00 UK COVER MEI 2020.Indd

00 UK COVER MEI 2020.indd 1 MEI 2020 amsterdam & Gemaakt Gemaakt partners door door VOOR DETHUISBLIJVERS Film, theater,Film, en kunst vermaak meer virtueel jaargang 54 #08 54 jaargang 16-04-20 16:43 Thuis in Amsterdam Geniet van culturele live streams, online rondleidingen door musea en steun lokale ondernemers.

Ga naar iamsterdam.nl foto: David van Dartel

ad Uitkrant Amsterdam thuis.indd 1 01-04-20 13:11 00 UK COVER MEI 2020.indd 2 16-04-20 16:43 i 2020 3

THUIS IS HET NIEUWE UIT En toen was er ineens ‘de crisis’. Toen we de vorige Uitkrant naar de drukker stuurden (12 maart) leek er nog niet zo veel aan de hand. Voor de zekerheid plaatsten we een disclaimer op de agenda met de waarschuwing dat voorstellingen mogelijk niet door zouden gaan, maar meer was er op dat moment niet van te zeggen. Sindsdien ziet de wereld er heel anders uit. Onze taal is verrijkt met uitdrukkingen als ‘intelligente lockdown’ en ‘anderhalve-me- tersamenleving’ (40 Scrabblepunten!) en alles is dicht. Wat het voorjaar en de zomer van de grote evenementen zou worden – met behalve de klassiekers ook het Songfestival, het groots opgezette Mahler Festival, Sail en het EK – werd de lente van de lockdown. Uitgaan is er niet meer bij en voor een Uitkrant is dat voorlopig einde oefening, zou je denken. Niet dus. Nadat eind maart de sluiting van de theaters en musea een feit was, besloten we vrij snel dat we wél zouden verschijnen. Ten eerste omdat we niet bij de pakken wilden gaan neerzitten in een tijd dat er toch al zo weinig te beleven valt, op de tweede plaats omdat we de hartverwarmende initiatieven om Amsterdammers juist in deze tijd met elkaar te verbinden een hart onder de riem wilden steken, en in de derde plaats omdat de cultuursector al direct van zich liet horen met talloze alternatieven voor uitgaan: livestreams van concerten, opera-, ballet- en theatervoorstellingen en debatten, huiskamer-dj’s, virtuele museumtours, podcasts en bezorgdiensten; het aanbod groeide zo hard dat we er lol in kregen om alles te volgen en op een rij te zetten voor de bezoekers van iamsterdam.com/nl/uit (voor de gelegenheid omgedoopt tot Thuis in Amsterdam) en voor onze lezers. Het is een wat dunnere editie dan je gewend bent dankzij de korte agenda, maar juist nu heel welkom, denken wij. Terwijl ik normaal gesproken – toegegeven – weinig in het Concertgebouw kom, heb ik in INHOUD de eerste week van april ademloos zitten luisteren en kijken naar een pianoconcert van de P.04 UPTODATE Oekraïense Anna Fedorova die de Empty Con- Nieuws uit de stad, met o.a. verantwoord hamsteren, bakken met banketbakker certgebouw Sessions aftrapte met een weer- Cees Holtkamp en zijn kleindochter, en meekoekeloeren in vogelnesten. Ook kijken galoos concert en stem ik regelmatig af op de we binnen bij een stadsgenoot – deze keer: Tom, die in een oud pakhuis woont. Stadsgesprekken van De Balie TV. En ik deed mee aan De slimste mens online pubquiz met vrienden aan de andere kant van het land P.08 FOERAGEREN die ik doorgaans veel te weinig spreek (maar Foerageren, oftewel allerlei bijzondere ingrediënten bij elkaar scharrelen in de natuur, is nu des te meer via Zoom!). een geliefde tijdsbesteding van moderne chef-koks. Steven Broere, chef-kok van restaurant Kortom, er is genoeg Foer, neemt ons mee door Park Frankendael. te melden, zelfs in een blad dat het moeten hebben van uitgaan. P.17 KUNST & VERMAAK Dus houd afstand en stay Met virtuele museumtours, de mooiste Amsterdamse podcasts, ﬁ lmklassiekers om de safe enzo, maar tune quarantaine-tijd mee door te komen, rondreizen in je boekenkast en een interview met in! Deze is voor de thuis- ontwerpduo Studio Job. blijvers.

Bart van Oosterhout Hoofdredacteur P.29 ETEN & DRINKEN EN ZO Waarom was de vaginakaars van Gwyneth Paltrow zo snel uitverkocht? Zijn vreemde geuren [email protected] de trend? Verder: de beste afhaal- en bezorgrestaurants, online shoppen en de fotoserie Het is stil in Amsterdam. VOLG ONS: P.43 AGENDA iamsterdam.com facebook.com/iamsterdamnl P.49 TOT SLOT De onmisbare culturele iamsterdam.com/uitmail Met Amsterdam Toen en stedenbouwkundige Ton Schaap maandagenda en het instagram.com/uitinams over mooie architectuur in de stad. colofon (pag. 48) youtube.com/videoiamsterdam COVERFOTO: WAGEMAKER, AGATA @WINDMILLDREAMS

01 UK OPENING MEI 2020 MB_SV3.indd 3 17-04-20 09:11 4 krantKRANT OPENING i 2020 Up-to-date Nieuws uit de wereld van kunst en cultuur, de leukste thuisblijftips, gespot op Instagram en binnenkijken bij Amsterdammers.

tekst Janna Reinsma

VOGELS SPOTTEN

Dat het een goed moment is om eens wat beter te kijken naar wat zich om ons heen bevindt, merken ze niet alleen bij bouwmarkten en tuincentra, maar ook op sites als vogelbescherming.nl/beleefdelente. Hier kun je live meekoekeloeren in nesten van onder andere steenuilen, ooievaars en slechtvalken, en dat is heel ver- slavend. Coronaverveling of niet, ook de Amsterdamse fi lmmaker Stephane Kaas liet zich inspireren door vogels. Hij begon een webserie over dieren die beroemd zouden moeten zijn. Zonder iets te spoilen: na de eerste afl evering zul je nooit meer hetzelfde kijken naar Amsterdamse duiven. HAMSTERWEKEN vogelbescherming.nl (nestcams en gratis videocursus tuinvogels herkennen) Het geinige hamstergebaar van gebarentolk Irma YouTube: Animals that should be famous #1: Pigeon photographers Sluis, de nieuwste en expressiefste BN’er aan het sterrenfi rmament, heeft ons defi nitief geleerd dat hamsteren fout en asociaal is. Hoewel? Een heel klein beetje lief en verantwoord hamsteren kan misschien toch, via Support Your Locals. Dit initiatief redt allerlei lekkers dat normaal via de tophoreca van Amsterdam in onze magen belandt, en brengt het bij je thuis in een smake- lijke box. Door er een te bestellen steun je lokale @uitinams voedselproducenten en geniet je thuis van onder Elke maand belonen andere geredde groenten, biologisch brood en we een gouden tipgever worst van Brandt & Levie. met een plek in de Uitkrant. Deze keer is dat de 9-jarige @ supportlocals.nl anne_louise_b, die deze geduldi- ge poserende vos spotte in het Flevopark. Volg @uitinams op Instagram voor je dagelijkse dosis culturele tips en hotspotinspiratie in Amsterdam. Ook iets moois te delen? Deel je foto met #uitinams.

01 UK OPENING MEI 2020 MB_SV3.indd 4 17-04-20 09:11 5

‘JE HOEFT GEEN SLAAPSCHAAMTE TE HEBBEN. JE MAG OP ELK MOMENT SLAPEN. FIJN HÈ?’ DOMINEE GREMDAAT ZIET OOK POSITIEVE KANTEN AAN DE ‘INTELLIGENTE LOCKDOWN’. DIE DEELT HIJ ELKE AVOND IN TROOST VOOR DE NACHT, OP YOUTUBE-KANAAL BETTY ASFALT TV. DAAR VIND JE TROUWENS OOK TROOST TV VAN PAUL HAENEN.

GEBAKZUCHT

Er is een periode van culinaire uitspattingen aangebro- ken, dat is waarschijnlijk niemand ontgaan. Veel mensen VAN PAPIER gaan zich geïnspireerd, of uit verveling, te buiten aan stoofschotels, bbq’en en slowcooken, maar er gaat niets In de Graﬁ sche Werkplaats Amsterdam is het normaal een druk- boven iets zoets maken in de oven. En als je toch aan te van jewelste: hier maken pro’s en leerlingen de prachtigste de slag gaat, waarom dan niet meteen maar in de leer posters en andere paperassen. Nu het er stil is geworden en bij de meester? De gepensioneerde banketbakker Cees veel Amsterdammers wel een hartje onder de riem kunnen ge- Holtkamp (ja, de aartsvader van de ‘croquetten’) maakte bruiken, maakt de GWA speciale quarantaineposters. Dat doen voor YouTube een serie waarin hij met kleindochter ze ook op bestelling: je kiest zelf een letter of plaatje, een kleur Stella zijn geheime recepten prijsgeeft, van de beste en een korte, pakkende tekst. De poster(s) kun je laten bezor- appeltaart tot boterkoek en van soezen tot meringue. gen bij een geliefde of zelf achter je raam hangen voor de buurt.

Te zien op YouTube en op patisserieholtkamp.nl/opa-cees graﬁ schwerkcentrumamsterdam.nl @gwamsterdam

BEWAAR JE TICKET

Had je komende zomer een festival, voorstelling of concert op de planning dat door de coronacrisis niet doorgaat? Vraag dan niet je geld terug, maar blijf de culturele instellingen steunen door je kaartje te bewaren of te doneren. Hoe? Dat verschilt per instelling – bij Paradiso kun je bijvoorbeeld kiezen voor een voucher in plaats van het geld te laten terugstorten. Check de website van de betreffende organisatie voor meer info.

01 UK OPENING MEI 2020 MB_SV3.indd 5 17-04-20 09:11 6 krantKRANT OPENING n

THUIS IN DE STAD

tekst en foto Daphne Ponsteen Een kijkje achter de voordeur van een Amsterdammer. Wie Tom Marsch (27, student media en communicatie en freelance content creator) Wat Kamer van 28 m2 op Zeeburg, in een oud pakhuis in de Entrepothaven. Sinds 3 jaar. Opvallend ‘Mijn kamer kijkt uit op de haven, in de zomer zwem- men we hier voor de deur.’ Fijnste plek ‘De erker, daar kan ik lekker wegkijken.’ Echt Amsterdams ‘Het boek Streets of Amsterdam en de oude foto’s van Amsterdam aan de muur – die heb ik gekocht bij de kringloop in Twente, waar ik vandaan kom.’

‘Ik woonde voor mijn studie in ‘Omdat er geen ‘In de kast boven mijn bed staan wat ingelijste Boedapest, toen een vriend me gemeenschappelijke foto’s van reizen die ik heb gemaakt, onder vroeg of ik bij terugkomst ruimtes zijn, vind ik andere naar Portugal en Vietnam. Boven mijn zijn huisgenoot wilde worden – het belangrijk dat mijn bed hangt een portret van mij en mijn vader, een no-brainer. Nu delen we kamer de vibe heeft gemaakt toen hij me kwam opzoeken in dit appartement.’ van een woonkamer.’ Boedapest. Het is onze laatste foto samen.’

01 UK OPENING MEI 2020 MB_SV3.indd 6 17-04-20 09:11 6 krantKRANT OPENING n

THUIS IN DE STAD

01 UK OPENING MEI 2020 MB_SV3.indd 6 17-04-20 09:11 7

‘In de erker heb ik een chill area gemaakt, daar lees ‘Ik ben erg gehecht aan ‘Ik wilde graag een Perzisch tapijt, ik regelmatig in het zonnetje. Het appartement heeft de vintage kast van mijn maar die zijn aardig prijzig. Daarom geen buitenruimte, dat mis ik wel, zeker in deze oma, met een ingebouw- heb ik een oud tafelkleed van mijn coronatijden. Maar de muren komen nog niet op me de radio. Het geluid doet oma omgetoverd tot vloerkleed. af, hoor. De ramen van de erker kunnen wagenwijd het niet meer, maar de De planten zijn een uit de hand open, dan voelt het net alsof ik buiten zit.’ lampjes wel.’ gelopen hobby: een plant leek me leuk, maar inmiddels heb ik er 27.’

01 UK OPENING MEI 2020 MB_SV3.indd 7 17-04-20 09:12 8 krantKRANT OPENING n GROENTEN UIT AMSTERDAM De lekkerbekken onder ons moeten het de komende tijd zonder hun favoriete restaurants stellen. Geen nood; doe als de beste chef-koks en trek eropuit om je eigen ingrediënten te plukken. Gewoon, in de stad.

02 UK COVERVERHAAL MEI 2020 SF_SV_SF_SV.indd 8 17-04-20 09:12 n 9

Foerageren, oftewel allerlei bijzondere ingrediënten GROENTEN UIT AMSTERDAM bij elkaar scharrelen in de natuur, is een geliefde tijdsbesteding van moderne chef-koks. Wij spraken af met Steven Broere, chef-kok van restaurant Foer, voor een rondje door het Amsterdamse groen.

tekst Floor en Famke van Praag, Merel Spijkers foto’s Daphne Ponsteen

Zuring

PLUKSEIZOEN

p de oprijlaan van Park Franken- bosje met onkruid. Het blijkt dat de gespik- dael in de Watergraafsmeer is het kelde groene blaadjes tussen zijn vingers O al meteen raak. Chef-kok Steven van de dovenetel zijn, en dat deze straks Broere (32), gekleed in warme jas en op paars-roze lipbloemen krijgt. ‘Culinair iets gemakkelijk schoeisel, haalt in een soepele minder interessant’, vindt hij. ‘Maar goed beweging een opinel-mesje uit zijn rugzak eetbaar en er is veel van.’ tevoorschijn. ‘Kijk, wat veel daslook! Daar- aan zie je dat het plukseizoen nu echt LOOK-ZONDER-LOOK begonnen is.’ Op deze zonnige lentedag We hebben krap twaalf stappen in het park eind maart vinden we pal naast het ﬁ etsen- gezet en er is nu al een enorme hoeveelheid rek een zee van donkergroene, langwerpige eetbaars voor onze voeten verschenen. bladeren met verspreid een paar kleine Zelfs madeliefjes – die wij als kind altijd witte bloemetjes erop. ‘De bladeren zijn aan elkaar knoopten tot kettingen en arm- sowieso heel lekker, maar onder die bloe- bandjes – schijnen goed te smaken in een men zitten minuscule knopjes’, wijst Broere salade. Broere is zichtbaar in zijn nopjes aan. ‘Dat zijn de daslookkappertjes. Inge- dat er zo vroeg in het seizoen al zo veel te legd in azijn zijn die echt fantastisch. Ik ga vinden is. Hij wijst het ene na het andere hier straks een hele batch van aanleggen!’ plukwaardig groen aan: look-zonder-look Voor een chef-kok zijn het dit soort ingre- (‘garlic mustard’), zevenblad (‘vaak gezien diënten die een gerecht vaak extra bijzon- als onkruid, maar heel lekker in een ome- der maken. Maar het vraagt doorgaans wel letje’), moerasspirea (‘daar wordt ook wat geduld en inspanning. Om de daslook- aspirine van gemaakt – de bloemen zijn bloesem van de kleine kappertjes te schei- heel zoet, ideaal voor siroop’) en ganzen- den heeft Broere zelfs een soort installatie voet. Aan die laatste zitten knopjes met moeten bouwen die de bloesem wegblaast. heel kleine zwarte puntjes die je kunt ‘Ik ben een beetje een nerd’, zegt hij pickelen, inleggen in azijn. lachend terwijl hij neerknielt bij een Terwijl we op een verantwoorde anderhalve >

‘KIJK, WAT VEEL DASLOOK! DAARAAN ZIE JE DAT HET PLUKSEIZOEN NU ECHT BEGONNEN IS’ Chef-kok Steven broere van restaurant Foer wĳ st lelietjes-van-dalen aan. Die lĳ ken op daslook, maar zĳ n giftig.

02 UK COVERVERHAAL MEI 2020 SF_SV_SF_SV.indd 9 17-04-20 09:12 10 krantKRANT OPENING n

Zevenblad

‘Gebruik een scherp mesje om af te snijden, dan kan het geen kwaad. De natuur herstelt zichzelf’

VOEDSELBOS

In Amsterdam vind je steeds meer voedselbossen, aangelegde stukjes bos met planten, bomen en struiken met een extreem hoog aantal eetbare soorten. Het is een alternatieve manier van landbouw, geïnspireerd op de opbouw van een natuurlijk bos. Door de hoge biodiversiteit in zo’n bossysteem doet de natuur zelf een groot deel van het werk. Het enige wat de boer of eigenaar nog hoeft te doen, is planten en oogsten. Het is dé manier om wat groen aan te brengen in een drukbevolkte stad als Amsterdam. Er zijn veel voedselbos-initiatieven – van vele hectares in de Tuinen van West en Noordoogst, tot een bescheiden bosje in het Saphatipark. Bewoners kunnen zich aanmelden om te helpen ontwerpen en planten. Als het tijd is voor de oogst, wordt van de opbrengst – groenten, kruiden, bes- sen en ander fruit – een lekker diner klaargemaakt, of de producten worden verkocht aan restaurants.

02 UK COVERVERHAAL MEI 2020 SF_SV_SF_SV.indd 10 17-04-20 09:13 n 11

meter afstand van elkaar over de paden culinaire wereld er het laatste decennium van dit mooi aangelegde park wandelen, zo warm voor loopt, is voor een deel op deelt Broere wat tips voor de amateur- het conto van René Redzepi te schrijven. plukker. Zo is het belangrijk dat je de De beroemde chef-kok van restaurant natuur met respect behandelt, en eetbare Noma in Kopenhagen – dat al heel vaak planten niet met wortel en al uit de grond bekroond werd als ’s werelds beste restau- trekt. ‘Gebruik een scherp mesje om af rant – inspireerde innovatieve koks overal te snijden, dan kan het geen kwaad. De ter wereld om in hun eigen omgeving natuur herstelt zichzelf.’ Ook raadt hij naar eetbare planten, bloemen, padden- aan een koelbox mee te nemen waarin je stoelen en zelfs mossen te zoeken. Ook je oogst netjes neerlegt, zodat de blaadjes Steven Broere raakte geïnspireerd in niet slap worden en heel blijven. En hand- Kopenhagen. Toen hij chef de partie was schoenen tegen doornen, distels en prik- bij tweesterrenrestaurant Kadeau in kende planten. Verder foerageert Broere Denemarken, was foerageren onderdeel Tuinen van West liever niet direct langs de openbare weg, van het dagelijkse werk. ‘Toen ik daar Noordoogst vanwege uitlaatgassen, en ook honden en voor het eerst kwam stonden er zo veel Restaurant Foer vossen kunnen met hun urine roet in het bijzondere dingen in de koeling en vriezer, Park Frankendael eten gooien. met waanzinnige smaken. Dat kende ik Prk helemaal niet. Het was een heel andere NOMA aanpak, heel vernieuwend voor de De foerageer-trend is niet bepaald nieuw branche.’ te noemen: in de natuur je kostje bijeen Er is in Denemarken meer natuur omdat scharrelen wordt tenslotte al sinds het er veel minder mensen per vierkante me- begin der tijden gedaan. Maar dat de ter wonen, maar ook in Nederland zijn er >

02 UK COVERVERHAAL MEI 2020 SF_SV_SF_SV.indd 11 17-04-20 09:13 12 krantKRANT OPENING n

nog genoeg plekken om iets te vinden, zelfs in en om een stad als Amsterdam. In recrea- Iets verderop krijgt Broere bij een paar snoezi- tiegebied het Twiske bijvoorbeeld, in het ge lichtgele bloemetjes een bijna ontroerde blik Amsterdamse Bos, maar ook aan de randen in de ogen. Het is sleutelbloem, een bescherm- van braakliggend bouwterrein of in het de bloem, die zo zeldzaam is dat hij absoluut Flevopark – hoewel dat op drukke dagen niet geplukt mag worden, al schijnt hij een wel tot ongemakkelijke situaties kan leiden. heerlijk anijsachtige smaak te hebben. Met Broere: ‘Ik stond daar een keer met mijn mes onze handen op de rug kijken we ernaar. Door in de aanslag toen er een groep kinderen aan dan maar, naar soorten die wél overvloedig kwam. Dat voelde wel weird.’ aanwezig zijn. De bloemen van de majestueu- ze magnolia, ook wel tulpenboom genoemd, MAGNOLIA schitteren in meerdere tinten roze in het lente- We passeren de Europese berenklauw; een zonnetje. Ze blijken niet alleen een feest voor plant die zijn naam eer aandoet, weten we het oog, je maakt er ook aromatische azijn of nog uit onze kindertijd. ‘Je huid verbrandt siroop van. We steken via een bruggetje een ervan; er zit een stofje in dat de uv-bescher- sloot over. Tegen de knotwilg groeit het sterk ming stillegt, maar hij is echt eetbaar hoor.’ geurende garneerkruid hondsdraf, met blauw- De scheuten zijn volgens Broere goed te vullen paarse bloemen. Iets verderop zien we een met fudge en straks na de zomer komen de klein verdwaald kerstboompje staan. Broere zaden. Die kun je op suiker leggen; ‘dat con- plukt er enthousiast de bovenste, lichtgroene serveert, net als zout’. Vervolgens maak loot van en doet ons voor deze tussen de je er custard of ijs van. Vergeet niet vingers te wrijven. De geur is heerlijk citrus- om handschoenen aan te trekken achtig. In mei zullen meer naaldbomen loten als je gaat oogsten. We lopen verder, hebben, en is er ook engelwortel (Angelica), langs een pad met bomen vol knal- een krachtig kruid dat goed in marinades roze besjes en vragen onze gids van verwerkt kan worden. Ook verheugt Broere vandaag wat het is. ‘Tja, daar zit een zich op het frisgroene berkenblad: ‘lekker door hiaat’, erkent Broere lachend. ‘Als het een vinaigrette, bijvoorbeeld bij een oester van niet eetbaar is, weet ik het niet.’ de barbecue.’

VELDGIDSEN ‘Aah, we zijn net te laat!’, roept Broere, hur- kend bij een plantje met gele bloemetjes, dat speenkruid blijkt te heten. ‘Als deze plant gele bloemen krijgt, wordt hij giftig.’ Net als bij paddenstoelen loert ook bij planten altijd het gevaar van ziekmakende – en zelfs dodelijke – onderdelen. Vandaar dat elke foerageer-vondst wordt gecheckt met een heel arsenaal aan hulpmiddelen. Broere gebruikt een handzame papieren veldgids, maar ook Wikipedia en de app PlantNet, een soort Shazam voor plan- > BROERE WIJST HET ENE NA HET ANDERE PLUKWAARDIG GROEN AAN: LOOKZONDERLOOK, ZEVENBLAD, MOERASSPIREA EN GANZENVOET

Hondsdraf

02 UK COVERVERHAAL MEI 2020 SF_SV_SF_SV.indd 12 17-04-20 09:13 n

OP PAD MET EEN PRO

Na een wildplukwandeling zal onkruid nooit meer hetzelfde zijn. Ga op pad met een professional door parken en bossen die, zo blijkt, vol staan met eetbare kruiden, bes- sen en bloemen. Uit liefde en fasci- natie voor de natuur organiseert Katja Wezel van Wilderlust wande- lingen in Amsterdam. Zo leer je alles over de eetbaarheid en medicinale werking van de planten om je heen. wilderlust.nl

02 UK COVERVERHAAL MEI 2020 SF_SV_SF_SV.indd 13 17-04-20 09:13 14 krantKRANT OPENING n

5X PLUK HET ZELF IEPZAAD Amsterdam staat vol iepen, en dus kun je in het voorjaar makkelijk aan iepzaad en het jonge iepblad komen. Je eet iepzaadjes met vlies en al, wanneer ze groen of al bruin zijn – al kun je ze eenmaal bruin ook ontdoen van het vliesje en alleen de zaadjes eten. Pluk iepzaad dat nog aan de bomen hangt en niet op de grond heeft gelegen, er is genoeg. Enne, let na het eten eens op hoe je je voelt: de zaadjes schijnen een afrodise- rende werking te hebben. MELGANZENVOET Ook goed plukbaar in de lente zijn melganzenvoet, uitstaande melde en spiesmelde. Die behoren tot de amarantenfamilie (bekend van quinoa en gierst). ‘De jonge bladeren van deze eenjarige planten zijn eetbaar en hun zaden werden in de prehis- torie al geoogst om meel van te maken voor het bakken van brood’, aldus wild- plukgids De eetbare stad. De bladeren smaken spinazieachtig. HONDSDRAF Ook bijna overal te vinden. Dat was in de Romeinse tijd al zo – ‘Romeinen zagen de plant, zo beweerden ze, overal waar ooit een hond had gelopen.’ De smaak doet denken aan een mengsel van munt, tijm en oregano; sterk kruidig dus. Andere blad- groenten van het voorjaar of de vroege zomer zijn zevenblad (voor tuinbezitters vaak ‘onkruid’), wilde rucola, zuring en klaverzuring. KAASJESKRUID Van stokroos, kaasjeskruid en lindeboom (allemaal uit dezelfde kaasjeskruidfamilie) kun je de bloemen en jonge, zachte bladeren eten, bijvoorbeeld verwerkt in een zomerse stamppot. BLOEMEN Veel voorjaarsbloemen zijn eetbaar, al is het idee misschien even wennen. De gele bloemen van het klein hoefblad bijvoorbeeld (lichte artisjoksmaak), het maarts viooltje, de bloemen van de daslook, vlierbloesem, mosterdbloemen (wasabi-achtige smaak) en pinksterbloemen. De bloesem van vogel- kers, appel en sleedoorn is te gebruiken voor het maken voor siropen en thee.

(BRONNEN: BOEK DE EETBARE STAD EN INSTAGRAM-ACCOUNTS @STADS-ECOLOOG020 EN @BREDEMOESTUIN) Daslook

02 UK COVERVERHAAL MEI 2020 SF_SV_SF_SV.indd 14 17-04-20 09:13 n 15

Ook wortel, aardpeer en mierikswortel komen hier in het wild voor, je moet alleen wel precies weten waar ze groeien

ten. De app van René Redzepi, Vild mad we met foerageren een echt grote trend (‘wild eten’ in het Deens), kan ook als na- veroorzaken en iedereen slaat aan het slagwerk gebruikt worden. ‘Maar wat je plukken, dan zijn we ook weer niet heel ook doet: check altijd op meerdere plek- duurzaam bezig.’ ken, bij meerdere bronnen, voordat je iets In Nederland is wildplukken in elk geval in je mond in stopt’, waarschuwt Broere. toegestaan zolang het voor eigen con- Look zonder look Hoewel hij zelf vooral foerageert voor sumptie is. Om de natuur te beschermen smaakmakers en bijzondere garnering, is het bij wet verboden om op grote schaal zou je zomaar een complete maaltijd bij of voor commerciële doeleinden te pluk- elkaar kunnen scharrelen in de natuur: ken. Best lastig als je een restaurant hebt. ook wortel, aardpeer en mierikswortel Broere: ‘Er zijn altijd wel kennissen met groeien in Nederland in het wild. Je moet een grote tuin. Je moest eens weten wat dan alleen wel precies weten waar ze mensen allemaal wegmaaien als onkruid.’ groeien, want dat gebeurt onder de grond. > De meeste wildpluk-planten zitten vol vitamines en mineralen, en aan sommige TUIN OP AFSTAND worden zelfs medicinale eigenschappen toegedicht. Toch is gezondheid voor De meeste Amsterdammers hebben geen tuin en moeten Broere niet de motivatie om te foerageren. het doen met een balkonnetje waarop het op z’n zachtst Het gaat hem vooral om smaak en vari- gezegd een uitdaging is om eigen fruit en groente te ver- atie. Daarnaast spelen ecologie en duur- bouwen. Gelukkig valt er in de Amsterdamse pluktuinen zaamheid een rol: je beweegt tenslotte meer dan genoeg te halen. De grootste pluktuin van de mee met de seizoenen, haalt ingrediënten stad vind je in de Fruittuin van West. Eigenaren Wil en Lisan wilden een plek creëren waar stad en natuur écht van dichtbij. ‘Maar’, grinnikt Broere, ‘als samenkomen, en de Amsterdammer verwonderen met al het leven op de boerderij. In de grote boomgaard staan twintig verschillende soorten fruitbomen. Ook ’s winters kun je hier plukken, in de ‘witlof-grot’ of de shiitakekassen. Volle zak? Strijk neer voor een kofﬁ etje in het Tuincafé.

02 UK COVERVERHAAL MEI 2020 SF_SV_SF_SV.indd 15 17-04-20 09:13 03 UK KUNST EN VERMAAK MEI 2020_SV_SF_SV1.indd 16 17-04-20 11:37 krantKRANT i 2020 17

18 EXPO: VIRTUELE MUSEUMTOURS 20 8X AMSTERDAMSE PODCASTS 21 STREAMTIPS 22 BOEKENTOUR 24 INTERVIEW: DESIGN DUO STUDIO JOB 27 THIJS BOONTJES

#FOAMATHOME IJsberen op ijsschotsen, gekapte bossen, steeds extremer weer: het kan niemand ontgaan zijn dat de natuur verandert door toedoen van de mens. Foam brengt werken van ‘CONSERVATORIUM- 27 kunstenaars bijeen in de expositie STUDENTEN MAKEN On earth – Imagining, technology MUZIEK OP HUN and the natural world. Via fotograﬁ e, BALKONNETJES IN DE virtual reality, Google Earth, sociale JAVABUURT, DRUMBANDS media en andere visuele hulpmiddelen reﬂ ecteren zij op de relatie tussen TREDEN OP VOOR de mens, techniek en de natuur. Alle BEJAARDENFLATS IN highlights zijn te bekijken via het ZUIDOOST.’ Instagram-account van Foam. Ook leer je daar meer over de werken Aldus cultuurwethouder Touria (zoals Kenzie inside a melting glacier, Meliani in Het Parool. Volgens haar op deze foto) via knusse huiskamer- geeft kunst juist nu adem en hoop. interviews met de kunstenaars.

@foam_amsterdam

DECAMERONE De Italiaanse dichter Boccaccio beschreef in de veertiende eeuw in Decamerone hoe een groep van tien jonge mensen Florence ontvlucht, waar de pest op dat moment heerst. In quarantaine op het Toscaanse platte- land vertellen zij elkaar verhalen. Dit leidde uiteindelijk tot zo’n honderd verhalen, vol humor, kritiek op gezags- dragers en lichte erotiek. Omdat Decamerone nu weer griezelig actueel is, lezen bekende ITA-acteurs elke dag online een van de verhalen voor – van Maria Kraakman en Pierre Bokma tot Achraf Koutet en Romana Vrede. Ze gaan door totdat de coronacrisis voorbij is – maximaal honderd dagen dus…

ita.nl (dagelijks om 20.00 uur) LUCAS FOGLIA COURTESY OF MICHAEL HOPPEN GALLERY

03 UK KUNST EN VERMAAK MEI 2020_SV_SF_SV1.indd 17 17-04-20 11:37 18 krantKRANT KUNST & VERMAAK o Het museum komt naar je toe Drie keer klikken en je staat in het Louvre of de Sixtijnse Kapel, maar ook dichter bij huis kun je gratis livetours bijwonen van musea. Zonder irritante toeristen, mét verhalen van betrokken conservatoren.

tekst Joke van der Weij

V.l.n.r. Ceiling of eduldig in de rij staan voor Rome en en ben je in drie clicks ‘binnen’. Rotunda of Apollo de ticket vending machine. Parijs. Maximale digi- Heb je een Museumkaart, dan krijg je (Louvre), TV-Buddha Behendig de luidruchtige tale zichtbaarheid is de online museumtips toegestuurd. Die van Nam June Paik G guided tours ontwijken. Diep ademha- oplossing. We zitten toch continu leiden bijvoorbeeld naar de site van tedelĳ k sem, Drie schoolmeisjes len voor je een duik neemt in de men- online verbinding te zoeken, dus het Rijksmuseum, maar ook naar iets op de brug bĳ de senmassa voor de meesterwerken die jij waarom niet met kunst? waar je niet meteen aan denkt, zoals Westermarkt, ca. óók wilt zien. Zo was het ooit. Wie had het Airborne Museum in Oosterbeek 1895, George gedacht dat je nog terug zou verlangen EIGEN TEMPO of Museum Sjoel Elburg. Helmaal niet Hendrik Breitner nstmsem naar een Amerikaanse toerist die je Misschien heeft het zelfs voordelen. verkeerd om eens uit je comfortzone te Den Haag). weg staat te duwen voor een stilleventje De rust bijvoorbeeld; vanaf je bank treden. Als je in het vertrouwde Rijks met kazen? Toch is het zo, want je kon in je eigen tempo door een collectie wilt blijven, is #Rijksmuseumfrom- wél samen met John uit Arizona – en dwalen of op je gemak een audiotour home (rijksmuseum.nl) een aanrader. vele anderen – in het echt naar die beluisteren. De inbox van een beetje Daarin vertellen de thuiswerkende kaaskorsten kijken die zo mooi waren cultureel geïnteresseerd persoon conservatoren over een geliefd schil- uitgestald op het geschilderde damast. stroomt vol met museale oproepen. derij, zoals Het zieke kind van Gabriël Ze kunnen een tijdje uitrusten, de Kijk naar ons, bezoek mij, dwaal door Metsu, waarbij de zorgelijke situatie schilderijen, de beelden, al die kunst. mijn lege zalen! Je kunt natuurlijk op het schilderdoek natuurlijk wordt Een onvoorziene winterslaap in de hoog inzetten met het Louvre (louvre. doorgetrokken naar de onzekerheden lente. De portretten kijken geen mens fr) of de Sixtijnse Kapel (artsandcul- van het coronavirus. Overigens kun meer aan. De landschappen blijven ture.google.com), maar waarom niet je ook online meesterwerken bekijken ongezien. Niemand bepotelt meer in binnenslands blijven? in de Eregalerij, waarbij je via een gedachte een satijnen jasje van Ter Daar kom je een heel eind via multimediatour door de ruimte wordt Borch. Het is niet anders, we kunnen MuseumTV (museumtv.nl), een geleid. er een tijdje niet bij. Wat de honger online platform waarop zowel de grote naar kunst natuurlijk alleen maar doet musea met hun blockbustertentoon- INZOOMEN toenemen. Dat begrijpen de musea ook stellingen als de kleinere pareltjes te En hoe moet het nu met de tentoon- wel, en niet alleen de Nederlandse bezoeken zijn. Tijdens de coronacrisis stellingen die nog maar net geopend musea, maar ook die in New York, hoef je niet meer verplicht in te loggen waren, of helemaal niet door kunnen

03 UK KUNST EN VERMAAK MEI 2020_SV_SF_SV1.indd 18 17-04-20 11:37 o 19 Het museum komt naar je toe creatief met kunst

Het zieke kind, Gabriël ets, ca. 1664-1666 ĳksmsem.

THUISMUSEUM De cultuurvloggers van My daily shot of culture gaan de uitdaging aan: één vlogger, één museum, één video en één bewaker, en dat uiteraard op een gepaste anderhalve meter afstand van elkaar. Met het platform Thuismuseum nemen zij je in unieke video’s mee langs alle schilderijen die nu in lege musea hangen. Dat is niet alleen vermake- lijk en leerzaam, het is ook de ideale manier om de culturele sector te steunen door alsnog een museum- kaartje te kopen.

TUSSEN KUNST EN THUISMUSEUM.MYDAILYSHOTOF QUARANTAINE CULTURE.COM Verveel je je? Kies een werk van je favoriete kunstenaar, verzamel wat huis- tuin- en keukenspullen, maak een foto en deel deze met het Instagram-account Tussen kunst & quarantaine. Begonnen als grapje, maar inmiddels heeft het account ruim 181.000 volgers. Er worden massaal foto’s ingestuurd gaan? The future is now – over de artis- van mensen die schilderijen van tieke loopbaan van videokunstenaar Nam grote meesters als Van Gogh, Jan Steen en Rembrandt imiteren. Neem June Paik, op dezelfde dag geopend en een kijkje voor inspiratie, gebruik je gesloten – is via Stay at Home Stedelijk fantasie en ga zelf aan de slag met (stedelijk.nl geeft verwijzingen naar de meest absurde spullen die in huis livetours op Facebook en Instagram) te te vinden zijn. Iemand nog een rol bezoeken. In een halfuur heb je toch een toiletpapier over?

hoop gezien. CASPER KOSTER Bij de tentoonstelling Breitner vs Israels KATTENCOLLECTIE @TUSSENKUNSTENQUARANTAINE – over de onderlinge rivaliteit tussen de OP INSTAGRAM schilders George Hendrik Breitner en Het internet staat er vol mee: kattenﬁlmpjes en -memes, en we Isaac Israels – in het Kunstmuseum Den krijgen er maar geen genoeg van. Haag (kunstmuseum.nl) leidt de conser- Maar wist je ook dat katten al vatrice ons live rond door de hol klinkende eeuwenlang geëerd worden door zalen. De spijt klinkt in alles door: ‘Zie je kunstenaars? Het Universal Muse- die hekjes? Die waren er vanwege de mas- um of Art (UMA) en Réunion des sa bezoekers.’ Deze vrouw vertelt zo leven- Musées Nationaux-Grand Palais dig dat je echt ‘beeld’ krijgt. Maar eerlijk is geven een virtuele rondleiding door eerlijk: niets kan op tegen de directe erva- hun expositie Cats in Art History. ring. De online schilderijen blijven pixels; Grote katten, kleine katten, zwarte hoe meer je inzoomt, hoe erger. Kunst katten, knuffelkatten, oude katten, tijgerkatten en kittens – allemaal moet je gewoon voor je neus hebben, en vereeuwigd in kattenschilderijen, vooral voor je ogen. van het Oude Egypte tot nu. Maar met dat in het achterhoofd kun je weldegelijk plezier hebben in de musea online, vooral dankzij de verhalen en LEGACY-UMA.ORG/EXHIBITION/ rondleidingen van al die o zo betrokken CATS_IN_ART_HISTORY conservatoren.

03 UK KUNST EN VERMAAK MEI 2020_SV_SF_SV1.indd 19 17-04-20 11:37 20 krantKRANT KUNST & VERMAAK t Hear, hear! Voor wie al bijna vergeten was hoe de straat eruitziet: met deze fine fleur van Amsterdamse podcasts maak je alsnog een rondreis door de stad.

tekst Janna Reinsma

BURN IT DOWN honger, corona-swipers en Luister fi jne telefonische inter- Voor Amsterdamse liefhebbers online doe-dates. views met onder anderen teke- van de wereldberoemde pod- naar Jan Rothuizen (De zachte cast This American Life kwam MAN MET DE MICROFOON atlas van Amsterdam) die ons deze afl evering (nummer 684, Chris Bajema maakt sinds 2016 inspireert om thuis aan het om precies te zijn) als schok deze allereerste podcast zon- tekenen te slaan. en verrassing. Het programma der omroep, gewoon vanuit stak onze grens over en nam zijn oranje busje in Oost. Hij DE MOORD- een diepe duik in de bizarre gaat er met Jan en alleman in EN-BRANDBUURT misstanden van de Amster- gesprek en ontlokt zijn buurt- Radiomaakster Maartje Duin aking an opera damse brandweer. genoten geweldige verhalen. probeert te integreren in haar Afgewisseld met vermakelijke nieuwe buurt – als yup in de ONGESIGNEERD audiofi ctie. volkse Spaarndammerbuurt. Deze podcast van Tjitske Ze belichaamt de gentrifi catie, Mussche en Laura Stek belicht ECHT GEBEURD dat weet ze zelf heus ook de geschiedenis en ideeën In Toomler vindt elke maand wel. Tip van de sluier: een achter alledaags ontwerp. Echt gebeurd plaats, georgani- lied voor de buurt maken Luister naar fascinerende seerd door Paulien Cornelisse helpt de verbroedering afl everingen over straatnaam- en Micha Wertheim. Hier ver- aanzienlijk. bordjes, rode brievenbussen, tellen mensen waargebeurde stoeptegels en het stoplicht- verhalen rond een thema en MAKING AN OPERA mannetje, en de wereld zal er leest iemand voor uit zijn Stef Visjager volgde een niet meer hetzelfde uitzien. of haar puberdagboek. Alle jaar lang zeven jonge opera- et roenteman in (mooiste) verhalen vind je in talenten bij de voorbereiding quarantaine DATEVERMAAK de gelijknamige podcast. van Ritratto. Daar komt meer In het grappige Datevermaak bij kijken dan je denkt, van volgen we drie vrienden in MET GROENTEMAN IN audities en het maken van Amsterdam die ons meenemen QUARANTAINE nepbloed tot kostuums van in het wel en vooral het wee Gijs Groentemans podcast niemand minder dan Jan Tami- van daten in de 21ste eeuw. Met Groenteman in de kast niau. Ritratto zou half maart in Met speciale afl everingen (opgenomen in een archiefkast première gaan bij De Nationale voor deze periode zoomen ze op de redactie van de Volks- Opera, hetgeen nog toevoegt in op onderwerpen als huid- krant) gaat in quarantaine. aan het drama. ngesigneerd SYLVAIN TEGROEGSYLVAIN

De moord-en-brand-buurt

Datevermaak

03 UK KUNST EN VERMAAK MEI 2020_SV_SF_SV1.indd 20 17-04-20 11:37 m 21 Thuisbioscoop Nu de Amsterdamse filmhuizen gesloten zijn, gaan we massaal over op on demand. Een selectie must-see’s om de tijd mee door te komen.

tekst Bregtje Schudel

e sall not grow old pirited awa

et roenteman in quarantaine

e farewell arasite Baantjer MARTIJN VAN GELDER

MARATHON JAPANSE DISNEY Het nieuwe Rĳ ksmuseum (V) en Mĳ n Meer thuis zitten betekent ook: meer Mocht je na twintig keer Frozen II Rembrandt (P), beide van maakster tijd voor dingen waar je eerder niet even behoefte hebben aan een Oeke Hoogendijk. aan toe kwam. Een fi lmmarathon andere tekenfi lm, waag je dan eens bijvoorbeeld. Videoland bedient aan de Studio Ghibli-collectie op MOOIS UIT AMSTERDAM Bond-liefhebbers op hun wenken Netfl ix (bijna alle fi lms zijn te zien Wie graag naar fi lms met een met de complete James Bond- in de originele Japanse, de Engelse Amsterdams tintje kijkt, kan collectie – met, jawel, Sean, Roger, en de Nederlandse versie). Voor zich online vermaken met Alles is Timothy, Pierce, Daniel en George de kleintjes is er My neighbor Totoro, liefde (C, PT), My foolish heart (C, in actie. Wie eerder een zwak heeft voor 13+ Princess Mononoke. Onze PT), Prins (N, PT), Het leven is vurruk- voor ’s werelds beroemdste tove- persoonlijke favoriet Spirited away kulluk (C), Baantjer: Het begin (PT, V) naarsleerling kan bij Amazon Prime valt daar net tussenin. en zelfs Fons Rademakers’ Makkers Video en Pathé Thuis alle Harry staakt uw wild geraas (A). Potter-delen herkijken. TRUE STORY Ook voor de documentaire-liefheb- PORTIE FEELGOOD OSCARWINNAARS ber is er genoeg te kiezen. De meest Tot slot: in deze onzekere tijden kan De thuisblijfperiode is het ideale uitgebreide collectie vind je op de menig fi lmkijker wel wat opbeurends moment voor een inhaalslag van de site van IDFA; van de ruim acht- gebruiken in de vorm van fi lms die beste Oscarwinnaars van de afgelo- honderd fi lms zijn er driehonderd laten zien hoe mooi en hoopvol de pen jaren, zoals Birdman, Moonlight gratis te bekijken. On demand kun wereld kan zijn. Doe jezelf een (N en PT) en – uiteraard – je verder terecht voor Oscarwinnaar AFKORTINGEN Parasite lol en zet een van deze fi lms aan: A = Amazon Prime Video (C, P, PT). Of ga voor de echte American factory (N), Visages villages Amélie (PT), Eternal sunshine of the C = Cinemember Oscar-klassiekers The godfather en (C, PT), The look of silence (C) en de spotless mind (A,N), Paddington N = Netfl ix The godfather: Part II (A,N,PT en V), prachtige gereconstrueerde Eerste 2 (PT), The shawshank redemption P = Picl die samen goed waren voor maar Wereldoorlog-documentaire PT = Pathé Thuis They (N,V), The farewell (PT) of J’ai V = Videoland liefst negen Oscars. shall not grow old (A). Of ga voor perdu mon corps (P). een Amsterdamse double bill met

03 UK KUNST EN VERMAAK MEI 2020_SV_SF_SV1.indd 21 17-04-20 11:37 22 krantKRANT KUNST & VERMAAK n

DE BIJENKORF Ook de Bijenkorf blijkt een populair literair decor. Zo bevalt de hoofdpersoon van de roman Onheilig (van Roos van Rijswijk) hier tijdens het winkelen. ‘Zo banaal dat je het niet verzinnen kunt, ik zocht een angoratrui en kreeg ineens ontzettende kramp.’ Harry Mulisch laat hier in De ontdekking van de hemel hoofdpersoon Ada een diefstal plegen. STEFAN BIJNEN

03 UK KUNST EN VERMAAK MEI 2020_SV_SF_SV1.indd 22 17-04-20 11:37 k p 23 m.m r g r m n n e e n n LANG ZULLEN WE LEZEN m We komen amper de deur uit, maar dat betekent niet dat we geen nieuwe plekken kunnen ontdekken. Dwaal door de stad aan de hand van pareltjes uit de literatuur.

tekst Inger van der Ree illustratie Barbara van den Berg/SaltyStock

k wilde dat ik niet in Amsterdam woon- gotisch kerkgebouw uit de veertiende eeuw. huis Schilderskade 66, de held van deze de, dan ging ik erheen met vakantie’, Tussen de hoerenwereld en Gods wereld golft geschiedenis, Frits van Egters, ontwaakte.’ ‘I schreef K. Schippers, het pseudoniem een intense urinegeur als een rivier tussen Zo begint een van de grootste Nederlandse van dichter en auteur Gerard Stigter. Als we twee rijken.’ klassiekers: De avonden van Gerard Reve. op vakantie zijn, kijken we immers met heel Aan de Jozef Israëlskade 166 – in De avonden andere ogen naar de plek waar we ons bevin- AAN DE GRACHTEN heet die plek Schilderskade 66 – woont familie den. We hebben de tijd om zomaar even stil te Natuurlijk zijn de grachten meerdere malen Van het Reve sinds 1938. Hier schrijft Reve blijven staan, ons te verwonderen over een vereeuwigd. Bijvoorbeeld in de roman (en deze roman over hoofdpersoon Frits van Egte- mus die baddert in een regenplas. Maar er is fi l m )Een weeffout in onze sterren van John rs die, in het naoorlogse Amsterdam, verveeld nóg iets wat je met nieuwe ogen naar eigen Green. Het bankje, ter hoogte van Leidse- uit het raam tuurt. Later is de straat overigens stad kan doen kijken: literatuur, fi lms, kunst. gracht 6, is nog altijd een hotspot onder tie- opnieuw genummerd: Reve’s adres draagt nu En die drie zijn, zelfs in onvoorspelbare coro- ners. Hier strijken de jonge hoofdpersonen, nummer 415, aan de gevel hangt een bordje natijden, nog altijd binnen handbereik. die allebei kanker hebben, neer om te praten dat verwijst naar de familie Van Egters. ‘In veel literatuur wordt onze stad neergezet en zoenen. Ook de klassieker De meermin van als die plek waar je los van benarde normen Hella S. Haasse heeft als decor een Amster- BETONDORP een nieuw leven kunt beginnen. Toch heeft damse gracht: hoofdpersoon Sera woont met ‘Laat elke hoop varen, gij die hier opgroeit’, Amsterdam in de literatuur niet echt een haar man en kinderen in een statig pand aan zei Gerard Reve in een interview toen hem vaste vorm’, zegt Mechteld Jansen, die met de Keizersgracht. gevraagd werd naar zijn jeugd in Betondorp. Booklovers’ Tours literaire tours door de stad Het gezin Van het Reve woont er in de loop geeft. ‘Ze is een kameleon, die voor iedereen INGANG VONDELPARK der tijd op drie verschillende adressen in de iets anders betekent.’ Amsterdam als eindeloos Eerste Pinksterdag 2010 verandert voor de Ploegstraat. Reve’s novelle Werther Nieland wisselend decor, voor iedereen die dat maar schrijver A.F.T.H. van der Heijden en zijn vertelt het verhaal van Elmer, Reve’s alter ego, wil zien. ’s Middags de haven waar krakende vrouw Mirjam Rotenstreich in een nachtmer- die zijn dagen hier slijt met het martelen van VOC-zeilschepen naar terugkeren en ’s avonds rie als blijkt dat hun 21-jarige zoon Tonio in planten en dieren. Het kunstwerk Rue des het speeltoneel van zakenmannen en hipsters. kritieke toestand in het ziekenhuis ligt. Hij is Reves van Steffen Maas in de Ploegstraat Laat je meevoeren langs Amsterdamse plek- aangereden op het kruispunt van de Stadhou- herinnert nog altijd aan de bewoner die deze ken die door de eeuwen heen vereeuwigd derskade en de Hobbemastraat, bij de ingang plek zo hekelde. werden in fi lm of literatuur. van het Vondelpark. In de aangrijpende roman Tonio doet Van der Heijden het enige waartoe ZUIDOOST DE OUDE KERK hij dan in staat is: herinneringen aan zijn zoon In het boek Wees onzichtbaar reizen we af De Tsjechische Milan Kundera, auteur van verzamelen. In 2016 wordt het boek door naar de Bijlmer, waar de Turkse hoofdpersoon het cultboek De ondraaglijke lichtheid van het Paula van der Oest verfi lmd. Nadat hier in Metin – gebaseerd op schrijver Murat Isik – in bestaan, laat zijn hoofdpersoon – die zich 2012 opnieuw een ernstig fi etsongeluk plaats- de jaren tachtig opgroeit. De eerste aanblik terugtrekt uit de moderne wereld en de idylle vindt, wordt de verkeerssituatie aangepast. van de buurt is veelbelovend. ’Ik had nog nooit van het kleine leven bezingt – de Wallen zoiets wonderlijks gezien’, schrijft hij. Maar de bezoeken om zich daarna te verbazen over JOZEF ISRAËLSKADE grimmigheid in de roman neemt snel toe. In die enorme kerk (de Oude Kerk dus) die iets ‘Het was nog donker, toen in de vroege mor- het oude winkelcentrum Fazantenhof, destijds verderop gebouwd is: ‘De andere kant van de gen van de tweeëntwintigste december 1946 gelegen onder de Bijlmerdreef, maakt Isik dat straat wordt gevormd door een gigantisch in onze stad, op de eerste verdieping van het goed voelbaar.

VICTORIAHOTEL WESTERKERK Thomas Rosenbooms Publieke Welke Amsterdammer p werken (en de verﬁ lming) kent het verhaal van speelt zich grotendeels af op Kees de Jongen niet? In de nieuwe Prins Hendrikkade 47A en B. Deze klassieke coming Booklovers’ Tours Hier woont Walter Vedder die of age-roman van Podcast van ontdekt dat er een hotel komt Theo Thijssen brengt Mechteld Jansen op de plek van zijn huis. On- een ode aan de toren neemt ze je mee middellijk begrijpt hij zijn van de Westerkerk. onderhandelingspositie: hij De kleine Kees groeit naar de mooiste moet worden uitgekocht. De op met uitzicht op literaire plekken van twee huisjes in de gevel van het de toren die voor de stad. Zie: Victoriahotel verwijzen nog hem dan ook erg bookloverstours.nl. altijd naar deze gebeurtenis. belangrijk wordt. STEFAN BIJNEN

03 UK KUNST EN VERMAAK MEI 2020_SV_SF_SV1.indd 23 17-04-20 11:37 24 krantKRANT KUNST & VERMAAK w

Ontwerpersduo Studio Job: ‘Iemand moet toch de hofnar zijn?’ Job Smeets (50) en Nynke Tynagel (42), die samen Studio Job vormen, ontwierpen al voor prestigieuze merken als Swarovski en toonaangevende musea. Maar onlangs volbracht het duo zijn meest eervolle taak: de zomercollectie 2020 voor Hema, toepasselijk getiteld e Summer Disaster.

tekst Jeroen Junte foto’s Studio Job

isten ontwerpers Job Smeets en Nynke arbeiders schatrijk werden. De blikvanger was een ou- Tynagel soms dat dit een rampzalige derwetse brandkast van glimmend brons waarin een zomer zou worden? Je zou het haast gapend was geschoten met een kanonskogel. Zo onge- denken als je de collectie ziet die zij als veer op de dag van presentatie van de pompeuze collec- WStudio Job voor Hema hebben bedacht. Uitgerekend nu tie bezweek in New York de zakenbank Lehman de wereld een zomerse lockdown ingaat, presenteert het Brothers door speculatie met wurghypotheken en befaamde ontwerpduo onder de noemer The Summer woekerkredieten. ‘Misschien ben ik wel een waarzegger. Disaster een bonte zomercollectie van parasols, kleed- Zonder dat ik het doorheb, wat mij dan meteen weer jes, picknickbordjes, badhanddoeken, zwembanden, een waardeloze waarzegger zou maken’, lacht hij met koeltassen en andere typische Hema-spullen. Dat lijkt Jobiaanse ironie. Om serieus te vervolgen: ‘Ik denk wel op een ironische knipoog van Studio Job, dat ons met dat ik destijds intuïtief aanvoelde dat het economisch buitenissige designs immers voortdurend op het ver- systeem onhoudbaar was.’ keerde been zet. Een monumentale kroonluchter maken Studio Job is een gelauwerde naam in Dutch design. ze van kwetsbaar en goedkoop witpapier. Een muur- Het duo is daarbij schatplichtig aan Droog, het platform lamp voor de deftige Italiaanse glasfabrikant Venini is dat in de jaren negentig het humoristisch en tegelijker- feitelijk een hangtiet met gloeiend tepeltje, ook nog eens tijd kritische design uit Nederland internationaal op de Mae West gedoopt. Dus een rampzalige zomercollectie kaart zet. De humor en de kritische kijk worden behou- zou zomaar een wrange grap kunnen zijn, toch? den, de functionaliteit en droge nuchterheid gaan over- ‘Oh nee’, verzekert Smeets. ‘Dat zou veel te dicht op de boord. Het duo creëert een barokke fantasiewereld realiteit zitten. Wij geven nooit rechtstreeks commen- waarin niets is wat het lijkt. Verwondering, vreugde en taar op de wereld met ons werk. Dat is zo banaal. Studio een naïef optimisme vervloeien met vervreemding en Job die wel even zal vertellen hoe het zit? Bah!’ The angst. Tynagel: ‘Wij laten zien dat design ook een duis- Summer Disaster-collectie is juist heel onschuldig, tere kant kan hebben. Een dessin van dansende skelet- aldus de ontwerper. ‘Dit zou de zomer worden waarin ten ziet er weliswaar grappig uit, maar dat werk gaat we allemaal thuis zouden blijven. Eerst was er een song- natuurlijk over dood en vergankelijkheid. Dat is óók het festival, daarna de Formule 1 en dan nog eens een EK leven, en dat willen wij laten zien.’ voetbal. De collectie is geïnspireerd op de bloopers die De samenwerking start in 2000, direct na het afstude- wij daarbij meemaken. Een waterijsje dat over je hand ren van Tynagel als grafi sch ontwerper aan de Design lekt. Naar het strand rijden en dat de auto dan over- Academy Eindhoven. Smeets werkt dan al vier jaar als kookt. En als je dan eindelijk op het strand aankomt, productontwerper. Nog ver voor Instagram en memes gaat het regenen. Ben je eindelijk thuis, schijnt de zon eigent het duo zich iconische beelden uit de populaire weer. Wil vader de barbecue aansteken, vliegt de para- cultuur toe, om deze met mediagenieke precisie te recy- sol in de fi k. Wespen, muggen, kwallen.’ Kortom: ‘Geen clen in het eigen stijlidioom. Een klassiek bankstel ziekte en eenzaamheid maar pure slapstick.’ wordt gestoffeerd met een print van wietblaadjes, zoals je ze ziet in de Amsterdamse toeristenshops. Onder de DUTCH DESIGN noemer Farm worden gelikte bronzen standbeelden Het zou overigens niet de eerst keer zijn geweest dat gemaakt van melkfl essen, een riek en klompen, als een ‘Wij laten zien Studio Job de zeitgeist bij de lurven pakt. Aan de voor- ode aan een langzaam verdwijnend boerenleven. Maar avond van de fi nanciële crisis in 2007 lanceert het duo ook prikkeldraad en zonnebloemen, dollartekens en dat design ook een serie glimmende pronkstukken met de titel Robber vredestekens, duiven en torpedo’s – al deze herkenbare een duistere kant Barons, een verwijzing naar de 19de-eeuwse Ameri- beelden worden eindeloos rondgepompt op cartoonekse kan hebben’ kaanse industriëlen die door uitbuiting van hun producten die zijn gereduceerd tot één klare lijn. >

03 UK KUNST EN VERMAAK MEI 2020_SV_SF_SV1.indd 24 17-04-20 11:37 25

Ontwerpersduo Studio Job: Job: ‘Ik heb twintig jaar de Iemand moet toch kunstenaar moeten uithangen om uiteindelijk iets te mogen ontwerpen voor de gewoonste de hofnar zijn?’ zaak van Nederland’

Job meets en nke nagel in > , toen ze nog een liefdeskoppel vormden. © ALAMY

03 UK KUNST EN VERMAAK MEI 2020_SV_SF_SV1.indd 25 17-04-20 11:37 26 krantKRANT KUNST & VERMAAK w

JOB SMEETS & NYNKE TYNAGEL aan de schijfjes tomaat en komkom- mer is gedacht – ze liggen losjes op • Ze studeerden beiden af aan de Design de zitting als kussentjes. Academy in Eindhoven. Het heeft ook iets rebels. Design • In 1998 richtte Smeets ontwerpbureau Studio Job op. moet altijd maar esthetisch en • Na haar afstuderen in 2000 voegt Tynagel ethisch verantwoord zijn. Mooi én zich erbij als grafi sch ontwerper. duurzaam. Een leuk eetsetje kopen • Het duo verwerft bekendheid met karikatu- wordt dan al gauw een moralistisch raal-monumentale ontwerpen waarmee ze dilemma. Hoe fi jn is het dan om commentaar leveren op de designwereld. daartegen te rebelleren met een huis- • In 2013 ontwierp het duo een postzegel kamer vol kitsch en lompe humor. met het hoofd van koning Willem-Alexander; Een hotdogbank is dan al snel een hun doorbraak bij het grote publiek. daad van verzet. ‘Iemand moet toch • Bekende ontwerpen zijn de Paper Chande- lier en de Altdeutsche kast voor Moooi, en de de hofnar zijn?’ zegt Smeets. ‘De we- Banana Huey-tafellamp voor Seletti. reld is zo vluchtig en alles is voor di- • Ze werkten samen met grote merken als recte consumptie. Zelfs architecten Bisazza, Venini, Pepsi, Moooi, Swarovski en die van zichzelf vinden dat ze voor de Koninklijke Tichelaar Makkum. eeuwigheid moeten bouwen, vinden • Ze exposeren wereldwijd in toonaangeven- het normaal dat ze worden behan- de galeries en musea, van het Stedelijk en het deld als popsterren. Of Virgil Abloh, Groninger Museum tot The Metropolitan die modeontwerper, kunstenaar, art Museum of Art in New York. director, meubelmaker en weet ik • Studio Job werkt vanuit Amsterdam, Ant- werpen en Tilburg, waar het atelier is geves- wat niet allemaal is. Dat maakt het tigd. Ontwerpen van het duo zijn onder begrip renaissanceman toch beteke- andere te bekijken bij het Moco museum nisloos.’ Oftewel: zo’n gezwollen (Museumplein) en de fl agshipstore van tijdsgewricht vraagt toch om een designwinkel Seletti (Runstraat). hotdogbank. ‘Het is puur sarcasme.’ Met het stijgen van hun faam werd Studio Job al steeds vaker ingehuurd door luxe producenten als Range Rover en Swarovski. En nu is er dan ook de Hema. Hoe komt een ont- werpstudio, waarvan het oeuvre is aangekocht door binnen- en buiten- landse musea en schatrijke verzame- STREEPJE MOSTERD laars, terecht bij ‘de gewoonste zaak van Nederland’? Onder het motto ‘wie een goedkope stoel wil, moet Smeets: ‘Ik had ondernemer Marcel Boekhoorn, die maar naar Ikea’ ontwerpt Studio Job unieke objecten net de Hema had gekocht, op de lunch. Hij had al eens die extreem verfi jnd en daardoor extreem duur zijn. werk van ons gekocht. Ik had voor hem een Worst Gepatineerd brons, glanzend kristal, het fi jnste houtin- Award gemaakt, omdat hij een worstendraaier was legwerk: kosten noch moeite worden gespaard om hun geworden. Die grap vond hij zo geweldig, dat hij ter excentrieke ideeën te materialiseren. Niet dat Smeets plekke vroeg of ik een Hema-product wilde ontwerpen.’ en Tynagel daarbij hun handen vies maken. Vanaf het Waarop Smeets voorstelde om meteen maar een hele begin werkt het duo uitsluitend op scherm en papier, collectie te ontwerpen. Die er nu dus ook is. ‘Veertig waarna ze het ontwerp laten maken door de vakmen- iconische producten met een Job-twist.’ sen in hun eigen werkplaats of in ambachtelijke glas- blazerijen of porseleinfabriekjes. Een voorkeur gaat ONTREGELENDE IRONIE daarbij uit naar brons, een materiaal dat tot het kunst- In zekere zin is voor Studio Job de cirkel rond met historische domein van de beeldhouwer behoort. deze Hema-collectie. ‘Ik heb twintig jaar de kunstenaar Waarmee Studio Job een helder signaal afgeeft: deze moeten uithangen om uiteindelijk iets te mogen ont- objecten bevinden zich in een schemergebied tussen werpen voor de gewoonste zaak van Nederland. Dat is industrieel design en Hoge Kunst. ‘Een bronzen beeld, pas slapstick, man!’ Volgens Tynagel is het ‘een droom dat is toch het hoogst haalbare voor een ontwerper’, die is uitgekomen’. ‘Nu kunnen we eindelijk laten zien zegt Smeets. ‘Dan maak je echt iets voor de eeuwigheid.’ dat wij heus niet alleen voor de elite ontwerpen. We Daarbij rekt het duo de grenzen tussen goede en slech- zijn ooit exclusieve museumstukken gaan ontwerpen, te smaak op met een eigen defi nitie van ‘tussen kunst omdat we geen voet tussen de deur kregen bij produ- en kitsch’. Voor de Italiaanse meubelproducent Seletti, centen. Zo konden we in elk geval onze artistieke waarvan Smeets mede-eigenaar is, grossiert het duo in vrijheid behouden. Maar nu ligt ons werk pontifi caal groteske objecten, maar dan geserveerd met zo veel in honderden winkels. In Nederland nota bene, waar ironie dat ze niet serieus te nemen zijn. we altijd minder zichtbaar zijn geweest dan in het Een zwarte plastic kat heeft lichtgevende ogen; buitenland.’ het aan- en uitknopje is verstopt in het poeper- Het duo heeft er zelfs zijn belangrijkste wapen voor tje. Of de Hogdog sofa, een bank die – hoe ver- ontladen: de ontregelende ironie. ‘Als je voor de Hema zin je het – oogt als een opengeklapte broodje ontwerpt, treed je in de voetsporen van Nijntje en Jip & waarin een bruin rugkussen als een worst ligt Janneke. Dan moet je wel feelgood-design maken dat uitgestrekt. een grote massa aanspreekt. Gewoon écht leuke dingen Mooi detail: over de volle kromme lengte van voor een eerlijke prijs. En kwaliteit. Wat mij nou fan- het worstkussen ligt een streepje mosterd. Zelfs tastisch lijkt: dat er over twintig jaar een strandbal van

03 UK KUNST EN VERMAAK MEI 2020_SV_SF_SV1.indd 26 17-04-20 11:38 27

mij nog in de originele verpakking in een vintagewinkel cultuurmakers ligt als een collector’s item. En waarom ook niet? De Hema is een icoon van het Dutch design, het is nationaal erfgoed! Ik wil helpen om dat te beschermen. Als we daar niet met z’n allen gaan kopen, dan bestaat deze winkel straks niet meer. Dat zou eeuwig zonde zijn.’ Maar het assortiment mag wel wat meer schwung krijgen, meent Smeets. ‘Misschien moeten net als Viktor & Rolf en wij álle Nederlandse topontwerpers iets voor de Hema ontwerpen, als een soort dienstplicht.’ Muzikant ijs Boontjes (32) gaat CORONACRISIS als een raket. Geheel onverwachts In 2015 eindigt de liefdesrelatie tussen Smeets en Tynagel, wat ze wereldkundig maken met een pompeuze werd Deze nacht, zijn hertaling bronzen tafel van twee op elkaar botsende treinen. van Lionel Richie’s All night long, De stoomwolken die daarbij vrijkomen vormen het tafel- blad. Smeets: ‘We creëren weliswaar een fantasiewereld een hit. Voor de uitbraak van het met ons werk, maar er is altijd een link met de echte coronavirus stond zijn agenda vol wereld. Die twee kunnen bij ons niet zonder elkaar.’ Inmiddels heeft Tynagel zich onder haar eigen naam met optredens. ‘ uiszitten drukt gevestigd als graﬁ sch ontwerper in Amsterdam. Smeets, die met zijn Italiaanse partner Rebecca in op mijn gemoed.’ Milaan woont, continueert Studio Job. ‘Ons hele oeuvre is eigenlijk een dik dagboek’, zegt Tynagel. tekst Alice Boothby foto Laila Cohen ‘De Hema-collectie ontwierp ik vorige zomer, toen ik professioneel afscheid aan het nemen was van Studio Job. Het was prachtig zonnig weer en toch klopte er iet zo lang iets niet. Zo ontstond het idee voor The Summer geleden werd ik Disaster.’ ‘N door de Voor een ontwerper die zo sensitief is voor zijn leefomge- ochtendshow van 3FM ving als Smeets, kan het niet anders dan dat de corona- benaderd met de vraag of crisis het werk van Studio Job zal beïnvloeden. De vraag ik een festivalhit uit hun is alleen hoe, ook voor de ontwerper zelf. ‘Dit is zo ‘Festival Top 999’ wilde heftig. Dit is 11 september en de kredietcrisis bij elkaar coveren. Het viel me niet opgeteld, met de watersnoodramp van 1954 erbij. Wat mee: ik heb een uur lang is dan wel gepast en wat niet? Om een voorbeeld te ge- door die lijst zitten ven: het was lang taboe om beelden van de Twin Towers ploeteren. Tot ik All night te gebruiken. Een vliegtuig daarentegen was geen pro- long van Lionel Richie zag bleem. Nu zijn die twee rechthoekige torens opeens staan. Toen wist ik: dát geen taboe meer, terwijl juist het vliegtuig zijn onschuld liedje wil ik spelen, maar heeft verloren.’ het is mijn eer te na om het De impact van de crisis zal nog lang na resoneren, en in mijn steenkolenengels te niet alleen vanwege de economische schade, daarvan doen. De avond voor het is Smeets overtuigd. ‘Niemand wordt gespaard, ook optreden bij de radio heb wereldleiders als Boris Johnson niet. De democratische ik een gedeelte van de werking van zo’n virus is fascinerend. Hoe gaan we ons hertaling gedaan. In de bus daartegen wapenen? Wie weet wonen we straks wel in naar Hilversum heb ik het van die middeleeuwse ommuurde leefgemeenschappen met een rijmwoordenboek die dan wel tjokvol elektronische en medi- op schoot afgemaakt. Net sche apparatuur staan. Ik zag op de BBC toen we het Mediapark dat een hoogleraar via Skype werd geïn- opreden, schreef ik nog het terviewd in zijn huiskamer. Er speelde zinnetje: ‘Je zou op een gewoon een kind op de achtergrond. Het sokkel moeten staan, of in zou toch fantastisch zijn als dat een nieu- het Rijksmuseum.’ we realiteit wordt.’ Nadat we Deze nacht op de radio speelden, is het ontploft. Superleuk, Wie weet is het alledaagse happy- maar compleet onverwacht. We hebben alle zeilen bijgezet om een extra go-lucky design voor Hema dan toch een audioversie en een videoclip op te nemen. Daarna zag ik elke dag een feilloze een barometer voor deze tijd. ‘We moesten nieuwe festivalboeking binnenkomen, totdat alles werd gecanceld. toch ook collectief op de rem? De manier waarop Het is kloterig dat alles piepend en krakend tot stilstand is gekomen. Ik we doorrazen als mensheid is onhoudbaar. Ik vraag me soms écht af hoe dit jaar er verder uit gaat zien. Tot die tijd heb voel ik me daarom helemaal niet in paniek of ik vanuit mijn raam zicht op de Haarlemmerdijk. Hoewel het rustig op bedroefd, maar juist relaxed. Ik ben net vijftig straat is, kan ik lekker mensenkijken. geworden, ik verwacht dit voorjaar mijn eerste Of ik al een nieuw liedje heb geschreven? Nog niet. Maar ik weet dat als ik zoon, Elvis. Er is even geen plaats voor ironie me lang genoeg verveel, er weer nieuwe ideeën komen. Al word ik ook niet en sarcasme.’ echt vrolijk van thuiszitten. Het drukt op mijn gemoed. Het liefst maak ik > dingen mee om erover te kunnen schrijven.’ De Studio Job x Hema-collectie is vanaf nu verkrijgbaar Meer weten over Thijs Boontjes? Volg het podcastkanaal Uit in Amsterdam en luister in de Hema-winkels en via hema.nl. Cultuurmakers in je favoriete podcast-app.

03 UK KUNST EN VERMAAK MEI 2020_SV_SF_SV1.indd 27 17-04-20 11:38 28 krantKRANT KUNST & VERMAAK g CADEAU BIJ ABONNEMENT t.w.v. Shortlist Amsterdam €35 – restaurants & recipes

In Shortlist Amsterdam geven worden de chef-koks van de 22 leukste restaurants van de stad geïnterviewd en geven ze het recept van hun signature dish prijs. Het zijn stuk voor stuk plekken waar het eten niet alleen bijzonder lekker is, maar ook de sfeer en de wijnkaart kloppen: van ouwe getrouwen als Toscanini en Café De Klepel tot nieuwere aanwinsten als Entrepot en Scheepskameel.

Dit kofﬁ etafelboek – Engelstalig, en daarmee ook een goed cadeau voor internationals – is een waar eerbetoon aan de eigenzinnige restaurants en culinaire cafés van Amsterdam. Prachtig gefotografeerd door topfotografen Petrovsky en Ramone, en inclusief 44 recepten, zoals het kippetje van Rijsel en de groenten-creaties van BAK.

De makers van Shortlist Amsterdam, zussen Famke en Floor van Praag, schrijven al jaren over de restaurants van Amsterdam, onder andere in hun maandelijkse rubriek voor de Uitkrant. shortlist-amsterdam.nl

GA NAAR IAMSTERDAM.COM/UITKRANT, NEEM EEN EENJARIG ABONNEMENT (€31,99) EN ONTVANG DIT HEERLIJKE BOEK.

Deze actie loopt tot en met 29 mei (op = op)

mail & win! GA NAAR IAMSTERDAM.COM/ACTIES

YOUSEUM WILDERNIS PLANTENPOT 10 x 2 tickets t.w.v. €19,95 3 x pot Nelis wit t.w.v. €14,50 Youseum is een interactief Let’s green it up, want groen museum waar alles draait om doet goed. Het brengt rust in de social media. De tour leidt langs chaos, leven in de ruimte, zuivert vijftien ruimtes met meer dan de lucht én het ziet er goed uit! 25 interactieve kunst- en licht- Dat is de magie van groen. installaties, waarbij je wordt uit- In de winkel van Wildernis vind je gedaagd kritisch na te denken daarom zowel buiten- als kamer- over het belang van jezelf als planten, plus mooie potten, acces- middelpunt van je eigen social- soires en andere tuinierbenodigd- mediafeed. Leuk voor jong heden. De keramieken potten zijn en oud! duurzaam gemaakt in Nederland youseum.nl en ontworpen door Wildernis. wildernisamsterdam.nl De tickets blijven drie maanden geldig zodra het museum weer Winnaars kunnen hun pot ophalen open gaat. Deze actie loopt in de winkel aan de Bilderdijkstraat t/m 29 mei. 165F. Deze actie loopt t/m 29 mei.

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO MEI 2020_MB1_SV2_MB_SV.indd 28 17-04-20 13:19 krantKRANT i 2020 29

30 WJOSVZ: VREEMDE GEURTJES s 33 9X PORTIE CULTUUR 34 THUIS ETEN 36 TREND: DE OMA ONDERBROEK 37 ONLINE SHOPPEN 38 FOTOSERIE: HET IS STIL IN AMSTERDAM

RIJKS Een Michelinwaardige maaltijd zonder de deur uit te hoeven? Bij restaurant Rijks, sinds 2014 gevestigd in de Philips- vleugel van het Rijksmuseum, kun je nu ook afhalen. Voor €32,50 per persoon draaien chef Joris Bijdendijk en zijn team ‘HET GAAT ER NIET een luxe driegangenmenu (plus brood OM HOE JE BAKSEL vooraf en bonbons toe) voor je in elkaar. ERUITZIET, ALS HET Het menu is seizoengebonden en wisselt MAAR LEKKER IS. IN elke week, maar er wordt gekookt met JE BUIK HANGEN OOK verse streekproducten. Alles is erop GEEN SCHILDERIJTJES.’ gericht om je thuis het restaurantgevoel (inclusief sfeermuziek dankzij de meege- Aldus Mandy Woelkens op leverde Spotify-link!) te bezorgen. Rest Instagram. De freelance jou alleen nog de uitdaging om het een presentatrice en maker van beetje restaurantwaardig op je bord te de podcast Couplegoals draperen. zweert dat vegan bakken niet moeilijk is. Haar eBook rijksrestaurant.nl Misbaksels is nu te koop via iBooks (€3,99).

LOCAL HEROES Mis je je wekelijkse bezoek aan de Ten Katemarkt in West al? Geen zorgen: je haalt de producten van de markt gewoon in huis met Local Heroes. Deze app is vervroegd gelanceerd vanwege het coronavirus en draait op volle toeren. Van de bekende Deli Fresh-hummus tot de verse zalm van de visboer, gebrande walnoten van Het warme notengilde of aardbeien van de groentekraam: alles kan 24/7 worden besteld. Zo steun je in deze tijden de kleine, lokale ondernemers, die het goed kunnen gebruiken.

gratis in de App Store RINZE VEGELIEN

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO MEI 2020_MB1_SV2_MB_SV.indd 29 17-04-20 13:19 30 krantKRANT ETEN & DRINKEN EN ZO s

t VREEMDE GEURTJES

STADS ODEUR Benieuwd hoe Amsterdam ruikt? Dit zijn de meest typerende geuren volgens twee geurexperts.

Caro Verbeek: ‘Ik stel me graag voor hoe het in een 18de-eeuws grachten- pand geroken heeft. Een mengeling van paardengeur, een stinkende gracht, mos, schimmel – de stad was enorm vochtig destijds – en lindebloesem, dat waren geurverfrissers avant la lettre.’ Frank Bloem: ‘In de zomer vind ik de geur van het zoete IJ-water, vermengd met een beetje diesel van het IJ-pontje, heel Amsterdams.’

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO MEI 2020_MB1_SV2_MB_SV.indd 30 17-04-20 13:19 31 DE FIK ERIN

Als reactie op de vaginakaars van Gwyneth Paltrow wordt door een Canadees reclamebureau een peniskaars gelanceerd, die 25 euro duurder is. Op de productbeschrijving staat: ‘Voor elke dollar die mannen verdienen, verdienen vrouwen 75 cent. Het is tijd om die loonkloof te verbranden.’ VREEMDE GEURTJES

Waarom waren de vagina-geurkaars van Gwyneth Paltrow en de pussy-wierook van zangeres Erykah Badu binnen een uur uitverkocht? Ruiken we een nieuwe trend? ‘Choqueren scoort altijd.’

tekst Inger van der Ree MOET JE RUIKEN oewel hij naar vagina schijnt te ruiken scoort natuurlijk altijd. Daarnaast past dit en je er een slordige 70 euro voor succes voor mijn gevoel in de trend van body H moest neertellen, was hij binnen het positivity en vrouwenempowerment die nu uur uitverkocht. De geurkaars die actrice erg veel aandacht krijgen’, zegt Frank Bloem, Gwyneth Paltrow begin dit jaar met haar geurkunstenaar en parfumeur bij parfumlab lifestylemerk Goop lanceerde, was een The Snifferoo in Overtoomse Veld. ‘Stel, doorslaand succes. De This smells like my er komt iemand eten en jij zet die kaars vagina-kaars begon als grap tussen haar en pontiﬁ caal op tafel, dan maak je wel een haar parfumeur Douglas Little. Ze waren statement.’ samen aan het experimenteren met een combinatie van geuren van geraniums, citrus- BABYOLIFANTJE achtige bergamot, ceder, Damascusrozen en Maar of de visite aan de eettafel dan werkelijk muskuszaad toen Paltrow ineens zei: ‘Dit ruikt een vaginageur ruikt, valt volgens hem nog te naar mijn vagina.’ bezien. ‘In theorie is het zeker mogelijk om Enkele weken later kondigt zangeres een geurkaars of parfum te creëren dat naar Erykah Badu aan haar gedragen ondergoed vagina ruikt. In principe is elke geur te te verknippen en te verwerken tot een nieuwe maken.’ Zo maakte Bloem in opdracht van wierooklijn die de naam Badu Pussy zou Artis de geur van een bronstige mannetjes- dragen. ‘Omdat mijn pussy mannen olifant, een tochtige vrouwtjesolifant en een verandert’, zo legt ze uit aan 10magazine. pasgeboren babyolifantje na. ‘Maar met de Opvallend detail: ook deze wierooklijn is combinatie van ingrediënten die Little en dezelfde dag uitverkocht. Wat maakt deze – Paltrow gekozen hebben lijkt het me sterk dat toch op zijn minst opmerkelijk te noemen – het daadwerkelijk naar een echte lichaams- geurproducten ineens zo populair? ‘Choqueren geur ruikt. En in het geval van Erykah Badu >

OPVALLEND DETAIL: OOK DE WIEROOKLIJN DIE NAAR ERYKAH BADU’S GEDRAGEN ONDERGOED RUIKT, IS DEZELFDE DAG NOG UITVERKOCHT

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO MEI 2020_MB1_SV2_MB_SV.indd 31 17-04-20 13:19 32 krantKRANT ETEN & DRINKEN EN ZO s

‘LATEN WE WEL WEZEN: DEZE GEUR ZIT NOG ALTIJD IN DE TABOESFEER, GETUIGE HET AANTAL INLEGKRUISJES MET LAVENDELGEUR’

TRAIN JE NEUS Je neus onderscheidt tien biljoen geuren, en als je hem beter leert gebruiken, gaat er een wereld voor je open. Een snelcursus van Caro Verbeek:

1. Ruik aan alles wat los en vast zit. Stel jezelf daarbij de volgende vragen: heb ik dit eerder geroken? Is dit een sterke of subtiele geur? Hoort de geur bij een jaargetijde? Is de geur warm of juist koel? 2. Doe een smell walk. Loop buiten naar iets toe waarvan je denkt dat het een sterke geur heeft, en ruik eraan. 3. Besnuffel je huisgenoten en/of je eigen lichaam: je ene oksel ruikt vaak anders dan de andere. Sluit ook je ene en dan je andere neusgat af: dat reukvermogen wisselt elke drie uur. 4: Ga voor een schilderij staan (of bekijk er een via Google) en kijk De slag ĳ aterloo, an illem ieneman, . ernaar met in je achterhoofd de volgende vraag: wat in dit schilderij zou de eersten die spelen met het begrip geur. In de tien jaar in elk geval sprake van een toegeno- een sterke geur hebben? Je zult geschiedenis zijn er aardig wat kunstenaars men interesse voor ons reukorgaan. ‘Mensen merken dat je meteen anders kijkt. geweest die andere luchten dan zoete parfum- krijgen tegenwoordig via internet metjes de maatschappij instuurden. De Vlaam- zo veel audiovisuele input dat ons zicht en se kunstenaar Peter De Cupere maakte in 2014 gehoor, de twee zintuigen die wij de laatste geldt: zodra je iets verbrandt, gaat de origi- bijvoorbeeld een Mariabeeld dat langzaam eeuw het meeste aanzien hebben verschaft, nele geur verloren. Haar wierook bevat dus smolt en de geur van echte vagina afgaf. behoorlijk overprikkeld raken. Daarom gaan vooral een extra toevoeging in de vorm van ‘Een eeuw geleden begeurden surrealisten als ze steeds vaker op zoek naar andere zin- verbrand katoen of versmeuld synthetisch Duchamp en futuristen als Marinetti hun beel- tuigen die we in de loop der eeuwen een materiaal.’ den en tentoonstellings ruimtes al met ver- beetje vergeten zijn’, zegt Bloem. En daarmee vergroot je juist het taboe op de vreemdende luchten zoals zwavelzuur, ozon en geur van vagina, vindt geurhistorica Caro industriële dampen’, zegt Verbeek. De Itali- ANGSTZWEET EN LEER Verbeek, die promoveerde op historische aanse kunstenares Clara Ursitti vult regelma- ‘Toen ik twintig jaar geleden aangaf te willen geuren en bij Mediamatic een geurenlab op- tig museumzalen met lichaamsgeuren. Als promoveren op geur en kunst werd daar richtte. ‘Want, laten we wel wezen, deze geur bezoeker weet je van niks, je komt binnen en behoorlijk lacherig op gereageerd’, vertelt zit nog altijd in de taboesfeer – getuige het denkt: dit is vertrouwd, waar ken ik dit van? Verbeek. Nu is dat wel anders. ‘Zo heb ik drie aantal inlegkruisjes met lavendelgeur dat Je inhaleert nog eens dieper… Achteraf lees jaar geleden voor het Rijksmuseum samen verkocht wordt. Ik weet natuurlijk niet of je dat het zweetgeuren zijn van mensen die met International Flavors & Fragrances deze dames voornemens waren dit taboe te hebben staan dansen op een warme zomer- (IFF), een bedrijf dat innovatieve omgang doorbreken of dat ze vooral uit waren op een avond. En pas op het moment dat we ons dat met geuren stimuleert, dertien geuren ont- marketingstunt. Hoe dan ook denk ik dat je bedenken, wordt het ineens iets vies. ‘Dat wikkeld gebaseerd op kunstwerken uit de zo’n taboe alleen doorbreekt door mensen te zegt veel over geurtaboes; de manier waarop hoogtepuntentour van het Rijksmuseum. Zo laten wennen aan de echte lichaamsgeur. wij een geur ervaren en wat ons erin aantrekt creëerden we een geur van het werk De slag Met name Paltrow, die met deze kaars in of afstoot’, vindt Verbeek. bij Waterloo van Jan Willem Pieneman, die feite suggereert dat haar vagina naar bloe- Ongetwijfeld hebben zo’n vaginakaars en de het publiek uit een klein buisje kon opsnui- metjes ruikt, zet hiermee juist een stap terug experimenten waarin gewerkt wordt met ven.’ Hoe dat rook? ‘Naar een mengeling van in de geuremancipatie van dit lichaamsdeel.’ ongebruikelijke geuren eraan bijgedragen angstzweet, natte aarde, leer, paardenhaar, dat geur een andere – mogelijk meer promi- buskruit en wat parfum van Napoleon. Hij INDUSTRIËLE DAMPEN nente – rol gaat spelen in de maat-schappij. droeg eau de cologne in grote hoeveelheden, Overigens zijn Paltrow en Badu niet bepaald Volgens Bloem en Verbeek is er de laatste ook tijdens veldslagen.’

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO MEI 2020_MB1_SV2_MB_SV.indd 32 17-04-20 13:19 tekst Merel Spijkers

33 9X THUISVERMAAK

e t r n e e l k t k: e a n e l n n n.

KOMEDIEGEVOEL van houtblazers met de Hoewel De Kleine Kome- concerten van het Konink- die even geen cabaretiers, lijk Concertgebouworkest muzikanten en theaterma- op video. Wie liever ande- kers kan verwelkomen, ren aan het werk ziet, kan verzorgt het theater wél inschakelen voor de weke-

een gevarieerd cultuur- lijkse Concertgebouw DE KLEINE KOMEDIE aanbod in de vorm van Sessions: intieme optre- Komedie Thuis. Met kijk-, dens op onverwachte luisteren leestips probe- plekken in het gebouw. ren ze je toch het Kome- concertgebouw.nl diegevoel te geven. Je vindt er bijvoorbeeld GESPREK VAN DE DAG vergadertips van cabaret- De zalen van De Balie zijn MUG ON DEMAND groep Vlamousse, een lied gesloten, maar dat bete- van Kiki Schippers over kent niet dat de gesprek- gebarentolk Irma Sluis, ken over kunst, cultuur en en de komedieserie politiek niet door kunnen Lekker schieten. gaan. De Balie zet het pu- dekleindekomedie.nl blieke gesprek, samen

met verschillende gasten, THE SCHOOL OF LIFE MUG ON DEMAND voort met De Balie Live. Zin in een avondje thea- debalie.nl ter? Kijk voorstellingen vanaf de bank met Mug WORD MUZIEKEXPERT on demand. Het Amster- Poppodium De Melkweg damse theatergezelschap deelt via Melkweg on de- Mugmetdegoudentand mand dagelijks een speci- heeft een hele reeks ﬁjne ale lijst van alles wat met ORKATER voorstellingen klaarstaan goede muziek te maken die je gewoon thuis, via heeft. Van podcast tot YouTube, kunt bekijken. docu en van playlist tot De slag ĳ aterloo, an illem ieneman, . mugmetdegoudentand.nl muzieklessen om thuis eens te proberen. Daarmee wordt geur meer en meer een bron ZELFHULPTALK melkweg.nl/melk-

van informatie. ‘Toeschouwers zagen bijvoor- Hoe blijf je optimistisch in weg-on-demand CONCERTGEBOUW beeld, pas nadat ze de geur hadden geroken, tijden van onzekerheid? veel vaker de angstige blik in de ogen van de The School of Life helpt je. QUARANTAINE-THEATER paarden op het schilderij’, zegt Verbeek. Ook in Met elke dag een (gratis!) Het DeLaMar Theater Engeland zien ze dat in. Wie weleens naar de online talk waarin ﬁlosofen brengt de beste voorstel- BBC kijkt, ziet regelmatig de wetenschapper en psychologen de vraag- lingen online, van comple- Dora Goldsmith voorbijkomen die je meeneemt stukken van deze tijd te musicalregistraties tot

‘quarantaine’-toneelstuk- DE BALIE op een reis door het verleden aan de hand van bespreken. theschooloﬂife.com ken. Luister tijdens het het parfum van Cleopatra en de lucht die ge- thuiswerken naar de num- paard gaat met mummiﬁcatie. ORKATER & CHILL mers van Lazarus, lach Maar of daarmee ook de geur an sich emanci- Voor muziektheatergezel- mee met de podcast Man peert, en we in de toekomst zelf een spraytje schap Orkater stond de man man of blijf op de poeplucht opspuiten of een geurkaars met voorstelling Fabel op de hoogte met de podcast

zweetsokkengeur aansteken? Als het aan planning: een stuk vol Peptalk. MELKWEGDE Christophe Laudamiel, het enfant terrible van wonderlijke experimenten delamar.nl van beestelijk gedrag, of- de parfumeriewereld, ligt wél. Hij pleit voor FILMFAVORIETEN een meer ruimdenkende parfumindustrie die wel: het feest van mense- lijk samenzijn. Dat kon he- Onder de noemen parfum durft te benaderen als kunstvorm. Er- laas niet doorgaan. Met Thuiskijktips delen film- gens heeft hij een punt. Want waarom mag een streamingdienst Orkater & programmeurs van Eye beeldhouwer wel een gruwelijke sculptuur ma- chill hoopt het gezelschap hun favoriete films uit het DELAMAR ken en een fotograaf een angstaanjagende foto mensen toch samen te online aanbod Top-100- verkopen, maar moet parfum altijd ‘lekker’ brengen. Met elke dag een filmlijstjes. Ook krijg je ruiken? voorstelling uit het archief. een kijkje in de collectie orkater.nl met vroege, experimente- le films en Nederlandse

KIJKTIP! Kijk online geuren tutorials: Media- LEGE ZAAL speelﬁlms tot en met matic toont de komende weken geuren parfum- Tijd over? Leer over slag- 1975.

video’s op hun YouTube-kanaal. EYE > werk, strijkers en timbre eyeﬁlm.nl FOTO’S: ANNE DOKTER (CONCERTGEBOUW), IGOR ROELOFSEN/TWYCER (DELAMAR), MARCEL CAMUS (ORFEU NEGRO), ALPHONS NIEUWENHUIS (KLEINE KOMEDIE), SANNE PEPER (MUG MET DE GOUDEN TAND), BEN VAN DUIN (ORKATER)

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO MEI 2020_MB1_SV2_MB_SV.indd 33 17-04-20 13:19 34 krantKRANT ETEN & DRINKEN EN ZO s NIEUWS: TAKE AWAY &* s BEZORGING

F UIT ETEN . Chic uit eten in eigen huis: de beste afhaal- en bezorgrestaurants van de stad.

tekst Famke en Floor van Praag @shortlist-amsterdam.nl

KAAGMAN & KORTEKAAS erwijl wij door de coro- voorjaar door te helpen. In de Daarna door naar het mooie na-sluiting van de horeca tas, die precies op de afgesproken voorgerecht: burrata met bietjes, T vooral last krijgen van tijd bezorgd wordt, zitten twee puree van witte biet, zomertruf- ontwenningsverschijnselen, zijn driegangenmenu’s, waarvan een fel en geroosterde nootjes. Het de restaurants niet bij de pakken met een vegetarisch hoofdge- tempo ligt lekker hoog, want dat neer gaan zitten. Binnen no-time recht. En een lief briefje, waarin bepalen we zelf, en we hebben zijn er talloze afhaal- en bezorg- naast dankwoorden ook een het gevoel wat in te moeten diensten opgezet: met simpel uitleg staat. halen. Het dessert tovert meteen comfort food, uitgebreide borrel- een lach op ons gezicht: niet boxen of complete meergangen- VERJAARDAGSDIS alleen zijn we verzot op eclairs, menu’s. Ook favoriet Kaagman Alles is goed verpakt, maar de hij ligt op een rood geruit & Kortekaas kookt door zonder hoofdgerechten zijn al wat aan servetje en zit in een langwerpige restaurant, en dus bestellen we de lauwe kant, dus besluiten we snackbarverpakking, waardoor er een driegangenmenu. deze als voorgerecht te eten – de vergelijking met een frikandel Al wachtend verdringen we de niemand die er wat van kan snel gemaakt is. Op zich zou dat gevoelens van nostalgie over dit zeggen. De één eet een sappige een best passend gerecht zijn restaurant: de warme hand die je bout confi t de canard, met geweest, gezien onze looks bij binnenkomst wordt toegesto- daarbij een fantastische (oud kloffi e, rommelig haar). ken, de proostende mensen om schaaldierenkroket en een soort Maar we doen even de ogen dicht ons heen, dat inkijkje in die hummus van verse tuinbonen, en zetten onze tanden in zacht superstrak georganiseerde doperwten en allerlei leuke soezendeeg gevuld met banket- keuken – daarmee moeten we kruidjes en groentjes van het een bakkersroom met schorseneer het vanavond zonder stellen. of ander. Het vegetarische hoofd en gemarineerde aardbeitjes. Maar we kunnen wel dingen is een heerlijk romige vol-au-vent Als we onze ogen weer open eten die we de afgelopen weken (pasteitje van bladerdeeg) met hebben, wacht de pijnlijke thuis nooit hadden kunnen paddenstoelenragout: een (en hopelijk tijdelijke) bedenken, laat staan maken – jaren-zeventig-verjaardagsdis, realiteit. en tegelijkertijd proberen om vindt Fam. Het komt met Prijs driegangenmenu: €32,50 onze favoriete restaurants het dezelfde groenten als de confi t. kaagmanenkortekaas.nl

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO MEI 2020_MB1_SV2_MB_SV.indd 34 17-04-20 13:19 35

VEEL VEGA Gezond eten is goed voor de weerstand en de planeet. Het nieuwe restaurant Otto Volante op de Overtoom zou half maart ofﬁcieel ope- nen toen de corona-quarantaine roet in het eten gooide, maar maakt nu op vrijdag tot en met zondag een prachtig duurzaam menuutje (€35 voor 2 personen) om af te halen. De (veelal vegetarische) Midden-Oosten mezze van restaurant Neni in Zuid worden nu bezorgd. Denk aan gekarameliseerde aubergi- ne met gember of za’atar quinoa met avocado en sperzieboontjes.

ottovolante.nl, bestellen.neni-amsterdam.nl

COMFORTFOOD Deze tijden vragen om geruststellend eten. Het kippetje van Café Rijsel bijvoorbeeld, die komt zo van de rotisserie bij je thuis met homemade mayonaise (€16,50) en aardappeltjes uit de oven (€4,50). Ook Rijsel-klassiekers als de huzarensalade en de Breton- se vissoep zijn op te halen of te bestellen. Bij de ‘From Brooklyn to Bali Soul Food’-take away van De Vrouw met de Baard krijg je de onovertroffen rendang die ook nog eens van biologisch rundvlees is (€22,50, compleet met soepje of dessert). Voor wie liever geen vlees eet is er de verbazingwekkend lekkere rendang van jackfruit.

rijsel.com, devrouwmetdebaard.com

AAN DE BORREL Al is de horeca op slot, de borrel slaan we niet over. Bar Centraal in West biedt woensdag tot en met zaterdag een Snackpakket voor bij de wijn om op te halen (€25). Met bijvoorbeeld foccacia, bur- FEESTELIJK rata, makreel rilette en noodle salad. Natuurlijk te combineren met je favoriete natuurwijn. In Oost Voor als je thuis een keertje echt wilt uitpakken: bij Choux kun je drie € gangen (plus brood met karneboter) ophalen voor €32,50. Je moet haal je voor 15 de Foerbox bij restaurant Foer alleen zelf nog wel wat onderdelen opwarmen en bij elkaar doen. met een half homemade zuurdesembrood, gouds- bloemboter, pickles en worst van Wild van Wild. Maar dan krijg je ook prachtige creaties, zoals bijvoorbeeld witte € asperges met vlierbloesem, spinazie en sparrenolie of gelakte lams- Ook is er driegangenmenu Comfort Foer ( 22,50) nek met aardappelgratin, raapstelen en daslookboter. Caron à la voor als je door wilt eten. Maison (van Café Caron) heeft een wisselend driegangendiner voor barcentraal.nl, foeramsterdam.nl twee personen (€59) om op te warmen. Verwacht Franse klassiekers als prei met mosterdvinaigrette, conﬁt de canard en baba au rhum.

choux.nl, cafecaron.nl

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO MEI 2020_MB1_SV2_MB_SV.indd 35 17-04-20 13:19 36 krantKRANT ETEN & DRINKEN EN ZO s TREND EN ZO... De leukste online shops van Amsterdam.

tekst Sanne de Bruin

DE OMA ONDERBROEK tekst Anne Dirks foto Annika Hagen

Er zijn in de jaren negentig genoeg liedjes geschreven over hele kleine stringetjes, het equivalent van sexy toentertijd. Maar het tij lijkt gekeerd: de grote onderbroek is terug!

De grote onderbroek lijkt gemaakt voor quarantaine-tijden. Liefst grijs, wit of zwart, zonder poespas, en van katoen. Zo een die je oma draagt. Het ondergoedmerk Sloggi bracht ter ere van zijn veertigjarige bestaan in september een nieuwe campagne uit: Granny got pants. In de spotlight staat Colette: een 56-jarige uit Shefﬁ eld, Engeland, met twee nieuwe heu- pen. Ze rapt en danst in grote onderbroek op een nieuwe versie van Sir mix-a-lot’s klassieker Baby got back. De songtekst is aangepast naar ‘I like big pants and I cannot lie’ en ‘I’m sick of magazines saying g-strings still a thing’. De reclamecampagne ging viraal, Colette was even een internetheld, de onderbroeken verkochten als warme broodjes. En Sloggi is niet de enige. Savage x Fenty, het lingerielabel van Rihanna, stuurde modellen veelal in grote, comfortabele slips I AMSTERDAM de catwalk op. Tien jaar geleden zou zo’n actie je dood beteke- nen als ondergoedmerk. Nu poppen er elke dag nieuwe Insta- Ontworpen en gemaakt in eigen stad: op amstory.nl gram-merken op die grote, katoenen onderbroeken aanprij- spot je meer dan duizend artikelen met een Amsterdams zen. Ze vinden massaal aftrek, net als de ouderwetse tintje. Zoals een levensgrote muurdecoratie met een van Hema-onderbroek die plots populair is onder jongeren. de meesterwerken van Johannes Vermeer of Van Gogh € De opkomst van de body-positive movement en het schrappen (vanaf 69). Of een designfruitschaal in de vorm van de € van de Victoria’s Secret-shows (want vrouwonvriendelijk) heb- karakteristieke grachtengordel (vanaf 198). Maar ook ben hieraan bijgedragen. De oma-onderbroek is een vorm van voor opvallende vazen, kussens, kleding, lampen en emancipatie; ondergoed draag je voor jezelf, niet voor een an- sieraden slaag je hier. Je kunt het zo gek niet bedenken der. Functie over vorm. Of zoals Karina de Vries (27), eigenaar of je vindt het in deze webshop. Elk product heeft zijn van ondergoedmerk Prude het verwoordt: ‘Het zit lekker. Ik eigen verhaal. En goed: met je aankoop steun je de voel me helemaal niet ﬁ jn in een veel te strakke, kleine string. lokale ondernemers uit de stad of omgeving. Geef mij maar een katoenen, high waisted-onderbroek. Het amstory.nl zou niet uit moeten maken of mannen ze lelijk vinden of niet.’

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO MEI 2020_MB1_SV2_MB_SV.indd 36 17-04-20 13:20 37

ARCHIVE STORE THE SOUKS Elke kamer omtoveren tot magische plek? Met de woonaccessoires en meubels van Archive Store is Bij The Souks vind je prachtige dat zó gepiept. Handig: je kunt er shoppen per plaids en tapijten, handgemaakt ruimte, zelfs voor de tuin vind je er de leukste spul- door Berbervrouwen in Marokko. len. Daarnaast koop je er kleding, verzorgingspro- Eigenaar Sandra selecteert alles ducten en speelgoed – denk aan: een coole tipitent zelf. Tijdens de inkoop houdt ze €163) om in te spelen of een bowlingset gemaakt rekening met de lokale bevolking van katoen (€50). De webshop is zo uitgebreid dat en steunt de kleine ondernemer. je er enige tijd kunt doorbrengen; voor je het weet, Naast tapijten koop je bij The puilt je winkelmandje uit. Of, zoals ze zelf zeggen: Souks ook mooie kussens, onder zo vergeet je even de tijd en voel je je misschien andere gemaakt van berber- zelfs weer kind. Liever naar de winkel? Dat kan! Er kleden of cactuszijden. Van is een fysieke winkel aan het Fredriksplein. elk berberkussen is slechts één exemplaar verkrijgbaar: je hebt archive-store.nl dus een uniek exemplaar in handen. Maar de liefde voor het Noord-Afrikaanse land reikt verder dan alleen tapijten en kussens. Zo vind je er manden, spie- gels en accessoires als tassen en schoenen. Kortom: waar wacht je op? Reis af naar de webshop en haal een authentiek stukje Marokko in huis.

thesouks.nl

WIJCK. Heb je nog een kale muur, versier ’m dan met een stukje Mokum. De designers van WIJCK. maken strakke lijntekeningen en foto’s van ’s werelds bekendste wijken, straatjes, gebouwen en steden, waaronder Amsterdam. Van de Jordaan en Bos en Lommer tot Oud-Zuid: elke wijk heeft z’n eigen print. Voor de kosten hoef je het niet te laten: klein formaat vanaf €9,99 tot €39,90 (50x70 cm). Naast muurdecoratie koop je er ook ansichtkaar- ten, lijsten, geurkaarsen en handzeep. Zo zie je niet alleen je favoriete stad, maar ruik je ’m ook nog.

wijck.com

ATHÉ Struin naar verborgen tweedehandsparels, gewoon vanuit je woonkamer. Van roze cowboylaarzen tot een seventies jumpsuit met studs: Daphne, fotografe en oprichtster van de webshop, heeft menig vlooienmarkt in binnen- én buitenland bezocht en de leukste tweedehandsjes voor je online gezet. De recent geopende webwinkel is een eerbetoon aan haar moeder Thea, die ook een fanatiek thriftshopper was. Naast kleding en accessoires voor dames en kinderen tik je er ook vintage woonaccessoires zoals vazen en keramieken schaaltjes op de kop. En handig: je bestelling is gratis af te halen in Amsterdam.

athevintage.com

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO MEI 2020_MB1_SV2_MB_SV.indd 37 17-04-20 13:20 38 krantKRANT ETEN & DRINKEN EN ZO ¡e

Verlate straten, toeristvrije pleinen, een lege Dam: de foto serie Het is stil in Amsterdam van Matthijs Immink doet vervreemdend aan. ‘De leegte van de stad herinnert aan schilderijen van vroeger.’

foto’s Mattijs Immink NIEMAND IN DE STAD

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO MEI 2020_MB1_SV2_MB_SV.indd 38 17-04-20 13:20 39

NIEMAND IN DE STAD

Paleis op de Dam, 28 maart 2020, 13.28 uur

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO MEI 2020_MB1_SV2_MB_SV.indd 39 17-04-20 13:20 40 krantKRANT ¡e >

Prins Hendrikkade, 27 maart 2020,18.02 uur

at nu?, dacht fotograaf Matthijs Immink (51) toen het openbare leven eind maart W kwam stil te liggen. Hij had nog wel wat werk, maar de stroom opdrachten van bedrijven en culturele instellingen waarvoor hij werkt, nam snel af. ‘Natuurlijk denkt iedere fotograaf dan als eerst aan hoe mooi de stad erbij ligt, zonder mensen. Ik had in eerste instantie niet zo veel zin om daar ook nog eens tussen te gaan lopen. Maar ik had nog een heel hoog statief dat ik voor een andere klus nodig had gehad, een uitschuifbare stok van ﬁ berglas, van tien meter hoog. Ik dacht: daar moet ik wat mee.’

BERCKHEYDE Zo kwam de serie Het is stil in Amsterdam tot stand. Hij trok op doordeweekse dagen de stad in, soms Raadhuisstraat, 25 maart 2020, 15.37 uur met een van zijn kinderen, naar plekken waar het normaal gesproken zwart ziet van de mensen, en begon. Een enkele keer liep er toch nog aardig wat volk rond – ‘Verdwaalde toeristen, agenten en vooral veel andere fotografen, haha.’ Die manier van werken past heel goed bij hem: ‘Ik ben altijd de ﬂ y on the wall, een observator die toekijkt zonder in te grijpen. Met dit statief kan ik de camera vanaf de grond bedienen via mijn mobiel, waarop ik ook ongeveer kan zien wat ik schiet.’ Het zijn vervreemdende foto’s geworden. ‘De leegte van de stad doet denken aan schilderijen van vroeger. Het hoge standpunt geeft het een extra ouder- wets idee; de zeventiende-eeuwse stadsschilder Berckheyde nam ook altijd zo’n standpunt in.’ Lang zal het niet meer zo stil zijn in Amsterdam.

Gelukkig hebben we dan de foto’s van Matthijs

Immink nog. De complete fotoserie Het is stil in Amsterdam is te bekijken > via matthijsimmink.com. Rembrandtplein, 27 maart 2020, 17.25 uur

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO MEI 2020_MB1_SV2_MB_SV.indd 40 17-04-20 13:20 COLUMN ¢e-£¤¥e 41

¦§n IN DE STAD

AFLEVERING 8 : HOE ANNEMARIEKE ZICH NEERLEGT BIJ DE INTELLIGENTE LOCKDOWN k verhuisde deze maand en ging meteen ook samenwonen met mijn lievelings- man. Dat was natuurlijk zo gepland, en heel erg leuk, maar sinds we niet meer I naar ons werk mogen, en eigenlijk bijna niet meer de straat op mogen, vond ik het opeens erg spannend. Het voelde een beetje zoals dat in de jaren vijftig moet zijn geweest als je van je ouders toestemming had gekregen om te gaan trouwen. Van de ene op de andere dag is je leven voorbij, en ben je alleen nog maar samen. 24 uur per dag. En verder is er in de wijde omgeving niets te beleven. Behalve elkaar, de krant, een fl es wijn bij het eten. Nadat ik eerst dacht dat ik zou doordraaien thuis, dat mijn hersenen zouden stoppen te draaien, dat ik zou verteren achter geraniums of behang, heb ik me nu toch ook neergelegd bij de intelligente lockdown. Alles gaat wat langzamer, dat wel. Maar waar was dat ook weer voor nodig, al dat snelle. Want er blijkt ochtendyoga te worden gegeven door mijn overbuurvrouw. Te volgen door wie dat maar wil vanaf het eigen balkon. Er is een wedstrijd wie de grootste gemberplant kan groeien. Ik at een driegangendiner van restaurant Choux in onze eigen keuken met uitzicht over de stad. Ik knapte mijn racefi ets op wat ik al jaren van plan was, en fi ets nu dus echt langs het Amsterdam-Rijnkanaal luisterend naar interviews van Ischa Meijer. Ik heb haast geen tijd meer om te kijken naar mijn lief die in zijn onderbroekje een kast aan het bouwen is. Bij een ontbijtje in de lentezon leest hij me voor dat deze pandemie misschien nog wel jaren kan duren. En ik hoor mezelf zeggen dat Onze nieuwe ik het zo erg nog niet zou vinden. Dat we er iets van zouden Anne-Marieke Samson maken met elkaar. Met zijn allen. onderbuurvrouw (38) is geboren en Onze nieuwe onderbuurvrouw vertrouwt me over de rand getogen in Amsterdam. vertrouwt me toe dat ze Ze schreef de romans van haar balkon toe dat ze nog nooit zo gezond heeft gegeten nog nooit zo gezond heeft Klootzakjes en De val als sinds de coronacrisis. Haar dochter haalt haar bood- van Jacob Duikelman. Ze schappen voor haar, en ze durft simpelweg niet op haar bood- gegeten als sinds de woont op de Oostelijke schappenlijstje te zetten wat ze normaal eet. Ik neem me voor Eilanden en werkt bij het een zakje minimarsjes op haar stoep te zetten morgen. coronacrisis Nationaal Archief.

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO MEI 2020_MB1_SV2_MB_SV.indd 41 17-04-20 13:20 Bezoek ook de sterdam I amsterdam webshop Store* Steun de lokale makers

Maak je familie, vrienden óf jezelf blij met typische Amsterdamse cadeaus en unieke producten van makers uit de stad. Van meubelstukken en vazen tot sieraden, tuin- accessoires en gezelschapsspellen, je shopt het allemaal in de I amsterdam webshop.

 Ketting met grachtenpandje €39,50  Dutch Design kruk €19,95  Grachtenpuzzel €19,50

www.iamsterdam.com/webshop 

* Op iamsterdam.com laten we je weten wanneer de Store   op Amsterdam Centraal weer geopend is voor publiek.

ad Uitkrant webshop.indd 1 16-04-20 13:34 02 UK AGENDA MEI 2020 MB3_SV1.indd 42 17-04-20 09:13 KRANT i 2020 43

44 AGENDA: ONLINE t/m MUZIEK, THEATER, 47 DANS, CABARET, Bezoek FESTIVALS, MUSEA ook de sterdam I amsterdam & EXPOSITIES COLOFON Store 48 * 49 AMSTERDAM TOEN webshop e GROETEN UIT: 50 Steun de lokale makers TON SCHAAP

 Ketting met grachtenpandje €39,50  Dutch Design kruk €19,95  Grachtenpuzzel €19,50 OPERA & BALLET Keep on singing and dancing, dat is www.iamsterdam.com/webshop het motto van het Nationale Opera  & Ballet, omdat ze geloven in de verbindende kracht van kunst. Niet alleen worden de grote producties die de afgelopen jaren te zien waren via de website live naar je luie stoel gestreamd (van Het Zwanenmeer tot Parsifal), ook vind je online aﬂ eiding om de verveling te bestrijden. Challenges (werk aan je pirouette), puzzels (leg de Die Zauberﬂ öte- puzzel in 320 seconden), work-outs (tover een stoel om tot barre en begin met stretchen) en persoonlijke videoboodschappen van bekende dansers en dramaturgen slepen je erdoorheen. Ook leuk als je (nog) geen opera- of balletkenner bent!

operaballet.nl

* Op iamsterdam.com laten we je weten wanneer de Store

  op Amsterdam Centraal weer geopend is voor publiek. MARCHAEGEMAN ad Uitkrant webshop.indd 1 16-04-20 13:34 02 UK AGENDA MEI 2020 MB3_SV1.indd 43 17-04-20 09:13 44 KRANT e AGENDA i 2020

hele land door met de Popronde, Æ – ANTON EGER FT. ROBIN uit Paradiso, is één van de meest LISA JACOBS EN KSENIA POP ONLINE boekten enorm succes met hun MULLARKEY, MATT CALVERT, gewilde dj’s in de dancehall/reg- KOUZMENKO debuutsingle en krijgen de ene TONY ROE gae. Naast dj is hij ook drummer Violiste Lisa Jacobs speelt een na de andere talenten-stempel Het is goed te horen dat de van misschien toch wel Neder- mooi programma vanuit de huis- op hun voorhoofd geplakt. Noorse Anton Eger ooit deel lands grootste reggaeband van kamer, terug te kijken via Vimeo, www.paradiso.nl uitmaakte van een punkband het moment, The Dubbeez. Zijn met werken van Bach, Ysaye en en van het korps van de Noorse muzikale kant schemert door in Debussy en wordt begeleid door LITTLE DRAGON koninklijke garde. Op zijn album zijn dj-sets, want binnen het hele Ksenia Kouzmenko op piano. Een sfeervolle liveshow van de ‘Æ’ gooit hij alle remmen los, spectrum van reggae en dance- www.noorderkerkconcerten.nl excentrieke indieband uit Göte- niet alleen als drummer, maar hall weet hij de weg, van oude borg. Little Dragon brak in 2007 ook als componist en producer, roots tot nieuwe bashment hits. ELINE HENSELS door met hun dromerige synth- met als resultaat een mix van www.paradiso.nl pop, triphop en soul. Onlangs slimme beats en hypnotiserende kwam hun nieuwe ‘New Me, elektronica. CLUB ATELIER Same Us’ uit. www.bimhuis.nl/tv Club Atelier verzorgt gestreamde www.melkweg.nl dance en live muziek concerten vanuit de locatie Club Atelier aan ANNEREINKE MATTEO MYDERWYK CLUBBING de Anthony Fokkerweg 3. De JASPER BLOM De Amsterdamse klassiek ge- ONLINE line up met dance en live muziek De Buma Boy Edgar Prijs is in schoolde pianist en componist JORIS VOORN wordt via de facebook pagina 2019 toegekend aan saxofonist kleurt graag buiten de lijntjes en Kijk de livestream vanuit Para- bekend gemaakt. en componist Jasper Blom. schuwt het experiment niet. Op diso terug van de Nederlandse www.club-atelier.com Jasper Blom geldt als een van de zijn debuutalbum ‘To Move’ is dj en house- en technoproducer belangrijkste tenor- en sopraan- een vernieuwend neoklassiek ge- Joris Voorn. Eind vorig jaar saxofonisten uit de Nederlandse luid te horen, met invloeden van lanceerde hij zijn vierde album KLASSIEK jazzscene en streeft als compo- pop, jazz, elektronische muziek \\\\ (Four). ONLINE nist naar een synthese van jazz, en het werk van componisten als www.paradiso.nl DE NATIONALE OPERA - RONALDKNAPP pop, klassieke en geïmprovi- Nils Frahm, Ólafur Arnalds en RITRATTO Twee werken van Dvoˇrák in seerde muziek. Op de door hem Max Richter. SQUAREPUSHER Zaterdag 21 maart ging ‘Ritratto’ handen van de energieke winna- zelf samengestelde feestelijke www.paradiso.nl Het concert van de de Britse mu- alsnog in wereldpremière. Ritratto, res van de Cello Biënnale 2018: concertavond krijgt hij offi cieel zikant Thomas Jenkinson, alias het Italiaanse woord voor portret, Eline Hensels. Het Nederlands de bronzen sculptuur van Jan JASPER HØIBY’S PLANET B Squarepusher, is verplaatst van is de titel van een nieuwe opera Philharmonisch Orkest speelt Wolkers uitgereikt. Als het gaat om de contrabas is 9 mei naar 8 oktober daarom van Willem Jeths, de eerste Neder- bovendien Tsjaikovski’s ‘Vijfde www.bimhuis.nl/tv de van oorsprong Deense Jasper in ‘Melkweg on demand’ een landse Componist des Vaderlands symfonie’. Soms licht en speels, Høiby een van de grote namen drum & bass special van VPRO’s (2014-2016), die gefascineerd werd soms overweldigend, bijna furi- QUEEN’S PLEASURE uit de Britse jazz: expressief, Loladamusica uit 1996, met door een schilderij met een afbeel- eus: een orkestwerk vol drama Queen’s Pleasure, in een charismatisch en met een on- portretten van Photek, Source ding van Luisa Casati. De generale en vertelkracht. livestream vanuit Paradiso, is miskenbaar componeertalent. Direct en Squarepusher. repetitie van de voorstelling onder www.concertgebouw.nl een brutale, semi-psychedelische Met zijn nieuwe band Planet B, www.melkweg.nl leiding van de jonge Britse dirigent garagerockband uit Amsterdam. met saxofonist Josh Arcoleo en Geoffrey Paterson wordt in zijn ge- ARTHUR JUSSEN Gedreven door een woest verlan- drummer Marc Michel, deinst TENZERS heel getoond. De Nederlandse piansit Arthur gen naar liefde klinkt deze band hij niet terug voor grote thema’s: Het Amsterdamse duo Tenzers, www.operaballet.nl Jussen speelt een liefdesverkla- als een mix tussen de Dandy klimaatverandering, artifi ciële bestaande uit de broers Vin- ring aan de muziek: Schumanns Warhols en Blur, de power van intelligentie en economische cent en Siemen Tenzer, in een SIMONE LAMSMA ‘Pianoconcert.’ Hij soleert bij het The Ramones en de melancholie hervorming. livestream vanuit Paradiso. Hun De internationaal geprezen Ne- Residentie Orkest onder leiding van The Smiths. www.bimhuis.nl/tv gevarieerde en veelzijdige sound derlandse violiste richt zich de van Nicholas Collon. Ook klinkt www.paradiso.nl is diep geworteld in techno en laatste jaren veel op Russische de suite uit Richard Strauss’ lyri- ANE BRUN - LEAVE house afkomstig uit zowel De- componisten en speelt het ‘Eer- sche opera ‘Der Rosenkavalier’. RENÉE VAN WEGBERG ME BREATHLESS - LIVE! troit als Chicago, maar vertakt ste vioolconcert’ van Prokofjev. www.concertgebouw.nl Actrice en zangeres Renée van Op 26 november staat Ane Brun zich verder naar electro, IDM, Nieuwe chef-dirigente Karina Wegberg brengt een eerbetoon in de Max. Om haar fans in deze disco, jazz, afro en al het andere Canellakis leidt daarnaast het NEDERLANDSE REISOPERA - aan Liesbeth List en zingt num- bizarre tijden een hart onder de dat hun aandacht trekt. Radio Filharmonisch Orkest in L’ORFEO mers uit ‘Liesbeth List de Musical’ riem te steken, deelt de Noorse www.paradiso.nl werken van Beethoven en Ri- De ‘muzikale fabel’ van Mon- en het nummer ‘Vrijheid’ uit haar zangeres en songwriter, een chard Strauss. teverdi wordt gezien als het theaterconcert ‘List, Shaffy & Piaf’. prachtige live-registratie van JOOST VAN BELLEN www.concertgebouw.nl daadwerkelijke begin van de www.theateraandeparade.nl haar concert in de Oslo Spek- operageschiedenis. Er was een trum Arena uit 2018! ASKO|SCHÖNBERG - genie als Monteverdi nodig om JOOLS HOLLAND www.melkweg.nl GRENZELOOS alle elementen van het nieuwe Minstens een keer per jaar staat Het Asko|Schönberg ensemble genre, dans, poë zie, instrumen- Jools Holland met zijn negentien HERMINE DEURLOO & in een programma dat gaat over tale muziek, het madrigaal en koppen tellende Rhythm & Blues STEVE GADD grenzen. Letterlijk en fi guurlijk: de solozang, tot één dramatisch Orchestra in Paradiso voor een De Nederlands mondharmo- muziek op én over grenzen. Tus- geheel te smeden. Regisseur Mo- tot in de puntjes verzorgde avond nicaspeler Hermine Deurloo sen hoge kunst en pop, bijvoor- nique Wagemakers heeft samen vol soul, blues, ska, jazz, pop en presenteert haar nieuwe album beeld. Met werken van Louis met choreograaf Nanine Linning natuurlijk boogie-woogie. Het ‘Riverbeast’, een mix van ame- Andriessen, Tansy Davies en Pete en kunstenaar Lonneke Gordijn concert op 28 maart is afgelast ricana, rhythm-and-blues, pop, Harden. van Studio DRIFT, Monteverdi‘s daarom presenteert de begaafde jazz en soul, met een superband www.concertgebouw.nl tijdloze lofzang aan verdriet blues- en boogie-woogie pianist: uit New York met op drums de vormgegeven. Stay Home and Learn Boogie legendarische Steve Gadd. IGOR LEVIT - MINICONCERT www.reisopera.nl Woogie Piano With Me. www.bimhuis.nl/tv De Russisch-Duitse pianist Igor www.joolsholland.com Levit maakte begin dit jaar zijn NOA WILDSCHUT LEEROY Een complete 5 uur durende debuut in de serie Meesterpianis- De jonge violiste Noa Wildschut JOHN COFFEY Kijk de livestream vanuit Para- dj-set van Joost van Bellen ten in Het Koninklijk Concertge- werd door de Süddeutsche Een live registratie van de diso terug van de Nederlandse opgenomen tijdens de februari bouw met twee sonates van Beet- Zeitung een ‘mirakel van mu- Utrechtse band John Coffey. In- rapper Leeroy, bekend van de editie van zijn All Nighter in de hoven. Zijn meest recente album zikaliteit’ genoemd. Op haar clusief moshpits, bierdouches en hiphopformatie Zwart Licht. Upstairs. Met zijn zorgvuldig ‘LIFE’ sloeg in als een bom. NRC debuutalbum stelde ze Mozarts stagedives! In 2016 ontving John www.paradiso.nl bij elkaar geraapte potten- en Handelsblad (5 sterren) schreef: ‘Vijfde vioolconcert’ centraal. In Coffey een nominatie voor de pannentechno, weirdohouse en ‘Pianist Igor Levit slaat je al in de deze opname speelt ze zijn gra- 3FM Awards en won een Edison KENNY GARRETT QUINTET electroclash 2.0 drukt hij zijn eerste ronde knock-out.’ cieuze ‘Vioolconcert in D’ bij het in de categorie Rock. Kenny Garrett is een van de stempel op het Amsterdamse www.twitter.com/igorpianist Concertgebouw Kamerorkest. www.melkweg.nl populairste en meest invloed- nachtleven. Obscuur, broeierig, Daarnaast het ‘Eerste sextet’ van rijke altsaxofonisten van zijn intens en opzwepend. GROOT OMROEPKOOR Brahms in een arrangement van ELLIOT GALVIN SOLO generatie. Op zijn meest recente www.melkweg.nl Het Groot Omroepkoor brengt Michael Waterman. De Britse pianist speelt in de album ‘Do Your Dance’ komen samen met het Radio Filhar- www.concertgebouw.nl band Dinosaur én met zijn eigen allerlei vormen van dansmuziek AUDIO OBSCURA SUNSET - monisch Orkest de mooiste trio, waarin hij piano, keyboards voorbij, van funk, bop en hiphop CHARITY koorwerken en ouvertures uit ORKEST VAN HET OOSTEN - en speelgoedinstrumenten com- tot grooves en beats uit Afrika en Vanuit de A’DAM Toren treden de Italiaanse operageschiedenis. MENDELSSOHNS MIDZOMER- bineert in pakkende songs. Zijn Brazilië. dj’s op met een livestream waar- Rossini, Puccini, Bellini en meer: NACHTSDROOM (6+) nieuwe album ‘Live in Paris’ is www.bimhuis.nl/tv onder dj’s als Joris Voorn en Rei- luisterrijk, feestelijk en roerend. Kinderboekenschrijver Reggie een waagstuk: een solo-optre- nier Zonneveld. Audio Obscura www.concertgebouw.nl Naus maakte een nieuwe versie den, live opgenomen en geheel VIRTUELE LONDON CALLING zet zich in om geld op te halen van ‘Een midzomernachts- geïmproviseerd. TIPS voor de Wereldgezondheidsorga- ANNA FEDOROVA droom’. Verwikkelingen tussen www.bimhuis.nl/tv Squid, Yves Tumor en Porridge nisatie WHO. Elke dag treed er De Oekraïense pianiste Anna allerlei personages komen samen Radio springen uit de maande- van 17:15 tot 19:15 uur een gere- Fedorova vervolgt haar Rach- op een groot feest in het bos. WIES lijkse tiplijstjes van de Paradiso nommeerd artiest uit Nederland maninoff-serie met het ‘Eerste Daar verandert iemand in een Kijk de livestream vanuit Para- Indiestad-ambassadeurs. Daar- op om dit goede doel te steunen. pianoconcert’. Het Sinfonieor- ezel en blijken feeën heel stout diso terug van de ongekend suc- naast een blogserie met hun fa- www.facebook.com/ chester St. Gallen speelt ook te kunnen zijn. Om de zaken te cesvolle Nederlandse band Wies. voriete indie-albums aller tijden pg/AudioObscura Tsjaikovski’s toonzetting van het compliceren is er een geheimzin- Ze wonnen de Amsterdamse én een playlist op basis van al die beroemdste liefdesverhaal aller nig liefdesdrankje. Popprijs 2018 én de Grote Prijs mooie tiplijstjes. MADBWOY tijden: Romeo en Julia. www.concertgebouw.nl van Nederland 2019, reisden het www.paradiso.nl Madbwoy, in een livestream van- www.concertgebouw.nl

02 UK AGENDA MEI 2020 MB3_SV1.indd 44 17-04-20 09:13 i 2020 AMSTERDAM ART 45

STEPHEN HOUGH wone Haagse jongen die vecht sterdamse Slotervaartziekenhuis galerieselectie ‘Een virtuoos die start waar ande- voor zijn vreugdevuur, zijn buurt ging failliet. Toneelgezelschap ren afhaken’, schreef de Washing- en zijn waardigheid. In het stuk Dood Paard maakte toevallig ton Post over Stephen Hough. De werd het vreugdevuur door de in diezelfde tijd op locatie in de Britse pianist brengt het zeer ro- burgemeester verboden en brak buurt van het Slotervaartzieken- mantische ‘Eerste pianoconcert’ in Duindorp de pleuris uit. Met huis de voorstelling ‘The Tragedy van Mendelssohn. Dirigent David fatale gevolgen. of Slaughtervaart’. Fantasie werd Robertson leidt daarna het Radio www.hnt.nl werkelijkheid…. Een voorstelling Filharmonisch Orkest in een van over de verwikkelingen rond de zijn favoriete werken, de ‘Eerste MUGMETDEGOUDENTAND - turbulente geschiedenis van het symfonie’ van Sibelius. BUIK Slotervaartziekenhuis. www.concertgebouw.nl Het eigenzinnige theatergezel- www.doodpaard.nl schap Mugmetdegoudentand maakt nieuw Nederlands reper- DIERDERIK VAN VLEUTEN - TONEEL & toire dat de tijdgeest met per- MIJN NACHTEN MET soonlijke stem beschrijft onder CHURCHILL THEATER het motto: ‘Het is nu’. Na eerdere succesvolle voorstel- ONLINE Het Amsterdamse gezelschap lingen over Nederlands-Indië THEATERGROEP ALUIN presenteert complete Mug- en de Eerste Wereldoorlog, staat Theatergroep Aluin speelt oer- voorstellingen online waaronder dit keer niemand minder dan sterke verhalen met een tijdloze ‘Buik’, geschreven door Aaf Winston Churchill centraal in noodzaak. Teruggebracht tot Brandt Corstius, met Lies Vis- zijn programma. Persoonlijker de kern. Meeslepend, hilarisch schedijk en Marcel Musters. dan de titel in eerste instantie en dynamisch. Overal en voor www.mugmetdegoudentand.nl doet vermoeden. Cabaretier iedereen die nieuwsgierig is. Een Diederik van Vleuten vraagt zich registratie van onder andere de TG STAN - HET WIJDE LAND af waarom zijn vader hem niet voorstellingen ‘De Maliebaan- De voorstelling is gebaseerd op vertrouwelijk heeft ingewijd in de monologen’ en ‘De Hervormers’ ‘De wijde wereld’, een tragikome- mannenwereld, maar zijn zoon staan online. die van de Oostenrijkse schrijver liever complete redevoeringen www.aluin.nl Arthur Schnitzler uit 1911, over de van Winston Churchill leerde. consequenties van overspel in het www.diederikvanvleuten.nl ANNE FRANK VIDEO- Wenen van begin 20ste eeuw. Een DAGBOEK harde én geestige voorstelling. HUMMELINCK STUURMAN Wat als Anne, in plaats van een www.podiumaanhuis.be PRODUCTIES - TURKS FRUIT RON MANDOS UPSTREAM GALLERY dagboek, een camera had? In een De theaterversie van het iconi- KENDELL GEERS, A WORLD www.upstreamgallery.nl nieuwe YouTube-serie schrijft LIESBETH LIST - PIAF, sche boek van schrijver Jan Wol- OF DRAWINGS AND WATER- Anne Frank niet in haar dagboek, DE MUSICAL kers over een onstuimige liefde, is COLORS Upstream Gallery vindt zich- maar vlogt ze vanuit het Achter- een rauwe en ontroerende hom- www.ronmandos.nl zelf opnieuw uit online door huis. Een 13-jarig Nederlands mage aan de liefde. Chris Peters 1 APRIL - 14 APRIL middel van hun ‘Net Art Up- meisje, Luna Cruz Pere, vertelt en Ali Zijlstra spelen het jonge date’, waarin zij ‘internet- in haar eigen woorden voor haar liefdeskoppel met een aansteke- Galerie Ron Mandos heeft kunst’ onder de aandacht vlogcamera het verhaal van Anne lijke chemie. Ook de rol van Deb- handig ingespeeld op de brengen. De volgende ten- Frank en neemt haar volgers mee bie Korper als Olga’s moeder en digitalisering omtrent de toonstelling bij Upstream is in het persoonlijke verhaal. Bart Klever als goedbedoelende coronacrisis. In hun ‘Online David Haines, The Skin’s www.annefrank.org vader worden met een ontroe- Viewing Room’ zijn speciaal Gaze (and other thoughts). rende compassie gespeeld. samengestelde kunstwerken Haines is een Britse kunste- DE THEATERTROEP - www.delamar.nl tentoongesteld op hun web- naar die abstracte, concept VAUDEVILLE IV site. Op deze manier zijn de kunst maakt. Door de Drie maskerades op één avond: TONEELHUIS - DE VERSE TIJD kunstwerken ook nog steeds coronacrisis is de opening een verwarrende Franse deuren- De twee theatermakers Mok- ‘for sale’. Hier afgebeeld is uitgesteld, maar een voor- klucht over de liefde, een populist hallad Rasem en Kuno Bakker Anthony Goicolea, New York- proef is beschikbaar op de op een paard, a.k.a Don Quichot, voeren een reeks dialogen over se kunstenaar. website. die krampachtig vasthoudt aan hun verhouding met elkaar en zijn boreale, ridderlijke waardes Liesbeth List speelt de hoofdrol hun omgeving. Humoristisch én uit de tijd dat de uil van Minerva in ‘Piaf, De Musical’ (2008), ge- pijnlijk, poëtisch én banaal. het nog voor het zeggen had. wijd aan het leven van de Franse www.toneelhuis.be/nl/ En zoals het de ware millennial chansonnière Edith Piaf. De betaamd verwerken ze collectief onlangs overleden Liesbeth List WUNDERBAUM hun jeugdtrauma’s door lekker te mocht voor deze nieuwe versie Het Wunderbaum Collectief aquarelleren. voor de tweede keer een Musical ziet zichzelf als een lichaam met www.hnt.nl Award in ontvangst nemen voor 6 hoofden, of een hoofd met 6 haar rol. stemmen die elkaar aanvullen, FRANK LAMMERS - MARX www2.stage-entertainment.nl verbeteren, overschreeuwen en In de voorstelling van Het Zui- liefhebben. Dat is goed te zien in delijk Toneel kijkt Marx als een THEATER SONNEVANCK & DE ‘Stop Acting now’. In de ﬁlm stop- levende dode terug op zijn leven NEDERLANDSE REISOPERA - pen ze met acteren om de wereld en denken. Na zijn dood werd ZWIJNENSTAL (8+) te verbeteren. Docu-ﬁctie want Marx zowel aanbeden als ver- ‘Zwijnenstal’ is een spannende, in werkelijkheid zijn ze helemaal vloekt, want zijn goede intenties humoristische familievoorstel- niet gestopt met acteren. plaveiden ook de weg naar de ling met heel veel livemuziek en www.wunderbaum.nl hel: miljoenen mensen werden een topcast: Ilse Warringa, Rop gedood in naam van de ‘marxis- Verheijen, Freek den Hartogh en ORKATER - ORKATER & CHILL tische bevrijding’. Marx kijkt in Whitney Sawyer. Een voorstelling, Onder het motto ‘Orkater & Chill’ deze theatermonoloog met de geregistreerd door Bart Majoor, zet Orkater elke dag rond 15:00 ogen van nu terug op zijn erfenis. over macht, recht en onrecht. uur een voorstelling uit het ar- Met een confronterend, kritisch Over leiders en volgers en over de chief online. en gloedvol pleidooi voor vrijheid moed die nodig is om nee te zeg- www.orkater.nl. en menselijke waardigheid. gen als iedereen zijn mond houdt. www.hzt.nl www.hnt.nl DOOD PAARD - WIE IS ER BANG VOOR VIRGINIA WOOLF? THEATER ARTEMIS & HET TG ECHO - BURGERLIJKE Van Dood Paard staat de ZUIDELIJK TONEEL - HET VER- SCHEMERING reprise-uitvoering van de Albee- HAAL VAN HET VERHAAL (8+) De personages in de voorstelling klassieker ‘Wie is er bang voor ‘Het verhaal van het verhaal’ ‘Burgerlijke Schemering’ leven Virginia Woolf?’ online. Rosa van is een familievoorstelling voor al zo lang afgezonderd van de Leeuwen, die de rol van Honey iedereen die niet gekozen is voor maatschappij dat hun ideeën speelde, won de Colombina 2019 GALERIE CAROLINE GRIMM het schoolvoetbalteam, of juist over hoe je samen moet leven, (beste bijrol). ‘Als Honey is ze O’BREEN VERKOOPT ONLINE WEST wel. Het stuk is Raar met een ethiek en moraliteit op z’n minst veelkleurig en balanceert ze op VERSCHILLENDE KUNST DAVE MCDERMOTT grote R. En Vreemd met een gro- merkwaardig te noemen zijn. prachtige wijze tussen kracht en WERKEN www.grimmgallery.com te V. Maar ook spannend met een Dit wordt pijnlijk duidelijk als kwetsbaarheid. Van Leeuwen laat www.carolineobreen.com 15 MEI - 27 JUNI grote S. Kortom, een onvervalste een derde persoon hun territo- je het personage Honey opnieuw Jetse Batelaan. rium betreedt… Een komische ontrafelen’, aldus de jury. Galerie Caroline O’Breen Tijdens de coronacrisis is www.theateraandeparade.nl theatervoorstelling over het sche- www.doodpaard.nl pakt het anders aan door GRIMM Gallery online goed mergebied tussen wat normaal, via de website betaalbare te bereiken via galleryvie- HET NATIONALE THEATER - abnormaal en geniaal is. KWATTA - JABBER (6+) kunst aan te bieden die ver- wer en artsy. De nieuwe DE WERELD VOLGENS JOHN www.tgecho.com Voor het libretto van de jeugd- zonden kan worden. De tentoonstelling West is een Een voorstelling geregisseerd opera Jabber van Kwatta kreeg kunstwerken zijn veelal spe- solotentoonstelling van door Eric de Vroedt en in een DOOD PAARD - THE TRAGEDY auteur Jibbe Willems vorig jaar cial editions van kunstenaars Dave McDermott. McDer- registratie van Huub Laurens, OF SLAUGHTERVAART een Gouden Krekel uitgereikt. De zoals Anne Geene en Jitske motts specialiteit zijn schil- gebaseerd op verhalen uit Duin- In november 2018 gebeurde er jury: ‘Taalvirtuoos Jibbe Willems Schols. derijen met een symbolische dorp, over Jan K., een doodge- iets onwaarschijnlijks: het Am- zoekt de grenzen van ons taalge- lading.

02 UK AGENDA MEI 2020 MB3_SV1.indd 45 17-04-20 09:13 TIP46 9 LEZING & DEBAT DEKRANT CORONAAGENDA NEGEN i 2020

TXTRADIO, HET ONLINE PLATFORM TER VERSPREIDING VAN KENNIS, BURGERSCHAP EN INSPIRATIE, bied niet alleen op, hij springt kel. De personages lijken buiten SELECTEERT DEZE MAAND NEGEN ONLINE VINDPLAATSEN VOOR LEZINGEN EN GESPREKKEN. er behendig overheen. Voor zijn de wereld te staan, alsof zij een Jabbertaal shopt hij uiterst cre- eigen gemeenschap vormen. Met atief in verschillende Europese eigen codes en rituelen. Het is 1) DE RODE HOED 1. lisering alle aspecten van talen waardoor het actuele thema een fantasievolle wereld waarin Klik bij de Rode Hoed op ons dagelijks leven be- van de vluchtelingenproblema- de naïviteit en verwondering van ‘terugblik’ en je kunt ein- reikt en verandert. Waar tiek voor iedereen vanaf zes jaar de dansers de handelingen op deloos luisteren naar inte- liggen daarbij de groot- verstaanbaar wordt.’ het toneel lijken te sturen. ressante bijeenkomsten. ste vragen? En wat is de www.kwatta.nl www.connyjanssendanst.nl Zoals de Bucketlist Filoso- rol van de wetenschap in fi e-avond over Theodor de beantwoording daar- TG ECHO - STEL JE BENT HET NATIONALE BALLET EEN KOE Het Nationale Ballet streamt Adorno. Zijn lezing over van? De Oerol-voorstelling ‘Stel je bent prachtige voorstellingen die de rechts-radicalisme uit www.TXTradio.nl: De digi- een koe’ uit 2014 is een theatrale afgelopen jaren op het podium te 1967 is onlangs weer uit- tale samenleving 2. bespiegeling over de mens en de zien waren. Een unieke kans om gegeven. Deze beweging dierenindustrie. De voorstelling een aantal hoogtepunten voor bedient zich volgens 6) PAKHUIS DE ZWIJGER is geïnspireerd op de wondere het eerst te zien of opnieuw te Adorno van geniale pro- In Pakhuis de Zwijger wereld van de bio-industrie en beleven. paganda: Propaganda en start iedere dag om 20:30 kent twee gezichten. Het is een www.operaballet.nl compassievol portret maar ook doel vallen bij hen samen. een live cast vanuit de een genadeloze wake-up call. DOX - 100% SELFMADE (De vertaling van deze grote zaal met maximaal www.tgecho.com Acht jonge mannen, verliefd op lezing is verschenen bij twee gasten en maximaal dansen en allemaal eigenwijze uitgeverij Octavo). één moderator. Deze MAAS THEATER EN DANS - laatbloeiers, jagen hun droom Rode Hoed: www.rodehoed.nl gesprekken kun je volgen DE MAN DIE ALLES WEET (4+) na: een leven als danskunste- 3. via de live stream maar Kun je alles weten? De man die naar. De ambities zijn hoog, ook via Zoom kun je evt. alles weet beweert van wel. Maar maar lukt het hen ook om tot 2) JOHN ADAMS achter ieder antwoord schuilt iets te komen? ‘100% Selfmade’ INSTITUTE meepraten op het grote alweer een nieuwe vraag. In deze laat zien dat twijfelen een on- Ook bij het John Adams scherm. Reserveer om ze- keynote speech voor kleuters, verwachte bron van inspiratie Institute (‘archive’) kom ker te zijn van een online bekroond met de Zilveren Kre- kan zijn. Een voorstelling over je mooie dingen tegen. plekje. Je krijgt dan 24 kel, probeert René van ‘t Hof te groeps-struggles, durven falen Zoals de lezing van Joseph uur voor de start van het balanceren op het dunne koord en nietsontziende liefde voor Stiglitz over zijn boek programma een mailtje van het allesomvattende weten. dans. Met spectaculaire trucs, Winst voor iedereen. met de juist link naar de www.maastd.nl/tv strakke groepsformaties, veel 4. verschillende dansstijlen en een Daarin beschrijft hij hoe Livecast of Zoom webinar. HET NATIONALE THEATER - vette laag humor. het vrijemarktdenken is Pakhuis de Zwijger: www. THE NATION www.wijzijndox.nl ontspoord. Kern van het dezwijger.nl/agenda De elfjarige Ismaël is spoorloos probleem is volgens hem verdwenen. Zijn verdwijning MAAS THEATER EN DANS - dat een paar grote be- 7) NEMO KENNISLINK vormt de aftrap voor een koorts- HAPPILY EVER AFTER (8+) drijven de markt zijn gaan Deze maand ook einde- achtige zoektocht in zes afl eve- ‘Happily Ever After’ is een dans- overheersen. En dat de lijk tijd om alle avonden ringen door alle lagen van onze voorstelling van choreograaf op hol geslagen multiculturele Jasper van Luijk over de dood overheid passief is. (Winst van NEMO Kennislink te samenleving. Een razendsnelle als deel van het leven, een lofl ied voor iedereen is uitgege- beluisteren. Op TXTradio voorstelling over beeldvorming op het eindeloze einde. In korte ven bij Athenaeum) 5. staat een schat aan audio en identiteit. Met ‘The Nation’ schetsen komen eindeloos veel John Adams Institute: voor je klaar. Zoals deze maakte regisseur Eric de Vroedt indrukwekkende en grappige www.john-adams.nl Overbrug de orgasme- een van de meest bejubelde en beelden voorbij waarin perfor- kloof. Een lezing van sek- met prijzen overladen voorstel- mance en dans door elkaar lopen. suoloog Ellen Laan over lingen van de afgelopen jaren. Lichtvoetig, vrolijk en virtuoos 3) DE NIEUWE LIEFDE www.hnt.nl fysiek, met een wonderlijk inven- Bij De Nieuwe Liefde kun het belang van seks en tief decor. je ook via de ‘terugblik’ het gebrek aan seksuele TROUBLE MAN www.maastd.nl/tv veel beleven. Bijvoor- emancipatie. En over de Trouble Man, met o.a. Sadet- beeld Sprookjes en de misverstanden die nog tin Kirmiziyüz, bekend van de NICOLE BEUTLER/NBPRO- moderne liefde. Maaike 6. steeds over seks bestaan. voorstellingen ‘Kruistocht’, ‘De JECTS - LIEFDESVERKLARING Meijer en Rajae El Mou- TXTradio: NEMO Kennislink Radicalisering van Sadettin Met deze dansvoorstelling handiz vertellen over K.’ en ‘Dope’, zet elke week een maakten Nicole Beutler en to- videoregistratie van een van de neelschrijfster Magne van den sprookjes, afgewisseld 8) BARTS BOEKENCLUB eerdere voorstellingen online. Berg een schaduwversie van de door leden van Maat- Schrijvers voelen zich al www.troubleman.nl ‘Publikumsbeschimpfung’ uit schappij Discordia snel op hun gemak in het 1966 van Peter Handke. ‘Lief- die nieuwe sprookjes Betty Asfalt Complex desverklaring’ keert de tekst om vertellen. tijdens Barts Boekenclub. DANS ONLINE tot een verleidelijke en verwar- De Nieuwe Liefde: Dat zijn avonden waarop NEDERLANDS DANS rende lofzang aan het theater en Bart Gielen een goed THEATER - SHORT CUT het publiek: uitgesproken, ge- www.denieuweliefde.com 7. Hoewel de balletten van Hans danst en gebeatboxt door zes gesprek voert met geves- van Manen door hun abstractie jonge spelers en voortgestuwd 4) DE BALIE tigde en minder geves- eenvoudig lijken, zijn ze het door de onweerstaanbare elek- In deze tijden gaat De Ba- tigde auteurs. Je kunt ze zeker niet. De award-winnende tronische beats van DJ/compo- lie Live. Iedere woensdag allemaal (her)beleven op choreograaf vereist risico, vita- nist Gary Shepherd. kun je een Stadsgesprek YouTube. liteit en swing in zijn balletten. www.nbprojects.nl via Zoom online bijwonen Youtube: Barts Boekenclub In deze choreografi e van Hans en wordt er een Corona- van Manen wordt weinig gelift HET NATIONALE BALLET - en is alles naar de grond toe ADAGIO HAMMERKLAVIER gesprek opgenomen in 9) HVA FLOOR gericht. De muziek is van Jacob Het Nationale Ballet toont een het Balie-café. Men be- Het debatpodium van 8. ter Veldhuis. fragment uit ‘Adagio Ham- spreekt daarin wat de de Hogeschool van Am- www.ndt.nl merklavier’ van Hans van Manen. COVID-19 pandemie bete- sterdam heet FLOOR en De choreografi e wordt wereld- kent voor onze samenle- organiseert regelmatig ROSAS - OTTONE OTTONE wijd beschouwd als een van de ving en democratie. spannende bijeenkom- ‘Ottone, Ottone’ is een videowerk klassiekers van de twintigste- Stadsgesprek vanaf sten rond heikele thema’s van Anne Teresa De Keersmae- eeuwse danskunst. Zelf noemt ker en Walter Verdin gebaseerd Van Manen de choreografi e voor 17:15u. Coronagesprek in het Kohnstamm-huis. op de gelijknamige voorstelling drie paren een ‘ode aan de ver- vanaf 19:00u. Zoals De identiteit van van Rosas uit 1988. Geen zui- traging’. Geïnspireerd door een De Balie: www.debalie.nl Amsterdam. Veel zijn er te vere, afstandelijke registratie van adagio uit een pianosonate van beluisteren op TXTradio: de voorstelling, maar een werk Beethoven onderzoekt Van Ma- 5) DE KNAW 9. FLOOR. dat via een geheel eigen medium nen hóe langzaam een beweging En op TXTradio kun je op TXTradio: FLOOR dans tot bij het publiek brengt. kan zijn. de KNAW-pagina een gro- www.rosas.be www.operaballet.nl te hoeveelheid lezingen CONNY JANSSEN DANST - DANSGROEP en gesprekken vinden van COURAGE LEINEROEBANA de KNAW. Zoals deze: In een immens ronde ruimte, Op de website van dansgroep De digitale samenleving. waar geen begin en geen einde LeineRoebana staan fragmenten Onderzoekers vertellen is, zien we dertien dansers en de van de met vier sterren bekroon- daarin over hoe de digita- eigenzinnige muzikante Maartje de voorstellingen ‘Loud Shadows Teussink. Zij bevinden zich in / Liquid Events’ en ‘Light’. ‘Light’ TXTradio, het online platform voor lezingen, interviews en een arena, omsloten door het is een meanderend dans-gedicht, debat, selecteert elke maand tien interessante bijeenkomsten. publiek, als in een magische cir- uitgevoerd door een heterogene WWW.TXTRADIO.NL

02 UK AGENDA MEI 2020 MB3_SV1.indd 46 17-04-20 09:13 i 2020 47

groep dansers, zangers en mu- cabaretier Theo Maassen en Bri- EMPTY CONCERTGEBOUW Tweede Wereldoorlog. zikanten die allemaal zingen, gitte Kaandorp via FaceTime. FESTIVALS SESSIONS www.annefrank.org dansen én muziek maken. www.bettyasfalt.tv ONLINE Het Concertgebouw presenteert www.leineroebana.com ILSE DE LANGE, 3JS, DARLYN, elke woensdag de Empty Concert- EYE FILMMUSEUM ANDRIES TUNRU - TIM AKKERMAN E.A. gebouw Sessions: topmuzikanten 90 dagen gratis film kijken op ERNST MEISNER - QUARANTAINE COMEDY Kijk het eerste online festival van die solo vanuit een leeg Concertge- MUBI. MUBI en Eye trekken BARRE BALLET Life comedy via Instagram. Inter- NPO2 terug met optredens van bouw optreden. Verschillende be- samen op in barre coronatijden. Trek wat makkelijks aan, tover het actief, maar veilig! ‘Want ik heb onder andere Ilse de Lange. On- kende musici doen mee aan het Wie zich aanmeldt via Eye kan aanrecht om tot barre en neem deel letterlijk niks beters te doen’, aldus langs verscheen haar nieuwe sin- project, zoals de pianisten Anna 3 maanden lang gratis kijken aan de balletlessen van Ernst Meis- Andries, finalist van cabaretfesti- gle ‘Changes’ die gaat over hoe je Fedorova en Iris Hond en zangeres en kiezen uit een mooi menu ner, artistiek coördinator van de val Cameretten in 2017, en win- soms uit je comfort-zone moet Edsilia Rombley. van klassiekers én nieuwe films, Junior Company van het Nationa- naar van de persoonlijkheidsprijs. stappen om zo tot veranderingen www.concertgebouw.nl waarvan het aanbod dagelijks le Ballet. www.andriestunru.nl te komen bij jezelf en bij je omge- wordt ververst. www.operaballet.nl ving. Bijzonder is, ‘Changes’ is al STOKPRAATJES www.eyefilm.nl DOMINEE GREMDAAT - in januari van dit jaar geschreven. Gideon Karting (Mojo) en Melk- DOX / BONTE HOND - FLASH- TROOST VOOR DE NACHT www.nporadio2.nl weg programmeur John van Luyn FOAM MOB DANCE-CHALLENGE Voor het slapen gaan even alles nemen op droogkomische, luchtige Foam presenteert tentoonstel- Jeugdtheater en dansgezelschap van je af laten glijden met de maar zeker ook serieuze wijze de lingen, Q&A’s met kunstenaars, DOX organiseerde in samenwer- warme stem van dominee Grem- DIVERSEN afgelopen en komende weken in rondleidingen met curatoren, king met Bonte Hond een digi- daat in ‘Troost voor de nacht’. ONLINE het live-muziek-circuit onder de highlights uit het magazine, tale flashmob dance-challenge www.bettyasfalt.tv HOLLANDSE MEESTERS loep. Met elke aflevering een speci- Foam Talents en meer. Waaron- première ter gelegenheid van de IN DE 21E EEUW ale gast uit de live muziekbizz. der een virtuele tour door de om- afgelaste voorstellingen van ‘De ZES KLEINE KOMEDIE Hollandse Meesters in de 21e www.melkweg.nl vangrijke thematentoonstelling Zijlijn’: een vrouwenvoetbalvoor- THUIS TIPS eeuw toont een reeks belangrijke ‘On Earth – Imaging, Technology stelling over emancipatie. Van de via: www.dekleinekomedie.nl Nederlandse kunstenaars van DICK MAAS - AMSTERDAM and the Natural World’. De ten- choreografieën uit de voorstel- dit moment in hun werkruimtes, De normaal overvolle straten van toonstelling brengt werk bijeen ling is een compilatie gemaakt JANNEKE DE BIJL gezien door de ogen van gere- Amsterdam liggen er door de van 27 hedendaagse kunstenaars en in 6 delen geknipt met een Haar naam is Janneke en ze heeft nommeerde filmmakers. De blik maatregelen tegen het coronavi- die door middel van innovatieve instructiefilmpje waarin één van hoge verwachtingen, van haarzelf achter de schermen biedt inzicht rus verlaten bij. Dat ondervond beeldstrategieën reflecteren op de dansers uit de voorstelling een én van het leven. Hoe dat elke in de kunstenaars werkwijze, ma- ook regisseur Dick Maas, bekend de relatie tussen de mens, tech- deel uitlegt. Kijk alle delen (1 t/m keer weer tegenvalt, lees je in haar teriaalgebruik, ideeën over kunst. van films als ‘De Lift’, ‘Sint’ en niek en de natuur. Daarbij maken 6) van de danschallenge terug. blog ‘Hoge Verwachtingen’. In de vijftien minuten durende ‘Prooi’, die om 19.00 uur ’s avonds zij gebruik van virtual reality, www.wijzijndox.nl www.jannekedebijl.nl filmportretten maak je kennis een tocht door de binnenstad in-game fotografie, Google Earth, met het werk van onder andere vastlegde op beeld. sociale media en andere visuele ANNE TERESA DE KEERSMAE- DANIËL ARENDS Joost Conijn, Natasja Kensmil, www.parool.nl hulpmiddelen waarmee wij ons KER - ROSAS DANST ROSAS Uit zijn derde programma ‘Bles- Lily van der Stokker, Michael tot de natuur verhouden. suretijd’, waarin hij ingaat op Raedecker, Irene Fortuyn, Ro- THE CYPHER GOES DIGITAL www.foam.org de duistere wereld waarin goed nald Ophuis en Philip Akkerman. Kijk terug naar de online con- doen rechtstreeks is gekoppeld www.hollandsemeesters.info test op facebook en instagram VAN GOGH MUSEUM aan eigenbelang en kwaad doen op zoek naar muzikaal talent, Het Van Gogh Museum heeft de een hobby is, een fragment over DE BALIE TV rappers, beatboxers, singers en grootste collectie kunstwerken misschien wel het enige voordeel De Verdieping gaat door waar de breakdancers, voor het Right van Vincent van Gogh. Via een van de huidige situatie: eten bij zalen ophouden met De Balie TV. About Now Festival. virtuele tour loop je vanaf je een ander stel mag niet meer. Met onder meer het gesprek dat www.rightaboutnowinc.com bank langs ‘De Zonnebloemen’, www.danielarends.nl Tim Wagemakers had met Dr. ‘Amandelbloesem’ en ‘De Aard- Amani Ballour, de hoofdpersoon HET REPELSPEL appeleters’. Naast een virtuele MARJOLIJN VAN HEEMSTRA uit de hartverscheurende docu- Haal ‘Repelsteeltje en de Blinde tour door het museum kan je on- In 1983 verbaasde de jonge Anne Een driedelige podcast op basis mentaire ‘The Cave’, of de inspi- Prinses’ in huis met Het grote line de brieven lezen die Vincent Teresa De Keersmaeker met ‘Ro- van de theatervoorstelling ‘Stads- rerende avond Grote Denkers: Repelsteeltje en de blinde prin- van Gogh naar zijn broer Theo sas danst Rosas’. De voorstelling astronaut’. Sinds het begin van de Toni Morrison. Daarnaast De ses bordspel. ‘Repelsteeltje en schreef en verhalen lezen over groeide al snel uit tot een inter- ruimtevaart worden astronauten Balie Live met Coronagesprek- de Blinde Prinses’ van Theater zijn leven. nationale klassieker. Op de web- in de uitgestrekte duisternis ken. De Balie-directeur Yoeri Rotterdam en Pieter Kramer is www.vangoghmuseum.nl site vind je vier filmpjes waarin overvallen door liefde voor onze Albrecht onderzoekt samen met een voorstelling vol grappige ver- Anne Teresa De Keersmaeker en planeet. En waar je van houdt, verschillende gasten en sleutel- wikkelingen, snedige dialogen, OUDE KERK - CANDLES FOR Samantha van Wissen stap voor dat wil je beschermen. Maar hoe figuren, waaronder schrijver Ar- gloedvolle liedjes en magische EARTHLINGS stap de verschillende bewegingen dan? In de warmste zomer in drie non Grunberg, wat de COVID-19 toverkunsten. Tijdens de tentoonstelling ‘Poems van de ‘stoelenscène’ uitleggen. eeuwen probeert Marjolijn van pandemie betekent voor de sa- www.theaterrotterdam.nl for Earthlings’ van Adrián Villar Maak je eigen versie van Rosas Heemstra zichzelf op te leiden tot menleving en democratie. Rojas werd de Oude Kerk dage- danst Rosas met de Re:Rosas tu- astronaut in de hoop een handlei- www.debalie.nl STAGE MEMORIES lijks verlicht door 120 kaarsen. torial uit 2013. Alles wat je nodig ding te vinden voor de toekomst. Een musical schatkamer vol frag- De halve kaarsen en stompjes die hebt is jezelf en een stoel. www.marjolijnvanheemstra.nl PRIVEPODIUM menten van iconische musicals, aan het einde van de dag werden www.rosas.be/nl Vanuit hun huiskamer of studio, onvergetelijke hoogtepunten, verzameld zijn bewaard gebleven RAYEN PANDAY - streamen artiesten naar de web- backstage-interviews en nog en krijgen nu een tweede leven. CLUB GUY EN RONI - DON- BEAST MODUS ON! site van PrivePodium. Zo kunnen nooit eerder vertoond beeld- Je kunt de kaarsen op zondagen DERDAG VERWONDERDAG Rayen Panday studeerde elf jaar ze hun publiek toch bereiken, materiaal. Daarnaast is ook een en woensdagen ophalen bij de Iedere donderdagavond zetten rechten en stortte zich daarna voor kleine of wat grotere sessies. select aantal musical registraties Oude Kerk aan de kant van de Club Guy en Roni een registratie op comedy. En met succes want Zangers, zangeressen, bandjes, te bekijken. Oudezijds Voorburgwal. Steek online die je minstens 24 uur onlangs presenteerde hij zijn cabaretiers: iedereen die door wil www2.stage-entertainment.nl de kaars aan, maak een foto en langt kunt bekijken. vijfde voorstelling ‘Trigger’. ‘Beast gaan met z’n vak en allemaal van- stuur deze, samen met een kort www.clubguyandroni.nl Modus ON!’ is een fragment uit uit hun eigen quarantaine-plek. DE KIJK VAN KOOLHOVEN antwoord op de vraag ‘Hoe hoop zijn derde voorstelling ‘Niet Ver- Met onder andere Hadewych FILMQUIZ jij dat de wereld door deze crisis der Vertellen’. Minis, Pearl Jozefzoon, Do en Test je filmkennis met vragen verandert?’ naar info@oudekerk. CABARET www.rayenpanday.nl Charly Luske. over de films die voorbij komen nl of deel je foto via #Candlesfo- ONLINE www.privepodium.live in het televisieprogramma ‘De rEarthlings. Deelnemen met een KIRSTEN VAN TEIJN DANIËL LOHUES - BAAT BIJ kijk van Koolhoven’: bijvoorbeeld eigen kaars mag ook. Cabaretier Kirsten van Teijn MUZIEK HELEN VAN MEENE - je kennis op het gebied van Euro- www.oudekerk.nl deelt haar gemis van haar ge- Daniël Lohues kreeg voor zijn ‘ZEVEN ZONDEN’ horror en Erotica. liefden, haar werk en opent haar werk verschillende onderschei- www.martinkoolhoven.nl RIJKSMUSEUM hart. ‘Kirsten heeft lef, is ongege- dingen waaronder een Zilveren ‘Rijksmuseum thuis’ voert je on- neerd en dat gecombineerd met Harp en de Annie M.G. Schmidt- MEMORY GAME der andere langs achttien mees- haar onweerstaanbare komische prijs. De Nederlandse componist, FOUR SEASONS terwerken in de Eregalerij met talent’, aldus Trouw. zanger, multi-instrumentalist, Speel de speciale Four Seasons de tour ‘Ontdek Rijksmuseum www.theateraandeparade.nl producer en columnist, bracht Memory Game. In ‘Four Seasons’ Meesterwerken’. Daarnaast delen in februari zijn nieuwe album toont het Nationale Ballet de de conservatoren van het Rijks- LIEDEREN VAN TROOST EN ‘Sowieso’ uit. ‘state of the art’ op dansgebied: museum vanuit huis in korte vi- HOOP www.lohues.nl drie nieuwe creaties van inter- deo’s, verhalen over hun favoriete Directeur/programmeur Vivi- nationaal gevierde choreografen kunstwerken. En in de podcast enne Ypma en medewerkers van MARC-MARIE HUIJBREGTS die de klassieke ballettechniek ‘In het Rijks’ vertellen conser- de Kleine Komedie delen liedjes EN MARCEL MUSTERS - injecteren met nieuwe invloeden vatoren, experts en kunstenaars van kunstenaars die normaal MEEPESAANT en impulsen. verhalen over kunstwerken en gesproken op het podium te zien. Twee zussen, twee vriendinnen, www.operaballet.nl hun makers. Waaronder ‘De lucht zit nog twee vrouwen uit Tilburg. Ze www.rijksmuseum.nl vol met dagen’ door Gerard van keuvelen, kaarten, drinken kof- Een online foto-expositie van foto- Maasakkers, ‘Superhelden’ door fie, breien, telefoneren en zingen. graaf Helen van Meene die bekend MUSEA ONLINE HET SCHEEPVAARTMUSEUM Yentl en de Boer en ‘Koeien’ door Alles in een Tilburgs accent. ‘Mee- staat om haar (voornamelijk) vier- ANNE FRANK HUIS Nu Het Scheepvaartmuseum Brigitte Kaandorp. Deel ook een pesaant’ (Tilburgs voor tegelijker- kante fotografische portretten van Op de website van het Anne noodgedwongen zelf voor Pam- troostvol of hoopvol lied via: tijd) hebben ze het over mannen, tienermeisjes. Dit als aanvulling op Frank huis kun je virtueel lopen pus ligt kun je online een bezoek www.dekleinekomedie.nl kwalen en kinderen. Over het de geplande voorstelling ‘The Se- door het onderduikadres en je brengen aan de hoofdgalerij leven, de dood en het koor. ven Deadly Sins’ van Kurt Weill verdiepen in het verhaal van van het museum en leren hoe BETTY ASFALT TV ORANJE www.mugmetdegoudentand.nl en Bertolt Brecht. Anne Frank die met haar familie Nederland een maritieme natie Paul Haenen in gesprek met www.operaballet.nl moest onderduiken tijdens de werd. Of ga virtueel aan boord

02 UK AGENDA MEI 2020 MB3_SV1.indd 47 17-04-20 09:13 48 KRANT e AGENDA i 2020

van ‘De Amsterdammer’, een echt www.cinetol.nl Melkweg www.stadsherstel.nl VOC schip. ADRESSEN Het Claverhuis Lijnbaansgracht 234 a, tel. 531 81 81 Prince Claus Fund Gallery www.hetscheepvaartmu- AFAS Live Elandsgracht 70, tel. 624 83 53 www.melkweg.nl Herengracht 603, tel. 344 91 60 seum.nl ArenA Boulevard 590, Comedy Café Mezrab Cultureel Centrum www.princeclausfund.org tel. 0900-687 42 42 IJdok 89, tel. 638 39 71 Veemkade 576 Q-Factory STEDELIJK MUSEUM www.afaslive.nl www.comedycafe.nl www.mezrab.nl Atlantisplein 1, tel. 760 67 80 Het Stedelijk Museum heeft AIR Compagnietheater Muziekgebouw aan ‘t IJ www.q-factory-amsterdam.nl een groot aanbod minidocs, Amstelstraat 16, tel. 820 06 70 Kloveniersburgwal 50, tel. 520 53 10 Piet Heinkade 1, tel. 788 20 00 RAI podcast & audiotours en zendt www.air.nl www.compagnietheater.nl www.muziekgebouw.nl Europaplein 2-22, tel. 549 12 12 elke vrijdag een live tour uit via Amstelkerk Koninklijk Concertgebouw Nationale Opera & Ballet www.rai.nl Instagram. Alle rondleidingen Amstelveld 10, tel. 520 00 60 Concertgebouwplein 10, Amstel 3, tel. 625 54 55 Roode bioscoop waaronder die van directeur www.stadsherstel.nl tel. 0900-671 83 45 www.operaballet.nl Haarlemmerplein 7, tel. 625 75 00 Rein Wolfs door ‘De Collectie Amsterdamse Bostheater www.concertgebouw.nl NDSM werf www.roodebioscoop.nl Stedelijk BASE’ en van conser- De Duizendmeterweg 7, Het Concertgemaal Tt. Neveritaweg / Mt. Ondinaweg Schouwburg Amstelveen vator Leontine Coelewij door de tel. 670 02 50 Landsmeerderdijk 213 www.ndsm.nl Stadsplein 100, Amstelveen, tentoonstelling ‘Nam June Paik: www.bostheater.nl www.concertgemaal.nl NEMO tel. 547 51 75 The Future is Now!’ zijn terug Apollofi rst Conservatorium van Amsterdam Oosterdok 2, tel. 531 3233 www.schouwburgamstelveen.nl te kijken. Apollolaan 123-127, tel. 577 38 00 Oosterdokskade 151, tel. 527 75 50 www.nemosciencemuseum.nl Schuilkerk De Hoop www.stedelijk.nl www.apollofi rst.nl conservatoriumvanamsterdam.nl De Nieuwe KHL Hartveldseweg 23 Diemen, Arti et Amicitiae Het Cromhouthuis Oostelijke Handelskade 44, tel. 520 00 90 Rokin 112, tel. 624 5134 Herengracht 366, tel. 624 24 36 tel. 77 91 575 www.schuilkerkdehoop.nl OVER DE GRENS www.arti.nl www.cromhouthuis.nl www.denieuwekhl.nl Singelkerk ONLINE Artis Dansmakers Amsterdam De Nieuwe Liefde Singel 452, tel. 623 45 88 JAAP VAN ZWEDEN - Plantage Kerklaan 38-40, Gedempt Hamerkanaal 203, Da Costakade 102, tel. 589 16 80 www.doopsgezindamsterdam.nl MAHLER’S SYMPHONY NO.5 tel. 278 47 96 tel. 689 17 89 www.denieuweliefde.com Splendor In de voetsporen van Gustav www.artis.nl www.dansmakers.nl Noorderkerk Nieuwe Uilenburgerstraat 116, Mahler leidt Jaap van Zweden Badhuistheater DeLaMar Theater Noordermarkt 44, tel. 620 44 15 tel. 845 33 45 de New York Philharmonic. Met Boerhaaveplein 28, tel. 668 51 02 Marnixstraat 402, www.noorderkerkconcerten.nl www.splendoramsterdam.com de vijfde symfonie zette Mahler www.badhuistheater.nl tel. 0900-335 26 27 Theater De Omval Stadsschouwburg een heel andere toon dan in zijn De Balie www.delamar.nl Ouddiemerlaan 104, tel. 600 18 97 Leidseplein 26, tel. 624 23 11 eerdere symfonieën. Waar de Kleine-Gartmanplantsoen 10, Doka www.theaterdeomval.nl www.ssba.nl eerdere symfonieën klinken als tel. 553 51 51 Wibautstraat 150, tel. 261 21 00 Oosterkerk Teatro Munganga de menselijke stem, is de vijfde www.debalie.nl www.volkshotel.nl/nl/doka Kleine Wittenburgerstraat 1, Schinkelhavenstraat 27-HS, een duidelijke teruggang tot de Café Belcampo Dominicuskerk tel. 627 22 80 tel. 675 98 37 strikte vorm van de muziek. Hannie Dankbaarpassage 10, tel. Spuistraat 12, tel. 624 21 83 www.oosterkerk-amsterdam.nl www.munganga.nl www.nyphil.org/playson 303 28 86 www.dominicusamsterdam.nl Orgelpark Theater Amsterdam www.cafebelcampo.nl De Duif Gerard Brandtstraat 26 Danzigerkade 5, tel. 705 50 59 OPERA BALLET VLAANDEREN Theater Bellevue Prinsengracht 756, tel. 520 00 90 tel. 515 81 11 www.theateramsterdam.nl Opera Ballet Vlaanderen streamt Leidsekade 90, tel. 530 53 01 www.stadsherstel.nl www.orgelpark.nl Tolhuistuin meerdere volledige voorstel- www.theaterbellevue.nl Engelse kerk OT301 IJpromenade 2, tel. 763 06 50 lingen, waaronder ‘Russalka’ van Betty Asfalt Complex Begijnhof 48, tel. 624 96 65 Overtoom 301, tel. 412 29 54 www.tolhuistuin.nl regisseur en choreograaf Alan Nieuwezijds Voorburgwal 280, www.ercadam.nl www.ot301.nl Toomler Lucien Øyen op muziek van tel. 626 46 95 EYE Filmmuseum Oude Kerk Breitnerstraat 2, tel. 670 74 00 Antonín Dvorák: een ontroe- www.bettyasfalt.nl IJpromenade 1, tel. 589 14 00 Oudekerksplein 23, tel. 625 82 84 www.toomler.nl rende ontmoeting tussen opera Bimhuis www.eyefi lm.nl www.oudekerk.nl Toon en ballet. En ‘Bach Studies’, het Piet Heinkade 3, tel. 788 21 50 Frascati Pakhuis De Zwijger Jan Evertsenstraat 4-6-8, eerste avondvullende stuk van www.bimhuis.nl Nes 63, tel. 626 68 66 Piet Heinkade 179, tel. 624 63 80 tel. 06 288 68 070 Benjamin Millepied: een fysiek, Bitterzoet www.frascatitheater.nl www.dezwijger.nl www.toon.amsterdam maar emotioneel spektakel met Spuistraat 2, tel. 421 23 18 Grand Café Genieten Club Panama Vondelkerk meeslepende solo’s die worden www.bitterzoet.com Oranje-Vrijstaatplein 2, Oostelijke Handelskade 4, Vondelstraat 120 afgewisseld met virtuoze groeps- Blijburg tel. 253 55 54 tel. 311 8686 www.vondelkerk.nl stukken en pas de deuxs. Pampuslaan 501, tel. 416 03 30 Griffi oen www.panama.nl Vondelpark Openluchttheater www.operaballet.be/nl www.blijburg.nl Uilenstede 106, tel. 598 51 00 Paradiso Vondelpark, tel. 673 14 99 Boom Chicago www.griffi oen.vu.nl Weteringschans 6-8, tel. 626 45 21 www.openluchttheater.nl JOSSE DE PAUW - Rozengracht 117, tel. 217 04 00 De Hallen www.paradiso.nl VU AN OLD MONK www.boomchicago.nl Hannie Dankbaarpassage 47, Paradiso Noord De Boelelaan 1105, tel. 598 98 98 De theatervoorstelling ‘An Old The Box tel. 705 81 64 Buiksloterweg 5C, tel 760 48 20 www.vu.nl Monk’ van LOD / Josse De Pauw Mekongweg 5, tel. 614 54 92 www.dehallen-amsterdam.nl www.paradiso.nl Waalse Kerk & Kris Defoort Trio is een swin- www.the-box.events Jeugdtheater De Krakeling Pianola Museum Walenpleintje 159, tel. 623 20 74 < UITLOOP gende ode aan oud worden, een De Brakke Grond Nieuwe Passeerdersstraat 1, Westerstraat 106, tel. 627 96 24 www.dewaalsekerk.nl lijfl ied over liefde en leed. Hoe het Nes 43, tel. 422 26 66 tel. 624 51 23 www.pianola.nl Werkgebouw Het Veem adressen voelt om oud te worden terwijl je www.brakkegrond.nl www.krakeling.nl Plein Theater (voorheen Oostblok) Van Diemenstraat 412, tel. 627 87 14 geest eeuwig jong lijkt te blijven? Bijlmerparktheater Johan Cruijff Arena Sajetplein 39, tel. 665 45 68 www.veem.nl www.podiumaanhuis.be Anton de Komplein 240, ArenA Boulevard 1 www.plein-theater.nl Cultuurpark Westergasfabriek tel. 311 39 33 www.johancruijffarena.nl Podium Mozaiek Pazzanistraat 4, tel. 586 07 10 PATRICK STEWART - www.bijlmerparktheater.nl De Kleine Komedie Bos en Lommerweg 191, www.westergasfabriek.nl SHAKESPEARE Koninklijk Theater Carré Amstel 56 -58, tel. 624 05 34 tel. 580 03 80 Ziggo Dome ‘A sonnet a day keeps the doctor Amstel 115-125, tel. 0900-25 25 255 www.dekleinekomedie.nl www.podiummozaiek.nl De Passage 100, tel. 0900-2353663 away.’ Een van de bekendste www.carre.nl LAB111 Polanentheater www.ziggodome.nl Shakespeare vertolkers van zijn CBK Oost Arie Biemondstraat 111, tel. 616 9994 Polanenstraat 174, tel. 682 13 11 Zonnehuis generatie, Star Trek acteur Sir Oranje-Vrijstaatkade 71, www.lab111.nl www.polanentheater.nl Zonneplein 30, tel. 520 00 90 Patrick Stewart, draagt dagelijks tel. 253 5456 Lovelee Poppodium P60 www.zonnehuis-amsterdam.nl een Shakespeare-sonnet voor. www.cbkamsterdam.nl Lijnbaansgracht 238, tel. 244 0368 Stadsplein 100 A, Amstelveen, Zuiderkerk www.facebook.com/ CC Amstel www.lovelee.nl tel. 345 34 45 Zuiderkerkhof 72, tel. 308 03 99 patrickstewart Cullinanplein 1, tel. 523 09 74 Theater de Meervaart www.p60.nl www.zuiderkerkamsterdam.nl www.ccamstel.nl Meer en Vaart 300, Posthoornkerk Cinetol tel. 0900-4107777 Haarlemmerstraat 124-126, Tolstraat 182 www.meervaart.nl tel. 520 00 90

Hoofdredactie Bart van Oosterhout Thybaut, Joke van der Weij, Abonnementenland schriftelijke bevestiging heeft voorafgaande toestemming van de Vormgeving Het Zomerpaleis: Eline Hoeneveld/Amsterdam Art Postbus 20, 1910 AA Uitgeest ontvangen via post of e-mail. auteursrechthebbenden. Saskia Franken, Martijn Blokland T 0251-257 924 Een adreswijziging kan alleen Ontwerp Loes Koomen Aanleveren (agenda)gegevens of WhatsApp T 06-4655 8054 worden verwerkt als het oude Het volgende nummer van de Eindredactie Renate Dahlmans juninummer - 27 april www.bladenbox.nl adres en het nieuwe adres Uitkrant verschijnt op maandag en San van de Ven (SCHERP), zomernummer - 25 mei Adreswijzigingen en opzeggingen: schriftelijk of per e-mail 25 mei, de abonnees ontvangen Annemarie Bleeker (agenda) septembernummer - 27 juli www.aboland.nl worden doorgegeven. de krant de zaterdag ervoor. Medewerkers aan dit nummer amsterdam & partners: [email protected] Prijswijzigingen voorbehouden. Barbara van den Berg/SaltyStock, [email protected] Jaarabonnement €31,99 Uitkrant is een geregistreerd merk Alice Boothby, Sanne de Bruin, Adverteren Het abonnement wordt jaarlijks van amsterdam & partners. Anne Dirks, Bart Geeraedts/TXT, Afdeling Relaties, T 020-702 61 80 stilzwijgend verlengd. Verschijnt 10 maal per jaar. Herman van Heusden, Jeroen [email protected] Abonnementen kunnen zowel Oplage 60.000 exemplaren. Junte, Daphne Ponsteen, Famke Uitgever amsterdam & partners schriftelijk als per e-mail worden Redactie noch uitgever kunnen en Floor van Praag (ZIN), Inger De Ruyterkade 5, 1013 AA opgezegd onder vermelding van aansprakelijk worden gesteld voor van der Ree, Janna Reinsma, Amsterdam, T 020-702 61 00 het klantnummer, met een eventuele foutieve vermeldingen. Anne-Marieke Samson, Erik Drukwerk en distributie Flyerman opzegtermijn van 3 maanden. Een © 2020 Niets uit deze uitgave Schmitz/Stadsarchief, Bregtje [email protected] abonnement is pas opgezegd, mag op welke wijze dan ook Schudel, Merel Spijkers, Karin Abonnementen wanneer de abonnee daarvan een worden overgenomen zonder

02 UK AGENDA MEI 2020 MB3_SV1.indd 48 17-04-20 09:13 krantKRANT TOT SLOT m n 49 Amsterdam toen DE ZWARTE DOOD

tekst Erik Schmitz foto Stadsarchief Amsterdam

Het Pesthuis of Buitengasthuis, ca. 1931.

n 1349 bereikte de Zwarte Net als de grote stadsbranden Bedden of kleren luchten was in hun besluit. Bijna een eeuw Dood Amsterdam. Vanuit die Amsterdam in de middeleeu- verboden. Wie hersteld was of later, in 1633, kwam er een Italiaanse havens, waar een wen teisterden moet de pest bij een zieke in huis woonde, groot nieuw Pesthuis buiten de jaar eerder schepen uit de een enorme impact op het nog was verplicht om op straat een stad. Het oogde als een fort en IZwarte Zee met besmette zeelie- kleine Amsterdam hebben ge- witgeschilderde tak of stok van werd door beplanting – schaam- den waren binnengelopen, had had. Maar zoals de stad steeds zo’n tachtig centimeter lang in groen – aan het zicht onttrok- de ziekte zich door Europa ver- weer werd heropgebouwd na zijn hand houden, voor iedereen ken. De pest was daarmee nog spreid. De pestbacterie tastte een brand, veerde de stadsbe- duidelijk zichtbaar, en ook weer niet bedwongen, tot ver in de het lymfe systeem of de longen volking ook na een pestepide- voor de periode van zes weken. 17de eeuw waren er nog forse aan. Slachtoffers kregen bulten mie weer op. En omdat de pest Over treding werd bestraft met epidemieën met vele slachtof- zo groot als een appel, hoge af en toe terugkeerde, werden een boete, en bij herhaling met fers. Daarna verdween de pest koorts en andere ziekteverschijn- er maatregelen getroffen. verbanning. uit onze streken, het Pesthuis selen, en overleden na enkele In het oudste keurboek van de Pas in 1558 werd een bestaand werd voor andere zieken dagen. De bacterie werd door stad staan bepalingen uit het gebouw, het Bushuis, ingericht gebruikt, vanaf 1905 voor rattenvlooien overgedragen, eind van de 15de eeuw over de als eerste Pesthuis, met name daklozen, en in de jaren 1930 maar ook van mens op mens, pest. Als iemand was overleden voor arme Amsterdammers, ‘die afgebroken voor de uitbreiding en verspreidde zich razendsnel. aan de pest moest er zes weken anders gescapen zullen zijn op van het Wilhelmina Gasthuis, Naar schatting overleed zo’n lang voor het huis een grote bos der straten te sterfven’, zo een nieuw ziekenhuis, voor dertig procent van de bevolking. stro worden uitgehangen. verklaarden de burgemeesters nieuwe ziektes.

06 UK TOT SLOT MEI 2020_1_SV2.indd 49 17-04-20 09:30

50 krantKRANT TOT SLOT n t

MER BUURT MER

‘HET SCHIP’ SPAARNDAM SCHIP’ ‘HET

NESCIOBRUG

ZWEVENDE GALLERIJEN, OSDORP GALLERIJEN, ZWEVENDE BREITNER

AMSTERDAM IN TIJDEN VAN CORONA Ton Schaap Dat is misschien wel het mooiste gebouw van ‘Amsterdam is overal interessant en op veel Amsterdam.’ plekken mooi. In de bizarre omstandigheden van dit voorjaar ging ik ‘dwaalfi etsen’, meestal Stedenbouwkundige Ton Schaap (67) KUNSTWERK een uurtje per dag, met alleen een windrich- was verantwoordelijk voor het ontwerp ‘Schilder George Breitner weet de sfeer en de ting als begin. Om naar het oosten te fi etsen van wijken als het Oostelijk Havenge- mensen van Amsterdam prachtig te vangen. moet ik sowieso eerst naar het westen, vanaf Op het schilderij De Singelbrug bij de Paleis- het schiereiland waar ik woon. Het toeval bied, de Houthavens, het Haveneiland straat in Amsterdam loopt een vrouw op een bepaalt verder de route.’ en de Zuidas. Toen Femke Halsema brug. Ze kijkt je precies zo aan zoals Amster- dammers dat doen als je hun blik vangt: ze is AL FIETSENDE burgemeester werd, gaf hij haar een zelfbewust, ze heeft haast, maar ze ziet je.’ ‘In Amsterdam zijn er veel routes naar buiten college stedenbouw. die al in de stad parkachtig zijn. Langs de BESTE EIGENSCHAP VAN Amstel of de Schinkel. Langs het Amsterdam AMSTERDAMMERS Rijnkanaal, over de Nesciobrug, door het ‘We leven relatief dicht op elkaar en dat perkt de schitterende Diemerpark en via het Flevopark kijkt anders; niet van krent in de pap naar fysieke vrijheid in: verkeerslichten, geluidover- en het Haveneiland weer terug. De mooiste krent in de pap, op zoek naar vertier of het last, iemand loopt waar jij wil lopen. Daar stond blik op Amsterdam is als je noordwaarts gaat afwerken van een lijstje. Maar ontvankelijker. altijd tegenover dat de mentale vrijheid groot over de Verbindingsdam, en schuin over de Langzaam groeit het bewustzijn van wat het was – wat je achter de voordeur uitspookt, moet IJhaven kijkt. Achter langs het gebouw Lang- nu eigenlijk is, de stad. Hoe zit het in elkaar, je zelf weten. Amsterdammers willen de illusie haus op het Java-eiland zie je oud en nieuw, waar is het van gemaakt, kun je de hand – of van maximale individuele vrijheid graag in ruimte en licht.’ de inspiratie – van de makers herkennen? Wat stand houden. We zijn dol op vrijheid.’ zou je zelf anders gedaan hebben?’ STADSONTWERP SLECHTSTE EIGENSCHAP ‘Fietsend kun je goed de breuklijnen in de HET MOOISTE VAN AMSTERDAM ‘Dat het gelukt is ons vanaf half maart in huis stedenbouw zien en de samenhang in de delen ‘Kijk om je heen, je ziet overal mooie dingen. op te sluiten, is bijzonder. In Aziatische steden die aus einem Guss ontworpen zijn, zoals het Dat in het verschiet van een gracht het sil- lijkt de vrijheid kleiner, ondanks de grotere Plan Zuid of de grachtengordel. En kijk dan houet van een toren je bekend voorkomt. drukte. Dat de Zuid-Koreaanse anti-corona- niet alleen, maar luister en ruik ook.’ Wonderlijke combinaties van materialen en methode – iedereen testen – hier niet is over- bewerkingen. De meeslepende fl air van de genomen, verbaast me. Het laat een van de WANDELTIP Amsterdamse School, en de ontroerend goede mindere kanten van Amsterdam zien. We ‘Ooit heb ik geprobeerd een rechte lijn door bedoelingen van de bouw uit het modernisme. vinden hier het debat eigenlijk leuker dan Venetië te wandelen, met de GPS. Onderweg De lichtheid van Kloos’ zwevende galerijen in de uitkomst.’ hebben we alles gefi lmd en veel getekend. Je Osdorp, vol schoonheid én een goed karakter.

06 UK TOT SLOT MEI 2020_1_SV2.indd 50 17-04-20 09:30 o r o p Thuis in m . l Amsterdam Geniet van culturele live streams, service & info online rondleidingen door musea en steun lokale ondernemers. n e e s

I AMSTERDAM WEBSHOP Steun de lokale makers uit Amsterdam Ga naar iamsterdam.nl en maak je familie, vrienden óf jezelf blij met een typisch Amsterdams cadeau. Producten die zijn gemaakt door ambachtelijke makers uit de stad en om- streken, altijd creatieve, unieke #THUISINAMS ontwerpen van goede kwaliteit: je vindt ze nu in de webshop van Iedere dag inspiratie over I amsterdam. en uit de stad? Ook online houden we je op de hoogte iamsterdam.com/webshop over alles wat je kunt zien en doen in Amsterdam terwijl je thuis bent. Op iamsterdam. com, Facebook en Instagram lees je over de initiatieven van musea en podia, bekijk je video’s van Amsterdamse cultuurmakers en vind je tips voor restaurants die thuisbezorgen, spellen uit de stad, virtuele rondleidingen en de beste Amsterdamse ﬁ lms en boeken. Voor je dagelijkse portie culturele inspiratie!

iamsterdam.com instagram.com/uitinams facebook.com/Iamsterdamnl

I AMSTERDAM I AMSTERDAM STORE VISITOR CENTRES Als Amsterdam een winkel zou Bezoek een van onze Visitor zijn, hoe zou die er dan uitzien? Centres* voor informatie Het antwoord op die vraag vind over Amsterdam en de regio, je aan de IJ-zijde van het voor excursies, rondvaarten, Centraal Station. Ontdek het plattegronden en gidsen, tickets beste van Amsterdam met de voor het openbaar vervoer, unieke producten van lokale WEBCARE makers in de I amsterdam Store*. souvenirs, hotelreserveringen Ook vanuit huis helpen we bewoners en de I amsterdam City Card. en bezoekers graag. Ons webcare- IJhal (noordzijde Centraal Station) team staat elke dag voor je klaar! Zij iamsterdam.com/visitorcentres Voor openingstijden, zie: kunnen je de leukste tips geven voor twitter.com/Iamsterdam iamsterdam.com/store #thuisinams en je helpen met vragen over bijvoorbeeld bestellingen. • Stationsplein 10 (tegenover Het webcareteam is bereikbaar via Centraal Station) * Houd iamsterdam.com in de gaten, de socialmediapagina’s I amsterdam • Aankomsthal 2, Schiphol Plaza hier kun je terugvinden wanneer en Uit in Amsterdam, via onze medewerkers weer voor je klaar [email protected] en Voor openingstijden, zie: staan in de I amsterdam Store en de tussen 9.00 en 17.00 uur via iamsterdam com/visitorcentres I amsterdam Visitor Centres. live chat op iamsterdam.com. foto: David van Dartel

ad Uitkrant Amsterdam thuis.indd 1 01-04-20 13:11 00 UK COVER MEI 2020.indd 51 16-04-20 16:44 Wat doe jij [thuis] op

www.4en5meiamsterdam.nl

00 UK COVER MEI 2020.indd 52 16-04-20 16:44 7