

Televizyon programlarının ve televizyon kişilerinin hızla eskimeye eğilimli oldukları bilinmektedir. Bu eskime onların izleyici açısından çekiciliğinin de giderek azalmasını ifade eder. Bunun tersi örneklere, yani yıllarca ekranda kalmayı başaran bazı programlara ve televizyon ünlülerine rastlanmakla birlikte, genel eğilim ekranın programları ve kişileri hızla eskitmesi yönündedir. Bu anlamda fikir, teknik ve diğer yapım unsurları bakımından yeni ve özgün programlar, en azından bu özellikleriyle izleyiciye çekici geleceklerdir.69

Sonuç olarak şunu söyleyebilirizki tematik haber kanalları, Roger L.Walters’ın beklenti listesinden sadece “güldürü” unsurunun dışında izleyicilerin tüm beklentilerini karşılayabileceği televizyon kuruluşlarıdır. Zaman zaman haber bültenlerinde yayınlanan bazı haberlerde abartı ve aşağılama öğeleri kullanılarak izleyicinin beklentileri az da olsa karşılanmaya çalışılmaktadır. Ancak yine de “güldürü” beklentisi içerisinde olan bir izleyici doğrudan tematik haber kanalını tercih etmeyecek onun yerine diğer alternatif televizyon kanallarına yönelecektir.

2.1.5 Haber Kanalındaki Program Türleri

Tematik kanallar, belirledikleri hedef kitlenin beklentileri doğrultusunda günlük yayınlarını hazırlamaktadır. Bir haber kanalını tercih eden izleyici de ekranda öncelikle gündemdeki gelişmeleri öğrenebileceği haber programlarını bulmak

69 Erol Mutlu, a.g.e. , s.39-46

50 istemektedir. Bu doğrultuda haber kanallarında yayınlanan programları haber içeriklerine göre beş ana başlıkta incelemek mümkündür:

-Günlük Haber Bültenleri:

Gün içerisinde belli zamanlarda ve genellikle saat başlarında yayınlanmaktadırlar. Genellikle haber kanallarında saat başı habercilik olarak yer bulmaktadırlar. Ulusal, yerel, uluslararası alanlarda meydana gelen önemli olaylar, ana haber bültenlerinde yer almakta ve bültenler akşam saatlerinde yayınlanmaktadır. Siyaset, ekonomi, adli olaylar ve kültür-sanat gibi çeşitli konuların işlendiği bültenlerde genellikle ulusal veya uluslararası haber ajansları veya kurumların bünyelerindeki muhabirler bu bültenlerin oluşturulmasına katkıda bulunmaktadırlar.

-Canlı Yayın Haber Programları:

Haber bültenlerinde izleyiciye en çok anındalık hissi veren program türüdür. Olayları anında ve gerçekleştiği mekanlarda doğal olarak aktarabilme özelliğine sahiptir. Haber televizyonda frekans bilgileri alınarak elektronik olarak havadan iletilir ve kitlelere en hızlı şekilde ulaştırılmaktadır. Bu durum izleyicide habere yorum katılmadan görgü tanığı olduğu hissi yaratmaktadır.

-Geniş Kapsamlı Haber Programları:

Geniş kapsamlı haber programları ana haber bültenlerine göre, haberin daha derinlemesine ve detaylı olarak incelenmesine olanak sağlar. Zaman kısıtlaması daha azdır ve gizli kalmış gerçekler telefon konukları ya da stüdyo konukları aracılığıyla daha net bir biçimde ortaya konulur. Önemli ve güncel sorunlar çeşitli çözüm yollarıyla birlikte ele alınır. İncelenen olaylar sebep-sonuç ilişkileriyle aydınlatılmaya çalışılır. Gece bültenleri, açık oturumlar, kapsamlı röportajlar, özel haber programları ve haber belgeselleri geniş kapsamlı haber programlarına örnek olarak gösterilebilir.

51 -Tartışma Programları:

Bu program türünde işlenen konuların uzmanları vardır. Sansasyon ile tartışmanın ayrıldığı bu türde, programı sunanlar yansızdır ve amaç seyircinin ne olup bittiğini anlamasını sağlamaktadır. Farklı görüşlere sahip konukların davet edildiği bu program türünde, olaylara da farklı yaklaşımlar sunmak amaçlanmaktadır.

-Yorum Programları:

Ulusal televizyon kanallarında ana haber bültenlerinin hemen ardından tanınmış bir gazeteci tarafından gündemdeki önemli bir konular ile ilgili kurumun görüşüne paralel yorumların yapıldığı yayınlardır. Ancak tematik haber kanallarında bu format farklılaşmıştır. Çoğunlukla ana haberden sonra iki farklı görüşe sahip gazetecinin gündemdeki konulara ilişkin yorumlarının yer aldığı program türleridir. NTV’de yayınlanan Emre Kongar ve Mehmet Barlas’ın Yorum Farkı” adlı program, SKYTURK’te ise Ali Sirmen’in Kürşat Bumin ile birlikte sunduğu “Siyah Beyaz” programı bu türe örnek olarak gösterilebilir.

Haber program türlerinin dışında Akçalı’nın haberi konularına göre sınıflandırdığı ayırım dikkat çekmektedir. Çünkü bu ayrım sadece haberin ilgili olduğu konuyu vurgulamanın ötesinde, haberler üzerindeki uzmanlaşma ile de ilgilidir. Bu türde bir ayırım yapmamız gerekirse; Siyaset- Politika haberleri, dış haberler, ekonomi-finans haberleri, polis-adliye haberleri, spor haberleri, kültür-sanat haberleri, magazin haberleri, çevre haberleri, teknoloji- bilgisayar haberleri, eğitim haberleri, sağlık haberleri, kent haberleri, taşra haberleri. 70

Akçalı’nın haberleri konularına göre yaptığı bu ayırım aynı zamanda bize bir haber kanalında yayınlanan program türlerinin içeriklerini göstermektedir. Tematik haber kanalında içeriklerine göre program türlerini ise bu şekilde 13 başlık altında sıralamak mümkündür.

70 Selda İçin Akçalı, Gündelik Hayat ve Medya, Nobel Yayıncılık, İstanbul, 2006, s.21

52 2.1.6. Yayın Akışı Kavramı ( Scheduling) ve Haber Kanalı İlişkisi

“Scheduling” kavramı kısaca günlük, haftalık ve aylık televizyon yayınlarını düzenleme ve sıraya dizme mantığı şeklinde tanımlanabilir.71 İzleyicinin belli programları belli zamanlarda izleyebilmesi için günlük ve haftalık yayın akışlarını bilmesi gerekmektedir. Bu nedenle televizyon kanalı yöneticileri programları hedef kitlenin günlük yaşam akışına göre hazırlamaya çalışmaktadırlar. Bir başka deyişle, televizyon yayınları, bazı araştırmacıların da belirttiği gibi “ev/aile yaşamının akışına” göre düzenlenmektedir.72 Belli programlara, belli izleyicilerin dikkatini çekmek için, televizyon yayınlarının gündelik yaşamın akışına göre düzenlenmesi kaçınılmaz hale gelmiştir. Bu nedenle belli programlar, günün belli saatlerinde yine belli bir izleyici kitlesi hedeflenerek yayına konulmaktadır. Bu durum tematik haber kanalları için çok kesin çizgilerle belirlenmemiştir. Ancak tematik haber kanalları yayın akışlarını incelediğimizde de belli programların gündelik yaşamın akışına göre düzenlendiğini görülmektedir. Ulusal haber kanalları yayın akışlarını incelediğimizde izleyicilerin işe gitmeden önceki sabah 07.00 - 08.00 saatleri arasında gündemdeki gelişmelerin toparlandığı geniş kapsamlı haber programları yayınlanmaktadır. Bu programlar içerisinde yol ve hava durumu bilgileri izleyiciye sunulmaktadır. Erkek izleyicilerin evden çıktığı ve işlerine gittiği zaman dilimi içerisinde 10:00’dan itibaran sağlık programları yeralmaktadır. Imkb’nin açıldığı andan itibaren de işyerinde ya da borsayla ilgilenen izleyiciler için saat 17:00’a kadar ekonomideki gelişmeler belli saatlerde izleyiciye aktarılmaktadır. İzleyicilerin evde bulundukları varsayılan saat 18:00’den sonra haber kanallarının yayın politikaları çerçevesinde farklı haber kanalları farklı saatlerde gündemdeki öne çıkan gelişmeleri toparladıkları ana haber programı ya da geniş kapsamlı haber programları yayınlamaktadırlar.

Yayın akışları hangi programların ne zaman yayınlanması gerektiğinin temel belirleyicisidir. Program düzenleme ve yayınlama mantığının en önemli ilkelerinden

71 Yusuf Kaplan, Televizyon, Ağaç Yayıncılık , 1993, s.27 72 Tania Modleski, The Rhythms of Reception: Daytime Television and Women’s Work çev. Ann Kaplan, Los Angeles, 1983, ss.67-76

53 birisi de düzenlilik ve tekrardır. Yayın akışından bir haber kanalında yayınlanacak porgramların dışında aynı zamanda programların tekrar saatlerini de akışlarından öğrenebilmekteyiz. Aynı programlar ya da aynı program türleri haftanın belli saatlerinde tekrarlanmaktadır. Bu yüzden bir program, birbirinden değişik ve farklı sorunlarla ilgilenebilmektedir. Bu durum bir program, hergün düzenli olarak yayınlandığında daha belirgin olarak kendisini göstermektedir. 73Bir program, yeniden yayına konulacağı zaman, yayın yönetmenleri bu tür programların sadece belli bir konuyla sınırlı olmamasına özen ve dikkat göstermektedirler. Yeniden gösterilecek program artık eskimiş ve kullanılmayacak türden enformasyona sahip olacak olursa, bu programın içeriğinin güncellenmesi gerekmektedir.

Aynı zamanda bazı program isimleri de sözkonusu porgramların ne zaman yayınlanacağını kendiliğinden ortaya koymaktadır. Örneğin BBC’nin haber bültenleri, One o’clock News saat 1’de, Six O’clock News saat 6’da, Nine O’clock News ise saat 9’da yayınlanmaktadır. Özetle, aynı programlar düzenli olarak aynı yüzlerle günün ya da haftanın belli saatlerinde yayına girmektedirler.

Tüm kitle iletişim araştırmacıları tarafından en fazla izleyicinin ekran başında bulunduğu varsayılan (prime-time) akşam saat 19.00 ile 23.00 arasında yayınlanan programların, bir ailenin tüm bireyleri gözönünde bulundurularak yayınlanması gerektiği belirtilmektedir. Bu saatler arasında yayınlanan tüm programlar daha geniş bir izleyici kitlesine seslenebilmek için mücadele vermektedirler.

2.1.7 Yayın Politikası Kavramı ve Haber Kanalı İlişkisi

Yayın politikası kavramını, televizyon kuruluşlarının kurumsal yapıları, toplumun sosyo-ekonomik ve kültürel yapıları gözönüne alınarak belirlenen ve medya patronları tarafından uygulamaya konulan yayıncılık ilkeleri olarak tanımlayabiliriz.

73 Mimi White, Ideological Analysis and Television, çev. R.C. Allen, In Channels of Discourse: Television and Contemporary Criticism, University of North Carolina Press, U.S.A, 1987, s.188

54 Televizyon kanallarının yayın politikaları içinde yaşanılan ülkenin değişmez politikalarından bağımsız düşünülemez. Ülkemizde tecimsel radyo ve televizyon kuruluşlarının uyması gereken yayın ilkeleri 3984 sayılı Radyo ve Televizyonların kuruluş ve yayınları hakkındaki kanunun 4. Maddesinde şu şekilde belirtilmiştir:

“Madde 4.- (Değişik: 15/05/2002 – 4756/2 md.) Radyo, televizyon ve veri yayınları, hukukun üstünlüğüne, Anayasanın genel ilkelerine, temel hak ve özgürlüklere, milli güvenliğe ve genel ahlaka uygun olarak kamu hizmeti anlayışı çerçevesinde yapılır. Yayınların Türkçe yapılması esastır. Ancak, evrensel kültür ve bilim eserlerinin oluşmasına katkısı olan yabancı dillerin öğretilmesi veya bu dillerde müzik veya haber iletilmesi amacıyla da yayın yapılabilir. (Ek:03/08/2002- 4771/8 md. Mülga) (Ek15/07/2003 -4928/14 md.) Ayrıca kamu ve özel radyo ve televizyon kuruluşlarınca Türk vatandaşlarının günlük yaşamlarında geleneksel olarak kullandıkları farklı dil ve lehçelerde de yayın yapılabilir. Bu yayınlar, Cumhuriyetin Anayasada belirtilen temel niteliklerine, Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne aykırı olamaz.” 74

Tecimsel radyo ve televizyon kanallarının yayınları üzerine sözkonusu yasaların denetimi Radyo Televizyon Üst Kurulu tarafından denetlenmektedir. Bu yasalar tematik kanalları da kapsamaktadır.

Her ülke, kendi siyasal, ekonomik, politik özellikleri ya da coğrafi konumlarına göre yasal düzenlemeler getirmekte ve televizyon yayınları buna göre biçimlenmektedir. Bir televizyon kuruluşunun yayın politikasının belirlenmesinde kanalın kurumsal yapısı ve politik görüşleri egemen olmaktadır. Bir kamu kurumu ya da bir tecimsel kanal ile uluslararası bir kanalı ya da ulusal kanalın yayın politikaları birbirinden farklılaşmaktadır.

Bir tematik haber kanalı açısından ele aldığımızda, o kanala kendi muhabirleri ve ajanslardan hergün binlerce haber ulaşmaktadır. Haberlerin sayıca çokluğu ve en hızlı şekilde yayınlanması nedeniyle bir seçim yapılmasını gerektirmektedir. Bunların hangilerinin yayınlanacağı ya da hangilerinin eleneceği haber kanallarının haber politikaları ve yayın politikaları çerçevesinde belirlenmektedir. Haber kuruluşlarının belirli haberlere ne kadar yer ya da süre ayırdıklarına dikkat eden izleyici o haber kanalının öncelikleri hakkında bilgi sahibi olabilmektedir. Bir haber

74 http://rtuk.org.tr, 17 Ağustos 2005

55 kanalını tercih eden izleyici o kanalın yayınlarından, haber politikalarından ve söylemlerinden doğrudan etkilenmektedir. “Televizyon programları, bir yönüyle izleyicilerin tutum ve davranışlarının da programlanmasıdır.”75İzleyenlerin etkilenme biçimlerinin ve davranışlarının ülkenin değişmez politikaları, günlük politikaları ve televizyon kanallarının yayın politikalarının ortak noktaları doğrultusunda şekillenmektedir.

2.2 Uluslararası Haber Kanalları ve Kurumsal Yapıları

Dünya çapında iki büyük tematik haber televizyonu dikkati çekmektedir. Bunlar uluslararası haber kanalları CNN International ve BBC WORLD NEWS televizyonlarıdır. Yayınlarını İngilizce olarak gerçekleştirmektedirler. Ancak Arap televizyonu EL CEZİRE’nin dünya devi bu haber kanallarıyla rekabet edebilecek duruma gelmesi üzerine Arapça yayın yapan haber kanallarının sayısı da hızla artmaya başlamıştır. EL CEZİRE, El Kaide lideri Usame Bin Ladin in video görüntülerini ve yaptığı açıklamayı yayınlayarak özellikle 2001 yılında ABD’nin ikiz kulelerine yapılan 11 Eylül saldırılarının ardından dünya çapında dikkati çekmiştir. Amerikalılar da etkilerini artırmak amacıyla kendi Arapça kanalları El Hürre’yi kurdu. Tüm bu gelişmelerden sonra İngiliz yayın kurumu BBC, Arapça TV yayına başlamıştır.

Bugün Suudi bir iş adamınca finanse edilen Dubai merkezli El Arabiya televizyonu ise EL CEZİRE`nin en büyük rakibi durumundadır.“76

Tüm bu kanalların yanında ABD’de FOX NEWS, İngiltere’de SKY NEWS ve Fransa’da FRANCE 24 dünya çapında dikkati çeken diğer haber kanalları olmuştur.

2.2.1. BBC WORLD NEWS Kanalı ve Kurumsal Yapısı

British Broadcasting Company, Ltd. 1922’de özel bir şirket olarak kurulmuştur. 1925’de tasfiye edilen şirketin yerini 1927’de bir kamu kuruluşu olarak

75 Arthur Asa Berger, Kitle İletişiminde Çözümleme Yöntemleri, ed. Nazmi Ulutak, Aslı Tunç, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Yayınları, 1993, s.95 76 http://www.tumgazeteler.com, 7 Temmuz 2009

56 kurulan British Broadcasting Corporation aldı. BBC, Parlamento’ya karşı sorumlu olmakla birlikte çalışmalarını bağımsızlıkla sürdürmektedir. Yönetim kurulu Birleşik Krallık hükümdarınca atanmaktadır.77

BBC hem uluslararası gündemi hem de ulusal gündemin başlıca konularını derinlemesine takip etmekle ün yapmış uluslararası bir yayın kuruluşudur. Bir kamu kuruluşu olması nedeniyle hükümet politikalarına ve günlük sorunlara ilişkin konularda kendi görüşlerini yayınlamaktan kaçınmak ve yansız davranmak zorundadır.

BBC’inin başlıca ilkeleri arasında kamu yararı ilk sırada gelmektedir. Daha sonra tarafsız ve şeffaf olma, yaptığı işin hesabını verebilme, hangi değerlere göre çalıştığını kamuoyuyla paylaşma gibi yükümlülüklere sahiptir. Bu sebeple BBC kendi yayın ilkeleri kılavuzunu yayınlamıştır. BBC, bu anlamda, evrensel normları oluşturan, çok köklü bir geleneğe sahiptir.

BBC, gelirini televizyon ve radyo alıcıları için ödenen yıllık ruhsat ücretlerinden sağlamaktadır. BBC kuruluş beratı uyarınca reklam yapamaz ya da finansmanı başkalarınca karşılanmış programları yayınlayamaz.78

BBC'nin izleyici kitlesini çok geniş tutmak zorundadır. Dünyanın bir çok yerinde kültürel, siyasi, kültürel ya da dini olarak çok farklı görüş ve geleneklere sahip dinleyici ve izleyicileri bulunmaktadır. Bu anlamda sadece İngiltere’deki hedef kitlesi bütün ülke nüfusudur ki sadece bu ülkede BBC %80’nin üzerinde izleyici kitlesine sahiptir. Bu nedenle, haber her ne olursa olsun BBC bütün olayları objektif bir tarzda yansıtmayı hedeflemektedir.79

BBC’inin BBC Worldwide bünyesinde birçok uluslararası televizyon kanalı bulunmaktadır. BBC’inin kamu hizmeti yardım fonundan faydalanan ayrı ticari girişimleri olan BBC kanalları dünya çapında şu isimlerle yayılmıştır. “BBC Prime, BBC America, BBC Canada, BBC Food, BBC Kids (Kanada), BBC WORLD

77 http://www.bbc.co.uk, 29 Mayıs 2008 78 http://www.bbc.co.uk/ 29 Mayıs 2008 79 Cenk Demirkıran, a.g.e., s.99

57 NEWS, Animal Planet, People + Arts, UKTV, UKTV (Avustralya), BBC Worldwide on You Tube. “80

Bunların yanı sıra Polonya, Singapur, Hong Kong ve Endonezya’ya yayın yapan BBC Knowledge81 Belgesel, Kültür, Eğitim temalı bir kanaldır. Polonya, Singapuri Hong Kong’a yayın yapan BBC Lifestyle82 yaşam kültürü teması ile yayın yapar. Polnya, Kore, Hong Kong, Hindistan, Malezya, Singapur, Taylan’a yayın yapan BBC Entertaintment’ın83 teması eğlence ve dinlencedir. Polonya, Hong Kong, Hindistan, Endonezya, Singapur’a yayın yapan Cbeebies kanalı ise çocuk kanalıdır. BBC, 2008 yılında ise Kuzey Afrika ve Ortadoğu’ya yönelik yayın yapan BBC Arabic Television’ı yayına geçirmiştir.

BBC yayınları genellikle kısa bir haber bülteni ile başlar, haberlerde yer alan başlıca konular ayrıntılı şekilde irdelenir, konunun tarafları ya da uzmanlarıyla mülakatlar içeren haber paketleri devam eder. Ekonomi,spor, siyasi gelişmeler, Avrupa Birliği, uluslararası konjonktür, sıcak gündem, uluslararası çevre, iklim koşulları ve gerçek olaylara dayanan programlar etrafında dönen tartışmalar BBC’nin haber ve program içerikleri arasındadır.

2.2.2 CNN International Kanalı ve Kurumsal Yapısı

Amerikalı medya patronu Turner tarafından başlangıçta küçük bir televizyon kanalıyken daha sonraları başarılı bir kablolu televizyon istasyonu haline getirilen CNN (Cable News Network) 1990’dan beri dünyadaki en yaygın haber kanalı olma özelliğini taşımaktadır.

1 Haziran 1980’de CNN International’in kurulmasıyla Amerika’nın daha çok eğlence programlarına yönelik televizyon dünyasına 24 saat haber yayını ile yenilik gelmiştir. CNN International 1991’in Ocak ve Şubat aylarında Irak’ın Kuveyt’i işgaliyle başlayan Körfez savaşı’nı canlı olarak verince bütün dünyada tanınmıştır.

80 http:// www.bbc.co.uk/info/channels/4 Haziran 2008 81 http://www.bbcknowledge.com,4 Haziran 2008 82 www.bbclifestyle.com, 4 Haziran 2008 83 www.bbcentertaintment.com, 4 Haziran 2008

58 CNN International aynı yıl içinde, Turner’ın ilişkilerinden yararlanarak, Moskova’daki hükümet darbesi girişimlerini, hiçbir istasyonun veremediği ayrıntılarla, 150’yi aşkın ülkede belgelendirmiştir. CNN International o tarihten beri, her olayda anında hazır olan, dünya çapında en çok tanınan haber kanalı olma özelliği taşımaktadır.84

CNN International’de canlı haberlere önem verilmesi, günlük etkinlikleri zamansal olarak farklılık gösteren izleyicilerin kendilerine haber alma olanağı sağlanması ve genel olarak yerel muhabirler kullanılarak haberlerin mümkün olduğunca ayrıntılı bir biçimde ele alınması başlıca ilkeleri arasındadır.

CNN Internaitonal’in başarısının sırrının, bir marka olarak CNN’in haber sözcüğü ile özdeşleşmesinden kaynaklandığını söyleyen Silvia’ya göre, pek çok ulusal ve uluslararası haber kuruluşunun kaynak olarak CNN International’den yaralanmasının yanı sıra, dünyada olup bitenler hakkında güvenli bilgiye sahibi olmak isteyenler CNN International’i izlemektedirler. CNN International, bu özelliği nedeniyle, özellikle ara haberlerde Time Warner için önemli bir kazanç merkezi niteliği de taşımaktadır.85

Tek başına tüm dünyaya 24 saat haber yayını yapan CNN International, BBC WORLD NEWS, CBS ve NBC arasında televizyon haberciliği alanında giderek artan rekabet, CNN International’in fark edilmek uğruna temel ilkelerden ödün vermeye başlamasına neden olmuştur.86

CNN International’in yayına başladığı dönemden beri haberleri öznel tarzda izlediği ve CNN International’in başlangıçta bir devrim niteliği taşıdığı ancak şu an için bütün dünyaya yayınladığı haberlerin yüzeysel olduğu CNN International’in izlenme oranındaki düşüşün nedeni olarak gösterilebilir. CNN International’a yönelik eleştirilerin daha çok bu iki noktada yoğunlaştığı görülmektedir. Tüm

84 Cenk Demirkıran, a.g.e., s.83 85 Tony Silvia, Global News Perspectives on the Information Age, USA, Lowa State University Press, 2001, p.17 86 Duran, a.g.e, s.47

59 bunların dışında televizyon kanallarının sayısındaki artışın yanı sıra televizyon izleyicilerinin ilgi alanlarına göre giderek belirli gruplara ayrılmalarını da göstermek mümkündür.87

CNN International sektördeki düşüşünü engellemek ve yayınlarını dünya çapında yaymak için 1990’larda anadilleri İngilizce olmayan ülkelere kendi dillerinde yayın yapmak üzere bir proje başlatmıştır. Bu proje kapsamında, İspanya, Türkiye ve Latin Amerika’da, ülke dilleri ile yayın yapılmasına başlanmıştır. Bu noktada CNN International’in bu ülkelere öncelik vermesinin başında bu dilleri konuşan kişilerin sayısı gelmektedir.

CNN TÜRK kanalı da 2000 yılında Doğan Medya Grubu’nun girişimleriyle uluslararası bir haber kanalı olan CNN International arasında Joint-venture (ortak yatırım) olarak nitelendirebileceğimiz bir birliktelik sonucu yayın hayatına başlamıştır

Açılımı Cable News Network olan CNN; CNN Headline News, CNN International, CNN en Espanol, CNN+, ve CNN TÜRK kanallarıyla uluslararası yayın yapmaktadır. Ayrıca CNN, dünya nüfusunun büyük çoğunluğunu oluşturan 140’dan fazla ülkeye yayın yapabilmektedir. 120’den fazla iletişim uydusu, bütün dünyada, bütün kıtalarda yerleşim birimlerine CNN Newsource ile haber görüntüleri aktarmaktadır.

2.2.3 EL CEZİRE Kanalı ve Kurumsal Yapısı

EL CEZİRE ilk olarak Katar Emiri`nin yapmış olduğu 150 milyon dolarlık mali bir destekle 1996`da kurulmuştur. 1996 Nisan ayında BBC WORLD`ün Suudi Arabistan merkezli Arapça yayın yapan kanalı 2 yıl yayın yaptıktan sonra kapanmış, kanal çalışanlarının çoğu da EL CEZİRE`ye geçmiştir. 1996 yılının sonlarına doğru EL CEZİRE yayına başlamıştır.88

87 Yasemin Giritli İnceoğlu, Uluslararası Medya, İstanbul, Beta Yayınları,2000, s.65-68 88 http://www.meib.org/articles/0006_me2.htm. 29.03.2009

60 Arapçada "ada" anlamına gelen EL CEZİRE, merkezi Katar`da bulunan TV kanalıdır. EL CEZİRE ilk olarak yalnızca Arap dünyasına ilişkin güncel haberlerle yayına başlamış olsa da, zaman içerisinde başka tematik kanalları da bünyesinde bulundurarak uluslararası bir haber ağı haline gelmiştir.

2000- 2001`deki Lübnan iç savaşı üzerine hazırlanan belgesel reytingini oldukça artırmış olsa da kanal asıl atılımını El Kaide liderlerinin açıklamalarını yayınladıktan sonra gerçekleştirmiştir. Afganistan`da düzenlenen saldırılar sırasında El Kaide örgütüne ait bant kayıtlarını, Irak`ta Amerikan askerlerinin ve tutsakların görüntülerini yayımlaması, açık sözlü tavrı ve tabu olan konuları tartışma hevesi EL CEZİRE`yi, bölgenin en popüler yayın kuruluşuna dönüştürmüştür.

Kanalın belli başlı gelir kaynakları arasında reklamlar, abonelik ücretleri, diğer şirketlerle yapılan yayın anlaşmalarının yanı sıra satılan görüntüler ve haber paketleri yer alıyor. Örneğin EL CEZİRE`nin, El Kaide lideri Usame Bin Ladin`in konuşmasının bir dakikası için 20.000 dolar aldığı da iddialar arasında yer alıyor. 89

Kanal kuruluşundan on yıl sonra 15 Kasın 2006 tarihinde uluslararası yayın yapacak İngilizce yayın yapan yeni kanalını kurdu. Doha, Londra, Kuala Lumpur ve Washington DC`de yayın merkezleri olan yeni kanal, Al Jazeera English adıyla 24 saat yayın yapan haber kanalı olarak yayın hayatına başlamıştır. 90Al Jazeera English’in kurulmasıyla ilk kez İngilizce bir kanal, Orta Doğu`dan yönetilmeye başlanmıştır.91

EL CEZİRE`nin Genel Yayın Yönetmeni Katar Emiri Şeyh Hamid bin Halifa el-Tani`nin kuzeni Şeyh Hamid Tamer El-Tani dir. Web sitesinin Yayın Yönetmeni ise Abdül Aziz El-Mahmud dur.

EL CEZİRE yetkililerinin kanalın tarafsız olarak algılanması için BBC`ye benzer yayın ilkeleri yayınlamışlardır, örneğin terörist gibi sözcüklerin kullanımına

89 http://english.pravda.ru, 12.11. 2001 90 http://www.cnn.com, 7.04. 2005 91 http://www.bbc.co.uk, 15.11.2006

61 dikkat edileceği belirtilmektedir. 92

EL CEZİRE televizyonu, Arapsat 2A (Arab Satellite Communications Association) uydusundan yayın yapmaktadır.

2.2.4. Fox News Kanalı ve Kurumsal yapısı

“Dünyanın en büyük medya şirketinden birisi olan News Corporation’ın sahibi Rupert Murdoch, Ted Turner'in sahibi olduğu CNN Internaional’i çökertmek için ABD’de 1996 yılında kablodan 24 saat haber yayını yapan Fox News Channel'i kurdu.” 93

News Corporation, film yapım ve yayıncılığı, televizyon, kablolu televizyon programcılığı, uydu televizyon yayıncılığı, dergi ve ek yayıncılığı, gazete yayıncılığı ve kitap yayıncılığı alanlarında faaliyet göstermektedir. Varlıklarının toplam değeri 55 milyar dolar, yıllık geliri ise yaklaşık 25 milyar dolar olan şirket, faaliyetlerini öncelikle ABD, Avrupa, İngiltere, Avustralya, Asya ve Pasifik havzasında sürdürmektedir.94

Fox News kanalı uluslararası kablodan ve uydu sağlayıcıları ile dünyanın dört bir yanındaki ülkeler tarafından izlenebilmektedir.

2.2.5 Sky News Kanalı ve Kurumsal Yapısı

5 Şubat 1989’da Dünyanın en büyük medya şirketinden birisi olan News Corporation’ın sahibi olan Rupert Murdoch tarafından kurulan kanal İngiltere’nin başkenti Londra’dan yayınlarını gerçekleştirmektedir. ABD, Avrupa, İngiltere, Avustralya, Asya ve Pasifik havzasında birçok medya kuruluşuna sahip Murdoch’ın Türkiye’de yayın yapan Fox TV’nin de sahibi olduğu bilinmektedir. Ortadoğu, Asya, Afrika, Amerika ve Avrupa’da toplam 60 milyon izleyiciye ulaşarak saat başı bültenleri ile günde 24 saat haber sunmaktadır.

92 http://ilef.ankara.edu.tr, 19.09.2009 93 http://www.zaman.com.tr, 06.01.2003 94 Dünya Devi Türkiye’de, Akşam Gazetesi, 25.07 06

62 Sky News kanalı Politika editörü Adam Boulton ve Ancorhman Jeremy Thompson’dan oluşan dünya çapında 500’den fazla personeli bünyesinde barındırmaktadır.

Fox Broadcasting Company, Star, Cine Canal Telecine Direkt uydu TV yayınları, SKY Italia, Sky Sport Calcio Sky, Sky Cinema, Sky TG 24, British Sky Broadcasting, DIRECTV Group Kablolu TV yayıncılığı, Fox News Channel ,Fox Cable Networks, Premier Media Group Murdoch’ın sahibi olduğu diğer televizyon kuruluşlarıdır.95

2.2.6 France 24 Kanalı ve Kurumsal Yapısı

Fransa’nın eski Cumhurbaşkanı Jacques Chirac tarafından, "Fransa'nın yurt dışındaki sesini daha iyi duyurabilmek" için kurulmasına öncülük ettiği Fransa 24 kanalı 2006 yılında yayın hayatına başlamıştır.

Özellikle 2001 Afganistan ve 2003 Irak savaşları sırasında Fransa, BBC World, CNN International ve özellikle FOX TV’nin Fransa’nın önerilerini, tavrını, Fransız tartışmasını, görüşlerini hiç yansıtmadığı gibi her zamankinden fazla sansür ettiğini savunur. Fransa kendini, kısmen de olsa ancak EL CEZİRE aracılığıyla duyurabilmiştir. Chirac 2002’de isyan eder ve en geç 2004’te yayına girmesi beklenen CFII kanalını, 30 Haziran 2006’da kararlaştırılan bir değişiklikle “France 24” (F24) adıyla 6 Aralık’ta faaliyete geçirir.96

France 24 kanalı, Fransızcanın dışında aynı anda İngilizce ve Arapça olarak 24 saat canlı yayın yapan uluslararası haber kanalıdır.

Bütün giderleri Dışişleri bakanlığından karşılanan F24’ün, ana ortağı uluslararası inşaat ve telefon devi Bouygues firması, resmi ortaklarıysa yüzde 50/50’yle Fransız kamu televizyon yayıncılığı şirketi France Televisions ve ülkenin

95 http://www.superpoligon.com, 18.04. 2009 96 http://www.france24.com, 4.07.2009

63 en büyük özel televizyon kuruluşu olan TF1’dir. 97

Fransa seçimlerinin ardından Cumhurbaşkanı seçilen Nicolas Sarkozy’nin Fransızca yayın yapmayan bir televizyonu desteklemeye karşı olması kanalı bugün kapanma tehlikesiyle karşı karşıya getirmiştir.

2.3. Türkiye’deki Haber Kanalları ve Kurumsal Yapıları

Türkiye’deki haber kanallarının geçmişi yaklaşık 13 yıllık kısa bir geçmişe dayanmaktadır. Ülkemizde kurulan İlk haber kanalı 1996 yılında yayın hayatına başlayan NTV televizyonudur. Ancak bu kısa süre içerisinde haber kanallarının sayısı hızla artmış ve en az yılda 1 haber televizyonu açılarak bugün sayıları 14’ü bulmuştur.

Tablo 6. Türkiye’deki Haber Kanalları

KANAL SAHİBİ YAYIN

ART Türk Metal Sendikası Türksat, Digitürk, D-Smart

BUGÜN TV Koza İpek Holding Türksat, Digitürk, D-Smart

CNN TÜRK Doğan Holding Türksat, D-Smart

Haber 6 Mehmet Kurt Türksat, Digitürk, D-Smart

Ülke TV ( Haber 7 ) Beyaz Holding Türksat, Digitürk, D-Smart, Kablolu

HABER TURK Ciner Medya Grubu Türksat, Digitürk, D-Smart, Kablolu

Haber 24 Star Medya Yayıncılık A.Ş Türksat, Digitürk, D-Smart, Kablolu

Kanal A Termikel Grubu Türksat, D-Smart

NTV Doğuş Holding Türksat, Digitürk, D-Smart, Kablolu

Samanyolu Haber Samanyolu Yayın Grubu Türksat, Digitürk, D-Smart, Kablolu

SKYTURK Çukurova Holding Türksat, Digitürk, D-Smart, Kablolu

97 “FRANCE 24” veya FRANSA’NIN SESİ, Cumhuriyet Gazetesi, 19 Aralık 2006

64 TGRT Haber İhlas Yayın Holding Türksat, Digitürk, D-Smart,

TRT Türk-TRT 2 TRT Kurumu Türksat, Digitürk, D-Smart, Kablolu

Kaynak: http://www.turksat.com.tr/kanallistesi 21 Haziran 2009

Türkiye’de 2 kamusal tematik haber kanalı ve 12 tecimsel tematik haber kanalı bulunmaktadır.

2.3.1 Art Kanalının Kurumsal Yapısı

Ankara ve KKTC’de bulunan merkezleri ile Avrasya Radyo Televizyonu 2003 yılında yayın hayatına başlamıştır. Digitürk ve D-Smart üzerinden tüm Digitürk ve D-smart kullanıcılarına, KKTC’de bulunan karasal anten yardımıyla KKTC ve Türksat uydusu ile Orta Asya ve Afrika ülkelerine yayınlarını ulaştırmaktadır.

Görüntülü materyalleri (reklam - tanıtım filmleri, bant reklam, ara ve ana sponsorluk çalışmalarını) hazırlayıp ART ile ilgili yayın planını BAHA Ajansı düzenlemekte ve yönetmektedir.98

2.3.2 Bugün Televizyonunun Kurumsal Yapısı

22 Mayıs 2009 tarihinde yayın hayatına başlayan Bugün televizyonu Koza İpek Holding’e bağlı haber ağırlıklı yayın yapan televizyon kuruluşudur.

1948 yılında Ali İpek tarafından kurulan ve Koza Davetiyeleri ile tanınan şirket, davetiye, kartpostal, bloknot, takvim, ajanda, defter gibi ürünlerin imalatı ve satışı konularında faaliyet göstermektedir. Grup 12 Mayıs 2008 tarihinde KANALTÜRK TV, KANALTÜRK RADYO ve Kanaltürk.com.tr internet sitesinin ana ortağı olan Yaşam Televizyon Yayın Hizmetleri şirketinin yüzde 99.99 hissesini satın alarak televizyon yayıncılığına başlamıştır. 99

Genel Yayın Yönetmenliğini Selahattin Sadıkoğlu’nun yaptığı Bugün TV,

98 http://www.avrasya.tv, 12.06.2009 99 Neşe Kars, a.g.e., s.63

65 uydu, Digitürk ve D-Smart arcılığıyla izlenebilmektedir.

2.3.3 CNN TÜRK Kanalının Kurumsal Yapısı

Doğan medya Grubu bünyesindeki televizyon kanallarından biri olan CNN TÜRK, 1999 yılında Doğan Medya Grubu ile AOL Time Warner’in ortak girişimi ile kurulmuştur. CNN adını taşıyarak 24 saat yerel dilde haber yayınlayan CNN TÜRK, Atlanta dışından kontrol edilip yönetilen, Türkiye’ye yabancı bir medya kuruluşu ile ortak olarak kurulan ilk ulusal televizyon kanalıdır.

Önceleri TV 24 adıyla 24 saat yayın yapan bir haber kanalı açmayı planlayan Doğan Medya Grubu, daha sonra CNN International yetkililerinin teklifini değerlendirerek, dünyaya açık olma, etkili ve donanımlı haber verme ilkeleri doğrultusunda CNN TÜRK kanalını oluşturma yönünde karar vermişlerdir. CNN International’in kendi adıyla yayın yapan ilk yerel haber kanalı olma özelliği taşıyan CNN TÜRK’teki haberler Türk haberciler tarafından hazırlanmakta ve kanalın hedef kitlesini ağırlıklı olarak işadamları, bürokratlar ve belirli bir eğitim düzeyindeki kişiler oluşturmaktadır.100

11 Ekim 1999 tarihinde ilk yayınını yapan CNN TÜRK, Türkiye’nin NTV’den sonra kurulan ikinci haber kanalı olmuştur. Yayın kadrosu tamamıyla Türklerden oluşan CNN TÜRK’ün temel amacı, Türkiye’nin yanı sıra Türkçe konuşulan bölgelerdeki izleyicilere 24 saat haber yayını yapmaktır. Türkçenin konuşulduğu coğrafi bölgenin genişliğinin yanı sıra, Türkiye’nin Ortadoğu ülkeleri ve Rusya’ya yakınlığının getirdiği çok önemli stratejik konumun da bunda etkili olduğunu düşünmek mümkündür.

CNN International’in Türkiye’deki bir yayın kuruluşu ile ortaklığa girmesinin nedenleri, Taha Akyol tarafından şu şekilde özetlenmektedir:

1) Türkiye’nin bir hukuk devleti olması ve bu bağlamda sahip olduğu demokratik ortam... 2) Doğan Medya Grubu’nun gerek gazete sayısı gerek muhabirleri gerekse televizyon kanalı tecrübesi açısından son derece güçlü ve başarılı görülmesi, 3) (CNN yetkililerinin) Türkiye üzerinden Azerbaycan ve Türkmenistan’dan başlayarak

100 Büyükbaykal a.g.e, ss.115-117

66 Orta Asya’ya açılabileceklerini” düşünmeleri. Bir dili konuşan nüfus yoğunluğunun CNN’in dünyanın farklı bölgelerinde CNN TÜRK benzeri ortaklıklar gerçekleştirme konusunda temel kıstaslardan biri olmasının göstergesi, İsrail ve Doğu Avrupa’da da bu tür ortaklıkların gerçekleştirilmek istenmesi, ancak nüfus azlığı nedeniyle bundan vazgeçilmesidir. 101

CNN TÜRK, Doğan Medya Grubu’nun Türkiye’deki kaynaklarını ve CNN International’in tüm dünyadaki 42 bürosu ile 900’ü aşkın bağlı kuruluşunun olanaklarını ve geniş haber kaynaklarına sahiptir.

CNN TÜRK program akışı, saatte bir yayınlanan haber bültenleri, ekonomi ve spor haberlerinin yanı sıra modadan tarihe, edebiyattan kültür-sanata, eğitimden teknolojiye, müzik ve sinemaya kadar çeşitlilik göstermektedir. Yayın akışı içinde ağırlık taşıyan haber programlarının yanı sıra, CNN TÜRK ekonomi haberleri, yayının ana unsurlarından bir diğerini oluşturmaktadır. CNN TÜRK’ün tarafsız ve küresel bir yaklaşımla aktarılması hedeflenen ekonomiyle ilgili haber içeriği, yerel ve uluslararası iş dünyasını, finans piyasalarını ve günlük ekonomik gelişmeleri kapsamaktadır. Her saat yayınlanan spor haberleri, yerel ve uluslararası spor çevrelerinden gelen önemli haberleri, olayları ve sonuçları içermektedir. CNN TÜRK yayının ana unsurlarından biri olan hava tahminleri, ulusal ve uluslararası hava raporlarını içermektedir.102

Sohbet ve tartışma programları ile özel (tematik-feature) programlarda, Türkiye’de ve dünyada üzerinde önemle durulan konuları, ülkenin en tanınmış kişileri ele almaktadır. İzleyicilere modadan teknolojiye kadar çeşitli programlar ulaştırılmaktadır.

2.3.4 Haber 6 (6 News) Kanalının Kurumsal Yapısı

İstanbul'dan yayın yapan 6 News, BBC WORLD NEWS, Euro News, CNN International ve EL CEZİRE gibi uluslararası haber kanalı olmayı hedeflemektedir. Kurtsystems’in patronu Mehmet Kurt’un sahibi olduğu kanal Türkçe, İngilizce, Arapça, Rusça haber bültenleriyle yayınlarını dört dilde gerçekleştirmektedir.

101 Büyükbaykal, a.g.e, s127 102 http:// www.dmg.com.tr/tr/cnn.asp, 21.07. 2009

67 6 News, Digitürk, D-Smart ve Türksat uydusu üzerinden seyredilebilmektedir. Kanal, doğuda Kazakistan’dan kuzey batıda İskandinav ülkelerine, güney batıda ise Afrika’nın kuzeyini kapsayan bir yayıncılık ağına sahiptir. Geniş bir uluslararası ağa sahip olmak için dünyanın farklı ülkelerindeki yayın kuruluşları ile de işbirliği yapmaktadır.103

2.3.5 Haber 7 (Ülke TV) Kanalının Kurumsal Yapısı

Kuruluşunu Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı iken, Belediye Televizyonu olarak gerçekleştirdiği Kanal 7 televizyonunun sahibi ve Yenidünya İletişim’in yönetim kurulu başkanı Zekeriya Karamandır. Karaman aynı zamanda Beyaz Holding’in de kurucusudur. Haber 7 televizyonu, Karaman’ın Beyaz Holding’in bünyesinde yer alan şirketleri arasındır.104

Toplumsal sorumluluk, insan haklarına saygı, dini, ahlaki ve manevi değerlerine saygı maddeleri kurumun kurumsal değerleri arasında önceliği almaktadır.

Türkiye ve Avrupa’ya yönelik haber ağırlıklı yayın yapan kanal, Türksat, Digitürk, D-Smart ve kablolu televizyon üzerinden izlenebilmektedir. Haber 7 televizyonu 2 Haziran 2008 tarihinde isim değişikliği yaparak yayınlarını Ülke TV olarak gerçekleştirmeye başlamıştır.

2.3.6 HABER TURK Kanalının Kurumsal Yapısı

2000 ekonomik krizinin işsiz bıraktığı gazetecilerden birisi olan Ufuk Güldemir, 2001 yılında Levent’te evinin bodrum katında Haber Türk adıyla başlattığı internet sitesini bir süre sonra televizyon kanalı haline getirdi. “Özgür ve Bağımsız Haber Kanalı” sloganıyla başlayan yayında Can Ataklı, Meriç Köyatası, Taki Doğan gibi isimler ön sırada yer alıyordu.105

HABER TURK televizyonu gazeteci Ufuk Güldemir’in vefatının ardından 16

103 http://www.6news.com.tr/newsite/about.aspx, 23.07.2009 104 Neşe Kars, a.g.e s.65 105 Ömer Serim, “Türk Televizyon Tarihi, 1952-2006” Epilson Yayıncılık, İstanbul, 2007, s.374

68 Kasım 2007 tarihinde Ciner grubuna satıldı. Grup bünyesinde HABER TURK ’ün dışında Kanal 1 televizyonunu da barındırmaktadır. “Ciner grubu, bugün Ciner Enerji ve Madencilik Grubu, Ciner Medya grubu, Ciner Ticaret, Sanayi ve Hizmet Grubu olmak üzere üç grup ve çeşitli şirketlerle faaliyetlerini sürdürmektedir.”106Ciner grubuna katıldıktan sonra kurumun genel yayın yönetmenliğine Erdoğan Aktaş getirildi. Kanal, Digitürk, D-Smart, Kablolu Tv ve uydu aracılığıyla izleyicilerine ulaşmaktadır.

2.3.7 Haber 24 Kanalının Kurumsal Yapısı

Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunun el koymasının ardından Kıbrıslı işadamı Ali Özmen Safa tarafından kanal satın alınmıştır. Fakat daha sonra 2007 yılında Ethem Sancak ve Türkiye Futbol Federasyonu Başkanı Hasan Doğan kanala ortak oldu. Ethem Sancak, daha sonra Ali Özmen Safa ve Hasan Doğan’ın Star Medya Yayıncılık A.Ş.'deki hisselerini alarak kuruluşun tek sahibi oldu. 107

Ethem Sancak’ın sahibi olduğu Star Medya Yayıncılık A.Ş.’nin bünyesinde bulunan kanal 23 Ocak 2007 tarihinde yayın hayatına başladı.

Kanalın Genel Yayın Yönetmeni, Mustafa Hoş, Genel Koordinatörü Cengiz Er, Haber Müdürü ise Yüksel Altuntaş’dır. Haber 24 televizyonu, Star gazetesiyle birlikte medya grubu anlayışı içinde çalışmakta ve ortak haber ağını kullanmaktadırlar.

Haber 24 televizyonu Digitürk, D-Smart, uydu ve kablolu televizyon aracılığıyla izlenebilmektedir.

2.3.8 Kanal A Televizyonunun Kurumsal Yapısı

Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek’in girişimiyle kurulmuş olan Kanal A televizyonu bugün Termikel Grubu’nun bünyesinde yer almaktadır.

106 Neşe Kars, a.g.e s.65 107 http://www.superpoligon.com, 16.03. 2006

69 Termikel Grup inşaattan elektroniğe kadar çeşitli sektörlerde çalışmaktadır. Grubun medya sektöründe ise televizyon yayın kuruluşu ve reklam ajansı bulunmaktadır. 108

Kanal Digitürk, kablolu yayın ve uydu aracılığıyla izleyicilerine ulaşmaktadır. Kanal A genel Yayın Yönetmeni Alper Tan’dır.

2.3.9 NTV ( Nergis Televizyonu ) ve Kurumsal Yapısı

Bursalı sanayici Cavit Çağlar’ın kendi şirketlerinin baş harfini verdiği televizyon kanalı NTV, Türkiye’nin ilk tematik haber kanalıdır. “NTV, 2002 yılında İnterbank olayının patlak vermesinden ve Cavit Çağlar’ın ABD’ye kaçmasından önce Doğuş Holding’in Sahibi Ayhan Şahenk tarafından satın alındı.” 109

NTV 1 Kasım 1996 Tarihinden itibaren deneme yayınına başladı. 9 Kasım günü Hollanda-Galler Futbol Karşılaşmasını naklen yayınlarken 10 Kasım günü Atatürk’ün ölüm yıldönümü dolayısıyla özel bir yayın gerçekleştirdi. Ertesi günden itibaren altı saatlik test yayına başladı. . NTV, Ocak 1997`de 24 saat düzenli yayına geçti.

NTV’nin yayınları, haber ve haber programlar başta olmak üzere, ekonomi, kültür sanat, lifestyle, spor yayınları ve belgesellerden oluşmaktadır. Merkezi İstanbul’da bulunan NTV, Ankara, İzmir, Diyarbakır ve Brüksel temsilcilikleri, yurdun ve dünyanın dört bir yanındaki muhabirleri, Reuters, ENEX, APTN gibi dünyanın önde gelen haber kuruluşları ve çeşitli haber ajansları aracılığıyla gündemi takip etmektedir. NTV’nin Genel Yayın Yönetmeni görevini Cem Aydın yapmaktadır.

Doğuş yayın grubu 5 televizyon kanalı, 4 radyo istasyonu ve 8 dergi ve internet portalı ile toplam 18 yayın kuruluşuna sahiptir.“ Doğuş Yayın Grubu çatısı altında, NTV, CNBC-E, NBA TV, NTV Spor, E2, Haber Portalı NTVMSNBC, NTVSPOR.NET, radyo grubu; NTV RADYO, RADIO N101, ROKKET FM,

108 Neşe Kars, a.g.e s.65 109 Ömer Serim, a.g.e., s.367

70 RADYO EKSEN, dergi grubu; National Geographic TÜRKİYE, F1 Racing, SlamTÜRKİYE, NG KIDS, Bıllboard TÜRKİYE ve CNBC-E BUSINESS TÜRKİYE bulunmaktadır.”110

2.3.10 Samanyolu Haber Kanalının Kurumsal Yapısı

İmtiyaz sahibi Ali AKBULUT olan feza gazetecilik ve yönetim kurulu başkanlığını Ali Çelik’in yaptığı Samanyolu Yayın Grubu, Fettullah Gülen’e yakınlığı ile tanınmaktadır. Gazete, Dergi, Kitap gibi yazılı basın ürünleri, feza gazetecilik bünyesinde toplanmıştır. 13 Ocak 1993 de açılan Samanyolu Tv ile başlayan görsel – işitsel yayıncılık faaliyetleri ise Samanyolu yayın grubu çatısı altında bulunmaktadır.111

Samanyolu Yayın Grubu bünyesinde faaliyetlerini sürdüren televizyon kanalları:

Samanyolu Tv, Samanyolu Haber, Mehtap Tv, Yumurcak Tv, Ebru Tv, Samanyolu Avrupa Tv ve Azar Tv’dir.

22 Ocak 2007 tarihinde yayın hayatına başlayan Samanyolu Haber televizyonu Genel Yayın Yönetmenliğini Ahmet Böken yapmaktadır.

Kanal, Türksat 3A uydusundan, Digitürk 48. kanaldan, D-Smart 93. kanaldan ve Teledünya 22. kanaldan izlenebilmektedir. Ayrıca Mesaj TV'nin Kablo TV'den ayrılmasıyla Ankara, İstanbul, İzmir, Antalya, Adana, Bursa, Denizli, Gaziantep, Kayseri, Konya ve Manisa illerinde Kablo TV'den de izlenebilmeye başlanmıştır.112

2.3.11 SKYTURK Kanalının Kurumsal Yapısı

Türkiye’nin üçüncü özel haber kanalı olan SKY Türk, 1 Temmuz 2002 tarihinde başladığı test yayınına Ekim ayından itibaren normal yayına geçerek

110 http:www.dogusgrubu.com.tr , 02.06.2009 111 Neşe Kars, a.g.e., s.64 112 http://tv.samanyoluhaber.com/ 12.06.2009

71 devam etti. Kanalın ilk Genel Yayın Yönetmeni Erbil Tuşalp’tir.113

SKYTURK, Çukurova Holding’in bünyesinde yer almaktadır. ”Mehmet Emin Karamehmet’in sahibi olduğu Çukurova Holding, bir İsviçre bankası ve iki sigorta şirketi, finans şirketlerine doğrudan veya dolaylı olarak yatırım yapan ve kontrol eden bir şirketinin yanı sıra sanayi, inşaat, ticaret, medya, iletişim ve bilişim teknolojisi, enerji, ulaşım ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren finans dışı şirketleri bünyesinde barındırmaktadır.”114

Kanalın bünyesinde yer alan diğer televizyon kanalları ise Digitürk ( Comedy Max, Gold Max, Gold Max 2, Dizi Max, Mymax, Movie Max, Movie Max 2, Action Max, Elmax, Show Max, Türk Max, Jojo, S’nek, Akıllı Tv, Tjk Tv, İz Tv, Lig Tv, İntimacy, Touch ) Show Tv, Show Türk, Show Plus’dır.

Kanal, Digitürk 43. Kanal, D-Smart 95. Kanal, Kablolu Tv, uydu ve Teledünya 72. kanaldan izlenebilmektedir.

2.3.12 TGRT Haber Kanalının Kurumsal Yapısı

İhlas Yayın Holding şirketin %95 hissesine ortak olan TGRT Haber, 2004 yılının Kasım ayında kuruldu. 24 Ocak 2007 tarihine kadar TGRT televizyonunu bünyesinde bulunduran şirket, bu tarihte TGRT’ yi News Corperation’a satmıştır ve kanal FOX adıyla yayına devam etmektedir. Bugün TGRT Haber İhlas Holding bünyesinde kalan tek televizyon kuruluşudur. Kanal, İhlas Holding bünyesinde bulunan İhlas Haber Ajansının olanaklarından da yararlanarak geniş bir haber ağına sahiptir.

TGRT Haber’in genel yayın yönetmeni Mehmet Soysal’dır. Soysal, TGRT Haber’in İhlas Haber Ajansı aracılığıyla dünyanın pek çok yerinden canlı yayın olanağına sahip olduğundan, “Irak’ta İmam-ı Azam camiine saldırıyı, Samatya’ da batırılan mazot yüklü tankeri, Felluce’deki katliamı ilk duyuranın kendi kanalları”

113 Ömer Serim, a.g.e,, s.367 114 Neşe Kars, a.g.e., s.64

72 olduğunu savunmaktadır.115

Haberlerde tarafsızlığı amaçlayan, yapıcı, saygılı, dil, din, ırk ayrımı gözetmeden nesnel ve yorumsuz haber vermek amacında olduğunu ilan eden TGRT Haber, muhavafazkar habercilik anlayışı ile bilinmektedir. Ayrıca kanal, Türk toplumunun Türkçe konuşup anladığını gözeten bir yayıncılık anlayışını sürdürdüğünü belirtmektedir.116

Kanal Digitürk, D-Smart ve Türksat aracılığıyla izleyicilerine ulaşmaktadır.

2.3.13 TRT TÜRK ve TRT 2 Kanalları ve Kurumsal Yapıları

Türkiye Cumhuriyeti’nin kamu yayıncılığı yapmakla görevli tek kuruluşu TRT’nin ikinci televizyon kanalı TRT 2 1986’da yayına başlamıştır.

TRT 2’nin amacı, kültür gelişmemizin sosyal ve ekonomik değişmelere ayak uydurmasını sağlamak, milli kültür değerlerimizi geliştirmek ve izleyici kitlelerine benimsetmek; çeşitli yaş, meslek, eğitim ve kültür seviyelerindeki izleyicilerin her alanda bilgilerini geliştirmek, kültür seviyelerini yükseltmek; müzik, eğlence ve haber ihtiyaçlarını karşılamak olarak ifade edilmektedir.117 Ancak zaman içerisinde TRT 2 kültür-sanat ağırlıklı yayının uzaklaşarak haber ağırlıklı bir yayın politikası izlemiştir.

1996’da NTV haber kanalının açılmasıyla sayıları hızla artan haber kanalları karşısında TRT Kurumu kayıtsız kalamamış uzun yıllar TRT 2 ile karşılamaya çalıştığı haber kanalı açığını TRT TÜRK’ ü kurarak gidermeye çalışacaktır.

TRT-Türk uluslararası haber ve kültür kanalı olarak 08 Mayıs 2009’da yeni kimliğiyle yayına başladı. Kanal, her saat başı haber bülteni ve günde 4 ana haber yayınlayarak 24 saat canlı yayın yapmaktadır.

115 http://www.tumgazeteler.com, 06.03.2009 116 http://www.tgrthaber.com.tr, 14.06. 2009 117 Hülya Aksu, “Ülkemizde Televizyon Haberciliği ve Haber Programlar”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1992, s.77

73 Kanalın Genel Yayın Yönetmeni Ümit Sezgin’dir. Sezgin TRT Türk’e neden ihtiyaç duyulduğunu şöyle anlatıyor:“Dünyada ne oluyorsa uluslararası medya kaynaklarından takip ediyoruz. Ama ister istemez onların bakış açısına kayıyorsunuz. Son Irak savaşında 'CNN' ve 'BBC' koalisyon güçlerinin doğrultusunda yayın yaparken 'EL CEZİRE' ortaya çıktı ve savaşın bambaşka bir yüzünü gördük. Bir de uluslararası medya kuruluşlarının Türkiye ile ilgili yaptığı haberlerde genel olarak terör ve cinayet gibi sevimsiz olaylara yer veriliyor. Özellikle Avrupa basınına terör örgütü yanlısı haberler giriyor. İşte bu iki ihtiyaçtan TRT TÜRK doğdu.”118

Türkiye'de Türksat ve kablolu televizyon aracılığıyla izlenebilen kanal Digiturk, D- Smart gibi dijital platformlarda da yer almaktadır. “Çin Sincan Uygur Özerk Bölgesi, Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan, Kırgızistan, Azerbaycan, Afganistan, Rusya Federasyonu, Ukrayna, Moldova, Gürcistan, Suriye, Irak, İran, Bulgaristan, Yunanistan, Balkan ülkeleri ve Doğu Avrupa ülkelerinin tamamı TRT Türk’ün kapsama alanının içine girmektedir. Ayrıca Türk Cumhuriyetleri'nde Azerbaycan, Özbekistan, Kazakistan ve Kırgızistan'da yayın yapan ulusal kablo şirketlerinden de izleyicilerine ulaşmaktadır.”119

118 www.aksam.com.tr, “TRT TÜRK’ün Genel Yayın Yönetmeni Ümit Sezgin: Uluslararası Alanda Türkiye’nin ’Referans’ Kanalı Olacağız” 14.05.09 119 http://www.trt.net.tr/Haber, 17.07.2009

74 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: HABER KANALI ÖLÇÜTLERİ VE YAYIN POLİTİKASI İLİŞKİSİ

Teknolojik gelişmelerle birlikte haber kanallarının sayıca artması beraberinde ticari kaygıları da getirmiştir. Haber kanallarının yayın akışı içerisinde izleyicilerin haber bulamamaktan şikayet etmesi ve farklı program formatlarının yer almaya başlaması haber kanallarının yayın politikalarının ve yayın akışlarının incelenmesini gerekli kılmıştır. Yayın politikalarının haber kanalı olgusuna etkilerinin araştırıldığı bu çalışmada haber kanalı yöneticileriyle derinlemesine mülakat yapılmış ve yayın akışları karşılaştırılmıştır. Haber kanalı ölçütlerinin ortaya çıkarılabilmesi amacıyla niteliksel ve niceliksel içerik çözümleme yöntemleri kullanılmıştır.

Bu bölüm, iki başlık altında incelenmiştir:

—Yöneticilerin haber anlayışları doğrultusunda belirlenen yayın politikaları

—Yayın akışları ile belirlenen yayın politikaları olmak üzere iki başlık altında incelenmiştir.

Çalışmanın amaçları çerçevesinde ilk başlık altında söz konusu kanalların yöneticilerinin yayın politikaları arasındaki farklılıklar ve benzerliklerin neler olduğu sorularına yanıt aranmıştır.

Sonuçların daha belirgin bir biçimde ortaya çıkarılması amacıyla yöneticilere sorulan sorular üç kategori içerisinde değerlendirilmiştir.

— Uluslararası ve Ulusal haber kanallarının editöryal açıdan incelenmesi

—Uluslararası ve Ulusal Haber Kanallarının haber değeri ölçütleri açısından incelenmesi

— Uluslararası ve Ulusal Haber Kanallarının haber kaynakları açısından incelenmesi

Çalışmanın “yayın akışları doğrultusunda yayın politikalarının belirlenmesi” başlığı altında çalışma evreni içerisindeki haber kanallarının rastlantısal olarak

75 seçilen 31 Mart - 6 Nisan 2008 tarihindeki yayın akışları göz önüne alınarak değerlendirilmiştir. Çalışma evrenini Türkiye’deki haber kanalları NTV, CNN TÜRK, HABER TURK, SKYTURK, TRT 2, TGRT Haber ve HABER 7 ve uluslararası haber kanalları BBC WORLD NEWS ve CNN International kanalları oluşturmaktadır. Söz konusu kanalların izleyiciye ne kadar haber sunduğu, programların haftada kaç kez tekrar edilerek izleyiciye ulaştıkları ve yayın politikası içerisinde haberin dışında hangi tür programları izleyicilere sundukları ortaya çıkarılmıştır.

3.1 Yöneticilerin Haber Anlayışları Doğrultusunda Yayın Politikalarının Belirlenmesi

Çalışma evreni içerisindeki haber kanallarının yöneticileri ile önceden hazırlanan sormaca formundaki sorular sorulmuş ve yanıtlamaları istenmiştir. Yöneticilerle derinlemesine mülakat yapılarak haber kanallarının yayın politikalarına ilişkin verilere ulaşılmıştır. 23 soru ile sınırlandırılan sorular gruplandırılarak üç kategori altında değerlendirmiştir.

3.1.1 Uluslararası ve Ulusal Haber Kanallarının Editöryal Açıdan İncelenmesi

Araştırmanın belirlenen ilk kategorisinde haber kanalı yöneticilerinden sırasıyla 1, 2, 3, 8, 11, 13, 14, 15, 16, 18,19, 20 ve 21 nolu soruları cevaplaması istenmiştir. Aşağıdaki sorular ile uluslararası ve ulusal haber kanalları editöryal açıdan incelenmiştir.

-Haber bülteni ne kadar sıklıkta yayınlanmalı ve bülten süresi o ne olmalıdır? -Tek bir haber bandının süresi ne kadar olmalıdır? -Haber konu başlıkları neler olmalıdır? -Otokontrol ve denetim olmalı mıdır? -Haber bülteni hangi koşullarda kesilebilir? -Bir haber kanalında naklen maç yayını vb. olmalı mıdır? -Ana haber, ara haber kavramı olmalı mıdır?

76 -Haber bülteni konuğu olmalı mı? Habere konu kişiler ve konuklar kimler olabilir? (uzman, görgü tanığı vb.) -Haber dramatize edilmeli mi? Canlandırma kullanılmalı mı? -Haber dili nasıl olmalıdır? -Haber programlarının dışında hangi program türlerine yerverilmeli? (sağlık, kültür- sanat vb.) -Tekrar programlar ne sıklıkta olmalıdır? - Reklam verenler hakkında yapılacak olumsuz haberlere endişe ile yaklaşılmalı mı?

Bu kategori içerisinde haber kanalındaki haber formatı, bülten süresi, yayınlanma sıklığı, tek bir haber bandının süresi, haber konuları gibi haber kanalının biçimsel genel formatına ve haberler üzerinde editörün denetim yetkisine ve otoritesine ilişkin özelliklerinden yola çıkarak TV kanallarının yayın politikasına ilişkin veriler değerlendirilmiştir.

77  Editörler tarafından hazırlanan haber bültenlerini biçimsel özellikleri bakımdan incelendiğimizde;

Tablo 7. Haber Kanallarında Haber Bültenlerinin Biçimsel Özellikleri

Haber Kanalları Haber Bülteni Sıklığı Haber Bandının Süresi Ana Haber Bülteni Gerekliliği

NTV Saatte bir 1 dk ile 2.30dk Ana Haber Olmalı

CNN TÜRK Habere her zaman Sınırlama Ana Haber ulaşılabilecek yayın getirilmemekte Olmalı akışı

HABER TURK Saatte bir 15dk’lık 1dk ile 1.30dk Ana Haber Olmalı bültenler

SKYTURK Saatte bir Sınırlama Ana Haber Olmalı getirilmemekte

TRT 2 Saatte bir 5-10 dk’lık 1dk ile 1.15dk Ana Haber Olmalı bültenler

TGRT Haber Yarım saatte bir Mümkün olduğunca kısa Ana Haber Gerekli haberler değil, sürekli haber olmalı

Haber 7 Saatte bir 10dk’lık 45dk ile 1.30 dk Ana Haber bültenler Olmalı

BBC WORLD NEWS Sürekli Haber Mümkün olduğunca kısa Ana Haber Gerekli haberler değil, belli saatlerde uzun bültenler

CNN International Sürekli Haber 30dk ile 2.30dk Ana Haber Gerekli değil, belli saatlerde uzun bültenler

78 Doğuş Yayın Grubu Haberden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Kemal CAN, her saat başı haber bülteni yayınlanması gerektiğini ve bülten içerisinde yayınlanan haber bandının süresi ortalama 1 dakika ile 2,5 dakika arasında sınırlandırılmasını uygun görmektedir. Günün sonunda ise haber konu başlıklarında neler olup bittiğini toparlayan ana haber bültenlerine yer verilmektedir.

CNN TÜRK Genel Yayın Yönetmeni Ferhat BORATAV’a göre, haber kanallarında ”saat başı haber” diye bir geleneğin olması nedeniyle her saat başı bültenlere yer verilmesi uygun görülmekte ancak bir haber kanalı için habere her zaman ulaşabilecek bir yayın akışı hazırlanmasına vurgu yapılmaktadır. Tek bir haber bandının süresi için herhangi bir sınırlandırma yapılmamakta ancak haber çeşitliliğini arttırmak ve seyircinin dikkatini dağıtmamak için haberlerde belli bir süreye uyulması tavsiye edilmektedir. Yapılan haberlerin günün sonunda bir nokta da toplanması için ana haber bültenlerine yer verilmesi uygun görülmektedir.

HABER TURK Genel Yayın Yönetmeni Yardımcısı Murat İDE, her saat başı haber bülteni yayınlanması ve ideal bülten süresi 15 dakika, en fazla 20 dakika olarak belirlenmesi gerektiği vurgulamaktadır. Bülten içerisinde yer alan tek bir haber bandının süresi ortalama 1- 1,30 dakika arasında sınırlandırılmasını uygun görmektedir. Ancak özel haber dosyalarında ise bu sürenin uzayabileceğini belirtmektedir. İde, haberin içerisine biraz daha renk katabilmek, yorum ekleyebilmek, gündemin aksi istikametinde yürümek ve kendi gündemini belirlemek için diğer ara haber bültenlerinin dışında ana haber bültenine özel önem verildiğini belirtmektedir.

SKYTURK Genel Yayın Yönetmeni Serdar AKİNAN, kanallarında her saat başı haber bülteni alışkanlığına uyularak haber verilmekte olduğunu ancak haber kanallarını bir izleyici için ekranda 24 saat haber bulabilecekleri bir kanal olarak nitelendirmektedir. Bülten içerisinde yer alacak tek bir haber bandının süre için herhangi bir sınırlama getirmemekte ancak haberin mümkün olduğunca kısa ve net bir şekilde verilmesine özen verilmesi gerektiği vurgulamaktadır. Hedef kitlenin beklentileri göz önüne alınarak akşam saatlerinde ana haber bülteninin yayınlanması gerekli görülmektedir.

79 TRT İstanbul Haber Müdür Vekili Selver GÖZÜAÇIK, TRT’de 24 saat süresince her saat başı bülten yayınlandığını ve ana haber haricinde yayınlanan ara bültenlerin süreleri 5- 10 dakika arasında sınırlandırıldığını belirtmektedir. Bülten içerisinde yer alan standart bir haber bandının süresinin 1 dakika ile 1 dakika 15 saniye arasında sınırlandırılması gerektiğini, ancak konusuna göre tek bir haber bandının süresinin 30 saniye ile 3 dakika arasında yapılabileceğini ifade etmektedir. Gözüaçık, bir haber kanalı için ana haber bültenini gerekli görmektedir.

TGRT Haber Genel Yayın Yönetmeni Mehmet SOYSAL, TGRT Haber’de yarım saat ve saat başlarında kısa haber bültenlerine yer vermektedir. Bülten içerisinde yer alan haberlerde de mümkün olduğunca kısa süreli haber yapılmasını uygun görmektedir. Haber kanallarında ana haber kavramı ise gerekli görülmemektedir. Soysal, TGRT HABER kanalında sürekli haber “Rolling News” tarzı haberciliğin seçildiğini, önemli olanın ise sıcak haberi zamanında verebilmek olduğunu belirtiyor.

HABER 7 Kanalı Haber Dairesi Başkanı Nazmiye YILMAZ, her saat başı haber bülteni yayınlanmasını uygun görmekte ve bülten süresi +2, -2 toplam 10 dakika ile sınırlandırıldığını belirtmektedir. Yılmaz, bültenin içerisinde yer alacak tek bir haber bandının süresi 45 – 60 saniye arasında olması gerektiğini ve en fazla 1.30 dakikayı ile sınırlandırıldığını ifade etmektedir. Bunun izleyicinin dikkatini diri tutmak ve bültende daha fazla habere yer verebilmek için gerekli olduğu vurgulanmaktadır. Gün içerisinde haberleri izleyemeyenlerin ihtiyaçlarını karşılayabilmek için de ara haberlerin dışında ana haber bülteni gerekli görülmektedir.

BBC WORLD NEWS, Genel Müdürü Nigel Chapman, BBC Dış Haberler Müdürü Richard Sambrook ve BBC Arapic Genel Yayın Yönetmeni Hosam El Sokkari, BBC yayınları kısa bir haber bülteni ile başladığını ancak haberde yer alan başlıca konuların ayrıntılı bir şekilde konunun tarafları ya da uzmanlarıyla mülakatlarını içeren haber paketleriyle devam ettiğini belirtiyorlar. Haber bülteni içerisinde yer alacak haberlerin mümkün olduğunca kısa bir şekilde hazırlanmasına özen gösterildiğini ama haber paketlerine sınırlama getirilmediğini ifade

80 etmektedirler. BBC WORLD NEWS’de ana haber bülteni gerekli görülmemektedir. Ancak her saat başı yayınlanan haber bültenlerinin dışında gün içerisinde belli saatlerde yayınlanan ve haberlerinin toplandığı 4 haber kuşağı bulunduğunu belirtmektedirler.

CNN International’da ise, günün belli saatlerinde 30 dakika boyunca gündeme ilişkin haberlerin derlendiği haber bülteni ekrana gelmektedir.. Bültenlerin ardından 30 dakikalık kuşaklar halinde farklı saat aralıklarında Afrika, Asya gündemine ilişkin kuşaklarla ekonomi ve spor yayınları ayrıntılarıyla yer almaktadır. Haber bandının süresine herhangi bir sınırlama getirilmemekte ancak genellikle haber süreleri 30 saniye ile 2.30 dakika arasında olduğu görülmektedir. Uluslararası haber kanalı olan CNN’in zamansal olarak farklılık gösteren izleyicileri nedeniyle belli bir saatte ana haber yayınlaması beklenmemekte ancak günün belli saatlerinde uzun bültenler yayınlanmaktadır.

Yöneticilerin verdiği cevaplarından elde edilen bulgulara göre haber bandının süresine bazıları sınırlandırma getirse de tüm haber yöneticileri mümkün olan en kısa şekilde hazırlanması gerektiği konusunda görüş birliği içerisindedir. Haberin gereksiz uzatılması, uzun paragrafların kullanması, izleyicinin haber üzerinde yoğunlaşmasını engelleyecektir. Bu nedenle haberler mümkün olan en kısa süre içerisinde izleyiciye aktarılmalıdır. Avrupa Uydu Televizyon Rehberinde bülten içerisinde yer alan bir haberin süresinin, en fazla 1 dakika 15 saniye olması gerektiği belirtilmektedir.120

Haber bülteni sıklığına baktığımızda özellikle uluslararası haber kanalları ile ulusal kanallar arasında farklı bir yapılanma sözkonusu olduğunu söyleyebiliriz. Özellikle BBC WORLD NEWS ve CNN Internatioanal kanalları her saat başı ekrana farklı izleyicilerin geldiğini düşünerek hedef kitleleri doğrultusunda 24 saat haber verecek şekilde yayın akışlarını düzenlemektedirler. Ulusal haber kanalları içerisinde de yabancı ortaklıklı CNN TÜRK kanalı ve bültenlerinde Fox News kanalı habercilik anlayışını benimsediğini öne süren TGRT HABER kanalı farklı

120 Satellite TV, “Behind The Headlines”, Europe’s Stallite Television Guide, Ağustos 1988, London, s.8-9

81 yapılanma sergilemektedir. Yine ana haber kavramı içerisinde de uluslararası haber kanalları ve ulusal haber kanallarının ana haber kavramına bakışları farklılık göstermektedir. Uluslararası haber kanalları dünyanın dört bir yanındaki izleyicilere seslendiği için belli bir saatte günü toparlamak yerine belli aralıklarla uzun bültenleri tercih etmektedirler.

Tüm bu verilerden yola çıkarak “haber alma” beklentisi içerisinde olan izleyici bir haber kanalından 24 saat haber bulmayı ummaktadır. Dolayısıyla ideal bir haber kanalının mümkün olan en kısa sürede en fazla enformasyonu verebilecek şekilde yapılandırılması gerekmektedir.

 Editörler Tarafından Hazırlanan Haber Bültenlerini İçerikleri Bakımından İncelediğimizde;

82 Tablo 8. Haber Kanallarının Haber Bültenlerinin İçeriksel Özellikleri

Haber Kanalları Haber Konuları Haber Konu Türleri Haber Bültenlerinde Konuğun Gerekliliği Seçiminde

NTV İzleyici ihtiyaç ve Politika, ekonomi, dış haberler, Uzman, yetkili ya da beklentileri kültür-sanat, spor,toplumsal olaylar görgü tanığı bulunabilmekte

CNN TÜRK Çoğunluğun ilgisini Her konu Uzman, tanık ya da çekebilecek gündemdeki her türlü insan konuk konular olabilmekte

HABER TURK Flaş bir gelişme yoksa Her konu Konunun tarafları siyaset haberleri öncelikli konuk olarak seçilebilmektedir.

SKYTURK Muhabir, internet ve Her konu Haber konuğu için gazetelerin sınırlama gündemlerindeki haberler getirilmemekte ancak sıcak haberlerde görgü tanığı

TRT 2 Güncel haberler öncelikli Siyaset, ekonomi, polis-adliye, sağlık, Sürekli olmamak olmakta kültür-sanat, kent haberleri koşuluyla uzman ya da konunun öznesi konuk olabilir

TGRT HABER Muhabirin yaptığı ya da Her konu Haberin perde arkasını ajansa düşen haberler öğrenmek için konuk gerekli

Haber 7 Öncelik belirtilmemiş Siyaset, ekonomi, sağlık,kültür- Konuk çok fazla tercih sanat,spor,eğitim,dünya gündemi edilmemekle birlikte ihtiyaç durumunda haberin öznesi konuk olabilmekte

BBC WORLD NEWS Güncel ve toplumun büyük Her konu Konunun tarafları ve çoğunluğunu ilgilendirmesi uzmanlar konuk olarak tercih edilebilmekte

CNN International Güncel ve toplumun büyük Her konu Özellikle yerel çoğunluğunu ilgilendirmesi muhabirler tercih edilmekte

83 Doğuş Yayın Grubu Haberden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Kemal CAN, NTV’de haber konularının izleyicinin ihtiyaç ve beklentilerine göre seçildiğini belirtmektedir. Gündemin ağırlığına göre bir haber kanalında politika, ekonomi, dış haberler, kültür-sanat, spor, toplumsal olaylar haberin konusu olabilmektedir. Haber bültenlerinde uzman, ilgili, yetkili, görgü tanığı ve ihtiyaç duyulacak başka konuklar bulunabilmektedir.

CNN TÜRK Genel Yayın Yönetmeni Ferhat BORATAV, haber konuları çoğunluğunun ilgisini çekebilecek ve gündemde yer alan her konu başlığının haber olabileceğini belirtmektedir. Haber bültenlerine sadece olayın içindeki kişiler konuk olarak seçilmekte ancak haber programları ya da canlı yayınlarda konuk uzman, tanık ya da her türlü insan konuk olabilmektedir.

HABER TURK Genel Yayın Yönetmeni Yardımcısı Murat İDE, HABER TÜRK’ de haber konu başlıklarında çok özel bir konu yada flaş bir gelişme yoksa siyaset ana gündem maddesi olarak belirlendiğini bunun dışında kalan her şeyin haberin konusu olabileceğini ifade etmektedir. Haber bültenlerinde özellikle konunun tarafları konuk olarak seçilmesi uygun görülmektedir.

SKYTURK Genel Yayın Yönetmeni Serdar AKİNAN, o gün ajansa düşen haberlerden, muhabirin yaptıkları haberlerden ya da güne damgasını vuran gazete, internet gibi gündemi oluşturacak her konunun haberde yer alabileceğini ifade etmektedir. Haber bülten içerisinde haberi anlatmak için konuğa yer verilmesini gerekli görmektedir. Akinan, haber konuğu için bir sınırlama koymazken sıcak haber söz konusu olduğunda özellikle görgü tanığının tercih edilmesi gerektiğini vurgulamaktadır.

TRT İstanbul Haber Müdür Vekili Selver GÖZÜAÇIK, güncel haberlerin ilk sırada olması şartıyla siyaset, ekonomi, polis, adliye, sağlık, kültür-sanat, kent haberleri gibi haber konu başlıklarına bültenlerde öncelikli olarak yer verildiğini ifade etmektedir. Haber bültenlerinde sürekli olmamak kaydıyla uzman ya da konunun öznesi konuk olarak bültene katılabileceğini belirtmektedir.

84 TGRT Haber Genel Yayın Yönetmeni Mehmet SOYSAL, muhabirlerin yaptığı ya da ajansa düşen herhangi bir haber bültene konu olabileceğini söylemektedir. Haberin perde arkasını öğrenmek için haber bültenlerinde konuk olması gerektiğini belirtmektedir

HABER 7 Kanalı Haber Dairesi Başkanı Nazmiye YILMAZ, siyaset, ekonomi, sağlık, kültür-sanat, spor, eğitim konularında ve dünya gündemi haber konu başlıkları arasında yer alabileceğini söylemektedir. Haber bültenlerinde konuk çok fazla tercih edilmemekle birlikte ihtiyaç olduğu durumlarda haberin öznesiyse kullanılmaktadır.

BBC WORLD NEWS Genel Müdürü Nigel Chapman, BBC Dış Haberler Müdürü Richard Sambrook ve BBC Arapic Genel Yayın Yönetmeni Hosam El Sokkari, BBC’de haber değeri taşıyan her olayın güncel ve toplumun büyük çoğunluğunu ilgilendirmesi de göz önünde tutularak habere konu teşkil edilebileceğini ifade etmektedirler. Haber bülteni içerisinde konunun tarafları ve uzmanlar konuk olarak tercih edilmektedir.

CNN International’da dünya gündemini etkileyen olaylar siyaset, ekonomi ya da spor haberlerine ağırlıklı olarak yer verilmektedir. Haberlerin seçiminde halkın çoğunluğunu ilgilendirmesi gündemde olması ve haberin popularitesi önemli rol oynamaktadır. CNN International’da canlı haberlere önem verilmesi günlük etkinlikleri zamansal olarak farklılık gösteren izleyicilerin kendilerine haber alma olanağı sağlaması ve yerel muhabirler kullanılarak haberlerin mümkün olduğunca ayrıntılı bir şekilde ele alınması başlıca ilkeleri arasındadır.

Hangi haberlerin daha çok sayıda insanın ilgisini çekeceği, her zaman gündemdeki bir sorundur. Hiç kimsenin ilgisini çekmeyeceği bilinen olayların haber değeri yoktur.121

121 Özden Çankaya / R. Hiebert, D. Ungarit, T.W. Bohn, “Mass media an introduction to modern communications” David Mc Kov Co, Inc. New York, 1974, s.42

85 İlgi çekicilik kavramı içinde kişilerin ilgisini çekmek kadar önemli bir diğer durum da, yayın organının ilgisini çekmektir. Yayının yapıldığı televizyon kurumunun niteliği, editörlerin seçiciliği, yayın sistemi, yayın organı üzerindeki yasal sınırlamalar ya da zorunluluklar da olayın haber olması üzerindeki önemli belirleyicileridir.

Haber kavramı konusu üzerinde yöneticiler farklı haber değeri kavramlarını ön plana çıkarmaktadır. NTV, haber konularının seçiminde izleyici ihtiyaç ve beklentilerini ön plana çıkartırken CNN TÜRK ve TRT güncel olması gerektiğini, BBC de haber değeri taşıması, güncel ve toplumun çoğunluğunu ilgilendirmesi gerektiğini belirtmektedir. Dolayısıyla her kurumun haber kıstasları farklılık göstermektedir.

Galtung ve Ruge’nin haber değeri ölçütlerinden NTV, konunun uygunluğu (consanance) kavramını ön plana çıkartırken izleyicinin beklentilerinin ne olacağını önceden kestirebilirliği olayların dikkate alınarak haber yapıldığını vurgulamaktadır. CNN TÜRK ve TRT 2, olayın süre olarak uygunluğu (frequency), haberin yapılacak konun güncel olması ve o gün içinde olup biten bir olay olması öncelikli değer olarak belirtilmektedir. BBC WORLD NEWS, tüm haber değerlerin göz önünde tutarak yayınlarını yaptığını ifade etmesine rağmen özellikle konunun ölçüsü ya da oylumu ( treshold ) kavramını ön plana çıkarmaktadır. Bir olayın haber değeri taşıyabilmesi için geniş bir coğrafi alanda gerçekleşmesi ve daha çok kişiyi ilgilendirmesi ve olayın büyüklüğü uluslararası haber kanalları BBC WORLD NEWS ve CNN International için önemli görülmektedir. Tüm bu bulgular, kanalların kurumsal kimlikleri ve yayın ağının genişliği (ulusal ya da uluslar arası olması) gibi kavramlarının haber kanallarının yayın politikalarını şekillendirdiğini göstermektedir.

Yöneticiler tarafından tercih edilen haber konularını ele aldığımızda haber kanallarının çoğu “her konunun” habere konu olabileceğini belirtmektedirler. Sadece NTV, TRT 2, ve Haber7 yerverdikleri konuları başlıklar halinde ifade etmişlerdir. NTV haber konularını, politika, ekonomi, dış haberler, kültür-sanat, spor ve toplumsal olaylar olarak sıralarken, TRT 2; siyaset, ekonomi, polis-adliye, sağlık,

86 kültür-sanat, kent haberleri olarak belirtirken, Haber 7; siyaset, ekonomi, sağlık, kültür-sanat, spor, eğitim ve dünya gündemi olarak ifade etmektedir.

Aynı zamanda haberin perde arkasını öğrenmek, ayrıntısını anlayabilmek için haber kanallarının bültenlerinde ya da haber programlarında konuk gerekli görülmektedir.

Yöneticilerin açıklamalarından ideal bir haber kanalında haber bülteninde yeralacak haber konuları belirlenirken haber değeri ölçütlerinin esas alınması gerektiği sonucu çıkmaktadır. Aynı zamanda her konu, ideal haber kanalında haberin konusu olabilmeli, haberin perde arkasını öğrenmek ve haberin ayrıntısını anlayabilmek içinse bültenlerde ya da haber programlarında konuğa yerverilmelidir.

 Editörün kontrol ve denetimi bakımından incelediğimizde:

Tablo 9. Editoryal Otokontrol ve Denetim Açısından Haber Kanalları

Haber Kanalları Haberin üzerinde Ototkontrol Denetim

NTV Yapılmakta Gerekli görülmekte

CNN TÜRK Yapılmakta Gerekli görülmekte

HABER TURK Yapılmakta Gerekli görülmekte

SKYTURK Yapılmakta Gerekli görülmekte

TRT 2 Yapılmakta Gerekli görülmekte

TGRT Haber Yapılmakta Gerekli görülmekte

Haber 7 Yapılmakta Gerekli görülmekte

BBC WORLD NEWS Yapılmakta Gerekli görülmekte

CNN International Yapılmakta Gerekli görülmekte

Doğuş Yayın Grubu Haberden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Kemal CAN haberlerin üzerinde editörün otokontrol ve denetimi bulunduğunu belirtmektedir.

87 CNN TÜRK Genel Yayın Yönetmeni Ferhat BORATAV, öncelikle haber yazan editörün kendi öz denetiminden geçmesi gerektiği ve habere duygu katılmamasını vurgulamaktadır. Ayrıca haber kuruluşlarının yayından önce ve yayından sonra bir takım denetim mekanizmaları olması gerektiği belirtilmekte ve seyirci şikayetleri efektif bir şekilde o haber kuruluşuna iletilebilmesi gerektiğini ifade etmektedir.

HABER TURK Genel Yayın Yönetmeni Yardımcısı Murat İDE, özellikle haber kanallarında otokontrol ve denetimin mutlaka olması gerektiği belirtilmekte mesleki doğrular ve toplumsal çıkarlar çerçevesinde otokontrolün zorunluluğunu vurgulamaktadır.

SKYTURK Genel Yayın Yönetmeni Serdar AKİNAN, haberlerin üzerinde otokontrol ve denetim şart olarak nitelendirmektedir. Bir haber yazılırken editör tarafından otokontrol yapılmakta ardından haber müdürü haberi düzeltmektedir. Dolayısıyla otokontrol her haberin üzerinde yapılmaktadır. Akinan, gerek halk gerekse üst makama aykırı olabilecek haberler karşısında denetimi şart koşmaktadır.

TRT İstanbul Haber Müdür Vekili Selver GÖZÜAÇIK, editörün otokontrol ve denetimi bulunmakta ancak haberin özünün kaybedilmemesine ve haberin çarpıtılmamasına dikkat edilmesi gerektiğini vurgulamaktadır.

TGRT Haber Genel Yayın Yönetmeni Mehmet SOYSAL, haberlerin üzerinde editörün otokontrol ve denetiminin bulunduğunu ifade etmektedir. Özellikle kişilik haklarına saygı ve evrensel basın kurallarına uygun habercilik yapılması gerektiğini belirtmektedir

HABER 7 kanalı Haber Dairesi Başkanı Nazmiye YILMAZ, toplumun sağlığı ve barışı için haberlerin üzerinde otokontrol ve denetimin olması gerektiğini belirtmektedir.

BBC WORLD NEWS Genel Müdürü Nigel Chapman, BBC Dış Haberler Müdürü Richard Sambrook ve BBC Arapic Genel Yayın Yönetmeni Hosam El Sokkari, BBC’de haberlerin üzerinde özellikle otokontrol bulunduğunu

88 söylemektedirler. BBC’de haberlerin metninde gazetecinin ya da editörün şahsi ve taraf tutan yorumlarını önlemek için “Editöryal Guidelines” yayınlanmıştır. BBC Yayın ilkeleri doğrultusunda da haberler üzerinde denetim ve otokontrol yapılmaktadır.

CNN International kanalında haberlerin üzerinde otokontrol ve denetim bulunmaktadır. Özellikle Amerikan halkının beklentileri ve çıkarları gözetilerek toplum sağlığı ve huzuru için otokontrol ve denetimin gerekli görüldüğü ifade edilmektedir.

Zafer Özcan, haber kavramı, her toplumsal sistemde, bir üst yapı kurumu olan kitle iletişim araçlarının üretim ilişkilerinin yeniden üretim süreci içinde üstlendiği role göre belirlendiğini, kitleye neyin duyurulacağı ve hangi kıstaslarla içeriğinin saptanacağı hep bu sürecin ürünü olduğunu ifade etmektedir.122

Haber kanallarının yöneticilerinin söylediklerinin Özcan’ın bu yorumun desteklediği görülmektedir. Yöneticiler haberlerin üzerinde otokontrol ve denetim gerekli olduğunu belirtmektedirler. Gerek kurumun kendi çıkarları, gerek yayın politikaları gerekse toplum çıkarları vurgulanarak haberler üzerinde denetimin olduğu belirtilmektedir. Haber kanalı yöneticilerinin özellikle vurguladıkları diğer bir konu da otokontrol ve denetim yapılırken haberin özünün kaybedilmemesi ve haberler çarpıtılmamasıdır. Nesnellik ilkesi, tarafsızlık, dengelilik anlayışı, haberin yorumdan uzak ve yansız olması gerektiği konusundaki yaygın ilkeler televizyon haberciliğinin temel doğrularını oluşturmaktadır. Özellikle bu ilkelere bağlı kalabilmek için ideal haber kanalında otokontrol ve denetim gereklidir. Bu anlamda BBC WORLD NEWS haberlerinin metninde gazetecinin ya da editörün şahsi ve taraf tutan yorumlarını önlemek için yayınladığı yayın ilkeleriyle ideal haber formatı kanalına en yakın haber kanalı izlenimi çizmektedir. Yayın ilkeleriyle haberlerin mümkün oldunca tarafsız ve objektif verilmesi sağlanmaktadır.

122 Zafer Özcan, “Uluslararası Haberleşme ve Az gelişmiş Ülkeler”, Dayanışma Yayınları, Ankara, 1983, s.56

89  Editör haber bültenini hangi koşullarda kesebilmektedir?

Tablo 10. Haber Kanallarının Haber Bültenini Kesebilme Koşulları

Haber Kanalları Haber bültenini hangi koşullarda kesebilir?

NTV Verilen haberden daha önemli gelişme olduğunda

CNN TÜRK Haber değeri açısından bültendekilerden daha önemli bir haber ajansa düştüğünde

HABER TURK Terör,deprem,ucak kazası gibi beklenmedik olaylarda

SKYTURK Bültendeki haberlerden öne çıkan bir haber ajansa düştüğünde

TRT 2 Canlı yayınlarla

TGRT Haber Verilen haberden daha önemli gelişme olduğunda

Haber 7 Verilen haberden daha önemli gelişme olduğunda

BBC WORLD NEWS Haber değeri açısından yayınlanan haberden daha önemli bir gelişme olduğunda

CNN International Haber değeri açısından yayınlanan haberden daha önemli bir gelişme olduğunda

Doğuş Yayın Grubu Haberden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Kemal CAN, bir haber bülteni sırasında verilmekte olan haberden daha önemli bir gelişme olduğunda editör bülteni kesebileceğini belirtmektedir.

CNN TÜRK Genel Yayın Yönetmeni Ferhat BORATAV, haber değeri bültendeki haberden öne çıkan herhangi bir haber ajansa düştüğü zaman haber bülteni kesilip son dakika şeklinde verilebileceğini ifade etmektedir.

90 HABER TURK Genel Yayın Yönetmeni Yardımcısı Murat İDE, editör, büyük bir terör olayı, dünyanın herhangi bir yerinde deprem ya da bir yerde uçak kazasına ilişkin bir haber geldiğinde haber bülteninin akışını değiştirebileceğini söylemektedir.

SKYTURK Genel Yayın Yönetmeni Serdar AKİNAN, haber bülteni son dakika durumunda yani bir bültende o haberden daha öne çıkan bir haber ajansa düştüğünde yıkılabilmekte hatta tamamıyla yayın akışının değişebildiğini belirtmektedir.

TRT İstanbul Haber Müdür Vekili Selver GÖZÜAÇIK, haber bülteni genellikle canlı yayınlarla kesilebileceğini belirtmekte, ancak haber kanalları oluşumunda haber canlı yayınlarını da haber bültenlerinin doğal parçası olarak görmektedir.

TGRT Haber Genel Yayın Yönetmeni Mehmet SOYSAL, bir haber bülteni sırasında verilmekte olan haberde daha önemli olaylar olduğunda editörün bülteni kesebileceğini ifade etmektedir. Örneğin; önemli bir terör olayı varsa, önemli bir saldırı varsa, bir deprem varsa ve önemli bir açıklama varsa bülten kesilebilmektedir.

HABER 7 kanalı Haber Dairesi Başkanı Nazmiye YILMAZ, haber bülteni sadece o anda sunulan haberden daha önemli, yeni bir gelişme olduğu zaman kesilebileceğini belirtmektedir.

BBC WORLD NEWS Dış Haberler Müdürü Richard Sambrook, gündemin sıcaklığına bağlı olarak savaş, kriz gibi olağanüstü durumlarda yayın akışı kesilip canlı bağlantı yapılabileceğini, siyasi, ekonomik hatta bazen son dakika spor haberleri ile de yayın akışı kesilip haberin verilebileceğini vurgulamaktadır.

CNN International, dünyadaki herhangi bir ülkede kriz, savaş gibi olağanüstü durumlarda ya da son dakika gelen ve haber değeri açısından önceliği olan bir haberse editörün haber bültenini kesmesinde sakınca görmemektedir.

Tüm bu açıklamalar, ideal bir haber kanalında haber bültenin kesilerek yayın akışının değiştirilmesinde haber değeri ölçütlerinin göz önünde tutulması gerektiğini

91 göstermektedir. Haber yöneticilerinin görüş birliği içerisinde olduğu konu, bültende yer alan bir haber ancak kendisinden haber değeri açısından daha önemli bir haber geldiği takdirde kesilebileceği hususudur.

 Yayın akışı içerisinde yayınlanan program türleri bakımından incelediğimizde;

Haber kanallarında yayınlanan program türleri, tekrar programların sayısı ve hedef kitlesine ilişkin yayın politikaları incelenmiştir. Program türleri bir televizyon kanalının hedef kitlesi yayın politikası, izleyici ilgi ve beklentileri hakkında önemli veriler sunmaktadır.

92 Tablo 11. Haber Kanallarında Yayınlanan Program Türleri ve Yayınlanma Sıklığı

Haber Kanalları Program Türleri nelerdir? Programların tekrar Maçlar canlı olarak koşulları nelerdir? yayınlanabilmekte midir?

NTV İzleyici ilgi, ihtiyaç ve Programın niteliğine bağlı Sakınca beklentileri dahilinde her türlü görülmemekte program

CNN TÜRK Kültür-sanat, ekonomi, sağlık, 2-3 günlük süre içerisinde Riskli bir unsurdur spor 3-4 defa tekrar ancak edilebilmekte yayınlanmaktadır

HABER TURK Haber programları dışında night Seyircinin talebi Sakınca show diye nitelendirilen doğrultusunda programlar görülmemekte programlara yerverilmekte tekrar edilmekte

SKYTURK Siyaset, ekonomi, spor, sağlık, İzleyiciler gelen tepkiler Sakınca güzellik, moda gibi tüm doğrultusunda günde 3 kez görülmemekte, ticari konularda programlara yayınlanmasında sakınca amaçla yerverilmekte görülmemekte yayınlanmakta

TRT 2 Sağlık, sanat, ekonomi, Tekrar programları Sakınca magazin, eğitim, spor, ve sosyal özellikle gece 24 ile sabah görülmemekte yardım programları saatleri arasında yayınlanması uygun görülmekte

TGRT Haber Ailece birlikte izlenebilecek her Tekrar programları Yayın ilkeleri türlü program özellikle gece 24 ile sabah doğrultusunda saatleri arasında sakınca yayınlanması uygun görülmemekte görülmekte

Haber 7 Kültür-sanat, tarih, gezi, İzleyiciyi bıktırmayacak Sakınca belgesel şekilde tekrar edilebilmekte görülmemekte

BBC WORLD NEWS Ekonomi, siyasi gelişmeler, Daha fazla izleyiciye Spor karşılaşmaları Avrupa birliği, uluslararsı ulaşmak için hem yayınlanmamakta konjonktür, sıcak gündem programın görünürlüğü hem de yayıncı açısından gerekli görülmekte

CNN International Spor, ekonomi, Larry King Belirtilmemiş Spor karşılaşmaları Show gibi popularitesi yüksek yayınlanmamakta programlar

93 Doğuş Yayın Grubu Haberden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Kemal CAN, izleyici ilgi, ihtiyaç ve beklentilerine karşılık verecek her türlü programa yer verebilmekte programın niteliğine göre tekrar edebilmektedir. Hatta spor karşılaşmaları haberin bir konusu olarak nitelendirildiğinden canlı olarak yayınlanmaktadır.

CNN TÜRK Genel Yayın Yönetmeni Ferhat BORATAV, CNN TURK’ de kültür-sanat, ekonomi, sağlık ve spor programları haber gündeminin bir parçası olarak görülmekte ve yayın akışı içerisinde bu tür programlara yer verildiğini söylemektedir. Programlar iki üç günlük süre içerisinde üç dört defa tekrar edilerek seyirciye ulaşabileceği belirtilmekte ancak CNN TÜRK’ de uygulama açısından bu oranın azaldığı görülmektedir. CNN TÜRK’ de naklen maç yayının yayınlanması riskli bir unsur olarak nitelendirilmekte ancak yayınlamaktan vazgeçilmemektedir.

HABER TURK Genel Yayın Yönetmeni Yardımcısı Murat İDE, HABER TURK kanalının haber programlarının dışında “Night Show” olarak nitelendirilen programlara da yer verildiğini belirtmektedir. Seyircinin talebi doğrultusunda programların tekrar edilebileceğini ifade etmektedir. Hatta spor karşılaşmaları haberin bir konusu olarak nitelendirildiğinden canlı olarak yayınlanmasında bir sakınca görülmemektedir.

SKYTURK Genel Yayın Yönetmeni Serdar AKİNAN, haber kanalının, bir gazete gibi düşünülerek siyaset, ekonomi, spor, sağlık, güzellik, moda gibi tüm konularda program yapılabilmesini öngörmektedir. Program sayısı ve izleyicilerden gelen tepkiler doğrultusunda bazen günde 3 kez yayınlanmasında dahi sakınca görülmemektedir. Spor karşılaşmalarının bir haber kanalında tamamen ticari amaçla yayınladığı belirtilmektedir.

TRT İstanbul Haber Müdür Vekili Selver GÖZÜAÇIK, sağlık, sanat, ekonomi, magazin, eğitim, spor ve sosyal yardım programları haberin dışında tercih edilebilecek program türleri arasında göstermektedir. Programların tekrarını özellikle gece yapılması gerektiği vurgulamaktadır. Spor karşılaşmalarının canlı olarak yayınlanmasında sakınca görmemektedir.

94 TGRT Haber Genel Yayın Yönetmeni Mehmet SOYSAL, özellikle evde anne ve babayla birlikte çocukların ortak izleyebilecekleri programların yayın akışları içerisinde yer alması gerektiğini belirtmektedir. Tekrar programlarının özellikle gece 24 ile sabah saatleri arasında yayınlanması uygun görmektedir. Spor karşılaşmalarının bir haber kanalı içerisinde yayınlanmasında önceden belirlenen yayın ilkeleri doğrultusunda yayınlanmasında bir sakınca görülmemektedir.

HABER 7 kanalı Haber Dairesi Başkanı Nazmiye YILMAZ, HABER 7 kanalında, kültür-sanat, tarih, gezi, belgesel gibi programlara yer vermektedir. Haber kanallarında izleyiciyi bıktırmayacak şekilde programların tekrar edilmesinde bir sakınca görülmemektedir. Haber kanalında spor karşılaşmaların canlı olarak yayınlanmasında bir sakınca görülmemektedir. Son dakika gelişmeleri kesip verilebilecek şekilde bir yayın akışının hazırlanması gerektiği belirtilmektedir.

BBC WORLD NEWS, Genel Müdürü Nigel Chapman, BBC Dış Haberler Müdürü Richard Sambrook ve BBC Arapic Genel Yayın Yönetmeni Hosam El Sokkari, ekonomi, siyasi gelişmeler, Avrupa birliği, uluslararası konjonktür, sıcak gündem, uluslararası çevre, iklim koşulları vb. tüm bu konular etrafında dönen tartışmalar BBC WORLD NEWS haber ve program içerikleri arasında yer almaktadır. Bunların dışında gerçek olaylara dayanan programlara da ( Factual programming ) yer verilmektedir. Daha fazla izleyiciye program ulaştırmak için farklı saatlerde yayın yapılması yani programların tekrar edilmesi hem programın görünürlüğü hem de yayıncı açısından gerekli görülmektedir. BBC WORLD ya da BBC NEWS içerisinde spor karşılaşmaları yayınlanmadığını, spor karşılaşmalarını daha çok BBC 1 ekrana getirildiğini belirtmektedirler.

CNN International haber kanalı haberin dışında en fazla spor, ekonomi ve “Larry King Show” gibi popularitesi yüksek program türlerini tercih etmektedir. Spor karşılaşmalarının belli bölümleri haber haline getirilerek yayınlanabilmektedir.

Yöneticilerin açıklamalarından elde ettiğimiz bulgulara göre; haber kanalları program türlerini ve tekrarında izleyici ilgi ve beklentileri belirleyici olmaktadır. Siyaset, ekonomi, spor, sağlık, kültür-sanat, eğitim haber kanallarının başlıca

95 program türleri içerisinde yer almaktadır. HABER 7 kanalında tarih, gezi, belgesel, TRT 2’de sosyal yardım programları, HABER TURK’te “night show” olarak adlandırılan haber program türlerine de yayın akışı içerisinde yer verilmektedir. Bunun dışında kanalın yayın politikası çerçevesinde farklı içeriklerdeki program türleri de bulunmaktadır. BBC uluslararası haber kanalı olarak Avrupa birliği, uluslararası konjonktür, uluslararası çevre gibi konulara da ağırlık verilmektedir. Bunun dışında gerçek olaylara dayanan (factual programming) programlar diğer kanallardan farklı bir program türü olarak dikkati çekmektedir Spor karşılaşmaları da haber kanalında yayınlanması gereken program formatları içerisinde yer almamasına rağmen BBC WORLD NEWS ve CNN International haricindeki tüm kanallar yayınlanmasında sakınca görmemektedir. Ancak yayın akışlarını incelediğimizde HABER 7, TGRT Haber ve HABER TURK, TRT 2 yöneticileri spor karşılaşmalarının haber kanallarında yayınlanmasında sakınca görmediklerini ifade etmelerine rağmen yayınlamadıkları gözlenmiştir. Program türlerinin çeşitlenmesi, haber kanallarının daha fazla izleyiciyi kanallarına çekebilmek amacıyla farklı formatlarda program türlerine yayın akışları içerisinde yer vermeye başladığı sonucu ortaya çıkmaktadır. Haber kanallarında gerek spor karşılaşmalarının yayınlanması gerekse “night show” diye nitelendirilen programların izleyiciye sunulması yayın politikasının oluşturulmasında ticari amaçların belirleyici olduğunu göstermektedir.

İdeal bir haber kanalı formatı içerisinde program türlerinin haber konuları etrafında (ekonomi, spor, belgesel, haber yorum programları, tartışma programları gibi.) çeşitlenmesi gerekmektedir. Aksi takdirde bir haber kanalında farklı program türlerine (moda, yaşam, müzik, sağlık, magazin...) yerverilmesi durumunda o haber kanalı izleyicinin haber ihtiyacını karşılamaktan uzaklaşarak haber bulma olasılığını azaltacaktır. Yine aynı şekilde çoğu yönetici bir haber kanalında spor karşılaşmalarının yayınlanmasında sakınca görmemesine rağmen kanallarında yayınlamamaktadır. Bu durum ideal bir haber kanalı içerisinde spor karşılaşmalarına yerverilmesinin doğru olmadığı sonucunu ortaya çıkarmaktadır. Spor karşılaşmaları süresince haber bulma beklentisi içerisinde olan bir izleyici, o haber kanalını tercih ettiğinde hayal kırıklığına uğrayacak ve beklentisini gerçekleştiremeden o kanaldan ayrılacaktır.

96 3.1.2 Uluslararası ve Ulusal Haber Kanallarının Haberi Değeri Ölçütleri Açısından İncelenmesi

Araştırmanın bu kategorisinde haber kanalı yöneticilerinden sırasıyla 4, 5, 6, 7 ve 12 nolu soruları cevaplaması istenmiştir. Aşağıdaki sorularla haber kanallarının haber değeri açısından incelenmiştir.

-Habere konu olan olaylar hangi kritere göre belirlenir? -Haber seçimlerinde önem sırasını belirleyen faktörler nelerdir? (başbakan, patronun Çıkarları… vb) -Kamu yararı tüm haberlerde bulunmakta mıdır? -Medyatik ünlüler (politikacı eşi, şarkıcı) kamu yararı olmadan habere konu olabilir mi? -Dernek, vakıf, politik kurumlar, askeri kurumlar gibi örgütlerin basın toplantıları yayın akışı bozularak başından sonuna verilir mi?

Bu kategori içerisinde haber değeri ölçütleri, haber öncelikleri ve kamu yararı kavramlarına ilişkin haber kanallarının yayın politikaları değerlendirilmiştir.

Televizyon haberlerinde zamanın sınırlı oluşu ortaya bir öncelik sorununu çıkarmaktadır. Bir haberin diğer bir haberden önce sunulması ya da daha uzun verilmesinin etkileri içinden çıkılmayacak kadar karmaşık sorunları ortaya çıkarır. Hangi haberin daha önce verileceği editörlerin ve yayın organının seçimidir. Bazı konuların bazı nedenlerden öncelik kazanmasına yol açan kişisel tercihler, televizyon haberciliğinin en çok tartışılan, şimşekleri çeken yanıdır. 123 Dolayısıyla bu bölümde haber önceliği kavramı ortaya çıkarılmış olacaktır. Ayrıca bir olay ya da konunun haber olabilmesi için gereken bazı temel öğeleri yani haber değeri ( news value) kavramı ve toplum düzeninin korunmasına yönelik kamu yararı kavramı haber kanalları açısından değerlendirilecektir.

123 Kalkan F. : “ Radyo-Televizyonda Habercilik” TRT Yayıncılık Dergisi, Nisan 1975, Sayı 114, s.14

97  Haber kanallarının, haber bültenlerinde haberin önem sırasını belirleyen faktörleri incelediğimizde;

Tablo 12. Haber Kanallarında Haberin Önem Sırasını Belirleyen Faktörler

Haber Kanalları Haber bültenlerinde önem sırasını belirleyen faktörler

NTV İzleyicinin ilgi, ihtyiaç ve beklentileri

CNN TÜRK Haber televizyonlarının gündemleri

HABER TURK Haber değeri, ne kadar insanı etkilediği ve kanalın karar mekanizmasının kararına

SKYTURK Kamunun ilgisini çekebilecek konu olması

TRT 2 Güncellik ve toplumun çoğunluğunu ilgilendirmesi

TGRT Haber İlgi oranlarının azlığı yada çokluğu, patronların yayın ilkeleri ve basın kuralları

Haber 7 Güncel olması ve toplumun çoğunluğunu ilgilendirmesi ve haber değeri

BBC WORLD NEWS Medya sahipleri yada onların getirdiği sansür sözkonusu olmamakta

CNN International Güncel olması ve ilgilendirdiği kitlenin büyüklüğü

Doğuş Yayın Grubu Haberden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Kemal CAN, izleyicinin ilgi ve ihtiyaç beklentilerine göre belirlemektedir.

CNN TÜRK Genel Yayın Yönetmeni Ferhat BORATAV, bir şey ilk defa oluyorsa, son defa oluyorsa, en büyükse, en küçükse, en hızlıysa ve benzeri durumlarda çeşitli konu ve nesneler haber konusu olabilmektedir. Haber önem sırasını belirleyen ne başbakan ne de patron çıkarlarıdır, diğer haber

98 televizyonlarının gündemleri ve dolayısıyla gündemki konuların önem sırasında belirleyici olduğu ifade edilmektedir.

HABER TURK Genel Yayın Yönetmeni Yardımcısı Murat İDE, habere konu olan olaylar ilk olarak haber değerine sonra ne kadar insanı etkilediğine son olarak da o kanalın yöneticisinin ya da karar veren mekanizmanın hayata ve dünyaya bakışına göre belirlendiğini söylemektedir.

SKYTURK Genel Yayın Yönetmeni Serdar AKİNAN, habere konu olacak olayın önce kendi gündemini yaratması gerektiği belirtilmekte ve kamunun ilgisini çekebilecek bir konu diğer kanalların yaptıklarından farklıysa özellikle tercih etmektedir. Haber seçiminde önem sırasını belirleyen faktör medya sermayesinin çıkarı dışında tutulmakta aksi halde medyanın muhalefet yapamayarak özgürlüğünü yitireceğini belirtmektedir. Ancak yapılan haberlerde siyasileri eleştirmekten sıkıntı görmeyen kanalın reklam verenlerin açısından daha temkinli davrandığını da vurgulamaktadır.

TRT İstanbul Haber Müdür Vekili Selver GÖZÜAÇIK, habere konu olan olaylar ve önem sırasını belirleyen faktörler öncelikle güncellik, sonra toplumun genelini ilgilendirmesi özelliği göz önünde bulundurularak değerlendirilmektedir.

TGRT Haber Genel Yayın Yönetmeni Mehmet SOYSAL, habere konu olan olayları ilgi oranlarının azlığı ve çokluğuna göre belirlemektedir. Örneğin; çarşı- pazar haberi, ekonomi, zam haberi herkesi ilgilendirmektedir. Ancak muhabirlerin yaptığı haberlere herhangi bir kıstas getirilmemektedir. Haber seçiminde patronların yayın ilkeleri önem arz etmekte ancak başbakanın çıkarları ve benzeri doğrultusunda yapılan haberler karşısında kurum inandırıcılığını kaybedebilecek duruma düşmektedir. Bu nedenle başta ulusal ve evrensel dediğimiz basın kuralları geçerli olmaktadır. Sonra da patronların yayın ilkelerini belirleyerek haber seçiminde önem arz ettiğini belirtmektedir.

HABER 7 kanalı Haber Dairesi Başkanı Nazmiye YILMAZ, öncelikle güncel olmadığı sonra toplumun büyük bir bölümünü etkileyip etkilemediğine ardından haberin ilginçliğine göre belirlemektedir. Toplumun genel anlamda büyük bir

99 bölümünü etkileyen olay her şeyin önüne geçmekte başbakan ya da patronun çıkarlarının öncelikli olmaması gerektiğini belirtmektedir. Her şeyden önce önem sırasını haberin taşıdığı değerin belirlediğinin altını çiziyor.

BBC WORLD NEWS Genel Müdürü Nigel Chapman, BBC Dış Haberler Müdürü Richard Sambrook ve BBC Arapic Genel Yayın Yönetmeni Hosam El Sokkari, habere konu olan olaylar ve önem sırasını belirleyen faktörler arasına medya sahipleri ya da onların getirdiği sansür söz konusu olmadığını, haberlerin bağımsız editörler tarafından şekillendirildiğini belirtiyorlar.

CNN International’da hangi haber en yeni ise ve haber devam ediyorsa yani sıcak haberse, haberin diplomatik, ekonomik ya da sosyal önemi ve ilgilendirdiği kitlenin büyüklüğünü önem sırasında belirleyici olmaktadır.

Haber kuruluşunun yayınlayacağı haberlerde bir “haber önceliği” olması gerekir. Haber önceliği, bir haber kuruluşunun hangi türden haberleri önemli sayacağı ve bunlara ne kadar harcama yapabileceği kararıdır. Haber kanallarının yöneticilerinin çoğu haberin seçiminde ve önem sırasının belirlenmesinde haberin güncelliği, toplumun çoğunluğunu ilgilendirmesi gibi haber değeri ölçütlerini göre belirlendiğini ifade etmektedirler. Ancak TGRT Haber, HABER TURK kanalın yayın ilkeleri ve karar mekanizmalarının etkisinden söz ederken, SKYTURK kanalı da reklam veren kurumların etkisinin göz ardı edilemeyeceğini vurgulamaktadır. Bu durum, haber kanalı yöneticileri her ne kadar yayınlarında özgür olduklarını ifade etseler de üzerlerinde bir takım baskıların olduğu gerçeğini ortaya çıkarmaktadır. Haber kanalı yöneticileri bu baskıların haber önceliklerini etkilediğini belirtmektedirler.

Televizyon nesnel gerçeklerin gizlenmesini isteyenlerin sürekli baskısı altındadır. Programı para yönünden destekleyenlerin de her zaman baskısı

100 beklenebilir. Açıkça görünmeyen bir başka baskı daha vardır; televizyonla resmen ilişkileri bulunmayan, ancak yargılamalarıyla kuruma çok şey kazandırabilecek ya da kaybettirebilecek örgütlerle kişilerin baskısıdır.124

Yöneticilerin bu açıklamalarından haber kanalları reklam verenler, medya patronları ve bazı siyasi güçlerin baskılarının yayın politikalarını etkilediği sonucuna varmak mümkündür. Bu veriler doğrultusunda haber kanalları sözkonusu baskılar altında olsa dahi ideal bir haber kanalı içerisinde haber önceliği belirlenirken, bu baskılardan sıyrılması ve sadece haber değeri ölçütleri çerçevesinde belirlenmesi gerektiği sonucu çıkmaktadır.

 Kamu yararı kavramı açısından haber kanallarını değerlendirdiğimizde;

Tablo 13. Kamu Yararı Kavramı ve Haber Kanalı İlişkisi

Haber Kanalları Haberlerde kamu yararı Medyatik ünlüler haber olmalı mı? konusu olabilir mi?

NTV Olmamalı Olmalı

CNN TÜRK Olmamalı Olmalı

HABER TURK Olmamalı Olmalı

SKYTURK Olmamalı Olmalı

TRT 2 Olmalı Olmalı

TGRT Haber Olmamalı Olmalı

Haber 7 Olmamalı Olmalı

BBC WORLD NEWS Olmalı Olmalı

124 SWALLON, N. : “Televizyonun Gerçek Gücü”, çeviren: Süheyl Gürbaşkan, İstanbul Reklam Yayınları, 1976, s.10

101 CNN International Olmamalı Olmalı

Doğuş Yayın Grubu Haberden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Kemal CAN, Kamu yararı haberlerde özellikle gözetilmesi gereken unsurlar arasında yer almadığını ve medyatik ünlüler kamu yararı olmadan da habere konu olabileceğini belirtmektedir.

CNN TÜRK Genel Yayın Yönetmeni Ferhat BORATAV, bir haber yapmakla kamuoyunu bilinçlendirmek, eğitmek, bilgilendirmek amaçlandığını ancak kamu yararı anlayışı güdülmediğini bunun yerine konuların haber değerlerine bakıldığını ifade etmektedir.

HABER TURK Genel Yayın Yönetmeni Yardımcısı Murat İDE, Haber Türk kanalında yayınlanan haberlerde kamu yararı gözetilmediğini söylemektedir. Medyatik ünlüler diğer haber kanalları da örnek gösterilerek ( BBC ) habere konu edildiği belirtiliyor.

SKYTURK Genel Yayın Yönetmeni Serdar AKİNAN, Kamu yararından çok haberlerin genel ahlaka ve yasalara uygun olmasına dikkat edildiğini ancak kamu yararı gözetilmediğini belirtiyor. Medyatik ünlüler, toplumun önünde ve kamuoyunun ilgisini çeken kişiler olması nedeniyle habere konu edilebileceğini de vurguluyor.

TRT İstanbul Haber Müdür Vekili Selver GÖZÜAÇIK, TRT için kamu yararı ilkesinin önem arz ettiğini belirtiyor. Ancak son dönemlerde bazı kanallarda özellikle reyting kaygısı ile yapılan toplum yararına olmayan ancak görsel açıdan zengin haberlerin bültenlerde yer aldığına dikkat çekmektedir. Medyatik ünlülerin TRT kurumunda da habere konu edilmesinde bir sakınca görülmediğini ifade ediyor.

TGRT Haber Genel Yayın Yönetmeni Mehmet SOYSAL, Kamu yararının zaten çoğu haberin yapımında kendiliğinden gerçekleşen bir olgu olduğundan söz etmektedir. Medyatik ünlülerin dünya televizyonları örnek gösterilerek kamu yararı olmadan da habere konu edilebileceği vurguluyor.

HABER 7 Kanalı Haber Dairesi Başkanı Nazmiye YILMAZ, kamu yararını

102 haberde özellikle bulunması gereken bir unsur olarak nitelendirmemektedir. Medyatik ünlüler ancak haber niteliği taşıyan bir eylemin içerisindeyse habere konu olabilmektedir. Çünkü haber kıstaslarından bir tanesinin de izleyicinin merak beklentisini gidermek olduğunu vurguluyor.

BBC WORLD NEWS Genel Müdürü Nigel Chapman, BBC Dış Haberler Müdürü Richard Sambrook ve BBC Arapic Genel Yayın Yönetmeni Hosam El Sokkari, BBC WORLD NEWS’de kamu yararının esas olduğunu belirtiyorlar. BBC her türlü haberde kamu yararını gözetmektedir. BBC WORLD NEWS’in modeli haberin olduğu biçimiyle vermektir. Ancak haber olayın haber olarak verildiği andaki veriliş biçimine uygun olmalıdır. Örneğin; terör haberlerinde kamu yararı haberin verilmemesinden yana değil daha çok haberin nasıl verildiği ile ilgilidir. Bu anlamda BBC WORLD NEWS’in saygın ve inandırıcılığı yüksek bir kurum olduğunu vurgulamaktadırlar. BBC WORLD NEWS’de medyatik ünlülere yer verilmekte ancak bu tür hikayelerin neden haber olduğunu, ele alındığının ve alınış tarzının önemli olduğunu belirtmektedirler.

CNN International’da kamu yararı özellikle göz önünde bulundurulmamaktadır. Amerika Birleşik Devletleri ile ilgili toplumsal huzuru derinden etkileyecek haberlere yer verilmemektedir. Örneğin; Irak savaşında ABD askerlerinin esir görüntüleri uzun süre yayınlanmamıştır. Medyatik ünlülerin habere konu edilmesinde sakınca görülmemektedir.

Burada televizyon kurumun yapısının yapılan habercilik üzerinde etkili olduğundan söz edebiliriz. Özellikle kamu televizyonları BBC ve TRT kamu yararını vazgeçilmez bir unsur olarak tanımlarken, tecimsel televizyonlar için bu durum söz konusu olmamaktadır. Kamu yararı anlayışının dışında yöneticilerin yorumlarından ister kamu televizyonu olsun isterse tecimsel televizyon, medyatik ünlüler habere konu olabilmektedir. Televizyon haberlerinde, toplumsal açıdan güçlü ve seçkin kişiler temsil edilirken, güçsüzler, yoksullar veya karşıt sesler de bulundukları grubu ve sahip oldukları toplumsal rolle sınırlı bir şekilde yer edinmektedirler. Bu değer Galtung ve Ruge’nin çerçevesini çizdiği haber değerleri arasında “ seçkin uluslara ve seçkin kişilere yapılan göndermeler” ölçütüyle de

103 örtüşmektedir.

Haberi oluşturan en temel unsur kamu yararıdır. 3984 Sayılı kanunun 4. maddesi medya kuruluşlarının öncelikle ve özellikle, eylemlerini "Kamu hizmet anlayışı" ile hazırlamalarını ve kamu yararı gözetmelerini zorunlu kılmıştır. Haberin hazırlanmasında ve sunulmasında halkın haber alma ve bilgi edinme hakkına meşruiyet kazandıran "kamu yararı" gözetilmemiş, bunun yerine ticari kaygılar ve subjektif etkiler ön plana çıkmışsa; haberin temel öğesi olan "kamu yararı" yok sayılmış demektir. Dolayısıyla bu anlayışla hazırlanan haber ya da program bireyi ve toplumu gözetmeyen ve odağında kamu hizmet anlayışı ve kamu yararı olmayan ve 3984 sayılı kanunun ruhuna aykırı bir uygulamadır. Bu bakımdan ideal haber kanalı BBC WORLD NEWS ve TRT 2 haber yöneticilerinin vurguladıkları gibi yayınlarında öncelikle “kamu yararı” anlayışı gütmelidir. Tüm haber kanalı yöneticilerin açıklamaları doğrultusunda haber bültenlerinde medyatik ünlülere yer verilmesinde sakınca görülmemektedir. Ancak ideal bir haber kanalı içerisinde bu tür hikayelerin neden haber olduğu, neden ele alındığı ve alınış tarzı önem arzetmektedir.

104  Dernek, Vakıf, Politik ve Askeri kurumlar gibi örgütlerin basın toplantıları haber kanalları yayın akışı içerisinde başından sonuna kadar yayınlanabilmekte midir?

Tablo 14. Dernek, Vakıf, Politik ve Askeri Kurumların Yayınları ve Haber Kanalı İlişkisi

Haber Kanalları Dernek, Vakıf, Politik ve Askeri kurumlar gibi örgütlerin basın toplantıları yayın akışı içerisinde başından sonuna kadar yayınlanabilmekte midir?

NTV Evet

CNN TÜRK Evet

HABER TURK Evet

SKYTURK Evet

TRT 2 Hayır. Rejiden yayın takip edilmekte gerekli görüldüğü takdirde toplantıya tekrar geri dönülmekte

TGRT Haber Evet

Haber 7 Evet

BBC WORLD NEWS Hayır. Son dakika şeklinde verilmesi uygun görülmekte

CNN International Hayır.

Doğuş Yayın Grubu Haberden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Kemal CAN, gündemdeki ağırlığı önemi ve etkisi açısından zorunluysa yayın akışı bozularak başından sonuna kadar yayınlanabilmektedir.

CNN TÜRK Genel Yayın Yönetmeni Ferhat BORATAV, haber değeri olması

105 halinde yayın akışı içerisinde uzun süreli yer verilebilmektedir.

HABER TURK Genel Yayın Yönetmeni Yardımcısı Murat İDE, konusu ve ilgilendirdiği izleyici kitlesi dahilinde yayın akışı içerisinde yer verilmektedir.

SKYTURK Genel Yayın Yönetmeni Serdar AKİNAN, izleyici açısında gerekli görüldüğü takdirde yayın akışı içerisinde yer verilmektedir.

TRT İstanbul Haber Müdür Vekili Selver GÖZÜAÇIK, Dernek, Vakıf, Politik ve Askeri kurumlar gibi örgütlerin basın toplantılarının başından sonuna kadar verilmesi uygun görülmemekte rejiden yayın izlenerek önemli yerlerinde toplantıya tekrar dönülmektedir.

TGRT Haber Genel Yayın Yönetmeni Mehmet SOYSAL, Türkiye’nin genel sorunu ile ilgiliyse canlı olarak verilmesi uygun görülmektedir.

HABER 7 Kanalı Haber Dairesi Başkanı Nazmiye YILMAZ, kamunun merak ettiği ve herkesi etkileyen bir açıklama ise canlı olarak yayınlanmasında sakınca görünmemektedir.

BBC Arapic Genel Yayın Yönetmeni Hosam El Sokkari, Dernek, Vakıf, Politik ve Askeri kurumlar gibi örgütlerin basın toplantıları ancak son dakika şeklinde verilebilir. Tarihin bir parçası gibi başından sonuna kadar verilmesi uygun görülmemektedir.

CNN International’da dernek, vakıf, politik ve askeri kurumlar gibi örgütlerin basın toplantıları başından sonuna kadar yer verilmez daha sonra aralarından önemli bölümler haber halinde getirilmektedir.

Yöneticilerin bu bölüme verdikleri yanıtlar çerçevesinde haber kanallarının haber politikasını bize vermektedir. Haber politikası, yayının, kanalın yada ajansın “sahnelenmiş” olayları nasıl vereceğini belirler. Sahnelenmiş olay, belirli bir amaca yönelik olarak yaratılan ve haberleşmesi sağlanan olaylardır. Örneğin bir basın

106 toplantısı böyledir.125

Haber kanalı yöneticilerin açıklamalarının kamu televizyonları ya da tecimsel televizyonlara ve ulusal kanalllardan uluslararası kanallara göre farklılık gösterdiğini görmekteyiz. Bu durum dolayısıyla haber politikalarının da farklılaştığını bize göstermektedir. BBC WORLD NEWS ve TRT 2 dışında diğer tüm haber kanalı yöneticileri, bu toplantıların taşıdığı haber değeri, ilgilendirdiği izleyici kitlesi ve gündemdeki önemi dahilinde yayınlanmasını uygun görmektedirler. BBC WORLD NEWS ve TRT 2’nin kamu televizyonu olması bu kurumların haberlerini yayınlarken kamu yararı anlayışı gütmesinden kaynaklanmaktadır. Aynı zamanda uluslararsı haber kanalları BBC WORLD NEWS ve CNN International gün içerisinde farklı izleyicilerin farklı zaman diliminde haber kanallarına yöneldiklerini düşünerek yayını tek bir konu ile meşgul etmemektedirler. Tecimsel kanallar ise yayın politikaları çerçevesinde bu tür basın toplantılarını yayınlayarak seçkin kurum ve kişileri ön plana çıkarmakta ve yüceltmektedirler.

CNN, BBC ve TRT 2 haber kanalları yöneticileri, dernek, vakıf, politik ve askeri kurumlar gibi örgütlerin basın toplantıları başından sonuna kadar yer verilmesi uygun görmemekte, diğer haber kanalı yöneticleri ise haber değeri ölçütleri çerçevesinde sınırlama getirdiklerini söyleselerde yayın akışları içerisinde başından sonuna kadar yayınladıkları görülmektedir. Dolayısıyla ideal bir haber kanalı için en doğru uygulama sözkonusu basın toplantılarının başından sonuna kadar değil, kamu televizyonları ve uluslararası haber kanalları gibi önemli bölümlerinin haber haline getirilerek daha sonra verilmesi olacaktır. Aksi takdirde izleyici uzun süre haberden mahrum kalacak ve yayın tek bir konu ile meşgul edilecektir.

125 Robert Cirino, Power to Persuade-Mass Media and The News, News York: Bantam Books, 1974, s.172

107  Haber kanalının yayın akışının hazırlanmasında hedef kitlenin özellikleri göz önüne alınmakta mıdır?

Tablo 15. Haber Kanalı ve Hedef Kitle İlişkisi

Haber Kanalları Yayın akışının hazırlanmasında Haber kanalının hedef kitlenin özellikleri göz hedef kitlesi önüne alınmakta mıdır? kimlerdir?

NTV Evet Herkes

CNN TÜRK Hayır Herkes

HABER TURK Evet Herkes

SKYTURK Evet Herkes

TRT 2 Evet Üniversite öğrencileri ve orta yaş ve üzeri izleyiciler

TGRT Haber Evet Üniversite öğretim üyeleri ve masa başı çalışanlar

Haber 7 Hayır Herkes

BBC WORLD NEWS Evet Herkes

CNN International Evet Herkes

Doğuş Yayın Grubu Haberden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Kemal CAN, haber kanalının yayın akışının hazırlanmasında hedef kitlenin özellikleri, beklentileri, ilgi ve ihtiyaçları belirleyici rol oynadığını belirtmektedir. İçinde

108 yaşadığı dünya, ülke ve kent hakkında neler olup bittiğini bilmek isteyen bütün izleyiciler haber kanalının hedef kitlesi olarak görülmektedir.

CNN TÜRK Genel Yayın Yönetmeni Ferhat BORATAV, haber kanalının yayın akışının hazırlanmasında hedef kitlenin özelliklerine genel olarak uyulmasına rağmen büyük bir titizlik gösterilmediğini ifade etmektedir. Haber kanalının hedef kitlesi ise “herkes” olarak nitelendirilmektedir.

HABER TURK Genel Yayın Yönetmeni Yardımcısı Murat İDE, haber kanalının yayın akışının hazırlanmasında hedef kitlenin özelliklerini göz önüne almaktadır. Bütün gruplar A,B,C,D haber kanallarının hedef kitlesi olarak nitelendirilmektedir.

SKYTURK Genel Yayın Yönetmeni Serdar AKİNAN, Haber kanallarının hedef kitlesi “herkes” olarak nitelendirilmekte ve SKY TURK Haber kanalının yayın akışının hazırlanmasında hedef kitlenin özelliklerini göz önüne almaktadır.

TRT İstanbul Haber Müdür Vekili Selver GÖZÜAÇIK, bir haber kanalında izleyici haber beklentisi içerisinde olduğundan zaten kendiliğinden hedef kitlenin özellikleri göz önüne alınacağını belirtmektedir. Hedef kitlesi olarak daha çok üniversite öğrencileri ve yukarı yaşlardaki izleyiciler görülmektedir.

TGRT Haber Genel Yayın Yönetmeni Mehmet SOYSAL, haber kanalının yayın akışının hazırlanmasında hedef kitlenin özellikleri göz önünde bulundurulmaktadır. Haber kanalın hedef kitlesi ise düzenli işleri olan insanlar, üniversite öğretim üyeleri gibi haberleri izlerken işlerini aksattırmayacak masa başında çalışanlar görülmektedir. Açık havada ya da inşaatta çalışanlar televizyondan uzakta olmaları bakımından hedef kitle içerisinde değerlendirilmemektedir.

HABER 7 Kanalı Haber Dairesi Başkanı Nazmiye YILMAZ, haber kanalının yayın akışının hazırlanmasında hedef kitlenin özellikleri belirgin şekilde göz önüne alınmamaktadır. Daha homojen bir yayın akışı hazırlanmaktadır. Haber kanalları hedef kitlesi toplumun tamamı yani “herkes” olarak nitelendirilmektedir.

109 BBC WORLD NEWS Genel Müdürü Nigel Chapman, BBC Dış Haberler Müdürü Richard Sambrook ve BBC Arapic Genel Yayın Yönetmeni Hosam El Sokkari, haber kanalının yayın akışının hazırlanmasında hedef kitlenin özellikleri göz önüne alınmaktadır. BBC WORLD NEWS’in hedef kitlesinin yaş ve beğeni yelpazesini mümkün olduğunca geniş tutmaktadır. Bu anlamda hedef kitlesi bütün ülke nüfusudur ki sadece İngiltere de BBC WORLD NEWS %80’ in üzerinde izleyici kitlesine sahiptir. BBC WORLD NEWS her hedef kitlesine hitap edebilecek programlar bulunmaktadır.

CNN International, farklı hedef kitlelerine hitap etmesi nedeniyle yaşanan zamansal farklılıklar göz önüne alınarak yayın akışları hazırlanmaktadır. CNN kanalının yayınlarının iletildiği tüm izleyiciler hedef kitlesi olarak nitelendirilmektedir.

HABER 7 ve CNN TÜRK kanalı yöneticileri yayın akışlarını hazırlarken daha homojen bir akış hazırlayarak özellikle hedef kitlenin beklentilerini göz önüne almadıklarını belirtmektedir. CNN TÜRK yabancı ortaklı bir kanal olarak hedef kitlesinin dışında CNN International’ in yayın politikası doğrultusunda yayın içeriğini belirlediğini söyleyebiliriz. Bu kanalların dışında tüm kanalların yöneticileri yayın akışının hazırlanmasında hedef kitlenin özelliklerini göz önüne almaktadır. Hedef kitlesinin belirlenmesinde özellikle kurumun yapısının ve yayın politikalarının belirleyici olduğunu söyleyebiliriz. Haber kanallarının yayın akışlarını incelediğimizde de bu durumu açıkça görmekteyiz. Özellikle hedef kitleleri daha belirgin muhafazakar kanallar daha homojen bir yayın akışı hazırladıkları görülmüştür. Ayrıca uluslararası haber kanalları BBC WORLD NEWS ve CNN International kanalları dünyanın dört bir yanındaki izleyicilerin farklı saatlerle bu kanalları izlediklerini gözönüne alınarak yayın akışlarını bu doğrultuda hazırlamaktadır.

Tüm haber kanalı yöneticileri hedef kitlelerini “herkes” olarak tanımlamaktadır. Dolayısıyla ideal bir haber kanalının hedef kitlesi de “herkes” terimiyle ifade edilmeli ve yayınlarını tüm izleyicilerin “haber alma” beklentisi içerisinde olduğunu varsayarak hazırlamalıdır. Yayın akışları hazırlanırken kanalın

110 kurumsal yapısı dahilinde içerisinde yaşanılan ülke yada dünyadan bağımsız düşünülmemelidir.

3.1.3 Uluslararası ve Ulusal Haber Kanallarının Haber Kaynağı ve Sunumu Açısından İncelenmesi

Araştırmada belirlenen üçüncü kategoride, haber kanallarının kaynakları ve haberin sunumuna ilişkin yayın politikaları incelenmiştir. Bu verilere ulaşabilmek için yöneticilerin hazırlanan soru formundaki 9, 10, 16, 17 ve 18 nolu soruları cevaplaması istenmiştir. Aşağıdaki sorularla haber kanalları haber kaynağı ve sunumu açısından incelenmiştir.

-Haber kaynağı dengesi nasıl olmalıdır?(ajans, dış ajanslar, muhabir vb.) -Haber bülteninde yeralacak yurt ve dış haberlerin oranı ne olmalıdır? Yerel-ulusal- Uluslar arası dengesi nasıl sağlanmalıdır? -Haber dramatize edilmeli mi? Canlandırma kullanılmalı mı? -Haberde müzik kullanılmalı mıdır? -Haber dili nasıl olmalıdır?

 Haber kaynağı açısından haber kanallarını incelediğimizde;

Medya kurumları kullandıkları haberleri temel olarak üç ana kaynaktan sağlar. James Curan bu kaynakları; sürekli yeni bilgini aktığı haber ajansları, editörlerin muhabirleri, basın açıklamalarından gelen istihbaratlardan ve ajandalara kayıtlı özel olay ve günlerden bir şeyler hazırlamaları için yönlendirdiği haber merkezleri ve kurumların özel haberler bulup çıkaran uzman muhabirleri olarak sayar. 126 Bu doğrultuda haber kanallarının haber kaynağı seçimi kanalların habercilik anlayışlarını da ortaya çıkaracaktır.

126 Aktaran: L.Doğan Tılıç, “Utanıyorum ama Gazeteciyim”, s.163

111 Tablo 16. Haber Kaynağı ve Haber Kanalı İlişkisi

Haber Kanalları Haber kaynakları Dış ve Yurt Haber Oranı

NTV Dış ajanslar ve iç ajanslar ile Gündem, izleyici ilgisi muhabirler ve gereksinimi oranında belirlenmekte

CNN TÜRK Muhabir, ajans Dış haberler ağırlıklı olarak yayınlanmakta

HABER TURK Muhabir, ajans Dünya gündemine göre değişmekte

SKYTURK Günün gündemine ve haber Günün gündemine ve merkezinin takdirine göre haber merkezinin belirlenmekte takdirine göre belirlenmekte

TRT 2 Ajans, muhabirler ¼ oranında yurt haber yayınlanmakta

TGRT Haber Ajans, editör, muhabirler ve Ajansların geçtiği internet haberlerle doğru orantılı

Haber 7 Muhabir, editör ,iç ve dış Dış gündeme göre ajanslar değişmekte

BBC WORLD NEWS Kurumun öncelikleri belirleyici Uluslarası haberler olmaktadır öncelikli olmakla birlikte ulusal haberler de gözardı edilmemekte

CNN International Muhabirler Dış gündem ve Amerika haberleri önceliklidir.

Doğuş Yayın Grubu Haberden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Kemal CAN, haber kaynağı dış ajanslar ve yurt gündemine göre belirlenmekte özellikle

112 kanalın kendi kaynakları yani muhabirleri hem güvenirlilik hem de doyuruculuk açısından önem taşıdığını vurgulamaktadır. Haber bülteninde yer alacak yurt ve dış haberlerin oranını gündem, izleyici gereksinimi ve ilgilisi oranında belirlemektedir.

CNN TÜRK Genel Yayın Yönetmeni Ferhat BORATAV, haber bültenlerinde haber kaynağı açısından muhabire özel önem verildiğini ancak ajansın geçtiği muhabirin takip etmediği haberlerde ajans haberlerinin de kullanıldığını belirtmektedir. Haber bülteninde yer alacak yurt ve dış haberlerin oranının haberin veriliş biçimiyle ilgili olduğunu ve dış haberlere özel önem verildiğini ifade etmektedir. Çünkü dünyanın pek çok yerinde olan olayın izleyiciyi doğrudan ilgilendirdiğini düşünmektedir.

HABER TURK Genel Yayın Yönetmeni Yardımcısı Murat İDE, öncelikle kanalın kendi muhabirlerini en doğru ve güvenilir haber kaynağı olarak nitelendirilmekte ve tercih edilmektedir. Ancak ajans haberlerini de göz ardı etmemektedir. Haber bülteninde yer alacak yurt ve dış haberlerin oranı dünya gündemiyle doğru orantılı olarak değiştiğini ifade etmektedir.

SKYTURK Genel Yayın Yönetmeni Serdar AKİNAN, haber kaynağı ve haber bülteninde yer alacak yurt ve dış haberlerin oranı o günün gündemine göre belirlendiğini ve tamamen haber merkezinin takdirinin ön planda olduğunu belirtmektedir.

TRT İstanbul Haber Müdür Vekili Selver GÖZÜAÇIK, TRT kurumunda ajansların sadece haberin ilk duyumunda kaynak olarak gösterildiğini belirtmektedir. Ancak haber kanalının kendi muhabirinin haberi hazırlamasını tercih etmektedir. Böylelikle haberin doğruluğundan emin olunabileceğini vurgulamaktadır. Haber bültenlerinde yurt haberlerine özel önem atfedilmekte bülten süresi içerisinde ¼ ya da 1/5 oranında yurt haberlerin bulunması gerekli görmektedir.

TGRT Haber Genel Yayın Yönetmeni Mehmet SOYSAL, haber merkezinin rutin olarak istifade ettiği kaynaklar arasında öncelikle ajansların ve haber merkezindeki editörlerin ve muhabirlerin geldiğini belirtmektedir. Bunun dışında internetin de günümüzde önemli bir haber kaynağı olduğunu vurgulamaktadır. Haber

113 bülteninde yer alacak haberlerin ajansların geçtiği haberlerle doğru orantılı olarak belirlendiği ifade etmekte ve Türkiye’deki ajansların gündeminde yurt haberlerinde çok önemli bir gelişme olduğu takdirde bültenlerin içerisinde yer verilmesini uygun görmektedir.

HABER 7 Kanalı Haber Dairesi Başkanı Nazmiye YILMAZ, haber kaynağı dengesini, haberin asıl hazırlayıcıları arazide çalışan muhabirler daha sonra içerideki editörler sonra ajanslar ve daha sonra dış ajanslar olarak belirtmektedir. Denge içten dışa göre azalarak yapılandırılması gerektiği vurgulanmaktadır. Yurt ve dış haberlerin oranı normal bir günde %85 iç %15 dış gündem şeklinde olmalı ancak dış gündemde meydana gelen önemli bir haber karşısında bu denge değişebildiğini belirtmektedir. İç dış haberlerin dengesinin toplumun ne kadarını ilgilendirdiği ile bağlantılı olduğunu dile getirmektedir.

BBC WORLD NEWS Genel Müdürü Nigel Chapman, BBC WORLD NEWS Dış Haberler Müdürü Richard Sambrook, haber kaynağı seçiminde her şeyden önce kurumun öncelikleriyle ilgili olduğu belirtilmektedirler. BBC WORLD NEWS uluslararası bir televizyon kanalı olarak dünyanın her tarafındaki haberlere bültenlerinde yer vermektedir. Ancak önceliklerinin Afrika ve Orta Doğu Ülkeleri olduğunu belirtmektedirler. BBC WORLD NEWS, uluslararası gündemin başlıca konularını derinlemesine takip etmekle ün yapmış uluslararası bir yayın kuruluşudur. Bu nedenle özellikle uluslararası gelişmeler üzerine geniş ve farklı bir bakış açısı sunmaya çalışmaktadır. Ancak uluslararası haberler verilirken ulusal haberlerde göz ardı edilmediğinin de altını çizmektedirler.

CNN International kanalının öncelikli haber kaynağını muhabirler oluşturmaktadır. Genel olarak yerel muhabirler kullanılarak haberlerin mümkün olduğunca ayrıntılı bir biçimde ele alınması sağlanmaktadır.Amerikan halkını ilgilendiren ulusal haberler gözardı edilmezken dış gündem de yakından takip edilmektedir.

Yaptığımız bu çalışmanın haber kaynaklarına ilişkin bulgularını ele aldığımızda; BBC WORLD NEWS ve SKYTURK yöneticileri, kesin bir kaynak

114 ismi vermezken kurumun önceliklerinin ve haber merkezinin takdirinde olduğunu ifade etmektedirler. NTV, CNN International, CNN TÜRK, HABER TURK ve HABER 7 haber kaynağı açısından muhabirlere öncelik verirken, TGRT Haber ve TRT 2 önceliği ajanslara vermektedirler.

Değerlendirmemizin bir sonraki kısmında iç ve dış haberlerin birbirine göre oranları ele alınmıştır. BBC WORLD NEWS uluslararası bir haber kanalı olarak dış gündeme öncelikli olarak yer verirken özellikle de Afrika ve Orta doğu gündemine ağırlık vermektedir. CNN TÜRK kanalı da uluslararası bir kanalla ortak olması nedeniyle dış gündeme özel önem atfetmektedir. Bu durum, iki kanalın da uluslararası bağlantıları ve yayın politikalarıyla ilişkilendirilebilir. Haber 7, yurt ve dış haberlerin oranını normal bir gün içinde %85 iç %15 dış gündem şeklinde ifade etmektedir. Dış gündemde meydana gelen önemli bir haber karşısında bu dengenin değişebildiğini belirtmektedir. . TRT, haber bültenlerinde yurt haberlerine özel önem atfedilmekte bülten süresi içerisinde en azından ¼ ya da 1/5 oranında yurt haberlerin bulunması gerekli görmektedir. NTV izleyici ihtiyaç ve beklentilerini, SKYTURK haber merkezinin gündeminin, HABER TURK dış gündemin, TGRT Haber ajansların gündeminin yurt ve dış haber oranları üzerinde etkili olduğunu belirtmektedirler. Türkiye’deki haber kanalları yönetcilerinin açıklamaları, Galtung ve Ruge’nin haber değerlerine ilişkin yaptığı saptamalara bizi götürmektedir. Galtung ve Ruge haberin etnosentrik olduğunu, yani kültürel anlamda yakın olanın haber olma olasılığının yüksek olduğunu göstermektedir. Buna göre ülkenin içinde olup bitenler dışarıda olanlara göre daha çok önem kazanmaktadır. Dış haberlerin ajanslara düşen haberler doğrultusunda gündemde ilk sıralarda yer alabilmesi bir başka değeri daha ön plan çıkarmaktadır. Bu da haberin büyüklüğü değeridir. Tüm dünyayı etkileyebilecek nitellikteki haberler, haber bültenlerinde ağırlıklı olarak yer alabilecektir.

Yöneticilerin açıklamaları doğrultusunda ideal bir kanalı, kurumun önceliklerini ve yayın politikalarını gözönüne alınarak haber kaynaklarını belirlenmesi ve özellikle muhabirlerin öncelikli haber kaynağı olarak seçilmesi

115 gerektiği sonucu çıkmaktadır. Muhabir, olay anında izleyiciler üzerinde en güvenilir tanık izlenimi yaratması ve haberin doğruluğunun en hızlı şekilde kanıtlaması açısından haber merkezleri açısından önem arzetmektedir.

 Haber kanallarını haberin sunumu açısından incelediğimizde:

Tablo 17. Haber Kanalı ve Haber Sunumu İlişkisi

Haber Kanalları Haber sunumu nasıl olmalı?

NTV Kısa, doğru, anlaşılır, doyurucu ve sıkıcı olmayan bir dil kullanılmalı

CNN TÜRK Sade ve net bir dil kullanılmalı, haber ayrıntıya boğulmamalı

HABER TURK Kısa ve yalın cümleler tercih edilmeli

SKYTURK 5N-1K kuralına uyulmalı

TRT 2 Yalın, yorumsuz ve basit bir dil kullanılmalı

TGRT Haber Sade bir dil kullanılmalı

Haber 7 Sade, temiz ve anlaşılır olmalı

BBC WORLD NEWS Seyircinin haberi anlayabileceği bir dil kullanılmalı

CNN International Sade, anlaşılır ve net bir dil kullanılmalı

Doğuş Yayın Grubu Haberden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Kemal CAN, haberin izleyiciye sunumu sırasında kısa, doğru, anlaşılır, doyurucu ve sıkıcı olmayan bir dil kullanıldığını belirtmektedir.

CNN TÜRK Genel Yayın Yönetmeni Ferhat BORATAV, Haberin izleyiciye sunumu sırasında sade ve net bir dil oluşturulmalı ve haberin ayrıntıya boğulmamasını sağlanması gerektiğini vurgulamaktadır.

HABER TURK Genel Yayın Yönetmeni Yardımcısı Murat İDE, haberin

116 izleyiciye sunumu sırasında kısa ve yalın cümleler tercih etmektedir.

SKYTURK Genel Yayın Yönetmeni Serdar AKİNAN, haberin izleyiciye sunumunda haber içinde 5n 1k ya cevap verebiliyorsa yeterli olarak görmektedir.

TRT İstanbul Haber Müdür Vekili Selver GÖZÜAÇIK, haberin izleyiciye sunumu sırasında yalın, yorumsuz mümkün olduğunca basit bir dille anlatımı önemli görmektedir.

TGRT Haber Genel Yayın Yönetmeni Mehmet SOYSAL, haberin izleyiciye sunumu sırasında herkesin anlayabileceği sade bir dil kullanılması gerektiğini dile getirmektedir.

HABER 7 kanalı Haber Dairesi Başkanı Nazmiye YILMAZ, haberin izleyiciye sunumu sırasında haber dili sade, temiz ve anlaşılır olmalı ve konuşma dili ile yazılarak tüm kesimlerin anlayacağı bir dilin kullanılması gerektiğini belirtmektedir.

BBC WORLD NEWS Genel Müdürü Nigel Chapman, BBC WORLD NEWS Arapic Genel Yayın Yönetmeni Hosam El Sokkari, Haberin izleyiciye sunumu sırasında sunucunun seyircinin haberi anlamasını kolaylaştırması gerektiği ve konuyu aktarırken dengeli olması gerektiği belirtilmektedir. Haberin aktarımında kişisel görüşlere yer verilmemesi gerektiği vurgulamaktadır.

CNN International kanalında sade, anlaşılır net bir dil kullanılmakta ancak haberlerin sunumunda sunucunun öznel yorumları da yer almaktadır.

Yaptığımız çalışmanın haber diline ilişkin elde edilen bulguları incelediğimizde; tüm haber yöneticilerin izleyicilerin dikkatini dağıtmamak, haberin daha iyi anlaşılmasını sağlamak amacıyla haber bültenlerinde sade, yalın ve anlaşılır bir dil kullanılmasına özen gösterdiğini belirtebiliriz. BBC WORLD NEWS, yayın politikası gereği özellikle haberlerde kişisel görüşlere yer verilmemesinin gerektiğini belirtirken, SKYTURK genel yayın yönetmeni Serdar Akinan da haberin dilinden çok içeriğinde özellikle haberin tam anlamıyla anlaşılabilmesi için gerekli 5 N, 1K kuralının olmasına dikkati çekmektedir. Bu durum SKYTURK haber kanalının

117 “anlamak için” sloganı ile de bağdaşmaktadır. SKYTURK yayın politikası gereği haberin içeriğini ön plana çıkarmaktadır.

Televizyon ekranı karşısında eğitimi ve kültür düzeyi her seviyeden farklı izleyiciler bulunmaktadır. Dolayısıyla ideal bir haber kanalında, haber dili sade, açık ve kesin olmalıdır. Bu şekilde sunulan haber, izleyiciler açısından daha kolay anlaşılacaktır. Sade yazılmamış, uzun, süslü cümleler zor anlaşılacağından sonuç çıkarmak ve amaca ulaşmak güçleşecek, hatta imkansızlaşacaktır. Ekranda izleyicileri tutabilmenin bir yolu da haber dilini doğru kullanmaktan geçmektedir.

 Araştırmanın bu bölümünde haberin dramatize edilip edilmeyeceği ya da müzik kullanımına ilişkin en çok tartışılan sorunlarına ilişkin haber yöneticilerin açıklamalarını incelediğimizde;

Günümüzde tecimsel televizyon yayıncılığında daha çok görselliğe dayalı bir yayıncılık anlayışı egemen olmuştur. Bu nedenle kitle iletişim araçları ve sahiplerinin ana amacı kar etme güdüsü olan tecimsel televizyon kanallarındaki haberler eğlence olgusuyla beraber sunulmaya başlamasına sebep olmuştur. Bu bölümde haber kanallarında bu durum nasıl işlediği ortaya çıkarılmaya çalışılacaktır.

Tablo 18. Haberin Nesnelliğini Etkileyen Etmenler ve Haber Kanalı İlişkisi

Haber Kanalları Haberde müzik kullanılmalı Haber dramatize mı? edilmeli mi?

NTV Evet Evet

CNN TÜRK Evet Evet

HABER TURK Evet Evet

SKYTURK Evet Evet

TRT 2 Evet Evet

TGRT Haber Evet Evet

Haber 7 Hayır Hayır

118 BBC WORLD NEWS Hayır Hayır

CNN International Evet Evet

Doğuş Yayın Grubu Haberden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Kemal CAN, Haber de müzik kullanılmasında ve dramatize edilmesinde bir sakınca görmemektedir.

CNN TÜRK Genel Yayın Yönetmeni Ferhat BORATAV, haberde müzikten çok doğal sese ihtiyaç duymaktadır. Haberin dramatize edilmesi ya da canlandırma kullanımı hangi koşullarda ne için ne amaçla ve hangi biçimlerde yapıldığına bağlı olarak değişmekte dolayısıyla haberin canlandırma ve dramatize edilmesinde bir sakınca görülmemektedir.

HABER TURK Genel Yayın Yönetmeni Yardımcısı Murat İDE, haberde müziğin bazı konularda etkiyi arttırabilmek için gerekli görülmekte ve tamamlayıcı unsur olarak nitelendirmektedir. Haberde canlandırma tercih edilmese de haberin dramatize edilmesinde bir sakınca görülmemektedir.

SKYTURK Genel Yayın Yönetmeni Serdar AKİNAN, haberde müzik kullanılması ve dramatize edilmesinde bir sınırlandırmayı gerekli görmemekte hatta müziğin kullanımının bazı haberler üzerinde gerekli olduğunu düşünmektedir. Haberin dramatize edilmesi ya da canlandırma kullanılmasında bir sakınca görülmemektedir.

TRT İstanbul Haber Müdür Vekili Selver GÖZÜAÇIK, haberde müzik kullanılmasına ya da haberin dramatize edilmesine bir sınırlama getirmemektedir. Bazı haberlerin görüntüyle desteklenemediği durumlarda canlandırma kullanılmasında bir sakınca görülmemektedir.

TGRT Haber Genel Yayın Yönetmeni Mehmet SOYSAL, haberde müzik kullanılmasına bir sınırlama getirmemekte hatta bazı haberler için gerekli görmektedir. Haberde canlandırma kullanılmasına karşı çıkılmaktadır.

HABER 7 Kanalı Haber Dairesi Başkanı Nazmiye YILMAZ, haberde müziğin kullanımına kesinlikle karşı çıkmaktadır. Yine aynı şekilde haberin dramatize

119 edilmesi ya da haberde canlandırma kullanılması uygun görülmemektedir.

BBC WORLD NEWS Genel Müdürü Nigel Chapman, haberlerde müzik kullanmayı uygun görmemektedir. BBC’de haberin özünü vermek esastır. Bu nedenle müzik, slow motion görüntü kullanmak ya da dramatize etmek gibi unsurları haberin özüne zarar vermesi ya da izleyiciyi yönlendirmesi adına doğru bulmamaktadır.

CNN International kanalının haber bültenlerinde yer alacak haberlerin içerisinde müzik kullanılması ya da dramatize edilmesi uygun görülmemekte ancak haber programlarında ya da haber paketlerinde müzik kullanılabilmekte ve haberlerin dramatize edilmesinde sakınca görülmemektedir.

Yaptığımız çalışmada haber yöneticilerinin Haber 7 ve BBC WORLD NEWS kanalları dışında tüm yöneticiler haberde müzik kullanımı ya da haberin dramatize edilmesinde bir sakınca görmemektedir. Bu durum tematik haber kanallarının da ticari kaygılarla popüler yayıncılık anlayışını tercih ettiğini göstermektedir. Haberler üzerindeki en önemli amaç izleyiciyi ekran karşısında tutabilmek olmuştur. Haberin içerisine yerleştirilen dramatizasyon, müzik ve magazinel unsurların ağırlık kazanması haber kanallarının da izleyiciyi çekebilmek adına başvurdukları yöntemlerden biri olmuştur. Ancak ideal bir haber kanalının objektif ve tarafsız olması gerektiği gözönüne alındığında müzik, slow motion görüntü kullanmak ya da dramatize etmek gibi unsurların haberin özüne zarar vermesi ve izleyiciyi yönlendirmesi adına kullanılması doğru değildir.

3.2 Uluslararası ve Ulusal Haber Kanallarının Yayın Akışları Doğrultusunda Yayın Politikalarının Belirlenmesi

Çalışmanın bu bölümünde teknolojik gelişmelerle birlikte hızla yayılan haber kanallarının ticari kaygıların artması haber kanalı yayın politikalarından sapmalara neden olduğu varsayımından hareket edilerek günümüz haber kanallarından çalışma evreni içerisindeki kanalların yayın akışları karşılaştırılmalı niceliksel içerik çözümlemesi ile değerlendirilmiştir. Çalışma evrenini Türkiye’deki haber kanalları NTV, CNN TÜRK, HABER TURK, SKYTURK, TRT 2, TGRT Haber ve HABER

120 7 ve uluslararası haber kanalları BBC WORLD NEWS ve CNN International kanalları oluşturmaktadır. Çalışma evreni içerisindeki haber kanallarının rastlantısal olarak seçilen 31 Mart- 6 Nisan 2008 tarihindeki yayın akışları göz önüne alınarak değerlendirilmiştir. Söz konusu kanalların izleyiciye ne kadar haber sunduğu, programların haftada kaç kez tekrar edilerek izleyiciye ulaştıkları ve yayın politikası içerisinde haberin dışında hangi tür programları izleyicilere sundukları ortaya çıkarılmıştır.

 Haber kanallarında yayınlanan haber bülteni süreleri bakımından incelediğimizde:

Haber bültenleri izleyicilerin tüm günün gelişmelerini kısa sürede öğrenebilecekleri yayın formatlarıdır. Bu nedenle izleyiciler bir haber kanalını tercih ettiğinde haber alma ve bilgilenme ihtiyacını en hızlı şekilde gidermek isteyeceklerdir. İzleyicilerin bu beklentilerine en iyi yanıt verecek yayın formatı da haber bültenleridir. Haber kanallarının 31 Mart - 6 Nisan 2008 tarihli yayın akışlarının ilk günü pazartesi rastgele örneklem yoluyla seçilmiş ve haber kanallarını 24 saat boyunca günde kaç saat haber bülteni yayınlandığı ortaya çıkarılmıştır. Elde edilen veriler aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

121 Tablo 19. Haber Kanallarının Gün İçerisindeki Haber Bülteni Oranları (31 Mart 2008)

Kanallar Haber Bültenine Oran Ayrılan Süre

BBC WORLD NEWS 15 saat 30 dakika %62,5

CNN International 6 saat 30 dakika %27

CNN TÜRK Yok -

HABER TURK 4 saat 30 dakika %18,75

Haber 7 3saat %12,5

NTV 2saat 30 dakika %10,41

SKYTURK 3 saat %12,5

TGRT Haber 4 saat %16

TRT 2 4 saat 15 dakika %17

Toplam 43 Saat 15 dakika %176,66

Rastgele seçilmiş 31 Mart - 6 Nisan 2008 tarihleri arasındaki haftalık yayın akışları içerisinde pazartesi günü ölçüt alınarak elde ettiğimiz bulgulara göre; günde en fazla haber bülteni yayınlayan haber kanalı BBC WORLD NEWS olmuştur. BBC, tüm gün içerisinde yaklaşık 16 saatini sadece haber bültenine ayırmaktadır. Bir izleyici gün içerisinde BBC WORLD NEWS kanalını tercih ettiği takdirde %62,5 oranında haber bültenini izleme olasılığına sahip olacaktır. Böylelikle izleyici gündemdeki haberlerden kısa bir süre içerisinde haberdar olabilecektir. Türkiye’deki televizyon kanallarını incelediğimizde HABER TURK günde 4,5 saatlik haber bülteni yayınlayarak en fazla haber bülteni yayınlayan haber kanalı olmuştur. HABER TURK kanalı her saat başı izleyicilerine 15 dakikalık bültenler sunmaktadır. NTV her saat başı 5- 10 dakikalık kısa bültenler sunmakta ancak

122 ardından 5 dk’lık günün özeti yayınlamaktadır. TGRT Haber 3 kuşak halinde uzun bültenler yayınlamaktadır. CNN TÜRK diğer kanallardan farklı olarak saat başı haber bülteni yayınlamamaktadır. CNN TÜRK gün içerisinde haber bülteni yerine saat başında haber, ekonomi, sanat, spor gibi farklı konulara ilişkin programları izleyicilerine sunmaktadır. Özellikle saat 17: 00’ de borsanın kapanışına kadar ekonomi ağırlıklı bir yayın gütmektedir. Bu durum CNN TÜRK‘ün hedef kitlesinin üst düzey işadamlarından oluştuğu düşünülerek yayın politikasını belirlediklerini göstermektedir. Dolayısıyla yayın akışları da bu çerçevede belirlenmiştir.

Araştırma evreni içerisinde yer alan haber kanallarının ayrıca bir gün içerisinde yayınladıkları haber programları ve haber bültenleri hesaplanarak yayın akışları incelenmiştir. Haber kanallarının yayın akışları içerisinde ne kadar habere yer ayırdıklarını tespit etmek amacıyla haftalık yayın akışları niceliksel içerik çözümlemesiyle çözümlenmiştir Haber kapsamı içerisinde, dış haber gündemi, Ankara gündemi, haber yorum programları, haber tartışma programları ve haber bültenleri ölçüt olarak alınmıştır. Elde edilen bulgular haftalık olarak yüzde birimi ile ve saat bazında ifade edilerek aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

123 Tablo 20. Haber Kanallarının Haftalık Haber Oranları

KANALLAR SAAT ORAN

BBC WORLD NEWS 148 saat/168 %88

CNN International 128 saat/168 %76

CNN TÜRK 68 saat/168 %41

HABER TURK 70 saat/168 %42

Haber 7 84 saat/168 %50

NTV 77 saat/168 %46

SKYTURK 64 saat/168 %38

TGRT Haber 121 saat/168 %72

TRT 2 74 saat/168 %44

TOPLAM 834 saat %447

Haber kanallarının haftalık haber oranlarını içeren tabloyu incelediğimizde uluslararası haber kanalları içerisinde kamu televizyonu BBC WORLD NEWS’ün daha fazla habercilik anlayışı güttüğü ve yayınlarını bu doğrultuda şekillendirdiğini, tecimsel televizyon kanalı olan CNN International’in ise ticari kaygıların ve izleyici beklentilerinin yayın akışı üzerinde etkili olduğunu dolayısıyla haberin dışındaki programlara da ağırlık verdiğini söylemek mümkündür. Ulusal haber kanallarına baktığımızda muhafazakar yayıncılık anlayışları ile bilinen haber kanalları TGRT Haber ve HABER 7 televizyonlarının izleyiciye daha fazla haber içerikli yayın yaptığını görmekteyiz. Bu durum muhafazakar haber kanallarının hedef kitlelerinin daha belirgin olup diğer tecimsel haber kanallarına göre daha az reyting kaygısı gütmeleri ile açıklanabilir. Tablodaki verilerin elde edilmesi sırasında dikkat çekici bir nokta da haber kanallarının hafta sonu haber oranlarının hafta içi oranlarına göre oldukça düşük olduğudur. Hafta sonu izleyici beklentileri doğrultusunda bu günler

124 içerisinde haber kanalı yayın anlayışından biraz daha uzaklaşıldığı görülmüştür. Hafta sonu haber kanalları izleyicilerine formula1 yarışları, basketbol karşılaşmaları ve haber magazin olarak nitelendirilen programlarına ağırlık vermiştir. Özellikle CNN TÜRK, HABER TURK, NTV, SKYTURK gibi haber kanallarının izleyiciye %50’nin altında haber sunduğu görülmektedir. Özellikle bu kanalların birbirleriyle rekabet edebilmek adına izleyici beklentilerini göz önüne alarak reyting kaygısıyla haberden uzaklaştığını söyleyebiliriz. TRT 2’deki haber oranının düşüklüğünü ise diğer haber kanallarındaki gibi reyting kaygısıyla açıklamak doğru değildir. Kamu yayıncılığı yapan TRT 2 ilk kurulduğu andan itibaren kültür-sanat ve haber ağırlıklı bir yayın politikası izlemektedir. Dolayısıyla kültür-sanat yayınlarının ağırlığı haber yayınlarını da etkilediği düşünülmektedir.

Haber kanallarının haberin dışında hangi tür programlara yer verdiğinin tespit edilmesi ve verilerin daha doğru değerlendirilmesi bakımından haber kanallarını izleyiciye sundukları program türleri açısından incelenmiştir. Elde edilen veriler tablo 21’ de gösterilmiştir.

125 Tablo 21. Haber Kanallarında Yayınlanan Program Türleri ve Oranları

Türleri BBC CNN CNN Haber Haber 7 NTV SKYTURK Tgrt TRT TÜRK Turk Haber 2

Haber %88 %76 %41 %42 %50 %46 %38 %72 %44

Ekonomi %6 %7 %25 %6 %8 %8 %10 %11 %8

Spor %2 %11 %11 %13 %2 %26 %25 %6 %10

Sağlık %3 %6 %7 %3 %7 %5

Eğitim %2 %7 %3 %3 %3

Kültür- %7 %5 %3 %8 %1 %26 Sanat

Yaşam %2 %2 %13 %5 %5 %1 %4

Haber %1 %6 %3 %11 %11 Magazin

Belgesel %6 %2 %20 %3 %3 %2 %8

Moda %3 %3

Teknoloji %1 %2 %2

Toplam %100 %100 %100 %100 %100 %100 %100 %100 %100

Elde ettiğimiz verilerde ulusal haber kanallarındaki haber oranlarının uluslararası haber kanallarının haber oranına kıyasla düşüklüğü dikkati çekmektedir. Uluslararası haber kanalları BBC ve CNN International’ in yayınlarında yaklaşık %80 oranında izleyicilerine haber sunduğu belirlenmiştir. Ancak iki uluslar arası kanalında farklı yayıncılık anlayışları (BBC’ nin kamu televizyonu, CNN Interternational’in ise tecimsel televizyon olması ) yayın akışlarındaki haber oranlarını da etkilemiştir. BBC WORLD NEWS ekonomi dışında tüm kategorilere %1- %2’lik yer ayırırken CNN International kanalında özellikle haber magazin ve spor içerikli programlarının oranlarının yüksekliği dikkati çekmektedir.

TRT 2 haftalık haber oranıyla en dikkat çekici kanallardan biri olmuştur. BBC gibi kamu anlayışı gütmesine rağmen %44 gibi düşük bir haber yayını yapmaktadır. TRT 2 reyting kaygısından çok TRT 2’nin haber ve kültür-sanat ağırlıklı bir yayın

126 politikası izlemesinden kaynaklanmaktadır. TRT 2’nin kültür-sanat, belgesel, yaşam, teknoloji ve eğitim kategorileri hesaplandığında haftalık haber yayını oranıyla yaklaşık aynı değerlere ulaşmaktadır. Bu durum, ilk kurulduğunda kültür-sanat kanalı olarak yayına başlayan kanalın sonradan haber ağırlıklı bir yayın politikası izlemesine karşın halen kültür-sanat yayıncılığından da vazgeçmediğini göstermektedir.

Tecimsel haber kanallarını incelediğimizde TGRT Haber ve HABER 7 gibi muhafazakar kanalların haber oranlarının diğer kanallara göre yüksek olduğu görülmektedir. Hedef kitlelerinin diğer kanallara göre daha belirgin oluşu bu kanalların reyting amaçlı yayınlar yapmasını engellemekte dolayısıyla daha az ticari kaygı gütmektedirler. Özellikle HABER 7 kanalındaki belgesel yayınlarının ağırlığı dikkati çekmektedir. Bu durum HABER 7 Haber Dairesi Başkanı Nazmiye Yılmaz’ın dediği gibi yayın akışlarının hazırlanmasında hedef kitlelerinin beklentileri ve özelliklerinin çok fazla göz önüne alınmadığını daha homojen bir yayın akışı hazırladıklarını doğrulamaktadır.

Liberal ve ulusalcı söylemleri ile tanınan diğer tecimsel haber kanalların haber oranlarına ve program türlerini incelediğimizde ise CNN TÜRK’ün diğer kanallara oranla ekonomi yayınlarının artış gösterdiği NTV ve SKYTURK kanallarının ise haberin dışında spor yayınlarına ağırlık verdiğini görmekteyiz. CNN TÜRK haberin dışında ekonomi ağırlıklı bir yayın politikası izleyerek işadamlarını hedef kitlesine katmayı planladığını, NTV ve SKYTURK kanallarının ise haber yayıncılığın dışında hedef kitlelerini sporseverlerle arttırmayı umdukları izlenimini vermektedir. Yine dikkati çeken diğer bir noktada NTV ve HABER TURK kanallarının haber magazin kategorisinin diğer kanallara göre yüksekliğidir. HABER TURK “Saba Tümer’le Bu Gece”, NTV ise “Hiç Bunları Kendine Dert Etmeye Değer Mi?” ve “Haydi Gel Bizimle Ol” gibi haber magazin diye nitelendirebileceğimiz program formatlarını 2008 yılında izleyicilerine sunmuştur. Bu programlarda özellikle reyting amacıyla sunucularının seçiminde özen gösterildiği ve görselliğin ön plana çıkarıldığını görmekteyiz. Örneğin “Haydi Gel Bizimle Ol” programında Çiğdem Anad ve Pınar Kür gibi kültürel birikimleri yüksek kadınların dışında Aysun Kayacı ve Müjde Ar

127 gibi görsellik açısından dikkat çeken kadın figürlerine yer verilmesi ve sunucuların kıyafetleriyle cinsellik öğelerinin ön plana çıkartılması programlara akşam saatlerinde özellikle erkek izleyicileri çekmenin amaçlandığını göstermektedir. Dolayısıyla tüm bu programlar haber kanallarının reyting kaygısıyla haberden uzaklaştığını kanıtlamaktadır. Genel olarak Türk kamuoyuna yayın yapan ulusal haber kanallarının haber oranlarının düşüklüğü ve izleyici beklentileri ön plana çıkarılarak farklı program formatlarına yönelmelerinin haber kanalı olgusunu etkilediği görülmüştür. Ulusal haber kanallarının haber kanalı anlayışından çok kitle kanalı anlayışıyla yayınlarını sürdürdüğü belirlenmiştir. Özellikle liberal söylemleri ile bilinenen tecimsel haber kanallarında (CNN TÜRK, SKYTURK, NTV ve HABER TURK) bu durumun, muhafazakar habercilik anlayışları ile bilinen (TGRT Haber, Haber7) haber kanallarına oranla daha fazla hissedildiğini söylemek mümkündür.

128 SONUÇ

1980’li yıllardan itibaren yayın hayatına başlayan haber kanalları dünyada yaşayan milyonlarca insan için ulusal ve uluslararası alanlarda gelişen olaylardan haberdar olma ihtiyacını karşılamıştır. Teknolojik gelişmelerle paralel gelişen elektronik yayıncılıkla birlikte televizyon haber yayıncılığına verilen önem de artmıştır. İletişim ve bilişim ortamında bilgi üretiminde ve dolaşımda meydana gelen gelişmelerle televizyon haberleri daha yaygın hale gelmiş ve bu durum tematik haber kanallarının yaygınlaşmasına neden olmuştur. Ancak tematik haber kanallarının sayıca artması beraberinde ticari kaygıları da arttırmıştır.

Bu çalışma Türkiye’de ve dünyadaki ekonomik, teknolojik ve iletişim alanında değişimlerden haber kanallarının yayın politikalarının ve dolayısıyla yayın akışlarının nasıl etkilendiğini tartışmış ve araştırmıştır. İletişim alanında meydana gelen gelişmelerle birlikte, haber kanallarının sahipleri ve yöneticileri tarafından belirlenen yayın politikalarının değişerek haber kanalı olgusunu etkileyip etkilemediğinin araştırılması kaygısından yola çıkılmıştır. Haber kanallarının yöneticileri ile derinlemesine mülakat ve yayın akışlarının haftalık analizine dayanan araştırma bu alanda yaşanan gelişmelerin niceliksel ve niteliksel açıdan nasıl yansıdığına yanıt aramaya çalışılmış ve varolan durumu tespit etmiştir.

Çalışmanın birinci ve ikinci bölümlerinde de tartışıldığı gibi medya endüstrilerinde gözlemlenen özelleşme, deregülasyon ve ticarileşme Türkiye’deki televizyon sektörüne de yansımıştır. Bu değişimlerle birlikte habercilik açısından çeşitliliğin artacağı, alternatif seslerin duyulacağı ve böylece daha demokratik bir ortamın sağlanabileceği savunulmuştur. Ancak farklı sektörlerden holdinglerin ve şirketlerin medya dünyasına girmesi ve tekelleşmelerle birlikte durumun çok fazla değişmediği gözlenmiştir. Hem uluslararası alanda hem de Türkiye’de medyanın büyük bir bölümünün büyük sermaye grupları tarafından kontrol edilmesi, tekelleşmelerin olması ve ticarileşmenin artması televizyon haberciliğinde ve dolayısıyla tematik haber yayıncılığında olumsuz gelişmeleri beraberinde getirmiştir.

Artan ticari kaygıların etkisiyle özellikle ulusal haber kanallarında izleyicilerin

129 bireysel gereksinimleri ve beklentilerinin tematik haber kanalları yayın politikaları üzerinde belirleyici rol oynadığı görülmüştür. Bu durum kitle iletişim araştırmalarındaki “kullanımlar ve doyumlar yaklaşımı” ile açıklanmaktadır. Bu yaklaşım izleyicilerin beklentileri ve gereksinimi olduğu varsayımına dayanmaktadır. Bu yaklaşıma göre izleyiciler bu araçları belli gereksinimlerini karşılamak amacıyla kullanmaktadırlar. Bir televizyon kanalının da asıl görevi izleyici beklentilerini karşılamak olduğu belirtilmektedir. Dolayısıyla “kullanımlar ve doyumlar” yaklaşımı çerçevesinde haber kanalı yöneticilerinin izleyici ilgi ve beklentilerini göz önüne alarak yayın politikalarını ve bu doğrultuda yayın akışlarını değiştirdiklerini söyleyebiliriz.

Tematik haber kanalı yöneticilerine yöneltilen sorular ve yayın akışlarının analizinden ticari kaygıların haber yayıncılığını etkilediği görülmüştür. Uluslararası haber kanallarına oranla ulusal haber kanallarında izleyiciye sunulan haber oranı azalmış, spor karşılaşmaları, borsa yayınları, siyasal parti toplantıları, sağlık, eğitim ve moda konulu programlar yayın akışları içerisinde izleyiciye sunulmaya başlamıştır. Haber kanallarında yöneticilerin yanıtlarından haber içeriklerinde eğlence içeriklerinin ön plana çıktığı belirlenmiştir. Ayrıca kamusal haber kanallarının dışındaki tüm tecimsel haber kanalları yöneticileri yayın içeriklerini kamu yararı anlayışıyla yönetmediklerini ifade etmektedirler. Bu durum haber kanallarının kamu yararı anlayışından uzaklaşarak ticari kaygıların yayın içeriklerinde ön plana çıktığını göstermektedir.

İletişim alanındaki bu değişimlerden etkilenmelerin ölçüsü ve sonuçları televizyon kanallarının kurumsal yapısı ve yayın politikası doğrultusunda farklılık göstermiştir. Uluslararası haber kanalları BBC WORLD NEWS ve CNN International kanallarının yayınlarının ve yayın politikalarının popüler habercilik anlayışından çok fazla etkilenmediği gözlenmiştir. Yine kamu televizyonu anlayışıyla yönetilen BBC WORLD NEWS, TRT 2 gibi kanalların yayın akışı içerisinde haber, ekonomi, spor, yaşam ve spor gibi program türleri yeralmakta, TRT 2 yayın politikası gereği kültür-sanat programlarına da ağırlık vermektedir. Ancak bunun dışında gerek BBC WORLD NEWS gerekse TRT 2 kanalında maç

130 yayınlarına rastlanmamış, haber magazin kategorisinin %1 ile sınırlı olduğu görülmüştür. Ayrıca yayın politikaları gereği muhafazakar habercilik anlayışı güden haber kanalları diğer haber kanallarına kıyasla daha az ticari kaygı güttüğünü söyleyebiliriz. Muhafazakar kanallarda haber, ekonomi, spor, kültür-sanat, sağlık, eğitim, yaşam ve belgesel yayınları izleyiciye sunulmaktadır. Bu durumun sözkonusu kanalların hedef kitlelerinin diğer tecimsel haber kanallarına kıyasla daha belirgin olmasından kaynaklanmaktadır. Özellikle Haber 7 televizyonunda belgesel yayınlarının %20’lere çıkması bu kanalların ticari kaygılardan çok uzakta yayın yaptığını kanıtlamaktadır. Diğer tecimsel haber kanallarında ise izleyici beklentilerinin ve ticari kaygıların etkisiyle haber kanalı porgram formatlarının dışında yeni program türlerine yöneldiği görülmüştür. Popüler habercilik anlayışlarının tecimsel haber kanallarını doğrudan etkilediği tespit edilmiştir. SKYTURK, CNN TÜRK, HABER TURK ve NTV gibi haber televizyonları izleyici beklentilerini de göz önüne alarak spor karşılaşmaları, moda, yaşam ve haber magazin programlarına yayınları içerisinde yer vermeye başlamışlardır. Program türlerinin sözkonusu haber kanalları içerisinde arttığını ve çeşitlendiğini söylemek mümkündür. CNN TÜRK’te %41 oranında haber bülteni ve haber programları yayınlanırken %59 oranında diğer program türlerine (ekonomi, spor, sağlık, eğitim, Kültür-sanat, yaşam, haber-magazin, belgesel) yer ayırmaktadır HABER TURK çok az bir farkla %42 oranında haber programlarına yer verirken %58 oranında diğer program türlerinde (ekonomi, spor, sağlık, eğitim, yaşam, haber-magazin, belgesel) yayın yapmaktadır. NTV televizyonunun yayın akışını incelediğimizde %46’lık haber ve haber programı oranı saptanırken %54 oranında diğer program türlerinde (ekonomi,spor,kültür-sanat, haber-magazin, belgesel, moda) yayınlar izleyiciye sunulmaktadır.SKYTURK televizyonu ise haber bülteni ve haber programlarına %38 oranında yer ayırırken %62 oranında diğer program türlerinde (ekonomi, spor,sağlık,eğitim, kültür-sanat, yaşam, belgesel, moda, teknoloji) yayın yapmaktadır. Dolayısıyla bir haber alma beklentisi içerisindeki bir izleyici haber alma beklentisiyle haber kanalına yöneldiğinde Türkiye’deki sözkonusu haber kanallarında %50’nin altında bir olasılıkla habere ulaşabilecektir. Ancak uluslararası haber kanallarına baktığımızda bu oranın çok yükseldiği hatta %90’lara ulaştığı

131 görülmektedir. İdeal bir haber kanalının gün içerisindeki gelişmeleri ve son dakika haberlerini izleyiciye 24 saat haber verebilecek şekilde yapılandırılması gerektiğini düşündüğümüzde tecimsel haber kanallarının gerek yayın politikaları gerekse yayın akışları doğrultusunda haber kanalı televizyonculuğundan çok kitle kanalı anlayışı ile yayınlarını sürdürdüğü sonucuna varılmıştır. Ancak bu çalışmanın sonuçlarına söz konusu yöneticiler ve 31 Mart -6 Nisan arasındaki yayın akışlarından elde edilen veriler doğrultusunda ulaşıldığı göz ardı edilmemelidir. Başka verilerle değerlendirildiğinde araştırmanın sonuçları farklılık gösterebilecektir.

Ayrıca bu çalışmada, gerek yöneticilerle yapılan mülakatlardan gerekse haber kanalı yayın akışlarından yola çıkarak ideal bir haber kanalı önerisi sunulmaya çalışılmıştır. Bu doğrultuda ideal haber kanalı ölçütleri aşağıdaki maddelerle belirlenmiştir:

- İdeal haber kanalı, yayınlarında öncelikle “kamu yararı” anlayışı gütmelidir.

- İdeal bir haber kanalı, izleyicilerin 24 saat haber bulabileceği ve mümkün olan en kısa sürede en fazla enformasyonu sağlayabileceği şekilde yapılandırılmalıdır.

- İdeal bir haber kanalında haber bülteninde yeralacak haber konuları belirlenirken haber değeri ölçütlerinin esas alınmalıdır.

- İdeal bir haber kanalında, haberin perde arkasını öğrenmek ve haberin ayrıntısını anlayabilmek için bültenlerde ya da haber programlarında konuğa yerverilmelidir.

- İdeal bir kanalı, kurumun önceliklerini ve yayın politikalarını gözönüne alınarak haber kaynaklarını belirlenmeli ve özellikle muhabirler öncelikli haber kaynağı olarak seçilmelidir.

-İdeal bir haber kanalının objektif ve tarafsız olması gerektiği gözönüne alındığında müzik, slow motion görüntü kullanmak ya da dramatize etmek gibi unsurların haberin özüne zarar vermesi ve izleyiciyi yönlendirmesi adına kullanılması uygun görülmemektedir.

- İdeal bir haber kanalı içerisinde haber önceliği, sadece haber değeri ölçütleri çerçevesinde belirlenmelidir.

132 - İdeal bir haber kanalında bültende yer alan bir haber ancak kendisinden haber değeri açısından daha önemli bir haber geldiği takdirde kesilmelidir.

- Nesnellik, tarafsızlık, dengelilik gibi haberin temel ilkelerine bağlı kalabilmek için ideal haber kanalında otokontrol ve denetim gerekli görülmektedir.

-İdeal bir haber kanalının haber bültenlerinde medyatik ünlülere yer verilebilmektedir. Ancak ideal bir haber kanalı içerisinde bu tür hikayelerin neden haber olduğu, neden ele alındığı ve alınış tarzı önem arzetmektedir.

-İdeal bir haber kanalında, dernek, vakıf, politik ve askeri kurumlar gibi örgütlerin basın toplantıları başından sonuna kadar değil, önemli bölümlerinin haber haline getirilerek daha sonra verilmesi uygundur. Aksi takdirde izleyici uzun süre haberden mahrum kalacak ve yayın tek bir konu ile meşgul edilecektir.

- İdeal bir haber kanalı, hedef kitlesi “herkes” olarak ifade edilmekte ve yayınlarını tüm izleyicilerin “haber alma” beklentisi içerisinde olduğunu varsayarak hazırlamalıdır. Yayın akışları hazırlanırken kanalın kurumsal yapısı dahilinde içerisinde yaşanılan ülke yada dünyadan bağımsız düşünülmemelidir.

- İdeal bir haber kanalı formatı içerisinde program türlerinin haber konuları etrafında (ekonomi, spor, belgesel, haber yorum programları, tartışma programları gibi.) çeşitlenmesi gerekmektedir. Aksi takdirde bir haber kanalında farklı program türlerine (moda, yaşam, müzik, sağlık, magazin...) yerverilmesi durumunda o haber kanalı izleyicinin haber ihtiyacını karşılamaktan uzaklaşarak haber bulma olasılığını azaltacaktır.

-İdeal bir haber kanalı yayın akışları içerisinde spor karşılaşmalarına yerverilmemelidir. Spor karşılaşmaları süresince haber bulma beklentisi içerisinde olan bir izleyici, o haber kanalını tercih ettiğinde hayal kırıklığına uğrayacak ve beklentisini gerçekleştiremeden o kanaldan ayrılacaktır.

- İdeal bir haber kanalının dili; sade, açık ve kesin olmalıdır.

İdeal haber kanalı ölçütleri sözkonusu maddelerle ifade edilmeye çalışılmıştır. Bu ölçütler ileride kurulacak olan haber kanallarına yol gösterici olması bakımından

133 ayrıca önem arzetmektedir. Bu araştırma akademisyenlerin, medyada çalışanların ve izleyicilerin üzerinde tartıştığı televizyon haberciliğine ve şimdiye kadar çok az araştırılmış olan tematik haber kanallı yayıncılığı konusuna katkıda bulunma ve bununla ilgili gelecekte yapılabilecek çalışmalara kaynak olma amacı taşımıştır.

134 KAYNAKÇA

Kitaplar:

Akçalı, Selda İçin Gündelik Hayat ve Medya, Nobel Yayıncılık, İstanbul, 2006

Burton, Graemer Görünenden Fazlası: Medya Analizlerine Giriş, Çev: Nefin Dinç, Alan Yayıncılık, İstanbul 1995

Çaplı, Bülent Televizyon ve Siyasal Sistem,İmge Kitabevi Yayınları, Ankara, 1995,

Eldon Ray v.d. “Mass media an introduction to modern communications” David Mc Kov Co, Inc. New York, 1999

Erdoğan, İrfan Dünyanın Çarpık Düzeni: Uluslararası İletişim, İstanbul, Kaynak Yayınları, 1995

Ergül, Hakan Televizyonda Haber Magazinleşmesi, İletişim Yayınları, İstanbul, 2000

İnceoğlu,Yasemin Giritli Uluslararası Medya, İstanbul, BetaYayınları, 2000

Karabay, Nahide Gazetecilik ve Haber ( Kurumsal bir yaklaşımla ), Meta Basım, İzmir, 2000

Kars, Neşe Televizyon Programı Yapalım Herkes İzlesin, Derin Yayınları, İstanbul, Ocak 2003

Kaplan, Yusuf Televizyon, Ağaç Yayıncılık , 1993

Lewis, Lisa Gender Politics and MTV-Voicing The Difference, Temple University Press, Philedelphia, 1990

135 Mutlu, Erol İletişim Sözlüğü, Ark Yayın Evi, Ankara, 1994, s.85

Mutlu, Erol Televizyonu Anlamak, Ankara, 1994

McQuail, Dennis , Sven İletişim Modelleri, çev. Mehmet Küçükkurt, Ankara, İmaj Yayınları, 1993

Mutlu, Erol Kitle İletişim Kuramları, Ütopya Yayınevi, İstanbul, 2005

Matelski, Marily J. TV Haberciliğinde Etik, Çeviren:Bahar Öcal DÜZGÖREN, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul,1996

Modleski, Tania “The Rhythms of Reception: Daytime Television and Women’s Work” çeviren Ann Kaplan

Özcan, Zafer Uluslararası Haberleşme ve Az Gelişmiş Ülkeler, Dayanışma yayınları, Ankara, 1983

Paulo, Burton Television and Radio in the United Kingdom, Mac Millan Press Ltd. , Hong Kong, 1981

Parker, Richard Global Haberler Efsanesi “New Perspectives Quarterly”, çeviren:Levent Cinemre, Cilt:2, İstanbul, 1994

Sug-Min, Youn Program Type Preference and Program Choice in Multichannel Stitution, Journal of Broadcasting and Electronic Media, 1994, C. 38, N.4

Silvia, Tony Global News Perspectives on the Information Age, USA, Lowa State University Press, 2001

136 Serim, Ömer Türk Televizyon Tarihi, 1952-2006, Ocak 2007

Somer, Reyman Televizyonda Bilgisayar Teknikleri ve Redaksiyona Yansımaları, Hürriyet Vakfı Eğitim yay. 1996

Swallon, N. Televizyonun Gerçek Gücü, çeviren: Süheyl Gürbaşkan, İstanbul Reklam Yayınları, 1976

Şahin , Haluk Medya ve Demokrasi, İstanbul, Ayrıntı Yayınları, 1992

Tamer, Emel Ceylan Dünü ve Bugünüyle Televizyon, Varlık yayınları, İstanbul, 1983

Turam, Emir 2000’li Yıllara Doğru Türkiye’de TV, İstanbul, Altın Kitaplar Yayınevi, 1996

Tokgöz, Oya Temel Gazetecilik, İmge Kitabevi, 4. Baskı, Ankara, 2000

Topuz, Hıfzı Yarının Radyo ve Televizyon Düzeni, İlad yay. İstanbul, 1990

Tılıç, Doğan Utanıyorum ama gazeteciyim, İletişim Yayınları, İstanbul, 1998

Tuchman, Gaye Making News: A Study in the Construction of Reality, 1978

White , Mimi Ideological Analysis and Television, çeviren R.C. Allen, 1987

Vural, Sacide Kitle İletişiminde Denetim Stratejileri, Özışık Matbaacılık LTD. , Ankara, 1994

Vandijk, Teun A. Söylemin Yapıları ve İktidarın Yapıları, Der:

137 Mehmet Küçük, Medya, İktidar ve İdeoloji, Art Yayınları, 2. Basım, Ankara, 1999

Yengin Hülya, Ekranın Büyüsü, Der Yayınları, İstanbul, 1984

Tezler:

Aksu, Hülya “Ülkemizde Televizyon Haberciliği ve Haber Programlar”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1992

Büyükbaykal, Ceyda Ilgaz “Türkiye’de Televizyon Alanında Küresel-Yerel Birlikteliği: CNN Türk ve CNBC-e Örneği,” Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2003

Demirkıran, Cenk “Uluslararası Televizyon Yayıncılığının Tarihsel Gelişim Süreci: Fransa TV5 MONDE ile Türkiye TRT—INT ve TRT TÜRK Karşılaştırmalı İncelemesi” İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2008

Özdoğan, Cemalettin “Haber-İzleyici Ölçüm İlişkisi”, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış doktora tezi. 1996

Makaleler:

Çelikçan, Peyami “Tematik Medya ve Reklam” Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayını, Antalya, 2001/1, ss 12-21

Galtung J. & Ruge, M.“The structure of foreing news”, Journal of International Peace Research, no. 1, 1965. Extract reprinted in this Reader. 7 Cf. Jock Young, ‘Mass media, drugs & deviancy’, in McIntosh and Rock

138 Kalkan F. “Radyo-Televizyonda Habercilik” TRT Yayıncılık Dergisi, Nisan 1975, Sayı 114, ss34-49

Kars, Neşe “Televizyon Kuruluşlarında Sermaye Yapısının İçerik Üzerindeki Etkileri” Ulusal Basından Sansürün Kaldırılışının 100.yılı Kongre Bildirileri, İstanbul, DYH, 2009, ss50-71

Ulus, Selma “Çocuk Televizyonları ve Kamusal Sorumluluk”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, ss.373-387

-Çocuklara Tv Kanalı”, Cumhuriyet Gazetesi, Yıl:73 Sayı:26132, 24 Nisan 1997, s.15 -TRT Genel Yayın Planı, Ankara, 1990, s.13

-Resmi Gazete, 10 Temmuz 1993, Sayı 21633, s.2

-FRANCE 24” veya FRANSA’NIN SESİ, Cumhuriyet Gazetesi, 19 Aralık 2006

-Satellite TV, “Behind The Headlines”, Europe’s Stallite Television Guide, Ağustos 1988, London, ss.8-9

Elektronik Kaynaklar: http://www.akdeniz.edu.tr/iletisim/dergi/sayi1celikcan.html, 24 Nisan 2008 http://www.trt.net.tr/wwwtrt/tvakis.aspx?kanal=3, 9 Agustos 2009 http://www.medyatava.com/haber.asp?id=54171, 6 Haziran 2009 http://www.turksat.com.tr/kanallistesi 19, Mayıs 2009 www.iztv.com.tr, 13 Haziran 2009 http:// http://www.bbc.co.uk/tv/, 29 Mayıs 2009

139 http://rtuk.org.tr/yyaykur.htm , 17 Ağustos 2005 http://www.akdeniz.edu.tr/iletisim/dergi/sayi1celikcan.html, 02 12 2007 http://www.tumgazeteler.com/?a=1108027, 7 Temmuz 2009 http://www.bbc.co.uk/ 29 Mayıs 2008 http:// www.bbc.co.uk/info/channels/4 Haziran 2008 http://www.bbcknowledge.com,4 Haziran 2008 www.bbclifestyle.com, 4 Haziran 2008 www.bbcentertaintment.com, 4 Haziran 2008 http://www.meib.org/articles/0006_me2.htm, 29 Mart 2009 http://english.pravda.ru, 12 Kasım 2001 http://www.cnn.com,7 Nisan 2005 http://www.bbc.co.uk, 15 Kasım 2006 http://www.superpoligon.com/haber/9186, 18 Nisan 2009 http://www.france24.com, 4 Haziran 2009 http://www.turksat.com.tr/kanallistesi 21 Haziran 2009 http://www.avrasya.tv, 12 Mayıs 2009 http:// www.dmg.com.tr/tr/cnn.asp, 21 Temmuz 2009 http://www.6news.com.tr/newsite/about.aspx, 23 Temmuz 2009 http://www.superpoligon.com/haber/1046 , 20 Şubat 2009 http://arsiv.sabah.com.tr, 16 Mart 2006 http:www.dogusgrubu.com.tr , 02 Mayıs 2009 http://tv.samanyoluhaber.com/ 12 Mayıs 2009 http://www.tumgazeteler.com/?a=634891, 6 Mart 2009

140 http://www.tgrthaber.com.tr, 14 Haziran 2009 www.aksam.com.tr, “TRT TÜRK’ün Genel Yayın Yönetmeni Ümit Sezgin: Uluslararası Alanda Türkiye’nin ’Referans’ Kanalı Olacağız” 14.05.09 http://www.trt.net.tr/Haber, 17 Temmuz 2009

141 CNN INTERNATİONAL YAYIN AKIŞI GMT CET Monday Tuesday Wednesday Thursday Friday Saturday Sunday 22:00 00:00 The Situation Room The Situation Room The Situation Room The Situation Room The Situation Room The Situation World Report Room 22:30 00:30 International Correspondents

23:00 01:00 CNN Today CNN Today CNN Today CNN Today CNN Today CNN Today CNN Today

23:30 01:30 Inside Africa

00:00 02:00 CNN Today CNN Today CNN Today CNN Today CNN Today CNN Today The Best of BackStory

00:30 02:30 i Report for CNN

01:00 03:00 CNN Today CNN Today CNN Today CNN Today CNN Today Larry King Live Larry King Live

01:30 03:30

02:00 04:00 Talk Asia Anderson Cooper 360 Anderson Cooper 360 Anderson Cooper 360 Anderson Cooper 360 Anderson Cooper The Best of the Situation 360 Room 02:30 04:30 Eco Solutions

03:00 05:00 Business Traveller World Report Inside Africa Talk Asia International Correspondents Political Mann MainSail

03:30 05:30 World Sport World Sport World Sport World Sport World Sport World Sport World Sport

04:00 06:00 CNN Today CNN Today CNN Today CNN Today CNN Today CNN Today CNN Today

04:30 06:30 Talk Asia Revealed

05:00 07:00 CNN Today CNN Today CNN Today CNN Today CNN Today CNN Today CNN Today

05:30 07:30 CNN i Report for CNN Marketplace 06:00 08:00 CNN Today CNN Today CNN Today CNN Today CNN Today CNNMiddle Today East CNN Today

06:30 08:30 World Sport World Sport World Sport World Sport World Sport World Sport World Sport

07:00 09:00 CNN Today CNN Today CNN Today CNN Today CNN Today MainSail CNN Today

CNN Marketplace Middle East 07:30 09:30 World Business Today World Business Today World Business Today World Business Today World Business Today Revealed MainSail

08:00 10:00 World News World News World News World News World News World Report World Sport

CNN Marketplace Middle East

08:30 10:30 World Report Inside Africa Revealed International Correspondents The Best of BackStory International CNN Today Correspondents 09:00 11:00 Larry King Live Larry King Live Larry King Live Larry King Live Larry King Live Larry King Live Larry King Live

09:30 11:30

10:00 12:00 World News World News World News World News World News World News World News

10:30 12:30 World News World News World News World News World News World News World News

11:00 13:00 World News Asia World News Asia World News Asia World News Asia World News Asia World News World News

11:30 13:30 African Voices Inside Africa

12:00 14:00 World News Asia World News Asia World News Asia World News Asia World News Asia The Best of Fareed Zakaria GPS BackStory 12:30 14:30 i Report for CNN World Report Talk Asia MainSail The Best of BackStory i Report for CNN

13:00 15:00 World Business Today World Business Today World Business Today World Business Today World Business Today Political Mann State of the Union with John King 13:30 15:30 The Daily Show: Global Edition 14:00 16:00 Your World Today Your World Today Your World Today Your World Today Your World Today Your World Your World Today Today 14:30 16:30 Talk Asia International Correspondents

15:00 17:00 The Brief The Brief The Brief The Brief The Brief Inside Africa MainSail

15:30 17:30 World Sport World Sport World Sport World Sport World Sport World Sport World Sport

16:00 18:00 International Desk International Desk International Desk International Desk International Desk Your World State of the Union with John Today King 16:30 18:30 World Report

17:00 19:00 World News Europe World News Europe World News Europe World News Europe World News Europe International African Voices Correspondents 17:30 19:30 i Report for CNN Talk Asia Revealed MainSail Political Mann MainSail Revealed

18:00 20:00 Quest Means Business Quest Means Business Quest Means Business Quest Means Business Quest Means Business Revealed Revealed

18:30 20:30 CNN Marketplace Middle East African Voices The Best of BackStory

19:00 21:00 International Desk International Desk International Desk International Desk International Desk Political Mann Fareed Zakaria GPS

19:30 21:30 The Daily Show: Global Edition 20:00 22:00 Connect the World with Connect the World with Connect the World with Becky Connect the World with Connect the World with Becky World News World News Becky Anderson Becky Anderson Anderson Becky Anderson Anderson 20:30 22:30 Talk Asia Political Mann

21:00 23:00 BackStory BackStory BackStory BackStory BackStory World News World News

21:30 23:30 World Sport World Sport World Sport World Sport World Sport World Sport World Sport HABER 7 YAYIN AKIŞI

PAZARTESİ SALI ÇARŞAMBA PERŞEMBE CUMA CUMARTESİ PAZAR 07:30 KANAL 7'DE SABAH 07:30 KANAL 7'DE SABAH 07:30 KANAL 7'DE SABAH 07:30 KANAL 7'DE SABAH 07:30 KANAL 7'DE SABAH 07:30 KANAL 7'DE SABAH 07:30 KANAL 7'DE SABAH 09:15 BELGESEL 09:15 BELGESEL 09:15 BELGESEL 09:15 BELGESEL 09:15 BELGESEL 09:15 BELGESEL 09:15 MEKSİKA SINIRI-Tkr 09:45 EKONOMİ HATTI 09:45 EKONOMİ HATTI 09:45 EKONOMİ HATTI 09:45 EKONOMİ HATTI 09:45 EKONOMİ HATTI 10:00 HABER 10:00 HABER 10:00 HABER 10:00 HABER 10:00 HABER 10:00 HABER 10:00 HABER 10:15 YEREL GÜNDEM 10:15 YEREL GÜNDEM 10:15 YEREL GÜNDEM 10:15 YEREL GÜNDEM 10:15 YEREL GÜNDEM 11:00 HABER 11:00 HABER 11:00 HABER 11:00 HABER 11:00 HABER 10:15 GENÇ KÜLTÜR 10:15 MEKSİKA SINIRI-Tkr 11:15 YEREL GÜNDEM-dvm 11:15 YEREL GÜNDEM-dvm 11:15 YEREL GÜNDEM-dvm 11:15 YEREL GÜNDEM-dvm 11:15 YEREL GÜNDEM-dvm 12:00 HABER 12:00 HABER 12:00 HABER 12:00 HABER 12:00 HABER 12:00 HABER 11:00 HABER 12:15 SAĞLIKLI YAŞAM 12:15 SAĞLIKLI YAŞAM 12:15 SAĞLIKLI YAŞAM 12:15 SAĞLIKLI YAŞAM 12:15 SAĞLIKLI YAŞAM 12:15 MÜZİKALİTE 11:15 EKOTREND 13:15 ANKARA GÜND.Tkr 13:15 GÜNDEM DIŞI.Tkr 13:15 ANKARA GÜND.Tkr 13:15 ANKARA GÜND.Tkr 13:15 ANKARA GÜND.Tkr 14:00 HABER 14:00 HABER 14:00 HABER 14:00 HABER 14:00 HABER 14:00 HABER 12:00 HABER 14:15 SEKTÖREL BAKIŞ 14:15 SEKTÖREL BAKIŞ 14:15 SEKTÖREL BAKIŞ 14:15 SEKTÖREL BAKIŞ 14:15 SEKTÖREL BAKIŞ 14:15 BIÇAKSIRTI 12:15 DOĞU BATI-Tkr. 15:00 HABER 15:00 HABER 15:00 HABER 15:00 HABER 15:00 HABER 15:00 HABER 14:00 HABER 15:15 AÇIK ŞEHİR 15:15 AÇIK ŞEHİR 15:15 AÇIK ŞEHİR 15:15 AÇIK ŞEHİR 15:15 AÇIK ŞEHİR 15:15 BIÇAK SIRTI-Tkr. 14:15 TÜRKSOYLA İPEKYOLU 16:00 HABER 16:00 HABER 16:00 HABER 16:00 HABER 16:00 HABER 16:00 HABER 15:00 HABER 16:15 BUGÜN 16:15 BUGÜN 16:15 BUGÜN 16:15 BUGÜN 16:15 BUGÜN 16:15 HAFTASONU EKİ 15:15 İŞ DÜNYASI 17:00 HABER 17:00 HABER 17:00 HABER 17:00 HABER 17:00 HABER 17:00 HABER 16:00 HABER 17:15 BUGÜN-dvm 17:15 BUGÜN-dvm 17:15 BUGÜN-dvm 17:15 BUGÜN-dvm 17:15 BUGÜN-dvm 17:15 HAFTASONU EKİ 16:15 HAFTASONU EKİ 18:00 HABER 18:00 HABER 18:00 HABER 18:00 HABER 18:00 HABER 18:00 HABER 17:00 HABER 18:15 BELGESEL 18:15 BELGESEL 18:15 BELGESEL 18:15 BELGESEL 18:15 BELGESEL 18:15 GENÇ KÜLTÜR-Tkr. 17:15 HAFTASONU EKİ-Tkr 19:15 BELGESEL 19:15 BELGESEL 19:15 BELGESEL 19:15 BELGESEL 19:15 BELGESEL 20:00 HABER 20:00 HABER 20:00 HABER 20:00 HABER 20:00 HABER 20:00 HABER 18:00 HABER 20:15 GÜNDEM DIŞI 20:15 ANKARA GÜNDEMİ 20:15 GÜNDEM DIŞI 20:15 GÜNDEM DIŞI 20:15 GÜNDEM DIŞI 20:15 DOĞU BATI 18:15 BAŞKENT KULİSİ 21:00 GÜNE BAKIŞ 21:00 GÜNE BAKIŞ 21:00 GÜNE BAKIŞ 21:00 GÜNE BAKIŞ 21:00 GÜNE BAKIŞ 22:00 HABER 20.00 HABER 22:30 91.DAKİKA 22:30 BUGÜN-Tkr 22:30 MÜZİKALİTE 22:30 BIÇAK SIRTI 22:30 MEKSİKA SINIRI 22:15 HAFTASONU EKİ-Tkr 20:15 SIRADIŞI 24:00 HABER 24:00 HABER 24:00 HABER 24:00 HABER 24:00 HABER 23:00 HABER 22:00 HABER 24:15 SEKTÖREL BAKIŞ-Tkr 24:15 SEKTÖREL BAKIŞ-Tkr 24:15 İSTE HAYAT-Tkr. 24:15 SEKTÖREL BAKIŞ-Tkr 24:15 SEKTÖREL BAKIŞ-Tkr 23:15 HAFTASONU EKİ-Tkr. 22:15 İŞTE HAYAT 01:00 HABER 01:00 HABER 01:00 HABER 01:00 HABER 01:00 HABER 24:00 HABER 23:00 HABER 01:15 SAĞLIKLI YAŞAM 01:15 SAĞLIKLI YAŞAM 01:15 SAĞLIKLI YAŞAM 01:15 SAĞLIKLI YAŞAM 01:15 SAĞLIKLI YAŞAM 24:15 BELGESEL 23:15 BELGESEL 02:00 HABER 02:00 HABER 02:00 HABER 02:00 HABER 02:00 HABER 01:00 HABER 24:00 HABER 02:15 GÜNDEM DIŞI-Tkr 02:15 GÜNDEM DIŞI-Tkr 02:15 ANKARA GÜNDEMİ-Tkr 02:15 ANKARA GÜNDEMİ-Tkr 02:15 ANKARA GÜNDEMİ-Tkr 01:15 BELGESEL 24:15 EKOTREND-Tkr 03:30 BELGESEL 03:00 ANKARA GÜNDEMİ-Tkr. 03:00 MÜZİKALİTE-Tkr 03:00 BELGESEL 03:00 BELGESEL 02:00 HABER 01:00 HABER 04:30 91.DAKİKA-Tkr. 04:00 YEREL GÜNDEM-Tkr. 04:00 YEREL GÜNDEM-Tkr 04:00 YEREL GÜNDEM 04:00 YEREL GÜNDEM 02:15 DOĞU BATI-Tkr 01:15 HAFTASONU EKİ-Tkr 06:00 BELGESEL 05:30 BELGESEL 05:30 BELGESEL 05:30 BELGESEL 05:30 BELGESEL 03:00 BELGESEL 02:00 HABER 07:00 AÇIK ŞEHİR-Tkr. 07:00 AÇIK ŞEHİR-Tkr. 07:00 AÇIK ŞEHİR-Tkr. 07:00 AÇIK ŞEHİR-Tkr. 07:00 AÇIK ŞEHİR-Tkr. 04:00 GENÇ KÜLTÜR-Tkr. 02:15 HAFTASONU EKİ-Tkr 07:30 KANAL 7'DE SABAH 07:30 KANAL 7'DE SABAH 07:30 KANAL 7'DE SABAH 07:30 KANAL 7'DE SABAH 07:30 KANAL 7'DE SABAH 05:00 BELGESEL 03:00 BELGESEL 07:00 BELGESEL 04:00 SIRADIŞI-Tkr 07:30 KANAL 7'DE SABAH 05:30 İŞ DÜNYASI-Tkr 06:30 BELGESEL 07:30 KANAL 7'DE SABAH NTV YAYIN AKIŞI SAAT 31.03.2008 01.04.2008 02.04.2008 03.04.2008 04.04.2008 05.04.2008 06.04.2008 SAAT PAZARTESİ SALI ÇARSAMBA PERŞEMBE CUMA CUMARTESI PAZAR

00:00 Haber 24 + 24 + 24 + 24 + Haber La Liga 00:00 Bülteni Bülteni 00:05 00:05 00:10 Bam Teli 00:10 00:15 (Tekrar) 00:15 00:20 Canlı Devam 00:20

00:25 00:25 00:30 Gece Gece Gece Gece Gece 00:30 Gündüz Gündüz Gündüz Gündüz Gündüz 00:35 (Tekrar) (Tekrar) (Tekrar) (Tekrar) (Tekrar) 00:35 00.40 00.40 00:45 00:45 00:50 00:50 00:55 Hava Hava Hava Hava Hava Hava Hava 00:55 Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu 01.00 Haber Haber Haber Haber Haber Haber Haber 01.00 Bülteni Bülteni Bülteni Bülteni Bülteni Bülteni Bülteni 01:05 01:05 01:10 %100 Futbol Yorum Farkı Yorum Farkı Yorum Farkı Yorum Farkı Hiç Bunları Haydi Gel 01:10

01:15 (Tekrar) (Tekrar) (Tekrar) (Tekrar) (Tekrar) Kendine Bizimle Ol 01:15 01:20 Dert Etmeye (Tekrar) 01:20

01:25 Değer mi? 01:25 01:30 90 Dakika Can Dündar Ekodiyalog Haydi Gel (Tekrar) 01:30 01:35 (Tekrar) Soruyor : (Tekrar) Bizimle Ol 01:35 01:40 Neden? (Tekrar) 01:40 01:45 (Tekrar) 01:45 01:50 01:50 01:55 Hava 01:55 Durumu 02:00 Haber 02:00 Bülteni 02:05 02:05 02:10 N Trend 02:10 02:15 (Tekrar) 02:15 02:20 02:20 02:25 02:25 02:30 02:30 02:35 02:35 02:40 Dünyayı 02:40 02:45 Yönetenler 02:45 02:50 (Tekrar) 02:50 02:55 Hava Hava Hava Hava 02:55 Dünyayı Durumu Durumu Durumu Durumu 03:00 Haber Haber NBA Haber 03:00 Yönetenler Bülteni Bülteni Bülteni 03:05 (Tekrar) Utah - 03:05 03:10 Moda Evi Transworld San Antonıo %100 Futbol 03:10

03:15 (Tekrar) Sports (Tekrar) 03:15 03:20 Canlı 03:20 03:25 03:25 03:30 03:30 03:35 Spor Servisi Spor Servisi Spor Servisi Spor Servisi 03:35

03:40 (Tekrar) (Tekrar) (Tekrar) (Tekrar) 03:40 03:45 03:45 03:50 03:50 03:55 Hava Hava Hava Hava Hava Hava 03:55 Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu 04:00 Haber Haber Haber Haber Haber Haber 04:00 Bülteni Bülteni Bülteni Bülteni Bülteni Bülteni 04:05 04:05 04:10 Gillette Yakın Plan Yakın Plan Yakın Plan Yakın Plan %100 Futbol 04:10

04:15 World Sports (Tekrar) (Tekrar) (Tekrar) (Tekrar) (Tekrar) 04:15

04:20 04:20 04:25 04:25 04:30 Dünya Bunu Dünya Bunu Dünya Bunu Dünya Bunu 04:30

04:35 Konuşuyor Konuşuyor Konuşuyor Konuşuyor 04:35 04:40 (Tekrar) (Tekrar) (Tekrar) (Tekrar) 04:40 04:45 04:45 04:50 04:50 04:55 Hava Hava Hava Hava Hava Hava 04:55 Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu 05:00 Haber Haber Haber Haber Haber Haber 05:00 Bülteni Bülteni Bülteni Bülteni Bülteni Bülteni 05:05 05:05 05:10 Haydi Gel Yazı-İşleri Yazı-İşleri Yazı-İşleri Yazı-İşleri Gillette 05:10 05:15 Bizimle Ol (Tekrar) (Tekrar) (Tekrar) (Tekrar) World Sports 05:15

05:20 (Tekrar) 05:20 05:25 05:25 05:30 NBA 05:30 05:35 Actıon 05:35 05:40 05:40 05:45 05:45 05:50 05:50 05:55 Hava Hava Hava Hava Hava Hava Hava 05:55 Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu SAAT 31.03.2008 01.04.2008 02.04.2008 03.04.2008 04.04.2008 05.04.2008 06.04.2008 SAAT PAZARTESİ SALI ÇARSAMBA PERŞEMBE CUMA CUMARTESI PAZAR

06:00 Haber Haber Haber Haber Haber Haber Haber 06:00 Bülteni Bülteni Bülteni 06:05 06:05 06:10 Haydi Gel Can Dündar İstanbul Film 06:10

06:15 Bizimle Ol Ve İnsan Ve İnsan Ve İnsan Ve İnsan Soruyor : Festivali 06:15 Açılış 06:20 (Tekrar) (Tekrar) (Tekrar) (Tekrar) (Tekrar) Neden? Töreni 06:20 06:25 (Tekrar) (Tekrar) 06:25 06:30 06:30 06:35 Yorum Farkı Yorum Farkı Yorum Farkı Yorum Farkı 06:35

06:40 (Tekrar) (Tekrar) (Tekrar) (Tekrar) 06:40 06:45 06:45 06:50 06:50 06:55 Hava Hava Hava Hava Hava Hava Hava 06:55 Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu 07:00 Güne Güne Güne Güne Güne Haber Haber 07:00 Başlarken Başlarken Başlarken Başlarken Başlarken Bülteni Bülteni 07:05 07:05 07:10 Can Dündar İstanbul Film 07:10

07:15 Soruyor : Festivali 07:15 Açılış 07:20 Neden? Töreni 07:20 07:25 Yol +Hava Yol +Hava Yol +Hava Yol +Hava Yol +Hava (Tekrar) (Tekrar) 07:25 Dur. Dur. Dur. Dur. Dur. 07:30 Özet Özet Özet Özet Özet 07:30 07:35 Gündem Gündem Gündem Gündem Gündem 07:35 07:40 07:40 07:45 07:45 07:50 07:50 07:55 Hava Hava Hava Hava Hava Hava Hava 07:55 Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu 08:00 Güne Güne Güne Güne Güne Haber Haber 08:00 Başlarken Başlarken Başlarken Başlarken Başlarken Bülteni Bülteni 08:05 08:05 08:10 08:10 08:15 Gece Festival 08:15 Gündüz 08:20 (Tekrar) Başlıyor 08:20 08:25 Hava Hava Hava Hava Hava (Tekrar) 08:25 Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu 08:30 Özet Özet Özet Özet Özet 08:30 08:35 Gündem Gündem Gündem Gündem Gündem 08:35 08:40 08:40 08:45 08:45 08:50 Bugün+Kapa Bugün+Kapa Bugün+Kapa Bugün+Kapa Bugün+Kapa 08:50 nış nış nış nış nış 08:55 Hava Hava 08:55 Durumu Durumu 09:00 Güne Güne Güne Güne Güne Haber Haber 09:00 Başlarken Başlarken Başlarken Başlarken Başlarken Bülteni Bülteni 09:05 09:05 09:10 Bam Teli N Trend 09:10 09:15 Ekonomi Ekonomi Ekonomi Ekonomi Ekonomi (Tekrar) 09:15 09:20 09:20 09:25 09:25 09:30 09:30 09:35 09:35 09:40 09:40 09:45 09:45 09:50 09:50 09:55 Hava Hava Hava Hava Hava Hava Hava 09:55 Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu 10:00 Güne Güne Güne Güne Güne Haber Haber 10:00 Başlarken Başlarken Başlarken Başlarken Başlarken Bülteni Bülteni 10:05 10:05 10:10 Hiç Bunları Haydi Gel 10:10 10:15 Kendine Bizimle Ol 10:15 10:20 Spor Spor Spor Spor Spor Dert Etmeye (Tekrar) 10:20

10:25 Değer mi? 10:25 10:30 (Tekrar) 10:30 10:35 10:35 10:40 10:40 10:45 10:45 10:50 Lifestyle Lifestyle Lifestyle Lifestyle Lifestyle 10:50 10:55 Hava Hava Hava Hava Hava 10:55 Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu 11:00 Günün Günün Günün Günün Günün 11:00 İçinden İçinden İçinden İçinden İçinden 11:05 11:05 11:10 11:10 11:15 Yazı-İşleri Yazı-İşleri Yazı-İşleri Yazı-İşleri Yazı-İşleri 11:15 11:20 11:20 11:25 11:25 11:30 11:30 11:35 11:35 11:40 11:40 11:45 11:45 11:50 11:50 11:55 Hava Hava Hava Hava Hava Hava Hava 11:55 Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu SAAT 31.03.2008 01.04.2008 02.04.2008 03.04.2008 04.04.2008 05.04.2008 06.04.2008 SAAT PAZARTESİ SALI ÇARSAMBA PERŞEMBE CUMA CUMARTESI PAZAR

12:00 Günün Günün Günün Günün Günün Haber Haber 12:00 İçinden İçinden İçinden İçinden İçinden Bülteni Bülteni 12:05 12:05 12:10 N Trend Moda Evi 12:10 12:15 Spor Spor Spor Spor Spor 12:15 12:20 12:20 12:25 12:25 12:30 Sektör Sektör Sektör Sektör Sektör 12:30 12:35 12:35 12:40 12:40 12:45 12:45 12:50 12:50 12:55 Hava Hava Hava Hava Hava Hava Hava 12:55 Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu 13:00 Günün Günün Günün Günün Günün Haber Haber 13:00 İçinden İçinden İçinden İçinden İçinden Bülteni Bülteni 13:05 13:05 13:10 Hafta Sonu Hafta Sonu 13:10 13:15 Spor Spor 13:15 13:20 13:20 13:25 13:25 13:30 13:30 13:35 13:35 13:40 13:40 13:45 13:45 13:50 Lifestyle Lifestyle Lifestyle Lifestyle Lifestyle 13:50 13:55 Hava Hava Hava Hava Hava Hava Hava 13:55 Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu 14:00 Günün Günün Günün Günün Günün B.B.L. B.B.L. 14:00 İçinden İçinden İçinden İçinden İçinden 14:05 Türk Efes Pilsen - 14:05 Telekom- 14:10 Galatasaray Karşıyaka 14:10

14:15 Spor Spor Dünya Bunu Dünya Bunu Dünya Bunu 14:15

14:20 Konuşuyor Konuşuyor Konuşuyor Canlı Canlı 14:20 14:25 14:25 14:30 Dünya Bunu Dünya Bunu 14:30

14:35 Konuşuyor Konuşuyor 14:35 14:40 14:40 14:45 14:45 14:50 14:50 14:55 Hava Hava Hava Hava Hava 14:55 Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu 15:00 Haber Haber Haber Haber Haber 15:00 Merkezi Merkezi Merkezi Merkezi Merkezi 15:05 15:05 15:10 15:10 15:15 Yakın Plan Yakın Plan Yakın Plan Yakın Plan Yakın Plan 15:15 15:20 15:20 15:25 15:25 15:30 15:30 15:35 15:35 15:40 15:40 15:45 15:45 15:50 Lifestyle Lifestyle Lifestyle Lifestyle Lifestyle 15:50 15:55 Hava Hava Hava Hava Hava 15:55 Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu 16:00 Haber Haber Haber Haber Haber Haber Haber 16:00 Merkezi Merkezi Merkezi Merkezi Merkezi Bülteni Bülteni 16:05 16:05 16:10 Hafta Sonu Hafta Sonu 16:10 16:15 Spor Spor Spor Spor Spor Spor Spor 16:15 16:20 16:20 16:25 16:25 16:30 Ekonomi Ekonomi Ekonomi Ekonomi Ekonomi 16:30 16:35 16:35 16:40 16:40 16:45 16:45 16:50 16:50 16:55 Hava Hava Hava Hava Hava Hava Hava 16:55 Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu 17:00 Haber Haber Haber Haber Haber Haber Haber 17:00 Merkezi Merkezi Merkezi Merkezi Merkezi Bülteni Bülteni 17:05 17:05 17:10 Hafta Sonu Hafta Sonu 17:10 17:15 Spor Spor 17:15 17:20 17:20 17:25 17:25 17:30 17:30 17:35 17:35 17:40 Ve İnsan Ve İnsan Ve İnsan Ve İnsan Ve İnsan 17:40 17:45 17:45 17:50 17:50 17:55 Hava Hava Hava Hava Hava Hava Hava 17:55 Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu SAAT 31.03.2008 01.04.2008 02.04.2008 03.04.2008 04.04.2008 05.04.2008 06.04.2008 SAAT PAZARTESİ SALI ÇARSAMBA PERŞEMBE CUMA CUMARTESI PAZAR

18:00 Akşam Akşam Akşam Akşam Akşam Haber B.B.L. 18:00 Haberleri Haberleri Haberleri Haberleri Haberleri Bülteni 18:05 Fenerbahçe - 18:05

18:10 Spor Spor Spor Spor Spor Hafta Sonu Beşiktaş 18:10 18:15 Spor 18:15 18:20 Gece Gece Gece Gece Gece Canlı 18:20 Gündüz Gündüz Gündüz Gündüz Gündüz 18:25 18:25 18:30 18:30 18:35 18:35 18:40 18:40 18:45 18:45 18:50 18:50 18:55 Hava Hava Hava Hava Hava Hava 18:55 Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu 19:00 Akşam Akşam Akşam Akşam Akşam Haber 19:00 Haberleri Haberleri Haberleri Haberleri Haberleri Bülteni 19:05 19:05 19:10 Festival 19:10 19:15 Başlıyor 19:15 19:20 19:20 19:25 19:25 19:30 Festival 19:30 19:35 Başlıyor 19:35 19:40 19:40 19:45 19:45 19:50 19:50 19:55 Hava Hava Hava Hava Hava Hava 19:55 Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu 20:00 Ulusa Yorum Farkı Yorum Farkı Yorum Farkı İstanbul Film Haber Haber 20:00 Sesleniş Bülteni Bülteni 20:05 Festivali 20:05 Açılış 20:10 Töreni 20:10 20:15 20:15 20:20 Canlı 20:20 20:25 20:25 20:30 Yorum Farkı Can Dündar Ekodiyalog Haydi Gel 20:30

20:35 Soruyor : Bizimle Ol 20:35 20:40 Neden? 20:40 20:45 20:45 20:50 %100 Futbol %100 Futbol 20:50

20:55 20:55 21:00 Hiç Bunları 21:00 21:05 90 Dakika Kendine 21:05 21:10 Dert Etmeye 21:10

21:15 Değer mi? 21:15 21:20 21:20 21:25 21:25 21:30 21:30 21:35 21:35 21:40 21:40 21:45 21:45 21:50 21:50 21:55 Hava 21:55 Durumu 22:00 Dünyayı La Liga 22:00 22:05 Yönetenler Barcelona - 22:05 22:10 Getafe 22:10 22:15 22:15 22:20 Canlı 22:20 22:25 22:25 22:30 22:30 22:35 22:35 22:40 22:40 22:45 22:45 22:50 22:50 22:55 Hava Hava Hava Hava Hava 22:55 Durumu Durumu Durumu Durumu Durumu 23:00 24 Saat 24 Saat 24 Saat 24 Saat La Liga 23:00 23:05 Mallorca - 23:05 23:10 Real Madrıd 23:10 23:15 23:15 23:20 Canlı 23:20 23:25 23:25 23:30 23:30 23:35 Spor Servisi Spor Servisi Spor Servisi Spor Servisi Spor Servisi 23:35

23:40 23:40 23:45 23:45 23:50 23:50 23:55 23:55 TGRT YAYIN AKIŞI

H. İÇİ 31.03.2008 01.04.2008 02.04.2008 03.04.2008 04.04.2008 05.04.2008 06.04.2008

SAAT PAZARTESİ SALI ÇARŞAMBA PERŞEMBE CUMA CUMARTESİ PAZAR 06:30

07:00 SABAH SABAH SABAH SABAH SABAH SABAH SABAH 07:30 ANA HABER ANA HABER ANA HABER ANA HABER ANA HABER ANA HABER ANA HABER BÜLTENİ BÜLTENİ BÜLTENİ BÜLTENİ BÜLTENİ BÜLTENİ BÜLTENİ 08:00

08:30

09:00 GÜN GÜN GÜN GÜN GÜN GÜN GÜN 09:30 BAŞLARKEN BAŞLARKEN BAŞLARKEN BAŞLARKEN BAŞLARKEN BAŞLARKEN BAŞLARKEN

10:00 YURT SAĞLIK SAĞLIK SAĞLIK SAĞLIK SAĞLIK SAĞLIK 10:30 GÜNDEMİ BÜLTENİ BÜLTENİ BÜLTENİ BÜLTENİ BÜLTENİ BÜLTENİ

11:00 AB YOLUNDA EKONOMİ EKONOMİ EKONOMİ TEKNOPORT EKONOMİ BENİM HAYATIM YEREL YÖNETİMLER 11:30 GÜNDEMİ GÜNDEMİ GÜNDEMİ (Tekrar) GÜNDEMİ (Tekrar) SÜPER GOL (Tekrar) 12:00 ÖGLE ANA HABER ÖGLE ANA HABER ÖGLE ANA HABER ÖGLE ANA HABER ÖGLE ANA HABER ÖGLE ANA HABER ÖGLE ANA HABER 12:30 BÜLTENİ BÜLTENİ BÜLTENİ BÜLTENİ BÜLTENİ BÜLTENİ BÜLTENİ

13:00 GÜN GÜN 13:30 ORTASI ORTASI GÜN GÜN GÜN GÜN GÜN 14:00 ORTASI ORTASI ORTASI ORTASI ORTASI ELİT SPOR 14:30 HAYAT GÜNDEMİ

15:00 YURT YURT 15:30 GÜNDEMİ GÜNDEMİ YURT YURT YURT YURT YURT 16:00 GÜNDEMİ GÜNDEMİ GÜNDEMİ GÜNDEMİ GÜNDEMİ SANAT SANAT 16:30 GÜNLÜĞÜ GÜNLÜĞÜ

17:00 SAĞLIK OTO SAĞLIK SAĞLIK SAĞLIK SAĞLIK SAĞLIK BÜLTENİ HAYAT 17:30 BÜLTENİ BÜLTENİ BÜLTENİ BÜLTENİ BÜLTENİ

18:00 FUAR ÖZEL İŞ'TE VİZYON AKŞAMA AKŞAMA AKŞAMA AKŞAMA AKŞAMA 18:30 DOĞRU DOĞRU DOĞRU DOĞRU DOĞRU

19:00 ANA HABER ANA HABER ANA HABER ANA HABER ANA HABER ANA HABER ANA HABER 19:30 BÜLTENİ BÜLTENİ BÜLTENİ BÜLTENİ BÜLTENİ BÜLTENİ BÜLTENİ

20:00 Fox News Belgeseli Fox News Belgeseli EKONOMİ KULİSİ AVRUPA SİYASET WAR STORIES SİYASET WAR STORIES GEÇEN 20:30 ÖZEL LİGLERİ GÜNDEMİ WITH OLIVER NORTH GÜNDEMİ WITH OLIVER NORTH (T) HAFTA

21:00 AMERİKA'NIN GÜNDEMİ SÜPER AVRUPA AMERİKA'NIN GÜNDEMİ TEKNOPORT SİYASET (Voice of America) GOL GÜNDEM 21:30 LİGLERİ (Voice of America) GÜNDEMİ BENİM AB YOLUNDA (Voice of America) HAYATIM YEREL YÖNETİMLER 22:00 SAĞLIKTA ORTAK AKIL 22:30 (Kemal Belgin'le) MODERN ANKARA'NIN EKONOMİ İŞ BAŞ HAKEM FUTBOL 23:00 YÖNETİMLER GÜNDEMİ KULİSİ DÜNYAMIZ BAŞA TRIOSU GECESİ

23:30

24:00 Fox News Belgeseli Fox News Belgeseli DÜNYA DÜNYA DÜNYA WAR STORIES DÜNYA WAR STORIES DÜNYA 00:30 GÜNDEMİ GÜNDEMİ GÜNDEMİ WITH OLIVER NORTH (T) GÜNDEMİ WITH OLIVER NORTH (T) GÜNDEMİ

01:00 GECE ANA GECE ANA GECE ANA GECE ANA GECE ANA GECE ANA GECE ANA HABER BÜLTENİ HABER BÜLTENİ HABER BÜLTENİ HABER BÜLTENİ HABER BÜLTENİ HABER BÜLTENİ HABER BÜLTENİ 01:30 FUAR AMERİKA'NIN GÜNDEMİ TEKNOPORT AMERİKA'NIN GÜNDEMİ BENİM ELİT İŞ'TE ÖZEL (T) (T) (T) (T) HAYATIM (T) HAYAT (T) VİZYON (T) 02:00 SÜPER GOL 02:30 (Tekrar)

03:00 GÜNÜN GÜNÜN GÜNÜN GÜNÜN GÜNÜN GÜNÜN ARDINDAN ARDINDAN ARDINDAN ARDINDAN ARDINDAN ARDINDAN 03:30 GÜNÜN ARDINDAN 04:00

04:30 SAĞLIKTA ORTAK AKIL (T) 05:00 (Kemal Belgin'le) MODERN ANKARA'NIN EKONOMİ İŞ BAŞ HAKEM FUTBOL 05:30 YÖNETİMLER GÜNDEMİ KULİSİ DÜNYAMIZ BAŞA TRIOSU GECESİ (Tekrar) (Tekrar) (Tekrar) (Tekrar) (Tekrar) (Tekrar) (Tekrar) 06:00

*Koyu işaretli dilim Prime Time olarak değerlendirilecektir. EK-1 BBC WORLD NEWS

1. Haber bülteni ne kadar sıklıkta yayınlanmalı ve bülten süresi o ne olmalıdır?

Hosam El Sokkari: Kendimizi çoğunlukla saat başı yayına giren haberlere göre ayarlıyoruz. Benim amacım 12 saat yerine 24 saat heber verebilmek. Maalesef şu anda BBC Arapça için bu mümkün değil.

2. Tek bir haber bandının süresi ne kadar olmalıdır?

Richard Sambrook: tek bir bandın süresini soruyorsanız olabildiğince kısa şekilde haberin özünü vermeye çalışıyoruz haber bültenlerinde ancak haber paketlerinde haberin ayrıntılarıyla daha uzun paketleri tercih ediyoruz.

3. Haber konu başlıkları neler olmalıdır?

Richard Sambrook:Bu çok zor bir soru. Çünkü her şey oldukça çabuk değişiyor fakat benim için önemli olan izleyicinizin neyi bilmesi gerektiğini, ne istediğini, dünyada neler olduğunu, nelerin önemli olduğunu bilmek önemli ancak aynı zamanda sadece neler olduğu değil bunları sıralamak da bir o kadar büyük önem taşıyor. Benim için seyirci ile doğrudan ilişki kurmak, kapsama alanı ve sıralama en önemli üç mesele.

4. Habere konu olan olaylar hangi kritere göre belirlenir?

Nigel Chapman: Habere konu olan konu güncel ise, sözkonusu olay toplumun büyük bir çoğunluğunu ilgilendiriyorsa o zaman bu haberin genel olarak haber değeri taşıdığını söylemek mümkündür. Önemli olan haberlere konu olan olaylara veya haberlerde adı geçen kişilere tam bir tarafsızlık içinde

1 yaklaşılmasıdır. Ve aynı zamanda habere konu olan olayların özü gözden kaçırılmadan verilmesine özen gösterilmektir. İzlenme ve beğenilme çok önemli ancak en büyük kriter güvendir. Bir kurum bunun üçünü birlikte yapabiliyorsa ve olumlu tepkiler oluşuyorsa, iyi ölçüyorsanız, gerçekten iyi bir seyirci kitlesine sahip demektir.

Hosam El Sokkari: BBC’nin geçmişine bakarsanız bu güne kadar hiçbir politik çizgiyi takip etmediğini görürsünüz. Dolayısı ile BBC halka hizmet etmek için buradayız. Ben haberi vermek istiyorum, pompa edilmek istenen dünya görüşünü değil. Biz dünyayı Arap dünyasına taşımak istiyoruz. Global perspektiften bakıyoruz. Geniş bir ajandamız var. Kadın meselelerinden aile meselelerine kadar geniş yelpazede yayın yapıyoruz. Bizim yayınımızı bakarsanız bizim politik bir mesajımız yok. Dolayısı ile politik taraf olacak haber içeriği de yapmıyoruz. Birçok kanal politik tercihini arka planda tutamıyor. Haberlerinde güncel meseleleri izlerken öncelikleri olduğunu görüyorsunuz. Ama biz meseleleri insanlara iletmek için buradayız. Pozitif bir katkımız olsun istiyoruz. Bu anlamada gazetecilerimizi eğitiyoruz. Haber konusu olan kişinin de doğru anlaşılmasını istiyoruz. Bu çok sıkılıkla rastlanan bir durum değil, özellikle orta doğuda.

5. Haber seçimlerinde önem sırasını belirleyen faktörler nelerdir? (başbakan, patronun çıkarları..vb)

Nigel Chapman: Önem sırası... Herkesin farklıdır. Ama bahsettiğiniz medya patronunun sözcülüğünü yapmaksa ben bunu gazetecilikten çok patronun halkla ilişkilerini yapmak olarak tanımlıyorum. Haber mi önemli patronun iş ilişkileri mi? Medyanın, siyaset ve ticaretin labirentlerinde dolaştıkça, döne döne siyasi çıkarlar ya da parasal çıkarlar yoluna varıyorsunuz. Eğer Gazeteler TV’ler okunmadıklarından, izlenmediklerinden şikayet ediyorlarsa bence güven sıralamasında en altta oldukları içindir.

2 Richard Sambrook: Ben medya sahipleri ya da onların getirdiği sansürden yana değilim. Haberler bağımsız editörler tarafından şekillendirilmeli. En azından BBC’nin modeli bu. Ben parası olan birini kamu yararı sağlasın diye haberleri şekillendirmesi taraftarı değilim. Dolaysısı ile iş sahiplerine para kazandırmak yerine bağımsız editörlerin habere hâkim olması gerekir. Aksi takdirde yaptığınız kamu hizmeti olmaz.

Hosam El Sokkari: Bu çok anlaşılabilir bir şey. Benim bunu yargılamaya hakkım yok. Yanlış ya da doğru olduğunu söylemeye hakkım yok. Benim BBC’de çalışan bir gazeteci olarak görevim dünyada neler olduğunu görmek ve bunu insanların da görmesini sağlamak. Bu yargılamadan ve kısıtlamadan uzak olarak… Gazete ya da dergilere, TV’lere sahip olan insanlardan ne bekliyorsunuz ki. İnsanlar bunu farklı amaçlar için yapıyorlar. Bazılara büyük paralar koyuyor ve onun üzerine eleştireler yapıyor. Ben bir işadamı olsaydım gazetenin bunu yapmasından sakınırdım. Dolayısı ile bu anlaşılabilir. Etik yargılama yapmak benim görevim değil.

6. Kamu yararı tüm haberlerde bulunmakta mıdır?

Nigel Chapman:Kamu yararı önce gelir. Ancak Haber, olayın haber olarak verildiği andaki beliriş biçimine de uygun olmalıdır. Örneğin terör haberinde kamu yararı haberin verilmemesinden yana değil; daha çok haberin nasıl verildiği ile ilgilidir.

Richard Sambrook: BBC’de kamu yararı esastır. Her türlü haberde kamu yararını gözetmektedir. Bizim modelimiz bu ve haberi olduğu biçimi ile vermek. Haber konusu BBC’nin kendisi bile olsa haberi verişimiz doğru ve adil olmalıdır. Bu anlamda çok saygın ve inandırıcılığı yüksek bir kurum. Ancak halkı eğitme ve bilgilendirmenin yanında bir miktar da eğlendirmeniz gerekir. Aksi taktirde seyirci kaybedersiniz. Zaman zaman önemli bir siyasi ya da ekonomik haberi renklendirilerek sunabilirsiniz. Hem güvenilirlik hem de izlenilebilirlik için size sadık seyirciyi korumak önemli. 3 Hosam El Sokkari: Gündem, koşullar sürekli olarak değişiyor. Bu da her zaman onları yanıltmadan haber vermek demek… Sadakati kaybettiğiniz zaman onu kazanmanız çok zor olur. Ben Arap dünyasına doğruyu vermek zorundayım. Bu kurumda üretilen her hizmet kamu yararını ön plana çıkarır. Benim için en önemli hedef şu anda Arap dünyasının BBC’nin haber anlayışından faydalanmasını sağlamak. BBC arapçanın çok radikal bir değişikliği var. Oda entegre multimedia platformu. Bizim radyomuz, internetimiz ve TV’miz var. hedef kitleinz her zaman TV seyrediyor olayabilir. Ama internetten takip eder. Bu gün bunu ortadoğuda yapan olduğunu zannetmiyorum.

7. Medyatik ünlüler (politikacı eşi, şarkıcı) kamu yararı olmadan habere konu olabilir mi?

Hosam El Sokkari: Birincisi haberlerin sunum şeklinde ve haber içeriklerinde gittikçe daha çok eğlence etkin olmaya başlıyor. Bazı tür hikâyelerin neden haber olduğunu ve ele alındığı ve ele alıınış tarzını ya da başkalarının neden haber olmadığını anlamalısınız. Bence bu anlamda medya olumsuz bir rol oynuyor.

8. Otokontrol ve denetim olmalı mıdır?

Nigel Chapman: Otokontol elbete olmalı. BBC (Editoryal Guidelines) Editoryal kılavuz’un varlık nedeni bu. Haberlerde ve olayların yorumunda gerçeklere bağlı kalmak, gazetecinin şahsi veya taraf tutan yorumlara ve haberlerin metninde yer verilmesini önlemek... Gerçeği herhangi bir tahribata uğratarak verirseniz güven kaybedersiniz ki bu da hem kurumsal imajınızla birlikte izlenilebilirliğinizi sıfıra indirir.

BBC'nin izleyici kitlesi çok geniş, dünyanın bir çok yerinde kültürel, siyasi, kültürel ya da dini olarak çok farklı görüş ve geleneklere sahip dinleyici ve izleyicileri var. Bu nedenle, haber her ne olursa olsun BBC bütün olayları objektif bir tarzda yansıtmayı hedefliyor. Bunun en önemli göstergesi de editoryal kılavuz. 4 Richard Sambrook: BBC otokontolü kendi içinde yapar. Haber bağımsız editörlere aittir. Otokontrolü kendi içinde yapıp görüntülerin haber niteliği taşıyıp taşımadığı konusunu editörler ve elbette BBC yayın ilkelerine bağlıdır. Ekrandaki şiddet, propaganda gibi toplumu rahatsız edecek haber ve programlar editörler ve yapımcılar çalıştıkları konuya dahil olur ancak tamamen tarafsız olmak sözkonusu olmasa da hasas davranmaları yayın ilkelerinde belirtilmiştir. BBC’nin rolü gerçeği hızlı doğru olarak dile getirirken bunu toplum sorumluluğu içersinde yapmayı benimsemiştir. Bu anlamda insanlar bizi bilgili olarak gördüğü kadar bağımsız olarak ta görmelidir.

Hosam El Sokkari: Benim haberler üzerinde bir kontrolüm yok. Haber nasıl geliyorsa öyle veriyorum. İnsanların üzerinde etki yaratacak bir haberse bunu alıyoruz. Ama ülkeyi ikiye bölmek istiyorsanız… Biz bunu yapmıyoruz. Biz insanların aynı habere farklı açılardan bakmasını sağlıyoruz. Bizim mesajımız profesyonel, politik değil. BBC News’in Editorial değerleri var bunu TV’de radyoda da ya da www.BBCArabic.com’da görebilirsiniz. Elbetteki insanların kendi fikirleri var. Biz de onlara kendi fikirleri ile hikayeyi anlatmalarını sağlıyoruz ama bu kesinlikle ‘BBC editorial kuralları’ çerçevesinde olmalı.

9. Haber kaynağı dengesi nasıl olmalıdır?(ajans, dış ajanslar, muhabir vb.)

Nigel Chapman: Dünya servisi olarak dünyanın her tarafında görmemiz gereken yerler var. (uluslararası yayın yapmak) Benim TV, radyo ve yeni medya kapsamında kullanmam gereken fix bir bütçem var. Ortadoğu, islam dünyası, Afrika…vb. buralarda yapılması gerekler var. Yani örneğin doğru zamanda doğru yerde servis açmak ve oraya hitap etmek yalnızca para meselesi demek değil. Herşey ‘önceliklerle’ ilgili. Bizim amacımız dünyanın her yerinde özgür bağımsız medya yaratmak. Örneğin, BBC yaklaşık 30 lisanda yayın yapıyor. Afrika ve Ortadoğu yani İslam dünyasına daha fazla para yatırıyoruz. Neden? Çünkü bu ülkelerde özgür bağımsız medya Avrupa ülkelerinkinden çok daha az. Dolayısı ile BBC’nin öncelikleri bunlar.

5 10. Haber bülteninde yeralacak yurt ve dış haberlerin oranı ne olmalıdır? Yerel-ulusal-uluslararası dengesi nasıl sağlanmalıdır?

Nigel Chapman: BBC uluslararası gündemin başlıca konularını derinlemesine takip etmekle ün yapmış uluslararası bir yayın kuruluşu. BBC uluslararası haberlerin güncel olayların, haftanın en büyük gelişmelerinin derinlemesine analizini sunuyor.

Biz dünya Servisi olarak ağırlıklı olarak uluslararası gelişmeler üzerine geniş ve farklı bir bakış açısı sunabilme amacındayız. Ancak BBC sadece uluslararası değil ulusal gündemi takip etmek için de seyircinin başvurduğu bir kaynak.

Richard Sambrook: Uluslararası ve ulusal haberler arasında birçok farklılık var elbette ama sonuçta her şeyin seyirci odaklı olması gerekiyor. Ulusal haberler arka bahçe’de neler oluyor? İzlenimi veriyor, daha çok ilgileniyor.

11. Haber bülteni hangi koşullarda kesilebilir?

Richard Sambrook:Bu gündemin sıcaklığına bağlı. Birçok kez BBC yayın akışını kesip canlı bağlantı ile PKK haberi verdiğini hatırlıyorum. Irak savaşı normal yayın akışı aralıklarla kesilerek son dakika gelişmeleri ile verdi. Yayın gün ve saatler belirli olmasına rağmen savaş, kriz gibi olağanüstü durumlarda daha bilgili olduğunuz kadar hızlı olmamız gerekiyor. Siyasi, ekonomik hatta bazen son dakika spor haberleri ile de yayın akışını kesilip verilebilir.

12. Dernek, vakıf, politik kurumlar, askeri kurumlar gibi örgütlerin basın toplantıları yayın akışı bozularak başından sonuna verilir mi?

Hosam El Sokkari: Yine bu da medya pazarına bağlı. BBC de bu yok. Önemli bir gelişme varsa son dakika girersiniz. Bunun dışında düşüncelerimizde açıklıyoruz çünkü tarafsız ve dengeli olmaya çalışıyoruz. Tarihin bir parçası gibi davranmak istemiyoruz. Onlar bunu belirli meseleleri için bir misyon olarak 6 alıyorlar ve editörleri, sunucuları, üst düzey liderleri bu mesajı iletiyorlar, bunun için çalışıyorlar. Buda başka bir okul. Benim etik bir yargılamam yok buna karşı. Dediğim gibi bu anlaşılabilir bir şey.

13. Bir haber kanalında naklen maç yayını vb. olmalı mıdır?

Nigel Chapman: BBC World ya da BBC News içerisinde spor karşılaşmaları yayınlanmamaktadır, spor karşılaşmalarını daha çok BBC 1 ekrana getirmektedir.

14. Ana haber, ara haber kavramı olmalı mıdır?

Nigel Chapman: Şart olduğunu düşünmüyorum. Sadece hedef kitlenin özellikleri de gözönüne alınarak belli haber kuşakları yapılablir Örneğin, BBC’de her saat başı yayınlanan haber bültenlerinin dışında gün içerisinde Breakfast, BBC News at One, BBC News at Five O’Clock, BBC News at Six ve BBC News at Ten olmak üzere belli saatlerde yayınlanan günün haberlerinden toplanan haber kuşakları bulunmaktadır.

15. Haber bülteni konuğu olmalı mı? Habere konu kişiler ve konuklar kimler olabilir? (uzman, görgü tanığı vb.)

Richard Sambrook: Bu kanalın yayın içeriğine ve politikasına bağlı. BBC yayınları genellikle kısa bir haber bülteni ile başlar, haberlerde yer alan başlıca konular ayrıntılı şekilde irdelenir, konunun tarafları ya da uzmanlarıyla mülakatlar içeren haber paketleri devam eder.

16. Haber dramatize edilmeli mi? Canlandırma kullanılmalı mı?

Nigel Chapman: Bazı haberlerde Örneğin terör haberinde daha çok haberin nasıl verildiği önemlidir. Ya da ortada yasadışı bir eylem varsa; ve bu durumu dile

7 getirmenin son yolu gizli kamera yöntemi ise ve başka bir yolu bulunmuyorsa, bu yöntem kullanılmak zorundadır.

17. Haberde müzik kullanılmalı mıdır?

Nigel Chapman: Haberlerde müzik kullanmak uygun değildir. BBC’de haberin özünü vermek esastır. Bu nedenle müzik, slow motion görüntü kullanmak yada dramatize etmek gibi unsurları haberin özüne zarar vermesi yada izleyiciyi yönlendirmesi adına doğru bulmamaktayız.

18. Haber dili nasıl olmalıdır?

Nigel Chapman:Bu konuda şunları söyleyebilirim Son yıllarda özel sektördeki rekabetle birlikte gelişen sadece göze hitap etme algısının yanlış olduğunu düşünüyorum. Sunucunun haberi en iyi şekilde karşı tarafa hissetirmesi, dili iyi ve doğru kullanması gerekir. Örneğin Her çalışan gibi sunucuların da BBC kapsamında Editoryal Klavuz’dan haberdar olmaları gerekir, yani kurumsal kimliği yakından tanımaları gerekir. Ama aynı zamanda bilgi ve birilim açısından kendilerini sürekli yenilemek bir zorunluluktur.

Hosam El Sokkari: Benim beklentim, ekranda görmek istediğim… Biz moderniteyi yansıtmak istiyoruz. Aynı zamanda erişilir olmayı. Seyircilerimizin gözünü korkutmak istemiyoruz. Onlar dünyada neler olduğunu bilmek istiyorlar. Sunucu bu zorluğu aşıp seyircinin haberi anlamasını kolaylaştırması gerekir. Aynı zamanda konuyu aktarırken kesinlikle %100 dengeli olması gerekir. Bütün kişisel görüşlere rağmen… Hepimiz insanız. Hepimizin geçmişi, dünya görüşü bir adım geride kalmalı.

8 19. Haber programlarının dışında hangi program türlerine yerverilmeli? (sağlık, kültür-sanat vb.)

Nigel Chapman: Ekonomi, siyasi gelişmeler, Avrupa Birliği, Uluslararsı konjonktür, sıcak gündem, Uluslararası çevre, iklim koşulları.... ve tüm bunlar etrafında dönen tartışmalar BBC’nin haber ve program içerikleri içerisindedir.

Richard Sambrook: BBC, çocuk yaş grubundan orta yaş ve üstü programlara kadar geniş yelpazede hizmet vermektedir. Örneğin gerçek olaylara dayanan programlar (Factual programming) orta yaş ve üstü kitlenin en çok izlediklediği program türüdür..Ancak programlar net hedef kitlelerine sahip olmaları gerekir.

20. Tekrar programlar ne sıklıkta olmalıdır?

Richard Sambrook:İnsanların kanalınızı nasıl seyrettiğinizi anlamanız gerekir. Özelikle 24 saat yayın yapan kanalları. Herkes her zaman TV seyretmiyor, dolayısı ile onlar da bu servisleri tekrarlıyorlar. Onlara farklı zamanlarda seyretme olanağı sağlıyor dolayısı ile insanlarında bunu anlaması gerekir. Daha fazla insana program ulaştırmak için farklı saatlerde yayın yapılması çok doğal bir durum. Hem programın görünürlüğü açısından hem de yayıncı açısından.

Hosam El Sokkarihosa: Bu ne kadar paranız olduğuna bağlı. Bunun profesyonellikle alakası yok. Para meselesi. Ben günde 12 saat yayın yapıyorum. Sizce ben günde 12 saat yayın yapmaktan hoşlanıyor muyum? Bende 7 gün 24 saat yayın yapmak istiyorum. Herkes bunun risk olduğunu söylüyor. Bende tekrar istemiyorum fakat bir ya da iki kez bunu yapıyorum. Yeterli param yok. Bu adil bir soru değil!

9 21. Reklam verenler hakkında yapılacak olumsuz haberlere endişe ile yaklaşılmalı mı?

Richard Sambrook:BBC kamu televizyonu olduğu ve reklam almadığımız için böyle bir endişemiz hiçbir zaman olmadı.

22. Haber kanallarının hedef kitlesi kimler olarak görülmektedir?

Nigel Chapman: Bu her programa göre değişir. Tek bir hedef kitlesinden söz etmek mümkün değil elbette. Örneğin BBC1 ve 2’de hemen hemen her hedef kitlesine hitaben program var. Haber programları, genç ve yetişkin programları... Ama son on yılda genç izleyici kitlesde ciddi bir atış olduğunu görmek mümkün. Bunda tabiki yayın kanallarının genişlemesininde etkisi var. Internet, ipod, iphone içerik dağıtımını inanılmaz etkilediki bu araçlar gençlerin bir numaralı iletişim araçları. Bütün bu online araçların kullanımı arttığı için insanlarda doğal olarak BBC içeriklerine internetten ulaşmak istiyor. Dolayısı ile internet içerik dağıtımı açısından bir cevherdir.

Richard Sambrook:BBC markası hedef kitlesinin yaş ve beğeni yelpazesini mümkün olduğunca geniş tutmak zorunda. Bu anlamda hedef kitlesi bütün ülke nüfusudur ki sadece bu ülkede BBC %80’nin üzerinde izleyici kitlesine sahip. Ancak hedef kitlesi sadece Britanya olması söz konusu değil elbette. Örneğin BBC internet sitesi tüm dünyada en fazla okunan haber siteleri arasında.

Hosam El Sokkari: Hedef kitlesi elbettte hayati çünkü programlarınızı o kitlelere gore yaparsınız. Örneğin bizim hedef kitlemiz Arap ülkeleri ama elbette dünyanın diğer yerlerinde yaşayan Arap topluluklarıda içeriyor. Bende bu hedef kitlesine göre yapımcılardan programlar bekliyorum. Yakın bir zamanda bu insanların sorunlarına yönelik programlar içericez. Görüşlerin çokluğu, farklı perspektifler ortadoğuda görebileceğinizden fazlasını sunacak.

10 23. Yayın akışında hedef kitlenin özellikleri göz önüne alınmalı mı?

Nigel Chapman: Bunun aksi söylenemez... Richard Sambrook:Ulaşmak istediğiniz kitleyi bilmezseniz nasıl bir yayın yapacağınızı da bilemezsiniz. Yayınlar belirlenmiş hedef kitlelerine yönelik olmalıdır. Ancak hedef kitleyi iyi tanımanın dışında onları iyi gözlemlemezseniz ikna edemezsiniz.

Nigel Chapman - Director of BBC World Service Richard Sambrook - Director of the BBC's Global News Division Hosam El Sokkari - Head of BBC Arapic

11 EK-2 CNN TURK

1. Haber bülteni ne kadar sıklıkta yayınlanmalı ve bülten süresi o ne olmalıdır?

Saat başı bülten eski bir alışkanlık. Önce radyoda başlamış olan bir şey. Sonra oradan televizyonlara özellikle de CNN’in kurulmasıyla birlikte de haber televizyonculuğuna geçmiş birşey. Bu eski bir alışkanlık. Ve bu alışkanlığın insanların bünyesine de yerleştiğini söyleyebiliriz. Herhangi birimiz günlük hayatta eğer habere bakmak istiyorsak tabi saat başına bakıyoruz. Ama bugün artık bu durum çok geride kaldı. Çünkü günün herhangi bir saatinde, herhangi bir anında size haberi ulaştırmanın farklı yolları var: Haber telefonunuza geliyor, internetten bakıyorsunuz, internetten televizyon yayınına bakıyorsunuz. Teknolojideki bir takım gelişmelerle ve habercilik işinin de o teknolojik gelişmelere ayak uydurmasıyla bugün artık haberi istediğimiz yerde, istediğiniz zaman izleme noktasına geldik. Yani bugün artık saat başı haber diye bir şey bir gelenek olarak sürüyor Ancak saat başından başka bir zamanda habere her zaman ulaşabiliyorsunuz. Eğer böyle bir türe ilişkin ekran yapısı soruyorsanız. Bu işin farklı formatları var. Yarım saatte olabilir ya da saat başı olabilir. Mesela BBC’deki standart; saat başından itibaren yarım saatlik bir bülten yapıyorlar ondan sonra yarım saatlik bir program yapıyorlar. Bazı yerlerde böyledir bazı yerlerde bunun farklı formatları olabilir ama üç aşağı beş yukarı böyledir.

2. Tek bir haber bandının süresi ne kadar olmalıdır?

Ben her haberin kendi süresini belirlediğini düşünüyorum. Tabiî ki her haberi mümkün olduğu kadar kısa bir şekilde toparlayabilmek iki açıdan çok önemli.

12 Birincisi bültendeki haber çeşitliliğini arttırmak için. İkincisi de televizyonda dikkatli bir seyirci iyi yazılmış bir haber metni de olsa 35- 40 saniyeden sonra dikkatini dağıtıyor dolayısıyla tabi belli bir süreye uymak çok önemli.

3. Haber konu başlıkları neler olmalıdır?

Haber konu başlıkları her şey olabilir. Orada çoğunluğun ilgisi çekebilecek gündemde yer alan her şey bence haber konu başlığı olabilir bunun için kesin net çizgiler koymak mümkün değil.

4. Habere konu olan olaylar hangi kritere göre belirlenir?

Bunu çok genel olarak söylemek mümkün bence. Bir şey ilk defa oluyorsa, son defa oluyorsa, en büyükse, en küçükse, en hızlıysa yani bunlar çeşitli konuları ya da nesneleri haber konusu yaparlar. Ama bu genel çerçevenin dışında haberin kriteri böyle belirlenir demek çok zor.

5. Haber seçimlerinde önem sırasını belirleyen faktörler nelerdir? (Başbakan, patronun çıkarları…)

En azından bu ikisi değil. Ben bazen karşımda 3-4 tane haber kanalı izliyorum bazen akışımız birebir aynı oluyor bazen de çok farklı oluyor. Türkiye’de şöyle bir farklılık var belki onu söylemek lazım mesela gazeteler muhakkak ertesi gün birinci sayfalarının başka gazetelerden farklı olmasını isterler. Yani birinci sayfada gazete her zaman kendi özel konuları olsun ister. Dikkat ettiğim zaman ana haber bültenlerinde de buna benzer bir yaklaşım görüyorum. Her ana haber bülteni birbirinden biraz daha farklı şeyler yapmaya özen gösteriyor. Haber televizyonları ise birbirinin mümkün olduğu kadar paralelinde giden şeyler yapıyor. Bunu isteyerek öyle yaptıklarını söylemiyorum ama doğal olarak işin akışına baktığımızda öyle olduğunu görüyorum.

13 6. Kamu yararı tüm haberlerde bulunmakta mıdır?

Ben “kamunun yararı için haber yapmak nedir?” böyle bir şey bilmiyorum. Benin kullandığım bir anlayış değil. Haber yapmakla tabiî ki kamuoyunu bilinçlendiriyoruz, eğitiyoruz, bilgilendiriyoruz ama bu haberde kamu yararı var mı? yok mu? diye bakmıyoruz. Haber değerine bakıyoruz, ilginçliğine bakıyoruz vs. ama kamu yararı var mı? diye bakmıyoruz bir habere.

7. Medyatik ünlüler (Politikacı eşi, Şarkıcı…) kamu yararı olmadan habere konu olabilir mi?

Politikacı eşi eğer okuma yazman kampanyasına katılıyorsa haber olur yada alışveriş yapmış ama parasını ödememişse haber olur. Özcan denizin ayağından vurulması niye haber olmasınki.yani nolduğuna bakalım biz ona bi önem veriyor muyuz? biz ona başkalarından farklı bir gözle bakabiliyor muyuz? bunlara bakmak lazım.

8. Otokontrol ve denetim olmalı mıdır?

Haberin özü sıfat kullanmamaktır.” Hain saldırı” lafı otokontrol olduğu için yada olmadığı için değil haber yazmanın temel kurallarını çiğnediği için yanlıştır. Haberde sıfat olmaz en temel şeylerden birisidir. Haberde sıfatı olsa olsa bir başkası söyleyebilir. Saldırı olmuştur, birisi çıkmış demiştir ki; bu hanin saldırıdır, ben bunu anlıyorum Ama habere kendiniz sıfat koyarak yazmaya kalkarsanız haberciliğin temel ilkelerinden birini çiğnemiş olursunuz. Dolayısıyla haberde duygu olur ama bu anlamda değil. Türkiye’de çok yanlış anlşıılan bir şey bu. Haberde öyle bir manzarayla karşılaşırsınız ki “ben çok duygulandım” dersiniz, ya da ” tüylerim diken diken oldu” dersiniz “kanım dondu” dersiniz ama “bu benim kanımı donduran manzara hainliktir” demezsiniz habere bunu katmamak gerekiyor yoksa tabiî ki duygu vardır haberde haberci de sonuçta bir insandır. Denetim, öz denetim apayrı bir şey. Bir haber kuruluşunun kendi denetim kıstasları olmalı, denetim mekanizmaları olmalı yayından önce denetim 14 mekanizmaları olmalı, yayından sonra bir takım otokontrol mekanizmaları olmalı, seyirciyle arasında bir takım denetim olmalı. Seyirci şikayetini efektif bir şekilde o haber kuruluşuna iletilmeli.

9. Haber kaynağı dengesi nasıl olmalıdır?(ajans, dış ajanslar, muhabir vb.)

Çok önemli bir haberi ajans geçiyorsa muhabiriniz geçmiyorsa orada yapabileceğiniz pek bir şey yok. Ama biz muhabirimize özel bir önem veriyoruz. Biz ajans ve muhabir ayrımı yapmayız. Ama ” muhabir mi ? masa başı yetenekler mi ?”derseniz bizim için muhabirimiz her zaman önemlidir. O yüzden sadece muhabirlerin yaptığı bir haber kuşağımız var “Farkında mısınız?” diye. Yani yalnızca muhabirlerin kendi programlarını hazırlayıp sunduğu bir haber kuşağımız var. Muhabirlerimizi gittikleri her yerde anons yapmaya teşvik ediyoruz. Muhabirlerimizin gittikleri ve uzun kaldıkları her konuda döndükleri zaman dosya boyutunda bir şeyler yapmasına teşvik ediyoruz. Yani bizim için muhabir çok önemli.

10. Haber bülteninde yer alacak yurt ve dış haberlerin oranı ne olmalıdır? Yerel-ulusal-uluslararası dengesi nasıl sağlanmalıdır?

O haberi daha çok nasıl verdiğinizle ilgili bence. Haberi öyle verirsiniz ki herkes seyreder. Hele ki Türkiye gibi bir yerde dış haber çok önemli bence. Çünkü dünyanın pek çok yerinde olan şey bizi doğrudan doğruya ilgilendiriyor, onu anlatmanın yolunu bulmak gerekiyor.

11. Haber bülteni hangi koşullarda kesilebilir?

Haber değeri diğer bültendeki haberlerden öne çıkan herhangibir haber ajansa düştüğü zaman haber bülteni kesilip son dakika şeklinde verilebilir.

15 12. Dernek, vakıf, politik kurumlar, askeri kurumlar gibi örgütlerin basın toplantıları yayın akışı bozularak başından sonuna verilir mi? O tamamıyla konusuyla bağlantılı. Tüsiad ve onun gibi kuruluşların hepsi haber değeri olduğu için kullanılan şeyler. Bazen bir özelleştirme yayınına giriyorsunuz 3-4 saat sürüyor. O sonuçta ulusal ekonomiyi ilgilendiren, pek çok insanı ilgilendiren konular bunlar. Şöyle düşünün o bir saat boyunca ekrana bir sürü insan geliyor bazı izleyiciler tamam ben alacağımı aldım diyerek gider ama giden kadar da gelen geliyor ekrana.

13. Bir haber kanalında naklen maç yayını vb. olmalı mıdır?

Riskli bir şey. Ama olmazsa olmaz bir şey. Bence uzun vadede televizyonların en önemli işi canlı yayın yapmak olacak. Çünkü yavaş yavaş seyircinin programları istediği zaman istediği anda, istediği yerde seyretmesini sağlayacak teknolojiler gelişiyor. Seyirciyi ekran başına bağlayacak en önemli şey canlı yayın olacak. Çünkü o an oluyor sonunu bilmiyor onun bağlayıcılığı, onun çekiciliği başka hiçbir şeyde yok. Dolayısıyla eskiden haberlerde vardı , aynı şey bir ölçüde şimdi orada bile kalmıyor, böyle bir şey çünkü seyirci zaten haberin özünü telefona gelen mesajlarla internetten vs..den giderek öğrenme hakkına sahip oluyor giderek daha fazla oranda. Ama maç olsun ya da başka türlü gösteriler olsun canlı yayın televizyonlar açısından çok önemli bir şey. Canlı yayının bağlayıcılığı yada çekiciliği başka hiçbir şeyde yok. Burada tabi riskli bir olay. Biz her zaman böyle diyoruz, tabi çok önemli bir şey olursa maç yayını keser giresin ama onu yaparken de bir sürü seyirciyi de küstürüyorsun. Çünkü o maçı seyretmek için ekranın karşısına oturmuş bir sürü insan var dolayısıyla riskli bir şey ama televizyonların vazgeçebileceğini düşünmüyorum.

14. Ana haber, ara haber kavramı olmalı mıdır?

Bir takım haberler konusunda ana mecra kanallarından daha iyi olduğumuzu düşünüyorsak ya da onların kolay kolay girmediği konularda haber yaptığımızı düşünüyorsak onların günün sonunda bir noktada toplanması doğal bir şeydir. 16 Türkiye’de haber kanalı denince model aldığımız CNN International ve BBC World var. Ama şunu unutmayın İngiltere’de yaşayan İngilizler ya da Amerika’da yaşayan Amerikalılar haber kanalı denince bunları izlemiyorlar CNN Internationalı Amerika’da izlemek için çok ciddi çaba göstermek lazım. Amerikalıların evinde CNN International yoktur hiçbir amerikalıların evinde CNN Internaional yoktur. CNN’nin Amerika için yaptığı ayrı bir yayın vardır CNN USA dediğimiz. BBC içinde aynı şey geçerli burada bizim izlediğimiz BBC World’u İngiltere’de kimse seyretmiyor. Orada BBC 24 diye ayrı bir kanalı var ya da Sky News var. Bunu şunun için söylüyorum: Amerika’daki CNN yayınıyla CNN Interrnational yayını arasında dağlar kadar fark var. Şimdi burada insanlar haber kanalında ana haber bülteni olur mu? diyorlar şimdi bakın Amerika’daki CNN’de ana haber bülteninin alası var. Bizim maalesef iletişim fakültelerinde de hiç dikkate alınmayan bir gerçek var onlar Türkiye’ye yayın yapan ulusal haber kanallarımızla, uluslararası yayın yapan haber kanallarını karşılaştırarak bir yere varabileceklerini zannediyorlar. Böyle bir şey olmaz bu elmayla armutu karşılaştırmak gibi bir şey. Eğer bir şeyi karşılaştırmak gerekiyorsa CNN USA ile karşılaştırmak lazım. Bakın neden CNN International ya da BBC World’de her saat başı haber var. Çünkü CNN International yada BBC World’de her saat başı yeni seyirciler var. Saat 9’da Türkiye saatiyle bakalım saat 7’de Türkiye uyanıyor 1 saat sonra Orta Avrupa uyanıyor, 1 saat sonra Batı Avrupa uynıyor.1 saat sonra İngiltere uyanıyor sonra denizi aşıyorsunuz Amerika uyanıyor, ondan sonra tekrar denize gidiyorsunuz sonra Japonya uyanıyor, sonra Çin uyanıyor, sonra Hindistan uyanıyor sonra Körfez ülkeleri uyanıyor sonra tekrar Türkiye uyanıyor. Her saatbaşı o ekranın başına yeni insanlar geçiyor yeni ülkeler uyanıyor dünyanın dönüşüyle birlikte. CNN yada BBC’nin yada benzer uluslararası haber kanallarının her saat başı haber bülteni yapmalarının esas nedeni bu. Aslında Türkiye’de yayın yapıyorsanız illa her saatbaşı haber vermenize gerek yok yada çok kısa haber verirsiniz çünkü Türkiye’de tek bir ritim var. Sabah 7’de kalkıyoruz hepimiz 9’da işbaşı yapıyoruz bir öğle molası veriyoruz akşam işten çıkıyoruz belli bir saatte eve geliyoruz, belli bir saatte haber izliyoruz sonrada dizi izlemeye başlıyoruz. CNN International ya da BBC World haber kanalı modeli olmamalı. Bugün Türkiye’de 17 TRT-INT diye bir televizyon kanalı var yurtdışına yayın yapıyor. TRT-INT’ i CNN International gibi modelleyebilirsiniz. Çünkü o da yurtdışına yayın yapıyor uluslararası bir yayın yapıyor TRT INT de her saat başı olmasa bile gün içerisinde birkaç defa ayrı haber bülteni olmalı. Ç ünkü onun önüne de her saat başka izleyiciler geliyor. Bizim öyle bir şeyimiz yok tabi ki Avrupa’da da izleyicilerimiz var ama esas seyirci kitlemiz burası Türkiye.

15. Haber bülteni konuğu olmalı mı? Habere konu kişiler ve konuklar kimler olabilir? (uzman, görgü tanığı vb.)

Ana haber bülteninde konuktan bahsediyorsak bizim ölçümüz olayın içindeki şahıslardır yani bizzati olayın içinde olan şahıslardır ama iş haber bülteni boyutunda değilse bir haber programından bahsediyorsak bir canlı yayından bahsediyorsak yada bir son dakikadan bahsediyorsak o zaman tabi herkes konuk olabilir, uzmanlar da konuk olabilir, olayın tanıkları da konuk olabilir, her türlü insan olabilir.

16. Haber dramatize edilmeli mi? Canlandırma kullanılmalı mı?

Bizim yaptığımız bir şey değil.Bir yöntemini biz de yapıyoruz. O da şu: muhabirin olay yerinde olayın nasıl olduğunu anlatması. Diyelim ki, Hrant dik şu kapıdan çıktı şuraya doğru gidiyordu o sırada sldırgan da buradan geldi falan. Bu da bir tür yarı yarıya canlandırma sayılıyor bunları biz de yapıyoruz. Ama full canlandırmayı biz yapmıyoruz. yapmamamızın bir nedeni de haber televizyonların hızına ve bütçelerine uygun bir şey değil canlandırma yapmak. Bizim açımızdan hız çok önemli ve o hıza canlandırmayla ayak uydurmak çok zor Ama ana mecra kanallarında haberler yada haber programlarında canlandırma yapılabilir.Sonuçta önemli olan bunun kenarına net bir biçimde bu bir canlandırmadır diye not etmektir. Bunlar Türkiye de çok tartışılan şeylerdir “Gizli kamera yapılır mı? yapılmaz mı?” bunlar hiçbir zaman siyah beyaz olan şeyler değildir Hangi koşullarda ne için, ne amaçla ve hangi biçimlerde yaptığına bağlı. 18 17. Haberde müzik kullanılmalı mıdır?

Yoğun olarak çok kullandığımız bir şey değil. Genel bir söylem gerekiyorsa ben bunun mümkün olduğu kadar az yapılması kanısındayım. Ama özellikle haberin içinde bir müzik varsa diyelim ki Uğur Mumcu’nun cenaze töreni Ankara’dan kalkıyor, bütün bir kalabalık hep beraber “Ankara’nın taşına bak” şarkısını söylüyor yada Hrant Dink’in cenazesi kalkıyor bütün bir kalabalık “Sarı gelin”i söylüyor. Bu zaten haberin içinde olan bir müzik, sizin o müziği haberinize taşımanız kadar doğal hatta gerekli birşey olamaz, pek çok habere müzik gerekmez . Ama habere bence doğal ses gerekir. Olayın ve çevrenin sesi bence haberde duyulmalıdır ve çok gereklidir, çok da iyi yapıldığını yeterli yapıldığını söyleyemem Türkiye’de.

18. Haber dili nasıl olmalıdır?

Sade, net bir dil oluşturmak lazım. Haberin ayrıntıya boğulmamasını sağlamak gerekir. Konunun ağırlığının önemine göre haberci zaman zaman kendi izlenimlerini de anlatabilir, kendi duygularını da anlatabilir.Ancak bunun konuya uygun olması gerekir.

19.Haber programlarının dışında hangi program türlerine yerverilmeli? (sağlık, kültür-sanat vb.)

Biz sağlık programını hafta sonuna taşıdık çünkü hafta içi o saatlerde yayın akışını bozduğuna ve yavaşlattığına karar verdik. Kültür sanat programları bizim haber gündemimizin bir parçası. Ekonomi ve spor hepsi haber gündemimizin bir parçası bunların hepsi olabilir. Bunun dışında başka şeyler de olabilir.

19 20.Tekrar programlar ne sıklıkta olmalıdır?

Biz genel olarak programları yeteri sıklıkta yayınlayamamaktan şikayetçiyiz. Bana kalırsa 2-3 günlük bir süre içerisinde 3-4 defa yayınlanmalı çünkü o zaman ancak seyirci ile buluşabiliyor.ama bunu yapabildiğimizin oranı çok çok az.

21. Reklam verenler hakkında yapılacak olumsuz haberlere endişe ile yaklaşılmalı mı?

Bütün özel televizyonlar için bu bir gerçek tabiî ki reklam bizim açımızdan çok önemli ve reklam veren bizim açımızdan basit bir para kaynağı değil aynı zamanda bizim çok temel bir iş ortağımız, partnerimiz. Biz yalnızca ondan aldığımız reklam yoluyla para kazanmıyoruz.Aynı zamanda onunla bir beğeniyi de paylaşıyoruz. Reklamveren bizden çok uzakta ve bizim çok dışımızda gibi görmemek lazım. Ama öteyandan öyle konular olurki, öyle noktalara gelirsinizki yaptığımız şey bir reklamverenin çıkarıyla çelişir. Burada şunu bilmek lazım o anda bir reklam verenle çelişirsiniz ama sizin bir haber kanalı olarak inandırıcılığınızı korumuş olursunuz. İnandırıcı bir medyaya sahip olmak da reklam veren açısından önemlidir.Çünkü reklamların etkisi içinde yeraldıkları medyanın inandırcılığı ile doğru orantılıdır. Hiç inandırıcılığı olmayan hiç kredibiletesi olamayan bir medya kuruluşunda reklam yayınlamakla inandırıcılığı zirvede olan kredibilitesi zirvede olan bir medya kuruluşu arasında reklam yayınlamak çok farklı. Dolayısıyla tek tek reklamcılarla bazen yaptığımız haberler doğrultusunda sürtüşebilirsiniz ama reklamcıların genel olarak inandırıcı, güvenilir haber kanallarının varolmasını istediklerini biliyoruz.

22. Haber kanallarının hedef kitlesi kimler olarak görülmektedir?

Herkes. Burada hiçbir ayırım yapmamak lazım. Bence haberde yapılabilecek en yanlış şeylerden birisi kendimizi belli bir toplumsal katmana, belli bir toplumsal görüşe hapsetmek anlamına gelecek olan işlerdir.

20 23. Yayın akışında hedef kitlenin özellikleri göz önüne alınmalı mı?

Çok genel olarak belki uyuyoruz ama bunu büyük bir titizlikle izlediğimizi söyleyemem. Haber kanalları ölçümlenmeyen kanallardır zaten ölçümlenmediğimiz için böyle.

24. Yayın Politikanızı nasıl tanımlarsınız?

CNN Türk’ün sloganı” ilk bilen siz olun”.Burdan yola çıkarak hızın bizim için önemli olduğunu söylemek mümkün.Ancak hız işin en kolay tarafı.Önemli olan haberi besleyerk anlatmayı en iyi yapan kanal olmak.CNN Türk böyle bir kanal. Bizim haber konusunda kendimize özgü bir tavrımız olduğunu düşünüyorum.Herşeyden önce , haberi muhabirle yerinde izlemek ve habere yansıyan tavır konusunda çok önemli bir iddiamız var.Bu tavır , ekrana da rengiyle, sesiyle ve heyecanıyla yansıyor. Biz böyle bir ayırımda haber kanalı olmayı istiyoruz ve bunun için kaynak -insan, para,teknik- sarfediyoruz.

Ferhat BORATAV Cnn Turk Genel Yayın Yönetmeni

21 EK-3 HABER TURK

1. Haber bülteni ne kadar sıklıkta yayınlanmalı ve bülten süresi o ne olmalıdır?

Bence saat başı olmalı. İzleyicinin bu anlamdaki alışkanlığı bir faktör ama tek faktör bu değil. Diğer bir etken de yarım saatte bir bülten yapmaya kalkarsak dolduramayız. Ne kadar geniş bir ağa sahip olursan ol Türkiye’de dolduramazsın dışarıda doldurabilirsin. Çünkü Türkiye’de seyircinin haber kanalı dahi olsa haber tercihleri var. Bunu doldurma şansın yok. Kaldı kibir de müthiş bir enerji demek müthiş bir insan gücü demek. Türkiye’de hiçbir televizyonun böyle bir gücü yok. Bu bülten süresi de 15 dakika en fazla 20 dakika olabilir.

2. Tek bir haber bandının süresi ne kadar olmalıdır?

Tek bir haber bandının süresi ortalama 1- 1,30 dakika olmalı. Bazı çok özel haberler hariç tabi. Çok özel bir dosya yapıyorsun o zaman süre uzayabilir. Kısa zamanda anlatabilmek bana göre yetenek. Yoksa 5 dakikada herkes her şeyi anlatabilir.

3. Haber konu başlıkları neler olmalıdır?

Türkiye’de her şey olabilir. Çünkü Türkiye’de gündem çok çabuk değişebiliyor. Dünyanın birçok yerinde hayal bile edilemeyecek şeyler Türkiye’de sıradan şeyler. O sebepler her şey olabilir. Ama genel bir alışkanlık var. Çok spesifik bir konu yoksa flash bir gelişme yoksa genellikle bültenlere siyasetle giriyor haberciler. Bu da çok da normal aslında.

22 4. Habere konu olan olaylar hangi kritere göre belirlenir?

Öncelikle haber midir? Değil midir? Öncelikli olan bu.İlk kriter bu haber değeri olup olmadığına bağlı İkincisine kadar insanı etkilediğine bağlı. Üçüncüsü de o kanalın yöneticisinin ya da karar veren mekanizmanın hayata ve dünyaya bakışına bağlı.

5. Haber seçimlerinde önem sırasını belirleyen faktörler nelerdir? (Başbakan, patronun çıkarları…)

İyi haber kötü haberi kovar. Öncelik iyi haberdir. Patronun öncelikleri vs. değil. Bağımsız bir milletvekilinin sözleri, bazen başbakanın sözlerinin önüne geçer, eğer siyasetle ilgili tercihse. Veya bir kıza çocuğunun kanalizasyona düşüp ölmesi başbakanı da, cumhurbaşkanı da ezer geçer.Ülkede ne olup bittiği önemli.

6. Kamu yararı tüm haberlerde bulunmakta mıdır?

Hayır. Habercinin görevi kamu yararına uygun şeyler üretmek değildir. Kamu yararına gözetecek tek kurum var o da devletin kendi televizyonu TRT’dir. Çünkü o amaçla kurulmuştur.

7. Medyatik ünlüler (Politikacı eşi, Şarkıcı…) kamu yararı olmadan habere konu olabilir mi?

Burada kamu yararı derken ne anladığı önemli. Kamu yararı demek vatandaşın cebine yada kamunun cebine para girmesi mi demek? Veya onun yaşam standardını değiştirmek mi demek? Bazen güldürmek de kamu yararıdır, bazen gözyaşı döktürüp bir gerçeği fark ettirmek de bir kamu yararıdır, kimi zaman güzel bir kadın seyrettirmek de kamu yararıdır. Bir insanın hayatında ne kadar şey varsa hepsini kamu yararına dahil edebilirsin. Örneğin Paris Hilton gibi birisi Türkiye’ye gelmiş. Dünyada adım attığı her yerde, dünyanın en prestijli yayın

23 organlarında mutlaka yer buluyor. İngiltere’ye gidiyor BBC’de yer buluyor. Türkiye’de Haber Türk kanalında neden yer bulmasın ki.

8. Otokontrol ve denetim olmalı mıdır?

Olmalı. Sadece haber kanallarında mutlaka olmalı. Bir denetim zaten mümkün değil ama otokontrol olmalı. Peki otokontrol ne olmalı? 1. Mesleki doğrular 2. Hiçbirimiz uzayda yaşamıyoruz bir ülkede yaşıyoruz. Ulusal bir takım çıkarlar söz konusu olduğunda o otokontrolü zaten otomatik olarak yaşayabiliriz. Bunu bir Amerikan televizyoncusu da böyle düşünüyor yaşıyor, bir Fransız da bir İngiliz de böyle yaşıyor. Bir Türk gazetecinin de yaşaması da gayet doğal.

9. Haber kaynağı dengesi nasıl olmalıdır?(Ajans, dış ajanslar, muhabir…)

Tabiî ki öncelikle muhabir. Kendi kaynağın. En doğru, en güvenilir kaynak budur. Ama sektörde genel olarak insandan çok makineye ve kurulu düzene para akıtmak gibi bir alışkanlık geliştiği için ajans kolaycılığı ve tembelliği son dönemde sektöre oldukça hakim.

10. Haber bülteninde yer alacak yurt ve dış haberlerin oranı ne olmalıdır? Yerel-ulusal-uluslararası dengesi nasıl sağlanmalıdır?

Aslında dışarıdaki gündemin ne olduğu ile doğru orantılı. Yani çok yoğun bir gündem varsa mesela Amerika’da Ermeni, tasarısı görüşülüyor ise aynı zamanda Fransız parlamentosu doğrudan Türkiye’yi ilgilendiren bir şey yapıyorsa yani dışarıdaki haber ne kadar Türkiye ile ilgili haberse sayısı ne olursa olsun mutlaka öne geçer. Ama Amerikan seçimleri vs Türkiye’yi çok doğrudan ilgilendirmediği takdirde orda bir elekten geçmeli o haberler. Olmazsa olmaz türünden haberler verilmeli. Her önüne gelen haber de ekrana yansımamalı. Çünkü hakikaten seyirciyi boğuyor. 24 11. Haber bülteni hangi koşullarda kesilebilir?

Haber bülteni yine haberle kesilebilir. Haber akışını kesebilirsin, haber bültenini değil. Herhangi birçok büyük bir terör olayıdır, dünyanın herhangi bir yerinde çok büyük bir depremdir, bir yerde uçak düşmüştür haber bültenini ancak haber kesebilir o da kesmek değil ancak bültenin akışını değiştirir.

12. Dernek, vakıf, politik kurumlar, askeri kurumlar gibi örgütlerin basın toplantıları yayın akışı bozularak başından sonuna verilir mi?

Ne söylendiğine bağlı, orada ney konuşulduğuna bağlı. Bütün sendikalar toplanmış ve sosyal güvenlik yasasıyla ilgili ortak bir açıklama yapıyorsa evet keser ve devam ederim. Çünkü Türkiye’deki milyonlarca insanı ilgilendiriyor o konu. Veya TOBB başkanı Rıfat Hisarciklıoğlu 81 ilde aynı anda sağduyu çağrısı yapıyorsa evet, o akışı kesip o açıklamayı girerim çünkü yüz binlerce işadamının temsilcileri onlar. Yani seyircinin temsilcileri onun için keser girerim.

13. Bir haber kanalında naklen maç yayını vb. olmalı mıdır?

Olmalı. Haber kanalı demek 24 saat haber veren demiyorum haber bülteni olan kanal demek değildir. Bunun içerisine tartışma programları ne kadar yakışıyorsa, İngiltere ile Almanya arasında oynanacak maç da futbol hayatın bir parçası, çok da önemli bir parçası ve futbol her halükarda bir haber ve böylesine önemli bir maçta haber tabi ki. Yani onu bir prime time kanalında yayınladığında bir maç yayını gibi durabilir ama haber kanalında maç yayını artı haber gibi durabilir.

14. Ana haber, ara haber kavramı olmalı mıdır?

Biz Haber Türk olarak olması gerektiğini düşünüyoruz ama olmamalı diyene de o yanlıştır demem, bu tamamen bir tercihtir. Biz neden bunu tercih ediyoruz. O sıkıcı, belirli kalıplarla yürüyen haber kanalı anlayışı çok bize göre değil. Haberin içine biraz daha renk katabilmek, kimi zaman yorum ekleyebilmek, kimi zaman 25 akıntıya kürek çekmek-gündemin aksi istikametinde yürümek, kendi gündemini belirlemek – gibi farklı duruşları tercih edeceğimiz için gün boyu ara haberlerde insanlara bilgi veririz ama ana haberde bir editöryal bir özgürlük hissederiz. Editöryal özgürlüğü patronal açısından söylemiyorum, seyirci ile izleyici arasındaki ilişkiden söz ediyorum.

15. Haber bülteni konuğu olmalı mı? Habere konu kişiler ve konuklar kimler olabilir? (Uzman, görgü tanığı ...)

Haber bültenlerinde mutlaka konuk olmalı. Stüdyoya geçip hiç durmadan cam spiker okumanın ben habercilik olduğunu düşünmüyorum. Tabi ki orada cam spikerin haberi için bir emek var bir üretim var ama stüdyoda bana göre sağlam konularla ilgili sağlam konuklar olmalı. Bugün Kamer Genç öğle bülteninde konuktu. Adam dün sopa yedi bugün ekranda o anı anlatıyor. Olmalı tabi ki. Kendi gündeminin ve akışının rengine bağlı bu tabiî ki. O günün en flaş konusu neyse o konunun tarafları olmalı ama mutlaka tarafları. Biz bu konuda çok hassas davranıyoruz ve davranmaya da devam edeceğiz. Bizim angaje olmak gibi bir sorunuz yok. O sebeple tarafları bir araya getirmek en doğrusu. Yani herhangi bir konuda “x” fikri savunan biri varsa “y” fikrini de arıyoruz. Bunu da kavga ettirmek için değil, doğrusu bu olduğu için.

16. Haber dramatize edilmeli mi? Canlandırma kullanılmalı mı?

Haberin kendi zaten dramatik bir haberse montajında çok aşırıya kaçmamak kaydıyla çok da işi filme dökmeden bence bazı haberlerde yapılabilir. Çünkü bazen insanları silkelemeden gerekir ve burada da kullanabilirsin aslında. Ama canlandırmaya ben çok taraftar değilim.

26 17. Haberde müzik kullanılmalı mıdır?

Haberde müzik olmaz. Ama bazı konularda etkiyi artırabilmek için, kimi zaman da güldürmek istediğin zaman tebessümü biraz artırmak için komik bir müzik bazen tamamlayabiliyor. Olabilir bence.

18. Haber dili nasıl olmalıdır?

Çok klasik olacak belki ama kısa ve yalın cümleler.

19. Haber programlarının dışında hangi program türlerine yer verilmeli? (Sağlık, kültür-sanat …)

İzleyicinin bazı saatlerde bazı tercihleri var. Gece 11:30’dan 12:00’den sonra çok fazla derin konuları istemiyor. Mesela biz 11:30 itibariyle Saba Tümer’i tercih ettik. İçinde eğer haberle ilgili şeyler olduğunda Saba’nın haberci yanını kullanabileceğimiz, Saba’nın keyifli röportajlarını kullanabileceğimiz bir night show’u tercih ettik. Bunu diğer haber kanalları yapıyor mu? Yapıyor ama bana göre abarttılar.

20. Tekrar programlar ne sıklıkta olmalıdır?

Bence tekrar hiç olmamalı. Tekrar bir üretim sorunu, güç ve imkan sorunu. Bir program yayınlanmışsa, yayınlanmış ve bitmiştir. Bir belgesel çekmişsindir seyirciden gelen talep doğrultusunda olabilir. Ama şu anki tekrarlar tamamen haftada 188 saati dolduramamaktan kaynaklanıyor. Onun yerine üretebileceğin taze bir program ya da canlı yayın olsa onun yerine onu niye tercih edelim ki?

21. Reklam verenler hakkında yapılacak olumsuz haberlere endişe ile yaklaşılmalı mı? Bizim böyle bir kıstasımız yok kimi zaman kendini dayatır mı? bilmem. Nitekim son 1 hafta-10 gündür çok ciddi reklam veren bazı şirketler, gruplar var. 27 Yaptıkları yanlış işler var ve biz ekrana taşıyoruz bunları. Reklam kaybetme endişesi her zaman olur ama bu reklam kaybetmeyelim diye de doğru bir işi yapmamıza engel değil. Patronajın verdiği bir editoryal özgürlük alanı var o özgürlük alanını sonuna kadar kullanmak bizim tercihimiz. Sonuna kadar diyorum ama o özgürlük alanını kim belirler, nasıl belirler? Onu Allah bilir.

22. Haber kanallarının hedef kitlesi kimler olarak görülmektedir?

Bütün gruplar. Yani sadece A+ değil, AB değil CD değil, hepsi. Gerçi çok ilginç bir durum var Türkiye’de sanılanın aksine haber kanallarını AB değil, CD daha çok tercih ediyor, enterasan bu.

23. Yayın akışında hedef kitlenin özellikleri göz önüne alınmalı mı?

Belirli bir yayın saati, belirli dilimlerde belirli tercihler vardır. Mesela sağlık programları genelde sabah saatlerinde olur. Çünkü aile hekimliği annelerdedir hep. Annelerin de çocuğu okula gönderdikten sonra, eşini işe yolculuktan sonra evlerde oturan kadınlar o saatte sağlık programlarını ciddi takip ediyorlar. Tabi ki onların tercihleri belirliyor.

24. İçinde bulunduğunuz haber kanalı’nın yayın politikasını nasıl tanımlarsınız?

Çok genel doğrulara, evrensel kurallara mesleki açıdan sadık bir kanal olacağımızı düşünüyorum.Bunun nedenleri var hem biz böyle çalışmayı düşünüyoruz hem de bizim hak ve hukukudır. zedelememek konusunda hassasiyet gösteren patronajımız var. Hukukçu çünkü bizim medya grup başkanı. Bu konuda çok hassasdır. Ama şunu da elden bırakmayacağız televizyonun ruhunda şu vardır yaramaz çocukluk.O afancanlığı da mutlaka ekrana yanıstacağız. Murat İDE Haber Türk Genel Yayın Yönetmeni Yardımcısı 28 EK-4 HABER 7

1. Haber bülteni ne kadar sıklıkta yayınlanmalı ve bülten süresi o ne olmalıdır?

Saatbaşı olmalı diye düşünüyorum bülten süresi de ben. +2 , -2 toplam 10 dakika olabilir. Açıkçası biraz gündemin kendisi de belirler. Kesin bir standart getirmenin doğru olduğunu da düşünmüyorum. Normal bir gündemde 10 dakika olabilir.

2. Tek bir haber bandının süresi ne kadar olmalıdır?

45 - 60 saniye normaldir bir haber için. Olabilir. İstisnası da olabilir ama 1.30 dakikayı geçmemesi gerektiğini düşünüyorum. Daha fazla haber çıkarabilmek ve izleyicinin dikkatini diri tutabilmek için 1.30 geçmezse iyi olur bence.

3. Haber konu başlıkları neler olmalıdır?

Siyaset, ekonomi, sağlık, kültür-sanat, spor, eğitim ve tabi dünya gündemi olabilir

4. Habere konu olan olaylar hangi kritere göre belirlenir?

Güncel mi, toplumun büyük bir bölümünü etkiliyor mu? İlk önce bu ikisi daha sonra ilginçliği vs gelir.

5. Haber seçimlerinde önem sırasını belirleyen faktörler nelerdir? (başbakan, patronun çıkarları..vb)

29 Toplumun genel anlamda büyük bir bölümünü etkileyen olay herşeyin önüne geçer. Başbakan yada patronun çıkarları öncelikli olmaması gerekiyor. Ancak başbakanın bir açıklaması gerçekten hayatımıza birebir etki eden bir açıklamaysa elbette önemlidir. Ama bunu o anlamda haberin taşıdığı değer belirler.

6. Kamu yararı tüm haberlerde bulunmakta mıdır?

Biraz tartışmalı birşey bu kamu yararı. Ortada bir haber düşünelim senin için yarar gibi görünen şey bana sıfır yararı olabilir. Ben bu kamu yararı kavramında biraz boşluktayım açıkçası. Zaten şudur: Siz görev olarak ne yapıyorsunuz? Toplumun ve kamunun haber edinme ihtiyacını gideriyorsunuz. Burada bir fayda söz konusu, ikinci olarak ne yapıyorsunuz? Yönetenleri yönetilenler adına denetliyorsunuz burada da bir kamu yararı var daha sonra ne yapıyorsunuz yönetilenlerle yönetenler arasında bir iletişim köprüsü kuruyosunuz. Burada da bir kamu yararı söz konusu. Bu kavramlar zaten yaptığımız şeyler. Bunları tanımlamak ne derece doğru bilemiyorum.

7. Medyatik ünlüler (politikacı eşi, şarkıcı) kamu yararı olmadan habere konu olabilir mi?

Ancak şöyle olabilir: O ünlü gerçekten ilginç bir olayın içerisindeyse, sadece ünlü ne yiyor, ne içiyor diye değil de, haber niteliği taşıyan bir eylemin içerisindeyse olabilir.çünkü haber kriterlerinden bir tanesi de merak boyutunu gidermektir.Bu yüzden medyatik simalar haber niteliği taşıyan herhangibir olayın içerisindeyse tabiki olabilir.

8. Otokontrol ve denetim olmalı mıdır?

Toplumun sağlığı ve toplum barışı açısından elbette olmalı. Her şeyden önce verdiğiniz haberin doğruluğu konusunda bir kontrol mekanizmasını devreye sokmanız gerekiyor, cevap hakkı noktasında denetim mekanizması haberin kendi

30 iç dengesinde olmalı, daha sonraki adımlarda da toplumun barışı, toplumun sağlığı açısından bir ototkontrol mekanizması elbette olmalı.

9. Haber kaynağı dengesi nasıl olmalıdır?(ajans, dış ajanslar, muhabir vb.)

Haberin asıl hazırlayıcıları hatta arazi de çalışan muhabirler olması gerekiyor daha sonra içerideki editörlerin olması gerekiyor sonra ajansların olması gerekiyor daha sonra dış ajanslar olmalı. Denge içten dışa göre azalarak yapılandırılmalı.

10. Haber bülteninde yeralacak yurt ve dış haberlerin oranı ne olmalıdır? Yerel-ulusal-Uluslar arası dengesi nasıl sağlanmalıdır?

Böyle bir matametiksel aritmetik kurmak çok doğru değil. Normal bir günde genel olarak nasıl çıkıyor dersen %85 iç %15 dış gündem derim. Ancak bu kesinlikle böyle olmalı demiyorum.İkiz kuleler, yada Yunanistan’da bir kriz oldu size de yansıma ihtimali var yada kuş gribi İran’da oldu size de gelme tehlikesi var o zaman napacaksınız? Bültenin yarısınıi ona ayıracaksınız.Yani burda iç-dış dengesi sadece toplumu ne kadarını ilgilendirdiği etkiler.

11. Haber bülteni hangi koşullarda kesilebilir?

Sadece o anda sunulan haberden daha önemli, yeni bir gelişme olursa ancak o zaman kesilebilir.

12. Dernek, vakıf, politik kurumlar, askeri kurumlar gibi örgütlerin basın toplantıları yayın akışı bozularak başından sonuna verilir mi?

O açıklama gerçekten çok önemli, kamunun merak ettiği,herkesi etkileyen bir açıklamaysa.Yani şöyle;mesela genelkurmay başkanını çıkar çok özel bir operasyon açıklamsı yapar,herkes pür dikkat kesilir, bütün inceliklerini,

31 ayrıntılarını öğrenmek ister. O zaman tabiki verilir.Bunu o açıklamayı yapacak olan kişinin önemi, yapacağı açıklamanın konsepti belirler.Olabilir tabi.

13. Bir haber kanalında naklen maç yayını vb. olmalı mıdır? Saat olursa tabiki verilebilir.Naklende hiç kesintisizse tabiki sağlıklı değil.Ama verilebilir diye düşünüyorum.aralığı dikkate alınarak ve son dakika gelişmeleri kesilip verilebilecek şekilde bir yayın akışı yapılacak

14. Ana haber , ara haber kavramı olmalı mıdır?

Evet olmalı diye düşünüyorum. Çünkü gün içerisinde haber kanallarında bülten hazırlarken şu mantıkla düşünüyorsunuz;her saat başı hatta bazıları yarım saatte bir günün gelişen haberlerini verip çıkıyorsunuz.Oana kadar olanları toparlayıp yenileri kata kata eskileri düşe düşe veriyorsunuz.Hiçbir haber kanalı izleyicisi sabahtan akşama kadar haber kanalı izlemez.Bu anlamda gün içerisinde seyredemeyenlerin haber ihtiyaçlarını karşılayabilmek için derli toplu izleyebilmek için ana haber bülteni iyi bir seçenek ve bence olması gerekiyor.

15. Haber bülteni konuğu olmalı mı? Habere konu kişiler ve konuklar kimler olabilir? (uzman, görgü tanığı vb.)

Haberin gerçek öznesiyse evet olabilir. Sadece bu anlamda olabilir.Yani tali kişiler, haberin etkinliğini azaltacak kişler olmamamalı. Haberin genel omurgasını bozacak kişiler olmamalı.Bence çok sık başvurulan bir yöntem olmamalı.Gerçekten ihtiyaç varsa alınmalı.

16. Haber dramatize edilmeli mi? Canlandırma kullanılmalı mı?

Haber kesinlikle dramatize edilmemeli ve canlandırma kullanılmamalı. Yaklaşık görüntülerle haberin orjinalini bozmadan çok önemli bir gelişmede görüntü yoksa yaklaşık görüntü verilebilir. Animasyon kullanılabilir.Ancak canlandırma yapılmamalı. 32 17. Haberde müzik kullanılmalı mıdır?

Müzik kullanılmamalıdır. Bugün aynı konuyu haber toplantısında tartıştık.Kesinlikle kullanılmamalıdır.

18. Haber dili nasıl olmalıdır?

Çok sade, temiz ve anlaışılır olmalı. Konuşma diliyle yazılmalı, eğitim durumu ne olursa olsun tüm kesimlerin anlayabileceği bir dil olmalıdır.

19. Haber programlarının dışında hangi program türlerine yerverilmeli? (sağlık, kültür-sanat vb.)

Kültür-sanat, tarih, gezi, belgesel gibi programlar olabilir.Şu anda diğerleri tam aklıma gelmiyor.Ama bu tarz başka programlar olabilir.

20. Tekrar programlar ne sıklıkta olmalıdır?

Şimdi haber kanalları diğer kanallar gibi değil. Haber kanallları izleyicisinin şöyle bir ayrıcalığı var dediğim gibi haber kanalı izleyicisi sabahtan akşama kadar haber kanalını izleyemez.O yüzden bir kuşağın izlenilen programının diğer bir kuşakta yayınlanmasında prime time yada prime time dışında yayınlanmasında bir sakınca görmüyorum açıkçası ben. Tabi ki bıktırmıycak şekilde suistimal edilmeyecek şekilde tekrar olabileceğini düşünüyorum.

21. Reklam verenler hakkında yapılacak olumsuz haberlere endişe ile yaklaşılmalı mı?

Bana bire bir böyle bir teklif hiç gelmedi ama büyük bir olasılıkla tüm kurumların böyle bir endişesi vardır.

33 22. Haber kanallarının hedef kitlesi kimler olarak görülmektedir?

Haber kanalı toplumum tamamına haber verme iddiasıyla çıkıyorsanız ortaya ve böyle bir misyonunuz varsa bir hedef kitle ayıracı gençler, ev hanımları, işadamları, akademisyenler gibi bir seçki yapma şansınız yok. Toplumun tamamını ilgilendiren herkesi ilgilendiren haber yapmak zorundasınızdır.

23. Yayın akışında hedef kitlenin özellikleri göz önüne alınmalı mı?

Genel kanallardaki kadar belirgin değil. Haber kanalları olarak bu anlamda daha homojen bir akış yapmak zorundasınızdır.

24. İçinde bulunduğunu haber kanalı’nın yayın politikasını nasıl tanımlarsınız?

Bizim bu arada kurumsal değerlerimiz yazıyor.Bu maddelerden özellikle 4 tanesini ben çok önemsiyorum.Toplumsal sorumluluk taşıyan ve sorumluluğunu yerine getiren bir yayın kuruluşudur.İkinci madde:İnsan haklarına saygılıdır,her türlü terör,şiddet, işkence, fanatizm, ırkçılık ve sömürünü karşısındadır.Üçüncü madde:Dini , ahlaki ve manevi değerlere saygılıdır.Dördüncü ve bence çok önemli:Demokrasiyi insan aleminin ortak değerlerinden biri olarak kabul eder.

Nazmiye YILMAZ Haber 7 Kanalı Haber Dairesi Başkanı

34 EK-5 NTV

1. Haber bülteni ne kadar sıklıkta yayınlanmalı ve bülten süresi o ne olmalıdır? İzleyici alışkanlıkları, özellikle gündüz her “saat başı” haber bülteni izleme şeklinde. Dolayısıyla, bu ihtiyaç ve beklentiye uymak gerekir.

2. Tek bir haber bandının süresi ne kadar olmalıdır?

Bu konuda tek ve tartışmasız bir standart verilemez ancak, izleyici algısı gözönüne alındığında; bir dakikadan az olmaması ve iki buçuk dakikayı da geçmemesine özen gösterilir.

3. Haber konu başlıkları neler olmalıdır?

İzleyicinin ilgi, ihtiyaç ve beklentilerine karşılık gelen her olay haber konusu olabilir. Gündemin ağırlığına göre, politika, ekonomi, dış haberler, kültür-sanat, spor, toplumsal olaylar haber konusu olabilir.

4. Habere konu olan olaylar hangi kritere göre belirlenir?

İzleyicinin ilgi, ihtiyaç ve beklentilerine göre...

5. Haber seçimlerinde önem sırasını belirleyen faktörler nelerdir? (Başbakan, patronun çıkarları…

En başta, izleyicinin ilgi, ihtiyaç ve beklentileri. Daha sonra, gündemin ağırlığı. 6. Kamu yararı tüm haberlerde bulunmakta mıdır?

Kamu yararı gözetilmesi gereken unsurlardan biridir ama tek unsur değildir.

35 7. Medyatik ünlüler (Politikacı eşi, Şarkıcı…) kamu yararı olmadan habere konu olabilir mi?

Kamuoyu ilgisi dahilinde ise elbette olabilir

8. Otokontrol ve denetim olmalı mıdır?

Elbette özellikle de otokontrol.

9. Haber kaynağı dengesi nasıl olmalıdır?(Ajans, dış ajanslar, muhabir…)

Bunu haber kaynaklarının performansı ve gündem belirler. Ancak, kendi kaynakları hem güvenilirlik, hem de doyuruculuk açısından önceliklidir

10. Haber bülteninde yeralacak yurt ve dış haberlerin oranı ne olmalıdır? Yerel-ulusal-uluslararası dengesi nasıl sağlanmalıdır?

Standart bir oran verilemez. Gündem ve izleyici gereksinim ve ilgisi oranı belirler.

11. Haber bülteni hangi koşullarda kesilebilir?

Verilmekte olan haberden daha önemli bir gelişme olduğunda veya izleyiciye verilmesi acil olan bir durum oluştuğunda. Aslında, bu da haber bülteninin bir parçasıdır.

12. Dernek, vakıf, politik kurumlar, askeri kurumlar gibi örgütlerin basın toplantıları yayın akışı bozularak başından sonuna verilir mi?

Gündemdeki ağırlığı, önemi ve etkisi açısından zorunluysa evet.

13. Bir haber kanalında naklen maç yayını vb. olmalı mıdır? 36 Spor karşılaşmaları da haber konusudur ve canlı olarak verilebilir. 14. Ana haber, ara haber kavramı olmalı mıdır?

Anahaber, izleyici ihtiyaç ve beklentileri çerçevesinde, günü toparlayan ve ana konu başlıklarında neler olup bittiğini toparlayan haber durakları olduğu için olmalıdır.

15. Haber bülteni konuğu olmalı mı? Habere konu kişiler ve konuklar kimler olabilir? (Uzman, görgü tanığı ...)

Haberle ilgili olarak tamamlayıcı bir unsur olarak, bültenlerde konuk olmalıdır. Uzman, ilgili, yetkili, görgü tanığı ve ihtiyaç duyulacak başka konuklar da bültenlerde yer bulabilir.

16. Haber dramatize edilmeli mi? Canlandırma kullanılmalı mı?

Haberde canlandırma kullanılması doğru değildir

17. Haberde müzik kullanılmalı mıdır?

Haberin önüne geçmedikçe haberde müzik kullanılabilir

18. Haber dili nasıl olmalıdır?

Kısa, doğru, anlaşılır, doyurucu ve sıkıcı olmayan bir dil kullanılmalıdır

19. Haber programlarının dışında hangi program türlerine yerverilmeli? (Sağlık, kültür-sanat …)

İzleyici, ilgi, ihtiyaç ve beklentilerine karşılık verecek her program olabilir.

37 20. Tekrar programlar ne sıklıkta olmalıdır?

Bunu programın niteliği belirler.

21. Reklam verenler hakkında yapılacak olumsuz haberlere endişe ile yaklaşılmalı mı?

Sadece reklam verenler değil bütün ekonomik haberlere dikkatle yaklaşılması gerekir. Çünkü, özellikle şirket haberleri geri dönülemez ticari etkiler yaratabilir.

22. Haber kanallarının hedef kitlesi kimler olarak görülmektedir?

Haber, öncelikli olarak bir ihtiyaç ürünüdür. Dolayısıyla, toplumun her kesimi değişen oranlarda da olsa, haber ihtiyacı hisseder. Dolayısıyla, haber kanallarının hedef kitlesi de, içinde yaşadığı dünya,ülke ve kent hakkında neler olup bittiğini bilmek isteyen bütün izleyicilerdir.

23. Yayın akışında hedef kitlenin özellikleri göz önüne alınmalı mı?

Elbette, çünkü hedef kitlenin özellikleri, beklentileri, ilgiyi ve ihtiyaçları da belirler.

24. İçinde bulunduğunuz haber kanalı’nın yayın politikasını nasıl tanımlarsınız?

Hızlı, soğukkanlı, doğru, doyurucu, her kesime aynı uzaklıkta durmaya çalışan ve etkili bir yayın politikası yürütmeye gayret eden bir yayın politikası...

Kemal CAN Doğuş Yayın Grubu Haberden Sorumlu Gen. Md. Yrd. 38 EK-6 SKY TURK

1. Haber bülteni ne kadar sıklıkta yayınlanmalı ve bülten süresi o ne olmalıdır? Zaten bir alışkanlık var. Eğer vakitleri varsa İnsanlar saat başı bir televizyona bakıyorlar ancak haber kanalları bunu değiştirdi. O kadar fazla haber kanalı, o kadar çok internet sitesi, smsler var ki habere ulaşmak gibi bir dert kalmadı. Haber zaten sana ulaşıyor. Haber senin peşinden koşuyor. Sen haberin peşinden koşmuyorsun. Dolayısıyla bence haber kanallarının idealize bir biçimde “Şu gün şu saatte şu kadar süre ile haber vereceğim” demesinin pek anlamı kaldığını düşünmüyorum. Haber kanallı olmanın gereği zaten omurganın gereği haber vermek gerekiyor. Saat başında ya da yarım saatte bir. Ama zaten alt yazısıyla vs devamlı bombardıman veriyoruz.

2. Tek bir haber bandının süresi ne kadar olmalıdır?

Bunun için bir süre vermek mümkün değil. Ancak mümkün olduğunca bir haberin en kısa ve en net şekilde verilmesi gerektiğini düşünüyorum. Dolayısıyla bir bültende daha fazla haberi izleyiciye aktarabiliriz.

3. Haber konu başlıkları neler olmalıdır?

Haber konu başlıkları o gün gündemi oluşturacak her şey olabilir. Bunun için bir sınırlandırma koymak mümkün değil. Haber merkezinin takdirinde olan bir şey bence. O gün ajansa düşen haberler, muhabirlerimizin yaptığı haberler, ya da güne damgasını vuran bir haber gazetede ya da internet sitelerine düşen her konu haberde yer alabilir.

39 4. Habere konu olan olaylar hangi kritere göre belirlenir?

Habere konu olacak olay önce kendi gündemini yaratmalı. Diğer kanalların yaptıklarından farklı, kamunun ilgisini çekebilecek bir konu olmalı. Dolayısıyla haber kanalında en önemlisi özel haber olmalı. O zaman ancak bir televizyon kanalı diğerlerinden farklı olabilir, izleyici ile buluşabilir.

5. Haber seçimlerinde önem sırasını belirleyen faktörler nelerdir? (Başbakan, patronun çıkarları…)

Kurumun içinde bulunduğu maddi şartları referans almaya kalkarsan “Batarsın” diye düşünüyorum. Medya sermayesinin çıkarına ilişkin yayın yaptığın anda doğal olarak bu durumun muhalefet yapmamayı da gerektireceğini düşünüyorum. Çünkü Türkiye’ de medya sermayesi yayın dışında bir çok yerde de iş yapıyor onlara referans olarak yayın yaptığın sürece” Aman bunu incitmeyeyim aman şunu incitmeyeyim” diye düşüneceksin. Siyasilerden daha da önemlisi reklam verenler aslında. Reklam verenleri incitemiyorsun. Onları eleştirecek çok sert açık tüketici haberleri yapamıyorsun, bence asıl sıkıntı orda siyasileri eleştirmekte bir sıkıntı yok o çünkü çok danışıklı dövüşlüklü bir durum bence.

6. Kamu yararı tüm haberlerde bulunmakta mıdır?

Hayır. Zaten bence çok görece bir kavram. Burada genel ahlak, anayasa belli bir çerçeve vardır, genel ahlaka uygun olmalı ve yasalara uygun olmalı. Bunun dışında neyin kamu yararı, neyin kamu yararı olmadığı o kadar çok tartışmalı ki bugün büyük kanalların yayın politikalarına bakarsan tamamen reyting ağırlıklı olarak yayın yapıyorlar ve en ufak bir kamu yararı gözetmiyorlar bence. Kamu yayıncılığı yaptığını söyleyen kanallar da TRT gibi belgesel kanallar gibi…İzlenme oranlarına bakıyorsunuz çok yüksek değil. Dolayısıyla burada biraz da ticari beklentiler var. Dolayısıyla pek de yapacak bir şey yok. Bu çok

40 seslilik çok çeşitlilik aslında. Topluma kültür olarak ciddi bir erozyon getiriyor. Dolayısıyla televizyon zararlı bir alet.

7. Medyatik ünlüler (Politikacı eşi, Şarkıcı…) kamu yararı olmadan habere konu olabilir mi?

Olmalı. Çünkü onlar toplumun önünde insanlar. Her ne kadar öyle olmadıklarını varsaysak bile mahremlerine girmediği sürece ne yaptıkları, ne söyledikleri tabiî ki insanları ilgilendirir. Yani bizden bağımsız olarak düşünelim diyelim ki “bir alışveriş merkezlerine girdi ve yürüyor, insanlar dönüp bakıyorsa” demek ki kamunun ilgisini çekiyordur yani hiç ilgi çekmeyen çok silik bilinmedik bir insan olsa anlarım. Deniz Baykal’ın eşi. Deniz Baykal’ın eşini düne kadar kim biliyordu? Hiç… Son derece silik ama kimileri pek öyle davranmıyor aslında bu yumurta mı tavuktan tavuk mu yumurtadan gibi bir şey aslında.

8. Otokontrol ve denetim olmalı mıdır?

Zaten önceden haber merkezlerinde redaktörler vardı, hala da bazı kanallarda var. Haberi editör yazar, ardından redaktör elden geçirir, son olarak da haberi baş editör kontrol edip düzeltirdi. Bizde tam olarak böyle işlemese de ister istemez haberi yazan editör zaten bir otokontrol yapıyor, ardından haber müdürü düzeltiyor. Yani otokontrol her zaman oluyor bence olmalı da. Bunun dışında denetime gelince o da şart. Bazen öyle konular oluyor ki en çok da halk tarafından gelebiliyor, tepki alan bazı konular olabiliyor tabi bunun dışında en üst makam da aykırı olabilecek haberler karşısında haberleri denetleyebilmeli. Yani otokontrol ve denetim kesinlikle olmalı bence.

9. Haber kaynağı dengesi nasıl olmalıdır?(Ajans, dış ajanslar, muhabir...)

Böyle bir denge yok bence. O günün gündemi çok önemli. O gün Erdoğan’ın Toki törenindeki açılış konuşması o bültende ilk sıradaysa, ajansa Venezuella başbakanı Chavez ne zaman onu geçer. Eğer Kore ile savaş kararı aldığını 41 açıklıyorsa o takdirde Erdoğan’ın Toki haberinin önüne geçer. Tamamen haber merkezinin takdirinde olduğunu düşünüyorum.

10. Haber bülteninde yer alacak yurt ve dış haberlerin oranı ne olmalıdır? Yerel-ulusal-uluslararası dengesi nasıl sağlanmalıdır?

Az önce de söylediğim gibi böyle bir denge yok bence. Olamamalı da tamamı ile o günkü gündem önemli.

11. Haber bülteni hangi koşullarda kesilebilir?

Son dakika durumunda kesilebilir. Yani o bültendeki haberlerden daha öne çıkan bir haber ajansa düşüyorsa bazen öyle bir şey olabilir ki tüm akış yıkılabilir ki biz bunu çok yapıyoruz. Tamamı ile yayın akışı değişebilir. Saatlerce aynı bülteni yıkıp uzmanlarla yada görgü tanıkları ile son dakika üzerine tartışılabilir.

12. Dernek, vakıf, politik kurumlar, askeri kurumlar gibi örgütlerin basın toplantıları yayın akışı bozularak başından sonuna verilir mi?

O habercinin takdiri bence. Bir patlama olduğunda” yayını yıkmak diye bir tabir vardır ya” biz bunu çok yapıyoruz. Yayını yıkarsınız ve saatlerce gidersin ama tabiî ki bir özelleştirmeye ilişkin mesela Petkim’in özelleştirmesi: İhale yapılıyor, bir saat yayınlıyorsun bu birazda haber merkezinin takdiri refleksi. Kimisi veriyor, kimisi vermiyor. Zaten ben burada hep izleyici açısından düşünüyorum. Yani benden almıyorsa gidip bir yerden alır. Karşındaki insanın 24 saat başında ekran başında olacağını düşünerek yayın planlaması yapmanın ben mantıklı olduğunu düşünmüyorum

42 13. Bir haber kanalında naklen maç yayını vb. olmalı mıdır?

Aslında bunların tamamen parasal kaygılarla yapılan şeyler olduğunu düşünüyorum çünkü canlı yayın çok ucuz bir şey ve böyle bir şey yayınlandığında biliyorsunuz ki zaten bunu izleyecek kitle hazır. Hedef kitlesi belli olan bir yayın da reklam verenler açısından cazip oluyor. Aslında söylediğim gibi tamamen ticari amaçla yapılıyor.

14. Ana haber, ara haber kavramı olmalı mıdır?

Olmamalı . Ben zaten artık bu tür kavramların çoktan kalktığını düşünüyorum. Eskiden insanlar akşam işten çıkıp evlerine geldiğinde ana haberde neler varmış bir açıp izleyelim derlerdi. Ancak şimdi bu kavramlar değişti çünkü artık her kanalın haber bülteni de değişti izleyicinin şimdi haberi kimden izlemek istediği önemli. Artık belli anhcormanler marka oldu. İzleyici “haberi kim, nasıl sunuyor?” bununla ilgileniyor artık. Bunu da günümüzde en iyi yapan Mehmet Ali Birand bence ki zaten hala haber kanallarının ana haberlerinden çok ulusal kanalların ana haberleri daha fazla izleniyor. Yani bence artık bu tür kavramlar anlamını yitirdi.

15. Haber bülteni konuğu olmalı mı? Habere konu kişiler ve konuklar kimler olabilir? (Uzman, görgü tanığı…)

Kesinlikle konuk olmalı. Konuk bence haberi anlatmak için gerekli. Haber konuğu için bir sınırlandırma koymak mümkün değil bence herkes olabilir. Bu eğer bir sıcak haberse o takdirde stüdyoda bir görgü tanığı olabilir, ama diplomatik ilişkilerle ilgili siyasi bir haberse de bir emekli diplomat ... olabilir bence.

43 16. Haber dramatize edilmeli mi? Canlandırma kullanılmalı mı?

Ben karşı değilim canlandırma haber için önemlidir ve onu anlatmak için yeterli görüntü olmadığı zamanlarda başvurulur. Mesela haber İran’da geçiyor, o caddeden anonslarla olayı anlatarak veya canlandırma yaparak izleyicinin o haberi daha iyi anlaması için gerekli.

17. Haberde müzik kullanılmalı mıdır?

Benim için böyle bir sınırlandırma söz konusu değil. Özellikle kullanılmasın demem ama bence sıcak bir haberde zaten müziğe ihtiyaç yoktur onun doğal sesi yeterli oluyor o haberi anlatmaya ancak bazen de öyle haberler vardır ki o da müzikle bütünleştiğinde bir anlam kazanır. Mesela film müzikleri var çok güzel ya da belgesel müzikleri ya da dosya haberlerde gerekli olduğunu düşünüyorum o haberi yaşatmak için.

18. Haber dili nasıl olmalıdır?

5n 1 k olmalı. Bir haber eğer içinde 5n 1 k ya cevap verebiliyorsa yeterli bence

19.Haber programlarının dışında hangi program türlerine yer verilmeli? (Sağlık, kültür-sanat ...)

Bir gazete gibi düşünülmeli. Bir gazetede yer alan tüm konular bir haber kanalında da olmalı bence. Mesela siyaset programları, ekonomi, spor, sağlık, güzellik, moda…Yani bir gazete hangi konulara yer verebiliyorsa televizyonda da yayınlanabilir bence.

20.Tekrar programlar ne sıklıkta olmalıdır?

44 Burada program sayısı ve izleyicilerden gelen tepkiler çok önemli. Her program kendi hedef kitlesini yaratıyor. O hedef kitleden gelen tepkiler çok önemli. Bazen yeri geliyor bir programı günde 3 kez yayınladığımız oluyor.

21. Reklam verenler hakkında yapılacak olumsuz haberlere endişe ile yaklaşılmalı mı?

Tabiî ki, zaten böyle bir şey var. Ben iddia ediyorum siyasilerden daha fazla baskın, haber merkezlerinde daha fazla çekince reklam verenlere karşı. Bugün Türkiye’de bir dört başı mahmur tüketici programı yapılamıyor Özellikle büyük televizyonlarda. Oradaki çıkar ağı çok farklı bence. Uğur Dündar’ın o pastane baskınlarından bahsetmiyorum. Gerçek anlamda dev şirketlerin ürünleri, orada çalışanların hakkı, bizlere sundukları hizmet tam anlamıyla hiçbir zaman kamu yararı gütse bile eleştiri konusu yapılamıyor.

22. Haber kanallarının hedef kitlesi kimler olarak görülmektedir?

Herkes bence. Eğer bu tanımı biraz daha sınırlandırmamız gerekirse doğuştan ölünceye kadar görüp duyabilen, algılayabilen herkes olarak söylememiz mümkün.

23. Yayın akışında hedef kitlenin özellikleri göz önüne alınmalı mı?

Kesinlikle göz önüne alınıyor. Zaten artık ekranlara da baktığımızda bumu da görebiliyoruz. Kanal yöneticileri insanları ekran başında tutabilecek farklı formatlara yöneldiler. Örneğin NTV ve CNNTURK’te akşam saatlerinde daha soft, talk show tarzı programlar yayınlanmaya başlandı. Ben insanların devamlı ekran başında olacağını düşünerek yayın yapmanın çok yanlış olacağını düşünüyorum. Bu nedenle her saatin izleyicisi farklı diye düşünüyorum. İzleyiciye ne verirseniz onu alacaktır.

45 25. Yayın Politikanızı nasıl tanımlarsınız?

Ben sloganımızdan yola çıkarak bunu açıklamak istiyorum. Bizim sloganımız “anlamak için”. Dolayısıyla haberi açmaya çalışıyoruz konuklarla, tartışma programlarıyla izleyiciye anlatmaya çalışıyoruz. Ayrıca diğer kanallardan özellikle NTV ve CNNTURK etliye sütlüye fazla dokunmayan bir yayın anlayışı güdüyor. Ama SKYTURK diğer kanallara göre daha cesur ve daha fazla muhalefet yapıyor.

Serdar AKİNAN Skyturk Genel Yayın Yönetmeni

46 EK-7 TGRT HABER

1. Haber bülteni ne kadar sıklıkta yayınlanmalı ve bülten süresi o ne olmalıdır? Ulusal kanalların bütün gün dünya ve Türkiye’de olan olayları sadece 45 dakikalık bir haber bültenine sıkıştırma görevi var. Ayrılan prototipteki saat kuşağı bu kadar. Bunun dışında 2 tip televizyonların haber bültenlerini ayırt etmek lazım. Birincisi ulusal kanallar, diğeri tematik kanallar. Bütün gün olan bütün olayları getirip haber merkezinde bir gazete yazı işleri gibi “Hangi haberi manşete koyalım? Hangisi iç sayfalarda yer alsın?” gibi bir haber ayrıcalığına tabi tutuluyor. Yani yazı işlerini etkinliği bu kanallarda da devam eder. Çünkü binlerce haber içerisinden siz hangisini seyirciye verirseniz birinci haber olarak ya da gazetenin manşetine koyarsanız haber o’dur. Sizin için o’dur. Yani seyirciye” siz bunu izleyeceksiniz benim için en önemli haber budur” diyorsunuz. Oysa haber kanallarının şöyle bir çalışma sistemi var. Haberin en önemlisi en önemsizi diye bir şey yok. Haber anında verildiği zaman ya da daha sonra tekrarlarıyla verildiği zaman seyirci hangisinin önemli, hangisinin önemsiz olduğunu kendi seçebiliyor. Ama gazetelerde ve bu tür haber kanallarının dışında ulusal kanalların ana haber bültenlerinde böyle bir mecburiyet var. “Benim yazdığım haber büyük haberdir. Bunu okuyacaksın” tarzında. Önemli olan bu noktayı ayırt etmek. Yoksa hangi haberi seyircinin izleyip izlemediği değil. Çünkü seyircinin otokontrol sistemi henüz ne kadar etkin onu kimse bilemiyor. Yani bugün ulusal 5 tane kanalın haber bültenlerinin 0 ile başladığı sonradan reytinginin arttığı durumlar yok. Yani siz neyi veriyorsanız o kanalların seyircisinin örtüsü çerçevesinde herkes ertesi gün bakıyorsunuz reytingini almış. Tematik kanalar olarak biz sürekli haber içerisindeyiz. Ama o haberler kendi içerisinde tasvip ediliyor. Özel haber, spor haberleri, hava durumu, borsa, ekonomi, kültür-sanat vs. Önemli olan insanların zaman problemi içerisinde fazla vaktini aldırmayacak saat başı ve yarım saatlik bültenler vermek.

47 2. Tek bir haber bandının süresi ne kadar olmalıdır?

Haber kanallarının prime time zamanları gündüzdür. Kanalı açan izleyici, Türkiye’de ve dünyada neler olmuş? en önemli haberleri aldıktan sonra tekrar günlük yaşantısına devam edecek Akşamları insanlar ulusal kanallarda akşam dizi veya başka şeyler izliyorlar. Bu olaydan dolayı yarım saat ve saat başları kısa haber turları yapıyoruz. Çok önemli bir haber olduğunda zaten yayınımızın akışını kesip veriyoruz. Bu yüzden insanların az vaktini alabilmek için mümkün olan en kısa süreli haberleri tercih ediyoruz.

3. Haber konu başlıkları neler olmalıdır?

Bir haber merkezinde muhabirlerin hazırladığı haberleri belirlemek var bir de sizin inisiyatifinizin dışında bir partiye kapatma davasını açan “Yargıtay haberi”ni bekletmeden vermek var. Hangisi önemli, hangisi önemsiz değil. Zaten sürekli haberse işiniz yeni gelen bir haber bir önceki haberi sıralamada aşağıya doğru düşürüyor.

4. Habere konu olan olaylar hangi kritere göre belirlenir?

Muhabirlerin yaptığı haberlerde her hangi bir kriterimiz yok. Birincisi çember hesabı düşünürseniz bu haber kaç kişiyi ilgilendirir, ilgilenme oranlarının yüksekliği nedir? önemli olan bu. Mesela çarşı-pazar haberi, ekonomi, zam haberi herkesi ilgilendirir. İlgi oranlarının azlığı ve çokluğu olabilir. Bugün Erzurum’daki bir insan borsayla ilgilenmeyebilir. Ama onlar ilgilenmiyor diye İstanbul’da 22 milyon 60 milyar doların döndüğü bir borsaya ilgisiz kalamazsınız.

5. Haber seçimlerinde önem sırasını belirleyen faktörler nelerdir? (başbakan, patronun çıkarları..vb) Hiçbir gazetede hiçbir televizyonda patronların zaten ona vakti yok. Sadece genel kriterleri koyarlar. Nedir? Sizden istediğimiz ulusal ve evrensel dediğimiz basın 48 kuralları geçerlidir. İlk olarak biz bardağın boş tarafını görmemeye çalışacağız, kamuoyunu germeyeceğiz. İyi haber de bir haberdir. Ama Türkiye de maalesef bu kuralı bir türlü oturtamadık. Bugün Amerika ve Avrupa televizyonlarına baktığımızda kaptan Cousto kimdir? Yıllardan beri Kaptan Cousto, özel hayatı, mankenlerle yaşaması, artistlerle düşüp kalkmasıyla dünya gündemine girmiş olmadı. Yaptığı denizlerdeki, okyanuslardaki çalışmalarıyla biz onu tanıdık. Demek ki iyi şeyler de yaptığınız zaman izleniyormuş. Halk bunu istiyor masalının arkasına sığınmak bence haberciliğe ve bu mesleğin evrensel kurallarına, etiğine aykırı bir durumdur. Bu yüzden patronlar yayın ilkelerini belirler. Bu dünyanın her tarafında da bu böyledir. Yalan haber (başbakanın çıkarları) yazılmasını hiçbir patron kendi kurumunda istemez çünkü inandırıcılığını kaybeder. Saygınlığını kaybetmek isteyen bir patronun da olabileceğine inanmıyorum. Bazı savaşlar vardır, bazen de bazı savaşlarda taraf olmak vardır. Bazı kavgalarda taraf olunduğu gibi. Evde de bir aile içerisinde anne-baba kavga ettiği zaman 2 çocuğu varsa o evin mutlaka ikisi taraf olmak zorunda hisseder, bu taraf olmak düşman olacaksınız anlamı taşımaz. Ama maalesef bizde taraf olunduğu zaman iş kan davasına dönüşüyor. Medyanın çatışmalarını, medyanın savaşlarını görüyoruz. Bu olaylarla okuyucu ve seyirci üzerinde medya olağanüstü değer kaybettiğinin farkında değil. Bunun dışında haber sıralaması, önceliği, önümde benim bütün ekranlar var diğer rakip kanallar da var başbakan bir yerde konuştuğu zaman bir bakıyoruz 7-8 tane kanal aynı anda canlı yayına giriyor. Hepimiz aynı başbakanın sözlerini yayınlıyoruz. Ama Türkiye’de şöyle bir habercilik gelişmiş. Başbakanın 1saatlik konuşmasının ardından iki tane lafını cımbızla alıp çekip getirip bunu genişleterek, büyüterek, Türkiye’nin bazı değerleriyle çeliştirerek, savuşturarak bu tür habercilik yapanlar da var. Amerika veya Avrupa basınına baktığımızda böyle cımbızlama metodu yoktur. Yani bir başkan Bush’un 1 saatlik konuşmasının içinden iki tane lafını alıp oturup manşet almak ve onu yargılamak yoktur olaya bütünüyle bakmak zorundasınız. Kendi penceremizden gördüğümüz İstanbul’u buranın resmini çekip İstanbul budur diyebilir miyiz? Diyemeyiz. Ama maalesef bu bizde deniyor.

49 6. Kamu yararı tüm haberlerde bulunmakta mıdır?

Tabi aslında bugün bir yolun bozukluğunu, bir trafiğin aksamasını, bir çarşı pazardaki düzensizliği, sigortasız çalıştırılan işyerlerini, bütün bunları verdiğiniz zaman devletin işini kolaylaştırmış oluyorsunuz. Devletin binlerce müfettiş tayin edipte bulamadığı bazı konular medya aracılığıyla çözülmüş oluyor. Örneğin bütün bu saydıklarım hepsi bir kamu yararına yapılmış haberciliklerdir. Türk hava yollarının bir faaliyetini vermek ve duyurmakla THY 546 trilyon yılda kar ediyorsa bunda medyanın da çok büyük katkısı vardır. Eğer Türk Hava yollarını karalayıcı, aşağılayıcı bu hava yolu şirketinin her gün bir hatası bulunur mu bulunur. Siz her gün bunu objektif altına alırsanız insanlar THY ile uçmak istemez. Nitekim bir şirketin uçağı kaza geçirdi diye o şirketin çektiği sıkıntıları biliyoruz. Ama Avrupa’da, Amerika’da olmuyor mu? Oluyor.11 eylül’de uçaklar silah gibi kullanıldı diye Amerika basını o hava yolu şirketlerini eğer bu kadar mercek altına almış olsalardı belki Amerika’da artık kimse uçmazdı bütün hava yolu şirketleri iflas ederlerdi. Buna rağmen onlarda tam dozu tutturamadı bazı havayolu şirketleri iflas etti.

7. Medyatik ünlüler (politikacı eşi, şarkıcı) kamu yararı olmadan habere konu olabilir mi?

Maalesef dünyada da olduğu gibin Türkiye’de de magazin de bir gerçek. Dünyanın en saygın televizyoncuları arasındaki Larry King , Sharon Stoneu da konuk edebiliyor veya Angelina Jolie Unicef elçisi olduğu zaman, evlat edindiği zaman veya bir filmi yada kitabı çıktığı zaman onlar da konuk ediyor. Yine onların entertaintment kanalarında, dergilerinde veya Playboy dergisi Türkiye’de çıkmıyor, Amaerika’da çıkıyor. Bütün o saydığımız dergiler, program formatları, bütün yarışma programı formatlarına bakınız çarkıfelek de dahil hepsi Amerikan televizyonlarının. Dans yarışması olsun, buzda dans yarışması olsun, “köpeklerimiz yarışıyor” programı olsun bunların hepsi Amerikan format bedelleri ödenerek alınmış programlar. Bize has, bize özgü bir şey yok. Onlarda da Hoollywood ünlülerin takıldığı mekanlar, Paris Hilton’un alkollü araç 50 kullanmasından tutunuz, paparazilerin peşlerinden gitmesi, adalara kadar özel uçaklar tutup o ünlünü bir bikinili fotoğrafını yayınlamak için yaptığı çabalar. Ama bunlar Amerikan kamuoyunda tematikleşmiş. Yanibu kanalları izlemek isteyenlerin seyircileri belli. Ama bizdeki sorun şu ulusal kanalların sürekli Türkiye ve dünya bunlardan ibaretmiş gibi sürekli seyirciyi ekranın başında oturtabilecek program formatları olarak bu alanı seçmesi, magazini seçmesi çelişki buradan kaynaklanıyor. Türkiye’de spor denince futbol nasıl akla geliyorsa voleybol, basketbol, yat yarışları, at biniciliği sporlarını nasıl es geçiyorsak varsa yoksa futbol diyorsak burada da bu aynı. Türkiye’de maalesef herkes belgesel izliyorum der ve maalesef belgesel izlemez çünkü National Geographic kanalının tematik kanallarındaki izlenme oranı belli, Discovery Channel yayınını kapattı izlenmiyor. Ama Amerika’da bu böyle değil. Amerika’da bilim adamları, ab grubu dediğimiz insanlar oturup bunlarla vakit geçirmez. Onlar National Geographic merkezi Washington’da önemli, bir saygın kuruluş haline gelmişse dergileriyle, televizyonlarıyla, yayınlarıyla ilgi gördüğü için biz de bu iflas ediyorsa ilgi görmediği için. Demek ki birazda izleyici de bu seçiciliğin yok olduğu ortaya çıkıyor. Türkiye’deki izleyici sözüyle özü aynı değil. Belgesel izlemek istiyorum diyor ama izlemiyor onun için biraz da sıkıntı buradan çıkıyor.

8. Otokontrol ve denetim olmalı mıdır?

Elbette otokontrol ve denetim olmalı. Önce bir haberin doğru ve yanlışlığı teyit ettirilmeli. Bir anda kalkıp da” Muş’ta bomba patladı 80 ölü” diye bir haber geçerseniz bu saygınlığınızı yitirirsiniz. Bazı haberler çek edilmeli veya cevap hakkı verilmeli.Türkiye’de tek taraflı haber hazırlamak yaygın. Adamı sürmanşetten karalıyorsun ondan sonrada yalanlandığı zaman diyorsun ki “bir açıklama gönder düzelteyim” açıklama sürmanşet girecek mi? Hayır. İçerde iç sayfada bir yerde. Kim okuyacak onu? Türkiye’de bu var işte denetimsiz, otokontrolsüz çalıştığımızın göstergesi bunlar. Bütün basın mahkemelerine gidin bakın sabahtan akşama kadar tekzip kararları göndermekten yorulmuşlardır. Oysa Amerika’da bir tekzip etmenin de maddi bedeli vardır. Bir sanatçının resmini 51 izinsiz çektiğiniz zaman 10 milyon dolarlara kadar tazminat ödüyorsunuz. Bir haberi yanlış yazdığınız zaman hakkınızda açılan tazminat davalarında bir şirket ya da bir insan milyonlarca dolar tazminat ödemeye mahkum ettiriyor. Bizde böyle bir şey yok. Yani insanların kişilik haklarına saygılı olmamız gerekiyor, evrensel basın kurallarını yerleştirmemiz gerekiyor, bir gazete sürmanşetten beni karalıyorsa ertesi gün tekzibimi de iç sayfadan yayınlıyorsa bunun önüne geçilmesi gerekiyor

9. Haber kaynağı dengesi nasıl olmalıdır?(ajans, dış ajanslar, muhabir vb.)

Her haber merkezinin rutin olarak istifade ettiği kaynaklar vardır. 1. ajanslar 2. kendi oluşturduğu haber merkezleri. Bunun dışında Türkiye’de henüz öyle ihbar müesseselerinde çalışan, istihbarat örgütleriyle el altından dosya savaşlarına girme durumu Türkiye’de henüz yaygın değil. O yüzden rutin haberler ve kendi haber merkezlerinde insanların, editörlerin ve muhabirlerin oluşturduğu haberler haber kaynaklarına giriyor. Buna son dönemde internet eklendi. Yabancı menşei belli olan bir ülkenin bir internet sitesinden 2 satırlık bir haber alınarak Türk askerinin kafasına çuval geçirildi haberini Türkiye’de yayınlayabiliyorlar. Youtube buna son zamanlarda çok büyük örnek oraya bir şey atıyor, ne kadar doğru ne kadar yanlış onu hemen alıp yayınlayan basın kuruluşları ardından Türkiye’de bunu tartışma konusu haline getirdikten sonra bütün insanlara inandırdıktan sonra ertesi günlerde bu böyle değilmiş, yalanmış gibi beyanatlar yayınlamaya başlıyor. Dolayısıyla medya insanları bilgilendirmekle görevliyken bilgi kirliliğine neden olan bir görev üstlenmiş oluyor. Bunu da medyanın düştüğü handikaplar olarak nitelendirebiliriz.

10. Haber bülteninde yer alacak yurt ve dış haberlerin oranı ne olmalıdır? Yerel-ulusal-Uluslar arası dengesi nasıl sağlanmalıdır?

52 Eğer Türkiye’de ajansların geçtiği yurt haberlerde çok önemli bir gelişme varsa bunları biz bültenlerimize taşıyoruz. Erzurum’da önemli ibret örnek bir çalışma yapılmışsa, bir okulun hayırsever işadamı sırasını yenilemişse tebeşir almışsa, dağda kızaklarla hastalar köylere taşınıyorsa ve bir hayırsever işadamı da oraya kar kızakları ve motorlar hediye etmişse bu Manisa’dakine de, Tekirdağ’dakine de, Konya’dakine de örnek teşkil edecek diye bunu yayınlarız. Ama artık bu şehirlerin trafiği, küçük çapta yerel sorunlarını taşımak istemiyoruz çünkü artık o ilin kendi yerel kanallarının sayısı her geçen gün artıyor. Türkiye’de 100 ün üzerinde yerel kanal var radyo var. Artık onların yerel yöneticileri tarafından bu sorunlara sahip çıkıp düzeltilmesi gerekiyor. Mesela Muş’ta kan bankası yok. Bugün Türkiye açısından garabet noktasındadır. Hem deprem kuşağı ili ilan ediyorlar hem de diyoruz ki onlara insanlar yaralı kurtulduklarında kan kaybından ölmemeleri için nereye götüreceksiniz onları hastanelere, hastanelerde yeteri kadar kan bankası var mı? “Yok biz o zaman toplayacağız” diyorlar böyle bir şey olabilir mi? insanlar binaların altındaki ölülerini, yaralılarını kurtarma çabasındayken bir de kan verme kuyruklarını girecekler. Yani hep kriz masası diyoruz ya bence ortada kriz masası yok. Sadece barış zamanı kurulan kriz masalarının böyle ortamlarda çalışmadığını görüyoruz. Kurduğunuz kriz masalarında yöneticinin, doktorun depremin altında kalmayacağını kim garanti edebilir? İşte bu dengeyi bazen ulusal konuları ilgilendiren Muş’taki bu kan bankası örneği hem deprem kuşağında hem kan bankası yok hem de yeteri kadar tıbbi cihaz yok. Türkiye hakkındaki olaylara yer vererek Ankara’nın dikkatini çekerek o sorunu çözmeye çalışıyoruz. Çünkü yerel basının ona gücü yok sadece o ilin içerisinde duyurabiliyor. Bazı sorunlar var ki o ilin valisini aşıyor. Dünyada da bir sürü haber oluyor ama sadece Türk kamuoyunu ilgilendiren haberleri verebiliyoruz. Amerika’da 130 milyon kişinin yaşadığı ülkede Amerikan televizyonlarına gidip baksanız milyonlarca haber veriyorlar ancak biz onun %10nunu bültenlere taşıyabiliyoruz.

11. Haber bülteni hangi koşullarda kesilebilir? Çok önemli olaylarda kesilebilir. Önemli bir terör olayı varsa, önemli bir saldırı varsa, bir deprem varsa, önemli bir açıklama varsa kesilebilir. Elinizdeki haber 53 zaten sizin, onu tekrar yayına koyabilirsiniz, o anlık haberi vermek zorundasınız. Çünkü birisi kaçıyor, birisi duruyor.

12. Dernek, vakıf, politik kurumlar, askeri kurumlar gibi örgütlerin basın toplantıları yayın akışı bozularak başından sonuna verilir mi?

Ona hep karşıyız. Derneklerin, vakıfların saatlerce süren toplantılarını, ona yayın saatlerinin boşluğunu doldurmak deriz. Ama onun dışında TÜSİAD gibi, bir özelleştirmede bir PETKİM, bir TÜPRAŞ gibi bir özelleştirmede 5 -6 milyar dolarlık bir yer özelleştiriliyor buna bir dernek, bir vakıf toplantısı gibi bakamazsınız. Orada 50 bin insan çalışıyor hangi grubun satın alması o insanları ilgilendiriyor, her kesimi ilgilendiriyor, onun hisse senetleri borsada, bu diğer insanları da etkiliyor. Nitekim şeffaf bir ihale, ve bu ihaleye de bir sürü şirketler giriyor hatta ihaleye katılan yabancı şirketlerin temsilcileri de otellerde oturup bu televizyonları izleyerek kendi şirketinin kazanıp kazanmadığını görülüyor veya başka ülkenin televizyonu sizin yayınınızı alarak ortak yayına geçiyor bunlar önemli adımlar. TÜSİAD’ ın yaptığı bir çalışma eğer Türkiye’nin genel bir sorunu ile ilgiliyse zaten onu yayınlıyoruz. Ama kendi aralarında Avrupa birliğinde televizyonlar vb tarzda bilimsel ve akademik çalışmalar olduğunda zaten onu kısa ve öz geçiyoruz.

13. Bir haber kanalında naklen maç yayını vb. olmalı mıdır? Baştan kurumsal kimlik çalışmasını yaparken “ben size maçta yayınlayacağım, haber de yayınlayacağım” diye en başta söylemişse seyirci profilini buna göre kurmuş demektir. Ama yayınlamayacak diye bir kaide yok, yayınlayabilir.

14. Ana haber, ara haber kavramı olmalı mıdır? Haber kanallarında zaten ana haber ve ara haber kavramı yoktur. Önemli olan sıcak haberi zamanında verebilmektir. Ama haber saatlerinin içerisinde de belli kuşaklar oluşturulmuştur. İşte dediğim gibi, saat başı ve yarım saatlik aralarda o konuyla ilgili konuklar olacaktır, hava durumu olacaktır, spor olacaktır, sinema, tiyatro, sergi bunlar da olacaktır ama biz de öyle ana haber ve ara haber kavramı 54 yok. Sürekli haber “Rolling News” tarzını seçtik ama bazıları da ana haber kuşağı yapıyorlar.

15. Haber bülteni konuğu olmalı mı? Habere konu kişiler ve konuklar kimler olabilir? (uzman, görgü tanığı vb.)

Bence bir haber bülteni konuğu olmalı tabi. Çünkü bir haberin perde arkasını öğrenmek için gerekli. Türkiye K.Irak’a asker gönderecek mi? Operasyon başlayacak mı? Evet bunu bir haber merkezi verir aldığı duyumları verir ama bunu kendisi değerlendirmeye kalktığı zaman kendini stratejik bir araştırma kurumu yerine koymuş olur böyle bir kurum yerine kendini koymaktansa bu konuyla ilgili çalışan stratejik araştırma kurumlarından uzman konuklar getirip giderse ne olur? Gitmezse ne olur? bunu değerlendirebilir. Bugün ABD’nin en önemli kuruluşları think- thank kuruluşlarıdır. Bunlardan çıkan fikirler o ülkeye yön verir. Onun için olmalıdır. Mesela sağlık konusunda stüdyoda elbette bir doktor olmalıdır. Yeni bir film çeviren bir yönetmen elbette filmini anlatmalıdır.

16. Haber dramatize edilmeli mi? Canlandırma kullanılmalı mı?

Asla. Ama haber programlarında var. ABD ve Avrupa televizyonlarında da var bu. Ama haber programı içerisinde yapılan şeyler. Önceden seyirciye duyurur, bu programın tarzıdır onu bilen seyirci başından izler bunu. Yani biraz sonra burada canlandırma yapılacak oturur izler bunu. Ama kendiniz haber içerisinde birden yapmaya başladığınız zaman örneğin bir arşiv dahi koymadığınız zaman yabancı ülkelerde izleyenler örneğin mavi çarşının teröristler tarafından yakılması olayını yine terör olayı var diye algılayabilir insan.

17. Haberde müzik kullanılmalı mıdır? Her haberde değil. Çok ender olmalı.

55 18. Haber dili nasıl olmalıdır? Haber dili herkesin anlayabileceği sade bir dil olmalı. Sadece ekonomi profesörlerinin anlayabileceği bir dille, ya da sadece hukuk profesörlerinin anlayabileceği bir dille haberinizi yazıyorsanız diğerlerine İldem ediyorsunuz.

19. Haber programlarının dışında hangi program türlerine yer verilmeli? (sağlık, kültür-sanat vb.)

Ekonomi programları, kadın ve çocuklara yönelik programlar, bir evde anneye- baba ile çocuklara hitap eden programlar olsun ki televizyon ortak izlenebilsin.

20. Tekrar programlar ne sıklıkta olmalıdır?

Tekrar programları bence insanların uyuduğu saatler 24 ile sabah saatleri arasında duyurursunuz “bu programın tekrarını izlemek isterseniz şu saate” dersiniz ama onun dışında bir programı saat 22de başlatıp sabah 3e kadar devam ettirmenin sağlıksız nesiller oluşturmaya sebep olursunuz. Çünkü insanlar sabah işine gidecek uykusuz kalmış olacak. Bunun için programları fazla tekrar etmemek lazım. Ama haber. Haberi ne için veririz? Duyulsun diye veririz. 1. tekrarında bir haberi 1 defa yayınlarsanız izleyicinin %10nu duymuş olur.2. tekrarında %20, %30, %40…izleyiciye ulaşır.

21. Reklam verenler hakkında yapılacak olumsuz haberlere endişe ile yaklaşılmalı mı? Türkiye’de yapılan yolsuzluk haberlerine baktığımız zaman bunların hepsinin bir şirketi vardı, gecekondu sahibi değildi bu insanlar. Eğer bugün Türkiye’nin en saygın kuruluşu dahi başından bir soruşturma geçiyorsa, önemli bir olay geçiyorsa, yaralanıyorsa, vuruluyorsa yada yanlış bir ürün piyasaya sürüyorsa bunların hepsi basında yer alır

22. Haber kanallarının hedef kitlesi kimler olarak görülmektedir?

56 Biz haber kanallarının kitlesi olarak bir düzenli işleri olan insanlar, üniversite öğretim üyesi boş vaktinde oturup izleyebilmeli, işyerlerinde insanlar saat başı, yarım saatte bir haberleri izledikten sonra tekrar işine devam etmeli ama işini de aksattırmadan bunun dışında zaten adamın işi açık havadaysa inşaatta çalışıyorsa bizim zaten hedef kitlemiz değil.

23. Yayın akışında hedef kitlenin özellikleri göz önüne alınmalı mı?

Bir haber kanalının prime time saat 13 ile 18 arasıdır. Bu saatler arasında çok iyi dinamik, hiç bir şey atlamayan bir haber kanalı haline gelmeye çalışıyoruz. O saatlerden sonra zaten Türkiye’de çok önemli bir olay olmuyorsa, haberlerin tekrarına düşülüyor bu saatlerde konuklarla, haberlere farklı yönlerden bakmalarla o eksiği gidermeye çalışıyoruz.

24. İçinde bulunduğunu haber kanalı’nın yayın politikasını nasıl tanımlarsınız?

Evrensel basın ilkeleri çerçevesinde yayın yapıyoruz. Yalan habere yer yok, doğru haber mantığı. Her haberde cevap hakkı kime doğuyorsa aynı haberin içerisinde o tarafa da söz vermek. Objektif olabilmek. Din, dil, ırk, mezhep ayrımı gözetmeden haberlerimizi hazırlamak. Toplumda gerginliğe neden olacak, iç çatışmalara neden olacak olaylardan kaçınmak, üslubumuzu evrensel basın diliyle anlatmaya, özellikle yorum yapmamaya gayret ediyoruz. Biz kendimize yapılmasını istemediğimiz hiç bir şeyi bir başkası için yapmak istemiyoruz. Haberdeki yayın politikamız bu.

MEHMET SOYSAL TGRT Haber Genel yayın yönetmeni

57 EK-8 TRT 2

1. Haber bülteni ne kadar sıklıkta yayınlanmalı ve bülten süresi o ne olmalıdır? 24 saat sürecince her saat başı bir bülten olmalı ve bülten süreleri 5-10 dakika arasında olmalıdır. ( Ana Haber Hariç )

2. Tek bir haber bandının süresi ne kadar olmalıdır? Konusuna göre 30 saniye ile 3 dakika arasında olabilir. Ancak güncel bir konu için standart haber süresi 1 dakika ile 1 dakika 15 saniye arasında olmalıdır.

3. Haber konu başlıkları neler olmalıdır? Güncel haber başlıkları ön sırada olmak üzere, siyaset, ekonomi, polis adliye, sağlık, kültür-sanat, kent haberleri gibi ana başlıklar önceliklidir.

4. Habere konu olan olaylar hangi kritere göre belirlenir? Birinci kriter güncellik, ondan sonrası yukarıdaki soruda saydığım sırada ve toplumun genelini ilgilendirmesi özelliği göz önünde bulundurularak değerlendirilebilir.

5. Haber seçimlerinde önem sırasını belirleyen faktörler nelerdir? (başbakan, patronun çıkarları..vb) Dördüncü sorunun cevabı aynen geçerli.

6. Kamu yararı tüm haberlerde bulunmakta mıdır? Genelde önemlidir. Ancak son dönemde özellikle reyting kaygısıyla yapılan toplum yararına olmayacak ancak görsel olarak dikkat çeken haberler de ana haber bültenlerinde yer alabilmektedir.

58 7. Medyatik ünlüler (politikacı eşi, şarkıcı) kamu yararı olmadan habere konu olabilir mi? Evet.

8. Otokontrol ve denetim olmalı mıdır? Evet. Ancak bu haberi bozma çarpıtma olarak yansımamalıdır. Haberin özü asla kaybedilmemelidir.

9. Haber kaynağı dengesi nasıl olmalıdır?(ajans, dış ajanslar, muhabir vb.) Muhabirin kendi kaynağı önceliklidir. Ajanslar sadece ilk duyumda işe yarar. Gerisini muhabir kendi kaynakları kullanarak hazırlamalı. Ancak böyle haberin doğruluğundan emin olunabilir.

10. Haber bülteninde yeralacak yurt ve dış haberlerin oranı ne olmalıdır? Yerel-ulusal-uluslararası dengesi nasıl sağlanmalıdır? Yurt haberleri kesinlikle yer almalı hatta bülten süresine göre belli oranlar bile planlanabilir. ( 1/4 , 1/5 gibi )

11. Haber bülteni hangi koşullarda kesilebilir? Eğer kesmek sayılırsa canlı yayınlarla kesilebilir. Ancak normalde haber kanalları oluşumunda haber canlı yayınları da haber bültenlerinin doğal parçası olarak görülür.

12. Dernek, vakıf, politik kurumlar, askeri kurumlar gibi örgütlerin basın toplantıları yayın akışı bozularak başından sonuna verilir mi? Başından sonuna verilmez, ama rejiden yayın izlenerek önemli yerlerine dönülebilir.

13. Bir haber kanalında naklen maç yayını vb. olmalı mıdır? Evet.

59 14. Ana haber , ara haber kavramı olmalı mıdır? Evet.

15. Haber bülteni konuğu olmalı mı? Habere konu kişiler ve konuklar kimler olabilir? (uzman, görgü tanığı vb.) Sürekli olmamak kaydıyla tabiî ki olabilir. Uzman konuk ya da konunun öznesi katılabilir.

16. Haber dramatize edilmeli mi? Canlandırma kullanılmalı mı? Bazı haberlerde özellikle görüntü ile desteklenemediği durumlarda kullanılabilir.

17. Haberde müzik kullanılmalı mıdır? Bazı haberlerde olabilir.

18. Haber dili nasıl olmalıdır? Yalın, yorumsuz, mümkün olabildiğince basit bir dille anlatım önemli

19. Haber programlarının dışında hangi program türlerine yerverilmeli? (sağlık, kültür-sanat vb.) Sağlık, Sanat, Ekonomi, Magazin, Eğitim, Spor, Sosyal yardım programları

20. Tekrar programlar ne sıklıkta olmalıdır? Tekrar program gece kullanılmalı ve arşive kaldırılmalı

21. Reklam verenler hakkında yapılacak olumsuz haberlere endişe ile yaklaşılmalı mı? Hayır. Reklam vereni de yönlendirenin onlara hizmet veren şirketler olduğu unutulmamalı . Hatta bilhassa bu haberler yapılırsa reklam verenin doğru yönlendirilmesi de sağlanmış olur.

60 22. Haber kanallarının hedef kitlesi kimler olarak görülmektedir? Tabiki daha çok üniversite öğrencileri ve yukarı yaştaki kitle daha gençler için çeşitli kuşak programlar hazırlanabilir.

23. Yayın akışında hedef kitlenin özellikleri göz önüne alınmalı mı? Sizin işinizin haber olduğu düşünülürse hedef kitlenin özellikleri zaten göz önüne alınmış oluyor. Özel bir çaba sarf etmeye gerek yok.

24. İçinde bulunduğunu haber kanalı’nın yayın politikasını nasıl tanımlarsınız? Biz bir kamu kurumuyuz. Halkın doğru, tarafsız, yorumsuz ve olabildiğince doyurucu bilgilendirilmesi temel amacımız.

Selver GÖZÜAÇIK TRT 2 İstanbul Haber Müdür Vekili

61 Ek-9 CNN IINTERNATIONAL 1. Haber bülteni ne kadar sıklıkta yayınlanmalı ve bülten süresi o ne olmalıdır? Günün belli saatlerinde 30 dakika boyunca gündeme ilişkin haberlerin derlendiği haber bülteni ekrana gelmektedir. Bültenlerin ardından 30 dakikalık kuşaklar halinde farklı saat aralıklarında Afrika, Asya gündemine ilişkin kuşaklarla ekonomi ve spor yayınları ayrıntılarıyla yer almaktadır.

2. Tek bir haber bandının süresi ne kadar olmalıdır? Haber bandının süresine herhangi bir sınırlama getirilmemekte ancak genellikle haber süreleri 30 saniye ile 2.30 dakika arasında olduğu görülmektedir.

3. Haber konu başlıkları neler olmalıdır? CNN INTERNATIONAL’ da dünya gündemini etkileyen olaylar siyaset, ekonomi ya da spor haberlerine ağırlıklı olarak yer verilmektedir.

4. Habere konu olan olaylar hangi kritere göre belirlenir? Haberlerin seçiminde halkın çoğunluğunu ilgilendirmesi gündemde olması ve haberin popularitesi önemli rol oynamaktadır. CNN’ de canlı haberlere önem verilmesi günlük etkinlikleri zamansal olarak farklılık gösteren izleyicilerin kendilerine haber alma olanağı sağlaması ve genel olarak yerel muhabirler kullanılarak haberlerin mümkün olduğunca ayrıntılı bir şekilde ele alınması başlıca ilkeleri arasındadır.

5. Haber seçimlerinde önem sırasını belirleyen faktörler nelerdir? (başbakan, patronun çıkarları..vb) Hangi haber en yeni ise ve haber devam ediyorsa yani sıcak haberse, haberin diplomatik, ekonomik ya da sosyal önemi ve ilgilendirdiği kitlenin büyüklüğünü önem sırasında belirleyici olmaktadır.

62 6. Kamu yararı tüm haberlerde bulunmakta mıdır? Kamu yararı özellikle göz önünde bulundurulmamaktadır. Ancak Amerika Birleşik Devletleri ile ilgili toplumsal huzuru derinden etkileyecek haberlere yer verilmemektedir. Örneğin; Irak savaşında ABD askerlerinin esir görüntüleri uzun süre yayınlanmamıştır.

7. Medyatik ünlüler (politikacı eşi, şarkıcı) kamu yararı olmadan habere konu olabilir mi? Medyatik ünlülerin habere konu edilmesinde sakınca görülmemektedir.

8. Otokontrol ve denetim olmalı mıdır?

CNN INTERNATIONAL kanalında haberlerin üzerinde otokontrol ve denetim bulunmaktadır. Özellikle Amerikan halkının beklentileri ve çıkarları gözetilerek toplum sağlığı ve huzuru için otokontrol ve denetim gereklidir.

9. Haber kaynağı dengesi nasıl olmalıdır?(ajans, dış ajanslar, muhabir vb.) CNN INTERNATIONAL kanalının öncelikli haber kaynağını muhabirler oluşturmaktadır. Genel olarak yerel muhabirler kullanılarak haberlerin mümkün olduğunca ayrıntılı bir biçimde ele alınması sağlanmaktadır.Amerikan halkını ilgilendiren ulusal haberler gözardı edilmezken dış gündem de yakından takip edilmektedir.

10. Haber bülteninde yeralacak yurt ve dış haberlerin oranı ne olmalıdır? Yerel-ulusal-uluslararası dengesi nasıl sağlanmalıdır? Uluslararası haber kanalı olarak dış haberlere özel önem verilmektedir. Ancak Amerika gündemi de CNN International kanalı için özel önem arzetmektedir.

11. Haber bülteni hangi koşullarda kesilebilir?

63 Dünyadaki herhangi bir ülkede kriz, savaş gibi olağanüstü durumlarda ya da son dakika gelen ve haber değeri açısından önceliği olan bir haberse editör haber bültenini kesebilir.

12. Dernek, vakıf, politik kurumlar, askeri kurumlar gibi örgütlerin basın toplantıları yayın akışı bozularak başından sonuna verilir mi? CNN INTERNATIONAL’ da dernek, vakıf, politik ve askeri kurumlar gibi örgütlerin basın toplantıları başından sonuna kadar yer verilmez daha sonra aralarından önemli bölümler haber halinde getirilmektedir.

13. Bir haber kanalında naklen maç yayını vb. olmalı mıdır?

Spor karşılaşmalarının belli bölümleri haber haline getirilerek yayınlanabilmektedir.

14. Ana haber , ara haber kavramı olmalı mıdır? Uluslararası haber kanalı olan CNN’in zamansal olarak farklılık gösteren izleyicileri nedeniyle belli bir saatte ana haber yayınlaması beklenmemekte ancak günün belli saatlerinde uzun bültenler yayınlanmaktadır.

15. Haber bülteni konuğu olmalı mı? Habere konu kişiler ve konuklar kimler olabilir? (uzman, görgü tanığı vb.) Uzman konuk ya da konunun öznesi katılabilir.

16. Haber dramatize edilmeli mi? Canlandırma kullanılmalı mı? CNN INTERNATIONAL kanalının haber bültenlerinde yer alacak haberlerin içerisinde müzik kullanılması dramatize edilmesi uygun görülmez. Haber programlarında ve özel dosyalarda haberlerin dramatize edilmesinde sakınca görülmemektedir.

17. Haberde müzik kullanılmalı mıdır? CNN INTERNATIONAL kanalının haber bültenlerinde yer alacak haberlerin içerisinde müzik kullanılması uygun görülmemekte ancak haber programlarında ya

64 da haber paketlerinde müzik kullanılabilmektedir. haberlerin dramatize edilmesinde sakınca görülmemektedir.

18. Haber dili nasıl olmalıdır? Sade, anlaşılır net bir dil kullanılmakta ancak haberlerin sunumunda sunucunun öznel yorumları da yer almaktadır. 19. Haber programlarının dışında hangi program türlerine yerverilmeli? (sağlık, kültür-sanat vb Haberin dışında en fazla spor, ekonomi ve “Larry King Show” gibi popularitesi yüksek program türlerini tercih etmekteler.

20. Tekrar programlar ne sıklıkta olmalıdır? Günde birkaç kez olabilir.

21. Reklam verenler hakkında yapılacak olumsuz haberlere endişe ile yaklaşılmalı mı?

Hayır. Reklam vereni de yönlendirenin onlara hizmet veren şirketler olduğu unutulmamalı bu şekilde haberler yapılırsa reklam verenin doğru yönlendirilmesi sağlanmış olur.

22. Haber kanallarının hedef kitlesi kimler olarak görülmektedir? CNN kanalının yayınlarının iletildiği tüm izleyiciler hedef kitlesi olarak nitelendirilmektedir.

23. Yayın akışında hedef kitlenin özellikleri göz önüne alınmalı mı? CNN INTERNATIONAL, farklı hedef kitlelerine hitap etmesi nedeniyle yaşanan zamansal farklılıklar göz önüne alınarak yayın akışları hazırlanmaktadır.

24. İçinde bulunduğunu haber kanalı’nın yayın politikasını nasıl tanımlarsınız? Hızlı, olay yerinden muhabirler aracılığıyla objektif , tarafsız yayın.

65 66 BBC YAYIN AKIŞI

31.03.2008 01.04.2008 02.04.2008 03.04.2008 04.04.2008 05.04.2008 06.04.2008 PAZARTESİ SALI ÇARŞAMBA PERŞEMBE CUMA CUMARTESİ PAZAR

BBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 Coverage 01:00–01:30 All the latest news from All the latest news All the latest news All the latest news from All the latest news All the latest news from All the latest news from around the world. from around the world. from around the world. around the world. from around the world. around the world. around the world.

ABC World News ABC World News ABC World News with ABC World News The Week on Newsnight Your News with Charles Gibson with Charles Gibson Charles Gibson with Charles Gibson Straight Talk Jeremy Paxman looks News programme 01:30–02:00 back at the best of the Andrew Neil interviews a created solely from The latest news from The latest news from The latest news from The latest news from week's films and leading political figure on material contributed by ABC in America. ABC in America. ABC in America. ABC in America. discussions from topical issues. BBC viewers. (R) Newsnight. BBC News 24 BBC News 24 BBC News 24 BBC News 24 BBC News 24 BBC News 24 Coverage Coverage All Coverage All Coverage All Coverage All Coverage All 02:00–02:30 BBC News 24 Coverage All the latest news from the latest news from the latest news from the latest news from the latest news from the latest news from around the world. around the world. around the world. around the world. around the world. around the world.

Dateline London The Record The Record The Record The Record The Record Europe Your News Foreign News programme created 02:30–03:00 correspondents based Highlights of the day in Highlights of the day in Highlights of the day in Highlights of the day in An in-depth look at the solely from material in London give an Parliament presented Parliament presented Parliament presented Parliament presented politics of Europe. contributed by BBC outsider's view of by Alicia McCarthy. by Alicia McCarthy. by Keith Macdougall. by Keith Macdougall. viewers. (R) events in the UK. (R)

BBC News 24 CoverageWorld News Today World News Today World News Today World News Today World News Today BBC News 24 Coverage 03:00–03:30 All the latest news from All the latest news from around the world. The latest news and The latest news and The latest news and around the world. The latest news and The latest news and business business business business developments business developments developments developments developments The Record Europe including World including World Our World including World including World including World 03:30–04:00 An in-depth look at the Business Report. Business Report. Jonah Fisher spent six politics of Europe, Business Report. Business Report. Business Report. weeks on a Greenpeace presented by Shirin ship tracking the Wheeler. (R) Japanese whaling fleet.

BBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 Coverage 04:00–04:30 All the latest news from All the latest news All the latest news All the latest news from All the latest news All the latest news from All the latest news from around the world. from around the world. from around the world. around the world. from around the world. around the world. around the world.

HARDtalk HARDtalk HARDtalk Panorama HARDtalk Straight Talk Click Liu Mingkang is former Stephen Sackur talks Helen Clark has been Andrew Feinstein was Has there been a 04:30–05:00 governor of the to Prince El Hassan Prime Minister of New Andrew Neil interviews an ANC MP who deliberate cover-up on People's Bank of China bin Talal of Jordan Zealand since 1999. a leading political figure raised the alarm about abuse in a children's and is now chief about George W Sarah Montague on topical issues. Guide to all the latest government sleaze. home on Jersey? regulator. Bush's legacy. interviews. gadgets, websites, games and computer industry news. (R) The World Today The World Today The World Today The World Today The World Today BBC News 24 Coverage 05:00–05:30 The latest international The latest international The latest international The latest international The latest international All the latest news from news from the BBC. news from the BBC. news from the BBC. news from the BBC. news from the BBC. around the world.

World Business ReportWorld Business ReportWorld Business ReportWorld Business ReportWorld Business ReportOur World The Record Europe Presenting not just the Presenting not just the Presenting not just the Presenting not just the Presenting not just the Jonah Fisher spent six An in-depth look at the 05:30–06:00 headlines, but the headlines, but the headlines, but the headlines, but the headlines, but the weeks on a politics of Europe, explanations behind the explanations behind explanations behind explanations behind the explanations behind Greenpeace ship presented by Shirin headlines. the headlines. the headlines. headlines. the headlines. tracking the Japanese Wheeler. whaling fleet.

Breakfast (BBC News 24)Breakfast (BBC News Breakfast24) (BBC News Breakfast24) (BBC News 24)Breakfast (BBC News Breakfast24) (BBC News 24)Breakfast (BBC News 24) 06:00–08:30 Early morning Early morning Early morning Early morning Early morning Early morning Early morning programme programme with news programme with news programme with news programme with news programme with news programme with news with news bulletins. bulletins. bulletins. bulletins. bulletins. bulletins. bulletins.

BBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBreakfast (BBC News 24) 08:30–09:00 All the latest news from All the latest news All the latest news All the latest news from All the latest news All the latest news from Early morning programme around the world. from around the world. from around the world. around the world. from around the world. around the world. with news bulletins.

BBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 Coverage 09:00–10:00 All the latest news from All the latest news All the latest news All the latest news from All the latest news All the latest news from All the latest news from around the world. from around the world. from around the world. around the world. from around the world. around the world. around the world.

BBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 Coverage 10:00–11:00 All the latest news from All the latest news All the latest news All the latest news from All the latest news All the latest news from All the latest news from around the world. from around the world. from around the world. around the world. from around the world. around the world. around the world.

BBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageYour News 11:00–12:00 News programme created All the latest news from All the latest news All the latest news All the latest news from All the latest news All the latest news from solely from material around the world. from around the world. from around the world. around the world. from around the world. around the world. contributed by BBC viewers. (R) BBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageDateline London BBC News at One Foreign correspondents 12:00–13:00 All the latest news from All the latest news All the latest news All the latest news from All the latest news based in London give The latest news and around the world. from around the world. from around the world. around the world. from around the world. an outsider's view of weather. events in the UK.

BBC News BBC News at One BBC News at One BBC News at One BBC News at One BBC News at One BBC News at One 13:00–13:30 The latest national and The latest news and The latest news and The latest news and The latest news and The latest news and The latest news and international news weather. weather. weather. weather. weather. weather. stories.

BBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News at One 13:30–14:00 All the latest news from All the latest news All the latest news All the latest news from All the latest news All the latest news from The latest news and around the world. from around the world. from around the world. around the world. from around the world. around the world. weather.

BBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageOur World Our World Jonah Fisher spent six Jonah Fisher spent six 14:00–15:00 All the latest news from All the latest news All the latest news All the latest news from All the latest news weeks on a weeks on a Greenpeace around the world. from around the world. from around the world. around the world. from around the world. Greenpeace ship ship tracking the tracking the Japanese Japanese whaling fleet. whaling fleet. (R) (R)

BBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 Coverage 15:00–16:00 All the latest news from All the latest news All the latest news All the latest news from All the latest news All the latest news from All the latest news from around the world. from around the world. from around the world. around the world. from around the world. around the world. around the world.

BBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageYour News Your News 16:00–17:00 News programme News programme created All the latest news from All the latest news All the latest news All the latest news from All the latest news created solely from solely from material around the world. from around the world. from around the world. around the world. from around the world. material contributed by contributed by BBC BBC viewers. viewers. BBC News 24 CoverageBBC News at Five O'ClockBBC News at Five O'ClockBBC News at Five O'ClockBBC News at Five O'ClockBBC News 24 CoverageBBC News 24 Coverage 17:00–18:00 All the latest news from All the latest news All the latest news All the latest news from All the latest news All the latest news from All the latest news from around the world. from around the world. from around the world. around the world. from around the world. around the world. around the world.

BBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News at Six BBC News at Six BBC News at Six E24 E24 18:00–18:30 Gethin Jones and Gethin Jones and James All the latest news from All the latest news James Dagwell present Dagwell present the around the world. from around the world. the weekly weekly entertainment BBC News; Weather. BBC News; Weather. BBC News; Weather. entertainment show. (R) show. (R)

BBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageSportsday Sportsday BBC News 24 Coverage 18:30–18:45 All the latest news from All the latest news All the latest news All the latest news from All the latest news from around the world. from around the world. from around the world. around the world. around the world. A round-up of the A round-up of the day's Sportsday BBC News 24 CoverageSportsday BBC News 24 Coverageday's sporting events. sporting events. BBC News 24 Coverage 18:45–19:00 A round-up of the day's A round-up of the A round-up of the A round-up of the day's All the latest news from sporting events. day's sporting events. day's sporting events. sporting events. around the world.

BBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageNews 24 Tonight News 24 Tonight News 24 Tonight BBC News 24 CoverageBBC News 24 Coverage Bringing together the Bringing together the Bringing together the Bringing together the Bringing together the 19:00–20:00 best of the BBC's best of the BBC's best of the BBC's best of the BBC's best of the BBC's All the latest news from All the latest news from journalism each day journalism each day journalism each day journalism each day journalism each day around the world. around the world. from all the BBC's TV from all the BBC's TV from all the BBC's TV from all the BBC's TV from all the BBC's TV outlets. outlets. outlets. outlets. outlets.

BBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 Coverage 20:00–21:00 All the latest news from All the latest news All the latest news All the latest news from All the latest news All the latest news from All the latest news from around the world. from around the world. from around the world. around the world. from around the world. around the world. around the world.

BBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageQuestion Time Panorama Has there been a 21:00–22:00 David Dimbleby chairs All the latest news from All the latest news All the latest news All the latest news from All the latest news deliberate cover-up on the debate from around the world. from around the world. from around the world. around the world. from around the world. abuse in a children's Birmingham. home on Jersey?

BBC News 24 CoverageBBC News at Ten BBC News at Ten BBC News at Ten BBC News at Ten BBC News 24 CoverageBBC News 24 Coverage National and National and National and National and National and 22:00–23:00 international stories as international stories as international stories as international stories as international stories as All the latest news from All the latest news from they break. Including they break. Including they break. Including they break. Including they break. Including around the world. around the world. Sportsday and Sportsday and Sportsday and Sportsday and Sportsday and business news. business news. business news. business news. business news. BBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageStraight Talk E24 23:00–23:30 Andrew Neil interviews Gethin Jones and James All the latest news from All the latest news All the latest news All the latest news from All the latest news a leading political figure Dagwell present the around the world. from around the world. from around the world. around the world. from around the world. on topical issues. weekly entertainment show. (R) HARDtalk HARDtalk BBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News at Ten Liu Mingkang is former Stephen Sackur talks National and international 23:30–00:00 governor of the to Prince El Hassan All the latest news All the latest news from stories as they break. People's Bank of China bin Talal of Jordan from around the world. around the world. Including Sportsday and and is now chief about George W business news. regulator. Bush's legacy. (R) All the latest news All the latest news from from around the world. around the world.

BBC News 24 CoverageBBC News 24 Coverage BBC News 24 CoverageBBC News 24 CoverageBBC News 24 Coverage 00:00–00:30 All the latest news from All the latest news All the latest news All the latest news from All the latest news from around the world. from around the world. from around the world. around the world. around the world.

BBC World News AmericaBBC World News AmericaBBC News 24 CoverageBBC World News AmericaStraight Talk Reporters Reporters A weekly showcase of Andrew Neil interviews A weekly showcase of the 00:30–01:00 A comprehensive Comprehensive news A comprehensive the best reports from All the latest news a leading political best reports from the programme of news and analysis with Matt programme of news the BBC's global from around the world. figure on topical BBC's global network of and analysis. Frei and Katty Kay. and analysis. network of issues. correspondents. correspondents. CNNTURK

31.Mar 01.Nis 02.Nis 03.Nis 04.Nis 05.Nis Saat Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Saat Cumartesi

07:00 YENİ GÜN 07:00 Haber

09:00 ParaMetre 08:10 50 Yer

Afiş 10:20 09:00 (Pzt-Çarş-Cuma 10.15 Paritem'de Kazanıyorum) Yaşama Sevinci

11:00 Piyasalar Ankara Kulisi 10:00

12:00 İş Yemeği 11:05

BAKIŞ

13:00 AJANS 12:00

14:10 Paranın İzi 13:20 Pit Stop

14.35 Afiş Çıkış Yolu Sanayi Rotası 13:50 F1-Bahreyn st

15:00 Farkında mısınız? / BAKIŞ 15:00 Hayatım Sinema

16:15 (+) BİR 16:00 İş Görüşmesi

Ekonomi Özel

17:00 Seans Analiz 17:10 Işıltılar

17:30 EDİTÖR 18:00 Oradaydım

18:15 Afiş 19:00 Haber

19:00 ŞİRİN PAYZIN'LA 360 DERECE 19:20 Spor Vizyon

20:00 5N1K 20:00 Bir Yudum İnsan

Her Yerde Bir Haber 20:30 21:00 50 Yer Var Belgesel: Türkiye'nin Futbol Ekstra Hatıra Defteri 8 21:00 Tarafsız Bölge Hayatım ve Şehrim 8 NASI YANİ ?! 22:00 Frekans

22:00 22.25 Lezzet Durakları Hayatım Sinema Eğrisi Doğrusu 23:00 Haber

23:00 GECE GÖRÜŞÜ 23:25 NASI YANİ ?! (tekrar) 23:40 Spor Vizyon 01:05

02.30 F1-Bahreyn st (t)

11.12.2009, 16:06 CNNTURK

06.Nis Pazar

Haber

Frekans

Yaşama Sevinci

Sınav Günlüğü

Karalama Defteri

Spor

Damalı Bayrak

F1-Bahreyn gp

16.30 Belgesel: Türkiye'nin Hatıra Defteri 8

Smaç / İş'te Gündem

Haber

Spor Vizyon

İş Görüşmesi

FutbolMania

Haber

Oradaydım

Belgesel: Türkiye'nin Hatıra Defteri 8

03.05 F-1 Bahreyn gp (t)

11.12.2009, 16:06 PAZARTESİ SALI ÇARŞAMBA PERŞEMBE CUMA CUMARTESİ PAZAR 07:00 UYANDIRMA SERVİSİ UYANDIRMA SERVİSİ UYANDIRMA SERVİSİ UYANDIRMA SERVİSİ UYANDIRMA SERVİSİ HABER BÜLTENİ 07 HABER BÜLTENİ 07 07:00 07:15 (07:00 - 08:50) (07:00 - 08:50) (07:00 - 08:50) (07:00 - 08:50) (07:00 - 08:50) 07:15 07:30 CANLI CANLI CANLI CANLI CANLI SÖZ SENDE KOLAJ SABA TÜMER İLE 07:30 07:45 HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU KOLAJ BU GECE 07:45 08:00 UYANDIRMA SER. HABER UYANDIRMA SER. HABER UYANDIRMA SER. HABER UYANDIRMA SER. HABER UYANDIRMA SER. HABER KOLAJ 08:00 08:15 UYANDIRMA SERVİSİ UYANDIRMA SERVİSİ UYANDIRMA SERVİSİ UYANDIRMA SERVİSİ UYANDIRMA SERVİSİ 08:15 08:30 CANLI CANLI CANLI CANLI CANLI AKTÜALİTE-Tekrar 08:30 08:45 HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU 08:45 09:00 HABER BÜLTENİ 09 HABER BÜLTENİ 09 HABER BÜLTENİ 09 HABER BÜLTENİ 09 HABER BÜLTENİ 09 HABER BÜLTENİ 09 HABER BÜLTENİ 09 09:00 09:15 SABAH RAPORU 09:15 SABAH RAPORU 09:15 SABAH RAPORU 09:15 SABAH RAPORU 09:15 SABAH RAPORU 09:15 BURASI HAFTASONU BURASI HAFTASONU 09:15 09:30 CANLI CANLI CANLI CANLI CANLI (CANLI) (CANLI) 09:30 09:45 HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU 09:45 10:00 HABER BÜLTENİ 10 HABER BÜLTENİ 10 HABER BÜLTENİ 10 HABER BÜLTENİ 10 HABER BÜLTENİ 10 HABER BÜLTENİ 10 HABER BÜLTENİ 10 10:00 10:10 MEDİKAL (10:10) MEDİKAL (10:10) MEDİKAL (10:10) MEDİKAL (10:10) MEDİKAL (10:10) BURASI HAFTASONU BURASI HAFTASONU 10:15 10:30 CANLI CANLI CANLI CANLI CANLI (Canlı) (Canlı) 10:30 10:45 HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU 10:45 11:00 HABER BÜLTENİ 11 HABER BÜLTENİ 11 HABER BÜLTENİ 11 HABER BÜLTENİ 11 HABER BÜLTENİ 11 BURASI HAFTASONU BURASI HAFTASONU 11:00 11:15 (Canlı) 11:15 11:30 EKONOMİ GÜNDEMİ 11:30 EKONOMİ GÜNDEMİ 11:30 EKONOMİ GÜNDEMİ 11:30 EKONOMİ GÜNDEMİ 11:30 EKONOMİ GÜNDEMİ 11:30 11:30 11:45 HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU 11:45 12:00 HABER BÜLTENİ 12 HABER BÜLTENİ 12 HABER BÜLTENİ 12 HABER BÜLTENİ 12 HABER BÜLTENİ 12 HABER BÜLTENİ 12 HABER BÜLTENİ 12 12:00 12:10 SPOR BÜLTENİ SPOR BÜLTENİ SPOR BÜLTENİ SPOR BÜLTENİ SPOR BÜLTENİ ÜÇ İNSAN ÜÇ ÖYKÜ FİHRİST HAFTALIK 12:15 12:20 DOĞRUYU SÖYLE-CANLI DOĞRUYU SÖYLE- CANLI DOĞRUYU SÖYLE-CANLI DOĞRUYU SÖYLE-CANLI DOĞRUYU SÖYLE-CANLI TEKRAR TEKRAR 12:30 12:45 HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU 12:45 13:00 13 AJANSI 13 AJANSI 13 AJANSI 13 AJANSI 13 AJANSI HABER BÜLTENİ 13 HABER BÜLTENİ 13 13:00 13:15 SÖZ SENDE (KOLAJ) 13:15 13:30 FUTBOL PAZAR 13:30 13:45 HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU Simge Fıstıkoğlu 13:45 14:00 HABER BÜLTENİ 14 HABER BÜLTENİ 14 HABER BÜLTENİ 14 HABER BÜLTENİ 14 HABER BÜLTENİ 14 HABER BÜLTENİ 14 (Canlı) 14:00 14.15 SPOR BÜLTENİ SPOR BÜLTENİ SPOR BÜLTENİ SPOR BÜLTENİ SPOR BÜLTENİ SPOR BÜLTENİ 14:15 14:25 HAVA DURUMU KISA HAVA DURUMU KISA HAVA DURUMU KISA HAVA DURUMU KISA HAVA DURUMU KISA HAVA DURUMU KISA 14:25 14:30 PARANTEZ PARANTEZ PARANTEZ PARANTEZ PARANTEZ LFST-SİNEMA 14:30 14:45 HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU 14:45 15:00 HABER BÜLTENİ 15 HABER BÜLTENİ 15 HABER BÜLTENİ 15 HABER BÜLTENİ 15 HABER BÜLTENİ 15 HABER BÜLTENİ 15 HABER BÜLTENİ 15 15:00 15:15 EURO 2008 15:15 15:25 HAVA DURUMU KISA HAVA DURUMU KISA HAVA DURUMU KISA HAVA DURUMU KISA HAVA DURUMU KISA HAVA DURUMU KISA TEKRAR 15:25 15:30 SPOR BÜLTENİ SPOR BÜLTENİ SPOR BÜLTENİ SPOR BÜLTENİ SPOR BÜLTENİ SPOR BÜLTENİ 15:30 15:45 HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU 15:45 16:00 HABER BÜLTENİ 16 HABER BÜLTENİ 16 HABER BÜLTENİ 16 HABER BÜLTENİ 16 HABER BÜLTENİ 16 HABER BÜLTENİ 16 HABER BÜLTENİ 16 16:00 16:15 PİYASALARDA BUGÜN PİYASALARDA BUGÜN PİYASALARDA BUGÜN PİYASALARDA BUGÜN PİYASALARDA BUGÜN METROPOL 16:15 16:30 CANLI CANLI CANLI CANLI CANLI İLK YAYIN BİLGİ ODASI 16:30 16:45 HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU TEKRAR 16:45 17:00 HABER BÜLTENİ 17 HABER BÜLTENİ 17 HABER BÜLTENİ 17 HABER BÜLTENİ 17 HABER BÜLTENİ 17 HABER BÜLTENİ 17 HABER BÜLTENİ 17 17:00 17:15 SPOR BÜLTENİ SPOR BÜLTENİ SPOR BÜLTENİ SPOR BÜLTENİ SPOR BÜLTENİ BİLGİ ODASI 17:15 17:30 PARANTEZ PARANTEZ PARANTEZ PARANTEZ PARANTEZ İYİ OLAN KAZANSIN TEKRAR 17:30 17:45 HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU HV. DURM +RİSK YOLU Ali Okancı 17:45 18:00 HABER BÜLTENİ 18 HABER BÜLTENİ 18 HABER BÜLTENİ 18 HABER BÜLTENİ 18 HABER BÜLTENİ 18 (CANLI) HABER BÜLTENİ 18 18:00 18:15 HABERTÜRK.COM RAPOR HABERTÜRK.COM RAPOR HABERTÜRK.COM RAPOR HABERTÜRK.COM RAPOR HABERTÜRK.COM RAPOR SPOR BÜLTENİ 18:15 18:30 HV.DUR +RİSK YOLU 18:30 18:45 SÖZ SENDE SÖZ SENDE SÖZ SENDE SÖZ SENDE SÖZ SENDE HV. DURM+RİSK YOLU FİHRİST-HAFTALIK 18:45 19:00 Balçiçek Pamir Balçiçek Pamir Balçiçek Pamir Balçiçek Pamir Balçiçek Pamir AKTÜALİTE SPOR AKTÜEL 19:00 19:15 TEKRAR TEKRAR 19:15 19:20 HAVA DURUMU HAVA DURUMU HAVA DURUMU HAVA DURUMU HAVA DURUMU HAVA DURUMU HAVA DURUMU 19:20 19:30 ANA HABER BÜLTENİ ANA HABER BÜLTENİ ANA HABER BÜLTENİ ANA HABER BÜLTENİ ANA HABER BÜLTENİ ANA HABER BÜLTENİ ANA HABER BÜLTENİ 19:30 19:45 19:30-20:10 19:30-20:10 19:30-20:10 19:30-20:10 19:30-20:10 19:30-20:10 19:30-20:10 19:45 20:00 20:00 20:15 SPOR BÜLTENİ SPOR BÜLTENİ SPOR BÜLTENİ SPOR BÜLTENİ SPOR BÜLTENİ SPOR BÜLTENİ SPOR BÜLTENİ 20:15 20:30 FUTBOL KULÜBÜ FİHRİST FİHRİST FİHRİST FİHRİST FİHRİST (KOLAJ) METROPOL-TEKRAR 20:30 20:45 Okay Karacan HAVA DURUMU HAVA DURUMU HAVA DURUMU HAVA DURUMU HAVA DURUMU HAVA DURUMU 20:45 21:00 Mehmet Demirkol OLAYLAR VE GERÇEKLER EURO 2008 BELGESEL HABER BÜLTENİ 21 FUTBOL PAZAR 21:00 21:15 (CANLI) FATİH ALTAYLI OKAY KARACAN ÜÇ İNSAN ÜÇ ÖYKÜ BELGESEL FIDEL'İ Okay Karacan 21:15 21:30 BİLGİ ODASI SEVİLAY YÜKSELİR-CANLI CANLI ( İLK YAYIN ) ARARKEN-TEKRAR (CANLI) 21:30 21:45 Yavuz Semerci HAVA DURUMU HAVA DURUMU HAVA DURUMU HAVA DURUMU 21:45 22:00 FUTBOL AVRUPA (CANLI) HABER BÜLTENİ 22 HABER BÜLTENİ 22 HABER BÜLTENİ 22 HABER BÜLTENİ 22 22:00 22:15 Ali Okancı BELGESEL FIDEL'İ AKTÜALİTE METROPOL SPOR AKTÜEL 22:15 22:30 CANLI ARARKEN - İLK YAYIN ( İLK YAYIN ) TEKRAR İLK YAYIN 22:30 22:45 HAVA DURUMU HAVA DURUMU HAVA DURUMU HAVA DURUMU HAVA DURUMU HAVA DURUMU HAVA DURUMU 22:45 23:00 HABER BÜLTENİ 23 HABER BÜLTENİ 23 HABER BÜLTENİ 23 HABER BÜLTENİ 23 HABER BÜLTENİ 23 HABER BÜLTENİ 23 HABER BÜLTENİ 23 23:00 23:15 23:15 23:30 SÖZ SENDE (KOLAJ) SABA TÜMER İLE 23:30 23:45 SABA TÜMER İLE SABA TÜMER İLE SABA TÜMER İLE SABA TÜMER İLE SABA TÜMER İLE BU GECE-KOLAJ 23:45 00:00 BU GECE BU GECE BU GECE BU GECE BU GECE HABER BÜLTENİ 24 HABER BÜLTENİ 24 00:00 00:15 (CANLI) (CANLI) (CANLI) (CANLI) (CANLI) 00:15 00:30 METROPOL SABA TÜMER İLE 00:30 00:45 TEKRAR BU GECE KOLAJ 00:45 01:00 HABER BÜLTENİ 01 HABER BÜLTENİ 01 HABER BÜLTENİ 01 HABER BÜLTENİ 01 HABER BÜLTENİ 01 HABER BÜLTENİ 01 HABER BÜLTENİ 01 01:00 01:15 FUTBOL KULÜBÜ BİLGİ ODASI OLAYLAR VE GERÇEKLER EURO 2008 ÜÇ İNSAN 01:15 01:30 TEKRAR TEKRAR TEKRAR TEKRAR ÜÇ ÖYKÜ İYİ OLAN KAZANSIN FUTBOL PAZAR 01:30 01:45 TEKRAR TEKRAR TEKRAR 01:45 02:00 HABER BÜLTENİ 02 HABER BÜLTENİ 02 HABER BÜLTENİ 02 HABER BÜLTENİ 02 HABER BÜLTENİ 02 HABER BÜLTENİ 02 HABER BÜLTENİ 02 02:00 02:10 FUTBOL KULÜBÜ BİLGİ ODASI BELGESEL FIDEL'İ AKTÜALİTE-TEKRAR METROPOL İYİ OLAN KAZANSIN FUTBOL PAZAR 02:10 02:30 TEKRAR TEKRAR ARARKEN FİHRİST TEKRAR TEKRAR TEKRAR 02:30 02:45 TEKRAR TEKRAR 02:45 03:00 HABER BÜLTENİ 03 HABER BÜLTENİ 03 HABER BÜLTENİ 03 HABER BÜLTENİ 03 HABER BÜLTENİ 03 HABER BÜLTENİ 03 HABER BÜLTENİ 03 03:00 03:10 SÖZ SENDE SÖZ SENDE SÖZ SENDE SÖZ SENDE 03:10 03:30 FUTBOL AVRUPA TEKRAR TEKRAR TEKRAR TEKRAR BURASI HAFTASONU FİHRİST (KOLAJ ) 03:30 03:45 TEKRAR TEKRAR TEKRAR 03:45 04:00 HABER BÜLTENİ 04 HABER BÜLTENİ 04 HABER BÜLTENİ 04 HABER BÜLTENİ 04 HABER BÜLTENİ 04 HABER BÜLTENİ 04 HABER BÜLTENİ 04 04:00 04:10 DOĞRUYU SÖYLE-TEKRAR DOĞRUYU SÖYLE-TEKRAR DOĞRUYU SÖYLE-TEKRAR DOĞ. SÖYLE-TEKRAR 04:10 04:30 SÖZ SENDE FİHRİST FİHRİST FİHRİST FİHRİST BURASI HAFTASONU BURASI HAFTASONU 04:30 04:45 TEKRAR TEKRAR TEKRAR TEKRAR TEKRAR TEKRAR TEKRAR 04:45 05:00 HABER BÜLTENİ 05 HABER BÜLTENİ 05 HABER BÜLTENİ 05 HABER BÜLTENİ 05 HABER BÜLTENİ 05 HABER BÜLTENİ 05 HABER BÜLTENİ 05 05:00 05:15 BURASI HAFTASONU 05:15 05:30 PARANTEZ PARANTEZ PARANTEZ PARANTEZ PARANTEZ METROPOL TEKRAR 05:30 05:45 TEKRAR TEKRAR TEKRAR TEKRAR TEKRAR TEKRAR 05:45 06:00 HABER BÜLTENİ 06 HABER BÜLTENİ 06 HABER BÜLTENİ 06 HABER BÜLTENİ 06 HABER BÜLTENİ 06 HABER BÜLTENİ 06 HABER BÜLTENİ 06 06:00 06:15 06:15 06:30 MEDİKAL MEDİKAL MEDİKAL MEDİKAL MEDİKAL MEDİKAL MEDİKAL 06:30 06:45 TEKRAR TEKRAR TEKRAR TEKRAR TEKRAR TEKRAR TEKRAR 06:45 SKYTURK NİSAN 1. HAFTA 2008 PAZARTESİ SALI ÇARŞAMBA PERŞEMBE CUMA CUMARTESİ PAZAR 31.03.2008 01.04.2008 02.04.2008 03.04.2008 04.04.2008 05.04.2008 06.04.2008 06:00 HABER HABER HABER HABER HABER HABER HABER 06:00 06:10 İNSAN SPOR SPOR FLIPFLOP SPOR FLIP FLOP ON 06:10 06:20 KAYNAKLARI MUSA'NIN MAXIMUM DIGITAL HAYAT 06:20 06:30 MİKROFONU SOKAKTAYIZ ÇAĞATAY YAŞAMA EN HEYECANLI 06:30 06:40 BACK STAGE YOLDA KISA BİR ARA KEYFİ YERİ 06:40 06:50 VIDEO BLOG 06:50 07:00 HABER HABER 07:00 07:10 SABAH SABAH SABAH SABAH SABAH VIDEO BLOG BACKSTAGE 07:10 07:20 GÜNDEMİ GÜNDEMİ GÜNDEMİ GÜNDEMİ GÜNDEMİ 07:20 07:30 ÇAĞATAY 07:30 07:40 YOLDA FLIP FLOP 07:40 07:50 07:50 08:00 HABER HABER 08:00 08:10 EN HEYECANLI YAŞAMA 08:10 08:20 YERİ KEYFİ 08:20 08:30 08:30 08:40 DIGITAL HAYAT DVD KULAK 08:40 08:50 SPOR SPOR SPOR SPOR SPOR 08:50 09:00 HABER HABER HABER HABER HABER HABER HABER 09:00 09:10 BAŞLAMA BAŞLAMA BAŞLAMA BAŞLAMA BAŞLAMA MUSA'NIN İŞ VE YAŞAM 09:10 09:20 VURUŞU VURUŞU VURUŞU VURUŞU VURUŞU MİKROFONU 09:20 09:30 BAYANLAR FLIP FLOP 09:30 09:40 KURA ÇEKİMİ 09:40 09:50 09:50 10:00 HABER HABER HABER HABER HABER HABER HABER 10:00 10:10 SAĞLIK SAĞLIK SAĞLIK SAĞLIK SAĞLIK BACKSTAGE FUAR TREND 10:10 10:20 HATTI HATTI HATTI HATTI HATTI 10:20 10:30 10:30 10:40 DVD KULAK 10:40 10:50 GÜNDEN KARELER GÜNDEN KARELER GÜNDEN KARELER GÜNDEN KARELER GÜNDEN KARELER 10:50 11:00 HABER HABER HABER HABER HABER HABER HABER 11:00 11:10 SPOR SPOR SPOR SPOR SPOR İNSAN MAXIMUM 11:10 11:20 İŞİN ASLI İŞİN ASLI İŞİN ASLI İŞİN ASLI İŞİN ASLI KAYNAKLARI SOKAKTAYIZ 11:20 11:30 11:30 11:40 DIGITAL HAYAT 11:40 11:50 YER GÖSTERİCİ YER GÖSTERİCİ YER GÖSTERİCİ YER GÖSTERİCİ YER GÖSTERİCİ 11:50 12:00 HABER HABER HABER HABER HABER HABER HABER 12:00 12:10 SPOR SPOR SPOR SPOR SPOR VIDEOBLOG YAŞAMA 12:10 12:20 EKONOMİ EKONOMİ EKONOMİ EKONOMİ EKONOMİ KEYFİ 12:20 12:30 POLİTİK POLİTİK POLİTİK POLİTİK POLİTİK MAXIMUM 12:30 12:40 SOKAKTAYIZ ON 12:40 12:50 12:50 13:00 HABER HABER HABER HABER HABER HABER HABER 13:00 13:10 KAFE MOTOSPORT HAKKINIZI MAXIMUM CİNNAH 15 BİLYONER BİLYONER 13:10 13:20 AKADEMİ ARAYIN SOKAKTAYIZ YAŞAMA AYHAN SİCİMOĞLU 13:20 13:30 MOTO BİLGİ KEYFİ İLE RENKLER 13:30 13:40 13:40 13:50 SPOR SPOR SPOR SPOR YER GÖSTERİCİ MAÇA DOĞRU 13:50 14:00 HABER HABER HABER HABER MAÇA DOĞRU BAYANLAR HABER 14:00 14:10 HABER SAATİ HABER SAATİ HABER SAATİ HABER SAATİ TÜRKİYE ALİ SAYDAM 14:10 14:20 KUPASI BİLDİĞİN GİBİ 14:20 14:30 BAYANLAR YARI FİNAL DEĞİL 14:30 14:40 TÜRKİYE I 14:40 14:50 GÜNDEN KARELER GÜNDEN KARELER GÜNDEN KARELER GÜNDEN KARELER KUPASI 14:50 15:00 HABER HABER HABER HABER MAÇA DOĞRU 15:00 15:10 DÜNYANIN DÜNYANIN DÜNYANIN DÜNYANIN GALATASARAY 15:10 15:20 PARASI PARASI PARASI PARASI ÇANKAYA 15:20 15:30 BAYANLAR 15:30 15:40 TÜRKİYE 15:40 15:50 YER GÖSTERİCİ YER GÖSTERİCİ YER GÖSTERİCİ YER GÖSTERİCİ MAÇA DOĞRU KUPASI 15:50 16:00 HABER HABER HABER HABER BAYANLAR FİNAL 16:00 16:10 SPOR SPOR SPOR SPOR TÜRKİYE 16:10 16:20 EKONOMİ EKONOMİ EKONOMİ EKONOMİ KUPASI 16:20 16:30 3. SEANS 3. SEANS 3. SEANS 3. SEANS EKONOMİ YARI FİNAL 16:30 16:40 3. SEANS II 16:40 16:50 16:50 17:00 17:00 TRT 2 YAYIN AKIŞI 31 Mart 2008 Pazartesi 01 Nisan 2008 Salı 02 Nisan 2008 Çarşamba 03 Nisan 2008 Perşembe 04 Nisan 2008 Cuma 05 Nisan 2008 Cumartesi 06 Nisan 2008 Pazar 05:53 İstiklal Marşı ve Günün 05:53 İstiklal Marşı ve Günün 05:53 İstiklal Marşı ve Günün 05:53 İstiklal Marşı ve Günün 05:53 İstiklal Marşı ve Günün 05:53 İstiklal Marşı ve Günün 05:53 İstiklal Marşı ve Günün Program Akışı Program Akışı Program Akışı Program Akışı Program Akışı Program Akışı Program Akışı 05:55 Hava Durumu 05:55 Hava Durumu 05:55 Hava Durumu 05:55 Hava Durumu 05:55 Hava Durumu 05:55 Hava Durumu 05:55 Hava Durumu 06:00 Haber 06:00 Haber 06:00 Haber 06:00 Haber 06:00 Haber 06:00 Haber 06:00 Haber 06:05 En İyiler " Simply The Best" 06:05 Edebiyat Mekan 06:05 Okudukça 06:05 Şehir Mekan 06:05 Sinema 7 06:05 Tiyatro Daima 06:05 Sesler Kalır 06:30 Hiç Düşündün mü? 06:35 Hayat Akarken 06:35 Hayat Akarken 06:35 Hayat Akarken 06:35 Hayat Akarken 06:35 Hayat Akarken 06:25 Bir Saz Bir Usta 06:35 Yansıma 06:55 Hava Durumu 06:55 Hava Durumu 06:55 Hava Durumu 06:55 Hava Durumu 06:55 Hava Durumu 06:35 Hayat Akarken 06:55 Hava Durumu 07:00 Haber+Spor 07:00 Haber+Spor 07:00 Haber+Spor 07:00 Haber+Spor 07:00 Haber+Spor 06:55 Hava Durumu 07:00 Haber+Spor 07:20 Derin Kökler 07:20 Derin Kökler 07:20 Derin Kökler 07:20 Derin Kökler 07:20 Derin Kökler 07:00 Haber+Spor 07:20 Derin Kökler 07:25 Unutulan Savaş Kore 07:25 Simalar ve Dünyalar "Ahmet Necdet 07:25 Sözer" Telvin 07:25 İlber Ortaylı ile... 07:25 Herkes Gidince 07:20 Derin Kökler 07:25 Ömür Dediğin 07:55 Hava Durumu 07:55 Hava Durumu 07:55 Hava Durumu 07:55 Hava Durumu 07:55 Hava Durumu 07:25 Tam Bana Göre 07:55 Hava Durumu 08:00 Haber 08:00 Haber 08:00 Haber 08:00 Haber 08:00 Haber 07:55 Hava Durumu 08:00 Haber 08:25 Günde Sanat 08:25 Günde Sanat 08:25 Günde Sanat 08:25 Günde Sanat 08:10 Beyin Göçü "Prof. Dr. 08:00 Haber Coşkun Bayrak" 08:25 Günde Sanat 08:35 Göz Önünde 08:35 Göz Önünde 08:35 Göz Önünde 08:35 Göz Önünde 08:40 Sanat Haftasonu 08:10 Keşif Tutkusu 08:35 Göz Önünde 08:55 Hava Durumu 08:55 Hava Durumu 08:55 Hava Durumu 08:55 Hava Durumu 09:00 Yaşarken 08:40 Sanat Haftasonu 08:55 Hava Durumu 09:00 Haber 09:00 Haber 09:00 Haber 09:00 Haber+Dış Basın 09:30 Habervizyon 09:00 Ömür Dediğin 09:00 Haber 09:20 Dış Basın 09:20 Dış Basın 09:20 Dış Basın 09:20 Dış Basın 10:55 Hava Durumu 09:30 Habervizyon 09:20 Dış Basın 09:30 Ekogün 09:30 Ekogün 09:30 Ekogün 09:30 Ekogün 11:00 Haber 10:55 Hava Durumu 09:30 Ekogün 09:55 Hava Durumu 09:55 Hava Durumu 09:55 Hava Durumu 09:55 Hava Durumu 11:10 Alan Razı Satan Razı 11:00 Haber 09:55 Hava Durumu 10:00 Haber 10:00 Haber 10:00 Haber 10:00 Haber 11:55 Hava Durumu 11:10 Sağlıklı Yaşam 10:00 Haber 10:15 Spor 10:15 Spor 10:15 Spor 10:15 Spor 12:00 Haber 11:55 Hava Durumu 10:15 Spor 10:30 Yurttan Haberler 10:30 Yurttan Haberler 10:30 Yurttan Haberler 10:30 Yurttan Haberler 12:10 Konser Salonlarından 12:00 Haber 10:30 Yurttan Haberler 10:55 Hava Durumu 10:55 Hava Durumu 10:55 Hava Durumu 10:55 Hava Durumu 13:35 Geleceğe Umutla Bakmak 12:10 Karşılıksız Sevgi 10:55 Hava Durumu 11:00 Haber 11:00 Haber 11:00 Haber 11:00 Haber 13:55 Hava Durumu 12:25 1 + 100 11:00 Haber 11:15 Reçete 11:15 Reçete 11:15 Reçete 11:15 Reçete 14:00 Haber 13:35 İste Kardeşin Olsun 11:15 Reçete 11:45 Günde Sanat 11:45 Günde Sanat 11:45 Günde Sanat 11:45 Günde Sanat 14:10 İşitme Engelliler Bülteni 13:55 Hava Durumu 11:45 Günde Sanat 11:55 Hava Durumu 11:55 Hava Durumu 11:55 Hava Durumu 11:55 Hava Durumu 14:15 Tam Zamanı 14:00 Haber 11:55 Hava Durumu 12:00 Haber 12:00 Haber 12:00 Haber 12:00 Haber 14:45 Pop Saati 14:10 İşitme Engelliler Bülteni 12:00 Haber 12:15 Spor 12:15 Spor 12:15 Spor 12:15 Spor 15:25 Tasarım ve Yaşam 14:15 Oto-Gündem 12:15 Spor 12:30 Ekogün 12:30 Ekogün 12:30 Ekogün 12:30 Ekogün 15:55 Hava Durumu 14:50 Haber Anadolu 12:30 Ekogün 12:55 Hava Durumu 12:55 Hava Durumu 12:55 Hava Durumu 12:55 Hava Durumu 16:00 Haber 15:25 Uçan Türk 12:55 Hava Durumu 13:00 İş Günü 13:00 İş Günü 13:00 İş Günü 13:00 Eğitim Dünyası 16:15 Bilişim Rüzgarı 15:55 Hava Durumu 13:00 İş Günü 13:20 Başkent Siyaset 13:20 Başkent Siyaset 13:20 Başkent Siyaset 13:20 Başkent Siyaset 17:15 Şahitlikler 16:00 Haber 13:20 Başkent Siyaset 13:35 Hayat Akarken 13:35 Hayat Akarken 13:35 Hayat Akarken 13:35 Hayat Akarken 17:20 Umuda Doğru 16:15 Sporun Parlayan Yıldızları 13:35 Hayat Akarken 13:55 Hava Durumu 13:55 Hava Durumu 13:55 Hava Durumu 13:55 Hava Durumu 17:55 Hava Durumu 16:45 En İyiler " Simply The Best" 13:55 Hava Durumu 14:00 Haber 14:00 Haber 14:00 Meşale Koşusu Başlangıç Töreni 14:00 Haber 18:00 Haber 17:10 Bilim ve Yaşam 14:00 Haber 14:20 Ekogün 14:20 Ekogün 14:35 Günde Sanat 14:20 Ekogün 18:20 Spor 17:20 Profesyonel 14:20 Ekogün 14:35 Günde Sanat 14:35 Günde Sanat 14:45 İşitme Engelliler Bülteni 14:35 Günde Sanat 18:25 Az Politik 17:55 Hava Durumu 14:35 Günde Sanat 14:45 İşitme Engelliler Bülteni 14:45 İşitme Engelliler Bülteni 14:55 Hava Durumu 14:45 İşitme Engelliler Bülteni 18:55 Hava Durumu 18:00 Haber 14:45 İşitme Engelliler Bülteni 14:55 Hava Durumu 14:55 Hava Durumu 15:00 Haber 14:55 Hava Durumu 19:00 Haber+Spor 18:25 Spor Pazarı 14:55 Hava Durumu 15:00 Haber 15:00 Haber 15:20 Ekogün 15:00 Haber 19:20 Derin Kökler 18:55 Hava Durumu 15:00 Haber 15:20 Ekogün 15:20 Ekogün 15:35 Spor 15:20 Ekogün 19:25 Tam Bana Göre 19:00 Haber+Spor 15:20 Ekogün 15:35 Spor 15:35 Spor 15:55 Hava Durumu 15:35 Spor 19:55 Gün Dökümü 19:20 Büyük Kedilerin Günlüğü "Yavru Çita Duma" - Big Cat Diary 15:35 Spor 15:55 Hava Durumu 15:55 Hava Durumu 16:00 Haber 15:55 Hava Durumu 20:00 Haber Anadolu 19:50 Gün Dökümü 15:55 Hava Durumu 16:00 Haber 16:00 Haber 16:20 Yurttan Haberler 16:00 Haber 20:35 Şahitlikler 19:55 Sinemasal "Korkuyorum Anne" 16:00 Haber 16:20 Yurttan Haberler 16:20 Yurttan Haberler 16:35 Ekogün 16:20 Yurttan Haberler 20:40 Zamanın İzinde: Prenses Margret- 22:00 Bir Aşk Haber+Spor Hikayesi "Timewatch: Princess Margaret’s- A Love Story" 16:20 Yurttan Haberler 16:35 Ekogün 16:35 Ekogün 16:55 Hava Durumu 16:35 Ekogün 21:30 Keşif Tutkusu 22:10 Dünyanın Türküsü 16:35 Ekogün 16:55 Hava Durumu 16:55 Hava Durumu 17:00 Haber 16:55 Hava Durumu 22:00 Haber+Spor 23:00 Gün Biterken 16:55 Hava Durumu 17:00 Haber 17:00 Haber 17:15 Günün Konusu 17:00 Haber 22:10 Dem Bu Dem 23:20 İçinden Tren Geçen Şehirler 17:00 Haber 17:15 Günün Konusu 17:15 Günün Konusu 17:35 Dünyaya Bakış 17:15 Günün Konusu 23:00 Gün Biterken 23:50 Geleceğe Umutla Bakmak 17:15 Günün Konusu 17:35 Dünyaya Bakış 17:35 Dünyaya Bakış 17:45 İşitme Engelliler Bülteni 17:35 Dünyaya Bakış 23:20 İnsanlık Hali 00:10 Büyük Kedilerin Günlüğü "Yavru Çita Duma" - Big Cat Diary 17:35 Dünyaya Bakış 17:45 İşitme Engelliler Bülteni 17:45 İşitme Engelliler Bülteni 17:55 Hava Durumu 17:45 İşitme Engelliler Bülteni 00:20 Kieslowski’nin Dekalog Filmleri 00:40 "Komşunun Sağlıklı Malına Yaşam Yan Bakmayacaksın" 17:45 İşitme Engelliler Bülteni 17:55 Hava Durumu 17:55 Hava Durumu 18:00 Olimpiyat Meşalesi Türkiye Koşusu 17:55 Hava Durumu 01:15 Pop Saati 01:25 Az Politik 17:55 Hava Durumu 18:00 Haber 18:00 Haber 19:25 Derin Kökler 18:00 Haber 01:55 Hava Durumu 01:55 Hava Durumu 18:00 Haber 18:20 Avrupa Vizyonu 18:20 Avrupa Vizyonu 19:30 Hayatımız Sınav 18:20 Avrupa Vizyonu 02:00 Haber 02:00 Haber 18:20 Avrupa Vizyonu 18:55 Hava Durumu 18:55 Hava Durumu 19:55 Gün Dökümü 18:55 Hava Durumu 02:05 Bilişim Rüzgarı 02:05 Sinemasal "Korkuyorum Anne" 18:55 Hava Durumu 19:00 Haber 19:00 Haber 20:00 Sinema 7 19:00 Haber 03:05 Zamanın İzinde: Prenses Margret- 04:15 Bir Aşk İçinden Hikayesi Tren "Timewatch: Geçen Şehirler Princess Margaret’s- A Love Story" 19:00 Haber 19:10 Spor 19:10 Spor 20:30 Rengahenk 19:10 Spor 03:55 Çepeçevre 04:45 Bir Saz Bir Usta 19:10 Spor 19:25 Derin Kökler 19:25 Derin Kökler 21:00 Düşünce İklimi 19:25 Derin Kökler 04:05 Dem Bu Dem 04:55 Hava Durumu 19:25 Derin Kökler 19:30 Hayatımız Sınav 19:30 Hayatımız Sınav 22:00 Haber+Spor 19:30 Hayatımız Sınav 04:55 Hava Durumu 05:00 Haber 19:30 Hayatımız Sınav 19:55 Gün Dökümü 19:55 Gündökümü 22:10 Düşlerle Gelen 19:55 Gün Dökümü 05:00 Haber 05:05 Profesyonel 19:55 Gün Dökümü 20:00 Okudukça 20:00 Şehir Mekan 22:30 İlber Ortaylı ile... 20:00 Tiyatro Daima 05:05 Tasarım ve Yaşam 05:40 Çepeçevre 20:00 Edebiyat Mekan 20:30 Rengahenk 20:30 Rengahenk 23:00 Gün Biterken 20:30 Rengahenk 05:35 Bilim ve Yaşam 20:30 Rengahenk 21:00 Kırmızı Hat 21:00 Büyüteç 23:20 Spor 21:00 Lige Bakış 21:00 Tuvaldeki Başyapıt "Private Life 21:55 of Masterpiece" El Yapımı 21:55 El Yapımı 23:30 Hava Durumu 22:00 Haber+Spor 21:55 El Yapımı 22:00 Haber+Spor 22:00 Haber+Spor 23:35 Dünya Sahnelerinden 22:10 Sesler Kalır 22:00 Haber+Spor 22:10 Şehre Dair 22:10 Yansıma 00:50 Bilim ve Yaşam 22:30 Herkes Gidince 22:10 Felsefe Konuşmaları 22:30 Simalar ve Dünyalar "Ahmet Necdet 22:30 Sözer" Telvin 01:05 Düşlerle Gelen 23:00 Gün Biterken 22:30 Unutulan Savaş Kore 23:00 Gün Biterken 23:00 Gün Biterken 01:25 Sinema 7 23:20 Spor 23:00 Gün Biterken 23:20 Spor 23:20 Kupaya Doğru 01:55 Hava Durumu 23:30 Hava Durumu 23:20 Spor 23:30 Hava Durumu 00:05 Klasik Türk Müziği 02:00 Haber 23:35 Dünya Sinemalarından "Beyaz Avuçlar" 23:30 Hava Durumu 23:35 TRT İstanbul Hafif Müzik ve Caz 01:05 Orkestrası Yansıma 25. Yıl Konseri 02:05 İlber Ortaylı ile... 01:05 Sesler Kalır 23:35 Bir Tatlı Huzur 00:40 Anadolu’ya Yolculuk 01:25 Şehir Mekan 02:35 Düşünce İklimi 01:25 Tiyatro Daima 00:35 City Folk (Şehir Halkı) 01:05 Şehre Dair 01:55 Hava Durumu 03:35 Hayat Akarken 01:55 Hava Durumu 01:05 Felsefe Konuşmaları 01:25 Okudukça 02:00 Haber 03:55 Hava Durumu 02:00 Haber 01:25 Edebiyat Mekan 01:55 Hava Durumu 02:05 Telvin 04:00 Haber 02:05 Herkes Gidince 01:55 Hava Durumu 02:00 Haber 02:35 Büyüteç 04:05 Reçete 02:35 Lige Bakış 02:00 Haber 02:05 Simalar ve Dünyalar "Ahmet Necdet 03:30 Sözer" El Yapımı 04:35 İş Günü 03:35 Hayat Akarken 02:05 Unutulan Savaş Kore 02:35 Kırmızı Hat 03:35 Hayat Akarken 04:55 Hava Durumu 03:55 Hava Durumu 02:35 Tuvaldeki Başyapıt "Private Life 03:30 of Masterpiece" El Yapımı 03:55 Hava Durumu 05:00 Haber 04:00 Haber 03:30 El Yapımı 03:35 Hayat Akarken 04:00 Haber 05:05 Göz Önünde 04:05 Reçete 03:35 Hayat Akarken 03:55 Hava Durumu 04:05 Reçete 05:25 Hayatımız Sınav 04:35 Eğitim Dünyası 03:55 Hava Durumu 04:00 Haber 04:35 İş Günü 04:55 Hava Durumu 04:00 Haber 04:05 Reçete 04:55 Hava Durumu 05:00 Haber 04:05 Reçete 04:35 İş Günü 05:00 Haber 05:05 Göz Önünde 04:35 İş Günü 04:55 Hava Durumu 05:05 Göz Önünde 05:25 Hayatımız Sınav

04:55 Hava Durumu 05:00 Haber 05:25 Hayatımız Sınav

05:00 Haber 05:05 Göz Önünde

05:05 Göz Önünde 05:25 Hayatımız Sınav

05:25 Hayatımız Sınav 16:15 Sporun Parlayan Yıldızları 16:45 En İyiler " Simply The Best"

19:55 Sinemasal "Korkuyorum Anne"

23:20 İçinden Tren Geçen Şehirler 23:50 Geleceğe Umutla Bakmak

02:05 Sinemasal "Korkuyorum Anne" 04:15 İçinden Tren Geçen Şehirler