1992-04: St. Maartensvlotbrug 1927-1957, Zoals Ik Het
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Intusschen mag ikjvoor Uwe 'E^c. mijne bevreemding niet verbergen, dat de Officier van het in eergemelde detachement St. MAARTENSVLOTBRUG twee zijner manschappen, die waarschijnlijkgedurende den 1927 -1957, zoals ik het zag marsch ongesteld zijn geworden op het 'BuitenveCd en dus in de open tucht en blootgesteld aan eene e^cessive koude heeft J.P. Keuris kunnen achterlaten daar een gewisse dood daarvan het gevolg moest worden; terwijl ik daarenboven de Hoog Td. Qestr. niet onkundig mag laten dat de manschappen van het 'Detachement over het algemeen zeer slecht gekleed waren en de twee doodgevrozene zonder hoofddekselen zonder schoenen aan de voeten gevonden zijn. Ikneem deze gelegenheid waar. Uwe "E?(c. de vernieuwde verzekering mijnergedistingueerde hoogachting aan te bieden. "De Schout van de Zijpe, 'Mr. I. van Odombrigh Het was inderdaad bitter koud geworden. De bloemist Simon Veen te Haarlem schreef over de dagen 22-25 januari 1823 in zijn dagboek: "Gedu rende vier dagen zweefde de temperatuur tussen ca -12° C en -21° C. Velen halen het beruchte jaar 1740 aan ter vergelijking, maar dat wordt nu toch te licht bevonden!" De schoenen en hoofddeksels van de betrokke nen waren niet gestolen door bewoners van het Buitenveld, want de uit de koloniën afkomstige soldaten waren 'over het algemeen zeer slecht ge kleed'. Op geen enkele manier werd er in die tijd reke ning gehouden met het enorme verschil in kli maat tussen Oost-Indië en het vaderland. Met alle gevolgen van dien... Plattegrond 'opzichterswoning', dan wel van het ouderlijk huis van van Keuris vóór de verbouwing van 1942. In de Volkskrant van 24 januari 1992 stond een artikel over nostalgie geschreven door Arnold Heumakers, waarin onder andere het volgende: 'Weinig gevoelens zijn zo sluipend en onont koombaar als nostalgie. Zolang het eigen ervarin gen betreft, valt het nog wel mee. Het volstaat dan in de herinneringen af te dalen om daar een beschut en overzichtelijk domein aan te treffen dat de nostalgie zorgvuldig heeft afgeperkt. Heel anders gaat het met nostalgie die zich niet tot eigen ervaringen beperkt. Misschien is die nostalgie wel zo hevig omdat ze er niet in slaagt zich op een welomschreven, bijna tastbaar object te richten.' Schrijvers in en lezers van de Zijper Historie Bla Literatuur: den zullen in deze woorden veel eigen ervaringen herkennen. Mijn 'tastbaar object van nostalgie' is D.T. Gevers, Verhandeling over het toegangbaar maken van mijn ouderlijk huis in St. Maartensbrug. Geduren duinvalleijen langs de kust van Holland. Amstelveen, 1826. de de jaren 1926-1947. Om precies de zijn, de winkel vanj. Keuris Pzn. y Buisman, Bar en Boos; zeven eeuwen winterweer in de Lage Landen. Baarn, 1984. 'Het beschut en overzichtelijk domein' is voor wat betreft mijn jeugdjaren, de vlotbrug - het Gemeentearchief Zijpe no. 135 (Oud Archief)- zwarte pad - de fabriek - de weg naar school en 14. In mei 1926, ik was toen een half jaar oud, waren mijn ouders door schipper Glas van Zuid-Scher mer naar Sint Maartensbrug verhuisd. Mijn broer Bernhardt, die toen zes jaar was, heeft die boottocht via Koedijk en Schoorldam prachtig gevonden. En toen alles aan de vlotbrug was uit geladen, vroeg hij verbaasd: "En wanneer gaan we nou naar huis?" Maar de volgende dag brachten de zoon van brugwachter Buyl, Foppe, de zoon van de boter- maker Bram Jongsma en de dochter van de café houder, Gré Veuger, hem mee naar de school aan de brug, die toen nog per 1 mei het nieuwe schooljaar startte. Wat voor 'zaak' nam Vader Keuris over? Op het geschilderde bord bij de voordeur stond 'Handel in Koloniale Waren'. Een kruidenierszaak dus op het platteland zoals er toen zovele waren: 's morgens vragen - 's middags brengen met de transportfiets - de last vóórop; in de winter soms met de k riel op de rug. Piet Breed, de vorige eigenaar ging de eerste Van links naar rechts: Bram Jongsma, Fopp« Buyl CU Ben Keuris; in 1930 'vereeuwigd' in Bergen. week mee. Vader vertelde ons later dat hij in drie zondagschool in St. Maartensbrug - het Kloosterbos - het Wildrijk - de s/6' «f av2f weg naar duin en strand. Ons huis - in ieder geval het voorste Sfcr J / deel - langs het kanaal had iets te maken met het ontstaan en het on derhouden van het Noordhollands Kanaal in het begin van de vorige eeuw. Op een tentoonstelling in 1976 in Den Helder over dat kanaal was mij een 'opzichterswoning' op een bouwtekening opgevallen, waarvan de plattegrond van de ka mers mij bekend voorkwam. De toestand zoals die voor 1942 vóór een verbouwing bestond met bedsteden en kastenwand; met op de gang op het noorden een regen- bakkast waarboven de zoldertrap hing die 's avonds werd neergelaten (de slaapplaatsen voor de kinderen waren boven) om 's morgens na het opstaan weer omhoog gebracht te worden. De drie ramen op het westen, met kleine ruitjes, hadden luiken die 's avonds werden gesloten. Die ramen waren net als de deuren en balken- laag en het plafond geel geverfd. Het behang was zwart met gekleur de bloemen en een schulprand boven langs. Door die ruitjesramen -ÜT?I'.Ï£::'. • ii.'v-i zag ik in de strenge winter van 1929 de mensen op het kanaal schaatsen. Koopcontract uit 1926, waarmee Piet Breed de winkel overdoet aan de vader van Keuris. 15. O/J # t e^. 'fi' C /'o I ; De in 1929 door vader Keuris aangeschafte 'I' Ford bestelauto. I >^* i vtr. *. dagen 'rond' was. Omdat een week toen zes werkdagen had, werd uitbreiding van de klanten kring gezocht en gevonden door op woensdag bij cj fy y<3*K£z.#\<£<^sc~ i JZ- / vrienden, familie en kennissen uit de omgeving rond te gaan. En zo ontstond de woensdagroute: St. Maartensbrug - Schagerbrug - Keinsmerbrug - Oudesluis - Schagen - Valkoog en St. Maarten; totaal ongeveer 15 adressen, volgehouden tot in de jaren vijftig. Vanaf 1929-1940 per auto, in de oorlogsjaren per fiets met aanhangwagentje en na 1948 weer per auto. In 1929 werd een T Ford be stelauto met het autonummer G-63742 gekocht, waarmee op dinsdagochtend eieren van de boe ren in kisten naar de veiling in Schagen werden gebracht. Zo raakte de week gevuld en het bedrijf lonend. Er kwam ook telefoon, nummer 7. Het aanvragen van een gesprek bij postkantoorhouder Blauw duurde vaak langer dan het gesprek zelf. Ons huis in wijk D veranderde nog al eens van nummer: D37, D45, D56. Dat de nummering en verkaveling eerder ook al ingewikkeld was, vernam ik van Trien Paarlberg- Waiboer, die via het kadaster mij de volgende ge gevens toespeelde. Wie waren vóór 1958 de eigenaren van D45? {Eigenaar wil niet altijd zeggen bewoner]) 1926-1958 Jan Pieterszoon Keuris, samen met zijn vrouw Diewertje Muntjewerf. De inventarislijst van de winkel, in 1926 opgemaakt door Nicolaas Teu- 1917-1926 Pieter Pieterszoon Breed en zijn nis Hopman. vrouw Antje de Jong, weduwe van Jan Hopman. Nicolaas Teunis Hopman, de zoon des huizes 1872-1917 Pieter Breed Laurensz., schel- schreef de inventaris op lijsten - totaal ƒ 708,60. penvisscher te Zijpel! en Trijntje Govers. Koekjes, peper, thee, suiker, enzovoorts. Maar 1867-1872 Joost Lanser, aannemer/landeigenaar óók blauwsel, vetloog, kloklijnen, spantouwen, te Zijpe. reuzel, Haarlemmer olie, bruidsuikers en Urba- 1864-1867 Pieter Quant, aannemer van publieke nus-pillen. werken te Haarlem. Maar wat waren 3,5 d. garibaldi van ƒ 2,28? 1855-1864 Cornelis Leeflang, kastelein/landman Voor het spitten van de tuin werd ƒ 4,50 en voor Schoorldam - Warmenhuizen, en Dirk Kooger, het schrobben van 11 stallen ƒ 2,00 gerekend. timmerbaas te Burgerbrug. Op die stallen kregen bij Keuris het peterolievat, Wat was er in een dorpswinkel anno 1926 zoal de klompen en het stroopvat een plaats. Voor de te krijgen en wat kostte dat? 4 melkbekers, de kwispeldoor, de lampeglazen, 16. de zuigflessen, de bordenkwasten en de 3 dooplokjes was plaats in een kast in de winkel. Suiker, erwten, griesmeel en kippevoer lag in open vakken in de winkel. Wegen en inpakken behoorde toen tot de taak van de winkelier. Het dorp, de Vlotbrug, was voor de jeugd in de dertiger jaren een schitterend gebied om op te groeien. Als aan het strand 's zomers tussen twee pieren meer dan 5 groepjes waren, vonden wij het vol en gingen een pier verder, waar het rustig was. Trouwens, de weg naar het strand langs het werkspoorlijntje was vanaf de Belkmerweg grint met stenen 'paardenpaadje', en na de Grote Vos een hobbelig zandpad; maar uit het slootje daar Ansicht van de firma JosPe met als 'ondertiteling': St. Maartensvlot- langs kon je vlak bij duin best drinken! brug. Gezicht op de Vlotbrug en Handelskade (!!) hadden het in de hand of je er nog over mocht of niet. Jaap Stil had zo zijn voorkeuren! Een ideaal dorp voor je vrije tijd. Voor de ernstige dingen moest je naar de Brug, St. Maartensbrug. Daar was de post, daar was de school, daar was de kerk en daar was het kerkhof. Het kanaal was de plaats waar de Helderse boot naar Alkmaar en Amsterdam aanlandde. Waar goederen werden overgeladen. Kortom drukte! Toen de fotokaartenfirma Jos-Pe uit Arnhem nieuwe ansichtkaarten maakte, liet moeder Keuris daarop niet de naam 'Zwarte Pad' maar 'Handels kade' drukken. Aan die naamgeving kwam toen Interieur winkel van de familie Keuris tussen 1930-1950. geen gemeenteraad van Zijpe te pas! Over D56 als bouwwerk met de grote kelder Natuur in duin, bos en weide volop voorhanden, ruimte is nog te melden, dat tijdens de razzia in maar de Vlotbrug had iets wat Sint Maartensbrug december 1944 mijn neef Kees uit Utrecht en ik niet had; een echte fabriek waar het productie daar een goede schuilruimte hadden. Na de ver proces van begin tot eind te volgen was.