De Velo Droom van de massa... Dirck SURDIACOURT Al meer dan honderd jaar lang domineert de wielersport op de weg of op de baan de vrijetijdsinvulling van de Vlaming. Menig wielertoerist gaat vandaag nog verbeten de eenzame strijd aan met 'Oe Muur'. Vorig jaar was het vijfenzeventig jaar geleden dat in 1934, in Geraardsbergen, de Luna-velodroom werd gebouwd: de 'velo droom' van de massa . ... (1) 4 Promotie voor het wielrennen onale?) wielerwedstrijd. Groote Prijs Tlzompson ( ). En na Wat houdt dit in? Om na te gaan of de zomervakantie, ter gelegenheid Onder impuls van de Ronde van de renners het voorziene parcours van Kermis Geraardsbergen (1 sep­ Frankrijk en de Ronde van Vlaan­ afleggen zijn onderweg controle­ tember 1927), wordt De Groote Prijs deren groeit de belangstelling posten geïnstalleerd. Daar moeten van Geeraardsbergen gereden, een voor het wielrennen zienderogen. zij hun naam roepen naar de com­ "baankoers voor beroepsrijders" over Lokale 'veloclubs' als Het Vlugge missarissen of afstappen en een 185 km met start en aankomst te Wiel en De Denderzonen komen op handtekening plaatsen. Geraards­ Geraardsbergen. De winnaar is het voorplan en worden bijzonder bergen zallater nog regelmatig niemand minder dan Lucien Buys­ populair. als controlepunt fungeren bij wie­ se (5). lerwedstrijden. Volgens Campen Ondanks dat deze Grote prijs van Een zekere Campen, sportafge­ wordt er in mei al een eerste koers­ Geraardsbergen doorheen de jaren vaardigde van de Koninklijke Bel­ rit gereden voor beginnelingen en een vaste waarde van de Geraards­ gische Wielrijdersbond (K.W.B.w.) (de vermoedelijk - hij kan nog niets bergse zomerkermis is, kent de Ligue Vélocipédique Beige) (2) vraagt garanderen - is het ook mogelijk koers hoogtes en laagtes maar is in maart 1922 aan schepen van om het parcours van het Kampioen­ hij vandaag, meer dan ooit, spring­ financiën Ju les Pieraert een toelage sc/zap der Denderstreek in juli in de levemi. Op zich een hele prestatie om "een i ge groote koersen" via Ge­ planning op te nemen en via Ge­ waar Geraardsbergen terecht fier raardsbergen te laten rijden. Naar raardsbergen te laten lopen. e) op mag zijn want een koers met eigen zeggen is slechts een kleine Het is niet bekend of het schepen­ geschiedenis volgens journalist subsidie nodig voor het vele werk college Campen gevolgd heeft. Geert Pieraert. Vorig jaar heeft men dat hij al heeft verzet en nog zal De daaropvolgende jaren worden op 2 september de 92ste editie ge­ verzetten om de wielerwedstrijden vooral tijdens de vele wijkker reden (de eerste editie zou dus op te promoten. Samen met de sport­ missen regelmatig rondekoersen het einde van de Eerste Wereldoor­ club De Verenigde Sportvrienden wil voor beginners georganiseerd. log, in 1917 gereden zijn.) en komt 1 hij op 2, 9 en 16 april, Geraards­ Tot in 1927. Dat jaar wint Oscar de viering van de 100' " verjaring bergen als bevoorradings-en con­ Houtman uit Erembodegem op stilaan in zicht (b). trolepunt opnemen voor een (regi- 19 juni in Geraardsbergen de (I) Hippo~ room, velodroom, ballodroom (kaatsplein op de Markt) ... Het woord velodroom is uit het Frans afgeleid en be­ staat u1t het deel velo (van velocipède) en droom, afgeleid van het Franse -drome. In de lokale kranten vinden we verschil­ lende schrijfwijzen: velodrom, velodrome, vélodróme en velodroom. (2) De K.W.B.W. is de overkoepelende organisatie, bevoegd voor alle disciplines van de wielersport. Cl) I fGAGer, (Hedcn_daags_Gemeentcf!rchicf Geraardsbergen) Inventaris 303, nr. 3207. DL' brief is vanuit Geraardsbergen g~hr~ven op bncfpap1er van de Uxue Vé/ocipédiquc Helxe. Verder hebben we geen gegevens over Campen, noch over dtt regwnale kampioenschap. 4 ( ) www. sitcducyclismc.nct, www.dewielcrsite.net/db2/wielersite/coureurs.php. De Grootc Prijs Tlwmpson is een koers van 120 km. (~) De Vo/k~stem, 3 septl•mber 1927, p. 2. ('') Passe-Parfout-Editie Gc-raarJsbergl:'n-Zottegl'tn, nr. 34, IY augustus 200LJ, p. 5 k. 1-3, gl:'tekend 'gtpt' (Geert Picraert). ~ De Ve/do Droom van de massa ... 13 De bouw van de velodroom aan de slag ( ). Rekening houdend doen, de grote uitzonderingen zijn met de hachelijke economische (14). Meer dan 200 Belgische gemeen­ toestand van het land, de enorme ten hebben ooit over één of meer werkloosheid en daarbij nog de Maar laten we terugkomen naar wielerbanen beschikt. Tussen 1929 algemene terugval in het aantal de bouw van de Geraardsbergse en 1930 is er echter een belangrijke zomervelodrooms lijkt het finan­ velodroom. Het schepencollege terugval, wellicht als gevolg van ciële risico dat ze nemen bijzonder stelt immers een aantal voorwaar­ de beurscrash van 1929. Toch tel­ groot. Opvallend veel onderne­ den. Zo bevat de huurceel voor len we op dat moment nog een mers zien echter in die periode de het terrein twee clausules die onze veertig à vijfenveertig wielerba­ uitbating van wielerbanen als het aandacht trekken. Vooreerst de eis nen. In 1931 keert het tij en is er grote geldgewin, overschatten de om het storten van vuilnis te kun­ opnieuw een toename van het zeldzame successen en haken even nen verder zetten: "De stad behoudt aantal zomervelodrooms: vijftig in snel af als de schulden zich opsta­ tijdelijk het recht, het vuilnissen 1933 en negenenzestig in 1934. De pelen. storten voort te zetten op de nog niet grote bloeiperiode van de zomer­ vereffende plaatsen buiten de instel­ velodrooms ligt volgens Moeyaert Hoe kan men dan deze onderne­ ling van den vélodróme. Het vereffen echter tussen 1931 en 1935 C). In ming laten renderen als enkel met en onderhoud van deze stortplaatsen is de streek vinden we pistes in Aalst een voldoende grote prijzenpot en ten laste van het stadsbestuur tot de­ 8 ( ), Aat C), Erembodegem, Ronse, startgelden de grote namen bereid zer volledige aanvulling en eindnivel­ Oudenaarde (1°) en dichterbij in zijn om te komen koersen en de tri­ lering". Vervolgens eigent de stad 11 2 Zottegem ( ). Zelfs Tollembeek (1 ) bunes vol te laten lopen? Het zijn zich het recht toe om de huurover­ en Twee Akren (Deux Acres) (ze­ royale sommen die aan de renners eenkomst vervroegd te kunnen ker al sinds 1911) beschikken vóór worden betaald. Een topper als Ge­ opzeggen - bijvoorbeeld bij ontei­ de Eerste Wereldoorlog over een orges Ronsse, één van de besten in gening van openbaar nut- zonder eigen velodroom. de achtervolging, ontvangt in die dat de huurders hiervoor een ver­ periode gemakkelijk 3.000 frank goeding kunnen eisen. In dat geval Wanneer eind 1933, begin 1934 startgeld. Ook andere renners wor­ rest hun nog zes maand om het het duo Gryspeirt en De Pryck het den al gauw 800 à 900 frank gebo­ terrein opnieuw ter beschikking schepencollege vraagt om een deel den om aan de start te verschijnen. te stellen van de stad. De overeen­ van het terrein van de 'vuilhoop' Het hoeft ons dus helemaal niet te komst is weliswaar geldig voor te mogen huren voor de bouw van verrassen als sportjournalist Eugè­ een periode van tien jaar, maar dat een velodroom, is de hype van de ne Wouters er in 1932 op wijst dat biedt de huurders, zoals verder zal (zomer)wielerbanen bijna voorbij. de meeste wielerbanen prachtige blijken, weinig zekerheid, want de Handelaar Jean Gryspeirt en Julien inrichtingen zijn bij de opening, stad zegt deze huurovereenkomst 5 De Pryck, herbergier en uitbater maar door financiële problemen al na twee jaar op. (1 ) van de Zaal Plaza, krijgen hun hun vijfde jaar meestal niet halen toelating en kunnen eind januari en dat zij, die toch goede zaken C) B. MoEYAERT, Van wielerbaan tot ... "Velo-droom" De geschiedenis van het baanwielrennen in België vmz 1890 tot 2003, onuitge­ geven licenciaatsthesis, KatholiekeUniversiteit Leuven, 2003. 8 ( ) De Volksstem, 10 maart 1911, p. 3. De velodroom van Aalst wordt op 16 april1911 ingehuldigd. Toenmalig bestuurder is C. Van Hecke. In die periode heeft ook Brembodegem zijn eigen velodroom. C) Piste 'Bois du Renard' en Piste 'Esplanade'. (1°) Een eerste velodroom tussen 1913-1914 en een tweede in de periode 1933-1936. 1 (1 ) De Volksstem, 21 mei 1910, p. 3. De velodroom is gelegen in de Hoogstraat bij Georges Van Hustegem. De openingsmee­ ting van de velodroom heeft einde mei plaats en renner Cyriel Van Houwaert is hierbij aanwezig. 12 ( ) De Tollembeekse wielerbaan "Sint-Leonardus" wordt op 4 april1926 geopend. B. MoEYAERT, Van wielerbaan tot ... "Velo­ droom" De geschiedenis van het baanwielrennen in België van 1890 tot 2003, onuitgegeven licenciaatsthesis, Katholieke Uni­ versiteit Leuven, 2003, Bijlagen. 13 ( ) SAGer, Boek der besluiten vanlzet Schepencollege dezer stad, 3-1-1930 tot 16-7-1934, zitting van 19 augustus 1932. De feest­ zaal Plaza dateert uit 1932 en is eigendom van de s.M. Concordia. Julien De Pryck is de zoon van Jeanette De Pryck. Hij is gehuwd met Germaine Paeleman en is de spilfiguur waarrond het hele opzet en organisatie van de Luna-velodroom draait. 4 (1 ) B. MoEYAERT, Van wielerbaan tot ... "Velo-droom" De geschiedenis van het baanwielrennen in België van 1890 tot 2003, Onuit­ gegeven licenciaatsthesis, Katholieke Universiteit Leuven, 2003. WouTERS E. De grote nood onzer wielerbanm (1932) in het KB-Van Landeghem sportarchief van oud-sportjournalist }os Van Landeghem. 5 C ) SAGer, Boek der besluiten van het Schepencollege dezer stad, 3-1-1930 tot 16-7-1934, zitting van 19 januari 1934. 4 De Velo Droom van de massa... Ce/a me fait tourner la tête ... zijn oordeel over de piste te geven. werk: Jules Bury (Idegem), Stevens De jonge Kaers, die dat jaar pas (Deftinge), Albert Van Ritservelde Het terrl'in (lt>) van 72 a 59 ca ligt prof is geworden, spreekt zich lo­ (Ritserveldt) (Ophasselt) en Roger 1 2 op de oude stortplaats, tussen vend uit over de kwaliteit van de Ghyselinck (2 ) (Everbeek).