De Velo Droom van de massa...

Dirck SURDIACOURT

Al meer dan honderd jaar lang domineert de wielersport op de weg of op de baan de vrijetijdsinvulling van de Vlaming. Menig wielertoerist gaat vandaag nog verbeten de eenzame strijd aan met 'Oe Muur'. Vorig jaar was het vijfenzeventig jaar geleden dat in 1934, in Geraardsbergen, de Luna-velodroom werd gebouwd: de 'velo droom' van de massa . ... (1)

4 Promotie voor het wielrennen onale?) wielerwedstrijd. Groote Prijs Tlzompson ( ). En na Wat houdt dit in? Om na te gaan of de zomervakantie, ter gelegenheid Onder impuls van de Ronde van de renners het voorziene parcours van Kermis Geraardsbergen (1 sep­ Frankrijk en de Ronde van Vlaan­ afleggen zijn onderweg controle­ tember 1927), wordt De Groote Prijs deren groeit de belangstelling posten geïnstalleerd. Daar moeten van Geeraardsbergen gereden, een voor het wielrennen zienderogen. zij hun naam roepen naar de com­ "baankoers voor beroepsrijders" over Lokale 'veloclubs' als Het Vlugge missarissen of afstappen en een 185 km met start en aankomst te Wiel en De Denderzonen komen op handtekening plaatsen. Geraards­ Geraardsbergen. De winnaar is het voorplan en worden bijzonder bergen zallater nog regelmatig niemand minder dan Lucien Buys­ populair. als controlepunt fungeren bij wie­ se (5). lerwedstrijden. Volgens Campen Ondanks dat deze Grote prijs van Een zekere Campen, sportafge­ wordt er in mei al een eerste koers­ Geraardsbergen doorheen de jaren vaardigde van de Koninklijke Bel­ rit gereden voor beginnelingen en een vaste waarde van de Geraards­ gische Wielrijdersbond (K.W.B.w.) (de vermoedelijk - hij kan nog niets bergse zomerkermis is, kent de Ligue Vélocipédique Beige) (2) vraagt garanderen - is het ook mogelijk koers hoogtes en laagtes maar is in maart 1922 aan schepen van om het parcours van het Kampioen­ hij vandaag, meer dan ooit, spring­ financiën Ju les Pieraert een toelage sc/zap der Denderstreek in juli in de levemi. Op zich een hele prestatie om "een i ge groote koersen" via Ge­ planning op te nemen en via Ge­ waar Geraardsbergen terecht fier raardsbergen te laten rijden. Naar raardsbergen te laten lopen. e) op mag zijn want een koers met eigen zeggen is slechts een kleine Het is niet bekend of het schepen­ geschiedenis volgens journalist subsidie nodig voor het vele werk college Campen gevolgd heeft. Geert Pieraert. Vorig jaar heeft men dat hij al heeft verzet en nog zal De daaropvolgende jaren worden op 2 september de 92ste editie ge­ verzetten om de wielerwedstrijden vooral tijdens de vele wijkker reden (de eerste editie zou dus op te promoten. Samen met de sport­ missen regelmatig rondekoersen het einde van de Eerste Wereldoor­ club De Verenigde Sportvrienden wil voor beginners georganiseerd. log, in 1917 gereden zijn.) en komt 1 hij op 2, 9 en 16 april, Geraards­ Tot in 1927. Dat jaar wint Oscar de viering van de 100' " verjaring bergen als bevoorradings-en con­ Houtman uit Erembodegem op stilaan in zicht (b). trolepunt opnemen voor een (regi- 19 juni in Geraardsbergen de

(I) Hippo~ room, velodroom, ballodroom (kaatsplein op de Markt) ... Het woord velodroom is uit het Frans afgeleid en be­ staat u1t het deel velo (van velocipède) en droom, afgeleid van het Franse -drome. In de lokale kranten vinden we verschil­ lende schrijfwijzen: velodrom, velodrome, vélodróme en velodroom. (2) De K.W.B.W. is de overkoepelende organisatie, bevoegd voor alle disciplines van de wielersport. Cl) I fGAGer, (Hedcn_daags_Gemeentcf!rchicf Geraardsbergen) Inventaris 303, nr. 3207. DL' brief is vanuit Geraardsbergen g~hr~ven op bncfpap1er van de Uxue Vé/ocipédiquc Helxe. Verder hebben we geen gegevens over Campen, noch over dtt regwnale kampioenschap. 4 ( ) www. sitcducyclismc.nct, www.dewielcrsite.net/db2/wielersite/coureurs.php. De Grootc Prijs Tlwmpson is een koers van 120 km. (~) De Vo/k~stem, 3 septl•mber 1927, p. 2. ('') Passe-Parfout-Editie Gc-raarJsbergl:'n-Zottegl'tn, nr. 34, IY augustus 200LJ, p. 5 k. 1-3, gl:'tekend 'gtpt' (Geert Picraert). ~ De Ve/do Droom van de massa ...

13 De bouw van de velodroom aan de slag ( ). Rekening houdend doen, de grote uitzonderingen zijn met de hachelijke economische (14). Meer dan 200 Belgische gemeen­ toestand van het land, de enorme ten hebben ooit over één of meer werkloosheid en daarbij nog de Maar laten we terugkomen naar wielerbanen beschikt. Tussen 1929 algemene terugval in het aantal de bouw van de Geraardsbergse en 1930 is er echter een belangrijke zomervelodrooms lijkt het finan­ velodroom. Het schepencollege terugval, wellicht als gevolg van ciële risico dat ze nemen bijzonder stelt immers een aantal voorwaar­ de beurscrash van 1929. Toch tel­ groot. Opvallend veel onderne­ den. Zo bevat de huurceel voor len we op dat moment nog een mers zien echter in die periode de het terrein twee clausules die onze veertig à vijfenveertig wielerba­ uitbating van wielerbanen als het aandacht trekken. Vooreerst de eis nen. In 1931 keert het tij en is er grote geldgewin, overschatten de om het storten van vuilnis te kun­ opnieuw een toename van het zeldzame successen en haken even nen verder zetten: "De stad behoudt aantal zomervelodrooms: vijftig in snel af als de schulden zich opsta­ tijdelijk het recht, het vuilnissen 1933 en negenenzestig in 1934. De pelen. storten voort te zetten op de nog niet grote bloeiperiode van de zomer­ vereffende plaatsen buiten de instel­ velodrooms ligt volgens Moeyaert Hoe kan men dan deze onderne­ ling van den vélodróme. Het vereffen echter tussen 1931 en 1935 C). In ming laten renderen als enkel met en onderhoud van deze stortplaatsen is de streek vinden we pistes in Aalst een voldoende grote prijzenpot en ten laste van het stadsbestuur tot de­ 8 ( ), Aat C), Erembodegem, Ronse, startgelden de grote namen bereid zer volledige aanvulling en eindnivel­ Oudenaarde (1°) en dichterbij in zijn om te komen koersen en de tri­ lering". Vervolgens eigent de stad 11 2 Zottegem ( ). Zelfs Tollembeek (1 ) bunes vol te laten lopen? Het zijn zich het recht toe om de huurover­ en Twee Akren (Deux Acres) (ze­ royale sommen die aan de renners eenkomst vervroegd te kunnen ker al sinds 1911) beschikken vóór worden betaald. Een topper als Ge­ opzeggen - bijvoorbeeld bij ontei­ de Eerste Wereldoorlog over een orges Ronsse, één van de besten in gening van openbaar nut- zonder eigen velodroom. de achtervolging, ontvangt in die dat de huurders hiervoor een ver­ periode gemakkelijk 3.000 frank goeding kunnen eisen. In dat geval Wanneer eind 1933, begin 1934 startgeld. Ook andere renners wor­ rest hun nog zes maand om het het duo Gryspeirt en De Pryck het den al gauw 800 à 900 frank gebo­ terrein opnieuw ter beschikking schepencollege vraagt om een deel den om aan de start te verschijnen. te stellen van de stad. De overeen­ van het terrein van de 'vuilhoop' Het hoeft ons dus helemaal niet te komst is weliswaar geldig voor te mogen huren voor de bouw van verrassen als sportjournalist Eugè­ een periode van tien jaar, maar dat een velodroom, is de hype van de ne Wouters er in 1932 op wijst dat biedt de huurders, zoals verder zal (zomer)wielerbanen bijna voorbij. de meeste wielerbanen prachtige blijken, weinig zekerheid, want de Handelaar Jean Gryspeirt en Julien inrichtingen zijn bij de opening, stad zegt deze huurovereenkomst 5 De Pryck, herbergier en uitbater maar door financiële problemen al na twee jaar op. (1 ) van de Zaal Plaza, krijgen hun hun vijfde jaar meestal niet halen toelating en kunnen eind januari en dat zij, die toch goede zaken

C) B. MoEYAERT, Van wielerbaan tot ... "Velo-droom" De geschiedenis van het baanwielrennen in België vmz 1890 tot 2003, onuitge­ geven licenciaatsthesis, KatholiekeUniversiteit Leuven, 2003. 8 ( ) De Volksstem, 10 maart 1911, p. 3. De velodroom van Aalst wordt op 16 april1911 ingehuldigd. Toenmalig bestuurder is C. Van Hecke. In die periode heeft ook Brembodegem zijn eigen velodroom. C) Piste 'Bois du Renard' en Piste 'Esplanade'. (1°) Een eerste velodroom tussen 1913-1914 en een tweede in de periode 1933-1936. 1 (1 ) De Volksstem, 21 mei 1910, p. 3. De velodroom is gelegen in de Hoogstraat bij Georges Van Hustegem. De openingsmee­ ting van de velodroom heeft einde mei plaats en renner Cyriel Van Houwaert is hierbij aanwezig. 12 ( ) De Tollembeekse wielerbaan "Sint-Leonardus" wordt op 4 april1926 geopend. B. MoEYAERT, Van wielerbaan tot ... "Velo­ droom" De geschiedenis van het baanwielrennen in België van 1890 tot 2003, onuitgegeven licenciaatsthesis, Katholieke Uni­ versiteit Leuven, 2003, Bijlagen. 13 ( ) SAGer, Boek der besluiten vanlzet Schepencollege dezer stad, 3-1-1930 tot 16-7-1934, zitting van 19 augustus 1932. De feest­ zaal Plaza dateert uit 1932 en is eigendom van de s.M. Concordia. Julien De Pryck is de zoon van Jeanette De Pryck. Hij is gehuwd met Germaine Paeleman en is de spilfiguur waarrond het hele opzet en organisatie van de Luna-velodroom draait. 4 (1 ) B. MoEYAERT, Van wielerbaan tot ... "Velo-droom" De geschiedenis van het baanwielrennen in België van 1890 tot 2003, Onuit­ gegeven licenciaatsthesis, Katholieke Universiteit Leuven, 2003. WouTERS E. De grote nood onzer wielerbanm (1932) in het KB-Van Landeghem sportarchief van oud-sportjournalist }os Van Landeghem. 5 C ) SAGer, Boek der besluiten van het Schepencollege dezer stad, 3-1-1930 tot 16-7-1934, zitting van 19 januari 1934.

4 De Velo Droom van de massa...

Ce/a me fait tourner la tête ... zijn oordeel over de piste te geven. werk: Jules Bury (Idegem), Stevens De jonge Kaers, die dat jaar pas (Deftinge), Albert Van Ritservelde Het terrl'in (lt>) van 72 a 59 ca ligt prof is geworden, spreekt zich lo­ (Ritserveldt) (Ophasselt) en Roger 1 2 op de oude stortplaats, tussen vend uit over de kwaliteit van de Ghyselinck (2 ) (Everbeek). (2 ) De de 'Verbindingsbaan' (vandaag Geraardsbergse piste: de baan, de Pryck heeft ook een speciaal pro­ l\leersstraat), de Kleine Dender en helling laten volgens hem snelle gramma voorzien voor de "sport­ de nieuw aangelegde Guillemin­ koersen toe. Niets houdt de be­ bladsclzrijvers en genoodigden in de laan. Eenmaal het huurcontract stuurders nu nog tegen. zaal'Plaza'". getekend, start men onmiddellijk Om 14 uur is het dan zover. Be­ met de bouw van de velodroom. 25 maart 1934, de officiële ope­ stuurder De Pryck houdt een De firma De Muyter uit Appelterre, ning van de Luna-velodroom toespraak tot het stadsbestuur, de zet in amper twee maanden tijd genodigden, het aanwezige pu­ de velodroom neer. De Luna-wie­ Maandenlang heeft men er naar bliek en de renners. Daarop geeft lerbaan, met haar lengte van 250 uitgekeken en eindelijk is het burgemeester Guillaume De Nauw meter, wijkt in niets af van het al­ zover. Amper twee maand na de het startschot en opent hij hiermee gemene basisconcept Ze is ovaal­ goedkeuring over het terrein door officieel de nieuwe velodroom. Het vormig net als een hippodroom. het schepencollege vindt de offi­ 'Luna Jazz Orkest' zorgt voor de 23 Dat verklaart trouwens waarom ciële opening plaats van de Luna­ muzikale omlijsting. ( ) Als we de men op de wielerbanen ook steeds velodroom op 25 maart 1934. Op krant Vooruit mogen geloven is "er 4 tegenwijzerszin in rijdt. het programma staan disciplines een machtige opkomst" geweest. (2 ) 9 Open en in hout opgetrokken met als snelheid, achtervolging (1 ), een houten rijvak is de zomervelo­ achtervolging tot het uiterste, af­ Zitplaatsen en toegangsprijzen droom natuurlijk sterk onderhevig vallingskoers en een ploegenkoers aan alle weersomstandigheden over tachtig kilometer met de beste De velodroom telt ongeveer 1.840 en dus vereist de baan frequent juniors. De achtervolging 'tot het zitplaatsen (3 rijen rond de piste onderhoud. Zo moet ze jaarlijks uiterste' wordt gestreden door op de 'pourtour' en de tribune) worden ingesmeerd met een soort Richard Noterman (2°), "die zulk (25).Volgens Vooruit zijn er 3.000 6 teer, een pure noodzaak omdat ze een flinke koers leverde in de Ronde plaatsen (2 ). De tribune is zo geori­ bovendien in een goedkope hout­ van Vlaanderen" en Remi Wijnant enteerd dat men van daaruit, met soort is uitgevoerd (11). uit Mere, de "Kampioen der Den­ de zon in de rug, een panoramisch 8 Pistier Karel Kaers (1 ) wordt kort derstreek". Voor de ploegenkoers zicht heeft op de bovenstad en op voor de opening uitgenodigd om over tachtig kilometer ziet men "de de tegenoverliggende startlijn. De enkele rondjes te komen rijden en beste juniars onzer streek" aan het zitplaatsen op de pourtour en op de

Het terrein is gekend onder het kadastrale nummer Si• A 505 en eigendom van de stad. Interview met Robert Rohde, juni 2009. Kaers zal in 1939 in de Luna-velodroom het België-Holland omnium rijden tegen Gerrit Schul te. Kaers, geboren op 3 juni 1914 te Vosselaar, overlijdt te Antwerpen op 20 december 1972. Twee renners starten gelijktijdig, de ene aan de startstreep, de andere aan de overzijde. De twee rermers moeten trachten elkaar in te halen, gebeurt dit niet binnen een vooraf bepaalde afstand dan wint de renner met de beste tijd. N_~terman i~ 88 jaar oud wanneer hij op 22 december 1996 te Ronse overlijdt. Hij is geboren te Parike op 14 oktober 1908. ZIJn professiOnele wieierloopbaan start in 1931 en eindigt in 1939. In 1934 rijdt hij voor het Franse bedrijf La Française• Dun/op, samen met onder andere de Fransman Roger Lapebie. GY.selinck is_ in Everbeek geboren op 4 augustus 1914 en te Ronse overleden op 6 januari 1996. ZIJn professiOnele wieierloopbaan ligt tussen 1936 en 1940. In 1934 neemt hij deel aan het omnium voor juniars op de ~una ve~?droo~. In 193~ ?a~t hij ~rofessioneel en tekent hij een contract met Securitas. Tijdens de Tweede Wereldoorlog hggen ZIJn sportieve activiteiten stil. Na de oorlog rijdt hij in 1946 nog één jaar professioneel en hangt dan zijn fiets aan de haak. De opening van de piste is niet onopgemerkt gebleven, vertelt Robert Rohde ons. Bekende renners als de jonge sprinter Joseph Oef) 'Poeske' Scherensen zijn concurrent, de Duitser Albert Richter hebben er demonstraties ten beste gegeven. We ku_nnen hun aanwezigheid bij de opening in 1934 voorlopig niet bevestigen. Vooruit, 22 maart 1934, p. 4, k. 3. In de achtervol~ing voor junioren wint het team Ritservekit-Stevens het na elf ronden van Van Eyck-Van lmpe. In de ploegenkoers WJ.nt het duo Capriau-Vcrhaegen en het team Ritservekit-Stevens eindigt op de 3ue plaats. Voor de berckenmg van het aantal plaatsen hebben wc gebruik gl'maakt van de informatie over de velodroom van Ou­ dcnaa~de. De ~omervclot.lroom van Oudenaarde is op tweede Pinksterdag 1933 gcopl'nd. Voorutt: 11 apnl19~5, p. 4, k. 5. Volgens onze berl'kcning, in vergelijking met de velodroom van Oudenaarde, zouden er 1.~40 Zitplaatsen ZIJn. liet verschil zit hem misschien in het aantal staanplaatsen op de pclousc.

5 De Veldo Droom van de massa ...

tribune zijn niet meer dan doorlo­ De werking in het eerste jaar weg inricht voor alle "onderbegin­ pende houten banken zoals in de nelingen tot 16 jaar"; veertig kilo­ oude circussen. De goedkoopste Het opstar~aar kent enkele be­ meter op goede baan en met een plaatsen zijn beneden in het mid­ scheiden successen maar draait bescheiden 400 fr. aan prijzen. (32) denveld dat tot 1935 nog een gras­ nog niet op volle toeren, hoewel veld was maar vanaf het seizoen de eerste activiteiten bijzonder Het feest houdt niet op want op 1 1936 in beton is uitgevoerd. Het zijn en veel kijklustigen trekken. mei organiseert de lokale Belgische middenveld zelf is bereikbaar via De openingsfestiviteit valt immers Werkliedenpartij (B.w.r.) met me­ een tunnel onder de piste door. samen met de openingskoersen dewerking van het socialistische van de meeste zomervelodrooms, dagblad Vooruit de Grote 1 Mei Toegangstickets: een ruime halverwege maart. De maand Prijs én de Ereprijs Sigaretten Belga 3 keuze aan plaatsen daarop organiseert men op 26 april (3 ), een wielerwedstrijd over 120 al grote koersen voor onafhanke­ kilometer voor juniars aangesloten Wat betaalt men in 1934 om in de lijken: "80 kilometer op eigen kracht, bij de B.W.B. (34). Luna-velodroom de wedstrijden snelheid, achtervolging en afvalling". 9 bij te wonen? Vrouwen betalen (2 ) Gedurende en na de koersen De dynamiek zit er goed in. Er slechts 3 fr. en kinderen 2 fr .. De zijn er ook grote feesten in open wordt naar nieuwe mogelijkheden beste plaatsen, de zogeheten loge­ lucht. Er is een dansvloer van gezocht om de sportliefhebbers te plaatsen, zijn weliswaar beperkt 300 m 2 aangelegd, een prachtig verleiden. Zo organiseert De Pryck maar kosten dan ook 10 fr.per jazzorkest, allerhande vermaak op 6 mei 1934 internationale koer­ zitplaats. Voor een tribuneplaats voor groot en klein en 's avonds sen achter moto's met de deelname betaalt men 7 fr., terwijl men in de wordt het middenveld (de pelouse) van onder meer Van Nele (Neder­ 'virages' (de twee bochten), maar voorzien van een "schitterende land), Werner Miethe (Duitsland), 0 6 fr.moet betalen en voor het mid­ kleurenverlichting". C) Deze dag Richard Noterman en Jean Aerts. denveld, de 'pelouse' betaalt men heeft echter niet het verhoopte En of dit allemaal nog niet genoeg 4 frank. De pelouse zijn staanplaat­ succes. Volgens Vooruit is er weinig is vindt op 10 mei nog een ploe­ 5 sen en om de koers te volgen moet belangstelling en zijn de talrijke genkoers voor junioren plaats. (3 ) men dus gestadig meedraaien. kaats- en voetbalwedstrijden in de Tien dagen later wordt in de velo­ 1 Leden van de Belgische Wieler­ stad daar niet vreemd aan (3 ). Toch droom een Vlaamse Kermis geor­ bond (B.W.B.) krijgen een korting; zal de combinatie van toegenomen ganiseerd. Hiervoor is De Pryck in zij betalen in de virage 5 fr. en op vrijetijdsmogelijkheden en de aan­ onderhandeling met de Koninklijke 7 de pelouse 3 frank. (2 ) wezigheid van populaire en vooral Fanfare Sint-Cecilia: "Den Heer Hyp. Als gevolg van de slechte econo­ lokale wieierfiguren er voor zorgen Herregodts stelt aan het bestuur voor mische situatie neemt het aantal dat het wielerbaanbezoek in korte het geven van een concert in den werklozen enorm toe, ook in Ge­ tijd voor de grote massa een gelief­ nieuwen velodroom ter gelegenheid raardsbergen. Net als de cinema's koosd tijdverdrijf wordt. van den VlaamseJm Kermis aldaar op verlaagt De Pryck daarom de toe­ Met de komst van de velodroom Sinxendag 20 Mei 1934 en waan1oor gangsprijzen voor de werklozen. vallen de wegwedstrijden natuur­ onze maatschappij een schoone vergoe­ Hierdoor kunnen zij in het seizoen lijk niet weg. Zo zien we dat amper ding zoude ontvangen. Hij zegt dat hij 1934 voor slechts 3 frank de wed­ enkele dagen later, op 29 april, de hiervoor met den bestuurder (Julien 8 strijden volgen e). lokale veloclub Het Vlugge Wiel uit De Pryck) in onderhandeling is en Geraardsbergen een koers over de denkt de som van 400 fr. te kunnen

27 ( ) Vooruit, 26 april1934, p. 4, k. 4. 8 (2 ) Vooruit, 29 september 1934, p. 4, k. 5. 9 (2 ) Deelnemende renners zijn onder andere Roggeman, Stevens en een zekere Van Rossem. Er staat ook een achtervolging voor junioren op het programma met Bury, Stevens, Ritserveldt, Gysselinck en Baudelet (Lessen). We vermoeden dat deze laatste naam niet correct is en dat dit Bandelet moet zijn. 30 ( ) Vooruit, 26 april1934, p. 4, k. 4. 1 (3 ) Vooruit, 30 april1934, p. 5, k. 5. 2 (3 ) Vooruit, 23 april1934, p. 5, k. 4. 3 (3 ) Sigaretten Belga sponsort op 10 september 1934 de eerste beroepsrennerwedstrijd (Groote baankoers voor beroepsren­ ners, de Groote prijzen "Groote Leeuw- Delta" in Zottegem. Gazet van Ant·werpen, 3 juli 1937. Sigaretten Belga positioneert zich in die periode als sponsor van baankoersen. Zo staat er boven de wieierberichten van de krant" Baankoersen gegeven met de steun der Sigaretten Belga". Er is 2.500 fr.aan prijzen voorzien. 34 ( ) Vooruit, 25 april1934, p.S, k.1. Wie zich voor deze wedstrijd inschrijft betaalt 5 frank. De inschrijvingen vinden plaats in het Volkshuis bij Jules Bauwens. Er is 2.500 fr.aan prijzen voorzien. 5 (3 ) Vooruit, 6 mei 1934, p. 4, k. 5.

6 D~ Velo Droom van de massa ..•

wonderlijk als men weet dat een Seizoen 1935 vl'lodroom plaats biedt aan alle Juli 19~-l is t't'n drukkt' mar gelegenheid van Kermis St.­ organiseert ter gelegenheid van de uitslagen van de ploegenkoers J,m op S juli, et>n grott> koers voor Kermis Geraardsbergen. Ze hou­ over 100 km voor beroepsrenners, den er echter een financiële kater die op 17 maart heeft plaats gehad be••innelitw·en.t> t> Vierhonderd frank aan prijzen en premies voor een aan over die ze proberen te verha­ e2). wedstrijd over -l5 kilometer. De len op de stad. En met succes. Ro­ plaatselijke "1.wecnigde herbergiers" bert Pieraert, voorzitter van Sport In april is er een belangrijke wed­ staan in voor de organisatie, terwijl steunt Ncri11g doet immers in okto­ strijddag. Op het programma staan de Idegemse firma Vander Eist en ber 1934 beroep op het schepencol­ disciplines als snelheid, achtervol­ ht>t dagblad Vooruit als sponsors lege om het opgelopen deficit van ging, afvallingskoers en de 60 km optreden. Sigaretteil Belga schenkt 1.200 fr. " ... voortkomende van den op eigen kracht met de ploegen: de winnaar een trui en Vooruit koers voor Beroepsrenners van kermis Van Neveie-Thijs, Raes-Mortier, gedt een beker voor de tweede D01zderdag" bij te passen. Het col­ Danneeis-De Geeter, Carpiaux­ plaats. Het verloop van de koers is lege vindt de vraag billijk "daar het Verlinden, Huybrechts-Huys, zo opgevat dat de inschrijvingen een kermisfeest door haar ingericht, De Pauw-De Meyer en Martens­ plaats vinden bij Nestor De Lange, betreft". Aldus krijgt de vereniging Goessens. Het geheel wordt op­ de aankomst voor de herberg van een bijkomende toelage voor het geluisterd door het Audenaerdsch Petrus De Smet is en de prijsuitrei­ volledige bedrag. tandem-muziek met niet minder dan 43 king doorgaat in de herberg van Het eerste wielerseizoen eindigt vijfendertig uitvoerders ( ). In het Jozef Callebaut ri). op 30 september met een "groote middenveld is het een drukte van Op 1-l juli rijden de 'onderbegin­ sluitingskoers" voor juniors. Lokale komen en gaan van sportliefheb­ nelingen' tot 18 jaar de Prijs Si­ renners als Van Wymeersch (Ge­ bers, pistiers en hun verzorgers en garetten Belga met vertrek aan de raardsberegen), Bury (Idegem), vanop de banken volgen de talrijke 38 Oudenaardsepoort ( ). Opnieuw Van Ritservelde (Ritserveldt) (Op­ nieuwsgierigen de wedstrijdvoor­ zijn de onderbeginnelingen aan de hasselt), Stevens (Gemeldorp) en bereidingen. beurt wanneer op 28 juli de wijk­ Godart (Viane) strijden voor de 41 kermis van de "Oe Roode Wijk" overwinning en de palm ( ). De socialisten richten zich op 9 doorgaat (1 ). het koersgebeuren Voor de velodroom kennen we in Het eerste jaar is voorbij. We weten de periode juli-augustus geen wie­ niet of 1934 grote winsten heeft op­ De ontvoogdingsstrijd van de wer­ lerwedstrijden. geleverd, maar De Pryck heeft on­ kende klasse is ook terug te vinden In september 1934 zijn er vermoe­ dertussen wel al heel wat nieuwe in het wielrennen. Voor de 1-mei­ delijk geen baanwielerwedstrijden contacten kunnen leggen. feesten van 1935 richt de Geraards­ maar is er wel een "Groote Demon­ Het nieuwe seizoen begint in bergse afdeling van de Belgische stratie met politiehonden", gevolgd maart en op het programma staan Wieierbond en Vooruit Sport-Eclzo door een "Wedstrijd voor verdelging belangrijke namen die zeker voor een grote wielerwedstrijd in voor van 100 ratten tussen de beste rat­ een grote toeloop kunnen zorgen. junioren. De koers vertrekt aan het tenvangers onzer stad" (411). Niet ver- Volkshuis op de Markt en het start-

r") \1. ~ODFI

schot, hoe kan het anders op deze de snelheid van 32 km/uur). Re­ een waarde van 2.500 fr.) aan de 1 mei-viering, wordt door de soci­ kening houdend met de toestand club met minstens drie renners, die alistische burgemeester en senator van de wegen in die tijd is dit een drie of vier maal achtereenvolgens 44 Guillaume De Nauw gegeven ( ). behoorlijke prestatie. Op de velo­ winnen. Dan wordt de kunsttro­ De renners rijden vier ronden in droom is de ploeg De Caluwe-De fee eigendom van de club (50). De de stad om dan via Aat richting Kuysscher de grote overwinnaar wedstrijd verloopt niet zonder Frameries te rijden en zo terug (45). incidenten. Vooruit schrijft hier­ naar Geraardsbergen met ver­ over: "Jammer nochtans dat kwaad­ wachte aankomst omstreeks 18 uur Op 12 mei pakt men in de velo­ willige geesten in de omstreken van in de velodroom. Een rit van een droom uit met koersen achter han­ Onkerzele nagels op den weg hadden 120 km. In de tussentijd worden delsmotoren. Edgard De Caluwé gestrooid." De Nederlander Theo er in de velodroom "prachtkoersen (Denderwindeke), Richard Noter­ Middelkamp, bijgenaamd 'Lepe voor beroepsrenners over snelheid, man, Thys, Martin en de Duitser Fieleke' wint deze wedstrijd maar achtervolging en ploegkoers" gehou­ Buschenhagen zijn van de partij. in de drukte aan de aankomstlijn den. Aan de start verschijnen on­ De gangmakers staan onder lei­ vergeet sportafgevaardigde Robert der meer de ploegen Hamerlinck­ ding van gewezen kampioen René Pieraert de overwinnaar de palm 46 1 Noterman, Buysse-Thys, K. De Vermandel ( ). Het programma te overhandigen (5 ). Kuysscher-E. De Caluwé. De toe­ van die dag wordt aangevuld met Eind september start het program­ gangskaarten zijn op voorhand te het kampioenschap der streek voor ma van de wintervelodrooms. verkrijgen in het Volkshuis bij Jules juniars met koersen op eigen kracht Een van de laatste wedstrijden 47 Bauwens. "Inkomsprijzen als naar ( ). De winnende ploeg in de ach­ in de Luna-velodroom wordt op gewoonte", schrijft men in de krant, tervolging voor junioren (20 ron­ maandagnamiddag 23 september wat de waarheid geweld aandoet den) is het duo Evans-Ritserveldt, gereden. Er is slechts een matige omdat de toegangsprijzen wel die de ploeg Bury-Godard al na 16 belangstelling. Bovendien ontstaat 48 een stuk hoger liggen dan het jaar ronden inhaalt ( ). er discussie op de piste: Gustave voordien. Wie een logeplaats wil Danneels komt niet opdagen en betaalt nu 15 fr., voor de tribune Ook andere sportverenigingen zo­ Felicien Vervaecke en Jules Lowie 10 fr., de viragen 7 fr., en de pe­ als Sportkring maken gebruik van weigeren om te starten omdat de louse 5 frank. De kinderen mogen de faciliteiten van de velodroom. inrichters 'bijzondere condities' 52 nog altijd voor 2 frank binnen. De Zo organiseert de club er op 9 juni hebben gesteld ( ). 49 vrouwen hebben de keuze tussen 1935 een 'Vlaamsche Kermis' ( ). de pelouse (binnen de piste) (5 fr.) Nadien volgt er nog een wieler­ of de viragen (4 fr.). Ook de werklo­ wedstrijd op 7 juli maar dan wordt Seizoen 1936 en de heropening zen kunnen kiezen tussen pelouse het stil. De Luna-velodroom komt van het Lunacafé (4 fr.) of viragen (6 fr.). Waarom niet meer in de krant terwijl Aat, de vrouwen op de pelouse meer Oudenaarde en Maldegem toch Aan sportactiviteiten geen gebrek moeten betalen dan de 'volledige nog regelmatig wedstrijden aan­ in 1936. Op 6 februari vindt im­ werklozen' is een raadsel, tenzij kondigen. mers de opening plaats van de het om een zetfout gaat of dat de 4cte Olympische Winterspelen in organisatoren op een zachte ma­ Met Kermis Geraardsbergen heeft Garmisch-Partenkirchen en in au­ nier de vrouwen in de virage wil­ Sport steunt Nering opnieuw een gustus volgen de Olympische Zo­ len krijgen. koers op het programma staan: merspelen van de 11 de Olympiade De koers wordt die dag gewonnen de Ereprijs Lade Van Boeckel en de in Berlijn. door een zekere Geerts die de af­ Prijs Sigaretten Belga. Kunstsmid stand Geraardsbergen-Frameries­ Van Boeckel, die in die periode in Voor De Pryck in Geraardsbergen Geraardsbergen aflegt in 3 uur en Geraardsbergen woont, geeft een start het seizoen slecht want de 45 minuten (of met een gemiddel- 'kunsttrofee' (2,4 m hoog en met openingskoersen van 8 maart kun-

44 ( ) Vooruit, 1 mei 1935, p. 7, k. 5. Er is een bedrag van 2.250 fr.aan prijzen en premies voorzien. 45 ( ) Vooruit, 2-3 mei 1935, p. §, k. 6-7. 46 ( ) René Vermandel is van Zelzate. Hij is professioneel wielrenner geweest in de periode 1920-1931. 4 ( ') Vooruit, 11 mei 1935, p. 4, k. 4. 48 ( ) Vooruit, 13 mei 1935, p. 4, k. 5. Een ronde is 250 m. Het team Bury-Godard wordt na 4' 25" ingehaald. 9 (4 ) SAGer, Boek der besluiten van het Schepencollege, 1934-1941, zitting van 24 mei 1935. 50 ( ) Vooruit, 15 augustus 1935, p. 4, k. 4. 51 ( ) Vooruit, 29 augustus 1935, p. 4, k 1-3. 2 e) Vooruit, 24 september 1935, p. 4, k. 5. Noterman-Billiet winnen die dag, gevolgd door Raes-Thijs, Buysse-De Geeter en Capiau-Meerschaert. Over die 'bijzondere condities' wordt verder niets geschreven.

8 Koersen ochter motoren. Het middenveld, de zogenaamde 'pelouse; is nog niet verhard. (Verzam eling Jonny De Nie)

nen niet doorgaan omwille van het reur, Buryl Van Gampelaere1 Albert zijn vader in 1937 of '38 het café

lechte weer en alles wordt ver­ Remy1 William1 Stevens, Ritser­ gelaten voor wat het waard is en 53 schoven naar 15 maart ( ). veldt (Van Ritservelde in de krant), opnieuw voor de foor gekozen. De mper enkele weken later her­ Ankaert, Durant en De Schuyte­ ' friture' verhuist naar het Stations­ 54 opent het Lunacafé. Het café, dat neer zijn op het appel ( ). De her­ plein, rechtover de Adamstraat. recht van de tunnelingang li gt, opening loopt helaas op een sis er Wie De Turck heeft opgevolgd is biedt naast een gelagzaal en een af. Opnieuw is het slechte weer niet bekend, voor zover er al een buitenterras ook logement voord de grote spelbreker. Het regent de opvolger zou zijn . café-uitbater. Er wordt ons verteld ganse dag en h t publiek komt niet dat De Pryc k het café in de b gin­ opdag n. Al na het tweede klasse­ Ter gelegenheid van het 1 mei-feest periode zelf heeft uitgebaat. Maar ment word n d koersen stilgelegd pakt D Pryck uit met een nieuwe dat is niet zeker. De Pryck h eft en v rdaagd tot de maandag daar­ forrnule. Op het programma staan 55 tijdens de wedstrijden imm rs d op ( ) . De klein gro p wieierfans en 'Holland- België' meeting handen vol met d organisati in di e h t slecht w r toch trotseert met de gebroeders Van Kempen d v lodroom. Ho dan ook, voor kan uitger g nd in h t Lunacafé tegen Hamerlinck-D Caluwé d herop ning van h t unacaf', t recht voor n h t koffi of n en een omnium Vlaanderen­ m t Léon Turck al ni uw Arista H H' pils. Wallonië tu sen D Pauw-Thys 56 uitbat r, rgani rt Pryc k p Link van d tunn Jingang staat n De Kuy s h r-Not rman ( ) . zat rdag 4 april 1936 d rst k n 1 fritur 1 di v n n door Jan n Pi t van K mp n winnen k rs n van h t s iz n v r juni­ d f mili Tur kw rdt uitg - d 'Holland-B lgi"' n h t duo De oren. Van Cauw nb rgh , Pr cu- baat. V, lg n z nri h ft Ku h r-Not rman d omnium

1 Vooruit, 4 ( ~ ) 15 maart 193 1 p. 1 k. 5. Rijd n di d g: Ca luw - ylvai n r Kuyssch r-Gy Jin k, B ndu 1- hy n R -M. Vr m n. ( ) Vooruit, 3 pril193 , p. 4, k. 1.

(en) Vooruit, 5 pril1 3 1 p. 41 k. .

( ') Vooruit, 30 pril1 361 p. 41 k. 2. Vooraan in witte vest staat Leon Oe Turck. Achter hem zijn moeder Eu genie Vanderhaeghen. ln het deurgat staatLeons dochter Roman ie. Op het terras aan een tafeltje zitten links Henri Oe Turck en rechts met een 'klak' op het hoofd, Arthur van den Oriesschen, de tweede echtge­ noot van Eug enie. (Robert Rohde, foto 7936)

57 Vlaanderen-Wallonië ( ). kampioen van België bij de juniors. in de Luna-velodroom. Na een Voor die feestgelegenheid nemen korte toespraak "als aanmoediging Een bredere belangstelling de gebroeders De Loor het op te­ tot de renners en in' tbijzonder tot de gen het duo De Caluwé-Bonduel. rondemannen " starten de koersen. Gaston Morre van De Denderzonen Ook de ploegen Noterman-Thys, mag van het schepencollege op 5 Ghyselinck-De Putter en Goddard­ Dat Concordia als hoofdsponsor juli een wielerwedstrijd inrichten. Cocqueriaux staan aan de startlijn optreedt, wordt eens te meer be­ Ook Alfons De Roeck krijgt toe­ om er fors tegen aan te gaan. He­ vestigd door het programma van stemming om op 25 juli 1936 een laas zit het weer tegen. Al bij al en de dag. De 'rondemannen', zoals velokoers te organiseren voor be­ ondanks het wisselvallige weer men de pisterijders soms ook 58 ginnelingen. ( ) In de velodroom is de publieke belangstelling toch noemt, zijn, voordat de wedstrij­ 60 wordt de week voordien, op 19 nog redelijk goed ( ). den beginnen, uitgenodigd voor juli, een aantal wielersporthelden een korte receptie op de brouwerij. gehuldigd zoals de gebroeders Van De ene wedstrijd geniet al meer Als men bedenkt dat er bij deze ge­ Loor die verschillende ritoverwin­ aandacht van de plaatselijke no­ legenheid wellicht bier wordt ge­ ningen behaalden in de Ronde tabelen dan de andere. Zo neemt schonken is het niet verrassend dat 59 van Spanje ( ), Frans Bonduel, die eind augustus burgemeester De slechts weinig renners op de recep­ "veruit de beste en regelmatigste aller Nauw opnieuw het woord bij de tie verschijnen en dat de meeste renners" is en 'Bert' Ritserveldt, de opening van de baanwedstrijden 'pistiers' in de velodroom blijven

(51) Vooruit, 2-3 mei 1936, p. 6, k. 5. 58 ( ) SAGer, Boek der besluiten van het Schepencollege, 1934-1941, zitting van 19 juli 1936. 59 ( ) Gustaaf Deloor wint in 1936 het eindklassement van de Vuelta in Spanje en broer Alfons eindigt tweede. 60 ( ) Vooruit, 18 juli 1936, p. 4, k. 1 en Vooruit, 20 juli 1936, p. 5, k. 7. Nog steeds wordt Ritserveldt Van Ritservelde genoemd. Panoramisch zicht op de Luna-velodroom met de opvallende reclame van de sigarettenmerken Belga en St. Michel. In de achtergrond zien 63 we de brouwerij Concordia, de oude al/umettenfabriek van Oelaunoit, eigendom van de n. v. Union Allumettière (7 929-7 970) ( ), de zwart­ beenfabriek op Overboelare ... (Verzameling Philippe Haegeman) (Detail) om er zich voor te bereiden op de De velodroom kent een be­ buitenl andse koersen. Dat neemt geplande wedstrijden. Onder hen scheiden succes niet weg dat lokale renners met lveer ( Sylvère) Maes, Felleien en achtenswaardig palmares als ervaecke, Robert Wierinckx, Gu­ De meeste weds trijden en mani­ Thys, Van Cauwenberghe, Ritser­ stave Deloor, de Luxemburger Ar- festaties hebben een hoofdzakelijk veld t en anderen toch regelmatig ène Mer eh en vele anderen. (61) regionaal karakter m et uitzonde­ aan de startl ijn verschijnen in Ge­ Jammer genoeg, al is er toch rede­ ring van enkele topmanifesta ti s. raardsbergen. lijk volk, is de opkomst, ondanks de Afhankelijk va n de startpremi e grote namen, onvoldoende om de en de pr ij zenpot kunnen de orga­ Het is niet altijd rozengeur en kosten van die dag te dekk n. De ni atoren m er of belangrijker maneschijn ... kermjsdag wordt afgesloten met renners aantrekken . D Pryck kan een concert op de markt door d de hog tartg ld n en prijzen pot H et succes van de velodroom is be­ socialistische fanfar De Verbroe­ ni t altijd op taf 11 ggen en pro­ perkt. Een dri tal red nen ligt aan dering ond r leidi ng van dmond grarnm rt daarom r gelm a ti g de basis. Ten e r te is d (lokale) 62 oghuys ( ). Voor d b stuurd rs ko rs n voor b ginn lingen. D p r naar onz mening te weinig va n d v I dr m d u n fin an- b langst ll in g v n d grot nuit d betrokken bij h t portg beuren. cï I tegenvall er, d tw d gr t wi l rbaank rs i hi rdo r ma ti g. R gionale krant n al Recht en Vrij­ manif staties prij dat ni t h t V, r hi ll nd nd r h n rijd n heid, Oe Vo lk tem, Oe 0 nderbode, g w nst succ s h ft. imm r r g lma tig n m t u b t d n w inig of g n aandacht

- r r. i onllum..- - 2010 2:o ~ De Veldo Droom van de massa...

aan de wielerwedstrijden in de nent aanwezig. Sigaretten St. Michel frank. 'Pelouse' en 'viragen' zijn Geraardsbergse velodroom of staat zelfs in het groot boven de een klein beetje duurder geworden daarbuiten. De wedstrijden zijn loge. Ook lokale sponsors geloven en kosten voor deze groots opge­ te vaak, te lokaal en missen de in de kracht van de reclame. vatte manifestatie respectievelijk 6 noodzakelijke nieuwswaarde. Ten Publiciteit wordt gevoerd door en 8 frank. De kaarten kunnen al tweede organiseert De Pryck regel­ brouwerij Concordia en de firma De van 's ochtends vroeg afgehaald matig wedstrijden met beginnelin­ Muyter, die de velodroom heeft worden in het Lunacafe bij Leon gen. Op zich natuurlijk belangrijk gebouwd. Beide bedrijven hebben De Turck. Twee uur voor het be­ voor een continue instroom maar in de beginjaren van de velodroom gin van de plechtigheden kan het financieel onvoldoende voor het hun publiciteit op het houten rij­ publiek binnen en zo de voorbe­ grote geld. Juist die groep kan im­ vak. reidingen van de renners en hun 65 mers regelmatig terecht op de vele Buiten zien we reclamepanelen verzorgers volgen ( ). kermiskoersen. Er is dus weinig van Garage Jouret voor de auto­ onderscheid in het aanbod. En ten merken Citroën en Minerva. Het seizoen loopt ver op zijn einde. derde vermoeden we dat Gryspeirt De Gentse winterbaan heropent op en De Pryck toch iets te weinig 10 oktober en de dag daarop, op 11 financiële reserves hebben om met Wanneer aan de vooravond van oktober, vinden in de Luna-velo­ regelmaat grote renners naar Ger­ Kermis Geraardsbergen op 29 droom de 'sluitingskoersen' plaats aardsbergen te halen of tegenval­ augustus een 'ophefmakend achter moto's en de 60 km op eigen lende manifestaties op te vangen. gala-programma', de zogeheten kracht voor junioren. Een aantal Hoewel zeer regelmatig belang­ "Kleine Ronde van Frankrijk" wordt nieuwe renners, waaronder Leon rijke renners uit de Denderstreek aangekondigd is Concordia dui­ Kindekens (Overboelare), Julien op de piste verschijnen, ontbreken delijk aanwezig. De Pryck heeft Delplas (Geraardsbergen) en Gus­ 66 de groten uit de andere regio's. inderdaad geen geld noch moeite tave Gabriels ( ) (Idegem), treedt 67 gespaard om uit te pakken met op de voorgrond ( ). Het seizoen Brengen deze koersen voldoende toprenners als Sylvère Maes, 1936 is op programmatarisch vlak geld op? In de beginperiode wel bijgenaamd 'lepe peer', Felicien een van de beste uit het korte be­ 64 zeggen onze getuigen, nadien niet Vervaecke ( ), Robert Wierinckx, staan van de velodroom. meer. Elk valabel gegeven over Eloi Meulenbergh, Arsène Mersch het rendement van de velodroom (Luxemburg), Henri Garnier, ontbreekt om op deze vraag een Gustaaf De Loor, Frans Bonduel, In de Luna-velodroom, seizoen correct antwoord te geven. Naast Omer Thys, Hubert De Geyter, Ri­ 1937 de toegangsgelden zijn reclame chard Noterman, Hubert Godaert, en sponsoring een mogelijke bron Robert Van Grootenbruel, Ghyse­ Buiten de velodroom blijft men van inkomsten. In welke mate linck en vele anderen. Om 16 uur vanzelfsprekend wielerwedstrij­ dit heeft gespeeld, blijft een open is er een ontvangst voorzien op de den inrichten over de weg. Zo vraag. De reclame-uitingen binnen brouwerij Concordia. Een uur later organiseert Het Vlugge Wiel een de piste en op de buitenzijkanten ontvangt het stadsbestuur in de velokoers voor beginnelingen op 68 van de veldroom zijn op te delen velodroom de ritoverwinnaars in 21 maart 1937 ( ). In de kranten in nationale en lokale. Belangrijke de ronde van Frankrijk, Spanje en zien we de aandacht verslappen nationale sponsors zijn Sigaretten Zwitserland. Hoewel de prijzen in voor de wedstrijden in de zomer­ Belga en Sigaretten St. Michel. Een ieders bereik liggen kost een loge­ velodrooms. succesvolle wielrenner rookt dus! plaats 20 fr.per persoon en betalen Vooruit heeft op zijn sportpagina, En natuurlijk zijn supporters ook. leden van de B.W.B. en de houders onder het titeltje 'Velodroom', nog Beide sigarettenmerken zijn promi- van een reductiekaart toch nog 10 amper wat te melden bij het begin

62 ( ) De Dag, 2 september 1936, p. 19, k. 1, De Groote Kermis. 63 ( ) S. GooFROID, D. SuRDIACOURT, Lucifersbedrijven te Geraardsbergen, Geraardsbergen, 1983, p. 85. 64 ( ) Felicien Vervaecke maakt furore in de die hem in de jaren 1930 een mateloze populariteit oplevert. Hij wint twee maal de bergprijs (1935 en 1937), schrijft zes ritten op zijn naam en eindigt vier maal in de top vijf (4de in 1934, 3de in 1935, 3de in 1936). Na zijn carrière vestigt Vervaecke zich als rijwielhandelaar in Brussel. Hij zou de eerste bege­ leider worden van . Zowel Maes als Vervaecke rijden dat jaar voor Labor-Dunlop. http:/ /www.dewielersite. net/ db2/ wielersite/ coureurs. php. (6s) V ooruzt,. 29 augustus 1936, p. 4, k. 7. 66 ( ) Heeft slechts één jaar (1940) professioneel gereden. 6 ( ') Vooruit, 9 oktober 1936, p. 4, k. 3. 68 ( ) SAGer, Boek der besluiten van !zet Schepencollege, 1934-1941, zitting van 8 februari 1937. De aanvraag wordt op vraag van Het Vlugge Wiel gedaan door 0. (Odo?) Van Wijnendaele.

12 Groot turnfeest in de velodroom met publiciteitspanelen van Belga Sigaretten, Dagbladverkoper Theo(fiel) De Pril; 'Het beste huis der streek H. Marginet-velo' en 'Rol/erskating aangelegd door de firma De Muyter-Appelterre: (Verzameling Julien Matthijs)

1 van het eizoen. Landelijk gaat het er niet (? ). Wat is er aan de hand? er die dag een ' huldebetoog' voor helemaal niet goed in deze sport­ Voelt De Pryck de crisis? Of is Ritserveldt, kampioen van België tak. En dat voelen ze in Geraards­ dagblad Vooruit minder geïnteres• bij de onafhankelijken. De mani­ bergen ook. Het koude weer bij het seerd in het velodroom gebeuren? festatie is opgezet door Sport steunt begin van het seizoen 1936 doet Einde mei, bijvoorbeeld, wordt ering (noemt zich nu wielermaat­ De Pryck er voor kiezen om pas er "onder grote belangstelling [een] schappij) met de medewerking begin april te starten. Toch lijkt het prachtige meeting aangeboden ". Voor­ van alle sportverenigingen uit 72 nu ook weer met de inschrijvingen uit vermeldt enkel de uitslagen ( ). Geraardsbergen en omliggende. moeilijk te lopen. Via het dagblad Verschuift de belangstelling van de Als sportieve omlijsting is er een Vooruit van 26 maart vraagt hij om lezer naar andere sporttaken? Het ornnium voorjuniorsmet Van "ploegen juniors" voor de openings­ voetbal? Cauwenberghe, Kindekens, Van 69 koersen op 4 april ( ). Uiteindelijk Lierde, Gabriels. Er is ook een 'me­ valt aU es nog mee en verschijnen De Geraardsbergse velodroom daliekoers' voor beginnelingen tot 74 er zeker negen ploegen aan de komt nog amper aan bod. 19 jaar ( ). startlijn (10). Maar op 12 juni is r toch nog een De feestelijkh den vangen aan om Het programma van de 1 mei-vie­ belangrijke manifestatie en publi­ 19 uur: "De heer Julien De Pryck, ring krijgtamp r aandacht. Me r ceert Vooruit h t artikel "Kampioen velodroombestuu rder, sprak in naam dan n kort aankondiging" op 1 Ritserveldt wordt te Geeraardsbergen der club en bood den kampioen bloe­ 3 Mei om 16u00: 100 km ploegkoers" i gehuldigd" (1 ) . In de velodroom is men aan in naam van 'Sport te~mt

n Trou n- f') fZ) fl) ldt' hrijft n ni t l n r ' Van Rit rv Jd '. f) De Veldo Droom van de massa ...

Nering', Supportersclub 'Rapide', van eenmalige manifestatie is geweest. het programma staan worstelen, Ophasselt, en Veloclub van Overboe­ rolschaatsen, een hockey match, lare". Verder is er ook "een woord Voor de vakantieperiode hebben een boksexhibitie door Felix Wau­ van lof toegesproken door Willy Del­ we geen informatie teruggevon­ ters, kampioen van Europa (81 ), en bauve, verzorger van Albert Ritser­ den. Het is pas met Kermis Ge­ 60 km ploegsport voor junioren. 5 veldt" e). raardsbergen op 30 augustus dat er De 'lutteurs' bij de worstelwed­ weer sprake is van baanwedstrij­ strijd zijn Constant Le Marrin en De velodroomuitbaters - de uit­ den in de velodroom. Tijdens deze Laurent Gerstmans, Europees zonderingen niet te na gesproken wedstrijden zorgt een jazzorkest kampioen in 1935. Dit nieuwe con­ -hebben het algemeen steeds voor de muzikale omlijsting e8). cept geniet de enthousiaste belang­ moeilijker om volk te trekken. De Het seizoen wordt in alle stilte af­ stelling van het publiek. "Zulk wil recettes vallen tegen en de kosten gesloten. nzeJZ graag terugzien" schrijft Vooruit liggen te hoog. Dat wordt onder (82). meer bevestigd door De Liberaal dat naar aanleiding van een mee­ Seizoen 1938, een gemengd Op 12 juni 1938 is er opnieuw een ting in de velodroom van Erembo­ sportfeest met grote bijval "prachtige meeting op het velodroom degem schrijft: "De inrichters hopen, van Geeraardsbergen" met een omni­ dat de sportmannen uit de Dender­ In het voorjaar van 1938 heeft De um "snelheid, achtervolging, tegen 't streek talrijk zullen op post zijn. De Pryck dezelfde problemen als in uurwerk en een puntenrit": Neuville­ 83 velodrooms maken overal lastige tijden 1937. Opnieuw vraagt hij junior­ Thys ( ) tegen Ritserveldt-Van 6 door" e). ploegen om het seizoen te openen. Cauwenberghe en Godard-Kinde­ 84 De seizoensopening zelf wordt nu kens tegen Buckley-Ghyselinck ( ). Openluchtbals, roller skating ... al verschoven naar 18 april, twee­ Polyvalent gebruik dringt zich de paasdag. Het prijzengeld voor De velodroom ondervindt onge­ steeds meer op de openingskoersen ligt met 2.050 twijfeld ook concurrentie van de 85 fr. ook lager dan het jaar voordien. Groote Stadsprijs ( ) voor beroeps­ Op het vlakke middenveld wor­ De start van het seizoen wil maar renners. Deze vindt plaats op den openluchtbals georganiseerd, niet lukken. Ook deze keer worden woensdag 31 augustus en biedt wordt er gerolschaatst (roller ska­ de koersen afgelast wegens de lage niet minder dan 10.350 fr. aan prij­ 9 ting) en geturnd. Zo kondigt De Li­ temperaturen C). In Ukkel noteert zen. De organisatie valt nog steeds beraal midden 1937 een groot feest men die dag een nachttemperatuur onder de verantwoordelijkheid aan ten voordele van de kinderen -3,8 oe, een merkwaardig mini­ van Robert Pieraert. Deze voor Ge­ 80 uit de gemeentescholen C). Op de mum voor de tijd van het jaar ( ). raardsbergen toch wel prestigieuze foto van de vorige pagina zien we wedstrijd over 130 km betonbanen een turnfeest dat volgens de infor­ Maar dan pakt De Pryck uit met wordt dat jaar gewonnen door 86 matie op de achterzijde van de foto een nieuw concept, een gemengd Antoon Dignef ( ). Over de velo­ in 1936 heeft plaats gevonden wat sportfeest dat grote bijval geniet droom wordt niet gesproken. er wellicht op wijst dat dit niet een bij het Geraardsbergse publiek. Op

5 (l ) Vooruit, 14 juni 1937, p. 8, k. 2. 6 (l ) Oe Libernat 4 juli 1937, p. 3. 77 ( ) Oe Liberaal, Weekblad der Liberale Partij van het arrondissement Aalst, 11 juli 1937, p. 3. Het turnfeest heeft plaats op 18 juli. 8 C) Vooruit, 29 augustus 1937, p. 4, k. 5. 9 (l ) Vooruit, 20 maart 1938. Zoals vorig jaar moet men zich inschrijven in zaal Plaza. 80 ( ) www.meteo. beI meteo I view I nlj 11053 78-1931-1940.h tml. 81 ( ) Volgens Robert Rohde worden in het middenveld regelmatig bokswedstrijden georganiseerd en is er ook een boksoplei­ ding voor de jongeren uit Geraardsbergen. Volgens René Vander Mijnsbrugge is het vooral Jean Gryspeirt die zich hier mee bezig heeft gehouden. 82 ( ) Vooruit, 9 mei 1938, p. 5, k. 6-7. 83 ( ) Uit het nabije Lessen kennen we Omer Thys, daar geboren op 10 oktober 1913. Hij overlijdt te Aat op 9 februari 1979. Hij heeft professioneel gefietst tussen 1936 en 1946. 84 ( ) Vooruit, 13 juni 1938, p. 5, k. 2. 85 ( ) De Stadsprijs van Geraardsbergen wordt in 1927 gewonnen door Lucien Buysse, 1935 door de Nederlander Theo Mid­ delkamp en in 1938 door Antoon Dignef. Ondanks de oorlogsjaren organiseert men in 1942 opnieuw de Stadsprijs van Geraardsbergen. Georges Claes wint deze wielerwedstrijd en Albert Ritserveldt wordt 2de_ In 1943 wint Marcel Bownon (Sint-Antelinks) en in 1946 is het opnieuw Albert Ritserveldt, Roger Gyselinck eindigt vijfde. Ook in Ophasselt, de woonplaats van Ritserveldt worden tijdens de oorlog een aantal wegwedstrijden gereden. In 1941 wint , in 1942 wint Albert Bruylandt en wordt Ritservekit derde. In 1943 wint Ritserveldt voor eigen publiek en wordt Jules Bury 2de en in 1944 wint Georges Claes sr. En in 1946 Robert van Eenaeme.

14 De Velo Droom van de massa •••

zoals de koers voor junioren op ST~P GEERAARDSBERGEN 14 mei, door de veloclub Vlug en ••••••• 89 ----·······- Vrij georganiseerd ( ). De informa­ tie is schaars maar we weten dat Z onda~ 1 Oktober,6 te 2.30 uur begin september - wellicht naar .j ~.93'::7 aanleiding van de kermis- nog een manifestatie is doorgegaan in Aantrekkelijke Koersen de veldroom. De krant Het Volk schrijft enigszins verontwaardigd: "Wat gebeurt er allemaal? Een koers in de lUNi\-VElOl>ROME van beroepsrenners, mogelijk gemaakt met het geld van neringdoeners en met detlname van herbergiers, doet men doorgaan in de velodroom, in plaats van deze door de Van Cauwenberge, ,. françois, ·Th. Smet, 90 t; stad te laten rijden" ( ). Het kan niet Ritserveldt,\i~•sseiinckx, ~.~_,_,:;-;.],, · Engelen, C.'De Sm_et,f a ut anders dan dat het hier over de Godard, Kindekens, ~JI! Laurent. Sc hu 1teneer. Stadsprijs gaat. Gabriel, Varlez:,veNorre, ~· 'De Pestel. Seghers. Schone liedjes duren niet lang OMNIUM. ~ OP EIGEH KR~CJiT. m PLOEGKOERS. Figuren als baanwielrenner Albert Aankondiging van pistewedstrijden in de Luna-velodroom met lokale wielrenners. Richter, A. Vander Linden en Geor­ ges Ronsse hebben in de Luna-ve­ Het seizoen 7939: België-Hol­ nen. Wat ons echter opvalt, zijn de lodroom overwinningen behaald land met Koers versus Schulte toegangsprijzen. Deze zakken naar en de belangstelling voor het wiel­ het niveau van 1934-1935. Leden rennen levendig gehouden. Toch Op paasmaandag, 10 april1939, is van de B.W.B. genieten nog steeds verrast het ons dat de stad amper er een buitengewoon openingspro­ korting maar de vrouwen (nu 'Da­ twee jaar na hun goedkeuring, De gramma op de wielerbaan met een mes' genoemd) betalen slechts één Pryck en Gryspeirt een brief stuurt omnium België-Holland. Niemand prijs, 5 fr., waar ze ook wensen te waarin zij (misschien volledig on­ minder dan Karel Kaers rijdt er te­ zitten. Verder is er is geen speciaal verwacht) de huur opzeggen. Wat 87 gen Gerrit Schulte in de discipline tarief meer voor werklozen ( ). is er gaande? snelheid 500 m met vliegende start. Later die maand is er een I medail­ In de zitting van het schepencol­ In de omniumkoers rijden De Ca­ liekoers' voor jonge renners tot 20 lege van 20 januari 1936 brengt luwé-Bonduel tegen De Bruycker­ jaar. Een opvallend gegeven is dat burgemeester De Nauw verslag Thys. Verder zijn bijna gewoon­ zij zowel mogen deelnemen met uit over een onderhoud dat hij met tegetrouw aanwezig: Kindekens, een baanfiets als een I pistevelo'. Haché, hoofd ingenieur bestuurder Ghyselinck, Raes, Ritserveldt, Het programma is beperkt. Het van Bruggen en Wegen heeft ge­ 88 Noterman en Van Cauwenberg. aantal toeschouwers ook ( ). had over de grond aan de nieuwe 1 Het programma is sterk gevarieerd laan C). Het idee is geopperd en het duel Kaers-Schulte vormt En dan verdwijnt de velodroom om mogelijk een rijksmiddelbare ontegensprekelijk het hoogtepunt volledig uit de sportpagina van school te bouwen op het perceel van de dag. We weten helaas niet Vooruit. Er volgen wel nog enkele waarop de velodroom staat; een wie dit bitsige duel heeft gewon- wegwedstrijden buiten de piste, oud concept dat opnieuw leven

C''') Vooruit, 29 augustus 193H, p. 5, k. 4. 117 ( ) Vooruit, 5 april1939, p. 4, k. 5. De medaillekoers vindt plaats op 23 april. Er is 400 fr.aan prijzen, een palm en medaille. (~") Vooruit, 20 april1939, p. 4, K. 5. (~'') Vooruit, 11 mei 1939, p. 4, k. 3 en 13 mei, p. 4, k. 5. ('"') /let Volk, 9 september 1939, p. 4, k. 7. 11 ( ) S~G{'r, Boek der besluiten va11ftct Sc/zepmcollexe, 1934-1941, zitting van Hl juli 193L In deze zitting beslist het college de nJ~uwe laan en brug een naam te geven. Dl' laan krijgt de naam van Pau/ Cuillcmilllaall en de brug wordt de Paul Cuille­ mmbrux. De I'aul Guillt•minhrug wordt op 11 juli FJ31 ingehuldigd door de katholiek jules Van Caenegem, minister van Openbare Werh•n (1921.J-1932). I lij is ook volksvertegenwoordigL'r voor hl't arrondissenwnl llasselt. De aanleg van de nil'uwe laan vangt in 1911 aan. De Veldo Droom van de massa... ·st.

2 wordt ingeblazen (9 ). Schepen andere initiatieven. De terugval september gaat er nog een laatste Collijns, stadsbouwmeester Karel van het baanwielrennen is zo groot activiteit door in de velodroom. Mahauden en landmeter De Boe dat tegen 1939 nog slechts 16 wie­ krijgen de opdracht een dossier en lerbanen van de 64 overgebleven 95 verkavelingsplan samen te stel- zijn ( ). De afbraak van een roHend len op basis van de terreinen die karkas hiervoor in aanmerking komen. De Luna-velodroom bestaat vijf Opvallend snel daarna, in febru­ jaar, dus reden tot vieren Het aantal operationele wielerba­ ari, stuurt het stadsbestuur een nen zakt in 1940 tot minder dan opzeggingsbrief met als reden "dat De velodroom bestaat vijf jaar! tien. Volgens Patrieck Geldhof en !zet stadsbestuur den grond waarop De Pryck heeft reden tot vieren Dries Vanysacker in hun boek En de velodrome staat, noodig zalheb- en vraagt in mei aan de fanfare de broodrenner, hij fietste verder, is ben voor het bouwen der lviiddelbare Sint-Ceei/ia om opnieuw in de de velodroom van Geraardsbergen 93 School" ( ). De aankondiging heeft velodroom een concert te komen samen met die van Charleroi en natuurlijk een ontnuchterend effect geven op 2de Sinksendag. Hij biedt Leuven gespaard gebleven van 9 op de uitbaters. Het is niet uitge­ hiervoor 300 fr. en twee 'tournées' oorlogsgeweld (9 ). Dit is in te­ sloten dat zij tegen een financiële voor de muzikanten. Het bestuur genstelling tot het getuigenis van kater aankijken als dit ook plaats van Sint-Cecilia neemt zijn voorstel onder meer René Van der Mijns­ 6 vindt zoals in het contract bepaald aan (9 ). Over deze viering hebben brugge, Robert Rohde, Henri De staat. De werkelijkheid is geluk­ we helaas geen informatie kunnen Turck en Roger Cauwel die het kig minder dramatisch en het terugvinden. tegendeel zeggen. Feit is dat op 29 loopt allemaal zo'n vaart niet. Het juni 1941 een nieuwe wielerbaan huurcontract wordt wellicht van En dan gebeurt het! Totaal on­ (een sintelbaan?) is ingehuldigd op dan af jaarlijks verlengd zodat de verwacht overlijdt De Pryck op het voetbalterrein van Sportkring velodroom zeker tot eind 1939 in 20 augustus 1939; volgens Rohde (1°0). Misschien ligt hier de reden 4 gebruik is C). als gevolg van een anafylactische van deze vermoedelijke vergissing Dit zet een domper op het enthou­ shock, een hevige allergische reac­ (101). 7 siasme van de uitbaters en zeker tie op een wespensteek C). Henri op mogelijk nieuwe en misschien De Turck beweert dat De Pryck een Wanneer de ontmanteling precies noodzakelijke investeringen. Bo­ loodvergiftiging heeft opgelopen heeft plaats gevonden en door vendien is er vanaf de jaren 1935 tijdens het verven van zijn roller­ wie is enigszins verwarrend. Er een malaise waar te nemen in de skate-baan in Vloesberg en hieraan bestaan immers verschillende sector die niet of amper nog op te is gestorven in zijn woning in de versies. Zowel René Van der Mijns­ 8 02 3 vangen is met de organisatie van Gasthuisstraat nr. 28 (9 ). Begin brugge (1 ) als Robert Rohde (1° )

C~) Recht en Vrijheid, 15 juni 1924, p. 3. Het idee van een staatsmiddelbare school bestaat al sinds 1924. In de gemeenteraad van juni 1924 wordt besloten om de regering te vragen de bouw van een rijksmiddelbare school te overwegen. De so­ cialisten, samen met de liberaal Rens, stemmen voor. De katholieken, met als woordvoerder schepen Pieraert, zijn hier tegen (7 tegen 6) omdat er volgens hen geen behoefte is aan nog een middelbare school in Geraardsbergen. 93 ( ) SAGer, Boek der besluiten van het Schepencollege, 1934-1941, zitting van 7 februari 1936. 4 C) SAGer, Boek der besluiten van !zet Sclzepencollege, 1934-1941, zitting van 17 februari 1936. Voor de kaatsliefhebbers is er be­ ter nieuws. De vraag van Jules De Clercq, voorzitter van de Pelote Club Grammantais voor de aanleg van een 'ballodrome' krijgt een gunstig advies van het schepencollege. De Pelote Club verkrijgt van de stad de aanleg van een 'ballodrome' in beton op de Markt. De kosten worden gedragen door de stad zelf. De uitgebroken kasseistenen zullen worden gebruikt voor de herstelling van de Kloefstraat en de Polderstraat 5 C) B. MoEYAERT, Van wielerbaan tot ... "Velo-droom" De geschiedenis van het baanwielrennen in België van 1890 tot 2003, Onuitge­ geven licenciaatsthesis, Katholieke Universiteit Leuven, 2003. 96 ( ) M. GooFROID, Kroniek der Koninklijke Fanfare Sint-Cecilia Geraardsbergen, 1810-1985, Geraardsbergen, 1984, p. 213. 7 C) Interview met Robert Rohde, juni 2009. De Pryck baat ook een overdekte roller-skatingbaan uit in Vloesberg. Daar zou hij zijn gestoken door een bij of een wesp met een anafylactische shock tot gevolg die tot zijn dood heeft geleid. 98 ( ) Interview met Henri De Turck, juni 2009. 99 ( ) P. GELDHOF, D. V ANYSACKER, En de broodrenner, lzij fietste verder, Het wielrennen in België tijdens WOII, p. 92. 00 (1 ) De Dag, 29, 30 juni 1941, p. 11, k. 3. 1 (1° ) P. GELDHOF, D. VANYSACKER, En de broodrenner, !zij fietste verder, Het wielrennen in België tijdens WO IJ, p. 167. De Ronde van Vlaanderen van 1942 passeert door Geraardsbergen en Ophasselt en op 3 september 1942 heeft de Grote Prijs vanGer­ aardsbergen plaats. 2 (1° ) R. VAN DER MIJNSBRUGGE, Een Geraardsbergse figuur vertelt, Geraardsbergen, 1997, p. 150. Interview met R. Van der Mijns­ brugge, juni 2009. 3 (1° ) Interview met Robert Rohde, juni 2009.

16 De Velo Droom van de malt.~<=•

bt'\'t'stigt'n d.1t dt' vl'lodroom in Besluit Sportjournalist Eugène Wouters ll).lt) .11 gt•dedtelijk afgd1ro"-en schreef in 1932 de haast profetische was. Dt' Duitst'rs zoudt:'n na ml'i De opkomst van sportmanifestaties woorden: vijf jaar is de gemiddelde tQ-!t) dt' zwart' balken uit het als wielrennen en voetbal winnen levensduur van een velodroom. l1l)uwwer"- ht•bben gehaald. Vol­ in de jaren 1930 heel snel aan popu­ Hij heeft gelijk gehad: de Luna­ gens Henri Dt:' Turck is hier niets huiteit en nemen in de vrijetijdsbe­ velodroom heeft dit gemiddelde ~·.maan. De velodroom heeft vol­ leving van de fabrieksarbeiders een gehaald maar het overlijden van gens hem een tijdje leeg gestaan belangrijke plaats in en die binnen De Pryck, de bezieler van de velo­ en is de piste door gebrek aan on­ hun bereik liggen. Turnverenigin­ droom en de Duitse inval in mei derhoud onbruikbaar geworden. gen als Rust Roest kennen een grote 1940 waren niet op te vangen ... Aan de vooravond van Kerstmis aantrekkingskracht bij het jonge dalen de temperaturen zo fors publiek. Dankzij het privé-initiatief Oproep onder nul dat de omwonenden in van Julien De Pryck en Jean Grys­ december 19-!0 het lege karkas en peirt heeft de Luna-velodroom een De velo droom van de massa is een de bijgebouwen compleet hebben belangrijke invulling gegeven aan aanzet tot een mogelijk uitgebrei­ ontmanteld om de 'plankskes' te het wielergebeuren in de streek en dere studie. Deze korte bijdrage is gebruiken als 'stoot11out' (1().1). In jonge renners de kans gegeven hun een eerste kennismaking met lokale de lente van 19-!1 wordt het terrein sportieve ambities te ontplooien. wielrenners en de wielersport tot opgeruimd, omgevormd tot tuin de jaren 1950. Als we lezen dat dui­ en ter beschikking gesteld van Het Waren in het eerste jaar de wie­ zenden stadsgenoten tussen 1934 en ~Verk pa11 de11 Akker. Iermeetings enigszins bescheiden, 1939 naar de velodroom zijn getrok­ dan zijn 1935 en 1936, ondanks ken voor enkele uren ontspanning Plannen de snelle terugloop van het aantal dan kan het niet anders dat in de pistes in ons land, nog een zeker fotoalbums of schoendozen bij oma, Van de bouw van een nieuwe mid­ succes met een aantal opvallende nonkel of tante nog foto's zitten die delbare school op het terrein van hoogtepunten. Vanaf 1937 wordt gefotografeerd zijn voor of tijdens de velodroom is niets in huis ge­ het voor de uitbaters veel moeilij­ de wieiermeetings in de Luna-velo­ komen. Na de Tweede Wereldoor­ ker, vooral financieel dan. Steeds droom. log en vanaf de jaren 1950 wordt meer renners nemen immers deel herhaaldelijk, vooral dan door de aan internationale wielerwedstrij­ Wilt u meewerken? Duik dan even communisten in hun maandblad den. Vooral het voetbal trekt de in die albums met oude foto's en Manneken-Pis, erop gehamerd sportliefhebbers van de piste weg kijk of daar niets tussen zit dat in om voortgang te maken met het in het voordeel van de voetbalploe­ het ruime kader van Geraards­ bouwrijp maken van het terrein gen Vreda en Sportkri11g die in die bergse wieiermanifestaties een Wijk Velodrom. Uiteindelijk krijgt in periode ook een aantal bescheiden plaatsje kan krijgen. Wie dus nog april-mei 1956 de stad de toestem­ successen kennen. over foto's, affiches, pamt1etten en ming om de grond te verkopen. informatie beschikt met betrekking Dat gebeurt openbaar, per opbod 1938 en 1939 verlopen moeizaam: tot de velodroom en de talrijke wie­ in café Saf op het Stationsplein. De het seizoen begint steeds later en lerwedstrijden, mag zeker contact loten liggen tussen de 34.000 en de eindigt vroeger en er zijn minder opnemen met de auteur om dit arti­ 172.000 frank, in totaal 28, waarvan koersen. Hoewel de oorlog de grote kel te vervolledigen of te verrijken. er 18 bestemd zijn voor een huis spelbreker is geweest en vele ren­ 05 met garage (1 ). Het zal nog tot ners hun ambitie definitief aan de Direk Surdiacourt, 0475 72 88 27 of e­ 1959 duren alvorens de stad Hip­ kant moeten schuiven zijn er en­ mail [email protected]. polite Raes, een aannemer van we­ kele, zoals Albert Ritserveldt, Bou­ genwerken uit Lede, aanstelt voor mon, Bury ... die tijdens de oorlog (Belangrijk: Foto's, pamfletten enz. worden de noodzakelijke uitvoering van blijven fietsen en nadien hun carri­ ingescand en nadien terugbezorgd, maar riolerings-en verbeteringswerken ère kunnen verder zetten. Een Jac­ u mag deze ook zelf inscannen, in kleur of op het terrein (106). ques Engelen is pas aan het begin zwart/wit met een resolutie van liefst 600 Vandaag is de wijk een rustige van de oorlog begonnen en heeft dpi.) woonbuurt, een beetje weg van de tijdens en na de oorlog verschil­ Guilleminlaan en voor velen onbe­ lende belangrijke zeges behaald. kend.

,,... I t . ( J n (!rvJcw met Roger Ca u wel, voorjaar 2009. 1111 ( ) Manneken-Pis, mei 1Y56, p. 3, k. 1. (''"'} I IGA..C(!r (I lcJcnJaag~ Gcmcl•ntl~