DZIENNIK URZ ĘDOWY WOJEWÓDZTWA WARMI ŃSKO-MAZURSKIEGO

Olsztyn, dnia 16 czerwca 2005 r. Nr 73

TRE ŚĆ : Poz.:

ROZPORZ ĄDZENIE WOJEWODY WARMI ŃSKO-MAZURSKIEGO:

1042 - Nr 15 z dnia 10 czerwca 2005 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody „Jezioro Dru Ŝno". 4185

UCHWAŁA RADY MIEJSKIEJ W BISKUPCU

1043 - Nr XXVIII/203/05 z dnia 27 kwietnia 2005 r. w sprawie uchwalenia programu ochrony środowiska oraz planu gospodarki odpadami...... 4188

1042 ROZPORZ ĄDZENIE Nr 15 Wojewody Warmi ńsko-Mazurskiego z dnia 10 czerwca 2005 r.

w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody „Jezioro Dru Ŝno".

Na podstawie art. 19 ust. 6 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880) 5) regeneracj ę zbiorowisk ł ąkowo-pastwiskowych oraz zarz ądza si ę, co nast ępuje: niektórych typów szuwarów turzycowych przez umiarkowany wypas i koszenie powierzchni, które w § 1. Ustanawia si ę plan ochrony dla rezerwatu przeszło ści w ten sposób wykorzystywano. przyrody „Jezioro Dru Ŝno", zwanego dalej „rezerwatem". § 3. Identyfikacj ę oraz okre ślenie sposobów eliminacji § 2. 1. Celem ochrony przyrody w rezerwacie jest lub ograniczania istniej ących i potencjalnych zagro Ŝeń zachowanie ze wzgl ędów naukowych i dydaktycznych, wewn ętrznych i zewn ętrznych oraz ich skutków okre śla miejsc l ęgowych ptaków wodno-błotnych oraz swoistych zał ącznik nr 1 do rozporz ądzenia. cech krajobrazu. § 4. Obszar rezerwatu obj ęty jest ochron ą czynn ą. 2. Cel, o którym mowa w ust. 1, realizuje si ę przez: § 5. Działania ochronne na obszarze ochrony czynnej, 1) przestrzeganie zakazów obowi ązuj ących w z podaniem rodzaju, zakresu i lokalizacji tych działa ń rezerwacie; obejmuj ą:

2) utrzymanie aktualnych warunków siedliskowych, w tym 1) w zakresie ochrony ptaków: zachowanie naturalnego procesu zarastania jeziora przez utrzymanie naturalnego poziomu lustra wody a) roboty zwi ązane z usuwaniem drzew lub ich cz ęś ci oraz zahamowanie tempa procesu eutrofizacji; wchodz ących na teren kanałów - torów wodnych będą wykonywane w okresie od 16 pa ździernika 3) stworzenie dogodnych warunków do gniazdowania do 31 grudnia ka Ŝdego roku, ptaków śpiewaj ących i ptaków wodnych (g ągoł, nurog ęś ) poprzez rozwieszenie budek l ęgowych; b) niezb ędne prace hydrotechniczne (pogł ębianie toru wodnego, przyuj ściowych odcinków rzek i kanałów) 4) zachowanie wyst ępuj ących zbiorowisk ro ślinnych w rezerwacie mog ą si ę odbywa ć poza okresem (wodnych i l ądowych) charakteryzuj ących si ę wysokim lęgowym ptaków, tj. od 1 kwietnia do 31 lipca stopniem naturalno ści; ka Ŝdego roku; ograniczenie czasowe nie dotyczy Dziennik Urz ędowy - 4186 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

wałów zewn ętrznych (czołowych) okalaj ących chronionych, przede wszystkim grzybie ńczyka rezerwat, wodnego ( Nymphoides peltata ), a tak Ŝe grzybienia białego ( Nymphea alba ) i gr ąŜ ela Ŝółtego ( Nuphar c) pr ędko ść poruszania si ę wszelkich jednostek luteum ). pływaj ących w obr ębie toru wodnego rezerwatu nie mo Ŝe przekracza ć 15 km/h; nale Ŝy ustawi ć przy § 6. Na obszarze rezerwatu nie dopuszcza si ę do wej ściach na tor wodny do rezerwatu tablice prowadzenia działalno ści wytwórczej 1 handlowej, z informuj ące o ograniczeniu pr ędko ści; wyj ątkiem pozyskania trzciny w miejscach okre ślonych w § 5 pkt 4 lit. a oraz rolniczej, z wyj ątkiem zada ń 2) w zakresie regulacji populacji gatunków ryb: okre ślonych w § 5 pkt 4 lit. b oraz gospodarki rybackiej prowadzonej zgodnie z § 5 pkt 2. a) połowy ryb sprz ętem ci ągnionym dopuszcza si ę tylko w sezonie pó źnojesiennym i zimowym (tj. od § 7. Wskazanie obszarów i miejsc udost ępnianych dla połowy listopada do ko ńca lutego ka Ŝdego roku w celów naukowych, edukacyjnych, turystycznych, taki sposób, aby ograniczy ć wpływ unosz ących si ę amatorskiego połowu ryb i gospodarki rybackiej oraz osadów dennych na spadek zawarto ści tlenu w okre ślenie sposobów ich udost ępniania określa zał ącznik wodzie), nr 2 do rozporz ądzenia.

b) w okresie od 1 kwietnia do 31 sierpnia ka Ŝdego § 8. Wprowadza si ę nast ępuj ące ustalenia do studiów roku narz ędzia połowowe nie powinny by ć uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania prze- stawiane w odległo ści mniejszej ni Ŝ 100 m od strzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania kolonii l ęgowych ptaków, przestrzennego, planu zagospodarowania przestrzennego województwa warmi ńsko-mazurskiego dotycz ące elimi- c) w okresie od 1 wrze śnia do 15 listopada ka Ŝdego nacji lub ograniczenia zagro Ŝeń zewn ętrznych: roku z połowów wył ączona zostaje południowa cz ęść jeziora (od umownej linii ł ącz ącej uj ście rzeki 1) zachowuje si ę dotychczasowe sposoby u Ŝytkowania Wąskiej z uj ściem kanału „na Rysia") ze wzgl ędu gruntów; na du Ŝe w tym miejscu i czasie koncentracje ptaków w ędrownych; 2) nie dopuszcza si ę do odprowadzania nieoczyszczonych ścieków do cieków wpływaj ących d) dopuszcza si ę amatorski połów ryb w miejscach, na obszar rezerwatu; które okre śla zał ącznik nr 2 do rozporz ądzenia; 3) nie dopuszcza si ę do prowadzenia nowych, liniowych 3) w zakresie ochrony zwierz ąt (z wyj ątkiem ryb) elementów infrastruktury technicznej przez obszar dopuszcza si ę redukcj ę gatunków, które poprzez rezerwatu; kopanie nor i tuneli w wałach mogłyby zagra Ŝać bezpiecze ństwu przeciwpowodziowemu; 4) dopuszcza si ę prowadzenie działa ń zwi ązanych z zapewnieniem ochrony przeciwpowodziowej otoczenia 4) w zakresie ochrony niektórych zbiorowisk ro ślinnych: rezerwatu, przy u Ŝyciu substratu wył ącznie pochodzenia naturalnego np. Ŝwir, piasek itp., a) koszenie trzciny w rejonie W ęziny (mi ędzy uj ściem Wąskiej, Karolewki oraz Elszki) i koło uj ścia 5) dopuszcza si ę budow ę i konserwacj ę urz ądze ń Marwickiej Młynówki mo Ŝna wykonywa ć od hydrotechnicznych poza okresem l ęgowym ptaków, tj. stycznia do ko ńca lutego ka Ŝdego roku metod ą od 1 kwietnia do 31 lipca ka Ŝdego roku; ograniczenie kulis o szeroko ści do 100 m, z pozostawieniem czasowe nie dotyczy wałów zewn ętrznych (czołowych) pasów pomi ędzy nimi o szeroko ści 300 m, okalaj ących rezerwat.

b) w rejonie wsi W ęzina dopuszcza si ę umiarkowany § 9. Rozporz ądzenie wchodzi w Ŝycie po upływie (ekstensywny) wypas i koszenie traw, co pozwoli 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urz ędowym na regeneracj ę zbiorowisk ł ąkowo-pastwiskowych Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego. oraz niektórych typów szuwarów turzycowych wraz z bogactwem typowych dla nich gatunków, obecnie Wojewoda Warmi ńsko-Mazurski stopniowo zanikaj ących na tym terenie; Stanisław Szatkowski

5) w zakresie ochrony gatunkowej ro ślin nie dopuszcza si ę do uszkadzania i wyrywania z dna kł ączy gatunków

Dziennik Urz ędowy - 4187 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Zał ączniki do rozporz ądzenia Nr 15/05 Wojewody Warmi ńsko-Mazurskiego z dnia 10 czerwca 2005 r.

Zał ącznik Nr 1

Identyfikacja oraz okre ślenie sposobów eliminacji lub ograniczania istniej ących i potencjalnych zagro Ŝeń wewn ętrznych i zewn ętrznych oraz ich skutków.

Identyfikacja zagro Ŝeń wewn ętrznych Sposoby eliminacji lub ograniczania istniej ących i potencjalnych L.p. i zewn ętrznych zagro Ŝeń wewn ętrznych i zewn ętrznych oraz ich skutków 1. Kłusownictwo 1) Zwi ększenie patroli wykonywanych przez Pa ństwow ą Stra Ŝ Ryback ą oraz Stra Ŝ Le śną. 2) Edukacja społecze ństwa lokalnego 2. Hałas 1) Ograniczenie pr ędko ści poruszania si ę jednostek pływaj ących z nap ędem silnikowym spalinowym do 15 km/h. 2) Umieszczenie tablic informacyjnych przy wej ściach na tor wodny 3. Eutrofizacja wód 1) Regulacja gospodarki wodno-ściekowej w zlewni rezerwatu. 2) Ograniczenia zanieczyszcze ń wód przez wybór odpowiednich metod, terminów i sposobów prowadzenia koniecznych prac hydrotechnicznych w rezerwacie 4. Zagro Ŝenia l ęgów ptaków 1) Ograniczanie nadmiernej liczebno ści drapie Ŝników. 2) Dostosowanie gospodarki rybackiej dla potrzeb ochrony ptaków. 3) Ograniczenie pr ędko ści poruszania si ę jednostek pływaj ących do 15 km/h. 4) Ograniczenia eksploatacji trzciny 5. Zagro Ŝenia migracji i rozrodu zwierz ąt Wykonanie w zabudowie hydrotechnicznej cieków w zlewni jeziora urz ądze ń umo Ŝliwiaj ących przepływ wody

Zał ącznik nr 2

Wskazanie obszarów i miejsc udost ępnianych dla celów naukowych, edukacyjnych, turystycznych, amatorskiego połowu ryb i rybactwa oraz okre ślenie sposobów ich udost ępniania.

L.P. Cel udost ępniania Obszary lub miejsca udost ępniane Sposoby udost ępniania 1. Naukowy Cały obszar rezerwatu Po uzyskaniu zgody wojewody na wniosek zainteresowanego 2. Edukacyjny Ście Ŝka dydaktyczna, obr ęb ewidencyjny śółwiniec, działka nr 439/3 W uzgodnieniu z zarz ądzaj ącym terenem 3. Turystyczny Tor wodny - od uj ścia Kanału Elbl ąskiego w km 52+000, przez Po uzyskaniu zgody wojewody Jezioro Druzno (7,4 km), do pocz ątku rzeki Elbl ąg w km 0+000 na wniosek zainteresowanego 4. Amatorski połów ryb 1) Udost ępnia si ę do w ędkowania z brzegu 7 odcinków brzegów Po uzyskaniu zgody wojewody jeziora Druzno, tj.: na wniosek u Ŝytkownika a) odcinek kanału melioracyjnego od wału czołowego jeziora rybackiego Druzno do uj ścia do jeziora Druzno (Grono wo Górne, polder 42), b) odcinek rzeki W ąskiej od wału czołowego jeziora Druzno do uj ścia jeziora Druzno (Dłu Ŝyna, polder 71), c) odcinek wału czołowego jeziora Druzno od km 1+460 do km 3+060 (Dłu Ŝyna, polder 71), d) odcinek Kanału Elbl ąskiego od wału czołowego jeziora Druzno do uj ścia do jeziora Druzno (Dłu Ŝyna, polder 71), e) odcinek wału czołowego rozlewisk w Stankowie od km 0+000 do km 3+235 (Stankowo - Topolno, polder 73 i 75), f) punkt „0" rzeki Elbl ąg, g) odcinek wału czołowego jeziora Druzno od 2+100 do km 2+920 (Tropy, polder 18),

2) Zezwala si ę na w ędkowanie z łodzi w ci ągu dnia, tj. od godziny po wschodzie sło ńca do godziny przed zachodem sło ńca a) na całej powierzchni jeziora Druzno z maksymalnie 10 łodzi, w tym: w cz ęś ci północnej jeziora od umownej linii ł ącz ącej uj ście rzeki Wąskiej z uj ściem kanału „na Rysia" w terminie od 1 wrze śnia do 31 grudnia, Dziennik Urz ędowy - 4188 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

- w cz ęś ci południowej jeziora w terminie od 15 listopada do 31 grudnia ka Ŝdego roku, b) dopuszcza si ę amatorski połów ryb z łodzi na rozlewisku w Stankowie z maksymalnie 3 łodzi w terminie od 1 wrze śnia do 31 grudnia

3) Zezwala si ę na w ędkowanie z lodu bez u Ŝycia zan ęt na całej powierzchni jeziora Druzno 5. Rybactwo Wody Jeziora Druzno Po uzyskaniu zgody wojewody na wniosek u Ŝytkownika rybackiego

1043 UCHWAŁA Nr XXVIII/203/05 Rady Miejskiej w Biskupcu z dnia 27 kwietnia 2005 r.

w sprawie uchwalenia programu ochrony środowiska oraz planu gospodarki odpadami.

Na podstawie art. 18 ust. 1, art. 84 ust. 1 ustawy z 1) program ochrony środowiska Gminy na lata dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. 2004-2007 z perspektyw ą na lata 2008-2011 w U. z 2001 r. Nr 62, poz. 627, 115, poz. 1229, z 2002 r. Nr brzmieniu zał ącznika Nr 1 do niniejszej uchwały; 74, poz. 676, Nr 113, poz. 984, Nr 223, poz. 1957, z 2003 r. Nr 46, poz. 392, Nr 80, poz. 721, Nr 80, poz. 2) plan gospodarki odpadami Gminy Biskupiec na lata 717, Nr 153, poz. 1271, Nr 175, poz. 1693, Nr 162, poz. 2004-2007 z perspektywa na lata 2008-2011 w 1568, Nr 190, poz. 1865, Nr 217, poz. 2124, z 2004 r. Nr brzmieniu zał ącznika Nr 2 do niniejszej uchwały. 19, poz. 177, Nr 49, poz. 464, Nr 70, poz. 631, Nr 92, poz. 880, Nr 96, poz. 959, Nr 121, poz. 1263, Nr 273, poz. § 2. Wykonanie uchwały powierza si ę Burmistrzowi 2703, Nr 281, poz. 2784 i z 2005 r. Nr 25, poz. 202), art. Biskupca. 14 ust. 6 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - o odpadach (Dz. U. z 2001 r. Nr 62, poz. 628, z 2002 r. Nr 41, poz. § 3. Uchwała wchodzi w Ŝycie po upływie 14 dni od 365, Nr 113, poz. 984, Nr 199, poz. 1671, z 2003 r. Nr 7, dnia ogłoszenia w Dzienniku Urz ędowym Województwa poz. 78 z 2004 r. Nr 96 poz. 959, Nr 116, poz. 1208, Nr Warmi ńsko-Mazurskiego. 191, poz. 1956, z 2005 r. Nr 25, poz. 202), Rada Miejska w Biskupcu uchwala, co nast ępuje: Przewodnicz ący Rady Krzysztof Janczara § 1. Uchwala si ę:

Dziennik Urz ędowy - 4189 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Dziennik Urz ędowy - 4190 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

SPIS TRE ŚCI

1. WST ĘP. 1.1 Podstawa prawna. 1.2. Metoda opracowania. 1.3 Cele opracowania Programu. 1.4 Okres obowi ązywania Programu.

2. STRESZCZENIE PROGRAMU. 3. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY. 3.1. Struktura gminy i jej zró Ŝnicowanie przestrzenne. 3.2 Charakterystyka środowiska naturalnego gminy. 3.2.1 Elementy przyrody nieo Ŝywionej. 3.2.1.1 Budowa geologiczna i zasoby geologiczne. 3.2.1.2 Rze źba terenu. 3.2.1.3 Gleby. 3.2.1.4 Sie ć hydrograficzna - wody powierzchniowe - wody podziemne. 3.2.1.5 Warunki klimatyczne. 3.2.2 Elementy przyrody o Ŝywionej. 3.2.2.1 Świat ro ślin. 3.2.2.2 Świat zwierz ąt. 3.2.3 Formy ochrony przyrody. 3.2.3.1 Parki narodowe. 3.2.3.2 Parki krajobrazowe. 3.2.3.3 Rezerwaty. 3.2.3.4 Obszary chronionego krajobrazu. 3.2.3.5 Pomniki przyrody. 3.2.3.6 U Ŝytki ekologiczne. 3.2.3.7 Inne formy przyrody (zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, stanowiska dokumentacyjne, parki wiejskie, lasy ochronne, sie ć NATURA 2000).

4. DIAGNOZA STANU I ZAGRO śEŃ ŚRODOWISKA NATURALNEGO GMINY. 4.1 Zasoby geologiczne i rze źba terenu. 4.2 Gleby. 4.3 Sie ć hydrograficzna - wody powierzchniowe - wody podziemne. 4.4 Powietrze atmosferyczne. 4.5 Hałas i promieniowanie elektromagnetyczne. 4.6 Przyroda. 4.6.1 Świat ro ślinny. 4.6.2 Świat zwierz ęcy. 4.7 Krajobraz. 4.8 Obszary oddziaływania na środowisko. 4.8.1 Działalno ść gospodarcza. 4.8.2 Społecze ństwo. 4.8.3 Turystyka i rekreacja. 4.8.4 Transport i infrastruktura. 4.8.4.1 Transport. 4.8.4.2 Gospodarka wodno-ściekowa. 4.8.4.3 Gospodarka odpadowa. 4.8.4.4 Zaopatrzenie gminy w ciepło, energi ę elektryczn ą i paliwa gazowe. 4.8.5 Rolnictwo. 4.9 Ograniczenia i szanse rozwoju gminy, wynikaj ące ze stanu środowiska.

5. CELE I ZADANIA PROGRAMU. 5.1 Dotychczasowa realizacja zada ń z zakresu ochrony środowiska. 5.2 Formułowanie strategii i planu działa ń. 5.2.1 Okre ślenie celów ochrony środowiska. 5.2.2 Zakres działa ń.

6. HARMONOGRAM REALIZACJI DZIAŁA Ń. 6.1 Ochrona i racjonalne u Ŝytkowanie zasobów naturalnych. 6.2 Poprawa jako ści środowiska. 6.3 Edukacja ekologiczna.

7. NARZ ĘDZIA I INSTRUMENTY REALIZACJI PROGRAMU. 7.1 Wybrane narz ędzia i instrumenty realizacji Programu. Dziennik Urz ędowy - 4191 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

7.2 Integracja Programu Ochrony Środowiska z innymi dokumentami strategicznymi dla gminy. 7.3 Udział społecze ństwa.

8. OCENA REALIZACJI PROGRAMU. 8.1 Kontrola realizacji Programu. 8.2 Wska źniki oceny realizacji Programu.

9. NAKŁADY FINANSOWE NA REALIZACJ Ę PROGRAMU. 9.1 Finansowanie działa ń. 9.2 Nakłady finansowe.

10. ZAŁ ĄCZNIKI. 10.1 Spis tabel. 10.2 Wykaz dokumentów strategicznych. 10.3 Wykaz zada ń inwestycyjnych przewidzianych do realizacji w ramach Programu.

1. WST ĘP.

Przyj ęta w 1997 r. Konstytucja Rzeczypospolitej nadprogramem, brali udział równie Ŝ przedstawiciele gmin, Polskiej stwierdza, Ŝe Rzeczpospolita Polska zapewnia nale Ŝą cych do Zwi ązku. ochron ę środowiska, kieruj ąc si ę zasad ą zrównowa Ŝonego rozwoju (art. 5), ustala tak Ŝe, Ŝe Został powołany Panel Roboczy , w skład którego weszli: ochrona środowiska jest obowi ązkiem m. in. władz 1. Mirosław Krzy Ŝewski - Radny Rady Miasta publicznych, które poprzez sw ą polityk ę, powinny Biskupiec. zapewni ć bezpiecze ństwo ekologiczne współczesnemu i 2. Antoni Dajnowski - Inspektor Urz ąd Miasta przyszłym pokoleniom (art. 74). Biskupiec. Człowiek wraz ze swoj ą działalno ści ą jest ści śle 3. Zofia Łukaszuk-Dr ąŜ ek - nauczycielka biologii w sprz ęŜ ony z systemem przyrodniczym. Zachowanie Liceum Ogólnokształc ącym w Biskupcu. równowagi w tym systemie, wymaga spójnego i ł ącznego zarz ądzania, zarówno dost ępem do zasobów środowiska Autorzy Programu wyst ąpili równie Ŝ do ró Ŝnych oraz likwidacj ą i zapobieganiem powstawaniu instytucji i jednostek, prowadz ących działalno ść na terenie negatywnych dla środowiska skutków działalno ści gminy i Zwi ązku, jako jednostek konsultacyjnych i gospodarczej (ochrona środowiska), jak i racjonalnym opiniuj ących. Były to m.in. Agencja Nieruchomo ści uŜytkowaniem zasobów przyrodniczych (gospodarka Rolnych, Generalna Dyrekcja Dróg i Autostrad o/, wodna, le śnictwo, ochrona i wykorzystanie zasobów Regionalna Dyrekcja Lasów Pa ństwowych w Białymstoku surowcowych i glebowych, planowanie przestrzenne). i w Olsztynie, Rejonowy Zarz ąd Infrastruktury,, Regionalny Głównym celem nowej polityki ekologicznej pa ństwa Zarz ąd Gospodarki Wodnej w Warszawie Zespół ds. jest zapewnienie bezpiecze ństwa ekologicznego Gospodarki Wodnej, Wojewódzka Stacja Sanitarno- społecze ństwa polskiego w XXI wieku oraz stworzenie Epidemiologiczna, Wojewódzki Inspektorat Ochrony podstaw dla opracowania i realizacji strategii Środowiska, Wojewódzki Konserwator Przyrody, Zakład zrównowa Ŝonego rozwoju kraju. Energetyczny SA w Białymstoku i w Olsztynie, Zakład Gazowniczy w Białymstoku i w Olsztynie, Zarz ąd 1.1 Podstawa prawna. Melioracji i Urządze ń Wodnych. Przekazane uwagi i spostrze Ŝenia zostały Obowi ązek opracowania Gminnego Programu wykorzystane w trakcie prac nad Programem. Ochrony Środowiska, wynika z ustawy z dnia 27 kwietnia Do pracy nad Programem wykorzystano dane 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 przekazane przez Urz ąd Miasta, dost ępne opracowania z pó źn. zm). naukowe, wyniki bada ń i ekspertyz, ustalenia Zgodnie z art. 17 i 18 ustawy Program ten sporz ądza miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, organ wykonawczy gminy, a nast ępnie uchwala go Rada przyj ęte przez gmin ę oraz organy powiatu i województwa Gminy. strategie i programy sektorowe, a tak Ŝe obowi ązuj ące akty Projekt Programu został zaopiniowany przez Zarz ąd prawne. Powiatu Olszty ńskiego. Istotn ą rol ę w ocenie tworzenia Programu odegrały równie Ŝ ankiety, przeprowadzone w śród mieszka ńców 1.2 Metoda opracowania. gminy. Robocza wersja dokumentu została poddana Przy tworzeniu Programu wykorzystano ró Ŝne metody procesowi konsultacji społecznych. Informacje o pracach i techniki aktywnego i otwartego planowania. nad Programem i mo Ŝliwościach składania uwag i Jednym z najwa Ŝniejszych sposobów, zastosowanych wniosków do projektu zamieszczono w prasie lokalnej przy realizacji Programu, było podej ście sektorowe, oraz na stronie internetowej www.biskupiec.pl Projekt polegaj ące na analizie problemów i sformułowaniu celów udost ępniano równie Ŝ wszystkim zainteresowanym w na podstawie poszczególnych sektorów ochrony formie elektronicznej w Urz ędzie Miasta w Biskupcu. środowiska. Przy tworzeniu Programu zastosowano równie Ŝ 1.3 Cele opracowania Programu. podej ście regionalne, koncentruj ąc si ę na najwa Ŝniejszych problemach gminy. W trakcie prac zostały zaanga Ŝowane Opracowanie Gminnego Programu Ochrony ró Ŝne strony, b ędące zainteresowane zrównowa Ŝonym Środowiska, słu Ŝy realizacji polityki ekologicznej pa ństwa, rozwojem gminy. regionu oraz oczekiwa ń i potrzeb społecze ństwa gminy. Ze wzgl ędu na realizacj ę wspólnych zada ń w ramach utworzonego Zwi ązku Gmin „Czyste Mazury” w pracach Dziennik Urz ędowy - 4192 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Kompleksowe uj ęcie problematyki środowiska, źródła finansowania. Istotnym elementem Programu jest umo Ŝliwi wykorzystanie Programu do nast ępuj ących Plan Gospodarki Odpadami, który stanowi odr ębny celów: dokument i prezentuje szczegółowe podej ście do zagadnie ń gospodarki odpadowej na terenie gminy. - rozwi ązywania wa Ŝnych problemów i eliminowania zagro Ŝeń środowiska w gminie poprzez Podczas prac nad Programem, przeprowadzona podejmowanie wspólnych działa ń; analiza stanu i zagro Ŝeń środowiska oraz ocena - podejmowania decyzji w zakresie przedsi ęwzi ęć w społeczna najwa Ŝniejszych potrzeb, pozwoliły ustali ć dziedzinie ochrony środowiska i finansowania najwa Ŝniejsze wnioski z opracowania Programu: inwestycji ekologicznych; - kreowania regionalnej polityki ochrony i racjonalnego 1) posiada wiele cennych, naturalnych siedlisk wykorzystania walorów przyrodniczo-krajobrazo- chronionych gatunków ro ślin i zwierz ąt, tym samym wych; obowi ązkiem wszystkich uczestnicz ących w - koordynowania i intensyfikowania działa ń na rzecz kształtowaniu Ŝycia gminy, jest przede wszystkim ochrony środowiska, realizowanych przez jednostki zapobiega ć negatywnym przekształceniom środowiska samorz ądu, administracj ę publiczn ą, jak równie Ŝ naturalnego gminy. Działania te powinny by ć jednostki gospodarcze, instytucje oraz organizacje realizowane m.in. poprzez: społeczne. - tworzenie prawa lokalnego, uwzgl ędniaj ącego 1.4 Okres obowi ązywania Programu. konieczno ść zachowania i ochrony środowiska naturalnego, ze szczególnym uwzgl ędnieniem Okres obowiązywania Programu to 4 lata, tzn. lata obszarów wodno-błotnych i korytarzy ekologicznych, 2004-2007 . - stosowanie instrumentów prawno-ekonomicznych Program uwzgl ędnia te Ŝ działania, przewidziane do (opłaty, kary, skuteczniejsze kontrole) oraz ich realizacji w perspektywie kolejnych 4 lat, tj. w latach 2008- egzekwowanie, 2011. - zachowanie wysokich walorów krajobrazowych i niedopuszczanie do trwałych zmian rze źby terenu, 2. STRESZCZENIE PROGRAMU. - racjonalne korzystanie z zasobów naturalnych m.in. poprzez uruchomianie programów oszcz ędzania Zgodnie z art. 17 i 18 ustawy Prawo ochrony wody, energii, w tym równie Ŝ do celów środowiska, Program sporz ądza organ wykonawczy przemysłowych, gminy, a nast ępnie uchwala go Rada Gminy. Przy tworzeniu Programu wykorzystano ró Ŝne metody 2) warunki naturalne, stan środowiska, du Ŝa ilo ść i techniki aktywnego i otwartego planowania. naturalnych zbiorników wodnych (jezior), tworz ących Podczas prac powołano Panel Roboczy, a tak Ŝe dzi ęki licznym rzekom i kanałom poł ączone systemy przeprowadzono ankiety i konsultacje w śród wodne, b ędąca atutem gminy, wymusza dalsze społecze ństwa gminy. zintensyfikowanie prac na rzecz ograniczenia Program zawiera ogóln ą charakterystyk ę gminy. oddziaływania człowieka na środowisko naturalne. Opisuje zarówno elementy przyrody nieo Ŝywionej, jak i Jako priorytetowe przyj ęto: oŜywionej. Uwagę zwrócono równie Ŝ na prawne formy ochrony przyrody, wyst ępuj ące na terenie gminy. - wprowadzenie gospodarki odpadami, zgodnie z Wa Ŝnym elementem Programu jest diagnoza stanu i przyj ętymi zało Ŝeniami w Planie Gospodarki zagro Ŝeń środowiska naturalnego gminy Biskupiec. Odpadami, Dotyka ona wszystkich, istotnych aspektów wzajemnych - wprowadzanie infrastruktury chroni ącej środowisko oddziaływa ń człowieka i środowiska, w którym Ŝyje. na obszarach atrakcyjnych turystycznie, Wskazane s ą równie Ŝ ograniczenia i szanse rozwoju - kompleksow ą modernizacj ę oczyszczalni ścieków w gminy, wynikaj ące ze stanu środowiska. Biskupcu, Program ocenia dotychczasowe działania z zakresu - dalsz ą, systematyczn ą budow ę kanalizacji sanitarnej ochrony środowiska oraz formułuje strategie, cele, a tak Ŝe i podł ączanie kolejnych mieszka ńców gminy, przedstawia plan działa ń w okresie programowania. - modernizacj ę systemu dostarczania wody, ze szczególnym uwzgl ędnieniem stacji uzdatnia wody, Szczegółowy harmonogram realizacji uj ęty jest w - wprowadzanie technologii spalania opartych na trzech płaszczyznach działa ń; odnawialnych źródłach energii, 1) ochrona i racjonalne u Ŝytkowanie zasobów naturalnych, 3) szczególne istotne jest prowadzenie systematycznej 2) poprawa jako ści środowiska, edukacji ekologicznej w śród mieszka ńców gminy, 3) edukacja ekologiczna. dąŜą c do świadomego kształtowania postaw i zachowa ń, zgodnie z zasadami zrównowa Ŝonego Program wskazuje równie Ŝ sposób kontroli oraz rozwoju. wska źniki oceny jego realizacji. Zostały wskazane równieŜ konieczne nakłady na realizacj ę zada ń oraz potencjalne

Dziennik Urz ędowy - 4193 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

3. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY.

3.1 Struktura gminy i jej zró Ŝnicowanie przestrzenne.

Obszar gminy Biskupiec zajmuje powierzchni ę 290,38 km 2. Teren poło Ŝony jest w środkowej cz ęś ci województwa warmi ńsko-mazurskiego na pograniczu dwóch jednostek fizycznogeograficznych: Pojezierze Olszty ńskie (zachodnia cz ęść gminy) i Pojezierze Mr ągowskie (wschodnia cz ęść gminy). Obie jednostki wyodr ębniono w granicach makroregionu Pojezierze Mazurskie stanowi ącego cz ęść prowincji Ni Ŝ Środkowoeuropejski.

Gmina graniczy z pi ęcioma gminami województwa warmi ńsko-mazurskiego: Kolno; Sorkwity; D źwierzuty; Barczewo; Jeziorany. Gmina Biskupiec nale Ŝy do powiatu olszty ńskiego, stanowi ąc jego jedną z najbardziej wysuni ętych na wschód gmin. Siedziba Urz ędu Miasta znajduje si ę w Biskupcu. Na terenie Gminy Biskupiec znajduje si ę 53 miejscowo ści wiejskich, podzielonych na 29 sołectw i miasto Biskupiec. Gmin ę zamieszkuje 19 765 1 mieszka ńców . Zró Ŝnicowanie przestrzenne gminy przedstawia poni Ŝsza tabela:

Tabela 1 Zró Ŝnicowanie przestrzenne gminy Biskupiec.

POWIERZCHNIA UDZIAŁ

[HA] [%] Ogólna powierzchnia ewidencyjna 28 517 100 UŜytki rolne w tym: grunty orne 16 295 57,14 ł ąki trwałe pastwiska trwałe sady UŜytki le śne i grunty zadrzewione 7 591 26,61 Grunty zurbanizowane i zabudowane 1 316 4,61 Nieu Ŝytki 1 099 3,85 Wody (stoj ące i płyn ące) 1 800 6,31 Tereny ró Ŝne w tym: tereny komunikacyjne 200 0,70 u Ŝytki kopalniane pozostałe Źródło: Urz ąd Miasta w Biskupcu. 1 Na podstawie danych UMiG w Biskupcu na dzie ń 31.12.2003 r. Dziennik Urz ędowy - 4194 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

3.2 Charakterystyka środowiska naturalnego gminy.

3.2.1 Elementy przyrody nieo Ŝywionej.

3.2.1.1 Budowa geologiczna i zasoby geologiczne.

Gmina poło Ŝona jest w skrajnej cz ęś ci wielkiej platformy wschodnioeuropejskiej. Od paleozoicznych struktur Europy Zachodniej oddziela j ą synklinorium brze Ŝne. Platforma zbudowana jest ze skał metamorficznych i gł ębinowych - głównie z granitoidów (granity, granodioryty, sjenity), gnejsów, migmatyków i amfibolitów. Na powierzchni prekambryjskiego podło Ŝa Pojezierza Mazurskiego zalegaj ą młodsze skały z ery paleozoicznej, mezozoicznej i kenozoicznej. Na utwory powierzchniowe gminy Biskupiec składaj ą si ę utwory czwartorz ędowe wiekowo zwi ązane ze zlodowaceniem północno-polskim (utwory plejstoce ńskie) oraz osady holoce ńskie powstałe po zaniku l ądolodu. Szczególn ą ró Ŝnorodno ści ą odznaczaj ą si ę utwory plejstoce ńskie. Obszarami ich najwi ększego zró Ŝnicowania s ą okolice Biskupca i jeziora Dadaj. Reprezentowane s ą m.in. przez: utwory morenowe (gliny, piaski naglinowe, piaski całkowite i Ŝwiry zwałowe), utwory pochodzenia wodnego (piaski i Ŝwiry sandrowe, piaski i Ŝwiry akumulacji szczelinowej, pyły i iły zastoiskowe) oraz utwory eoliczne (piaski wydmowe). Na obszarze gminy Biskupiec osady holoce ńskie wyst ępuj ą przewa Ŝnie w postaci torfów i namułów wyst ępuj ących w obr ębie bezodpływowych zagł ębie ń w dolinach rzecznych i na obszarze wysoczyzn polodowcowych. Piaski i Ŝwiry akumulacji rzecznej buduj ą terasy zalewowe rzek lub wypełniaj ą koryta rzek.

Na terenie gminy Biskupiec udokumentowano i zarejestrowano: - 10 złó Ŝ kruszywa naturalnego grubego, w tym 3 du Ŝe zło Ŝa o zasobach powy Ŝej 10 mln ton; - 1 zło Ŝe kruszywa naturalnego drobnego; - zło Ŝa surowców ilastych ceramiki budowlanej; - kilkadziesi ąt złó Ŝ torfu.

Podstawowe dane dotycz ące udokumentowanych i zarejestrowanych złó Ŝ kopalin na terenie gminy Biskupiec zostały zestawione w poni Ŝszej tabeli 2. ______2 Inwentaryzacja złó Ŝ kopalin województwa olszty ńskiego z uwzgl ędnieniem elementów ochrony środowiska. Miasto i gmina Biskupiec,” Przedsi ębiorstwo Geologiczne „POLGEOL” w Warszawie, Zakład w Gda ńsku, Gda ńsk 1996.

Tabela 2 Zło Ŝa kopalin na terenie gminy Biskupiec.

Powierzchnia Lp. Nazwa zło Ŝa Zasoby Kategoria Charakterystyka zło Ŝa Uwagi bilansowe ZŁO śA KRUSZYWA NATURALNEGO GRUBEGO 2 Zło Ŝe pospółki 301 000 m Zło Ŝe nieeksploatowane Mi ąŜ szo ść piasku ze Ŝwirem o pp 1 412 tys. Ton poza Mo Ŝliwo ść 49,1% wynosi 2,3-6,5 m śr. 3,3 m. 1 ROGALE filarem ochronnym C zagospodarowania zło Ŝa. 2 Zło Ŝe suche, pokładowe, 534 tys. ton zasoby Zło Ŝe cz ęś ciowo kolizyjne. wodnolodowcowe. pozabilansowe Zło Ŝe o znaczeniu lokalnym. Zło Ŝe pospółki o śr. pp 60%. Mi ąŜ szo ść serii zło Ŝowej - 2,5 - Zło Ŝe nieeksploatowane 2 283 000 m 2 8,3 m śr. 4,2 m. Mo Ŝliwo ść 2 GISIEL - DYMER C 13 441 tys. Ton 2 Zło Ŝe suche, pokładowe, zagospodarowania zło Ŝa. wodnolodowcowe. Zło Ŝe o znaczeniu przemysłowym. Zło Ŝe pospółki o pp 67,6%. Zło Ŝe zawodnione, 105 000 m 2 wodnolodowcowe zalegaj ące w Zło Ŝe nieeksploatowane 3 C 1 099 tys. ton 2 formie soczewki o mi ąŜ szości serii zło Ŝowej 2,0-10 m śr. 5,7 m. Zło Ŝe o znaczeniu lokalnym. Zło Ŝe pospółki o pp 68,6%. Zło Ŝe nieeksploatowane 2 Mi ąŜ szo ść serii zło Ŝowej -2,1-18,8 Mo Ŝliwo ść 779 000 m 4 KOBUŁTY C m śr. 12,0 m. zagospodarowania zło Ŝa 17 130 tys. ton 2 Zło Ŝe suche. jednak zło Ŝe kolizyjne Zło Ŝe o znaczeniu lokalnym. (poło Ŝone na terenie lasu). 2 Zło Ŝe pospółki. Eksploatacja zło Ŝa 484 000 m Mi ąŜ szo ść serii zło Ŝowej, piasku zaniechana. Wyrobisko 5 500,6 tys. ton poza ze Ŝwirem o pp 58,2% - 2,7-11,7m przeznaczone do 5 BIESÓWKO II filarem ochronnym C 2 śr. 6,7 m. rekultywacji - kierunek 454,8 tys. ton zasoby Zło Ŝe zawodnione. zalesienie. pozabilansowe Zło Ŝe o znaczeniu lokalnym. Dziennik Urz ędowy - 4195 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

UŜytkownik - Przedsi ębiorstwo Robót Drogowo-Mostowych w Mr ągowie. Eksploatacja zło Ŝa Zło Ŝe piasku ze Ŝwirem o pp zaniechana. Wyrobisko 62,3%. przeznaczone do Karta 51 500 m 2 Mi ąŜ szo ść serii zło Ŝowej - 4,1- rekultywacji - kierunek 6 BIESÓWKO rejestracyjna 927,28 tys. ton 11,0 m śr. 8,9 m. zalesienie. 1975 Zło Ŝe suche. Na terenach Zło Ŝe o znaczeniu lokalnym. poeksploatacyjnych planowana jest oczyszczalnia ścieków z odprowadzaniem ścieków do gruntu Zło Ŝe cz ęś ciowo kolizyjne. Zło Ŝe pospółki o pp 56,7%. 2 Karta Mi ąŜ szo ść serii zło Ŝowej - 2,7- UŜytkownik - Telekom BISKUPIEC - 20 600 m 7 rejestracyjna 7,8m śr. 5,2 m. „” w Olsztynie. ZAMECZEK 196,06 tys. ton 1991 Zło Ŝe suche, pokładowe, wodnolodowcowe. Zło Ŝe pospółki o pp 50,2%. Zło Ŝe nieeksploatowane 1 202 000 m 2 Mi ąŜ szo ść serii zło Ŝowej - 2,7- Mo Ŝliwo ść 8 RASZ ĄG 24 370 tys. ton poza C2 24,7m śr. 9,5 m. zagospodarowania zło Ŝa. filarem ochronnym Zło Ŝe zawodnione. Zło Ŝe o znaczeniu przemysłowym. Kopalina główna – piasek ze Ŝwirem o pp 56,0%. 2 Mi ąŜ szo ść serii zło Ŝowej - 1,9- 280 700 m Zło Ŝe nieeksploatowane 9 C 15,3m śr. 6,9 m. 3 917 tys. ton 2 Zło Ŝe zawodnione, pokładowe, wodnolodowcowe. Zło Ŝe o znaczeniu lokalnym. UŜytkownik – Przedsi ębiorstwo Usług 2 Karta Komunalnych w Biskupcu. 22 000 m Zło Ŝe piasku ze Ŝwirem i piasku o 10 BISKUPIEC rejestracyjna Zło Ŝe wyeksploatowane 300,7 tys. ton pp 64,7%. 1984 przeznaczone do rekultywacji – kierunek – rolny. ZŁO śE KRUSZYWA NATURALNEGO DROBNEGO Powierzchnia Lp. Nazwa zło Ŝa Kategoria Charakterystyka zło Ŝa Uwagi Zasoby bilansowe Pole A – zło Ŝe nieeksploatowane Mo Ŝliwo ść 53 000 m 2 Zło Ŝe piasku o pp do 93,8%. zagospodarowania zło Ŝa w Karta Pole A - 493,5 tys. ton. Mi ąŜ szo ść serii zło Ŝowej – 1,8- polu A. Pole B – zło Ŝe 1 PARLEZA MAŁA rejestracyjna Pole B – 520,9 tys. ton 17,6 m. eksploatowane jeszcze 1976 - wyeksploatowane Zło Ŝe o znaczeniu lokalnym. przed II wojn ą światow ą; do rekultywacji –planowany kierunek – zalesienie. Zło Ŝe cz ęś ciowo kolizyjne. ZŁO śA SUROWCÓW ILASTYCH CERAMIKI BUDOWLANEJ Zło Ŝe iłu i piasku. 47,52 ha Mi ąŜ szo ść serii zło Ŝowej – 4,7- 3 UŜytkownik – Cegielnie 3 054 tys. m poza 13,8 śr. 8,7 m. B, Olszty ńskie S.A. 1 RUKŁAWKI filarem ochronnym, Kopalina przydatna do produkcji C , C Zło Ŝe cz ęś ciowo kolizyjne. 247 tys. m 3 w filarze 1 2 ceramiki czerwonej, cegły

ochronnym dziurawki i kratówki klasy 150. Zło Ŝe o znaczeniu lokalnym. Zło Ŝe zastoiskowe iłu i mułku. Mi ąŜ szo ść serii zło Ŝowej – 2,0- Zło Ŝe u Ŝytkowane przez 19,2 ha C1 jako ść 10,5 m śr. 5,7 m. 3 osob ę fizyczn ą 2 845 tys. m poza surowca w Kopalina przydatna do produkcji Zło Ŝe cz ęś ciowo kolizyjne. filarem ochronnym kat. B ceramiki czerwonej, cegły

dziurawki. Zło Ŝe o znaczeniu lokalnym. UŜytkownik – Dyrekcja Kopalina główna – ił, mułek. Okr ęgowa Dróg Mi ąŜ szo ść serii zło Ŝowej – 1,9-6,2 Publicznych w Olsztynie 72 000 m 2 m śr. 3,8 m. 3 PARLEZA II 3 C Aktualnie zło Ŝe 267 tys. m 1 Kopalina przydatna do wyrobów nieeksploatowane grubo ściennych. Mo Ŝliwo ść Zło Ŝe o znaczeniu lokalnym. zagospodarowania zło Ŝa.

Dziennik Urz ędowy - 4196 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

3.2.1.2 Rze źba terenu.

Dominuj ącym elementem rze źby terenu jest pofałdowany obszar moreny dennej. Mniej licznie reprezentowane s ą słabo przekształcone formy akumulacji - równiny sandrowe oraz, zwłaszcza w południowej cz ęś ci gminy, wały moren czołowych. Pami ątk ą po ust ępuj ącym l ądolodzie z okresu zlodowacenia bałtyckiego s ą równie Ŝ liczne na omawianym terenie jeziora. Obszar gminy charakteryzuje si ę znacznie urozmaicon ą hipsometri ą. Zachodnia cz ęść gminy poło Ŝona jest mi ędzy 130 a 160 m npm, natomiast znacznie bardziej wyniesiona wschodnia i południowo-wschodnia cz ęść znajduje si ę na poziomie 170 do ponad 200 m npm. Ró Ŝnica wysoko ści wzgl ędnych wynosi 97,4 m.

Ukształtowanie powierzchni jest konsekwencj ą poło Ŝenia geograficznego gminy na pograniczu dwóch jednostek fizycznogeograficznych: Pojezierze Olszty ńskie (zachodnia cz ęść gminy) i Pojezierze Mr ągowskie (wschodnia cz ęść gminy). Obie jednostki wyodr ębniono w granicach makroregionu Pojezierze Mazurskie stanowi ącego cz ęść prowincji Ni Ŝ Środkowoeuropejski. Pojezierze Olszty ńskie zasi ęgiem swym odpowiada zasi ęgowi wyodr ębnionego w czasie ostatniego zlodowacenia płata lodowcowego tzw. lobu Łyny. Wysoko ści nad poziom morza moren czołowych osi ągaj ą przeci ętnie 130-160 m. Obszar najni Ŝej poło Ŝony znajduje si ę na poziomie 122,6 m n.p.m. Jest to obni Ŝenie terenu w okolicach miejscowo ści . Obni Ŝenia mi ędzymorenowe oraz dna rynien lodowcowych i mis jeziornych zajmuj ą torfowiska i ł ąki. Bardziej urozmaicona pod wzgl ędem rze źby terenu południowo-wschodnia cz ęść gminy Biskupiec nale Ŝą ca do Pojezierza Mr ągowskiego stanowi wyniesiony teren, góruj ący nad s ąsiaduj ącym od zachodu Pojezierzem Olszty ńskim oraz od wschodu - Krain ą Wielkich Jezior. Mezoregion ten charakteryzuje „garbaty” krajobraz pojezierny z kulminacjami dochodz ącymi do ponad 200 metrów. Najwy Ŝej poło Ŝony punkt (220 m n.p.m.) znajduje si ę w rejonie Kobułt. Wzniesienia terenu porozcinane s ą szeregiem długich rynien jeziornych. Moreny czołowe z licznymi jeziorami rynnowymi o urozmaiconych brzegach tworz ą niezwykle malowniczy krajobraz. Pi ękno krajobrazu mezoregionu wzbogacaj ą kompleksy le śne, z których wi ększe i bardziej zwarte wyst ępuj ą w północnej i północno-wschodniej częś ci gminy oraz w jej cz ęś ci centralnej i południowej.

3.2.1.3 Gleby.

Skałami macierzystymi dla gleb tego regionu s ą utwory czwartorz ędowe, przede wszystkim plejstoce ńskie - gliny, piaski i Ŝwiry akumulacji wodnolodowcowej i lodowcowej. Do holoce ńskich utworów glebotwórczych nale Ŝą głównie piaski i Ŝwiry rzeczne, torfy i mady. Na terenie całej gminy przewa Ŝaj ą gleby płowe, brunatne wyługowane i odgórnie oglejone wytworzone najcz ęś ciej z piasków gliniastych, glin lekkich i pyłów (przepuszczalno ść średnia do małej) oraz z piasków gliniastych i pyłów ( średnia przepuszczalno ść ). W północnej cz ęś ci gminy gleby te wykształciły si ę z glin zwałowych i iłów (bardzo mało przepuszczalne). W obni Ŝeniach terenu, w miejscach wilgotnych powstały gleby hydrogeniczne: torfowe, mułowo-torfowe, murszowo-torfowe i murszowo-mineralne. W dolinach wi ększych rzek wykształciły si ę kompleksy gleb glejowych, a w okolicach jeziora Dadaj - gleby torfowisk niskich. Miasto i gmina Biskupiec poło Ŝona jest w strefie klimatu wilgotnego, gdzie opady przewy Ŝszaj ą parowanie. Efektem tego jest stale zachodz ący proces przemywania gleb i przemieszczania składników mineralnych z poziomów powierzchniowych do poziomów gł ębszych. W wyniku tego procesu nast ępuje tzw. bielicowanie gleb (głównie pod lasami iglastymi) i powstawanie gleb zbielicowanych. Pod lasami li ściastymi i mieszanymi zachodz ą procesy brunatnienia, które kształtuj ą główn ą grup ę gleb na terenie gminy. Udział gleb w poszczególnych klasach bonitacyjnych w gminie Biskupiec, przedstawia poni Ŝsze zestawienie:

Tabela 3 Klasy bonitacyjne gleb w gminie Biskupiec.

Klasa bonitacji III a i b IV a i b V VI VI z 1 938 ha 3 878 ha 1 254 ha 475 ha 10 ha Grunty orne 25,7% 51,3% 16,6% 6,3% 0,1% 572 ha 2 856 ha 1 017 ha 233 ha UŜytki zielone - 12,2% 61,1% 21,7% 5,0% Źródło: Urz ąd Miasta w Biskupcu

Na terenie gminy brak jest gruntów I i II klasy bonitacyjnej.

3.2.1.4 Sie ć hydrograficzna.

- wody powierzchniowe

Obszar gminy Biskupiec ma charakter wododziałowy. Znaczna cz ęść gminy poło Ŝona jest w dorzeczu Pregoły, a jedynie niewielkie fragmenty w południowo-wschodniej cz ęś ci poło Ŝone s ą w dorzeczu Wisły.

Przez teren gminy przebiega dział wodny I rz ędu rozdzielaj ący te dorzecza. W zwi ązku z wododziałowym poło Ŝeniem z terenu gminy odpływaj ą znaczne ilo ści wody, a tym samym zmniejsza si ę mo Ŝliwo ść ich retencjonowania. Dla omawianego obszaru charakterystyczny jest szeroki przedział waha ń odpływów oraz znaczna zmienno ść przepływów wód w poszczególnych ciekach. Du Ŝe oddziaływanie w wyrównywaniu odpływu mają przepływowe jeziora.

Na terenie gminy znajduje si ę wiele jezior, których zliczono 17. W wi ększo ści s ą to jeziora niewielkie, jedynie kilka przekracza powierzchni ę 100 ha. Jeziorno ść obszaru gminy wynosi 5%.

Zestawienie najwi ększych jezior przedstawia poni Ŝsza tabela. Dziennik Urz ędowy - 4197 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Tabela 4 Jeziora w obr ębie administracyjnym gminy Biskupiec.

POWIERZCHNIA JEZIORA LP. NAZWA JEZIORA WŁA ŚCICIEL [ha] 1 Dadaj 1013,33 Agencji Nieruchomo ści Rolnych Skarbu Pa ństwa 2 Tejstymy 218,78 Agencji Nieruchomo ści Rolnych Skarbu Pa ństwa 3 Pierwój 143,63 Agencji Nieruchomo ści Rolnych Skarbu Pa ństwa 4 Stryjewskie 73,80 Agencji Nieruchomo ści Rolnych Skarbu Pa ństwa 5 Rzeckie 62,61 Agencji Nieruchomo ści Rolnych Skarbu Pa ństwa 6 Węgój 54,97 Agencji Nieruchomo ści Rolnych Skarbu Pa ństwa 7 Rasz ąg 39,00 Agencji Nieruchomo ści Rolnych Skarbu Pa ństwa 8 Kraksy 30,72 Agencji Nieruchomo ści Rolnych Skarbu Pa ństwa 9 Jełmu ń 26,28 Agencji Nieruchomo ści Rolnych Skarbu Pa ństwa 10 Bartosz 8,63 Agencji Nieruchomo ści Rolnych Skarbu Pa ństwa 11 Kamionka 7,37 Agencji Nieruchomo ści Rolnych Skarbu Pa ństwa 12 Du Ŝy Gembor 6,53 Agencji Nieruchomo ści Rolnych Skarbu Pa ństwa 13 Mały Gembor 1,83 Agencji Nieruchomo ści Rolnych Skarbu Pa ństwa Źródło: Urz ąd Miasta w Biskupcu

Zdecydowana wi ększo ść jezior to zbiorniki eutroficzne. Na terenie gminy Biskupiec wyznaczono jeden z Pod wzgl ędem typu rybackiego wi ększo ść mo Ŝna zaliczy ć Głównych Zbiorników Wód Podziemnych - do sielawowego (jezioro Dadaj i Tejstymy - sielawowe, czwartorz ędowy Zbiornik Mi ędzymorenowy Nr 208 Wygój i Kraksy - linowo-szczupakowe, Pierwój - Biskupiec. leszczowo-szczupakowe, Stryjewskie - sandaczowe). Jego szacunkowe zasoby dyspozycyjne wynosz ą 75 Cech ą charakterystyczn ą sieci rzecznej wykształconej tys. m 3/d, a średnia gł ęboko ść uj ęć - 20 - 30 m. na terenie gminy Biskupiec, jest jej młody wiek. Rzeki na terenie gminy, bardzo cz ęsto ł ącz ą ze sob ą 3.2.1.5 Warunki klimatyczne. jeziora, doprowadzaj ąc i odprowadzaj ąc z nich wod ę, np. do jeziora Dadaj uchodzi kilka najwi ększych na terenie Biskupiec le Ŝy w obr ębie Mazursko-Białostockiego gminy rzek: Czerwonka - wypływaj ąca z jeziora W ęgój, Regionu Klimatycznego. Klimat opisywanego terenu Biegówka - wypływaj ąca z jeziora Tejstymy oraz Dymer, nale Ŝy do typu klimatu pojeziernego, odznaczaj ącego si ę łącz ąca Dadaj z jeziorem Kraksy (ró Ŝne odcinki rzeki maj ą cechami przej ściowymi od klimatu kontynentalnego do odmienne nazwy: górny odcinek nosi nazw ę Kanał klimatu morskiego. Dymerski - Dymer, odcinek pomi ędzy jeziorem Dadaj i Ró Ŝnorodno ść klimatu wyra Ŝa si ę w znacznych jeziorem Pisz - Dadaj, pomi ędzy jeziorami Pisz i Wad ąg - wahaniach temperatury i opadów w tych samych Pisa Warmi ńska, a poni Ŝej jeziora Wad ąg - Wadąg). miesi ącach poszczególnych lat. Średnie roczne Sie ć hydrograficzn ą gminy uzupełniaj ą liczne temperatury wynosz ą 7 oC; średnia półrocza zimowego - niewielkie bezimienne cieki bardzo cz ęsto prowadz ące 0oC, a półrocza letniego - 14 oC. wody okresowo oraz sztuczne rowy. Długo ść bezmro źnego okresu wynosi średnio 125 dni. Przez południow ą cz ęść gminy i miasto Biskupiec W pierwszej połowie maja niemal corocznie wyst ępuj ą poprowadzony został Kanał Dymerski ko ńcz ący swój bieg przymrozki. w jeziorze Kraksy. Średnie sumy roczne opadów dla terenu gminy wynosz ą 550 mm, z przewag ą opadów półrocza letniego. - wody podziemne. Średnia liczba dni z opadem wynosi około 160-170 rocznie. Główne poziomy wodono śne wód słodkich, Okres wegetacyjny trwa około 160-190 dni i znacznie stanowi ące jedyne źródło zaopatrzenia w wod ę dla celów ró Ŝni si ę w poszczególnych latach, nawet o kilka tygodni. komunalnych i przemysłowych, wyst ępuj ą w utworach Dominuj ące wiatry zachodnie, północno-zachodnie i czwartorz ędowych. południowo-zachodnie cz ęsto uzyskuj ą znaczne pr ędko ści Na obszarze gminy rozpoznano dwa u Ŝytkowe (nawet do 17 m/s). horyzonty wodono śne wód podziemnych: - horyzont wodono śny wód podziemnych zalegaj ący na 3.2.2 Elementy przyrody o Ŝywionej. gł ęboko ści 5-20 m, a na niektórych obszarach gminy równie Ŝ 0-5 m o lokalnym rozprzestrzenieniu. Jego 3.2.2.1 Świat ro ślin. wody ujmowane s ą przez cz ęść gospodarstw studniami kopanymi. Wody tego poziomu nie s ą izolowane od Świat ro ślin na terenie gminy jest bardzo urozmaicony, powierzchni terenu, przez co w znacznym stopniu mo Ŝna obserwowa ć bogactwo gatunków północnych, nara Ŝone s ą na zanieczyszczenia. wygasanie zasi ęgów licznych gatunków ro ślin środkowo- i - horyzont wodono śny wód wgł ębnych, gdzie warstwy zachodnioeuropejskich. wodono śne zalegaj ą na gł ęboko ściach 20-100 m o Flor ę najliczniej reprezentuj ą gatunki regionalnym rozprzestrzenieniu i podstawowym charakterystyczne dla elementu borealnego i znaczenie jako u Ŝytkowy poziom wodono śny, gdzie subborealnego. ujmowany jest studniami wierconymi. Wody tego Teren gminy zaliczany jest do obszarów Polski poziomu s ą na ogół dobrze izolowane w sposób wyró Ŝniaj ących si ę bogactwem flory wodno-błotnej i naturalny seri ą glin zwałowych, w zwi ązku z czym w łąkowo-zaro ślowej. Stale i okresowo podmokłe obszary niewielkim stopniu s ą nara Ŝone bezpo średnio na najcz ęś ciej wyst ępuj ą w strefach przyjeziernych lub w zanieczyszczenia z powierzchni terenu. Ze wzgl ędu na obr ębie niecek wykształconych w glinie zwałowej, a tak Ŝe izolacj ę utworami nieprzepuszczalnymi, zasilanie warstw w dolinach górnych biegów rzek. Cz ęsto stanowi ą wodono śnych jest głównie podziemne. pozostało ści po dawnych jeziorach (np. gytiowisko wykształcone na terenie dawnego jeziora Pudl ąg podlegaj ące ochronie jako rezerwat „Zabrodzie”). Dziennik Urz ędowy - 4198 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Przewa Ŝaj ącym na obszarze gminy typem torfowisk s ą Szczególnie interesuj ącą i bardzo licznie torfowiska niskie, których najwi ększe kompleksy reprezentowan ą grup ę stanowi awifauna. Miejsca wyst ępuj ą głównie nad jeziorami Dadaj, W ęgój, Ŝerowiskowe i l ęgowe znajduje tu m.in. myszołów, Stryjewskie, Jelmu ń, na północ od Bredynek, na północny- krogulec, kormoran, g ągoł, pustułka, kobuz, Ŝuraw, zachód od miejscowo ści Borki Wielkie, na północny- dzi ęcioł zielony oraz gatunki obj ęte szczególn ą ochron ą zachód od wsi Kobułty i na południe od Rasz ąga. prawn ą, które podlegaj ą ochronie wraz z miejscami W okolicach Parlezy Małej wykształciły si ę murawy rozrodu i regularnego przebywania: m.in. orlik krzykliwy. kserotermiczne z wieloma gatunkami ro ślin ciepłolubnych. Do 1976 r. w okolicach Popowej Woli l ęgi zakładał orzeł Poro śni ęte s ą one w du Ŝej cz ęś ci lu źnymi głogami. przedni. W skład jego terytorium łowieckiego wchodził Du Ŝą powierzchni ę gminy zajmuj ą lasy. Zwarte obszar otwartych pól i nieu Ŝytków mi ędzy Kobułtami i kompleksy le śne wyst ępuj ą w północnej i północno- Popow ą Wol ą a jeziorem Stromek. Obecnie w tej okolicy wschodniej cz ęś ci gminy, w otoczeniu jeziora Dadaj, obserwowane s ą poluj ące osobniki, gdzie zwabia go du Ŝe Korek, Białe i Golek, w centralnej cz ęś ci na północ od nagromadzenie ptaków wodno-błotnych. Prawdopodobnie miasta Biskupiec oraz w południowej cz ęś ci gminy lęgi zakłada ju Ŝ poza terenem gminy. Na szczególn ą pomi ędzy Rudziskami a Kobułtami. Pozostałe lasy uwag ę zasługuje równie Ŝ wyst ępuj ący w południowo- cechuje znaczne rozproszenie stosunkowo niedu Ŝych wschodniej cz ęś ci gminy w okolicach Kobułt derkacz - powierzchni le śnych. gatunek zagroŜony globalnie, czyli zagro Ŝony wygini ęciem Cech ą charakterystyczn ą zespołów le śnych jest do ść w skali całego świata. du Ŝy udział monokultur iglastych. Panuj ące warunki Do bardziej znacz ących ostoi ptaków nale Ŝy m.in. klimatyczne i glebowe sprawiaj ą, Ŝe głównym gatunkiem uŜytek ekologiczny „Zlotowisko Ŝurawi” gromadz ący nawet lasotwórczym jest sosna, chocia Ŝ udział jej jest mniejszy do 2500 osobników oraz jezioro Pierwój stanowi ące ni Ŝ w innych cz ęś ciach kraju. Wa Ŝnymi gatunkami miejsce wyst ępowania niewielkiej lęgowej kolonii lasotwórczymi jest równie Ŝ świerk, brzoza, d ąb, olsza, kormorana. Nad jeziorem Stromek cz ęsto mo Ŝna modrzew, grab i jesion wyst ępuj ące w młodszych klasach obserwowa ć czaple siwe, a osobliwo ści ą jest tu l ęgowy wiekowych (głównie I-III). perkoz rdzawoszyi. Południowo-wschodnia cz ęść gminy, a Dominuj ącymi typami siedliskowymi lasu s ą siedliska zwłaszcza okolice jeziora Białego s ą miejscem jesiennego borowe: bór mieszany świe Ŝy i bór świe Ŝy, a siedliska Ŝerowania i odpoczynku Ŝurawi i g ęsi zbo Ŝowej. lasowe - las mieszany świe Ŝy i las świe Ŝy zajmuj ą Pojezierze Mazurskie jest równie Ŝ jednym z znacznie mniejsz ą powierzchni ę. najwa Ŝniejszych w Polsce i Europie obszarów Wiele z wyst ępuj ących tu ro ślin to gatunki rzadkie lub wyst ępowania bociana białego. Wa Ŝnym miejscem obj ęte ochron ą gatunkow ą, m.in. wawrzynek wilczełyko, Ŝerowiskowym bociana białego s ą ł ąki w rejonie wsi pióropusznik strusi, zawilec wielkokwiatowy, brzoza niska, Rudziska. Nierzadko obserwuje si ę tutaj stada licz ące po kilka gatunków storczyków. Na śródle śnej polanie w 50, a nawet 80 osobników. Kolonii Rudziska na uwag ę zasługuje stanowisko rokitnika Wśród ssaków stwierdzonych na terenie gminy warto zwyczajnego, a na terenie u Ŝytku ekologicznego „Korek” wymieni ć wilka, który jest tu sporadycznie obserwowany. stanowisko ba Ŝyny czarnej oraz bagnicy torfowej. 3.2.3 Formy ochrony przyrody. Rejon wsi Kobułty, Parlezy Małej, Rudzisk i Borek Wielkich jest miejscem zbioru ro ślin na potrzeby Wszystkie formy ochrony przyrody stanowi ą układ zielarskie. Główn ą cz ęść zbioru stanowi ą kwiaty głogu przestrzenny, wzajemnie uzupełniaj ących si ę form, oraz dziurawiec Hypericum perforatum. łączonych korytarzami ekologicznymi. Na terenie gminy wyst ępuje ł ącznie kilkadziesi ąt Obszary prawnie chronione, tworz ą krajowy system gatunków ro ślin chronionych, z czego wi ększo ść to ro śliny obszarów chronionych. zielne. Du Ŝy udział chronionych gatunków ro ślin zwi ązany jest z torfowiskami i obszarami podmokłymi, dlatego 3.2.3.1 Parki narodowe. szczególnie wa Ŝna jest potrzeba zachowania tych siedlisk. Cenne s ą te Ŝ zbiorowiska ro ślinno ści wodnej i Forma wielkoobszarowej ochrony przyrody, w szuwarowej, a tak Ŝe le śnej. zało Ŝeniu obejmuj ąca obszary o najwi ększej randze przyrodniczej o znaczeniu krajowym i mi ędzynarodowym, 3.2.2.2 Świat zwierz ąt. nie wyst ępuje na obszarze gminy.

Ró Ŝnorodno ść siedlisk i zespołów ro ślinnych stwarza 3.2.3.2 Parki krajobrazowe. dogodne warunki bytowania dla wielu gatunków zwierząt, przy czym najcenniejsze gatunki zwi ązane s ą z Kolejna forma wielkoobszarowej ochrony przyrody, siedliskami le śnymi, wodnymi i wodno-błotnymi. Spotka ć równie Ŝ nie wyst ępuje na obszarze gminy. tu mo Ŝna zarówno gatunki środkowo-, jak i północno- i wschodnioeuropejskie z wyra źnie zaznaczonym udziałem 3.2.3.3 Rezerwaty. gatunków pochodzenia borealnego i wschodniego. Wiele z wyst ępuj ących tu gatunków nale Ŝy do Na terenie gminy znajduj ą si ę 2 rezerwaty przyrody: zagro Ŝonych zarówno w skali kraju, jak i świata. Spo śród 1. Rezerwat le śny „D ębowo”. bezkr ęgowców wymieni ć nale Ŝy rzadsze gatunki owadów: 2. Rezerwat florystyczny „Zabrodzie”. tęcznik liszkarz, kozioróg d ębosz, pa ź królowej, pa ź Ŝeglarz i mieniak t ęczowiec. Osobliwo ści ą obszaru gminy Tu Ŝ przy południowo-wschodniej granicy gminy, w jest bardzo rzadki na terenie Pojezierza Mazurskiego pa ź pobli Ŝu miejscowo ści Mojtyny, poło Ŝony jest projektowany Ŝeglarz, którego stanowisko znane jest od 1999 r. Płazy rezerwat przyrody pn. „Babant” (gmina Sorkwity). reprezentuje m.in. traszka zwyczajna i grzebieniasta, kumak nizinny, grzebiuszka, rzekotka, Ŝaby: wodna, Ad. 1. jeziorkowa, trawna, moczarowa i śmieszka. Spo śród Rezerwat „D ębowo” utworzony w 1954 r. (MP Nr gadów wymieni ć nale Ŝy jaszczurk ę zwink ę i Ŝyworódk ę, 119, poz. 1682) w celu zachowania ze wzgl ędów padalca, zaskro ńca i Ŝmij ę zygzakowat ą. naukowych i dydaktycznych, lasu bukowego o cechach Dziennik Urz ędowy - 4199 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043 zespołu naturalnego, b ędącego równocze śnie najdalej na drodze Lidzbark Warmi ński - Jeziorany. Nast ępnie wysuni ętym na wschód, naturalnym stanowiskiem tego wzdłu Ŝ szosy w kierunku południowo-zachodnim przez gatunku. Klutajny do śegot i za śegotami przechodzi na drog ę Poło Ŝony jest koło miejscowo ści i zajmuje lokaln ą śegoty - Potryty. Przed Potrytami na rozwidleniu powierzchni ę 24,72 ha. Jest to jeden z najstarszych dróg skr ęca w kierunku wschodnim do miejscowo ści rezerwatów utworzonych na terenie Pojezierza Modliny. Dochodzi do drogi Lidzbark Warmi ński - Mazurskiego. Lokalizacja rezerwatu w pobli Ŝu ruchliwej Jeziorany, biegnie ni ą w kierunku południowo-wschodnim. szosy i cz ęsto odwiedzanego pobliskiego jeziora Nie zmieniaj ąc kierunku, za wsi ą Modliny wkracza na Stryjewskiego powoduje, Ŝe rezerwat nie stanowi istotnej drog ę lokaln ą Modliny - Tłokowo i dochodzi do ostoi zwierzyny, wyst ępuje do ść liczna grupa ro ślin miejscowo ści Tłokowo. Dalej biegnie w kierunku obj ętych ochron ą gatunkow ą, np. wawrzynek wilcze łyko, południowym i wzdłu Ŝ drogi prowadz ącej do miejscowo ści widłak jałowcowaty, lilia złotogłów. Jeziorany dochodzi do granicy administracyjnej tego miasta. Dalej wzdłu Ŝ granicy administracyjnej Jezioran w Ad. 2. kierunku zachodnim W granicach administracyjnych Rezerwat „Zabrodzie” utworzony w 1972 r. (MP Nr miasta Jeziorany przebiega praw ą stron ą rzeki, a 367., poz. 202) w celu zachowania, ze wzgl ędów nast ępnie ponownie granic ą miasta a Ŝ do drogi asfaltowej naukowych i dydaktycznych, stanowisk brzozy niskiej Jeziorany - Olszewnik. Wzdłu Ŝ drogi przez miejscowości: (Betula humilis) oraz fragmentu boru bagiennego Olszewnik, Piszewo, W ągsty, Lutry i Kol. Lutry dociera do zachowanego w stanie naturalnym miejscowo ści Wysoka D ąbrowa. Tam skr ęca na Poło Ŝony jest w pobli Ŝu miejscowo ści Zabrodzie i południowy-wschód w drogę lokaln ą doprowadzaj ącą do zajmuje powierzchni ę 27,3 ha. gytowiska z dobrze toru kolejowego S ątopy - Czerwonka. Wzdłu Ŝ tego toru zachowanymi zespołami torfowisk niskich i przej ściowych. biegnie na południe przez miejscowo ści Kolno i Górowo Gytowiko powstało na miejscu dawnego jeziora Pudl ą po do miejsca przeci ęcia si ę toru z drog ą Górowo - B ęsia. jego osuszeniu przez przekopanie tzw. rowu pudl ąskiego. Przechodzi na t ę drog ę i dochodzi ni ą do miejscowo ści Oprócz chronionej brzozy, wyst ępuj ą równie Ŝ inne cenne Bęsia. W obr ębie wsi skr ęca na wschód wzdłu Ŝ drogi gatunki, m.in. rosiczka okragłolistna, ba Ŝyna czarna, prowadz ącej do miejscowo ści Kabiny. Po krótkim odcinku kruszyna pospolita. dochodzi do jeziora B ęskiego. Wzdłu Ŝ jego linii brzegowej biegnie na wschód, a nast ępnie stopniowo zmieniaj ąc 3.2.3.4 Obszary chronionego krajobrazu. kierunek na południowy dochodzi do granicy administracyjnej gminy Biskupiec. Wzdłu Ŝ granicy gminy Na terenie gminy Biskupiec na mocy Rozporz ądzenia Biskupiec doprowadza do szosy Samławki - Nr 21 Wojewody Warmi ńsko-Mazurskiego z dnia 14 (wzdłu Ŝ tej drogi posiada wspóln ą granic ę z OChK Jezior kwietnia 2003 r. w sprawie wprowadzenia obszarów Legi ńsko-Mr ągowskich). chronionego krajobrazu na terenie województwa warmi ńsko-mazurskiego, zostały utworzone nast ępuj ące Drog ą na południe do Bredynek, gdzie biegn ąc nadal obszary chronionego krajobrazu: wzdłu Ŝ drogi skr ęca na zachód, a nast ępnie na północny- zachód w drog ę biegn ącą do Stryjewa. Za wsi ą Bredynki 1) „Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny skr ęca z tej drogi na zachód w drog ę lokaln ą dochodz ąc Symsarny ” o powierzchni 19.329,8 ha, poło Ŝony do szosy Biskupiec - B ęsia. Wzdłu Ŝ tej drogi na północ do równie Ŝ w gminach Lidzbark Warmi ński, Kiwity, Kolno, wysoko ści oddz. lasu nr 88, gdzie skr ęca w drog ę le śną miasto i ; biegn ącą w kierunku zachodnim, od południa otaczaj ąc jezioro W ęgój. Dochodzi do miejscowo ści W ęgój, gdzie 2) „Obszar Chronionego Krajobrazu Pojezierza skr ęca w kierunku zachodnim wzdłu Ŝ drogi lokalnej W ęgój Olszty ńskiego ” o powierzchni 40.997,4 ha, poło Ŝony - Łabuchy. Dochodzi do linii kolejowej z Biskupca do równie Ŝ w gminach Pasym, D źwierzuty, Szczytno, Czerwonki i nast ępnie w miejscu jej poł ączenia z lini ą Purda, Barczewo; kolejow ą Olsztyn - Korsze skr ęca na północny-wschód. Od tego miejsca posiada wspólna granic ę z OChK 3) „Obszar Chronionego Krajobrazu Jezior Legi ńsko- Pojezierza Olszty ńskiego. Biegnie wzdłu Ŝ torów i przed Mr ągowskich ” o powierzchni 20.615,9 ha, poło Ŝony miejscowo ści ą Zar ębiec skr ęca na drog ę lokaln ą tak Ŝe w gminach , Mr ągowo, Mr ągowo miasto, prowadz ącą do tej miejscowości. W obr ębie wsi skr ęca na Sorkwity, Kolno. zachód wzdłu Ŝ drogi biegn ącej do Biesowa (koniec wspólnej granicy z OChK Pojezierza Olszty ńskiego). Granice obszarów zostały okre ślone nast ępuj ąco: Dochodzi do drogi Czerwonka - Tejstymy, wzdłu Ŝ niej pod ąŜ a na północny-zachód, by za wsi ą skr ęci ć Ad.1. na zachód w drog ę biegn ącą do miejscowo ści Biesówka. Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Symsarny. W obr ębie wsi skr ęca na zachód w drog ę lokaln ą, a Od punktu zlokalizowanego na prawym brzegu rzeki nast ępnie na rozwidleniu dróg kieruje si ę na północny- Symsarny przy jej uj ściu do rzeki Łyny na terenie Miasta zachód w stron ę lasu. Biegnie dalej drog ą przez las do Lidzbark Warmi ński w kierunku południowym do granic oddz. 68, przy którym zmienia kierunek na południowo- miasta przebiega prawym brzegiem i dalej granic ą zachodni. Dochodzi do granicy lasu. Wzdłu Ŝ linii lasu administracyjn ą Miasta do szosy Lidzbark Warmi ński - dochodzi do drogi le śnej, ł ącz ącej si ę z drog ą Zerbu ń - Jeziorany. Wzdłu Ŝ tej drogi na południe do mostu na Jeziorany. Najpierw wspomnian ą drog ą le śną, a potem Symsarnie w okolicach miejscowo ści Medyny. Tam przed wzdłu Ŝ drogi Zerbu ń - Jeziorany w kierunku północno- mostem skr ęca w drog ę lokaln ą i biegnie w kierunku zachodnim dochodzi do granic administracyjnych miasta południowo-wschodnim. Nast ępnie zmienia kierunek na Jeziorany. Wzdłu Ŝ granicy miasta Jeziorany do rzeki północno-wschodni i ponownie południowo-wschodni, Symsarny i lewym jej brzegiem do drogi Jeziorany - Dobre przechodzi przez miejscowo ść Świ ętnik i za ni ą skr ęca w Miasto. Drog ą t ą na zachód przez Wojtówko i Studnic ę. kierunku rzeki Symsarny (na południowy-zachód). Przed miejscowo ści ą Radostowo skr ęca na północny- Doprowadza do mostu na rzece i dalej jej prawym wschód w drog ę lokaln ą wiod ącą w kierunku jeziora brzegiem doprowadza do kolejnego mostu na Symsarnie Blanki. Przed jeziorem wzdłu Ŝ tej drogi skr ęca na zachód, Dziennik Urz ędowy - 4200 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043 a pó źniej na północny-zachód, mijaj ąc wie ś Gaility. Na OChK Doliny Rzeki Symsarny) Z Biesowa drogami na odcinku drogi od Gailit do skrzy Ŝowania z drog ą do Suryt południowy-zachód wzdłu Ŝ doliny Biesówki do toru opisywany obszar ma wspóln ą granic ę z OChK Doliny kolejowego w kierunku Olsztyna, w miejscu, gdzie Dolnej Łyny. Dalej granica skr ęca w kierunku wschodnim dochodzi droga do m. Wilmy. Tym torem ok. 1800 m na w drog ę lokaln ą i przez Suryty, Blanki, Maków zachód dociera do drogi le śnej do Kol. , któr ą doprowadza do Kł ębowa. W Kł ębowie skr ęca na dociera do granicy gminy zgodnie z jej przebiegiem północny-wschód wzdłu Ŝ drogi biegn ącej przez wie ś, po (najpierw na zachód, potem południe) dociera do toru i czym dochodzi do szosy Jeziorany - Lidzbark Warmi ński. torem przez Wipsowo do przejazdu przed m. Ruszajny Wzdłu Ŝ tej szosy dociera do mostu na Symsarnie i dalej 1500 m przed Barczewem. Tam przechodzi na drog ę prowadzi lewym brzegiem rzeki i skrajem lasów gruntow ą w kierunku południowo - zachodnim i dociera do nadrzecznych do uj ścia lewego dopływu Symsarny na szosy Mr ągowo – Olsztyn, któr ą prowadzi na wschód do wysoko ści miejscowo ści D ębiec. Tym ciekiem w gór ę rozwidlenia z obwodnic ą Ruszajn i ni ą ok. 300 m na biegu do drogi Jarandowo - Lidzbark Warmi ński. Wzdłu Ŝ zachód do drogi prowadz ącej na południe do rzeki Pisy, a tej drogi do granicy gminy Lidzbark Warmi ński, a potem dalej na wschód wzdłu Ŝ tej rzeki do granicy granic ą, a jednocze śnie wzdłu Ŝ południowego skraju Lasu administracyjnej miasta Barczewo i wzdłu Ŝ tej granicy Miejskiego prowadzi do lewego brzegu rzeki Symsarny i omijaj ąc miasto od południa do drogi przechodz ącej przez dalej w granicach administracyjnych miasta do miejsca pkt wys. 132,6 oraz 133,6 w kierunku wsi Kaplityny. Od poł ączenia tego brzegu z rzek ą Łyn ą. Tam przechodzi na ko ńca tej drogi ok. 400 m od jeziora Umi ąg granica drugi brzeg rzeki dochodz ąc do punktu, w którym biegnie lini ą umown ą w kierunku zachodnim do rozpocz ęto opis. północnego skraju lasu na drog ę do wsi Kapityny, przed któr ą skr ęca wzdłu Ŝ linii energetycznej do drogi przez Ad.2. wie ś. Drog ą wewn ętrzn ą dociera do Kanału Św. El Ŝbiety i Obszar Chronionego Krajobrazu Pojezierza drogi krajowej poczym przechodzi na lewy brzeg kanału i Olszty ńskiego. drog ą wzdłu Ŝ niego omijaj ąc b. PGR i koloni ę Klebark Od punktu w pobli Ŝu Szczytna okre ślonego Wlk. dochodzi do szosy Silice - Olsztyn. T ą szos ą przez skrzy Ŝowaniem toru kolejowego Szczytno - Biskupiec Klebark Wlk. i północno - zachodni brzeg jez. Reszelski z drog ą Zielonka - Babi ęta granica prowadzi na Klebarskiego dociera do dopływu z jez. Linowskiego. Tym południe do m. Zielonka, dalej na północny-zachód, ciekiem pod pr ąd lewym brzegiem do m. Klewki i tam na omijaj ąc Zielonk ę od południa, a za wsi ą drog ą w kierunku południowy-wschód ok. 3000 m szos ą do drogi gruntowej m. Romany. W odległo ści ok. 700 m przed m. Romany omijaj ącej łukiem m. Tr ękusek od północnego-wschodu skr ęca wzdłu Ŝ drogi na południowy - zachód, a po ok. 700 dochodz ącej do linii kolejowej z Olsztyna do Szczytna ok. m skr ęca wzdłu Ŝ drogi na północny - zachód mijaj ąc 500 m przed Kol. Marcinkowo. Romany od południa i przecinaj ąc drog ę Nowe Kiejkuty - Od tego punktu granica jest zgodna z przebiegiem linii Szczytno prowadzi w kierunku północno-zachodnim kolejowej i za wyj ątkiem jej przebiegu na wysoko ści m. drogami do stacji transformatorowej przy siedliskach i Pasym i m. Grom (omijaj ąc Pasym po granicy omijaj ąc drogami wzgórze 183,1 m n.p.m. dochodzi do administracyjnej, a Grom po drodze w kierunku północno- drogi gruntowej, któr ą na południowy-zachód i potem na wschodnim, dalej północno-wschodni ą granic ą siedlisk do północ dochodzi do drogi do m. Trelkowo, któr ą dochodzi jez. Machiniacz dalej jego brzegiem i skrajem ł ąk do linii do tej wsi. kolejowej w rejonie przejazdu drogowego) dociera do drogi wojewódzkiej Olsztyn - Szczytno koło m. Korpele. Granica omija Trelkowo od północy drog ą w kierunku Wyró Ŝniony fragment granicy OChK jest zbie Ŝny z OChK północno-zachodnim i północno-wschodnim dochodz ąc do Puszczy Napiwodzko - Ramuckiej. W tym punkcie granica drogi Trelkowo - Linowo, któr ą prowadzi do Linowa, a z wkracza na drog ę do m. Kolonia Szczycionek i dalej Linowa szos ą w kierunku północnym do D źwierzut. Z tej wzdłu Ŝ linii energetycznej zachowuje północno-wschodni drogi ok. 1000 m za rozwidleniem do Stankowa skr ęca na przebieg docieraj ąc do m. Szczycionek. m. Mirowo i na przedmie ścia D źwierzut, dochodz ąc do drogi asfaltowej w kier. zachodnim. T ą drog ą przez Dalej drog ą skrajem lasu do szosy Szczytno - Biskupiec, Małszewko dociera do granicy gminy i zgodnie z ni ą na gdzie granica wraca t ą drog ą w kier. Szczytna i po ok. 600 południowy-wschód do drogi le śnej (w pobli Ŝu jez. m dociera do dróg polnych, prowadz ących w kierunku Le śnego), gdzie te Ŝ wzdłu Ŝ tej drogi skr ęca na północno-wschodnim do drogi Szczytno - Romany na południowy-zachód dochodz ąc do drogi asfaltowej w północ od Lipowej Góry. Przecina t ę drog ę i drogą odległo ści ok. 900 m od centrum wsi Grzegrzółki. Granica prowadz ącą na wschód i północny-wschód dochodzi do biegnie t ą drog ą ok. 250 m na południowy-zachód, gdzie drogi na Lemany i ni ą w kierunku południowo-wschodnim skr ęca drog ą gruntow ą w kierunku północno-zachodnim dociera do m. Lemany i dalej do toru kolejowego Szczytno do drogi Grzegrzółki - Pasym, któr ą pod ąŜ a w kierunku - Biskupiec. Tam skr ęca na północ i torem dociera do południowo-zachodnim przez Kroninek. Na wysoko ści jez. punktu, w którym rozpocz ęto opis. Kroninek (zachodni kraniec) skr ęca w drog ę do b. PGR Otole, omija go od południa i drog ą dochodzi do jez. Obszary wył ączone z terenu OChK Pojezierza Kalwa. Sk ąd odbija na północ drog ą do m. Rusek Wlk. i Olszty ńskiego: wkracza na drog ę do Bartołd. T ą szos ą przez koloni ę Sąpłaty, Rasz ąg do Rzecka, gdzie skr ęca drog ą poln ą na a) Pasym - z terenu OChK Pojezierza Olszty ńskiego północny - zachód przez m. Rukławki, do wył ącza si ę teren w granicach adm. miasta Pasymia Droszewa. Tam przecinaj ąc wie ś i tory kolejowe na wg. stanu na dzie ń wej ścia w Ŝycie rozporz ądzenia; północ dochodzi do cieku Biesówka, ok. 250 m wzdłu Ŝ niej na północny-wschód, gdzie skr ęca po drodze gruntowej b) Ramsowo - z terenu OChK Pojezierza Olszty ńskiego do drogi Czerwonka - Biesowo, po której na południowy- wył ącza si ę teren wewn ątrz opisanej linii: od m. wschód ok. 100 m do drogi gruntowej i ni ą w kierunku Kromerowo (punkt na skrzy Ŝowaniu drogi lokalnej i północno-wschodnim do toru w kierunku Korsz, a po ok. szosy Barczewo- Biskupiec) drog ą na północ przez 1200 m skr ęca w drog ę do m. Zar ębiec, a nast ępnie do Koloni ę Kromerowo i drog ą prowadz ącą obrzeŜem Biesowa (wyró Ŝniony fragment jest miejscem styku z lasu i przez las do granicy gminy i t ą granic ą na Dziennik Urz ędowy - 4201 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

północny-zachód do drogi le śnej odchodz ącej na otacza zabudowania klasztorne i wychodzi drog ą na zachód przy oddz.204 i 194 granica przecina szos ę Bezławki by po kilkunastu metrach wkroczy ć na drog ę Ramsowo - Wipsowo w pobli Ŝu punktu lokaln ą i przez Staniewo na południe, a potem skr ęcaj ąc wysoko ściowego 144,5 i skr ęca na południowy-zachód na północny-wschód dotrze ć z powrotem do ww. szosy drogami le śnymi, a potem lokalnymi w pobli Ŝu Le śn. przed m. St ąpławki i przez m. Bezławki - styk na rz. Dajnie Kronowo przez Koloni ę Ramsowo i Dobr ąg do drogi pokrywa si ę z granic ą OChK Doliny Rz. Guber Dociera do Barczewo - Biskupiec. Od drogi j/w granica prowadzi Stachowizny. We wsi Stachowizna granica skr ęca na drog ą lokaln ą. Po mini ęciu b. PGR wzdłu Ŝ cieku na południowy-zachód i drogami lokalnymi dociera do m. wschód, a potem drog ą do szosy Klimkowo – Pilec. Poni Ŝej wsi wkracza na szos ę i w kierunku Ramsowo. Szos ą ok. 400 m i drog ą na wschód do południowym doprowadza do m. Lemburk. Tam opuszcza punktu opisanego jako pocz ątek; szos ę i drog ą lokaln ą najpierw na północ a potem na południe wraca na szos ę w m. Sob ęcin i kieruje si ę na c) Prejłowo - z terenu OChK Pojezierza Olszty ńskiego południowy-wschód do m. Kiersztanowo, gdzie przechodzi wył ącza si ę teren wewn ątrz opisanej linii: od na drog ę gruntow ą w kierunku Ruskiej Wsi (wcze śniej skrzy Ŝowania szosy Prejłowo - Barczewo z drog ą do przecinaj ąc szosę Mr ągowo - K ętrzyn) i dalej na północny- m. Krupoliny na zachód (od północy otaczaj ąc wschód przez Bo Ŝą Wólk ę i Witamin łukiem dociera do zabudowania wsi) poczym drog ą na południowy- Gronowa. Z Gronowa granica biegnie na południowy- zachód w kierunku Mokin. Szos ą z Mokin ok. 1000 m wschód do m. Bo Ŝe, a nast ępnie szos ą w kierunku na północny - zachód i skr ęca na południowy-zachód Wyszemborka. Drogami gruntowymi otacza wie ś od drogami lokalnymi przez Koloni ę Mokiny wzdłu Ŝ zachodu i podąŜ a dalej drog ą śródpoln ą (obok pkt. wys. siedlisk: na południe od jez. Świ ętajn potem na 175.8) do m. Zalec. Od tej wsi prowadzi najpierw na południowy-zachód od jeziora , dalej drog ą na południe, a potem na południowy-zachód szos ą i południe i północny-wschód w pobli Ŝe jeziora Umi ąg. nast ępnie wkracza na drog ę lokaln ą wiod ącą przez Kol. Od tego siedliska drog ą na południe do Skajbot w Zalec do Śniadowa, Pełkowa, kol. U Ŝranki (klucz ąc polami pobli Ŝu Kanału Kiermasz i jez. Linówko przez Kol. i otaczaj ąc od wschodu bagna poło Ŝone na wschód od Skajboty do Skajbot. Ze Skajbot szos ą na zachód do południowej cz ęś ci jez. Juksty) dociera do przejazdu Kanału Kiermasz i kanałem na południowy-wschód do kolejowego na linii Ełk - Biskupiec. Od w/w przejazdu drogi i mostu w m. Folwark Kazimierzewo, a dalej granica skr ęca na zachód i torami dociera do przejazdu drog ą na południe, a potem wschód do m. Patryki drogowego przed jez. Czos. Ten odcinek granicy pokrywa sk ąd na południowy - wschód drogami lokalnymi do si ę z granic ą OChK Otuliny Mazurskiego Parku drogi prowadz ącej na południowy-zachód skrajem lasu Krajobrazowego. Dalej granica biegnie drog ą wzdłu Ŝ w pobli Ŝe rzeki Ko śna i wzdłu Ŝ niej do drogi Purda - jeziora na północ i dociera do granicy Miasta Mr ągowo. Marcinkowo i t ą drog ą na skraj m. Purda, od tego Otaczaj ąc od wschodu m. Młynowo dochodzi do szosy i z miejsca drog ą na południe do cieku powrotem dociera do granicy administracyjnej miasta. doprowadzaj ącego do jeziora Purdy od południowego Zgodnie z jej przebiegiem w kierunku zachodnim - zachodu, tym ciekiem do zachodniego kra ńca jeziora opuszcza j ą na północno-zachodnim kra ńcu miasta i i brzegiem północnym do cieku uchodz ącego u drogą na Polsk ą Wie ś, a nast ępnie na G ązw ę. W połowie północno-zachodniej nasady półwyspu i dochodz ącej drogi mi ędzy Polsk ą Wsi ą a G ązw ą skr ęca na południe i tam drogi. Od tego miejsca drog ą na północ w kier m. drogami lokalnymi do kolonii Polska Wie ś, gdzie skr ęca na Zidl ągi, a przed ni ą w kierunku wschodnim do lasu. Na zachód do skraju lasu, a dalej skrajem lasu na południe, wysoko ści oddz. 137 i 134 w odległo ści ok. 300 m od dalej drog ą na wschód i do lasu . Dalej granica biegnie jez. Serwent droga skr ęca na północ i otacza od skrajem lasu po stronie północnej i wschodniej (odcinek zachodu kompleks jezior Kremno Wlk. i Pajtuny około 800 metrów, zgodny z zachodnim przebiegiem najpierw drogami le śnymi potem skrajem lasu i granicy miasta). Nast ępnie otacza jezioro Piecuch (od nast ępnie drog ą le śną w kierunku północno- południa skrajem lasu i drogami), jez. Średnie (od wschodnim do m. Podlaza. Z Podlaz do m. Klucznik wschodu, cz ęś ciowo brzegiem tego jeziora) oraz jeziora szos ą i dalej drogami lokalnymi wiod ącymi skrajem Gł ębokie i Kociołek (skrajem lasu nadbrze Ŝnego od lasów obok jeziora Raks Górny, potem drog ą w wschodu). Na południowym kra ńcu jeziora prowadzi kierunku Jedzbark i z powrotem w kierunku jeziora drogami na zachód i południe i wkracza na drog ę lokaln ą Dłu Ŝek, potem na północ i zachód do le śn. Folwarki, a do Bagienic Małych i skr ęca na południe do toru stamt ąd w kierunku północno - zachodnim drog ą kolejowego Biskupiec Reszelski - Mr ągowo. Torem skrajem lasu wzdłu Ŝ jez. Kierzli ńskiego od kolejowym Biskupiec Reszelski - Mr ągowo granica biegnie południowego-wschodu drog ą skrajem lasu do jego na zachód do Sorkwit, gdzie wkracza na drog ę Biskupiec - południowego dopływu i nim do drogi do Jedzbarka, a Mr ągowo, po przekroczeniu Sorkwickiej Strugi skr ęca w ni ą do szosy Prejłowo - Barczewo i t ą szos ą do drog ę lokaln ą na północ w kierunku m. Stary Giel ąd. Tam skrzy Ŝowania szosy Prejłowo - Barczewo z drog ą do wkracza na szos ę i przez Pustniki dociera przed jez. m. Krupoliny (pocz ątek opisu). Warpu ńskim do rozwidlenia dróg. Nast ępnie drog ą lokaln ą na północ otacza jez. Warpu ńskie od zachodu i dalej Ad.3. przebiega szos ą relacji Szymanowo - Burszewo w Obszar Chronionego Krajobrazu Jezior Legi ńsko- kierunku wschodnim, a potem na północ do Burszewa i na Mr ągowskich. zachód do spotkania z granic ą gminy. Granic ą gminy Od skrzy Ŝowania drogi ze wsi Leginy z drog ą Bredynki biegnie na południowy - zachód do wysoko ści oddziału - Reszel drog ą w kierunku m. Kocibórz, a nast ępnie 251 i 238, gdzie skr ęca w drog ę le śną która doprowadza odgał ęzieniem do m Pasterzewo, a potem drog ą na do szosy Bredynki - Samławki w miejscu południowego północny-wschód przez las do szosy Pilec - K ętrzyn. kra ńca du Ŝego kompleksu le śnego. Szos ą na północ do m. Świ ęta Lipka. Tam we wsi skr ęca w drogę lokaln ą wiod ącą zachodnim skrajem jeziora do m. Wy Ŝej wymienion ą drog ą na północ do skrzyŜowania z Klewno. Tam skr ęca na wschodni ą i nast ępnie na drog ą le śną przed m. Otry (powy Ŝej oddziału 104) i drog ą południowo-wschodni ą stron ę doliny jeziornej do szosy le śną w kierunku północno-wschodnim, przecina las i Kętrzyn - Bisztynek i wraca do Św. Lipki. Przez wie ś dociera do granicy gminy biegn ącej na północ, skrajem Dziennik Urz ędowy - 4202 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043 lasu a Ŝ do drogi Ł ęŜ any - Samławki, wkracza na t ę drog ę i oparciu o odrębne przepisy oraz racjonalnej gospodarki dalej skr ęca w drog ę do m. Leginy, któr ą dociera do rolnej i le śnej. punktu, w którym rozpocz ęto opis. 3.2.3.5 Pomniki przyrody. Obszar wył ączony z terenu Ochk Jez. Legi ńsko- Mr ągowskich (rejon Gizewa). Kolejn ą form ą prawnej ochrony przyrody s ą pomniki Jako punkt pocz ątkowy przyjmuje si ę skrzy Ŝowanie przyrody. S ą to pojedyncze twory przyrody Ŝywej b ądź dróg w Gizewie. Z centrum wsi granica terenu nieo Ŝywionej, odznaczaj ące si ę indywidualnymi cechami, wył ączonego z OChK skr ęca na wschód na drog ę o warto ści szczególnej z ró Ŝnych wzgl ędów. gruntow ą w kierunku Kiersztanowa, po czym na granicy Na terenie gminy Biskupiec utworzono dotychczas gmin Sorkwity i Mr ągowo skr ęca t ą granic ą na południe a dwa pomniki przyrody: nast ępnie na południowy-zachód, dochodz ąc na skraju - dąb w Lipowie (o obwodzie pnia 500 cm i lasu do drogi lokalnej Gizewo-Mragowo. Drog ą t ą granica wysoko ści 25 m), skr ęca na południe do wsi G ązwa, gdzie skr ęca na - dąb w D ębowie nad Jeziorem B ęskim (o południowy – zachód i drog ą poln ą dochodzi ponownie do obwodzie pnia 492 cm i wysoko ści 26 m), granicy w/w gmin (przy punkcie 163,4 m npm) prowadząc - dąb w Pierwoju. dalej t ą granic ą na zachód brzegiem lasu i doprowadza do drogi gruntowej Botowo-Gązwa. St ąd granica OChK 3.2.3.6 U Ŝytki ekologiczne. biegnie dalej na zachód do wsi Botowo i przed pierwszymi zabudowaniami skr ęca na północ w drog ę poln ą i Na terenie gminy Biskupiec ustanowiono dotychczas 5 dochodzi do drogi lokalnej Mr ągowo-Warpuny. Dalej ą uŜytków ekologicznych zajmuj ących ł ącznie 579,73 ha. drog ą najpierw na zachód a pó źniej na północ przez wie ś Zyndaki doprowadza do wsi Warpuny. Z Warpun granica - „Rozlewisko Ł ąki Dymerskie” - u Ŝytek wchodzi na drog ę lokaln ą do Gizewa (na wschód), z której ekologiczny ustanowiony na mocy Rozporz ądzenia po ok. 200 m skr ęca na północ w drog ę poln ą, przez Nr 254 Wojewody Olszty ńskiego z dnia 21.12.1993 r. koloni ę Warpuny doprowadza do granicy gmin Sorkwity i (Dz. Urz ęd. Woj. Olszt. Nr 36, poz. 405). Ochronie Reszel przed Koloni ą Burszewo. St ąd granic ą w/w gmin podlega kompleks podmokłych zaro śni ętych trzcin ą skr ęca na wschód, prowadz ąc na przemian granic ą polno- łąk o pow. 250 ha tworz ących obecnie bagna, le śną do przepustu na cieku w pobli Ŝu Kolonii Gizewo, stanowi ących pozostało ść po osuszonym jeziorze gdzie skr ęca na południe na drog ę gruntow ą Śpigiel - Dymer. Gizewo i doprowadza ponownie do wsi Gizewo (pocz ątek opisu). - „Zlotowisko Ŝurawi” – podstawa prawna jak wy Ŝej. UŜytek ekologiczny utworzony został na u Ŝytkach Na terenie obszarów chronionego krajobrazu zakazuje rolnych V i VI klasy na ł ącznej powierzchni 70 ha tu Ŝ si ę: przy zachodniej granicy u Ŝytku „Rozlewisko Ł ąki Dymerskie”. Obiekt stanowi zlotowisko jesienne - lokalizowania nowych obiektów zaliczanych do Ŝurawi, gromadz ące nawet do 2500 osobników. przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko w rozumieniu przepisów o - „Parleskie Wzgórza” - u Ŝytek ekologiczny ochronie środowiska, ustanowiony na mocy Rozporz ądzenia Nr 2 - lokalizacji budownictwa letniskowego poza Wojewody Olszty ńskiego z dnia 28 lipca 1998 r. (Dz. miejscami wyznaczonymi w miejscowym planie Urz ęd. Woj. Olszt. Nr 17, poz. 213) zmienionego zagospodarowania przestrzennego, Rozporz ądzeniem Nr 1 Wojewody Warmi ńsko- - utrzymywania otwartych rowów i zbiorników Mazurskiego z dnia 11.01.1999 r. (Dz. Urz ęd. Woj. ściekowych, Warm.-Maz. Nr 2, poz. 2). Obiekt zajmuje - dokonywania zmian stosunków wodnych, je śli powierzchni ę 244,54 ha. U Ŝytek stanowi wyj ątkowo słu Ŝą innym celom ni Ŝ ochrona przyrody i ciekawy pod wzgl ędem geomorfologicznym i zrównowa Ŝone wykorzystanie u Ŝytków rolnych i przyrodniczym obszar wzgórz morenowych. Obszar le śnych oraz gospodarki rybackiej, ten stanowi niezwykle istotn ą warto ść krajobrazowo- - likwidowania małych zbiorników wodnych, turystyczn ą regionu. O jego walorach krajobrazowych starorzeczy oraz obszarów wodnobłotnych, decyduje bogata rze źba polodowcowa z ci ągami - wylewania gnojowicy, z wyj ątkiem nawo Ŝenia wzgórz moreny czołowej poci ętymi licznymi własnych gruntów rolnych, zagł ębieniami terenowymi o urozmaiconej sieci - organizowania rajdów motorowych i hydrograficznej. Malowniczy krajobraz tworzy samochodowych, mozaika ł ąk, pastwisk, nieu Ŝytków i lasów z bogat ą - umy ślnego zabijania dziko Ŝyj ących zwierz ąt, roślinno ści ą kserotermiczn ą oraz ro ślinno ść bagienna niszczenia nor, legowisk zwierz ęcych, tarlisk i zajmuj ąca mi ędzymorenowe obniŜenia. Znacznie zło Ŝonej ikry, ptasich gniazd oraz wybierania jaj, zró Ŝnicowane siedliska i zespoły ro ślinne s ą ostoj ą - wypalania ro ślinno ści, wielu rzadkich gatunków ptaków oraz wpływa na - wykonywania prac ziemnych trwale bogactwo świata owadów. Obiekt został przekazany zniekształcaj ących rze źbę terenu, z wyj ątkiem w nieodpłatny zarz ąd na czas nieokre ślony Zarz ądowi obiektów zwi ązanych z zabezpieczeniem Mazurskiego Parku Krajobrazowego z/s w Krutyni. przeciwsztormowym lub przeciwpowodziowym. - „Jezioro Galk” i „Jezioro Korek ” – u Ŝytki Zakazy, o których mowa, nie dotycz ą zada ń ekologiczne ustanowione na mocy Rozporz ądzenia realizowanych na rzecz obronno ści i bezpiecze ństwa Nr 54 Wojewody Olszty ńskiego z dnia 16 czerwca pa ństwa, w przypadkach zagro Ŝenia bezpiecze ństwa 1998 r. (Dz. Urz ęd. Woj. Olszt. Nr 13, poz. 187). pa ństwa, inwestycji realizujących cele publiczne oraz Ochronie podlegaj ą małe śródle śne jeziora poło Ŝone gospodarki łowieckiej lub rybackiej, prowadzonej w na terenie Nadle śnictwa Wipsowo o powierzchni odpowiednio 4,23 ha i 10,96 ha. Dziennik Urz ędowy - 4203 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

członkowskich Unii Europejskiej. Celem wyznaczania tych obszarów jest ochrona cennych pod wzgl ędem 3.2.3.7 Inne formy ochrony przyrody (zespoły przyrodniczym i zagro Ŝonych składników ró Ŝnorodno ści przyrodniczo-krajobrazowe, stanowiska biologicznej w pa ństwach Unii Europejskiej. dokumentacyjne, parki wiejskie, lasy ochronne, sie ć NATURA 2000). W skład sieci NATURA 2000 wejd ą: - obszary specjalnej ochrony (OSO) - (Special Na terenie gminy Biskupiec utworzono 3 zespoły Protection Areas - SPA) wyznaczone na przyrodniczo-krajobrazowe. Poło Ŝone s ą one w dorzeczu podstawie Dyrektywy Rady 79/409/EWG w Krutyni i na s ąsiednim wododziale koło Kobułt. sprawie ochrony dzikich ptaków, tzw. "Ptasiej", - „Jezioro Sorkwickie” zespół przyrodniczo- dla gatunków ptaków wymienionych w zał ączniku krajobrazowy ustanowiony na mocy Rozporz ądzenia Nr 8 I do Dyrektywy Wojewody Warmi ńsko-Mazurskiego z dnia 11 stycznia - specjalne obszary ochrony (SOO) - (Special 2000 r. (Dz. Urz ęd. Woj. Warm.-Maz. Nr 2, poz. 17). Areas of Conservation - SAC) wyznaczone na Obiekt poło Ŝony jest równie Ŝ na terenie gminy Sorkwity, podstawie Dyrektywy Rady 92/43/EWG w Mr ągowo i Piecki i zajmuje ł ącznie powierzchni ę 4 460 ha. sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz W jego granicach poło Ŝone s ą malownicze jeziora dzikiej fauny i flory, tzw. "Siedliskowej", dla rynnowe: Pierwój, na którym znajduje si ę niewielka siedlisk przyrodniczych wymienionych w lęgowa kolonia kormorana oraz jeziora Lampackie, zał ączniku I oraz siedlisk gatunków zwierz ąt i Lampasz, Dłu Ŝec i Piłakno (poza granicami gminy ro ślin wymienionych w zał ączniku II do Biskupiec) z osad ą historyczn ą z epoki br ązu przy Dyrektywy. południowo-zachodnim brzegu. Obszary te powinny mie ć ustalony status ochronny, - „Kobułckie Wzgórza” zespół przyrodniczo- plan ochrony wraz z kosztami jego realizacji. NATURA krajobrazowy ustanowiony na mocy Rozporz ądzenia Nr 2000 zintegrowana b ędzie z rozwojem turystyki obszarów 10 Wojewody Warmi ńsko-Mazurskiego z dnia 11 stycznia wiejskich, zwi ększaniem zalesie ń i lokalnym 2000 r. (Dz. Urz ęd. Woj. Warm.-Maz. Nr 2, poz. 19). zagospodarowywaniem ostoi przyrodniczych przy Obiekt poło Ŝony jest w cało ści na terenie gminy Biskupiec zało Ŝeniu niepogarszania warunków środowiskowych. i zajmuje powierzchni ę 2005 ha. Zespół został utworzony Jest to tzw. prospołeczna koncepcja ochrony w celu ochrony du Ŝego kompleksu wysokich - do 220 m ró Ŝnorodno ści przyrodniczej. n.p.m. wzgórz morenowych poro śni ętych lasem. Obszar Na terenie gminy do obj ęcia ochron ą w sieci NATURA ten jest wododziałem mi ędzy dorzeczem Krutyni, a 2000 planowane s ą obszary le śne, le Ŝą ce w obr ębie zlewni ą jeziora Dadaj. Wyst ępuje tu du Ŝa ró Ŝnorodno ść Puszczy Piskiej oraz rezerwaty przyrody. flory i fauny, przy czym wartym odnotowania jest stanowisko rokitnika oraz populacja kobuza, pustułki i 3.2.3.8 Ochrona gatunkowa ro ślin i zwierz ąt. dzi ęcioła zielonego. Wiele z wyst ępuj ących w gminie ro ślin, to gatunki - „Rzeka Babant i jezioro Białe” zespół przyrodniczo- rzadkie lub obj ęte ochron ą gatunkow ą, m.in. wawrzynek krajobrazowy ustanowiony na mocy Rozporz ądzenia Nr wilczełyko, pióropusznik strusi, zawilec wielkokwiatowy, 11 Wojewody Warmi ńsko-Mazurskiego z dnia 11 stycznia brzoza niska, kilka gatunków storczyków. Na śródle śnej 2000 r. (Dz. Urz ęd. Woj. Warm.-Maz. Nr 2, poz. 20). polanie w Kolonii Rudziska na uwag ę zasługuje Obiekt poło Ŝony jest równie Ŝ na terenie gminy Sorkwity, stanowisko rokitnika zwyczajnego, a na terenie u Ŝytku Dźwierzuty i Piecki) i zajmuje ł ącznie powierzchni ę 11 615 ekologicznego „Korek” stanowisko ba Ŝyny czarnej oraz ha. Na terenie zespołu na uwag ę zasługuje poło Ŝone bagnicy torfowej. poza terenem gminy Biskupiec gł ębokie (65 m) Jezioro Rejon wsi Kobułty, Parlezy Małej, Rudzisk i Borek Babi ęty Wielkie z najbogatsz ą w Polsce koloni ą Wielkich jest miejscem zbioru ro ślin na potrzeby reliktowego skorupiaka Pallasea guadrispinosa oraz o zielarskie. Główn ą cz ęść zbioru stanowi ą kwiaty głogu naturalnym korycie rzeka Babant. Przy wschodnim brzegu oraz dziurawiec Hy-pericum perforatum. jeziora Białego znajduje si ę du Ŝe zlotowisko Ŝurawi i g ęsi Na terenie gminy wyst ępuje ł ącznie kilkadziesi ąt zbo Ŝowej, a w rejonie płytkiego jeziora Stromek gnie ździ gatunków ro ślin chronionych, z czego wi ększo ść to ro śliny si ę perkoz rdzawoszyi. zielne. Du Ŝy udział chronionych gatunków ro ślin zwi ązany jest z torfowiskami i obszarami podmokłymi, dlatego Kolejn ą form ą ochrony, nie b ędącej jednak prawn ą szczególnie wa Ŝna jest potrzeba zachowania tych siedlisk. form ą, s ą parki wiejskie. Na terenie gminy znajduje si ę on Cenne s ą te Ŝ zbiorowiska ro ślinno ści wodnej i w miejscowo ści Czerwonka, powołany uchwał ą Nr szuwarowej, a tak Ŝe le śnej. Du Ŝy udział chronionych XXIV/270/93 z dnia 28 kwietnia 1993r. Rady Miejskiej w gatunków ro ślin zwi ązany jest z torfowiskami i obszarami Biskupcu. Zajmuje on powierzchni ę 2,23 ha. podmokłymi, dlatego szczególnie wa Ŝna jest potrzeba zachowania tych siedlisk. Cenne s ą te Ŝ zbiorowiska Cały teren gminy Biskupiec znajduje si ę w granicach ro ślinności wodnej i szuwarowej, a tak Ŝe le śnej. obszaru funkcjonalnego Zielone Płuca Polski. Celem Wiele z wyst ępuj ących w gminie gatunków zwierz ąt, istnienia ZPP jest promowanie rozwoju proekologicznego, nale Ŝy do zagro Ŝonych zarówno w skali kraju, jak i świata. utrzymanie zrównowa Ŝonych struktur przestrzennych dla Spo śród bezkr ęgowców wymieni ć nale Ŝy rzadsze gatunki zapewnienia wysokiego standardu środowiska owadów: t ęcznik liszkarz, kozioróg d ębosz, pa ź królowej, przyrodniczego. pa ź Ŝeglarz i mieniak t ęczowiec. Osobliwo ści ą obszaru gminy jest bardzo rzadki na terenie Pojezierza Oprócz powy Ŝszych form ochrony przyrody, cz ęść ww. Mazurskiego pa ź Ŝeglarz, którego stanowisko znane jest obszarów obj ęta zostanie systemem europejskiej sieci od 1999 r. Płazy reprezentuje m.in. traszka zwyczajna i ekologicznej NATURA 2000. grzebieniasta, kumak nizinny, grzebiuszka, rzekotka, Europejska Sie ć Ekologiczna NATURA 2000 to Ŝaby: wodna, jeziorkowa, trawna, moczarowa i śmieszka. sie ć obszarów chronionych na terenie pa ństw Dziennik Urz ędowy - 4204 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Spo śród gadów wymieni ć nale Ŝy jaszczurk ę zwink ę i w procesie planistycznym, jak i podczas procesów Ŝyworódk ę, padalca, zaskro ńca i Ŝmij ę zygzakowat ą. inwestycyjnych. Szczególnie interesuj ącą i bardzo licznie reprezentowan ą grup ę stanowi awifauna. Miejsca 4.2 Gleby. Ŝerowiskowe i l ęgowe znajduje tu m.in. myszołów, krogulec, kormoran, g ągoł, pustułka, kobuz, Ŝuraw, Ze wzgl ędu na rolniczy charakter gminy, wa Ŝne jest dzi ęcioł zielony oraz gatunki obj ęte szczególn ą ochron ą racjonalne gospodarowanie tymi zasobami oraz skuteczna prawn ą, m.in. orlik krzykliwy. Do 1976 r. w okolicach ich ochrona. Popowej Woli l ęgi zakładał orzeł przedni. W skład jego Ostatnie lata pokazuj ą znacz ące nasilenie si ę terytorium łowieckiego wchodził obszar otwartych pól i degraduj ącego oddziaływania człowieka na gleby. Główne nieu Ŝytków mi ędzy Kobułtami i Popow ą Wol ą a jeziorem zagro Ŝenia degradacj ą gleb to: Stromek. Obecnie w tej okolicy obserwowane s ą poluj ące - degradacja chemiczna (niewła ściwe stosowanie osobniki, gdzie zwabia go du Ŝe nagromadzenie ptaków nawozów mineralnych i pestycydów) oraz wodno-błotnych. Prawdopodobnie l ęgi zakłada ju Ŝ poza zakwaszenie gleb, terenem gminy. Na szczególn ą uwag ę zasługuje równie Ŝ - degradacja fizyczna (zwi ązana z działalno ści ą wyst ępuj ący w południowo-wschodniej cz ęś ci gminy w górnicz ą, mechanizacj ą rolnictwa oraz erozj ą), okolicach Kobułt derkacz - gatunek zagro Ŝony globalnie. - degradacja przez niewła ściw ą melioracj ę: nacisk Do bardziej znacz ących ostoi ptaków nale Ŝy m.in. poło Ŝony na odwodnienie gruntu, nie funkcjonowanie uŜytek ekologiczny „Zlotowisko Ŝurawi” gromadz ący nawet urz ądze ń melioracyjnych pod k ątem nawadniania. do 2500 osobników oraz jezioro Pierwój stanowi ące Dotyczy to w szczególno ści wa Ŝnych przyrodniczo miejsce wyst ępowania niewielkiej l ęgowej kolonii kompleksów gleb hydrogenicznych. Skrajnie kormorana. Nad jeziorem Stromek cz ęsto mo Ŝna niekorzystne zabiegi to osuszanie torfowisk, obserwowa ć czaple siwe, a osobliwo ści ą jest tu l ęgowy - intensyfikacja u Ŝytkowania rolniczego i perkoz rdzawoszyi. Południowo-wschodnia cz ęść gminy, a zagospodarowania turystycznego. zwłaszcza okolice jeziora Białego s ą miejscem jesiennego Ŝerowania i odpoczynku Ŝurawi i g ęsi zbo Ŝowej. Na terenie gminy Biskupiec, w terenie do ść silnie Pojezierze Mazurskie jest równie Ŝ jednym z urze źbionym i o du Ŝej zmienno ści gleb, z czym mamy do najwa Ŝniejszych w Polsce i Europie obszarów czynienia zwłaszcza we wschodniej cz ęś ci gminy, wyst ępowania bociana białego. Wa Ŝnym miejscem stosunkowo małe zalesienie skutkuje erozj ą wodn ą Ŝerowiskowym bociana białego s ą ł ąki w rejonie wsi powierzchniow ą, polegaj ącą na przemieszczaniu si ę, Rudziska. Nierzadko obserwuje si ę tutaj stada licz ące po zwłaszcza w czasie ulewnych deszczy i roztopów 50, a nawet 80 osobników. wiosennych, najurodzajniejszych mas gleby zajmuj ących Wśród ssaków stwierdzonych na terenie gminy warto partie wierzchowinowe. Spływaj ące du Ŝe masy gleby wymieni ć wilka, który jest tu sporadycznie obserwowany. spłycaj ą zbiorniki wodne i dolinki. W wyniku tego powstaj ą bardzo charakterystyczne dla obszaru Pojezierza 4 DIAGNOZA STANU I ZAGRO śEŃ ŚRODOWISKA Olszty ńskiego i Mr ągowskiego, tzw. łyse pagórki i bardzo NATURALNEGO GMINY. Ŝyzne dolinki. Zjawisko pot ęgowane jest niewła ściwym 4.1 Zasoby geologiczne i rze źba terenu. kształtowaniem krajobrazu wiejskiego, polegaj ącym na likwidacji istniej ących remiz śródpolnych oraz braku Wyst ępuj ące zasoby kopalin na terenie gminy s ą wprowadzania nowych zadrzewie ń i zakrzewie ń. W udokumentowane. zwi ązku z zagro Ŝeniem erozj ą niektórych obszarów Du Ŝym problem jest intensywne pozyskiwanie gminy, ze szczególnym niepokojem, nale Ŝy odnotowa ć kruszywa, które powoduje istotne zmiany w krajobrazie niezbyt du Ŝe zainteresowanie zalesieniami gruntów oraz wpływa na negatywne oddziaływanie na środowisko. nieprzydatnych do produkcji rolnej. Znaczna ilo ść gleb na Aktualnie na terenie gminy Biskupiec eksploatowane terenie gminy zaliczana jest do gleb kwa śnych i bardzo są trzy zło Ŝa: Rukławki (powierzchnia 47,52 ha), Parlice kwa śnych. Zwi ązane jest to z przewag ą gleb lekkich, Wielkie (powierzchnia 19,2 ha), Biskupiec - Zameczek powstałych ze skał ubogich w wap ń. Zakwaszenie gleb z (powierzchnia 2,06 ha). punktu widzenia rolniczego jest zjawiskiem niekorzystnym, Dora źna eksploatacja prowadzona jest równie Ŝ w 7 gdy Ŝ ułatwione jest przemieszczanie w gł ąb profili wyrobiskach „dzikich” na potrzeby lokalne mieszka ńców glebowych m.in. wapnia i magnezu, a tym samym (budownictwo wiejskie) w miejscowo ściach: W ęgój, upo śledzone przyswajanie przez ro śliny składników Kolonia III, Lipowo, Kobułty, Zabrodzie - Dworzec i Nowe pokarmowych. W połowie lat 80-tych na terenie gminy Marcinkowo. praktycznie zaprzestano wapnowania gleb. Na terenie gminy Biskupiec zło Ŝa torfu nie podlegaj ą Degradacj ę pokrywy glebowej powoduje tak Ŝe eksploatacji. Dokumentacje geologiczne wykonane dla 11 odkrywkowa eksploatacja kopalin pospolitych. rozpoznanych rejonów torfowisk, miały na celu Na terenie gminy wyst ępuj ą nast ępuj ące problemy, rozpoznanie zło Ŝa torfu pod k ątem przydatno ści tego zwi ązane z ochron ą gleb i gruntów rolnych: surowca dla celów opałowych. - degradacja gruntów rolnych, rozumiana jako Wa Ŝne jest zwrócenie uwagi podczas procesu zmniejszenia si ę ich warto ści u Ŝytkowej, eksploatacji ograniczenie oddziaływania oraz konieczno ść - degradacja u Ŝytków le śnych wskutek zmian rekultywacji terenu do stanu pierwotnego. środowiska, działalno ści przemysłowej oraz wadliwej Do rekultywacji przeznaczone zostały wyrobiska działalno ści rolniczej, powstałe po eksploatacji 4 złó Ŝ lub ich cz ęści (Biesówko - brak regularnej konserwacji urz ądze ń melioracji II, Biesówko, Biskupiec, Parleza Mała). Rekultywacji wodnych szczegółowych, co przyczynia si ę do powinny by ć poddane równie Ŝ punkty „dzikiej” eksploatacji zwi ększania areału nieu Ŝytków, gruntów kruszyw. zakrzaczonych i zabagnionych. Zachowanie ukształtowania krajobrazu, jego cennych form polodowcowych, powinno by ć uwzgl ędnione zarówno

Dziennik Urz ędowy - 4205 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

4.3 Sie ć hydrograficzna. Monitoringiem jako ści wód prowadzonym przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Olsztynie - wody powierzchniowe. obj ęto jedynie rzek ę Dymer (ró Ŝne odcinki rzeki maj ą odmienne nazwy: górny odcinek nosi nazw ę Kanał Niepokoj ący jest poziom zanieczyszczenia wód Dymerski - Dymer, odcinek pomi ędzy jeziorem Dadaj i powierzchniowych. Aktualne badania wskazuj ą, co jeziorem Pisz - Dadaj, pomi ędzy jeziorami Pisz i Wad ąg - prawda na zahamowanie wzrostu st ęŜ eń zanieczyszcze ń, Pisa Warmi ńska, a poni Ŝej jeziora Wad ąg - Wadąg). ale te Ŝ na utrzymujący si ę wci ąŜ wysoki ich poziom.

Tabela 5 Porównanie stanu czysto ści rzeki Wad ąg/Dymer w latach 1999-2002 r. wg metody CUGW.

Wska źniki Ocena fizyko- decyduj ące o Ocena Saprobowo ść Ocena Rzeka Lokalizacja przekroju chemiczna ocenie fizyko- sanitarna sestonu ogólna chemicznej Rok 2002 pow. Biskupca III ChZT-Mn, III II III ChZT-Cr, NO 2,

pon. Biskupca NON O2, NH 4, NO 2, NON NON NON PO 4, P og

pon .jez. Dadaj NON O II II NON Wad ąg 2 Kromerowo (Dymer –

Dadaj – pow. Barczewa II O , ChZT-Cr II II II Pisa 2 ChZT-Cr, PO , Warm. – 4 P Wad ąg) og

pow. jez. Wad ąg III O2, NO 2 III II III

pow. uj ścia do Łyny II BZT5, ChZT- NON II NON Mn, ChZT-Cr NO 2, PO 4

Rok 1999 pow. Biskupca III ChZT-Mn, II II III ChZT-Cr,

pon. Biskupca Rzeck NON O2, PO 4, P og NON III NON

pon. jez. Dadaj II Pog II II III Kromerowo

pow. Barczewa II O , ChZT-Cr II II II 2 ChZT-Cr, PO 4, Pog

pow. jez. Wad ąg II O2, ChZT-Mn, II II II CzZT-Cr, P og , PO 4

pow. uj ścia do Łyny II ChZT-Mn, I II II ChZT-Cr Pog , PO 4 Źródło: Raport o stanie środowiska województwa warmi ńsko-mazurskiego 2001.

Wad ąg jest rzek ą III rz ędu, prawobrze Ŝnym dopływem Łyny o długo ści 68 km. Zlewnia zajmuje powierzchni ę 1194,6 km 2. Rzeka wielokrotnie zmienia nazw ę. W swym górnym biegu nosi nazw ę Kanał Dymerski i Dymer, na odcinku od jeziora Dadaj do jeziora Pisz - Dadaj, pomi ędzy jeziorem Pisz a jeziorem Wad ąg - Pisa Warmi ńska, poni Ŝej jeziora Wad ąg - Wad ąg. Najwi ększymi jej dopływami s ą: Wipsówka, Kiermas, Maruny. Kanał Dymerski wypływa z podmokłych i rozległych ł ąk, poło Ŝonych na północny wschód od D źwierzut. Pocz ątkowo rzeka płynie w kierunku północnym, a w okolicy Biskupca zmienia swój bieg na zachodni. Rzeka przepływa przez kilka jezior: Kraksy, Dadaj, Tumia ńskie, Pisz i Wad ąg. Na terenie zlewni znajduj ą si ę liczne zbiorniki, mi ędzy innymi: Dobr ąg, Dłu Ŝek, Kalwa, Kiermas, Kier źli ńskie, Klebarskie, Ko śno, Leleskie, Linowskie, Orzyc, Rzeckie, Serwent, Skanda, Stryjewskie, Tejstymy, Trackie, W ęgój. Rzeka Wad ąg znajduje si ę w granicach nast ępuj ących mezoregionów - Pojezierze Mr ągowskie i Pojezierze Olszty ńskie, wchodz ących w skład makroregionu Pojezierze Mazurskie. Wad ąg przepływa przez teren powiatów szczycie ńskiego i olszty ńskiego. Najwi ększymi miejscowo ściami poło Ŝonymi nad rzek ą s ą Biskupiec i Barczewo. Głównym punktowym źródłem zanieczyszczenia rzeki s ą ścieki z oczyszczalni dla Biskupca, zlokalizowanej w miejscowo ści Rzeck, odprowadzaj ącej około 830 m 3/d ścieków bytowo-gospodarczych i przemysłowych, oczyszczonych Dziennik Urz ędowy - 4206 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043 mechaniczno-biologicznie i po chemicznym str ącaniu zwi ązków fosforu . Mniejsze ilo ści ścieków pochodz ą z oczyszczalni w Nied źwiedziu, z Domu Wczasowego „Zalesie” w Zalesiu koło Barczewa oraz z O środka „Folwark” w Tumianach. Spółdzielnia Mieszkaniowa „Wrócikowo” we Wrócikowie od lipca 2002 roku została podł ączona do oczyszczalni w Olsztynie. Ponadto niewielkie ilo ści ścieków s ą doprowadzane do jezior, przez które przepływa Wad ąg z takich miejscowo ści, jak Szynowo i Wójtowo.

Zmiany w klasyfikacji ogólnej w 2002 roku, w stosunku do 1999 roku, zanotowano w nast ępuj ących przekrojach: w Kromerowie z III klasy na NON, powy Ŝej jeziora Wad ąg - z II na III i powy Ŝej uj ścia do Łyny - z II klasy czysto ści na NON. Zwłaszcza w przekroju przyujściowym do Łyny nast ąpiło w przeci ągu ostatnich trzech lat znaczne pogorszenie stanu sanitarnego wód Wad ąga z I klasy (w 1999 r.) poprzez III klas ę (w 2000 r.) do wód pozaklasowych (w 2002 r.). Natomiast ocena fizykochemiczna i hydrobiologiczna w tych trzech latach bada ń pozostała bez zmian, czyli na poziomie II klasy czysto ści.

Wody jezior s ą w podobnym stanie. W śród jezior obj ętych monitoringiem wi ększo ść ma wody, zaliczane do III klasy czysto ści.

Dziennik Urz ędowy - 4207 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Tabela 6 Wyniki ocen stanu czysto ści jezior badanych w gminie Biskupiec.

Lp. Jezioro Rok bada ń Kategoria podatno ści na degradacj ę Klasa czysto ści 1979 II/III

1. Dadaj 1993 III I 2001 III Źródło: Na podstawie raportów o stanie środowiska województwa warmi ńsko-mazurskiego WIO Ś.

Równie Ŝ wody innych jezior gminy, odpowiadaj ą - gospodark ą odpadami, normom III klasy czysto ści (jezioro Pierwej, Rzeckie, - brakiem czynnych stref ochronnych w pobli Ŝu wód, jeziora Tejstymy). Jednym z głównych powodów złego - źle przeprowadzon ą w latach 60. regulacj ą wodn ą stanu wód jest nieuporz ądkowana gospodarka wodno- (melioracje), ściekowej przy intensywnej eksploatacji turystycznej. - nisk ą na ogół świadomo ści ą i kultur ą ekologiczn ą mieszka ńców. Kolejnym głównym źródłem zanieczyszcze ń wód w gminie Biskupiec s ą spływy powierzchniowe nawozów i Ze wzgl ędu na charakter gminy i brak prowadzonej wpływ nieskanalizowanych miejscowo ści a tak Ŝe uci ąŜ liwej działalno ści, ścieki przemysłowe nie stanowi ą niezinwentaryzowane źródła punktowe, bytowo- istotnego ładunku zanieczyszcze ń. Najwi ększym źródłem gospodarcze i komunalne. zrzutu zanieczyszcze ń jest nieskanalizowana zwarta zabudowa wsi. Obszarowe źródła zanieczyszcze ń wi ąŜą si ę głównie O klasyfikacji wód przes ądzaj ą wska źniki z: fizykochemiczne, głównie zwi ązki azotu i fosforu. - źle prowadzon ą gospodark ą roln ą, w tym Świadczy to o obszarowym charakterze zanieczyszczenia szczególnie nawo Ŝeniem i chemizacj ą, tych cieków, przede wszystkim ze źródeł rolniczych. - niskim standardem sanitarnym wsi, Pewnym zagro Ŝeniem dla wód powierzchniowych jest - gospodark ą turystyczn ą, równie Ŝ ograniczona zdolno ść retencyjna zlewni Dziennik Urz ędowy - 4208 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043 szczególnie na obszarach w ęzłów hydrograficznych i w strefach wododziałowych. Du Ŝy udział w emisji ogólnej posiada niska emisja ze źródeł rozproszonych (paleniska domowe, lokalne - wody podziemne; kotłownie w ęglowe). Brakuje jednak danych, by przedstawi ć zestawienie rodzajów paliw stosowanych w Wody podziemne gminy nale Ŝą ce do pi ętra gospodarstwach domowych w gminie Biskupiec. czwartorz ędowego, charakteryzuj ą si ę du Ŝą zawarto ści ą zwi ązków Ŝelaza (od 0,5 do 8,65 mg/l), manganu (od 0,1 Istotne znaczenie ma równie Ŝ niekontrolowana emisja do ,65 mg/l. Zawarto ść siarczanów nie przekracza z transportu samochodowego. dopuszczalnych poziomów. Wody ujmowane do spo Ŝycia wymagaj ą uzdatniania. Wielko ść emisji zanieczyszcze ń gazowych i pyłów, Na terenie gminy Biskupiec wyznaczono jeden z utrzymuje si ę na terenie miasta na w miar ę stałym Głównych Zbiorników Wód Podziemnych – poziomie i wykazuje tendencj ę spadkow ą. Zwi ązane jest czwartorz ędowy Zbiornik Mi ędzymorenowy Nr 208 to przede wszystkim z ograniczeniem spalania paliw Biskupiec. wysokoemisyjnych w kotłowniach lokalnych (zmiana Wody tego zbiornika obj ęte s ą regionalnym paliwa) oraz łagodnego przebiegu ostatnich zim. monitoringiem wód podziemnych, w ramach którego od lat Na ograniczenie emisji ma równie Ŝ wpływ jako ść tych wód oceniana jest w II klasie jako ści ograniczenie działalno ści gospodarczej i emisji ze źródeł (średniej). przemysłowych. Ze wzgl ędu na niewielkie zainwestowanie terenu W ramach monitoringu stanu powietrza, na terenie gminy wody podziemne nara Ŝone s ą na zanieczyszczenia miasta prowadzono w 2003r. mobiln ą stacj ą WIOS w w stopniu małym i średnim. Olsztynie do monitoringu stanu powietrza badania stanu Jako ść gł ębiej zalegaj ących warstw wód podziemnych powietrza. jest dobra lub bardzo dobra. Ze wzgl ędu na istniej ącą Podczas bada ń3 (stacja była zlokalizowana na terenie łączno ść hydrauliczn ą zanieczyszczone płytkie wody posesji Szpitala Powiatowego) stwierdzono wysokie gruntowe mog ą pogarsza ć równie Ŝ jako ść wód st ęŜ enia pyłu zawieszonego o średnicy ziaren mniejszych poło Ŝonych gł ębiej. od 10 mm. Stwierdzonym w toku pomiarów wysokim Mo Ŝna przyj ąć , Ŝe podstawowym problem zasobów st ęŜ eniom pyłu w powietrzu, nie odpowiadały wysokie wód podziemnych na terenie gminy jest nadmierna st ęŜ enia zanieczyszcze ń gazowych. Wyci ągni ęto st ąd zawarto ść Ŝelaza i manganu. przypuszczenie, Ŝe obecny w powietrzu pył nie pochodził Wody gruntowe s ą na ogół gorszej jako ści ni Ŝ wody tylko ze źródeł energetycznych, ale m.in. z lokalnego wgł ębne, głównie ze wzgl ędu na czynniki transportu i emisji technologicznej. antropogeniczne. Jako ść płytko zalegaj ących wód podziemnych 4.5 Hałas i promieniowanie elektromagnetyczne. ujmowanych przez studnie kopane jedynie w około 40% odpowiada obowi ązuj ącym normom wody do picia. W Hałas i wibracje to tak Ŝe oddziaływanie na środowisko wielu studniach pojawiaj ą si ę zanieczyszczenia przyrodnicze. Jest ono powszechne i powodowane przez bakteriologiczne i chemiczne (głównie azotany). wiele źródeł. Jako ść wód podziemnych uzale Ŝniona jest równie Ŝ od Hałas stanowi powa Ŝne zagro Ŝenie, tak Ŝe dla ludzi. sposobu post ępowania z odpadami ciekłymi. Brak sieci Cz ęsto jest ono bagatelizowane, lecz niekiedy gro źniejsze kanalizacyjnej na terenach wiejskich przyczynia si ę w skutkach, ni Ŝ zanieczyszczenia chemiczne. zanieczyszczenia wód podziemnych na skutek przesi ąków Hałas pochodzenia antropogenicznego, wyst ępuj ący w z nieszczelnych szamb, o czym świadcz ą podwy Ŝszone środowisku, podzieli ć mo Ŝna na dwie podstawowe warto ści miana Coli. kategorie: hałas komunikacyjny i przemysłowy. Do głównych zagro Ŝeń wpływaj ących na pogorszenie Podstawowym wska źnikiem technicznym poziomu jako ści wód gruntowych i podziemnych zaliczy ć mo Ŝna: hałasu, jest tzw. równowa Ŝny poziom hałasu wyra Ŝany w - brak dostatecznej ilo ści systemów oczyszczania decybelach (dB). ścieków (w tym indywidualnych i szczelnych) Hałas komunikacyjny powodowany jest głównie przez oraz niedostateczna efektywno ść oczyszczania uŜytkowników dróg krajowych nr 16 i 57. Nie istniej ących, przeprowadzano pomiarów jego zasi ęgu i poziomu. - brak systemów kanalizacyjnych przy Trasy kolejowe, to kolejne źródło hałasu jednoczesnym zwodoci ągowaniu; komunikacyjnego, które ze wzgl ędu na poło Ŝenie na - nieodpowiednio izolowane składowiska obrze Ŝach terenów zamieszkanych, nie s ą powa Ŝnym odpadów; źródłem hałasu. - nadmierne i niewła ściwe stosowanie nawozów ( Hałas przemysłowy na terenie gminy nie stanowi w tym równie Ŝ naturalnych - gnojowicy) oraz powa Ŝnego zagro Ŝenia. Zakłady przemysłowe, emituj ące środków chemicznych (SOR) w rolnictwie i hałas o poziomie przekraczaj ącym warto ści dopuszczalne le śnictwie - spływy powierzchniowe. (50 dB w dzie ń i 40 dB noc ą) nie wyst ępuj ą. Najbardziej uci ąŜ liwym jest działalno ść w dzielnicy przemysłowej w 4.4 Powietrze atmosferyczne. Biskupcu. Odczuwalnym problemem jest zlokalizowanie tych Na terenie miasta wyst ępuje wiele punktowych źródeł zakładów na terenach zabudowanych, w bliskim zanieczyszczenia powietrza. Najwi ększymi emitorami, sąsiedztwie budynków mieszkalnych, co powoduje wprowadzaj ącymi zanieczyszczenia do powierza s ą: pewnego rodzaju uci ąŜliwo ść . Styropol, Szpital Powiatowy, Cegielnia w Rukławkach, Innym typem hałasu jest równie Ŝ hałas od linii Spółdzielnia Mieszkaniowa. elektroenergetycznych. Teren gminy Biskupiec przecina ______linia 110 kV, ł ącz ąca GPZ Biskupiec – Mr ągowo. 3 Sprawozdanie z bada ń stanu zanieczyszczenia powietrza wykonanych mobiln ą stacj ą imisji Al.-10 w Biskupcu 10.02.- 3.03.2003 r., WIO Ś Olsztyn 2003. Dziennik Urz ędowy - 4209 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Pracuj ąca napowietrzna linia elektroenergetyczna WN - stacje przeka źnikowe telefonii komórkowej, pr ądu przemiennego mo Ŝe by ć liniowym źródłem hałasu. - urz ądzenia elektroenergetyczne. Hałas generowany przez pracuj ącą lini ę WN spowodowany jest mikrowyładowaniami elektrycznymi na W ostatnich latach coraz cz ęś ciej budowane s ą stacje powierzchni przewodów (na skutek ulotu). Zjawisko ulotu bazowe telefonii komórkowej oraz przeka źniki radiowe. wyst ępuje wówczas, gdy nat ęŜ enie pola elektrycznego na Instalacje te emituj ą niejonizuj ące promieniowanie powierzchni przewodu jest wy Ŝsze od krytycznego elektromagnetyczne, generowane przez anteny w czasie (nat ęŜ enia pocz ątkowego jonizacji). Dopóki nat ęŜ enie ich pracy. Moc promieniowania izotropowo jest ró Ŝna w pola elektrycznego na powierzchni przewodu jest ni Ŝsze zale Ŝno ści od wielko ści stacji bazowej (cz ęsto równie Ŝ od krytycznego pojawiaj ą si ę pojedyncze (losowe) powy Ŝej 100 W). Cz ęstotliwo ść emitowania pól mikrowyładowania, natomiast po przekroczeniu warto ści elektromagnetycznych waha si ę w granicach od 30 kHz krytycznej nat ęŜ enia pola elektrycznego nast ępuje do 300 GHz. zjawisko intensywnego ulotu, charakteryzuj ącego si ę Na terenie Gminy Biskupiec stacje przeka źnikowe regularnymi wyładowaniami na powierzchni przewodu. telefonii komórkowej znajduj ą si ę w miejscowo ści Z bada ń przeprowadzonych przez PIO Ś, w ró Ŝnych Biskupiec, Bredynki. Swoje anteny zainstalowali tam warunkach pogodowych, wynika, Ŝe: operatorzy tj. Centertel (Idea), Polska Telefonia Cyfrowa - brak jest niekorzystnego oddziaływania (Era), Polkomtel (Plus). W przypadku stacji bazowych akustycznego linii elektroenergetycznych 110 kV, telefonii komórkowej pola elektromagnetyczne s ą - niewiele, ale jednak powy Ŝej warto ści wypromieniowywane na du Ŝych wysoko ściach, w dopuszczonych, oddziałuj ą na środowisko linie miejscach niedost ępnych dla przebywania ludzi. elektroenergetyczne 220 kV, Ponadto źródłem pól elektromagnetycznych s ą linie i - w istotny sposób (z przekroczeniami dopuszczalnych urz ądzenia elektroenergetyczne. W gminie Biskupiec warto ści) wpływaj ą na klimat akustyczny linie znajduje si ę linia 110 kV, ł ącz ąca Główne Punkty przesyłowe 400 kV. Zasilania (GPZ) Biskupiec – Mr ągowo punkty zasilania o napi ęciu znamionowym 110 kV. Hałas stanowi równie Ŝ problem poza obszarami Wokół źródeł pól elektromagnetycznych (linii i stacji zabudowanymi, zwłaszcza na terenach atrakcyjnie elektroenergetycznych oraz obiektów turystycznych. Okolice zbiorników wodnych s ą obj ęte radiokomunikacyjnych, radionawigacyjnych i strefami ciszy, co wprowadza Uchwała Nr VII/95/2003 radiolokacyjnych) tworzy si ę, w razie potrzeby obszary Rady Powiatu w Olsztynie z dnia 25 czerwca 2003 r. ograniczonego u Ŝytkowania. Taki obszar nie jest Strefa jest ustanowiona na jeziorze Tejstymy. ustanowiony wzdłu Ŝ linii 110 kV i GPZ w Biskupcu. Na tym jeziorze obowi ązuje zakaz m.in. zakaz uŜywania motorowych jednostek pływaj ących. 4.6 Przyroda.

Inn ą kwesti ą jest ochrona przed polami 4.6.1 Świat ro ślinny. elektromagnetycznymi. Działania w tej dziedzinie polegaj ą na zapewnieniu jak najlepszego stanu środowiska Główn ą form ą, która kształtuje klimatu, wpływa na poprzez: skład atmosfery, ma udział w regulacji obiegu wody w - utrzymanie poziomów pól elektromagnetycznych przyrodzie, przeciwdziałaniu powodziom, osuwiskom, poni Ŝej dopuszczalnych lub co najmniej na tych ochronie gleb przed erozj ą i stepowieniem, zachowaniu poziomach. potencjału biologicznego wielu gatunków i ekosystemów, - zmniejszenie poziomów pól elektromagnetycznych a tak Ŝe ró Ŝnorodno ści krajobrazu i lepszych warunków co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie s ą one produkcji rolniczej s ą lasy. dotrzymane. Spełniaj ą one równie Ŝ funkcje produkcyjne czy te Ŝ gospodarcze, pozwalaj ąc na trwałe u Ŝytkowanie drewna i Zgodnie z art. 234 Prawa ochrony środowiska surowców niedrzewnych pozyskiwanych z lasu. pozwolenia emitowanie pól elektromagnetycznych wymagaj ą: Szczegółowe zasady ochrony lasów okre śla ustawa z - linie i stacje elektroenergetyczne o napi ęciu dnia 28 wrze śnia 1991r. o lasach. Gospodark ę le śną znamionowym 110 kV lub wy Ŝszym, prowadzi si ę w oparciu o nast ępuj ące zasady: - instalacje radiokomunikacyjne, radionawigacyjna i - powszechnej ochrony lasów, radiolokacyjne, których równowa Ŝna moc - trwało ści utrzymania lasów, promieniowania izotropowo jest równa 15W lub - ci ągło ści i zrównowa Ŝonego wykorzystania wy Ŝsza, emituj ące pola elektromagnetyczne o wszystkich funkcji lasów, cz ęstotliwo ści od 0,03 MHz do 300 000 MHz. - powi ększania zasobów le śnych.

Źródłami emisji niejonizuj ącego promieniowania Struktura lasów w gminie Biskupiec przedstawia si ę elektromagnetycznego s ą: nast ępuj ąco:

Tabela 7 Struktura lasów w gminie Biskupiec.

Agencja Powierzchnia Wska źnik Lasy Lasy Powierzchnia lasów Nieruchomo ści Inne ogółem lesisto ści pa ństwowe prywatne [ha] Rolnych [ha] [ha] [%] [ha] [ha] [ha] 28 517 7 591 26,61% 7 007 432 152 - Źródło: Urz ąd Miasta w Biskupcu

Dziennik Urz ędowy - 4210 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Lasy obsługuje w gminie Nadle śnictwo Mr ągowo i Rzutuje to bezpo średnio na wska źnik Wipsowo, przy czym w ramach porozumienia ze Starost ą bioró Ŝnorodno ści biologicznej i krajobrazowej - czynnika Olszty ńskim, prowadz ą one te Ŝ nadzór nad lasami, nie uznawanego za najwa Ŝniejszy w zakresie bezpiecze ństwa stanowi ącymi własno ści Skarbu Państwa. ekologicznego pa ństwa. Lasy prywatne zajmuj ą jedynie 432 ha, co stanowi Przykładem szczególnie widocznym w gminie 5,7% ogólnej powierzchni zalesionej gminy. S ą to Biskupiec s ą zmiany w strukturze zwierzyny drobnej najcz ęś ciej rozproszone niewielkie kompleksy - od 10 (zaj ąc, kuropatwa) i zwi ększenie populacji lisa. arów do 4 ha. W wi ększo ści nie przedstawiaj ą one wi ększej warto ści gospodarczej, gdy Ŝ wiele z nich 4.7 Krajobraz. powstało na przykład na ścianie lasów z samosiewów gatunków lekkonasiennych (głównie olszy, osiki, brzozy), Istotnym elementem środowiska naturalnego jest rzadziej głównym gatunkiem lasotwórczym jest sosna i krajobraz. Jest to dobro, które podlega ć powinno świerk. Nadzór nad gospodark ą w lasach niepa ństwowych powszechnej ochronie. powierzony został nadle śnictwom. Dla tak niewielkich Krajobraz gminy Biskupiec jest bardzo zró Ŝnicowany, kompleksów lasów prywatnych, jakie wyst ępuj ą na o du Ŝych walorach turystyczno-przyrodniczych. Głównych omawianym terenie, nie ma wymogu sporz ądzania planów zagro Ŝeń mo Ŝna upatrywa ć w niezwykle silnej ostatnimi urz ądzania, co te Ŝ skutkuje bardzo ograniczonym laty antropopresji. Jest ona zwrócona szczególnie na zakresem wykonywanych prac piel ęgnacyjnych, albo te Ŝ najcenniejsze przyrodniczo tereny, b ędące cz ęsto prace takie nie s ą wykonywane w ogóle. ekosystemami bardzo wra Ŝliwymi. Problemem gospodarki le śnej jest nadmierne i Wa Ŝnym problemem, zwi ązanym z ochron ą krajobrazu niecelowe rolnicze u Ŝytkowanie gruntów marginalnych, o i przyrody jest konieczno ść zachowania i tworzenia bardzo niskiej zdolności produkcyjnej. korytarzy ekologicznych, ł ącz ących system obszarów Podstawowym instrumentem prowadzenia gospodarki cennych przyrodniczo. le śnej w lasach niepa ństwowych s ą uproszczone plany urz ądzenia lasu. S ą to jednak cz ęsto materiały niepełne 4.8 Obszary oddziaływania na środowisko. bądź nieaktualne, dla niektóry obr ębów za ś brak ich zupełnie. 4.8.1 Działalno ść gospodarcza. Gospodark ę le śną utrudniaj ą te Ŝ liczne rozbie Ŝno ści i niezgodno ści mi ędzy danymi, zapisanymi w ewidencji Na terenie miasta i gminy Biskupiec w 2003r. gruntów, a stanem faktycznym w terenie. Fakt dokonania zarejestrowanych było 988 podmiotów gospodarczych. udanego zalesienia gruntu prywatnego nie jest najczęś ciej Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych na bie Ŝą co odnotowywany w ewidencji gruntów, gdy Ŝ na terenach wiejskich gminy Biskupiec si ęga 209, co koszt przeprowadzenia takiej operacji jest znaczny. stanowi ponad 21% ogółu. Najwi ększa liczba znajduje si ę we wsi Czerwonka 4.6.2 Świat zwierz ęcy. (23), Kobułty (17), Rzeck (14), Najdymowo (12), (12), Rasz ąg (11), Stryjewo (10), Bredynki (9), W ostatnich latach nast ąpiło pogorszenie si ę Wilimy (9), Biesowo (8), W ęgój (8). warunków siedliskowych wielu zagro Ŝonych, chronionych i Najpr ęŜ niej działaj ące podmioty gospodarcze ma rzadkich gatunków. Wi ąŜ e si ę to m.in. z wzrastaj ącą terenie miasta i gminy Biskupiec przedstawia poni Ŝsze penetracj ą obszarów cennych przyrodniczo a atrakcyjnych zestawienie. turystycznie przez ludzi.

Tabela 8 Najwi ększe podmioty gospodarcze w gminie Biskupiec.

NAZWA FIRMY MIEJSCOWO ŚĆ GŁÓWNE PRODUKTY MM INTERNATIONAL Biskupiec meble Sp. z o.o. Zakład Produkcyjny Przedsi ębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-Handlowe Biskupiec maszyny rolnicze, zbiorniki paliwowe "POMAROL" S.A. Cegielnie Olszty ńskie S.A. Rukławki ceramika budowlana Zakład Produkcyjny Zakłady Mięsne MARDI Biskupiec wyroby mi ęsne Sp. z o.o. Wytwórnia wód EVITA Biskupiec wody i napoje chłodz ące Biskupiec STYROPOL Sp. z o.o. styropian Kolonia III Szpital Powiatowy Biskupiec słu Ŝba zdrowia im. Jana Mikulicza Przedsi ębiorstwo WIELEMIX Biskupiec handel Przemysłowy Instytut Maszyn Budowlanych BUMAR Biskupiec maszyny INDYKPOL S.A Ferma Drobiu Stryjewo ferma drobiu Gminna Spółdzielnia Biskupiec działalno ść handlowo-usługowa „Samopomoc Chłopska” Zakład Produkcyjno Handlowy WAR-BIS Biskupiec produkcja odzie Ŝy Źródło: Urz ąd Miasta w Biskupcu

Dziennik Urz ędowy - 4211 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

750 podmiotów stanowiły przedsi ębiorstwa prywatne, za ś 248 to firmy z sektora publicznego. Według podziału prawno- organizacyjnego podmiotów to: 1 pa ństwowe, 27 spółki handlowe, 53 spółki cywilne, 8 spółdzielnie, 1 fundacja, 19 stowarzyszenia i organizacje społeczne, 137 pozostałe.

Istotnym problemem gminy Biskupiec jest zjawisko strukturalnego bezrobocia pozostawionego po spu ści źnie PGR.

4.8.2 Społecze ństwo.

Niezwykle istotnym czynnikiem oddziaływuj ącym na środowisko, determinuj ącym rozwój społeczno-gospodarczy jest sytuacja demograficzna gminy.

Tabela 9 Podstawowe dane demograficzne w gminie Biskupiec (stan na 2002 r.).

Ludno ść Gmina W tym kobiety 2 Kobiety na 100 m ęŜ czyzn Ogółem 1 km % Liczba Gm. Biskupiec 19 129 57,15 9 785 67 105 Źródło: Urz ąd Miasta Biskupiec

Według danych ze spisu powszechnego Gminy Biskupiec w 2002 roku, liczba mieszka ńców gminy wynosiła 19 129 osób. W ogólnej populacji 57,15% to kobiety. Na 100 m ęŜ czyzn przypada około 105 kobiet. Na terenie gminy Biskupiec g ęsto ść zaludnienia wynosiła 67 osób na 1 km 2.

Tabela 10 Liczba mieszka ńców gminy Biskupiec na 31.12.2003 r.

Lp. Nazwa miejscowo ści Liczba osób 1. Adamowo 158 2. Biskupiec kol. I 10 3. Biskupiec kol. II 121 4. Biskupiec kol III 61 5. Biesowo 337 6. Biesówko 38 7. Borki Wielkie 352 8. Botowo 237 9. Bredynki 437 10. Januszewo 13 11. Rozwady 21 12. Sadłowo 43 13. Zameczek 33 14. 70 15. Pudl ąg 16 16. Czerwonka 967 17. 288 18. Kamionka 103 19. Pierwój 23 20. Kobułty 426 21. Łąka Dymerska 42 22. 187 23. Dymer 93 24. Bukowa Góra - 25. Łabuchy 142 26. Wólka Wielka 17 27. Mojtyny 289 28. Chmielówka 72 29. Najdymowo 521 30. 140 31. 61 32. Kojtryny 194 33. Zazdro ść 23 34. Lipowo 265 Dziennik Urz ędowy - 4212 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

35. Parleza Mała 40 36. Parleza Wielka 191 37. Józefowo 19 38. Rasz ąg 397 39. Rudziska 240 40. Rukławki 254 41. Rzeck 343 42. Sadowo 196 43. Stanclewo 435 44. Zawada 1 45. Dębowo 27 46. Stryjewo 279 47. Gęsikowo 17 48. Węgój 376 49. Boreczek 1 50. Wilimy 151 51. Dworzec 125 52. Zabrodzie 33 53. Zar ębiec 41 RAZEM 8966

54. MIASTO Biskupiec 10799 Źródło: Urz ąd Miasta w Biskupcu

Saldo migracji w gminie, według danych spisu powszechnego, jest ujemne i wskazuje na odpływ ludno ści z gminy. Struktura ludno ści pod wzgl ędem wieku ma znaczenie ekonomiczne. Podstawowy podział społecze ństwa pod wzgl ędem wieku dzieli je na trzy grupy: ludno ść w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym oraz poprodukcyjnym. Struktura wieku mieszka ńców gm. Biskupiec w roku 2002 charakteryzuje si ę wysokim poziomem osób w wieku produkcyjnym - 62,37% oraz w wieku przedprodukcyjnym - 25,82%.

Tabela 11 Struktura wieku mieszka ńców gminy Biskupiec (stan na 2002 rok).

Gmina Razem Przedprodukcyjny Produkcyjny Poprodukcyjny Ogółem % Ogółem % Ogółem % Ogółem % Gm. Biskupiec 19 129 100 4939 25,82 11931 62,37 2259 11,81 Źródło: Urz ąd Miasta Biskupiec

Wa Ŝną grup ę wiekow ą mieszka ńców stanowi ą osoby w wieku przedprodukcyjnym. Osoby w tej grupie wiekowej stanowi ć będą w przyszło ści o mo Ŝliwo ściach rozwojowych danego obszaru. To oni w przyszłości stworz ą szkielet rynku pracy. Od liczby ludno ści w tym wieku zale Ŝy równie Ŝ wielko ść bazy o światowej w gminie. Dotyczy to w przypadku gminy szkolnictwa podstawowego.

W gminie Biskupiec struktura mieszka ńców w wieku przedprodukcyjnym przedstawia si ę nast ępuj ąco.

Tabela 12 Struktura mieszka ńców gminy Biskupiec w wieku przedprodukcyjnym (stan na 2002 rok).

Ogółem Ludno ść w wieku Wyszczególnienie 0-2 3-6 7-14 15-17 Osoby % Osoby % Osoby % Osoby % Osoby % gm. Biskupiec 4939 100 575 11,64 871 17,64 2405 48,69 1088 22,03

Źródło: Urz ąd Miasta Biskupiec

W gminie Biskupiec znacz ącą wi ększo ść stanowi ą Bogactwo i ró Ŝnorodno ść materialnych zabytków osoby w wieku 7-14 lat tj. 12,57% mieszka ńców. Jest to kultury gminy Biskupiec świadczy o jej burzliwych odsetek nale Ŝą cy do kategorii ludno ści w wieku dziejach. Dodatkowo z gmin ą t ą zwi ązane s ą zdarzenia przedprodukcyjnym. Nast ępnie kolejno kształtuj ą si ę m.in. lub podania, o których informacja nie jest wystarczaj ąca. grupy wiekowe: 15-17, 40-44, 45-49, 25-29, 50-54. Przede wszystkim nale Ŝy tutaj wspomnie ć o kamieniu koło W gminie Biskupiec przewa Ŝaj ą mieszka ńcy z Labuszewa, który miał stanowi ć centrum Prus. T ędy te Ŝ wykształceniem podstawowym, którzy stanowi ą 36,54% przebiega historyczna granica pomi ędzy Warmi ą i populacji. Kolejn ą grup ę stanowi ludno ść z Mazurami. wykształceniem średnim. Gminy jest nasycona wieloma ciekawymi obiektami zabytkowymi, jednak wobec ogromnego bogactwa 4.8.3 Turystyka i rekreacja. wysokiej klasy zabytków województwa warmi ńsko- mazurskiego s ą one mało znane, słabo opisane i W gminie Biskupiec znajduj ą si ę liczne atrakcje rozreklamowane dla celów turystycznych. Ich cech ą turystyczne zarówno naturalne, jak i historyczne. wyró Ŝniaj ącą jest rozproszenie po terenie całej gminy, co Dziennik Urz ędowy - 4213 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043 skłania do stosowania ró Ŝnych form objazdowych turystycznego. Brakuje zarówno miejsc noclegowych, jak i wycieczek o du Ŝym nasyceniu miejsc postoju. punktów gastronomicznych i innych usług na zró Ŝnicowanym poziomie cenowym. Brak całorocznych Poni Ŝej przedstawiono niektóre obiekty i zespoły (wyj ątek stanowi ą zagrody agroturystyczne) obiektów architektoniczne, znajduj ące si ę na terenie gminy, uj ęte noclegowych i oferty pobytu turystów w okresie zimowym, ochron ą. powoduje, Ŝe sezon turystyczny ograniczony jest prawie wył ącznie do okresu letniego. - Biesowo - kurhan z brukiem kamiennym, Obszarem najintensywniej wykorzystywanym - Czerwonka - grodzisko wy Ŝynne AA, turystycznie jest „Słoneczny Brzeg” nad jeziorem Dadaj. - Czerwonka - grodzisko wysoczyznowe, W tym te Ŝ rejonie obserwuje si ę bardzo niepokoj ące - Najdymowo - osada staro Ŝytna AA, zjawisko jakim jest nielegalna zabudowa letniskowa. Jest - Stanclewo - grodzisko wczesno średniowieczne. to najcz ęś ciej zabudowa przeg ęszczona, cz ęsto nieestetyczna, bez uporz ądkowanej gospodarki wodno- Ponadto, szczególnie atrakcyjne mog ą by ć nie obj ęte ściekowej. ochron ą konserwatorsk ą: grodzisko koło Parlezy Małej, Liczba miejsc noclegowych z roku na rok jest co raz wał zaporowy krzy Ŝacki mi ędzy Parlez ą a Zabrodziem wi ększa. oraz kurhany w rejonie Kamionki Wielkiej i Pierwoju. Oprócz istniej ącej bazy obiektów turystycznych, Ponadto, atrakcj ą turystyczn ą s ą wsie, które pr ęŜ nie rozwija si ę agroturystyka. Zinwentaryzowane zachowały czyteln ą form ę historycznych widlic z miejsca znajduj ą si ę w miejscowo ściach: Biesowo, rozszerzeniem po środku zabudowy wiejskiej oraz Biesówko, Stryjewo, Kobułty, Wilimy, Rukławki, charakterystycznymi rozwidleniami ulic na obu ko ńcach Najdymowo, Rasz ąg, Boreczek, Wygój, Kamionka. wsi. Do takich wsi mo Ŝna zaliczy ć mi ędzy innymi Biesowo, Bredynki, Kobułty, Najdymowo, Parleza Wielka, Rasz ąg i 4.8.4 Transport i infrastruktura. Wilimy oraz 4.8.4.1 Transport. Gmina posiada równie Ŝ obj ęte ochron ą konserwatorsk ą parki podworskie w miejscowo ściach: Obszar gminy Biskupiec obsługuj ą drogi, zaliczane do Borki Wielkie, Kobułty, Lipowo, Mojtyny, Rasz ąg, Sadowo, wszystkich kategorii. Zazdro ść , Droszewo. Najwy Ŝsza rang ą w śród dróg przechodz ących przez Jednak najcenniejszym atutem gminy s ą teren gminy Biskupiec jest droga krajowa nr 16, o czym niezaprzeczalne walory przyrodnicze, wybitnie sprzyjaj ące świadczy najwi ększe na niej nat ęŜ enie ruchu. rozwojowi turystyki. Miejscowa baza turystyczna jednak nie jest Opis dróg krajowych i wojewódzkich przedstawia przystosowana do potrzeb intensywnego ruchu poni Ŝsza tabela.

Tabela 13 Zestawienie dróg krajowych i wojewódzkich w gminie Biskupiec.

Długo ść na terenie Uwagi ogólne o stanie Kategoria Nr Przebieg gminy Zarz ądca technicznym Biskupiec [km] Rejon Dróg Krajowych Dobry; stale modernizowana. Grudzi ądz - 16 16,6 (RDK) w Olsztynie Kierunek - doprowadzenie do Olsztyn-Augustów ul. Sokola 4 parametrów drogi ekspresowej S RDK w Lidzbarku Bartoszyce- Zadawalaj ący; niedostatek drogi krajowe 57 12,5 Warmi ńskim Biskupiec zatok, drzewa w pasie ul. Olszty ńska 12 drogowym. Kierunek - Biskupiec - RDK w Lidzbarku podniesienie parametrów do 57 Szczytno - Przasnysz- 11,7 Warmi ńskim klasy GP Pułtusk ul. Olszty ńska 12 Razem drogi krajowe 40,8 Barciany - Korsze - 590 17,5 Zarz ąd Dróg Zadawalaj ący; niedostatek drogi Reszel-Biskupiec Wojewódzkich w Olsztynie zatok, ubogie, ale wystarczaj ące wojewódzkie Marcinkowo - B ęsia 596 9,5 ul. Warszawska 89 oznakowanie poziome - Biskupiec Razem drogi wojewódzkie 27,0 Źródło: Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego miasta Biskupiec

Dziennik Urz ędowy - 4214 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Na terenie gminy Biskupiec przebiegaj ą 21 drogi powiatowe o ł ącznej długo ści 101,8 km (w tym 19,9 km dróg gruntowych oraz 3 obiekty mostowe). Drogi te odznaczaj ą si ę nie najlepszym stanem technicznym nawierzchni bitumicznej, złym stanem technicznym przepustów i nieregulowanych poboczy.

Opis dróg powiatowych przedstawia poni Ŝsza tabela.

Tabela 14 Zestawienie dróg powiatowych w gminie Biskupiec.

Długo ść na terenie gminy Uwagi ogólne o stanie Kategoria Nr Przebieg Zarz ądca Biskupiec technicznym [km] 26617 Kał ęczyn-Rudziska 7,4 26527 Rzeck-Biskupiec 4,8 26580 Borki Wielkie-Rybno 3,4 26579 Borki Wielkie-Kobułty 4,5 26578 Śledzie-Kobułty 6,2 26546 Bredynki-Sorkwity 3,6 Zu Ŝyte nawierzchnie 26542 Lipowo-Stanclewo 6,1 bitumiczne, nieuregulowane 26541 Borki Wielkie-Lipowo 3,1 pobocza, cz ęś ciowy brak 26540 Bredynki-Węgój 4,7 odwodnienia, zły stan 26532 Czerwonka - Kruzy 6,0 Powiatowa Słu Ŝba techniczny przepustów, drogi 26531 Czerwonka-Węgój 5,4 Drogowa w Olsztynie drzewa w pasie drogowym, powiatowe 26530 Dymer-Rasz ąg 4,7 ul. Jagiello ńska 91A zakrzaczenia, brak zatok. 26529 Zabrodzie-Botowo 4,6 Stan techniczny obiektów 26528 Rzeck - Rusek 8,5 mostowych zadawalaj ący. 26526 Biskupiec-Rukławki 4,3 Konieczno ść zwi ększenia 26525 Kojtryny-Najdymowo 7,4 nakładów na modernizacje. 26524 Najdymowo-Droszewo 3,5 26523 Czerwonka-Ramsowo 8,3 26522 Kikity - Biesowo 4,0 26521 Jeziorany-Biesowo 1,3 26543 Borki Wielkie - Choszczewo 0,7 Razem drogi powiatowe 102,5 Źródło: Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego miasta Biskupiec

Sie ć dróg lokalnych tworz ą przede wszystkim drogi Na terenie gminy brak jest szlaków, tras i dróg gminne (w mie ście ulice osiedlowe), zakładowe i rowerowych, cho ć przez województwo warmi ńsko- wewn ętrzne (najcz ęś ciej dojazdy do pól lub podwórzy). mazurskie przebiega korytarz mi ędzynarodowej trasy Według Urz ędu Miejskiego w Biskupcu jest ich ł ącznie rowerowej wschód-zachód. ponad 800 km, z czego ponad 100 km to drogi publiczne. Na drogach gminnych nawierzchnia ulepszona, głównie 4.8.4.2 Gospodarka wodno-ściekowa. bitumiczna nie przekracza 15%, z czego 85% to ulice w Biskupcu. Obecnie zapotrzebowanie na wod ę dla 100% populacji (10799 osób) w mie ście Biskupiec pokrywane jest z Łączna długo ść wszystkich dróg twardych na terenie wodoci ągów miejskich, na bazie pi ęciu studni gł ębinowych gm. Biskupiec wynosi 189,2 km, co daje wska źnik i dwóch stacji uzdatniania wody: gęsto ści dróg twardych wynosz ący 65,2 km/100 km 2. - uj ęcie północ, stacja uzdatniania wody No 1, ul. Wska źnik ten okre śla, Ŝe jest to gmina o średniej g ęsto ści Niepodległo ści 2, studnie gł ębinowe I a i II a; sieci dróg twardych (pomijaj ąc ich stan techniczny). - uj ęcie południe, stacja uzdatniania wody No 2, ul. Stan techniczny sieci drogowej nie odpowiada Wojska Polskiego, studnie gł ębinowe II, II a i III. wymaganym standardom, zwłaszcza w sytuacji wci ąŜ narastaj ącego ruchu kołowego, tak ci ęŜ arowego jak i Dla miasta Biskupiec istnieje magistrala wodna o osobowego. Dotyczy to zarówno stanu nawierzchni, długo ści 5 km oraz podł ączenia rozdzielcze o długo ści szeroko ści jezdni, jej wyprofilowania, a tak Ŝe kolizyjno ści z 25,6 km. drogami lokalnymi i sieci ą kolejow ą. Oprócz miejskich ujęć własne uj ęcia wody posiada Znacznym zagro Ŝeniem dla samochodów osobowych Szpital, „Evita” i Browar, który jest obecnie nieczynny ze oraz ruchu pieszego i szybko rozwijaj ącej si ę turystyki wzgl ędów ekonomicznych. rowerowej, jest tranzyt ci ęŜ arowy oraz ruch autokarowy, Zapotrzebowanie na wod ę w sołectwach dla około zwłaszcza na drodze krajowej nr 16. 80% populacji (7 382 osób) pokrywane jest z lokalnych wodoci ągów wiejskich na bazie lokalnych ujęć wód Kolejnym elementem infrastruktury zwi ązanej z gł ębinowych i stacji uzdatniania wody. transportem jest stosunkowo bogata sie ć kolejowa, licz ąca Dla 5% populacji, czyli 470 osób (Kojtryny i Mojtyny) ponad 50 km torowisk i 7 stacji - jest praktycznie woda dostarczana jest z małych hydroforni. Pozostała niewykorzystywana do obsługi komunikacyjnej gminy. Na cz ęść mieszka ńców gminy (ponad 16%), czyli 1 486 osób cztery linie kolejowe przechodz ące przez gmin ę zaopatrywana jest z indywidualnych studni kopanych Biskupiec, na jednej ruch nie prowadzony jest w ogóle, na zlokalizowanych na własnych posesjach. dwu jest zawieszony ruch pasa Ŝerski, natomiast na linii Na obszarze gminy istnieje 14 wodoci ągów zbiorczych łącz ącej Czerwonk ę przez Biskupiec i Mr ągowo z Ełkiem gminnych w miejscowo ściach: Adamowo, Botowo, ruch osobowy jest bardzo ograniczony. Czerwonka (zasilaj ący równie Ŝ Biesowo), Droszewo, Kramarka, Lipowo (zasilaj ący równie Ŝ Parlez ę Wielk ą), Dziennik Urz ędowy - 4215 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Najdymowo, Nowe Marcinkowo, Sadowo (zasilaj ący - zmniejszeniu jej maksymalnej przepustowo ści do 2 900 równie Ŝ Borki Wielkie), Stanclewo (zasilaj ący równie Ŝ m3/dob ę ze wzgl ędu na ograniczenie rozwoju przemysłu Bredynki), Rudziska, Kobułty, Zabrodzie, Dworzec. i hodowli na terenie gminy; Ogółem długo ść sieci rozdzielczej wynosi 68,6 km. - zastosowaniu nowoczesnych urz ądze ń oczyszczania Ponadto, w osiedlach mieszkaniowych po byłych pozwalaj ących na usuwanie biogenów - III stopie ń PGR-ach wyst ępuj ą wodoci ągi zbiorowe, np. we wsi oczyszczania ścieków. Rasz ąg, a w Kojtrynach i Mojtynach istniej ą małe hydrofornie wody. Na terenie miasta Biskupiec istnieje sie ć kanalizacji Wydajno ść istniej ących uj ęć wody jest wystarczaj ąca ogólnospławnej dla terenu Starego Miasta, sie ć kanalizacji dla zaspokojenia potrzeb istniej ących i rozdzielczej - cz ęś ciowa kanalizacja sanitarna i perspektywicznych. We wszystkich wyst ępuj ą jednak deszczowa oraz sie ć kanalizacji deszczowej. Istniej ąca ponadnormatywne ilo ści Ŝelaza i manganu. Wymaga to sie ć kanalizacji sanitarnej magistralnej ma długo ść 3,0 km, zastosowania procesu uzdatniania wód. a sie ć kanalizacji deszczowej magistralnej - 5,5 km, W celu zapewnienia zaopatrzenia w wod ę pozostałych długo ść sieci rozdzielczej wynosi 27,5 km, natomiast miejscowo ści niezb ędna jest rozbudowa sieci ogólnospławnej - 5,5 km. Miasto Biskupiec jest wodoci ągowej na terenie gminy. skanalizowane w 100%, ł ączna długo ści sieci kanalizacyjnej wynosi 31,6 km. Według przygotowanego Programu wodoci ągowania Na terenie gminy jedynie m. Słoneczny Brzeg nad gminy Biskupiec, planowane s ą do realizacji nast ępuj ące jeziorem Dadaj, wie ś Rukławki i Najdymowo, posiadaj ą inwestycje: kanalizacj ę sanitarn ą, odprowadzaj ącą ścieki do - poł ączenie uj ęć wodoci ągowych; oczyszczalni w Rzecku. Ł ączna długo ść wynosi 8,6 km. - Biskupiec, Najdymowo i Droszewo W gminie Biskupiec ł ącznie 61,3% mieszka ń posiada (przewidziane do okresowych wył ącze ń), dost ęp do kanalizacji sanitarnej. Droszewo II (ujecie przewidziane do wył ączenia), Czerwonka, Wygój, Na terenie gminy cz ęść budynków jednorodzinnych - Biskupiec, Adamowo i Lipowo (przewidziane do posiada zbiorniki bezodpływowe, z których ścieki całkowitego wył ączenia), Wygój, Stanclewo i wywo Ŝone s ą do istniej ącej oczyszczalni ścieków lub na Sadowo (przewidziane do okresowych pola uprawne. Nieszczelno ści zbiorników powoduj ą wył ącze ń), przesi ąki zanieczyszcze ń do gruntu. - Biskupiec, Kramarka i Zabrodzie, Zabrodzie Na terenie gminy nierzadko spotyka si ę równie Ŝ Dworzec, Nowe Marcinkowo, Kołtryny nielegalne odprowadzenia zanieczyszcze ń ciekłych do (przewidziane do całkowitego wył ączenia), wód powierzchniowych. Botowo Rasz ąg (przewidziane do okresowych Osiedla mieszkaniowe po byłych PGR-ach, wył ącze ń), administrowane przez Agencj ę nieruchomo ści Rolnych - Sadowo, Rudziska, Kobułty, Mojtyny Skarbu Pa ństwa Oddział w Olsztynie, posiadaj ą układy (przewidziane do okresowych wył ącze ń). lokalne, które stanowi ą zbiorniki bezodpływowe, osadniki gnilne i odmulniki. W gminie Biskupiec ł ącznie 88% mieszka ń jest Według przygotowanego Programu kanalizacji zaopatrywanych w wod ę z wodoci ągów. sanitarnej dla gminy Biskupiec, planowane s ą do realizacji Pod wzgl ędem jako ści wody nie wida ć wi ększych nowe inwestycje w zakresie budowy sieci kolektorów zagro Ŝeń. Na szczególn ą uwag ę zasługuje utrzymanie sanitarnych na terenie gminy. Program równie Ŝ rozpatruje odpowiedniego poziomu zawarto ści manganu i Ŝelaza ró Ŝne warianty oczyszczania ścieków w aspekcie oraz odpowiednio prowadzona i nadzorowana mo Ŝliwo ści technicznych. Rozwa Ŝania te wymagaj ą eksploatacja, uniemo Ŝliwiaj ąca zanieczyszczenia wody jednak dalszego rozwini ęcia ze szczególnym pod wzgl ędem bakteriologicznym. uwzgl ędnieniem analiz finansowych.

Komunalna oczyszczalnia ścieków znajduje si ę w Rzecku. Aglomeracja Biskupiec została umieszczona w Jest ona przystosowana do odbioru ścieków doprowadzonych Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków kanalizacj ą grawitacyjn ą oraz dowo Ŝonych wozami Komunalnych w zał ączniku nr 1 poz. 178 . asenizacyjnymi z terenu gminy. Oznacza to, Ŝe władze gminy s ą zobowi ązane do Oczyszczalnia została oddana do eksploatacji w 1989 dokonania modernizacji istniej ącego stanu gospodarki roku. Jest to oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna o ściekowej w obr ębie aglomeracji, zgodnie z przepustowości przedstawionymi w KPOSK zało Ŝeniami do 2005r. 4 980 m 3/dob ę. Jednocze śnie uj ęcie w KPOSK-a daje mo Ŝliwo ść W chwili obecnej obsługuje ona miejscowo ści Biskupiec i ubiegania si ę o preferencyjne środki finansowe ze źródeł Rukławki, a dopływaj ąca ilo ść ścieków wynosi 1 700 m 3/dob ę. krajowych i zagranicznych (nie oznacza to jednak ich Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rzeka Dymer. przyznania).

W 2003 r. dokonano modernizacji oczyszczalni ścieków Procentowy poziom wyposa Ŝenia mieszka ń w polegaj ącej na: wodoci ąg i kanalizacj ę, w poszczególnych sołectwach gminy Biskupiec, przedstawia poni Ŝsze zestawienie.

Dziennik Urz ędowy - 4216 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Tabela 15 Poziom wyposa Ŝenia mieszka ń w wodoci ąg i kanalizacj ę w sołectwach oraz mie ście gminy Biskupiec (% gospodarstw).

LP. SOŁECTWA % GOSPODARSTW Wodoci ąg Kanalizacja 1 Biskupiec - miasto 100 100 2 Biskupiec kol. 50 0 3 Biesowo 90 0 4 Biesówko 100 0 5 Borki Wielkie 100 0 6 Botowo 90 0 7 Bredynki 90 0 8 Czerwonka 90 0 9 Droszewo 100 0 10 Kamionka 0 0 11 Kobułty 90 0 12 Kojtryny 100 0 13 Lipowo 100 0 14 Łabuchy 100 0 15 Labuszewo 0 0 16 Mojtyny 100 0 17 Najdymowo 100 90 18 Nowe Marcinkowo 100 0 19 Parleza Wielka 100 0 20 Rasz ąg 90 0 21 Rudziska 100 0 22 Rukławki 90 100 23 Rzeck 90 0 24 Sadowo 100 0 25 Stanclewo 90 0 26 Stryjewo 100 0 27 Węgój 100 0 28 Wilimy 100 0 29 Zabrodzie 100 0 30 Zar ębiec 100 0 Źródło: Urz ąd Miasta w Biskupcu rok 2004

Tabela 16 Gospodarka wodna ściekowa gminy Biskupiec.

Gospodarstwa korzystaj ące z: Liczba gospodarstw nie Liczba gospodarstw Gmina przydomowej posiadaj ących Ŝadnych urz ądze ń indywidualnych kanalizacji szamba oczyszczalni gospodarki ściekowej ścieków Biskupiec 5609 3432 1886 6 285 Źródło: Urz ąd Miasta Biskupiec

4.8.4.3 Gospodarka odpadowa. Istniej ący mogilnik w Czerwonce stwarza realne zagro Ŝenie dla środowiska i ludzi. Szczegółowy opis istniej ącej gospodarki odpadami oraz przyj ęte zało Ŝenia do realizacji, zawiera Plan Pomału mo Ŝna zaobserwowa ć działania, Gospodarki Odpadami, stanowi ący integraln ą cz ęść podejmowane przez sektor gospodarczy oraz osoby niniejszego Programu. fizyczne, które s ą ukierunkowane na ograniczenie Obecny sposób unieszkodliwiania odpadów w gminie powstaj ących ilo ści odpadów. Cz ęsto brakuje jednak Biskupiec opiera si ę głównie na nieselektywnej zbiórce, wiedzy, jak w sposób wła ściwy je zrealizowa ć. Cz ęść transporcie i składowaniu ich na składowisku w odpadów z sektora gospodarczego, jest odzyskiwana i Adamowie. albo wykorzystywana we własnym zakresie, albo Szacuje si ę, i Ŝ w ci ągu roku trafia na nie około 4 000 przekazywana do wyspecjalizowanych firm na podstawie ton odpadów z gminy. indywidualnych umów. Odpady komunalne i zbli Ŝone do nich, wytwarzane w Na terenie gminy brakuje sytemu kontroli i monitoringu sektorze gospodarczym, trafiaj ą równie Ŝ na składowisko w ilo ści powstaj ących odpadów i sposobu ich Adamowie. zagospodarowania. Funkcjonuj ące składowisko, uruchomione w 1960 r., Nadal powszechnym jest spalanie odpadów w wymaga wielu nakładów, by dotowa ć je do domowych piecach czy te Ŝ zakopywanie. obowi ązuj ących przepisów. Przewidywany termin jego Realizacja zada ń, ze wzgl ędu na ograniczone środki zamkni ęcia 2020 r., jednak stan techniczny i brak środków własne, przede wszystkim zwi ązana jest z mo Ŝliwo ściami wymusza jego wcze śniejsze zamkniecie. pozyskania zewn ętrznych, tanich środków, Ze strumienia odpadów komunalnych nie wyodr ębnia przeznaczonych na działania, słu Ŝą ce ochronie się odpadów niebezpiecznych. środowiska oraz infrastrukturze komunalnej. Istotnym problemem jest brak wła ściwej konsekwencji w egzekwowaniu ustalonych zasad korzystania ze Dziennik Urz ędowy - 4217 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

środowiska i długotrwałe procedury odtworzenia - zapewnienie powszechnej akceptacji przyj ętego naruszonego środowiska. systemu gospodarki odpadami, Zgodnie z przyj ętą strategi ą Zwi ązku Gmin „Czyste - skuteczna egzekucja przepisów w tym wzgl ędzie, Mazury” , zało Ŝono, Ŝe priorytetowym zadaniem dla gmin - zachowanie zgodno ści podejmowanych działa ń z zwi ązku jest utworzenie na jego terenie Regionu obowi ązuj ącymi w tym zakresie przepisami i Gospodarki Odpadami, obejmuj ącego swym zasi ęgiem strategiami. docelowo około 150-200 tys. mieszka ńców. Główne działania przyj ętego modelu gospodarki na Region powstałby na bazie istniej ącego terenie gminy, mo Ŝna przedstawi ć w formie poni Ŝszego składowiska odpadów w Polskiej Wsi. Działania zestawienia: zwi ązane z realizacj ą tego projektu przewiduj ą m.in.: - podnoszenie poziomu świadomo ści społecznej, - ustalenie szczegółowego zakresu działalno ści - wdro Ŝenie selektywnej zbiórki odpadów, RGO, - obj ęcie wywozem odpadów wszystkich - rozbudowa istniej ącego pola składowego, mieszka ńców gminy, - budowa sortowni odpadów oraz instalacji - organizacja zbiórki odpadów odzysku odpadów biodegradowalnych, wielkogabarytowych i niebezpiecznych, - przygotowanie kwater do gromadzenia odpadów - osi ągni ęcie minimalnych poziomów odzysku i przemysłowych i niebezpiecznych, w tym recyklingu podanych w Wojewódzkim Planie odpadów azbestowych, Gospodarki Odpadami, - stworzenie systemu monitoringu RGO, - stworzenie gminnego punktu selektywnej zbiórki - wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów, odpadów wraz z niezb ędn ą w tym zakresie - zamkni ęcie i rekultywacj ę składowisk na terenie infrastruktur ą, Zwi ązku Gmin, które nie s ą przewidziane do - likwidacja mogilnika, „dzikich wysypisk” oraz dalszej eksploatacji, zapobieganie powstawaniu nowych nielegalnych - likwidacja mogilników na terenie Zwi ązku Gmin, miejsc składowania odpadów. - dokonanie inwentaryzacji „dzikich wysypisk” oraz ich likwidacji, Szczegółowy harmonogram realizacji Planu został - stworzenie na terenach wiejskich i miejskich uj ęty w trzech płaszczyznach działa ń: punktów gromadzenia odpadów, I. Edukacja ekologiczna. - zwi ększenie liczby pojemników do gromadzenia II. Zapobieganie powstawaniu odpadów. odpadów w sezonie letnim, szczególnie przy III. Program selektywnej zbiórki opadów. jeziorach, kempingach i najcz ęś ciej przemierzanych szlakach, Plan wskazuje równie Ŝ sposób kontroli oraz wska źniki - zorganizowanie zbiórki odpadów oceny jego realizacji. wielkogabarytowych i niebezpiecznych. Zostały wskazane równie Ŝ konieczne nakłady na realizacj ę zada ń oraz potencjalne źródła finansowania. Proponowany model gospodarki odpadami oparty jest na zintegrowanym zastosowaniu efektywnych i Podczas prac nad Planem, przeprowadzona analiza proekologicznych metod recyklingu i unieszkodliwiania istniej ącego stanu gospodarki odpadami i zagro Ŝeń odpadów. środowiska oraz ocena społeczna najwa Ŝniejszych Obejmuje on stworzenie na bazie istniej ącego potrzeb w tym zakresie, pozwoliły ustali ć najwa Ŝniejsze składowiska gminnego punktu selektywnej zbiórki wnioski z opracowania Planu: odpadów wraz z niezb ędn ą w tym zakresie modernizacj ą składowiska, prowadz ącą w perspektywie do jego 1) Gmina posiada zorganizowany system gospodarki prawidłowego zamkni ęcia i rekultywacji. odpadami, jest on jednak nie pełny i wymaga Przyj ęta strategia obejmuje równie Ŝ wła ściwe dostosowania do wymogów i standardów wyposa Ŝenie planowanego systemu minimalizowania środowiskowych w tym zakresie; powstawania odpadów i ich selektywnej zbiórki. 2) szczególne istotne jest prowadzenie systematycznej Zasadnicz ą cz ęś ci ą Planu jest odpowiednio edukacji ekologicznej w śród mieszka ńców gminy, przygotowana i wdra Ŝana edukacja ekologiczna w dąŜą c do świadomego ograniczania ilo ści zakresie prawidłowego gospodarowania odpadami. powstaj ących odpadów oraz wdro Ŝenia selektywnej Istotnym elementem jest równie Ŝ kwestia likwidacji gospodarki odpadami; mogilnika, jako powa Ŝnego zagro Ŝenia dla środowiska i 3) zamkniecie składowiska w Adamowie jest ludzi. uzasadnione w aspekcie kosztów koniecznych do jego Gminy Zwi ązku „Czyste Mazury” dopuszczaj ą równie Ŝ modernizacji oraz wspólnej polityki odpadowej, mo Ŝliwo ść wspólnej realizacji zada ń z zakresu gospodarki realizowanej przez Zwi ązek Gmin. Szczególne istotne odpadami z innymi gminami Regionu. Działania takie jest jego prawidłowe zamkni ęcie i rekultywacja; musz ą by ć jednak zgodne z przyj ętą strategi ą działa ń, w 4) niezb ędne jest stworzenie na bazie istniej ącego oparciu o obowi ązuj ące przepisy oraz uzasadnione w składowiska gminnego punktu selektywnej zbiórki sposób techniczny i ekonomiczny. odpadów wraz z niezb ędn ą w tym zakresie infrastruktur ą; Zasadniczymi celami przyj ętego modelu gospodarki 5) istotnym problem w gminie jest obecno ść dwóch jest: mogilników, stwarzaj ących zagro Ŝenie dla środowiska i ludzi; - ustanowienie efektywnej struktury instytucjonalnej dla 6) skuteczne egzekwowanie przepisów porz ądkowych sektora gospodarki odpadami, oraz z zakresu gospodarki odpadowej, poprzez - ograniczenie niepo Ŝą danych kosztów, zwi ązanych z działania administracyjne, karne i finansowe, jest funkcjonuj ącym systemem gospodarki i wprowadzenie niezb ędne w celu ograniczenia samowoli w zakresie jako powszechnie obowi ązuj ącej zasady zagospodarowywania odpadów; „zanieczyszczaj ący płaci”, Dziennik Urz ędowy - 4218 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

7) najbardziej widocznymi nieprawidłowo ściami w Od tego gazoci ągu gaz doprowadzony jest do stacji zagospodarowaniu odpadów komunalnych jest redukcyjno - pomiarowej (SRP) I stopnia, zlokalizowanej istnienie tzw. dzikich wysypisk oraz powszechne po południowej stronie miasta Biskupiec w pobli Ŝu drogi za śmiecenie terenu, zwłaszcza w okolicach dróg, do Mr ągowa. Wydajno ść stacji redukcyjno - pomiarowej 3 obrze Ŝy lasów, o środków wypoczynkowych; wynosi: Q nom . = 12.000 nm /h 8) problem stanowi równie Ŝ nieodpowiednie Doprowadzenie gazu od stacji redukcyjno-pomiarowej zagospodarowywanie odpadów, tj. ich zakopywanie I stopnia do miasta Biskupiec oraz poszczególnych lub spalanie, stanowi ące oprócz zagro Ŝenia dla miejscowo ści na terenie gminy wykonano gazoci ągami środowiska, równie Ŝ zagro Ŝenie dla Ŝycia i zdrowia średniego ci śnienia (z rur polietylenowych). ludzi. Długo ść sieci gazowej wynosi: 27 970 m na terenie miasta (w zakresie średnic od DN 40 do DN 315) oraz 80 4.8.4.4 Zaopatrzenie gminy w ciepło, energi ę 730 m na terenach wiejskich (w zakresie średnic od DN elektryczn ą i paliwa gazowe. 40 do DN 180).

Gospodarka cieplna na terenie miasta i gminy Na terenie gminy Bis kupiec s ą wykorzystywane Biskupiec opiera si ę na kotłowniach lokalnych i Odnawialne Źródła Energii w lokalnych źródłach. indywidualnych źródłach ciepła opalanych paliwem Powszechnie wykorzystuje si ę biomas ę, zwłaszcza stałym. drewno i jego pochodne. Jednak brakuje danych co do W mie ście Biskupiec główne źródło energii cieplnej wielko ści i jako ści stosowanych paliw. stanowi 14 kotłowni o mocy zainstalowanej min. 1 MW Innym wa Ŝnym problemem jest sam proces spalania. ka Ŝda. Niestety pozyskana biomasa nie jest spalana w Pozostałymi źródłami cieplnymi o du Ŝym rozproszeniu nieprzystosowanych do tego urz ądzeniach, co powoduje na terenie miasta s ą kotłownie zakładów przemysłowych wi ększe jej zu Ŝycie, a co za tym idzie te Ŝ zwi ększon ą oraz budynków u Ŝyteczno ści publicznej. emisj ę zanieczyszcze ń i wi ększe koszty eksploatacji. Łączna moc zainstalowana wynosi w źródłach Brakuje niestety danych, ile produkowanej w rolnictwie zorganizowanych około 35 MW. słomy, mogłoby by by ć, po zaspokojeniu wszystkich Kotłownie opalane s ą gazem, olejem opałowym lekkim potrzeb zwi ązanych z rolnictwem, wykorzystane do celów oraz paliwem stałym. energetycznych. Jest to źródło powszechne i tanie, tym Długo ść sieci cieplnych wyprowadzonych z wi ększych samym jego rola b ędzie coraz wi ększa. kotłowni wynosi około 1 180 mb (sie ć przesyłowa i sieci rozdzielcze). 4.8.5 Rolnictwo. Na terenie gminy dominuj ą indywidualne kotłownie opalane w ęglem. Wyst ępuj ą tak Ŝe kotłownie opalane Gmina Biskupiec jest gmin ą, w której rolnictwo olejem opałowym czy gazem płynnym propan - butan. dominuje. Istniej ące źródła zaspokajaj ą potrzeby odbiorców, Według stanu na dzie ń 1.01.2000 r. ogółem w gminie jednak stan techniczny wi ększo ści urz ądze ń nie spełnia Biskupiec u Ŝytki rolne zajmowały 16 295 ha gruntów, co Ŝadnych norm technicznych i ekologicznych. stanowi 57,14% ogólnej powierzchni gminy. Gospodarstwa rolników indywidualnych zajmuj ą ł ącznie Teren gminy Biskupiec przecina linia 110 kV, ł ącz ąca 10 160 ha (35,62% ogólnej powierzchni gminy), z czego 9 GPZ Biskupiec - Mr ągowo. 040 ha to u Ŝytki rolne. Na terenie gminy podstawow ą lini ą jest sie ć średniego Ogółem w gminie Biskupiec jest 679 gospodarstw napi ęcia 15kV, która poprzez sie ć stacji rolnych prowadz ących produkcj ę na około 12 828 ha transformatorowych dostarcza energi ę do odbiorców. (według danych uzyskanych w Urz ędzie Miejskim w Średni stopie ń obci ąŜ enia stacji wskazuje na rezerwy Biskupcu). Przeci ętna wielko ść gospodarstwa wynosiła w mocy w stacjach. połowie 1999 roku około 18,9 ha. Jako godne Istniej ący stan sieci elektroenergetycznej umo Ŝliwia podkreślenia nale Ŝy odnotowa ć du Ŝą ilo ść gospodarstw sprawn ą dostaw ę do odbiorców. Istniej ąca sie ć rolnych o du Ŝym (ponad 20 ha) areale gruntów. Średnia energetyczna SN-15 kV i nn-0,4 kV w pełni pokrywa wielko ść gospodarstwa w tej grupie wynosi ponad 42 ha. zapotrzebowanie u Ŝytkowników z terenu miasta i gminy Zagospodarowanych przez nie pozostaje ponad 76% na energi ę elektryczn ą. Stan techniczny sieci SN-15 kV wszystkich gruntów rolnych na terenie gminy. jest zadawalaj ący, nie mniej jednak sie ć ta dostosowana Du Ŝa cz ęść ziem le Ŝy we władaniu Agencji jest do obecnych potrzeb i nie mo Ŝe by ć wykorzystana dla Nieruchomo ści Rolnych Skarbu Pa ństwa O/Olsztyn i odbiorców przewidywanych w planach zagospodarowania stanowi ona baz ę do zagospodarowania. przestrzennego. Konieczna modernizacja i rozbudowa sieci SN-15 kV i niskiego napi ęcia 380/220 V odbywa ć si ę Najwi ększymi podmiotami, prowadz ącymi działalno ść będzie sukcesywnie wraz z realizacj ą przewidywanego rolnicz ą s ą: programu urbanistycznego. - Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna w Stryjewie. Dostawc ą energii elektrycznej jest Zakład - Indykpol S.A. w Olsztynie Zakład Produkcyjny w Energetyczny S.A. w Olsztynie. Stryjewie.

Głównym źródłem zasilania w gaz ziemny Gmin ę charakteryzuj ą dobre warunki naturalne do wysokometanowy jest gazoci ąg wysokiego ci śnienia o produkcji rolnej. Produkcja rolnicza ma wielokierunkowy średnicy DN 150/400 mm i ci śnieniu 6,3 MPa relacji charakter. Nidzica - Szczytno - Mr ągowo oraz jego odgał ęzienie o Wyst ępuj ące zjawiska ekonomiczne wymuszaj ą średnicy DN 150 mm i o ci śnieniu 6,3 MPa na odcinku konieczno ść zmiany sposobu wykorzystania terenów i Rybno - Biskupiec. Odgał ęzienie to, o długo ści 17 km, gł ębokiej restrukturyzacji gospodarki na terenach będzie wpi ęte do układu Nidzica - Mr ągowo za wiejskich. po średnictwem zespołu zaporowo-upustowego (ZZU) NajpowaŜniejszymi problemami oddziaływania zlokalizowanego w miejscowo ści Rybno w gminie rolnictwa na środowisko jest jego chemizacja i Sorkwity. mechanizacja. Środki te, podnosz ą wydajno ść , wpływaj ą Dziennik Urz ędowy - 4219 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043 jednak negatywnie na gleb ę, środowisko przyrodnicze a - urozmaicona rze źba terenu, du Ŝe walory tak Ŝe na zdrowie człowieka. krajobrazowe, Wysokie dawki nawozów (stosowane równie Ŝ na ł ąki i - brak uci ąŜ liwego dla środowiska przemysłu, pastwiska) powoduj ą m.in. powstawanie szkodliwych - mo Ŝliwo ści rozwoju ekoturystyki i turystyki zwi ązków, zakwaszenie gleby i ograniczenie rozwoju kwalifikowanej, mikroorganizmów. - poło Ŝenie na obszarze Zielonych Płuc Polski, Negatywne oddziaływanie wywieraj ą równie Ŝ - ciekawy krajobraz kulturowy, stosowane w rolnictwie pestycydy. Ich nadu Ŝywanie - potencjalne warunki do rozwoju rolnictwa stanowi powa Ŝne zagro Ŝenie dla biocenoz glebowych. ekologicznego i uprawy ro ślin energetycznych, Oprócz zmian fizyko-chemicznych, mog ą one równie Ŝ - obecno ść stanowisk unikalnych gatunków prowadzi ć do zmian genetycznych organizmów Ŝywych, a chronionych zwierz ąt oraz ro ślin, tym samym powodowa ć całkowit ą lub cz ęś ciow ą utrat ę - pojawianie si ę nowych stanowisk zwierz ąt ich naturalnych wła ściwo ści (np. ograniczenie zdolno ści chronionych, wi ązania azotu atmosferycznego przez niektóre bakterie). - du Ŝy udział obszarów chronionych przyrodniczo, w tym zaplanowanych do ochrony w sieci Natura Środki chemiczne stosowane w rolnictwie s ą głównym 2000. źródłem zanieczyszcze ń obszarowych, czego szkodliwym i cz ęsto widocznym efektem jest eutrofizacja i ska Ŝenie Słabe strony (zagro Ŝenia): wód powierzchniowych. Spowodowane to jest przede - brak prawidłowej gospodarki ściekowej, wszystkim wymywaniem z gleb uprawnych do wód - niesatysfakcjonuj ący stan wód powierzchni- powierzchniowych, gruntowych łatwo rozpuszczalnych owych, zwi ązków azotu i fosforu. S ą one równie Ŝ wprowadzane - chaotyczny rozwój indywidualnej zabudowy przez źle zagospodarowane odpady pochodzenia letniskowej, ograniczaj ący mo Ŝliwo ści rolniczego - zarówno stałe, jak i płynne. powszechnego korzystania ze środowiska w Istotnym oddziaływaniem jest równie Ŝ bezmy ślne przyszło ści, wypalanie traw a cz ęsto równie Ŝ słomy. Jest to zjawisko, - brak wła ściwego systemu gospodarki odpadami, w wyniku którego nie tylko gin ą zwierz ęta i ro śliny, ale - niedostateczny stopie ń egzekwowania przepisów równie Ŝ zmienia si ę niekorzystnie struktura gleby, trac ą prawnych w zakresie ochrony środowiska przez swe naturalne wła ściwo ści. urz ędy, organy ścigania, wymiar sprawiedliwo ści, - niedostateczny nadzór budowlany oraz słu Ŝb Kolejne oddziaływania, które w istotny sposób ochrony środowiska i przyrody, wpływaj ą na stan środowiska, to: - brak swobodnego dost ępu do wód publicznych, - niewła ściwe zabiegi melioracyjne - brak dostatecznej ochrony obszarów szczególnie - likwidacja zadrzewie ń śródpolnych. cennych przyrodniczo, - brak tradycji racjonalnego wykorzystywania 4.9 Ograniczenia i szanse rozwoju gminy, surowców i energii, wynikaj ące ze stanu środowiska. - zbyt mała współpraca organów ochrony środowiska i jednostek zainteresowanych Dokonana analiza SWOT opiera si ę na ocenie środowiskiem oraz organizacji pozarz ądowych, eksperckiej oraz ocenie społecznej środowiska - brak działa ń do wykorzystania odnawialnych naturalnego gminy Biskupiec. źródeł energii, - za śmiecone środowisko, spotykane dzikie Mocne strony (szanse): wysypiska śmieci, - du Ŝa ilo ść naturalnych zbiorników wodnych - niewystarczaj ący poziom świadomo ści (jezior), tworz ących dzi ęki licznym rzekom i ekologicznej społecze ństwa, kanałom poł ączone systemy wodne, - spadek poziomu wód gruntowych i lustra wody - stosunkowo nieznaczne zanieczyszczenie wi ększo ści zbiorników wodnych, szczególnie środowiska, małych, - dobrze zachowane warunki przyrodnicze, du Ŝa - nadmierna liczebno ść niektórych gatunków ró Ŝnorodno ść siedlisk przyrodniczych, zwierz ąt.

Dziennik Urz ędowy - 4220 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Ocen ę, dokonan ą przez ankietowanych walorów gminy i istniej ących zagro Ŝeń, przedstawiaj ą poni Ŝsze diagramy.

Dziennik Urz ędowy - 4221 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

5. CELE I ZADANIA PROGRAMU.

5.1 Dotychczasowa realizacja zada ń z zakresu ochrony środowiska.

Od lat na terenie gminy Biskupiec prowadzone s ą ró Ŝnorodne działania na rzecz ochrony środowiska i zrównowa Ŝonego rozwoju. W tym sektorze przede wszystkim widoczne s ą działania, realizowane przez samorz ąd. Dotyczy to zarówno działa ń mi ękkich, jak ujmowanie spraw środowiskowych w przyjmowanych i zatwierdzanych dokumentach planistycznych i strategicznych, jak równie Ŝ sfery inwestycyjnej. Realizacja zada ń, ze wzgl ędu na ograniczone środki własne, przede wszystkim zwi ązana jest z mo Ŝliwo ściami pozyskania zewn ętrznych, tanich środków, przeznaczonych na działania, słu Ŝą ce ochronie środowiska oraz infrastrukturze komunalnej. Wydłu Ŝa to w czasie osi ągni ęcie zakładanych efektów, a cz ęsto mo Ŝe by ć przyczyn ą ponoszenia dodatkowych kosztów, zwi ązanych z dostosowaniem do nowszych rozwi ąza ń technicznych czy tez obowi ązuj ących przepisów. Równie Ŝ działania podejmowane przez sektor gospodarczy oraz osoby fizyczne, s ą co raz cz ęś ciej ukierunkowane na popraw ę stanu środowiska. Cz ęsto brakuje jednak wiedzy, jak w sposób wła ściwy je zrealizowa ć. Istotnym problemem jest brak wła ściwej konsekwencji w egzekwowaniu ustalonych zasad korzystania ze środowiska i długotrwałe procedury odtworzenia naruszonego środowiska. Tym samym, ocena społeczna dokonanych działa ń, jest zró Ŝnicowana, cho ć ma ona raczej negatywny wymiar. Sposób oceny przedstawia poni Ŝszy diagram:

Dziennik Urz ędowy - 4222 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

5.2 Formułowanie strategii i planu działa ń. I. Ochrona i racjonalne u Ŝytkowanie zasobów 5.2.1 Okre ślenie celów ochrony środowiska. przyrodniczych.

W ramach analizy, przyj ęto nast ępuj ący podział, 1. Skuteczna ochrona środowiska naturalnego: stosuj ąc podane kryteria: 1) znaczenie i pilno ść realizacji: - strategiczny, - zapobieganie stwarzaniu kolejnych barier - główne (kierunki działa ń), ekologicznych, - szczegółowe (konkretne działania w ramach - stosowanie instrumentów prawno- okre ślonego kierunku), ekonomicznych (opłaty, kary, skuteczniejsze kontrole) oraz ich egzekwowanie, 2) czas pełnej realizacji (od rozpocz ęcia zadania do - zagospodarowanie przestrzenne z osi ągni ęcia celu wg przyj ętego miernika): bezwzgl ędnym uwzgl ędnieniem wymogów - krótkookresowe (do 1 roku), ochrony środowiska i krajobrazu, - średniookresowe (od 1 do 4 lat), - aktualizacja planów zagospodarowania - długookresowe (powy Ŝej 4 lat). przestrzennego pod k ątem wymaga ń ochrony środowiska, przyrody oraz ochrony krajobrazu, Przyj ęto nast ępuj ące obszary działania: ze szczególnym uwzgl ędnieniem konieczności I - zadania gminy, gdzie jednostka samorz ądu zachowania i tworzenia korytarzy ekologicznych, posiada uprawnienia ustawowe oraz realizuje - ochrona linii brzegowych zbiorników wodnych, w bezpo średnio zadania własne, szczególno ści poprzez konsekwentne II - działania jednostek zale Ŝnych od samorz ądu, w utrzymywanie wokół jezior i rzek stref stosunku do których gmina posiada uprawnienia ochronnych zagospodarowanych trwał ą zieleni ą i wła ścicielskie lub nadzorcze i mo Ŝe nakłada ć na te niezabudowanych i zakaz zabudowy letniskowej jednostki okre ślone zobowi ązania, w bezpo średnim s ąsiedztwie wód, III - działania i zachowania mieszka ńców gminy, - okre ślenie granic polno-le śnych w miejscowych podmiotów gospodarczych, gdzie gmina mo Ŝe planach zagospodarowania przestrzennego, oddziaływa ć w ograniczonym zakresie. - planowanie przeznaczania terenów pod rekreacj ę oraz infrastruktur ę turystyczn ą w Cel strategiczny gminy Biskupiec w zakresie ochrony sposób nie naruszaj ący walorów środowiska i środowiska, wynikaj ący ze wspólnie realizowanej polityki krajobrazu, ochrony środowiska przez Zwi ązek Gmin „Czyste - tereny przeznaczone pod turystyk ę i rekreacj ę Mazury”: oraz masowo odwiedzane powinny by ć kompleksowo wyposa Ŝone w niezb ędn ą „Zrównowa Ŝony rozwój szans ą na rozwój gminy, infrastruktur ę sanitarn ą oraz słu Ŝą cą Regionu i jego mieszka ńców” zagospodarowaniu odpadów, - odpowiednie oznakowanie szlaków turystycznych Cele główne i szczegółowe: wraz z informacjami o regulaminie, Dziennik Urz ędowy - 4223 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

obowi ązuj ących przepisach i karach za ich ramach porozumie ń czy np. zwi ązków naruszanie, mi ędzygminnych, - dostosowanie nasilenia presji turystycznej i - prawidłowa modernizacja istniej ących i likwidacja penetracji do odporno ści i chłonno ści nieczynnych uj ęć wody, turystycznej terenu, - rozbudowa systemu małej retencji, - na obszarach najcenniejszych przyrodniczo - kontrola przestrzegania wymaga ń stref dopuszczanie ruchu turystycznego tylko po ochronnych wód podziemnych, wyznaczonych szlakach i w obecno ści - skuteczne zabezpieczenie przed umy ślnym lub przewodnika – kontrolowana turystyka nie świadomym zatruciem wód powierzchniowych kwalifikowana, i podziemnych, - kontrola turystyki i wypoczynku, szczególnie na - zmniejszanie tzw. spływów obszarowych z terenach o du Ŝej warto ści przyrodniczej, obszarów wiejskich, - pełna, egzekwowalna odpowiedzialno ść - ochrona stref litoralowych zbiorników wodnych, organizatorów za imprezy masowe na wolnym - renaturyzacja obszarów wodno-błotnych, powietrzu. - wzmocnienie systemu monitoringu i kontroli wód powierzchniowych i podziemnych, 2. Zachowanie istniej ącego świat ro ślin i zwierz ąt: - budowa i utrzymanie spójnego systemu ochrony - ochrona ekosystemów wodnych, w tym przeciwpowodziowej. wprowadzenie zakazu znacznych zmian stosunków wodnych na obszarach przyrodniczo 2. Ochrona powierzchni ziemi: cennych (obszary chronionego krajobrazu, parki - segregacja i selektywna zbiórka odpadów, krajobrazowe, rezerwaty przyrody), - organizowanie punktów zbiórki makulatury, - ochrona terenów przyrodniczo cennych, stłuczki szklanej, puszek aluminiowych itp. oraz - zachowanie równowagi gatunkowej. punktu odbioru odpadów niebezpiecznych z posesji prywatnych i u Ŝyteczno ści publicznej, 3. Zachowanie wysokich walorów krajobrazowych: - likwidacja mogilnika i nielegalnych wysypisk - lokalizacja ferm wielkotowarowych uzale Ŝniona odpadów, od spełniania przepisów środowiskowych, - wła ściwe u Ŝytkowanie rolnicze gleb, w tym limitowanie wielko ści obsady obszarem odpowiednie nawo Ŝenie i stosowanie środków posiadanych gruntów, warunkującym pełne ochrony roślin, zagospodarowanie odchodów zwierz ęcych i - stosowanie fitomelioracji, zalesie ń gruntów dobrostan zwierz ąt. Niedopuszczalna jest kolizja nieprzydatnych rolniczo, lokalizacji z wymogami w zakresie ochrony - modernizacja istniej ącego składowiska w środowiska, ochrony przyrody, oddziaływania na zakresie niezb ędnym do jego prawidłowego wody powierzchniowe, gruntowe, podziemne, zamkni ęcia i rekultywacji, gleby i powietrze, - ograniczanie powstawania odpadów u źródła, - umo Ŝliwianie lokalizowania wysokich budowli - rekultywacja gruntów zdegradowanych, (np. maszty telefoniczne) tylko poza terenami o - ochrona gleb przed degradacj ą, najwy Ŝszych walorach krajobrazowych z - wła ściwe zagospodarowanie odpadów wykorzystaniem istniej ącej infrastruktury oraz medycznych, uwarunkowanie prowadzenia inwestycji liniowych - kontrola i monitoring systemu zagospodarowania sposobem najmniej koliduj ącym z krajobrazem, chemikaliów, - dąŜ enie do harmonii zabudowy z krajobrazem, - uregulowanie post ępowania z odpadami preferowanie budownictwa o charakterze motoryzacyjnymi przez osoby fizyczne, tradycyjnym i regionalnym, - prowadzenie obserwacji zmian chemizmu gleb, a - niedopuszczanie do trwałych zmian rze źby w szczególno ści koncentracji metali ci ęŜ kich w terenu na duŜych powierzchniach. glebach u Ŝytkowanych rolniczo, - zachowywanie odpowiedniego odczynu gleb, 4. Racjonalne korzystanie z zasobów naturalnych: - zapobieganie zanieczyszczania metalami - racjonalne zu Ŝycie wód, materiałów i energii, ci ęŜ kimi, - uruchomienie programów oszcz ędzania wody, w - ograniczanie degradacji gleb poprzez górnictwo, tym ograniczenie zu Ŝycia wody do celów - ograniczenie przeznaczania gleb o wysokich przemysłowych. klasach bonitacyjnych na cele nierolne i niele śne, - poprawianie warto ści u Ŝytkowej gleb oraz II Poprawa jako ści środowiska. zapobieganiu obni Ŝania ich produkcyjno ści przez stosowanie odpowiednich zabiegów 1. Ochrona jako ści wód: technicznych i agrotechnicznych. - rozwój sieci kanalizacyjnej, - modernizacja oczyszczalni ścieków oraz 3. Czyste powietrze: tworzenie warunków do budowy oczyszczalni - promowanie stosowania lepszej jako ści paliw przydomowych i przyzagrodowych, gdy nie ma oraz paliw niskoemisyjnych, mo Ŝliwo ści przył ączenia do zbiorowej sieci - stosowanie instalacji wysokosprawnych i kanalizacyjne lub jest to nieuzasadnione nowych, przyjaznych dla środowiska technologii, ekonomicznie, - budowa nowych urz ądze ń ograniczaj ących - wyposa Ŝanie sieci kanalizacji deszczowej w emisj ę, tam gdzie nie mo Ŝna ograniczy ć urz ądzenia podczyszczaj ące, zanieczyszcze ń do powietrza w inny sposób, - rekultywacja zdegradowanych ekosystemów - termomodernizacja budynków, wodnych, - ograniczenia w transporcie tranzytowym przez - wspólne działania gmin w celu usprawnienia i zwart ą zabudow ę, unowocze śnienia gospodarki wodno-ściekowej w Dziennik Urz ędowy - 4224 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

- kontrola przestrzegania ustale ń w strefach ciszy i - upowszechnianie zasad dobrej praktyki rolniczej na akwenach obj ętych zakazem stosowania zgodnie z Kodeksem Dobrej Praktyki Rolniczej, jednostek pływaj ących z silnikami spalinowymi, - podniesienie znaczenia edukacji ekologicznej w - dbało ść o stan czysto ści terenów zabudowanych działalno ści samorz ądów, m.in. coroczne (wtórna emisja niezorganizowana z zapylonych zaplanowanie bud Ŝetu na edukacj ę ekologiczn ą, ulic potęgowana przez ruch pojazdów), - prowadzenie i wspieranie akcji edukacji - eliminacja zagro Ŝeń spowodowanych emisj ą dorosłych, elektromagnetyczn ą, - wyszkolenie kompetentnych przewodników - monitoring i kontrola urz ądze ń powoduj ących ekoturystycznych, emisj ę elektromagnetyczn ą, - opracowanie gminnego programu edukacji - lokalizacja zakładów uci ąŜ liwych ze wzgl ędu na ekologicznej, poziom hałasu poza terenami zabudowanymi, - wytyczanie i urz ądzanie ście Ŝek dydaktycznych, - nakładanie obowi ązku ograniczania hałasu rowerowych, pieszych, kajakowych, punktów przemysłowego środkami technicznymi, widokowych, - budowa ekranów akustycznych, - tworzenie lokalnych o środków edukacji - działania ograniczaj ące zu Ŝycie energii, w tym ekologicznej, elektrycznej, - organizacja warsztatów ekologicznych, - budowa ście Ŝek rowerowych, - organizacja i wspieranie konkursów, olimpiad, - wspieranie transportu przyjaznego dla turniejów ekologicznych, środowiska, - organizacja festynów i imprez po świeconych - analiza zasobów i potencjalnych mo Ŝliwo ści ochronie środowiska, rozwoju odnawialnych źródeł energii na terenie - wspieranie kółek ekologicznych. gminy, - działania pomagaj ące zakłada ć plantacje ro ślin 5.2.2 Zakres działa ń. energetycznych, - wprowadzanie odnawialnych źródeł energii, ze Podstaw ę kwalifikacji celów i zada ń do realizacji w szczególnym uwzgl ędnieniem biomasy. pierwszym etapie (2004-2007) stanowiły:

4. Bioró Ŝnorodno ść : - wymogi wynikaj ące z obowi ązuj ących przepisów - powi ększanie areału lasów, szczególnie na prawa i przyj ętych strategii oraz programów gruntach marginalnych, krajowych, wojewódzkich i powiatowych, - utrzymywanie odpowiedniej kondycji lasów, - dokumenty strategiczne dla rozwoju gminy, - prowadzenie gospodarki le śnej w oparciu o - ustalenia Panelu Roboczego, powołanego do dobre i aktualne plany urz ądzeniowe, prac nad programem, - wprowadzanie odnowie ń naturalnych, - ustalenia w ramach diagnozy, - zachowanie siedlisk oraz miejsc rozrodu - wyniki ankiet oraz wnioski instytucji. gatunków chronionych i rzadkich, - renaturyzacja zniszczonych ekosystemów i Na podstawie wst ępnych analiz, konsultacji oraz siedlisk przyrodniczych, uzgodnie ń, zostały wskazane zadania do realizacji. - wspieranie programu restytucji gatunków Szczegółowe analizy z uwzgl ędnieniem wszystkich rodzimych, etapów oceny zada ń, b ędą realizowane przed - zahamowanie inwazyjnego rozprzestrzeniania rozpocz ęciem procesów inwestycyjnych, uwzgl ędniaj ąc si ę gatunków obcych (m.in. rak pr ęgowany, miedzy innymi analiz ę uwarunkowa ń społeczno- norka ameryka ńska), ekonomicznych, analiz ę popytu, analiz ę opcji, - obj ęcie ochron ą prawn ą cennych obszarów szczegółowe analizy wybranych rozwi ąza ń przyrodniczych lub podniesienie rangi formy technologicznych, analiz ę finansow ą i finansowanie, ochrony, analiz ę kosztów i korzy ści społeczno-ekonomicznych czy - czynna ochrona cennych gatunków flory i fauny, analiz ę ryzyka. - preferowanie prowadzenia zarybie ń materiałem z Ka Ŝde przedsi ęwzi ęcie inwestycyjne b ędzie te Ŝ tego samego dorzecza. uwzgl ędniało przeprowadzenie pełnego - zgodnego z obowi ązuj ącymi w tym zakresie przepisami, b ądź III Edukacja ekologiczna. uproszczonego post ępowania w zakresie oddziaływania na środowisko. 1. Wzrost świadomo ści ekologicznej mieszka ńców gminy: Zakres niezb ędnych zada ń dla ochrony środowiska - szkolenia urz ędników, akcje informacyjne dla naturalnego gminy Biskupiec, wynikaj ący z oceny radnych, respondentów, przedstawia poni Ŝszy diagram. - popularyzacja ochrony przyrody, - popularyzacja ochrony środowiska i przyrody w lokalnych środkach masowego przekazu, Dziennik Urz ędowy - 4225 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

6. HARMONOGRAM REALIZACJI DZIAŁA Ń.

Układ tematyczny harmonogramu odpowiada układowi programu ochrony środowiska na lata 2004-2007. Zawiera on cele oraz konieczne do ich realizacji zadania podstawowe i zadania szczegółowe (przedsi ęwzi ęcia), uj ęte w trzech cz ęściach: I - Ochrona i racjonalne u Ŝytkowanie zasobów przyrodniczych. II - Poprawa jako ści środowiska. III - Edukacja ekologiczna.

6.1 Ochrona i racjonalne u Ŝytkowanie zasobów naturalnych.

I. OCHRONA I RACJONALNE WYKORZYSTANIE ZASOBÓW PRZYRODNICZYCH

Zadania Zadania szczegółowe Termin Obszary Źródła (działania) (przedsi ęwzi ęcia) realizacji działania finansowania podstawowe 1 2 3 4 5 Cel 1. Skuteczna ochrona środowiska naturalnego stosowanie instrumentów prawno-ekonomicznych (opłaty, zadanie ci ągłe środki własne I kary, skuteczniejsze kontrole) oraz ich egzekwowanie 2004-2007 gminy środki własne zagospodarowanie przestrzenne z bezwzgl ędnym zadanie ci ągłe gminy, uwzgl ędnieniem wymogów ochrony środowiska i I, II, III 2004-2007 instrumenty krajobrazu finansowe UE aktualizacja planów zagospodarowania przestrzennego pod k ątem wymaga ń ochrony środowiska , przyrody oraz zadanie ci ągłe środki własne ochrony krajobrazu, ze szczególnym uwzgl ędnieniem I 2004-2007 gminy konieczno ści zachowania i tworzenia korytarzy ekologicznych środki własne ochrona linii brzegowych zbiorników wodnych, w gminy, szczególno ści poprzez konsekwentne utrzymywanie wokół zadanie ci ągłe instrumenty jezior i rzek stref ochronnych zagospodarowanych trwał ą I, II, III 2004-2007 finansowe UE, zieleni ą i niezabudowanych i zakaz zabudowy letniskowej środki własne w bezpośrednim s ąsiedztwie wód uŜytkowników zadanie ci ągłe środki własne zapobieganie stwarzaniu kolejnych barier ekologicznych I, II, III 2004-2007 gminy okre ślenie granic polno-le śnych w miejscowych planach zadanie ci ągłe środki własne I zagospodarowania przestrzennego 2004-2007 gminy Dziennik Urz ędowy - 4226 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

planowanie przeznaczania terenów pod rekreacj ę oraz zadanie ci ągłe środki własne infrastruktur ę turystyczn ą w sposób nie naruszaj ący I 2004-2007 gminy walorów środowiska i krajobrazu środki własne tereny przeznaczone pod turystyk ę i rekreacj ę oraz gminy, masowo odwiedzane powinny by ć kompleksowo instrumenty 2004-2007 I, II, III wyposa Ŝone w niezb ędn ą infrastruktur ę sanitarn ą oraz finansowe UE, słu Ŝą cą zagospodarowaniu odpadów środki własne uŜytkowników dostosowanie nasilenia presji turystycznej i penetracji do zadanie ci ągłe środki własne I odporno ści i chłonno ści turystycznej terenu 2004-2007 gminy kontrola turystyki i wypoczynku, szczególnie na terenach o zadanie ci ągłe środki własne I du Ŝej warto ści przyrodniczej 2004-2007 gminy na obszarach najcenniejszych przyrodniczo dopuszczanie ruchu turystycznego tylko po wyznaczonych szlakach i w zadanie ci ągłe środki własne I, II, III obecno ści przewodnika - kontrolowana turystyka 2004-2007 uŜytkowników kwalifikowana środki własne gminy, odpowiednie oznakowanie szlaków turystycznych wraz z instrumenty informacjami o regulaminie, obowi ązuj ących przepisach i 2004-2007 I, II, III finansowe UE, karach za ich naruszanie środki własne uŜytkowników pełna, egzekwowalna odpowiedzialno ść organizatorów za zadanie ci ągłe środki własne I, II, III imprezy masowe na wolnym powietrzu 2004-2007 uŜytkowników Cel 2. Zachowanie istniej ącego świat ro ślin i zwierz ąt środki własne gminy, instrumenty zadanie ci ągłe finansowe UE, ochrona terenów przyrodniczo cennych I, II, III 2004-2007 krajowe fundusze ekologiczne, środki własne uŜytkowników środki własne gminy, ochrona ekosystemów wodnych, w tym wprowadzenie instrumenty zakazu znacznych zmian stosunków wodnych na zadanie ci ągłe finansowe UE, I, II, III obszarach przyrodniczo cennych (obszary chronionego 2004-2007 krajowe fundusze krajobrazu, parki krajobrazowe, rezerwaty przyrody) ekologiczne, środki własne uŜytkowników środki własne gminy, instrumenty zadanie ci ągłe finansowe UE, zachowanie równowagi gatunkowej I, II, III 2004-2007 krajowe fundusze ekologiczne, środki własne uŜytkowników Cel 3. Zachowanie wysokich walorów krajobrazowych niedopuszczanie do trwałych zmian rze źby terenu na zadanie ci ągłe środki I, II, III du Ŝych powierzchniach 2004-2007 uŜytkowników lokalizacja ferm wielkotowarowych uzale Ŝniona od spełniania przepisów środowiskowych, limitowanie wielko ści obsady obszarem posiadanych gruntów, warunkuj ącym pełne zagospodarowanie odchodów zadanie ci ągłe środki własne I zwierz ęcych i dobrostan zwierz ąt. Nie-dopuszczalna jest 2004-2007 gminy kolizja lokalizacji z wymogami w zakresie ochrony środowiska, ochrony przyrody, oddziaływania na wody powierzchniowe, gruntowe, podziemne, gleby i powietrze umo Ŝliwianie lokalizowania wysokich budowli (np. maszty telefoniczne) tylko po-za terenami o najwy Ŝszych walorach zadanie ci ągłe środki własne krajobrazowych z wykorzystaniem istniej ącej infrastruktury I 2004-2007 gminy oraz uwarunkowanie prowadzenia inwestycji liniowych sposobem najmniej koliduj ącym z krajobrazem środki własne gminy, dąŜ enie do harmonii zabudowy z krajobrazem, zadanie ci ągłe instrumenty preferowanie budownictwa o charakterze tradycyjnym i I, II, III 2004-2007 finansowe UE, regionalnym środki własne uŜytkowników Cel 4. Racjonalne korzystanie z zasobów naturalnych zadanie ci ągłe środki własne racjonalne zu Ŝycie wód, materiałów i energii I, II, III 2004-2007 uŜytkowników Dziennik Urz ędowy - 4227 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

środki własne gminy, instrumenty uruchomienie programów oszcz ędzania wody, w tym finansowe UE, 2006 I, II, III ograniczenie zu Ŝycia wody do celów przemysłowych krajowe fundusze ekologiczne, środki własne uŜytkowników

6.2 Poprawa jako ści środowiska.

II. POPRAWA JAKO ŚCI ŚRODOWISKA

Zadania Zadania szczegółowe Termin Obszary Źródła (działania) (przedsi ęwzi ęcia) realizacji działania finansowania podstawowe 1 2 3 4 5 Cel 1. Ochrona jako ści wód środki własne gminy, instrumenty finansowe UE, krajowe fundusze ekologiczne, rozwój sieci kanalizacyjnej 2004-207 I, II środki własne u Ŝytkowników, partnerstwo publiczno-prywatne, banki modernizacja oczyszczalni ścieków oraz środki własne gminy, tworzenie warunków do budowy instrumenty finansowe UE, oczyszczalni przydomowych i krajowe fundusze ekologiczne, przyzagrodowych, gdy nie ma mo Ŝliwo ści 2006 I, II środki własne u Ŝytkowników, przył ączenia do zbiorowej sieci partnerstwo publiczno-prywatne, kanalizacyjne lub jest to nieuzasadnione banki ekonomicznie środki własne gminy, instrumenty finansowe UE, wyposa Ŝanie sieci kanalizacji deszczowej w krajowe fundusze ekologiczne, 2007 I, II, III urz ądzenia podczyszczaj ące środki własne u Ŝytkowników, partnerstwo publiczno-prywatne, banki środki własne gminy, instrumenty finansowe UE, rekultywacja zdegradowanych krajowe fundusze ekologiczne, 2006 I, II, III ekosystemów wodnych środki własne u Ŝytkowników, partnerstwo publiczno-prywatne, banki środki własne gminy, instrumenty finansowe UE, prawidłowa modernizacja istniej ących i krajowe fundusze ekologiczne, 2007 I, II likwidacja nieczynnych uj ęć wody środki własne u Ŝytkowników, partnerstwo publiczno-prywatne, banki środki własne gminy, instrumenty finansowe UE, krajowe fundusze ekologiczne, rozbudowa systemu małej retencji 2004-2007 I, II, III środki własne u Ŝytkowników, partnerstwo publiczno-prywatne, banki środki własne gminy, instrumenty finansowe UE, renaturyzacja obszarów wodno-błotnych 2004-2007 I, II, III krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, wzmocnienie systemu monitoringu i kontroli zadanie ci ągłe instrumenty finansowe UE, I, II, III wód powierzchniowych i podziemnych 2004-2007 krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników kontrola przestrzegania wymaga ń stref zadanie ci ągłe I środki własne gminy ochronnych wód podziemnych 2004-2007 środki własne gminy, instrumenty finansowe UE, ochrona stref litoralowych zbiorników zadanie ci ągłe krajowe fundusze ekologiczne, I, II, III wodnych 2004-2007 środki własne u Ŝytkowników, partnerstwo publiczno-prywatne, banki zmniejszanie tzw. spływów obszarowych z 2004-2007 I, II, III środki własne u Ŝytkowników obszarów wiejskich skuteczne zabezpieczenie przed umy ślnym lub nie świadomym zatruciem wód 2004-2007 I, II, III środki własne u Ŝytkowników powierzchniowych i podziemnych Dziennik Urz ędowy - 4228 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

środki własne gminy, instrumenty finansowe UE, budowa i utrzymanie spójnego systemu krajowe fundusze ekologiczne, 2004-2007 I, II, III ochrony przeciwpowodziowej środki własne u Ŝytkowników, partnerstwo publiczno-prywatne, banki środki własne gminy, wspólne działania gmin w celu instrumenty finansowe UE, usprawnienia i unowocze śnienia zadanie ci ągłe krajowe fundusze ekologiczne, gospodarki wodno-ściekowej w ramach I, II 2004-2007 środki własne u Ŝytkowników, porozumie ń czy np. zwi ązków partnerstwo publiczno-prywatne, mi ędzygminnych banki Cel 2. Ochrona powierzchni ziemi środki własne gminy, instrumenty finansowe UE, ograniczanie powstawania odpadów u zadanie ci ągłe krajowe fundusze ekologiczne, I, II, III źródła 2004-2007 środki własne u Ŝytkowników, partnerstwo publiczno-prywatne, banki środki własne gminy, instrumenty finansowe UE, krajowe fundusze ekologiczne, segregacja i selektywna zbiórka odpadów 2004-2007 I, II, III środki własne u Ŝytkowników, partnerstwo publiczno-prywatne, banki środki własne gminy, organizowanie punktów zbiórki makulatury, instrumenty finansowe UE, stłuczki szklanej, puszek aluminiowych itp. krajowe fundusze ekologiczne, oraz punktu odbioru odpadów 2004-2007 I, II, III środki własne u Ŝytkowników, niebezpiecznych z posesji prywatnych i partnerstwo publiczno-prywatne, uŜyteczno ści publicznej banki środki własne gminy, instrumenty finansowe UE, modernizacja istniej ącego składowiska w krajowe fundusze ekologiczne, zakresie niezb ędnym do jego prawidłowego 2007 I, II środki własne u Ŝytkowników, zamkni ęcia i rekultywacji partnerstwo publiczno-prywatne, banki środki własne gminy, likwidacja mogilnika i nielegalnych wysypisk instrumenty finansowe UE, 2004-2007 I, II, III odpadów krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników wła ściwe zagospodarowanie odpadów 2004-2007 I, II, III środki własne u Ŝytkowników medycznych kontrola i monitoring systemu zadanie ci ągłe I, II, III środki własne gminy zagospodarowania chemikaliów 2004-2007 środki własne gminy, instrumenty finansowe UE, uregulowanie post ępowania z odpadami krajowe fundusze ekologiczne, 2004-2007 I, II, III motoryzacyjnymi przez osoby fizyczne środki własne u Ŝytkowników, partnerstwo publiczno-prywatne, banki zadanie ci ągłe ochrona gleb przed degradacj ą I, II, III środki własne u Ŝytkowników, 2004-2007 środki własne gminy, instrumenty finansowe UE, rekultywacja gruntów zdegradowanych 2007 I, II, III krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników ograniczanie degradacji gleb poprzez zadanie ci ągłe I, II, III środki własne u Ŝytkowników górnictwo 2004-2007 wła ściwe u Ŝytkowanie rolnicze gleb, w tym zadanie ci ągłe odpowiednie nawo Ŝenie i stosowanie I, II, III środki własne u Ŝytkowników 2004-2007 środków ochrony ro ślin zapobieganie zanieczyszczania metalami zadanie ci ągłe I, II, III środki własne u Ŝytkowników ci ęŜ kimi 2004-2007 środki własne gminy, instrumenty finansowe UE, stosowanie fitomelioracji, zalesie ń gruntów 2004-2007 I, II, III krajowe fundusze ekologiczne, nieprzydatnych rolniczo środki własne u Ŝytkowników, partnerstwo publiczno-prywatne zachowywanie odpowiedniego odczynu 2004-2007 I, II, III środki własne u Ŝytkowników gleb prowadzenie obserwacji zmian chemizmu zadanie ci ągłe środki własne gminy, gleb, a w szczególno ści koncentracji metali I, II, III 2004-2007 środki własne u Ŝytkowników ci ęŜ kich w glebach u Ŝytkowanych rolniczo ograniczenie przeznaczania gleb o zadanie ci ągłe wysokich klasach bonitacyjnych na cele I środki własne gminy, 2004-2007 nierolne i nieleśne Dziennik Urz ędowy - 4229 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

poprawianie warto ści u Ŝytkowej gleb oraz zapobieganiu obni Ŝania ich produkcyjno ści 2004-2007 I, II, III środki własne u Ŝytkowników przez stosowanie odpowiednich zabiegów technicznych i agrotechnicznych Cel 3. Czyste powietrze środki własne gminy, instrumenty finansowe UE, wprowadzanie odnawialnych źródeł energii, krajowe fundusze ekologiczne, 2004-2007 I, II, III ze szczególnym uwzgl ędnieniem biomasy środki własne u Ŝytkowników, partnerstwo publiczno-prywatne, banki środki własne gminy, instrumenty finansowe UE, działania pomagaj ące zakłada ć plantacje krajowe fundusze ekologiczne, 2004-2007 I, II, III ro ślin energetycznych środki własne u Ŝytkowników, partnerstwo publiczno-prywatne, banki analiza zasobów i potencjalnych mo Ŝliwo ści środki własne gminy, rozwoju odnawialnych źródeł energii na 2004-2007 I instrumenty finansowe UE, terenie gminy krajowe fundusze ekologiczne, środki własne gminy, promowanie stosowania lepszej jako ści zadanie ci ągłe instrumenty finansowe UE, I, II, III paliw oraz paliw niskoemisyjnych 2004-2007 krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników, środki własne gminy, instrumenty finansowe UE, stosowanie instalacji wysokosprawnych i krajowe fundusze ekologiczne, nowych, przyjaznych dla środowiska 2004-2007 I, II, III środki własne u Ŝytkowników, technologii partnerstwo publiczno-prywatne, banki środki własne gminy, budowa nowych urz ądze ń ograniczających instrumenty finansowe UE, emisj ę, tam gdzie nie mo Ŝna ograniczy ć krajowe fundusze ekologiczne, 2004-2007 I, II, III zanieczyszcze ń do powietrza w inny środki własne u Ŝytkowników, sposób partnerstwo publiczno-prywatne, banki środki własne gminy, instrumenty finansowe UE, krajowe fundusze ekologiczne, termomodernizacja budynków 2004-2007 I, II, III środki własne u Ŝytkowników, partnerstwo publiczno-prywatne, banki środki własne gminy, instrumenty finansowe UE, działania ograniczaj ące zu Ŝycie energii, w krajowe fundusze ekologiczne, 2004-2007 I, II, III tym elektrycznej środki własne u Ŝytkowników, partnerstwo publiczno-prywatne, banki środki własne gminy, instrumenty finansowe UE, ograniczenia w transporcie tranzytowym krajowe fundusze ekologiczne, 2004-2007 I przez zwartą zabudowę środki własne u Ŝytkowników, partnerstwo publiczno-prywatne, banki środki własne gminy, instrumenty finansowe UE, budowa ekranów akustycznych 2007 I, II, III krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników nakładanie obowi ązku ograniczania hałasu zadanie ci ągłe I środki własne u Ŝytkowników przemysłowego środkami technicznymi 2004-2007 lokalizacja zakładów uci ąŜ liwych ze zadanie ci ągłe wzgl ędu na poziom hałasu poza terenami I środki własne gminy 2004-2007 za-budowanymi kontrola przestrzegania ustale ń w strefach ciszy i na akwenach obj ętych zakazem zadanie ci ągłe I środki własne gminy stosowania jednostek pływaj ących z 2004-2007 silnikami spalinowymi środki własne gminy, instrumenty finansowe UE, budowa ście Ŝek rowerowych 2004-2007 I, II, III krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników, partnerstwo publiczno-prywatne środki własne gminy, instrumenty finansowe UE, wspieranie transportu przyjaznego dla zadanie ci ągłe I, II, III krajowe fundusze ekologiczne, środowiska 2004-2007 środki własne u Ŝytkowników, partnerstwo publiczno-prywatne Dziennik Urz ędowy - 4230 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

dbało ść o stan czysto ści terenów środki własne gminy, zabudowanych (wtórna emisja zadanie ci ągłe instrumenty finansowe UE, I, II, III niezorganizowana z zapylonych ulic 2004-2007 krajowe fundusze ekologiczne, pot ęgowana przez ruch pojazdów) środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, instrumenty finansowe UE, eliminacja zagro Ŝeń spowodowanych 2004-2007 I, II, III krajowe fundusze ekologiczne, emisj ą elektromagnetyczn ą środki własne u Ŝytkowników, partnerstwo publiczno-prywatne monitoring i kontrola urz ądze ń zadanie ci ągłe środki własne gminy, I, II, III powoduj ących emisj ę elektromagnetyczn ą 2004-2007 środki własne u Ŝytkowników Cel 4. Bioró Ŝnorodno ść środki własne gminy, zachowanie siedlisk oraz miejsc rozrodu zadanie ci ągłe instrumenty finansowe UE, I, II, III gatunków chronionych i rzadkich 2004-2007 krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników obj ęcie ochron ą prawn ą cennych obszarów środki własne gminy, przyrodniczych lub podniesienie rangi formy 2004-2007 I instrumenty finansowe UE ochrony środki własne gminy, czynna ochrona cennych gatunków flory i instrumenty finansowe UE, 2004-2007 I, II, III fauny krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, renaturyzacja zniszczonych ekosystemów i instrumenty finansowe UE, 2006 I, II, III siedlisk przyrodniczych krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, wspieranie programu restytucji gatunków instrumenty finansowe UE, 2004-2007 I, II, III rodzimych krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, zahamowanie inwazyjnego instrumenty finansowe UE, rozprzestrzeniania si ę gatunków obcych 2004-2007 I, II, III krajowe fundusze ekologiczne, (m.in. rak pr ęgowany, norka ameryka ńska) środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, preferowanie prowadzenia zarybie ń instrumenty finansowe UE, 2004-2007 I, II, III materiałem z tego samego dorzecza krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, powi ększanie areału lasów, szczególnie na instrumenty finansowe UE, 2004-2007 I, II, III gruntach marginalnych krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, zadanie ci ągłe instrumenty finansowe UE, utrzymywanie odpowiedniej kondycji lasów I, II, III 2004-2007 krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, prowadzenie gospodarki le śnej w oparciu o zadanie ci ągłe instrumenty finansowe UE, I, II, III dobre i aktualne plany urz ądzeniowe 2004-2007 krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników wprowadzanie odnowie ń naturalnych 2004-2007 I, II, III środki własne u Ŝytkowników

6.3 Edukacja ekologiczna.

III. EDUKACJA EKOLOGICZNA

Zadania Zadania szczegółowe Termin Obszary Źródła (działania) (przedsi ęwzi ęcia) realizacji działania finansowania podstawowe 1 2 3 4 5 Cel 1. Wzrost świadomo ści ekologicznej mieszka ńców

gminy środki własne gminy, prowadzenie i wspieranie akcji edukacji zadanie ci ągłe instrumenty finansowe UE, I, II, III dorosłych 2004-2007 krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, wyszkolenie kompetentnych przewodników 2006 I, II, III instrumenty finansowe UE, ekoturystycznych środki własne u Ŝytkowników opracowanie gminnego programu edukacji środki własne gminy, 2006 I ekologicznej instrumenty finansowe UE szkolenia urz ędników, akcje informacyjne zadanie ci ągłe środki własne gminy, I dla radnych 2004-2007 instrumenty finansowe UE, Dziennik Urz ędowy - 4231 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

środki własne gminy, wytyczanie i urz ądzanie ście Ŝek instrumenty finansowe UE, dydaktycznych, rowerowych, pieszych, 2004-2007 I, II, III krajowe fundusze ekologiczne, kajakowych, punktów widokowych środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, zadanie ci ągłe instrumenty finansowe UE, popularyzacja ochrony przyrody I, II, III 2004-2007 krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, tworzenie lokalnych o środków edukacji instrumenty finansowe UE, 2004-2007 I, II, III ekologicznej krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, instrumenty finansowe UE, organizacja warsztatów ekologicznych 2004-2007 I, II, III krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, organizacja i wspieranie konkursów, instrumenty finansowe UE, 2004-2007 I, II, III olimpiad, turniejów ekologicznych krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, organizacja festynów i imprez instrumenty finansowe UE, 2004-2007 I, II, III po świeconych ochronie środowiska krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników popularyzacja ochrony środowiska i środki własne gminy, zadanie ci ągłe przyrody w lokalnych środkach masowego I, II, III instrumenty finansowe UE, 2004-2007 przekazu środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, zadanie ci ągłe instrumenty finansowe UE, wspieranie kółek ekologicznych I, II, III 2004-2007 krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników podniesienie znaczenia edukacji ekologicznej w działalno ści samorz ądów, 2004-2007 I środki własne gminy m.in. coroczne zaplanowanie bud Ŝetu na edukacj ę ekologiczn ą upowszechnianie zasad dobrej praktyki środki własne gminy, zadanie ci ągłe rolniczej zgodnie z Kodeksem Dobrej I, II, III instrumenty finansowe UE, 2004-2007 Praktyki Rolniczej środki własne u Ŝytkowników

7. NARZ ĘDZIA I INSTRUMENTY REALIZACJI - administracyjne kary pieni ęŜ ne i nawi ązki za PROGRAMU przekroczenie okre ślonych norm i standardów, - zado ść uczynienie administracyjne, 7.1 Wybrane narz ędzia i instrumenty realizacji - wstrzymanie działalno ści, Programu. b) odpowiedzialno ść karna, c) odpowiedzialno ść cywilna. Prawidłowa realizacja Programu wi ąŜ e si ę z zastosowaniem wła ściwych narz ędzi i instrumentów. Jest • instrumenty finansowe. to tym bardziej istotne, Ŝe w zwi ązku z wej ściem Polski do struktur Unii Europejskiej, koniecznym zadaniem jest Wśród tych instrumentów mo Ŝna wyró Ŝni ć: dostosowanie norm i zachowa ń środowiskowych do unijnych wymogów. 1) opłaty za korzystanie ze środowiska - dotycz ą opłat pobieranych od korzystaj ących ze środowiska, którzy • instrumenty prawne. nie przekraczaj ą okre ślonych norm. Opłaty te trafiaj ą za pośrednictwem urz ędu marszałkowskiego do Są to instrumenty, które w sposób bezpo średni i funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej nakazowy reguluj ą okre ślone zachowania: wszystkich szczebli (fundusz gminny, powiatowy, wojewódzki i narodowy - te dwa ostatnie posiadaj ą 1) standardy jako ściowe lub emisyjne . Te pierwsze osobowo ść prawn ą). Pewnego rodzaju opłat ą jest okre ślaj ą minimalny, dopuszczalny poziom jako ści równie Ŝ opłata produktowa i depozytowa, które s ą środowiska, za ś drugie - okre ślaj ą ile i jakich wła ściwe dla gospodarki odpadami; zanieczyszcze ń mo Ŝna wprowadza ć do środowiska; 2) kary pieni ęŜ ne - ten środek ści śle powi ązany jest z 2) pozwolenia - zarówno te, które dotycz ą procesu instrumentami prawnymi, spełnia jednak okre ślone inwestycyjnego, jak i te, które w sposób bezpo średni funkcje finansowe i dotyczy tych korzystaj ących ze dotycz ą ochrony środowiska, s ą przede wszystkim środowiska, którzy przekrocz ą okre ślone normy. indywidualnymi decyzjami administracyjnymi, które Pozyskane w ten sposób równie Ŝ zasilaj ą fundusze konkretyzuj ą zobowi ązania prawne i ustalaj ą ochrony środowiska i gospodarki wodnej i obowi ązki danego podmiotu; przeznaczane s ą na działania dla ochrony środowiska naturalnego; 3) odpowiedzialno ść - mo Ŝna j ą podzieli ć na: 3) zwolnienia i ulgi podatkowe. a) odpowiedzialno ść administracyjn ą, Dziennik Urz ędowy - 4232 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

• instrumenty społeczne. Program Ochrony Środowiska został zintegrowany z Jest to bardzo istotny instrument oddziaływania na nast ępuj ącymi, obowi ązuj ącymi dokumentami dla gminy stan środowiska i jego ochron ę. Dost ęp do informacji o Biskupiec: środowisku jest zagwarantowany dla ka Ŝdego obywatela. Równie Ŝ podczas procesu inwestycyjnego społecze ństwo 1) Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego miasta i mo Ŝe w sposób aktywny uczestniczy ć w jego gminy Biskupiec, Warszawa 2000, przeprowadzaniu. Bez społecznej akceptacji, inwestycje oddziaływuj ące na środowisko oraz dokumenty 2) Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania strategiczne, maj ące wpływ na środowisko, nie s ą przestrzennego miasta i gminy Biskupiec, Warszawa reprezentatywne, tym samym maj ą ograniczone 2000, mo Ŝliwo ści pozyskiwania środków finansowych, a co za tym idzie s ą nieskuteczne. 3) Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Biskupiec na lata Istotnym instrumentem w tej grupie jest edukacja 2004-2010, Biskupiec 2004, ekologiczna, która przybiera coraz wi ększe znaczenie oraz zakres prowadzonych działa ń. 4) Wieloletni Plan Inwestycyjny Gminy Biskupiec, Równie wa Ŝna jest komunikacja społeczna, zwłaszcza realizowana jako współpraca z organizacjami 5) Program kanalizacji sanitarnej dla gminy Biskupiec, pozarz ądowymi. Ten element cz ęsto jest zostawiany sam Olsztyn 2003, sobie, cz ęsto droga jest jednokierunkowa - z „góry” na „dół”. A warto wspomnie ć, Ŝe dobrze prowadzona 6) Program wodoci ągowania gminy Biskupiec, Biskupiec komunikacja umo Ŝliwia nie tylko wymianie informacji, lecz 2002. równie Ŝ wspiera proces i zapobiega jego zakłóceniom, wzmacnia równie Ŝ autorytet stron i wzajemne 7.3 Udział społecze ństwa. zrozumienie. Oddziaływanie społecze ństwa na realizacj ę polityki Wszystkie wymienione instrumenty s ą szczególnie ekologicznej jest uwarunkowane zwi ększeniem wa Ŝne w ochronie środowiska. Zwłaszcza w świetle dost ępno ści do informacji o środowisku. cz ęstych zmian prawa i braku wielu przepisów Ustawa Prawo ochrony środowiska wprowadza wykonawczych, istotne jest wzajemne zrozumienie i obligatoryjny obowi ązek udost ępnienia ka Ŝdemu tworzenie wspólnych i akceptowanych przedsi ęwzi ęć . obywatelowi przez organa administracji informacji o środowisku i jego ochronie. Wa Ŝnym narz ędziem jest odpowiednie stosowanie i Realizacja zapisów ustawy w zakresie zwi ększenia egzekwowanie obowi ązuj ących przepisów prawnych. dost ępno ści do informacji o środowisku wymaga ć b ędzie podj ęcia nast ępuj ących działa ń: 7.2 Integracja Programu Ochrony Środowiska z innymi dokumentami strategicznymi dla gminy. - utworzenia gminnego systemu udost ępniania informacji o środowisku, w tym zało Ŝenia i Niezb ędne s ą równie Ŝ działania zwi ązane z prowadzenia publicznie dost ępnych wykazów przygotowaniem instrumentów w zakresie prawa danych o dokumentach, zawieraj ących lokalnego. Zmiany w systemie planowania przestrzennego informacje o środowisku i jego ochronie, zgodnie powinny uwzgl ędnia ć wprowadzanie w szerszym zakresie z wymogami ustawy Prawo ochrony środowiska, problematyki ochrony środowiska do planów - opracowania i wdro Ŝenia elektronicznych baz zagospodarowania przestrzennego. danych o środowisku, dost ępnych za po średnictwem Internetu, Kolejnym wzmocnieniem skuteczno ści działa ń b ędzie - upowszechniania podejmowanych działa ń w uproszczenie i przyspieszenie procedur tworzenia planów zakresie ochrony środowiska. zagospodarowania przestrzennego i ustalenia lokalizacji inwestycji. Działania te powinny doprowadzi ć do takiego Wa Ŝnym narz ędziem i jednym z najskuteczniejszym konstruowania nowych planów zagospodarowania sposobem podniesienia świadomo ści ekologicznej przestrzennego, które w swej tre ści uwzgl ędniałyby takie mieszka ńców regionu, b ędzie zaanga Ŝowanie mo Ŝliwie zagadnienia jak: du Ŝej ich liczby w procesy decyzyjne, maj ące wpływ na - lokalizacj ę obiektów niebezpiecznych, strefy stan środowiska. ograniczonego u Ŝytkowania wokół tych obiektów oraz zewn ętrzne plany ratownicze dla obszarów 8. OCENA REALIZACJI PROGRAMU. wokół tych obiektów na wypadek awarii, - obszary nara Ŝone na niebezpiecze ństwo 8.1 Kontrola realizacji Programu. powodzi, - obszary i obiekty obj ęte lub przewidywane do Podstawowym źródłem informacji o środowisku jest obj ęcia ochron ą przyrody, pa ństwowy monitoring środowiska, który stanowi system - obszary o przekroczonych dopuszczalnych pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska oraz st ęŜ eniach zanieczyszcze ń środowiska, gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania - tereny zdegradowane i zdewastowane informacji o środowisku. wymagaj ące przekształce ń, Zasady funkcjonowania pa ństwowego monitoringu - wykorzystanie energii odnawialnej, środowiska oraz zadania Inspekcji Ochrony Środowiska - kształtowanie granicy polno-le śnej, okre ślaj ą przepisy ustawy o Inspekcji Ochrony - ochrona przed hałasem, Środowiska. - ochrona zieleni miejskiej oraz terenów otwartych Działalno ść pa ństwowego monitoringu środowiska na obszarach zurbanizowanych. koordynuj ą organy Inspekcji Ochrony Środowiska: Główny Dziennik Urz ędowy - 4233 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Inspektor Ochrony Środowiska oraz Wojewódzki Inspektor Realizacja Programu b ędzie wymagała współdziałania Ochrony Środowiska. z innymi jednostkami samorz ądu terytorialnego, Wojewod ą i podległymi mu słu Ŝbami, jednostkami Prawo ochrony środowiska i Prawo wodne wzmocniły gospodarczymi i społecznymi, które posiadaj ą system monitoringu poprzez zdefiniowanie zasad odpowiednie kompetencje, okre ślone w przepisach rz ądz ących monitoringiem oraz wskazanie organów prawnych, a tak Ŝe pozarz ądowymi organizacjami administracji i jednostek zobowi ązanych do ekologicznymi. przeprowadzenia bada ń wybranych elementów środowiska w ramach pa ństwowego monitoringu Zgodnie z wymogiem art. 18 ust. 2 ustawy Prawo środowiska. ochrony środowiska, Burmistrz powinien co 2 lata dokonywa ć oceny realizacji programu i przygotowywa ć Pa ństwowy monitoring środowiska, realizowany w raporty z wykonania zada ń, zawartych w Programie. sieciach krajowej i regionalnych (wojewódzkich i Raporty te powinny by ć przedstawione Radzie Gminy. mi ędzywojewódzkich), obejmuje uzyskiwane na podstawie bada ń monitoringowych, informacje w zakresie: Pierwsza ocena realizacji niniejszego programu - stanu czysto ści powietrza, powinna by ć dokonana w połowie 2006 r., a druga w - jako ści wód powierzchniowych i podziemnych, połowie 2007. - jako ści gleby i ziemi, - hałasu, Ocena realizacji Programu powinna zawiera ć: - promieniowania jonizuj ącego i pól elektromagnetycznych, - kontrol ę wykonania zada ń, okre ślonych w - stanu zasobów środowiska, w tym lasów, harmonogramie realizacji Programu na lata - rodzajów i ilo ści substancji wprowadzanych do 2004-2007; środowiska: - ocen ę realizacji celów i działa ń okre ślonych w - emitowanych do powietrza, Programie, opart ą na wska źnikach - wprowadzanych do wód, gleby i ziemi, charakteryzuj ących stan środowiska. - wytworzonych odpadów oraz sposobów gospodarowania odpadami. Niniejszy Program i zawarte w nim cele i działania, będzie wymagał aktualizacji co 4 lata. Jest to zgodne z Oprócz cyklicznie przeprowadzanych bada ń zapisem art. 17 ust. 1 i art. 14 ust. 2 ustawy Prawo monitoringowych, pa ństwowy monitoring zbiera dane o Ochrony Środowiska, który mówi, Ŝe programy by ć środowisku na podstawie, mi ędzy innymi: sporz ądzane na 4 lata, z uwzgl ędnieniem działa ń w - pomiarów dokonywanych przez organy perspektywie na kolejne 4 lata. Tak wi ęc, w roku 2007 administracji, ustawowo zobowi ązanych do powinny by ć podj ęte prace nad nowelizacj ą Programu wykonywania bada ń monitoringowych, Ochrony Środowiska na lata 2008-2011, z - danych zbieranych w ramach statystyki uwzgl ędnieniem perspektywy do 2015 r. publicznej, Przy nowelizacji Programu powinny by ć wykorzystane - pomiarów stanu środowiska, wielko ści i rodzajów wyniki przeprowadzonych ocen realizacji niniejszego emisji i ich ewidencji, do przeprowadzenia, Programu oraz uwzgl ędnione uwarunkowania których s ą zobowi ązane podmioty korzystaj ące wewn ętrzne, jak i zewn ętrzne. ze środowiska (prowadz ący instalacj ę i uŜytkownicy urz ądze ń). 8.2 Wska źniki oceny realizacji Programu.

Głównym koordynatorem realizacji „Programu Ocena realizacji Programu powinna by ć Ochrony Środowiska” b ędzie Burmistrz, który jako organ przeprowadzona w oparciu o podstawowe wska źniki, wykonawczy gminy, zobligowany jest ustawowo do obrazuj ące stan środowiska i dokonuj ące si ę w nim wykonywania zada ń na terenie gminy w zakresie ochrony zmiany. środowiska. Wska źniki te zamieszczono w poni Ŝszej tabeli.

Tabela 17 Wska źniki oceny realizacji Programu.

Stan Źródło Jednostka Cele Wska źniki wyj ściowy informacji miary (2003 r.. ) o wska źnikach 1 2 3 4 5 I. OCHRONA I RACJONALNE WYKORZYSTANIE ZASOBÓW PRZYRODNICZYCH Cel 1. Skuteczna ochrona środowiska naturalnego ilo ść : naliczonych opłat 0 zł. naliczonych kar 10 dane własne gminy szt. przeprowadzonych kontroli 15 wyegzekwowanych post ępowa ń 0 zgodno ść wydawanych decyzji administracyjnych z realizowan ą polityk ą % 100 dane własne gminy ochrony środowiska w gminie post ęp w aktualizacji planów w podanym wg ewidencji % dane własne gminy zakresie gminy ilo ść stworzonych korytarzy i przej ść szt. - dane własne gminy ekologicznych Dziennik Urz ędowy - 4234 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

wyposa Ŝenie w infrastruktur ę środowiskow ą szt. - dane własne gminy bazy turystycznej % wzrost udziału tej formy turystyki % - dane własne gminy oznakowanie szlaków szt. - dane własne gminy Cel 2. Zachowanie istniej ącego świat ro ślin i zwierz ąt dane własne gminy, wzrost udziału obszarów przyrodniczo cennych, ha Wojewódzki - chronionych prawnie % Konserwator Przyrody podj ęte działania ochronne szt. 1 dane własne gminy Cel 3. Zachowanie wysokich walorów krajobrazowych ilo ść wydanych decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu zgodnych z przyj ętą szt. 119 dane własne gminy polityk ą ochrony środowiska w gminie Cel 4. Racjonalne korzystanie z zasobów naturalnych wła ściwa jednostka w wodochłonno ść czasie do PKB, wg danych materiałochłonno ść produkcji, GUS statystycznych energochłonno ść mieszka ńca, np. m 3/d/ mieszka ńca II. POPRAWA JAKO ŚCI ŚRODOWISKA Cel 1. Ochrona jako ści wód ilo ść wykonanej kanalizacji mb 6 500 dane własne gminy stopie ń skanalizowania % poprawa wska źników odprowadzanych ścieków wg analiz WIO Ś wzrost jako ści wód powierzchniowych % wg analiz WIO Ś wzrost jako ści wód podziemnych % wg analiz WIO Ś zmniejszenie ładunku doprowadzanego do wód dane własne gminy, % 10 powierzchniowych WIO Ś stopie ń zwodoci ągowania % 85 dane własne gminy szt. realizacja programu małej retencji 1 dane własne gminy % Cel 2. Ochrona powierzchni ziemi Mg/a wzrost ilo ści zbieranych surowców wtórnych 10 dane własne gminy % Mg/a wzrost odpadów poddanych recyklingowi 0 dane własne gminy % wzrost odpadów biodegradowalnych Mg/a 0 dane własne gminy wydzielanych z ogólnego strumienia odpadów % ha Stacja Chemiczno- zmniejszenie udziału gleb kwa śnych wg analiz % Rolnicza Cel 3. Czyste powietrze wzrost udziału odnawialnych źródeł energii w kW - produkcji energii % Mg/a dane własne gminy, zmniejszenie niskiej emisji 20 % WIO Ś dane własne gminy, zmniejszenie liczby uci ąŜliwego hasłu % 0 WIO Ś Starostwo liczba stref ciszy szt. 1 Powiatowe ograniczenie oddziaływania promieniowania % 0 dane własne gminy elektromagnetycznego km 31 długo ść i ilo ść ście Ŝek rowerowych dane własne gminy szt. 1 Cel 4. Bioró Ŝnorodno ść dane własne gminy, wzrost form przyrodniczych obj ętych ochronną Wojewódzki % - prawn ą Konserwator Przyrody ilo ść odtworzonych ekosystemów szt. - dane własne gminy dane własne gminy, ha wzrost powierzchni zalesianych - Starostwo % Powiatowe III. EDUKACJA EKOLOGICZNA Cel 1. Wzrost świadomo ści ekologicznej mieszka ńców gminy ilo ść przeprowadzonych działa ń edukacyjnych szt. 4 Dane własne gminy ilo ść i długo ść ekologicznych ście Ŝek szt. Dane własne gminy, 0 edukacyjnych km Lasy Pa ństwowe zł wzrost nakładów na edukacj ę ekologiczn ą 10 Dane własne gminy % Ilo ść organizacji pozarz ądowych działaj ących aktywnie na rzecz ochrony środowiska i szt. 2 dane własne gminy edukacji ekologicznej

Dziennik Urz ędowy - 4235 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Powy Ŝsze zestawienie zawiera podstawowy zestaw ekologicznych (m.in. Narodowego, Wojewódzkiego, wska źników, mo Ŝe by ć ono uzupełnione w miar ę Powiatowego i Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska pojawienia si ę odpowiednich informacji. i Gospodarki Wodnej, Fundacji Ekofundusz, GEF Polska. Obecnie, niektóre wska źniki, wa Ŝne dla oceny Dla programowania działa ń, przyj ęto udział tych funduszy Programu, s ą dla obszaru gminy niedost ępne, jak na na poziomie 25% kosztów. przykład wska źniki dotycz ące: uci ąŜ liwo ści hałasu, Pozostałe 25% środków na realizacj ę zada ń, promieniowania niejonizuj ącego, zu Ŝycia wody, przewiduje si ę jak środki własne – zarówno samorz ądu materiałów, energii na jednostk ę produkcji, warto ść gminy, partnerów w realizacji zada ń, jak i u Ŝytkowników produkcji lub PKB, świadomo ści ekologicznej środowiska. W ramach tych środków przewiduje si ę mieszka ńców. równie Ŝ udział kredytów bankowych oraz innych form Dost ępno ść do tych informacji warunkowana jest mo Ŝliwej do pozyskania pomocy finansowej na realizacj ę nast ępuj ącymi czynnikami: planowanych działa ń. - rozszerzeniem i wzmocnieniem monitoringu Warto zaznaczy ć, Ŝe znacz ący wzrost nakładów na środowiska i zwi ększeniem dost ępno ści danych; przedsi ęwzi ęcia ochrony środowiska, b ędzie nast ępował - rozszerzeniem zakresu bada ń statystycznych w w przypadku równoległego stosowania zach ęt prawnych i zakresie środowiska przez pa ństwow ą ekonomicznych. Jest to zgodne z polityk ą Unii statystyk ę; Europejskiej, gdzie dobry stan środowiska jest traktowany - przeprowadzeniem odpowiednich bada ń, np. jako jeden z najistotniejszych czynników decyduj ący o społecznych, słu Ŝących ocenie świadomo ści standardzie Ŝycia. ekologicznej mieszka ńców i innych. Przy realizacji okre ślonych zada ń mo Ŝliwe b ędzie równie Ŝ zaanga Ŝowanie środków z bud Ŝetu pa ństwa, 9. NAKŁADY FINANSOWE NA REALIZACJ Ę agencji i funduszy celowych, Lasów Pa ństwowych, PROGRAMU. Regionalnych Zarz ądów Gospodarki Wodnej oraz innych instytucji. 9.1 Finansowanie działa ń. W efekcie, dobry stan środowiska gminy umo Ŝliwi jej rozwój gospodarczy, oparty na zrównowa Ŝonym rozwoju. Realizacja zada ń wymienionych w programie wymaga Kolejnym za ś krokiem b ędzie wygenerowanie koncentracji znacznych środków w krótkim czasie. Jako dalszych środków finansowych, które b ędą mogły by ć najwa Ŝniejsze potraktowano te zadania Programu, których przeznaczone na utrzymanie infrastruktury technicznej realizacja prowadzi do spełnienia norm prawa ochrony oraz instrumentów ochrony środowiska, niezb ędnych do środowiska i dostosowania do wymogów zwi ązanych z realizacji zada ń Programu. integracj ą Polski z Uni ą Europejsk ą. Zakłada si ę stosowanie takich metod realizacji 9.2 Nakłady finansowe. poszczególnych zada ń Programu, które charakteryzuj ą si ę uzyskaniem optymalnych efektów ekologicznych i Szacunkowe koszty wdra Ŝania Programu, ekonomicznych. Cel ten zostanie osi ągni ęty poprzez przedstawione w tabeli poni Ŝej, zostały okre ślone na sporz ądzanie analiz finansowo-ekonomicznych oraz podstawie planowanych zada ń inwestycyjnych, ekologicznych ka Ŝdego z zada ń. Taki tryb post ępowania przybli Ŝonych kosztów realizacji zada ń, okre ślonych w pozwoli na wybór optymalnych rozwi ąza ń technicznych, dokumentach strategicznych. Obejmuj ą one cztery lata organizacyjnych i finansowych. (2004-2007). Prognozowanie kosztów w dłu Ŝszej Zakłada si ę, Ŝe profesjonalne planowanie zada ń perspektywie czasu prowadziłoby do zmniejszenia ochrony środowiska, umo Ŝliwi osi ągni ęcie odpowiednich dokładności szacunków, ze wzgl ędu na mo Ŝliwo ść wska źników finansowych i ekonomicznych, a co za tym wyst ępowania trudnych do oceny czynników idzie - dofinansowanie z dost ępnych instrumentów zewn ętrznych, np. wysoko ść kosztów, wysoko ść inflacji, finansowych Unii Europejskiej (m.in. fundusze zmieniające si ę prawo. strukturalne, inicjatywa EQUAL, programy pilota Ŝowe, Realizacja Programu z okre ślonymi terminami pomoc bezpo średnia, umowy i porozumienia rozpocz ęcia i zako ńczenia poszczególnych zada ń (krótko mi ędzynarodowe). – i średnioterminowych), pozwala na cykliczne Priorytetem Programu jest pozyskanie jak szacowanie kosztów w okresach 4-letnich oraz najwi ększego ich udziału w realizacji poszczególnych uaktualnianie i weryfikacj ę planowanych nakładów w działa ń. Dla potrzeb Programu przyj ęto średnie okresach 2-letnich, równolegle z okresow ą ocen ą stanu dofinansowanie z UE na poziomie 50%. realizacji zada ń programu (osi ągania celów i poniesionych Jako uzupełnienie absorbowanych środków, nakładów finansowych). przewiduje si ę udział środków z krajowych funduszy

Dziennik Urz ędowy - 4236 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Tabela 18 Struktura finansowania zada ń Programu.

Kwotowo Procentowo Struktura finansowania zada ń Programu [zł] [%] Środki własne 3 293 250,00 25 Krajowe fundusze ekologiczne 3 293 250,00 25 (finansowanie bezzwrotne i zwrotne) Instrumenty finansowe UE 6 586 500,00 50 Razem 13 173 000,00 100,00

10. ZAŁ ĄCZNIKI.

10.1 Spis tabel.

10.2 Wykaz dokumentów strategicznych.

10.3 Wykaz zada ń inwestycyjnych przewidzianych do realizacji w ramach programu.

SPIS TABEL.

Tabela 1 Zró Ŝnicowanie przestrzenne gminy Biskupiec. Tabela 2 Zło Ŝa kopalin na terenie gminy Biskupiec. Tabela 3 Klasy bonitacyjne gleb w gminie Biskupiec. Tabela 4 Jeziora w obr ębie administracyjnym gminy Biskupiec. Tabela 5 Porównanie stanu czysto ści rzeki Wad ąg/Dymer w latach 1999-2002 r. wg metody CUGW. Tabela 6 Wyniki ocen stanu czysto ści jezior badanych w gminie Biskupiec. Tabela 7 Struktura lasów w gminie Biskupiec. Tabela 8 Najwi ększe podmioty gospodarcze w gminie Biskupiec. Tabela 9 Podstawowe dane demograficzne w gminie Biskupiec (stan na 2002 r.). Tabela 10 Liczba mieszka ńców gminy Biskupiec na 31.12 2003 r. Tabela 11 Struktura wieku mieszka ńców gminy Biskupiec (stan na 2002 rok). Tabela 12 Struktura mieszka ńców gminy Biskupiec w wieku przedprodukcyjnym (stan na 2002 rok). Tabela 13 Zestawienie dróg krajowych i wojewódzkich w gminie Biskupiec. Tabela 14 Zestawienie dróg powiatowych w gminie Biskupiec. Tabela 15 Poziom wyposa Ŝenia mieszka ń w wodoci ąg i kanalizacj ę w sołectwach oraz mie ście gminy Biskupiec (% gospodarstw). Tabela 16 Gospodarka wodna ściekowa gminy Biskupiec. Tabela 17 Wska źniki oceny realizacji Programu. Tabela 18 Struktura finansowania zada ń Programu.

Wykaz dokumentów strategicznych.

Podczas pracy na Programem Ochrony Środowiska wykorzystano nast ępuj ące dokumenty:

1) Narodowy Plan Rozwoju 2004-2006, Warszawa 2003. 2) II Polityka Ekologiczna Pa ństwa, Warszawa, czerwiec 2000 r. 3) Polityka Ekologiczna Pa ństwa, Warszawa, grudzie ń 2002 r. 4) Narodowa strategia ochrony środowiska na lata 2000-2006; Ministerstwo Środowiska, 2000 r. 5) Uchwała Nr 219 Rady Ministrów z dnia 29 pa ździernika 2002 r. w sprawie krajowego planu gospodarki odpadami. 6) Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych, Warszawa 2003. 7) Krajowy Plan Gospodarki Odpadami, Warszawa 2002. 8) Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej, Warszawa 2001. 9) Krajowa Strategia Ochrony i Zrównowa Ŝonego U Ŝytkowania Ró Ŝnorodno ści Biologicznej, Warszawa 2002 r. 10) Narodowa strategia rozwoju regionalnego; Ministerstwo Gospodarki, 2000 r. 11) Długookresowa strategia trwałego i zrównowa Ŝonego rozwoju - Polska 2025, Rz ądowe Centrum Studiów Strategicznych, 2001 r. 12) Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju; Rz ądowe Centrum Studiów Strategicznych, 2000 r. 13) Polityka le śna pa ństwa (wraz z dokumentami uzupełniaj ącymi, takimi jak Krajowy program zwi ększania lesisto ści, Strategia ochrony le śnej ró Ŝnorodno ści biologicznej i in.); Ministerstwo Środowiska, 1996 r. 14) Strategia rozwoju energetyki odnawialnej; Ministerstwo Środowiska, 2000 r. 15) Krajowa strategia ograniczenia emisji metali ci ęŜ kich i trwałych zanieczyszcze ń organicznych; Ministerstwo Środowiska, 1999 r. 16) Strategia rozwoju Obszaru Funkcjonalnego Zielone Płuca Polski; Rada Programowa Porozumienia ZPP, 1999 r. 17) Studium Diagnostyczne Obszaru Funkcjonalnego Zielone Płuca Polski, wyd. 2000. 18) Ramowy Program Rozwoju Obszaru Funkcjonalnego Zielone Płuca Polski na lata 2001-2010, wyd.2001. 19) Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmi ńsko-mazurskiego; Sejmik Województwa, 2000 r. 20) Plan zagospodarowania przestrzennego województwa warmi ńsko-mazurskiego; Sejmik Województwa, 2002 r. 21) Program Ochrony Środowiska Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego, Olsztyn 2003. 22) Plan Gospodarki Odpadami Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego, Olsztyn 2003. Dziennik Urz ędowy - 4237 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

23) Wojewódzki program zwi ększanie lesisto ści na lata 2001-2010; Sejmik Województwa, 2001 r. 24) Regionalny program rozwoju rolnictwa na lata 2002-2006; Sejmik Województwa, 2002 r. 25) Strategia rozwoju turystyki województwa warmi ńsko-mazurskiego; Sejmik Województwa, 2001 r. 26) Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Powiatu Olszty ńskiego; Rada Powiatu w Olsztynie, Olsztyn 2000 r. 27) Program Ochrony Środowiska Powiatu Olszty ńskiego, Olsztyn 2004. 28) Plan Gospodarki Odpadami Powiatu Olszty ńskiego, Olsztyn 2004. 29) Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego miasta i gminy Biskupiec, Warszawa 2000. 30) Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Biskupiec, Warszawa 2000. 31) Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Biskupiec na lata 2004-2010, Biskupiec 2004. 32) Wieloletni Plan Inwestycyjny Gminy Biskupiec. 33) Program kanalizacji sanitarnej dla gminy Biskupiec, Olsztyn 2003. 34) Program wodoci ągowania gminy Biskupiec, Biskupiec 2002. 35) Raporty o stanie środowiska województwa warmi ńsko-mazurskiego WIO Ś Olsztyn 1999-2002.

Wykaz zada ń inwestycyjnych przewidzianych do realizacji w ramach Programu.

Nakłady Czas Oczekiwane Lp. Nazwa zadania do poniesienia realizacji rezultaty [tys. zł] Budowa kanalizacji sanitarnej budowa kanalizacji 1 2004-2005 5 159 Południe II doprowadzenie ścieków do oczyszczalni Budowa kanalizacji sanitarnej budowa kanalizacji 2 2004-2005 3 087 Południe I doprowadzenie ścieków do oczyszczalni Budowa kanalizacji sanitarnej budowa kanalizacji 2007-2010 Biesowo - Biesówka doprowadzenie ścieków do oczyszczalni Budowa kanalizacji sanitarnej budowa kanalizacji 2007-2010 Sadowo doprowadzenie ścieków do oczyszczalni Budowa kanalizacji sanitarnej budowa kanalizacji 2007-2010 Botowo-Labuszewo doprowadzenie ścieków do oczyszczalni Budowa kanalizacji sanitarnej budowa kanalizacji 2007-2010 Stonclewo - Bredynki doprowadzenie ścieków do oczyszczalni Budowa kanalizacji sanitarnej budowa kanalizacji 2007-2010 Stryjewo - Wegój doprowadzenie ścieków do oczyszczalni RAZEM 8 246 1 Likwidacja mogilnika 2004-2005 usuni ęcie odpadów niebezpiecznych 250 Likwidacja i rekultywacja 2 2007 rekultywacja 5 ha terenu składowiska 2 400 składowiska w Adamowie Udział w realizowanym przez budowa ZUO, Zwi ązek Gmin budowie modernizacja składowiska, *) 3 2005-2007 2 277 systemu gospodarki wdro Ŝenie selektywnej zbiórki odpadów, odpadami realizacja programu edukacji ekologicznej RAZEM 4 927 SUMA 13 173

*)kwota ta została obliczona w oparciu o szacunkowy koszt realizacji inwestycji (rz ąd 20-30 mln zł - przyj ęto kwot ę 25 mln zł), proporcjonalnie podzielon ą na liczb ę mieszka ńców Zwi ązku Gmin (105 149 wg danych GUS na 31.12.2003 r.), uwzgl ędniaj ąc 50% udział środków UE.

Dziennik Urz ędowy - 4238 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Dziennik Urz ędowy - 4239 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

SPIS TRE ŚCI

1. WST ĘP. 1.1 Podstawa prawna. 1.2. Metoda opracowania. 1.3 Cele opracowania Planu. 1.4 Okres obowi ązywania Planu.

2. STRESZCZENIE PLANU. 3. STAN GOSPODARKI ODPADAMI NA TERENIE GMINY. 3.1. Charakterystyka środowiska naturalnego gminy. 3.1.1 Analiza oddziaływania Planu Gospodarki Odpadami na środowisko. 3.2 Gospodarka odpadami. 3.2.1 Odpady komunalne. 3.2.1.1 Ilo ści i rodzaje wytwarzanych odpadów. 3.2.1.2 Istniej ąca gospodarka odpadami komunalnymi. 3.2.2 Odpady z sektora gospodarczego. 3.2.2.1 Ilo ści i rodzaje wytwarzanych odpadów. 3.2.2.2 Istniej ąca gospodarka odpadami z sektora gospodarczego. 3.2.3 Odpady niebezpieczne. 3.2.3.1 Ilo ści i rodzaje odpadów niebezpiecznych. 3.2.3.2 Istniej ąca gospodarka odpadami niebezpiecznymi.

3.2.4 Koszty prowadzonej gospodarki odpadami na terenie gminy 3.2.5 Podsumowanie stanu obecnego i identyfikacja problemów.

4. PROGNOZY ZMIAN W GOSPODARCE ODPADAMI. 4.1 Dokumenty i zało Ŝenia strategiczne. 4.2 Zało Ŝenia i prognozy w gospodarce odpadami na terenie gminy.

5. CELE I ZADANIA PLANU. 5.1 Formułowanie strategii planu działa ń. 5.1.1 Zało Ŝone cele i przyj ęty system gospodarki odpadami. 5.1.1.1 Planowany model gospodarki odpadami. 5.1.1.2 Planowana gospodarka odpadami opakowaniowymi, wielkogabarytowymi, budowlanymi i niebezpiecznymi w strumieniu odpadów komunalnych. 5.1.1.3 Planowana gospodarka odpadami ulegaj ącymi biodegradacji. 5.1.2 Zakres działa ń. 5.1.2.1 Edukacja ekologiczna. 5.1.2.2 Zapobieganie powstawaniu odpadów. 5.1.2.3 Program selektywnej zbiórki odpadów.

6. HARMONOGRAM REALIZACJI DZIAŁA Ń. 6.1 Edukacja ekologiczna. 6.2 Zapobieganie powstawaniu odpadów. 6.3 Program selektywnej zbiórki odpadów.

7. NARZ ĘDZIA I INSTRUMENTY REALIZACJI PLANU. 7.1 Wybrane narz ędzia i instrumenty realizacji Planu. 7.2 Integracja Planu Gospodarki Odpadami z innymi dokumentami strategicznymi dla gminy. 7.3 Udział społecze ństwa.

8. OCENA REALIZACJI PLANU. 8.1 Kontrola realizacji Planu. 8.2 Wska źniki oceny realizacji Planu.

9. NAKŁADY FINANSOWE NA REALIZACJ Ę PLANU. 9.1 Finansowanie działa ń. 9.2 Nakłady finansowe.

10. ZAŁ ĄCZNIKI. 10.1 Spis tabel. 10.2 Wykaz dokumentów strategicznych. 10.3 Wykaz zada ń inwestycyjnych przewidzianych do realizacji w ramach Planu. 10.4 Dokumenty kartograficzne.

Dziennik Urz ędowy - 4240 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

1. WST ĘP. stronie internetowej www.biskupiec.pl Projekt udost ępniano równie Ŝ wszystkim zainteresowanym w 1.1 Podstawa prawna. formie elektronicznej w Urz ędzie Miasta w Biskupcu. Gospodarka odpadami w Polsce podlega w ostatnim czasie szybkim, gruntownym zmianom. W zwi ązku z 1.3 Cele opracowania Planu. akcesj ą naszego kraju do Unii Europejskiej wprowadzono do naszego prawodawstwa szereg nowych przepisów, Opracowanie Planu Gospodarki Odpadami, słu Ŝy dostosowuj ących krajowe wymagania w zakresie realizacji polityki ekologicznej pa ństwa, regionu oraz gospodarowania odpadami do wymogów unijnych. oczekiwa ń i potrzeb społecze ństwa gminy. Głównym dokumentem reguluj ącym ten obszar jest Kompleksowe uj ęcie problematyki gospodarki ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach wraz z odpadami, umo Ŝliwi wykorzystanie Planu do wydanymi do niej aktami wykonawczymi. Wymusza ona nast ępuj ących celów: gł ębokie zmiany w istniej ących systemach zbierania, - podejmowania decyzji w zakresie gospodarki transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów. odpadami i ich finansowania; Ustawa o odpadach w celu uregulowania i - kreowania postaw i zachowa ń w celu prawidłowego planowania realizacji programu kształtowania świadomej, zgodnej ze dostosowania gospodarki odpadami w Polsce do zrównowa Ŝonym rozwojem, gospodarki obowi ązuj ących w Unii Europejskiej standardów odpadami; wprowadza na organy ochrony środowiska wszystkich - koordynowania i intensyfikowania działa ń na szczebli obowi ązek sporz ądzenia i uchwalenia planów rzecz ograniczania powstawania odpadów i ich gospodarki odpadami. Maj ą one razem stanowi ć jeden powtórnego wykorzystania. spójny system zarz ądzania gospodark ą odpadow ą. Plan b ędzie on tak Ŝe fundamentem pó źniejszych Form ę i zawarto ść Planu okre śla rozporz ądzenie aktów prawa miejscowego w zakresie utrzymywania Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie czysto ści i porz ądku. sporz ądzania planów gospodarki odpadami. Plan Gospodarki Odpadami Gminy Biskupiec jest 1.4 Okres obowi ązywania Planu. cz ęś ci ą Programu Ochrony Środowiska i stanowi rozwini ęcie rozdziału 4.8.4.3 Gospodarka odpadowa. Okres obowi ązywania Planu to 4 lata, tzn. lata 2004-2007. 1.2 Metoda opracowania. Plan uwzgl ędnia te Ŝ działania, przewidziane do realizacji w perspektywie kolejnych 4 lat, tj. w latach 2008- Przy tworzeniu Planu wykorzystano ró Ŝne metody i 2011. techniki aktywnego i otwartego planowania. Jednym z najwa Ŝniejszych sposobów, zastosowanych 2. STRESZCZENIE PLANU. przy realizacji Planu, było podej ście sektorowe, polegaj ące na analizie problemów i sformułowaniu celów Plan Gospodarki Odpadami został sporz ądzony jako na podstawie poszczególnych sektorów ochrony realizacja przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o środowiska. odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z pó źn. zm.), która w Przy tworzeniu Planu zastosowano równie Ŝ podej ście rozdziale 3 art. 14-16 wprowadza obowi ązek opracowania regionalne, koncentruj ąc si ę na najwa Ŝniejszych planów na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym problemach gminy. i gminnym. W trakcie prac zostały zaanga Ŝowane ró Ŝne strony, Zgodnie z art. 14 ust. 5 cytowanej ustawy, projekt będące zainteresowane zrównowa Ŝonym rozwojem planu sporz ądza organ wykonawczy gminy, a nast ępnie gminy. uchwala go Rada Gminy. Ze wzgl ędu na realizacj ę wspólnych zada ń w ramach Plan Gospodarki Odpadami stanowi cz ęść Programu utworzonego Zwi ązku Gmin „Czyste Mazury” w pracach Ochrony Środowiska i jest tworzony w trybie i na nad Planem, brali udział równie Ŝ przedstawiciele gmin, zasadach okre ślonych w przepisach o ochronie nale Ŝą cych do Zwi ązku. środowiska. Został powołany Panel Roboczy , w skład którego Przy tworzeniu Planu wykorzystano ró Ŝne metody i weszli: techniki aktywnego i otwartego planowania. Podczas prac 1) Mirosław Krzy Ŝewski - Radny Rady Miasta Biskupiec, powołano Panel Roboczy, a tak Ŝe przeprowadzono 2) Antoni Dajnowski - Inspektor Urz ąd Miasta Biskupiec, ankiety i konsultacje w śród społecze ństwa gminy. 3) Zofia Łukaszuk-Dr ąŜ ek - nauczycielka biologii w Liceum Ogólnokształc ącym w Biskupcu. Plan zawiera: 1) aktualny stan gospodarki odpadami, Do pracy nad Planem wykorzystano dane przekazane 2) prognozowane zmiany w zakresie gospodarki przez Urz ąd Miasta, dost ępne opracowania naukowe, odpadami, wyniki bada ń i ekspertyz, ustalenia miejscowego planu 3) działania zmierzaj ące do poprawy sytuacji w zakresie zagospodarowania przestrzennego, przyj ęte przez gmin ę gospodarowania odpadami, oraz organy powiatu i województwa strategie i programy 4) instrumenty finansowe słu Ŝą ce realizacji zamierzonych sektorowe, a tak Ŝe obowi ązuj ące akty prawne. celów, 5) system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych Istotn ą rol ę w ocenie tworzenia Planu odegrały celów. równie Ŝ ankiety, przeprowadzone w śród mieszka ńców gminy. Obecny sposób unieszkodliwiania odpadów w gminie Robocza wersja dokumentu została poddana Biskupiec opiera si ę głównie na nieselektywnej zbiórce, procesowi konsultacji społecznych. Informacje o pracach transporcie i składowaniu ich na składowisku w nad Planem i mo Ŝliwo ściach składania uwag i wniosków Adamowie. Szacuje si ę, i Ŝ w ci ągu roku trafia na nie około do projektu zamieszczono w prasie lokalnej oraz na 4 000 ton odpadów z gminy. Dziennik Urz ędowy - 4241 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Odpady komunalne i zbli Ŝone do nich, wytwarzane w proekologicznych metod recyklingu i unieszkodliwiania sektorze gospodarczym, trafiaj ą równie Ŝ na składowisko w odpadów. Adamowie. Funkcjonuj ące składowisko, uruchomione w Obejmuje on stworzenie na bazie istniej ącego 1960 r., wymaga wielu nakładów, by dotowa ć je do składowiska gminnego punktu selektywnej zbiórki obowi ązuj ących przepisów. Przewidywany termin jego odpadów wraz z niezb ędn ą w tym zakresie modernizacj ą zamkni ęcia 2020 r.., jednak stan techniczny i brak składowiska, prowadz ącą w perspektywie do jego środków wymusza jego wcze śniejsze zamkniecie. Ze prawidłowego zamkni ęcia i rekultywacji. strumienia odpadów komunalnych nie wyodr ębnia si ę Przyj ęta strategia obejmuje równie Ŝ wła ściwe odpadów niebezpiecznych. wyposa Ŝenie planowanego systemu minimalizowania Istniej ący mogilnik w Czerwonce stwarza realne powstawania odpadów i ich selektywnej zbiórki. zagro Ŝenie dla środowiska i ludzi. Zasadnicz ą cz ęś ci ą Planu jest odpowiednio Pomału mo Ŝna zaobserwowa ć działania, przygotowana i wdra Ŝana edukacja ekologiczna w podejmowane przez sektor gospodarczy oraz osoby zakresie prawidłowego gospodarowania odpadami. fizyczne, które s ą ukierunkowane na ograniczenie Istotnym elementem jest równie Ŝ kwestia likwidacji powstaj ących ilo ści odpadów. Cz ęsto brakuje jednak mogilnika, jako powa Ŝnego zagro Ŝenia dla środowiska i wiedzy, jak w sposób wła ściwy je zrealizowa ć. Cz ęść ludzi. odpadów z sektora gospodarczego, jest odzyskiwana i Gminy Zwi ązku „Czyste Mazury” dopuszczaj ą równie Ŝ albo wykorzystywana we własnym zakresie, albo mo Ŝliwo ść wspólnej realizacji zada ń z zakresu gospodarki przekazywana do wyspecjalizowanych firm na podstawie odpadami z innymi gminami Regionu. Działania takie indywidualnych umów. musz ą by ć jednak zgodne z przyj ętą strategi ą działa ń, w Na terenie gminy brakuje sytemu kontroli i monitoringu oparciu o obowi ązuj ące przepisy oraz uzasadnione w ilo ści powstaj ących odpadów i sposobu ich sposób techniczny i ekonomiczny. zagospodarowania. Nadal powszechnym jest spalanie odpadów w Zasadniczymi celami przyj ętego modelu gospodarki domowych piecach czy te Ŝ zakopywanie. jest: Realizacja zada ń, ze wzgl ędu na ograniczone środki - ustanowienie efektywnej struktury własne, przede wszystkim zwi ązana jest z mo Ŝliwo ściami instytucjonalnej dla sektora gospodarki pozyskania zewn ętrznych, tanich środków, odpadami, przeznaczonych na działania, słu Ŝą ce ochronie - ograniczenie niepo Ŝą danych kosztów, środowiska oraz infrastrukturze komunalnej. zwi ązanych z funkcjonuj ącym systemem Istotnym problemem jest brak wła ściwej konsekwencji gospodarki i wprowadzenie jako powszechnie w egzekwowaniu ustalonych zasad korzystania ze obowi ązuj ącej zasady „zanieczyszczaj ący płaci”, środowiska i długotrwałe procedury odtworzenia - zapewnienie powszechnej akceptacji przyj ętego naruszonego środowiska. systemu gospodarki odpadami, - skuteczna egzekucja przepisów w tym wzgl ędzie, Zgodnie z przyj ętą strategi ą Zwi ązku Gmin „Czyste - zachowanie zgodno ści podejmowanych działa ń z Mazury”, zało Ŝono, Ŝe priorytetowym zadaniem dla gmin obowi ązuj ącymi w tym zakresie przepisami i zwi ązku jest utworzenie na jego terenie Regionu strategiami. Gospodarki Odpadami, obejmuj ącego swym zasi ęgiem Główne działania przyj ętego modelu gospodarki na docelowo około 150-200 tys. mieszka ńców. terenie gminy, mo Ŝna przedstawi ć w formie poni Ŝszego Region powstałby na bazie istniej ącego składowiska zestawienia: odpadów w Polskiej Wsi. Działania zwi ązane z realizacj ą - podnoszenie poziomu świadomo ści społecznej, tego projektu przewiduj ą m.in.: - wdro Ŝenie selektywnej zbiórki odpadów, - ustalenie szczegółowego zakresu działalno ści - obj ęcie wywozem odpadów wszystkich RGO, mieszka ńców gminy, - rozbudowa istniej ącego pola składowego, - organizacja zbiórki odpadów wielkogabarytowych - budowa sortowni odpadów oraz instalacji i niebezpiecznych, odzysku odpadów biodegradowalnych, - osi ągni ęcie minimalnych poziomów odzysku i - przygotowanie kwater do gromadzenia odpadów recyklingu podanych w Wojewódzkim Planie przemysłowych i niebezpiecznych, w tym Gospodarki Odpadami, odpadów azbestowych, - stworzenie gminnego punktu selektywnej zbiórki - stworzenie systemu monitoringu RGO, odpadów wraz z niezb ędn ą w tym zakresie - wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów , infrastruktur ą, - zamkni ęcie i rekultywacj ę składowisk na terenie - likwidacja mogilnika, „dzikich wysypisk” oraz Zwi ązku Gmin, które nie s ą przewidziane do zapobieganie powstawaniu nowych nielegalnych dalszej eksploatacji, miejsc składowania odpadów. - likwidacja mogilników na terenie Zwi ązku Gminy, - dokonanie inwentaryzacji „dzikich wysypisk” oraz Szczegółowy harmonogram realizacji Planu został ich likwidacji, uj ęty w trzech płaszczyznach działa ń: - stworzenie na terenach wiejskich i miejskich I. Edukacja ekologiczna. punktów gromadzenia odpadów, II. Zapobieganie powstawaniu odpadów. - zwi ększenie liczby pojemników do gromadzenia III. Program selektywnej zbiórki opadów. odpadów w sezonie letnim, szczególnie przy jeziorach, kempingach i najcz ęś ciej Plan wskazuje równie Ŝ sposób kontroli oraz wska źniki przemierzanych szlakach, oceny jego realizacji. - zorganizowanie zbiórki odpadów Zostały wskazane równie Ŝ konieczne nakłady na wielkogabarytowych i niebezpiecznych. realizacj ę zada ń oraz potencjalne źródła finansowania.

Proponowany model gospodarki odpadami oparty jest Podczas prac nad Planem, przeprowadzona analiza na zintegrowanym zastosowaniu efektywnych i istniej ącego stanu gospodarki odpadami i zagro Ŝeń Dziennik Urz ędowy - 4242 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

środowiska oraz ocena społeczna najwa Ŝniejszych Gmina Biskupiec znajduje si ę w granicach systemu potrzeb w tym zakresie, pozwoliły ustali ć najwa Ŝniejsze obszarów chronionych. Wi ąŜ e si ę to z konieczno ści ą wnioski z opracowania Planu: uwzgl ędnienia zarówno przyj ętych zapisów ochronnych, jak i konieczno ści ą wprowadzania nowych działa ń, 1) Gmina posiada zorganizowany system gospodarki ograniczaj ących oddziaływanie człowieka na środowisko. odpadami, jest on jednak nie pełny i wymaga Na ich terenach okre ślone zostały szczegółowe dostosowania do wymogów i standardów ograniczenia, zwi ązane z prowadzon ą działalności ą przez środowiskowych w tym zakresie; człowieka. 2) szczególne istotne jest prowadzenie systematycznej edukacji ekologicznej w śród mieszka ńców gminy, 3.1.1 Analiza oddziaływania Panu Gospodarki dąŜą c do świadomego ograniczania ilo ści Odpadami na środowisko. powstaj ących odpadów oraz wdro Ŝenia selektywnej gospodarki odpadami; Zało Ŝone w niniejszym Planie Gospodarki Odpadami 3) zamkniecie składowiska w Adamowie jest cele i podstawowe kierunki działa ń s ą zgodne z Polityk ą uzasadnione w aspekcie kosztów koniecznych do jego Ekologiczn ą Pa ństwa i Krajowym, Wojewódzkim i modernizacji oraz wspólnej polityki odpadowej, Powiatowym Planem Gospodarki Odpadami. realizowanej przez Zwi ązek Gmin. Szczególne istotne Przyj ęte zało Ŝenia, wynikaj ą równie Ŝ z celów jest jego prawidłowe zamkni ęcie i rekultywacja; nadrz ędnych Zwi ązku Komunalnego „Czyste Mazury”, 4) niezb ędne jest stworzenie na bazie istniej ącego którego gmina jest członkiem. składowiska gminnego punktu selektywnej zbiórki Przeprowadzona analiza oddziaływania Planu odpadów wraz z niezb ędn ą w tym zakresie Gospodarki Odpadami uwzgl ędniła nast ępuj ące infrastruktur ą; zagadnienia: 5) istotnym problem w gminie jest obecno ść mogilnika, stwarzających zagro Ŝenie dla środowiska i ludzi; 1) w zakresie skutków: 6) skuteczne egzekwowanie przepisów porz ądkowych a) dla środowiska; oraz z zakresu gospodarki odpadowej, poprzez Planowane działania, ograniczaj ą wprowadzanie działania administracyjne, karne i finansowe, jest odpadów do środowiska, przewiduj ą równie Ŝ niezb ędne w celu ograniczenia samowoli w zakresie ograniczenie negatywnych oddziaływa ń zagospodarowywania odpadów; istniej ącego składowiska, mogilnika oraz „dzikich 7) najbardziej widocznymi nieprawidłowo ściami w wysypisk” na środowisko naturalne, zapobieganie zagospodarowaniu odpadów komunalnych jest zanieczyszczeniom gleby i ziemi. istnienie tzw. dzikich wysypisk oraz powszechne za śmiecenie terenu, zwłaszcza w okolicach dróg, b) realizacji ustale ń Planu; obrze Ŝy lasów, o środków wypoczynkowych; Realizacja Planu umo Ŝliwi ograniczenie 8) problem stanowi równie Ŝ nieodpowiednie negatywnego oddziaływania zarówno na zagospodarowywanie odpadów, tj. ich zakopywanie poszczególne elementy środowiska (powietrze, lub spalanie, stanowi ące oprócz zagro Ŝenia dla powierzchni ę ziemi, gleb ę, kopaliny, wody środowiska, równie Ŝ zagro Ŝenie dla Ŝycia i zdrowia powierzchniowe i podziemne, klimat, zwierz ęta i ludzi. ro śliny) uwzgl ędniaj ąc ich wzajemne powi ązania, jak równie Ŝ na ekosystemy i krajobraz gminy. 3. STAN GOSPODARKI ODPADAMI NA TERENIE GMINY. 2) w zakresie oceny:

3.1 Charakterystyka środowiska naturalnego a) stanu i funkcjonowania środowiska oraz jego gminy. zasobów; Podj ęcie działa ń, okre ślonych w Planie zwi ększy Obszar gminy Biskupiec zajmuje powierzchni ę 290,38 odporno ść środowiska na degradacj ę, umo Ŝliwi km 2. Teren poło Ŝony jest w środkowej cz ęś ci równie Ŝ rewitalizacj ę obszarów zdegradowanych. województwa warmi ńsko-mazurskiego na pograniczu Brak realizacji zada ń mo Ŝe doprowadzi ć do dwóch jednostek fizycznogeograficznych: Pojezierze nasilenia antropresji na środowisko, co mo Ŝe Olszty ńskie (zachodnia cz ęść gminy) i Pojezierze skutkowa ć wprowadzeniem istotnych zmian w Mr ągowskie (wschodnia cz ęść gminy). ekosystemie, jak równie Ŝ mo Ŝe w niektórych Gmina Biskupiec nale Ŝy do powiatu olszty ńskiego, przypadkach narazi ć zdrowie i Ŝycie ludzi (np. stanowi ąc jego jedn ą z najbardziej wysuni ętych na zanieczyszczenie i ska Ŝenie wód), skutkowa ć to wschód gmin. Siedziba Urz ędu Miasta znajduje si ę w mo Ŝe m.in.: Biskupcu. - wzrostem ilo ści wytwarzanych odpadów, Na terenie Gminy Biskupiec znajduje si ę 53 - zagro Ŝeniem jako ści wód poziemnych, miejscowo ści wiejskich, podzielonych na 29 sołectw i powierzchniowych i gleb, miasto Biskupiec. Gmin ę zamieszkuje 19 765 - szybszym zu Ŝyciem zasobów naturalnych z mieszka ńców , z czego w mie ście mieszkało 10 799 osób powodu braku odzysku surowców wtórnych, i 8 966 na wsi. - nisk ą estetyk ą krajobrazu wobec istnienia Szczegółowe przedstawienie środowiska naturalnego, „dzikich wysypisk”, zawiera Program Ochrony Środowiska. Warto jednak - wprowadzaniem biogazów z deponowanych zwróci ć uwag ę na kilka aspektów, na które mo Ŝe mie ć odpadów do powietrza, istotny wpływ gospodarka odpadowa. Du Ŝy odsetek powierzchni gminy, bo a Ŝ 6,31%, b) rozwi ąza ń funkcjonalno-przestrzennych; stanowi ą wody. Na terenie gminy Biskupiec wyznaczono Proponowane rozwi ązania uwzgl ędniaj ą przyj ęte jeden z Głównych Zbiorników Wód Podziemnych - rozwi ązania i ustalenia zawarte w miejscowym czwartorz ędowy Zbiornik Mi ędzymorenowy Nr 208 planie zagospodarowania przestrzennego, ze Biskupiec. Dziennik Urz ędowy - 4243 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

szczególnym uwzgl ędnieniem obszarów - poprawy walorów krajobrazowych, wra Ŝliwych na oddziaływanie człowieka. - wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów oraz Są równie Ŝ zgodne z istniej ącym stanem prawnym segregacji odpadów, co pozwoli na zmniejszenie oraz obowi ązuj ącymi aktami prawa miejscowego, powierzchni terenu zajmowanego pod składowanie w szczególno ści zawartymi w aktach o utworzeniu odpadów, obszarów i obiektów chronionych oraz w planach - wprowadzenie systemu ewidencji i kontroli ochrony gospodarki odpadami, co w konsekwencji spowoduje wyeliminowanie nieprawidłowo ści w c) zagro Ŝeń dla środowiska; sposobie post ępowania z odpadami, w tym równie Ŝ Plan i okre ślone w nim zadania przewiduje przemysłowymi. ograniczenie negatywnego wpływu na środowisko i zdrowie ludzi na terenie gminy. W sposób Mo Ŝna zatem wskaza ć, Ŝe wariantem optymalnym, szczególny dotyczy to przede wszystkim obszarów, najkorzystniejszym dla środowiska przyrodniczego i na których znajduj ą si ę odpady (składowisko, kulturowego oraz ludzi jest opcja, polegaj ąca na przyj ęciu mogilnik, „dzikie wysypiska”) i wdro Ŝeniu Planu. Zaplanowane działania nie b ędą powodowa ć ryzyka d) zmian w krajobrazie; wyst ąpienia powa Ŝnej awarii w rozumieniu przepisów o Proponowane zadania uwzgl ędniaj ą wa Ŝną rol ę ochronie środowiska, ani oddziaływania transgranicznego. ochrony krajobrazu. Nie przewidywane s ą Podj ęcie działa ń w celu zapobiegania, ograniczania b ądź działania, zmierzaj ące do negatywnych zmian w kompensacji przyrodniczej negatywnych oddziaływa ń nie krajobrazie. Wszelkie formy zagospodarowania jest konieczne, wobec przewidywanego braku ich terenu, b ędą wkomponowywane w istniej ący wyst ąpienia. Nie przewiduje si ę konfliktów społecznych w krajobraz z zachowaniem lokalnych form. zwi ązku z realizacj ą załoŜeń Planu.

Realizacja Planu Gospodarki Odpadami wpłynie w 3.2 Gospodarka odpadami. pierwszej kolejno ści na zmniejszenie ilo ści odpadów deponowanych na składowisku, poprzez minimalizacje 3.2.1 Odpady komunalne. powstawania odpadów, wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów „u źródła” czy skierowanie do kompostowania Odpady komunalne s ą to „odpady powstaj ące w odpadów organicznych. Wa Ŝnym celem planu jest gospodarstwach domowych, a tak Ŝe odpady nie likwidacja i rekultywacja szeregu „dzikich wysypisk”. zawieraj ące odpadów niebezpiecznych pochodz ące od Gmina Biskupiec posiada wysokie walory innych wytwórców odpadów, które ze wzgl ędu na swój przyrodniczymi i krajobrazowymi. Charakterystyczne jest charakter lub skład s ą podobne do odpadów urozmaicenie terenu i ró Ŝnorodno ść siedliskowa. powstaj ących w gospodarstwach domowych”. Zanieczyszczenie poszczególnych komponentów środowiska jest stosunkowo niewielkie, uwzgl ędniaj ąc 3.2.1.1 Ilo ści i rodzaje wytwarzanych odpadów. warto ści średnie dla kraju i obowi ązuj ące normy. Ilo ści powstaj ących w gminie odpadów, ustalono na Istnieje zagro Ŝenie środowiska odpadami, stad podstawie jednostkowych wagowych wska źników ilo ści konieczno ść podejmowania wszelkich działa ń wytwarzania odpadów. Według szacunkowych danych ograniczaj ących ich negatywny wpływ. GUS średnia ilo ść odpadów komunalnych wytwarzanych przez mieszka ńca Polski wynosiła w 2001 r. 350 kg. Ilo ść Realizacja zało Ŝeń Planu wpłynie w sposób odpadów wywiezionych na składowiska komunalne zdecydowany na popraw ę stanu środowiska, w przypadaj ąca na mieszka ńca to 287,6 kg, w województwie szczególno ści w zakresie: warmi ńsko-mazurskim 319,7 kg. Wska źnik ten powoli - ograniczenia degradacji gleb oraz zanieczyszczenia ro śnie. wód powierzchniowych i podziemnych w zwi ązku z Ilo ść wytwarzanych odpadów jest generalnie wi ększa likwidacj ą mogilnika oraz likwidacj ą i rekultywacj ą na obszarach zurbanizowanych, ni Ŝsza natomiast (ok. 250 szeregu „dzikich wysypisk”, kg/mieszka ńca/rok) na terenach wiejskich. - ograniczenia stopnia eutrofizacji oraz zanieczyszczenia wód powierzchniowych i Dla miasta i gminy Biskupiec, uwzgl ędniaj ąc ilo ść podziemnych w wyniku obj ęcia zorganizowan ą deponowanych odpadów, ilo ść mieszka ńców oraz zapisy zbiórk ą całego strumienia odpadów komunalnych i Powiatowego Planu Gospodarki Odpadami, przyj ęto komunalnopodobnych, ograniczenie udziału statystycznie ilo ść wytwarzanych odpadów na poziomie odpadów komunalnych biodegradowalnych 260,0 kg/mieszka ńca/rok . składowanych na składowiskach,

Tabela 1 Liczba mieszka ńców gminy Biskupiec na 31.12.2003 r.

Lp. Nazwa miejscowo ści Liczba osób 1. Adamowo 158 2. Biskupiec kol. I 10 3. Biskupiec kol. II 121 4. Biskupiec kol III 61 5. Biesowo 337 6. Biesówko 38 7. Borki Wielkie 352 8. Botowo 237 Dziennik Urz ędowy - 4244 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

9. Bredynki 437 10. Januszewo 13 11. Rozwady 21 12. Sadłowo 43 13. Zameczek 33 14. Kramarka 70 15. Pudl ąg 16 16. Czerwonka 967 17. Droszewo 288 18. Kamionka 103 19. Pierwój 23 20. Kobułty 426 21. Łąka Dymerska 42 22. Labuszewo 187 23. Dymer 93 24. Bukowa Góra - 25. Łabuchy 142 26. Wólka Wielka 17 27. Mojtyny 289 28. Chmielówka 72 29. Najdymowo 521 30. Nowe Marcinkowo 140 31. Nasy 61 32. Kojtryny 194 33. Zazdro ść 23 34. Lipowo 265 35. Parleza Mała 40 36. Parleza Wielka 191 37. Józefowo 19 38. Rasz ąg 397 39. Rudziska 240 40. Rukławki 254 41. Rzeck 343 42. Sadowo 196 43. Stanclewo 435 44. Zawada 1 45. Dębowo 27 46. Stryjewo 279 47. Gęsikowo 17 48. Węgój 376 49. Boreczek 1 50. Wilimy 151 51. Dworzec 125 52. Zabrodzie 33 53. Zar ębiec 41 R A Z E M 9154 54. MIASTO Biskupiec 10799 Źródło: Urz ąd Miasta w Biskupcu

Tabela 2 Ilo ść wytwarzanych odpadów w mie ście i gminie Biskupiec.

Ilo ść wytwarzanych Ilo ść gospodarstw Wska źnik wagowy Gmina Liczba mieszka ńców odpadów domowych [kg/os/rok] [tona/rok] BISKUPIEC 19765 6424 5139 260

Analizuj ąc źródła wytwarzania odpadów komunalnych - papier i karton (opakowania z papieru i tektury, oraz analizuj ąc ich skład z punktu widzenia mo Ŝliwo ści opakowania wielomateriałowe na bazie papieru, technologicznych zwi ązanych z odzyskiem i papier i tektura - nieopakowaniowe), unieszkodliwianiem odpadów - dla potrzeb konstrukcji - tworzywa sztuczne (opakowania z tworzyw niniejszego Planu, zgodnie z Krajowym Planem sztucznych, tworzywa sztuczne nieopakowaniowe), Gospodarki Odpadami (KPGO), wyodr ębniono ni Ŝej - tekstylia, wymienione strumienie odpadów: - szkło (opakowania ze szkła, szkło - - odpady organiczne (domowe odpady organiczne nieopakowaniowe), pochodzenia ro ślinnego i pochodzenia zwierz ęcego - metale (opakowania z blachy stalowej, opakowania z ulegaj ące biodegradacji oraz odpady pochodz ące z aluminium, pozostałe odpady metalowe), piel ęgnacji ogródków przydomowych, kwiatów - odpady mineralne – odpady z czyszczenia ulic i domowych, balkonowych - ulegaj ące biodegradacji), placów: gleba, ziemia, kamienie itp., - odpady zielone (odpady z ogrodów i parków, - drobna frakcja popiołowa – odpady ze spalania paliw targowisk, z piel ęgnacji ziele ńców miejskich, z stałych w piecach domowych (głównie w ęgla), z piel ęgnacji cmentarzy - ulegaj ące biodegradacji), uwagi na udział w składzie odpadów komunalnych Dziennik Urz ędowy - 4245 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

popiołu wyodr ębniono t ę frakcj ę jako nieprzydatn ą do Skład odpadów jest determinowany przez wiele odzysku i unieszkodliwiania innymi metodami poza czynników, m.in. typ zabudowy na danym terenie, składowaniem, przyzwyczajenia ludzi, poziom infrastruktury, itd. - odpady wielkogabarytowe, - odpady budowlane - odpady z budowy, remontów i Brakuje statystycznie wiarygodnych danych na temat demonta Ŝu obiektów budowlanych - w cz ęś ci składu odpadów komunalnych na terenie gminy Biskupiec. wchodz ącej w strumie ń odpadów komunalnych, Mo Ŝna jednak odnie ść si ę do oceny udziału - odpady niebezpieczne wytwarzane w grupie poszczególnych frakcji w tego typu odpadach dla terenów domowych odpadów komunalnych. wiejskich, przedstawionej w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami.

Tabela 3 Morfologia odpadów wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami.

Wielko ść Lp. Rodzaj odpadów Miasto wie ś kg/M/ok. kg/M/rok 1 odpady kuchenne ulegaj ące biodegradacji 90,20 22,11 2 odpady zielone 10,00 4,16 3 papier i karton 28,62 10,64 4 opakowania z papieru i tektury 41,52 15,43 5 opakowania wielomateriałowe 4,66 1,73 6 tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) 48,27 21,03 7 opakowania z tworzyw sztucznych 15,53 6,77 8 tekstylia 12,10 4,65 9 szkło 2,00 1,00 10 opakowania ze szkła 28,12 18,89 11 metale 12,79 4,55 12 opakowania z blachy stalowej 4,57 1,63 13 opakowania z aluminium 1,33 0,47 14 odpady mineralne 14,30 13,25 15 drobna frakcja popiołowa 46,70 40,28 16 odpady wielkogabarytowe, 20,00 15,00 17 odpady budowlane 40,00 40,00 18 odpady niebezpieczne 3,00 2,00 RAZEM 423,71 223,59 Źródło: Krajowy Plan Gospodarki Odpadami - dane dla 2000 r.

Zestawienie składu morfologicznego odpadów z podziałem na poszczególne frakcje na terenie gminy Biskupiec, uwzgl ędniaj ąc zało Ŝony wagowy wska źnik ilo ści wytwarzania odpadów, przedstawia poni Ŝsze zestawienie:

Tabela 4 Zestawienie składu morfologicznego odpadów z podziałem na poszczególne frakcje na terenie gminy Biskupiec.

Udział Wielko ść Lp. Rodzaj odpadów miasto wie ś miasto wie ś razem % tona/rok odpady kuchenne ulegaj ące 1 21,29 9,89 597,73 230,52 828,25 biodegradacji 2 odpady zielone 2,36 1,86 66,27 43,37 109,64 3 papier i karton 6,75 4,76 189,66 110,94 300,59 4 opakowania z papieru i tektury 9,80 6,90 275,14 160,88 436,02 5 opakowania wielomateriałowe 1,10 0,77 30,88 18,04 48,92 6 tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) 11,39 9,41 319,87 219,26 539,13 7 opakowania z tworzyw sztucznych 3,67 3,03 102,91 70,59 173,50 8 tekstylia 2,86 2,08 80,18 48,48 128,67 9 szkło 0,47 0,45 13,25 10,43 23,68 10 opakowania ze szkła 6,64 8,45 186,34 196,95 383,29 11 metale 3,02 2,03 84,76 47,44 132,19 12 opakowania z blachy stalowej 1,08 0,73 30,28 16,99 47,28 13 opakowania z aluminium 0,31 0,21 8,81 4,90 13,71 14 odpady mineralne 3,37 5,93 94,76 138,15 232,91 15 drobna frakcja popiołowa 11,02 18,02 309,47 419,97 729,44 16 odpady wielkogabarytowe, 4,72 6,71 132,53 156,39 288,93 17 odpady budowlane 9,44 17,89 265,07 417,05 682,12 18 odpady niebezpieczne 0,71 0,89 19,88 20,85 40,73 RAZEM 100 100 2 807,79 2 331,21 5 139,00

Dziennik Urz ędowy - 4246 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Warto zwróci ć uwag ę na kilka wybranych frakcje Ustalenie ilo ści powstaj ących odpadów jest trudne, odpadów, które wymagaj ą dodatkowego zatrzymania si ę gdy Ŝ firmy budowlane cz ęsto zagospodarowuj ą odpady nad nimi. we własnym zakresie do niwelacji i rekultywacji terenu, budowy dróg, fundamentów lub przekazuj ą innym Odpady wielkogabarytowe to odpady z gospodarstw posiadaczom. domowych, które ze wzgl ędu na du Ŝe rozmiary nie Elementy z tej grupy stwarzaj ące niebezpiecze ństwo mieszcz ą si ę do standardowych pojemników i wymagaj ą dla środowiska a tak Ŝe zdrowia i Ŝycia ludzi, zostały odr ębnego traktowania. omówione w pó źniejszej cz ęś ci Planu.

Do odpadów wielkogabarytowych zaliczy ć mo Ŝna: Inn ą grup ą, która wymaga specjalnego traktowania s ą odpady niebezpieczne, wytworzone w sektorze odpadów − stare meble - kanapy, wersalki, tapczany, komody, komunalnych. fotele itp., Przeci ętnie w Polsce (za KPGO) w odpadach − zu Ŝyty sprz ęt gospodarstwa domowego – kuchnie komunalnych z miasta znajduje si ę ok. 3 kg, a z terenów gazowe, pralki, wirówki, wiejskich 2 kg odpadów niebezpiecznych. − pralki, chłodziarki, zamra Ŝarki, odkurzacze, maszyny Na terenie gminy w strumieniu odpadów komunalnych, do szycia itp., przyjmuj ąc powy Ŝsze wska źniki, znajduje si ę ok. 40,73 − opakowania przestrzenne. ton odpadów niebezpiecznych rocznie. Głównymi składnikami odpadów niebezpiecznych s ą: farby, tłuszcze, Inna grupa - odpady budowlane, powstaj ą w farby drukarskie, kleje, lepiszcza i Ŝywice, zawieraj ące procesie inwestycyjnym i remontowym w wyniku substancje niebezpieczne, baterie i akumulatory budowy i remontów mieszka ń, obiektów u Ŝyteczno ści ołowiowe, oleje i tłuszcze oraz zu Ŝyte urz ądzenia publicznej, placówek usługowych, handlowych, sportu elektryczne i elektroniczna. i rekreacji oraz obiektów przemysłowych. Wi ększo ść odpadów niebezpiecznych powstaj ących w gospodarstwach domowych, kierowane jest obecnie wraz Głównie s ą to odpady oboj ętne dla środowiska i ze strumieniem odpadów komunalnych na składowisko zaliczy ć do tej grupy mo Ŝna: komunalne. − odpady gruzu betonowego, − odpady gruzu ceglanego, Na podstawie przeprowadzonych ankiet, mo Ŝna − materiały ceramiczne, stwierdzi ć, Ŝe przyj ęte zało Ŝenia s ą bliskie rzeczywisto ści. Wszyscy ankietowani s ą wytwórcami odpadów − beton, komunalnych (m.in. papier, tektura, szkło, stłuczka − gleba i ziemia z wykopów, − szklana, tworzywa sztuczne, metale, puszki, złom, panele plastikowe i drewnopodobne. odpadki Ŝywno ści, odpadki ro ślinne). Wielko ść wytwarzanych odpadów podawana była na cz ęsto W skład odpadów budowlanych wchodz ą równie Ŝ inne zró Ŝnicowanym poziomie. odpady, tj. materiały izolacyjne i konstrukcyjne Poni Ŝsze zestawienie ukazuje obliczone wielko ści na zawieraj ące gips, papa odpadowa, wełna mineralna, podstawie udziału najwi ększych grup odpowiedzi w drewno, stal, odpady opakowaniowe materiałów odniesieniu do poszczególnych grup odpadów, które budowlanych, odpady niebezpieczne (w tym odpady wymienili respondenci. azbestu, smoła, elektryczne i elektroniczne).

Tabela 5 Porównanie składu odpadów na podstawie przeprowadzonych ankiet.

Wielko ść wg przyj ętych zało Ŝeń Wielko ść wg ankieterów Lp. Rodzaj odpadów tona/rok tona/rok 1 odpady kuchenne ulegaj ące biodegradacji 828,25 1 057,42 2 odpady zielone 109,64 211,48 3 papier i karton 300,59 845,94 4 opakowania z papieru i tektury 436,02 5 opakowania wielomateriałowe 48,92 6 tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) 539,13 845,94 7 opakowania z tworzyw sztucznych 173,50 8 tekstylia 128,67 9 szkło 23,68 422,97 10 opakowania ze szkła 383,29 11 metale 132,19 12 opakowania z blachy stalowej 47,28 211,48 13 opakowania z aluminium 13,71 14 odpady mineralne 232,91 15 drobna frakcja popiołowa 729,44 16 odpady wielkogabarytowe, 288,93 17 odpady budowlane 682,12 18 odpady niebezpieczne 40,73 RAZEM 5 139,00 3 595,23

Według oblicze ń, na podstawie ankiet, wska źnik nagromadzenia odpadów na mieszka ńca wyniósł 177 kg/rok. Nie obejmuje on jednak, jak wida ć na podstawie tabeli, wszystkich rodzajów odpadów i tym samym nie mo Ŝe by ć stosowany jako miarodajny do dalszych analiz.

Dziennik Urz ędowy - 4247 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Odpady komunalne powstaj ą równie Ŝ w instytucjach publicznych. Na terenie gminy Biskupiec wielko ści te wygl ądaj ą nast ępuj ąco:

Tabela 6 Wielko ść odpadów komunalnych powstaj ących w instytucjach publicznych.

Wska źnika nagromadzenia 1 Ilo ść odpadów Lp. Instytucja Ilo ść osób kg/os/rok tona/rok 1 Administracja i działalno ść biurowa 800 100 80 *) 2 Przedszkole 185 100 18,5 3 Szkoły 3428 50 171,4 **) 4 Słu Ŝba zdrowia 1590 ***) 1859,9 Razem (1818,32)**** *) wg zebranych ankiet - 96,45 ton/rok **) wg zebranych ankiet - 113,37 ton/rok ***) wg zebranych ankiet ****) uwzgl ędniaj ąc dane z ankiet

Inn ą dziedzin ą, w której powstaje znacz ący strumie ń odpadów jest turystyka. Jest to jedna z głównych gał ęzi działalno ści gospodarczej i Ŝycia społecznego w gminie. W wyniku tej działalno ści powstaje niewiele odpadów, w stosunku do ogólnej ilo ści wytwarzanych w gminie, jednak powstaj ą one w rozproszeniu i bezpo średnio w środowisku. Rodzaje powstaj ących odpadów, ilo ści, miejsce wytwarzania odpadów oraz nierównomierność w roku, wpływaj ą na potrzeby organizacyjne gospodarki odpadami w tym zakresie. Problemy gospodarki odpadami zwi ązane z działalno ści ą turystyczn ą i wypoczynkow ą podzieli ć mo Ŝna nast ępuj ąco: - turystyka pobytowa w stałych obiektach turystycznych i wypoczynkowych, - turystyka na wodzie i nad brzegami wód, - wypoczynek w lesie.

Brak jest jakichkolwiek statystyk zwi ązanych z ilo ści ą, składem lub wła ściwo ściami odpadów powstaj ących w obiektach turystycznych. Szacunkowe ilo ści wyliczono na podstawie istniej ącej bazy noclegowej, udzielonych noclegów, stopnia wykorzystania bazy oraz zakładaj ąc, przyj ęte poni Ŝej na podstawie KPGO i „Poradnika powiatowe i gminne plany gospodarki odpadami” wska źniki nagromadzenia odpadów. Wyniki analizy zestawiono poniŜej:

Tabela 7 Ilo ść odpadów powstaj ących w obiektach turystycznych na terenie miasta i gminy Biskupiec.

Rodzaj prowadzonej Wska źnika nagromadzenia 2 Ilo ść odpadów Lp. Ilo ść osób działalno ści kg/os/rok tona/rok 1 Domki letniskowe 468 80 37,44 2 Miejsca noclegowe 501 80 40,08 3 Hotele 223 50 11,15 4 Tury ści przejezdni 20 000 80 1600 Razem 1 688,67

Równie Ŝ turystyka na wodzie i nad brzegami wód, zwi ązana z Ŝeglowaniem, spływami kajakowymi, biwakowaniem nad wod ą a tak Ŝe w ędkowaniem, jest źródłem odpadów. Tak Ŝe wypoczynek w lesie (biwakowanie, grzybobranie, organizacja wycieczek, kuligów, przeja ŜdŜek konnych i rowerowych), jest kolejnym źródłem odpadów. W wyniku takiej działalno ści powstaje stosunkowo niewiele odpadów, w porównaniu do ogólnej ilo ści wytwarzanych w gminie, lecz powstaj ą one w rozproszeniu, bezpo średnio w bardzo czułym środowisku. Problem ten jest o tyle istotny, Ŝe brakuje dobrych rozmaza ń w jego zakresie, z drugiej za ś strony pozostawia pierwsze, negatywne wra Ŝenie na temat stanu środowiska. Kolejnym, jak Ŝe istotnym problem, zwi ązanym z gospodark ą odpadami komunalnymi, s ą odpady z oczyszczalni. Mo Ŝna je podzieli ć na skratki, zawarto ść piaskowników oraz ustabilizowane komunalne osady ściekowe. - Skratki; skratki s ą to odpady powstaj ące w wyniku mechanicznego oczyszczania ścieków, zatrzymywane na kratach oraz sitach, według danych literaturowych z ka Ŝdego 1 000 m 3 ścieków uzyskuje si ę około 30 kg skratek; - zawarto ść piaskowników; odpad powstaj ący w trakcie eksploatacji piaskownika, nie jest on - pod wzgl ędem składu chemicznego materiałem jednorodnym - zawiera substancje mineralne i organiczne; - osady ściekowe; powstaj ą jako produkt uboczny w trakcie eksploatacji oczyszczalni ścieków, mo Ŝna wydzieli ć osad wst ępny - zatrzymany w osadniku wst ępnym i nadmierny z biologicznego oczyszczania ścieków.

______1 Na podstawie KPGO oraz „Poradnika powiatowe i gminne plany gospodarki odpadami. 2 Na podstawie KPGO oraz „Poradnika powiatowe i gminne plany gospodarki odpadami.

Dziennik Urz ędowy - 4248 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Działaj ące na terenie gminy oczyszczalnie ścieków produkuj ą: 36 Mg skratek. 36 Mg odpadów z piaskownika. 330 Mg osadów ściekowych.

Zgodnie z Rozporz ądzeniem Ministra Gospodarki z dnia 30 pa ździernika 2002 r. (Dz. U. Nr 191, poz. 1595) skratki i odpady z piaskowników oczyszczalni komunalnych, mogą by ć składowane na składowiskach odpadów komunalnych w sposób nieselektywny. Ze wzgl ędu na ich niewielk ą ilo ść i charakter podobny do innych odpadów komunalnych nie maj ą one istotnego wpływu na system gospodarki odpadami w gminie. Powa Ŝnym wyzwaniem s ą osady ściekowe i sposób ich zagospodarowania. Przybli Ŝony skład chemiczny osadów z oczyszczalni ścieków przedstawia poni Ŝsze zestawienie:

Tabela 8 Skład chemiczny osadów z oczyszczalni ścieków.

Osady ściekowe Składnik [% s.m.] Sucha masa Azot 2,56 Fosfor (P 2O5) 2,1 Potas (K 2O) bd Wap ń (CaO) 6,9 Magnez (MgO) 4,0 Sód (Na 2O) bd Substancja organiczna 50,58 Popiół całkowity bd Popiół rozpuszczony bd Krzemionka bd Źródło: Urz ąd Miasta w Biskupcu

Istotnym elementem, który nale Ŝy uwzgl ędni ć w tworzeniu zało Ŝeń gospodarki odpadami jest kwestia importu i eksportu odpadów mi ędzy poszczególnymi uczestnikami systemu.

Gmina Biskupiec jest obsługiwana w zakresie gospodarki odpadowej przez Przedsi ębiorstwo Produkcyjno-Handlowo- Usługowe „Eko”s.c w Biskupcu.

Zebrane odpady trafiaj ą na składowisko w Adamowie na terenie gminy. Nie wyst ępuje zjawisko importu i exportu odpadów. Ze wzgl ędu na skrócenie okresu przewidywanej eksploatacji składowiska, jest to zgodne z przyj ętą strategi ą działania przez Zwi ązek Gmin „Czyste Mazury”.

Podsumowanie powstaj ących na terenie gminy Biskupiec odpadów komunalnych przedstawia poni Ŝsza tabela.

Tabela 9 Źródła pochodzenia odpadów komunalnych.

Lp. Źródło pochodzenia odpadów komunalnych Wielko ść strumienia tona/rok 1 Mieszka ńcy 5 139,00 2 Instytucje publiczne 1 859,90 3 Turystyka 1 688,67 4 Oczyszczalnia ścieków 402,00 Razem 9 089,57 Import/Export 0,00

Dziennik Urz ędowy - 4249 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

W sposób graficzny struktur ę pochodzenia odpadów komunalnych ilustruje poni Ŝszy diagram:

3.2.1.2 Istniej ąca gospodarka odpadami komunalnymi.

Pierwszym elementem prawidłowej gospodarki odpadami jest ograniczanie ich powstawania. W dalszej kolejno ści powinna by ć zbiórka, transport, recykling i ko ńcowa utylizacja. W gminie Biskupiec nie wszystkie te elementy wyst ępuj ą w formie zadawalaj ącej. Według danych Urz ędu Miasta w Biskupcu, zorganizowanym system zbiórki odpadów jest obj ęte 90 % wszystkich mieszka ńców. System jest obowi ązkowy dla zabudowy mieszkaniowej (wielorodzinnej i jednorodzinnej) a tak Ŝe dla instytucji (handlowych, publicznych, itp.) oraz przedsi ębiorstw produkcyjnych. Do gromadzenia odpadów wykorzystuje si ę pojemniki o pojemno ści 110 l, 1 100 l oraz kontenery 5-10 m 3. S ą one porozstawiane we wszystkich miejscowo ściach gminnych, za ś ich opró Ŝnianie i transport odbywa si ę poprzez obsługuj ące firmy. Ilo ść wykorzystywanych pojemników na terenie gminy, pokazuje poni Ŝsze zestawienie:

Tabela 10 Wykorzystywane pojemniki na terenie gminy.

Pojemniki Kontenery Lp. Gmina Pojemniki 110 l 3 1 100 l 5-10 m 1 Biskupiec 2 500  250 5 Źródło: Urz ąd Miasta w Biskupcu

Łącznie w zarz ądzie gminy, na terenie jej terenie pozostaje 118 pojemników na odpady.

Dziennik Urz ędowy - 4250 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Tabela 11 Rodzaje wykorzystywanych pojemników.

Lp. Rodzaj pojemnika Ilo ść [szt.] 1 Pojemnik 110 l 8 2 Pojemnik 120 l 3 Pojemnik 240 l 4 Pojemnik 600 l 5 Pojemnik 1.100 l 10 6 Pojemnik 2.200 l 7 Pojemnik 10 mł 8 Pojemnik 5-6 mł 9 Pojemnik 7 mł (odkryty) 10 Kosze uliczne 100 Razem 118 Źródło: Urz ąd Miasta w Biskupcu

Zbieraniem i transportem odpadów komunalnych, zajmuj ą si ę nast ępuj ący odbiorcy, posiadaj ący stosowne decyzje administracyjne: - Przedsi ębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-Usługowe „Eko”s.c w Biskupcu.

Przedsi ębiorstwo „Eko” dysponuje nast ępuj ącą ilo ści ą i rodzajem sprz ętu:

Tabela 12 Rodzaj i ilo ść sprz ętu do zbierania i transportu odpadów komunalnych.

Uwagi Lp. Rodzaj sprz ętu Ilo ść [szt.] (m.in. rok produkcji, stan techniczny) 1 Śmieciarki 4 SM-94, dobry 2 Śmieciarki 1 SM-200, dobry 3 Star SW-10 1 dobry 4 Wozy asenizacyjne 3 dobry 5 Zamiatarka uliczna 1 dobry 6 Koparko-ładowarka 1 dobry 7 Ci ągniki rolnicze z przyczep ą 2 dobry Razem 13

Świadczone usługi transportu odpadów zmieszanych, wykonywane s ą na podstawie umów zawartych pomi ędzy Rada Miasta Biskupiec uchwał ą Nr XL/269/02 z dnia zarz ądcami zasobów mieszkaniowych, prywatnymi 28.03.2002 r. w sprawie szczegółowych zasad utrzymania wła ścicielami posesji a podmiotami świadcz ącymi tego czysto ści i porz ądku w gminie Biskupiec, wydan ą na typu usługi. podstawie art. 4 ustawy z dnia 13 wrze śnia 1996 r. o Zbiórka odbywa si ę przewa Ŝnie 2 x w tygodniu na utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach (Dz. U. Nr obszarach miejskich oraz 1 x na dwa tygodnie lub na 132, poz. 622 z pó źn. zm.), okre śliła sposób miesi ąc na obszarach wiejskich o zabudowie zagrodowej. post ępowania z - powstaj ącymi w gospodarstwach Od u Ŝytkowników posiadaj ących kontenery odpady domowych, niektórymi rodzajami odpadów komunalnych. odbierane s ą indywidualnie na podstawie zawartych Brakuje równie Ŝ skuteczno ść w egzekwowaniu umów lub na Ŝą danie. obowi ązków dotycz ących czysto ści i porz ądku, Wywóz odpadów w zale Ŝno ści od potrzeb odbywa si ę nałoŜonych na mieszka ńców. dwoma systemami: Nie korzystano w ogóle z uprawnienia do zast ępczego (na koszt wła ściciela) usuwania odpadów. − wymiennym - zapełniony pojemnik z Problemem jest równie Ŝ sprz ęt do transportu odpadami jest odbierany, a na jego miejsce odpadów. Jest on w wi ększo ści przestarzały. ustawiany jest pusty, Wykorzystywany jest do jazdy na niewielkie odległo ści, − niewymiennym - pojemnik z odpadami jest jednak przy zwi ększonej obsłudze terenów b ędzie on opró Ŝniany i pozostawiany na miejscu. musiał ulec wymianie.

Na terenie gminy nie jest prowadzony system Obecnie wszystkie odpady komunalne z terenu gminy segregacji i selektywnej zbiórki Na przełomie 2003/2004 Biskupiec s ą unieszkodliwiane na składowisku Adamowie r. gmina zakupiła 51 pojemników do selektywnej zbiórki na terenie gminy. Jest to jedno z pi ęciu składowisk na odpadów. Zostało stworzonych 17 punktów, obszarze działania Zwi ązku Gmin. zlokalizowanych przy zabudowie wielorodzinnej.

Dziennik Urz ędowy - 4251 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Poło Ŝone w środkowej cz ęś ci gminy Biskupiec, zlokalizowane ok. 5 km od centrum miasta na północny-wschód w kierunku Reszla. Najbli Ŝsza zabudowa (gospodarstwo rolne) wyst ępuje ok. 60-100 m w kierunku północnym. Zajmuje ono obszar około 5 ha dawnego wyrobiska kruszywa budowlanego. Eksploatacja trwa od 1960 roku. Stan prawny jest uregulowany. Składowiskiem zarz ądza: Przedsi ębiorstwo Wodoci ągów i Kanalizacji w Biskupcu, ul. Chrobrego 26. W roku 2003 na składowisku w Adamowie zdeponowano około 4 000 ton odpadów.

Stan techniczny składowiska przedstawia poni Ŝsze zestawienia:

Tabela 13 Stan techniczny środowiska.

powierzchnia całkowita 5,27 ha powierzchnia wydzielona do składowania 5,00 ha powierzchnia ogrodzona cz ęś ciowo ziele ń izolacyjna cz ęś ciowo pojemno ść docelowa: 500 000 m3 250 000 średnia roczna deponowania tona 4 000 m3 250 000 dotychczas zdeponowano ton 40 000 Źródło: Urz ąd Miasta w Biskupcu

Układ funkcjonalny składowiska obejmuje: - pomieszczenie socjalno-bytowe, - nieck ę składowiska.

Dno składowiska jest nie zabezpieczone foli ą PE. Składowisko posiada pas zieleni izolacyjnej. Z instalacji infrastruktury technicznej składowisko posiada jedynie przył ącze energetyczne. Wysypisko zostało wybudowane bez wła ściwego zabezpieczenia środowiska gruntowo-wodnego przed jego negatywnym oddziaływaniem, przez co nie spełnia wymogów w zakresie ochrony środowiska. W wyrobisku pozbawionym naturalnej Dziennik Urz ędowy - 4252 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043 wierzchniej warstwy filtracyjnej i uszczelnionego dna mo Ŝe zachodzi ć bardzo niebezpieczna migracja zanieczyszcze ń do wód gruntowych. W celu obserwacji ewentualnych zmian jako ści wód gruntowych w s ąsiedztwie wysypiska zało Ŝono sie ć obserwacyjn ą zło Ŝon ą z 5 piezometrów. Po okresie przerwy w obserwacjach, zostały one wznowione w 1999 r.

Na składowisku jedyn ą form ą unieszkodliwiania odpadów jest ich deponowanie. Form ą uzupełniaj ącą jest r ęczna segregacja. Eksploatacja składowiska polega na przyj ęciu odpadów, wysypaniu na okre ślon ą kwater ę robocz ą, plantowaniu, zag ęszczani przy u Ŝyciu kompaktowa i przesypywaniu warstw odpadów materiałem izolacyjnym z gruntu mineralnego, ŜuŜla lub gruzu. Składowisko nie posiada wagi, a ilo ści dostarczanych odpadów s ą okre ślane orientacyjnie. Brakuje równie Ŝ rowów opaskowych dla odprowadzania odcieków i wód opadowych, nie ma tak Ŝe instalacji odgazowywania oraz monitoringu oddziaływania na środowisko. Przewidywany termin zamkni ęcia składowiska: 2020 r.

Orientacyjne wielko ści przyjmowanych odpadów na składowisku, przedstawia poni Ŝsze zestawienie:

Tabela 14 Wielko ści przyjmowanych odpadów na składowisku w Adamowie.

Lp. Rok Ilo ść odpadów 1 1995 4 000 2 1996 4 000 3 1997 4 000 4 1998 4 000 5 1999 4 000 6 2000 4 000 7 2001 4 000 8 2002 4 000 9 2003 4 000 Łączna ilo ść zdeponowanych odpadów 40 000 Źródło: Urz ąd Miasta w Biskupcu

Na terenie gminy Biskupiec brakuje systemu zbiórki odpadów z terenów turystycznych. Odpady, sporadycznie przekazywane do pojemników zbiorowych, trafiaj ą na składowisko w Adamowie. Problemem jest równie Ŝ sposób odbioru i transportu odpadów.

W chwili obecnej, powstaj ące w oczyszczalni ścieków osady ściekowe, s ą zagospodarowywane poprzez suszenie i pó źniejszy wywóz na składowisko w Adamowie.

Istotnym problemem gminy jest spora ilo ść nielegalnych wysypisk. Do najwi ększych nale Ŝą śmietniska zlokalizowane w wyrobiskach poeksploatacyjnych kruszyw:

1) „dzikie” składowisko odpadów w Rzecku zlokalizowane w pobli Ŝu zabudowa ń na gruntach własno ści Gminy Biskupiec, powierzchnia składowiska - 300 m 2, brak danych o ilo ści zgromadzonych odpadów;

2) „dzikie” składowisko odpadów w Kobułtach zlokalizowane na gruntach Agencji Własno ści Rolnej Skarbu Pa ństwa, powierzchnia składowiska - 400 m 2, ilo ść zgromadzonych odpadów - ok. 300 m 3.

Wszystkich miejsc „dziki wysypisk”, zgodnie z informacjami Urz ędu Miasta, na terenie jest ich co najmniej 3. Wg danych szacunkowych trafia ć tam mo Ŝe około 10-20% całego strumienia odpadów.

Istniej ącą gospodark ę odpadami komunalnymi w gminie ilustruje poni Ŝszy schemat:

Dziennik Urz ędowy - 4253 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Dziennik Urz ędowy - 4254 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

3.2.2 Odpady z sektora gospodarczego. 303 ton trocin, ścinek drewna rocznie, przedsi ębiorstwie VIDAL 50 ton/rok, SALTREP 251,5 3.2.2.1 Ilo ści i rodzaje wytwarzanych odpadów. ton/rok), zarówno trocin, ścinek, jak i zestalonych odpadów farb i lakierów wodorozcie ńczalnych, kitów i Odpady powstaj ące w sektorze gospodarczym mo Ŝna mas szpachlowych, zu Ŝytego ścierniwa, odpadów podzieli ć w zale Ŝno ści od ich rodzaju na: opakowaniowych z folii PET i papieru, pojemników po farbach i lakierach. - odpady komunalne, - odpady wynikaj ące z procesów technologicznych (w tym - odpady z przemysłu owocowo-warzywnego; odpady niebezpieczne). Podstawowym źródłem powstawania tego rodzaju odpadów s ą zakłady produkuj ące dla ludzi i pasze dla Ilo ść odpadów komunalnych w sektorze zwierz ąt, przechowalnie Ŝywno ści i pasz oraz gospodarczym, została oszacowana podczas analizy ro ślinnych i zwierz ęcych surowców słu Ŝą cych do ich gospodarki odpadów komunalnych. produkcji, o środki dystrybucji Ŝywno ści i pasz, Odpady wynikaj ące z procesów technologicznych oraz zakłady zbiorowego Ŝywienia (w tym stołówki) oraz odpady niebezpieczne s ą ró Ŝne w zale Ŝno ści od bran Ŝy, nierolnicze gospodarstwa domowe. Obecnie istnieje działaj ących podmiotów gospodarczych. Ilo ść tych wiele mo Ŝliwo ści w zakresie odzysku odpadów z odpadów jest trudna do oszacowania, poniewa Ŝ bazy powy Ŝszej bran Ŝy, m.in. w postaci pasz, suszów danych wytworzonych odpadów s ą niepełne, a cz ęsto owocowych, pozyskiwanych pektyn, destylatów zupełnie ich jest brak. owocowych, produkcji kwasku cytrynowego, aromatów i barwników. Odpady te s ą zazwyczaj Na terenie gminy działa około 988 podmiotów sprzedawane w około 90%, a wi ększo ść z nich gospodarczych ró Ŝnej wielko ści. nadaje si ę do produkcji kompostu w poł ączeniu z W wi ększych przedsi ębiorstwach prowadzony system innymi rodzajami odpadów. Wła ściwo ści i ich gospodarowania odpadami jest poprawny, firmy wyst ępuj ą wytwarzanie zale Ŝą od rodzaju, masy przerabianych o odpowiednie zezwolenia lub decyzje administracyjne. surowców, technologii produkcji oraz lokalnych Małe firmy cz ęsto nie prowadz ą prawidłowej gospodarki mo Ŝliwo ści paszowego u Ŝytkowania poprodukcyjnych odpadami. Wytwarzane na terenie gminy odpady mas. Na terenie gminy brakuje danych do pochodz ą głównie z rolnictwa, hodowli, le śnictwa oraz oszacowania wielko ści wytwarzanych tego rodzaju przetwórstwa Ŝywno ści, odpady z przetwórstwa drewna, opadów, jednak mo Ŝna zało Ŝyć, Ŝe jest wielko ść produkcji płyt i mebli oraz budownictwa. marginalna z powodu słabo rozwini ętej działalno ści w tym zakresie. Na podstawie ankiet wynika, Ŝe tego Wśród odpadów, powstaj ących z sektora rodzaju odpady trafiaj ą do strumienia odpadów gospodarczego, mo Ŝna wydzieli ć nast ępuj ące grupy komunalnych. odpadów: - odpady z przemysłu mleczarskiego; - zu Ŝyte opony; Blisko 99% odpadów z przemysłu mleczarskiego jest Stanowi ą one powa Ŝny problem ekologiczny ze poddawanych odzyskowi, składowanych jest jedynie wzgl ędu na sw ą trwało ść . W tym zakresie trzeba 1,1% powstaj ących odpadów. Głównym odpadem zwróci ć szczególn ą uwag ę, Ŝe zgodnie z przemysłu mleczarskiego powstaj ącym w procesie obowi ązuj ącymi regulacjami prawa, jest zakaz wytwarzania serów jest serwatka. składowania opon oraz wprowadzone s ą limity Najpowszechniejsze post ępowanie z serwatk ą odzysku i recyklingu na producentów opon. Tym sprowadza si ę do jej sprzeda Ŝy i w niewielu samym, gospodarka w tym zakresie stopniowo przypadkach - proszkowania. Nieprawidłowym powinna si ę poprawia ć. działaniem jest kierowanie jej na wylewiska. Na terenie gminy brakuje danych do oszacowania Metodami odzysku tego rodzaju odpadu jest wielko ści wytwarzanych tego rodzaju opadów. przetwarzanie serwatki na wyroby jadalne oraz zastosowanie w produkcji alkoholu. Ponadto - odpady z rolnictwa, rybołówstwa i przetwórstwa wykorzystuje si ę j ą w procesie uzyskania biomasy przemysłu spo Ŝywczego; dro ŜdŜowo-białkowej i środków fermentacyjnych do Odpady przemysłu rolno-spo Ŝywczego powstaj ą w produkcji antybiotyków, paliw i białek ubojniach, zakładach przetwórstwa mi ęsnego, jednokomórkowców. Na terenie gminy nie mleczarniach, chłodniach, gospodarstwach rolnych, prowadzona jest tego typu działalno ść , st ąd brak tego ogrodniczych i hodowlanych, cukrowniach, typu odpadów. browarach, gorzelniach i innych zakładach zajmuj ących si ę produkcj ą i przetwórstwem Ŝywno ści. - odpady z przemysłu napojów alkoholowych i Dominuj ące rodzaje odpadów z tej podgrupy to bezalkoholowych; odchody zwierz ęce oraz odpadowa tkanka zwierz ęca W najwi ększych ilo ściach wytwarzane s ą odpady z i padlina. Podstawowym kierunkiem odzysku tych destylacji spirytualiów oraz wytłoki, osady moszczowe odpadów jest ich sprzeda Ŝ jako pasze lub i pofermentacyjne oraz wywary. Stopie ń odzysku tych zastosowanie jako nawóz organiczny. Na terenie odpadów jest bardzo wysoki i wynosi średnio 96%, z gminy odpady tego typu powstaje w szacunkowej wyj ątkiem osadów ściekowych z zakładowych ilo ści około 300 ton. oczyszczalni ścieków. Odpady otrzymane z tego przemysłu powinny by ć stosowane jako pasze lub - odpady z przetwórstwa drewna oraz produkcji płyt i przeznaczone na nawozy. Na terenie gminy brakuje mebli; danych do oszacowania wielko ści wytwarzanych tego W odniesieniu do gminy to istotne źródło odpadów. rodzaju opadów, jednak mo Ŝna zało Ŝyć, Ŝe jest Podczas produkcji w istniej ących zakładach tej wielko ść marginalna z powodu słabo rozwini ętej bran Ŝy powstaj ą du Ŝe ilo ści odpadów (np. w działalno ści w tym zakresie (firma EVITA dopiero zakładzie produkcyjnym Mazurskich Mebli powstaje 1 wznowiła działalno ść ). Dziennik Urz ędowy - 4255 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

- odpady przemysłu mi ęsnego; - odpady z przemysłu mleczarskiego; Są to najcz ęś ciej: odpadowa tkanka zwierz ęca, Na terenie gminy nie prowadzona jest tego typu odpady z uboju i przetwórstwa ryb oraz surowce i działalno ść , stad nie prowadzona jest gospodarka produkty nie nadaj ące si ę do spo Ŝycia i przetwórstwa. tego typu odpadami. Na terenie gminy odpady te powstaj ą w ogólnej ilo ści 2 000 ton/rok. - odpady z przemysłu napojów alkoholowych i bezalkoholowych; 3.2.2.2 Istniej ąca gospodarka odpadami z sektora W zwi ązku z wznowieniem działalno ści przez firm ę gospodarczego. EVITA i brakiem tego rodzaju odpadów, na terenie gminy nie prowadzi si ę gospodarki tego rodzaju Na terenie gminy w odniesieniu do poszczególnych odpadami. grup odpadów, pochodz ących z sektora gospodarczego, prowadzona jest zró Ŝnicowana gospodarka. - odpady przemysłu mi ęsnego; Nale Ŝy zaznaczy ć, Ŝe ze wzgl ędu na główny charakter Na terenie gminy głównymi producentami tego typu prowadzonej działalno ści, tj. przetwórstwo drewna, odpadów s ą Zakłady Mi ęsne MARDI. Odpady znaczna cz ęść odpadów ulega wykorzystaniu. zagospodarowywane s ą poprzez: mierzwa w sposób Odpady z produkcji rolnej i przetwórstwa Ŝywno ści, rolniczy, za ś tkanka mi ęsna oddawana jest do przede wszystkim składniki organiczne, podlegaj ą wyspecjalizowanych zakładów. ponownemu wykorzystaniu w rolnictwie i ogrodnictwie jako kompost oraz karma dla zwierz ąt; odpady z Działalno ści ą w zakresie zbierania odpadów, przetwórstwa drewna, nie zawieraj ące składników wytwarzanych w sektorze gospodarczym na terenie gminy niebezpiecznych, jako materiał opałowy. Biskupiec, zajmuj ą się podmioty spoza gminy, z którymi Trudno jest dokładnie okre śli ć ilo ść odpadów podmioty gospodarcze indywidualnie zawieraj ą umowy na wykorzystywanych powtórnie, ze wzgl ędu na brak odbiór i utylizacj ę odpadów. statystyk dotycz ących tematu. Szacuje si ę jednak, iŜ wynosi ona około 20% - 50% odpadów produkcyjnych, 3.2.3 Odpady niebezpieczne. powstałych w sektorze gospodarczym. 3.2.3.1 Ilo ści i rodzaje odpadów niebezpiecznych. Gospodarka poszczególnymi rodzajami odpadów wygl ąda na terenie gminy w nast ępuj ący sposób: Odpady niebezpieczne powstaj ą we wszystkich dziedzinach naszego Ŝycia, zarówno w przemy śle, - zu Ŝyte opony; placówkach usługowych, obiektach u Ŝyteczno ści Na terenie gminy, podobnie jak w całym publicznej, jak te Ŝ i w gospodarstwach domowych. województwie warmi ńsko-mazurskim, nie funkcjonuje Stanowi ą one szczególne zagro Ŝenie dla zdrowia ludzi system zbiórki zu Ŝytych opon. Cz ęsto s ą one i środowiska i dlatego gospodarka nimi wymaga wymieniane w punktach serwisowych, zwłaszcza w szczególnej kontroli. przypadku braku mo Ŝliwo ści ich naprawy. Cz ęść Podstawowym źródłem powstawania odpadów opon mieszka ńcy mog ą wykorzystywa ć do niebezpiecznych jest działalno ść przemysłowa i usługowa. zagospodarowania terenu. Ponadto odpady te powstaj ą w gospodarstwach Zgodnie z Ustaw ą o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. domowych, słu Ŝbie zdrowia, szkolnictwie oraz resorcie 628 z pó źn. zm.), opony i ich cz ęś ci nie mog ą by ć Obrony Narodowej. składowane na składowiskach, w zwi ązku z czym znacz ąca ich ilo ść pozostaje magazynowana na Spo śród odpadów niebezpiecznych wyró Ŝnia si ę terenach gospodarstw lub wywo Ŝona na tzw. „dzikie grupy odpadów wymagaj ące szczególnych zasad wysypiska”. post ępowania. Do odpadów tych nale Ŝą : odpady zawieraj ące PCB, oleje odpadowe, baterie i akumulatory, - odpady z rolnictwa, rybołówstwa i przetwórstwa odpady zawieraj ące azbest, pestycydy, zu Ŝyte urz ądzenia przemysłu spo Ŝywczego; elektryczne i elektroniczne, wycofane z eksploatacji Na terenie gminy głównymi producentami tego typu pojazdy, odpady medyczne oraz odpady materiałów odpadów s ą fermy drobiu. Odpady wybuchowych. zagospodarowywane s ą poprzez rolnicze wykorzystanie. Odpady zawieraj ące PCB, to takie, które zawieraj ą:

- odpady z przetwórstwa drewna oraz produkcji płyt i − polichlorowane difenyle, mebli; − polichlorowane trifenyle, Powy Ŝsze odpady są poddawane procesowi odzysku − monometylotetrachlorodifenylometan, przede wszystkim jako odzysk energii poprzez − monometylodichlorodifenylometan, spalanie rozdrobnionego drewna poprodukcyjnego i − monometylodibromodifenylometan, innych odpadów drzewnych, np. w tzw. AZSO - − mieszaniny zawieraj ące jak ąkolwiek z tych Automatycznych Zespołach Spalania Odpadów. Na substancji w ilo ści powy Ŝej 0,005% wagowo terenie gminy spalane odpady s ą w Zakładzie łącznie. Produkcyjnym MM Internationale, firmie VIDAL czy SALTREP. PCB zaliczane s ą do substancji stwarzaj ących szczególne zagro Ŝenie dla środowiska. Zabronione jest - odpady z przemysłu owocowo-warzywnego; wprowadzanie PCB do obrotu lub poddawanie ich Na terenie gminy brakuje przedsi ębiorstw, procesom odzysku. produkuj ących tego typu odpady. Odpady z zakładów Brakuje danych pozwalaj ących na oszacowanie ilo ści zbiorowego wy Ŝywienia trafiaj ą, podobnie jak inne tych odpadów na terenie gminy Biskupiec. W wi ększo ści tego rodzaju, do strumienia odpadów komunalnych. Dziennik Urz ędowy - 4256 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043 przypadków, problem ten b ędzie dotyczył Zakładu i profilaktyki medycznej i weterynaryjnej, prowadzonych w Energetycznego, który wykorzystuje oleje olejów sieci lecznictwa otwartego i zamkni ętego. elektroizolacyjne w transformatorach czy kondensatorach. Generalnie odpady te, zgodnie z wytycznymi Innym rodzajem odpadów niebezpiecznych s ą środki Głównego Inspektora Sanitarnego, dzieli si ę na 3 grupy: ochrony ro ślin. Ich aspekt ma dwojaki charakter: bie Ŝą cy, - odpady bytowo-gospodarcze (zmiotki, szmaty, zwi ązany z produkcj ą, dystrybucj ą i ich stosowaniem w makulatura, resztki pokonsumpcyjne), niestanowi ące rolnictwie w chwili obecnej oraz historyczny, zwi ązany z zagro Ŝenia, przeterminowanymi środkami ochrony ro ślin - odpady specyficzne, które ze wzgl ądu na swój zdeponowanymi w tzw. mogilnikach. charakter zanieczyszczenia drobnoustrojami mog ą Na terenie gminy wyst ępuje jeden mogilnik w stwarza ć zagro Ŝenie dla ludzi i środowiska. Do grupy miejscowo ści Czerwonka, zawieraj ący 31 620 kg tej zaliczane s ą: zu Ŝyte materiały opatrunkowe, odpadów niebezpiecznych. Przewidziany jest on do sprz ęt jednorazowego u Ŝytku, szcz ątki pooperacyjne likwidacji w 2004/2005 roku. Problemem mog ą równie Ŝ i posekcyjne, materiał biologiczny oraz inne odpady by ć obecnie zu Ŝywane środki ochrony. ze szpitali i oddziałów zaka źnych, - odpady specjalne, do których zaliczane s ą Sektorem, w którym ł ącznie powstaje najwi ęcej substancje radioaktywne, pozostało ści cytostatyków i odpadów niebezpiecznych jest motoryzacja. Składa si ę na cytotoksyków, przeterminowane środki to głównie znaczna ilo ść odpadów, wytwarzanych przez farmaceutyczne, uszkodzone termometry świetlówki, osoby fizyczne. S ą to: przepracowane oleje i płyny odpady srebrono śne itp. hamulcowe, zu Ŝyte akumulatory. Wymian ę oleju silnikowego, płynu hamulcowego itp. Z powy Ŝszego podziału wynika wprost, Ŝe odpady prowadzi si ę w dalszym ci ągu głównie własnymi siłami lub pierwszej grupy nie stwarzaj ą zagro Ŝenia dla środowiska, prowizorycznych warsztatach naprawy samochodów, natomiast odpady grupy trzeciej wymagaj ą oddzielnych poza stacjami obsługi. Równie Ŝ pewna cz ęść zu Ŝytych technik unieszkodliwiania. Zasadniczym problemem s ą akumulatorów ołowiowych nie trafia do punktów odbioru. odpady grupy drugiej, które powinny by ć gromadzone Ilo ść powstaj ących odpadów motoryzacyjnych mo Ŝna selektywnie, gdy Ŝ wymagaj ą unieszkodliwiania na drodze oszacowa ć na podstawie liczby zarejestrowanych termicznego przekształcenia. pojazdów. Przyj ąć mo Ŝna, Ŝe olej silnikowy wymienia si ę raz w roku, a jego ilo ść wynosi przeci ętnie 5 kg., W sektorze weterynaryjnym powstaj ą odpady takie jak: Ŝywotno ść akumulatora to 5 lat, jego masa średnia - 10 - odpady zaka źne (padłe zwierz ęta), kg. Brakuje jednak pewnych danych, dotycz ących ilo ści - zu Ŝyte igły, strzykawki i inny sprz ęt jednorazowego aktualnie eksploatowanych pojazdów samochodowych i uŜytku, motocykli w gminie Biskupiec. Na podstawie ankiet w - materiał biologiczny: organy z operacji, narodzin, wybranych zakładach, odpady tego rodzaju powstaj ą w odpady z laboratoriów patologicznych, ilo ści około 2 ton/rok. Trzeba zaznaczy ć, Ŝe ankiety - zwierz ęta poddane eutanazji (przewa Ŝnie psy i koty), dotyczyły tylko cz ęś ci zakładów i cho ć równie Ŝ dotyczyły - przeterminowane lekarstwa. osób indywidualnych, Ŝadna nie podała ilo ści tego rodzaju odpadów. Odpady powstaj ące w placówkach medycznych reprezentuj ą materiał o bardzo zró Ŝnicowanym poziomie Innym rodzajem odpadów w tej grupie, s ą wycofane z zagro Ŝenia chemicznego i sanitarnego, jak równie Ŝ eksploatacji pojazdy. Zgodnie z katalogiem odpadów (Dz. wła ściwo ści fizycznych. Stanowi ą one mieszanin ę U. Nr 112, poz. 1206) wyeksploatowane pojazdy nie odpadów typowo komunalnych, toksycznych chemikalii nadaj ące si ę do u Ŝytkowania zostały sklasyfikowane jako oraz odpadów zainfekowanych biologicznie. odpad niebezpieczny (kod 16 01 04). Przewa Ŝaj ąca cz ęść odpadów powstaj ących w Wycofane z eksploatacji samochody stanowi ą du Ŝe placówkach słu Ŝby zdrowia ma charakter komunalny(od zagro Ŝenie dla środowiska, zawieraj ą bowiem oprócz 75 do 90 %). metali (w tym metali ci ęŜ kich) równie Ŝ inne substancje, w Niebezpieczne odpady medyczne i weterynaryjne to tym niebezpieczne takie jak: oleje, płyny chłodnicze, np. zu Ŝyte igły i strzykawki, odpady zaka źne (opatrunki, akumulatory a tak Ŝe zu Ŝyte opony, szkło, tworzywa fragmenty usuni ętych organów i tkanek, zu Ŝyte i sztuczne. Wi ększo ść elementów wycofanych z przeterminowane substancje chemiczne, w tym leki. Na eksploatacji pojazdów ma warto ść surowcow ą. Niezb ędny terenie miasta znajduje si ę Szpital Powiatowy, który jest wi ęc recykling tych materiałów pozwalaj ący na produkuje około 33,2 ton/rok odpadów niebezpiecznych. odzyskanie z nich składników u Ŝytecznych oraz Ilo ści odpadów wytwarzanych w gabinetach lekarskich wytwarzanie nowych wyrobów. Z ogólnej ilo ści ok. 85% są nieznaczne: 1-5 kg/rocznie, jednak przy liczbie masy wraku samochodowego stanowi ą materiały gabinetów przeznaczone do recyklingu materiałowego (np. złom, (ok. 3) dane te musz ą by ć równie Ŝ uwzgl ędniane, tym akumulatory, oleje, opony, szkło, guma bez bardziej Ŝe szkodliwo ść tych odpadów dla zdrowia ludzi ze zanieczyszcze ń) i energetycznego (np. płyny chłodnicze i wzgl ędu na niebezpiecze ństwo spowodowania infekcji, hamulcowe, guma zanieczyszczona, tworzywa sztuczne, jest potencjalnie bardzo du Ŝa. Na terenie gminy mo Ŝna zu Ŝyte opony). Ilo ść nieu Ŝytecznych odpadów zało Ŝyć zatem, Ŝe powstaje około 0,02 ton/rok odpadów kierowanych na składowiska stanowi 14,7% masy ogółem. medycznych niebezpiecznych. Na terenie gminy Biskupiec problem tego rodzajów W placówkach opieki zdrowotnej oprócz typowych odpadów jest marginalny. odpadów medycznych (odpady pooperacyjne, zu Ŝyty sprz ęt jednorazowego u Ŝytku, zu Ŝyte opatrunki, Istotnym źródłem odpadów niebezpiecznych s ą chemikalia laboratoryjne i farmaceutyczne) powstaj ą placówki medyczne. Do tej grupy wytwórców odpadów, równie Ŝ inne odpady niebezpieczne (zu Ŝyte odczynniki zaliczy ć mo Ŝna równie Ŝ gabinety weterynaryjne. Odpady fotograficzne, lampy fluorescencyjne, baterie i medyczne powstaj ą w procesach diagnozowania, leczenia akumulatory). Powinny by ć one gromadzone w odpowiednich opakowaniach, a nast ępnie przekazywane Dziennik Urz ędowy - 4257 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043 do okre ślonych odbiorców w celu odzysku lub Wielko ść strumienia tych odpadów jest trudna do unieszkodliwienia. oszacowania. Teoretycznie dane na ten temat powinny by ć dokładnie znane. Wła ściciele pokry ć dachowych, Nale Ŝy stwierdzi ć, Ŝe brak jest wiarygodnych danych wykonanych z materiałów, zawieraj ących azbest, dotycz ących wska źników ilo ściowych i składu zobowi ązani s ą bowiem na podstawie rozporz ądzenia morfologicznego odpadów powstaj ących w gabinetach i Ministra Gospodarki do przedkładania raz do roku lecznicach weterynaryjnych. Powiatowemu Inspektorowi Nadzoru Budowlanego Na terenie gminy działalno ść prowadzi 1 prywatna informacji o stanie porycia dachowego oraz praktyka weterynaryjna. przewidywanym terminie jego wymiany. W praktyce Ilo ść wytwarzanych odpadów zaka źnych obliczono realizacja tego obowi ązku jest sporadyczna. zgodnie ze wska źnikiem nagromadzenia odpadów Specjalistyczne firmy, zajmuj ące si ę rozbiórk ą poszy ć na przewidzianych dla prywatnych gabinetów bazie azbestu, bardzo rzadko wzywane s ą do świadczenia weterynaryjnych, który wynosi 0,8 kg/dob ę (zgodnie z tych usług, wi ęc ewidencja przej ętych przez nie odpadów KPGO). St ąd obliczona szacunkowa masa odpadów równie Ŝ nie przystaje w Ŝaden sposób do realnej ilo ści zaka źnych z placówek słu Ŝb weterynaryjnych kształtuje odpadów wytworzonych. Ilo ść wyrobów azbesto- si ę na poziomie 0,29 ton/rok. cementowych zabudowanych w obiektach, znajduj ących Tym samym ilo ść powstaj ących na terenie gminy si ę na terenie województwa warmi ńsko-mazurskiego odpadów niebezpiecznych sektora medycznego wynosiła w roku 2000 - 665 460 ton. weterynaryjnego wynosi 33,51 ton/rok . Na obszarze gminy Biskupiec zinwentaryzowanych jest około 440 miejsc, w ró Ŝnych obiektach budowlanych, Problemem s ą równie Ŝ przeterminowane leki z w których wbudowanych jest około 44 000 m 2 płyt gospodarstw domowych, które najcz ęś ciej trafiaj ą do eternitowych zawieraj ących azbest. odpadów komunalnych. Aby temu zapobiec, nale Ŝałoby Są to m.in. pokrycia dachowe, płyty azbestowo- zorganizowa ć system odbioru tych odpadów. Podobnie cementowe, izolacje cieplne i ognioodporne, izolacje dzieje si ę z odpadami z diagnozowania, leczenia i praktyki elektryczne, akustyczne itp. medycznej, które to nie s ą równie Ŝ utylizowane we Nale Ŝy jednak uwzgl ędni ć, Ŝe ze wzgl ędu na wysoki wła ściwy sposób, trafiaj ąc cz ęsto do odpadów stopie ń bezrobocia, a co si ę z tym wi ąŜ e niski poziom komunalnych. Odpady niebezpieczne powstaj ą równie Ŝ w dochodów na 1 mieszka ńca, po pierwsze okres całkowitej firmach prowadz ących działalno ść gospodarcz ą na terenie wymiany materiałów azbestowych mo Ŝe ulec wydłu Ŝeniu, gminy oraz w szkołach. Wszystkie one s ą odbierane przez po drugie wiele tych odpadów mo Ŝe wymkn ąć si ę spod wyspecjalizowane firmy spoza gminy. kontroli i nie trafi ć do miejsca ich ostatecznego Wśród powstaj ących odpadów budowlanych znajduj ą unieszkodliwienia. si ę równie Ŝ odpady azbestowe m.in.: płyty dachowe Poruszono ju Ŝ wcze śniej temat odpadów (eternitowe), ściany osłonowe i osłony konstrukcji niebezpiecznych w sektorze komunalnym. Do grupy stalowych, izolacje cieplne i ognioodporne, izolacje odpadów niebezpiecznych, powstaj ących w elektryczne i akustyczne, uszczelnienia i szczeliwa, płyty i gospodarstwach domowych zaliczy ć mo Ŝna: aerozole, wykładziny dachowe, podłogowe oraz sufitowe. lakiery, akumulatory, farby i lakiery, rozpuszczalniki, Od 1998 roku funkcjonuje zakaz stosowania wyrobów farmaceutyki, świetlówki, zu Ŝyte oleje oraz inne zawieraj ących azbest (ustawa z dnia 19 czerwca 1997 substancje chemiczne takie jak: kwasy, i zasady, roku o zakazie stosowania wyrobów zawieraj ących azbest pestycydy, chemiczne produkty laboratoryjne. Dz. U. Nr 101, poz. 628). Do tego czasu wyroby azbesto- Na terenie gminy nie prowadzi si ę Ŝadnej ewidencji w cementowe w znacznej mierze trafiały do budownictwa tym zakresie. Na podstawie danych literaturowych wiejskiego i podmiejskiego. Stopie ń wykorzystania płyt przybli Ŝony skład odpadów niebezpiecznych typu azbesto-cementowych w budownictwie wiejskim był około komunalnego zawarto w poni Ŝszej tabeli. trzykrotnie wi ększy ni Ŝ na terenach miast.

Tabela 15 Skład odpadów niebezpiecznych typu komunalnego - dane literaturowe.

Lp. Rodzaj odpadu niebezpiecznego Skład % 1 Aerozole 4,0 2 Akumulatory 26,1 3 Baterie 5,6 4 Farby i lakiery 25,4 5 Farmaceutyki 6,3 6 Rozpuszczalniki 18,3 7 Świetlówki 0,8 8 Zu Ŝyte oleje 1,6 9 Inne (w tym inne substancje chemiczne) 11,9 Razem 100 Źródło: Litwin, Piotrowska, 1998.

Na tej podstawie, uwzgl ędniaj ąc wcze śniejsze zało Ŝenia, mo Ŝna przyj ąć , Ŝe w strumieniu odpadów komunalnych, wyst ępuj ą:

Tabela 16 Skład odpadów niebezpiecznych typu komunalnego na terenie miasta i gminy Biskupiec. Dziennik Urz ędowy - 4258 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Lp. Rodzaj odpadu niebezpiecznego Udział tona/rok 1 Aerozole 1,63 2 Akumulatory 10,63 3 Baterie 2,28 4 Farby i lakiery 10,35 5 Farmaceutyki 2,57 6 Rozpuszczalniki 7,45 7 Świetlówki 0,33 8 Zu Ŝyte oleje 0,65 9 Inne (w tym inne substancje chemiczne) 4,85 Razem 40,73

W tej grupie znajduje si ę równie Ŝ złom elektryczny i elektroniczny, obejmuj ący zu Ŝyte lub wycofane z eksploatacji urz ądzenia. Mo Ŝna go podzieli ć na główne grupy, takie jak: urz ądzenia radiowe i telewizyjne, sprz ęt komputerowy, urz ądzenia gospodarstwa domowego, wyposa Ŝenie biur, sprz ęt ł ączno ściowy (centrale i aparaty telefoniczne), urz ądzenia laboratoryjne i techniki medycznej, aparatura i podzespoły urz ądze ń wojskowych, aparatura i instalacje mierz ące, steruj ące i reguluj ące. Ka Ŝde z tych urz ądze ń składa si ę z kombinacji ró Ŝnych komponentów (m.in. płytki obwodów drukowanych, pakiety elektroniczne, kable, TS zawieraj ące substancje obni Ŝaj ące palno ść , wył ączniki rt ęciowe, akumulatory i baterie, kondensatory, styczniki itp.) zawieraj ących ró Ŝnorodne substancje, które z jednej strony stanowi ą surowce, za ś z drugiej strony s ą źródłem istotnych zagro Ŝeń dla środowiska. Najbardziej zagra Ŝaj ącymi substancjami wyst ępuj ącymi w odpadach elektrycznych i elektronicznych s ą: ołów, rt ęć , kadm, chrom (Cr +6 ), substancje chlorowcowane, bromowane substancje obni Ŝaj ące palno ść , arsen i azbest. Szkodliwe dla zdrowia ludzi i środowiska wła ściwo ści ołowiu, kadmu, rt ęci i chromu s ą powszechnie znane. Mniej znane jest oddziaływanie na środowisko substancji bromowanych, stosowanych powszechnie w urz ądzeniach elektronicznych, jako środek zabezpieczaj ący je przed zapaleniem. U Ŝywane s ą one głównie przy produkcji płytek obwodów drukowanych, zł ączy stykowych, kabli, ró Ŝnego rodzaju obudów z tworzyw sztucznych. Natomiast w urz ądzeniach chłodniczych znajduj ą si ę substancje stwarzaj ące zagro Ŝenie dla warstwy ozonowej: CFC i HCFC. W zakresie odpadów elektrycznych i elektronicznych nie s ą prowadzone Ŝadne statystyki dotycz ące ilo ści ich powstawania.

Na terenie gminy zlokalizowany jest równie Ŝ mogilnik . Znajduje si ę on w miejscowo ści Czerwonka i zawiera około 31 600 kg niebezpiecznych substancji chemicznych . Jego stan techniczny nie jest bli Ŝej znany, jednak stwarza on realne ogromne niebezpiecze ństwo dla środowiska i ludzi.

Podsumowanie powstaj ących na terenie gminy Biskupiec odpadów niebezpiecznych przedstawia poni Ŝsza tabela.

Tabela 17 Źródło pochodzenia odpadów niebezpiecznych.

Wielko ść strumienia Lp. Źródło pochodzenia odpadów niebezpiecznych tona/rok 1 Odpady motoryzacyjne (w tym oleje, akumulatory, wraki) 1,92 2 Odpady z działalno ści gospodarczej 16,53 3 Szkoły 0,3 4 Odpady medyczne i weterynaryjne 33,51 5 Odpady komunalne 40,73 Razem 92,99 6 Mogilnik 31,60 Suma 124,59 W sposób graficzny struktur ę pochodzenia odpadów niebezpiecznych ilustruje poniŜszy diagram:

Dziennik Urz ędowy - 4259 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

3.2.3.2 Istniej ąca gospodarka odpadami Brakuje równie Ŝ uregulowanej gospodarki w zakresie niebezpiecznymi. zu Ŝytych urz ądze ń elektrycznych i elektronicznych. Odpad ten w wi ększo ści kierowany jest na składowisko. Wśród odpadów niebezpiecznych pewien zakres Sytuacj ę w tym zakresie powinna poprawi ć odzysku dotyczy grupy olejów odpadowe. W przypadku obowi ązuj ąca od 1 lipca 2002 r. ustawa z dnia 2 marca wi ększo ści firm i przedsi ębiorstw usługowych, oleje 2001r o post ępowaniu z substancjami zubo Ŝaj ącymi odpadowe poprzez firmy po średnicz ące, przekazywane warstw ę ozonow ą (Dz. U. Nr 52, poz. 537 i Nr 100, poz. były do wtórnego wykorzystania np. do rafinerii. Równie Ŝ 1085), która zakazuje składowania urz ądze ń nieliczne zu Ŝyte filtry olejowe, zaolejone zu Ŝyte sorbenty, chłodniczych, klimatyzacyjnych itp. zawieraj ących CFC i czy ściwo oraz opakowania po olejach, s ą odzyskiwane i HCFC. Wytwarzający tego typu odpady maj ą obowi ązek przekazywane do unieszkodliwiania. odzyska ć substancje kontrolowane. Wprowadzone nowe regulacje prawne w zakresie W zakresie odpadów medycznych, ewidencja gospodarki odpadami, a szczególnie ustawa o powstaj ących tego typu odpadów na terenie gminy i obowi ązkach przedsi ębiorców w zakresie gospodarowania wytwarzaj ących je podmiotów jest poprawna. niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie Przy omawianiu istniej ącego systemu depozytowej, zobowi ązały przedsi ębiorców (producentów i zagospodarowania odpadów niebezpiecznych, istotn ą rol ę importerów), wprowadzaj ących na rynek oleje smarowe odgrywa ich transport z miejsc wytwarzania do miejsc ich do uzyskania okre ślonych poziomów odzysku i recyklingu odzysku lub unieszkodliwiania. odpadów pou Ŝytkowych, w tym przypadku olejów odpadowych. Realizowany jest on z wykorzystaniem środków Nadal nierozwi ązanym problemem s ą małe ilo ści transportu, b ędących w gestii: olejów odpadowych wytwarzane w du Ŝym rozproszeniu, - wytwórców odpadów, np. w gospodarstwach domowych. W tym przypadku - wła ścicieli instalacji do odzysku b ądź zbiórka jest utrudniona i nieekonomiczna. unieszkodliwiania, - specjalistycznych firm transportowych. Na terenie gminy nie ma ewidencji wraków Według ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach samochodowych porzuconych. Wyeksploatowane pojazdy posiadacz odpadów, który prowadzi działalno ść w pozostawiane s ą najcz ęś ciej na terenach gospodarstw. zakresie transportu odpadów jest zobowi ązany uzyska ć Problem tego rodzajów odpadów, jak ju Ŝ wspomniano, zezwolenie na prowadzenie tej działalno ści. Transport jest marginalny, lecz pozostaje kwesti ą nie rozwi ązaną. odpadów niebezpiecznych powinien odbywa ć si ę z zachowaniem obowi ązuj ących przepisów takich jak: Równie Ŝ nie rozwi ązany pozostaje problem zbiorki - ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o baterii i akumulatorów W kraju brak jest technologii ich ruchu drogowym (Dz. U. Nr 98, poz. 602 z pó źn. odzysku i unieszkodliwiania. zm.), - rozporz ądzenie Ministra Transportu i Gospodarki Tak Ŝe zagospodarowanie odpadów, zawieraj ących Morskiej z dnia 15 czerwca 1999 r. w sprawie azbest nie jest uregulowane na terenie gminy Biskupiec. przewozu drogowego materiałów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 57, poz. 608), Dziennik Urz ędowy - 4260 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

- rozporz ądzenie Ministra Transportu i Gospodarki 3.2.4 Koszty prowadzonej gospodarki odpadami na Morskiej z dnia 15 czerwca 1999 r. w sprawie terenie gminy. kursów dokształcaj ących kierowców pojazdów przewo Ŝą cych materiały niebezpieczne (Dz. U. W kosztach systemu gospodarki odpadami mo Ŝemy Nr 57, poz. 609). wyodr ębni ć nast ępuj ące składniki jednostkowe: - koszty administracji, planowania, szkole ń i Zgodnie z ww. rozporz ądzeniami przy przewozach kształcenia personelu, materiałów niebezpiecznych w kraju obowi ązuj ą przepisy - koszty informowania i kształcenia społecze ństwa, zawarte w zał ącznikach A i B do Umowy europejskiej, - koszty zbierania i transportu odpadów, dotycz ącej mi ędzynarodowego przewozu drogowego - koszty odzysku odpadów, towarów niebezpiecznych (ADR) - jednolity tekst Umowy - koszty unieszkodliwiania odpadów. ADR z 1999 r. (Dz. U. Nr 30, poz. 287). Na dzie ń 31.12.2003 r. koszty gospodarki odpadami Teren gminy Biskupiec, w zakresie gospodarki komunalnymi wyniosły 145 000 zł i obejmowały one zakup odpadami niebezpiecznymi, obsługuj ą firmy spoza gminy. pojemników do selektywnej zbiórki odpadów i utrzymanie Działania te nie s ą kontrolowane przez gmin ę, a czystości na terenach komunalnych. przekazywanie odpadów odbywa si ę na podstawie Koszty te przeliczeniu na ilo ść odebranych odpadów indywidualnych umów mi ędzy stronami. 4 000 Mg/a i mieszka ńców gminy (19 765), umo Ŝliwiaj ą okre ślenie kosztów poniesionych w zwi ązku z W chwili obecnej brak jest dokładnych danych o ilo ści unieszkodliwianiem odpadów. Koszt ten wyniósł 7,34 zł/os podmiotów gospodarczych, działaj ących na terenie gminy (36,25 zł/Mg) Biskupiec, posiadaj ących decyzj ę administracyjn ą w Struktura finansowania istniej ącej gospodarki opadami zakresie: opiera si ę na środkach, pochodz ących z opłat za wywóz - wytwarzania i gospodarowania odpadami odpadów przez wytwarzaj ących. Dodatkowym źródłem niebezpiecznymi, finansowania s ą środki pochodz ące z funduszy - zezwolenia na transport odpadów ekologicznych. niebezpiecznych. Zasady pobierania opłat za odbiór odpadów, reguluje Wiele podmiotów gospodarczych prowadz ących uchwała Rady Miejskiej XL/269/02 z dnia 28.03.2002 r., działalno ść w tym zakresie posiada ł ączne zezwolenie na która okre śla stawki opłat uiszczanych za składowanie odzysk, unieszkodliwianie i transport odpadów odpadów na składowisku. niebezpiecznych. Szczegółowe zestawienie kosztów i struktur ę finansowania istniej ącego systemu gospodarki odpadami przedstawia poni Ŝsza tabela.

Tabela 18 Zestawienie kosztów i struktura finansowania gospodarki odpadami na terenie miasta i gminy Biskupiec.

Lp. Źródło finansowania Wielko ść finansowania Udział 1 Powiatowy FO ŚiGW 25 000,00 17,24 2 Gminny FO ŚiGW 15 000,00 10,34 3 Środki własne (z tytułu opłat) 105 000,00 72,42 Razem 145 000,00 100,00

Dziennik Urz ędowy - 4261 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

W sposób graficzny strukturę finansowania istniej ącego systemu gospodarki odpadami ilustruje poni Ŝszy diagram:

3.2.5 Podsumowanie stanu obecnego i identyfikacja problemów.

Obecny sposób unieszkodliwiania odpadów w gminie Biskupiec opiera si ę głównie na nieselektywnej zbiórce, transporcie i składowaniu ich na składowisku w Adamowie. Szacuje się, i Ŝ w ci ągu roku trafia na nie około 4 000 ton odpadów z gminy.

Odpady komunalne i zbli Ŝone do nich, wytwarzane w sektorze gospodarczym, trafiaj ą równie Ŝ na składowisko w Adamowie. Funkcjonuj ące składowisko, uruchomione w 1960 r., wymaga wielu nakładów, by dotowa ć je do obowi ązuj ących przepisów. Przewidywany termin jego zamkni ęcia 2020 r., jednak stan techniczny i brak środków wymusza jego wcze śniejsze zamkniecie. Ze strumienia odpadów komunalnych nie wyodr ębnia si ę odpadów niebezpiecznych.

Istniej ący mogilnik w Czerwonce stwarza realne zagro Ŝenie dla środowiska i ludzi. Pomału mo Ŝna zaobserwowa ć działania, podejmowane przez sektor gospodarczy oraz osoby fizyczne, które s ą ukierunkowane na ograniczenie powstaj ących ilo ści odpadów. Cz ęsto brakuje jednak wiedzy, jak w sposób wła ściwy je zrealizowa ć. Cz ęść odpadów z sektora gospodarczego, jest odzyskiwana i albo wykorzystywana we własnym zakresie, albo przekazywana do wyspecjalizowanych firm na podstawie indywidualnych umów. Na terenie gminy brakuje sytemu kontroli i monitoringu ilo ści powstaj ących odpadów i sposobu ich zagospodarowania. Nadal powszechnym jest spalanie odpadów w domowych piecach czy te Ŝ zakopywanie. Realizacja zada ń, ze wzgl ędu na ograniczone środki własne, przede wszystkim zwi ązana jest z mo Ŝliwo ściami pozyskania zewn ętrznych, tanich środków, przeznaczonych na działania, słu Ŝą ce ochronie środowiska oraz infrastrukturze komunalnej. Istotnym problemem jest brak wła ściwej konsekwencji w egzekwowaniu ustalonych zasad korzystania ze środowiska i długotrwałe procedury odtworzenia naruszonego środowiska. Równie Ŝ przeprowadzone ankiety, potwierdzaj ą istotne problemy obecnie funkcjonuj ącego systemu gospodarki odpadami. Ponad 55% ankietowanych dostarcza swe odpady na składowisko - po średnio - poprzez istniej ący system zbiórki opadów (56,36%). Nieliczny odsetek respondentów (9,09%) segreguje swe odpady. Spory odsetek respondentów (7,27%) spala swe śmieci w piecu.

Sposób zagospodarowania odpadów, wytwarzanych w gospodarstwach domowych w gminie Biskupiec przedstawia poni Ŝszy diagram:

Dziennik Urz ędowy - 4262 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Ankieterzy, pomimo tak jasno sprecyzowanego sposobu zagospodarowania własnych odpadów, jako główne miejsce nielegalnego składowania śmieci wskazuj ą okoliczne lasy i jeziora.

W sposób do ść pozytywny, cho ć du Ŝo głosów jest zachowawczych, oceniaj ą dotychczasow ą działalno ść w zakresie gospodarki odpadami, realizowan ą przez jednostk ę samorz ądu terytorialnego.

Sposób oceny przedstawia poni Ŝszy diagram:

Dziennik Urz ędowy - 4263 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Na podstawie opisu aktualnego stanu gospodarki - składowanie tylko tych odpadów, których nie odpadami, opisanego w poprzednich rozdziałach, poniŜej da si ę, z uwagi na warunki techniczno- przedstawiono najwa Ŝniejsze problemy zidentyfikowane ekonomiczne - odzyska ć b ądź na terenie Gminy: unieszkodliwi ć, w sposób bezpieczny dla zdrowia ludzkiego i środowiska.  funkcjonuj ący na terenie gminy system gospodarki odpadami nie spełnia wymaga ń z zakresu W konstruowaniu Planu kierowano si ę zasad ą, Ŝe w minimalizacji ilo ści odpadów oraz ich odzysku, gospodarce odpadami podstawowym priorytetem jest  na terenie obj ętym opracowaniem, brakuje pełnych i prewencja, tj. zapobieganie powstawaniu odpadów. W zintegrowanych systemów selektywnego praktyce zapobieganie powstawaniu wielu rodzajów gromadzenia odpadów, odpadów jest jednak niemo Ŝliwe, st ąd nale Ŝy  prowadzona działalno ść wielu podmiotów, a tak Ŝe minimalizowa ć ich ilo ść i zmniejsza ć ich szkodliwo ść dla zachowania mieszka ńców gminy nie sprzyjaj ą środowiska. wykorzystaniu wybranych grup odpadów, zgodnie z W przypadku, gdy odpady ju Ŝ powstały, konieczne jest Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami dla maksymalne wykorzystanie odzyskanych z nich surowców Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego w przypadku i materiałów - mo Ŝliwie blisko miejsca ich powstawania gdy odpady ju Ŝ powstały, nale Ŝy maksymalnie (zasady blisko ści i samowystarczalno ści). Celem tych odzyska ć z nich surowce i materiały, działa ń jest ograniczenie przewozu odpadów do minimum.  z braku selektywnej zbiórki odpadów wynika takŜe: Zasad ę najbli Ŝszego otoczenia oraz - nieuregulowana gospodarka odpadami samowystarczalno ści zastosowano jedynie do odpadów niebezpiecznymi, przeznaczonych do składowania, a nie do odzysku. - nieuporz ądkowany system gospodarki odpadami Odpady, których nie da si ę wykorzysta ć ze wzgl ędów wielkogabarytowymi, technicznych, ekonomicznych lub ekologicznych (np. w  składowisko w Adamowie nie spełnia wymogów przypadku PCB), przewiduje si ę unieszkodliwia ć technicznych do prawidłowej eksploatacji, wszelkimi metodami, poza składowaniem. Składowane  mogilnik w Czerwonce stanowi realne zagro Ŝenie dla powinny by ć tylko te odpady, których nie mo Ŝna środowiska i ludzi, wykorzysta ć lub w inny sposób unieszkodliwia ć.  system prowadzonej gospodarki nie uwzgl ędnia i nie W niniejszym Planie d ąŜ y si ę do tego, aby nie jest przystosowany do ilo ści odpadów powstaj ących składowa ć odpadów, które uprzednio nie zostały w turystyce, przetworzone metodami fizycznymi, chemicznymi lub  brak inwentaryzacji „dzikich wysypisk” oraz działań biologicznymi. zmierzaj ących do ich likwidacji,  niska świadomo ść ekologiczna społeczeństwa, brak 4.2 Zało Ŝenia i prognozy w gospodarce odpadami systemu edukacji ekologicznej, szczególnie dzieci i na terenie gminy. młodzie Ŝy, z zakresu gospodarki odpadami. W procesie planowania długoterminowego istotne jest 4. PROGNOZY ZMIAN W GOSPODARCE uwzgl ędnienie wszelkich przemian, zachodz ących w ODPADAMI. okre ślonym sektorze. Jednym z wa Ŝniejszych czynników jest prognoza Podczas pracy nad Planem wykorzystano wytyczne zmian ilości wytwarzanych odpadów. Wyró Ŝni ć mo Ŝna zawarte w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami, Planie nast ępuj ące powody zmian ilo ści odpadów: Gospodarki Odpadami Województwa Warmi ńsko- Mazurskiego oraz w Planie Gospodarki Odpadami - zmiany społeczno-demograficzne: Powiatu Olszty ńskiego. • liczba ludno ści , z uwagi na notowany w Jako priorytetowe do przyj ętej strategii post ępowania z ostatnich latach spadek warto ści przyrostu odpadami, zało Ŝono: naturalnego do ok. 0,1%, który prawdopodobnie - zapobieganie i minimalizacja powstawania ustabilizuje si ę na takim poziomie na okres odpadów, najbli Ŝszych 20 lat, nie ulega wi ększym - powtórne wykorzystanie odpadów, których wahaniom, szczególnie rozpatruj ąc w odniesieniu powstawania w danych warunkach do niewielkiej liczby mieszka ńców gminy; techniczno-ekonomicznych nie da si ę czynnik ten nie jest zasadniczym dla wielko ści unikn ąć , produkowanych odpadów - wg prognoz GUS - unieszkodliwianie odpadów poza spodziewane zmiany demograficzne na terenie składowiskiem, o ile jest to uzasadnione wiejskim b ędą oznaczały si ę do 2010 roku technicznie i ekonomicznie, słabym odpływem mieszka ńców na poziomie - 0,1%,

Tabela 19 Podstawowe dane demograficzne w gminie Biskupiec (stan na 2002 r.).

Ludno ść Gmina W tym kobiety 2 Kobiety na 100 m ęŜ czyzn Ogółem 1 km % Liczba Gm. Biskupiec 19 129 57,15 9 785 67 105 Źródło: Urz ąd Miasta Biskupiec- na podstawie Spisu Powszechnego

Dziennik Urz ędowy - 4264 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

• wzrost konsumpcji to powód znacznego Nadrz ędnym celem Planu jest zmniejszenie ilo ści zwi ększenia si ę ilo ści wytwarzanych odpadów odpadów, które podlegaj ą ostatecznemu składowaniu. komunalnych w ostatnich latach, tendencja ta Jest to korzystne zarówno dla środowiska, jak i stwarza ci ągle si ę nasila; tak Ŝe inne, wymierne, ekonomiczne korzy ści. S ą to m.in.: odzysk energii oraz surowców, stworzenie nowych miejsc - zmiany gospodarcze i ekonomiczne: pracy, oszcz ędno ść terenów w gospodarce przestrzennej. • czynniki makroekonomiczne (m.in. zmiany Plan Gospodarki Odpadami dla gminy Biskupiec PKB, siły nabywczej konsumentów, inflacja, uwzgl ędnia wytyczne zawarte w Krajowym, Wojewódzkim bezrobocie) w sposób do ść wolny przekłada ć si ę i Powiatowym Planie Gospodarki Odpadami. będzie na struktur ę gospodarki odpadami w skali gminy, pewien wpływ mo Ŝe mie ć ogólna 5.1.1.1 Planowany model gospodarki odpadami. koniunktura czy opłacalno ść pewnych gał ęzi przemysłu, np. dalsza sytuacja sektora Zgodnie z przyj ętą strategi ą Zwi ązku Gmin „Czyste drzewnego b ędzie miała du Ŝe znaczenia dla Mazury” , zało Ŝono, Ŝe priorytetowym zadaniem dla gmin gospodarki odpadami z sektora gospodarczego; Zwi ązku jest utworzenie na jego terenie Regionu • technologia - zgodnie z obserwowanymi Gospodarki Odpadami, obejmuj ącego swym zasi ęgiem trendami, rozwijaj ą si ę technologie docelowo około 150-200 tys. mieszka ńców. małoodpadowe lub bezodpadowe, wymuszane Region powstałby na bazie istniej ącego składowiska ekonomik ą, zmiany te w skali gminy zachodz ą odpadów w Polskiej Wsi, gmina Mr ągowo. Działania powoli i w tylko w pewnym stopniu wpływaj ą na zwi ązane z realizacj ą tego projektu przewiduj ą m.in.: zmian ę ogólnej ilo ści powstaj ących odpadów; - ustalenie szczegółowego zakresu działalno ści RGO, - zmiany wymaga ń i standardów w zakresie - rozbudowa istniej ącego pola składowego, post ępowania z odpadami, przepisów prawnych : - budowa sortowni odpadów oraz instalacji czynniki te rzutuj ą w pewnym stopniu na zmiany ilo ści odzysku odpadów biodegradowalnych, wytwarzanych odpadów, głównie poprzez instrumenty - przygotowanie kwater do gromadzenia prawno-ekonomiczne (opłaty i kary), ale te Ŝ m.in. przez odpadów przemysłowych i niebezpiecznych, nało Ŝenie obowi ązku odzysku, recyklingu czy w tym odpadów azbestowych, wykorzystania odpadów w miejscu powstania; - stworzenie systemu monitoringu RGO, - wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów, - rozwój systemu gospodarki odpadami : mo Ŝna - zamkni ęcie i rekultywacj ę składowisk na zało Ŝyć, Ŝe przez kilka najbli Ŝszych lat b ędzie mo Ŝna terenie Zwi ązku Gmin, które nie s ą obserwowa ć du Ŝy wzrost ilo ści odpadów zbieranych i przewidziane do dalszej eksploatacji, przekazywanych do zagospodarowania, m.in. z powodu - likwidacja mogilników na terenie Zwi ązku obj ęcia dodatkowej liczby mieszka ńców systemem Gmin, odbioru. - dokonanie inwentaryzacji „dzikich wysypisk” Reasumuj ąc, mo Ŝna zało Ŝyć, Ŝe ilo ści odpadów oraz ich likwidacji, wytwarzanych na terenie gminy w okresie projektowania - stworzenie na terenach wiejskich i miejskich niniejszym Planem, nie b ędą znacz ąco odbiegały od punktów gromadzenia odpadów, ilo ści wytwarzanych obecnie . - zwi ększenie liczby pojemników do Zostanie równie Ŝ utrzymany na zbli Ŝonym poziomie do gromadzenia odpadów w sezonie letnim, obecnego wskaźnik nagromadzenia odpadów na szczególnie przy jeziorach, kempingach i mieszka ńca na rok. najcz ęś ciej przemierzanych szlakach, Innym aspektem, zwi ązanym z planowaniem - zorganizowanie zbiórki odpadów gospodarki odpadami jest prognoza zmian wymaga ń i wielkogabarytowych i niebezpiecznych. standardów w zakresie post ępowania z odpadami i przepisów prawnych. Proponowany model gospodarki odpadami oparty jest Wprowadzane zmiany w polskim i europejskim na zintegrowanym zastosowaniu efektywnych i ustawodawstwie, wymuszaj ą coraz wy Ŝsze standardy co proekologicznych metod recyklingu i unieszkodliwiania do sposobu prawidłowego post ępowania z odpadami. odpadów. Obejmuje on stworzenie na bazie istniej ącego Zatem to te czynniki, zwłaszcza w świetle konieczno ści składowiska gminnego punktu selektywnej zbiórki dostosowania polskich instalacji do wymaga ń regulacji odpadów wraz z niezb ędn ą w tym zakresie modernizacj ą unijnych w tym zakresie, determinowa ć b ędą gospodarkę składowiska, prowadz ącą w perspektywie do jego odpadami. prawidłowego zamkni ęcia i rekultywacji. Podmioty, które ju Ŝ dzisiaj zainwestuj ą w programy Przyj ęta strategia obejmuje równie Ŝ wła ściwe selektywnej zbiórki odpadów lub zastosuj ą technologie, wyposa Ŝenie planowanego systemu minimalizowania pozwalaj ące na wykorzystanie frakcji organicznej powstawania odpadów i ich selektywnej zbiórki. odpadów, unikn ą w przyszło ści konieczno ści modyfikacji Zasadnicz ą cz ęś ci ą Planu jest odpowiednio swojego modelu gospodarki odpadami, a dodatkowo b ędą przygotowana i wdra Ŝana edukacja ekologiczna w mogły liczy ć na preferencyjne finansowanie inwestycji z zakresie prawidłowego gospodarowania odpadami. tego zakresu. Istotnym elementem jest równie Ŝ kwestia likwidacji mogilnika, jako powa Ŝnego zagro Ŝenia dla środowiska i 5. CELE I ZADANIA PLANU. ludzi.

5.1 Formułowanie strategii i planu działa ń. Gminy Zwi ązku „Czyste Mazury” dopuszczaj ą równie Ŝ mo Ŝliwo ść wspólnej realizacji zada ń z zakresu gospodarki 5.1.1 Zało Ŝone cele i przyj ęty system gospodarki odpadami z innymi gminami Regionu. Działania takie odpadami. musz ą by ć jednak zgodne z przyj ętą strategi ą działa ń, w oparciu o obowi ązuj ące przepisy oraz uzasadnione w sposób techniczny i ekonomiczny. Dziennik Urz ędowy - 4265 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

realizowanej polityki ochrony środowiska przez Zwi ązek Zasadniczymi celami przyj ętego modelu gospodarki Gmin „Czyste Mazury”: jest: - ustanowienie efektywnej struktury „Zapobieganie powstawaniu i minimalizacja instytucjonalnej dla sektora gospodarki oddziaływania odpadów na środowisko naturalne odpadami, gminy i Regionu” - ograniczenie niepo Ŝą danych kosztów, zwi ązanych z funkcjonuj ącym systemem Cele główne i szczegółowe do wdro Ŝenia i osi ągni ęcia gospodarki i wprowadzenie jako w okresie planowania: powszechnie obowi ązuj ącej zasady „zanieczyszczaj ący płaci”, I. Edukacja ekologiczna. - zapewnienie powszechnej akceptacji przyj ętego systemu gospodarki odpadami, Wzrost świadomo ści ekologicznej mieszka ńców - skuteczna egzekucja przepisów w tym gminy: wzgl ędzie, 1) prowadzenie i wspieranie akcji edukacji dorosłych - zachowanie zgodno ści podejmowanych 2) organizacja i wspieranie warsztatów, konkursów, działa ń z obowi ązuj ącymi w tym zakresie olimpiad, turniejów ekologicznych przepisami i strategiami. 3) udział społecze ństwa w tworzeniu i realizacji zasad gospodarki odpadami w gminie Główne działania przyj ętego modelu gospodarki na 4) podniesienie znaczenia edukacji ekologicznej w terenie gminy, mo Ŝna przedstawi ć w formie poni Ŝszego działalno ści samorz ądów, m.in. coroczne zestawienia: zaplanowanie bud Ŝetu na edukacj ę ekologiczn ą w - podnoszenie poziomu świadomo ści gminach i powiecie społecznej, 5) szkolenia urz ędników, akcje informacyjne dla radnych - wdro Ŝenie selektywnej zbiórki odpadów, 6) wydawanie broszur, ulotek, folderów, kalendarzy itp. - obj ęcie wywozem odpadów wszystkich 7) opracowanie i stworzenie gminnych systemów mieszka ńców gminy, przeciwdziałania powstawaniu nielegalnych - organizacja zbiórki odpadów składowisk wielkogabarytowych i niebezpiecznych, 8) organizacja kampanii na rzecz czysto ści środowiska - osi ągni ęcie minimalnych poziomów odzysku (mieszka ńcy, władze lokalne, organizacje społeczne, i recyklingu podanych w Wojewódzkim tury ści) Planie Gospodarki Odpadami, 9) popularyzacja u Ŝywania opakowa ń zwrotnych - stworzenie gminnego punktu selektywnej 10) stworzenie banku informacji o mo Ŝliwo ściach zbiórki odpadów wraz z niezb ędn ą w tym zagospodarowania odpadów zakresie infrastruktur ą, 11) wspieranie kółek ekologicznych - likwidacja mogilnika, „dzikich wysypisk” oraz 12) wprowadzenie nagród za działalno ść na rzecz zapobieganie powstawaniu nowych ochrony środowiska na szczeblu lokalnym. nielegalnych miejsc składowania odpadów. II. Zapobieganie powstawaniu odpadów. Podobnie, jak w Programie Ochrony Środowiska, w ramach analizy, przyj ęto nast ępuj ący podział, stosuj ąc Minimalizacja produkowanych odpadów: podane kryteria: 1) systematyczna kontrola przestrzegania zasad gospodarki odpadami w jednostkach gospodarczych i 1) znaczenie i pilno ść realizacji: na posesjach indywidualnych, w tym kontrola - strategiczny magazynowania substancji niebezpiecznych: - główne (kierunki działa ń) produktów ropopochodnych, chemikaliów i środków - szczegółowe (konkretne działania w ramach ochrony ro ślin, okre ślonego kierunku), 2) ograniczanie ilo ści powstaj ących odpadów „u źródła”, 3) zaostrzenie lokalnych przepisów, maj ących wpływ na 2) czas pełnej realizacji (od rozpocz ęcia zadania do postawy uczestników systemu, w tym maj ących na osi ągni ęcia celu wg przyj ętego miernika): celu zmniejszenie ilo ści i toksyczno ści wytwarzanych - krótkookresowe (do 1 roku) odpadów „u źródła”, np. dotycz ących ogranicze ń - średniookresowe (od 1 do 4 lat) sprzeda Ŝy lub u Ŝytkowania niektórych produktów - długookresowe (powy Ŝej 4 lat). mog ących pogorszy ć stan środowiska, 4) monitoring usuwania oraz prawidłowego post ępowania Przyj ęto nast ępuj ące obszary działania: z wyrobami zawieraj ącymi azbest, 5) racjonalne wykorzystywanie zasobów naturalnych, I - zadania gminy, gdzie jednostka samorz ądu materiałów i energii, posiada uprawnienia ustawowe oraz realizuje 6) popieranie stosowania instalacji wysokosprawnych bezpo średnio zadania własne; (niskoodpadowych), II - działania jednostek zale Ŝnych od samorz ądu, w 7) stosowanie nowych, oszcz ędzaj ących materiał, stosunku do których gmina posiada uprawnienia technologii w przemy śle, w tym technologii wła ścicielskie lub nadzorcze i mo Ŝe nakłada ć na te bezodpadowych, jednostki okre ślone zobowi ązania; 8) obj ęcie systemem odbioru wszystkich mieszka ńców, III - działania i zachowania mieszka ńców gminy, 9) stworzenie systemu gromadzenia odpadów dla gminy podmiotów gospodarczych, gdzie gmina mo Ŝe z gospodarstw wiejskich i domów letniskowych, oddziaływa ć w ograniczonym zakresie. 10) organizacja systemu odbioru odpadów nad wodami, na terenach le śnych, przy drogach, Cel strategiczny gminy Biskupiec w zakresie 11) likwidacja mogilnika i „dzikich wysypisk” śmieci, gospodarki odpadami, wynikaj ący ze wspólnie Dziennik Urz ędowy - 4266 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

12) poprawa organizacji i logistyki w systemie 7) kompostowanie odpadów organicznych: zach ęcanie gospodarki odpadami, do tworzenia małych pryzm kompostowych w 13) poprawa logistyki, praktyk operacyjnych w zakładach ogródkach przydomowych oraz kompostownie na przemysłowych, składowiskach odpadów, 14) substytucja niebezpiecznych surowców materiałami 8) uregulowanie problemu zbiórki padliny, bezpiecznymi dla środowiska, 9) zach ęty ekonomiczne uwzgl ędniaj ące zasad ę 15) zwi ększanie ilo ści odpadów zagospodarowywanych „zanieczyszczaj ący płaci”, np. wprowadzenie wy Ŝszej bezpo średnio na terenie zakładu (recykling opłaty za odbiór odpadów zmieszanych. wewn ętrzny), 16) zmniejszanie strat surowca podczas transportu i 5.1.1.2 Planowana gospodarka odpadami magazynowania (eliminacja źródeł wycieków, opakowaniowymi, wielkogabarytowymi, budowlanymi ubytków itd.), i niebezpiecznymi w strumieniu odpadów 17) ograniczanie przez wytwórców stosowanych komunalnych. opakowa ń do minimum i zwi ększanie udziału w materiałach opakowaniowych substancji ulegaj ących Do zało Ŝeń przyj ętej gospodarki przyj ęto równie Ŝ biodegradacji, wska źniki uj ęte w Wojewódzkim Planie Gospodarki 18) ograniczanie przez konsumentów do koniecznego Odpadami oraz Powiatowym Planie Gospodarki minimum stosowania opakowa ń jednorazowego Odpadami w zakresie minimalnych poziomów odzysku i uŜytku, recyklingu. 19) stosowanie na mniejsz ą skal ę produktów jednorazowego u Ŝytku na rzecz przedmiotów o Za daty graniczne przedziałów przyj ęto rok 2003, 2006 dłu Ŝszym okresie trwało ści, i 2010. Poziomy te wynosz ą: 20) zmniejszanie ilo ści powstaj ącego ŜuŜlu i popiołu, - dla odpadów opakowaniowych ł ącznie: 9,3% w 2003 21) wtórny obieg odpadów wielkogabarytowych, np. r., 18,2% w 2006 i 31,5% w roku 2010, w tym: naprawianie i ponowne u Ŝywanie lub u Ŝytkowanie ze ο dla odpadów z opakowa ń naturalnych zmienionym, w stosunku do pierwotnego, odpowiednio: 7, 13 i 21%, przeznaczeniem. ο odpady z tworzyw sztucznych: 10, 22 i 30%, ο odpady ze szkła: 16, 35 i 60%, III. Program selektywnej zbiórki opadów. ο odpady ze stali: 8, 18 i 30%, ο odpady z aluminium: 20, 35 i 50%, Odzysk i recykling odpadów: ο odpady z papieru i tektury: 38, 45 i 55%, 1) znacz ący wzrost odzysku surowców wtórnych, ο odpady opakowa ń wielomateriałowych: 8, 20 i 2) wzrost wykorzystywania surowców wtórnych, 50%, 3) organizowanie punktów zbiórki makulatury, stłuczki szklanej, puszek aluminiowych itp. oraz punktu ponadto: odbioru odpadów niebezpiecznych z posesji − odpady wielkogabarytowe: 20% zebranych prywatnych i u Ŝyteczno ści publicznej, selektywnie w 2006 r. i 50% w roku 2010 4) stworzenie na bazie istniej ącego składowiska − odpady budowlane: odpowiednio: 15 i 40% gminnego punktu selektywnej zbiórki odpadów wraz z − jego niezb ędn ą w tym zakresie modernizacj ą, odpady niebezpieczne w grupie odpadów 5) przygotowanie niezb ędnego wyposa Ŝenia w sprz ęt komunalnych: 15 % b ędzie zbierane selektywnie w (pojemniki, prasy, belownice, rozdrabniarki, 2006 r. i ilo ść ta wzro śnie do planowanych 50% w samochody do odbioru), roku 2010. 6) oddzielenie od strumienia odpadów komunalnych i innych ni Ŝ niebezpieczne tzw. balastu oraz odpadów Poni Ŝsza tabela przedstawia zało Ŝenia przyj ęte dla oboj ętnych (masy ziemne, gruz budowlany, popioły), gminy uwzgl ędniaj ąc wska źniki z WPGO.

Tabela 20 Planowana gospodarka odpadami opakowaniowymi, wielkogabarytowymi, budowlanymi i niebezpiecznymi w strumieniu odpadów komunalnych w gminie Biskupiec w latach 2003-2010.

ROK Ilo ści odpadów w tonach odpady opakowaniowe z z tworzyw ze Wielomate- Wielkoga- Niebezpie- opakowaniowe - z materiałów ze stali z aluminium papieru i budowlane sztucznych szkła riałowe barytowe czne razem naturalnych tektury 2003 Ilo ści wytworzone 3 1 102,72 228,58 173,50 383,29 47,28 13,71 436,02 48,92 288,93 682,12 40,73 Ilo ści zebrane selektywnie b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 2006 Ilo ści wytworzone 1 113,75 230,87 175,23 387,13 47,75 13,85 440,38 49,41 291,82 688,94 41,14 Ilo ści zebrane selektywnie 395,54 30,01 38,55 135,49 8,60 4,85 198,17 9,88 58,36 103,34 6,17 2010 Ilo ści wytworzone 1 108,18 229,71 174,36 385,19 47,51 13,78 438,18 49,16 290,36 685,49 40,93 Ilo ści zebrane selektywnie 570,14 48,24 52,31 231,12 14,25 6,89 241,00 24,58 145,18 274,20 20,47

3 Na podstawie zało Ŝeń niniejszego Planu

Dziennik Urz ędowy - 4267 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

5.1.1.3 Planowana gospodarka odpadami ulegającymi biodegradacji.

Na terenie gminy Biskupiec nie prowadzono, jak dot ąd, gospodarki odpadami ulegaj ącym biodegradacji. Przy ilo ści tych odpadów oszacowanych w skali gminy na poziomie 1 674,5 tona/rok (bez uwzgl ędnienia du Ŝego strumienia odpadów zielonych z ogrodów, parków, targowisk, ziele ńców i cmentarzy szacunkowo jest to poziom 109,64 tona/rok, generalnie nie trafiaj ącego zasadniczo na składowiska) jest to niepokoj ące. Konieczna jest zmiana obecnego systemu zbierania odpadów, szczególnie na terenach wiejskich, bazuj ącego na odbiorze odpadów zmieszanych. Redukcj ę ilo ści odpadów komunalnych, ulegaj ących biodegradacji, a trafiaj ących na składowiska, wymuszaj ą wymagania art. 5 Dyrektywy Rady 1999/31/EC. Redukcja ta powinna ona wynosi ć 25% w roku 2010. Frakcja odpadów zielonych b ędzie poddawana kompostowaniu w 2006 r. w 35%, a w 2010 - 50%. Do zało Ŝeń przyj ętej gospodarki przyj ęto równie Ŝ wska źniki uj ęte w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami oraz Powiatowym Planie Gospodarki Odpadami w zakresie gospodarki odpadami ulegaj ącymi biodegradacji. Poni Ŝsza tabela przedstawia zało Ŝenia przyj ęte dla gminy Biskupiec w WPGO.

Tabela 21 Planowana gospodarka odpadami ulegaj ącymi biodegradacji w gminie Biskupiec.

Rok tona 2003 Ilo ść odpadów 4 komunalnych ulegających biodegradacji 1 674,50 Ilo ść zebranej makulatury 0,00 Ilo ść kompostowanych odpadów 0,00 2006 Całkowita ilo ść odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji 1 691,25 Ilo ść kompostowanych odpadów zielonych 33,22 Ilo ść poddanych odzyskowi i recyklingowi odpadów opakowań papierowych 198,17 Dodatkowy konieczny odzysk i unieszkodliwianie (poza składowaniem) odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji 191,42 Dopuszczalne składowanie odpadów komunalnych ulegających biodegradacji 1 268,43 2010 Całkowita ilo ść odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji 1 682,79 Ilo ść kompostowanych odpadów zielonych 55,09 Ilo ść poddanych odzyskowi i recyklingowi odpadów opakowań papierowych 241,00 Dodatkowy konieczny odzysk i unieszkodliwianie (poza składowaniem) odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji 545,31 Dopuszczalne składowanie odpadów komunalnych ulegających biodegradacji 841,39

4 Na podatnie zało Ŝeń niniejszego Planu.

5.1.2 Zakres działa ń.

Podstaw ę kwalifikacji celów i zada ń do realizacji w pierwszym etapie (2004-2007) stanowiły: − wymogi wynikaj ące z obowi ązuj ących przepisów prawa i przyj ętych strategii oraz programów krajowych, wojewódzkich i powiatowych, − dokumenty strategiczne dla rozwoju gminy, − ustalenia Panelu Roboczego, powołanego do prac nad Planem, − ustalenia w ramach analizy stanu istniej ącego, − wyniki ankiet oraz wnioski instytucji.

Jednocze śnie, w trakcie prac nad Planem, przeprowadzono wst ępn ą analiz ę scenariuszow ą w celu mo Ŝliwo ści wyboru najlepszego dla gminy systemu gospodarki odpadami. Uwzgl ędniono m.in. organizacj ę gospodark ę odpadami, system zbierania odpadów, system zbierania surowców wtórnych, system transportu czy mo Ŝliwo ści odzysku i unieszkodliwiania. Rozpatrywano równie Ŝ wariant zachowania istniej ącego „status quo”. Na podstawie wst ępnych analiz, konsultacji oraz uzgodnie ń, zostały wskazane zadania do realizacji.

Szczegółowe analizy z uwzgl ędnieniem wszystkich etapów oceny zada ń, b ędą realizowane przed rozpocz ęciem procesów inwestycyjnych, uwzgl ędniaj ąc miedzy innymi analiz ę uwarunkowa ń społeczno-ekonomicznych, analiz ę popytu, analiz ę opcji, szczegółowe analizy wybranych rozwi ąza ń technologicznych, analiz ę finansow ą i finansowanie, analiz ę kosztów i korzy ści społeczno-ekonomicznych czy analiz ę ryzyka.

Ka Ŝde przedsi ęwzi ęcie inwestycyjne b ędzie te Ŝ uwzgl ędniało przeprowadzenie pełnego - zgodnego z obowi ązuj ącymi w tym zakresie przepisami, b ądź uproszczonego post ępowania w zakresie oddziaływania na środowisko.

Zakładany stan gospodarki odpadami komunalnymi w gminie ilustruje poni Ŝszy schemat:

Dziennik Urz ędowy - 4268 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Dziennik Urz ędowy - 4269 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

5.1.2.1 Edukacja ekologiczna. dotycz ących ogranicze ń sprzeda Ŝy lub uŜytkowania niektórych produktów mog ących Realizacja Planu i przygotowanie sprawnego systemu pogorszy ć stan środowiska, gospodarki odpadami nie jest mo Ŝliwa bez czynnego i − monitoring usuwania oraz prawidłowego zaanga Ŝowanego udziału lokalnego społecze ństwa. post ępowania z wyrobami zawieraj ącymi azbest, Planowanie całego systemu i wszystkie jego zadania − racjonalne wykorzystywanie zasobów naturalnych, powinny uzyska ć akceptacj ę społeczn ą. Konieczno ść materiałów i energii, takiego post ępowania wynika zreszt ą wprost z − popieranie stosowania instalacji wysokosprawnych obowi ązuj ących uregulowa ń prawnych. (niskoodpadowych), Jednak by odpowiedzialnie podejmowa ć − stosowanie nowych, oszcz ędzaj ących materiał, odpowiedzialne decyzje, wymagana jest odpowiednia technologii w przemy śle, w tym technologii wiedza o roli, znaczeniu, oddziaływaniu gospodarki bezodpadowych, odpadowej na środowisko, a tak Ŝe powi ąza ń − obj ęcie systemem odbioru wszystkich ekologicznych, podstawowych zasad działania inwestycji mieszka ńców, ekologicznych, ekonomii i zarz ądzania. − stworzenie systemu gromadzenia odpadów dla Niew ątpliwie wymaga to ci ągłej, systematycznej akcji gmin z gospodarstw wiejskich i domów podnoszenia świadomo ści ekologicznej wszystkich letniskowych, mieszka ńców gminy. To tak Ŝe wspieranie postaw i − organizacja systemu odbioru odpadów nad zachowa ń, które odgrywaj ą pozytywn ą rol ę w wodami, na terenach le śnych, przy drogach, kształtowaniu planowanego systemu gospodarki − likwidacja mogilnika i „dzikich wysypisk” śmieci, odpadami. − poprawa organizacji i logistyki w systemie

gospodarki odpadami, Planowane w tym zakresie s ą nast ępuj ące działania: − poprawa logistyki, praktyk operacyjnych w − prowadzenie i wspieranie akcji edukacji dorosłych, zakładach przemysłowych − organizacja i wspieranie warsztatów, konkursów, − substytucja niebezpiecznych surowców olimpiad, turniejów ekologicznych, materiałami bezpiecznymi dla środowiska, − udział społecze ństwa w tworzeniu i realizacji zasad − zwi ększanie ilo ści odpadów gospodarki odpadami w gminie, zagospodarowywanych bezpo średnio na terenie − podniesienie znaczenia edukacji ekologicznej w zakładu (recykling wewn ętrzny), działalno ści samorz ądów, m.in. coroczne − zmniejszanie strat surowca podczas transportu i zaplanowanie bud Ŝetu na edukacj ę ekologiczn ą w magazynowania (eliminacja źródeł wy-cieków, gminach i powiecie, ubytków itd.)ograniczanie przez wytwórców − szkolenia urz ędników, akcje informacyjne dla stosowanych opakowa ń do minimum i zwi ększanie radnych, − udziału w materiałach opakowaniowych substancji wydawanie broszur, ulotek, folderów, kalendarzy itp., ulegaj ących biodegradacji, − opracowanie i stworzenie gminnych systemów − ograniczanie przez konsumentów do koniecznego przeciwdziałania powstawaniu nielegalnych minimum stosowania opakowa ń jednorazowego składowisk, uŜytku, − organizacja kampanii na rzecz czysto ści środowiska − stosowanie na mniejsz ą skal ę produktów (mieszka ńcy, władze lokalne, organizacje społeczne, jednorazowego u Ŝytku na rzecz przedmiotów o tury ści), dłu Ŝszym okresie trwało ści, − popularyzacja u Ŝywania opakowa ń zwrotnych, − zmniejszanie ilo ści powstaj ącego ŜuŜlu i popiołu, − stworzenie banku informacji o mo Ŝliwo ściach − wtórny obieg odpadów wielkogabarytowych, np. zagospodarowania odpadów, naprawianie i ponowne u Ŝywanie lub u Ŝytkowanie − wspieranie kółek ekologicznych, ze zmienionym, w stosunku do pierwotnego, − wprowadzenie nagród za działalno ść na rzecz przeznaczeniem. ochrony środowiska na szczeblu lokalnym. 5.1.2.3 Program selektywnej zbiórki opadów. 5.1.2.2 Zapobieganie powstawaniu odpadów. Element ten jest istotn ą cz ęś ci ą przyj ętej strategii Zapobieganie powstawaniu odpadów jest celem rozwoju gospodarki odpadami na terenie gminy Biskupiec. priorytetowym Planu. To równie Ŝ, najbardziej preferowany Program ten realizowany b ędzie poprzez: sposób działa ń w zakresie gospodarki odpadami. Z − znacz ący wzrost odzysku surowców wtórnych, pewno ści ą jest to zadanie długoterminowe, lecz konieczne − wzrost wykorzystywania surowców wtórnych, do oci ągni ęcia zakładanych celów. − organizowanie punktów zbiórki makulatury, stłuczki

szklanej, puszek aluminiowych itp. oraz punktu W ramach Planu cel ten b ędzie realizowany poprzez: − odbioru odpadów niebezpiecznych z posesji systematyczn ą kontrol ę przestrzegania zasad prywatnych i u Ŝyteczno ści publicznej, gospodarki odpadami w jednostkach − stworzenie na bazie istniej ącego składowiska gospodarczych i na posesjach indywidualnych, w gminnego punktu selektywnej zbiórki odpadów wraz tym kontrol ę magazynowania substancji z jego niezb ędn ą w tym zakresie modernizacj ą, niebezpiecznych: produktów ropopochodnych, − przygotowanie niezb ędnego wyposa Ŝenia w sprz ęt chemikaliów i środków ochrony ro ślin, (pojemniki, prasy, belownice, rozdrabniarki, − ograniczanie ilo ści powstaj ących odpadów „u samochody do odbioru), źródła”, − oddzielenie od strumienia odpadów komunalnych i − zaostrzenie lokalnych przepisów, maj ących wpływ innych ni Ŝ niebezpieczne tzw. balastu oraz odpadów na postawy uczestników systemu, w tym maj ących oboj ętnych (masy ziemne, gruz budowlany, popioły), na celu zmniejszenie ilo ści i toksyczno ści wytwarzanych odpadów „u źródła”, np. Dziennik Urz ędowy - 4270 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

− kompostowanie odpadów organicznych: zach ęcanie Ponadto istotnym czynnikiem wpływaj ącym na do tworzenia małych pryzm kompostowych w powodzenie wdroŜenia systemu selektywnej zbiórki jest ogródkach przydomowych oraz kompostownie na akceptacja społeczna. Z tego powodu istotne jest składowiskach odpadów, wyprzedzaj ące i równoległe prowadzenie akcji − uregulowanie problemu zbiórki padliny, edukacyjnej, wskazuj ącej szerokie korzy ści wprowadzenia − zach ęty ekonomiczne uwzgl ędniaj ące zasad ę takiego systemu (m.in. środowiskowych, ekonomicznych, „zanieczyszczaj ący płaci”, np. wprowadzenie społecznych, etc.). wy Ŝszej opłaty za odbiór odpadów zmieszanych. Nale Ŝy doprowadzi ć do wzrostu wykorzystywania odpadów wtórnych, poprzez organizowanie punktów Niestety, podobnie jak w województwie, system zbiórki makulatury, stłuczki szklanej, puszek aluminiowych selektywnej zbiórki odpadów nie jest rozbudowany, ani te Ŝ itp. Szczególnie konieczne jest zorganizowanie punktu zbyt popularny. Selektywna zbiórka odpadów przynosi odbioru odpadów niebezpiecznych z posesji prywatnych i tymczasem bardzo wiele wa Ŝnych efektów: uŜyteczno ści publicznej, głównie zu Ŝytych baterii i - zapewnia odzysk surowców wtórnych świetlówek, zawieraj ących ołów, rt ęć i kadm. Trzeba mie ć - ogranicza szkodliwo ść odpadów równie Ŝ na uwadze, wdro Ŝenie selektywnej zbiórki - oszcz ędza powierzchni ę składowisk równie Ŝ przy odbiorze i składowaniu odpadów - zapobiega powstawaniu „dzikich wysypisk” odpadów zmieszanych. - poprawia stan sanitarny i estetyk ę terenu Kolejnym celem szeroko rozumianej selektywnej - przyczynia si ę do poprawy świadomo ści i kultury zbiórki odpadów jest stopniowe ograniczanie ilo ści ekologicznej. odpadów składowanych na składowisku. Cel ten jest realizowany m.in. poprzez wył ącznie z ogólnego Wdro Ŝenie selektywnej nierozerwalnie wi ąŜ e si ę z strumienia odpadów biodegradowalnych i ich konieczno ści ą zapewnienia odpowiedniego wyposa Ŝenia. zagospodarowanie. Kluczowym w tym przypadku jest wybór odpowiedniej Istotnym odpadem, którym nale Ŝy równie Ŝ uwzgl ędni ć metody zbierania ró Ŝnych odpadów. przy realizacji Planu, s ą osady ściekowe. Opieraj ąc si ę na Z pewno ści ą, wprowadzenie dedykowanych ka Ŝdemu Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków rodzajowi odpadów pojemników, oznaczonych Komunalnych mo Ŝna przyj ąć , Ŝe ilo ść osadów kolorystycznie, ułatwia selektywn ą zbiórk ę. Trzeba jednak ściekowych, wytwarzanych na oczyszczalniach 3 wzi ąć pod uwag ę pewne ograniczenia, wynikaj ące z takiej komunalnych, b ędzie wynosiła 0,247 kg s.m./m metodyki. Najwa Ŝniejsze z nich to: wysokie nakłady oczyszczanych ścieków. Tym samym, docelowo (w inwestycyjne (uwzgl ędniaj ąc zarówno same pojemniki, jak momencie osi ągni ęcia pełnego wykorzystania i te Ŝ konieczno ść zakupu specjalistycznych pojazdów), oczyszczalni) b ędzie powstawa ć na oczyszczalni ścieków ograniczenia logistyczne (jest to dobry rodzaj zbiórki w w gminie Biskupiec około 700 ton/rok osadów. zabudowie skoncentrowanej), czy te Ŝ wysokie koszty Ustabilizowane osady ściekowe mo Ŝna wykorzysta ć eksploatacji takiego systemu (naprawy, koszty transportu). rolniczo, równie Ŝ na plantacjach ro ślin energetycznych, W przypadku obszarów o rozproszonej zabudowie, tak Ŝe poprzez produkcj ę kompostu. Innym sposobem ich warto uwzgl ędni ć system zbiórki z podziałem na odpady wykorzystania jest fermentacja i wykorzystanie biogazu. mokre i suche, które nast ępnie b ędą segregowane w gminnym punkcie selektywnej zbiórki odpadów, lub 6. HARMONOGRAM REALIZACJI DZIAŁA Ń. system workowy dla poszczególnych odpadów. Układ tematyczny harmonogramu odpowiada układowi System ten, poł ączony z okresowymi odbiorami Planu na lata 2004-2007. odpadów nietypowych oraz systematycznym Zawiera on cele oraz konieczne do ich realizacji monitoringiem i kontrol ą zagospodarowania odpadów, zadania podstawowe i zadania szczegółowe umo Ŝliwia w racjonalne, przy małych kosztach wdro Ŝenie (przedsi ęwzi ęcia), uj ęte w trzech cz ęś ciach: systemu selektywnej zbiórki na terenie całej gminy. I - Edukacja ekologiczna. Selektywny system zbiórki odpadów umo Ŝliwia równie Ŝ II - Zapobieganie powstawaniu odpadów. stworzenie dodatkowych miejsc pracy przy zbiórce, III - Program selektywnej zbiórki odpadów. sortowaniu i zagospodarowaniu odpadów.

6.1 Edukacja ekologiczna.

I. EDUKACJA EKOLOGICZNA

Zadania Zadania szczegółowe Obszary (działania) Termin realizacji Źródła finansowania (przedsi ęwzi ęcia) działania podstawowe 1 2 3 4 5 Wzrost świadomo ści ekologicznej mieszka ńców gminy środki własne gminy, zadanie ci ągłe instrumenty finansowe UE, prowadzenie i wspieranie akcji edukacji dorosłych I, II, III 2004-2007 krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, organizacja i wspieranie warsztatów, konkursów, olimpiad, zadanie ci ągłe instrumenty finansowe UE, I, II, III turniejów ekologicznych 2004-2007 krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, udział społecze ństwa w tworzeniu i realizacji zasad gospodarki zadanie ci ągłe instrumenty finansowe UE, I, II, III odpadami w gminie 2004-2007 krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników Dziennik Urz ędowy - 4271 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

podniesienie znaczenia edukacji ekologicznej w działalno ści zadanie ci ągłe środki własne gminy, samorz ądów, m.in. coroczne zaplanowanie bud Ŝetu na I 2004-2007 instrumenty finansowe UE edukacj ę ekologiczn ą w gminach i powiecie zadanie ci ągłe środki własne gminy, szkolenia urz ędników, akcje informacyjne dla radnych I 2004-2007 instrumenty finansowe UE środki własne gminy, zadanie ci ągłe instrumenty finansowe UE, wydawanie broszur, ulotek, folderów, kalendarzy itp. I, II, III 2004-2007 krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, opracowanie i stworzenie gminnych systemów przeciwdziałania 2004-2007 I, II, III instrumenty finansowe UE, powstawaniu nielegalnych składowisk. środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, organizacja kampanii na rzecz czysto ści środowiska zadanie ci ągłe instrumenty finansowe UE, I, II, III (mieszka ńcy, władze lokalne, organizacje społeczne, tury ści) 2004-2007 krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, zadanie ci ągłe instrumenty finansowe UE, popularyzacja u Ŝywania opakowa ń zwrotnych I, II, III 2004-2007 krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, stworzenie banku informacji o mo Ŝliwo ściach instrumenty finansowe UE, 2006 I, II, III zagospodarowania odpadów krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, zadanie ci ągłe instrumenty finansowe UE, wspieranie kółek ekologicznych I, II, III 2004-2007 krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, wprowadzenie nagród za działalno ść na rzecz ochrony zadanie ci ągłe instrumenty finansowe UE, I, II, III środowiska na szczeblu lokalnym 2004-2007 krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników

6.2 Zapobieganie powstawaniu odpadów.

II. ZAPOBIEGANIE POWSTAWANIU ODPADÓW

Zadania Zadania szczegółowe Termin Obszary (działania) Źródła finansowania (przedsi ęwzi ęcia) realizacji działania podstawowe 1 2 3 4 5 Minimalizacja produkowanych odpadów systematyczna kontrola przestrzegania zasad gospodarki odpadami w jednostkach gospodarczych i na posesjach zadanie ci ągłe środki własne gminy, indywidualnych, w tym kontrola magazynowania substancji I, II, III 2004-2007 środki własne u Ŝytkowników niebezpiecznych: produktów ropopochodnych, chemikaliów i środków ochrony ro ślin środki własne gminy, instrumenty finansowe UE, ograniczanie ilo ści powstaj ących odpadów „u źródła” 2004-2007 I, II, III krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników zaostrzenie lokalnych przepisów, maj ących wpływ na postawy uczestników systemu, w tym maj ących na celu zmniejszenie ilo ści i toksyczno ści wytwarzanych odpadów „u zadanie ci ągłe I środki własne gminy źródła”, np. dotycz ących ogranicze ń sprzeda Ŝy lub 2004-2007 uŜytkowania niektórych produktów mog ących pogorszy ć stan środowiska monitoring usuwania oraz prawidłowego post ępowania z zadanie ci ągłe I środki własne gminy wyrobami zawieraj ącymi azbest 2004-2007 środki własne gminy, racjonalne wykorzystywanie zasobów naturalnych, zadanie ci ągłe instrumenty finansowe UE, I, II, III materiałów i energii 2004-2007 krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, popieranie stosowania instalacji wysokosprawnych zadanie ci ągłe instrumenty finansowe UE, (niskoodpadowych) I, II, III 2004-2007 krajowe fundusze ekologiczne,

środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, stosowanie nowych, oszcz ędzaj ących materiał, technologii w instrumenty finansowe UE, 2004-2007 I, II, III przemy śle, w tym technologii bezodpadowych krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, zadanie ci ągłe instrumenty finansowe UE, obj ęcie systemem odbioru wszystkich mieszka ńców I, II, III 2004-2007 krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, stworzenie systemu gromadzenia odpadów dla gminy z instrumenty finansowe UE, 2004-2007 I, II, III gospodarstw wiejskich i domów letniskowych krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, organizacja systemu odbioru odpadów nad wodami, na instrumenty finansowe UE, terenach le śnych, przy drogach 2004-2007 I, II, III krajowe fundusze ekologiczne,

środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, instrumenty finansowe UE, likwidacja mogilnika i „dzikich wysypisk” śmieci 2004-2007 I, II, III krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników Dziennik Urz ędowy - 4272 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

środki własne gminy, poprawa organizacji i logistyki w systemie gospodarki instrumenty finansowe UE, 2004-2007 I, II, III odpadami krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników instrumenty finansowe UE, poprawa logistyki, praktyk operacyjnych w zakładach 2004-2007 I, II, III krajowe fundusze ekologiczne, przemysłowych środki własne u Ŝytkowników instrumenty finansowe UE, substytucja niebezpiecznych surowców materiałami 2004-2007 I, II, III krajowe fundusze ekologiczne, bezpiecznymi dla środowiska środki własne u Ŝytkowników instrumenty finansowe UE, zwi ększanie ilo ści odpadów zagospodarowywanych 2004-2007 I, II, III krajowe fundusze ekologiczne, bezpo średnio na terenie zakładu (recykling wewn ętrzny) środki własne u Ŝytkowników instrumenty finansowe UE, zmniejszanie strat surowca podczas transportu i zadanie ci ągłe I, II, III krajowe fundusze ekologiczne, magazynowania (eliminacja źródeł wy-cieków, ubytków itd.) 2004-2007 środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, ograniczanie przez wytwórców stosowanych opakowa ń do zadanie ci ągłe instrumenty finansowe UE, minimum i zwi ększanie udziału w materiałach I, II, III 2004-2007 krajowe fundusze ekologiczne, opakowaniowych substancji ulegaj ących biodegradacji środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, ograniczanie przez konsumentów do koniecznego minimum zadanie ci ągłe instrumenty finansowe UE, I, II, III stosowania opakowa ń jednorazowego u Ŝytku 2004-2007 krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników stosowanie na mniejsz ą skal ę produktów jednorazowego zadanie ci ągłe I, II, III środki własne u Ŝytkowników uŜytku na rzecz przedmiotów o dłu Ŝszym okresie trwało ści 2004-2007 zadanie ci ągłe zmniejszanie ilo ści powstaj ącego ŜuŜlu i popiołu I, II, III środki własne u Ŝytkowników 2004-2007 środki własne gminy, wtórny obieg odpadów wielkogabarytowych, np. naprawianie i instrumenty finansowe UE, ponowne u Ŝywanie lub u Ŝytkowanie ze zmienionym, w 2004-2007 I, II, III krajowe fundusze ekologiczne, stosunku do pierwotnego, przeznaczeniem środki własne u Ŝytkowników

6.3 Program selektywnej zbiórki opadów.

III. PROGRAM SELEKTYWNEJ ZBIÓRKI ODPADÓW

Zadania Zadania szczegółowe Termin Obszary (działania) Źródła finansowania (przedsi ęwzi ęcia) realizacji działania podstawowe 1 2 3 4 5 Odzysk i recykling odpadów środki własne gminy, instrumenty finansowe UE, znacz ący wzrost odzysku surowców wtórnych 2004-2007 I, II, III krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, instrumenty finansowe UE, wzrost wykorzystywania surowców wtórnych 2004-2007 I, II, III krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników organizowanie punktów zbiórki makulatury, stłuczki szklanej, środki własne gminy, puszek aluminiowych itp. oraz punktu odbioru odpadów instrumenty finansowe UE, 2004-2007 I niebezpiecznych z posesji prywatnych i u Ŝyteczno ści krajowe fundusze ekologiczne, publicznej środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, stworzenie na bazie istniej ącego składowiska gminnego instrumenty finansowe UE, punktu selektywnej zbiórki od-padów wraz z jego niezb ędn ą w 2004-2007 I krajowe fundusze ekologiczne, tym zakresie modernizacj ą środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, przygotowanie niezb ędnego wyposa Ŝenia w sprz ęt (pojemniki, instrumenty finansowe UE, prasy, belownice, rozdrabniarki, samochody do odbioru) 200? I krajowe fundusze ekologiczne,

środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, oddzielenie od strumienia odpadów komunalnych i innych ni Ŝ zadanie ci ągłe instrumenty finansowe UE, niebezpieczne tzw. balastu oraz odpadów oboj ętnych (masy I, II, III 2004-2007 krajowe fundusze ekologiczne, ziemne, gruz budowlany, popioły) środki własne u Ŝytkowników kompostowanie odpadów organicznych: zach ęcanie do środki własne gminy, tworzenia małych pryzm kompostowanych w ogródkach zadanie ci ągłe instrumenty finansowe UE, I, II, III przydomowych oraz kompostownie na składowiskach 2004-2007 krajowe fundusze ekologiczne, odpadów środki własne u Ŝytkowników środki własne gminy, instrumenty finansowe UE, uregulowanie problemu zbiórki padliny 2004-2007 I, II, III krajowe fundusze ekologiczne, środki własne u Ŝytkowników zach ęty ekonomiczne uwzgl ędniaj ące zasad ę zadanie ci ągłe „zanieczyszczaj ący płaci”, np. wprowadzenie wy Ŝszej opłaty za I środki własne gminy 2004-2007 odbiór odpadów zmieszanych

Dziennik Urz ędowy - 4273 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

7. NARZ ĘDZIA I INSTRUMENTY REALIZACJI składowisk, zakładów czy przyj ętych rozwi ąza ń wzbudza PLANU. wiele kontrowersji i cz ęsto kojarzona jest z negatywnym oddziaływaniem na „moje otoczenie”. 7.1 Wybrane narz ędzia i instrumenty realizacji Dlatego tak istotne jest, uwzgl ędnienie w procesie Planu. planistycznym i decyzyjnym, opinii i ocen mieszka ńców gminy. Prawidłowa realizacja Planu wi ąŜ e si ę ści śle z Jednak by proces wymiany pogl ądów, zda ń, miał zastosowaniem, okre ślonych w Programie Ochrony rzeczowy charakter, wszystkie strony prowadzonego Środowiska, wła ściwych narz ędzi i instrumentów. Jest to dialogu musz ą powi ększa ć swój zasób wiedzy. tym bardziej istotne, Ŝe w zwi ązku z wej ściem Polski do Edukacja ekologiczna i dost ęp do informacji to struktur Unii Europejskiej, koniecznym zadaniem jest najprostsze formy współpracy mi ędzy uczestnikami dostosowanie gospodarki odpadowej do unijnych planowani i realizacji gospodarki odpadowej. wymogów.

- instrumenty prawne; Realizacja tych zada ń b ędzie podj ęcia nast ępuj ących 1. Standardy jako ściowe lub emisyjne. działa ń: 2. Pozwolenia. − utworzenia gminnego systemu 3. Odpowiedzialno ść : udost ępniania informacji o odpadach, a) odpowiedzialno ść administracyjn ą; − opracowania i wdro Ŝenia elektronicznych b) odpowiedzialno ść karna; baz danych o odpadach, c) odpowiedzialno ść cywilna; − upowszechniania podejmowanych działa ń w zakresie gospodarki odpadowej. - instrumenty finansowe; 1. Opłaty za korzystanie ze środowiska, w tym opłata 8. OCENA REALIZACJI PLANU. produktowa i depozytowa. 2. Kary. 8.1 Kontrola realizacji Planu. 3. Zwolnienia i ulgi podatkowe. Podstawowym źródłem informacji o środowisku jest - instrumenty społeczne; pa ństwowy monitoring środowiska, który stanowi system Bardzo wa Ŝny instrument oddziaływania na stan pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska oraz środowiska i jego ochron ę, zwłaszcza w sferze gospodarki gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania odpadowej, gdzie tak istotne jest uzyskanie społecznej informacji o środowisku. akceptacji przyj ętych rozwi ąza ń. Szczególn ą rol ę w tej Sposób monitorowania gospodarki odpadami został grupie pełni edukacja ekologiczna. Równie wa Ŝna jest okre ślony w Ustawie o odpadach. Podstawowe informacje komunikacja społeczna, zwłaszcza realizowana jako o odpadach b ędą gromadzone w bazach, prowadzonych współpraca z organizacjami pozarz ądowymi. przez Urz ąd Marszałkowski Województwa Warmi ńsko- Wszystkie wymienione instrumenty maj ą zastosowanie Mazurskiego. System ten stanowi ć b ędzie podstawowe w gospodarce odpadami. Zwłaszcza w świetle cz ęstych źródło informacji o odpadach przy opracowywaniu, zmian prawa i braku wielu przepisów wykonawczych, wdra Ŝaniu i ocenie realizacji planów gospodarki istotne jest wzajemne zrozumienie i tworzenie wspólnych i odpadami. Na podstawie zbiorczych zestawie ń danych akceptowanych przedsi ęwzi ęć . oraz informacji uzyskanych od Wojewody i Starosty, Wa Ŝnym narz ędziem jest odpowiednie stosowanie i Marszałek Województwa prowadzi ć b ędzie wojewódzk ą egzekwowanie obowi ązuj ących przepisów prawnych. baz ę danych o wytwarzaniu i gospodarowaniu odpadami wraz z rejestrem udzielonych zezwole ń w zakresie 7.2 Integracja Planu Gospodarki Odpadami z wytwarzania i gospodarowania odpadami oraz sporz ądza ć innymi dokumentami strategicznymi dla gminy. raport wojewódzki, który przekazywa ć b ędzie Ministrowi Środowiska, prowadz ącego centraln ą baz ę danych Konieczne jest równie Ŝ podj ęcie prac w zakresie dotycz ących wytwarzania i gospodarowania odpadami. przygotowania instrumentów w aspekcie prawa lokalnego. W ramach kontroli Planu istotne jest wykorzystanie i Zmiany w systemie planowania przestrzennego powinny poszerzenie istniej ącej bazy monitoringu środowiska. uwzgl ędnia ć konieczno ść rozwi ąza ń systemowych w Du Ŝą rol ę w tym zakresie b ędzie odgrywa ć ścisła zakresie gospodarki odpadowej, zaproponowanych w współpraca z organami Inspekcji Ochrony Środowiska. niniejszym Planie. Oprócz cyklicznie przeprowadzanych bada ń Plan Gospodarki Odpadami został zintegrowany z monitoringowych, bardzo wa Ŝną rol ę odrywaj ą równie Ŝ nast ępuj ącymi, obowi ązuj ącymi dokumentami dla gminy zbieranie danych o odpadach na podstawie, mi ędzy Biskupiec: innymi: 1) strategia rozwoju społeczno-gospodarczego miasta i − danych zbieranych w ramach statystyki gminy Biskupiec, Warszawa 2000, publicznej, 2) studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania − pomiarów stanu środowiska, wielko ści i przestrzennego miasta i gminy Biskupiec, Warszawa rodzajów emisji i ich ewidencji, do 2000, przeprowadzenia których s ą zobowi ązane 3) plan Rozwoju Lokalnego Gminy Biskupiec na lata podmioty korzystaj ące ze środowiska 2004-2010, Biskupiec 2004, (prowadz ący instalacj ę i u Ŝytkownicy 4) wieloletni Plan Inwestycyjny Gminy Biskupiec. urz ądze ń). Głównym koordynatorem realizacji „Planu Gospodarki 7.3 Udział społecze ństwa. Odpadami” b ędzie Burmistrz, który jako organ wykonawczy gminy, zobligowany jest ustawowo do W zakresie gospodarki odpadami bardzo istotny jest wykonywania zadań na terenie gminy w zakresie ochrony udział w jej kształtowaniu lokalnego społecze ństwa. środowiska. Tematyka odpadów, ich zagospodarowania, lokalizacji Dziennik Urz ędowy - 4274 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

W celu prawidłowego wdra Ŝania Planu, Burmistrz Pierwsze sprawozdanie z realizacji niniejszego Planu będzie monitorował realizacj ę Planu poprzez: powinno by ć dokonane w połowie 2006r., a druga w − wykorzystanie swoich kompetencji w połowie 2007 r. zakresie gospodarki odpadami, Sprawozdanie z realizacji Planu powinno zawiera ć: − wykorzystania współpracy z organami − kontrol ę wykonania zada ń, okre ślonych w Powiatu, o ściennymi gminami, oraz z innymi harmonogramie realizacji Planu na lata jednostkami samorz ądu terytorialnego 2004-2007; odpowiedzialnymi za gospodarowanie − ocen ę realizacji celów i działa ń okre ślonych odpadami komunalnymi, w Planie, opart ą na wska źnikach − współprac ę z Marszałkiem i Wojewod ą charakteryzuj ących gospodark ę odpadami. Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego oraz podległymi im słu Ŝbami, Przy nowelizacji Planu, powinny by ć wykorzystane − współprac ę z jednostkami gospodarczymi i wyniki przeprowadzonych ocen realizacji niniejszego społecznymi, a tak Ŝe pozarz ądowymi planu oraz uwzgl ędnione nowe uwarunkowania, zarówno organizacjami ekologicznymi w zakresie wewn ętrzne, jak i zewn ętrzne. wdra Ŝania programu oraz edukacji ekologicznej społecze ństwa. 8.2 Wska źniki oceny realizacji Planu. Zgodnie z wymogami prawa, art. 14 ust. 13 ustawy o odpadach, Burmistrz powinien co 2 lata dokonywa ć oceny Ocena realizacji Planu powinna by ć przeprowadzona realizacji Planu i przygotowywa ć sprawozdanie z realizacji w oparciu o podstawowe wska źniki, obrazuj ące stan Planu Gospodarki Odpadami. Sprawozdanie to powinno gospodarki odpadami i dokonuj ące si ę w niej zmiany. by ć przedstawione Radzie Gminy. Wska źniki te zamieszczono w poni Ŝszej tabeli.

Tabela 22 Wska źniki oceny realizacji Planu. Stan Źródło Jednostka Cele Wska źniki wyj ściowy informacji miary (2003 ) o wska źnikach 1 2 3 4 5 I. EDUKACJA EKOLOGICZNA Wzrost świadomo ści ekologicznej mieszka ńców gminy ilo ść przeprowadzonych działa ń edukacyjnych szt./rok 4 dane własne gminy zł wzrost nakładów na edukacj ę ekologiczn ą 10 dane własne gminy % ilo ść organizacji pozarz ądowych działaj ących aktywnie na szt. 2 dane własne gminy rzecz ochrony środowiska i edukacji ekologicznej zgodno ść wydawanych decyzji administracyjnych z % 100 dane własne gminy realizowaną polityk ą ochrony środowiska w gminie II. ZAPOBIEGANIE POWSTAWANIU ODPADÓW Minimalizacja produkowanych odpadów ilo ść : naliczonych opłat 0 zł. naliczonych kar 10 dane własne gminy szt. przeprowadzonych kontroli 15 wyegzekwowanych post ępowa ń 0 ograniczenie ilo ści powstaj ących odpadów - razem w tym: tona/rok komunalnych - statystyka publiczna % w sektorze gospodarczym niebezpiecznych organizacja systemu odbioru odpadów nad wodami, na szt. 1 dane własne gminy terenach le śnych, przy drogach likwidacja dane własne gminy, mogilnika szt. - WIO Ś „dzikich wysypisk” śmieci wtórny obieg odpadów wielkogabarytowych szt. - dane własne gminy III. PROGRAM SELEKTYWNEJ ZBIÓRKI ODPADÓW Odzysk i recykling odpadów

ludno ść obj ęta zorganizowan ą zbiórk ą odpadów, % 90 dane własne gminy w tym selektywn ą % 10 poziom odzysku odpadów - ł ącznie opakowaniowych − tworzywa sztuczne − szkło − papier i tektura tona/rok − 0 dane własne gminy aluminium % − stal wielkogabarytowych niebezpiecznych budowlanych opon ilo ść odpadów biodegradowlanych wydzielonych ze tona 0 dane własne gminy ogólnego strumienia odpadów % Dziennik Urz ędowy - 4275 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Powy Ŝsze zestawienie zawiera podstawowy zestaw wska źników, mo Ŝe by ć ono uzupełnione w miar ę Jako uzupełnienie absorbowanych środków, pojawienia si ę odpowiednich informacji. przewiduje si ę udział środków z krajowych funduszy Obecnie, niektóre wska źniki, wa Ŝne dla oceny ekologicznych (m.in. Narodowego, Wojewódzkiego, Programu, s ą dla obszaru gminy niedost ępne. Powiatowego i Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska Dost ępno ść do tych informacji warunkowana jest i Gospodarki Wodnej, Fundacji Ekofundusz, GEF Polska. nast ępuj ącymi czynnikami: Dla programowania działa ń, przyj ęto udział tych funduszy − rozszerzeniem i wzmocnieniem monitoringu na poziomie 25% kosztów. środowiska i zwi ększeniem dost ępno ści danych; Pozostałe 25% środków na realizacj ę zada ń, − rozszerzeniem zakresu bada ń statystycznych w przewiduje si ę jak środki własne - zarówno samorz ądu zakresie środowiska przez pa ństwow ą gminy, partnerów w realizacji zada ń, jak i u Ŝytkowników statystyk ę; środowiska. W ramach tych środków przewiduje si ę − przeprowadzeniem odpowiednich bada ń, np. równie Ŝ udział kredytów bankowych oraz innych form społecznych, słu Ŝących ocenie świadomo ści mo Ŝliwej do pozyskania pomocy finansowej na realizacj ę ekologicznej mieszka ńców i innych. planowanych działa ń. Warto zaznaczy ć, Ŝe znacz ący wzrost nakładów na 9. NAKŁADY FINANSOWE NA REALIZACJ Ę przedsi ęwzi ęcia ochrony środowiska, b ędzie nast ępował PLANU. w przypadku równoległego stosowania zach ęt prawnych i ekonomicznych. Jest to zgodne z polityk ą Unii 9.1 Finansowanie działa ń. Europejskiej, gdzie dobry stan środowiska jest traktowany jako jeden z najistotniejszych czynników decyduj ący o Realizacja zada ń wymienionych w Planie wymaga standardzie Ŝycia. koncentracji znacznych środków w krótkim czasie. Jako Przy realizacji okre ślonych zada ń mo Ŝliwe b ędzie najwa Ŝniejsze potraktowano te zadania Planu, których równie Ŝ zaanga Ŝowanie środków z bud Ŝetu pa ństwa, realizacja prowadzi do spełnienia norm prawa ochrony agencji i funduszy celowych, Lasów Pa ństwowych oraz środowiska i dostosowania do wymogów zwi ązanych z innych instytucji. integracj ą Polski z Uni ą Europejsk ą. Kolejnym krokiem b ędzie wygenerowanie dalszych Zakłada si ę stosowanie takich metod realizacji środków finansowych, które b ędą mogły by ć poszczególnych zada ń Planu, które charakteryzuj ą si ę przeznaczone na utrzymanie infrastruktury technicznej uzyskaniem optymalnych efektów ekologicznych i oraz instrumentów, niezb ędnych do realizacji zada ń ekonomicznych. Cel ten zostanie osi ągni ęty poprzez Planu. sporz ądzanie analiz finansowo-ekonomicznych oraz ekologicznych ka Ŝdego z zada ń. Taki tryb post ępowania 9.2 Nakłady finansowe. pozwoli na wybór optymalnych rozwi ąza ń technicznych, organizacyjnych i finansowych. Szacunkowe koszty wdra Ŝania Planu, przedstawione Zakłada si ę, Ŝe profesjonalne planowanie zada ń w tabeli poni Ŝej, obejmuj ą cztery lata (2004-2007). ochrony środowiska, umo Ŝliwi osi ągni ęcie odpowiednich Prognozowanie kosztów w dłu Ŝszej perspektywie czasu wska źników finansowych i ekonomicznych, a co za tym prowadziłoby do zmniejszenia dokładno ści szacunków, ze idzie - dofinansowanie z dost ępnych instrumentów wzgl ędu na mo Ŝliwo ść wyst ępowania trudnych do oceny finansowych Unii Europejskiej (m.in. fundusze czynników zewn ętrznych, np. wysoko ść kosztów, strukturalne, inicjatywa EQUAL, programy pilota Ŝowe, wysoko ść inflacji, zmieniaj ące si ę prawo. pomoc bezpo średnia, umowy i porozumienia Realizacja Planu z okre ślonymi terminami rozpocz ęcia mi ędzynarodowe). i zako ńczenia poszczególnych zada ń (krótko- i Priorytetem Planu jest pozyskanie jak najwi ększego średnioterminowych), pozwala na cykliczne szacowanie ich udziału w realizacji poszczególnych działa ń. Dla kosztów w okresach 4-letnich oraz uaktualnianie i potrzeb Planu przyj ęto średnie dofinansowanie z UE na weryfikacj ę planowanych nakładów w okresach 2-letnich, poziomie 50%. równolegle z okresow ą ocen ą stanu realizacji zada ń Planu (osi ągania celów i poniesionych nakładów finansowych).

Tabela 23 Struktura finansowania zada ń Planu Gospodarki Odpadami.

Kwotowo Procentowo Struktura finansowania zada ń Planu [ zł ] [ % ] Środki własne 1 231 750,00 25 Krajowe fundusze ekologiczne 1 231 750,00 25 (finansowanie bezzwrotne i zwrotne) Instrumenty finansowe UE 2 463 500,00 50 Razem 4 927 000,00 100,00

Dziennik Urz ędowy - 4276 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

10. ZAŁ ĄCZNIKI.

10.1 Spis tabel.

10.2 Dokumenty strategiczne.

10.3 Wykaz zada ń inwestycyjnych przewidzianych do realizacji w ramach Planu.

10.4 Dokumenty kartograficzne.

SPIS TABEL.

Tabela 1 Liczba mieszka ńców gminy Biskupiec na 31.12.2003 r. Tabela 2 Ilo ść wytwarzanych odpadów w mie ście i gminie Biskupiec. Tabela 3 Morfologia odpadów wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami. Tabela 4 Zestawienie składu morfologicznego odpadów z podziałem na poszczególne frakcje na terenie gminy Biskupiec. Tabela 5 Porównanie składu odpadów na podstawie przeprowadzonych ankiet, Tabela 6 Wielko ść odpadów komunalnych powstaj ących w instytucjach publicznych. Tabela 7 Ilo ść odpadów powstaj ących w obiektach turystycznych na terenie miasta i gminy Biskupiec. Tabela 8 Skład chemiczny osadów z oczyszczalni ścieków. Tabela 9 Źródła pochodzenia odpadów komunalnych. Tabela 10 Wykorzystywane pojemniki na terenie gminy. Tabela 11 Rodzaje wykorzystywanych pojemników. Tabela 12 Rodzaj i ilo ść sprz ętu do zbierania i transportu odpadów komunalnych. Tabela 13 Stan techniczny składowiska. Tabela 14 Wielko ści przyjmowanych odpadów na składowiska w Adamowie. Tabela 15 Skład odpadów niebezpiecznych typu komunalnego - dane literaturowe. Tabela 16 Skład odpadów niebezpiecznych typu komunalnego na terenie miasta i gminy Biskupiec. Tabela 17 Źródło pochodzenia odpadów niebezpiecznych. Tabela 18 Zestawienie kosztów i struktura finansowania gospodarki odpadami na terenie miasta i gminy Biskupiec. Tabela 19 Podstawowe dane demograficzne w gminie Biskupiec (stan na 2002 r.) Tabela 20 Planowana gospodarka odpadami opakowaniowymi, wielogabarytowymi, budowlanymi i niebezpiecznymi w strumieniu odpadów komunalnych w gminie Biskupiec w latach 2003-2010. Tabela 21 Planowana gospodarka odpadami ulegaj ącymi biodegradacji w gminie Biskupiec. Tabela 22 Wska źniki oceny realizacji Planu. Tabela 23 Struktura finansowania zada ń Planu Gospodarki Odpadami.

WYKAZ DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH

Podczas pracy na Planem Gospodarki Odpadami wykorzystano nast ępuj ące dokumenty:

1. Narodowy Plan Rozwoju 2004-2006, Warszawa 2003. 2. II Polityka Ekologiczna Pa ństwa, Warszawa, czerwiec 2000 r. 3. Polityka Ekologiczna Pa ństwa, Warszawa grudzie ń 2002 r. 4.Narodowa strategia ochrony środowiska na lata 2000-2006; Ministerstwo Środowiska, 2000 r. 5. Uchwała Nr 219 Rady Ministrów z dnia 29 pa ździernika 2002 r. w sprawie krajowego planu gospodarki odpadami. 6. Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych, Warszawa 2003. 7. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami, Warszawa 2002. 8. Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej, Warszawa 2001. 9. Krajowa Strategia Ochrony i Zrównowa Ŝonego U Ŝytkowania Ró Ŝnorodno ści Biologicznej, Warszawa 2002 r. 10. Narodowa strategia rozwoju regionalnego; Ministerstwo Gospodarki, 2000 r. 11. Długookresowa strategia trwałego i zrównowa Ŝonego rozwoju - Polska 2025, Rz ądowe Centrum Studiów Strategicznych, 2001 r. 12. Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju; Rz ądowe Centrum Studiów Strategicznych, 2000 r. 13. Polityka le śna pa ństwa (wraz z dokumentami uzupełniaj ącymi, takimi jak Krajowy program zwi ększania lesisto ści, Strategia ochrony le śnej ró Ŝnorodno ści biologicznej i in.); Ministerstwo Środowiska, 1996 r. 14. Strategia rozwoju energetyki odnawialnej; Ministerstwo Środowiska, 2000 r. 15. Krajowa strategia ograniczenia emisji metali ci ęŜ kich i trwałych zanieczyszcze ń organicznych; Ministerstwo Środowiska, 1999 r. 16. Strategia rozwoju Obszaru Funkcjonalnego Zielone Płuca Polski; Rada Programowa Porozumienia ZPP, 1999 r. 17. Studium Diagnostyczne Obszaru Funkcjonalnego Zielone Płuca Polski, wyd. 2000. 18. Ramowy Program Rozwoju Obszaru Funkcjonalnego Zielone Płuca Polski na lata 2001-2010, wyd.2001. 19. Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmi ńsko-mazurskiego; Sejmik Województwa, 2000 r. 20. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa warmi ńsko-mazurskiego; Sejmik Województwa, 2002 r. 21. Program Ochrony Środowiska Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego, Olsztyn 2003. 22. Plan Gospodarki Odpadami Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego, Olsztyn 2003. 23. Wojewódzki program zwi ększanie lesisto ści na lata 2001-2010; Sejmik Województwa, 2001 r. Dziennik Urz ędowy - 4277 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

24. Regionalny program rozwoju rolnictwa na lata 2002-2006; Sejmik Województwa, 2002 r. 25. Strategia rozwoju turystyki województwa warmi ńsko-mazurskiego; Sejmik Województwa, 2001 r. 26. Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Powiatu Olszty ńskiego; Rada Powiatu w Olsztynie, Olsztyn 2000 r. 27. Program Ochrony Środowiska Powiatu Olszty ńskiego, Olsztyn 2004. 28. Plan Gospodarki Odpadami Powiatu Olszty ńskiego, Olsztyn 2004. 29. Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego miasta i gminy Biskupiec, Warszawa 2000. 30. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Biskupiec, Warszawa 2000. 31. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Biskupiec na lata 2004-2010, Biskupiec 2004. 32. Wieloletni Plan Inwestycyjny Gminy Biskupiec. 33. Program kanalizacji sanitarnej dla gminy Biskupiec, Olsztyn 2003. 34. Program wodoci ągowania gminy Biskupiec, Biskupiec 2002. 35. Raporty o stanie środowiska województwa warmi ńsko-mazurskiego WIO Ś Olsztyn 1999-2002.

WYKAZ ZADA Ń INWESTYCYJNYCH PRZEWIDZIANYCH DO REALIZACJI W RAMACH PROGRAMU.

Nakłady do Lp. Nazwa zadania Czas realizacji Oczekiwane rezultaty poniesienia [tys. zł] usuni ęcie odpadów 1 Likwidacja mogilnika 2004-2005 250 niebezpiecznych Likwidacja i rekultywacja składowiska w rekultywacja 5 ha terenu 2 2007 2 400 Adamowie składowiska budowa ZUO, modernizacja składowiska, Udział w realizowanym przez Zwi ązek Gmin wdro Ŝenie selektywnej zbiórki *) 3 2005-2007 2 277 budowie systemu gospodarki odpadami odpadów, realizacja programu edukacji ekologicznej RAZEM 4 927

*) kwota ta została obliczona w oparciu o szacunkowy koszt realizacji inwestycji (rz ąd 20-30 mln zł - przyj ęto kwot ę 25 mln zł), proporcjonalnie podzielon ą na liczb ę mieszka ńców Zwi ązku Gmin (105 149 wg danych GUS na 31.12.2003 r.), uwzgl ędniaj ąc 50% udział środków UE.

Dziennik Urz ędowy - 4278 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

DOKUMENTY KARTOGRAFICZNE.

Dziennik Urz ędowy - 4279 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Dziennik Urz ędowy - 4280 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043

Dziennik Urz ędowy - 4281 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 73 Poz. 1043