Afgiftekantoor: 9300 AALST MASSPOST - ERKENNINGSNUMMER P702003 aquarium 70 wereld 1947-2017

met o.a. Het zebravisje Levermos Ik werk in de Zoo Planaria bestrijden Epipedobates aff. hahneli

Jaargang 70 Maandblad voor de aquarium-, Nummer 12 terrarium- en vijverliefhebber December 2017 BELGISCHE BOND voor AQUARIUM- en TERRARIUMHOUDERS vzw (BBAT)

De oorsprong Onder impuls van de Antwerpse Verbroedering wordt op 10 april 1949 een eerste stichtings- vergadering gehouden in Antwerpen. Een 15-tal aquariumverenigingen besluit voortaan te gaan samenwerken onder de benaming: "BELGISCHE BOND VOOR AQUARIUM- en TERRARIUMHOUDERS", afgekort: BBAT. In datzelfde jaar voegen zich nog 12 andere clubs bij de bond. Op 2 oktober 1949 wordt een tweede stichtingsvergadering gehouden en wordt een eerste bestuur samengesteld. Er wordt besloten om een rechtsgeldige vzw te worden en in de Bijlage tot het Belgisch Staatsblad van 13 mei 1950 verschijnen de officiële statuten van de nieuwe organisatie.

De doelstellingen De BBAT heeft tot doel de natuurlijke wetenschappen in het algemeen en de aquarium-, terrarium- vijverstudie in het bijzonder te verspreiden en te bevorderen door o.m. - de bestaande en eventueel nog op te richten verenigingen aangaande voormelde ma- terie te groeperen en administratief te coördineren. - hulp bij de oprichting van verenigingen. - uitgifte van een tijdschrift. - houden van voordrachten. - uitwisselen van ervaringen. - vormen van een bibliotheek en mediatheek ter beschikking van de verenigingen. - de aangesloten verenigingen te vertegenwoordigen in het buitenland. - inrichten van tentoonstellingen. - alle andere activiteiten die dit culturele en wetenschappelijk doel nastreven.

Wat biedt U een BBAT - club? - GRATIS abonnement op het unieke NEDERLANDSTALIGE tijdschrift AQUARIUMWE- RELD - Veelal een eigen clubblad met directe informatie over het clubgebeuren - Maandelijkse vergaderingen met erkende sprekers, dia en film voordrachten, doe en praatavonden, contact met andere ervaren liefhebbers - Antwoord en oplossing bij aquarium- of terrariumproblemen - Een rijk voorziene en gespecialiseerde bibliotheek - Een boeiende clubuitstap naar een of ander aquaristisch gebeuren in binnen- of buiten- land - Tentoonstellingen - Een lidkaart die in vele gevallen recht geeft op belangrijke kortingen - BOVENAL: EEN VRIENDENSFEER!

Wat vraagt uw club? - Een nederig lidgeld - Een natuurminnend hart ... Officieel Orgaan van de Belgische Bond voor Aquarium- en Terrariumhouders vzw. **************************************** aquarium REDACTIETEAM Freddy Haerens (Hoofdredactie) wereld Germain Leys, Patrick Loosveldt, Guido Lurquin, Gustaaf Suykerbuyk, Walter Van der Jeught, Romain Van Lysebettens Jaargang 70 - Nummer 12 - December 2017 ISSN 1372-6501 REDACTIE-ADRES BBAT-Aquariumwereld Beste lezer, de 70-ste jaargang van "Aquariumwereld" krijgt met Marktstraat 100 B-8510 Marke dit nummer zijn beloop. We brachten een grote verscheidenheid Tel. 056.22 19 77 aan onderwerpen en het deed deugd te horen dat het [email protected] themanummer juli-augustus, dat terug greep naar de beginjaren www.aquariumwereld.be van de aquaristiek, gesmaakt werd. Het redactieteam wenst jullie alvast een hobbyvol 2018 toe! ABONNEMENTEN 2018 BELGIE 24,00 EUR - CJP 15 EUR (gratis voor BBAT-leden) Het zebravisje, NEDERLAND vis voor het aquarium, vis voor de 35,00 EUR wetenschap te betalen op rekening AQUARIUMWERELD Gustaaf Suykerbuyk 402 Kamerstraat 10, 9255 Buggenhout IBAN BE95 4463 5878 5158 BIC KREDBEBB Een apart plantje... het levermos of Monoselenium te- LEDENADMINISTRATIE en nerum VERZENDING Jozef De Brandt Patrick Loosveldt 410 Pastoor Christiaensstraat 15 9290 Berlare, [email protected]

PUBLICITEIT Ik? Ik werk in de Zoo! Werner Dossler 15 Augustusstraat 37b4 Wilfried Van der Elst 414 B-3690 Zutendaal Tel.0495.18.74.85 [email protected] Een onschadelijk middel om pla- LEDENVOORDEEL Ludo Jermei naria te bestrijden Runkersteenweg 33 Germain Leys 420 B-3500 Hasselt Tel.011.27.48.37 / 0496.36.95.96 [email protected] Mijn ervaringen met Epipedobates DRUKKERIJ aff. hahneli De Hauwere Print Zeelsebaan 83 Gerard Schouw 424 9200 Dendermonde BBAT - INFO 432 OMSLAG: Ik werk in de Zoo! Foto: Wilfried Van der Elst

Verantwoordelijke uitgever: Freddy Haerens, Marktstraat 100, 8510 Marke © Gehele of gedeeltelijke overname van artikels of afbeeldingen zonder de schriftelijke toelating van de auteur en van de BBAT zijn verboden. aquarium 70/12 401 wereld Het zebravisje Vis voor het aquarium, vis voor de wetenschap

Tekst: Gustaaf Suykerbuyk - KAV Barbus Foto’s: zoals vermeld

Dit visje voorstellen aan de aquariaan is overbodig. Iedereen kent wel dit levendige en taaie diertje, een beginnersvisje bij uitstek dat de meesten onder ons ooit wel eens gehouden hebben. Wat niet iedereen weet, is dat deze vis een van de belangrijkste laboratoriumdieren is en al zeer veel heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van de wetenschap, vooral in de genetica en het kankeronderzoek.

402 70/12 aquarium wereld Boven: Danio rerio mannetje. (Foto: Jean Lambinon)

Midden: Danio rerio vrouwtje. (Foto: Jean Lambinon)

Links: Danio rerio zijn kleur is sterk afhankelijk van de omgeving. (Foto: Freddy Haerens)

De wetenschappelijke naam Danio rerio is afgeleid uit een Bengaals dialect en zou zoiets betekenen als “klein visje uit het rijstveld”. In 2013 werd het door Kottelat onder- gebracht in het genus Brachydanio. Dit werd sindsdien door belangrijke auteurs niet gevolgd en de genus- naam Danio blijkt ondertussen terug correct. Dit mooie visje wordt in de natuur tot 6,4 cm groot, in het aquarium wordt zelden 4 cm gehaald. De levens- duur in het aquarium is redelijk: 2,5 à 3 jaar met recordvermeldingen tot zelfs 5,5 jaar. In de natuur wordt het visje slechts één jaar oud. Zowel de vrouwtjes als de manne- tjes hebben vijf horizontale blauwe strepen op een gele achtergrond. Aan deze De eerstbeschrijving gebeurde al in 1822 door gestreepte tekening danken zij trouwens hun Hamilton. Dit wil zeggen dat deze vis al bijna naam zebravisje. Mannetjes blijven wat kleiner 200 jaar is gekend. Zeer algemeen kan men en slanker, en kunnen wat feller kleuren tijdens stellen dat India, Pakistan en de omliggende de balts en de paring. De kleuring is sterk af- landen het leefgebied uitmaken, maar het is hankelijk van de omgeving. Bij een sterke be- niet zeker dat het visje daar overal effectief lichting, ook bij stress, verbleken de vissen. Dit voorkomt, er zijn zeer weinig recente gegevens komt omdat de donkere chromatophoren, de over te vinden. Dat is te verklaren omdat de kleurdragers, inkrimpen waardoor de kleurstof rerio nooit meer als wildvang wordt ingevoerd, minder verspreidt in de huid en de vissen ver- de kweek is veel goedkoper dan de wildvang, bleken. maar daardoor komen er ook geen recente ge- Zowel mannetjes als vrouwtjes hebben twee gevens meer binnen over de vindplaatsen. paar baarddraden. Een paar langere beneden Een grondige studie in 2007 gaf wel een goede aan de kaak (maximilliaire) en een paar nasale aanduiding voor hun natuurlijke levenswijze. De ter hoogte van de neusholtes. Een recente stu- volwassen vissen leven tijdens de droge maan- die in 2010, van Le Clair en Topczewski, toonde den in niet opdrogende riviertjes en stromen. aan dat deze baarddraden kunnen regenere- Daar houden ze zich op in de kalme, bescha- ren. Ze worden dan wel iets dikker en korter. duwde stukken. Tijdens de moessonregens Ze zijn ook doorschijnend, wat ze bijzonder ge- met de bijhorende overstromingen, trekken schikt maakt voor weefselonderzoek. ze naar tijdelijk ondergelopen plassen, onder-

aquarium 70/12 403 wereld Tekst: Patrick Loosveldt – Wagtail Aalst Foto’s: zoals vermeld

Een apart plantje: het levermos of Monosolenium tenerum

Bij het uitwisselen van aquariumplanten onder liefhebbers komt er al eens per toeval een stukje mee van een andere plant. Denk maar aan eendenkroos, of het watervorkje, of een takje najas. Zo verging het ook met Monosolenium tenerum, een plantensoort die ik nooit bewust had ingebracht in het gezelschapsaquarium, maar die er plots zomaar groeide tussen de andere planten. Door dit speciale plantje de nodige aandacht te schenken, groeide het met veel geduld uit tot een mooie bos levermos.

410 70/12 aquarium wereld Monosolenium tenerum komt in de natuur ontstaat er een bolvormig kluwen, tot zowat vooral emers voor, dit wil zeggen boven water in 15 à 25 cm diameter. Het groeien stopt dan tropisch vochtige omstandigheden. We houden uiteraard niet, maar als dit nog groter wordt, dit levermos doorgaans onder water in het gaat het uit elkaar vallen. De bolvormige aquarium, maar het kan dus evengoed in een groeiwijze gaat niet drijven en blijft tegen de vochtig terrarium. Men heeft het gevonden in bodem. Echter, doordat er geen wortels zijn, Azië, meer bepaald in India, China, Taiwan en is het niet verankerd en ligt het gewoon los op Japan. Dat is dus een ruim verspreidingsgebied. de bodem. Als het levermos in het aquarium Volgens het plantenboek van Christel te groot wordt, kun je het snoeien. Of je kunt Kasselmann zijn onze aquariumexemplaren gewoon herbeginnen met een klein stukje van evenwel afkomstig van een import uit Taiwan de oorspronkelijke plant. in 2001. Dit levermos doet in het aquarium niet echt Levermossen vormen een aparte groep moeilijk wat betreft de waterparameters en kan binnen het plantenrijk. Ze hebben niet zoals de dus onder “gemakkelijke plant” gecatalogeerd klassieke planten de typische wortels, stengels worden. Mijn eigen ervaring is dat deze plant en bladeren, maar wel “thalli” (enkelvoud = toch wel wat licht nodig heeft, tenminste als je thallus). Kort door de bocht zijn dit speciale een mooi en compact blijvend geheel wilt. In plantenorganismen, die groeien door toedoen combinatie met CO2 èn met toediening van van licht en voedingsstoffen. Wat deze laatste voedingsstoffen aan het water, groeide deze betreft, zou volgens de literatuur vooral stikstof plant in mijn aquarium zeer goed. CO2 is voor – in de vorm van nitraat – een belangrijk het levermos zeker geen must, maar is zoals bij element zijn. De thalli groeien op gevorkte wijze veel aquariumplanten het geval is, een gunstige uit en vormen samen een compact geheel. factor, zeker in combinatie met veel licht. Onder de juiste omstandigheden kan Monosolenium tenerum is ideaal geschikt Monosolenium tenerum snel groeien. Doordat voor het nano-aquarium. Doordat er in nano’s de plant in alle richtingen tegelijk uitgroeit, doorgaans geen CO2 wordt toegevoegd en

aquarium 70/12 411 wereld Ik? Ik werk in de Zoo!

Tekst en foto’s: Wilfried Van der Elst – Kardinaal Kapellen Dierenverzorger aquarium Zoo Antwerpen

Als ik dit antwoord geef, heb ik meestal volgende vragen: “Oh, heb je dan geen gratis tickets?”, of “Kun je mijn neefje/nichtje niet aan een job helpen?” Ik haast me dan om te zeggen dat ik ook NIET bij de apen sta. Dan word ik meestal nogal beteuterd aangekeken. Het is wel wat een aparte job, waar veel aquarianen van dromen en, toegegeven, ik vind het meestal ook wel héél leuk. Als vissenman in hart en nieren is heel de dag tussen de vissen staan echt een droom. Elke dag terug “je” haaien, piranha’s, zeepaardjes en natuurlijk mijn favorieten, de tijgervissen, mogen verzorgen, is wel heel prettig. Je beschouwt ze echt als jouw vissen.

414 70/12 aquarium wereld Links: ik en mijn grote idool, André Van Duin tijdens de op- al gemakkelijk met 30 man aanwezig. Deze twee moederkes names van Animal Crackers. presteren dat met hun tweetjes om heel de weg af te sluiten. Misschien eens een idee voor de volgende manifestatie, beste Boven: aan het werk. Oké, ik geef het toe, er zijn zwaardere ordehandhavers. jobs. Erger wordt het als ze beginnen vragen te stellen, want dat hoort er in een moderne Zoo bij. “Maakt deel uit van de Onder: en hier doen we het beleving en de perceptie”, vindt de marketingafdeling. Nu voor. moet ik niet overdrijven want de meeste bezoekers zijn wel

Je maakt er ook wel wat mee dat niet echt met dieren te maken heeft. Als je in de Zoo begint te werken, valt je meteen wat op wat je als bezoeker niet ziet: er zijn namelijk nogal wat bezoekers. Je probeert je dan toch in een iets sneller tempo door de Zoo te bewegen, en net dit is niet echt evident. Plots hang je dan in een file die veroorzaakt wordt door twee moederkes met een buggy die gevuld is met “nakweek” en hun attributen. Daarlangs is echt geen passeren mogelijk. Raar, als de politie een straat wil afsluiten zijn ze

aquarium 70/12 415 wereld aquarium wereld ISSN 1372-6501

Maandblad voor aquarium- en terrariumkunde Jaargang 70 2017

Redactieraad (alfabetisch) F. Haerens, G. Leys, P. Loosveldt G. Lurquin, G. Suykerbuyk, W. Van der Jeught, R. Van Lysebettens, R. Van Mossevelde †

Redactieadres Publiciteit BBAT-AQUARIUMWERELD BBAT vzw Hoofdredacteur Freddy Haerens Werner Dossler Marktstraat 100 15 Augustusstraat 37/4 B-8510 MARKE (Kortrijk) B-3690 ZUTENDAAL Tel.: +32 (0)56/22.19.77 Tel.: +32 (0)495/18.74.85 e-mail: [email protected] e-mail: [email protected]

aquarium 70/2017 A wereld AUTEURSREGISTER HOUD JAARGANG 70 IN Enkel de met een ° aangeduide teksten komen in aanmerking voor de "Oranda-prijs"...

Ab Ras Vervolg Guido Lurquin... Nederlands auteur Het vivarium van Jacques de Jong 014 Alytes obstetricans, de vroedmeesterpad ° 152 Tridacna's, parels van de zee 058 Filipendula, moerasspirea en consoorten ° 214 Koralen stekken 294 Gallotia stehlini, de Gran Canaria reuzenhagedis ° 228 J-F Agnèse & Olivier Legros Vijvers in de tuin Buitenlandse auteur (niet NL) van gasten imponeren tot wellness ° 268 De aquascapingboom 054 Gobio gobio,de riviergrondel ° 306 Salamandra salamandra, Lambert Rumen & Guido Lurquin de vuursalamander ° 346 Keurmeesters BBAT Nationale vijverkeuring: Luts Willy categorie gezelschapsvijver 082 BBAT-Bestuurslid categorie speciaalvijver 097 BBAT-bondsdag 2016 030 Nacht van de Aquariaan 2016 114 Leys Germain Tanichthys Hasselt vzw Schooltje of single? Lipvissen houden° 024 R. Jacobs & A. Decoster, A. & A.M. Declercq Cirrhilabrus isosceles, de pijlstaartlipvis ° 144 co-publicatie losse auteurs Een tropisch rifaquarium houden Bacteriële zoönotische agentia van vroeger tot nu ° 260 afkomstig van vissen 180 Vijlmossellen langer in leven houden ° 340 Een onschadelijk middel om planaria Scholberg Patrick te bestrijden ° 420 Tanichthys Hasselt vzw Zeenaalden ° 220 Loosveldt Patrick Mijn methode om een Redactie Aquariumwereld zeeaquarium te verhuizen ° 382 Panaqolus tankei ° 010 Hyphessobrycon wadai ° 129 Schouw Gerard Xenotoca eiseni ° 170 Mijn ervaringen met Epipedobates Danio htamanthinus ° 206 aff. hahneli 220 Levermos of Monoselenium tenerum ° 410 Slaets Kris Atlantis Beveren Terra vzw Utricularia aurea, blaasjeskruid ° 138 Intellagama lesueurii ° 188 Toevalskweek met Betta splendens ° 362 Suykerbuyk Gustaaf Lurquin Guido K.A.V. Barbus Antwerpen K.a.h.v. De Siervis Leuven vzw De evolutie van oud water Een fontein in de vijver ° 104 naar regelmatig waterverversen ° 256 De vijverbiotoop van Guido Rens ° 106 Toenemende invloed v. DNA-onderzoek ° 286

B 70/2017 aquarium wereld AUTEURSREGISTER HOUD vervolg... IN Enkel de met een ° aangeduide teksten komen in aanmerking voor de "Oranda-prijs"...

Vervolg Gustaaf Suykerbuyk... Vannerom Ronny K.a.h.v. De Siervis Leuven vzw IJzer in het aquarium ° 376 Goodeidae ° 122 Het zebravisje, vis voor het aquarium, vis voor de wetenschap ° 402 Vansteenkiste Eric Aquatropica Kortrijk Van der Elst Wilfried Rhadodactylus, reuzengekko's 066 De Kardinaal Kapellen vzw Chameleo calyptratus, de Jemen kameleon 298 Cherax quadricarinata, de roodklauwkreeft ° 328 Ik? Ik werk in de Zoo 414 Vanvoorden Eddy Tanichthys Hasselt vzw Van der Jeught Walter Guppy's keuren in Guangzhou ° 132 Redactie Aquariumwereld De redactie bezocht : Verbeeck Fernand FAK 2016 034 A.T.V. Aquatom vzw De Olmense Zoo onder water 074 Typhlonectes natans 019 Aquarium-show Daphnia Lille 352 Wouters Hans A.h.v. De Minor Rupel-Vaartland vzw Gracilis Westerlo Labyrintvissen, iets apart (deel 1) ° 004 Limicolaria ° 392 Labyrintvissen, iets apart (deel 2) ° 048 Cichliden uit de nieuwe wereld ° 162 Eleocharis parvula ° 176 Een regenboog uit Australië ° 202 Bijlzalmen ° 210 Historiek aquaristiek, over vroeger en nu ° 242 Toen was dat heel gewoon ° 250 Aanschaffen? Eerst even nadenken... ° 334 Sierslakken voor het zoetwateraquarium ° 370

Van Lysebettens Romain Moerbeekse A.V. vzw Een geval apart! ° 042 Naamgeving... een revisie verder ° 282 Nieuwe genusnaam: Wallaceochromis ° 310 Wil de echte "frontosa" zich bekend maken ° 322 Het "donkere kantje" van Pseudotropheus crabro ° 366

In Aquariumwereld jaargang 70 verschenen dit jaar 62 in full-colour geïllustreerde teksten van de hand van 20 verschillende auteurs uit voornameijk BBAT-verenigingen, met daarnaast ook bijdra- gen uit het buitenland en losse medewerkers. De redactie bedankt alle auteurs voor hun bijdrage!

aquarium 70/2017 C wereld TREFWOORDENREGISTER - JAARGANG 70

De in het "vet" gedrukte paginanummers in deze index verwijzen naar trefwoorden in titels van artikels en/of hoofdonderwerpen betreffende de tekst... De asterix ( * ) achter een woord, verwijst naar een foto op de betreffende pagina.

aanschaf 334 Archocentrus 165 Chalinochromis 42 aardbeienmossel 64 Argochola litura 217 Chamaeleo calyptratus * 298 abdominale 187 argulus africanus 368 Chamaeleonidae 298 Abudefduf saxatilis 262 Asolene spixi 372 Channa gachua * 209 Acropora 388 aspirine 218 Chapalichthys 127 pulchra * 295 Astronotus ocellatus * * 165, 337 Characodon adenine 288 Atheriniformes 202 eiseni 171 Aequidens rivulatus 169 ATP 289 variatus 171 Aeromonas hydrophyla 180 Atyopsis moluccensis * 257 chelaten 378 agentia 180 aufwuchs eter 367 Chelidonura varians 421 alg 59 bacterieel 180 Chelmon rostratus * 261 algeneter 372 Bagrus meridionalis * 368 Cherax quadricarinata * 328 Allodontichthys tamazula 174 bakeliet 244 Chindongo elongatus 283 Alloophorus robustus * 122 basilan 20 chlorofyl 377 Allotoca maculata 172 beginnende aquaristiek 250 chlorotisch 377 Alytes obstetricans * 152 Berlijnse methode 264 chromatophoren 403 Amazone 163 betonnen vijver * 272 chromosomen 287 amazonezwaardplant 253 Betta splendens * * 8, 362 Cichlasoma 283 Ameca splendens * * 124, 172 biezen 179 cichlide 43, 283, 324, 334, 366 amfibie 20, 152, 347 bijlzalm * 17, 210 cichliden * 162 ammonium 259 bioluminiscentie 342 cilinderroos * 260 Amphiprion ocellaris 262 Bivalvia 341 Cincelichthys pearsei * 169 Anabantidae 48 blaasjeskruid * 138 Cirrhilabrus anamnese 187 blastula stadium 59 brunneus * 149 Anampses blauwe mandarijn pitvis 421 earlei 146 chrysocephalus * 25 blauwe spat * 7 isosceles * 144 femininus * 26 bondsdag * 30 johnstoni * 149 meleagrides * 24 bonsaiboom 55 jordani * 24, 146 neoguinaicus * 26 borstelworm 389 lanceolatus 145 Anatome helena * * 254, 372 Brachydanio 403 Cirrhilabrus lineatus * 24, 146 Anchistus Brachyonus 408 Cirrhilabrus lunatus 146 demani 65 Brenthis ino 217 rubrimarginatus * 27 mirabilis 65 Brotia pagodula * 374 squirei 145 Ancistrus 252 BSC 287 Clithon sp. corona 375 Andinoacara rivulatus * 169 bumblebee cichlide* 367 cloaca 349

andropodium 124 byssusdraad 62 CO2 * 255 anemie 187 byssusklier 62 Colossoma macropomum * 338 anemoonvis 26 Caeciliidae 18 Conochodytes tridacnae 65 antennebaars 252 Carnegiella Convolutidae 421 Anubias 56 marthae * 211 Correlophus 67 Apistogramma * 165 myersi 211 Corydoras 252 Aponogeton henkelianus 253 strigata * * 17, 210 Corythoithys haematopterus* 224 appelslak * * 251, 371 carnivoor 167 Crenichthys 127 aquascaping 54 Ceratopteris cornuta * 9Crossocheilus aquascapingboom * 54 Cerianthus-soort * 260 langei 253

D 70/2017 aquarium wereld TREFWOORDENREGISTER - Vervolg...

oblongus * 253 DTPA 381 ulmaria 215 siamensis 253 Dunckerocampus ulmaria 'aurea' 216 cryptische soort 287 baldwini * 227 ulmaria 'Plena' 216 Cryptocoryne pessuliferus * 226 vulgaris 219 becketii * * 258, 288 dwergappelslak * 372 filteren 251 petchii * 286 dwergbies 179 fontein * 104 Ctenoides ales * 343 dwerglipvis 27 fonteinhoogte 105 Ctenoides scaber * 340 dwergnaaldgras * 177 formele vijver * 271 Cyperaceae 179 Echinodorus fosfaat 288 Cyphotilapia bleheri 253 fotosynthese 342, 377 frontosa 'Cape Bangwa' * 322 grisebachii 166 frameaquarium * 246 frontosa 'Kigoma' * 324 EDDHA 381 fytoplankton 59 gibberosa * * 326, 336 EDTA 381 gaasplant 253 sp. 324 Edwardsiella tarda 180 Gallotia stehlini * 228 Cyprinidae 209 eikenbladvaren * 9Gasteropelecus cytosine 288 ei-levendbarend 122 levis 211 Danio Eleocharis maculatus * 212 choprae * 206 acicularis 176 sternica 211 erythromicron 208 parvula * 176 aculeatus * 247 flagrans 207 pusilla 176 gatenziekte * 168 frankei 287, 404 Empetrichthyinae 127 genetica 291 htamanthinus * 206 Empetrichthys 127 geseldiertje 168 kyathit * 290, 404 endocarditis 187 gevlekte landsalamander 347 margaritatus 208 Epalzeorhynchos bicolor 285 geweislak 375 nigrofasciatus 363, 404 EPDM folie * 272 gezelschapsvijver * 83 quagga 290 Epipedobates giftigheid 389 rerio * 287, 402 petersi 425 Girardinichthys debrideren 187 pictus 426 multiradiatus * 124 deep-sand-bed 266 sp. hahneli * 424 gladde doopvontschelp 64 Dendrobates pumilio 425 tricolor 425 glasaquaria 244 denitrificatie 266 Epipremnum pinnatum 69 Glofish * 405, 408 desoxyribose 288 Erysipelothrix rhusiopathiae 180 Gobio gobio 306 destentie 187 ESU 291 Goodea atripinnis 172 detritus 391 exoftalmie 187 goodeïden 123 Devario 404 Fak * 34 Goodeidae 122 diamant lipvis * 28 fasciitis 187 goudsalamander 347 diamantgoerami * 6 Faunus sp. * 374 goudsbloem * 138 dichogamie 26 fenotype 291 Gramineae 179 diepzeekoralen * 264 fentonreactie 377 reuzenhagedis* 228 diploïde 287 ferri 378 Guangzhou * 132 discus * 289 ferritines 380 guanine 288 DNA 286 ferro 378 guppy * * * 123, 132, 249 doopvontschelp * * 58, 342 ferrosulfaat 381 Gymnogeophagus Doryrhampus Ficus montana * 427 rhabdotus * 167 excisus * 220 Filipendula * 214 Gymnophiona 18 janssi * 224 almaria 'Variegata' 216 Gyraulus laevis * * 370, 375 drachtigheidsvlek 170 almata 219 Halichoeres chrysus * 29, 421 driebands anemoonvis 262 purpurea 219 Haplochromis 283 drijfplant 9 rubra 219 Helostoma temminckii * 5

aquarium 70/2017 E wereld TREFWOORDENREGISTER - Vervolg... hepatomegalie 187 kalkreactor 266 opercularis * * 4, 248 Herba spireae ulmaria 218 kampango 368 Maleisische trompetslak 375 Herichthys 167 kanarie lipvis * 29, 421 mantelflap 62 cyanoguttatus * * 169, 282 kannibaalslak * * 254, 372 Marisa cornuarietis * 370, 375 hermafrodiet 26 kattenstaart 215 mazoutverwarming * 251 Heros severus * 169 kersenbuik * 310 mbuna 368 Hexamita 168 keuren 132 meerval 10 Hippopus hippopus * 59 knorgoerami * 5 Melanochromis historiek 242 koivijver 273 chameleo * 367 holotype 144 koraal * * 294, 384 crabro * 367 Hoplarchus psittacus * 168 koraaleiland 60 Melanoides tuberculata * 373 HQl-lamp 265 koraalpoliep 295 Melanotaeniidae 202 hybridevorming 46 koraalrif 60 Mentha aquatica 216 hydroxylradicaal 377 kreeft 328 mesofiel 187 Hyphessobrycon Labeo bicolor 285 Metriaclima zebra 284 coelestinus * 131 Labridae 24 Microgeophagus ramirezi 17 jackrobertsi 129 labyrintorgaan 5 mijmeringen 242 robertsi 129 labyrintvis * * * 4, 48, 364 Mikrogeophagus ramirezi 252 wadai * 129 Lacerta stehlini 230 mini Tridacna * 62 Hypsophrys nicaraguensis * 166 Lacertidae 230 Minor * 34 Ichtyophis glutinosus 20 laesies 187 Miscanthus 215 ijzer 376 Levamisol 421 mitochondriën 289 ijzerbemesting 381 levend steen * * 264, 386 Mniarogekko 67 ijzergehalte 377 levendbarend 122 moerasspirea * 214 ijzerhard 216 levermos 410 Mollusca 341 ijzerhomeostasis 377 Ligularia 215 Monoselenium tenerum 410 ijzertekort 377 ligusterpijlstaart 217 monotropitoside 218 ijzerzout 381 Limicolaria * 392 Monstera deliciosa 258 Ilyodon 127 flammea * 393 Montipora * 388 whitei 174 martensiana * 393 morfologie 287 immunosupressief 187 numidica * 392 mossel 58 Impaichthys sp. 'blueberry' 129 Limida 341 mtDNA 289 imperator keizersvis * 266 Limoida 341 Mycobacterium marinum * 182 infectieziekte 181 lipvis * * 24, 144 Myriophillum aquaticum * 110 informele vijver * 271 Liquifry 53 naaldgras * 178 Instellagama howetti 189 living-outdoor * 275 naamgeving 282 Intellagama lesueurii * 188 L-nummer 10 Nacht van de Aquariaan * 114 intestinale 187 Lobelia ‘Queen Victoria’ * 110 nachtpauwoog 217 ionentransport 266 Lomariopsis lineata 413 necrotisch 187 iris 215 Loricariidae 10 Neocaridina davidi * 254 Jaubert-methode 266 LPS * 225 Neolamprologus brichardi * 259 Jemen kameleon * 298 luciferine 342 neon tetra * 249 Julidochromis * 42 Ludwigia 'super red' * 54 Neritina turrita * 373 dickfeldi 42 Lysimachia nitraat 257 marlieri 42 punctata ‘Variegata’ * 110 nitriet 259 ornatus 42 Lythrum salicaria * 111 nomenclatuur 282, 322 regani 42 Macropharyngodon Nosferatu 285 transcriptus * 43 bipartitus * 28 nucleïnezuur 288 transcriptus 'Gombi' 43 Macropodus nucleotide 288

F 70/2017 aquarium wereld TREFWOORDENREGISTER - Vervolg... nunvlinder 217 subocellatus 310 radula 371 Nymphaea * 110 taeniatus 310 rasptong 371 Olmense zoo * 74 Periclimenes brevicarpalis * 224 redoxreactie 377 oogbeschadiging 391 Petenia spledida * 284 reductie 378 Oogvlek dwerg pitvis 421 Pethia nigrofasciata 363 regenboogvis * 202 opvoerpomp 263 pH 258 Reptila 298 Orthosia Phyllobates lugubris 426 reuzengekko * 66 gothica 217 Physa acuta * 375 reuzenhagedis * 228 gracilis 217 phytoplankton 342 Rhacodactylus oscar * 337 Phytosiderophyten 378 auriculatus * 66 oud water 256 pijlstaart lipvis * 144 chachoua * 66 ovofiel 326 pincetvis * 261 ciliatus 66 ovovivipare 122 piranha * 335 leachianus * 66 oxidatie 378 planaria * 420 sarasinorum 66 ozongenerator 266 Planorbarius corneus 251 trachyrhynchus 66 paardenvoetmossel 64 plantencel 377 rhizosfeer 378 pad 153 platwormen 420 Riccia fluitans * 9 Panaqolus Platytaeniodus degeni 283 rif-aquarium * 260 changae 12 Plecostomus-soort * 251 Rio Negro 164 claustellifer 12 Poaceae 179 riviergrondel * 306 purusiensis 12 Podarcis 232 Rode dwerg pitvis 421 tankei * 10 Poecilia reticulata * 123, 249 roodklauwkreeft * 328 pantsermeerval * 253 Poeciliidae 123 Rosaceae 214 Paratroplus synspylum * 337 poetsvis 367 Sagittaria sagittifolia * 111 Paracheirodon innesi * 249 polyploïde 287 Sahyadria denisonii * 291 Parachromis 167 Pomacanthus imperator * 266 Salamandra Paramecium Pomacea salamandra * 346 multimicronucleatus 408 bridgesi * 370 salamandra salamandra 347 paradijsvis * * 4, 248 canaliculata 251 salamandra terrestris 347 Parambassis pulcinella 330 diffusa * * 251, 371 Salicyl heteroside 218 Parapetenia 167 posthoornslak * * 251, 375 Saturnia pavonia 217 Paratilapia frontosa 325 prachtriet 215 scapinglijm 57 paratype 144 prevalentie 187 schelpslak * 373 pathogeen 187 protandrie 26 schraper 284 pauwoogcichlide 339 Pseudocheilinus ocellatus * 29 schuimfontein 105 Pecten Pseudochromis fridmani 220 schuimnest * * * 7, 49, 365 jacobaeus 342 Pseudorasbora 404 Scindapsus pinnatum 69 maximus 342 Pseudotropheus 283 scrubber 266 Pelvicachromis 283 crabro* 366 Septaria porcellana * 373 humilis 310 Pseudoxiphophorus septikemie 187 kribensis * 311 bimaculatus 172 sergeant-majoor juffer 262 pulcher * 310 psychrofiel 187 Siamese kempvis * * 8, 363 roloffi * 311 Pterophyllum siderophoren 379 rubrolabiatus 310 altum * 168 sierslak * 370 sacrimontis 310 scalare * 164 sint-jacobsschelp 342 signatus 310 puntnapslak * 372 Skiffia francesae * 125 silvae 310 purperkop 363 slak 370,392 sp. 'Bandi I' 312 PVC folie * 272 Sphinx ligustri 217 sp. 'Bandi II' 313 Pyramidellacea sp. 62 Spirea ulmaria 215

aquarium 70/2017 G wereld TREFWOORDENREGISTER - Vervolg...

Spirulina 429 trichopterus * 7 signatus 312 sprintslak * 373 Trichopsis schalleri * 5 Waminoa sp. * 421 SPS koraal 387 Tridacna * * * 58, 342, 389 Waminoa plerogyra * 422 Squamata 298 crocea * 60 wateragame * 188 staafverwarmer 251 derasa 64 waterlelie * 270 stekelbaars * 247 gigas * 64 watermunt 216 stekelslak 375 maxima * 60 waterverversen 256 stekken * 294 squamosa 65 watervorkje * 9 stikstofgas 266 Tropenweelde * 34 wellness 268 stopverf 247 trophotaenia 125 wespencichlide 367 streamer 227 turbelle TM 263 wit water 164 Streptococcus iniae 180 tweekleppige 341 witte koralen * 261 stromingspomp 263 tweeslachtig 59, 351, 371 wormsalamander * 18 subman 27 Tylomelania sp. * 374 Xanthasia murgiera 64 sulawesislak * 374 Typhlonectes natans * 18 Xenotichthys 171 sumatraan * 6 ulceratieve 187 Xenotoca Sumeniërs 243 Utricularia aurea * 138 doadrioi * 172 sump 28,388 UV-sterilisator 263 eiseni * 126, 170 Symphysodon Vallisneria eiseni Compostela * 174 aequifasciatus * * 259, 289 australis 166 lyonsi * 173 aequifasciatus axelrodi 291 gigantea * 167 melanosoma 171 aequifasciatus haraldi 291 vangklok * 252 variata 171 discus * * 164, 291 Verbana officinalis 216 Xiphophorus hellerii 127 discus abacaxi 291 verhuizen * 382 Y-cel 290 discus discus 291 Vibrio vulnificus * 184 Y-DNA 290 discus tarzoo 291 Vieja zebranapslak * 375 discus willischwarzi 291 maculicauda * 336 zebrarenslak * 375 Synchiropus melanura * * 162, 337 zeeaquarium * 382 marmoratus * 421, 423 vijlmosselen * 340 zee-egel 389 ocellatus * 421, 423 vijver * * 104, 268 zeemuis 389 splendidus * 421, 423 vijverbiotoop * 106 zeenaald * 220 Tanganyikameer 43 vijverboord 105 zeester 389 Telmatochromis 42 vijverkeuring * 82 zegge 179 tentakel 62 vijvertuin * 107 zoengoerami * 5 Thallus 411 vinnenbijter 126 zoetwaterslak 370 theehout 55 viskom 243 ZOO Antwerpen 245 Thor amboinensis * 222 Vittina zoögenetisch 180 Thoracocharax coromandeliana * 372 Zoogoneticus securis * 213 semiconica * 372 purepechus 172 stellatus 211 voedingsbodem * 253 equilla * 126 thymine 288 voedselstreng 125 zoönose 180 Thypholonectinae 18 vogelspin * 334 zoöxanthellen 59 TL-lamp 252 vroedmeesterpad * 152 zuurstofarme zone 266 Tomocichla tuba * 284 vuurgarnaal * 254 zwart water 164 torendekselslak * 374 vuursalamander * 346 zwartband lipvis 26 torentjesslak * 373 waaiergarnaal * 257 zwartblauwe naaktslak 421 Trichogater lalius * 48 Wallaceochromis 310 zwarte pacu * 338 Trichopodus humilis * * 283, 312 zwemvijver * 268 leeri * 6 rubrolabiatus * 313

H 70/2017 aquarium wereld Een onschadelijk middel om Planaria te bestrijden Tekst: Germain Leys – Tanichthys Hasselt Foto’s: Germain Leys - tenzij anders vermeld Iedere zeewaterliefhebber krijgt er vroeg of laat mee te maken: de platwormen die we als Planaria omschrijven. De dieren die wij doorgaans “Planaria” noemen, zijn in de liefhebberij een verzamelnaam voor diverse soorten platwormen die zowel in zoetwater- als in zoutwateraquariums kunnen voorkomen. Er bestaan ongeveer 20.000 soorten platwormen.

420 70/12 aquarium wereld diatomeeën en kleine stukjes van de koraal- huid. De bruine kleur komt door de symbiose met ééncellige algen, zoöxantellae, dinoflagel- laten of diatomeeën. Er is al veel geschreven over de bestrijding van deze platwormen, maar een 100% doeltreffend middel, dat geen schade aan de andere aquari- umbewoners toebrengt, is volgens mij nog niet gevonden. Het beste is om de Planaria op een natuurlijke manier te lijf gaan. Zo zouden onder andere Halichoeres chrysus (kanarielipvis), Synchi- ropus splendidus (blauwe mandarijn pitvis), Synchiropus ocellatus (oogvlek dwergpitvis), Synchiropus marmoratus (rode dwergpitvis) en Chelidonura varians (zwartblauwe naaktslak) goede Planaria-eters zijn. Deze predatoren zouden dan best vóór het uitbreken van een plaag in het aquarium moeten aanwezig zijn, zodat ze kunnen verhinderen dat toevallig in- gebrachte exemplaren zich kunnen vermeerde- ren. Ze inbrengen nadat de plaag werd vastge- steld, levert zelden resultaat op. De chemische bestrijding gebeurt meestal met producten op basis van Levamisol. Dit is een anthelminticum, een medicijn dat in de dierge- neeskunde bekend staat voor de bestrijding

Waminoa sp1 Een onschadelijk middel om

De Planaria-soort die in zeewateraquariums Planaria te bestrijden doorgaans een plaag vormt, is Waminoa sp 1, voor het eerst beschreven door L. Win- sor in 1990. Ze komen voornamelijk voor in het West Pacifisch Bekken. Ze behoren tot de familie van de Convolutidae. Je kunt ze goed herkennen aan de bruine kleur, de vorm van het silhouet van een appel en de gele stip aan de achterzijde, het voortplantings- orgaan. Ze zijn doorgaans 3 mm groot. Ze komen meestal in groepen voor en bedekken grote oppervlakten van de koralen. Ze voe- den zich met kleine crustacea, copepoden,

aquarium 70/12 421 wereld Tekst en foto’s: Gerard Schouw

Mijn ervaringen met Epipedobates aff. hahneli

424 70/12 aquarium wereld Sinds 2005 bezit ik enkele dieren die van Remco Stusters afkomstig zijn en het aanvankelijk goed deden. Remco en ik zijn samen in september 2005, met nog een vriend van Remco erbij, naar Hamm geweest en heb daar toen verschillende dieren gekocht, waaronder Epipedobates Mijn ervaringen met petersi, enkele Dendrobates pumilio en de hoogland Epipedobates tricolor. Zoals sommigen misschien weten, brak vrij kort daarna een hoop narigheid bij mij uit. Het resultaat was dat Epipedobates aff. hahneli bijna heel mijn kikkerbestand naar de kikkerhemel ging, zodat ik bijna weer van voren af aan kon gaan beginnen. Ook heb ik mijn toenmalige stelling de deur uit gedaan, omdat die helemaal ontsmet moest worden volgens dierenarts Marja Kik. Dit zinde mij niet en ik besloot daardoor om alles van de hand te doen. Overigens is het nooit helemaal duidelijk geworden wat toentertijd de oorzaak was van de sterfte van de kikkers. Ik ben daarna dus weer opnieuw gestart met drie grote bakken die René Zwart van Terrafauna ter plaatse bij mij op zolder heeft geplakt (René nogmaals bedankt hiervoor!). Inmiddels zijn het er al geen drie meer, maar groeit het aantal nog gestaag! Genoeg over deze sores, terug naar de kikkers.

aquarium 70/12 425 wereld B B A T LIDKAART VOORDELEN Bij de volgende handelaren/activiteiten krijg je de vermelde korting op ver- toon van jouw geldige BBAT-jaarlidkaart Diesters Aquarium en Vijvercentrum Kameleon Waterworld Diestersteenweg 164, 3293 Kaggevinne Kuringersteenweg 329, 3511 Hasselt – Kuringen Maastrichtersteenweg 225, 3770 Vroenhoven 10% korting 5% korting op alles, behalve op alle voedingen Klantenkaart met 5% korting + extra 5% directe korting op alles voor aquarium Met uitzondering van promotieartikelen en lopende promoties en vijver, met uitzondering van promoties Huygen Voeders Histoires d’eaux Boudewijnlaan 11, 2220 Heist o/d Berg Chée de Louvain 473 / 7 10% korting vissen,planten,reptielen 1300 Wavre 10% korting aquarium- terrarium benodigdheden 10% korting op vissen, planten, lagere dieren Met uitzondering van promotieartikelen Aquabeek - www.aquabeek.nl - +31 492 329817 Hustinx Aquaristiek Shrimpkings St. Magdalenaweg 6, Nl - 5423 XK Handel Vildersstraat 26 www.shrimpkings.be Kon. Albertstraat 19 10% korting op vissen, voer, planten 3500 Hasselt Tel.: 0032 (0)470 21.83.22 8791 Beveren-Leie en op artikelen merk “Aquabeek” 5% korting op garnalen - vissen- voeding- 5% korting op vissen & planten Uitgezonderd promotie artikelen benodigdheden, met uitzondering van promo’s Aqua – Maxim Amfibia Emsenslaan 5 Duffelsesteenweg 229 2100 Mol-Rauw 2550 Kontich www.aquamaxim.be 5% korting, behalve op terrarium 20% korting op alle aquariumplanten

D.S.Z. Gejo Marine Corals ([email protected]) Gouden kruispunt 28 Taelstraat 26, 3670 Gruitrode. Tel: 089/853552 3390 Tielt – Winge 10% korting op vissen,koralen en lagere dieren 10% korting op vissen & planten 20kg huismerk zout €40,00 ipv €45,00 5% korting op voeding. Niet geldig op promoties ’t Geels Vijvertje Berden Laar 158 Heuveneindeweg 87, 3520 Zonhoven 2440 Geel 10% korting op vissen,planten & benodigdheden 5% korting op alles van Aquarium & Vijver Uitgezonderd promoties

Reef Corner Aqua – Shop Verbindingsstraat 4 bus 2, 3670 Neerglabbeek Wijkstraat 165 10% korting op vissen,koralen,lagere dieren 3700 Tongeren 5% korting op benodigdheden & materialen 10% korting op alles, niet op acties Uitgezonderd Promotie – materialen Recif Aquarium Vijvers De Mars Bergensesteenweg 26 Brusselsesteenweg 311, 9280 Lebbeke 1651 Beersel 10% korting op aquarium planten 10% korting op alles 10% korting op aquariumvissen

Aqua Bilzen Bubbels Maastrichterstraat 209 Voltweg 25, 4631 SR Hoogerheide, Nederland 3740 Bilzen 10% korting op alle aankopen, lopende 15% korting op planten & diepvriesvoer aanbiedingen uitgezonderd. B B A T LIDKAART VOORDELEN Bij de volgende handelaren/activiteiten krijg je de vermelde korting op ver- toon van jouw geldige BBAT-jaarlidkaart Kameleon Waterworld Zowizoo Kuringersteenweg 329, 3511 Hasselt – Kuringen Maastrichtersteenweg 225, 3770 Vroenhoven Mechelsesteenweg 272, 2550 Kontich 5% korting op alles, behalve op alle voedingen Klantenkaart met 5% korting 10% korting op alles en lopende promoties + extra 5% directe korting op alles voor aquarium ook op vissen en planten en vijver, met uitzondering van promoties Garnalenhuisje Histoires d’eaux Tropical Fishshop NEON Chée de Louvain 473 / 7 Veenakkerstraat 2, 9000 Gent 5% korting op aquariummaterialen en Raadhuisplein 10, Nl - 6226 GN Maastricht 1300 Wavre 5% directe kassakorting 10% korting op vissen, planten, lagere dieren 5% korting voeding voor garnalen en vissen Met uitzondering van promotieartikelen + 5% op klantenkaart Aquabeek - www.aquabeek.nl - +31 492 329817 Shrimpkings Heevis St. Magdalenaweg 6, Nl - 5423 XK Handel www.shrimpkings.be Kon. Albertstraat 19 Schootsestraat 138, Nl - 5616 RH Eindhoven 10% korting op vissen, voer, planten Tel.: 0032 (0)470 21.83.22 8791 Beveren-Leie www.heevis.nl [email protected] en op artikelen merk “Aquabeek” 5% korting op garnalen - vissen- voeding- Tel.: 0031 40 251 06 77 Uitgezonderd promotie artikelen benodigdheden, met uitzondering van promo’s 5% op alles, uitgezonderd promoties De Skalaar AQUA- HOBBY nv Amfibia Pantserschipstraat 17, 9000 Gent Liersesteenweg 161/A , 2220 Heist o/d Berg Duffelsesteenweg 229 10% korting op alle voeding www.aqua-hobby.com Tel +32(0) 15 25 79 80 2550 Kontich 5% korting op materialen 10% op alle aquariumartikelen, vissen, planten, 5% korting, behalve op terrarium www.deskalaar.be lagere dieren. Uitgezonderd promoties.

Hier kon ook uw BBAT korting vermeld worden! Voor info en voorwaarden [email protected] 0496.36.95.96

Berden Opgelet: Bovenstaande informatie is op de verantwoordelijkheid van de adverteerder. Noch BBAT noch Heuveneindeweg 87, 3520 Zonhoven Aquariumwereld dragen op enige wijze verantwoordelijkheid voor eventuele wijzigingen in deze 10% korting op vissen,planten & benodigdheden aankondigingen. Gelieve daarom elk probleem te melden, waardoor deze rubriek steeds up-to-date kan blijven. Uitgezonderd promoties 3de en volledig herziene druk met aandacht voor het "nano" aquarium en het zeewater aquarium ONMISBAAR VOOR IEDERE AQUARIUMLIEFHEBBER ! Als BBAT-lid kunt u dit handige en zeer uitgebreide aquariumboek bestellen tegen € 12,50 via uw vereniging of € 14,00 via verzending door overschrijving op rekeningnummer BE08 4130 0906 5113 t.n.v. BBAT-BOEKENDIENST Bubbels Daan Seys Voltweg 25, 4631 SR Hoogerheide, Nederland Doorniksesteenweg 91 10% korting op alle aankopen, lopende 8500 Kortrijk aanbiedingen uitgezonderd. met vermelding: "een aquariumwereld beginnen" .A B.B .T. BBAT - DIENST BUITENLANDSE TIJDSCHRIFTEN 2018 p.a. Willy LUTS Kasteletsingel 15 bus8, B-3580 Beringen Benaming Taal Land Periodiciteit Inhoud Prijs € Aqua Fauna F B Driemaandelijks Algemene aqua 10,00 Aqua Planta D D Driemaandelijks Planten 25,00 Aquaristik Aktuel D D Tweemaandelijks Algemene aqua 35,00 Aquaristik Fachmagazine & D D Tweemaandelijks Algemene aqua 40,00 Aquarium Heute Caridina D D Driemaandelijks Kreeften/garnalen 27,00 Datz D D Maandelijks Algemene aqua 70,00 Koralle D D Tweemaandelijks Zeewater 42,00 Amazonas D D Tweemaandelijks Algemene aqua 36,00 Terraria D D Tweemaandelijks Terrarium 42,00 Het Aquarium NL NL 8x per jaar Algemene aqua 32,50 Terraristik D D Driemaandelijks Terrarium 22,00

OPGEPAST! DE INSCHRIJFRONDE WORDT AFGESLOTEN OP 15 DECEMBER 2017 Betalen gebeurt uitsluitend door overschrijven op rekening: BE10 4011 0180 0104 van de B.B.A.T. BUITENLANDSETIJDSCHRIFTEN. Bic: KREDBEBB Geef uw naam en adres op + de naam en het aantal van de gewenste tijdschriften Alleen na ontvangst van uw betaling wordt het abonnement doorgegeven.

432 70/12 aquarium wereld U bent aquarium-, terrarium- of vijverliefhebber en deze preview heeft uw interesse voor ons maandblad aangewakkerd? Dan kunt U zich rechtstreeks abonneren op aquariumwereld door gebruik te maken van ons online inschrijvingsformulier.

> ABONNEREN <

U wil zich verder bekwamen in het uitbouwen van uw vivarium en uw hobby delen met andere gepassioneerde liefhebbers, word dan lid van een van onze verenigingen in uw buurt.

> EEN VERENIGING IN UW BUURT <

Meer informatie over BBAT en aquariumwereld vind U op

DE WEBSITES VAN DE BBAT www.bbat.be Hier vindt u alles over de activiteiten van de BBAT en haar clubs, con- tactadressen, enz... www.aquariumwereld.be Hier kunt u terecht voor: de inhoud van het laatste nummer van Aquariumwereld; de rubriek "Men vraagt" geeft u antwoord op vele problemen; onder "Voedselgids" vindt u terug wat er reeds verschenen is en hoe het te klasseren; het "Vi- varium" biedt u een aantal steekkaarten van vissen, planten en terrarium- dieren; en er is nog zoveel meer te ontdekken! www.bbat-schakel.be Hier vindt u een overzicht van alle clubactiviteiten!