General Socio-Economic Profile of the Turkestan Region and the City of Shymkent
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
HABER / YORUM DERGİSİ Yıl: 4, Sayı: 37, Şubat 2019 АХМЕТ ЯСАУИ УНИВЕРСИТЕТІ ISSN 2415-8437 AHMET YESEVİ ÜNİİ VERS TESİ Ақпараттық сараптама журналы Басылымның 4-ші жылы, №37, Ақпан 2019 AVRASYA ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜNÜN AYLIK YAYINIDIR ЕУРАЗИЯ ҒЫЛЫМИ-ЗЕРТТЕУ ИНСТИТУТЫНЫҢ АЙ САЙЫН ШЫҒАТЫН БАСЫЛЫМЫ GENERAL SOCIO-ECONOMIC PROFILE OF THE TURKESTAN REGION AND THE CITY OF SHYMKENT ОБЩИЙ СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКИЙ ОБЗОР СОСТОЯНИЯ ТУРКЕСТАНСКОЙ ОБЛАСТИ И ГОРОДА ШЫМКЕНТА RÖPORTAJ СҰХБАТ КУЛЬТУРНЫЕ ÇİN’İN ORTA ASYA СОКРОВИЩА ARAŞTIRMALARI DR. VOLKAN ÖZDEMİR СТАМБУЛА ENERJİ PİYASALARI VE ҚЫТАЙДЫҢ ОРТАЛЫҚ POLİTİKALARI ENSTİTÜSÜ (EPPEN) ISTANBUL'S CULTURAL АЗИЯ ТУРАЛЫ TREASURES ЗЕРТТЕУЛЕРІ ДОКТОР ВОЛКАН ӨЗДЕМИР ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ НАРЫҚТАР ЖӘНЕ САЯСАТ ИНСТИТУТЫ (EPPEN) GULNAR NADIROVA OMIRBEK HANAYI 4 20 29 Asya Avrupa / Азия Еуропа (Haber – Yorum) / (Ақпараттық сараптама) Avrasya Araştırma Enstitüsü Yayınıdır Еуразия ғылыми-зерттеу институты басылымы Sahibi / Меншік иесі Ahmet Yesevi Üniversitesi Avrasya Araştırma Enstitüsü Müdürü / Ахмет Ясауи университеті Еуразия ғылыми-зерттеу институты директоры Doç. Dr. Vakur Sümer Genel Yayın Yönetmeni / Бас редактор Zhengizkhan Zhanaltay Sorumlu Yazı İşleri Müdürü / Жауапты редактор Dr. Zhandos Ranov Haber Müdürü / Жаңалықтарға жауапты редактор Zhengizkhan Zhanaltay Tercüme Ekibi / Аудармашылар тобы Omirbek Hanayi Aigerim Manatkızı Kanat Makhanov Sekretarya / Хатшылық Saltanat Suleymen Teknik Redaksiyon / Техникалық редактор Kanat Makhanov Yayın Kurulu / Редакция алқасы Doç. Dr. Vakur Sümer Zhengizkhan Zhanaltay Dr. Zhandos Ranov Dr. Gulnar Nadirova Dauren Aben Yönetim Merkezi / Басқару орталығы Almalı Audanı, Mametova 48, 050004 Almaty, Kazakhstan Tel. +7 (727) 279 97 94 Fax. +7 (727) 279 97 94 E-mail: [email protected] Mülakat, haber-yorum ve analizlerde ifade edilen görüşler yazarların kendi görüşleri olup Enstitü’nün yayın politikasını yansıtmamaktadır. Kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir. "Сұхбат", "Ақпараттық сараптама" және “Өзекті пікір” айдарларымен шыққан мақала авторларының пікірлері институт көзқарасын білдірмейді. Журналда жарияланған материалдарды институттың рұқсатынсыз көшіріп басуға болмайды. АЛҒЫСӨЗ ÖNSÖZ DOÇ. DR. VAKUR SÜMER Kıymetli okuyucularımız, Құрметті оқырмандар! Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversite- Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік si’ne bağlı Avrasya Araştırma Enstitüsü’nün aylık süreli университеті Еуразия ғылыми-зерттеу институтының yayını olan Asya Avrupa Dergisi’nin 37. Sayısı ile karşı- айлық мерзімді басылымы – «Азия Еуропа» журналы- nızdayız. Bu sayımızda da Avrasya gündeminin önemli ның 37-ші санын назарларыңызға ұсынамыз. Бұл са- meselelerini masanıza getirmeye çalışmaktayız. нымызда да Еуразия аймағында орын алған маңызды мәселелерді қарастыруға тырыстық. Bu sayımızda Kazakistan ile ilgili de iki analize yer ve- riyoruz. Özellikle ‘‘Eyalet Merkezi’’ hüviyetini elde et- Журналымыздың бұл санында Қазақстанға қатысты mesiyle daha da önem kazanan Türkistan bölgesinin екі талдау әзірледік. Әсіресе, облыс орталығы болып genel sosyo-ekonomik durumunu değerlendiren ya- бекітілген соң маңызы одан әрі арта түскен Түркістан zımız, tarihe bir not düşmek amacını taşıyor. 2019 yılı аймағының жалпы әлеуметтік-экономикалық жағдай- başı itibariyle geleceğe bakıldığında, Türkistan’ın, orta ын қарастырған мақаламыз тарихқа да тоқталып өту- vadede, halihazırda kendinde barındırdığı yoğun ma- ді көздейді. 2019 жылдың басындағы жағдай бойынша nevi atmosfere ek olarak, Kazakistan’ın en önemli eko- болашаққа көз салғанымызда Түркістан орта мерзімді nomik merkezlerinden birine de dönüşeceği rahatlık- перспективада рухани құндылықтарымен бірге Қа- la ön görülebilir. зақстанның ең маңызды экономикалық орталықтары- ның біріне айналатынын оңай болжауға болады. Kazakistan ile ilgili bir diğer analiz yazımızda, ülkeden geçen önemli uluslararası nitelikli ulaşım koridorlarını Қазақстан жайлы тағы бір талдауымызда ел аумағы inceliyoruz. Yazımızın vardığı temel sonuç, bölgedeki арқылы өтетін маңызды халықаралық көлік дәліздерін jeo-ekonomik konumunun getirdiği avantajları iyi de- қарастырдық. Аймақтағы геоэкономикалық орнала- ğerlendiren Kazakistan’ın, doğu-batı ve kuzey-güney суының артықшылықтарын жақсы бағалай отырып, Қа- yönlü taşımacılıklarda giderek daha fazla kazanç elde зақстан шығыс-батыс және солтүстік-оңтүстік бағытта- edeceği yönündedir. ры бойынша тасымалдауда одан да көп пайда табады деген қорытынды жасалды. Dergimizin bu sayısında, ayrıca, Türk Devletleri arasın- Сондай-ақ, журналдың бұл санында түркі мемлекет- daki işbirliğinin somutlaşan yönleri ve 2019 yılındaki тері арасындағы ынтымақтастықтың нақты аспектілері beklentiler irdelenmektedir. Son yıllarda pek çok saha- мен 2019 жылға арналған перспективалары баянда- da ivme kazanan bu devletler ve milletlerarası işbirlik- лады. Соңғы жылдары көптеген салаларда қарқын- leri; Avrasya’nın siyasi, ekonomik, ve toplumsal istikra- ды дамыған бұл мемлекеттер мен халықаралық ынты- rına kayda değer katkılar sunmaktadır. мақтастықтар Еуразияның саяси, экономикалық және Yine bu çerçevede, Avrasya bölgesinde 2019 yılı bo- әлеуметтік тұрақтылығына айтарлықтай үлес қосуда. yunca gündemde kalması beklenen temel konu baş- Тағы бір мақаламызда 2019 жылы Еуразия аймағының lıklarını da bir diğer yazımızda değerlendiriyoruz. Hiç күн тәртібінде қалатын негізгі тақырыптарды қарасты- şüphesiz temennimiz, Avrasya bölgesi devletlerinin рамыз. Еуразия аймағындағы елдер 2019 жылы және 2019 yılını ve geleceği istikrar içinde ve daha müreffeh одан кейінгі жылдары да тұрақтылықты сақтап, одан әрі bir dönem olarak idrak etmeleridir. гүлдене берсін деп тілейміз. Asya Avrupa’nın bu sayısında, Hindistan’ın 2019 yılın- «Азия Еуропа» журналының осы санында Үндістанның daki seçim süreci ile ilgili kamuoyuna yansıyan beklen- 2019 жылғы сайлау процесіне қатысты жұртшылықтың tileri de tartışıyoruz. Avrasya’nın bu çok önemli ülke- үміті де басты тақырыпқа айналды. Еуразияның осы sindeki gelişmelerin daha da yakından analiz edilmesi аса маңызды еліндегі оқиғаларды терең талдау қа- görüşünden hareketle, bölge dinamiklerinin anlam- жет екенін ескере отырып, аймақ динамикасын түсіну- landırılmasında bu ülkedeki temel yönelimlerin büyük де осы елдегі негізгі бағдарлар үлкен маңызға ие деп önem taşıdığına inanmaktayız. есептейміз. Dergimiz’in okumakta olduğunuz sayısında Çin’deki Сонымен қатар, журналдың бұл санында Қытайдың Ор- Orta Asya çalışmaları üzerine yer verdiğimiz analiz ya- талық Азия зерттеулері туралы талдау мен әйелдер қа- zımız ile kadın topluluklarının toplumlarda artan öne- уымының қоғамда артқан маңызына шолу жасаған тал- mini özetleyen bir değerlendirmeyi de bulacaksınız. дауды да таба аласыз. Asya Avrupa’nın 38. sayısında görüşebilmek umuduy- «Азия Еуропа» журналының 38-ші санында қайта қа- la. уышқанша. 2 МАЗМҰНЫ ÖNSÖZ АЛҒЫСӨЗ AVRASYA ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ MÜDÜRÜ ЕУРАЗИЯ ҒЫЛЫМИ-ЗЕРТТЕУ ИНСТИТУТЫНЫҢ ДИРЕКТОРЫ DOÇ. DR. VAKUR SÜMER ...............................................................................................................1 RÖPORTAJ СҰХБАТ DR. VOLKAN ÖZDEMİR, ENERJİ PİYASALARI VE POLİTİKALARI ENSTİTÜSÜ (EPPEN) ДОКТОР ВОЛКАН ӨЗДЕМИР, ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ НАРЫҚТАР ЖӘНЕ САЯСАТ ИНСТИТУТЫ (EPPEN) .................................................................................................4 GÜNCEL ӨЗЕКТІ ПІКІР GENERAL SOCIO-ECONOMIC PROFILE OF THE TURKESTAN REGION AND THE CITY OF SHYMKENT ОБЩИЙ СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКИЙ ОБЗОР СОСТОЯНИЯ ТУРКЕСТАНСКОЙ ОБЛАСТИ И ГОРОДА ШЫМКЕНТА KANAT MAKHANOV .......................................................................................................................12 ISTANBUL’S CULTURAL TREASURES КУЛЬТУРНЫЕ СОКРОВИЩА СТАМБУЛА GULNAR NADIROVA .......................................................................................................................20 ÇİN’İN ORTA ASYA ARAŞTIRMALARI ҚЫТАЙДЫҢ ОРТАЛЫҚ АЗИЯ ТУРАЛЫ ЗЕРТТЕУЛЕРІ OMIRBEK HANAYI ...........................................................................................................................29 INDIA’S 2019 ELECTIONS: WHAT TO EXPECT? ВЫБОРЫ-2019 В ИНДИИ: ЧЕГО СЛЕДУЕТ ЖДАТЬ? ALBINA MURATBEKOVA ................................................................................................................37 MAIN GEOPOLITICAL RISKS FOR EURASIA IN 2019 ГЛАВНЫЕ ГЕОПОЛИТИЧЕСКИЕ РИСКИ ДЛЯ ЕВРАЗИИ В 2019 ГОДУ ASSET ORDABAYEV .........................................................................................................................45 İÇİNDEKİLER 3 HABER-YORUM АҚПАРАТТЫҚ САРАПТАМА MAIN TAKEAWAYS OF THE ZIMBABWEAN PRESIDENT’S TOUR AROUND EURASIA ........................................................................................................................ 56 ГОССЕКРЕТАРЬ США ПОСЕТИЛ БЛИЖНИЙ ВОСТОК .................................................. 58 KAZAKHSTAN EVACUATED ITS CITIZENS FROM SYRIA .................................................. 60 THE GROWING ROLE OF WOMEN’S COMMUNITIES ...................................................... 62 GLOBAL ECONOMY: TRENDS OF 2018 AND PROSPECTS FOR 2019 ........................ 64 OPEC AND ALLIES AGREED TO REDUCE OIL EXTRACTION ........................................... 66 ДИАЛОГ «ИНДИЯ - ЦЕНТРАЛЬНАЯ АЗИЯ»: ОПРАВДАНЫ ЛИ ОЖИДАНИЯ? ............................................................................................. 68 PROTECTION OF WOMEN’S AND CHILDREN’S RIGHTS: WHAT IS THE CIVIL SECTOR CAPABLE OF? .......................................................................... 70 KAZAKHSTAN’S ECONOMIC PROSPECTS FOR 2019 .......................................................