Jilid II Hari Khamis Bil. 36 18hb Oktober, 1984

MALAYSIA

PENYATA RASMI PARLIMEN PARLIAMENTARY DEBATES

DEWAN RAKYAT HOUSE OF REPRESENTATIVES

PARLIMEN KEENAM Sixth Parliament

PENGGAL KEDUA Second Session

KANDUNGANNYA

JAWAPAN-JAWAPAN MULUT BAGI PERTANYAAN-PERTANYAAN [Ruangan 5265] MENARIK BALIK USUL OLEH Y.B. AHLI DARI KUALA LUMPUR BANDAR [Ruangan 5312] USUL-USUL: Skandal Pinjaman Bumiputra Malaysia Finance [Ruangan 5312] Waktu Mesyuarat dan Urusan yang dibebaskan daripada Peraturan Mesyuarat [Ruangan 5378]

DJCETAK OLEH JABATAN PERCETAKAN NEGARA. KUALA LUMPUR HAii MOKHTAR SHAMSUDDIN, J.S.D .• S.M.T., S.M.S., K.M.N., P.1.S. KETUA PENGARAH 1986 ,/ ~

MALAYSIA DEWAN RAKYAT YANG KEENAM Penyata Rasmi Parlimen PENGGAL YANG KEDUA

AHLI-AHLI DEWAN RAKYAT

Yang Berhormat Tuan Yang di-Pertua, TAN SRI DATO' MOHAMED ZAHIR BIN HA.Ji ISMAIL, P.M.N., S.P.M.K., D.S.D.K., J.M.N. Yang Amat Berhormat Perdana Menteri dan Menteri Pertahanan, DATO' SERI DR MAHATHIR BIN MOHAMAD, S.S.D.K., S.S.A.P., S.P.M.S., S.P.M.J., D.P., D.U.P.N., S.P.N.S., S.P.D.K., S.P.C.M., S.S.M.T., D.U.N.M. (Kubang Pasu). Timbalan Perdana Menteri dan Menteri Dalam Negeri, DATO " MUSA HITAM, S.P.M.J., S.S.I.J., S.P.M.S., D.U.N.M., S.P .. N.S. (Panti). Yang Berhormat Menteri Perumahan dan Kerajaan Tempatan, DATO' DR NEo YEE PAN, S.P.M.J., B.S.I. (Muar). Menteri Kerjaraya, DATO' S. SAMY VELLU, s.P.M.J., D.P.M.S., " P.C.M., A.M.N. (Sungei Siput). Menteri Luar Negeri, Y.B.M. TENGKU DATO' AHMAD " RITHAUDDEEN AL-HAJ BIN TENGKU ISMAIL, S.P.M.P., S.S.A.P., P.M.K. (Kota Bharu). Menteri Perdagangan dan Perindustrian, Y.B.M. TENGKU TAN " SRI RAZALEIGH HAMZAH, D.K., P.S.M., S.P.M.K., S.S.A.P., S.P.M.S. (Ulu Kelantan). Menteri Pengangkutan, TAN SRI CHONG HoN NYAN, P.S.M., " D.G.S.M., J.M.N. (Batu Berendam). Menteri Perusahaan Utama, DATO' PAUL LEONG KHEE SEONG, D.P.C.M. (Taiping). Menteri Tenaga, Telekom dan Pos, DATUK LEO MOGGIE ANAK " IROK, P.N.B.S. (Kanowit). Menteri Perusahaan Awam, DATIN PADUKA RAFIDAH Aziz, D.P.M.S., A.M.N. (Kuala Kangsar). · Menteri Kebudayaan, Belia dan Sukan, DATUK DR SULAIMAN BIN " HAJJ DAUD, P.N.B.S., J.B.S. (Santubong). Menteri Pembangunan Negara dan Luar Bandar, DATUK SERI " SANUSI BIN JUNID, D.S.D.K., D.G.S.M., S.M.K. (Jerlun-Langkawi). Menteri Pelajaran, DATUK ABDULLAH BIN HAn AHMAD BADAWI " D.M.P.N., D.J.N., K.M.N. (Kepala Batas). ' Menteri Penerangan, DATO' RAIS YATIM, D.S.N.S. (Jelebu). " 5251 18 OKTOBER 1984 5252

Yang Berhormat Menteri Buruh, DATO' MAK HoN KAM, D.P.M.P., J.M.N. (Tan jong Malim). Menteri Kemajuan Tanah dan Kemajuan Wilayah, DATUK SERI " MOHD. ADIB BIN HAJJ MOHD. ADAM, D.G.S.M. (Alor Gajah). Menteri Sains, Teknologi dan Alam Sekitar, DATUK AMAR STEPHEN YONG KuET TzE, D.A., P.N.B.s. (Padawan). Menteri Kesihatan, DATO CHIN HoN NGIAN, D.S.I.J., s.M.J. " (Rengam). Menteri Wilayah Persekutuan, DATO SHAHRIR BIN ABDUL SAMAD, " D.P.M.J., P.1.s. (Johor Bahm). Menteri Pertanian, TUAN ANWAR BIN HAJJ IBRAHIM (Permatang Pauh). Menteri Kehakiman dan Menteri di Jabatan Perdana Menteri, " DATUK DR JAMES P. ONGKILI, s.P.D.K., D.I.M.P. (Tuaran). Menteri Kebajikan Masyarakat, DATO' ABU HASSAN BIN HAJJ OMAR, D.P.M.s., s.M.T., P.I.s. (Kuala Selangor). Menteri di Jabatan Perdana Menteri, DATO MOHAMED KHALIL " BIN YAAKOB, D.S.A.P., J.S.M. (Maran). Menteri Kewangan, TUAN DAIM ZAINUDDIN (Kuala Muda).

Timbalan Menteri Penerangan, DATO' CHAN SIANG SuN, D.I.M.P., J.S.M., A.M.N., P.J.K., J.P. (Bentong). Timbalan Menteri Pertanian, DR Gott CHENG TEIK (Nibong " Tebal). Timbalan Menteri Kesihatan, DATO' K. PATHMANABAN, D.S.N.S., " K.M.N. (Telok Kemang). Timbalan Menteri Buruh, DATO' HAJI ZAKARIA BIN HAn ABDUL RAHMAN, D.P.M.T., K.M.N., P.J.K. (Besut). Timbalan Menteri Buruh, DATUK WILLIAM LYE CHEE HIEN, " P.G.D.K. (Gaya). Timbalan Menteri Pelajaran, TUAN BuJANG BIN HAJJ Uus " (Simunjan). Timbalan Menteri Pertahanan, ABANG ABU BAKAR BIN DATU BANDAR ABANG HAJJ MUSTAPHA, J.M.N. (Paloh). Timbalan Menteri Pertanian, TUAN LuHAT WAN (Baram). " Timbalan Menteri Penerangan, TUAN MoHD. KAssIM BIN AHMED " (Machang). Timbalan Menteri Pelajaran, DATIN PADUKA Cttow Pott KHENG " alias ROSEMARY CHONG, D.P.M.S. (Ulu Langat). Timbalan Menteri di Jabatan Perdana Menteri, PuAN SHARIFFAH DORAH BINTI DATO' SYED MOHAMED, S.M.J., A.M.N., P.I.S., B.S.I. (Semerah). 5253 18 OKTOBER 1984 5254 Yang BerhormatTimbalan Menteri Perdagangan dan Perindustrian, TUAN MUHYIDDIN BIN HAJI MOHD. YASSIN, S.M.J., P.l.S., B.S.I. (Pagoh). Timbalan Menteri Perumahan dan Kerajaan Tempatan, TUAN S. " SUBRAMANIAM, S.M.J. (Segamat). Timbalan Menteri Kewangan, DATO DR TAN TIONG HONG, " D.S.A.P. (Raub). Timbalan Menteri Pengangkutan, PUAN HAJJAH RAHMAH BINTI " OTHMAN, J.S.M., S.M.S., A.M.N., P.J.K. (Selayang). Timbalan Menteri Kewangan, DATO SABBARUDDIN CHIK, D.S.A.P., S.M.S. (Temerloh). Timbalan Menteri Perumahan dan Kerajaan Tempatan, PuAN " NAPSIAH BINTI OMAR (Kuala Pilah). Timbalan Menteri Luar Negeri, TUAN ABDUL KADIR BIN HAJJ " SHEIKH FADZIR, A.M.K. (Kulim-Bandar Barn). Timbalan Menteri Dalam Negeri, TUAN RADZI BIN SHEIKH " AHMAD (Kangar). Timbalan Menteri Perdagangan dan Perindustrian, TUAN Oo " GIN SuN, s.D.K., A.M.K., J.P. (Alor Setar). Timbalan Menteri Wilayah Persekutuan, TUAN AHMAD SHAH BIN " DATUK HUSSEIN TAMBAKAU, B.S.K. (Keningau). Timbalan Menteri Kerjaraya, Tu AN ZAINAL ABIDIN BIN ZIN, " P.M.P. (Bagan Serai). Timbalan Menteri Perusahaan Utama, TUAN MEGAT JuNrn BIN " MEGAT AYOB, A.M.P., A.M.K. (Hilir Perak). Timbalan Menteri Pembangunan Negara dan Luar Bandar, " TUAN MOHAMMAD YAHYA BIN LAMPONG, A.S.D.K. (Kota Belud). Timbalan Menteri Tenaga, Telekom dan Pos, TUAN HAJJ ABDUL " RAHIM BIN ABU BAKAR, S.M.P., A.M.N. (Kuantan). Setiausaha Parlimen Kementerian Sains, Teknologi dan Alam " Sekitar, TUAN LAW HIENG DING, P.B.S. (Sarikei). Setiausaha Parlimen Kementerian Kebajikan Masyarakat, TuAN " JAWAN ANAK EMPALING, K.M.N. (Rajang). Setiausaha Parlimen Kementerian Perusahaan Awam, TUAN " HUSSEIN BIN MAHMUD (Tanah Merah). Setiausaha Parlimen Kementerian Tenaga, Telekom dan Pos, " TUAN Au How CHEONG, K.M.N., A.M.P. (Telok Anson). Setiausaha Parlimen Kementerian Pembangunan Negara dan " Luar Bandar, TUAN MOHD. TAJOL Rosu BIN MOHD. GHAZALI, A.M.P. (Gerik). Setiausaha Parlimen Kernenterian Kebudayaan, Belia dan " Sukan, TUAN AwANG BIN JABAR, A.M.N., P.J.K. (Dungun). 5255 18 OKTOBER 1984 5256 Yang Berhormat Setiausaha Parlimen Jabatan Perdana Menteri, TUAN MusTAFFA BIN MOHAMMAD, S.M.J., K.M.N., P.I.S., B.S.I. (Sri Gading). Setiausaha Parlimen Kementerian Kesihatan, TUAN YEoH PoH " SA.N (Petaling). Setiausaha Parlimen Kementerian Kemajuan Tanah dan " Kemajuan Wilayah, TUAN HAJI DusuKI BIN HAJI AHMAD (Tumpat). TUAN ABDILLAH BIN HAJI ABDUL HAMID (Silam). TUAN ABDUL GHAFAR BIN BABA (Jasin). " TUAN ABDUL GHANI BIN MISBAH, P.P.N., B.S.K., A.S.D.K. " (Kinabatangan). DR ABDUL HAMID BIN PAWANTEH (Arau). " DATO ABDUL MANAN BIN OTHMAN, D.P.M.T., P.P.T. (Kuala Terengganu). TUAN ABDUL RAHMAN BIN SuLIMAN (Parit Buntar). " DATUK PATINGGI HAJI ABDUL TAIB BIN MAHMUD, D.P., D.A., " S.P.M.J., P.G.D.K. (Samarahan). DATUK HAJI ABU BAKAR BIN UMAR, n.s.K.D., s.n.K. (Kota Setar). " TUAN HAJI AFFANDY BIN TUN HAJI MOHD. FUAD STEPHENS " (Marudu). TUAN AHMED HAMBAL BIN YEOP MAJLIS, P.P.T. (Parit). " DATIN PADUKA HAJJAH AISHAH BINTI HAJI ABDUL GHANI. " n.P.M_.s., J.M.N. (Kuala Langat). DATUK ALFRED JABU ANAK NUMPANG, P.N.B.S., K.M.N. (Betong). " TUAN ALIAS BIN Mn. Au, P.J.K. (Ulu Terengganu). " TUAN ANDREW JANGGI MUYANG (Lubok Antu). " TUAN HAJI AZHARUL ABIDIN BIN HAJI ABDUL RAHIM, A.M.P. " (Batang Padang). TUAN BAHARI BIN HARON (La bis). " TUAN BAN HON KEONG (Batu Gajah). " DR GEORGE CHAN HONG NAM (Lambir). " TUAN CHAN KoK KIT (Sungai Besi). " DR CHEN MAN HIN (Seremban). " DATO MICHl'\EL CHEN WING SUM, D.P.M.S. (Bernas). " TUAN PETER CHIN GAN OoN, P.M.P. (Ipoh). " DATUK CLARENCE E. MANSUL, P.G.D.K. (Penampang). " TUAN DAuD BIN DATO HAJI TAHA (Batu Pahat). DATUK EDMUND LANGGU ANAK SAGA, P.N.B.S., P.B.S. (Saratok). " 5257 18 OKTOBER 1984 5258

Yang BerhormatDATUK EDWIN ANAK TANGKUN, P.N.B.s., P.B.s., A.B.s., (Batang Lupar). TUAN FUNG KET WING (Sandakan). TUAN NEWMAN GABAN (Bandau). " TUAN Gom HocK SENG (Bukit Bendera). " TUAN V. GovINDARAJ, A.M.N., P.J.K. (Pelabuhan Kelang). " DATUK HARRIS BIN MOHD. SALLEH, s.P.D.K., s.P.M.J. (Ulu Padas). " TuAN HAssAN BIN HAJI MOHAMED, K.M.N., A.M.N. (Rantau " Panjang). TUAN HASSAN ALBAN.BIN HAJI SANDUKONG, J.P. (Labuk Sugut). " DATO DR HEE TIEN LAI, D.S.I.J., A.M.N., P.I.s., B.s.1., J.P. (Ayer " Hitam). · TUAN IBRAHIM AzMI BIN HASSAN (Kuala Nerus).

TUAN ISMAIL BIN ARSHAD, A.M.K. (Jerai). " TUAN ISMAIL alias MANSOR BIN SAID, A.M.N. (Kemaman). " DATO JAMALUDDIN BIN HAJI SUHAIMI, D.P.M.S., A.M.N., P.J.K. " (Sabak Bernam). TUAN JUSTINE ANAK JINGGUT (Ulu Rajang). " DATO' SRI HAJI KAMARUDDIN BIN HAJI MOHD. ISA, S.P.M.P., " K.M.N., J.P. (Larut). TUAN KAN YAU FA, A.S.D.K. (Tawau). " TUAN KARPAL SINGH (Jelutong). " TUAN KHADRI BIN SABRAN (Tenggaroh). " TUAN MARK KODING (Kinabalu). " DR KOH Tsu KOON (Tanjong). " DATO LEE BooN PENG, D.S.N.s., A.M.N., P.J.K., J.P. (Mantin). " DATO LEE KIM SAI, D.P.M.s., P.P.N. (Ulu Selangor). " TUAN LEE LAM THYE (Kuala Lumpur Bandar). " DR LEO MICHAEL TOYAD (Mukah). " DATUK LEONARD LINGGI ANAK JuGAH, P.N.B.S., P.B.S. (Kapit).

DATO LEW SIP HoN, D.P.M.s., J.M.N. (Shah Alam). " TUAN LIM KIT SIANG (Kota Melaka). " TUAN LIM LIANG SENG, P.P.T. (Kinta). " " DATO DR LING LIONG SIK, D.P.M.P. (Mata Kuching). TUAN LING Srn MING (Sibu). " 5259 18 OKTOBER 1984 5260

Yang BerhormatTuAN MAMAT GHAZALEE BIN ABDUL RAHMAN, s.M.T., P.J.K. (Ulu Nerus).

DATO' HAn MOHAMED BIN HAn Au, D.J.M.K., K.M.N., A.M.N., " P.B. (Nilam Puri).

" TUAN MOHAMED AMIN BIN HAn DAuo, A.M.N.(Pekan). " DATO' MOHAMED BIN RAHMAT, S.P.M.J., S.S.I.J., P.N.B.S., K.M.N. (Pulai).

" TUAN MOHAMED RAZLAN BIN HAJI ABDUL HAMID, P.P.N., P.P.T. (Matang).

DATO HAJI MOHAMED SUHAIMI BIN DATO HAJI KAMARUDDIN, D.P.M.S., A.M.N. (Sepang).

" DATO' HAJI MOHAMMAD ABU BAKAR BIN RAUTIN IBRAHIM, D.S.D.K., K.M.N. (Kuala Kedah).

" TUAN MOHAMMAD IDRIS BIN MOHAMMAD BASRI (Setapak). " TUAN MOHAMMED YusSOF BIN HAJI YAKOB (Hilir Padas). " TUAN HAn MOHD. ZAIN BIN ABDULLAH, s.M.K. (Bachok). TUAN MOKHTARAM BIN RABIDIN, A.M.N., P.P.N., P.I.S. (Pontian).

" TAN SRI HAJI MUHAMMAD GHAZALI BIN SHAFIE, P.M.N., S.S.A.P., S.I.M.P., S.P.D.K. (Lipis).

" TUAN MUTANG TAGAL (Bukit ~fas). " TUAN NG CHENG KUAI (Lumut). " DATO' HAJI NGAH BIN HAJI ABDUL RAHMAN, S.P.M.J., S.S.I.J., P.I.S.' B.S.I.' A.M.N.' J.P. (Ledang).

" TUAN HAn NIK ABDUL Aziz BIN NIK MAT, K.M.N., J.P. (Pengkalan Chepa).

" DATO' DR NIK HUSSAIN BIN ABDUL RAHMAN, D.P.M.K., K.M.N. (Kuala Krai).

TUAN OMAR BIN ABDULLAH (TAMPIN).

" TUAN OTHMAN BIN ABDUL (Ulu Muda). DATUK PENGIRAN OTHMAN BIN HAJI PENGIRAN RAUF, P.G.D.K., A.D.K. (Kimanis).

" TUAN PATRICK ANEK UREN (Mas Gading). " TUAN QuAH WEE LIAM, P.1.s., B.s.1. (Kluang). " TUAN RICHARD DAMPENG ANAK LAKI (Serian). DATO' HAJI SAIDIN BIN HAJI MAT PIAH, D.P.M.P., P.M.P., A.M.N., " P.J.K., (Padang Rengas).

" TUAN SEow HuN KHIM (Bukit Mertajam). 5261 18 OKTOBER 1984 5262

Yang BerhormatTUAN HAJJ SEROJI BIN HAn HARON, A.M.N., P.P.N., B.K.M. (Baling). TUAN SHAMSURI BIN MD. SALEH, A.M.N., P.K.T., J.P. " (Balik Pulau). TUAN SIM KWANG YANG (Bandar Kuching). " TAN SRI DATO' SYED AHMAD SHAHABUDDIN AL-HAJ, P.S.M., s.P.M.K., s.s.D.K., P.N.B.s., P.G.D.K., J.M.N., J.P. (Padang Terap). TuAN TAN KooN SwAN, A.M.P., J.P. (Damansara). " TUAN TAN KOK Hom (Padang Serai). " DR TAN SENG G1Aw (Kepong). " TUAN THOMAS SALANG SrnEN (Julau). " TUAN TING LING Krnw (Bintulu). " WAN Asu BAKAR BIN WAN MOHAMAD (Jerantut). " WAN IBRAHIM BIN WAN ABDULLAH (Pasir Mas). " WAN MOHD. NAJIB BIN WAN MOHAMAD (Pasir Puteh). " WAN ZAINAB BINTI M.A. BAKAR, A.M.N., P.J.K. (Sungai Petani). " TUAN YAHYA BIN HAJI ZAKARIA, P.P.T. (Bagan Datok). " TUAN YEW Foo WENG (Menglembu). " DATIN PADUKA ZALEHA BINTI ISMAIL, D.P.M.S., S.M.S., K.M.N. " (Tanjong Karang). 5263 18 OKTOBER 1984 5264

DEWAN RAKYAT

PEGAWAl-PEGAWAI KANAN Setiausaha Dewan Rakyat: Datuk Azizul Rahman bin Abdul Aziz. Ketua Penolong Setiausaha: Haji Mohd. Salleh bin Abu Bakar. Penolong Setiausaha: Ghazali bin Haji Abdul Hamid. Penolong Setiausaha: Abdullah bin Abdul Wahab.

BAHAGIAN PENYATA RASMI PARLIMEN Penyunting Kanan: Yahya Manap. Penyunting: P. B. Menon. Penyunting: Haji Osman bin Sidik.

Pemberita-pemberita: N. Ramaswamy. Louis Yeoh Sim Ngoh. Haji Abdul Rahman bin Haji Abu Samah. Suhor bin Husin. Amran bin Ahmad. Mohd. Saleh bin Mohd. Yusof. Juliah binti Awam. Supiah binti Dewak. Ismail bin Hassan. Shamsiah binti Mohd. Yusof. Hajjah Kalsom binti Ghazali. Mohamed bin Osman. Norishah binti Mohd. Thani.

BENTARA MESYUARAT Mejar (B) Mohd. Kassim bin Hashim. 5265 18 OKTOBER 1984 5266 MALAYSIA DEWAN RAKYAT

Khamis, 18hb Oktober, 1984

Mesyuarat dimulakan pada pukul 2.30 petang

DOA banyak dan melainkan ini lebih menumpukan perhatian kepada (Tuan Yang di-Pertua mem­ beberapa masalah penduduk­ pengerusikan Mesyuarat) penduduk sekarang dan salah satu yang merupakan serius adalah masalah setinggan yang JAWAPAN-JAWAPAN sedang bertambah pesat. MULUT BAGI Timbalan Menteri di Jabatan PERTANYAAN­ Perdana Menteri (Puan Shariffah PERTANYAAN Dorah binti Dato Syed Mohamed): Tuan Yang di-Pertua, Kerajaan menyedari arah alih demography 70 JUTA-DASAR masalah kependudukan dan polisi­ KEPENDUDUKAN polisi kependudukan yang diikuti oleh 1. Tuan Ban Hon Keong minta negeri Jepun, China dan India Perdana Menteri menyatakan: termasuk juga polisi pembatasan jumlah kelahiran. Yang Berhormat (a) sama ada Y.A.B. Perdana patutlah memahami bahawa masalah Menteri sedar bahawa negara­ kependudukan yang dihadapi oleh negara yang lebih besar dari negara-negara terse but adalah negara kita seperti Jepun, China berbeza-beza. Polisi kependudukan dan India sedang mengadakan sesuatu negara bergantung kepada pembatasan jumlah kelahiran, jumlah penduduk yang sedia ada, arah adakah Y.A.B. Perdana aliran pertumbuhan kependudukan, Menteri menimbangkan bahawa sumber-sumber dalam negeri dan penambahan bilangan pen­ tahap pembangunan ekonomi semasa. duduk negara kita kepada Dasar kependudukan yang diketahui 70 juta orang akan membawa di negara China dan India menekan banyak akibat-akibat buruk pengurangan kadar pertumbuhan seperti masalah sosial dan juga penduduk, demikian juga di negara masalah ekonomi kepada Jepun. Negara-negara tersebut negara kita; dan sekarang sudah pun mempunyai jumlah penduduk yang ramai (b) manakala negara kita hari ini berbanding dengan keluasan kawasan sedang mengalami satu cara negara dan sumber-sumber kekayaan kehidupan yang bertambah semula jadi masing-masing. Dasar maju dan progresif, tidakkah kependudukan negara kita tidak Y.A.B. Perdana Menteri semestinya membawa akibat buruk menduga masalah pekerjaan kerana kawasan tanah kita boleh yang akan timbul oleh menampung jumlah penduduk yang kerana penambahan bilangan lebih besar dari yang ada dan sumber penduduk yang bertambah kekayaan semula jadi juga boleh 5267 18 OKTOBER 1984 5268 menampung jumlah penduduk yang Puan SharitTah Dorah binti Dato lebih besar. Namun begitu, kita hams Syed Mohamed: Tuan Yang di-Pertua, mempasti secara strategi perancangan pertanyaan Yang Berhormat tadi dan pelaksanaan program tentang kemudahan asas, memang pendudukan kita berlandaskan konsep sudah diambil kira, bahkan telah pun perseimbangan pertumbuhan pen­ ada perancangan untuk pelaksanaan duduk dengan matlamat pem­ yang dijalankan secara berperingkat­ bangunan ekonomi dan sosial. peringkat.

Merujuk kepada ramalan Ahli Yang Tuan Chan Kok Kit: Tuan Yang di­ Berhormat mengenai implikasi Pertua, soalan tambahan. Adakah pertambahan penduduk ke atas guna Kerajaan menimbangkan masalah kesusahan yang dihadapi oleh negara­ tenaga, ini semua sudah diambil kira. negara China, India dan Indonesia yang mempunyai jumlah penduduk Tuan Othman bin Abdul: Tuan yang ramai, bahawa masalah dan Yang di-Pertua, soalan tambahan. kesusahan sama dihadapi oleh kita, Saya difahamkan bahawa satu ad hoc dan negara-negara sedunia telah dan committee yang diketuai oleh Tan Sri sedang mengawal jumlah penduduk, Arshad Ayub telah pun mengadakan manakala kita berbeza. Adakah satu kajian mengenai dasar pemimpin-pemimpin negara maju kependudukan ini, bolehkah Yang telah silap dalam pandangan mereka Berhormat Timbalan Menteri terhadap masalah itu. menjelaskan apakah findings yang telah diperolehi basil daripada kajian Puan SharitTah Dorah binti Dato terse but. Syed Mohamed: Tuan Yang di-Pertua, kalau dibandingkan dengan negara Puan SharitTah Dorah binti Dato Jepun yang mempunyai penduduk Syed Mohamed: Tuan Yang di-Pertua, berjumlah 118.4 juta orang, China jawatankuasa ini diketuai oleh Tan Sri 1.82 billion dan juga India 717 juta Abdullah Ayub-bukan Tan Sri berbanding dengan negara Malaysia Arshad Ayub. Jadi, segala perkara ini yang mempunyai penduduk hanya akan dibawa kepada Kabinet dan sebanyak 14.5 juta adalah terlalu setelah diluluskan akan disibarkan kecil. Dan keadaan kekayaan bahan kepada ramai. mentah yang ada dalam negara kita dan jika kita kuatkan rakyat kita bekerja, berdisiplin dan lain-lain tidak Tuan Yew Foo Weng: Tuan Yang di­ akan menjadi masalah dengan Pertua, soalan tambahan. Saya ingin pertambahan keluarga ini, rakyat ini tahu dari segi kemampuan negara kita kerana yang kita kehendaki sebanyak untuk menampung beban memberi 70 juta itu akan mengambil masa kemudahan asas kepada bilangan selama 115 tahun dengan kadar penduduk pada masa sekarang, pertumbuhan sebanyak 1.5 juta pada nampaknya kita ada kesulitan yang setahun. banyak sekali. Bolehkah kita ambil tahu semua faktor-faktor yang kita hadapi masa sekarang dan macam PENAGIH DADAH­ mana kita boleh memperluaskan BILANGAN kemudahan asas untuk 70 juta orang sekiranya kita ada masalah pada masa 2. Wan Mohd. Najib bin Wan sekarang clan keadaan ekonomi kita Mohamed minta Perdana Menteri pada masa sekarang tidak memberi menyatakan bahawa apakah angka­ kemampuan kepada kita untuk angka penyalahgunaan dadah telah menampung beban yang begitu berat. bertambah atau berkurangan dalam 5269 18 OKTOBER 1984 5270 negara kita sekarang ini berbanding menerima rawatan dan pemulihan dengan angka terlibat dalam tahun yang serupa bagi tempoh 1978 hingga 1976 hingga 1978 seperti berikut: 1983. orang yang terlibat dengan penyalahgunaan dadah 28,576 orang, Perangkaan yang saya sebut tadi seramai 17,674 orang ditangkap jelas menurijukkan kepada kita semua dihadapkan ke Mahkamah, 10,902 bahawa masalah dadah di negara ini orang telah diberi rawatan di hospital sudah semakin serius. Malah ia sudah dan 5,610 dirawat di penjara, seramai mencapai tahap yang memerlukan 577 terdiri daripada pelajar dan Kerajaan menganggapnya sebagai seramai 171 orang terdiri daripada masalah keselamatan dan bukan lagi anggota polis dan tentera. masalah sosial semata-mata. Atas kesedaran ini maka Kerajaan, melalui Timbalan Menteri Dalam Negeri agensi-agensinya, telah dan sedang (Tuan Radzi bin Sheikh Ahmad): Tuan menga~bil berbagai langkah serta Yang di-Pertua, bilangan sebenar menguatkuasakan berbagai undang­ penagih-penagih dadah yang undang dan ordinan bagi terkumpul bagi tempoh 1976 hingga membendung gejala buruk ini dari 1978 ialah 27 ,319 orang. Jumlah bagi menular ke dalam masyarakat kita, tempoh 1979 hingga Ogos 1984 ialah terutamanya golongan belia. 60,944 orang. Bilangan purata kes baru yang dikesan setiap tahun bagi Langkah-langkah pencegahan yang tempoh 1976-1978 ialah 9,106 orang dijalankan termasuklah penahanan manakala dari tahun 1979 sehingga dan tindakan undang-undang ke atas Ogos tahun ini, jumlah purata kes orang-orang yang terlibat dengan baru ialah 10,754 setahun. Ini kegiatan penyalahgunaan dadah menunjukkan bahawa dalam tempoh seperti penagih, pengedar, pembekal 1979 hingga Ogos 1984, peratusan dan penyeludup bahan tersebut. tambahan penagih-penagih yang Penagih-penagih juga diberikan dikesan telah meningkat 18 peratus rawatan dan pemulihan di pusat-pusat berbanding dengan tempoh 1976-1978. serenti yang disediakan di seluruh negara. Peningkatan ini adalah disebabkan oleh usaha-usaha berterusan yang Tuan Yang di-Pertua, sebenarnya dijalankan untuk mengawal dan tugas membasmi masalah dadah di mencegah masalah penagihan ini. negara kita ini adalah tanggungjawab bersama semua pihak, termasuk parti­ Penagih-penagih yang dikesan parti politik. Tugas berat ini tidak dalam kedua-dua tempoh tersebut harus dibebankan kepada Kerajaan termasuk 2,077 orang pelajar. Seramai ataupun PEMADAM sahaja. Semua 360 orang anggota polis telah diambil usaha kita adalah bertujuan tindakan kerana terlibat dengan menyelamatkan pewaris-pewaris kita kesalahan dadah dari 1976 hingga Jun di masa akan datang supaya menjadi 1984. Tindakan yang sama juga telah anggota masyarakat yang berguna dikenakan ke atas 1,188 orang anggota kepada bangsa dan negara. Kita tidak tentera sejak tahun 1975 hingga Julai mahu mempunyai rakyat yang tahun ini. bergantung hidup kepada dadah. Malaysia tidak mampu memiliki Selain itu, seramai 5,933 orang warganegara yang lemah semangat banduan telah menjalani rawatan dan dan ketahanannya kerana berkhayal pemulihan dadah di penjara dalam dengan dadah. Inilah yang tempoh dua tahun mulai 1976. dikehendaki oleh musuh-musuh kita, Manakala 26,612 orang banduan lagi terutama sekali pihak komunis yang 5271 18 OKTOBER 1984 5272 masih menyimpan cita-cita untuk menjadi penagih dadah yang besar menguasai negara kita. bilangannya dalam Malaysia ini. Tuan Yahya bin Haji Zakaria: Adakah ianya kerana keadaan Dalam jawapan Timbalan Menteri sosio-ekonomi orang-orang Melayu Dalam Negeri sebentar tadi kita telah ataupun kerana adanya usaha-usaha mendengar usaha-usaha Kerajaan atau sabotaj daripada satu-satu dalam memulihkan penagih-penagih golongan bagi melemahkan dadah. kedudukan belia-belia Melayu. Kalau ada, siapakah ataupun golongan Saya ingin bertanya di atas manakah yang melakukan kerja kejayaan, peratus kejayaan di atas demikian. usaha-usaha Kerajaan ini untuk mengurangkan ataupun mengubat Tuan Radzi bin Sheikh Ahmad: penagih-penagih dadah. Tuan Yang di-Pertua, memang benar kebanyakan penagih-penagih dadah Yang kedua, dapatkah Timbalan yang terdapat di negara kita ini adalah Menteri menerangkan tentang datangnya daripada golongan belia­ pecahan-pecahan belia sama ada belia belia Melayu tetapi atas apa sebabnya Melayu atau belia bumiputera dan belia-belia Melayu ini kebanyakannya bukan bumiputera yang terlibat dalam menjadi penagih dadah saya percaya dadah ini. soalan yang diutarakan kepada saya Yang ketiga, berapakah tadi telah pun dijawab oleh Ahli Yang perbelanjaan semua sekali umpama Berhormat sendiri. Malah saya tidak dalam setahun ditanggung oleh beranilah hendak memberi jawapan Kerajaan untuk membasmi dadah. yang panjang daripada itu. Tuan Radzi bin Sheikh Ahmad: Wan Mohd. Najib bin Wan Tuan Yang di-Pertua, nampaknya Mohamad: Saya mengucapkan tahniah semua soalan Ahli Yang Berhormat kerana perlantikan Wakil dari Kuala ini memerlukan saya memberi Lumpur Bandar sebagai ahli jawapan yang terpaksa mengambil Jawatankuasa Pilihan Khas yang kira angka-angka yang telah pun dilantik oleh Kerajaan . . . . . direkodkan. jadi, saya perlu mendapat notis. Waiau bagaimanapun, saya Tuan Yang di-Pertua: Saya minta ingin menyatakan di sini bahawa yang itu jangan disebut, tidak masalah dadah sepertimana yang kita bersangkut dengan soalan yang di semua maklum adalah satu masalah hadapan kita. yang serius dan pemulihan inilah satu perkara yang amat rumit dan tidak ada Wan Mohd. Najib bin Wan negara dalam dunia sekali pun yang Mohamad: Saya hendak bertanya telah pun mengeluarkan ataupun sahaja, Tuan Yang di-Pertua. memperkenalkan ubat untuk d.iberi Jadi, saya bertanya dengan kepada penagih-penagih dadah perlantikan J awatankuasa Pilihan dengan berjayanya. Khas ini adakah jumlah yang 18% ini akan dapat dikurangkan. Wan Ibrahim bin Wan Abdullah: Tuan Yang di-Pertua, saya ingin Kedua, kita tahu bahawa mendapat penjelasan daripada pertambahan 18% ini juga ada kaitan Timbalan Menteri. Mengikut apa yang dengan ejen-ejen yang mengimport saya faham bahawa penagih-penagih kerana bahan ini adalah bahan yang dadah sebahagian besar daripadanya sangat laris dan meningkat adalah belia-belia Melayu. Apakah perniagaannya dan penggunaannya sebab maka belia-belia Melayu ini bertambah 18%. Jadi, daripada ejen

1.· 5273 18 OKTOBER 1984 5274 negara manakah yang kita dapat kesan ada kena-mengena dengan kemasukan selama ini dan apakah kita mendapat dadah yang kita sedia maklum kian kerjasama daripada negara-negara bertambah ke negara kita ini. yang mempunyai kaitan dengan ejen­ ejen yang mengimport bahan ini ke negara kita. KUTIPAN TOL DI LEBUHRAYA Tuan Radzi bin Sheikh Ahmad: Tuan Yang di-Pertua, sebenarnya 3. Dr Tan Seng Giaw minta Menteri tujuan tertubuhnya Jawatankuasa Kerja Raya menyatakan bilangan dan Pilihan ini ialah untuk mengkaji Rang nama tempat dan lebuhraya di mana Undang-undang yang telah pun tol sedang dan akan dipungut di dibentangkan di Dewan yang mulia ini negara kita dan apakah jumlah wang bagi bacaan kali yang pertama kerana yang dipungut dari setiap kawasan ini termaktub dalam undang-undang setiap tahun dari 1983 dan ataupun dalam draf undang-undang bagaimanakah wang yang dipungut itu tersebut kuasa-kuasa yang diberikan telah digunakan bagi tahun-tahun kepada Menteri Dalam Negeri untuk tersebut. Apakah kriteria yang menahan mereka yang disyakki digunakan untuk membuat keputusan terlibat dengan kegiatan dadah selama sama ada tol akan dipungut di sesuatu dua tahun dan seterusnya jika perlu kawasan jalan raya atau lebuhraya. ditambah selama dua tahun. Timbalan Menteri Kerja Raya Jadi, tujuan utama Jawatankuasa ini (Tuan Zainal Abidin bin Zin): Tuan ialah untuk menemui rakyat, Yang di-Pertua, untuk makluman Ahli mendapat pendapat daripada rakyat Yang Berhormat, bilangan dan nama tentang apakah perlu kuasa ini diberi tempat serta lebuhraya di mana tol ataupun perlu ditambah kuasa sedang dipungut adalah seperti ataupun dikurangkan kuasa. Ini tidak berikut:

Lebuhraya Tempat Toi Tarikh Mula Dipungut Pungutan Kuala Lumpur/Seremban Plaza Toi Sg. Besi dan 16-6-1982 Plaza Toi Seremban Tg. Malim/Slim River Plaza Toi Slim River 16-3-1966 Kuala Lumpur/Karak Plaza Toi Gombak dan 1-6-1984 Plaza Toi Bentong

Lebuhraya-lebuhraya yang akan Lebuhraya Senai/Johor Bahru di dikenakan tol pula adalah seperti mana kutipan tol akan dipungut di pintu masuk Tambak Johor di Johor Plaza Toi Senai. Waiau Bahru di mana kutipan tol akan bagaimanapun, tarikh pungutan dimulakan seperti yang telah belum ditetapkan lagi. diisytiharkan oleh Yang Amat Berhormat Timbalan Perdana Menteri Lebuhraya Bukit Kayu Hitam, Jitra iaitu pada 1-11-1984 nanti. di mana tol akan dipungut di Jalan Selat Kelang Utara di mana Kompleks Imigeresen Bukit Kayu tol adalah dijadual dipungut oleh Hitam. Tarikh pungutannya juga pihak swasta yang menjaJankan beJum ditetapkan Jagi. pcmbinaan Selat Kelang Utara ini di kilometer 1.5 dan di kilometer 12 pada Jumlah hasil kutipan tol yang telah kemungkinan awal tahun hadapan. dipungut di lebuhraya-lebuhraya yang 5275 18 OKTOBER 1984 5276 sedang dikenakan tol pada masa ini Kepong, sekiranya kita dapati 3 bagi tabun 1983 dan 1984: saluran satu arab, ini bermakna bertambahnya dalam satu jam 6,000 Lebuhraya J um/ah Pungutan kenderaan sejam, dan ini bermakna Kuala Lumpur/Seremban $20.6 juta sekiranya diadakan pungutan tol, Tg. Malim/Slim River 4.8 juta kesesakan lalu lintas tidak boleb Kuala Lumpur/Karak 1.7 juta diatasi. ( sehingga Ogos, 1984) Tuan Zainal Abidin bin Zin: Suka saya menyatakan, sebagai satu fviengadakan tol dan mengurangkan makluman, babawa basil kutipan tol lalu lintas adalab dua faktor yang ini digunakan bagi menambab lagi berlainan. Untuk menimbangkan sumber kewangan bagi membiayai perkara ini boleb, tetapi perbelanjaan penyelenggaraan dan menyetujuinya belum tentu lagi. mengemaskini lebubraya-lebubraya Tuan Mohamed Amin bin Haji yang sedia ada serta membina Daud: Soalan tambaban, apakab lebubraya-lebubraya baru. perlunya diadakan sampai 2 Plaza Toi Di antara kriteria-kriteria yang di antara Lebubraya Kuala Lumpur/ digunakan untuk mengenakan tol di Karak memandangkan babawa • jalan raya-jalan raya dan di lebubraya dengan mempunyai 2 Plaza Toi ini kita lebubraya, kedua-dua ini sama, ialab boleb mengurangkan perbelanjaan dengan adanya kenderaan-kenderaan dengan banya mengadakan satu yang banyak menggunakan jalan raya­ sabaja, umpamanya selain daripada jalan raya dan lebubraya-lebubraya menyusabkan pengguna-pengguna ini, maka jalan raya ataupun terpaksa berhenti dua kali, ia juga lebubraya kita yang tersebut itu menyusahkan pengguna dengan perlulab diperbesarkan, diperbaiki, membayar dua kali dan dapat dikemaskini daripada masa ke semasa menjimatkan basil Kerajaan oleb untuk menentukan keselisaan dan kerana ramainya kakitangan­ keselamatan pengguna-penggunanya. kakitangan digunakan? Pembesaran, pembaikan dan Begitu juga di Lebuhraya Kuala pengemaskinian ini memerlukan Lumpur/Seremban, apakab kriteria­ perbelanjaan yang banyak. Untuk kriteria yang digunakan oleb tujuan itu maka tol terpaksalab Kementerian oleh kerana kita dapati diadakan. Dengan basil yang lebib di negara-negara yang lebih maju dari tol ini, maka dapatlab jalan raya­ daripada kita, mempunyai begitu jalan raya dan lebubraya-lebubraya banyak lebuhraya tetapi di satu-satu yang berkenaan itu diperbesar, lebubrayanya kita dapat banyalab satu dikemaskini dan diselenggarakan sabaja Plaza Toi. Apakab tindakan dengan basil yang telab saya sebutkan Kementerian terhadap perkara ini? tadi. Tuan Zainal Abidin bin Zin:· Sa ya Dr Tan Seng Giaw: Tuan Yang di­ tidak dapat mengesan negara maju Pertua, soalan tambahan. Adakab yang mana yang banya ada satu tol, Kementerian Yang Berbormat kerana kalau kita perhatikan bermaksud untuk mengadakan lebubraya di negara Jepun pungutan tol di Jalan Kucbing/Jalan umpamanya, daripada Narita ke Kepong? Jika ada, bolebkab Tokyo, saya rasa ada lebib kurang 4 Kementeriannya mempertimbangkan tol, kalau tidak salah. Jadi kalau bahawa dalam satu tolnya banya boleh negara maju ini kita anggap maju dan dipungut daripada 450 kenderaan adakan 4 tol dan kita hanya baru ada 2 sejam dan di Jalan kuching/Jalan tol, kita kira tidak maju lagilah. 5277 18 OKTOBER 1984 5278

Sebenarnya kita mengira dari segi Dalam bidang pelajaran, terdapat jarak jauh yang sebenarnya dan ada di banyak sekolah-sekolah di kawasan antara kawasan-kawasan ini yang pendalaman yang telah didirikan oleh mana tidak menyulitkan pengguna­ Kerajaan bagi tujuan memberi pengguna jalan raya telah tidak peluang kepada kanak-kanak Orang­ menimbulkan masalah daripada segi orang Asli mendapatkan pendidikan pembayaran pergi dan balik. Kita formal dari Darjah 1 hingga Darjah 3. sebenarnya sebelum menentukan Setelah mendapat pendidikan setakat beberapa rumah tol ini, kita telah buat Darjah 3 peringkat kampung, murid­ kajian begitu lama, Tuan Yang di­ murid tersebut akan diberi pula Pertua, dan saya yakin sekiranya pendidikan sekolah kebangsaan dalam proses pengendalian pungutan Kementerian Pelajaran di kawasan­ tol ini boleh mendatangkan kesesakan kawasan bandar, di mana mereka tetapi tidak mengurangkan pungutan, akan ditempatkan di asrama-asrama kita boleh menimbang untuk Jabatan Hal Ehwal Orang Asli dan mengadakan satu tol pada masa yang Kementerian Pelajaran. Penempatan akan datang seperti yang telah kita murid-murid Orang-orang Asli ini di buat di Lebuhraya Slim Riverffanjung kawasan-kawasan bandar adalah Malim. bertujuan bagi mempercepatkan proses integrasi di kalangan Orang­ orang Asli dengan masyarakat Melayu INTEGRASI ORANG­ khususnya. ORANG ASLI Hasil daripada usaha ini, terdapat murid-murid Orang Asli yang telah 4. Tuan Mohamed Amin bin Haji berjaya melanjutkan pelajaran Daud minta Menteri Dalam Negeri mereka ke sekolah menengah dan ada menyatakan sama ada Kerajaan ada juga yang berjaya melanjutkan rancangan-rancangan tertentu untuk pelajaran mereka ke pusat-pusat mengintegrasikan sepenuhnya Orang­ pengajian tinggi di negara kita. Jumlah orang Asli dengen masyarakat biasa pelajar-pelajar yang berjaya dalam mana Orang-orang Asli ini akan melanjutkan pelajaran ke pusat tinggal sekampung dengan orang­ pengajian tinggi dari tahun 1971 orang Melayu; anak-anak mereka hingga 1984 adalah seperti berikut: bersekolah bersama-sama kanak­ kanak bangsa lain di bandar­ l.T.M. 69 orang bandar dan mereka jua didedahkan U.P.M. 16 orang kepada semua peluang yang terbuka kepada kaum bumiputera; jika ada, U.K.M. 2 orang nyatakan sebab-sebabnya. U.T.M. 1 orang U.S.M. 2 orang Tuan Radzi bin Sheikh Ahmad: U.M. 2 orang Tuan Yang di--Pertua, Kerajaan Seberang laut 1 orang sememangnya berusaha mewujudkan integrasi Orang-orang Asli dengan JUMLAH 93 orang masyarakat biasa di negara kita, khasnya dengan masyarakat Melayu. Bagi mencapai tujuan tersebut, pihak Selain daripada Jabatan Hal Ehwal Kerajaan telah menyediakan beberapa Orang Asli, terdapat berbagai agensi kemudahan dari segi sosio-ekonomi seperti FELCRA, RISDA, Jabatan terutama dalam bidang pelajaran, Perancang Bandar dan Desa, jabatan kesihatan dan projek-projek Ukur dan lain-lain, yang telah terlibat pembangunan kepada orang-orang sama dalam pelaksanaan projek­ Asli. projek pembangunan di kalangan 5279 18 OKTOBER 1984 5280 Orang-orang Asli seperti di dalam bercadang untuk meningkatkan lagi projek pengumpulan semula. usaha pendakwahan Islam di kalangan Penglibatan pegawai dan kakitangan Orang-orang Asli dan untuk mereka dari agensi lain sedikit sebanyak telah mengenali kebudayaan Melayu mewujudkan hubungan silatur-rahim dengan lebih luas lagi, adakah di kalangan Orang-orang Asli dengan Kerajaan mempunyai apa-apa masyarakat orang-orang Melayu. rancangan untuk menerima Orang­ orang Asli ini sebagai peneroka tanah Dari segi kesihatan pula, Orang­ seperti FELDA dan sebagainya. orang Asli di samping mendapat kemudahan rawatan daripada Jabatan Tuan Radzi bin Sheikh Ahmad: Hal Ehwal Orang Asli, juga Tuan Yang di-Pertua, bilangan digalakkan supaya mendapatkan sebenarnya yang terdapat di negara rawatan dan nasihat dari klinik dan kita ini ialah sebanyak lebih kurang hospital Kementerian Kesihatan. 56,927 orang. Orang Asli ini berada di Jikalau dahulu semua "post-post" atau semua negeri di seluruh Malaysia perkampungan Orang Asli hanya Barat melainkan negeri Perlis sahaja. mendapat rawatan kesihatan daripada Dari segi usaha Kerajaan untuk kakitangan di Bahagian Kesihatan di mengislamkan Orang-orang Asli, saya Jabatan Hal Ehwal Orang Asli, tetapi ingin menjelaskan di sini bahawa kini beberapa tempat atau kampung pihak Jabatan Hal Ehwal Orang-orang Orang-orang Asli telah dilawati oleh Asli tidak membuat suatu rancangan kakitangan klinik atau hospital yang begitu terperinci kerana Kementerian Kesihatan. diharapkan Kerajaan-kerajaan Negeri melalui Jabatan Agama memberi Dengan adanya perubahan seperti sumbangan dan Jabatan-jabatan Hal ini, adalah dipercayai bahawa proses Ehwal Orang Asli akan memberi integrasi telah berlaku di kalangan bantuan seperti pengangkutan dan masyarakat Orang Asli dan seterusnya, kerana sepertimana yang masyarakat luar, sekurang-kurangnya kita semua sedia maklum hal ehwal dengan kakitangan Kerajaan. Pihak agama adalah tertakluk kepada Kerajaan dari masa ke semasa cuba Kerajaan Negeri semata-mata. Saya meyakin dan menyedarkan Orang­ mengambil kesempatan di sini merayu orang Asli bahawa pentingnya kepada Ahli-ahli Yang Berhormat menjalinkan hubungan dengan sekalian supaya menggesa Kerajaan­ masyarakat luar, terutama sekali kerajaan Negeri melalui Jabatan­ dengan orang-orang Melayu. jabatan Agama memberi sumbangan yang positif untuk mengislamkan Lanjutan dari saranan yang Orang-orang Asli yang terdapat di diperkenal oleh pihak Kerajaan, maka negeri-negeri masing-masing. sekarang terdapat ramai Orang-orang Asli telah mengambil cara hidup Tuan Haji Azharul Abidin bin Haji orang-orang Melayu seperti makan, Abdul Rahim: Tuan Yang di-Pertua, minum, cara perkahwinan dan lain­ saya hendak bertanya kepada lain lagi. Timbalan Menteri Dalam Negeri bahawa cara usaha untuk Tuan Omar bin Abdullah: Soalan mengintegrasikan di kalangan Orang­ tambahan. Saya ingin bertanya kepada orang Asli ini sebagaimana yang Yang Berhormat Timbalan Menteri dinyatakan adalah sangat baik iaitu berapakah jumlah sebenar Orang Asli tentang sekolah, FELDA dan di negara kita ini dan berapa peratus sebagainya. Tetapi ada satu perkara, yang beragama Islam. Sebagai salah adakah Yang Berhormat Timbalan satu usaha integrasi adakah Kerajaan Menteri ini sedar bahawa hostel Orang 5281 18 OKTOBER 1984 5282

Asli ini diisi dengan Asli penuh. disertakan dengan mesin pengisihan Mengapa tidak diintegrasikan? surat-surat secara otomatik. Pengisihan surat-surat masuk yang Tuan Radzi bin Sheikh Ahmad: diterima untuk penyerahan dalam Tuan Yang di-Pertua, saya Kuala Lumpur adalah terns diisihkan mengucapkan ribuan terima kasih secara manual dan tidak menggunakan kepada Ahli Yang Berhormat yang mesin otomatik. Jika mesin otomatik saya percaya terdapat banyak Orang digunakan bagi pengisihan tersebut, Asli di kawasannya. Untuk maka surat-surat masuk yang diterima pengetahuan Ahli-ahli Yang untuk penyerahan dalam Kuala Berhormat, memang ada hostel-hostel Lumpur akan ditolak (reject) oleh di pendalaman yang diisi hanya mesin pengisih otomatik tersebut dan dengan Orang-orang Asli, buat ini sudah tentu akan melambatkan permulaan sahaja. Insya Allah dengan penyerahan kepada penerima dalam pertolongan dan bimbingan daripada kawasan Kuala Lumpur. Oleh kerana Ahli Yang Berhormat kita akan pengisihan dibuat secara manual, tubuhkan hostel-hostel yang maka pihak Jabatan Perkhidmatan berdekatan dengan bandar-bandar Pos tidak mengambil kira surat-surat supaya kita boleh menjalankan proses yang tidak menggunakan Kod Pos integrasi ini dan menempatkan Orang­ Kuala Lumpur dan hanya orang Asli dengan rakyat biasa. menumpukan perhatian ke atas objektif penyerahan surat-surat yang diterima di dalam kadar yang segera. KOD POS-PELAKSANAAN Dengan itu surat-surat yang diterima 5. Tuan Mohd. Idris bin Mohd. Basri untuk penyerahan dalam Kuala minta Menteri Tenaga, Telekom dan Lumpur yang tidak menggunakan Kod Pos menyatakan sebab-sebab Pos Kuala Lumpur turnt juga mengapakah penduduk-penduduk diserahkan sepertimana surat-surat Wilayah Persekutuan telah gagal lain yang menggunakan Kod Pos menggunakan Kod Pos yang telah Kuala Lumpur. dilancarkan beberapa tahun yang lalu dan bilakah Kod Pos bagi seluruh Selanjutnya oleh kerana surat-surat negara akan dilaksanakan. masuk yang diterima untuk penyerahan dalam Kuala Lumpur Timbalan Menteri Tenaga, Telekom tidak menggunakan Kod Pos Kuala dan Pos (Tuan Haji Abdul Rahim bin Lumpur juga terns dihantar kepada Abu Bakar): Tuan Yang di-Pertua, penerima, maka sikap dan sambutan Kod Pos Kuala Lumpur telah orang ramai sendiri terntama sekali dilancarkan dalam tahun 1972 dengan mereka yang tinggal di luar Kuala tujuan yang terhad. Ianya adalah Lumpur amat dingin dan hanya bertujuan untuk membolehkan sebilangan kecil sahaja daripada pengisih-pengisih surat dapat mereka yang mengambil serta menulis menjalankan pengisihan surat-surat kod pos pada alamat di atas sampul masuk (inward sorting) yang diterima surat yang dihantar di kuala Lumpur. untuk penyerahan dalam Kuala Lumpur tanpa bersusah payah Walaupun buku panduan Kod pos mengingati nama-nama jalan, telah diedarkan, namun mereka kampung-kampung dan detail-detail berpendapat bahawa surat-surat yang yang lain yang diperlukan untuk tidak menggunakan Kod Pos masih pengisih surat-surat bagi penyerahan. juga dapat disampaikan kepada penerima, dan lama kelamaan mereka Kod Pos Kuala Lumpur menemui beransur-ansur melupakan wujudnya kegagalan oleh kerana ianya tidak faedah Kod Pos ini. 5283 18 OKTOBER 1984 5284 Waiau bagaimanapun, di samping daripada Kesatuan Pos Sedunia dan sebilangan kecil orang-orang telah pun disampaikan kepada persendirian, banyak jabatan-jabatan Kementerian saya. Tindakan-tindakan dan agensi-agensi Kerajaan serta yang sesuai akan diambil bagi gedung-gedung perniagaan hingga ke melaksanakan perakuan-perakuan hari ini masih menggunakan Kod Pos dalam laporan kajian tersebut. Waiau Kuala lumpur dalam alamat di atas bagaimanapun tarikh perlaksanaan sampul surat mereka. sistem Kod Pos Kebangsaan yang disertai dengan penggunaan mesin Untuk makluman Ahli Yang pengisihan otomatik belum dapat Berhormat, mengikut pengalaman ditentukan kerana perlaksanaannya negara-negara lain kejayaan dalam membawa implikasi kewangan yang penggunaan Kod Pos adalah lebih agak besar. meluas kiranya mesin otomatik digunakan bagi tujuan pengisihan. Pengguna akan sedar bahawa MINYAK MENTAH­ sekiranya mereka tidak menggunakan PENGELUARAN Kod Pos, maka mesin-mesin pengisih akan menolak surat-surat mereka dan 6. Tuan Lee Lam Thye minta Perdana tidak dapat dielakkan bahawa surat­ Menteri menyatakan: surat mereka akan mengalami (a) jumlah kuantiti pengeluaran kelewatan dalam penyampaiannya. minyak mentah di Malaysia Tuan Yang di-Pertua, dalam untuk tahun-tahun 1982, 1983 hubungan ini, sukalah saya dan sehingga Ogas, 1984; menyatakan bahawa Kementerian (b) jumlah keuntungan say a sedang berusaha untuk PETRONAS untuk tahun­ memperkenalkan sistem Kod Pos tahun 1982, 1983 dan sehingga Kebangsaan dan sistem pengisihan Ogas, 1984; secara menggunakan mesin otomatik (c) kemajuan terakhir mengenai di Jabatan Perkhidmatan Pos. Sistem kegiatan-kegiatan "down tersebut adalah bertujuan untuk stream" oleh PETRONAS. mempercepatkan dan memudahkan pengisihan serta penghantaran mail­ Menteri Kehakiman dan Menteri di mail yang diterima yang semakin Jabatan Perdana Menteri (Datuk Dr meningkat jumlahnya. Sejumlah enam James P. Ongkili): Tuan Yang di­ juta benda-benda pos dikendalikan Pertua, jawapan adalah seperti oleh J abatan Pos tiap-tiap hari dan 1/6 berikut: daripadanya adalah diuruskan oleh Pejabat Pos Besar Kuala Lumpur (a) Jumlah pengeluaran minyak sahaja. mentah Malaysia dalam tahun­ tahun 1982/1983 dan sehingga Pertambahan benda-benda pos yang bulan Ogas 1984 adalah seperti dikendalikan pada kadar purata 9.5% berikut: setahun akan menjadikan mutu 1982 110 juta tong pengendaliannya merosot sekiranya sistem Kod Pos Kebangsaan dan 1983 139 juta tong penggunaan mesin pengisihan 1984 (sehingga 111 juta tong otomatik tidak diperkenalkan di bulan Ogos) Jabatan Perkhidrnatan Pos. (b) Jumlah keuntungan Laporan kajian rancangan tersebut PETRONAS yang telah diaudit telah disediakan oleh pakar-pakar bagi tahun-tahun kewangan 5285 18 OKTOBER 1984 5286 yang berakhir pada 31hb Mac, rumah-rumah di Kerteh, Terengganu 1982, 1983 dan 1984 adalah dan sebuah loji besi waja di kawasan seperti berikut: perindustrian HICOM di Telok Kalong dekat pengkalan Tanjung 1982 $2,304 juta Berhala di Terengganu. 1983 $2,438 juta Perlaksanaan Fasa 2 projek gas 1984 $2,922 juta Semenanjung ini yang akan melibatkan pembinaan satu talian paip (c) Aktiviti-aktiviti "down stream" gas merentasi Semenanjung Malaysia PETRONAS termasuk kerja­ dan jual ke Singapura kini sedang kerja memproses gas, menapis menanti kelulusan peruntukan dari min yak, pemasaran dan Kerajaan. Kilang penapis minyak pengedaran minyak mentah PETRONAS di Kerteh yang telah serta bahan-bahan petrolium. mula beroperasi pada bulan Mac 1983 Ianya melibatkan projek-projek telah memproses sebanyak 29,000 tan utama seperti loji gas asli cecair minyak setiap hari sehingga bulan (MLNG) di Bintulu Sarawak; September, 1984, sebenarnya sehingga Loji baja ASEAN di Bintulu sekarang. Sebahagian dari bahan­ yang juga dikenali ABF di bahan petroleum keluaran kilang Sarawak. penapis minyak tersebut dijual untuk kegunaan tempatan manakala Projek penggunaan gas sebahagian darinya pula dieksport ke Semenanjung Fasa I, kilang penapis luar negeri. PETRONAS masih minyak di Kerteh, Terengganu dan menjual minyak mentahnya dan kemudahan-kemudahan lain bagi bahan-bahan petroleum di pasaran pemasaran dan pengedaran bahan­ luar negeri. Dalam pada itu di pasaran bahan petroleum hampir siap 100%. tern patan pula anak syarikat Loji MLNG di Bintulu yang telah PETRONAS iaitu PETRONAS mula beroperasi sejak bulan hnuari Dagangan Sendirian Berhad (PDSB) 1983, dijangka akan mengeluarkan yang ditubuhkan dalam bulan Ogos, sebanyak 3.7 juta ton metrik gas asli 1982 sekarang ini mempunyai berbagai cecair untuk dieksport pada tahun ini kemudahan pemasaran dan sahaja. pengedaran di seluruh negara. Loji ABF pula dijangka akan mula beroperasi dalam bulan Oktober, 1985 Setakat penghujung bulan dan hingga akhir bulan September September 1984 ini PETRONAS 1984 loji itu telah hampir 82% siap. Dagangan mempunyai 55 buah stesen servis beroperasi yang mana lapan Sehingga akhir bulan September daripadanya dikenalikan sendiri oleh yang lalu projek penggunaan gas PDSB manakala yang lain Semenanjung Fasa 1 telah hampir dikendalikan oleh pengusaha- 94% siap. Projek ini melibatkan pengusaha Bumipmera. pembinaan sebuah loji memproses gas, satu sistem paip gas, sebuah Selain daripada itu 55 buah lagi pengkalan eksport, sebuah bangunan stesen servis sedang dalam pentadbiran dan satu sistem pembinaan. Gas cecair petroleum pengedaran gas. untuk kenderaan ada dijual di enam buah stesen servis tersebut dan di Di samping menyalurkan ke stesyen sebuah stesen skid. Tambahan pula jana kuasa LLN di Paka yang saya syarikat tersebut mempunyai 20 buah sebut semalam Fasa tersebut akan stesen skid beroperasi yang menjual juga memenuhi keperluan gas bagi minyak diesel dan minyak tanah. 5287 18 OKTOBER 1984 5288

PETRONAS Dagangan juga yang mulia ini. PETRONAS memang mempunyai kira-kira 300 orang wakil sentiasa berusaha untuk penjual gas petroleum cecair (LPG) di melengkapkan dan membaiki serta seluruh negara dan ini adalah memang meningkatkan taraf dan prestasi daripada pengusaha-pengusaha pengurusan di dalam syarikat ini dan Bumiputera. juga di kalangan anak-anak syarikat PETRONAS. Untuk menampung rangkaian pemasaran dan pengedarannya Pada peringkat ini memanglah kita PETRONAS Dagangan sekarang ini masih lagi terpaksa di sana-sini mempunyai enam buah depo pukal bersandarkan kepada kepakaran sains bahan-bahan petroleum di mana dan teknologi untuk mencari, empat daripadanya menyediakan mengesan, menentu, untuk rnenggali perkhidmatan mengisi minyak kapal. telaga-telaga minyak dan gas yang Sebanyak dua lagi depo tersebut terdapat di negara kita, mendirikan sedang di dalam pembinaan. segala kelengkapan di luar pantai laut kerana hampir kesemua minyak dan gas yang terdapat di negara kita ini Di samping itu PETRONAS adalah di luar pantai-pantai negara Dagangan juga mempunyai kita ini. Usaha menggerudi, kemudahan untuk mengisi minyak mengangkut dan mengedar dan kapalterbang di lapanganterbang­ menapis minyak dan juga memproses lapanganterbang Senai, bayan Lepas, gas adalah usaha-usaha yang Subang dan Kuching manakala kompleks, saintifik dan kemudahan-kemudahan di Kota berkehendakkan kepakaran yang Kinabalu dan Sandakan sedang begitu mahir dan khusus, sedangkan dibina. Untuk menampung rangkaian negara-negara yang sudah lebih maju pemasaran gas petroleum cecairnya daripada kita, misalnya New Zealand, PETRONAS Dagangan ini Pakistan dan Negeri China masih lagi mempunyai loji-loji pembotolan gas di mengbarapkan teknologi dari luar Bandar Tun Razak, Kerteh dan Prai untuk digunakan, untuk dibayar manakala sebuah lagi loji di Teluk supaya menjamin taraf dan prestasi Sepangga, Kota Kinabalu masih dalam penggalian dan pengusahaan minyak peringkat pembinaan. dan juga gas di negara masing-masing.

Tuan Lee Lam Thye: Tuan Yang di­ Tetapi saya ingin memberi jaminan Pertua, soalan tambahan. Bolehkah kepada Dewan yang mulia ini sekali Yang Berhormat Menteri memberi lagi bahawa PETRONAS amat sedar penjelasan tentang apa yang telah betapa pentingnya teknologi yang kita dilakukan sehingga hari ini oleh gunakan itu bukan sahaja selamat PETRONAS dari segi meningkatkan untuk sehari, sebulan atau setahun lagi kualiti pengurusan dan tetapi juga dapat menjamin profesionalisma serta memperolehi pengeluaran industri yang terpenting teknologi yang barn untuk sekali di negara kita ini. Sekiranya membolehkan iaitu PETRONAS Ahli Yang Berhormat ingin melihat memainkan peranan yang lebih aktif, lebih dekat lagi bolehlah berhubung yang lebih dinamis di dalam kegiatan­ dengan pengurusan PETRONAS kegiatan downstream ini? untuk melihat operasi-operasi yang dijalankan mahu pun di Terengganu, Datuk Dr James P. Ongkili: Tuan di Sabah, di Labuan, di Bintulu, di Yang di-Pertua, soalan serupa ini telah Miri ataupun boleh juga ikut saya naik pun saya jawab di persidangan­ helikopter ke luar pantai untuk persidangan yang sudah di Dewan melihat operasi di tengah-tengah laut. 5289 18 OKTOBER 1984 5290 LA WAT AN PEMIMPIN Sebagaimana Ahli-ahli Yang PLO YASSIR ARAFAT Berhormat sedia maklum, Malaysia dan PLO adalah di antara anggota 7. Tuan Haji Azharul Abidin bin Haji Abdul Rahim minta Menteri Luar Jawatankuasa Damai Islam yang Negeri menyatakan apakah yang telah ditubuhkan oleh OIC, khususnya bagi dirundingkan antara pemimpin PLO mencari dan merangka perdamaian di Tuan Yassir Arafat semasa lawatan antara Iran dan Iraq. Sebagai anggota beliau ke Malaysia baru-baru ini dan Jawatankuasa ini, kita telah bertukar­ apakah bantuan fisikal yang telah tukar pandangan dengan Y asser ditawarkan oleh Malaysia untuk Arafat mengenai kedudukan membantu rakyat Palestin dalam peperangan pada ketika itu dan usaha­ perjuangan mereka dan sama ada usaha ke arah satu penyelesaian yang perkara bantuan tentera telah muktamat, kita juga telah berbincang dirundingkan kerana bantuan dari segi dengan Yasser Arafat mengenai moral sahaja telah tidak keadaan di Asia Barat. Usaha-usaha mendatangkan sebarang kesan yang sedang diambil bagi mencari satu baik. penyelesaian yang menyeluruh kepada soal pokok mengenai konflik Asia Menteri Luar Negeri (Tengku Dato' barat iaitu soal Palestin. Lawatan ini Ahmad Rithauddeen Al-haj): Tuan memberi peluang kepada Kerajaan Yang di-Pertua, sukacita saya dan rakyat Malaysia untuk sekali lagi memaklumkan kepada Dewan yang menegaskan sokongan penuh kepada mulia ini bahawa lawatan Tuan Yang perjuangan rakyat Palestin dan kita Terutama Encik Yassir Arafat, telah memberikan jaminan kepada Pengurusi PLO baru-baru ini ke yasser Arafat bahawa Kerajaan akan Malaysia iaitu dari 23hb hingga 25hb terus membantu rakyat Palestin dan Julai, 1984 adalah yang ulung kali perjuangan untuk mendapat kembali dilakukan oleh Pengurusi Pertubuhan hak-hak asasi mereka dan Pembebasan Palestin (PLO) itu. menubuhkan sebuah negara Palestin Sebelum ini Tuan Yang Terutama yang merdeka dan berdaulat. Dalam Encik Yassir Arafat telah beberapa konteks ini juga kita telah kali melahirkan hasratnya untuk menawarkan bantuan untuk melawat Malaysia tetapi oleh kerana membantu pelajar-pelajar Palestin keadaan tidak mengizinkan beliau dengan memberikan beberapa tempat terpaksa menangguhkannya. Hanya dan biasiswa bagi mereka melanjutkan pada bulan Julai yang lalu barulah pelajaran di universiti-universiti dan beliau berkesempatan membuat pusat-pusat pengajian tinggi lawatan ke Malaysia. tempatan. Di samping itu kita juga bersedia untuk memberi bantuan dari Semasa lawatan ini kita telah segi latihan, kemahiran dalam bidang­ berbincang serta bertukar-tukar bidang teknikal. pandangan dan fikiran dengan Tuan Yang Terutama Encik Yassir Arafat Tuan Yang di-Pertua, walaupun mengenai isu-isu yang mempunyai pihak PLO tidak mengenepikan kepentingan bersama termasuklah isu­ perjuangan secara ketenteraan untuk isu mengenai Asia Barat, isu-isu mendapat kembali hak asasi dan tanah antarabangsa yang lain dan juga air mereka, namun begitu PLO lebih kerjasama dua hala Malaysia/PLO. Di mengutamakan penyelesaian secara samping itu, kita juga bertukar-tukar politik, perkara yang diutamakan oleh pandangan dan fikiran mengenai PLO dan Pengerusi Yasser Arafat dan kedudukan dan keadaan negara­ beliau yakin bahawa dengan cara ini negara Islam pada hari ini dan juga satu penyelesaian akan dapat perpaduan di kalangan u,mmah. dihasilkan nanti. Dalam rangka ini 5291 18 OKTOBER 1984 5292 tindakan kita adalah selaras dengan rakyat Palestin kembali ke negerinya kemahuan serta tindakan yang diambil pada masa ini. oleh PLO, dengan sokongan moral dan diplomatik yang lebih meluas Yang kedua, saya ingin bertanya ianya dapat menggalakkan masyarakat sepertimana yang disebutkan juga antarabangsa dengan lebih berkesan oleh Yang Berhormat tadi dalam tentang perlunya masalah Palestin ini rundingan dengan Encik Y asser diselesaikan dengan segera. Dalam Arafat ada menyebutkan bahawa kita hubungan ini kita akan terus memberi telah membuat pertukaran dua hala. sokongan yang tidak berbelah bahagi Jadi saya ingin tahu apakah jenis kepada perjuangan rakyat Palestin. pertukaran dua hala yang disebutkan oleh Yang Berhormat itu. Sebagaimana Ahli-ahli Yang Berhormat sedia maklum kita telah Tengku Dato' Ahmad Rithauddeen memainkan peranan utama dalam Al-haj: Soalan yang pertama, saya menggubal satu rancangan damai yang sukalah menjawab, pada masa-masa diharapkan akan menjadikan asas yang lepas ini kita sentiasalah mencari penting bagi tercapainya penyelesaian jalan apa yang boleh seperti yang menyeluruh dan muktamat. pertolongan, bantuan bukanlah sahaja Rancangan damai ini yang dikenali saya rasa di dalam arena diplom.asi, sebagai Rancangan Tindakan Kuala tetapi kita juga mencari jalan supaya Lumpur telah diluluskan di Per­ dapat bantuan kewangan dan sidangan Antarabangsa mengenai sebagainya daripada rakyat jelata di soal Palestin bagi rantau Asia di Kuala negara kita ini. Lumpur pada tahun yang lepas. Rancangan ini seterusnya dilulus oleh Seperti Yang Berhormat telah 137 buah negara dan satu Persidangan berkata Yasser Arafat makin lama Antarabangsa di Geneva dan ianya makin jauh, kita cuba dan sekarang ini kini dipertanggungjawabkan kepada hendak mendekatkan beliau seberapa Pertubuhan bangsa-bangsa Bersatu dekat yang boleh, tetapi sukalah saya untuk pelaksanaan seterusnya. barangkali hendak mendengar pandangan-pandangan daripada Yang Wan Ibrahim bin Wan Abdullah: Berhormat sendiri cara mana hendak Tuan Yang di-Pertua, saya ingin minta mendekatkan itu. penjelasan daripada Yang Berhormat Menteri Luar Negeri, apakah Kita telah pun mencari jalan hendak Kerajaan sedar seperti yang mendekatkan Yasser Arafat ini disebutkan oleh Yang Berhormat tadi dengan negaranya,_ dan bantuan­ di mana ba1tuan-bantuan moral untuk bantuan ini kita telah cuba seberapa menempatkan kembali rakyat Palestin yang boleh daripada golongan­ ke negaranya adalah merupakan suatu golongan negara Islam sama juga usaha yang makin lama makin jauh negara-negara yang memberi daripada hasil yang sepatutnya sokongan penuh yang bukan Islam. didapati. Orang Palestin berkehendakkan kembali tanah mereka yang telah Sebagaimana yang kita tahu Yasser diambil cara kekasaran oleh pihak Arafat sendiri makin lama makin jauh Yahudi. Jadi saya rasa kita telah pun dari negaranya, jadi saya ingin tahu berikhtiar seberapa yang boleh apakah Kerajaan bercadang untuk hendak mencari jalan hendak mengkaji balik sumbangan­ mendekatkan Yasser Arafat dengan sumbangan yang telah diberikan itu negaranya. Jikalau apa yang kita telah kepada rakyat Palestin, dengan cara buat ini tidak lagi mencukupi, saya lain yang boleh atau lebih memberi sukalah men den gar pandangan kesan untuk mendapatkan hak asasi daripada Ahli Yang Berhormat. 5293 18 OKTOBER 1984 5294

AUSTRALIA SEBAHAGIAN manfaat-manfaat untuk Malaysia dan RANTAU ASIA negara-negara ASEAN yang lain.

8. Tuan Ng Cheng Kuai minta Menteri Luar Negeri menyatakan sama ada Malaysia menyokong hasrat POLITEKNIK-PENG­ Kerajaan Australia untuk menjadi AMBILAN PELAJAR "Ahli rantau Asia"; jika ya, apakah faedahnya kepada Malaysia. 9. Tuan Mamat Ghazalee bin Abdul Rahman minta Menteri Pelajaran menyatakan adakah benar terdapat Tengku Dato' Ahmad Rithauddeen kekurangan tempat di politeknik­ Al-haj: Tuan Yang di-Pertua, politeknik di negara ini yang Malaysia menyokong dan mengalu­ menyebabkan tidak dapat alukan hasrat Kerajaan Australia menampung ramai pemohon- supaya mereka dianggap sebagai pemohon, terutamanya lulusan sebahagian dari Asia. SPVM. Berapakah jumlah pemohon dan bilangan mereka yang berjaya/ Di dalam perbincangan Yang Amat gagal mendapat tempat di politeknik Berhormat Perdana Menteri kita bagi tahun-tahun 1982-1984. dengan pemimpin-pemimpin Australia, termasuk Perdana Menteri Timbalan· Menteri Pelajaran (Tuan Hawk semasa beliau ke sana baru­ Bujang bin Haji Ulis): Tuan Yang di­ baru ini, Yang Amat Berhormat telah Pertua, pengambilan pelajar-,pelajar tertarik dengan kesedaran mereka ke politeknik adalah bergantung yang beranggapan bahawa kedudukan kepada jumlah tempat yang sedia ada geopolitics Australia sememangnya di politeknik-politeknik di seluruh merupakan sebahagian dari rantau negara. Asia, khususnya rantau Asia Pasifik dan bukannya disudut rantau Eropah Kerajaan memang sedar bahawa seperti yang dirasakan oleh mereka terdapat ramai pemohon yang tidak dahulu. berjaya memasuki politeknik­ politeknik di negara ini. Keadaan ini Memandangkan kepada kedudukan adalah perkara yang biasa kerana kita seperti juga Australia yang sama­ tidak semua pemohon-pemohon boleh sama di dalam lengkongan barat diberikan tempat. Waiau Lembah Pasifik, manfaat-manfaat ini bagaimanapun, Kerajaan telah dapat dilihat dari segi peluang-peluang menjalankan usaha-usaha untuk perdagangan dan perniagaan serta menambahkan bilangan politeknik penglibatan-penglibatan. yang lebih supaya lebih ramai pemohon dapat meluas di bidang-bidang pelajaran, diterima masuk pada tiap-tiap tahun. saintifik, teknikal, teknologi, sosial Jumlah pemohon dan bilangan mereka dan kebudayaan di antara Australia yang berjaya ataupun gagal mendapat dengan negara-negara di rantau ini. tempat di politeknik bagi tahun-tahun Penglibatan Australia yang lebih 1982 hingga 1984 adalah seperti meluas di rantau ini akan membawa berikut:

Tahun Bilangan Bilangan Bilangan Pemohon mendapat tempat tidak berjaya

1982 21, 126 1,078 20,048 orang 1983 21,952 1,850 20,102 orang 1984 25, 164 2,034 23, 130 orang 5295 18 OKTOBER 1984 5296

Tuan Mamat Ghazalee bin Abdul Ahli Yang Berhormat memang Rahman: Soalan tambahan, Tuan menjadi hasrat Kerajaan untuk Yang di-Pertua. Saya ada satu perkara menentukan supaya bukan hanya yang saya hendak bangkitkan kepada mereka yang lulus SPM akan Yang Berhormat Timbalan Menteri mendapat tempat di institusi-institusi iaitu mengapakah terdapat perbezaan pengajian tinggi, tetapi mereka yang di antara lulusan SPVM dan juga SPM lulus SPVM juga mendapat tempat di dalam peluang-peluang mereka itu yang sama di institusi-institusi untuk melanjutkan pelajaran mereka pengajian tinggi. di mana didapati di bawah sistem aliran vokasional ini lulusan­ Wan Ibrahim bin Wan Abdullah: lulusannya didapati terhad peluang- Tuan Yang di-Pertua, kita tahu di peluang untuk menyambungkan negara kita ini kekurangan tenaga­ pelajaran, iaitu ke politeknik- tenaga mahir dalam berbagai-bagai politeknik sahaja sedangkan tempat­ bidang pembangunan dan belia-belia tempat di politeknik-politeknik ini kita yang telah lulus SPVM terlalu sangat tidak mencukupi nampaknya begitu ramai yang keciwa, sedangkan lulusan-lulusan SPM seperti angka yang diberikan oleh mempunyai peluang-peluang untuk Timbalan Menteri tadi. Saya ingin melanjutkan pelajaran lebih meluas tahu adakah Kerajaan bercadang lagi ke Tingkatan 6, ke ITM, maktab­ sekolah-sekolah menengah vokasional maktab, universiti dan sebagainya. yang ada hari ini dilanjutkan Soalan pokok saya mengapakah pelajarannya serupa dengan mereka yang memasuki politeknik-politeknik sistem aliran pelajaran vokasional juga, supaya asas kemahiran yang sekolah kita ini dibentuk dan terjadi mereka perolehi daripada sekolah­ sedemikian itu dan tidakkah boleh kita sekolah menengah vokasional itu mengkaji perkara ini supaya dapat langkah-langkahnya itu kita ambil bagi dapat memberi faedah kepada negara, tidak hanya sekerat jalan sahaja mengatasinya. mereka belajar, lulus SPVM kemudian mereka terpaksa mencari Tuan Bujang bin Haji Ulis: Tuan kerja dengan kemahiran yang belum Yang di-Pertua, soalan Ahli Yang mencukupi. Berhormat itu sebenarnya terkeluar daripada soalan asal yang hanya memohon untuk bertanya akan Tuan Bujang bin Haji Ulis: Tuan jumlah mereka yang dapat masuk Yang di-Pertua, jumlah yang ditolak sahaja. Namun demikian, perlu saya memang ramai tetapi asas untuk jelaskan bahawa tidak semua yang menolak itu adalah terhad ataupun ditolak daripada politeknik-politeknik ditentukan oleh pihak Kementerian yang dari sekolah vokasional itu tidak dan bukan semua yang memohon yang dapat tempat di tempat-tempat lain. jumlahnya ramai itu ialah benar-benar Memang ada yang memohon di layak untuk diterima. Jadi, sebab tempat lain yang diterima dan itulah yang mungkin standardnya sebagaimana yang disarankan oleh ataupun pencapaiannya tidak begitu Yang Berhormat, kita memang baik pun memohon juga, jadi kita sentiasa berusaha untuk hitung sebagai satu golongan yang mempertambahkan peluang di memohon, jadi sebab itulah tempat-tempat di politeknik- jumlahnya begitu besar. Saya harap politeknik negara kita ini supaya Yang Berhormat jangan terkeliru oleh mereka mempunyai peluang yang jumlah yang memohon. Namun lebih memuaskan untuk melanjutkan demikian, apa yang disarankan oleh pelajaran. Apa yang disarankan oleh Yang Berhormat itulah menjadi hasrat 5297 18 OKTOBER 1984 5298

Kerajaan untuk menentukan, Kementerian Dalam Negeri sedang sebagaimana saya sebutkan tadi, dan akan mengambil tindakan tegas supaya peluang-peluang yang luas mengikut undang-undang terhadap untuk mereka yang ada di sekolah pengusaha atau peniaga filem-filem menengah vokasional ini mendapat lucah yang dikesan. Tindakan­ tempat di institut pengajian tinggi dan tindakan yang diambil ialah kita sentiasa mengambil kajian mendakwa mereka di Mahkamah dan pertimbangan atas usaha-usaha yang jika sabit kesalahan, mereka boleh akan memberi kebaikan terhadap dikenakan denda tidak melebihi semua anak-anak kitn yang lepas $10,000. sekolah menen.0 'lh vokas~onal. Sepanjang tahun 1984, sehingga Tuan Yang di-Pertua: Masa sudah 15-10-1984, sebanyak 3 buah filem cukup. lucah, 222 buah pita video lucah telah (Masa untuk Pertanyaan bagi Jawab dirampas dari pekedai-pekedai dan Mulut telah cukup dan Jawapan bagi pengusaha-pengusaha pusat video dan Pertanyaan No. 10 hingga 23 adalah pawagam di seluruh negara. Daripada diberi di bawah ini). penyiasatan filem-filem lucah dan pita­ pita video lucah telah diseludup ke negara ini oleh pihak-pihak yang tidak PENIAGA PIT A VIDEO bertanggungjawab serta berhasrat 10. Tuan Ibrahim Azmi bin Hassan untuk mencari keuntungan cepat minta Menteri Dalam Negeri apakah tanpa mengira akibat yang timbul gatis panduan yang dikeluarkan oleh kepada akhlak mulia masyarakat Kerajaan terhadap peniaga-peniaga negara ini. pita video tentang mana-mana pita yang hams diniagakan dan yang tidak Untuk menentukan sesuatu filem itu lucah atau tidak adalah bergantung boleh diniagakan, dan apakah kepada keputusan pihak Lembaga tindakan terhadap kedai atau peniaga­ Penapis Filem berdasarkan kepada peniaga yang menjual pita filem-filem garis panduan penapisan filem yang lucah dan yang sekadar manakah dikeluarkan oleh Kementerian Dalam boleh dianggap lucah; berapa banyakkah filem-filem lucah yang Negeri. telah dapat dirampas; dan apakah tindakan kepada penjual-penjualnya; dan bagaimanakah ia dimasukkan ke PENGGUNAAN JENTERA/ negara ini, adakah ia ada mempunyai TENAGA MENUAI PADI ejen-ejen yang tertentu. 11. Wan Ibrahim bin Wan Abdullah Tuan Radzi bin Sheikh Ahmad: minta Menteri Pertanian menyatakan Kementerian Dalam Negeri tidak adakah Kerajaan telah membuat mengeluarkan garis panduan kepada kajian perbandingan mengenai pengusaha dan peniaga pusat video penggunaan jentera dan tenaga mengenai pita-pita video yang boleh manusia bagi menuai padi. Kalau diperniagakan dan yang tidak boleh sudah bagaimanakah hasilnya; yang diperniagakan. Sebaliknya Akta Filem manakah lebih ekonomik di antara Wayang Gambar (Tapisan) (Pindaan) keduanya dan berapa peratuskah basil 1980 berkehendakkan semua filem, padi yang berbuang bagi tiap-tiap termasuk pita video dan piring video, kedua cara itu. ditapis dan mempunyai sijil tapisan sebelum filem-filem tersebut dijual, Menteri Pertanian (Tuan Anwar bin diedar, disewa, dimiliki atau ditayang Haji Ibrahim): Beberapa kajian telah untuk tontonan umum. dijalankan oleh agensi-agensi 5299 18 OKTOBER 1984 5300 berkenaan di bawah Kementerian BANK PERDAGANGAN Pertanian mengenai perbandingan DUADIKAN BANK ISLAM menuai padi dengan menggunakan jentera dan tenaga manusia. Hasil dari 13. Tuan Haji Hassan bin Haji kajian-kajian ini menunjukkan Mohamed minta Menteri Kewangan bahawa penuaian padi dengan menyatakan apakah Kerajaan menggunakan jentera adalah lebih bercadang hendak menukarkan sistem ekonomik daripada dengan tenaga bank perdagangan sekarang seperti manusia. Dari segi kos, penuaian padi Bank Bumiputra kepada sistem Bank dengan menggunakan jentera adalah Islam dan kalau tidak, kenapa. 25% lebih rendah daripada kos penuaian dengan tenaga manusia. Dato Sabbaruddin Chik: Kerajaan Dari segi peratus basil padi yang tidak ada rancangan untuk menukar terbuang pula, penuaian dengan sistem bank perdagangan sekarang jentera melibatkan 1-5% kehilangan, kepada sistem Bank Islam. Ini adalah berbanding dengan 10-15% padi yang kerana pada masa ini sudah wujud terbuang melalui penuaian dengan sebuah Akta, iaitu Akta Bank Islam, tenaga manusia. Mengikut kiraan 1983 yang membolehkan penubuhan adalah dianggarkan sebanyak $250 bank-bank Islam. Seperti Ahli Yang sehektar dapat dijimatkan jika basil Berhormat sedia maklum, sebuah padi dituai dengan menggunakan bank Islam iaitu bank Islam Malaysia jentera. Ini mengambil kira harga Berhad, telah pun ditubuhkan pada upah menuai dan juga nilai basil padi bulan J ulai 1983 dan sedang yang terbuang dalam penuaian. menjalankan urusniaga bank mengikut undang-undang dan peraturan syariah. Bank Islam ini, MALAYSIA HALL LONDON dengan pembukaan cawangan- DITUTUP cawangan secara berperingkat- peringkat di seluruh negara akan 12. Tuan Omar bin Abdullah minta dapat memenuhi kehendak-kehendak Menteri Pelajaran menyatakan sama orang ramai, bagi mendapat ada benar "Malaysia Hall" di London kemudahan bank mengikut sistem telah ditutup. Jika benar apakah sebab kewangan Islam. Di masa hadapan, sebenar penutupannya dan apakah setelah Bank Islam yang pertama ini langkah Kementerian untuk memberi dapat bertapak dengan jaya dan kemudahan yang serupa kepada kukuh, Kerajaan mungkin pelajar-pelajar kita di United menimbangkan penubuhan bank-bank Kingdom yang sangat-sangat Islam yang lain. memerlukan kemudahan itu. PROGRAM PEMBANGUNAN Tuan Bujang bin Haji Ulis: Memang PERINDUSTRIAN NEGARA benar Dewan Malaysia di London telah ditutup tetapi buat sementara 14. Tuan Othman bin Abdul minta sahaja untuk membolehkan kerja­ Menteri Perdagangan dan kerja pengubahsuaian dijalankan Perindustrian menyatakan, dalam kerana keadaan bangunannya telah merangka dasar perindustrian negara uzur. Sementara Dewan Malaysia itu adakah Kerajaan meneliti perkara­ siap diperbaiki usaha telah dibuat perkara berikut: untuk mendapatkan ruang baru sementara yang sesuai untuk disewa (a) sektur perindustrian luar bandar adakah diambil kira; supaya aktiviti-aktiviti pelajar yang selama ini dijalankan di Dewan (b) sejauh manakah strategi Malaysia dapat diteruskan. perindustrian negara 5301 18 OKTOBER 1984 5302

merangkumkan perindustrian kampung seperti buluh, rotan, luar bandar; tembikar, mengkuang, kayu dan (c) apakah aspek-aspek yang sebagainya untuk diproses ditumpukan di dalam menjadi barang siap. memajukan industri luar Perlaksanaan . program ini bandar; adalah dikendalikan oleh beberapa agensi-agensi tertentu ( d) apakah perbezaan di antara Kerajaan. industri-industri luar bandar dan industri bandar dari segi ( d) Dari segi galakan pelaburan, berbagai kemudahan projek-projek yang layak pengalaman; dan menikmatinya jika ditempatkan (e) adakah dasar perindustrian di kawasan kurang maju atau di negara mengambil kira dasar luar bandar sentiasa Pertanian Negara dari segi dipertimbangkan untuk galakan mengintegrasikan pemba­ yang lebih menarik berbanding ngunan nasional. dengan galakan yang boleh dinikmati jika projek Menteri Perdagangan dan berkenaan ditempatkan di Perindustrian (Tengku Tan Sri kawasan sudah ma ju. Razaleigh Hamzah): Bagi menjawab Perbezaan ini sengaja diadakan soalan Ahli Yang Berhormat say a untuk menarik projek-projek ingin menyatakan bahawa: kepada kawasan luar bandar.

(a) Dalam merangka program (e) Dasar Pertanian Negara yang pembangunan perindustrian bertujuan untuk negara, Kerajaan memang memaksimakan pendapatan mengambil kira sektur daripada pertanian adalah perindustrian luar bandar; diambilkira dalam menentukan (b) Penyelerakkan pertumbuhan strategi pembangunan sektur perkilangan kepada perindustrian. Sebagai contoh kawasan kurang maju termasuk tekanan terhadap pembangunan di luar bandar merupakan industri yang berasaskan satu strategi yang diterima pertanian seperti pemerosesan oleh Kerajaan untuk minyak sawit, getah, koko, memperseimbangkan pem- tembakau dan sebagainya bangunan di antara adalah selaras dengan Wilayah. Sungguhpun strategi pencapaian matlamat Dasar ini belum boleh dikatakan Pertanian Negara. Dengan sudah berjaya, ia telah dapat meningkatnya nilai bertambah mengurangkan tumpuan tempatan melalui aktiviti pelaburan dari kawasan- pemerosesan ini, pendapatan kawasan yang dianggap sudah sektor pertanian akan dapat maju seperti di Lembah Kelang dimaksimakan. dan Pulau Pinang kepada ka~asan-kawasan yang kurang ma JU. SERANGAN PEMANDU TEKSI (c) Kerajaan juga memberikan OLEH PEMUDA THAI perhatian terhadap perkembangan perindustrian 15. Tuan Haji Nik Abdul Aziz bin Haji luar bandar khususnya Nik Mat minta Menteri Dalam Negeri perindustrian ringan yang menyatakan sejauh mana tindakan berasaskan keluaran-keluaran pihak-pihak Kerajaan Malaysia 5303 18 OKTOBER 1984 5304 tentang serangan pemuda-pemuda "protectionist dan ekonomik Thai terhadap pemandu-pemandu kolonialis" selama ini: teksi Malaysia di Pekan Danok sempadan Thai/Malaysia yang telah (a) jika ya, bagaimanakah ini akan mengakibatkan rusuhan dan tembak­ mempengaruhi "Dasar Pandang menembak baru-baru in\, apakah basil ke Timur Kerajaan"; dan tindakan pihak Kerajaan dan apakah (b) jika tidak, apakah sebabnya dan sikap pihak Kerajaan Thailand dalam adakah Kerajaan dapat perundingan yang diadakan menasihatkan Jepun supaya kemudian. mengubah sikapnya kepada suatu sikap yang lebih positif Tuan Radzi bin Sheikh Ahmad: dan menggalakkan. Untuk makluman Ahli Yang Berhormat, pihak berkuasa telah Tengku Dato Ahmad Rithauddeen: menjalankan siasatan yang rapi Sejak beberapa tahun yang mengenai kejadian-kejadian serangan kebelakangan Malaysia dan Jepun pemuda-pemuda Thai terhadap mempunyai hubungan yang baik dan pemandu-pemandu teksi Malaysia di erat. Walau bagaimanapun, ini tidak Pekan Danok. pula bermakna kedua negara tidak mempunyai sebarang masalah dalam hubungan dua hala dan juga tidak Sehingga ini masih belum ada bermakna kita tidak boleh tangkapan/dakwaan mahkamah ke menyuarakan pendapat-pendapat atas pemuda-pemuda Thai yang kita. Baru-baru ini, Perdana Menteri melakukan serangan terse but kita telah menegur Jepun di atas sikap memandangkan mangsa-mangsa/saksi­ "protectionist" dan juga sikap pihak saksi kejadian tersebut tidak dapat swasta yang tidak bersungguh-sungguh mengecam mereka yang terlibat. membantu Malaysia dalam bidang pemindahan teknoloji, penglibatan­ Lanjutan daripada kejadian penglibatan ke arah usaha tersebut satu perundingan antara memindahkan perusahaan-perusahaan Ketua Polis Daerah Jitra dan Ketua mereka serta mengurangkan ketidak­ Polis Sadao, Thailand telah diadakan seimbangan perdagangan mereka di mana pihak Polis Thai telah berjanji dengan Malaysia. Teguran Perdana untuk memberi kawalan keselamatan Menteri kita adalah bertujuan supaya yang lebih ketat di Pekan Danok pihak Jepun akan mengambil dengan men am bah anggota­ perhatian yang serius mengenai anggotanya serta berjanji bahawa perkara tersebut dan diharapkan perkara tersebut tidak akan berlaku teguran ini akan dapat mengubah lagi. sikap mereka ke arah sikap yang lebih positif dan lebih memahami inspirasi Malaysia yang boleh memberi HUBUNGAN DUA BALA keuntungan kedua-dua belah pihak. MALA YSIA-JEPUN-KAJIAN Mengenai Dasar Pandang ke Timur 16. Tuan Lim Liang Seng minta pula, skop dasar ini merangkumi Menteri Luar Negeri menyatakan negara-negara maju di sebelah Timur adakah Kerajaan bercadang untuk termasuklah Korea Selatan dan mengkaji semula hubungan dua hala Taiwan. Tujuan Dasar Pandang ke antara Malaysia dengan Jepun Timur adalah untuk mencontohi etika memandangkan kecaman hebat Y.B. kerja, sistem pengurusan, disiplin dan baru-baru ini terhadap Jepun bahawa sebagainya negara-negara Timur yang ianya mengadakan sikap mana bersesuaian untuk tujuan 5305 18 OKTOBER 1984 5306 pembangunan negara kita ini dan bahawa buah-buah tempatan sangat dasar ini akan diteruskan. kekurangan dan - mutunya ke­ banyakannya rendah, jika sedar NEW YORK PHILHAR­ adakah langkah-langkah sedang MONIC ORCHESTRA­ dibuat bagi mengatasinya supaya PERISTIWA sekurang-kurangnya setanding dengan buah-buah dari Thailand, dan dapat 17. Tuan Seow Hun Khim minta mencukupi keperluan. Menteri Luar Negeri menyatakan sama ada beliau sedar terhadap Tuan Anwar bin Haji Ibrahim: peristiwa New York Philharmonic Kementerian Pertanian sedar Orchestra di mana seorang Ahli pengeluaran buah-buahan pada tahun Congress Demokrat Amerika, Encik ini adalah berkurangan berbanding Solarz telah meminta penjelasan dari dengan musim tahun lepas mengikut Duta Malaysia ke Amerika dan keadaan cuaca dari tahun ke tahun. tindakan ini kelihatan telah Berhubung dengan mutu pula mengganggui ha! ehwal dalam negeri mungkin ada beberapa jenis buah­ Malaysia dan apakah arahan yang buahan yang diimport dari Thailand telah dikeluarkan kepada Duta yang mutunya lebih baik dari yang Malaysia untuk menyelesaikan dikeluarkan di negara ini kerana perkara ini. faktor-faktor iklim dan keadaan tanah. Namun demikian terdapat juga Tengku Dato Ahmad Rithauddeen: beberapa jenis buah-buahan keluaran Ingin saya memaklumkan Dewan yang tempatan seperti durian dan rambutan mulia ini bahawa Encik Stephen yang mutunya setanding kalau tidak Solarz, seorang ahli Kongres pun lebih baik dari buah-buahan yang Demokrat Amerika Syarikat dan juga dibawa masuk dari Thailand. Pengerusi J awatankuasa Kecil Dewan Kementerian Pertanian telah Rakyat Amerika Syarikat mengenai rnengambil langkah-langkah positif Hal Ehwal Asia dan Pasifik telah terhadap pembangunan pengeluaran meminta penjelasan dari Duta Besar buah-buahan pada keseluruhannya. kita di Amerika Syarikat bersabit Di antara langkah-langkah tersebut dengan peristiwa pembatalan lawatan termasuklah penentuan jenis buah- New York Philharmonic Orchestra ke buahan yang sesuai ditanam Malaysia. Dalam hubungan ini, Duta di kawasan-kawasan mengikut Besar kita di Amerika Syarikat telah kesesuaian iklim dan tanah untuk pun mengadakan pertemuan dengan menampung keperluan negara dan Encik Solarz dan telah memberi juga untuk eksport sehingga tahun penjelasan di atas ha! ini. Beliau telah 2,000 selaras dengan Dasar Pertanian memberitahu Encik Stephen Solarz Negara. Di samping itu, langkah­ bahawa jaminan terhadap kebebasan langkah juga telah dan sedang diambil beragama dan larangan ke atas untuk memperkemaskan aktiviti­ sebarang diskriminasi yang berasaskan aktiviti penyelidikan, skim galakan kepada perbezaan kaum, bangsa dan buah-buahan, tunjuK ajar mengenai kepercayaan adalah termaktub dalam pengeluaran buah-buahan serta Perlembagaan kita. pemerosesan dan pemasaran. BUAH-BUAH TEMPATAN­ MUTU NISBAH GURU/KELAS­ KAJIAN 18. Datuk Jamaluddin bin Haji Suhaimi minta Menteri Pertanian 19. Tuan Haji Mohd. Zain bin menyatakan adakah beliau sedar Abdullah minta Menteri Pelajaran 5307 18 OKTOBER 1984 5308

menyatakan oleh kerana disiplin pembelajaran dan pengajaran. Ia merupakan satu masalah di sekolah­ bukanlah dibuat kerana soal disiplin di sekolah pada hari ini, sejauh manakah sekolah sahaja. perancangan dan pelaksanaan Kementerian mengenai: Waiau bagaimanapun, pelaksanaan keputusan-keputusan yang dibuat (a) pengkajian semula nisbah guru/ mengenai nisbah kelas guru dan saiz kelas seperti yang diperakukan kelas adalah tertakluk kepada dalam pekeliling pentadbiran kedudukan kewangan kita. Bil. 3/67; (b) pengkajian semula saiz sekolah dan kelas; dan PASPORT MALAYSIA YANG DIGANTUNG (c) pengkajian semula kedudukan sekolah-sekolah yang meng­ 20. Tuan Gooi Hock Seng minta adakan dua sidang. Menteri Dalam Negeri menyatakan jumlah Pasport-pasport Malaysia yang Tuan Bujang bin Haji Ulis: digantung hingga kini kerana pemegang-pemegang pasport tersebut (a) Sukacita saya mengumumkan membuat lawatan-lawatan haram ke bahawa Pekeliling Pentadbiran Republik Rakyat China dan Bil. 3/67 telah dipinda dan menyatakan, jika ada, jumlah pasport­ nisbah kelas guru yang baru pasport sedemikian yang ditarik balik telah dipersetujui. Nisbah yang dan/atau jumlah kerakyatan baru dilaksanakan secara pemegang-pemegang pasport tersebut beransur-ansur mulai tahun yang dibatalkan. 1983. Setakat ini nisbah ini dilaksanakan bagi semua kelas Tuan Radzi bin Sheikh Ahmad: Darjah 1 dan 2 dan bagi kelas­ Jumlah Pasport yang ditahan kerana kelas Darjah 3 KBSR pemegang-pemegang pasport tersebut percubaan dan bagi sekolah­ membuat lawatan ke Republik Rakyat sekolah kekurangan 70 orang China tanpa kebenaran khas sehingga murid. 4hb Oktober, 1984 ialah sebanyak 223 (b) Pindaan kepada Pekeliling pasport. Pentadbiran Bil. 3/67 juga telah mencadangkan supaya saiz Setakat ini belum ada pemegang­ kelas dikurangkan. Cadangan pemegang pasport tersebut telah ini dilaksanakan secara dilucutkan kerakyatan. beransur-ansur supaya dapat disesuaikan dengan keupayaan kita melatih guru dan membina PEMERINTAHAN MULLAH bilik-bilik darjah. 21. Tuan Karpal Singh minta Menteri (c) Kedudukan sekolah-sekolah Dalam Negeri menyatakan sejauh yang mengadakan dua sidang manakah Kerajaan berjaya mengawal sedang dikaji oleh Kementerian kegiatan-kegiatan pendasar-pendasar saya. agama untuk mengenalkan pemerintahan mullah dalam negeri ini. Sukacita juga saya menegaskan di sini bahawa kajian semula mengenai Tuan Radzi bin Sheikh Ahmad: nisbah kelas guru, saiz dan sidang Kerajaan sememangnya sedar dan sekolah ini dibuat dengan tujuan sentiasa mengawasi kegiatan individu mempertingkatkan proses tertentu yang begitu ghairah untuk 5309 18 OKTOBER 1984 5310 memperkenalkan pemerintahan Peranan Kementerian saya terhadap "MULLAH" di negara ini. Rumah Orang Tua yang di bawah kelolaan Kerajaan ialah untuk Kerajaan tidak akan teragak-agak menjamin jagaan dan ketenteraman untuk bertindak dengan sewajarnya bagi memenuhi keperluan orang­ mengikut peruntukan undang-undang orang tua. Berbagai aktiviti dijalankan yang ada bagi membendung kegiatan untuk mencapai tujuan tersebut individu tersebut daripada menggugat seperti: keselamatan negara dan ketenteraman (i) Jagaan dan Perlindungan awam. (ii) Nasihat dan Bimbingan (iii) Terapi Kerja RUMAH ORANG-ORANG TUA (iv) Amalan dan Ajaran Agama (v) Riadah 22. Dr Tan Seng Giaw minta Menteri Kebajikan Masyarakat menyatakan (vi) Rawatan Perubatan bilangan rumah untuk orang-orang tua Bagi Rumah Orang Tua di bawah di negara kita dan bilangan orang tua Persatuan Kebajikan Sukarela, setiap rumah ini; berapa dari bilangan Kementerian saya memberi bantuan rumah ini diurus oleh Kerajaan dan berupa kewangan serta nasihat berapa oleh pihak persendirian. profesional kepada Persatuan Apakah peranan Kementerian beliau berkenaan. Pada masa ini orang-orang berkaitan dengan rumah-rumah untuk tua yang tinggal di Rumah Kebajikan orang tua ini. Apakah jumlah elaun Sukarela di bawah Majlis Pusat yang diberi kepada setiap orang tua ini Kebajikan Malaya diberi bantuan dan adakah jumlah itu mencukupi. sebanyak $30.00 sebulan. Bantuan Adakah Kementerian beliau sedar kewangan yang diberi itu mungkin mengenai dakwaan bahawa terdapat tidak mencukupi untuk perbelanjaan kelewatan dalam pemberian elaun sepenuhnya tetapi Majlis berkenaan bulanan dan apakah tindakan yang diharap mendapat sumber kewangan telah diambil untuk membaiki dari kutipan derma atau rancangan keadaan ini. lain kerana Kerajaan tidak dapat membantu Persatuan Kebajikan Menteri Kebajikan Masyarakat Sukarela dengan sepenuhnya. Adalah (Dato' Abu Hassan bin Haji Omar): Di menjadi dasar dan hasrat Kerajaan negara kita terdapat sebanyak 181 untuk me Ii bat serta buah rumah dan pondok orang-orang mempertingkatkan penyertaan orang tua untuk menampung seramai 4,233 ramai dalam hal ehwal kebajikan orang. Sebanyak 14 buah rumah orang masyarakat khususnya mengambil tua diselenggarakan oleh Kerajaan berat mengenai masalah orang tua dan 167 buah dikelolakan secara dalam masyarakat mereka. sukarela oleh Persatuan Kebajikan Sukarela. Bilangan orang tua yang Kementerian saya sedar bahawa ada tinggal di 14 buah Rumah Orang Tua kalanya elaun bulanan orang tua bagi yang diuruskan oleh Kerajaan ialah penghuni Rumah Orang Tua di bawah seramai 2,490 orang. Bilangan mereka Majlis Pusat Kebajikan terlambat yang tinggal di rumah dan pondok dibayar. Waiau bagaimanapun, pihak yang dikelolakan oleh Majlis Pusat Kementerian saya sedang mengawasi Kebajikan Malaya ialah 1,242 orang perkara ini supaya tidak berlaku dan mereka yang tinggal di Rumah kelambatan dalam pemberian bantuan Orang Tua Kebajikan Sukarela yang kewangan oleh Kerajaan kepada lain ialah 501 orang. Majlis tersebut. 5311 18 OKTOBER 1984 5312

PERUNTUKAN PEM­ merupakan kerja-kerja BANGUNAN DAN PENYE­ penyelenggaraan biasa, LENGGARAAN JALAN bergantung kepada keadaan DI WILAYAH peruntukan tahunan untuk PERSEKUTUAN penyelenggaraan . jalan-jalan awam dan perparitan. 23. Dr Tan Seng Giaw minta Menteri (iii) Pihak Dewan Bandaraya Wilayah Persekutuan menyatakan memanglah sedar bahawa jumlah wang yang telah keadaan jalan dan longkang di diperuntukkan untuk pembangunan beberapa batang jalan di dan penyelenggaraan jalan dan kawasan Jinjang Utara adalah longkang di Wilayah Persekutuan, di kurang memuaskan. Cadangan­ kawasan Kepong dan di Jinjang Utara cadangan memperbaiki jalan­ dari tahun 1980 hingga 1984. Adakah jalan ini telah dibuat dan kos beliau sedar bahawa peruntukan yang untuk melaksanakannya telah diberi untuk maksud tersebut adalah dianggarkan sebanyak 18.0 juta tidak mencukupi. Adakah beliau sedar ringgit. Pihak Dewan bahawa di setengah-setengah tempat Bandaraya telah bercadang terutamanya Jinjang Utara, keadaan melaksanakan cadangan- Jalan dan longkang adjlah amat buruk. cadangan ini secara Adakah projek yang tertentu untuk berperingkat-peringkat ter- memperbaiki keadaan ini. Adakah takluk kepada keadaan projek yang tertentu untuk peruntukan. Dalam hubungan memperbaiki keadaan ini. Adakah ini, peruntukan 1.0 juta ringgit Kementerian beliau bercadang telah dipohon bagi tahun 1985 menambahkan peruntukan tahunan untuk tujuan melaksanakan bagi pembangunan dan sebahagian cadangan-cadangan penyelenggaraan jalan dan longkang ini pada mulanya. di Wilayah Persekutuan termasuk Jinjang Utara. Jika ia, apakah jumlah pertambahan dan bilakah ia akan MENARIK BALIK USUL dilaksanakan. Jika tidak, mengapa. OLEH Y .B. AHLI DARI KUALA LUMPUR BANDAR Menteri Wilayah Persekutuan (Dato Shahrir bin Abdul Samad): Tuan Yang di-Pertua: Ahli-ahli Yang Berhormat, usu! yang pertama (i) Menurut Belanjawan Tahunan di bawah nama Yang Berhormat dari yang telah disediakan sejak Kuala Lumpur Bandar telah ditarik tahun 1980 hingga 1984, wang balik mengikut Peraturan Mesyuarat yang telah diperuntukkan 29 (2) melalui surat Ahli Yang kepada penyelenggaraan jalan Berhormat itu yang bertarikh pada dan longkang sebanyak 8hb Oktober, 1984. $39,650,000.00 dan untuk pembangunan jalan raya USUL sebanyak $92,558,410.00. (ii) Berkenaan dengan kerja-kerja SKANDAL PINJAMAN penyelenggaraan jalan dan BUMIPUTRA MALAYSIA longkang di kawasan kepong FINANCE dan Jinjang Utara, tiada peruntukan khas disediakan. Tuan Lim Kit Siang: (Bangun). Namun begitu sebarang kerja­ kerja pembaikan jalan dan Tuan Yang di-Pertua: Ahli Yang longkang di kawasan ini hanya Berhormat, berapa lama agaknya 5313 18 OKTOBER 1984 5314 memakan masa untuk mengemukakan Siasatan Di-Raja sahajalah usul? merupakan penyiasatan yang boleh menentukan sama ada mana-mana Tuan Lim Kit Siang: Mungkin orang adalah salah dari segi telah sejam. menghabiskan masa tujuan bulan Tuan Yang di-Pertua: Sejam. untuk menyiapkan la po ran Silakan! sementara mengenai skandal pinjaman BMF; dan 3.36 ptg. Memutuskan bahawa sebuah Tuan Lim Kit Siang (Kota Melaka): Suruhanjaya Siasatan Di-Raja Terima kasih, Tuan Yang di-Pertua. hendaklah ditubuhkan untuk Yang pertama, saya mahu ucapkan menyiasat ke dalam segala aspek terima kasih dan tahniah kepada pihak skandal pinjaman BMF serta Kerajaan oleh kerana bersetuju untuk mendedahkan pesalah-pesalah BMF memperuntukkan masa untuk yang telah menyebabkan Malaysia membahaskan satu usul yang maha rugi kira-kira $2.5 billion." penting untuk rakyat dan negara kita. Tuan Yang di-Pertua, saya telah Dan kedua, saya pun mahu ucap mengemukakan usul ini ekoran seruan terima kasih kepada rakan saya Ahli semula yang dibuat oleh Ketua Audit Yang Berhormat dari Kuala Lumpur Negara merangkap Pengerusi Bandar oleh kerana setuju untuk Jawatankuasa Penyiasatan BMF, Tan menarik balik usul mengenai polarisasi Sri Ahmad Nordin, supaya sebuah kaum supaya usul ini boleh Suruhanjaya Siasatan Di-Raja dibahaskan hari ini. ditubuhkan kerana hanya sebuah Tuan Yang di-Pertua, sebelum saya Suruhanjaya Siasatan Di-Raja mencadangkan usul saya, saya mahu sahajalah merupakan badan yang meminta satu pindaan perkataan mempunyai kuasa-kuasa yang perlu dalam perenggan kedua, garisan 5 untuk menentukan jika terdapat bahawa perkataan "sembilan" sesiapa yang bertanggungjawab dari digantikan dengan perkataan "tujuh". segi jenayah dalam skandal pinjaman BMF. Seruan beliau itu dibuat dalam Tuan Yang di-Pertua: Tujuh! satu temuramah yang diadakan dengan Perkhidmatan Ekonomi Tuan Lim Kit Siang: Terima kasih. BERNAMA pada 24hb September, 1984. Beliau berkata bahawa hanya Tuan Yang di-Pertua, saya sebuah Suruhanjaya seumpama itu mencadangkan: yang diketuai oleh seorang Hakim "Bahawa Dewan ini mengambil adalah cara paling berkesan kerana ia ingatan akan kenyataan-kenyataan boleh menyaman saksi-saksi untuk awam berterusan yang dibuat oleh memberi keterangan dengan sumpah, Yang Amat Berhormat Perdana dan beliau menambah, bahawa adalah Menteri dan lain-lain Menteri tidak terlalu lewat untuk melantik Kanan Kabinet mengenai keazaman sebuah Suruhanjaya Penyiasatan Di­ Kerajaan untuk bertindak terhadap Raja. "pesalah-pesalah" yang terlibat Seruan semula Tan Sri Ahmad dalam skandal pinjaman Bumiputra Noordin supaya ditubuhkan sebuah Malaysia Finance; Suruhanjaya Penyiasatan Di-Raja Mengambil ingatan akan seruan selepas beliau dan jawatankuasa Pengerusi J awatankuasa Siasatan Penyiasatan tiga orang BMF BMF, Tan Sri Ahmad Nordin, menghabiskan masa lebih kurang bahawa sebuah Suruhanjaya tujuh bulan untuk menyediakan 5315 18 OKTOBER 1984 5311)

Japoran sementara (interim) itu Bumiputra mempunyai sumber­ merupakan hujah-hujah yang kuat sumber yang mencukupi untuk mengapa sebuah Suruhanjaya membawa mereka yang terbabit ke Penyiasatan Di-Raja hams mahkamah. Mereka mempunyai ditubuhkan untuk menyiasat ke dalam begitu banyak waktu untuk berbuat skandal pinjaman BMF yang demikian Jebih-Jebih lagi kesemua merupakan skandal dan krisis bank laporan ada." dan kewangan yang terbesar sekali di Malaysia. Ketua Audit Negara telah berkata bahawa jawatankuasanya bukanlah Tan Sri Ahmad Noordin sebenarnya yang pertama mengesan kesalahan telah mengulas kenyataan yang dibuat dalam skandal pinjaman BMF dan seminggu sebelum itu oleh Pengerusi beliau ada menambah, dengan izin: Eksekutif Bank Bumiputra, Dr "Adalah menjadi pengetahuan Nawawi Mat Awin bahawa tindakan umum bahawa Bank Negara akan diambil ke atas mereka yang memulakan penyiasatannya ke atas disabitkan kesalahan bagi skandal akaun-akaun BMF pada tahun 1982 pinjaman BMF dan Dr Nawawi telah dan Bank Bumiputra juga melantik berkata bahawa beliau tahu Juru Audit Dalamnya untuk Jawatankuasa Penyiasatan akan memeriksa akaun-akaun itu. Dan sedaya upaya membekalkan anda boleh memetik saya sebagai maklumat-maklumat yang relevant berkata ini kenapa membuat janji­ yang boleh menjadi asas untuk apa­ janji untuk mengambil tindakan apa tindakan. berdasarkan basil kerja orang lain, sebuah jawatankuasa bebas." Saya tidak hairan Tan Sri Ahmad Noordin telah merasa tersinggung Tuan Yang di-Pertua, Ketua Audit dengan kenyataan Dr Nawawi yang Negara memang telah bertanya meletakkan segala tanggungjawab pertanyaan-pertanyaan yang penting mendedahkan pesalah-pesalah dalam seperti mengapa Bank Bumiputra skandal BMF itu ke atas Jawatankuasa tidak mengambil tindakan Penyiasatan sedangkan jawatankuasa berdasarkan basil siasatan-siasatan tersebut telah dinafikan kuasa-kuasa dahulu. yang penuh serta syarat-syarat rujukan Pada 15hb Mac, 1983 dalam yang luas. Maka dengan itu Parlimen jawapannya kepada pertanyaan saya dan seluruh negara hendaklah di Dewan yang mulia ini, Yang mengambil perhatian apabila Tan Sri Berhormat Menteri Kewangan ketika Ahmad Noordin menuduh Bank itu Tengku Tan Sri Razaleigh telah Bumiputra sebagai melengah­ berkata bahawa adalah tidak perlu lengahkan tindakan ke atas mereka untuk memanggil Ketua Audit Negara yang bersabit dalam bencana (fiasco) memeriksa akaun-akaun Bank pinjaman BMF serta kelewatannya Bumiputra Malaysia dan BMF kerana untuk menyoal pegawai-pegawai yang Akta Bank memperuntukkan skop mengeluarkan pinjaman-pinjaman yang cukup kepada Bank Negara selepas menerima isyarat kecemasan untuk menyiasat ke dalam akaun diterima dari unitnya di Hongkong. mana-mana bank yang menyeleweng Tan Sri Ahmad Noordin ada berkata daripada norma-norma prudent dan dan dengan izin saya petik: beliau berkata bahawa Bank Negara sedang memeriksa perkara tersebut. 11 Saya tidak faham kekecuhan m1 merupakan mereka hams Pada 12hb Oktober, 1983 sekali lagi menunggu begitu lama untuk semasa soal jawab Yang Berhormat melantik jawatankuasa ini. Bank Menteri Kewangan ketika itu semasa 5317 18 OKTOBER 1984 5318 menjawab saya berkata bahawa tidak Sri Ahmad Noordin kerana perlu sebuah Suruhanjaya Penyiasat Jawatankuasa Penyiasatan seperti Di-Raja ditubuhkan ke dalam perkara dibentuk sekarang adalah tidak BMF kerana siasatan-siasatan yang berdaya dari segi undang-undang dijalankan oleh Bank Negara dan lain­ untuk bertindak selanjutnya kerana lain pihak memadai bagi tujuan laporannya akan diterbitkan sebagai terse but. rekod awam dan jawatankuasa tersebut tidak mempunyai kuasa­ Pada penghujung bulan Oktober, kuasa atau perlindungan undang­ Yang Amat Berhormat Perdana undang terhadap kemungkinan Menteri telah menyahut dalam tindakan balas oleh siapa sahaja yang bentuk, kalau bukan dalam isinya, didapati oleh jawatankuasa sebagai tuntutan awam supaya sesuatu bertanggungjawab atas pinjaman­ penyiasatan awam yang bebas pinjaman lapuk tersebut. diadakan apabila beliau mengumumkan bahawa Kerajaan Secara retrospective, Tuan Yang di- akan menubuhkan sebuah Pertua, semakin ramai rakyat Jawatankuasa Penyiasatan yang Malaysia berpendapat bahawa kemudiannya telah ditubuhkan dalam Jawatankuasa Penyiasatan Ahmad awal bulan Januari dengan kuasa­ Noordin merupakan satu, dengan izin, kuasa dan syarat-syarat rujukan yang grand delaying tactic yang berjaya tersekat sekali kecuali Jawatankuasa menenangkan kemarahan orang ramai Penyiasatan Ahmad Noordin yang di Malaysia akibat pendedahan yang ditubuhkan sebagai sebuah mengejutkan di Mahkamah Majistret jawatankuasa dalaman (house Hongkong pada 4hb Oktober bahawa committee) oleh Bank Bumiputra Kumpulan Carrian berhutang mengumumkan laporan dan sekurang-kurangnya $1. 7 billion penemuannya, ia hanya akan kepada BMF dan tidak seorang pun bertindih kerja-kerja yang sudah pun tahu apa yang telah berlaku kepada dijalankan oleh Bank Negara dan juru kira-kira separuh wang tersebut yang audit-juru audit dalam dan luar Bank berjumlah kira-kira $769 juta. Akan Bumiputra yang sudah pun tetapi penubuhan Jawatankuasa menjalankan siasatan ke dalam Ahmad Noordin itu tidaklah skandal pinjaman BMF. sebenarnya bertujuan mengadakan satu penyiasatan yang menyeluruh dan Tidak ada sebarang alasan atau tanpa had ke dalam skandal pinjaman justifikasi bagi Dr Nawawi atau lain­ BMF. Ia juga bukan merupakan satu lain orang untuk menuntut bahawa urusan untuk memenuhi obligasi mereka tidak tahu menahu tentang accountability awam Kerajaan skandal pinjaman BMF sehingga berhubung dengan pengurusan wang mereka menerima laporan interim dan awam oleh Bank Bumiputra dan terakhir Jawatankuasa Penyiasatan BMF. Ahmad Noordin serta men­ justifikasikan kelengahan tindakan Umpamanya Tan Sri Ahmad ke atas pegawai-pegawai Bank Noordin telah berkata bahawa beliau Bumiputra dan BMF yang terbabit tidak faham kenapa laporan interim dalam skandal pinjaman tersebut jawatankuasa terse but lam bat dengan menyerah tanggungjawab dikeluarkan kerana pengumuman terse but bulat-bulat kepada seperti laporan tersebut akan dapat Jawatankuasa Penyiasatan Ahmad menghapuskan sebarang spekulasi dan Noordin. salah anggapan yang mengelirukan. Saya bersimpati penuh dengan Adalah difahamkan bahawa laporan kedudukan sukar (predicament) Tan sementara Jawatankuasa Penyiasatan 5319 18 OKTOBER 1984 5320

Ahmad Noordin telah dikemukakan masa yang begitu panjang untuk kepada Bank Bumiputra pada 17hb mengkaji laporan sementara Ogos, 1984 dan rakyat Malaysia rasa Jawatankuasa penyiasatan Pinjaman bingung mengapa laporan interim BMF itu yang mana Jawatankuasa tersebut masih tidak diumumkan tersebut telah menyiapkan laporan walaupun dua bulan telah lalu. tersebut dalam masa tujuh bulan pada hal berbagai Jabatan berkenaan sudah Disebabkan laporan interim Ahmad pun menjalankan siasatan-siasatan Noordin tidak akan menghasilkan berasingan sendiri. Adakah Kerajaan begitu ban yak pendedahan­ akan mengambil masa yang lebih pendedahan yang memeranjatkan panjang untuk mengkaji dan membuat siasatan yang tidak diketahui oleh keputusan mengenai laporan interim Bank Bumiputra, Bank Negara atau Jawatankuasa Penyiasatan Ahmad Kerajaan memandangkan siasatan­ Noordin yang disiapkan dalam masa siasatan ke dalam skandal BMF telah tujuh bulan. menurut tanggapan saya pun dijalankan dahulu oleh Juruodit Kerajaan dipaksa oleh tekanan awam Dalam dan Luar Bank Bumiputra, untuk menubuhkan Jawatankuasa Bank Negara dan lain-lain pihak maka Penyiasatan Ahmad Noordin tetapi kelewatan dalam mengumumkan Kerajaan tidak berhajat menganggap laporan interim tersebut kepada orang serius Jawatankuasa Penyiasatan ramai hanya boleh disifatkan sebagai terse but ataupun penemuan- keengganan Kerajaan untuk penemuannya. mengkotakan janjinya bahawa skandal pinjaman BMF tidak akan Pelbagai kenyataan yang disembunyikan. Di sidang "contradictory" yang dibuat oleh Perhimpunan Agung Bangsa-bangsa Menteri-menteri Kabinet mengenai Bersatu baru-baru ini Yang Amat laporan sementara Jawatankuasa Berhormat Perdana Menteri Penyiasatan BMF adalah satu kes yang mengisytiharkan bahawa Malaysia kefara. Pada 14hb September tahun mengatakan apa ia maksudkan dan ini apabila mengumumkan maksudkan apa ia mengatakan, penyelamatan bank Bumiputra oleh dengan izin, "we speak what we mean PETRONAS dengan $2.5 billion wang and we mean what we speak". minyak, Yang Berhormat Menteri Kewangan yang baru telah berkata Saya menyeru Yang Amat bahawa beliau sudah mengkaji Berhormat Perdana Menteri laporan interim Jawatankuasa mengkotakan janji yang dibuatnya di Penyiasatan Ahmad Noordin dan forum dunia itu dengan membuktikan beliau akan memutuskan apa yang bahawa Malaysia mengatakan apa ia harus dibuat selepas selesai mengkaji maksudkan dan maksudkan apa ia laporan tersebut, akan tetapi pada hari mengatakan dengan mengumumkan berikutnya iaitu 15hb September Yang serta merta laporan interim Amat Berhormat Perdana Menteri J awatankuasa Penyiasatan Ahmad telah mengatakan bahawa Kerajaan Noordin kepada orang ramai. Adalah akan mengumumkan penemuan amat ironik dan tragik sekiranya siasatan ke dalam skandal BMF itu Ketua Audit Negara yang terkenal setelah ianya dikaji oleh Bank Negara kerana kewibawaannya yang tidak dan bahawa Kerajaan akan tercela digunakan sebagai alat ber­ mengumumkan penemuan siasatan tentangan dengan kemahuan sendiri ke dalam skandal BMF itu setelah untuk menyembunyikan terbaru ianya dikaji oleh Bank Negara dan skandal pinjaman BMF. Rakyat bahawa laporan sementara telah pun Malaysia ingin tahu mengapakah dikemukakan kepada Bank Negara. berbagai Jabatan Kerajaan mengambil Ini tidak boleh diterima sekali di mana 5321 18 OKTOBER 1984 5322 Perdana Menteri dan Menteri rujukan Jawatankuasa Ahmad Kewangan menyatakan dua perkara Noordin secara unilateral untuk yang berbeza sekali mengenai laporan tujuan laporan terakhirnya. sementara BMF sama ada mereka sedang cuba mengelirukan rakyat Apabila Yang Amat Berhormat Malaysia ataupun ia membuktikan Perdana Menteri mengumumkan bahawa mereka tidak memandang penubuhan Jawatankuasa Siasatan berat laporan sementara itu dan hanya BMF dengan tiga orang anggotanya ingin menghalang "accountability" yang diketaui oleh Tan Sri Ahmad Kerajaan kepada rakyat atau atas Noordin syarat-syarat rujukan skandal BMF. Kini siapakah yang Jawatankuasa tersebut telah diberikan bertanggungjawab melambatkan sebagai untuk menyiasat dan pengumuman laporan sementara ini­ melaporkan mengenai hal ehwal Bank Bumiputra, Bank Negara atau urusan dan pengendalian BMF Kerajaan sendiri. berhubung dengan mengurus dan mengawal pengendalian syarikat BMF Pada 25hb September tahun ini juga menentukan sama ada berlaku kenyataan Pemangku Menteri penyalahgunaan, penyalah pemakaian Kewangan, Yang Berhormat Menteri dan 'atau pelesapan mana-mana dari Pembangunan Negara dan Luar wang tabungannya. Bandar yang memeranjatkan telah dikeluarkan di mana beliau Hak dan jenis pinjaman atau mengatakan bahawa tidak ada sebab kemudahan credit oleh BMF kepada sesiapa rasa, dengan izin, "Excited" Kumpulan Carrian dan syarikat­ mengenai peristiwa BMF kerana wang syarikat yang ada kaitan dengan yang terlibat telah lenyap. Ini diikuti George Tan dan Ida Investments Ltd. dengan kenyataan beliau mengenai sama ada pinjaman dan kemudahan perbezaan di antara si pencuri dengan credit itu telah diluluskan dengan barang yang dicurinya, si pencuri yang mematuhi undang-undang dan atau kehilangan bahan yang dicurinya. peraturan memberi pinjaman syarikat Tanda yang membuktikan sikap itu dan telah dibelanjakan mengikut Kerajaan terhadap J awatankuasa tempoh dan syarat pihak berkuasa Siasatan BMF Ahmad Noordin yang meluluskannya, sama ada segala bolehlah didapati di dalam kenyataan hal keadaan pinjaman dan kemudahan sidang akhbar Menteri Kewangan itu telah dibuat "bona fide" bagi pada 14hb September di mana beliau kepentingan BMF dan konsisten telah mengumumkan penyemakan dengan amalan urusan Ban~ yang Bank Bumiputra oleh PETRONAS. lazimnya dan berhemat. Orang atau Beliau telah menyatakan bahawa orang-orang yang terbabit dalam dengan mengambil alih Bank memproses dan meluluskan pinjaman Bumiputra, Jawatankuasa Siasatan atau kemudahan credit sama ada Ahmad Noordin telah, dengan izin, orang atau orang-orang itu dan atau "overtaken by events" dan bahawa mana-mana Pengarah, pegawai atau Jawatankuasa itu kini patut orang secara langsung atau tidak langsung yang terbabit dengan menumpukan perhatian kepada aspek-aspek jenayah masalah Bank pentadbiran BMF telah sama ada dengan mendirikan dengan sendirinya tersebut dan bukan aspek-aspek atau oleh seorang ahli keluarga atau tekniknya. agennya telah menerima atau Saya mendapati kenyataan Yang bersetuju menerima apa-apa faedah Berhormat Menteri Kewangan amat sama ada terbentuk wang atau nilai mengganggukan kerana adakah beliau wang atau apa juga nama yang kini menghadkan syarat-syarat dipanggilnya dari (a) BMF sebagai 5323 18 OKTOBER 1984 5324 tambahan kepada saraan biasanya bertanya kepada saya suatu persoalan atau (b) peminjam-peminjam atau semasa "Soal Jawab Mulut" dan saya sesiapa dari mereka dan jika ada ingin memberikan jawapan kepadanya anggota itu berbuat demikian sekarang. Semasa merujuk kepada identitinya dan identiti peminjam atau persoalan-persoalan yang berterusan peminjam-peminjam itu mengikut dari saya mengenai skandal pinjaman mana yang berkenaan apa-apa BMF dan laporan siasatan Tan Sri perbuatan luar aturan penipuan atau Ahmad Noordin, Yang Berhormat pecah amanah atau tindakan tidak Timbalan Menteri Kewangan telah mempedulikan amalan perniagaan mengatakan bahawa beliau tidak yang jujur atau pelanggaran mana­ memahami mengapa saya masih ingin mana undang-undang berkenaan mendalami lagi skandal BMF serta dengan pentadbiran dan pengendalian laporan Jawatankuasa Penyiasat Tan BMF dan akhirnya langkah-langkah Sri Ahmad Noordin itu pada ketika pada pendapat J awatankuasa ini. Beliau bertanya: Tidakkah beliau Penyiasat adalah perlu supaya mempercayai Kerajaan BN, tidakkah pentadbiran BMF di masa hadapan beliau mempercayai Kerajaan kami? akan berjalan baik. Biarlah saya mengatakan di sini (Dr Abdul Hamid bin Pawanteh bahawa bukan saya sahaja malah mempengerusikan Mesyuarat) rakyat Malaysia juga tidak mempercayai Kerajaan berhubung Jika Jawatankuasa Penyiasat Tai dengan skandal BMF. Ini adalah Sri Ahmad Noordin hanya kerana pengendalian Kerajaan atas menghadkan dirinya kepada aspek­ Skandal Pinjaman BMF dan aspek jenayah skandal pinjaman pertanggungan j awabnya terhadap BMF, ini akan bermakna orang ramai telah dicirikan dengan penghapusan kira-kira 80% daripada satu siri penyembunyian, pengecohan syarat-syarat rujukan asal dan penipuan-penipuan belaka. Itulah Jawatankuasa tersebut. Ini telah sebabnya mengapa rakyat inginkan mendorongkan Tan Sri Ahmad sebuah Suruhanjaya Penyiasatan Di­ Noordin memberikan penjelasan Raja dengan kuasa-kuasa yang tidak bahawa Jawatankuasanya tidak terbatas untuk menyiasat kesemua mempunyai kuasa-kuasa untuk aspek Skandal Pinjaman BMF dan menjalankan siasatan jenayah dan juga mengapa walaupun mereka dengan sendirinya tidak boleh menyanjung tinggi tugas Tan Sri menentukan sama ada sesiapa yang Ahmad Noordin mereka masih terlibat dalam aktiviti-aktiviti mencurigai atau merasa "skeptical" pinjaman BMF Hong Kong yang telah akan Jawatankuasa Siasatan tersebut, melakukan sebarang kesalahan oleh kerana keanggotaan serta kuasa­ jenayah atau tidak. kuasanya yang terhad. Kecurigaan­ Kenyataan Menteri Kewangan juga kecurigaan ini telah terbukti benar telah jelas melanggari janji Yang memandangkan Ketua Audit Negara Amat Berhormat Perdana Menteri sendiri yang begitu berasa hampa telah semasa mengumumkan Jawatankuasa mengeluarkan beberapa kenyataan­ Siasatan BMF bahawa tidak akan kenyataan awam yang tegas. dikenakan apa-apa sekatan terhadap Sejak dari permulaan lagi Kerajaan siasatan ini kerana Kerajaan berminat 2M telah melaung-laungkan moto untuk tahu "bottom of the matter". pentadbiran "Bersih, Cekap dan Pada hari pertama persidangan Amanah" telah tidak jujur dengan Parlimen ini Yang Berhormat rakyat Malaysia berhubung dengan Timbalan Menteri Kewangan telah Skandal Pinjaman BMF. 5325 18 OKTOBER 1984 5326

Pada bulan Februari, 1982 misalnya Carrian Investments Limited (CIL) Yang Berhormat Menteri Kewangan pada 26hb Oktober, 1982 mengenai ketika itu Tengku Razaleigh telah "temporary liquidity difficulties" yang mengatakan bahawa tiada apa-apa memerlukan pembayaran balik salahnya di dalam urusan-urusan BMF hutang-hutangnya disusun semula dan keadaan pinjaman adalah, telah membongkarkan masalah­ "nothing more than a business masalah yang dialami oleh bukan problem". sahaja Carrian malah juga BMF dan Bank Bumiputra. Sebenarnya Menteri-menteri Kerajaan telah sengaja menyesatkan Pada bulan November, 1982, atau mislead Dewan yang mulia ini Wardley Limited, Bank Perdagangan berhubung dengan Skandal Pinjaman Subsidiary Hong Kong and Shanghai BMF ini yang merupakan suatu Bank, telah menyediakan laporan pelanggaran hak keistimewaan pertamanya bagi peniaga-peniaga Parlimen (breach of privilege). Carrian (Carrian creditors) termasuk BMF. Laporan ini mengatakan Pada masa menjawab soalan saya bahawa Carrian mempunyai hutang pada 15hb Mac, 1983 Yang Berhormat sebanyak HK$2.5 billion dan aset Menteri Kewangan pada masa itu bersih sebanyak HK$2.5 billion pun telah mengatakan bahawa setakat itu setelah hapuskira tertentu. masih tidak jelas sama ada BMF dan Masalahnya terletak pada aliran tunai Bank Bumiputra akan benar-benar atau "cash flow" kerana Carrian tidak mengalami kerugian. Alasan beliau mampu menemui bayaran-bayaran adalah bahawa akaun-akaun Bank bagi hutang-hutangnya sebanyak Bumiputra bagi tahun berakhir HK$700 juta dalam tahun 1982 dan Disember, 31hb 1984 masih sedang HK$1 billion dalam tahun 1983. diaudi. Untuk memulihkannya, suntikan Secara retrospektif, Yang serta merta Carrian telah merancang Berhormat Menteri Kewangan masa mengeluarkan saham (issue) sebanyak itu jelas telah menipu atau HK$500 juta, ianya akan dibiayai menyesatkan atau mislead Dewan bersama oleh Hong Kong and yang mulia ini kerana tidaklah dapat Shanghai Bank dan pemilik-pemilik dibayangkan bahawa pada bulan Mac, ultimate Carrian, tertakluk kepada 1983 Yang Berhormat Menteri persetujuan peminjam-peminjam Kewangan tidak menyedari atau pasti, berhubung dengan penyusunan "as sure as the sun rises" bahawa BMF semula hutang-hutangnya. Mungkin dan Bank Bumiputra akan mengalami peminjam-peminjam Carrian yang lain kerugian yang begitu besar. Menteri berasa lega dalam laporan Wardley Kewangan mungkin mempunyai tetapi bukan BMF kerana seperti alasan-alasan yang baik mengapa didedahkan dalam Mahkamah beliau tidak mahu mendedahkan Majistret Hong Kong pada bulan perkara itu tetapi tiada apa-apa alasan Oktober, 1983 bahawa Carrian selama atau justifikasi langsung bagi beliau ini telah berhutang kepada BMF satu. untuk melanggar hak dan jumlah yang begitu besar yang tidak keistimewaan Parlimen beliau dengan dinyatakan. Dan pada Oktober, 1983 sengaja mislead Dewan ini dengan disebut sebanyak HK$4.6 billion. Lain menyatakan bahawa tidak jelas sama bank tidak tahu, tetapi BMF sendiri ada BMF dan Bank Bumiputra akan patut tahu pinjamannya benar-benar mengalami kerugian. Menurut Penolong Kanan Pen­ Kini adalah menjadi pengetahuan dakwa Raya Hong Kong, Warwick umum bahawa pengumuman malang Reid, pada 4hb Oktober dalam 5327 18 OKTOBER 1984 5328 Mahkamah Majistret Hong Kong, Carrian telah menghasilkan suatu terdapat "evidence of a systematic rumusan yang paling simple: jika scheme of deception and fraud" hutang sebanyak HK$4.3 billion tidak berhubung dengan rancangan untuk dapat disusun semula, kumpulan ini menyelamatkan Carrian, dan bahawa mesti dibubarkan. Daripada jumlah bank-bank peminjam telah dipujuk ini, Carrian Investments berhutang menyertai rancangan ini oleh kerana HK$2.9 billion, manakala Carrian Carrian telah tidak memberikan Holdings pula HK$1.4 billion pada gambaran yang tepat mengenai masa itu. Lagi, perlulah diingatkan hutangnya. Dalam dokumentasi bahawa Wardley langsung tidak rancangan penyelamatan ini menyedari sehingga bulan Oktober Kumpulan Carrian menyatakan 1983 bahawa wujudnya hutang bahawa Carrian Holdings telah Carrian sebanyak $4.6 billion kepada berhutang BMF sebanyak US$35 juta, BMF. dan bahawa Carrian Investments tidak berhutang apa-apa pun kepada BMF. Saya tidak percaya bahawa Yang Akan tetapi mengikut buku-buku Berhormat Menteri Kewangan sebagai BMF, Kumpulan Carrian telah Menteri Kewangan, tidak tahu akan berhutang sebanyak HK$4.6 billion, kedudukan kewangan BMF yang yang telah disahkan oleh BMF sendiri. merbahaya itu akibat daripada Jadi, adalah jelas bahawa BMF dan pinjaman-pinjamannya yang masih melaluinya Bank Bumiputra serta tidak diketahui oleh orang awam Kerajaan Malaysia, adalah lebih termasuk bank-bank yang lain sebagai mampu daripada sebarang institusi pinjaman kepada Carrian di mana kewangan atau bank ataupun kebanyakan daripadnya adalah tidak Kerajaan untuk mengetahui akan terjamin kerana sekiranya benar, keadaan sebenarnya berhubung beliau pasti telah cuai serta tidak dengan hal ehwal kewangan Carrian, cekap. kerana hutang-hutang BMF sebanyak HK$4.6 billion sehingga Oktober Mungkin beliau tidak bertindak tidak pernah diumumkan secara sebagai free agent apabila beliau awam. Bagaimanakah dapat Yang menyesatkan Dewan yang mulia ini Berhormat Menteri Kewangan masa pada 15hb Mei 1983, dengan itu datang ke Dewan yang mulia ini menyatakan bahawa masih tidak jelas pada Mac 1983 dan mengatakan sama ada BMF dan Bank Bumiputra bahawa masih tidak jelas sama ada akan benar-benar mengalami BMF dan Bank Bumiputra akan kerugian. Waiau bagaiamapun, ianya benar-benar mengalami kerugian, merupakan suatu pelanggaran hak dan manakala pasti tidak mungkin wujud keistiinewaan (a breach of privilege) sebarang keraguan atas persoalan ini? yang tidak boleh dibenarkan begitu sahaja dan dengan rasminya, saya Daripada memorandum Wardley mencadangkan supaya Yang pada bulan November 1982, sokongan Berhormat Menteri masa itu . asset bersih Carrian Investments dirujukkan kepada Jawatankuasa Hak nampaknya masih mewakili HK$2.50 dan Kebebasan kerana kenyataan bagi setiap saham. Akan tetapi, di beliau di Dewan yang mulia ini pada dalam suatu lagi laporan ujung 15hb Mac 1983, yang telah dihantarkan kepada · ahli-ahli bank menyesatkan Dewan ini atas dasar pada 6hb Januari 1983, Wardley telah prinsip. Saya tidak mahu menuntut "a menilaikan sokongan asset bersih pound of flesh" tetapi Menteri­ saham-saham Carrian Investments menteri kita, khasnya Menteri­ pada hanya tidak sampai 15 sen setiap menteri kanan tidak kira betapa senior saham. Analisa Wardley terhadap mereka tidak patut dibenarkan 5329 18 OKTOBER 1984 5330 melepaskan diri apabila mereka itu pada bulan Februari 1982) atau melanggar hak-hak dan kebebasan Menteri Kewangan ( seperti yang Dewan yang mulia ini. Malah Yang didakwa oleh Yang Amat Berhormat Amat Berhormat Perdana Menteri Perdana Menteri semasa menjawab juga, tidak bersikap benar dan jujur soalan saya pada bulan Oktober 1983). mengenai skandal BMF. Bank Bumiputra, Tuan Yang di­ Dalam temuduga menyambut 2 Pertua, juga telah berbohong dan tahun sebagai Perdana Menteri pada menipu. Semasa perbahasan 16hb Julai 1983, ada dikeluarkan Belanjawan pada 24hb Oktober tahun dalam suratkhabar pada 16hb Julai lepas, saya telah mengatakan bahawa 1983, apabila dipersoalkan mengenai Pengurus Eksekutif Bank Bumiputra pinjaman-pinjaman BMF, Yang dan Pengarah-pengarah Bank harus Amat Berhormat Dato' Seri Dr didakwa di Mahkamah kerana Mahathir Mohamad telah melanggar peruntukan-peruntukan di mengatakan: bawah Seksyen 169, Akta Syarikat, kerana Laporan serta Akaun "I don't know about BMF but Bank Pengarah-pengarah 1982 yang Bumiputra, the parent company, is memesongkan. in a position to supervise the BMF especially after the Government Memandangkan pinjaman- came out with the statement in pinjaman BMF kepada Carrian dan support of the bank." lain-lain syarikat dan Laporan-laporan Beliau juga ada mengatakan: Wardley bertarikh November 1982 dan Januari 1983, bagaimanakah "We are confiden that we can Lembaga Pengarah Bank Bumiputra recover most of what had been boleh mengesahkan pada bulan Jun committed by BMF." 1983, bahawa tiada keadaan yang timbul yang mungkin mensifatkan Akan tetapi kurang 3 bulan ke­ cara-cara penilaian asset serta liabiliti mudian, di suatu persidangan akhbar Bank yang sedia ada sebagai pada llhb Oktober mengenai BMF, "misleading and inappropriate" dan selepas pendedahan-pendedahan bahawa tiada sebarang "item yang dalam Mahkamah Hongkong boleh disifatkan sebagai masa itu berhubung dengan peminjaman kira­ abnormal character". kira $1.7 billion kepada BMF. Yang Amat Berhormat Perdana Menteri Saya memuji anggota Exco Pemuda mengatakan bahawa beliau senantiasa UMNO masa itu, Encik Tamrin dimaklumkan mengenai pinjaman­ Ghafar, kerana pendirian beliau yang pinjaman BMF oleh Pengurus berani pada awal bulan November, Eksekutif Bank Bumiputra, Dr dalam menyokong dakwaan dan Nawawi, termasuk saat pasaran harta pendirian saya bahawa (non­ benda Hongkong jatuh. Beliau disclosure) Bank Bumiputra terhadap menganggarkan bahawa hanya 25-30 kemunkinan berlakunya kerugian­ peratus daripada pinjaman-pinjaman kerugian basil daripada kejatuhan BMF akan dapat diperolehi kembali. Kumpulan Carrian di dalam Akaun­ akaun bagi tahun 1982, adalah satu Juga, wujud pertika1an K:etara pelanggaran serius berbagai undang­ mengenai siapakah sebenarnya yang undang tetapi saya tidak tahu sama mengetuai atau bertanggungjawab ada Ketua Pemuda bersetuju atau Bank Bumiputra, sama ada Yang tidak. Amat Berhormat Perdana Menteri (seperti didakwa oleh Yang Suatu lagi kejadian yang terlintas di Berhormat Menteri Kewangan masa pemikiran adalah percubaan oleh Dr 5331 18 OKTOBER 1984 5332

Nawawi untuk menafikan serta US$4 juta kepada Carrian melalui menyesatkan rakyat mengenai suatu panggilan telefon dari Hotel peranan atau fungsi sebenarnya Jalil Regent, Hongkong, sebelum Ibrahim di BMF, Hongkong, setelah pembunuhannya. Apabila beliau dibunuh pada 8hb Julai 1983. Allahyarham Jalil Ibrahim tidak pulang-pulang lagi ke pejabat beliau Dalam sambutan awam beliau yang selepas meninggalkan pejabat BMF pertama terhadap pembunuhan pada waktu tengahari 18hb Julai untuk Allahyarham Jalil, Dr Nawawi bertemu dengan peniaga Malaysia menafikan laporan-laporan akhbar terkenal Tan Sri Ibrahim, Henry Chin bahawa Jalil sedang mengaudit akaun­ telah ditekan oleh Pengerusi BMF akaun BMF di Hongkong. Menurut pada masa itu, Lorraine Esme Osman, Dr Nawawi, Allahyarham Jalil telah untuk meluluskan pinjaman US$4 juta dihantar ke Hongkong untuk kepada Carrian. Henry Chin berkata mengukuhkan pentadbiran BMF, dan bahawa selepas itu, beliau telah menafikan bahawa beliau telah mendapat tahu bahawa pinjaman dihantar berhubung dengan pinjaman­ tersebut telah diluluskan oleh pinjaman BMF. Jawatankuasa Pengawal-seliaan Bank Ini adalah suatu celaan terhadap Bumiputra. nama baik seorang yang telah Persoalan yang terlintas di meninggal dunia semasa menjalankan pemikiran adalah bahawa tugas yang diamanahkan, kerana memandangkan hakikat bahawa semasa perbicaraan pembunuhan Jalil sesiapa pun akan cenderung Ibrahim, telah didedahkan bahawa mengaitkan pembunuhan Allahyarham Jalil Ibrahim memang Allahyarham Jalil dengan skandal sedang mengaudit pinjaman-pinjaman pinjaman BMF, mengapakah Dr BMF kepada Carrian. Juga, beliau Nawawi dengan begitu gigih sekali sedang cuba menghalang suatu menafikannya? Walaupun selepas itu pinjaman US$4 juta daripada BMF Bank Bumiputra telah kepada Carrian, yang telah memperkenalkan suatu kenyataan di merupakan kunci kepada rancangan dalam perbicaraan pembunuhan menyelamatkan empayar Carrian yang Allahyarham Jalil Ibrahim, hampir-hampir runtuh itu. menegaskan bahawa Jawatankuasa Pengawal-seliaan (Supervisory) Bank Perbicaraan pembunuhan tersebut Bumiputra tidak "authorized, telah mendengar keterangan bahawa approved or ratified" pinjaman US$4 pada hari Allahyarham J alil Ibrahim juta kepada Carrian pada 18hb Julai, dibunuh iaitu 18hb Julai 1983, Carrian 1983 soalan-soalan yang begitu banyak telah terdesak memperolehi kelulusan ditimbulkan oleh episode ini masih untuk pinjaman BMF sebanyak US$4 belum dijelaskan. Adakah ini juta bagi meneruskan rancangan bermakna bahawa sehingga bulan menyelamatkan Carrian. Jika tidak, Julai 1983, walaupun dengan keseluruhan rancangan itu akan penubuhan Jawatankuasa Pengawal­ terpaksa digugurkan. seliaan dan pengurusan dinamik Dr Nawawi, BMF berada di luar kawalan Perbicaraan itu juga telah (uncontrollable) dan la yak mendengar keterangan bekas mengeluarkan serta meluluskan Penolong Pengurus Besar BMF, pinjaman-pinjaman dengan sewenang­ Henry Chin, yang telah wenangnya tanpa merujuk kepada mempersaksikan bahawa Jalil Ibrahim syarikat induk? telah mempersoalkan sama ada jawatankuasa Pengawal-seliaan Bank Dr Nawawi telah mengatakan Bumiputra telah meluluskan pinjaman bahawa Bank Bumiputra akan 5333 18 OKTOBER 1984 5334 memberikan suatu anugerah khas Bumiputra, tetapi hanya mahu fakta­ kepada Allahyarham Jalil Ibrahim, fakta yang diberikan dalam satu dan Yang Amat Berhormat Perdana penyiasatan awam yang bebas. Menteri juga telah mengumumkan di Persidangan Agung UMNO pada Predecessor Dr Nawawi, Kamarul bulan Mei 1984 bahawa Kerajaan akan Ariffin, juga seperti Nawawi memberikan Allahyarham Jalil mendakwa secara awam bahawa Ibrahim suatu anugerah posthumous, beliau tidaklah bersalah, semua tidak kerana beliau telah mempertahankan bersalah, siapakah yang bersalah, kemuliaan bangsa. Kerajaan Negeri rakyatkah yang bersalah? Melaka juga telah memberikan Allahyarham suatu anugerah Menurut satu laporan dalam akhbar posthumous dan Yang Amat STAR bertarikh 3hb Oktober, 1984, Berhormat Menteri Tanah sekarang laporan interim penyiasatan BMF telah mencirikan beliau sebagai telah mendedahkan bahawa Bank "pejuang ekonomi negara". Bumiputra telah meminjam menerusi BMF kira-kira $1 billion kepada Carrian dan Syarikat-syarikat yang Pada hemat saya, jika kita di ada kaitan dengan George Tan selepas Malaysia benar-benar ingin pasaran hartanah terjatuh di menghormati Allahyarham J alil Hongkong dalam tahun 1982. Hanya Ibrahim kerana dedikasi beliau dalam kira-kira 20% daripada pinjaman melindungi kepentingan awam dan BMF sebanyak $2 billion kepada wang BMF serta Bank Bumiputra, Carrian diberikan dalam dua tahun kita patut berbuat demikian bukan pertama (iaitu 1980 dan 1981), sahaja dengan memberikan anugerah sebanyak 20% lagi dalam tahun 1982. posthumous tetapi meneruskan usaha Kira-kira 30% telah dipinjamkan beliau membongkar skandal BMF. selepas kejatuhan Kumpulan Carrian dalam tahun 1982 dan baki 30% diberi Saya juga berasa bahawa tiada cara tahun lalu. lebih baik menghormati Allahyarham J alil Ibrahim daripada menubuhkan Dr Nawawi telah menjadi Pengerusi suatu Suruhanjaya Penyiasatan Di­ Bank Bumiputra dalam bulan April, Raja ke dalam skandal BMF, dan 1982 dan saya tidak nampak melengkapkan usaha yang telah bagaimana beliau boleh mengadakan dimulakan oleh Allahyarham J alil bahawa beliau tidak Ibrahim. lni adalah suatu bertanggungjawab kecuali beliau penghormatan yang benar, daripada boleh mencontohi Kamarul Ariffin memberikan beliau anugerah­ yang mendakwa beliau tidak tahu apa anugerah posthumous tetapi pada yang berlaku dalam bank dan masa yang sama mengendalikan cover­ kumpulannya. up ke dalam skandal ini. Dr Nawawi harus sedar bahawa sekiranya beliau terus memegang Minggu lepas, Pengerusi Eksekutif jawatannya sebagai Pengerusi Bank Bank Bumiputra, Dr Nawawi, Bumiputra, ini tidak akan membawa mendakwa bahawa beliau tidaklah apa-apa kebaikan kepada Bank bersalah dan tidak meluluskan atau Bumiputra. Selepas penyata tahunan membenarkan apa-apa pinjaman Bank Bumiputra bagi tahun 1983 kepada Carrian ataupun kepada diumumkan, di mana Bank Bumiputra mana-mana golongan di Hongkong. telah mengatakan bahawa ia Rakyat Malaysia tidak berminat lagi mengalami kerugian sebanyak $967 mendengar apa-apa pengakuan (plea) juta dan bertanggungjawab atas daripada orang-orang BMF atau Bank hutang lapuk sebanyak $2.5 billion 5335 18 OKTOBER 1984 5336

BMF, beliau masih boleh berkata diterbit dalam tahun 1980, Carrian bahawa Bank Bumiputra adalah "kuat yang bermula dengan pembelian dan kukuh". Adakah ini bererti Gammon House dan sekarang Bank of bahawa kalau bank mahu "kuat dan America Tower dengan harga $449 kukuh" mahu hilang dekat $1 billion juta dan selepas sembilan bulan dan bank yang tidak hi!ang dekat $1 diumumkan bahawa dijualkan untuk billion "tidak kuat dan tidak kukuh"? $752 juta, sebenarnya tidak dihabiskan. Tetapi apa yang Empire Tuan Yang di-Pertua, sampai Carrian direka-reka dengan izin, sekarang Yang Amat Berhormat "ficticious property deals" oleh Perdana Menteri, Yang Berhormat syarikat-syarikat kosong dalam Menteri Kewangan dan pegawai­ Carrian. Tetapi apa yang kita mahu pegawai tinggi Bank Bumiputra masih mengambil perhatian ialah kenapa mendakwa bahawa masalah-masalah BMF ada perhubungan yang begitu pinjaman BMF timbul akibat daripada baik dengan Carrian yang melebihi kejatuhan pasaran hartanah di daripada perhubungan customer Hongkong dan bererti bahawa kalau relationship. Sebenarnya Hashim tidak berlaku perkara itu, tidak timbul Shamsuddin, bekas Ketua Pengarah skandal pinjaman BMF. Aadakah ini ada mengakui bahawa BMF ada benar? Daripada maklumat-maklumat memberi pinjaman untuk Carrian yang ada ..... untuk membeli Gammon House dan Dr Abdul Hamid bin Pawanteh: masalah sekarang yang kita mahu tahu Yang Berhormat, minta duduk ialah sebenarnya apa perhubungan sebentar. Saya dengar Yang antara Carrian dan BMF dan inilah Berhormat berjanji dengan Tuan kita mahu Suruhanjaya Di-Raja Yang di-Pertua tadi bahawa Yang menyiasat, sama ada kita sampai satu Berhormat akan mengambil masa peringkat di mana BMF ialah Carrian sejam. Jadi Yang Berhormat ada 5 dan Carrian ialah BMF. minit lagi. Sila teruskan ucapan memandangkan janji Yang Berhormat Tuan Yang di-Pertua, di sini ada kepada Tuan Yang di-Pertua tadi. satu lagi episode di mana ada menunjukkan satu series untuk cover­ Tuan Lim Kit Siang: Ya, lebih up perkara BMF ialah baru-baru ini kurang satu jam, bukan janji. Saya pembelian BMF oleh PETRONAS pun mahu pendekkan tetapi oleh dengan menggunakan wang $2.5 kerana ini perkara yang mustahak, billion wang minyak. Ini menjadi satu saya harap ada flexibility 5-10 minit. precedent yang merbahaya oleh kerana kalau ini dibenarkan, di masa Dr Abdul Hamid bin Pawanteh: Sila akan datang, apa-apa off-budget duduk sebentar. Saya memang akan agency kalau oleh kerana salah guna flexible tetapi berapa lebih dan berapa kuasa, pecah amanah dan menghadapi kurang ialah di bawah kuasa Yang di­ kerugian yang besar boleh Pertua Majlis. diselamatkan dan boleh dielakkan daripada accountability rakyat dan Tuan Lim Kit Siang: Baik. Daripada accountability Parlimen dengan cara di maklumat-maklumat yang boleh mana PETRONAS mengambil alih didapati, sangat jelas sekarang bahawa dan ini akan menjadi precedent yang kejatuhan Empire Carrian bukan sangat merbahaya dan patut tidak sahaja oleh kerana kejatuhan pasaran boleh dibenarkan oleh kerana kalau hartanah Hong Kong tetapi mahu meny~lamatkan Bank sebenarnya Carrian merupakan satu Bumiputra, Kerajaan hendaklah fraud corporate yang besar di mana mengikut contoh Bank Rakyat, datang kita ada baca, apa-apa yang sudah ke Parlimen untuk meminta satu 5337 18 OKTOBER 1984 5338 kelulusan wang di m:ana satu Semua kaum mahukan satu accountability, satu siasatan boleh Suruhanjaya Di-Raja untuk menyiasat diadakan oleh Parlimen. perkara BMF.

Di sini saya tidak mahu sebut Tuan Yang di-Pertua, akhimya mengenai segi undang-undang, skandal BMF sudah menjadi satu test pembelian PETRONAS, lain bari saya case mengenai integriti, moraliti dan akan mengutarakan perkara ini. Di kejujuran politik dalam Malaysia. Ia sini saya rasa tiada isu semacam BMF bukan sahaja merupakan skandal yang di mana ada mendapat satu consensus terbesar Banking dan Finance, ia akan nasional di mana rakyat mahu satu menguji sama ada rakyat Malaysia dan Suruhanjaya Di-Raja ditubuhkan negara Malaysia akan membenarkan supaya mereka yang apa yang tidak jujur dan moral yang bertanggungjawab, baik daripada segi korupsi dalam arena politik dan awam jenayah, moral, politik, pentadbiran bermaharajalela, atau kita mahu satu boleh faham mengenai enormity mutu yang lebih tinggi mengenai jenayah jijik mereka dan supaya integrity, morality dan honesty politik. perkara ini tidak akan berulang lagi. Dalam tahun 1979 bekas Perdana Menteri Tun Hussein Onn dalam isu Yang Amat Berhormat Perdana Bank Rakyat yang melibatkan $150 Menteri, Menteri Kewangan dan lain­ juta membuat satu isu mengenai lain pemimpin-pemimpin, pegawai­ skandal ini dan mempenjarakan pegawai dalam Bank Bumiputra selalu Datuk Hamn Idris yang masa itu mengulangi bahawa mereka tidak aspirant untuk prime ministership. akan teragak-agak mengambil Rakyat Malaysia mengharapkan satu tindakan terhadap mereka yang standard ada dibuat di masa hadapan bersalah tetapi sehingga sekarang di mana integrity dan incorruptibility sudah sampai dua tahun tidak seorang politik semua pemimpin-pemimpin pun yang ditangkap dan didakwa. akan menjadi satu ukuran tetapi Saya rasa kalau Kabinet tidak mampu nampaknya standard itu sudah dalam perkara ini untuk membawa dimusnahkan oleh kes skandal BMF mereka yang bersalah ke mahkamah, oleh kerana Kerajaan tidak sanggup integrity dan capability Kabinet untuk mengambil tindakan yang tegas sendiri akan menjadi persoalan dan dalam perkara ini sehingga laporan soalan akan timbul sama ada Kabinet Jawatankuasa Ahmad Noordin pun patut mengambil alih tanggungjawab tidak mahu dikeluarkan. sepenuhnya terhadap skandal BMF Kalau Kerajaan tidak rela untuk oleh kerana tidak mampu untuk mengadakan satu tindakan yang tegas, membawakan sesiapa yang bersalah saya rasa lebih baik Kerajaan kepada mahkamah. Sebenamya dalam membuang motto Bersih, Cekap dan negara yang lain Kerajaan sudah Amanah oleh kerana itu akan menjadi jatuh, tetapi dalam negara Malaysia di satu joke dan bukan satu motto untuk mana nampaknya sungguhpun ada rakyat oleh kerana perkara ini saya motto "Bersih, Cekap dan Amanah", rasa kita sudah menghadapi masalah politikal, moraliti tidak begitu matang "ethos" rakyat, "ethos" pegawai dan nampaknya tidak ada apa-apa Kerajaan yang serius. shock moral pun. Pada masa yang lampau apabila ada Tuan Yang di-Pertua, saya harap penyelewengan yang melibatkan wang bahawa kalau Kerajaan tidak percaya $100 ribu, itu kita semua anggap bahawa rakyat mahu Suruhanjaya Di­ sebagai satu perkara yang serius tetapi Raja bolehlah test -satu referendum, sekarang nampaknya apabila berlaku lihat, rakyat mahu atau tidak mahu. penyelewengan atau korupsi berpuluh 5339 18 OKTOBER 1984 5340 juta ringgit tidak dianggap sebagai mereka harus lurus dan tidak pecah serius apa lagi jika dibanding dengan amanah dan akan meninggikan tone skandal BMF $2,500 juta, apa $10 perkhidmatan awam baik pun di juta. Saya rasa ini adalah satu kalangan politik atau Kerajaan dan ini corrosive influence yang akan pun akan indicate perkembangan menjatuhkan standard public integrity Allahyarham Jalil Ibrahim supaya pemimpin-pemimpin politik dalam beliau tidak dikorbankan tanpa Malaysia dan saya rasa Parlimen harus tujuan. membuat satu tindakan untuk mempertahan slide down the slippery Tuan Yang di-Pertua, tadi saya ada slope of corruption, baik pun sah legal sebut bahawa Suruhanjaya Siasatan atau moral, oleh kerana kalau sebagai Di-Raja bukan sahaja perlu siasat sebuah negara kalau kita sudah lazim mengenai BMF dan Bank Bumiputra mengenai hal-hal corruption, saya rasa tetapi pun agensi-agensi regulatory kita akan menjadi satu negara yang yang lain termasuk Bank Negara, akan "doom", tidak akan ada masa Registry of Companies, Kementerian depan. Kewangan, Jabatan Perdana Menteri, Peguam Negara oleh kerana kesemua Dalam perkara ini untuk regulatory agensi yang lain ada Suruhanjaya Siasatan Di-Raja BMF menunaikan tanggungjawab atau skandal yang sepatutnya ditubuhkan kewangan mereka mungkinlah diketuai oleh seorang Hakim dengan skandal BMF pun tidak akan berlaku dan tidak semacam begitu besar. kuasa yang penuh untuk siasat semua perkara-perkara oleh kerana bukan Sebab-sebab yang ada diberi oleh sahaja apa yang perlu disiasat Yang Amat Berhormat Perdana mengenai BMF dan Bank Menteri dan Timbalan Perdana Bumiputra ..... Menteri bahawa Suruhanjaya Siasatan Di-Raja tidak sesuai oleh kerana tidak Dr Abdul Hamid bin Pawanteh: ada bidang kuasa di Hong Kong Yang Berhormat, minta duduk ataupun banking secrecy saya rasa sebentar. Oleh kerana Yang kedua-dua sebab yang tidak boleh Berhormat sudah mula menyebut diterima oleh kerana kalau dibanding hujah-hujah berulang-ulang saya dengan Jawatankuasa Tan Sri Ahmad berpendapat sampailah masanya Yang Noordin, Suruhanjaya Siasatan Di­ Berhormat menggulung. Say a Raja akan ada lebih kuasa untuk memberi lima minit dan sehingga subpoena orang, kertas atau rekod. pukul 4.45 petang saya akan Dan akhirnya saya harap dalam memberhentikan Yang Berhormat perkara ini Dewan yang mulia ini dan daripada meneruskan ucapan. Terima Ahli-ahli Yang Berhormat boleh kasih, sila teruskan. memandangkan perkara ini daripada segi kepentingan negara bahawa Tuan Lim Kit Siang: Baik, terima menyokong menubuhkan sebuah kasih. Sebuah Suruhanjaya Siasatan Suruhanjaya Di-Raja diketuai oleh Di-Raja hams ditubuhkan dengan seorang Hakim di mana Ketua Audit kuasa yang penuh untuk siasat orang, Negara Tan Sri Ahmad Noordin pun perkara dan kuasa-kuasa yang ada boleh jadi seorang anggota dan kerja­ terlibat dalam perkara BMF skandal kerja yang ada pun boleh diteruskan untuk menyelamatkan Malaysia dalam Suruhanjaya Siasatan Di-Raja. daripada korapsi dan penubuhan sebuah Suruhanjaya Siasatan Di-Raja Apa tindakan yang kurang daripada pun boleh jadi sebagai satu notis penubuhan Suruhanjaya Di-Raja akan nasional untuk pemimpin-pemimpin di menunjukkan bahawa negara kita masa yang akan datang bahawa khususnya Parlimen ini tidak serius 5341 18 OKTOBER 1984 5342

untuk menghadapi masalah BMF. dengan serta merta. Kemudian, Dan inilah tidak akan memberi laporan penuh oleh Suruhanjaya gambaran yang baik untuk masa Siasatan Di-Raja yang tidak depan negara yang mahu satu diubahsuai oleh Kerajaan terlebih Kerajaan, satu masyarakat yang dahulu mesti dikemukakan di Dewan bersih, yang jujur, yang tidak corrupt Rakyat untuk suatu perbahasan yang dan beramanah untuk semua pegawai­ mendalam. Dengan ini, suatu pegawai dan pemimpin-pemimpin percubaan yang ikhlas akan politik. dilaksanakan untuk menyediakan peluang yang mencukupi untuk Akhirnya Kerajaan 2M mahu buat membetulkan ketidakpuasan. satu keputusan bahawa Keri,jaan 2M mahu diingati dengan motto Kerajaan Tuan Yang di-Pertua, pada tahun­ Bersih, Cekap dan Amanah atau tahun 70an saya telah bermula dengan mahu diingat dalam sejarah oleh BMF seruan supaya Kerajaan jangan skandal. menyalahuruskan sumber-sumber asli Dr Abdul Hamid bin Pawanteh: kayaraya di negara kita. Akan tetapi, Yang Berhormat dari Kepong. Kerajaan buat acuh tak acuh, sehingga hari ini saya pernah meramalkan 4.46 ptg. bahawa jika Kerajaan tidak mengambil perhatian, negara ini akan Dr Tan Seng Giaw (Kepong): Tuan mengalami keadaan yang cemas Yang di-Pertua, saya bangun menjelang tahun-tahun 90an. menyokong usul yang dibentangkan Hakikatnya dengan penganugerahan oleh Yang Berhormat dari Kota matahari tropika dan pengurniaan Melaka ... sumber-sumber asli termasuk curahan ringgit pertol telah menjadikan kepala Dr Abdul Hamid bin Pawanteh: Kerajaan bangkok sehingga Yang Berhormat hendak mengambil melupakan keadaan ekonomi masa berapa lama? Malaysia pada masa jangka panjang.

Dr Tan Seng Giaw: Kalau boleh 40 Dr Abdul Hamid bin Pawanteh: minit. Yang Berhormat, adakah Yang Berhormat membahaskan usul di Dr Abdul Hamid bin Pawanteh: 20 hadapan kita ini? minit. Dr Tan Seng Giaw: Perkara ini ada Dr Tan Seng Giaw: 20 minit? Saya akan mempercepatkannya. berkaitan dengan apa yang akan saya bangkitkan. Tuan Yang di-Pertua, terdapat keperluan yang mendesak untuk suatu Dr Abdul Hamid bin Pawanteh: Sila pembaharuan dalam prosedur teruskan. kewangan Dewan Rakyat untuk memastikan satu pengawasan Dr Tan Seng Giaw: Pelbagai agensi kewangan yang berkesan berkenaan telah ditubuhkan kononnya untuk dengan perbelanjaan awam sama ada memenuhi kehendak Dasar Ekonomi oleh Budget atau Off-Budget Baru terutamanya Off-Budget Agencies. Agencies (OBA) seperti PETRONAS, PERNAS, Permodalan Sebagai suatu langkah yang positif Nasional Berhad dan sebagainya tanpa menujui pembaharuan ini, suatu mengira pertanggungjawapan awam Suruhanjaya Siasatan Di-Raja yang cukup. Kini akibat terhadap skandal BMF perlu diadakan penyalahgunaan sumber-sumber yang 5343 18 OKTOBER 1984 5344 serius ini, gejala-gejala buruk telah Malaysia. Beliau bersama-sama menjadi ketara hampir satu dekad dengan rakan-rakannya telah lebih awal daripada telahan yang telah memperolehi kemahiran dalam dibuat. membincangkan skandal BMF demi kepentingannya. Kerajaan telah Tuan Yang di-Pertua, sikap berulangkali melaung-laungkan Kerajaan dalam skandal BMF adalah bahawa ia akan mengambil tindakan amat menges::iwakan. Sebagaimana yang sewajarnya terhadap pesalah­ yang lazim dilaksanakan, Kerajaan pesalah tetapi sehingga hari ini, telah sejak permulaan cuba dengan Kerajaan telah gagal menunjukkan sedaya-upaya untuk melarang skandal usaha yang mencukupi. tersebut diketahui oleh orang ramai dengan menyumbatkan akhbar­ Ciri utama skandal BMF adalah akhbar tempatan. Tetapi Kerajaan Yang Amat Berhormat Perdana juga gagal. Sekarang laporan oleh Menteri dan rakan-rakannya telah Jawatankuasa Siasatan tidak mengambil masa yang begitu lama dibentang di Dewan yang mulia ini iaitu lebih daripada 2 tahun untuk dan ini adalah satu langkah yang tidak memberikan keterangan yang amat wajar. sedikit, setakat ini cuma melepaskan batuk di tangga sahaja. Beribu-ribu Kerajaan harus sedar bahawa perkataan telah disebut mengenai keperluan untuk mendedahkan maruah (morality) di bidang kebenaran adalah mendesak. Sejak kewangan awam dan hukuman ke atas dari permulaannya lagi, Kerajaan mereka yang terlibat dalam skandal telah memilih untuk diam membisu itu, akan tetapi tidak ada apa-apa dan pasif mengenai isu tersebut tindakan yang berkesan yang telah seberapa yang boleh. Ini telah diambil. Pada hakikatnya berkenaan menyebabkan orang ramai dengan pertanggungjawapan awam memandang pengambilan sikap dan maruah kewangan, Yang Amat tersebut oleh Kerajaan sebagai Berhormat Perdana Menteri serta mempunyai dua makna. Pertama, rakan-rakannya nampaknya tidak tanggapan bahawa Kerajaan sedang perlu ragu-ragu mengambil tindakan cuba menyorakkan setengah-setengah terhadap mereka yang bersuara hakikat daripada orang ramai yang lantang mengenai pertanggung­ boleh menjejaskan kepentingan jawapan awam dan ketertiban. politiknya; dan kedua, tanggapan bahawa Kerajaan sedang cuba Selama ini adalah dalam disiplin menyelimuti kejadian itu untuk kewangan dan pertanggungjawapan melindungi orang-orarig kenamaan aw am, Yang Amat Berhormat yang terlibat sama ada secara langsung Perdana Menteri gagal dalam atau tidak langsung. tugasnya. Beliau telah gagal memberi amaran kepada rakyat mengenai apa Kerajaan Barisan Nasional yang terletak di masa depan sejak memegang sikap bahawa orang ramai beliau menjadi Perdana Menteri pada yang perlu menyenangkan Kerajaan Julai, 1981. Sebaliknya, beliau telah dan bukan Kerajaan yang perlu memperkenalkan pelbagai slogan dan menyenangkan orang ramai. dasar dan pada tahun yang lepas apa yang dialami oleh rakyat Malaysia Berkaitan dengan skandal BMF, adalah satu siri kekejutan termasuk Yang Amat Berhormat Perdana krisis Perlembagaan, kekurangan­ Menteri telah bertindak seolah-olah ia kekurangan dalam imbangan sedang mengetuai suatu mesyuarat pembayaran dan ketidakstabilan nilai Kabinet di depan 14.5 juta rakyat ringgit, skandal BMF dan sebagainya. 5345 18 OKTOBER 1984 5346

Apabila skandal BMF yang raksasa, tidak mungkin diluluskan oleh yang menggemparkan itu dibongkar, pegawai-pegawai biasa. Adalah amat suatu kekeliruan tanggungjawab menggemparkan bahawa berbillion­ Menteri telah berlaku dan ini pun billion ringgit telah hilang dan orang telah disebutkan oleh Yang ramai masih tidak diberitahu siapa Berhormat dari Kota Melaka. Yang yang telah meluluskan pinjaman­ Amat Berhormat Perdana Menteri pinjaman tersebut. Adalah jelas menegaskan bahawa BBMB adalah di terdapat perlanggaran prinsip dan bawah tanggungjawab Menteri undang-undang bank dalam skandal Kewangan sementara Menteri BMF. Waiau bagaimanapun, skandal Kewangan mendakwa bahawa ia pinjaman BMF bukan selurus soal merupakan tanggungjawab Perdana sama ada Akta Bank atau Akta Menteri dan bukan Kementeriannya. Syarikat dipatuhi. Saya percaya Pertengkaran mengenai Menteri yang bahawa skandal BMF itu adalah amat mana bertanggungjawab terhadap politikal, mungkin melibatkan Bank Bumiputra adalah penting. beberapa tokoh politik. Selama ini apakah Kementerian yang bertanggungjawab mengenai Bank Jawatankuasa terhadap BMF hams Bumiputra secara langsung? diubah dan distrukturkan semula Mengapakah pertengkaran ini hanya seperti yang dicadangkan oleh Yang timbul apabila skandal BMF berlaku? Berhormat dari Kota Melaka, kerana Ia menunjukkan percubaan untuk hanya suatu Suruhanjaya Siasatan Di­ mengelakkan tanggungjawab di Raja yang diberikan lingkungan kuasa samping mendedahkan keadaan yang diperlukan adalah berupaya pertanggungjawapan awam Kerajaan menanggung semua urusan yang amat menyedihkan. Hakikatnya penyiasatan untuk membongkarkan sejurus selepas pembongkaran skandal rahsia skandal BMF. Ketua Audit BMF, semua orang yang terlibat telah Negara, Tan Sri Ahmad Noordin yang cuba melarikan diri, yang tinggi ialah mengetuai Jawatankuasa Siasatan Yang Amat Berhormat Perdana telah menekankan bahawa suatu Menteri yang sanggup menanggung Suruhanjaya Siasatan Di-Raja akan beban-itu satu hakikat. dapat menyempurnakan tugasnya dengan lebih berkesan. Bekas Pengerusi BBMB, Tan Sri Sejak permulaan DAP telah Kamarul Ariffin dan Pengerusi berulangkali menekankan keperluan Eksekutif masa sekarang, Dr Nawawi mendesak untuk menubuhkan satu Mat Awim pula tidak sahaja menafi Suruhanjaya Siasatan Di-Raja kerana dengan mentah-mentah bahawa kelemahan-kelemahan Jawatankuasa mereka mempunyai peranan yang Siasatan yang sedia ada ini, yang utama dalam skandal BMF, kedua- hanya akan menghalang kecekapan dua telah menyangkalkan dan keberkesanannya. pengetahuan mengenai urusan pinjaman BMF dengan bulat- Saya berharap di sini tidak ada Yang bulatnya. Adakah kedua-dua Tan Sri Berhormat-Yang Berhormat yang Kamarul Ariffin dan Dr Nawawi budiman dan beriman akan mengecam bermakna bahawa kedudukan mereka Ketua Audit Negara, Tan Sri Ahmad sebagai Pengerusi adalah tidak Noordin kerana bercakap dengan hati bermakna, dengan izin, superfluous? yang jujur dan ikhlas. Soal utama ialah, siapakah yang Sekarang kelemahan keberkesanan telah meluluskan pinjaman yang J awatankuasa Siasatan terhadap berjumlah berbillion-billion ringgit skandal BMF telah dapat dilihat itu? Jumlah wang yang begitu besar itu daripada basil yang diperolehi 5347 18 OKTOBER 1984 5348 sebagaimana yang dinyatakan oleh PETRONAS yang berharga sebanyak Tan Sri Ahmad Noordin yang hampir $2.5 billion. Yang paling mengetuai Jawatankuasa tersebut. mengkagumkan ialah . . . . . Kerajaan hams meneruskan kepada menstrukturkan semula Jawatankuasa Dr Abdul Hamid bin · Pawanteh: Siasatan tersebut untuk memastikan Yang Berhormat, saya ingin bahawa tiada seorang pun yang telah mengingatkan Yang Berhormat ada 5 melakukan jenayah yang jijik ini minit lagi untuk menggulung hujah­ terhadap negara kita dapat hujah. melepaskan dii:i daripada undang­ Dr Tan Seng Giaw: Tuan Yang di­ undang negara ini. Pertua, pada 25hb September tahun Jika Kerajaan berterus berkeras ini Pemangku Menteri Kewangan bahawa suatu Suruhanjaya Siasatan menyatakan bahawa tiada keperluan Di-Raja adalah tidak perlu, ia akan untuk menjadi ghairah, terutamanya membantu menyakinkan orang ramai apabila wang yang berjumlah lebih bahawa Kerajaan telah mengetahui daripada $2 billion itu telah hilang. Ini pesalah-pesalah yang berkenaan dan adalah amat menggemparkan. Kita sedang cuba melindungi, sama ada pasti perlu menjadi ghairah terhadap secara sukarela atau tidak sukarela, kekurangan disiplin kewangan raksasa identiti mereka yang terlibat untuk sebagaimana yang ditunjukkan oleh melindungi imejnya. skandal BMF. Kita perlu suatu pembetulan ketidakpuasan. Tam­ Setiap kali suatu kejadian yang bahan, kita perlu memastikan serius berlaku Kerajaan pasti bahawa mereka yang melakukan melaksanakan 3 perkara: kesalahan itu mesti dihukum. (i) menjamin kepada orang ramai bahawa siasatan akan Tuan Yang di-Pertua, pada hari dilaksanakan; esok Yang Berhormat Menteri Kewangan akan mengemukakan (ii) basil siasatan akan Belanjawan 1985. Sebagai sebahagian diumumkan; dan daripada prosedur kewangan Dewan (iii) tindakan akan diambil Rakyat, perbahasan atas Belanjawan terhadap mereka yang didapati akan bermula pada 22hb Oktober. Ini bertanggungjawab. merupakan suatu pembetulan ketidakpuasan (redress of grievances), Dari kes nahas kapalterbang Airbus ataupun sekurang-kurangnya suatu dan dari kes soalan STPM perwakilan ketidakpuasan yang awam dibongkarkan dan dalam kes skandal secara penuh yang perlu mendahului BMF, kita nampak janji-janjinya yang apa-apa peruntukan wang awam. Di telah dibuat oleh Kerajaan tidak sini saya mengucapkan syabas kepada dikota. Kerajaan kerana sanggup Pada bulan Jun, 1983 Dr Nawawi membenarkan usul skandal BMF ini telah menegaskan bahawa kekukuhan diperbincangkan. Ini satu langkah ke dan kestabilan Bank Bumiputra arah yang betul. Waiau adalah tidak dapat dipersoalkan dan bagaimanapun, banyak "Off Budget bahawa tidak terdapat, dengan izin, Agencies sekarang ini tidak terdapat Tuan Yang di-Pertua, room for apa-apa pengawasan oleh Parlimen. drawing unfounded inferences or Adalah diketahui, Tuan Yang di­ conclusions. Pertua, bahawa Hanafiah, Rosian dan Pada hakikatnya, Kerajaan terpaksa Mohamad adalah juru audit untuk menyelamatkan Bank Bumiputra Bank Bumiputra dan juga UMNO. dengan rancangan keselamatan oleh Terdapat dakwaan bahawa Syarikat 5349 18 OKTOBER 1984 5350

Hanafiah ini meminjam jumlah wang dan sekarang terpaksa ditingkatkan yang besar dari BBMB kira-kira 7 keluarannya untuk menanggung hingga 8 tahun yang lepas untuk perbelanjaan. penanaman koko di Sabah, tetapi projek tersebut telah gagal. Telah Tuan Yang di-Pertua, kuasa didakwakan juga bahawa pada akhir Perbendaharaan sepatutnya tahun 1983 atau permulaan tahun ini, merupakan sumber kuasa utama setelah skandal BMF didedahkan, Dewan Rakyat . . . . BBMB telah meluluskan pinjaman kepada Syarikat Hanafiah ini untuk Dr Abdul Hamid bin Pawanteh: tujuan mendirikan suatu bangunan Yang Berhormat, minta duduk sendiri di Kuala Lumpur. Kerajaan sebentar. Yang Berhormat bangun hams menyiasat kebenaran dakwaan­ tadi menyokong satu usul yang dibawa dakwaan yang serius ini. Soalan yang oleh Ketua Parti Yang Berhormat utama ialah, adakah etikal bagi sebuah sendiri yang secara khusus meminta bank meminjam jumlah wang yang supaya ditubuhkan suatu Suruhanjaya amat besar kepada juru auditnya? Siasatan Di-Raja bagi menyiasat hal Adakah terdapat persefahaman ehwal ataupun perkara-perkara yang bersama berkaitan dengan kelawasan bersabit dengan apa yang dalam pengawasan akaun ini? diperkatakan sebagai skandal BMF. Say a telah memberi Yang Berhormat Tuan Yang di-Pertua, adalah perlu masa 20 minit dan Yang Berhormat di masa ini untuk mempertahankan tak ban yak berucap ten tang kuasa Dewan Rakyat yang kian menyentuh perkara khusus menyusut. Sebagaimana yang telah sebagaimana terdapat dalam usul ini. saya sebutkan, Dewan Rakyat tidak Jadi, saya fikir memadailah kalau mempunyai pengawasan secara Yang Berhormat mengambil masa 4 langsung ke atas OBA dan termasuk minit lagi untuk menggolong ucapan BBMB dengan subsidiarinya BMF. Yang Berhormat. Terima kasih, sila Peristiwa-peristiwa telah teruskan! membuktikan bahawa operasi BMF telah menjadi amat "scandalous" Dr Tan Seng Giaw: Tuan Yang di­ dengan negara kita terpaksa Pertua, apa yang saya sebutkan ta9i membayar harga yang besar, tetapi ada kena-mengena dengan skandal semua ini telah berlaku tanpa BMF kerja prosedur kewangan yang pengetahuan atau persetujuan terlebih wajar, yang patut diadakan di Dewan dahulu oleh Dewan Rakyat. Rakyat ini supaya kita dapat mengawasi segala perbelanjaan wang Adalah difahamkan sekarang rakyat. bahawa banyak hal ehwal negara kita telah dilaksanakan dengan wang Adalah jelas bahawa suatu pinjaman. 75% atau $4,037 juta pembaharuan dalam prosedur daripada jumlah pinjaman bersih kewangan Dewan Rakyat adalah perlu daripada luar negeri pada tahun lepas untuk mencegah skandal-skandal adalah daripada "market loans" seperti BMF. Adalah tidak dapat dengan kadar bunga yang tinggi. dinafikan mengenai kewujudan Dengan berlakunya skandal seperti perjuangan di antara legislative BMF, berapa ban yak lagi yang kita (perundangan) dan eksekutif. Pada perlu meminjam untuk memastikan masa ini, eksekutif sedang melakukan bahawa institusi kewangan kita tidak apa yang digemari dengan akan tenggelam. Selain daripada itu, Perbendaharaan Negara yang berbillion-billion ringgit telah menghasilkan kekurangan disiplin diperolehi daripada minyak petrol kita kewangan yang raksasa sebagaimana 5351 18 OKTOBER 1984 5352 yang terbukti dengan skandal BMF. 5.09 ptg. Suatu urusan utama Dewan Rakyat adalah melarang eksekutif daripada Tuan Othman bin Abdul (Ulu memperolehi wang kecuali melalui Muda): Tuan Yang di-Pertua, dalam Parlimen, serta menahannya daripada membahaskan usul yang telah dibawa membelanjakan wang, kecuali untuk oleh Ketua Pembangkang pada hari maksud-maksud yang diperuntukkan ini setelah meneliti hujah-hujah yang oleh Parlimen. telah dibawa oleh dua anggotanya, saya dapati tidak banyak perkara­ Suatu pembaharuan dalam prosedur perkara yang membolehkan ataupun kewangan harus dirancangkan untuk boleh kita pegang sebagai asas yang bertindak sebagai kawalan ke atas kukuh untuk kita menubuhkan suatu eksekutif dalam perbelanjaan wang Suruhanjaya Di-Raja bagi mengkaji awam, sama ada melalui "Budget perkara-perkara yang telah berlaku Agencies" atau "Off Budget terhadap BMF. Agencies". Suatu kawalan terhadap kuasa eksekutif termasuk Menteri­ Saya hairan pada hari ini pihak menteri yang bertanggungjawab DAP telah pun mengatakan bahawa kepada Parlimen perlu diperbaiki Kerajaan cuba menyembunyikan dengan sungguh-sungguh. Jadi, sesuatu kepada rakyat tetapi apakah terdapat keperluan untuk suatu yang mereka bincangkan pada hari ini. kesedaran fungsi yang baru dalam Bukankah untuk didengari rakyat? prosedur kewangan Dewan Rakyat Besok mereka akan mendapat suatu yang akan membentuk suatu hebahan yang luas daripada akhbar­ pengawasan yang berkesan terhadap akhbar dan juga bebas. Bukankah ini kewangan negara. Ini perlu suatu perkara yang ditunjukkan oleh dilaksanakan bersama-sama dengan Kerajaan bahawa Kerajaan suatu asas perlembagaan yang wajar, mem!mgnya tidak berhajat untuk iaitu pembaikan, pembetulan, menyembunyikan sesuatu kepada ketidakpuasan harus mendahului rakyat. Ini ialah tugas, tugas Kerajaan penawaran wang. Dalam kes "Off untuk menjalankan kuasa-kuasanya Budget Agencies", BBMB dan BMF yang diberi oleh rakyat kepadanya. kita perlu peluang yang mencukupi Saya rasa ini adalah suatu isu yang untuk memperbetulkan perasaan tidak digemari ataupun disukai oleh puas hati. sebahagian besar daripada rakyat. Semua orang mungkin mengakui Perbahasan yang bermakna dalam bahawa mereka bertanggungjawab Dewan dan usul yang mempunyai kepada rakyat. DAP juga graviti yang cukup bagi membayang menganggap bahawa mereka pendapat Dewan Rakyat untuk bertanggungjawab kepada rakyat dan memastikan pertanggungjawapan kami Ahli-ahli Barisan Nasional juga awam adalah perlu. Jadi, suatu menganggap bahawa kami mempunyai Suruhanjaya Siasatan Di-Raja ke atas tanggungjawab kepada rakyat tetapi skandal BMF bersama-sama dengan tanggungjawab kami adalah berbeza. pengemukaan laporan penuhnya di Dewan Rakyat adalah amat penting Kita menghendakkan Bank dalam kesedaran fungsi baru untuk Bumiputra itu kukuh, hidup hayatnya mengawasi disiplin kewangan di lebih panjang tetapi DAP di dalam negara ini. Sekian, terima kasih. usaha ini adalah cuba untuk mematikan ataupun memusnahkan Dr Abdul Hamid bin Pawanteh: langsung Bank Bumiputra itu dengan Ahli-ahli Yang Berhormat, masalah saran an untuk menubuhkan sekarang terbuka untuk dibahas. Yang Suruhanjaya Di-Raja ini. Saya akan Berhormat dari Ulu Muda. jelaskan sebab-sebabnya. Jadi, dalam 5353 18 OKTOBER 1984 5354 perkara-perkara yang disebutkan oleh juga tidak akan berfungsi sepertimana Ketua Pembangkang menunjukkan yang dikehendaki. la hanya penilai bahawa bekas Yang Berhormat ataupun laku, boleh dipergunakan di Menteri Kewangan cuba untuk dalam negeri ini sahaja, di Malaysia ini menyembunyikan orang-orang sahaja. Suruhanjaya Di-Raja itu tidak tertentu dan Ahli Yang Berhormat akan memberi kesan ataupun tidak dari Kepong mengatakan bahawa boleh mengambil tindakan kepada mungkin terlibat beberapa ahli politik orang-orang yang melakukan Kerajaan. Saya hendak mencabar kesalahan itu di Hongkong di mana Pembangkang. Jika sekiranya mereka Syarikat BMF ini ditubuhkan. Suatu mempunyai bukti-bukti yang jelas, kecacatan boleh berlaku. fakta-fakta yang jelas, sila kemukakan kepada Kerajaan supaya Kerajaan Saya rasa sebagai seorang peguam, boleh mengambil tindakan kepada Ahli Yang Berhormat dari Kata sesiapa sahaja yang telah melakukan Melaka boleh Jebih mengetahui kesalahan ini. Ini telah ditegaskan mengenai fakta ini tetapi ia sengaja beberapa kali oleh Yang Amat untuk menimbulkan perkara ini bagi Berhormat Perdana Menteri, Yang ianya mendapatkan publisiti yang Amat Berhormat Timbalan Perdana lebih meluas pada masa ini. Menteri bahawa ini adalah urusan Usu! yang dibawa oleh DAP yang Kerajaan. Kerajaan tidak akan mempunyai tiga asas utama katanya menutup dan melindungi sesiapa pun iaitu atas kenyataan-kenyataan yang di dalam perkara ini. Jika sekiranya dibuat oleh Yang Amat Berhormat mereka didapati bersalah Perdana Menteri, Yang Amat menjalankan kerja-kerja yang boleh Berhormat Timbalan Perdana Menteri melibatkan hak dan tuntutan rakyat. dan Menteri-menteri Ka bin et mengenai perkara BMF ini. Yang Saya secara peribadi, saya tidak keduanya adalah mengenai pandangan bersetuju juga dengan perkara­ yang telah dikemukakan oleh perkara yang telah berlaku tetapi Pengerusi Jawatankuasa Siasatan untuk menubuhkan satu Suruhanjaya BMF iaitu Tan Sri Ahmad Noordin Di-Raja yang baru bagi menggantikan dan yang ketiganya bagi mendedahkan jawatankuasa yang telah sedia ada pesalah-pesalah BMF ke mahkamah. bahawa saya tidak bersetuju. Saya akan jelaskan mengapa saya tidak Ini memanglah benar bahawa bersetuju juga dengan kejadian­ kenyataan-kenyataan yang telah kejadian yang berlaku di dalam BMF diberikan oleh Yang Amat Berhormat dan Bank Bumiputra kebelakangan ini Perdana Menteri dan Menteri-menteri di kemudian nanti. Kabinet seperti yang telah kita lihat di dalam akhbar-akhbar tempatan, Kalau mengikut pandangan pihak sepertimana di dalam akhbar The New DAP bahawa Suruhanjaya Di-Raja Straits Times bahawa Yang Amat mengikut Akta Suruhanjaya Siasatan, Berhormat telah pun menegaskan 1950 adalah diperlukan kerana pada bahawa ia tidak akan melindungi pandangannya, pandangan DAP ataupun dengan izin, to protect any bahawa jawatankuasa yang telah body. Ini dengan tegas bahawa Yang ditubuhkan oleh Kerajaan tidak Amat Berhormat Dato Seri Dr mempunyai kuasa yang kuat. Saya Mahathir menyuarakan pandangannya hendak menegaskan bahawa untuk ditatapi umum. Suruhanjaya Di-Raja yang akan ditubuhkan kalau mungkin, kalau Perkara yang kedua, iaitu satu mendapat sokongan majoriti di dalam ulasan yang telah dibuat oleh Yang Dewan yang mulia ini bahawa ianya Amat Berhormat Timbalan Perdana 5355 18 OKTOBER 1984 5356

Menteri. Masa itu dia memangku BMF untuk Kerajaan menubuhkan jawatan Perdana Menteri lagi suatu Jawatankuasa Di-Raja bagi menegaskan bahawa Kerajaan tetap mengkaji perkara-perkara yang telah akan mengambil tindakan undang­ berlaku di dalam BMF itu. lni adalah undang terhadap mereka yang satu pandangan sebagai ahli bersalah. Masyarakat yang boleh sentiasa memberi pandangan dan Kerajaan Yang Berhormat Menteri tidak perlu mengikut telunjuk Kewangan dalam akhbar The Star, pandangan-pandangan yang diberikan dengan izin, "Action to be taken itu. Ini ada satu pandangan yang telah against the culprits". lni menunjukkan diberikan oleh Peguam Negara ketegasan pihak Kerajaan lagi. sepertimana yang telah saya jelaskan Begitulah juga dengan kenyataan­ tadi bahawa Suruhanjaya tidak punya kenyataan yang lain. Saya rasa sudah kuasa untuk mendakwa sesiapa pun. cukup bagi pihak Kerajaan Dengan izin, Tuan Yang di-Pertua, mengemukakan pandangan- saya bacakan: pandangannya yang begitu ikhlas dan jujur untuk tidak menutup, untuk "Suruhanjaya tidak mempunyai tidak melindungi mereka yang kuasa untuk mendakwa sesiapa pun. melakukan kesalahan ataupun mereka Ia juga tidak boleh menjatuhkan yang terlibat dengan isu hukuman seperti mahkamah biar pemindahan wang. BMF kepada pun mereka ini disoal siasat, Syarikat Carrian itu. mengangkat sumpah macam di mahkamah." Begitulah juga saya rasa Kerajaan baru sahaja menerima laporan Jadi, apa perlunya Suruhanjaya mt daripada jawatankuasa ini, laporan ditubuhkan jika sekiranya hanya akan permulaan ataupun interim report menambahkan lagi beban Kerajaan yang diserahkan kepada pihak daJam soal kewangan dan masa yang Kerajaan untuk dikaji dan akan diambil oleh mereka itu di dalam kemudiannya diambil tindakan. lni usaha penyiasatan mereka. baru dua bulan dalam bulan Ogos sehingga bulan Oktober, dua bulan. Saya hendak menyebutkan tentang Kalau kita lihat di dalam Dewan ini pandangan Yang Berhormat Tan Sri pun biasanya pihak Pembangkang Ahmad Noordin ini sekali lagi. Pada akan meminta Kerajaan untuk pandangan saya cadangan Tan Sri memberi dahulu Rang Undang­ Ahmad Noordin ini adalah berasaskan undang yang akan dipinda dibawa kepada dua faktor dan mengikut supaya mereka itu . diberi masa yang temuduga yang telah pun dibuat oleh lebih untuk study, untuk membuat BERNAMA sebagaimana yang telah kajian. Ini dalam masa dua bulan dikeluarkan oleh akhbar The Star iaitu Kerajaan menerima interim report itu pada pandangan Tan Sri Ahmad mereka telah mengatakan telah terlalu Noordin mengatakan bahawa lama, mungkin sangkaan mereka telah Suruhanjaya Di-Raja itu perlu bagi dua tahun bahawa Kerajaan telah mengkaji kerana kuasanya lebih. Saya menerima interim report itu daripada jelaskan tadi bahawa kuasanya itu jawatankuasa yang telah pun tidaklah banyak berbeza dengan kuasa mengkaji, yang telah pun membuat yang telah diberikan kepada kajian ke atas perkara-perkara yang Jawatankuasa yang ada sekarang. berlaku dalam BMF itu. Keduanya, adalah hanya untuk melindungi Jawatankuasa itu dari Perkara yang kedua, pihak DAP sebarang tindakan yang mungkin telah mengambil pandangan daripada diambil oleh orang-orang yang Pengerusi Jawatankuasa Penyiasat tertentu yang mungkin dikatakan 5357 18 OKTOBER 1984 5358 terlibat basil daripada kajian yang Dengan itu sudah jelas, Tuan Yang di­ telah diserahkan kepada Kerajaan Pertua ..... setelah dikemukakan kepada orang ramai. Inilah dua faktor yang Dr Abdul Hamid bin Pawanteh: menyebabkan Tan Sri Ahmad Yang Berhormat, bolehkah Yang Noordin telah pun mengemukakan Berhormat habiskan dalam masa 9 pandangannya. minit. Alasan ini pada pandangan saya Tuan Othman bin Abdul: lnsya tidaklah begitu kuat untuk dijadikan Allah saya akan cuba. alasan mengapa ICerajaan mesti memegang, menerima pandangan ini Dr Abdul Hamid bin Pawanteh: untuk kita tubuhkan suatu Terima kasih. Suruhanjaya Di-Raja. Saya telah katakan bahawa Suruhanjaya ini tadi Tuan Othman bin Abdul: Sebab tidaklah mempunyai kuasa di luar Pembangkang telah mengambil masa daripada negeri ini terutamanya di sampai hampir dua jam bagi dua Hongkong di mana kejadian itu telah orang, saya pun hendak mengambil berlaku. Suruhanjaya ini juga tidak masa sedikit saya dengan izin Tuan punya kuasa untuk mendakwa sesiapa Yang di-Pertua. pun sepertimana yang telah saya bacakan iaitu satu pandangan yang J adi dengan itu pada pandangan diberikan oleh Peguam Negara. saya Tan Sri Ahmad Noordin tidak sepatutnyalah membuat sebarang Di samping itu, Tan Sri Ahmad kenyataan yang bertentangan dengan Noordin mestilah ingat bahawa ia kenyataan yang telah dibuat terdahulu telah dilantik oleh pihak Bank oleh Yang Amat Berhormat Perdana Bumiputra Malaysia Berhad atas dasar Menteri semasa menubuhkan individunya bukan atas kedudukannya jawatankuasa Siasatan yang dia sendiri sebagai Ketua Audit Negara dan menjadi pengerusinya. kenyataan-kenyataannya ini tidaklah seharusnya bertentangan dengan Dalam perkara yang kedua iaitu pandangan ataupun pendapat yang Tan Sri Ahmad Noordin bercadang tel ah diberikan oleh Yang Amat atau mempunyai pandangan bahawa Berhormat Perdana Menteri sendiri dengan penubuhan Suruhanjaya Di­ semasa memberi suatu "Press Raja ini bahawa ia terlindung daripada Conference", dengan izin, bagi sebarang tindakan undang-undang menubuhkan Jawatankuasa ini. yang mungkin diambil kemudian oleh Dengan izin, Tuan Yang di-Pertua, orang-orang yang mungkin terlibat, saya baca petikan Yang Amat saya sebutkan kemungkinan­ Berhormat Perdana Menteri di dalam kemungkinan ini. Di dalam perkara masa "Press Conference" itu: Tan Sri Ahmad Noordin mestilah sedar bahawa ia boleh dilindungi, ia "BMF adalah sebuah syarikat dilantik oleh Bank Bumiputra yang didaftarkan di Hong Kong dan Malaysia Berhad, ia dilindungi tertakluk kepada undang-undang sepenuhnya oleh Bank Bumiputra Hong Kong. Akta Suruhanjaya sebagai institusi kewangan yang kuat. Siasatan 1950 tidak boleh dipakai di Jika sekiranya keraguannya timbul Hong Kong. Oleh itu kuasa-kuasa lagi maka saya rasa Kerajaan sudah yang diberi kepada Suruhanjaya pastilah tidak teragak-agak akan yang dilantik di bawah Akta melindungi Jawatankuasa ini kerana Suruhanjaya Siasatan itu tidaklah ianya ditubuhkan atas pandangan berkenaan sama sekali dan tidak ataupun saranan daripada pihak boleh dipakai di Hong Kong." Kerajaan. Jika perlindungan seperti 5359 18 OK10BER 1984 5360 ini pada pandangannya tidak cukup, berlaku. Saya hendak jelaskan jika saya tidak tahulah bentuk sekiranya saya nampak Ketua perlindungan sepertimana lagi yang Pembangkang sedang lemas di dalam diperlukan oleh suatu J awatankuasa sungai, walaupun dia daripada ditubuhkan, dengan pandangan Pembangkang saya tidak berhasrat daripada pihak Kerajaan yang untuk menekannya hingga mati dan ditubuhkan oleh Bank Bumiputra itu. saya dengan apa cara sekali pun mungkin akan berusaha untuk Dalam temuduga itu juga, Tan Sri menyelamatkan dia daripada mati Ahmad Noordin telah pun lemas. Begitulah juga dengan keadaan mengemukakan bahawa Jawatankuasa PETRONAS menyelamatkan Bank yang diwakilinya tidak mempunyai Bumiputra Malaysia Berhad, itu suatu ' bidang kuasa yang luas tetapi apabila perkara yang boleh dilakukannya, kita dapati kita membaca bidang tugas saya rasa negara kita ini. Dengan itu "Terms of Reference" yang telah saya rasa Jawatankuasa Suruhanjaya dibacakan oleh Ketua Pembangkang Di-Raja bagi mengkaji BMF ini tadi, saya tidak nampak adalah tidak perlu ditubuhkan. bagaimanakah pengakuan bahawa bidang tugas itu tidak luas,. segala­ Di dalam ucapan awal saya tadi, galanya telah meliputi masalah saya menegaskan bahawa saya juga teknikalnya, masalah jenayahnya tidak bersetuju dengan perkara­ telah pun termasuk di dalam 8 perkara perkara yang berlaku di dalam perkara yang telah diberikan sebagai bidang BMF itu, bahawa perkara-perkara itu tugas kepada J awatankuasa ini untuk mungkin akan melibatkan menelitinya. perbelanjaan wang dan telah Jadi di dalam "Terms of Reference" melibatkan perbelanjaan wang yang ini, dengan izin, tidak menyebutkan begitu banyak. Dengan itu rombakan­ mengenai pendakwaan mana-mana rombakan yang dibuat sekarang ini orang yang didapati terlibat dalam adalah bersesuaian untuk membentuk tugas kesalahan mereka. Jadi tugas ~ntuk menggerakkan kembali Bank J awatankuasa ini adalah untuk Bumiputra Malaysia Berhad supaya membuat kajian "internal" dengan ianya mendapat kepercayaan daripada izin, Bank Bumiputra Malaysia rakyat. Dengan pembentukan Berhad dan juga BMF dan hasil Suruhanjaya Di-Raja ini juga ianya daripada kajian itu diserahkan kepada akan diberi kuasa meneliti, Kerajaan untuk meneliti dan diambil memanggil, memeriksa semua tindakan oleh pihak Kerajaan. Ini dokumen-dokumen di dalam Bank ditegaskan sendiri oleh Yang Amat Bumiputra Malaysia Berhad. Ini telah Berhormat Dato' Seri Dr Mahathir bertentangan dengan Akta Bank, bahawa sebarang tindakan yang akan Perkara 36 iaitu bagi melindungi diambil kemudian kelak sama ada perkara-perkara sulit yang terdapat di tindakan sivil atau jenayah adalah dalam Bank Bumiputra itu sendiri. bergantung kepada keputusan- Inilah yang saya katakan bahawa DAP keputusan ataupun perakuan- memang berhajat untuk perakuan yang di bu at oleh menjahanamkan ataupun mahu J awatankuasa ini. merosakkan Bank Bumiputra itu. Jika sekiranya semua perkara-perkara yang Di dalam perkara yang disebutkan sulit atau "confidential", dengan izin, iaitu pihak PETRONAS telah telah diketahui um um maka membeli Bank Bumiputra Malaysia kepercayaan rakyat terhadap Bank Berhad ini dengan $2.5 billion, Bumiputra ini akan hilang dan lama mengikut pandangan pihak DAP kelamaan orang-orang tidak akan inilah suatu perkara yang tidak patut menyimpan dalam Bank Bumiputra 5361 18 OKTOBER 1984 5362 ini maka Bank Bumiputra akan kita menggunakan perkara ini untuk bankrap. Maka yang seronok ialah kepentingan politik bagi sesuatu DAP, bukan rakyat; bukan rakyat kumpulan semata-mata. yang seronok, DAP yang seronok. Saya sekali lagi hendak mencabar Jadi pada pandangan saya dalam pihak DAP sekiranya mereka perkara ini Suruhanjaya Di-Raja itu mempunyai bukti-bukti yang cukup adalah tidak perlu ditubuhkan kerana dan lengkap mengenai individu­ ianya akan menambahkan lagi beban individu yang terlibat dengan Kerajaan dalam pember;an kewangan penyelewengan ataupun seperti yang dan masa yang akan diambil. dikatakan skandal BMF ini silalah kemukakan kepada pihak Kerajaan Setakat ini saya tegaskan juga sekali supaya pihak Kerajaan dapat lagi bahawa saya juga tidak bersetuju mengambil tindakan kepada mereka dengan perkara-perkara yang berlaku itu dan boleh jadi ahli-ahli DAP yang itu dan saya rasa pihak Kerajaan telah mengetahui akan dipanggil untuk pun merangka dan menggariskan menjadi sebagai "key witness", beberapa peraturan bagi menghadkan dengan izin, Tuan Yang di-Pertua. jumlah pinjaman-pinjaman bagi bank­ Dengan itu saya . menentang bank di negara ini. Ini suatu penubuhan Suruhanjaya Di-Raja bagi perkembangan yang baharu yang saya mengkaji perkara BMF ini. Sekian, rasa yang boleh menyekat daripada terima kasih. berlakunya perkara itu lagi. Jadi saya Dr Abdul Hamid bin Pawanteh: rasa bukan satu bentuk penafian yang Yang Berhormat dari Penampang. dikatakan oleh pihak DAP tadi bahawa Kerajaan tidak mengambil 5.30 ptg. langkah untuk menyekat daripada perkara ini berlaku. Perkara ini telah Datuk Clarence E. Mansul pun berlaku dan perkara yang (Penampang): Tuan Yang di-Pertua, seharusnya dilakukan ialah saya bangun untuk turut bersama bagaimanakah hendak menghidupkan membahaskan usul yang telah kembali dan langkah yang seterusnya dikemukakan oleh Ketua Pem­ Kerajaan telah memutuskan bahawa bangkang sebentar tadi berkenaan kadar-kadar tertentu ini mestilah dengan isu BMF di Hong Kong. dilaksanakan dengan segera supaya Saya tegaskan di sini bahawa saya ianya tidak membolehkan segala sama sekali tidak menyokong usul bank-bank perdagangan untuk yang dibawa oleh Ketua Pembangkang mengeluarkan pinjaman berlebihan itu. Walau bagaimanapun kejadian daripada yang diperuntukkan. Kalau yang terjadi di Hong Kong mengenai tidak silap saya sekarang ini pinjaman BMF ini, saya sama sekali tidak individu hanya dihadkan kepada 30% bersetuju dan bagi pendapat saya daripada modal bayaran bagi sesebuah tindakan yang sedang diambil oleh bank dan jumlah pinjaman yang boleh Kerajaan adalah menasabah dan diberikan mesti tidak melebihi 50% mencukupi. daripada jumlah "credit available" dengan izin, Tuan Yang di-Pertua, Tuan Yang di-Pertua, saya khuatir iaitu jumlah yang dibenarkan kepada usul penubuhan Suruhanjaya Siasatan satu-satu bank itu untuk memberi Di-Raja atas BMF di Hong Kong pinjaman-pinjaman. Ini sudah adalah satu muslihat partai DAP. semestinyalah perkara-perkara ini Dengan selalu mengungkit-ungkitkan akan menyekat daripada berlakunya soal dan masalah BMF, OAP boleh lagi peristiwa yang semua rakyat tidak melenyapkan kepercayaan rakyat menyetujuinya, tetapi tidaklah perlu terhadap Bank Bumiputra iaitu satu 5363 18 OKTOBER 1984 5364 bank yang menjadi kebanggaan rakyat yang penting Jawatankuasa Malaysia. Kerana kehilangan Penyiasatan BMF menjalankan kepercayaan rakyat satu-satu bank itu tugasnya sehingga satu perakuan yang boleh kehilangan perniagaan dan muktamad sudah dihasilkan dan kerugian. Mungkin ini adalah satu menyerahkannya kepada budi bicara yang dikehendaki oleh DAP. Kerajaan untuk mengambil tindakan menyelesaikan masalah BMF. Dengan DAP seperti yang kita lihat sedang tidak mengungkit-ungkit isu BMF di memperalatkan perakuan tidak rasmi khalayak ramai yang tidak arif tentang yang dibuat oleh Ketua Odit Negara bank, kita akan dapat menyelesaikan yang juga menjadi Pengerusi masalah BMF dan membantu Bank Jawatankuasa Siasatan BMF tentang Bumiputra untuk meneruskan penubuhan Suruhanjaya Siasatan Di­ perniagaan dengan baik. Raja. Ini boleh ditafsirkan sebagai satu helah politik DAP untuk Say a berpendapat bahawa menangguk di air keruh. Tujuannya J awatankuasa Penyiasatan BMF telah ialah supaya rakyat hilang dapat menjalankan tugasnya dan tidak kepercayaan terhadap Kerajaan BN. dihalang oleh sesiapa, sampai sekarang tidak ada sungutan-sungutan Jawatankuasa Penyiasatan BMF yang terdapat berkenaan dengan telah ditubuhkan oleh Bank halangan-halangan yang dibuat ke atas Bumiputra Berhad dengan berkat Jawatankuasa itu dalam menjalankan Kerajaan. tugasnya. Kebebasan dalam Oleh yang demikian, Pengerusi menjalankan tugas-tugas mereka Penyiasatan BMF tidak wajar adalah penting dan saya rasa setakat mengeluarkan pendapat-pendapatnya ini Jawatankuasa ini masih berfungsi kepada akhbar-akhbar sebelum seperti yang diharapkan. pendapatnya itu dikemukakan kepada Suruhanjaya Siasatan Di-Raja yang pihak yang melantiknya. Ini adalah boleh ditubuhkan mengikut Akta menyalahi "professional ethic". Siasatan Suruhanjaya Di-Raja tidak Penyiasatan belum muktamad lagi. boleh menyelesaikan masalah BMF. Oleh yang demikian, adalah tidak Masalah BMF ini bukan sahaja wajar sebelum laporannya itu melibatkan negara kita, bahkan disahkan, sebahagian daripada negara asing juga terlibat. Oleh itu pendapatnya sudah diketahui umum. adalah tidak menasabah jika Pendapat-pendapat seperti itu boleh warganegara Malaysia sahaja yang disifatkan hanya sebagai satu ramalan dapat disiasat sedangkan mereka yang sahaja. ada di Hong Kong kita tidak mempunyai kuasa untuk menyiasat Tuan Yang di-Pertua, yang mereka. Ini adalah disebabkan sebenarnya Jawatankuasa Penyiasatan Suruhanjaya Di-Raja hanya sah di BMF jika tidak dihasut oleh pihak­ negeri kita Malaysia. pihak tertentu sudah cukup untuk mencari jalan penyelesaian terhadap Tuan Yang di-Pertua, Suruhanjaya isu BMF di Hong Kong. Keyakinan Di-Raja juga ditubuhkan akan tentu saya ini diperkuatkan lagi oleh hujah­ menjejaskan kelicinan perniagaan hujah Yang Amat Berhormat Perdana Bank Bumiputra. Walaupun yang ada Menteri, Yang Amat Berhormat masalah hanya BMF di Hong Kong. Timbalan Perdana Menteri dan Yang Berhormat Menteri Kewangan. Selain daripada Suruhanjaya Kesemua mereka itu telah berjanji Siasatan Di-Raja tidak boleh untuk tidak bertolak ansur dalam membuat "expert opinion" seperti mencari penyelesaian kes BMF. Apa halnya yang boleh dibuat oleh 5365 18 OKTOBER 1984 5366

Jawatankuasa Penyiasatan BMF Bagi diri saya sendiri, Tuan Yang di­ tentang perakaunan, transaction yang Pertua, saya hendak membincangkan betul. tajuk ini daripada satu perspektif yang lebih am dan luas. Tuan Yang di­ Satu lagi perkara, Suruhanjaya Pertua, hamir di semua negara yang Siasatan Di-Raja tidak boleh sedang membangun, tak kira apakah membuat pendakwaan tetapi yang bentuk sistem ekonomi yang boleh membuat pendakwaan ialah diamalkannya, sektor awam sejak Bank Bumiputra sendiri. beberapa lama dahulu semakin memainkan peranannya yang lebih Penubuhan Suruhanjaya Siasatan penting dan dominan. Ini ialah akibat Di-Raja yang dicadangkan oleh pihak dari dua faktor utama: Pembangkang akan menimbulkan amalan perundangan-perundangan Pertama, kebanyakan negara yang boleh membawa kecurigaan di sedang membangun, sektor swasta negara kita. Mengikut Akta Bank, masih belum lagi dimajukan 1973, Peruntukan 36 sesuatu bank sehingga ke satu taraf yang cukup hendaklah memelihara rahsia-rahsia maju dan dinamik sehingga boleh pelanggan-pelanggannya. Siasatan memainkan peranan sebagai jentera oleh Suruhanjaya Siasatan Di-Raja pertumbuhan yang tunggal. kalau ditubuhkan pasti akan Yang kedua, dan yang lebih penting melanggar tata susila bank yang ialah amat perlu dibasmikan diwajibkan menyimpan rahsia para ketidakseimbangan yang kini wujud pelanggannya. di kalangan berlain-lainan kumpulan di dalam sesebuah negara Akhirnya, saya sekali. lagi tegaskan dan dipenuhi keperluan-keperluan di sini bahawa saya tidak setuju sosial yang asas (basic social needs) dengan cadangan pihak Pembangkang bagi kumpulan-kumpulan yang untuk menubuhkan Suruhanjaya miskin dan tersekat, agar keadilan Siasatan Di-Raja untuk sosial dan kesetaraan yang lebih menyelesaikan masalah BMF di Hong seimbang dapat digalakkan. Kong. Adakah dirasai bahawa sektor Tuan Yang di-Pertua, saya swasta yang lebih mengutamakan memohon membantah usul ini. keuntungan tidak dapat mencapai matlamat sosial yang penting ini. Arah aliran seperti yang saya Dr Abdul Hamid bin Pawanteh: sebutkan di atas juga wujud di Yang Berhormat dari Tanjong. Malaysia. 5.37 ptg. Pertubuhan sektor awam di negara Dr Koh Tsu Koon (Tanjong): Tuan ini amatlah pesat khasnya dalam Yang di-Pertua, pada hari ini kita tempoh tahun 70an selepas pelancaran sedang membahaskan satu tajuk yang Dasar Ekonomi baru. Pada asasnya agak kompleks dan rumit tetapi amat terdapat tiga bentuk pertubuhan yang penting. boleh diklasifikasikan di bawah sektor awam iaitu jabatan-jabatan dan Oleh yang demikian adalah agensi-agensi Kerajaan pada mustahak bagi kita semua menjadi pertamanya, yang kedua perbadanan­ seberapa tenang dan objektif yang perbadanan awam seperti PKEN­ boleh tanpa melemparkan tuduhan­ PKEN dan yang ketiga perbadanan tuduhan dan balasan-balasan yang awam dan juga syarikat-syarikat yang menggemparkan dan penuh dengan didaftarkan di bawah Akta Syarikat emosi. 1965 tetapi yang telah memperolehi 5367 18 OKTOBER 1984 5368 pm1aman ataupun penyertaan equiti Tuan Sim Kwang Yang: Minta daripada orang ramai. Dana ataupun jalan. fund yang besar telah pun disalurkan kepada segala perusahaan ini, iaitu Dr Abdul Hamid bin Pawanteh: dana dari basil Kerajaan, dari Adakah Yang Berhormat mahu beri pinjaman daripada sumber-sumber jalan? dalam dan luar negeri serta pelaburan oleh orang ramai. Oleh sebab itu, Dr Koh Tsu Koon: Oleh kerana jangkaan ataupun ekspektasi orang kesuntukan masa, saya tidak mahu ramai terhadap sektor awam amatlah beri jalan. tinggi. Dr Abdul Hamid bin Pawanteh: Oleh kerana kesuntukan masa Yang Tuan Yang di-Pertua, memang kita Berhormat itu tidak beri jalan. Sila tidak boleh menafikan bahawa teruskan. kejayaan-kejayaan yang besar telah pun dicapai oleh beberapa di antara Dr Koh Tsu Koon: Sistem perusahaan-perusahaan awam ini pengurusan yang lebih cekap dan seperti FELDA dan MAS. Akan suatu sistem kawalan dan imbangan tetapi adanya juga kegagalan dan (checks and balances) yang lebih banyak kes-kes di mana prestasi berkesan harus diperkenalkan. Segala adalah kurang memuaskan akibat dari langkah ini kini sedang dijalankan. pengurusan yang tidak cekap, dan Akan tetapi, yang lebih penting juga dari rasuah dan lain-lain faktor daripada segala-gala ini ialah perlu yang tidak disangka. Justeru itu, diadakannya semangat commitment setengah-setengah perbadanan di dan pertanggungjawapan di kalangan sektor awam bukan sahaja tidak mereka yang telah ditugaskan dengan memainkan peranan sebagai jentera pengurusan di sektor awam ini. Ini pertumbuhan seperti yang adalah kerana tidak kira betapa dijangkakan malah telah menjadi baiknya sesuatu sistem sama ada beban kepada ekonomi kita dan dalam teori ataupun dari segi mendatangkan "embarrasment" amalannya di tempat-tempat lain, kepada pihak-pihak yang berkenaan. kejayaan sistem ini terletak pada akhimya di tangan mereka yang telah Tuan Yang di-Pertua, dalam tahun­ ditugaskan dengan pengurusan dana tahun kebelakangan ini pemimpin­ sektor awam ini. Kalau terdapat pemimpin negara kita semakin pengurus-pengurus yang baik dan mengambil berat tentang segala jujur satu sistem yang cekap sudah masalah ini justeru telah menyuarakan pasti akan timbul. Sebaliknya, kalau hasrat diadakan kawalan yang pengurus-pengurus ini kurang baik berkesan dan pertanggungjawapan dan jujur maka satu sistem yang baik (accountability) yang sewajar di sektor pada asalnya pun akan menjadi kelam­ awam. Sistem-sistem pengurusan yang kabut tidak lama kemudian. lebih cekap dan sesuatu kawalan dan ltulah sebabnya mengapa Kerajaan imbangan ..... Barisan Nasional telah dalam tempoh tiga tahun yang lepas begitu Tuan Sim Kwang Yang: (Bangun). menitekberatkan konsep Bersih, Cekap dan Amanah serta amalan Dr Abdul Hamid bin Pawanteh: Kepimpinan Melalui Teladan. Yang Berhormat, minta duduk Kempen-kempen ini telah mula sebentar. Ada apa Yang Berhormat, menghasilkan perubahan-perubahan Peraturan Mesyuarat atau minta yang positif dalam sikap serta sedikit jalan? sebanyak peningkatan dalam prestasi 5369 18 OKTOBER 1984 5370 di perkhidmatan awam dan juga di merayu kepada Kerajaan supaya kalangan mereka yang diberikan tugas membuat commitment yang lebih mengurus perbadanan-perbadanan kepada hal menggalakkan kecekapan dan dana di sektor awam. daya pengeluaran dan accountability yang lebih serta mengurangkan Segala kempen ini telah juga pembaziran yang tidak perlu di sektor menambahkan kesedaran di kalangan awam. Kami juga telah menyuarakan rakyat. Orang ramai dan juga media kebimbangan (concern) kami massa telah semakin menumpukan terhadap isu BMF khasnya. perhatian yang lebih kepada soal kawalan dan "accountability" bagi Kebimbangan ini juga dirasai dan dana awam ataupun public funds. ditunjukkan oleh sebahagian besar Walaupun ini mungkin akan daripada rakyat Malaysia khasnya menjadikan setengah orang itu kurang pertubuhan-pertubuhan politik dan senang namun demikian, saya rasa sosial. Umpamanya, Pemuda UMNO ianya pada keselumhannya telah menyuarakan dengan tegasnya mempakan suatu tanda yang baik bahawa mereka yang didapati bersalah dalam sebuah negara demokratik hams dibawa ke mahkamah. Pendapat seperti kita. yang sama juga telah disuarakan oleh setengah-setengah parti komponan Akan tetapi hakikat bahawa sikap Barisan Nasional yang lain. dan semangat (mood) kini sedang Kami sudah tentu tidak mahu peristiwa bembah tidak membawa maksud BMF ini diulangi pada masa depan, bahawa kita telah terlepas daripada sama ada peristiwa ini melibatkan beban kesilapan-kesilapan yang telah sebuah institusi kewangan swasta dilakukan pada masa yang lampau ataupun awam. Daripada ini kita atau bahawa kesilapan yang sama dapati bahawa kebimbangan tidak akan dilakukan sekali lagi pada (concern) terhadap isu BMF ini adalah masa depan. Kita masih perlu satu concern umum dan tidak hanya mengatasi segala masalah yang setakat ditunjukkan oleh DAP sahaja diakibatkan oleh kesilapan yang lepas (such a concern is not an exclusive serta mengambil tindakan terhadap concern of DAP). mereka yang bertanggungjawab agar mencegah kesilapan yang sama (Tuan Yang di-Pertua mem­ daripada diulangi. Memang kita hams pengerusikan Mesyuarat) selalu berwaspada terhadap kesilapan­ kesilapan yang bam yang mungkin Tuan Yang di-Pertua, beberapa hari mun cul dalam masa depan. dahulu pucuk pimpinan Parti Gerakan telah berjumpa dengan Pemangku Tuan Yang di-Pertua, sebagai Perdana Menteri untuk sebuah parti politik yang membincangkan isu-isu nasional. bertanggungjawab dan sebagai sebuah Dalam perjumpaan ini isu BMF pun parti komponen Barisan Nasional. ada dibincangkan. Parti Gerakan sering mengambil berat tentang peranan yang dimainkan oleh Yang Amat Berhormat Pemangku sektor awam serta kawalan dan Perdana Menteri telah memberi tahu accountabilitynya. Kami telah juga kami bahawa Kerajaan sedang menumpukan perhatian yang serius bemsaha dengan sedaya upaya dan terhadap masalah pinjaman dan sedang mengambil apa juga langkah hutang sektor awam serta lain-lain yang perlu bagi menyiasat isu BMF. masalah dan konsep bam yang Beliau juga menegaskan bahawa herkaitan dengan ekonomi kita seperti Kerajaan bersedia membawa mereka penswastaan dan lain-lain. Oleh itu, yang bertanggungjawab ke bam-baru ini Parti Gerakan telah mahkamah. Pemangku Perdana 5371 18 OKTOBER 1984 5372

Menteri kita telah juga menerangkan Tuan Yang di-Pertua, akhirnya saya kepada kami sebab-sebab mengapa ingin mengambil kesempatan ini untuk Kerajaan berpendapat bahawa menegaskan bahawa sebagai sebuah penubuhan sebuah Suruhanjaya Di­ parti politik yang bertanggungjawab, Raja pada masa ini adalah tidak perlu. Parti Gerakan dan juga Barisan Beberapa di antara sebab-sebab ini Nasional akan terns mengikut dengan dua orang rakan saya tadi dalam rapinya perkembangan kes BMF ini. ucapan mereka telah membangkitkan Kami akan juga menyokong dan dan akan diterangkan secara lebih membantu dalam apa juga cara pun terns terang dan panjang lebar oleh usaha-usaha yang diambil oleh rakan-rakan lain nanti. Kerajaan untuk menyelesaikan isu BMF ini dengan adil. Saya yakin Tuan Yang di-Pertua, sebenarnya bahawa ini adalah juga perasaan dan adalah jelas bahawa kami dari Parti hasrat parti-parti komponen Barisan Gerakan dan juga dari Barisan Nasional yang lain yang telah Nasional ingin melihat supaya mereka mendedikasikan dirinya kepada yang didapati bersalah di sisi undang­ konsep: "Bersih, Cekap dan undang dibawa ke mahkamah. Pada Amanah". pendapat kami tindakan ini Tuan Yang di-Pertua: Yang mernpakan satu bentuk accoutability Berhormat dari Seremban. dan akan memastikan bahawa keadilan dapat dicapai. 5.52 ptg. Sebuah Surnhanjaya Di-Raja Dr Chen Man Hin (Seremban): Tuan mernpakan salah satu cara untuk Yang di-Pertua, Bumiputra Malaysia mencapai matlamat ini. Adanya juga Finance atau BMF di Hong Kong telah cara-cara yang lain. Oleh kerana ditubuhkan untuk mengembangkan Kerajaan ini sedang mengambil (develop) operasi Bank Bumiputra tindakan yang tegas melalui beberapa serta pelaburannya di Hong Kong. saluran yang lain, maka matlamat Malangnya jauh daripada mendapat yang sama berkemungkinan besar ketintungan daripada usahaniaga itu, akan tercapai melalui saluran-saluran BMF telah menempuh nasib buruk yang lain ini. dan telah ditipu sehingga ia mengalami kerugian sebanyak $2.5 billion. Ia Memang kita boleh terns telah mengalami kerngian lebih membahaskan tentang baik burnknya daripada mana-mana pertubuhan satu-satu pendekatan tertentu bank di Hong Kong dalam tempoh 2 berbanding dengan pendekatan- atau 3 tahun. Malapetaka kewangan pendekatan yang lain. Ini bukan yang raksaksa ini telah menggoncang sahaja akan mengambil masa yang selurnh rakyat dan telah kini dikenali lama akan tetapi perbahasan sebagai skandal BMF. sedemikian ini boleh diternskan Kerugian sebanyak $2.5 billion itu selama-lamanya tanpa apa juga ialah 4 atau 5 kali ganda modal yang keputusan yang memuaskan. dibayar oleh syarikat induknya iaitu Bank Bumiputra 4 tahun dahulu. Tuan Yang di-Pertua, yang lebih kerugian sebesar ini lazimnya akan penting ialah tindakan keras mesti membawa kepada kebankrapan pada akhirnya diambil terhadap sebuah bank biasa. Perkara ini telah mereka yang bertanggungjawab agar dapat dielakkan kerana Kerajaan keadilan dapat dicapai. Tindakan Malaysia tidak mampu membiarkan adalah lebih penting daripada perkara ini berlaku, kerana perbahasan mulut. kebankrapan Bank Bumiputra juga 5373 18 OKTOBER 1984 5374 akan membawa kepada keruntuhan Bumiputra yang bernama Encik Jalil. Kerajaan Barisan Nasional. Kejadian Kerana usaha beliau itu, beliau telah ini merupakan satu ajaran yang pahit dibunuh dalam bulan Julai, 1983. Oleh kepada Barisan dan oleh kerana itu, sebab berlakunya pembunuhan ke atas terdapat satu usaha yang disatukan Allahyarham, skim menyelamat itu (orchestrated) untuk cuba menutup terpaksa dibatalkan dan dengan itu (cover up) perkara ini. seluruh usaha "menggunakan wang yang sihat untuk mengejar wang yang Tuan Yang di-Pertua, berita awal tenat" telah hilang begitu sahaja. dan pertama mengenai kemalangan ini telah muncul apabila pasaran harta di Tuan Yang di-Pertua, jumlah wang Hong Kong mulai mengalami tempoh terlibat ialah ·$1.5 billion. Penyiasatan kemelesetan. Akibat daripada arah ke atas kes pembunuhan Allahyarham aliran ini, maka kekayaan dan harta Jalil itu telah membongkarkan lebih Carrian, Eda dan Kevin Hsu juga banyak maklumat. Skandal BMF turut runtuh. Daripada $2.5 billion, sebanyak $2.5 billion itu tidak boleh lebih kurang 90% daripada pinjaman ditutup-tutup lagi. Soalannya sekarang BMF diberi kepada ketiga-tiga ialah siapakah yang bertanggungjawab syarikat tersebut. BMF sering atas memberi pinjaman sebanyak $2.5 dikaitkan dengan Carrian dalam billion kepada hanya 3 buah syarikat akhbar asing, kerana ia merupakan iaitu Carrian, EDA dan Kevin Hsu pengkredit (creditor) yang terbesar walaupun sebahagian besarnya kepada kepada Carrian. Atas sebab-sebab Carrian. Adalah tidak dapat diterima yang lebih diketahui oleh Barisan, akal bagaimana wang sejumlah empat berita ini langsung tidak dilaporkan kali, lima kali atau enam kali ganda dalam akhbar-akhbar tempatan pada modal yang dibayar oleh Bank masa itu. Ini merupakan satu usaha Bumiputra boleh diberi pinjam menyembunyikan berita tersebut dengan sebegitu mudah sekali. daripada diketahui oleh rakyat Malaysia sendiri. Kita mempunyai satu institution bank, kita juga mempunyai satu Akta Satu lagi bentuk menutup perkara Bank yang bertujuan menghalang ini daripada diketahui umum, ialah orang-orang yang tidak bertimbang usaha-usaha hebat oleh syarikat rasa daripada menyalahgunakan wang induk, yakni Bank Bumiputra untuk orang awam, kita juga mempunyai menyuntik (inject) wang serta Kementerian Kewangan, Bank memberi pinjaman tambahan untuk Negara dan juga Lembaga Pengarah menegakkan Syarikat Carrian yang Bank Bumiputra, untuk hampir tumbang itu. Laporan-laporan menguatkuasakan undang-undang menunjukkan bahawa lebih kurang serta peraturan-peraturan bank. 20% daripada pinjaman BMF kepada Carrian telah dibuat dalam tahun 1980 Kesemua soalan ini memerlukan hingga 1981 dan 20% lagi pada awal jawapan dan satu Suruhanjaya 1982. Bagaimanapun, pada separuh Penyiasatan Di-Raja merupakan satu kedua tahun 1982, apabila Carrian jentera yang sesuai untuk menyiasat, telah jauh terhumban, sebanyak 30% mencari jawapan serta mencadangkan lagi diberi kepada Carrian dan 30% penyelesaiannya. Bagaimanapun, lagi dalam tahun 1983. Kerajaan bersikap amat lembab terhadap cadangan ini dan masih Salah satu pinjaman demikian untuk berusaha cuba hendak menutup menyelamat Carrian ialah satu skim perkara ini sebanyak yang boleh. penyelamat (rescue) yang melibatkan US$4 juta yang telah dibangkang oleh Sebagai satu usaha hendak seorang pegawai kanan Bank menyenangkan perasaan, Barisan 5375 18 OKTOBER 1984 5375

Nasional telah menubuhkan satu Andainya ia digunakan dengan J awatankuasa Siasatan yang terdiri bijak dan baik ia akan dapat daripada 3 orang untuk menyiasat membina lebih banyak rumah­ skandal BMF. Jawatankuasa tersebut rumah murah, klinik serta diketuai oleh Ketua Audit Negara, universiti. Hakikatnya ia berlaku Tan Sri Ahmad Noordin, seorang pada masa negara mengalami kesan tokoh yang mempunyai nilai prinsip kemelesetan serta difisit yang besar serta kewibawaa'n yang kuat. Dalam dalam belanjawan serta dalam kira­ laporan interim yang dikemukakan, kira imbangan pembayaran, beliau telah menyatakan bahawa kerugian ini amat dirasai kesannya. Jawatankuasa Siasatan itu tidak Yang menjadi persoalan ialah mempunyai kuasa-kuasa yang mengapakah rakyat jelata dibiarkan mencukupi. Mereka tidak diberi kuasa merasai kesan-kesan program jimat untuk memanggil apa-apa bukti, cermat dan pengurangan mensapina saksi-saksi atau mengenal perbelanjaan Kerajaan sementara pasti mereka yang bersalah kerana se jumlah wang yang banyak yang sekiranya dibuat demikian, beliau dikendalikan oleh segelintir orang sendiri mungkin terpaksa yang berpejabat hawa dingin telah menghabiskan tempoh persaraannya hilang raib begitu sahaja buat dalam mahkamah undang-undang. sefama-lamanya. Ketua Audit Negara kemudian telah 2. Di kalangan kewangan menyeru supaya satu Suruhanjaya antarabangsa, sistem bank Malaysia Siasatan Di-Raja ditubuhkan untuk telah kehilangan nama baiknya. menyiasat skandal BMF kerana Walaupun terdapat bank-bank lain Suruhanjaya sedemikian akan diberi yang terkenal juga telah memberi penuh baik dari segi undang-undang pinjaman kepada Carrian, BMF atau fakta. Dalam Jain perkataan ini merupa pemberi pinjaman yang adalah satu cara memberhentikan terbesar kepadanya. Usaha usaha-usaha hendak menutup skandal menyelamat Carrian adalah satu itu secara berterusan oleh Kerajaan kegagalan yang besar dan tindakan Barisan Nasional. membuang Syarikat Touche Ross antarabangsa merupakan satu tanda Tuan Yang di-Pertua, sekarang saya kurang matang dalam pengalaman membentangkan enam sebab mengapa kewangan. Ia sama seperti tindakan Suruhanjaya Siasatan Di-Raja perlu membuang seorang pengadil dari ditubuhkan. satu permainan bola sepak semata­ mata kerana kita merupakan Tuan Yang di-Pertua: Yang pasukan yang mengalami Berhormat lima minit. kekalahan. Matlamat hendak Dr Chen Man Hin: Lebih kurang menjadikan Kuala Lumpur satu lima minit. pusat kewangan yang terkemuka telah menerima satu pukulan yang Tuan Yang di-Pertua: Fasal ada teruk kerana skandal BMF. Hanya Menteri hendak mengemukakan satu dengan mengadakan satu siasatan usul supaya persidangan kita ini tidak yang menyeluruh serta mengambil ditangguhkan sehingga selesai usul ini tindakan tatatertib terhadap mereka dibincangkan. Jika lima minit, sila. yang bertanggung jawab sahajalah akan memulih semula keyakinan Dr Chen Man Hin: Sebab-sebab antarabangsa terhadap sistem bank ialah- kita. 1. Sejumlah wang yang besar-$2.5 3. Seorang pegawai tinggi Bank billion wang rakyat telah hilang. Bumiputra, Allahyarham Encik 5377 18 OKTOBER 1984 5378

Abdul Jalil telah didapati terbunuh untuk menyelamatkan Bank di Hong Kong kerana menjalankan Bumiputra memang telah mencapai kewajipannya. Satu perbicaraan tujuan menyelamatkannya Bank telah diadakan dan orang disabit Bumiputra tetapi ini tidak telah dihukum tetapi soalannya menyelesaikan masalahnya kerana ialah sudahkah keadilan dilakukan? isu-isu yang tinggal akan tetap Soalan-soalan mulai timbul tentang tinggal sehingga satu Suruhanjaya sebab-sebabnya Allahyarham itu Siasatan Di-Raja ditubuhkan. dibunuh dan mungkinkah terdapat lebih daripada satu orang di sebalik pembunuhan itu. USUL

4. Walaupun Akta Bank wujud, WAKTU MESYUARAT nampaknya ada kelemahannya. DAN URUSAN YANG DI­ Ramai pengusaha bank telah BEBASKAN DARIPADA menyatakan bahawa sementara PERATURAN MESYUARAT kebanyakkan bank ditaklukkan kepada "monitoring" yang rapat Menteri di Jabatan Perdana Menteri dan cermat oleh Bank Negara, (Dato Mohamed Khalil bin Yaakob): nampaknya Bank Negara tidak pula Tuan Yang di-Pertua, saya mohon melakukan sedemikian terhadap mencadangkan: Bank Bumiputra. Bekas Menteri Bahawa menurut peruntukan Kewangan telah mengisytiharkan Peraturan Mesyuarat 12, Dewan ini bahawa Bank Bumiputra tidak tidak akan ditangguhkan hari ini tertakluk kepada kawasan sehingga Usu! atas nama Yang Kementeriannya. Adakah Bank Berhormat Ahli dari Kata Melaka Bumiputra menduduki satu taraf telah selesai dipertimbangkan dan yang berlainan daripada bank-bank selepas itu Dewan ini hendaklah biasa sehinggakan aktiviti­ ditangguhkan sehingga pukul 4.00 aktivitinya tidak perlu diteliti oleh petang esok, Jumaat, 19-10-1984. Bank Negara? Inilah soalan-soalan yang memerlukan jawapan-jawapan Menteri Kehakiman dan Menteri di yang jelas dan langkah-langkah Jabatan Perdana Menteri (Datuk Dr perlu diambil untuk menentukan James P. Ongkili): Tuan Yang di­ bahawa semua bank adalah Pertua, saya mohon menyokong. "accountable". Tuan Yang di-Pertua: Ahli-ahli 5. Akhimya, semangat negara telah Yang Berhormat, nanti dahulu. Saya mengalami satu pukulan yang teruk hendak kemukakan Usul ini dahulu akibat skandal BMF. Dalam mass supaya kita selesaikan perkara ini media nasional dan antarabangsa dahulu. sama ada akhbar, radio dan Ahli-ahli Yang Berhormat, ada usul televesyen, keburukan kejadian ini yang berbunyi: telah terbongkar untuk dilihat oleh semua. Sikap tamak haloba, rasuah, Bahawa menurut peruntukan pembunuhan dan kelucahan Peraturan Mesyuarat 12, Dewan ini kewangan telah mencemar imej tidak akan ditangguhkan hari ini Malaysia. Seruannya ialah supaya sehingga Usul atas nama Yang perbuatan jenayah dibongkar dan Berhormat Ahli dari Kata Melaka mereka yang salah diberi hukuman telah selesai dipertimbangkan dan yang setimpal untuk menebus selepas itu Dewan ini hendaklah kebanggaan dan kehormatan ditangguhkan sehingga pukul 4.00 negara. Tindakan PETRONAS petang esok, Jumaat, 19-10-1984. 5379 18 OKTOBER 1984 5380

Usul dikemuka bagi diputuskan, Akibatnya BMF menghadapi kerugian dan disetujukan. lebih $2 billion. Diputuskan, Memanglah tidak boleh dinafikan bahawa skandal pinjaman BMF telah Bahawa menurut peruntukan membawa kerugian yang amat penting Peraturan Mesyuarat 12, Dewan ini tidak akan ditangguhkan hari ini sekali bukan sahaja kepada Bank Bumiputra khasnya tetapi juga kepada sehingga Usul atas nama Yang negara kita amnya. Oleh yang Berhormat Ahli dari Kota Melaka demikian, kes tersebut telah pun telah selesai dipertimbangkan dan mendapat perhatian berat daripada selepas itu Dewan ini hendaklah Kerajaan dan juga rakyat kita. ditangguhkan sehingga pukul 4.00 Sehubungan dengan ini, Kerajaan kita petang esok, Jumaat, 19-10-1984. telah pun berazam untuk bertindak Tuan Yang di-Pertua: Saya terhadap pesalah-pesalah yang terlibat mengambil peluang hendak dalam skandal tersebut. Pada 4hb mengumumkan bahawa Dewan Januari, 1984, Kerajaan telah Rakyat tidak akan bersidang pada mengarah Bank Bumiputra Malaysia Isnin 22hb Oktober iaitu sehari Berhad menubuhkan sebuah sebelum hari Deepavali pada hari Jawatankuasa Penyiasat BMF. Selasa 23-10-84 dan tidak akan J awatankuasa terse but telah pun bersidang pada hari Khamis, 15-11-84 ditubuhkan dan ia adalah diketuai iaitu Hari Pertabalan Duli Yang Maha oleh Tan Sri Ahmad Noordin, Ketua Mulia Seri Paduka Baginda Yang di­ Odit Negara. Pertuan Agong Ke 8, dan Dewan Rakyat akan bersidang pada hari Pada keseluruhannya, rakyat kita Isnin, 3hb Disember, hari Selasa, 4hb merasa amat keciwa sekali terhadap Disember dan hari Khamis, 6hb kerugian wang yang begitu besar Disember, 1984. sekali yang berlaku kepada negara kita. Rakyat sekalian tetap ingin mahu Yang Berhormat dari Lambir. tahu mengapa dan bagaimana kerugian yang begitu amat Perbahasan disambung semula. mengejutkan berlaku, siapa yang bertanggungjawab, siapa yang 6.12 ptg. membuat kesalahan-kesalahan dan Dr George Chan Hong Nam apakah tindakan-tindakan yang akan (Lambir): Tuan Yang di-Pertua, saya diambil terhadap pesalah-pesalah yang bangun untuk membahaskan usu! terlibat. penubuhan Suruhanjaya Siasatan Di­ Raja untuk menyiasat kes skandal Tuan Yang di-Pertua, apa yang pinjaman Bumiputra Malaysia penting sekali sekarang ialah Finance (BMF). bagaimana mereka yang terlibat dalam skandal BMF dapat dibawa ke muka Sebagaimana kita pun sedia maklum pengadilan dengan segera tanpa apa­ bahawa masalah dan kerugian kes apa kelewatan lagi. Jawatankuasa BMF timbul apabila pasaran harta di Siasatan BMF telah pun membuat Hong Kong jatuh dengan siasatannya. Laporan muktamad mengejutnya dalam tahun 1982. BMF sedang pun dibuat. Hasrat Kerajaan di menghadapi masalah apabila ia tidak dalam perkara ini ialah menyelesaikan berupaya mendapat kembali masalah BMF dengan secepat pinjaman-pinjaman yang dikeluarkan mungkin dan bukan mewujudkan khususnya pinjaman kepada syarikat­ masalah baru. Apa yang dikehendaki syarikat kumpulan Carrian dan Eda oleh Kerajaan dan rakyat kita ialah Investment Ltd. di Hong Kong. mendapat segala kebenaran atau the 5381 18 OKTOBER 1984 5382 whole truth berhubung dengan disiasat adalah sebuah syarikat skandal BMF. Apa yang diharapkan didaftar di Hong Kong. Oleh yang daripada Jawatankuasa Siasatan BMF demikian, Suruhanjaya Siasatan Di­ ialah untuk mencari kebenaran atau Raja walaupun ditubuhkan tidaklah the truth. Bahawasanya kebenaran itu berkesan sama sekali di Hong Kong. adalah sebaik-baik pertahanan atau truth is the best defence. Banyak masa Tuan Yang di-Pertua, semua bank akan terbuang jika sebuah yang menguruskan perniagaan di Suruhanjaya Siasatan Di-Raja negara ini adalah dikawal di bawah ditubuhkan. Jika Suruhanjaya Akta Bank 1973. BMF adalah sebuah tersebut ditubuhkan ianya terpaksalah anak syarikat Bank Bumiputra yang mengulangi proses siasatan yang telah dimiliki sepenuhnya oleh Bank pun dibuat oleh Jawatankuasa tersebut. Jadi, hal ehwal urusannya Siasatan BMF dan objektifnya ialah adalah tertakluk kepada badan juga sama iaitu facts finding. Ini akan induknya, iaitu Bank Bumiputra. menjadi satu ulangan atau duplication Dalam kes skandal pinjaman BMF, dan mengambil masa berbulan-bulan, Bank Bumiputra adalah badan yang mungkin setahun dua atau lebih. mempunyai kuasa penuh untuk Rakyat tidak sabar lagi menunggu bertindak sewajarnya. Selaras dengan begitu lama. Jika kelewatan kaedah biasa urusan perniagaan dan penyelesaian kes tersebut berterusan, bank, satu penyiasatan mestilah ia mungkin akan menjejaskan diadakan oleh atau bagi pihak Bank tindakan-tindakan terhadap pesalah­ Bumiputra ke atas segala hal ehwal pesalah terlibat, iaitu pengadilan akan urusan BMF dan operasinya di Hong terjejas, seperti kata peribahasa dalam Kong terhadap skandal tersebut. Bahasa Inggeris: "Justice delayed is Dengan dilengkapkan kuasa yang justice denied". diberi oleh Bank Bumiputra, sesuatu jawatankuasa yang menjalankan Tuan Yang di-Pertua, soalan utama kerja-kerja siasatan boleh memeriksa sekarang ialah adakah Suruhanjaya tiap-tiap satu dokumen, akaun atau Siasatan Di-Raja kalau ditubuhkan, buku BMF di Hong Kong. Ia juga mempunyai kuasa dan kewibawaan boleh meminta dan mengambil dalam penyiasatannya di luar negeri? kenyataan dan penjelasan daripada Jika tidak, apakah maksudnya, kerana pegawai-pegawai BMF di Hong Kong BMF adalah sebuah syarikat dan sesiapa yang ada pengetahuan didaftarkan di Hong Kong. berhubung dengan pengendalian BMF J awapannya memang tidak dan yang sanggup memberi bantuan. sebagaimana beberapa orang AhH-ahli Dari siasatan itu, laporan dan Yang Berhormat telah ' juga perakuannya boleh dijadikan asas menerangkannya. Ini adalah kerana untuk menentukan sebarang tindakan Suruhanjaya yang boleh ditubuhkan di sivil atau jenayah yang akan diambil negara ini mestilah selaras dengan terhadap sesiapa pesalah yang terlibat. peruntukan Akta Suruhanjaya Penyiasatan secara tersebut, pada Siasatan, 1950 (Commission of fikiran saya akan berkesan. Enquiry Act, 1950) yang mana kewibawaannya hanya meliputi Tan Sri Ahmad N oordin dalam satu kawasan di Malaysia sahaja. Maka akhbar tempatan pada 16hb kuasa dan kekesanannya adalah September, 1984 juga berkata bahawa tersekat kepada peruntukan Akta Bank Bumiputra sebagai syarikat tersebut. Di dalam ha1 ini, •Akta induk BMF mestilah menentukan ada Suruhanjaya Siasatan Di-Raja, 1950 atau tidak ada unsur-unsur jenayah tidak boleh dikuatkuasakan di Hong yang memerlukan penyiasatan dan Kong di mana BMF yang sedang sama ada ia mahu siasatan dijalankan. 5383 18 OKTOBER 1984 5384 Selepas itu, ia hendaklah membuat yang sangat sensitif, baik di dalam laporan kepada Polis Hong Kong mahu pun di luar negeri, khasnya di sebagai pihak yang berkuasa peringkat antarabangsa. Misalnya, menjalankan penyiasatan dan khabar angin baru-baru ini yang pendakwaan terhadap mereka yang mengatakan bahawa ringgit Malaysia terbabit dalam skandal itu. akan turun nilai telah pun mengakibatkan keadaan kewangan Tuan Yang di-Pertua, Suruhanjaya kita menjadi kucar-kacir sementara Siasatan Di-Raja hanya perlu dalam pasaran tukaran wang asing. ditubuhkan jika Laporan Maka adalah perlu kita monitor J awatankuasa Siasatan BMF tidak dengan rapat kes BMF hingga ia diumumkan dalam apa bentuk pun diselesaikan dengan memuaskan dan tiada tindakan sewajarnya diambil supaya sistem bank dalam negara kita terhadap pesalah-pesalah terlibat. tidak akan mencemar dan kedudukan Tetapi, jaminan-jaminan telah pun ringgit Malaysia tidak akan terjejas. diberi oleh Yang Amat Berhormat Perdana Menteri, Timbalan Perdana Satu kajian mendalam atas sistem Menteri, Menteri Kewangan dan pengurusan kewangan negara yang Timbalan beliau bahawa jika didapati sedia ada khasnya sistem bank-bank ada salah laku ataupun dalam negara kita harus diadakan penyelewengan di dalam urusan untuk mencari di manakah atau dari memberi pinjaman oleh BMF maka segi manakah terdapat kelemahan­ Kerajaan tidak akan teragak-agak kelemahan atau loopholes serta mengambil tindakan kepada sesiapa bagaimana dapat diperbetulkan. pun. Di sini suka saya mengutip kata­ Tuan Yang di-Pertua, berdasarkan kata Yang Amat Berhormat Perdana segala alasan yang saya Menteri yang diterbitkan dalam mengemukakan, saya berpendapat sebuah akhbar tempatan Inggeris pada bahawa tidaklah perlu untuk 15hb September, 1984 yang menubuhkan satu Suruhanjaya menyatakan: "The Government will Siasatan Di-Raja setakat ini. not hide anything nor protect anyone in this matter. We will make the report Tuan Yang di-Pertua: Yang Public after the relevant authority has Berhormat dari Padang Serai. Minta studied it." Maka sesiapa pun tidak jangan panjang sangat. seharusnya meragui lagi atas pengumuman laporan siasatan BMF. 6.22 ptg. Memandangkan jaminan tersebut, pihak Bank Bumiputra dan/atau Tuan Tan Kok Hooi (Padang Serai): Kerajaan tentu akan mengambil Tuan Yang di-Pertua, saya bangun tindakan selanjutnya apabila sahaja kerana ingin bercakap mengenai isu laporan muktamad telah diselesaikan BMF. oleh jawatankuasa Siasatan BMF. Saya berpendapat bahawa hasrat Sehingga laporan muktamad didapati, Ahli Yang Berhormat dari Kota tidaklah wajar bagi sesiapa pun Melaka mengemukakan perkara ini membuat sebarang tuduhan pada adalah lebih mementingkan politiknya mana-mana pihak. daripada isu yang sebenarnya. Tuan Yang di-Pertua, dalam segala lsu BMF bukan lagi satu isu baru, ia tindak-tanduk terhadap skandal telah wujud pada satu ketika yang BMF, kita hams juga mengambil kira lalu. J\hli Yang Berhormat dari Kota kepentingan negara, kestabilan Melaka pernah menimbulkan dan kewangan dan keyakinan umum. memainkan isu ini semasa pilihanraya Perkara kewangan adalah satu perkara kecil Seremban. Kini isu ini 5385 18 OKTOBER 1984 5386 ditimbulkan dalam Dewan ini dengan Tuan 'fan Kok Hooi: Dia harus pergi hara pan supaya dia boleh ke rumah Dato' Lee ...... mempolitikannya dan juga mempermainkannya emosi orang Tuan Yang di-Pertua: Yang ramai dengan harapan untuk Berhormat dari Padang Serai, Yang memancing undi dalam pilihanraya Berhormat dari Kota Melaka minta umum akan datang. penjelasan, hendak beri? Tuan Yang di-Pertua, dalam Tuan Tan Kok Hooi: Suruh dia pilihanraya kecil Seremban, beliau sabar dahulu, akan diberi kemudian. dengan secara tidak langsung menuduh pemimpin MCA sama ada Tuan Yang di-Pertua: Ya. pemimpin lampau atau sekarang yang dikatakan terlibat dalam kejadian Tuan Tan Kok Hooi: Sa bar, ada BMF. Lebih-lebih lagi beliau peluang lagi-sabar. Dia harus pergi membayangkan bahawa bekas ke rumah Dato' Lee meminta maaf Presiden MCA iaitu Dato' Lee San dan ampun ataupun di khalayak Choon adalah orang tengah dalam ramai. Sekiranya beliau tidak ingin berbuat demikian, saya cabarkannya skandal BMF. memberi bukti-bukti dan cakap di luar Saya merasa tidak adil di atas Dewan ini. tuduhan Ahli Yang Berhormat itu dari Ahli Yang Berhormat dari Kepong Kota Melaka kerana beliau sengaja yang sebentar tadi dalam ucapannya mencemar nama baik Dato' Lee, ada menyentuh kemungkinan sungguhpun beliau sudah bersara dari Menteri-menteri ada terlibat dengan gelanggang politik. Sekiranya Ahli isu BMF. Saya juga cabarnya memberi Yang Berhormat dari Kot a Melaka itu bukti-bukti dan cakap di luar Dewan mempunyai keikhlasan hendak ini. Sekiranya Ahli Yang Berhormat mendedahkan pesalah-pesalah dari Kota Melaka itu merasa takut kejadian BMF atau sebarang aktiviti­ untuk menerima cabaran saya, maka aktiviti rasuah yang ada kaitan dengan saya akan mengandaikan bahawa skandal ini, maka pada awal-awal lagi semua tuduhan dan sindiran yang beliau patut mendedahkan nama­ beliau lemparkan dalam pilihanraya nama mereka yang terlibat supaya kecil Seremban adalah semata-mata pihak berkuasa boleh mengambil cakapan yang bohong. Maka di sini tindakan, dan tidak seWilrusnya kita boleh merumuskan bahawa membiarkan isu kontrovetsi ini kemenangan dan kejayaan Dr Chen dihangatkan dan berlarutan. Man Hin dalam pilihanraya kecil Saya yakin Ahli Yang Berhormat itu ..... dari Kota Melaka itu tiada bukti, dia Tuan Yang di-Pertua: Saya minta cuma memancing di air keruh. jangan menyebutkan nama. Kesemua sindiran dan tuduhan yang ditujukan kepada bekas Presiden Tuan Tan Kok Hooi: Ya, tetapi ini MCA adalah tiada berasas langsung. sebelum dia menjadi Wakil Rakyat.

Tuan Yang di-Pertua, Ahli Yang Tuan Yang di-Pertua: Sekarang dia Berhormat dari Kota Melaka patutlah jadi Wakil Rakyat, jangan sebutkan mengaku segala tuduhan-tuduhan nama. yang dilemparkan itu adalah tidak benar ..... Tuan Tan Kok Hooi! Ya. Kemenangan dan kejayaan Ahli dari Tuan Lim Kit Siang: Tuan Yang di­ Seremban dalam pilihanraya kecil itu Pertua, saya minta ..... adalah melalui cakapan-cakapan 5387 18 OKTOBER 1984 5388 bohong dan tipu muslihaf beliau. mendedahkannya di sidang ini. Untuk Jikalau Ahli dari Seremban itu sendiri kepentingan rakyat, saya fikir Ahli terasa bersalah, dia harus menarik diri dari Kota Melaka itu adalah seorang dari kerusi Seremban dengan serta­ Wakil Rakyat yang merta. bertanggungjawab, dia patut berani mendedahkan supaya isu BMF tidak Tuan Sim Kwang Yang: Point of diulang sekali lagi. Sekiranya, katanya order. tidak dikotakan, ertikata satu penyelesaian telah dicapai (Tepuk). Tuan Yang di-Pertua: Point of order, sila duduk! Tuan Yang di-Pertua, isu BMF memang merupakan satu kejadian Tuan Sim Kwang Yang: Saya tidak yang sungguh malang dan boleh tahu apa kaitannya pilihanraya dianggap sebagai satu sejarah hitam Seremban yang ada dengan Usul yang tanahair yang telah menjejaskan imej dibentangkan sekarang. Kerajaan dan mencemar nama bekas bank-bank tempatan serta Tuan Yang di-Pertua: Saya ingat mengurangkan keyakinan ada berkenaan dengan tuduhan­ penyimpanan tempatan dan pelabur­ tuduhan yang dikatakan oleh Ahli dari pelabur antarabangsa kerana ia telah Kota Melaka di dalam pilihanraya melibatkan jumlah wang yang begitu Seremban, bersangkut-paut dengan besar. Kejadian ini adalah semata­ BMF. Sila teruskan (Tepuk). mata penyelewengan orang yang didera; harapkan pagar, pagar makan Tuan Tan Kok Hooi: Terima kasih, Tuan Yang di-Pertua. padi. Orang ini patut dikutuk dan dianggap sebagai pengkhianat negara. Sebenarnya,Ahli dari Bandar Kuching itu tidak begitu faham apa yang saya Tuan Yang di-Pertua, nampaknya cakap. Sebenarnya, Ahli dari Kerajaan begitu memandang berat Seremban itu menang kerana kes ini, terhadap isu ini. Dengan inilah satu sebab itu saya suruh dia letak jawatan; JawatanRuasa Siasatan BMF yang tetapi sayang sedikit Ahli dari dipengerusikan oleh Tan Sri Ahmad Seremban sudah hilang, kita akan Noordin telah ditubuhkan. Saya harap cabar dia sekali lagi. penyelidikan itu akan dijalankan dengan berani, teliti dan sedalam­ Tuan Yang di-Pertua, pada dalamnya. Kata Bahasa Inggeris, 12-10-1984 Ahli dari Kota Melaka "should not leave any stone telah memberitahu pada akhbar unturned". Erti kata, saya tidak mahu bahawa beliau akan dedah berkenaan sedikit pun disembunyi atau ditutup. dengan sebuah syarikat kewangan tempatan yang telah memberi Tuan Yang di-Pertua, saya pinjaman hampir $30 juta kepada berpendapat orang yang bersalah sebuah syarikat yang paid-up hendaklah ditangkap dan diheret ke capitalnya cuma $2.00 sahaja dalam mahkamah supaya menerima Parlimen ini. Setelah berita ini hukuman-hukuman yang setimpal disiarkan dalarn akhbar-akhbar dengannya dan juga beri peluang tempatan, seorang. yang berpengaruh kepada rakyat melihat wajah si pun menelefon kepada Ahli Yang pengkhianat. Saya rasa kurang puas Berhormat dari Kota Melaka minta hati kerana sehingga saat ini yang perjumpaan, kemungkinan memberi terlibat dengan perlyelewengan itu tawaran, entahlah, tetapi sekurang­ masih bebas. Saya sungguh mengambil kurangnya selepas telefon itu Ahli dari berat terhadap jumlah wang yang Kota Melaka itu sudah diam dan pada begitu besar dipinjamkan kepada hari ini beliau pun tidak seorang sahaja dan tanpa usaha 5389 18 OKTOBER 1984 5390 "checks and balances", sistem urusan telah tidak diteliti dengan sehalus­ ini adalah salah. halusnya. Untuk mengelakkan kejadian · sedemikian dari berlaku pada masa Saya menyatakan begini, Tuan depan, Kerajaan hams memilih orang­ Yang di-Pertua, kerana sebagai Ahli orang yang bukan sahaja pandai tetapi yang bertanggungjawab, yang dipilih juga amanah untuk memegang sesuatu oleh rakyat, sebarang usul yang jawatan yang berhubung dengan soal hendak kita bawa ke dalam Dewan ini, apatah lagi usul ataupun perkara yang kewangan dan pihak Kerajaan mesti begitu serius ini hendaklah kita teliti mengadakan satu dasar yang dengan sebenar-benarnya, sehalus­ mensyaratkan supaya setiap tahun halusnya. kakitangan-kakitangan kanan Kerajaan dan juga mereka yang dilantik menduduki Badan-badan Kita faham prestasi Ketua Audit Berkanun atau Agensi-agensi Negara adalah baik pada masa-masa Kerajaan di peringkat Negeri yang lepas, tetapi kita juga faham dan dikenakan mengisytiharkan semua kita mesti faham bahawa tidak semua harta kekayaan diri mereka serta manusia itu adalah sempurna. Saya saudara-mara yang rapat dengannya. katakan ini, Tuan Yang di-Pertua, Dengan cara ini kita boleh memandangkan usul ini yang dibuat menakutkan mereka yang berniat oleh Ketua Pembangkang, yang juga untuk mengumpul kekayaan melalui Ahli dari Kota Melaka seperti yang rasuah. dilaporkan di dalam akhbar The Star pada 2hb Oktober, 1984, saya quote: Tuan Yang di-Pertua, kita mesti mencerminkan sebuah sistem "He said that he submitted notice of pemerintahan yang Bersih, Cekap dan the Motion to the House only last Amanah kepada rakyat negara ini, week after Auditor-General, Tan bukan dalam percakapan tetapi juga Sri Ahmad Noordin Zakaria had dalam perbuatan. Kita mesti called for the setting up of a Royal menegakkan kebenaran ini. Commission of Inquiry". Tuan Yang di-Pertua, oleh kerana Ini jelas sekali bahawa Ahli dari Jawatankuasa Siasatan BMF telah Kota Melaka itu membawa usul ini ditubuhkan dan dijalankan dengan setelah pendapat yang dikeluarkan licin, maka tidaklah perlu diadakan oleh seorang Pegawai Kerajaan Suruhanjaya Siasatan Di-Raja. barulah beliau membawa usul ini ke Sekian, terima kasih. dalam Dewan. Saya rasa perkara seperti ini amatlah memalukan, Tuan Yang di-Pertua: Yang Berhormat dari Parit Buntar. apatah lagi beliau sebagai seorang Ketua Pembangkang di dalam Dewan ~.34 ptg. ini. Tuan Abdul Rahman bin Soliman Tuan Yang di-Pertua, amalan dan (Parit Buntar): Tuan Yang di-Pertua, sikap seperti ini amatlah merbahaya saya bangun mengambil bahagian sekiranya kita sentiasa menggunakan untuk membahaskan usul yang dibawa pendapat orang lain ataupun oleh Wakil dari Kota Melaka dan saya kadangkala mungkin negara lain dengan fakta-fakta yang akan saya secara bulat-bulat tanpa memikirkan sebutkan sebentar lagi dengan baik buruknya, tanpa memikirkan tegasnya menentang usul ini faedahnya, maka kita risau Dewan ini memandangkan usul yang dibawa oleh juga akan digunakan ke arah yang Ahli dari Kota Melaka ini sebenarnya tidak berfaedah. 5391 18 OKTOBER 1984 5392

Saya nyatakan ini, Tuan Yang di­ dan sehinggalah kita juga tidak Pertua, kerana kita harus melihat dipersoalkan di akhirat nanti. unsur-unsur yang besar, yang pen ting, Tuan Yang di-Pertua, Jawatankuasa yang harus kita renung bersama di Penyiasat yang disyorkan atas arahan dalam membincangkan usul ini. Kerajaan mempunyai bidang kuasa Pertama, kita harus mengkaji yang luas. Saya telah meneliti satu mengapakah usul ini dibawa ke persatu bidang kuasa yang ada pada Dewan ataupun latarbelakang usul ini J awatankuasa Penyiasat dan dibawa pada hari ini. Jawatankuasa Penyiasat ini juga diminta untuk menyiasat, Yang kedua, skandal Bumiputra mengemukakan laporan-laporan, Malaysia Finance Limited atau BMF bukanlah untuk mengambil tindakan. adakah sesuatu yang tidak mungkin boleh berlaku. Adakah Kerajaan Apa-apa tindakan akan diambil oleh pihak Kerajaan. Sebarang penyiasatan mengutuk gejala yang tidak bernasib baik ini berlaku? · yang dibuat, apakah tindakan selanjutnya yang hendak dibuat akan Yang ketiga, apakah Suruhanjaya diambil oleh Kerajaan kerana Yang Di-Raja yang dicadangkan ini boleh Amat Berhormat Perdana Menteri, menyelesaikan masalah ini lebih baik Timbalan Perdana Menteri, Menteri dari Jawatankuasa Penyiasatan yang Kewangan dan Menteri-menteri telah pun ditubuhkan oleh Kerajaan Kerajaan yang lain telah tegas melalui Bank Bumiputra sendiri. menyatakan bahawa sebarang penyelewengan, sebarang tingkah laku Tuan Yang di-Pertua, sejak saya tidak jujur, sebarang keadaan yang menjadi Ahli Dewan ini saya sungguh tidak baik berlaku tetap akan diambil kecewa dengan pandangan-pandangan tindakan oleh pihak Kerajaan. Saya dari anggota DAP, sama ada dari risau kalau kita tubuh suruhanjaya perlakuan mereka ataupun dari hujah­ seperti yang dibentangkan melalui hujah mereka sendiri. Ini saya kaitkan Usul ini dan apabila suruhanjaya itu dengan usul yang dibawa kerana usul tidak dapat melahirkan sesuatu yang ini sendiri pada pandangan saya telah dikehendaki seperti yang dihasratkan tidak difikirkan dengan teliti seperti oleh Pembangkang sendiri maka yang saya katakan awal-awal tadi. Pembangkang pulalah yang akan Rekod DAP di dalam Dewan ini jelas datang semula ke Dewan ini dari hari yang pertama sendiri pun menyatakan suruhanjaya yang mereka telah mengambil tindakan ditubuhkan oleh Kerajaan tidak keluar Dewan, kemudian masuk balik berkesan dan berfaedah dan mereka ke dalam Dewan dua tiga minit mungkin membawa Usul yang lain kemudian dengan senyum dan simpul, pula di dalam Dewan ini. Perkara seperti kera sumbang. Ini adalah tubuh suruhanjaya ini juga menjadi kerana mereka mengambil tindakan rekod DAP. tanpa berfikir terlebih dahulu, mereka bertindak dahulu baru berfikir. Baru-baru ini apabila Menteri Tetapi, Tuan Yang di-Pertua, Buruh membentangkan satu undang­ Kerajaan di bawah pimpinan Dato' undang, Ahli dari Kepong pun minta Seri Dr Mahathir Mohamad dan Dato supaya ditubuhkan satu suruhanjaya Musa Hitam sekarang ini apabila kita tentang wanita. Kalau kita lihat dalam hendak mengambil apa-apa langkah, Hansard boleh kata tiap-tiap sidang apa-apa tindakan, kita berfikir Dewan mungkin DAP akan terlebih dahulu masak-masak, kita mencadangkan tidak kurang daripada siasat dengan teliti supaya segala tiga suruhanjaya mesti ditubuhkan, tindakan yang dibuat itu tidak kadang-kadang dalam soalan dipersoalkan oleh mana-mana pihak tambahan pun diminta supaya 5393 18 OKTOBER 1984 5394 ditubuhkan suruhanjaya juga. Ini Kerajaan mempunyai dua pula menunjukkan sikap mereka tidak perkara yang hams diselesaikan. begitu teliti. Kalaulah kita banyak Pertamanya, Kerajaan mestilah sangat menubuhkan suruhanjaya menyelesaikan soal bagaimana sistem lama-lama pegawai-pegawai bank di negara kita ini mendapat Kerajaan, pihak-pihak yang kepercayaan daripada orang ramai berkenaan tidaklah membuat kerja, dan soal yang kedua, menyelesaikan duduk sahaja, suruhanjaya sahaja masalah yang timbul akibat daripada yang buat kerja. Jadi, Tuan Yang di­ skandal ini. Dengan yang demikian Pertua, tak usahlah kita hendak kita yakin bahawa matlamat dan memberi alasan Jawatankuasa tujuan Kerajaan melalui penyertaan Penyiasat ini tidak cukup kuasa iaitu PETRONAS dalam Bank Bumiputra Suruhanjaya itu lebih baik lagi tetapi adalah semata-mata untuk apa yang dikehendaki oleh Kerajaan • menyelamatkan keadaan sistem bank kita ialah kita menyiasat, membuat yang ada dalam negara kita. laporan dan kita akan mengambil Apabila keadaan bank di tindakan dan ini satu jaminan yang dalam negara kita kukuh sudah telah diberikan oleh Kerajaan kita. tentulah pembangunan negara kita Pihak DAP juga menyatakan juga akan kukuh dan sudah tentulah bahawa Kerajaan sengaja melambat­ juga bukan sahaja rakyat di negara ini lambatkan perkara ini. Saya yakin akan memberi kepercayaan kepada bukan Kerajaan yang hendak negara ini tetapi negara-negara luar melambat-lambatkan perkara ini juga akan memberi kepercayaan tetapi disebaliknya DAP sendiri yang kepada negara kita dan inilah yang hendak melambat-lambatkan perkara ditakuti oleh pihak DAP dan DAP ini. mahu supaya · perkara ini dibuat dengan tergesa-gesa, hari ini disiasat, Setelah Kerajaan menubuhkan esok dibuat keputusan misalnya, lepas Jawatankuasa Penyiasat dengan itu Bank Bumiputra tutup, lepas tutup kuasa-kuasa yang diberi dan dengan ia akan pulang balik kepada Dewan Terms of Reference yang ada kepada ini, kepada rakyat mengatakan J awatankuasa Penyiasat belum lagi bahawa Kerajaan kita tidak pandai selesai pihak DAP pula mahukan mentadbirkan negara. Jadi, saya supaya sebuah Suruhanjaya haraplah supaya pada masa-masa yang ditubuhkan. Jadi bila lepas akan datang pihak DAP haruslah Suruhanjaya ditubuhkan apa lagi memberi perhatian dan kerjasama hendak ditubuhkan kita pun tak kepada pembangunan rakyat. Kita tahulah. Memanglah DAP hendak janganlah mencari kesalahan semata­ melambat-lambatkan perkara ini mata. kalau-kalau boleh sampai dalam pilihanraya yang akan datang mereka Tuan Yang di-Pertua, perkara yang boleh bawa lagi isu ini. Ini haruslah penting di dalam soal penubuhan diberi perhatian oleh Kerajaan supaya Suruhanjaya ini ialah kuasa. Kita tahu kita jangan terikut-ikut dengan sikap sepertimana sahabat-sahabat saya DAP yang sudah mempunyai rekod telah nyatakan tadi bahawa yang tidak baik selama ini. Suruhanjaya yang akan ditubuhkan ini hanyalah boleh berkuasa di dalam Tuan Yang di-Pertua, seperti yang negara kita tetapi tidak di Hong Kong. saya katakan tadi iaitu kita mesti lihat Pada hal BMF sebuah syarikat bahawa sebenarnya adalah satu ditubuhkan di Hong Kong sudah faktor, satu fact yang menyatakan tentulah pihak Suruhanjaya ini bahawa skandal ini telah berlaku. Di mempunyai bidang yang terhad sini apabila perkara ini berlaku maka apabila ditubuhkan. 5395 18 OKTOBER 1984 5396

Pada pandangan saya Jawatankuasa seorang Ahli Parlimen dari Sarawak Penyiasat yang ada ini mempunyai dan sarawak adalah sebuah negeri hak, mempunyai kuasa yang lebih lagi yang mengeluarkan banyak minyak daripada Suruhanjaya seperti yang mentah dan Sarawak mendapat 5% dibentangkan oleh OAP ini kerana "royalty" sahaja. Dan apabila negeri BMF itu ditubuhkan di bawah Akta Sarawak meminta lebih kewangan Syarikat di Hong Kong dan BMF untuk pembangunan infrastruktur dan adalah merupakan anak kepada induk lain-lainnya di dalam negeri Sarawak, iaitu Bank Bumiputra dan sentiasalah rakyat Sarawak diberitahu J awatankuasa Penyiasat ini oleh Kerajaan Persekutuan bahawa ditubuhkan oleh Bank Bumiputra, kekurangan kewangan, akan tetapi sudah tentulah jawatankuasa ini PETRONAS mendapat banyak mempunyai kuasa yang lebih banyak keuntungan daripada pengeluaran lagi terutamanya di negara Hong min yak negeri Sarawak dan Kong. keuntungan ini tidaklah digunakan untuk memberi faedah kepada rakyat Tuan Yang di-Pertua, atas alasan­ Sarawak ataupun kepentingan negara alasan yang saya nyatakan tadi maka kita tetapi untuk menyelamatkan "bad saya dengan tegasnya sekali lagi debt" kehutangan yang membantah Usul yang dibawa oleh rosak ..... Ahli dari Kata Melaka. Tuan Abdillah bin Haji Abdul 6.48 ptg. Hamid: (Bangun). Tuan Sim Kwang Yang (Bandar Tuan Yang di-Pertua: Ada apa Kuching): Tuan Yang di-Pertua, saya Yang Berhormat bangun? bangun untuk mengucapkan syabas kepada Ketua Pembangkang, Ahli Tuan Abdillah bin Haji Abdul Yang Berhormat dari Kata Melaka Hamid: Mengikut Peraturan untuk mengambil perhatian Dewan Mesyuarat, Tuan Yang di-Pertua, yang mulia ini kepada suatu perkara Seksyen 36 (1) di mana seorang yang sangat serius mengenai kawalan ahli hendaklah menghadkan kewangan serta public credibility, percakapannya kepada perkara­ dengan izin, institusi-institusi perkara yang dibincangkan sahaja. kewangan di negara kita dan dukacita Jadi pada pendapat saya Ahli dari saya bahawa walaupun Usul ini sangat Bandar Kuching ini telah baik kepada kepentingan negara kita; membincangkan perkara-perkara yang walaupun begitu Ahli-ahli Yang tidak berkenaan dengan isu ataupun Berhormat dari Barisan Nasional telah usul yang sedang kita bahaskan menderita satu penyakit iaitu sekarang ini. condition-reflects. Apa yang disebutkan oleh pihak Pembangkang Tuan Yang di-Pertua: Adakah salah. Kalau Ketua Pembangkang berkaitan itu? cakap warna putih itu putih, Ahli-ahli Tuan Sim Kwan Yang: Ada. Yang Berhormat dari Barisan Nasional cakap salah, seperti Ahli Tuan Yang di-Pertua: Minta kait Yang Berhormat dari Padang Serai dia tengok. cakap putih bukan putih, putih adalah hitam. Inilah sikap yang salah. Tuan Sim Kwan Yang: Tuan Yang di-Pertua, usul ini ada kaitan dengan Tuan Yang di-Pertua, saya tidak tindakan PETRONAS untuk mahu memakan masa yang panjang, mengambil alih Bank Bumiputra yang saya mahu buat dua points sahaja. terlibat dalam perkara skandal ini. Point yang pertama saya adalah ltulah satu point saya hendak buat. 5397 18 OKTOBER 1984 5398

Tuan Yang di-Pertua: Adakah duit (2) Jawatankuasa Penyiasat BMF itu terlibat dalam skandal, duit yang diketuai olehnya tidak PETRONAS? mempunyai kuasa ataupun kekebalan ataupun, dengan Tuan Sim Kwan Yang: Tidak lama izin, "immunity" undang- lagi, Tuan Yang di-Pertua. undang terhadap apa-apa tindakan undang-undang oleh Tuan Yang di-Pertua: Kalau macam mana-mana orang yang itu tidak berkenaan dengan usul yang berbangkit daripada laporan di hadapan kita. Saya tidak benarkan Jawatankuasa itu. (Tepuk). Tuan Yang di-Pertua, kira-kira 66 Tuan Sim Kwan Yang: Okay, Tuan minit ataupun 67 minit Ahli Yang Yang di-Pertua, jikalau begitu saya Berhormat dari Kota Melaka teruskan ucapan saya iaitu dalam satu menggunakan masa Dewan yang skandal di Amerika Syarikat beberapa mulia ini sewaktu membentangkan tahun yang lepas iaitu "Watergate usulnya. Saya tidak nampak terdapat Scandal". Adalah satu buku serta sebab-sebab dan syarat-syarat yang tayangan gambar dibuat bertajuk "All kuat untuk menubuhkan Suruhanjaya the President's Men" dan saya Siasatan Di-Raja, yang nyata menyokong usul ini untuk barangkali ialah penyiasatan terhadap menubuhkan satu Suruhanjaya kes ini harus dibuat. Siasatan Di-Raja supaya bukanlah mencari "All the President's Men" di Tuan Yang di-Pertua, ini bukanlah negara kita tetapi "All the Prime satu perkara baru, perlunya satu Minister's Men" ataupun "All the penyiasatan dibuat bukan satu perkara 2M's Men" sahaja. baru malah sememangnya inilah perkara yang hendak dijalankan oleh Tuan Yang di-Pertua: Dijemput Kerajaan justeru itu ditubuhkan Yang Berhormat Timbalan Menteri J awatankuasa Penyiasatan pada 1 lhb menjawab. J anuari yang lalu. Tuan Yang di-Pertua, seperti saya 6.53 ptg. katakan tadi Kerajaan sememangnya Timbalan Menteri Kewangan (Dato menyedari tentang pentingnya Sabbaruddin Chik): Terima kasih penyiasatan dibuat di dalam isu BMF Tuan Yang di-Pertua. Tuan Yang di­ ini tetapi sebelum satu-satu cara yang Pertua, Ahli Yang Berhormat dari dipilih bagi menjalankan penyiasatan, Kota Melaka semasa membentangkan maka Kerajaan menghalusi bentuk­ usulnya tadi telah mengatakan sebab­ bentuk dan cara-cara siasatan yang sebab, di antara lain, usul itu patut diambil. dikemukakan ialah siaran akhbar Pengerusi Jawatankuasa Penyiasatan Di dalam hal ini, Tuan Yang di­ BMF pada 25hb September 1984 di Pertua, kaedahnya adalah sama seperti kita membuat pilihan terhadap mana di dalam kenyataan itu Pengerusi Jawatankuasa tersebut telah i cara ataupun jalan yang hams kita membangkitkan dua perkara: pilih sewaktu kita hendak pergi dari satu tempat ke satu tempat, kita boleh (1) bahawa siasatan untuk sampai dengan berbagai-bagai cara menentukan unsur-unsur dan jalan, tetapi jalan yang patut kita jenayah dalam skandal ambil adalah jalan yang terbaik, pinjaman BMF bukan dalam "alternative" yang paling berkesan bidangkuasa J awatankuasa yang sejajar dengan keadaan-keadaan dianggotainya; dan tertentu. 5399 18 OKTOBER 1984 5400 Tuan Yang di-Pertua, berhubung telah menjelaskan awal-awal lagi dengan masalah BMF ini terdapat dua bahawa tujuan penubuhan "alternatives" kepada Kerajaan: Jawatankuasa itu adalah supaya basil siasatannya akan dijadikan asas bagi (1) menubuhkan Jawatankuasa menentukan sebarang tindakan Penyiasat seperti yang telah pun undang-undang diambil ke atas ditubuhkan; ataupun sesiapa, sesiapa sahaja, yang terlibat (2) kita menubuhkan Suruhanjaya dalam masalah pinjaman BMF ini Siasatan Di-Raja. mengikut saluran-saluran tertentu termasuk laporan kepada pihak Polis. Tuan Yang di-Pertua, Yang Amat Berhormat Perdana Menteri dalam Ianya tidak bertujuan menjalankan kenyataan akhbar beliau pada 1 lhb siasatan yang bercorak siasatan polis Januari tahun ini apabila Yang Amat dan sebagainya. Maka oleh itu, Berhormat mengisytiharkan Pengerusi Jawatankuasa Penyiasat penubuhan Jawatankuasa Penyiasat BMF ini tidak perlu menimbulkan isu­ BMF telah memberi dua sebab utama isu kuasa bagi menentukan siapa kenapa dan mengapa satu bersalah atau siapa tidak bersalah. Jawatankuasa Penyiasat dibentuk dan Apa yang perlu ialah Jawatankuasa itu tidak ditubuhkan sebuah Suruhanjaya mendapat kerjasama sepenuhnya seperti yang diusulkan oleh Ahli Yang daripada semua pihak sama ada dari Berhormat dari Kota Melaka. Bank Bumiputra ataupun BMF di Saya ingin memberi sekali lagi Hong Kong dan menjalankan untuk mengingatkan Ahli-ahli DAP siasatannya dan melaporkan kepada alasan-alasan yang telah diberi: Kerajaan ataupun kepada Bank Bumiputra yang melantik (1) kekesanan dan kuasa Akta J awatankuasa itu basil siasatannya. Suruhanjaya Siasatan 1950 adalah terhad seperti yang Bidang tugas (terms of reference) termaktub oleh peruntukan­ yang ditetapkan bagi Jawatankuasa itu peruntukan Akta tersebut dan jelas menunjukkan bahawa tugas tidak boleh dipakai di Hong Jawatankuasa itu ialah menentukan Kong; dan sama ada terdapat sesiapa mahu pun pegawai-pegawai ataupun pengarah­ (2) yang sama pentingnya ialah pengarah, secara langsung atau tidak mustahak bagi "integrity" langsung yang terlibat dalam sebarang proses siasatan dipelihara penyalahgunaan kuasa, perlesapan dengan memberi perlindungan wang, perbuatan di luar peraturan kepada laporan dan maklumat kejadian fraud atau pecah amanah. Ini lain supaya tetap sulit ternyata terdapat di dalam bidang khususnya yang berkaitan tugas 2, 3, 4, 5, 6 dan 7 Jawatankuasa dengan pelanggan bank. terse but. Penyimpanan rahsia adalah satu prinsip penting dalam urusan Tuan Yang di-Pertua, sudah ramai bank. Keperluan untuk yang menyentuh tentang bidang tugas memelihara · dan menyimpan ini tetapi belum ada yang memberikan rahsia adalah diterima secara secara jelas. Saya hendak bacakan, umum terutamanya apabila dengan izin, Tuan Yang di-Pertua, orang-orang yang tidak bersalah bidang-bidang tugas yang saya terlibat dan kepenting mereka sebutkan tadi, 2, 3, 4, 5, 6 dan 7. Saya perlu dilindungi. petik: Tuan Yang di-Pertua, Yang Amat (2) sama ada berlakunya apa-apa Berhormat Perdana Menteri juga penyalahgunaan, penyalah 5401 18 OKTOBER 1984 5402

pemakaian atau perlesapan kepada saraan biasanya a tau (b) mana-mana dari wang peminjam-peminjam atau tabungnya. sesiapa daripada mereka dan (3) takat dan jenis pinjaman atau jika ada anggota itu berbuat kemudahan kredit yang diberi sedemikian, identitinya dan oleh BMF kepada- identiti peminjam atau peminjam-peminjam itu ( a) the Carrian Group of mengikut mana yang Companies dan syarikat­ berkenaan. syarikat yang ada kaitan dengan Mr George Tan; (7) Apa-apa perbuatan luar saluran dan atau pecah amanah atau tindakan tidak memperdulikan (b) Eda Investment Ltd. amalan pemiagaan yang jujur ataupun pelanggaran mana­ (4) sama ada pinjaman dan mana undang-undang yang kemudahan kredit itu telah berkenaan dengan pentadbiran diluluskan dengan mengetahui dan pengendalian BMF. dengan mematuhi undang­ undang dan atau prosedur Tuan Yang di-Pertua, di sini sudah memberi pinjaman-pinjaman jelas kita lihat bahawa bidang tugas kepada syarikat itu dan telah adalah terang dan Bank Bumiputra dibelanjakan mengikut terma dan BMF adalah unsur terpenting bagi dan syarat yang ditetapkan oleh apa-apa keterangan untuk penyiasatan pihak berkuasa yang itu dan kerjasama adalah lebih meluluskannya dan sama ada penting. Maka isu kuasa yang dalam segala hal keadaan ditimbulkan itu tidak sepatutnya pinjaman dan kemudahan itu menjadi masalah. telah dibuat bona-fide bagi kepentingan BMF dan Seterusnya apabila diambil kira konsisten dengan am al an bahawa Bank Bumiputra dan BMF urusan bank dan perdagangan adalah unsur keterangan yang yang lazim dan berhemat. terpenting, maka adalah difikirkan bahawa satu Jawatankuasa Penyia­ (5) orang ataupun orang-orang satan yang ditubuhkan olehnya sendiri yang terlibat dalam memproses lebih wajar dari segi kesannya. dan meluluska.n pinjaman atau kemudahan kredit itu. Tuan Yang di-Pertua, Yang Berbahagia Pengerusi Jawatankuasa Dan saya bacakan lagi: Penyiasat BMF juga tidak perlu bimbang sama ada Jawatankuasa (6) sama ada orang ataupun orang­ mempunyai kekebalan undang­ orang itu dan atau mana-mana undang atau tidak. Jika ahli-ahli pengarah, pegawai atau orang Jawatankuasa pasti dan dapat secara langsung atau tidak mengemukakan bukti terhadap unsur­ langsung yang terlibat dengan unsur jenayah dalam masalah pentadbiran BMF telah sama pinjaman BMF ini, sila laporkan basil ada dengan sendirinya atau oleh siasatan itu kepada Kerajaan dan jika seseorang ahli keluarga atau mereka kurang pasti tetapi agennya telah menerima atau mempercayai ada unsur-unsur bersetuju menerima apa-apa jenayah, mereka juga perlu faedah sama ada berupa wang, atau nilai wang atau apa juga melaporkan kepada Kerajaan. nama yang dipanggilnya dari Ahli-ahli Jawatankuasa itu juga (a), BMF sebagai tambahan tidak perlu bimbang dan tidak perlu 5403 18 OKTOBER 1984 5404 takut dalam menjalankan tugas-tugas Hong Kong Companies Ordiance dan yang diberikan kerana Bank tertakluk kepada undang-undang di Bumiputra akan mengambil tindakan Hong Kong. Akta Suruhanjaya memberikan sebarang perlindungan Siasatan Di-Raja 1950 hanya melalui jaminan kepada Ahli-ahli mempunyai bidangkuasa di Wilayah Jawatankuasa itu sekiranya perlu. Malaysia sahaja, ianya tidak boleh dipakai di Hong Kong. Oleh itu, Apa yang penting pada masa ini kuasa-kuasa yang diberi kepada ialah Jawatankuasa itu perlu suruhanjaya kalau pun ditubuhkan menumpukan dan menjalankan tugas­ yang mana kita percaya tidak akan tugasnya dengan jujur dan suci hati ditubuhkan tidak akan berkesan sama dan mengikut bidang tugas yang sekali. Kuasa-kuasa sesuatu ditetapkan. suruhanjaya itu mahu pun luas tetap terhad undang-undang keterangan Tuan Yang di-Pertua, satu seperti undang-undang mengenai kenyataan lagi ialah bahawa privilege information. Di samping itu Jawatankuasa Penyiasat BMF baru juga, Tuan Yang di-Pertua, ada pula sahaja mengemukakan interim report persoalan mengenai rahsia dalam iaitu laporan awal ataupun laporan urusan bank. Penyimpanan rahsia sementara. Laporan akhir adalah prinsip yang penting dalam Jawatankuasa itu masih belum urusan bank bukan sahaja di negara disiapkan. kita malahan di seluruh dunia di mana dikehendaki oleh undang-undang Walaupun demikian sehingga ataupun konvensyen supaya sifat sekarang kita masih belum mendengar penyimpanan rahsia itu terpelihara. apa-apa sungutan ataupun aduan dari pihak Jawatankuasa ini terhadap Kerajaan juga sedar bahawa kuasa sebarang halangan yang dihadapi oleh bagi sesuatu Suruhanjaya Siasatan Di­ mereka, oleh Ahli-ahli Jawatankuasa Raja memang luas tetapi privilege itu di dalam menjalankan penyiasatan information ini ataupun yang mereka. Ini bermakna Jawatankuasa berhubung dengan pelanggan- ini tidaklah menghadapi apa-apa pelanggan bank perlu dipelihara dan masalah di dalam usaha mereka dijaga. Keyakinan orang ramai mendapatkan maklumat-maklumat terhadap sesebuah bank dan sistem yang dikehendaki di dalam laporan bank dalam sesebuah negara adalah terse but. berasaskan kepada pemeliharaan rahsia hal ehwal urusan pelanggan Mereka telah diberi kepercayaan iaitu sama ada dengan kekuatan dan yang penuh untuk menjalankan integrity bank-bank dan sistem bank penyiasatan itu dan sehingga hari ini itu sendiri, ini penting. Ini boleh dipercayai kebebasan tersebut telah mengurangkan kayakinan pelanggan digunakan sepenuhnya oleh Ahli-ahli bank dalam dan luar negeri terhadap Jawatankuasa itu. sistem bank di negara kita ini. Dalam usaha-usaha Kerajaan untuk Tuan Yang di-Pertua, Kerajaan menimbulkan keyakinan suasana juga sedar bahawa menubuhkan satu kewangan yang sihat dan meninggikan Suruhanjaya Siasatan Di-Raja integrity institusi kewangan dalam tidaklah susah tetapi penubuhan negara kita · ini setanding dengan suruhanjaya seperti yang dicadangkan institusi-institusi kewangan di luar ini tidak akan mendatangkan apa-apa negeri maka sifat penyimpanan rahsia faedah. Ini kerana BMF adalah ini adalah merupakan salah satu sebuah anak syarikat Bank Bumiputra daripada penekanan yang patut yang didaftarkan di bawah Chapter 32 diberikan oleh Kerajaan. 5405 18 OKTOBER 1984 5406

Tuan Yang di-Pertua, di samping itu menjangka tetapi kita percaya perkara saya ingin juga menyatakan bahawa ini akan terns juga dibangkit­ Kerajaan terns mengawasi perjalan bangkitkan oleh pihak Pembangkang perniagaan bank-bank di negara kita dari masa ke semasa. Kita tidak perlu ini. Langkah-langkah mengawasi berasa bimbang terhadap perkara ini segala kegiatan bank dari masa ke oleh kerana tumpuan utama yang semasa bukalah diambil disebabkan mesti diberikan oleh Kerajaan di oleh timbulnya sesuatu masalah dalam perkara ini ialah untuk semata-mata tetapi ianya mernpakan mempastikan bahawa Bank satu proses yang berternsan. Beberapa Bumiputra akan terns menjalankan langkah tambahan telah diambil operasi bank itu dengan jayanya. baharu-baharu ini bagi menentukan pengawasan yang lebih rapi ke atas Tuan Yang di-Pertua, satu lagi urnsan bank dan cawangan-cawangan perkara yang saya hendak bangkitkan mereka di seberang laut. Mengikut di sini yakni berkaitan dengan satu peraturan baharn ini semua cawangan­ perkara yang telah disebutkan oleh cawangan bank Malaysia di luar negeri Ahli dari Kota Melaka tadi yang mana misalnya dikehendaki mengemukakan mengikut beliau sewaktu Yang penyata pinjaman yang melebihi $1 Berhormat Mulia Menteri Kewangan juta serta penyata bulanan harta dan pada waktu itu menjawab satu soalan tanggungan mereka kepada Bank yakni pada 15hb Mac 1983 berkaitan Negara. Selain dari itu untuk dengan sama ada Bank Bumiputra menghadkan pendedahan sesebuah mengalami kerngian atau tidak yang bank kepada pelanggan perseorangan mana Yang Berhormat Mulia Menteri kumpulan ataupun sektor, Kewangan pada waktu itu telah tidak Kementerian Kewangan telah memberi jawapan yang memuaskan menguatkuasakan Seksyen 27 (a) hati ataupun pada pandangan Ahli Akta Bank 1973 yang membolehkan Kota Melaka, seolah-olah mengikut Bank Negara menentukan jumlah beliau Yang Berhormat Mulia Menteri pinjaman kepada seseorang Kewangan pada waktu itu sengaja pelanggan. Ianya dikira mengikut tidak mahu memberi jawapan yang peratusan dari kumpulan wang modal betul. bagi bank saudagar dan bank tempatan dan modal kerja bersih bagi Yang sebenarnya, Tuan Yang di­ bank asing. Ini bererti bahawa Pertua, pada 15hb Mac 1983 akaun­ pinjaman kepada mana-mana akaun Bank Bumiputra pada waktu itu pelanggan ditetapkan pada.kadar 30% sedang diaudit maka memanglah tidak dari -wang modal bagi bank saudagar wajar bagi sesiapa termasuk Menteri dan bagi bank tempatan dan 30% dari Kewangan sekali memberitahu modal kerja bersih bagi bank asing. tentang keuntungan atau kerngian Dan kedua, jumlah pinjaman besar bank tersebut sehingga akaun bank iaitu pinjaman yang melebihi 15% dari tersebut telah diaudit dengan wang modal bank atau modal kerja sepenuhnya. bersih bagi bank asing tadi tidak boleh melebihi 50% dari jumlah kemudahan Tuan Yang di-Pertua, setelah kredit yang dikeluarkan oleh sesebuah memberi hujah-hujah dan pandangan bank. saya sedikit pun tidak nampak mengapa Surnhanjaya Siasatan Di­ Tuan Yang di-Pertua, Kerajaan Raja ini patut diadakan. Jauh sekali sedar walaupun penjelasan-penjelasan menyetujuinya. Maka dengan itu saya yang dibuat tadi dapat menyakinkan menolak setegas-tegasnya usul yang bahawa Surnhanjaya Siasatan Di-Raja dibentangkan oleh Ahli dari Kota tidak perlu diwujudkan seperti kita Melaka ini. (Tepuk). 5407 18 OKTOBER 1984 5408

7.20 mlm. "yang tidak siuman" bolehlah. Ini "kanak-kanak" tidak mengapa pada Tuan Lim Kit Siang: Tuan Yang di­ fikiran saya. Sila teruskan. Pertua, saya mahu mengucapkan terima kasih kepada Yang Berhormat Tuan Lim Kit Siang: Saya ucap Timbalan Menteri dan Ahli-ahli Yang syabas kepada yang Berhormat Berhormat kedua-dua pihak yang ada Timbalan Menteri. ambil bahagian ·dalam usu! ini. Tuan Yang di-Pertua: JangaP Ada satu masa apabila saya dengar komen atas itu (Ketawa). Sila hujah-hujah yang diutarakan oleh teruskan. setengah-setengah Ahli-ahli Yang Tuan Lim Kit Siang: Itu sebahagian Berhormat, saya fikir bahawa saya ada dari perbahasan, itu interruption. menghadiri satu persidangan yang Apabila ..... diadakan sempena Hari Kebangsaan di mana diadakan bagi pertama kali Tuan Tan Kok Hooi: (Bangun). Parlimen Kanak-kanak, khasnya apabila Yang Berhormat dari Parit Tuan Yang di-Pertua: Yang Buntar berucap dan sebab itu oleh Berhormat dari Padang Serai bangun kerana tentulah tidak akan ambil atas apa? bahagian dalam Parlimen Kanak­ kanak, saya rasa tidak perlu untuk Tuan Tan Kok Hooi: Minta jalan. menjawab hujah-hujah kanak-kanak Tuan Yang di-Pertua: Minta jalan, yang ada diberikan oleh Yang adakah Yang Berhormat benarkan? Berhormat dari Parit Buntar. Tuan Lim Kit Siang: Boleh! Dia Dato' K. Pathmanaban: ( Bangun). takut tetapi saya tidak takut dia!

Tuan Yang di-Pertua: Ada yang Tuan Tan Kok Hooi: You jangan bangun Yang Berhormat dari Ko ta anggap diri sendiri selalu sebagai hero! Melaka. Ya, apa sebab? (Ketawa). Dato' K. Pathmanaban: Point of Tuan Yang di-Pertua: Itu bukan order. penjelasan (Ketawa). Saya minta Tuan Yang di-Pertua: Point of order duduk, itu bukan penjelasan. Sila berapa? teruskan. Kita sudah memakan masa sehingga 7 .22 minit sekarang belum Dato' K. Pathmanaban: 36 (4). habis lagi. Saya mintalah supaya perbahasan ini dijalankan dengan Tuan Yang di-Pertua: "Adalah segala tertib yang sepatutnya daripada salah pada Peraturan Mesyuarat bagi Ahli-ahli Yang Berhormat. seseorang ahli menggunakan bahasa biadap." Adakah kita hendak Tuan Lim Kit Siang: Tuan Yang d1- mengatakan seseorang itu Pertua, sebelum saya berhenti saya mengeluarkan buah fikiran "kanak­ mahu ucap tahniah kepada Yang kanak" itu sebagai biadap? Berhormat Timbalan Menteri bahawa apabila ada orang yang menggunakan Dato' K. Pathmanaban: Sensitive perkataan-perkataan yang samakan and insulting. orang India dengan ular, tidak ada reaksi'; "kanak-kanak" ada reaksi­ Tuan Yang di-Pertua: Saya ingat tahniah, syabas! tidak. Kalau sekiranya kita kata iaitu mempunyai fikiran ada perkara yang Tuan Yang di-Pertua: Saya sudah lain daripada "kanak-kanak", seperti pun beritahu jangan menggunakan 5409 18 OKTOBER 1984 5410 perkataan itu dalam Dewan ini lagi. Lagi satu contoh dan untuk Kesemua sudah bersetuju, saya minta memperkuatkan hujah-hujah ini, di janganlah menggunakannya lagi. bawah Akta Syarikat, Akta Bank atau Akta Finance Companies semua pun Tuan Lim Kit Siang: Ya, itu satu terhad kepada Malaysia, tidak boleh perkara yang ada berbangkit khasnya dipakai dalam Hong Kong, tetapi oleh kerana apa yang diutarakan oleh apabila Bank Bumiputra mengadakan Yang Berhormat dari Pasir Puteh akaun tahunan, perlu memasuki tidak dianggap oleh kita sebagai Consolidated Accounts yang meliputi apology. Perkara itu belum syarikat-syarikat associated dan diselesaikan, tetapi saya mahu gulung subsidiaries luar daripada Malaysia. apa yang saya ada di sini. Sebab itu Akta Suruhanjaya Siasatan bukan satu sebab kenapa Suruhanjaya Yang Berhormat Timbalan Menteri Siasatan Di-Raja tidak sesuai untuk ada ulangi dua sebab kenapa ditubuhkan untuk siasat BMF. ltu penubuhan Suruhanjaya Siasatan Di­ adalah satu alasan sahaja untuk Raja tidak sesuai untuk perkara menolak penubuhan Suruhanjaya skandal BMF yang ada dibentang oleh Siasatan Di-Raja. Yang Amat Berhormat Perdana Menteri pada llhb Januari apabila Oleh kerana Suruhanjaya Siasatan mengumumkan penubuhan Di-Raja akan dapat lebih kuasa J awatankuasa Siasatan BMF. Yang daripada Jawatankuasa Siasatan-ada pertama ialah bahawa mengikut Akta kuasa untuk sapina, saman orang, Suruhanjaya Siasatan, sebuah dengan izin, persons, papers and Suruhanjaya Siasatan Di-Raja tidak records, yang Ahmad Noordin's akan ada kuasa atau jurisdiction di Committee tidak ada kuasa itu dan luar Malaysia, benar. Tetapi sebuah sungguhpun Yang Berhormat J awatankuasa Siasatan semacam Timbalan Menteri ada berkata bahawa Jawatankuasa Ahmad Noordin pun tidak dengar apa-apa sungutan tidak ada kuasa atau jurisdiction bahawa Jawatankuasa Ahmad dalam Hong Kong, pun tidak ada Noordin ada menghadapi apa-apa jurisdiction atau kuasa di luar halangan dan ada diberi kebebasan Malaysia. yang penuh untuk menjalankan tugasnya, saya sendiri ada mendengar Yang Berhormat Timbalan Menteri bahawa Jawatankuasa BMF Ahmad ada berkata bahawa BMF ialah sebuah Noordin ada menghadapi sikap-sikap anak syarikat Bank Bumiputra dan yang tidak bekerjasama daripada oleh kerana anak syarikat Bank pegawai-pegawai tinggi Bank Bumiputra, sebuah Jawatankuasa Bumiputra. Tentulah Yang Berhormat yang ditubuhkan oleh Bank Timbalan Menteri 'tidak mahu perkara Bumiputra boleh siasat apa yang ini bahawa Jawatankuasa ini berlaku dalam BMF. Tetapi itu bukan complained kepada beliau. Itulah saya oleh kerana ada kuasa-kuasa luar ada dengar, sama ada benar a tau tidak (extra territorial) dan oleh kerana benar saya rasa itu satu perkara yang BMF ialah sebuah anak syarikat Bank kita perlu ambil perhatian oleh kerana Bumiputra, apabila Suruhanjaya Di­ tidak payah sampai satu peringkat Raja ditubuhkan, Suruhanjaya Di­ yang tidak mahu memberi maklumat­ Raja pun boleh memaksa Bank maklumat untuk menghalang Bumiputra oleh kerana sebuah bank dokumen-dokumen atau sikap-sikap dalam Malaysia untuk mematuhi yang cukup. kehendak-kehendak Suruhanjaya Siasatan Di-Raja mengenai siasatan Yang kedua, mengenai rahsia bank BMF melalui Bank Bumiputra. yang patut dipelihara dan 5411 18 OKTOBER 1984 5412 diperlindungi. ltu kita setuju bahawa menyeluruh perlu dijalankan bukan rahsia pelanggan-pelanggan di bank­ sahaja dalam Bank Bumiputra bank adalah satu rahsia yang patut Malaysia Finance, bukan sahaja dalam diperlindungi tetapi bukan sampai satu Bank Bumiputra tetapi di peringkat peringkat di mana jenayah-jenayah lebih tinggi oleh kerana tiada seorang disembunyi, di mana ada berlaku akan percaya bahawa jumlah yang jenayah-jenayah sudah timbul satu begitu besar $2.5 billion boleh terlibat conflict of public interest, dengan izin, dalam kes BMF skandal tanpa rahsia pelanggan-pelanggan di bank­ pengetahuan, tanpa persetujuan bank atau kepentingan orang ramai orang-orang yang sangat tinggi. untuk mencegah atau untuk bongkar Adakah apa-apa kelulusan dibuat, jenayah-jenayah secara corporate atau apa-apa green light, lampu hijau bank. Dan itulah kita patut ada diberi? Semua perlu disiasat dan apa kepercayaan kepada Suruhanjaya Di­ tindakan agensi-agensi Kerajaan Raja oleh kerana apabila Suruhanjaya (regulatory) untuk mencegah perkara Di-Raja ditubuhkan, tentulah akan semacam ini berlaku. Kenapa mereka dianggotai oleh orang-orang yang tidak bertindak, kenapa mereka bertanggungjawab, yang ber­ nampaknya cuai semacam pegawai­ pengalaman dan cadangan ialah pegawai BMF atau Pengarah­ diketuai oleh Hakim dan Suruhanjaya pengarah Bank Bumiputra yang tidak Di-Raja pun tentu ada kuasa, ada boleh mempertahankan, budibicara di mana ada timbul perkara mencegahkan perkara semacam ini. mengenai pentingnya memelihara Kenapa Bank Negara membenarkan rahsia pelanggan-pelanggan, untuk skandal BMF sampai ke peringkat ini? Suruhanjaya Di-Raja mengadakan Ministry of Finance dan lain-lain dan siasatan atau hearing secara "in ini bukan dalam scope terms of camera", sehingga di mana sangat reference Jawatankuasa Siasatan jelas ada berlaku kegiatan-kegiatan Ahmad Noordin. Sebab itu kita mahu jenayah dan hearing atau session satu siasatan yang menyeluruh, yang diadakan secara terbuka. Sebab itu mendalam yang tidak menghuaukan saya menolak kedua-dua sebab yang orang-orang yang akan dipersoalkan, ada diulangi oleh Yang Berhormat akan ditanya apa jawatan, apa Timbalan Menteri yang sebenarnya pangkat mereka. pada asalnya dikemukakan oleh Yang Amat Berhormat Perdana Menteri, Di sini saya dapati bahawa dalam kenapa tidak sesuai mengadakan siasatan J awatankuasa Ahmad Suruhanjaya Di-Raja oleh kerana Noordin, Pengerusi Bank Bumiputra, kedua-dua sebab itu tidak kuat. Dr Nawawi, tidak pernah memberi Sebaliknya sungguhpun Yang apa-apa keterangan. Adakah ini Berhormat Timbalan Menteri ada benar? Adakah oleh kerana jawatan menyebut mengenai Terms of tinggi dan sebab itu kita mahu satu Reference Jawatankuasa Siasatan Suruhanjaya Siasatan Di-Raja dalam Ahmad Noordin, sebenarnya itu tidak kuasa yang seluas-luasnya dan di sini cukup luas. kita ada dengar bahawa mengenai masalah immunity, Yang Berhormat Skandal BMF sampai ke tahap Timbalan Menteri ada memberi sekarang bukan sahaja oleh kerana jaminan bahawa Jawatankuasa BMF kecuaian atau pecah amanah atau tidak perlu rasa bimbang mengenai perbuatan jenayah dan Yang Amat masalah immunity atau kalau tidak Berhormat Perdana Menteri sendiri silap, kekebalan, dan bahawa kalau ada berkata bahawa ini adalah satu perlu Bank Bumiputra akan memberi heinous crime tanpa penjenayah jaminan dalam perkara immunity. (criminal). Sebab itu, satu siasatan Saya rasa ini tidak memuaskan hati 5413 18 OKTOBER 1984 5414 oleh kerana masalah immunity bukan janganlah kita buat atau kemukakan sahaja satu masalah kewangan. hujah-hujah semacam ini.

Mungkinlah Yang Berhormat Tuan Yang di-Pertua, di sini Yang Timbalan Menteri memikirkan kalau Berhormat dari Padang Serai ada laporan dibuat ada orang yang membuat beberapa tuduhan, tetapi mengambil tindakan undang-undang apabila saya minta penjelasan, minta terhadap Tan Sri Ahmad Noordin, jalan, beliau takut. Saya tidak tahu kalau ada bersalah dan apa-apa kos mengapa selepas setahun, dia datang undang-undang, Bank Bumiputra ke Dewan ini untuk membangkitkan sebagai Bank yang begitu kuat dan hal pilihanraya kecil Seremban. kukuh akan memberi jaminan untuk Mungkin beliau tidak ada lain-lain memberi semua sokongan, akan perkara atau hujah-hujah yang baik bertanggungjawab, sepenuhnya akan untuk dikemukakan dalam ditanggung oleh Bank Bumiputra. Itu perbahasan ini dan mengemukakan bukan satu masalah sahaja, kalau ada perkara-perkara yang jauh daripada kes yang banyak, selalu hendak pergi isu-isu di hadapan kita. Beliau ada ke mahkamah, mungkinlah ahli-ahli membuat dakwaan bahawa dalam daripada Jawatankuasa Siasatan mahu pilihanraya kecil Seremban, saya ada masa yang bukan sahaja hari-hari, membuat tuduhan bahawa Lee San minggu-minggu, bulan-bulan mahu Choon adalah menjadi orang tengah ada dalam mahkamah. Sebab itu dalam perkara skandal BMF ini. Saya immunity bukan sahaja sokongan tidak pernah berkata begitu. Yang jaminan kewangan, tetapi immunity kedua, beliau ada membuat satu lagi daripada legal process. ltu tidak ada dakwaan bahawa tidak berapa hari dan tiada apa ura-ura bahawa ini akan dahulu bahawa saya ada membuat satu dibetulkan dan tentulah tidak boleh pengumuman bahawa saya akan dibetulkan oleh kerana Jawatankuasa datang ke Parlimen untuk Siasatan ini ada ditubuhkan oleh Bank menceritakan mengenai satu perkara Bumiputra dan bukan oleh Kerajaan yang melibatkan satu syarikat Finance di bawah Akta Suruhanjaya di mana yang ada masalah pinjaman yang ada memberi immunity kepada semua melibatkan $30 juta. Saya pun tidak orang yang menjalankan siasatan. pernah berkata bahawa saya akan melahirkan atau membangkitkan hal Di sini, Tuan Yang di-Pertua, ini dalam Parlimen. Mungkin saya dengan ringkas dan cepat saya mahu akan tetapi saya tidak kata saya akan, sebut beberapa perkara yang ada ini menunjukkan orang-orang yang ditimbulkan oleh beberapa ahli-ahli. mahu cakap tidak mahu check, tidak Saya rasa sangat terperanjat dengan mahu pereksa fakta-fakta. Sebenarnya hujah-hujah Yang Berhormat dari Ulu beliau sudah bercakap bahong. Siapa Muda khasnya dengan tuduhannya orang pembohong? Beliau sendiri bahawa tujuan saya mengemukakan seorang pembohong. usul ini ialah dengan tujuan mahu mematikan Bank Bumiputra. Saya Dato K. Pathmanaban: (Bangun). rasa ini adalah satu dakwaan yang sangat tidak bertanggungjawab Tuan Yang di-Pertua: Minta dengan motif yang jahat, dengan Penjelasan. tujuan yang jahat dan saya rasa dan Tuan Lim Kit Siang: Tidak payah berharap di masa depan dalam Dewan penjelasan. ini, kita tidak akan dengar hujah­ hujah semacam ini. Nampaknya kalau Tuan Yang di-Pertua: Sila duduk! kita mahu teruskan Dewan ini sebagai satu Dewan yang civilised, bahawa Tuan Lim Kit Siang: Duduk! 5415 18 OKTOBER 1984 5416

Tuan Tan Kok Hoi: (Bangun). Tuan Lim Kit Siang: Dan beliau pun ada ca bar bahawa Yang Berhormat Tuan Yang di-Pertua: Ya, Yang daripada Seremban letak jawatan dan Berhormat dari Padang Serai ada lain-lainlah. Kalau ketuanya, kalau hendak buat apa. tidak silap di dalam kem Neo Yee Pan Tuan Tan Kok Hoi: Minta tidak boleh elak daripada perkataan penjelasan. oleh kerana kem Neo Yee Pan, adalah bertentangan dengan kem Tan Koon Tuan Lim Kit Siang: Tidak mahu Swan dalam MCA, kalau tidak silap beri jalan lagi. dia dalam kem Neo Yee Pan dan kalau begitu ..... Tuan Yang di-Pertua: Sila duduk! Tuan Tan Kok Hooi: (Bangun). Tuan Tan Kok Hoi: Dia takut. Tuan Yang di-Pertua: Nanti Tuan Lim Kit Siang: Tidak apa, sekejap, ada apa Yang Berhormat dari tidak takut. Padang Serai? Tuan Yang di-Pertua: Saya minta Tuan Tan Kok Hooi: Penjelasan. jangan menggunakan perkataan takut dan sebagainya. Tuan Lim Kit Siang: Tidak mahu beri jalan. Dato K. Pathmanaban: Tuan Yang di-Pertua, on a point of order. Tuan Yang di-Pertua: Dia tidak beri jalan, tidak usah cubalah. Tuan Yang di-Pertua: Ya, on a point of order, apa dia. Tuan Tan Kok Hooi: Dia takut. Dato K. Pathmanaban: Saya Tuan Yang di-Pertua: Jangan menyatakan Yang Berhormat bohong mengguna perkataan "takut", kalau tadi mengenai denial beliau dia tidak beri maknanya tidak berilah. mengaitkan dengan Dato Lee San Sudahlah. Choon dengan BMF semasa kempen pilihan kecil . . . . . Tuan Lim Kit Siang: Dan ketuanya Yang Berhormat Menteri Perumahan, Tuan Lim Kit Siang: Tuan Yang di­ kalau tidak silap, rela untuk pergi ke Pertua, itu bukan on a point of order. Seremban untuk ada satu contest dengan Pengerusi kita bila-bila-bila­ Tuan Yang di-Pertua: On a point of bila--esok pun boleh (Tepuk). order ..... Akhirnya, saya rasa sangat sedih Dato K. Pathmanaban: Saya kata bahawa dalam satu perkara yang Yang Berhormat bohong. melibatkan wang rakyat $2,500 juta, Ahli-ahli daripada Barisan Nasional Tuan Yang di-Pertua: Itu bukan a mahu pun pihak Kerajaan tidak ambil point of order (Ketawa). perhatian yang serius. Tuan Lim Kit Siang: Tak tahu pun Dalam perbahasan ini kita tidak point of order-susah! boleh ikut satu perasaan sense of outrage, moral outrage. Kenapa Tuan Yang di-Pertua: Saya minta $2,500 juta wang rakyat hilang dalam teruskan. Jangan buat komen, biar Bumiputra Malaysia Finance. Tidak saya yang memutuskan, selepas itu ada. Sense of outrage mengenai Yang Berhormat janganlah buat apa­ perkara yang kecil-kecil pop vs pop apa komen. sense of outrage. $2.500 juta adalah 5417 18 OKTOBER 1984 5418 merupakan suatu krisis yang terbesar awam berterusan yang dibuat oleh dalam Malaysia, main-main-ketawa! Perdana Menteri dan lain-lain Menteri Kanan Kabinet mengenai Itulah saya rasa tidak akan reflect keazaman Kerajaan untuk dengan baik kepada rakyat mengenai bertindak terhadap "pesalah- peranan, tanggungjawab dan fungsi pesalah" yang terlibat dalam Parlimen. Sungguhpun Kerajaan skandal pinjaman Bumiputra sudah jelaskan bahawa tidak akan Malaysia Finance; sokong usu! ini, saya harap sekurang­ kurangnya perbahasan ini akan memberi Kerajaan suatu kesedaran Mengambil ingatan akan seruan bahawa rakyat jelata sangat berminat Pengerusi Jawatankuasa Siasatan ambil perhatian yang serius mengenai BMF, Tan Sri Ahmad Noordin, perkara ini. Kita tidak mahu berlaku bahawa sebuah Suruhanjaya cover-up selepas cover-up. Kita tidak Siasatan Di-Raja sahajalah mahu penubuhan Jawatankuasa merupakan penyiasatan yang boleh Ahmad Noordin dibuat sebagai satu menentukan sama ada mana-mana alat untuk cover-up perkara ini. orang adalah salah dari segi jenayah Bahawa Suruhanjaya Siasatan Di­ dalam skandal pinjaman BMF Raja tidak mahu ditubuhkan oleh selepas beliau telah menghabiskan kerana tidak boleh dikontrol, oleh masa tujuh bulan untuk menyiapkan kerana bidang yang begitu luas dan laporan sementera mengenai Ahmad Noordin Committee, House skandal pinjaman BMF; dan Committee boleh dikontrol. Memutuskan bahawa sebuah Saya harap perkara ini sebelum ia Suruhanjaya Siasatan Di-Raja dibangkitkan semula di dalam Dewan hendaklah ditubuhkan untuk yang mulia ini, Kerajaan akan menyiasat ke dalam segala aspek bertanggungjawab dengan tidak skandal pinjaman BMF serta melambat-lambatkan perkara ini mendedahkan pesalah-pesalah BMF untuk mengumumkan Laporan yang telah menyebabkan Malaysia Jawatankuasa Penyiasat BMF, baik rugi kira-kira $2.5 billion. laporan awal kemudian laporan akhir apabila ia siap dan dikemukakan kepada pihak yang berkuasa. Usul dikemuka bagi diputuskan, dan tidak disetujukan. Tuan Yang di-Pertua: Ahli-ahli Yang Berhormat, sekarang saya Tuan Yang di-Pertua: Ahli-ahli kemukakan masalah bagi diputuskan. Yang Berhormat Mesyuarat Masalahnya ialah Usul atas nama ditangguhkan sehingga pukul 4.00 Yang Berhormat dari Kota Melaka petang esok, 19hb Oktober, 1984. yang berbunyi: Bahawa Dewan ini mengambil Dewan ditangguhkan pada pukul ingatan akan kenyataan-kenyataan 7.46 ma/am.

L---08549.