KÜRESEL MÜZİK RAPORUGLOBAL 2017 ENDÜSTRİNİNMUSIC YILLIK DURUMU ANNUAL STATE OF THE INDUSTRY

2016'da dünyanın ilk 10 albüm sanatçısıGlobal top 10 recording artists of 2016 Never stop playing. KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU 3 HOŞGELDİNİZ

IFPI Küresel Müzik Raporu bu yıl pozitif bir hikaye anlatıyor; giderek daha fazla insan, hiç olmadığı ka- dar farklı yollardan müziğin keyfini çıkarıyor. Bu hi- Ikayenin ana kahramanları olağanüstü sanatçılar, onları yenilik ve yatırımla destekleyen plak şirketleri ve müziklerini dünyayla paylaşmalarına yardım eden diğer partnerler. İçinde bulunduğumuz bu heyecan verici dönemde, dinleme sayesinde yüz milyonlarca insana her türden müziğin sunulduğu derin ve zengin bir ortam yaratılıyor; Plácido Domingo sanatçılar dinleyicileriyle daha doğrudan, daha hızlı IFPI Yönetim Kurulu Başkanı bağlantı kurabiliyor. Öte yandan halen aşmamız gereken engel- ler bulunuyor; giderek dijitalleşen dünyada, müzik yaratıcılarının ve yatırımcılarının emeklerinin adil karşılığını alması önceliğimiz olmak zorunda. Müziğin hak ettiği değeri almasını, böylece sanatçıların ve eser- lerinin sağlıklı gelişim göstermesini temin etmek üzere bütün camia el ele veriyor. UNLOCK THE GLOBAL POWER OF NIELSEN MUSIC YOUR KEY TO THE BEST DATA-DRIVEN SOLUTIONS IN THE BUSINESS

GAIN ACCESS TO MUSIC CONNECT The Industry’s Most Trusted Data & Insights with Over 20 International Charts CUSTOM RESEARCH, ANALYTICS and MORE

GET THE INFORMATION YOU NEED TO GROW YOUR BUSINESS IN 2017 Contact [email protected] İÇİNDEKİLER

ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU

01. Küresel müzik piyasası 2016 rakamları 6

02. Giriş – Frances Moore 7

03. Küresel listeler 8

UNLOCK 04. Küresel piyasaya genel bakış 10 THE GLOBAL POWER OF Formata ve bölgeye göre 2016 rakamları 12 05. Piyasanın evrimi: dinleme küresel piyasayı büyütüyor ve kuralları yeniden yazıyor 16 NIELSEN 06. Yaratıcılığı ödüllendirmek için kayıp değeri gidermek 24 0 7. Bölgesel inceleme: Çin’in olağanüstü potansiyeli, dinleme sayesinde açığa çıktı 28 MUSIC 08. Bölgesel inceleme: Africa – bir fırsatın doğuşu 32 09. Plak şirketlerinin değeri 34 YOUR KEY TO THE BEST 10. Müziğin korunması 37 DATA-DRIVEN SOLUTIONS 11. Sanatçılarla birlikte çalışmak 39 IN THE BUSINESS

GAIN ACCESS TO MUSIC CONNECT The Industry’s Most Trusted Data & Insights with Over 20 International Charts CUSTOM RESEARCH, ANALYTICS and MORE Küresel Müzik Raporu 2016'nın tam hali ve özel 'Veriler ve Analiz' bölümü için bkz. www.ifpi.org.

www.ifpi.org © IFPI 2017 @IFPI_org Tüm veriler, nüshalar ve şekiller telif hakkına tabidir ve IFPI’den izin alınmadan GET THE INFORMATION YOU NEED TO GROW YOUR BUSINESS IN 2017 Studiomade tarafından tasarlanmıştır yeniden çoğaltılamaz, iletilemez veya erişime sunulamaz. Contact [email protected] 6 KÜRESEL MÜZİK PİYASASI 2016 RAKAMLARI KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU

RAKAMLARLA KÜRESEL MÜZİK PİYASASI 2016

+%5.9 %50

KÜRESEL GELİR KÜRESEL GELİRLERDE ARTIŞI DİJİTALİN PAYI

+%17.7 +%60.4

DİJİTAL GELİR ARTIŞI DİNLEME GELİR ARTIŞI

–%7.6 –%20.5

FİZİKİ İNDİRME GELİRLER GELİRLERİ KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU GİRİŞ 7 GİRİŞ

Büyüme ılımlı, potansiyel sınırsız.

Frances Moore CEO, IFPI

üresel kayıt endüstrisi on yıldan Bu dönüşüm müzikseverler için ve bu hizmetler müzik lisanslamasını fazla süren ciddi düşüşten sonra son derece heyecan verici bir ortam adil zeminde gerçekleştirmiyor. Politika ılımlı büyüme gösteriyor. Yılların yaratmış durumda; yeni ve sürekli gelişen yapıcılar yavaş yavaş bu sese kulak ver- K yatırımı ve yeniliği meyvesini ver- hizmetlerden faydalanıyor, hiç olmadığı meye başlıyor, belli bölgelerde mevzuat in- meye başladı; endüstri artık dijital çağa kadar fazla müziğe erişebiliyorlar. celemeleri veya önerileri yapılıyor; örneğin ayak uydurmaktan çıkıp yön veren konuma Sanatçıların da hayranlarıyla bağlantı Avrupa’da Avrupa Komisyonu kayıp değerin geçiyor. kurma yolları artıyor, eserlerini türlü türlü varlığını tanıdı ve mevzuat çalışmalarına Kayıtlı müzik endüstrisinin son yirmi yaratıcı yıllardan paylaşma fırsatı bulu- başladı. Fakat bu küresel bir sorun olduğu yıllık hikayesi bir dönüşüm hikayesi. Fiziki yorlar. Dijital pazar büyümeye devam et- için dünyanın her yerinde yasama çözüm- ortamdan dijital ortama, müzik indirme- tikçe, sanatçılara ödenen ücretler de, yeni lerine ihtiyaç duyuluyor. Endüstri, dünya den müzik dinlemeye, sahiplikten erişime müzikler yaratmak için gereken yatırımlar çapında dijital hizmetlerin adil biçimde giden bir dönüşüm bu. Endüstri artık da artacak, bu aynı zamanda dijital yeni- lisanslandığı eşit şartlara dayalı bir piyasa partnerleriyle birlikte başka bir dönüşüm liklere güç verecektir. oluşturma mücadelesini sürdürüyor. üzerinde çalışıyor: yıllar süren düşüşten Fakat “görev tamamlandı” deme Farklı kisvelere bürünen telif hakkı sürdürülebilir büyümeye. noktasından çok uzağız. Piyasa görül- ihlali halen önemli bir mesele; dinlenen bir Fiziki satışlar bazı bölgelerde, bazı memiş hızda büyüyüp gelişirken, endüstri parçanın kopyasını çıkarma anlamına ge- sanatçılar için önemini korusa da, din- de anı yakalıyor, daha fazla yeniliğe ön len “akıştan sabit diske kaydetme” (stream leme şüphesiz büyümenin itici gücünü ayak oluyor, dünya çapında müzikse- ripping) endüstrinin önündeki büyüyen so- oluşturuyor. Ücretli abonelerin sayısı 100 verlerle bağlantı kurmanın yeni yollarını runlardan biri. Müzikseverlerin erişimine milyonu geçmiş durumda ve artmaya de- keşfediyor. sunulan lisanslı müzik miktarı görülmemiş vam ediyor. Müzikseverlerin müzikle ilişki Bu büyümenin gerçekçi bir sürdürül- düzeye ulaşmışken, bu tür uygulamaların kurma biçimi vinil plakların uyanışından ebilirlik düzeyini yakalayabilmesi, bugün de yarın da müzik dünyasında yeri musical.ly fenomenine kadar inanılmaz bir sanatçılara yapılan yatırımların sürmesi, olamaz. format yelpazesine yayılıyor, fakat büyüme pazarın gelişmeye devam edebilmesi için, Küresel müzik endüstrisi hiç olmadığı hikayesinin özünde, dinlemeyi daha geniş müziğin değerini güvence altına almak kadar ciddi ve hızlı bir değişimden geçi- bir nüfusa yayan hizmetler yatıyor. Bu ve yaratıcılığı ödüllendirmek adına daha yor fakat plak şirketlerinin temel rolü gelişmede etkili olan plak şirketleri ve fazlasının yapılması gerekiyor. Müziğin di- bugün de aynı: sanatçıları keşfetmek, dağıtım ortakları, dünya çapında yüzlerce jital dünyada başarıya ulaşabilmesi için, yetiştirmek, desteklemek, tanıtmak ve dijital hizmete 40 milyondan fazla parçayı adil bir dijital piyasanın temin edilmesi müziklerinin dünya çapında erişilebilir lisanslamış durumda ve dünyanın her ye- gerekiyor. olmasını sağlamak. rinde müzik erişimine imkan veren yük- Sanatçılar ve yaratıcılar küresel sek performanslı sistemleri geliştiriyorlar. “kayıp değer" meselesini gündeme Küresel kapsamdaki yaklaşımlarının taşıyor; bu meselenin özeti şu ki inter- uygulamasını yerel ölçekte yürütüyor, netin ilk günlerinden kalma “güvenli li- uygulamalarını adapte ederek müziğe man” mevzuatı, YouTube gibi kullanıcı yasal dijital pazarlar açıyorlar. yüklemeli hizmetlerce kötüye kullanılıyor 8 KÜRESEL LİSTELER KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU

KÜRESEL LİSTELER

2016'nın en popüler sanatçıları ve en çok satanları.

ILK 10 ALBÜM SANATÇISI

DRAKE DAVID BOWIE COLDPLAY

ADELE JUSTIN BIEBER TWENTY ONE PILOTS

BEYONCÉ RIHANNA PRINCE

2015 ilk 10 listesi:

1 ADELE 6 COLDPLAY 2 ED SHEERAN 7 MAROON 5 3 TAYLOR SWIFT 8 SAM SMITH 4 JUSTIN BIEBER 9 DRAKE 5 ONE DIRECTION 10 THE WEEKND THE WEEKND

Kaynak: IFPI. IFPI liste başı sanatçılar listesi, BDO LLP tarafından, kabul edilmiş belli prosedürler üzerinden bağımsız olarak teyit edilmiştir. BDO LLP, belirtilen prosedürlere göre, IFPI'nin listeleri doğru derlediğini teyit etmiştir. KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU KÜRESEL LİSTELER 9

DÜNYADA İLK 10 ALBÜM 2016 DÜNYADA İLK 10 DİJİTAL SINGLE 2016

Units Units Title and artist (m) Title and artist (m)

Lemonade One Dance 2.5 12.5 1 BEYONCÉ 1 DRAKE

25 Love Yourself 2.4 11.7 2 ADELE 2 JUSTIN BIEBER

Closer Views 2.3 3 THE CHAINSMOKERS 11.7 3 DRAKE FEAT. HALSEY

Hardwired...to Cheap Thrills 11.1 4 Self-destruct 2.1 4 SIA METALLICA

Blackstar Sorry 1.9 10.8 5 DAVID BOWIE 5 JUSTIN BIEBER

Blue & Lonesome Work 1.8 10.6 6 THE ROLLING STONES 6 RIHANNA

24k Magic 7 Years 1.7 10.4 7 BRUNO MARS 7 LUKAS GRAHAM

Don’t Let Me Down Blurryface THE CHAINSMOKERS 1.5 10.2 8 TWENTY ONE PILOTS 8 FEAT. DAYA & KONSHENS

A Head Full I Took A Pill 9 Of Dreams 1.4 9 In Ibiza 10.0 COLDPLAY MIKE POSNER

A Pentatonix Stressed Out 9.9 10 Christmas 1.4 10 TWENTY ONE PILOTS PENTATONIX

Kaynak: IFPI. Fiziki ve dijital albüm satışları dahil, dinlemeler hariçtir Kaynak: IFPI. Rakamlara tek parça indirmeler ve parça eşdeğerinde dinlemeler dahildir. Dünyada ilk 50 albüm ve ilk 20 dijital single için bkz. tam raporun “Veriler ve Analiz” kısmı. 10 KÜRESEL PİYASAYA GENEL BAKIŞ KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU

KÜRESEL PİYASAYA GENEL BAKIŞ

Büyüme ılımlı, potansiyel sınırsız.

016 yılında, küresel kayıtlı müzik piyasalara yönelik özel tasarlanmış ye- piyasası %5,9 oranında büyüdü; rel yaklaşımlara duyulan ihtiyacı da göz IFPI’nin piyasayı takip etmeye önünde tuttular. MÜZİK PIYASASINDA 2 başladığı 1997 yılından bu yana Dinleme hizmetlerinin dünya çapına KÜRESEL BÜYÜME en yüksek büyüme hızı bu oldu. Endüstri yayılan teklifler geliştirdiği küresel diji- arka arkaya iki yıldır büyüme kaydedi- tal piyasada eşi görülmemiş bir rekabet yor, en büyük on piyasanın dokuzu dahil yaşanıyor. Bu gelişmeler sayesinde, var piyasaların büyük çoğunluğunda gelirler olan dinleme kitlesini kapışmaktan ziyade � %5.9 artıyor. Fakat bu büyümeye bakarken, kullanıcı tabanını genişletiyor, müziksever- Küresel kayıtlı müzik endüstrinin önceki 15 yılda neredeyse lere daha çeşitli, daha zengin deneyimler piyasasındaki büyüme. gelirlerinin %40’ını kaybettiğini gözden sunuyor, dinlemeyi yeni dinleyici kitleleri kaçırmamak gerekiyor. ve yeni bölgelerle buluşturuyorlar. Bu büyümenin arkasındaki bariz Plak şirketleri için bu durum uzun vade- itici güç olan dinleme alanında gelirler li bir geçiş sürecinin nihayete ermesinden %50 %60,4 oranında arttı. inleme hizmetleri ziyade, kayıtlı müzikte yeni bir aşamanın Dijital müziğin dünya çapında 100 milyon ücretli abone- başlangıcını temsil ediyor; müziğe sürekli küresel gelirlerdeki lik kullanıcısına ulaşarak kritik bir eşiği yatırım yapma ve sanatçıları geliştirme payı. geride bıraktı. Dinleme, dijital gelirlerin kararlılığına dayanan bu yeni aşamanın çoğunluğunu oluşturuyor; dijital gelirler itici gücünü de müzikseverlere çok daha de bugün toplam kayıtlı müzik gelirlerinin çeşitli ve heyecan verici yollardan müzik %50’sini meydana getiriyor. sunma ihtiyacı oluşturuyor. Bu dijital evrimi plak şirketleri ileriye Endüstri ayrıca bugün yaşanan pozi- taşıyor. Piyasanın on yılı aşkın süre bo- tif gelir trendini sürdürülebilir büyüm- yunca düşüş göstermesine rağmen, plak eye dönüştürmek üzere çalışıyor. Bunu şirketleri esas misyonlarını sürdürerek sağlamak için, müziğin giderek dijitalleşen sanatçıları ve müziklerini keşfetmeye, piyasada hakkıyla korunması lazım. yetiştirmeye, tanıtmaya devam ettiler. “Kayıp değer" denen piyasa aksaklığının Bunun yanı sıra, dijital müzik hizmetleri- giderilmesi (bkz. sayfa 24), müziğin nin geniş çapta lisanslanmasını sağlayan yatırımcılarına ve yaratıcılarına adil gelir ve gelişimlerini destekleyen sistem- dönüşünün sağlanması gerekiyor. leri ve altyapıyı inşa ettiler. Küresel ölçekte hareket ederken, yeni gelişen KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU KÜRESEL PİYASAYA GENEL BAKIŞ 11

KÜRESEL KAYITLI MÜZİK ENDÜSTRİSİ GELİRLERİ 1999–2016 (MİLYAR DOLAR) 25.0 0.6 Kaynak: IFPI 0.7 0.8 0.9 20.0 0.9 0.4 1.0 1.1 1.2 2.1 1.3 0.4 2.9 1.3 0.3 0.3 15.0 0.3 0.3 0.3 0.4 1.4 2.2 3.7 1.4 1.6 1.7 2.0 4.1 1.9 23.8 23.3 23.0 4.3 21.4 4.9 5.4 10.0 19.8 5.7 19.2 17.9 6.0 6.6 7.8 16.3 14.1 11.9 5.0 10.4 8.9 8.2 7.6 6.8 6.1 5.8 5.4

0.0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Total 23.8 23.3 23.6 22.1 20.3 20.5 20.0 19.4 18.2 16.9 15.8 14.9 14.8 14.9 14.6 14.3 14.8 15.7 revenue

Fiziki Dijital Temsili alan hakları Senkronizasyon

SEGMENTE GÖRE Küresel kayıt endüstrisi KÜRESEL KAYITLI MÜZİK GELİRLERİ 2015 yılında tekrar büyüme 2016 kaydetmeden önce 1999- 2014 arasında gelirlerinin 14% yaklaşık %40'ını kaybetti. 2%

50% 34%

Temsili alan hakları Fiziki Senkronizasyon Dijital

SOLDAN SAĞA: TOVE LO. FOTO: MATT JONES, STAN VAN SAMANG. FOTO: NOORTJE PALMERS 12 KÜRESEL PİYASAYA GENEL BAKIŞ KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU

FORMATA GÖRE 2016 RAKAMLARI

Küresel kayıtlı müzik gelirleri 2016 yılında 15,7 milyar dolara ulaştı. 2015 yılı gelirlerine göre %5,9’luk artış göstererek, geçen yılki %3,6’lık büyüme oranını geride bıraktı. Bu oran, IFPI’nın endüstri satışlarını takip etmeye başladığı 1997 yılından bu yana görülen en yüksek büyüme oranı oldu.

FİZİKİ FORMAT gelirleri TEMSİLİ ALAN HAKLARI temsili alan tarifelerinin yeterli %7,6 oranında düştü; böylece yani kayıtlı müziğin radyo- düzeye getirilmesine, Japonya, geçen yılki %3,9’luk düşüş tv yayıncıları ve umuma açık Çin ve ABD’de ise temsil haklarının oranını geçmiş oldu. Fiziki sektör mahallerce kullanımından tamamının tanınmasına çalışıyor. halen küresel pazarın %34’ünü kaynaklı gelirler, 2016 yılında %7 Dünya çapında temsili alan oluşturuyor ve özellikle Japonya, oranında artarak 2,2 milyar dolara hakları mevzuatındaki eksiklikle- Almanya gibi önde gelen ülkelerde ulaştı. Bu gelir kalemi piyasanın rin giderilmesi her geçen gün daha önem arz ediyor. %14’ünü oluştursa da, kayıtlı acil bir mesele haline geliyor, zira müzik temsili, hak ettiği değerin müzik tüketimi genel olarak sahip altında fiyatlanıyor. olma üzerinden değil erişim üze- Geçtiğimiz yıllarda temsili rinden büyüyor. alan hakları gelirleri sürekli artış IFPI’ye göre, bütün ülkelerde DİJİTAL GELİRLER %17,7 göstermiş olmakla beraber, PwC adil piyasa koşulları sağlandığı ve artışla 7,8 milyar dolara yükseldi. tarafından yapılan bir araştırmaya müzik lisanslama şirketleri etkin Bu yükselişin itici gücünü, dinleme göre, kayıt endüstrisinin radyo süreç yönetimine odaklanmayı gelirlerindeki %60,4’lük artış yayıncılığı sektöründen edindiği sürdürdüğü takdirde, küresel tem- oluşturdu. Bu rakam son sekiz gelirler (icracı sanatçıların gelir- sili alan hakları piyasasında halen yılın en yüksek büyüme rakamı leri dahil) radyo endüstrisinin kayda değer büyüme potansiyeli oldu. Dinleme gelirlerindeki artış, gelirlerinin yalnızca %2’si civarına bulunmaktadır. dijital indirme gelirlerindeki tekabül ediyor, bu da hakların %20,5'lik düşüşü fazlasıyla kullanımından doğan değeri adil kapattı. Dinleme bugün dijital olarak yansıtmıyor. IFPI’ye göre gelirlerin çoğunluğunu (%59) bu tür dengesizliklerin başlıca oluşturuyor. Tarihte ilk kez, sebebi, çeşitli ülkelerde yasal çer- SENKRONİZASYON toplam kayıtlı müzik endüstrisi çevenin müzik hak sahiplerinin GELİRLERİ yani reklamlarda, gelirlerinin %50’sini dijital gelirler yayıncılarla müzakereler yoluyla filmlerde, oyunlarda, televizyon oluşturuyor. adil ticari tarifeler belirlemesine programlarında müzik Dijital gelirler bugün 25 ül- imkan vermemesidir. kullanımından edinilen gelirler kede kayıtlı müzik piyasasının 2016 yılında temsili alan hak- %2,8 oranında arttı. Bu artış yarısından fazlasını oluşturuyor. ları piyasasının en geniş olduğu 2015 yılında %7 oranındaydı. Geçen yıl yüzde 50 eşiğini geçen 5 üç ülke ABD, Birleşik Krallık ve Senkronizasyon gelirleri küresel ülke oldu. Fransa olmuş, Almanya ve Ja- piyasadaki %2’lik payını korudu. ponya nispeten geride kalmıştır. Bu gibi önemli pazarlarda tem- sili alan hakları gelirini artırmaya odaklanan endüstri, Almanya’da KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU KÜRESEL PİYASAYA GENEL BAKIŞ 13

BİR BAKIŞTA RAKAMLAR

� %17.7 Dijital gelir artışı.

� %60.4 Dinleme geliri artışı. THE CHAINSMOKERS. FOTO: RORY KRAMER �

� %7.6 Fiziki gelir düşüşü.

� %7.0 Temsili alan hakları gelirleri artışı.

� %2.8

Senkronizasyon geliri COLDPLAY. FOTO: JAMES MARCUS HANEY artışı. � TAYLOR SWIFT. FOTO: SARAH BARLOW � ifpi-print ad.pdf 1 10/03/2017 12:14

Millions of people experience Flow everyday

Deezer would like to thank our Deezer NEXT artists, our partners in the industry, Manchester United and FC Barcelona for helping us connect people to the music they love. KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU KÜRESEL PİYASAYA GENEL BAKIŞ 15

BÖLGEYE GÖRE 2016 RAKAMLARI

Küresel bazda büyüme devam ederken, her bölgede gelir artışı farklı çizgide seyretti.

ASYA VE AVUSTRALYA 2015 yılında gördükleri LATİN AMERİKA %12’lik yükselişle üst üste yedi büyüme ivmesini devam ettirerek, geçen yıl da %5,1 yıldır en yüksek gelir artışı kaydeden bölge oldu. Di- oranında gelir artışı kaydetti. Bölgede dinleme gelir- jital gelirler %31,2’lik artış gösterdi ve bu artışın itici lerinin kaydettiği %45,6’lık artışla indirme gelirlerinin gücünü dinleme gelirlerindeki %57’lik artış oluşturdu. %9,4 oranında azalması dengelenerek, dijital ge- Bölgenin en büyük ikinci pazarı olan Meksika lirlerde %18,7’lik yükselme görüldü. Fiziki formatlar %23,6’lık büyüme kaydederken daha küçük pek çok %1,8 oranında düşüş gösterdi. Bölgenin en büyük, pazarda da büyüme görüldü; bölgenin en büyük pazarı dünyanın ikinci büyük pazarı olan Japonya’da fiziki olan Brezilya’da ise geçen yıl %2,8’lik düşüş görüldü. satışlarda %1,3’lük düşüş görülürken %12,6’lık dijital büyüme görüldü, böylece toplam pazar %1,1 oranında büyümüş oldu. Son yıllarda muazzam değişimler geçiren Çin ise %20,3 oranında büyüme gösterdi (bkz. sayfa 28’de örnek inceleme).

KUZEY AMERİKA önceki yıl %1,5’lik artış AVRUPA 2016 yılında %4 oranında büyüdü; böylece kaydetmişken geçen yıl %7,9 büyüme gösterdi. Büyü- 2015’teki %3,7’lik büyüme oranının hafif üstüne çıktı. menin itici gücünü oluşturan dijital gelirler %16,5 Büyük çeşitlilik gösteren bir bölge olan Avrupa’da, din- artış göstererek, fiziki satışlardaki %17,1’lik düşüşü leme formatları farklı pazarlarda farklı hızlarda ben- dengeledi. Dinleme gelirleri %84,1’lik büyüme kaydet- imseniyor. İsveç’te %9,9’luk büyüme gösteren pazarın ti. Dünyanın en büyük kayıtlı müzik pazarı olan ABD, %69’unu dinleme gelirleri oluşturuyor. Öte yandan, gelişimini sürdürerek, dinleme gelirlerinde %80,5’lik dünyanın en büyük dördüncü müzik pazarı olan büyüme kaydetti; pazarın toplam büyümesi önceki yıl Almanya’da fiziki satışlar toplam pazarın %52’sini %1 iken geçen yıl %7,6’ya ulaştı. oluşturuyor; dinleme gelirleri ise %73 gibi ciddi bir artış gösteriyor. Dinleme gelirleri bölgenin tamamında %45,5’lik artışla keskin büyüme ivmesinde seyrediyor.

BÖLGELERE GÖRE BÜYÜME RAKAMLARI

Asya ve Avrupa Latin Amerika Kuzey Amerika Avustralya �%5.1 �%4.0 �%12.0 �%7.9 16 PİYASANIN EVRİMİ KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU PİYASANIN EVRİMİ

Dinleme küresel piyasayı büyütüyor ve kuralları yeniden yazıyor.

inleme artık modern müzik Plak şirketleri bu manzarayı cesaret şahane olacağını düşünüyor. İşin aslı endüstrisinin en yaygın ve önemli verici bulmakla beraber çok daha uzun şu ki koltuklarımızda rahatça geriye formatı olarak neredeyse bütün bir yolculuğun bir adımı olarak görüyor. yaslanamayız.” büyük pazarlarda büyümeyi Ana akım piyasanın tanımı da esnek Universal Music’in Dijital Stratejiler- Dateşliyor ve gelişmekte olan bölgeler- fiyatlandırma ve yeni teknolojilerle birlikte den sorumlu Kıdemli Başkan Yardımcısı deki olağanüstü potansiyelin kapılarını değişiyor; örneğin sesle kontrol teknolo- Michael Nash, “Ben 100 milyon rakamına açıyor. Fiziki satışlar jisi sayesinde, evde ve baktığımda gerçekten çok iyi hissedi- belli ülkelerde ve belli arabada müzik din- yorum, çok iyi görünüyor, kesinlikle çok sanatçılar bazında lemenin ana vasıtası ciddi bir gelişme olduğunu ifade ediyor. halen büyük rol oynu- Fakat rahat bir nefes alıp dinleme olabilir. Fakat rahat bir nefes alıp hedefimize yor, plaklara ilginin hedefimize vardığımızı Sony Music’in Küre- vardığımızı düşünürsek, manzarayı yanlış yeniden canlanması düşünürsek, manzarayı yanlış sel Dijital Ticaret ve değerlendirmiş oluruz,” diyor. halen gündemdeki ABD Satışları Başkanı “Gördüğümüz manzara salt bir for- değerlendirmiş oluruz. Görev yerini koruyor, fakat Dennis Kooker, “Geriye mat geçişinden ibaret değil; burada dinleme büyümenin Tamamlandı bayrağını çekmek, dönüp baktığımızda, yaptığımız işi her yönüyle değiştiren itici gücü olarak yapabileceğimiz en kötü hata 2016 yılı dinleme köklü bir dönüşümden söz ediyoruz. endüstride devrim olur. için, daha da önem- Görev Tamamlandı bayrağını çekmek, yaratıyor. lisi ücretli abonelikler yapabileceğimiz en kötü hata olur." IFPI 2016 sonu Michael Nash, Universal Music Dijital için taşma noktası itibariyle ücretli abo- Stratejiler Kıdemli Başkan Yardımcısı olmuş olabilir. Bir yıl neliklerin dünya önce, ücretli abone- ABONE ARTIŞI çapında 97 milyona likleri artırmayı birinci ulaştığını saptadı. Hızla artan aile planları önceliğimiz yapmıştık, dolayısıyla bu ile aynı evden birden fazla kişinin aile boyu olumlu bir gelişme oldu, bunun için çok aboneliği paylaştığı düşünüldüğünde, çalışıldı,” diyor. IFPI’nın hesaplarına göre bu 97 milyon “Evet, iyi haberler geliyor ama bence � 112m ücretli aboneliği kullanan yaklaşık 112 bazıları bunu olduğundan daha büyük ücretli abonelik milyon kullanıcı bulunuyor. görüp, sorunun çözüldüğünü, her şeyin kullanıcıları. KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU PİYASANIN EVRİMİ 17

REKABET BÜYÜMEYİ BESLİYOR Büyümenin arkasındaki itici güçlerden rinden önce piyasada bulunan oyuncuların biri de rekabet. Spotify halen dinleme ücretli müşteri tabanını yiyerek büyümeye piyasasında küresel lider. 2015 yılında ha- dayalı değiller.” yata geçirilen Apple Music o günden bu yana Mevcut piyasa lideri Spotify’a göre, re- devasa ilerleme kaydetti. Çin’in önde gelen kabet piyasanın bütün olarak büyümesini dinleme hizmetleri olan QQ Music, Kugou destekliyor. Spotify Ekonomi Direktörü ve Kuwo’nun sahibi Tencent Music Enter- Will Page: “Şu anda piyasadaki en önemli tainment ücretli abonelerinin sayısı hızla gelişme, rekabet. Özellikle önemli olan ise, artıyor. Bu arada Amazon tarafından Ama- rekabetin birbirinden pazar payı çalmaya zon Music Unlimited hizmeti başlatıldı; Pan- değil, pazarı büyütmeye dayanıyor olması. dora talebe-bağlı müzik hizmeti başlatma Geçmişte olduğundan daha fazla büyük planlarını duyurdu (hizmet hayata geçirildi); oyuncu var, hatta bu oyuncuların önceki iHeart tarafından iHeartRadio Plus (4.99 oyunculardan daha sürdürülebilir konum- dolara reklamsız radyo dinleme) ve iHeart- da olduğu öne sürülebilir; bütün mesele, Radio All Access (9.99 dolara radyo+tüm dinleme hizmetlerini daha fazla dinleyiciye � PROJOTA. FOTO: RAFAEL KENT dinleme hizmetleri) beta versiyonları duyurmak ve pazarı büyütmek. Şu anda sunuldu. Bunun yanı sıra plak şirketleri biz de büyüyoruz, Apple da, Amazon da; Soundcloud ve pek çok irili ufaklı hizmet ile üstelik yeni oyuncular gelmeye devam edi- lisans anlaşmalarına vardı. yor. Birbirimizden müşteri çalmıyoruz.” Warner Music’in Dijitalden sorumlu Universal Music’ten Nash: “Bugün Şu anda piyasadaki en önemli Genel Müdür Yardımcısı ve İş Geliştirmeden bulunduğumuz noktada ekosistemi ile- gelişme, rekabet. Özellikle önemli sorumlu Kıdemli Başkan Yardımcısı Ole riye taşımanın yolu kesinlikle rekabetten olan ise, rekabetin birbirinden Obermann: “Pazarın gelişimi devam ettikçe geçiyor. Rekabet yenilikçiliği teşvik edi- pazar payı çalmaya değil, pazarı bir avuç küresel oyuncu kalacak. İyi haber yor ve yarattığı muhteşem dinamik ile büyütmeye dayanıyor olması. ise hepsinin kendilerini farklılaştırmaya sanatçıların ve müzikseverlerin kaliteye çalışması. Ücretli hizmetlere yüz milyonlar- odaklanmış hizmet almalarını sağlıyor. Will Page, ca kişiyi çekmek istiyorsak, müzikseverle- Bize gereken daha fazla rekabet, daha faz- Spotify Ekonomi Direktörü rin farklı tercihleri olacağını dikkate almak la yenilik. zorundayız. Piyasanın gelişimi için ideal “Bazen ‘artık piyasa olgunlaştı, şimdi senaryo, bu küresel hizmetlerin her birinin konsolidasyon zamanı’ dendiğini duyuyo- farklı bir yaklaşım benimseyerek farklı rum. Bence güncel durumu yanlış yorum- müzikseverlere hitap etmesi.” luyorlar. Şu anda rekabetin odaklandığı Sony Music’ten Kooker: “2016 yılındaki nokta tüketici tabanını genişletmek; büyümenin en büyük itici güçlerinden mevcut 100 milyon aboneyi kapışmak birinin rekabet olduğunu düşünüyorum. değil, 100 milyon abone daha getirmek. Piyasaya yeni girenlere bakıyorum; bence Bence önümüzde daha çok fırsat yatıyor.” müşteri tabanlarını oluştururken kendile-

DİNLEME ARTIŞI: 2012–2016

5,000 +60.4%

4,000

+47.3% s n

o 3,000 ll i i

m +36.2%

$

S 2,000 U +41.1% +56.0% 1,000

- 2012 2013 2014 2015 2016 IN 2007 WE CREATED THE BEST SOUNDING MUSIC SERVICE... IN 2017 WE ARE REINVENTING OURSELVES

More value for the artists and the producers More quality for the music enthusiasts Streaming music with style

NEW EDITORIAL THE TASTE CONTENT OF QOBUZ The music becomes Selections from a wider experience our specialists

We are open in nine countries and soon much more.

Contact us: www.qobuz.com/partners

a4_ifpi-1.indd 1 03/03/2017 12:36 KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU PİYASANIN EVRİMİ 19

IN 2007 WE CREATED THE BEST SOUNDING MUSIC SERVICE... IN 2017 WE ARE REINVENTING OURSELVES

More value for the artists and the producers More quality for the music enthusiasts Streaming music with style

� FIFTH HARMONY. FOTO: SASHA SAMSONOVA � BEYONCÉ . FOTO: ROBIN HARPER

CAZİBEYİ ARTIRMANIN ANAHTARI YENİLİK Universal Music’ten Nash’e göre, hem dinleme pazarını büyütmek, müziğe para yeniliği hem de rekabeti teşvik etmek plak ödemeye tekrar başlamaya hazır olan farklı şirketlerine düşüyor: “Alanımız köklü bir farklı insanlara ulaşmak. Bu yeni dalgada, yenilikçi genç dönüşümün ortasında bulunuyor ve bizim “En çok duyduğumuz şey, ‘Echo’mu şirketler bize geliyor, sundukları de iş modellerimizi geliştirmek konusunda aldıktan sonra çok daha fazla müzik dinler proaktif davranmamız gerekiyor; Rusya oldum’. İnsanlar daha sık müzik dinliyorlar, tekliflere müziğin veya müzik pazarındaki bir fırsattan yararlanmak için önceden dinlemedikleri yerlerde ve zaman- videolarının nasıl dahil tamamen yeni bir yaklaşım geliştirmek de larda müzik dinliyorlar, bir seferde daha edilebileceğini konuşuyoruz. bunun içinde, sesle kontrol imkanı veren uzun süre müzik dinliyorlar. Bu harika bir Ole Obermann, Warner Music Dijital Gn.Md. abonelik modeliyle müşterilere seslenen durum, çünkü çok müzik dinliyorlarsa, yük- Yard. ve İş Geliştirme Kıdemli Başkan Yard. Amazon gibi yeni ve önemli bir dijital plat- sek ihtimalle aboneliğe devam edeceklerdir. form ile çalışmak da.” Şu ana kadar dinlemenin taşıyıcısı akıllı Kooker da sesle kontrol teknolojisinin telefonlar oldu, gayet de iyi gidiyor, o alanda dinlemeyi ana akım müzik dinleme yolu hâlâ büyüme potansiyeli bulunuyor. Fakat haline getirmede önemli olabileceğine biz yeni bir büyüme evresine girdiğimizi inanıyor; bu yolla daha çeşitli bir demog- düşünüyoruz ve bu evrede gireceğimiz yer rafik yelpazeye hitap edilebileceğini, otur- evler olacak, biraz daha sonrasında ise ara- ma odasının kapılarının açılabileceğini balar.” düşünüyor. “Bence sesle kontrol kesinlikle Concord Music Group CEO’su Glen NEW EDITORIAL THE TASTE evlerin kapılarını bizlere yeniden açıyor, hat- Barros’a göre, dinlemenin hitap ettiği CONTENT OF QOBUZ ta arabada müzik dinlemeyi yaygınlaştırma demografik yelpazeyi genişletmek, potansiyeli bulunuyor.” endüstrideki bütün sektörlerin büyüme- The music becomes Selections from Warner Music’ten Obermann: “Müzik sinin anahtarı. “Bugüne kadar dinlemenin a wider experience our specialists ortamında sesle kontrolün öncüsü Amazon. büyümesi yekpare şekilde olmadı; hep belli Dijital müziği insanların oturma odalarına türlerden ve genç nüfus gruplarından yana veya arabalarına taşıyacaksak, sesle kont- ağır bastı. Biz kimsenin geride kalmamasını rol bu tarz kullanımları hızlandıracak yenilik istiyoruz. Dinleme ortamında bütün türlerin olabilir.” temsil edilmesini, her türden tüketicinin ra- Amazon’un kendisi de Alexa/Echo hat etmesini istiyoruz. kombinasyonunun şimdiden “insanların “Bunun için birtakım hizmetle- müzik hizmetleriyle etkileşimini temelden rin çeşitlendirilmesi ve belli dinleyici We are open in nine countries değiştirdiğini, bununla da kalmayıp ne za- gruplarının eğitilmesi gerekecek. Örneğin and soon much more. man, nerede, ne kadar müzik dinleyecekleri- daha pasif olan yetişkin tüketicilerin Ama- ni etkilediğini” bildiriyor. Amazon Music zon, Pandora gibi güvendikleri mevcut Contact us: www.qobuz.com/partners Başkan Yardımcısı Steve Boom: “Amacımız, partnerler tarafından yönlendirilmesi ge-

a4_ifpi-1.indd 1 03/03/2017 12:36 20 PİYASANIN EVRİMİ KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU

rekecek. Bu gibi şirketler müşterileriyle UYGULAMA İÇİ FIRSATLAR dahil edilebileceğini konuşuyoruz. Bu yeni kurdukları güven ilişkisi üzerinden diyebilir kullanımlar bizim çekirdek işimizi riske ki ‘Haydi sizi bir adım ileriye taşıyalım. Size Plak şirketleri her türden dijital yeniliğe atmadığı sürece, gayet girişken olabiliriz daha işlevsel bir deneyim ve daha fazla kucak açmaya hazır; müziğin yeni teknoloji ve yeni denemelere açığız. seçenek sunabiliriz, üstelik gayet makul ürünü hizmetlerde ufak bir ayrıntı olmak- “Kullanıcıların oluşturduğu içerik ala- ücretlerle.’ tan çıkıp meşru, lisanslı, gelir getiren bir nında içeriklerin lisanssız olması ve hak “Fakat gereken bu çeşitlendirmeyi ve şekilde kullanılmasının önünü açmak sahiplerinin adil bedel alamaması gibi eğitimi vermek başlı başına bir güçlük. Ne üzere hep birlikte çaba sarf ediyorlar. sorunlar olmuş, bu da sektörün gelişimini gibi fikirlerimiz var? Bu fikirleri nasıl hayata Dudak hareketleri- durdurmuştu. geçireceğiz? Müzik deneyimini nasıl daha ni müziğe uydurmaya musical.ly gibi dayalı lisanslı musi- cazip hale getireceğiz ve bu heyecan verici Dinleme piyasası büyürken, biz başarılı uygula- özellikleri yeni kitlelere nasıl iletip onları cal.ly uygulamasının malarla birlik- kimsenin geride kalmamasını saflarımıza çekeceğiz?” yükselişi gayet öğretici te, kullanıcıların bir örnek. 2014 yılında istiyoruz. Dinleme ortamında oluşturduğu içerik piyasaya sunulan mu- bütün türlerin temsil edilmesini, etrafında inşa edilen sical.ly uygulaması her türden tüketicinin rahat yenilikçi kullanıcı müzik dünyasından etmesini istiyoruz. deneyimlerine yöne- değil teknoloji lik talebin arttığını dünyasından geldi ve Glen Barros, CEO, Concord Music görüyoruz. Bu alan- bugün dünya çapında Group da henüz açığa 120 milyonu aşkın çıkarılmamış muaz- kullanıcısı var, her gün zam bir değer saklı.” kullanıcıların müzik Obermann, tabanlı oluşturduğu mesajlaşma 12 milyondan fazla klip yükleniyor. Plak uygulamalarında da bir fırsat yattığını şirketleri de musical.ly topluluğu ile bir- düşünüyor: “Bazı işlerde, müziğin o işin likte çalışarak, müşterilere ulaşmanın yeni temel taşı olduğu aşikârdır. Mesajlaşma ve yenilikçi yollarını yaratacak kampan- gibi bir şeyde ise müzik olmazsa olmaz yalarda işbirliğine gidiyorlar. değildir ama mesajlaşma dediğiniz şey Obermann şöyle diyor: “Bu yeni dal- kendinizi ifade etmekle alakalıdır ve gada, yenilikçi genç şirketler bize geli- müzik buna çok elverişli, müzik kullanımı yor, müziğin veya müzik videolarının bu hizmetleri daha eğlenceli, ilgi çekici sundukları tekliflere, uygulamalara, sosyal ve kişiselleştirilebilir hale getiriyor. Bu tip mesajlaşmaya, sanal gerçekliğe, hizmetlerde müziğin cazibesi çok yüksek." zenginleştirilmiş gerçeklik ürünlerine nasıl

� CALVIN HARRIS. FOTO: GAVIN BOND � HA*ASH. FOTO: GREGORY ALLEN KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU PİYASANIN EVRİMİ 21

VERİ SAĞLAMA STRATEJİSİ KÜRESEL BİR PAZAR Dinlemenin yükselişiyle birlikte Dinlemenin bir başka faydası, doğan önemli ve ezber bozan yan piyasayı giderek daha küresel ürünlerden biri de, müzik dinleyi- hale getirmesi. Çeşitli abonelik cilerine ilişkin verilerin makro ve seçenekleri (telekom operatör- mikro düzeyde inanılmaz ayrıntılı leri üzerinden veya bağımsız gibi) bir şekilde hızla artması oldu. Hatta yoluyla çok geniş kataloglara erişim son 12 ayın dillere pelesenk olmuş sağlanabiliyor; dinleme, böylece, sözcüğü olabilir “veri”: endüstrinin müziğe sahip olma üzerinden pek çok oyuncusu bu verileri en iyi işleyen modelin belli bölgelerde nasıl yorumlayıp kullanabileceği yerleşmesinin önüne geçmiş olan üzerine kafa yoruyor. engelleri aşabiliyor. İşin görünen yüzünde, Spotify’ın Beggars Group Başkanı Mar- Haftalık Keşif listeleri gibi bi- tin Mills: “Dinleme sayesinde reysel kullanıcı verilerinin ana- sanatçılarımızın önünde önceden � ED SHEERAN. FOTO: GREG WILLIAMS lizinden hareketle oluşturulan olmayan pazarlar açılıyor, Rusya, kişiselleştirilmiş çalma listeleri her Brezilya, Meksika gibi. Bazı ül- Pazartesi sabahı on milyonlarca kelerde ise kayıtlı müzik piyasa- Spotify kullanıcısına iletiliyor. sının olmadığı yerde bu piyasayı Sahne arkasında ise, plak yaratıyor. Çin buna iyi bir örnek ama Elimizdeki bilgilerin artması şirketleri bu verileri kuşkusuz biraz zaman alacak. Dinlemenin olumlu bir gelişme, piyasaya hiç olmadığı kadar sofistike ve maliyet eşiği düşük, üstelik kor- dair derin istihbarat sağlıyor. san yüzünden üstü çizilmiş olan bütünleşik bir şekilde kullanıyor. Bu Plak şirketlerinden yayımcılara, pazarları yasal zemine çekiyor.” veriler şirketlerin kendi stratejilerini hizmet üreticilerden sanatçılara biçimlendirmesine yardımcı olduğu Spotify, Apple gibi büyük oyun- ve şarkı yazarlarına bütün gibi, sanatçılarla ve menajerleriyle cuların coğrafi yayılımı devam de paylaşılarak kariyerlerin inşasına ederken, yerel dinleme hizmetleri paydaşların bu istihbarattan katkıda bulunuyor, ayrıca daha de küresel büyümeyi besliyor; kazanımı oluyor, işlerini şeffaf ilişkiler kurulmasını sağlıyor. örneğin Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da büyütmeye devam edebiliyorlar. Anghami, Hindistan’da Saavn ve Sony Music’ten Kooker şöyle di- Üstelik bir de şeffaflık unsuru Gaana, Japonya’da Line, AWA ve yor: “Elimizdeki bilgilerin artması var. Sanatçılarımıza ve olumlu bir gelişme, piyasaya dair KKBox, Güneydoğu Asya’da KK- partnerlerimize anlamlı, vakitli, derin istihbarat sağlıyor. Plak Box, Rusya’da UMA Music, Çin’de şirketlerinden yayımcılara, hizmet Tencent’e ait hizmetler (bkz. sayfa küresel bazda bilgi temin üreticilerinden sanatçılara ve şarkı 28). Küresel büyümeye katkıda bu- edebiliyoruz. lunan yerel unsurlardan bir diğeri yazarlarına bütün paydaşların bu is- Dennis Kooker, Sony Music Entertain- tihbarattan kazanımı oluyor, işlerini de Huawei gibi üreticiler tarafından üretilen ucuz akıllı telefonlar. Din- ment Küresel Dijital Ticaret ve ABD büyütmeye devam edebiliyorlar. Satışları Başkanı Üstelik bir de şeffaflık unsuru var. leme hizmetlerinin küresel çapta Sanatçılarımıza ve partnerlerimize büyümesi için elzem olan akıllı anlamlı, vakitli, küresel bazda bilgi telefonların ucuzlaması Çin, Hindis- temin edebiliyoruz.” tan, Afrika gibi bölgelerde çok rağbet görüyor. SONRAKİ SAYFADAN DEVAM THANK YOU FOR A GREAT YEAR

175 million listeners

150 million tracks

12 million creators

1 global community KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU PİYASANIN EVRİMİ 23

THANK YOU FOR A � JAMES ARTHUR. FOTO: OLAF HEINE

KÜRESEL BİR PAZAR (DEVAM) BÖLGESEL DİNLEME GREAT YEAR Dinlemenin etkisi özellikle Latin Amerika’nın önemini vurguluyor: Amerika’da hissediliyor, burada sektör “Brezilya ve Meksika’nın,kullanıcı sayısı yeniden diriliyor. 2016 yılında %12’lik bakımından Britanya ve Almanya’yı Latin Amerika: gelir artışı görülen bölgede, bugün top- sollayıp geçme potansiyeline bakıyoruz. lam piyasanın %50’si dijital. Bunun Britanya ve Almanya’ya her- � Universal Music Latin Amerika hangi bir zararı yok, sadece Brezilya %57 175 million listeners CEO’su Jesus Lopez: “Büyümenin ve Meksika’nın beklenmedik, istisnai Dinleme geliri artışı. arkasındaki güç, dinleme, en çok da performansından bahsediyoruz. El- Spotify ve Apple hizmetleri. Yapmamız bette Britanya ve Almanya’dan büyük gereken şey, müşterileri reklam destek- ülkeler zaten ama altyapıları çok 150 million tracks li modellerden abonelik modellerine daha az gelişmiş, fakat akıllı telefon %50 kaydırmak. Bunun için de başka bölge- kullanımı çok daha hızlı artıyor, bu da Toplam piyasada lerdeki tüketicilerin davranışlarını değil Spotify gibi hizmetleri yukarı taşıyor.” dijitalin payı. yerel çözümleri hedefleyen adımlar Warner Music’ten Obermann: “Di- 12 million creators atılmalı, örneğin ödeme alışkanlıkları jital hizmetlerin bazı pazarlarda epey (günlük, haftalık vs), yerel para birimi yoğun kullanılan lisanssız oyunculara kullanımı.” karşı rekabet ettiğini biliyoruz. Fakat Warner Music Group Latin Ameri- bu dijital hizmetlerin sunduğu kullanıcı ka İş Geliştirmeden sorumlu Başkan deneyiminin korsan hizmetlerce 1 global community Yardımcısı Alfonso Perez Soto da aynı sunulması mümkün değil, dolayısıyla fikirde: “Müzikseverlerin ücretli müzik müzikseverler ücretli hizmetlere doğru aboneliğine geçmesi gerekiyor, bu- kayıyorlar.” Dinleme sayesinde sanatçılarımızın nun için de dijital platformların insan- Universal’dan Nash: “Uluslararası önünde önceden olmayan pazarlar lara çeşitli seçeneklerden oluşan bir pazarlarda çevrimiçi hizmetlerin ağırlık ödeme yelpazesi sunması lazım. Diji- kazandığı ülke sayısı çok ciddi rakam- açılıyor. tal hizmetlerin ayrıca operasyonlarını lara ulaşmış durumda. Çin, Hindis- Martin Mills, Beggars Group Yönetim Kurulu yerelleştirmeleri gerek, tıpkı plak tan, Rusya, Afrika ülkeleri gibi başlıca Başkanı şirketlerinin yaptığı gibi farklı pazar- bölgelere baktığınızda, gelişmekte olan lardaki yerel unsurlarla çalışmalılar. bu pazarlarda önemli fırsatlar bulu- Editöryel içeriği yerelleştirmeye, yerel nuyor, müzik dinleme hizmetlerine para ortaklıklar kurmaya başladıklarında, bu ödemeye hazır tüketiciler öbek öbek devasa bölgesel pazarın potansiyelini artıyor.” açığa çıkarmaya çok daha uygun bir pozisyon almış olacaklar." Spotify’dan Page de Latin 24 YARATICILIĞI ÖDÜLLENDİRMEK: KAYIP DEĞERİ GİDERMEK KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU YARATICILIĞI ÖDÜLLENDİRMEK: KAYIP DEĞERİ GİDERMEK

üresel kayıt endüstrisi 2015 yılına kadar on yılı aşkın süre ciddi düşüş yaşadı. Plak şirketleri bu dönem boyunca müziğe yatırım K yapmayı sürdürdü, sanatçıları desteklemeye ve geliştirmeye devam etti, en önemlisi de uygulamalarını yeniliklerle dönüştürerek yeni bir dijital çağın açılışına öncülük ettiler. Fakat endüstrinin sürdürülebilir büyümesini temin edebilmek için aşılması gereken ciddi güçlükler bu- lunuyor. Bütün müzik sektörünün ortak çabalarla gi- dermeye çalıştığı temel aksaklık, müzik piyasasında “kayıp değer" diye bilinen durum: Müzik yaratıcılarına ve yatırımcılarına adil gelir dönüşü sağlanamıyor. Dijital piyasada eşit şartlarda rekabeti sağlamayı ve endüstrinin geleceğini güvence altına almayı amaçlayan endüstrinin bugün en yüksek önceliğe sa- hip yasama gündemi, kayıp değer. “Müzik dünyası anı yakalıyor ve kayıp değeri giderme yönünde ortak girişimlerde bulunuyor. Bunu başarabilirsek, son yılların ılımlı büyümesi çok daha uzun bir yolculuğun ilk adımını oluşturacak ve çok daha güçlü, çok daha adil bir küresel piyasa oluşturma yolunda ilerleyebileceğiz.”

Frances Moore, IFPI CEO

� SOLDAN SAĞA: DAVID BISBAL. FOTO: JUANJO MOLINA, ARIANA GRANDE. FOTO: YOUNG ASTRONAUTS KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU YARATICILIĞI ÖDÜLLENDİRMEK: KAYIP DEĞERİ GİDERMEK 25

KAYIP DEĞERİ ORTADAN KALDIRMAK

KAYIP DEĞER NEDİR? NİÇİN SORUN TEŞKİL EDİYOR? YouTube gibi kullanıcı yüklemeli hizmetlerin müzik- Müzik ekosistemi, plak şirketlerinin müziğe ve sanat- ten elde ettiği gelir ile müzik topluluğuna, yani müzik çılara yatırım yapmasına dayanır. Müziğin adil değerini yaratıcıları ve yatırımcılarına ödenen bedel arasında bulması ve müzik yatırımcıları ile yaratıcılarının giderek artan bir uçurum var. Kayıp değer denen bu hakkıyla ücretlendirilmeleri gerekir. Müziğin ger- uçurum, müzik endüstrisinin gelecekte sürdürülebilir çek değerini tanımayan hizmetlerin adil lisanslama olmasının önündeki en büyük tehlike. şartlarını uygulayan diğer hizmetlerden kullanıcı çekmesine olanak tanındığı takdirde, sistemin gelir kaynakları kurur ve sürdürülebilirliği kalmaz. NASIL ORTAYA ÇIKTI? Bu durum haksız rekabet de doğuruyor. Spotify, Çevrimiçi yükümlülük yasalarının tutarsız Deezer, Apple Music gibi hizmetler, dağıtımını yaptığı uygulanması bazı hizmetleri cesaretlendirerek, ka- müzikten ötürü yasal sorumluluğu olmadığını iddia muya erişilir kıldıkları müzikten ötürü yükümlülükleri eden hizmetlerle rekabet etmek zorunda kalıyor. bulunmadığını iddia etmelerine yol açtı. Bugün YouTube gibi hizmetler son derece sofistike talebe-bağlı müzik platformları geliştirmiş olmalarına NASIL GİDERİLEBİLİR? rağmen, bu yükümlülük muafiyeti zırhına bürünerek, Yükümlülük yasalarının doğru ve tutarlı uygulanmasını sitelerinde dağıtımını yaptıkları müzikten ötürü yasal sağlamak için yasal düzenlemeler yapılması gereki- sorumlulukları olmadığını iddia ediyor ve diğer di- yor, böylece bu hizmetler müzik dağıtımı için lisans jital hizmetlerin uyguladığı adil müzik lisanslama almaları gerekmediğini iddia edemeyeceklerdir. Müzik şartlarından kaçınıyor. topluluğu elbirliğiyle karar vericilerin bu yönde adım atmasını sağlamaya çalışıyor.

MÜZİK VE KYİ VİDEO KULLANICI SAYILARI-GELİRLERİ

3.904 milyonUS$3,90 dolar4m “Güvenli liman” uygulamasından haksız yere 4000 faydalanan kullanıcı-yüklemeli video akış hizmetleri, dünyanın en büyük talebe-bağlı müzik 3000 kitlesine sahip. İhtiyatlı tahminle 900 milyondan fazla kullanıcısı bulunan bu hizmetlerden 2016 yılında hak sahiplerine dönen gelir 553 2000 milyon dolar oldu. Halbuki 212 milyon gibi çok 900m m KULLANICI daha küçük bir kullanıcı kitlesi bulunan ve adil USERS 553 1000 212212 mm milyonUS$553 dolarm lisanslama şartları altında çalışan müzik abonelik KULLANICIUSERS hizmetlerinden (hem ücretli hem reklamlı) dönen gelir 3,9 milyar doları geçti. 0 SubscriptionMüzik aboneliği audio streams KullanıcıUUC videoyüklemeli streams içerik (paid(Ücretli and ve ad-supported)reklam destekli) video izleme

KullanıcıUsers ( sayısımill i(milyon)ons) GelirReve (milyonnue ( Udolar)S$ millions)

KULLANICI BAŞINA TAHMİNİ GELİR Kamuya açık en güncel verilerden hareketle, IFPI’nın hesaplarına göre, 2015 yılında Spotify plak şirketlerine kullanıcı başına 20 dolar vs ödedi. YouTube ise kullanıcı başına 1 dolar ödedi. US$20

MÜZİK DÜNYASI SESİNİ YÜKSELTİYOR

Kayıp değeri gidermek için sanatçılar, icracılar, şarkı yazarları, plak şirketleri, müzik yayımcıları, müzik lisanslama şirketleri ve menajerler birleşmiş durumda.

“Kayıp değer müzik yaratıcılarının, yatırımcılarının ve sahiplerinin haklarını ve Haziran 2016’da, Sir Paul McCartney, Robin gelirlerini baltalıyor, piyasayı tahrif ediyor. Schulz, David Guetta, Sting, Coldplay gibi isimlerin aralarında olduğu binden Müzik tüketimi rekor seviyelerdeyken, fazla albüm sanatçısı, icracı ve şarkı kullanıcı yüklemeli hizmetler “güvenli yazarı imzaladıkları bir mektup ile Avrupa liman” istisnalarını amacı dışında Komisyonu’nu acilen kayıp değere yönelik kullanıyor. Yirmi sene önce tanınmış olan adımlar atmaya çağırdı. bu korumalar, yeni doğmakta olan dijital girişimleri desteklemeyi amaçlıyordu; halbuki şimdi bizim eserlerimizi dağıtan ve kazanca dönüştüren büyük şirketlere uygulanıyor. Sanatçılar ve hak sahipleri için adil şartların sağlandığı bir piyasa oluşturmak üzere sizi harekete geçmeye çağırıyoruz. Bu sayede ileriki nesiller için müziğin geleceğini güvence altına almış “Bugün şarkı yazarları ve albüm olacaksınız.” sanatçılarının önündeki en büyük sorunlardan biri Dijital Binyıl Telif Hakkı Yasası. Bu yasanın hazırlandığı ve kabul edildiği dönem, teknolojik açıdan içinde yaşadığımız çağın çok gerisinde kalmış durumda. Bu yasa sayesinde büyük teknoloji şirketleri tarih boyunca kaydedilmiş neredeyse her şarkıyı tüketicilerin cep telefonlarında taşıması gibi bir kolaylık sağlayarak muazzam kârlar elde edip büyüdüler. Müzik tüketimi ABD’de Taylor Swift, kings of Leon, katy patlama yaşarken, şarkı yazarları ve Perry, Maroon 5, Carole king gibi isimlerin sanatçıların gelirleri dibe vurdu.” aralarında bulunduğu hem yeni hem yerleşik sanatçılar, menajerler ve şarkı yazarları Kongre’ye verdikleri dilekçede, miadını doldurmuş olan güvenli liman yasalarında reform yapılmasını talep etti. Plak şirketleri ve müzik yayımcıları da değişim çağrısı yapıyor. KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU YARATICILIĞI ÖDÜLLENDİRMEK: KAYIP DEĞERİ GİDERMEK 27

KAYIP DEĞER – AVRUPA’DA BİR ÇÖZÜM OLASILIĞI Avrupa Komisyonu, kayıp değerin piyasada bo- zulma yarattığını ve yasal düzenleme gerektirdiğini kabul etti. Komisyonun hazırladığı yasa teklifinde, kullanıcıların yüklediği içerikle uğraşan hizmetlerin o içerikten sorumlu olduğu ve lisanslanması gerektiği netleştirildi. Ayrıca güvenli liman hükümlerinin asıl niyetinin gerçekten nötr olan hizmetlere uygulanmak olduğu teyit edildi. Büyük miktarda içeriğe erişim sağlayan hizmetlerin ayrıca izinsiz içeriğin yüklen- mesini önlemesi de gerekecek; bu da müziğe erişim sağlamak isteyen hizmetler için adil lisanslamanın önemini pekiştirecektir. Avrupa Parlamentosu ve Bakanlar Konseyinde görüşülmekte olan bu teklifler, Avrupa’da kayıp değeri giderme yönünde önemli bir ilk adım olacaktır.

� AL MURRAY. FOTO: JOHN TSIAVIS

� BOB MARLEY. FOTO: ADRIAN BOOT � LITTLE MIX. FOTO: MARK HUNTER 28 ODAK NOKTAMIZ ÇİN KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU ODAK NOKTAMIZ ÇİN

Çin’in olağanüstü potansiyeli, dinleme sayesinde açığa çıktı.

in 1,3 milyardan fazla nüfusu ile sahibi olan Tencent, geçen yıl China Music dünyanın en kalabalık ülkesi. Fakat Corp.’tan iki dinleme hizmeti daha satın kayıtlı müzik gelirleri bakımından aldı. Kugou ve Kuwo ile birlikte ülkenin ilk Ç hiç ilk 10’a girememişti (2015’te 14. 3 platformunu barındıran yeni iştiraki Ten- sırada, 2016’da 12. sırada yer aldı). Tarih- cent Music Entertainment Group çatısı sel olarak dallanıp budaklanmış korsan altında, 15 milyondan fazla ücretli abonesi yüzünden gelişemeyen bu uyuyan devin ve tahmini %70’in üstünde pazar payı bu- hiç uyanmayabileceğine inanan çoktu. lunuyor. Ama şimdi, ticari anlaşmalar, teknolo- Tencent Music Entertainment Group ji, yeni hükümet politikaları ve kültürel Başkan Yardımcısı Andy Ng: “Aslında ak- değişimlerin ortak etkisiyle, Çin’in en tif müzik erişiminde bulunan kullanıcı büyük küresel fırsat olduğu, dünyanın en sayımız aylık 600 milyonun üstünde. Yani büyük müzik piyasalarından olma potan- 15 milyon abone rakamı, ücretli aboneliğe siyeli bulunduğu konuşuluyor. Çin’de kayıtlı kaydırma oranımızın halen %3’ün altında müzik gelirleri geçen yıl %20,3 oranında, olduğunu gösteriyor. Başka ülkeler- � GUO DING. FOTO: SHAO TING KUEI bunun içinde dinleme ise %30,6 oranında deki başka hizmetlere baktığınızda bu arttı. kaydırma oranının %20-30’larda olduğunu Dünyanın her tarafından hem büyük görüyorsunuz, yani büyüme fırsatları ve plak şirketleri hem de bağımsızlar, potansiyeli çok büyük, yeter ki piyasanın yeni olasılıklar ve olumlu rüzgârların durumu ve korsan meselelerinde gelişme heyecanıyla, dinleme ve abonelik üzerine kaydetmeye devam edilsin.” KÜRESEL SIRALAMA kurulan bu yeni endüstrinin inşasında rol Son birkaç yılda Warner Music de Sony alıyorlar. Birlikte çalıştıkları yerel ortak- Music de Tencent ile lisans anlaşmaları lar da yasal bir endüstri yaratmaya aynı imzaladılar ve sonrasında yenilediler. Çin 2016'da en büyük şekilde kararlı; kaliteli hizmetler sunmayı Tencent de bu anlaşmalar uyarınca ve sanatçılara, hak sahiplerine hak et- müzik kataloglarını Çin’deki diğer dinleme tikleri karşılığı vermeyi amaçlıyorlar. hizmetlerine lisanslıyor. 12. Dinleme piyasasının lideri, Çin’in inter- Universal, ülkedeki önde gelen plat- pazar oldu. net devi Tencent Holdings (piyasa değeri: formlara doğrudan ve bireysel bazda 2015'te 14. sıradaydı. 250 milyar dolar üstü). Zaten ülkenin en lisans vermeye devam ediyor. Ng’ye popüler dinleme hizmeti olan QQ Music’in göre, meşru ve gelir getiren iş model- KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU ODAK NOKTAMIZ ÇİN 29

� CHRISTOPHER. FOTO: WARNER MUSIC GROUP İZNİYLE leri geliştirmeye devam edilmesinin yolu, de olsa halen ücretsiz dinleme hizmeti Çin hükümetinin korsanla mücadeleyi sunuyoruz, çünkü bazı tüketicilerin müziğe kararlılıkla sürdürmesi ve içeriğin değerine para verme fikrine alışması zaman ala- ABONELER ilişkin tutumun değişmesinden geçiyor. cak; ama abone olduğunuzda hangi ka- Ayrıca Tencent gibi şirketlerin ve diğer din- litede hizmet alacağınızı da gösteriyoruz leme platformlarının, plak şirketleri ile bir- ve ücretsiz aldığınız ile ücretli aldığınız likte çalışarak, ücretli abonelik ile ücretsiz arasında büyük fark olduğunu vurguluyo- Tencent Music kullanım arasındaki farkları vurgulaması ruz.” Tencent ücretli aboneliğe geçişi teşvik Entertainment Group gerektiğini düşünüyor. etmek için 8, 12, 15 yuanlık (1,6 dolar, 1,75 ücretli abone sayısı “İçeriğin bir değeri dolar, 2,18 dolar) olduğunu kabul et- farklı fiyatlama 15 meleri yönünde tüm İçeriğin bir değeri olduğunu modelleri sunuyor milyondan fazla. insanları eğitiyoruz, kabul etmeleri yönünde tüm ve konser bileti, özel ilerleme de kaydedi- insanları eğitiyoruz ve ilerleme içerik, hatta oyun yoruz. Gençler kredisi gibi faydalar de kaydediyoruz. Gençler müzik hizmetleri sağlıyor. için ücret ödemeye müzik hizmetleri için ücret Warner Music’in lar. Müzikseverler paralarının karşılığında daha istekli, ger- ödemeye daha istekli, gerçekten Çin Bölgesi Ticari ne aldıklarının giderek daha fazla bilincine çekten beğendikleri beğendikleri sanatçıları Direktörü Andy Ma, varıyor ve bu parayı ödemeye giderek daha sanatçıları destekle- desteklemek için seve seve abonelik modeli istekli oluyorlar.” mek için seve birkaç dolar harcıyorlar. içinde düşük maliyet Sözlerini basit bir ifadeyle seve birkaç dolar ile yüksek kalitenin sonlandırıyor: “Çin’in nüfusu 1,3 milyarın harcıyorlar.” Andy Ng, Tencent Music Entertainment bir araya gelmesi- üstünde. Bu nüfusun ufacık bir kısmı din- Korsandan ücretli Group Başkan Yardımcısı nin, tüketiciler için leme hizmetlerine ücretli abone olsa, Çin aboneliğe geçişe müziğe para öde- dünyanın en büyük müzik pazarı olur.” daha geniş eğlence sektörü perspektifin- meyi kolaylaştırdığını söylüyor. “Verdikleri Sony Music Entertainment’ın Çin ve den bakacak olursak, Çin bugün dünyanın abonelik hizmeti, daha iyi bir kullanıcı Tayvan CEO’su Samuel Chou daha da en büyük ikinci film pazarı olmuş du- deneyimi sunuyor, hem müzik hizmeti iddialı konuşuyor, 2016’nın “Çin’de müziğin rumda (ABD’yi takiben). 2016 yılında gişe bakımından hem de diğer katma değerli girdiği yeni çağın ilk yılı” olduğunu söylü- hasılatı 44 milyar yuan (6,6 milyar dolar) hizmetler bakımından, örneğin müzik- yor ve şöyle devam ediyor: “Bunun se- civarında hesaplandı; 2002 yılında 1 milyar severlerin ilgiyle takip ettiği sanatçı bilgi- bebi, kısmen, hükümetin 10 yıldan sonra yuanın (150 milyon dolar) altındaydı. Çin’in lendirmeleri gibi. Müzikseverler ayda 10 2015 yılında dijital korsanlıkla ilgili katı ayrıca video oyun pazarı olarak da ABD’yi yuana çok kapsamlı müzik listelerine yük- yasal düzenlemelere gitmiş olması. İkinci solladığı düşünülüyor, 2016 yılındaki gelir sek ses kalitesinde erişebiliyor, kullanıcı unsur, müziğe erişim sağlayan cep te- 24,4 milyar dolar oldu (Newzoo Küresel olarak çok daha iyi bir deneyim yaşıyor, bu lefonu kullanıcı sayısının 500 milyonu Oyunlar Piyasa Raporu). yüzden artık lisanssız platformlardan tek geçmiş olması ve genel olarak cep tele- Ng şöyle devam ediyor: “Düşük kaliteli tek parçaları indirmeye ihtiyaç duymuyor- fonu kullanıcılarının ücret ödemeye daha 30 ODAK NOKTAMIZ ÇİN KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU

istekli olması; insanlar bilgisayarlarında George Ash: “Başlıca platformlar artık olması gerektiğini söylüyor: “Mesele sa- olsa para ödemeyecekleri şeylere cep müşterilerini ücretli abonelik modellerine dece kayıtlı müziği dinleme hizmetlerine telefonlarında olması için para ödüyor.” kaydırmaya çalışıyorlar. koymak değil; önemli olan, sanatçıları Chou, ücretli aboneliğe geçişi teşvik “Aynı zamanda rekabet büyüyor, küresel desteklemek ve birlikte çalışarak bu yeni etmek için plak şirketlerinin de dijital hizmetler ülkeye giriyor ve bu hizmetler- iş alanını tanımlayıp inşa etmek.” ortaklarıyla işbirliği in hepsinin ücretli Warner’dan Robson da odak noktasının yapmaya istekli abonelik paketleri yerli yeteneklere kayacağını öngörüyor olduğunu vurgu- var. Yerelde Tencent ama dünyanın her yerinden sanatçıların luyor. “Biz sadece Dinleme hizmetleri de plak en büyük platform- Çin’e çekileceğini de tahmin ediyor: “Bugün şarkı sağlayıcı ol- lardan bazılarını Çin piyasasındaki pek çok süperstar Hong şirketleri de aynı yönde mak istemiyoruz, konsolide etti, bu da Kong, Singapur veya Tayvan’dan. Bence abonelik hizmetler- bastırıyor: yasal, ücretli müşterilerini ücret- Çin’in kendi içinden çıkan sanatçı sayısı ine değer katmak abonelik platformları. sizden ücretliye da artacak ve biz de bu alanda SA-RE da istiyoruz; onların George Ash, Universal Music Asya geçirme şanslarını (sanatçı-repertuvar) yatırımlarına ağırlık temel performans Pasifik Başkanı artırıyor. Dinleme veriyoruz. Ticari açıdan bunun anlamı ve göstergeleri bizim de hizmetleri de plak faydası çok net, bence pek çok müzikse- göstergemiz oluyor. şirketleri de aynı ver kendi memleketlerinden yetişmiş olan Birlikte çalışarak yönde bastırıyor: yıldızlar ile daha fazla ilgilenecek. platformlarına gelen trafiği, daha yasal, ücretli abonelik platformları. Üs- “Ayrıca dünyanın her yerindeki da önemlisi ücretli kullanıcı sayısını telik bastıran yalnızca endüstri değil; meslektaşlarımı Çin’i dikkate almaya artıracağız.” Çin’in demografik dinamiği ve orta sınıfın davet ediyorum, çünkü burası devasa bir Warner Music Asya Başkanı Simon yükselişiyle de alakalı, harcayacak paraları pazar olacak. Konserler, turneler, tanıtım Robson: “Müzik Çin’de o kadar uzun var ve artık ücret ödemeye istekliler.” turları, ödül töreni katılımları düzenleme- süredir bedava görülüyordu ki insanların Universal China Genel Müdürü leri gerekiyor. Danimarkalı Christopher’da Garand Wu’ya göre de “önümüzde- gördüğümüz gibi, bu büyük bir fırsat.” ki yirmi-otuz yılın en büyük mese- lesi, kullanıcıların ücretsizden ücretli aboneliğe geçişini sağlamak”. Kendisi “iyi sonuç alınacağından ümitli” ve hem yer- li hem yabancı içeriğin önemini vurgu- luyor: “Günün sonunda iş gelip sanatçıya ve müziğe dayanıyor. Bence hizmet iyi, içerik kalitesi fevkalade olduğu sürece GELİR ARTIŞI müşteriler ücret ödemeye hazır ve istekli olacaklar.” Sony’den Chou’ya göre, dinleme ge- lirlerinin hızla artmasının önemli bir � yan ürünü, yerel yeteneklere yatırımın %20.3 artması: “Geçmişte plak şirketlerinin Gelir artışı. yeni sanatçıları yetiştirip destekleme- si çok zordu, son yıllarda bir süperstar çıktığı olmadı; ama artık bu yeni dünyada � böyle bir olasılığımız var ve buna ciddi %30.6 biçimde odaklanıyoruz. Burada sektörün Dinleme artışı. � JJ LIN. FOTO: WARNER MUSIC GROUP IZNIYLE uzun vadede faydasına olacak şey, yeni sanatçılara yatırım yapmak. Sony Music algısını değiştirmek zaman alacak. Pazarın Asya Pasifik Bölge Başkanı Denis Handlin %90’ının korsan olduğu bir durumdan söz ve New York genel merkezi de endüstri- ediyoruz. Bu büyük bir değişim demek ama nin Çin’deki büyümesini sürdürmek için ben iyimserim. sanatçıların yetiştirilmesine ve heyecan “Dinleme platformları ücretsiz kullanım verici yeni girişimlerin desteklenme- ile abonelik hizmetleri arasındaki farkları sine güçlü yatırım yapma yönünde bizi daha da belirgin hale getirmeye başladı, inanılmaz teşvik ediyor.” bence bu trendin yükselmesi lazım. Katma Chou ayrıca plak şirketlerinin canlı değerin abonelikte olması halinde insanlar müzik sektörü başta olmak üzere müzik oraya doğru çekilecektir.” endüstrisinin diğer unsurlarıyla birlik Universal Music Asya Pasifik Başkanı KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU ÖRNEK İNCELEME Öİ

ÖRNEK İNCELEME

Parlophone, CHRISTOPHER Warner Music DANİMARKALI YILDIZ CHRISTOPHER ÇİN’DE FIRTINA GİBİ ESİYOR

hristopher Nissen 2012’de çıkardığı ilk albümü Colours ile başarıyı yakalamış olan Danimarkalı bir pop C star. Çin’de bir dinleyici kitlesi oluşturmak için zaman ve emek harcayan ilk Batılı pop starlardan. İlk ziyaretini gerçekleştirdiği 2014 yılında, CPH Girls adlı single al- bümünü yüksek reytingli iki televiz- yon programında seslendirdi. Şarkı, art arda dokuz hafta boyunca QQ Music’in uluslararası listesinde ilk sırada yer aldı.

� CHRISTOPHER. FOTO: WARNER MUSIC GROUP IZNIYLE Müzikseverler uzak ülkelerden Çin’e gelme gayretini gösteren sanatçılara 2015 yılında çıkan Tulips adlı single saygı duyuyorlar, genelde bu albümü ilk 10’a girerken, Limousine adlı sanatçıları tutkuyla takip ediyorlar. şarkısı Ocak 2016’da QQ listesinin başına Çin’de vakit geçirmeye hazır olan yerleşti. Christopher, Mart 2016’da QQ sanatçılar için burada büyük bir Müzik Ödülleri Galası’nda sahne aldı. QQ fırsat var. Music bu etkinliğin internette kapsamlı tanıtımını yapmıştı. Single albümleri I Simon Robson, Warner Music Asya Başkanı Won’t Let You Down ve Heartbeat sırasıyla Nisan 2016’da ve Ocak 2017’de QQ liste- sinin üst sıralarına tırmandı. 2015 yılında Çin’de 38 milyon dinleme rakamına Christopher bu ziyaretler sırasında ulaşmışken, 2016’da bu rakam 155 milyo- Çin’in popüler dergileri için fotoğraf çekim- nu geçti. lerine de katılarak ülkedeki profilini inşa Christopher 2016 sonbaharında yaptığı etmeyi sürdürdü. Çin turnesinde 5 farklı şehri gezdi. 2017 Mart 2015’te V Chart Ödülleri’nde En yılında tekrar Çin turnesine çıkması, Parlak Yabancı Sanatçı ödülüne layık ayrıca Asya’nın başka yerlerine de turneler görüldü. Ödül törenine katılmak için geldiği düzenlemesi bekleniyor. Heartbeat al- sırada büyük bir tanıtım turu da düzenledi, bümü 2016’nın ilk çeyreğinde Endonezya, hatta yerel çevrimiçi platformlardan biriyle Güney Kore, Tayvan, Tayland, Filipinler gibi ortak olarak Pekin’de Christopher ile Bir ülkelerde büyük ilgi gördü. Son albümü Gün adlı bir online program çekti. Closer, 31 Mart’ta dünya piyasalarına çıktı. 32 ODAK NOKTAMIZ AFRİKA KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU ODAK NOKTAMIZ AFRİKA

Bir fırsatın doğuşu.

lkeden ülkeye büyük çeşitlilik gös- rel para biriminden ön ödemeli paketler teren ekonomik, politik, sosyal geliştirmesi çok önemli. koşullarıyla, Afrika, müzik endüstrisi Yeni gelişen bölgelerin çoğu gibi, Ü için çetrefilli bir bölge. Plak şirketleri pek çok Afrika ülkesinde de korsan çok kıtanın değişik yerlerinde yerel ortak- yaygın durumda. Granite: “Sanatçı al- larla ve sanatçılarla birlikte çalışarak, bümünü kaydeder, sonra numuneyi tek dinlemenin akıllı telefon yaygınlığı ile seferlik ücret karşılığında sokaktaki birlikte yarattığı fırsatları azami ölçüde korsana satar, görüp göreceği tek ücret değerlendirmeye çalışıyor. de budur. Korsan da onu başkalarına Sony Music Entertainment Kuzey ve satar, böylece zincirin halkaları birbirini Doğu Avrupa ve Afrika Başkanı Adam besler; müzik piyasası bu şekildeydi. Granite: “Ücretli dinleme abonelikleri Sanatçı albüm satışından neredeyse bakımından, gelişmekte olan pazarların hiçbir şey kazanamazdı ama albüm kapılarını henüz açmış değiliz. Bu heye- sayesinde konser geliri elde ederlerdi. DR BONE. FOTO: WARNER MUSIC GROUP IZNIYLE

can verici aslında. Hesapladığınızda çok “Dinlemeye geçişle birlikte bu durum � ciddi nüfusu olan ülkeler var, gerçekten düzelmeye başladı. Ayrıca cep telefo- heyecan verici. nundan internet erişiminin evdeki inter- “Nijerya ve Batı Afrika’da büyük net erişimini geçtiğini görüyoruz, bu da fırsatlar olduğunu düşünüyoruz. nihayetinde iyi bir şey, çünkü cep telefo- Ücretli dinleme abonelikleri Ayrıca Afrika’dan bir dünya starı nundan müzik hırsızlığı yapmak bilgisa- bakımından, gelişmekte olan çıkacağına inanıyoruz. Elbette bizim yara göre daha zor.” repertuvarımızın satışı için burada Universal Music Group Internation- pazarların kapılarını henüz açmış büyük bir potansiyel var ama özellikle al Kıdemli Başkan Yardımcısı Adrian değiliz. Bu heyecan verici aslında. Nijerya’da uluslararası çıkış yapabilecek Cheesley: “Afrika’daki müzik ekosistemi Hesapladığınızda çok ciddi nüfusu bir repertuvar olduğuna da inanıyoruz.” son derece geniş bir yelpazeye yayılıyor olan ülkeler var, gerçekten heyecan (Nijeryalı sanatçı WixKid, 2016’nın en ve gelişim yolunda ilerliyor. Genç nüfus verici. çok satan parçası olan Drake’in One çok fazla; bazı Afrika ülkelerinde nü- Dance şarkısında yer aldı.) fusun yarıdan fazlası 25 yaşın altında. Adam Granite, Sony Music Entertainment Apple, Afrika’nın büyük ülkelerinin Erişim alanımızı genişletmek için SA-RE Kuzey ve Doğu Avrupa ve Afrika Başkanı çoğuna girdi. Spotify ise henüz hamle- faaliyetlerimizi artırdık, girişimci müzik sini yapmaya hazırlanıyor. Granite’e yapımcıları ve bağımsız plak şirketleriyle göre, bütün dinleme hizmetlerinin ye- aktif ortaklık yapıyoruz. KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU ODAK NOKTAMIZ AFRİKA 33

“Birçok ülkede daha fazla sayıda çok alan var, zira akıllı telefonlar hızla hizmet üzerinden içeriğimizi sunuyoruz, yaygınlaşıyor. Dinleme bizim için çok DİNLEME ARTIŞI ayrıca yeni pazarlara girerek bölgedeki önemli bir unsur haline geliyor ama dijital ayakizimizi büyütüyoruz. Şu anda hâlâ emekleme aşamasında. En yaygın 20’den fazla ülkede sanatçılarımız adına dinleme hizmeti Apple Music; Google gelir elde ediyoruz. Ödeme yöntemleri, Play ve Deezer da önde gelen oyuncu- � mobil ağlar ve genişbant penetrasyonu lar. Dijital büyüme sayesinde kadromu- %334.2 iyileştikçe ve Telcos müzik tekliflerini zu genişletebiliyoruz; bugün Güney Güney Afrika'da genişlettikçe, piyasanın görünümü son Afrika’daki müzik hayatının çeşitliliğini geçen yıl dinleme derece olumlu.” yansıtan ASH, Dr Bone, Josh Kempen, gelirlerindeki artış. Universal Music Güney Afrika ve Locnville gibi sanatçıları kadromuza Sahraaltı Afrika Genel Müdürü Sipho alıyoruz. Dlamini şunları ekliyor: “Güney Afrika’da “Kenya, Nijerya gibi önemli Afrika fiziki pazar önemini korumakla be- pazarlarında akıllı telefon penetras- raber, şimdiden 250 binden fazla ücretli yon oranlarının tırmanışta olduğunu dinleme abonesi var ve pazarın güçlü görüyoruz; Nijerya’da nüfusun %50’sine büyüme sergilemesini bekliyoruz. Son yaklaşmış durumda. Cep telefonu ve yıllarda özellikle Nijerya’daki piyasa veri ücretleri düştükçe, bu büyüme yeniden canlanıyor; arayan geri bildi- bütün kıtaya yayılacaktır; dijital müzik rim tonları önemli bir faktör oldu, canlı hizmetleri için büyük bir fırsat olan bu müzik piyasasının da parlamasıyla durum, uluslararası plak şirketlerinin birlikte yerel müzik pazarı çok daha de yerel müziğe daha fazla yatırım sağlıklı bir hale geldi. Tanzanya, Zim- yapmasına kapı açacaktır. Şu anda babwe, Gana, Angola gibi pazarlardan müzik pazarı Afrika’nın tamamında derli küresel olma potansiyeli taşıyan toplu biçimlenmiş değil, fakat çok faz- yıldızların çıktığını görüyoruz, bu da kıta la hareketlilik ve enerjik bir canlı müzik ölçeğinde ve küresel ölçekte sanatçıları sektörü var, pek çok sanatçı müziğini geliştirmeye devam etme stratejimizi bağımsız olarak piyasaya çıkarıyor. Özel- teşvik ediyor.” likle SA-RE için Afrika müziğine gös- Warner Music Güney Afrika Genel terilen ilgi bizi çok heyecanlandırıyor. Müdürü Tracy Fraser: “Güney Afrika Yapımcılar yeni sesler bulmak için pazarına yıllardır fiziki satışlar hakim buraya geliyor, ilginç işbirlikleri ve � NORAH JONES. FOTO: DANNY CLINCH olmuş ama bu satışların ağırlığı hızla sanatçı sözleşmelerine tanık oluyoruz. düşüyor. Dijital inanılmaz bir hızda Afrika müziği için çok heyecan verici bir büyüyor ama halen büyümenin önünde zaman.”

� ASH. FOTO: WARNER MUSIC GROUP IZNIYLE 34 PLAK ŞİRKETLERİNİN DEĞERİ KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU PLAK ŞİRKETLERİNİN DEĞERİ Sanatçıları geliştiriyor, ortaklıklara öncelik veriyorlar.

lak şirketleri müziğe en çok yatırımı Piyasadaki gelişimi yansıtan şeylerden yapanlar. SA-RE ve pazarlama- biri de “standart” plak sözleşmelerinin PLAK ya, yani sanatçıları ve müzikleri- geçirdiği evrim; artık “standart” sözleşme ŞİRKETLERİ P ni keşfetmeye, desteklemeye ve diye bir şey kalmadı. Onun yerini seçenekler tanıtmaya yıllık 4,5 milyar dolardan faz- ve esneklik aldı; alakart hizmetler mo- la, yani gelirlerinin %27’sini harcıyorlar. delinde sanatçılar plak şirketlerinden SA-RE’ye yatırılan bu gelir payı, çoğu sek- alacakları desteği sınırlandırabiliyor ve törün kendi AR-GE’sine ayırdığından fazla. kendileri belirliyor, bu da sanatçıların daha US$4.5 Endüstri on yılı aşkın süre gelir düşüşü fazla gücü elinde tutmasına ve “ortaklık” yaşarken bile plak şirketleri bu yatırım hissinin güçlenmesine götürüyor. milyar düzeyini korudular. 2015'te küresel SA-RE ve Sanatçılar ile plak şirketleri arasındaki pazarlama yatırımı. ortaklık mali boyutun çok ötesinde. Plak şirketleri sanatçıları yetiştiriyor, müziklerini, sanatlarını, mesleklerini geliştirmelerine imkan sağlıyor. Ayrıca %27 birinci sınıf yapımcılar, yazarlar ve SA-RE ve pazarlama başka icracı sanatçılarla tanışmalarını yatırımlarının müzik kolaylaştırıyor; bu tür fırsatların önemli endüstrisi gelirlerindeki meyveleri olabiliyor, meslek hayatlarını payı. yeniden tanımlayabiliyor. Plak şirketleri, pazarlama uzmanlıkları ve kaynakları sayesinde en ileri US$500,000 kampanyaları yaratıp yürütebiliyor, bu kampanyalar sanatçıları dünyanın dört bir –2,000,000 yanındaki müzikseverlerle buluşturuyor. Küresel anlaşmalı bir Dünyanın her yerinde perakende sanatçıyı ABD, Britanya mağazalarından dijital hizmetlere ka- gibi büyük bir piyasada dar binlerce ortakla yapılan çalışmaları çıkarmanın tipik maliyeti yürütüyorlar; bunun gerçekleşebilmesi için de her bir pazarda yerel uzmanlık, ilişki ağı, � KEVIN GATES. FOTO: JEFF FORNEY pazarlama ve tanıtım kaynakları gerekiyor. KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU PLAK ŞİRKETLERİNİN DEĞERİ 35

MÜZİK ENDÜSTRİSİNİN SA-RE YATIRIMI (AR-GE EŞDEĞERİ)

Sektör AR-GE Yoğunluğu%

Müzik SA-RE yatırımı (AR-GE eşdeğeri) 16.9

İlaç & Biyoteknoloji 14.4

Yazılım & Bilgisayar Hizmetleri 10.1

Teknoloji Donanım Ekipman 8.0

Hobi Ürünleri 5.8

Elektrik Elektronik Ekipman 4.5

Uzay & Savunma 4.5

Otomobil & Yedek Parça 4.4

Sağlık Ekipmanı & Hizmetleri 3.8

Endüstri Mühendisliği 2.9 � HELENE FISCHER. FOTO: SANDRA LUDEWIG

Kimyasallar 2.6

Kaynak: 2015 AB Endüstriyel AR-GE Yatırımları Tabelası. AR-GE yoğunluğu, bir şirketin veya şirketler grubunun net satışları ile AR-GE yatırımı arasındaki orandır.

SANATÇILAR İLE MÜZİKSEVERLER SANATÇILARA SUNULAN BİLGİLER çapında müzik dağıtım ve pazarlamasını daha sağlıklı bilgi tabanına oturtabili- ARASINDA BAĞLANTILAR KURULUYOR, GÖRÜLMEMİŞ DÜZEYDE yor ve sanatçılarıyla daha kaliteli bilgiler GELİR FIRSATLARI ARTIYOR Dijital dünya müzik endüstrisinin önünde paylaşabiliyorlar. Plak şirketlerinin yatırımları, müzik yeni bir bilgi çağı açtı; müzikseverlerin Ayrıca ciddi yatırımlarla oluşturulan endüstrisindeki dijital dönüşümde de asli müziğe nerede, ne zaman, nasıl eriştiğine “sanatçı portalları” sayesinde, sanatçılar rol oynadı. Plak şirketlerinin kurduğu sis- ilişkin görülmemiş düzeyde ayrıntılı ve- ve menajer ekipleri bu bilgilere kolayca temler ve altyapı ile 380’den fazla dijital riler alınabiliyor. Plak şirketleri küresel erişilebiliyorlar. Bu gelişmiş çevrim- müzik hizmetine 40 milyondan fazla parça çapta yüksek performanslı sistemlere içi platformlarda, sanatçının müziğinin lisanslanıyor. Sonuç olarak bugün müzik yaptıkları yatırımlarla, mağazalara veri- nasıl, nerede, ne kadar tüketildiği ve gelir endüstrisi sanatçıların müzikseverler ile leri gönderip, ayrıntılı satış ve kullanım getirdiği ayrıntılı olarak görülebiliyor. öncekinden çok daha fazla yoldan bağlantı davranışı raporları alabiliyorlar. Endüstri kurmasına yardımcı oluyor, birden çok ge- bu bilgileri analiz edecek becerileri lir kanalının açılmasına, ister doğrudan ve altyapıyı geliştirdi, böylece dünya dijital hizmetlerle ister plak şirketleriyle çalışmaya imkan sağlıyor. Bu dijital pi- yasa büyüyüp gelişmeye devam ettikçe, sanatçıların aldığı karşılık da aynı şekilde yükselecek.

� LEONARD COHEN. FOTO: COLUMBIA RECORDS İZNİYLE For over thirty years, Lee & Thompson has been at the heart of the music industry, representing the interests of talented individuals and innovative businesses across the music and wider creative industries.

Phone +44 (0)20 3073 7600 Email [email protected] Twitter @leeandthompson KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU MÜZİĞİN KORUNMASI 37

For over thirty years, Lee & Thompson has been at the heart of the music industry, representing the interests of talented individuals and innovative MÜZİĞİN KORUNMASI businesses across the music and wider creative industries. Her türden telif hakkı ihlaliyle mücadele ediyoruz.

üziğin yasadışı dağıtımının ön- dirilebilir dosya haline getirilmesi. Genel- Müziğin piyasaya çıkış tarihinden önce lenmesi, dolayısıyla yasal müzik de internet üzerinden dinlenen müzik sızdırılması halinde bütün pazarlama piyasasının toparlanmasına sekte videolarından MP3 dosyası oluşturmak, kampanyası tehlikeye girebilir, sanatçının M vurulmaması halen endüstrinin böylece müziği internet olmadan çalışması tamamen baltalanabilir. birinci önceliği. veya başka cihazlardan dinlemek için IFPI ve üyesi olan plak şirketleri, al- kullanılıyor. bümlerin resmi çıkış tarihinden önce Bu süreç, yasadışı müzik indir- sızdırılmasını önlemek için sürekli YASADIŞI MÜZİK YÜKLEMELERİNE menin en yaygın yolu haline gelmiş çalışıyorlar. IFPI sürüm-öncesi sızmaların KARŞI YASAL ADIMLAR durumda; IPSOS’un 2016 tarihli kaynaklarını soruşturuyor, plak şirketleriyle AB, ABD ve başka pek çok bölgede “uyarı araştırma bulgularına göre, bütün in- birlikte çalışarak tedarik zincirlerinde ve kaldırma” diye bilinen bir sistem var. ternet kullanıcılarının %30’u (16-24 yaş güvenliği sağlamalarına destek oluyor. Hak sahipleri internete izinsiz yüklenmiş arasındakilerin %49’u) son altı ay içinde Kopya koruma, filigran, personele güvenlik müziği tespit edip yer sağlayıcıya ihlal bu uygulamada bulunmuş. Stream rip- eğitimi, şifre avcılığı yapan e-postaları tespit teşkil eden içeriği kaldırması için bildirimde ping siteleri lisanslı müzik hizmetleri- eden uyarı sistemleri gibi önlemler sızmaları bulunuyor. Yer sağlayıcı içeriği kaldırmak ne haksız rekabet oluşturuyor, çünkü azaltmada faydalı oldu. 2015 yılında New mecburiyetinde, aksi halde telif hakkı ihlali kullanıcıların sadece reklamlı kullanım Music Fridays uygulaması başlatıldı; IFPI yükümlülüğünden muaf tutan güvenli li- izni olan müzikleri kalıcı olarak indirip koordinasyonunda, yeni müziklerin piyasaya man korumasından yararlanmaya devam reklamsız ve para ödemeden dinleme- sürülmesi dünyanın her yerinde aynı güne edemiyor. IFPI’nın plak şirketleriyle ve lerini sağlıyorlar. Bu sitelerin sahibi olan çekildi ve bu da sızmaların azalmasında rol dünya çapındaki ulusal gruplarıyla işbirliği şirketler reklam alanı satışından kâr elde oynadı. Artık sızma olduğunda, normal pi- halinde çalışarak geliştirdiği sistem üzerin- ediyorlar, fakat kamuya erişilir kıldıkları yasaya sürme tarihinden birkaç gün önce- den, lisanssız müziğin izinsiz dağıtıldığı müziğin yaratıcılarına veya yatırımcılarına sine denk geliyor (önceden birkaç haftaydı). yerler tespit ediliyor ve kaldırılması (veya herhangi bir karşılık ödemiyorlar. “Sızma pencerelerinin” tahmin edilebilir mümkün olduğu durumda lisanslanması) 2016 yılında, en çok kullanılan stream olması, plak şirketlerinin ve IFPI’nın ona göre talebinde bulunuluyor. Kullanıcı yüklemeli ripping sitesi olan, tahmini 60 milyondan plan yapmasına imkan veriyor. hizmetlerdeki yasadışı içeriğe özel olarak fazla tekil kullanıcısı bulunan YouTube- IFPI bütün bunları desteklemek üzere odaklanılması sonucunda, sadece 2016 MP3.org’a karşı yasal işlem başlatıldı. üyeleri ve ulusal grupları için 7/24 site yılında 1,6 milyon video ve dinlenen müzik Benzer sitelere karşı da muhtemelen bu kontrolü, uyarı ve içerik kaldırma hizmeti gözden geçirilmiş, 500 binden fazla ihlal gibi davalar açılacaktır. sunuyor, çok kullanılan telif hakkı ihlali teşkil eden içerik kaldırılmıştır. olan siteleri ve sosyal ağları takip edi- yor. 2016 yılında, IFPI ve ulusal gruplar MÜZİĞİN PİYASAYA ÇIKIŞINI tarafından, telif hakkı ihlali teşkil eden Phone +44 (0)20 3073 7600 DİNLENEN İÇERİĞİN KAYDEDİLMESİ– KORUMAK içerik barındıran 19,2 milyon URL tespit Email [email protected] ATILAN ADIMLAR Müziğin piyasaya çıkışıyla ilgili pazar- edildi ve kaldırılması için uyarıda bulu- lama ve reklam faaliyetleri, plak şirketleri nuldu, ayrıca Google’a 339 milyon talepte Twitter @leeandthompson Stream ripping denen süreç, internetten bulunularak telif hakkı ihlali yapan siteleri dinlenen müziğin kaydedilmesi veya in- ile sanatçıların birlikte gerçekleştirdiği tanıtım çalışmalarının önemli bir ayağıdır. arama listelerinden çıkarması istendi. PEOPLE-POWERED MUSIC

Discover and share new music on Napster’s global Listener Network with unlimited ad-free access to 40 million songs. Listen to music online or offline, and enjoy songs tuned specifically to the way you hear with exclusive EarPrint technology. Whether you stream on the go or in the home, Napster is built for you.

Rhapsody is now Napster www.napster.com KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU SANATÇILARLA BİRLİKTE ÇALIŞMAK 39

ÖRNEK İNCELEME

Island Records, SHAWN MENDES Universal TAM BİR ORTAKLIK, YENİ BİR SÜPERSTAR

anadalı şarkıcı ve şarkı neredeyse 200 bin sattı. Bir PEOPLE-POWERED yazarı Shawn Mendes, Island sanatçının harikulade, yenilikçi, Records’un dikkatini çektiği yaratıcı, eğlenceli bir şekilde organik K sırada sosyal medyada za- olarak geliştirilip tanıtılması müm- ten güçlü bir profili vardı belki ama kün oldu. Her şey düzgün ve sorun- sözleşmesinin imzalanması tama- suz işliyordu, o noktanın üstüne nasıl men sanat yeteneğine dayalıydı. inşa edeceğimizi biliyorduk.” Island Records başkanı David Hem Island hem de Shawn için, Massey: “Shawn daha 15 yaşınday- doğru şarkıları yaratmak esastı. ken ofisime gelip oturduğunda, hani Massey süreci şöyle anlatıyor: iki dakikada verdiğiniz kararlar vardır “Shawn’ı birkaç harika genç ile MUSIC ya, işte öyleydi. Oturdu, gitarını çaldı, tanıştırdık, onlar da şu anda şarkısını söyledi. O kadar kendini çok başarılı durumdalar. Shawn vermiş, o kadar sempatikti ki tama- etrafında yaratıcı bir kolektif men ikna olmuştum.” oluşturdu ve birlikte bu muhteşem SHAWN MENDES. FOTO: JAMES MINCHIN şarkıları yazdılar. � “Oturdu, gitarını çaldı, şarkısını “İlk günden itibaren onu albümü koordine etmek, küresel pi- söyledi. O kadar kendini vermiş, sanatçı olarak yetiştirdik, ona göre yasaya sürmek, bütün ekipleri aynı o kadar sempatikti ki tamamen davrandık, pop star ya da sosyal odada toplamak ve önümüzdeki yılı medya fenomeni olarak görmedik. ikna olmuştum.” planlamaktı. Bütün ekip gerçekten Shawn ile aramızdaki ortaklık Shawn ile kişisel düzeyde bağ kurdu David Massey, Island Records Başkanı sıradışı bir ortaklık oldu. Onu ve sanatçı olarak özünü yakaladı. yetiştirirken, modern yeni med- “Geçmişte belki dünya çapında ya tarzında profilini geliştirirken böyle bir etki yaratmaya çalışmadan inanılmaz bir sinerji doğdu. Bence önce bir süre beklerdik. Ama Mendes’in, modern zaman- plak şirketinin sanatçı için çok bugünün piyasasında ve tüm bölge- larda plak şirketinin sanatçının kıymetli olduğu yer burası.” ler ile bağlı şirketler birlikte çalışınca başarısına nasıl önemli katkılarda 2015’te Mendes’in çıkış albümü daha cesur bir yaklaşım benim- bulunabildiğine iyi bir örnek Handwritten, ABD’de bir numaraya seyebildik.” Sonuçta Illuminate ABD olduğunu düşünüyor. Massey şöyle yükseldi ve bugün dünya çapında 3,5 dışında 1,5 milyona yakın satış yaptı. anlatıyor: “Tutkusu, azmi vardı, sesi milyonluk satış rakamına ulaşmış Massey sözlerini şöyle vardı, star kalitesi vardı. Bizim işimiz durumda. Geçen yıl Stitches adlı sonlandırdı: “Plak şirketleri Shawn onu geliştirmekti. Life of the Party parçasıyla olağanüstü küresel gibi bir sanatçı ile erkenden ilişki adında ikimizin de çok sevdiği bir başarıya ulaştı. kurup onu gerçek bir sanatçı olarak parçayla üç haftalık bir kampanya İkinci albümü Illuminate, bütün geliştirmeye yatırım yaptığında, o Discover and share new music on Napster’s global Listener Network with unlimited ad-free hazırladık ve hayranlarını da sürecin büyük pazarlarda ilk üçe girdi ve sanatçıyı yukarılara taşıyabiliyor, access to 40 million songs. Listen to music online or offline, and enjoy songs tuned parçası haline getirdik. Mendes’in gerçek anlamda dünya doğru zamanda doğru destekle “Kampanyanın sonunda Shawn çapında süperstar olduğunu tas- specifically to the way you hear with exclusive EarPrint technology. Whether you stream on fırsatlar yaratabiliyor, kariyerini parçayı internet üzerinden canlı dikledi. Universal Music Uluslararası inşa edebiliyor ve küresel düzeye the go or in the home, Napster is built for you. olarak söyledi. Oradan hemen in- Pazarlamadan sorumlu Kıdemli çıkarabiliyor. Bence plak şirketlerinin ternete yayıldı ve iTunes’ta ilk 10 Direktörü Steven Rowen: “Stitches bu gibi durumlarda yarattığı fark dakikasında bir numara oldu. İlk dünya çapında parladığı şarkısı oldu. muazzam.” birkaç saatte 60 bin, ilk haftasında Ondan sonra yapılacak en önemli şey

Rhapsody is now Napster www.napster.com GfK Entertainment

OF ICIAL MUSIC INDUSTRY CHARTS...

...and meaningful market research data for Austria, Belgium, France, Germany, Italy, Japan, Portugal, Spain, Switzerland and the Netherlands helping the music industry make valuable decisions.

GfK Entertainment Experts in Charts and Insights

Growth from Knowledge www.gfk-entertainment.com

ifpi_2017.indd 1 03.03.2017 11:15:39 KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU SANATÇILARLA BİRLİKTE ÇALIŞMAK 41

ÖRNEK İNCELEME

ZARA LARSSON Epic, Sony Music İSVEÇLİ SANATÇIDAN DÜNYA ÇAPINDA STAR OLMAYA EPİK YOLCULUK

İskandinavya pazarlarındaki ilk Fault, I Would Like ve en son So Good. başarılarından beri küresel po- “Zara için benimsediğimiz tansiyelini görmüştük. Ona küre- yaklaşım hep çok yönlü oldu; dijital sel bir platform sağlamak bizim müzik platformlarında ve radyo- sorumluluğumuzdu. L.A. Reid ona larda hayran kitlesine sürekli yeni iki yıl boyunca çeşitli yazarlar ve şarkılar sunduk, ayrıca tanıtım yapımcılarla stüdyoya girme fırsatı turneleri,televizyon programları ve verdi. Los Angeles, Londra ve İsveç’te basın ayakları vardı. Geçtiğimiz iki yıl yürütülen çalışmalarda yaratıcı boyunca Avrupa, Avusturalya, Japon- sürece tamamen girme imkanı ya ve Kuzey Amerika’da dinleme ve buldu.” radyo profilini hep yukarıda tuttuk. Rhone, dinlemenin zengin veri “ABD aslında planımızdaki son

ZARA LARSSON. FOTO: MARC REGAS içeren, anlık, küresel niteliğinin öne- pazardı ama Never Forget You ile � mine de vurgu yapıyor: “Zara’nın ulaştıkları başarıyla beraber gerçek- ara Larsson İsveçli bir şarkıcı ilk anlaşması İsveç’ten TEN Mu- ten bir dünya başarısına imza atmış ve şarkı yazarı. Adını önce sic Group ile idi, yani dinlemenin olduk.” kendi ülkesinde ve İskandinav doğduğu yer ve başkenti. Dolayısıyla Bu süreç boyunca SA-RE bölgesinde duyurdu. Bugün Zara’nın müzikseverler ve dinleme yaklaşımını genişletmeyi amaçlayan Z süreci ile doğal bir ilişkisi vardı. Din- Epic, Zara’nın İskandinav köken- Epic sanatçılarından biri olarak dün- ya çapında üne kavuştu. leme, dünyanın her yerine eşzamanlı leri dışında işbirliği yapabileceği Larsson’ın küresel başarısının erişim sunuyor ve küresel pazarlama sanatçılar aradı. Zara, Ed Sheer- arkasında üç anahtar unsur vardı: an ile Don’t Let Me Be Yours, Wiz- dünyanın her yerinde dinleme “Zara’nın İsveç ve diğer Kid ile Sundown, Ty Dolla $ign ile rakamlarının büyüklüğü, akıllıca İskandinavya pazarlarındaki So Good ve Clean Bandit ile Sym- yürütülen katılımcı sosyal medya ve ilk başarılarından beri küresel phony parçalarında birlikte çalıştı. İki yıllık süreç boyunca Avrupa ve kaliteli işbirlikleri. potansiyelini görmüştük. Ona Avusturalya’da yerel hitlere imza attı, Daha 10 yaşındayken televizyon- küresel bir platform sağlamak da bir yetenek yarışmasını kazanan 2016 baharında Tinie Tempah’ın Girls bizim sorumluluğumuzdu.” Zara, yerel bir şirket olan TEN Mu- Like parçasına eşlik etti, vokalinde sic Group ile anlaşarak Uncover adlı Sylvia Rhone, Epic Records Başkanı yer aldığı David Guetta’nın This One’s single albümü, ardından Introduc- For You parçası UEFA Euro 2016’nın ing adlı kısa albümüyle İsveç, Nor- planlarımızı gerçek zamanlı analiz- resmi şarkısıydı, ayrıca Fransa’da veç ve Danimarka’da ilk başarılarını lere göre kurgulayabiliyoruz.” bir numaralı single olup Avrupa ve yakaladı. Zara’yı “sosyal medya prense- Japonya’da başarı yakaladı. 2013 yılında Sony Music şirketi si” diye tarif ediyor; hayranları ile So Good single’ı İsveç’te direk bir Epic ile küresel anlaşma imzaladı. blogu, podcasti, Facebook, Instag- numaraya yükseldi; Avrupa, Avus- CEO L.A. Reid’in rehberliği altında, ram, Snapchat ve Twitter hesapları turalya ve Yeni Zelanda’da ilk on sanatına odaklanması ve müziğini üzerinden doğrudan ve kişisel albüm arasına girdi. Bu arada din- geliştirmesi için kendisine zaman ve iletişim kurabiliyor. Zara’nın dünya leme rakamlarında çıkış albümü en mekan, ayrıca birinci sınıf yazarlar piyasalarına sürülen ilk albümü olan yüksek başarıya imza atmış olan ve yapımcılar verildi, böylece daha So Good Mart 2017’de çıktı. Rhone: kadın sanatçı olarak bir rekora imza bütünlüklü bir sanatçı olarak dünya “2015’teki hit single’ı Lush Life’tan attı (1,3 milyardan fazla dinleme sahnesine adım attı. sonra albümü hazırlamak için iki yıl rakamına ulaştı ve bu rakam artma- Epic Records Başkanı Syl- çalıştık. Sonra dört başarılı single ya devam ediyor). via Rhone: “Zara’nın İsveç ve diğer çıkardık – Never Forget You, Ain’t My 42 SANATÇILARLA BİRLİKTE ÇALIŞMAK KÜRESEL MÜZİK RAPORU 2017: ENDÜSTRİNİN YILLIK DURUMU

ÖRNEK İNCELEME NATHANIEL RATELIFF

Stax, & THE NIGHT SWEATS Concord Music Group BAĞIMSIZ, GÜÇLÜ, İDDİALI

athaniel Rateliff Denver’dan Amerikalı bir şarkıcı ve şarkı yazarı. 2013’ten beri Nath- N aniel Rateliff & The Night Sweats adlı duygu dolu ritim-blues grubu olarak birlikte sahne alıyorlar ve albüm yapıyorlar. ABD’de Fan- tasy Records üzerinden ikonik Stax markasıyla anlaşmalı (her ikisi de Concord Music Group’a ait); küresel dağıtımını Universal Music altındaki Caroline yapıyor. Kendi başına yaptığı iki solo al- bümüyle küçük ama sadık bir hayran � NATHANIEL RATELIFF AND THE NIGHT SWEATS. FOTO: LAURA HARVEY kitlesine ulaştı. Nathaniel Rateliff “Açıkçası her şeyin başı yine var, bu sayede bazı albümlerimizi & The Night Sweats grubunun Caroline üzerinden çıkarabiliyoruz. de şahane bir albüm yapmak. kurulması ve 2015 yılında grubun Nathaniel’in büyük hayranıydılar, al- adını taşıyan çıkış albümlerinin Bu albüm için herkes çok büme büyük heyecanla yaklaştılar ardından yeni bir tanıtım yaklaşımı heyecanlıydı ve hak ettiği ve son derece yenilikçi bir pazarla- benimsendi. dinleyici kitlesine ulaşması için ma planı geliştirdiler, hepimizin çok Fantasy Records başkanı Mar- herkes tutkuyla çalıştı.” hoşuna gitti. Günlük bazda birlikte gi Cheske, stratejilerinin baştan çalıştık ve bu albümde şahane bir iş beri dünya pazarlarına erişmeye Margi Cheske, Fantasy Records çıkardık. Tam bir ortaklık kurduk.” odaklandığını anlatıyor: “Başından Başkanı Şubat 2017 sonu itibariyle, the beri küresel bir kampanyaydı. Nathaniel Rateliff & The Night Kayıtların bitmesine sekiz ay Sweats albümü ABD’de 470 bin, kalmışken tüm dünya pazarlarında ve albüm piyasaya çıkmadan önce dünyanın geri kalanında 240 bin planlamalar yapıyorduk. dünyanın önemli şehirlerinde gös- sattı. “Artık küresel çapta bir teriler düzenlendi. The Tonight Show Yeni ve önemli bir bağımsız piyasadayız. Bazı istisnalar ol- Starring Jimmy Fallon adlı Ameri- sanatçının piyasaya çıkmasında makla beraber, küresel düşünmek kan talk şovuna çıkmaları da önden küresel bir strateji, doğru strate- zorundasınız, yerel bakış açısıyla çıkacak olan S.O.B. adlı single jik ortaklık ve büyük miktarda veri yetinemezsiniz. Belki başta ye- parçanın heyecanını artırdı. ciddi rol oynadı. Fakat Cheske son rel ölçekte başlayabilirsiniz ama Cheske ayrıca Caroline ile yürüt- olarak şunu vurguluyor: “Açıkçası her dünyanın geri kalanına da erkenden tükleri yakın çalışmanın öne- şeyin başı yine de şahane bir albüm seslenmezseniz, sonradan sesinizi mini vurguluyor. Büyük bir plak yapmak. Bu albüm için herkes çok duyurmanız çok zor olur.” şirketinin parçası olan Caroline, heyecanlıydı ve hak ettiği dinleyici Kampanya ağırlıklı olarak grubun bağımsız sanatçıya kendini tama- kitlesine ulaşması için herkes tut- canlı performansına dayanıyordu men adamıştı. Cheske: “Universal kuyla çalıştı.” ile küresel dağıtım anlaşmamız