NR 90 December 2014 Driemaandelijkse uitgave afgiftekantoor Gent X OP 1 LIJN P409030 HET MAGAZINE VAN DE LIJN VOOR UW GEMEENTE

› Aangepaste tarieven en dienstregeling › Word ook BlueAssist-gemeente › DOSSIER SOCIALE VEILIGHEID › Vijf deskundigen als aanspreekpunt › Samenwerking beste garantie op succes INHOUD

DOSSIER SOCIALE VEILIGHEID

08 Vijf provinciale deskundigen Sociale Veiligheid 09 Samenwerking voor betere veiligheid 10 Veiligheidsmonitor verzamelt gegevens en toont trends

PAG. 6 12 Camera’s op voertuigen: preventie en identificatie 1 3 De politie en De Lijn 1 4 Antwerpen: vijftien jaar Lijntoezichters 14 Gent: gauwdiefstalcampagne tijdens eindejaarsperiode 15 10 tips voor meer sociale veiligheid 16 Meldingsformulier informeert alle partijen in Turnhout PAG. 9 17 Trammelant, een participatief project voor jongeren

Ook in dit nummer 04 Coproduceren voor een betere mobiliteit 05 Nieuwe tarieven op 1 februari 06 Word ook BlueAssist-gemeente PAG. 17 18 Moerbeke: Campagne voor belbus 19 Een lijn door Vlaanderen: Brasschaat 20 Kort nieuws 21 10 jaar cambio 22 : Fiets en bus houden afstand 23 Doorstroming: we moeten de juiste prioriteiten stellen

PAG. 21 24 In de kijker: 48 extra lange en zuinige in aantocht

COLOFON VERANTWOORDELIJKE UITGEVER › Tamara De Bruecker, De Lijn, Motstraat 20, 2800 Mechelen›› REDACTIE › Sandra De Bel (Kluwer), Erwin Debruyne (VVSG), Tom Depla (Kluwer), Cécile Dusart (De Lijn), Astrid Hulhoven (De Lijn), REACTIES ALTIJD WELKOM Erik Mottar (De Lijn), Marc Nuytemans (De Lijn), Griet Similon (De Lijn), Michel Teughels (De Lijn), Frederik Van Langenhove (De Wilt u graag reageren op een artikel in dit Lijn) ›› FOTOGRAFIE › Stefaan Van Hul ›› ILLUSTRATIE › Canary Peter Images ›› CONTACTPERSONEN › Michel Teughels, De Op 1 Lijn-magazine? Of hebt u suggesties Lijn, Motstraat 20, 2800 Mechelen, tel: 015 40 89 24, fax: 015 40 89 99, [email protected] / Erwin Debruyne, VVSG, voor een onderwerp dat in een volgend Paviljoenstraat 9, 1030 Brussel, tel: 02 211 56 09, fax: 02 211 56 00, [email protected]›› EINDREDACTIE › Kluwer ›› nummer aan bod kan komen? Laat het dan OPMAAK › EHBOntwerp ›› DRUK › Geers Offset ›› De papiersoort van het Op 1 Lijn-magazine, de Condat matt Perigord, weten aan de redactie via [email protected]. heeft een label FSC-Mixed Sources.

e-versie Op 1 Lijn: In plaats van een gedrukt exemplaar van het Op1Lijn-magazine kunnen wij u een elektronisch exemplaar bezorgen. Mail uw naam, uw functie en adres naar [email protected] en wij mailen u voortaan de PDF-versie van het Op 1 Lijn-magazine.

02 OP 1 LIJN › NR. 90 TELEX INTRO

WWW.DELIJN.BE VERNIEUWD › Half oktober BESPARINGEN lanceerde De Lijn een vernieuwde versie van haar website. Omdat 90 % van de websitebe- De Lijn staat de komende jaren voor een zoekers de routeplanner raadpleegt, heeft die reeks belangrijke en moeilijke opdrachten. een prominente plaats gekregen op de start- De Vlaamse Regering vraagt De Lijn om pagina. Een andere nieuwigheid is de nieuwe tussen 2015 en 2019 fors te besparen. dienstregelingenzoeker. Alle informatie over De Tegen 2019 lopen deze besparingen op tot Lijn voor steden en gemeenten vindt u voortaan 65 miljoen euro per jaar. Intussen blijven onze kosten op enkele grote posten stijgen. achter de tab ‘zakelijke informatie’. In de nabije Daarnaast wil de nieuwe Vlaamse Regering toekomst zullen reizigers ook kunnen zoeken op van aanbodgerichte basismobiliteit evolu- halte en op lijn per gemeente. eren naar vraaggestuurde basisbereikbaar- ›› TEVREDENHEIDSENQUÊTE › Uit het twee- heid. jaarlijkse tevredenheidsonderzoek dat De Lijn dit jaar opnieuw voerde bij haar reizigers blijkt Met die uitdagingen in gedachten maken we onze begroting voor de onder meer dat stiptheid een belangrijk werk- komende jaren. De helft van wat we in 2015 en 2016 moeten besparen willen we realiseren via bijkomende ontvangsten. Met de tariefhervor- punt is om de dienstverlening te verbeteren. Uit ming als hoeksteen. In dit magazine vindt u alvast een overzicht van onze de resultaten blijkt dat reizigers tevreden blijven nieuwe tarieven. Hebt u een derdebetalerovereenkomst, dan mag u snel over hun gebruik van De Lijn: met 61 % blijft de meer nieuws verwachten via uw relatiebeheerder van De Lijn. tevredenheid bijna op hetzelfde niveau als in 2012. Over de stiptheid is slechts 46 % tevre- den tot zeer tevreden. ›› WATERSTOFBUSSEN 'Tussen 2015 en 2019 fors besparen.' › In december nam De Lijn vijf waterstofbussen in gebruik in de regio Antwerpen. Waterstof- De andere helft moeten we halen uit besparingen op onze uitgaven. We bussen zijn zeer milieuvriendelijk. Het milieu- zijn opnieuw met de fijne kam door onze interne werking gegaan. Zo zetten effect geldt vooral lokaal: na chemische reactie we verder in op beter beheer van voorraden. We bezuinigen op energie. De van waterstof en zuurstof wordt enkel een instroom van onze nieuwe bussen en trams moeten belangrijke besparingen zuivere waterstofdamp uitgestoten. Het project opleveren in onderhoud. En onze selectieve wervingsstop blijft behouden. werd gesubsidieerd door Europa en Vlaanderen Tot slot moeten we ook enkele verschuivingen en optimalisaties binnen en kadert in de duidelijke keuze van De Lijn voor onze exploitatie realiseren. Bijkomend vraaggestuurd aanbod zoals een uit- vergroening van de busvloot. ›› WIFI › Na de breiding van het tramnet in Gent & Antwerpen zorgen voor bijkomende kos- wifitrams in Gent en Antwerpen rijden er nu ten. Kosten die we compenseren door elders weinig gebruikt aanbod weg ook wifibussen in Aalst, , , Leuven, te halen, bijvoorbeeld laag bezette vroege of late zondagsritten. We willen Mechelen en Turnhout. In totaal zijn nu 90 daarbij onze reizigers maximaal ontzien. trams en 49 bussen uitgerust met gratis wifi. 2015 wordt verre van makkelijk. Maar ik engageer me alvast om u tijdig & De gratis wifi is mogelijk door de samenwerking rechtstreeks te informeren over maatregelen met impact voor uw gemeente tussen De Lijn, haar reclamedochter LijnCom en inwoners. en Hello bank!.

Roger Kesteloot Directeur-generaal De Lijn

OP 1 LIJN › NR. 90 03 TREFDAG VVSG

Coproduceren voor een betere mobiliteit

De Lijn en de lokale besturen werken sinds jaar en dag nauw samen. Vandemaele kwam aan de toog de dorps- In tijden van budgettaire krapte zal het meer dan ooit nodig zijn om dienst Nestor voorstellen, die actief is in Alveringem, Heuvelland, Lo-Reninge, de krachten te bundelen en initiatieven op elkaar af te stemmen. Poperinge en Vleteren. Nestor is een net- Coproduceren voor een betere mobiliteit was dan ook niet toevallig werk van vrijwilligers dat, ondersteund de benaming voor een tooggesprek op de VVSG-trefdag met Roger door enkele professionals, verschillende diensten aanbiedt aan senioren en mensen Kesteloot, directeur-generaal van De Lijn. met een zorgbehoefte. Een van de pijlers is een vervoersdienst voor inwoners die een belangrijke aanvulling kunnen zijn op het afspraak hebben bij een arts of in het zie- aanbod van De Lijn. Het tooggesprek kenhuis, die iemand willen bezoeken in het reikte enkele mooie voorbeelden aan. woonzorgcentrum, die bij de kapper willen langsgaan, …. Vrijwilligers zorgen ervoor LAST MILE dat ze op hun bestemming geraken en brengen hen nadien terug naar huis, tegen Bussen en trams zijn en blijven uiteraard een onkostenvergoeding. de corebusiness van De Lijn, maar de Iemand uit het publiek wees op een taxi- vervoermaatschappij is ook aandeelhou- abonnement voor 65+’ers dat proefdraait der van de autodeelorganisatie cambio in Oudenaarde. Het is een initiatief van en van het fietsdeelsysteem Blue-Bike. twee taximaatschappijen en het stadsbe- Voorlopig zijn er enkel Blue-Bikepunten bij stuur. Het wordt expliciet gepromoot als Roger Kesteloot tijdens de Trefdag: ‘Ik ben blij dat lokale overheden mee willen werken aan treinstations, maar in de toekomst komen een aanvulling op het openbaar vervoer. nieuwe formules.’ er ook aan grote busstations. De Lijn Een andere aanwezige bracht het voor- participeert in die initiatieven omdat deel- beeld van de VAP, de voitures à partager, Om de twee jaar organiseert de auto’s en -fietsen complementair zijn aan die zeer gekend zijn ten zuiden van de Vereniging van Vlaamse Steden en het openbaar vervoer: de deelauto kan taalgrens en zeker in Waals-Brabant. Het Gemeenten (VVSG) een Trefdag voor de een oplossing zijn voor de occasionele is een systeem dat het midden houdt tus- lokale besturen. Op 16 oktober tekenden verplaatsingen die niet met bus, of sen liften en carpoolen voor meestal korte 4 000 lokale mandatarissen en amb- trein kunnen gebeuren, de deelfiets is zeer afstanden binnen dezelfde gemeente of tenaren present in het Gentse ICC. Op handig voor het afleggen van de ‘last mile’ tussen enkele buurgemeenten. Het is zeer het programma stond onder meer een tot de bestemming. informeel, er komt nauwelijks administra- druk bijgewoond tooggesprek met Roger De Lijn zet ook vernieuwende samenwer- tie bij kijken (www.vap-vap.be). Kesteloot, directeur-generaal van De Lijn, kingen op met gemeenten. Zo bijvoor- over het thema 'Coproduceren voor een beeld de buurtbus in Brasschaat, die elke VERFRISSEND betere mobiliteit.' Om de mobiliteit van weekdag gratis rijdt volgens een vaste alle burgers zo ruim mogelijk te blijven route en een vaste dienstregeling. De Lijn Roger Kesteloot was na afloop bijzonder invullen, zullen De Lijn, lokale besturen levert de bus, de gemeente zorgt voor een tevreden over het tooggesprek: ‘Het was en burgerinitiatieven de komende jaren chauffeur en neemt de exploitatiekost op. zeer verfrissend, ik heb er een goed gevoel nog meer dan nu moeten coproduceren. bij. Iedereen zal uit zijn hokje moeten Hier en daar zijn al nieuwe vormen van NESTOR EN VAP komen en buiten de lijntjes moeten kleu- samenwerking tot stand gekomen. Elders ren. Ik heb vandaag vastgesteld dat lokale ontspruiten lokale projecten, al dan niet Er zijn ook heel wat lokale initiatieven die besturen bereid zijn om samen met ons onder regie van de gemeente, die een het aanbod van De Lijn aanvullen. Rebecca aan nieuwe formules te werken.’

04 OP 1 LIJN › NR. 90 TARIEVEN

Nieuwe tarieven op 1 februari De raad van bestuur van De Lijn heeft het voorstel voor nieuwe tarie- dens dat uur onbeperkt overstappen. Met ven aan de Vlaamse regering goedgekeurd. De volgende stap is de een biljet of Lijnkaart mag hij na dat uur niet meer overstappen, maar kan hij wel goedkeuring door de Vlaamse regering. Via de tariefaanpassingen wil zijn rit afmaken met het voertuig waarop De Lijn ongeveer de helft van haar besparingsplannen realiseren. De hij zich op dat ogenblik bevindt. Lijn moet in 2015 35 miljoen euro besparen. Ook het aantal varianten van vervoerbe- wijzen vermindert. Er komen drie tarieven Vanaf 1 februari zullen alleen personen met Voor senioren die op een jaar tijd 17 keer voor losse vervoerbewijzen: een biljet, een een handicap en hun begeleider, kinderen heen en terug reizen met de bus of tram, sms-ticket en een Lijnkaart. Dat vervangt de tot en met 5 jaar en oud-strijders nog gra- is een jaarabonnement het voordeligst. tien varianten van vandaag, die verschillen tis kunnen reizen met De Lijn. Kinderen van volgens aantal zones en verkoopskanaal. 6 tot en met 11 jaar en de rechthebbenden VERVOERBEWIJZEN op een sociaal tarief kunnen genieten van DERDEBETALERSYSTEMEN een laaggeprijsd jaarabonnement. Omdat het huidige zonetarief te ingewik- 65-plussers kunnen tot en met 31 augus- keld is voor de reizigers, verdwijnt het De relatiebeheerders van De Lijn bekijken tus 2015 gratis met De Lijn blijven rijden. systeem van korte (1-2 zones) en lange momenteel welke effecten de nieuwe Vanaf 1 september 2015 moeten ze ritten (3 zones en meer). Voortaan beta- tarieven hebben op de lokale overheden betalen voor hun rit. Ze kunnen een jaar- len reizigers voor 60 minuten rijden, in die een derdebetalersysteem (DBS) heb- abonnement van 50 euro nemen of een plaats van voor het aantal zones dat ze ben. Gemeenten met een DBS worden Lijnkaart, sms-ticket of biljet gebruiken. willen doorkruisen. Een reiziger mag tij- binnenkort hierover gecontacteerd.

PRIJS JAARABONNEMENTEN VANAF 1 FEBRUARI 2015 Buzzy Pazz Voor reizigers van 12 tot en met 24 jaar Voor het eerste kind: 195 euro Voor het tweede kind: 156 euro Vanaf het derde kind: 50 euro Omnipas Voor reizigers tussen 25 en 65 jaar 294 euro

PRIJS VOORDEELABONNEMENTEN VANAF 1 FEBRUARI 2015 Mensen met een vervoergarantie (VG): 40 euro per jaar • Personen met een leefloon en gelijkgestelden, of personen die verblijven in een lokaal opvanginitiatief (LOI). De Lijn stuurt deze personen een overschrijving op basis van een bestand met rechthebbenden dat ze ontvangt van de betrok- ken instellingen. • Ouderen met een gewaarborgd inkomen of een inkomensgarantie kunnen op basis van een attest afgeleverd door de Rijksdienst voor Pensioenen een VG-abonnement aanvragen. • Asielzoekers hebben recht op vervoersgarantie (VG). Fedasil (Federaal Agentschap voor de Opvang van Asielzoekers), het Rode Kruis of Vluchtelingenwerk Vlaanderen vragen de VG-netabonnementen aan. • Jongeren in Begeleid Zelfstandig Wonen kunnen dit abonnement enkel aanvragen via de dienst Bijzondere Jeugdzorg. Mensen die in aanmerking komen voor een verhoogde tegemoetkoming (VT): 50 euro per jaar • Houders van een 'attest verhoogde tegemoetkoming geneeskundige zorgen' (maximum drie maanden oud), het zogenaamde OMNIO-attest, uitgereikt door een erkend ziekenfonds. • Houders van een geldige kaart voor verhoogde tegemoetkoming van de NMBS. Deze kaart kunt u als rechthebbende gratis verkrijgen in elk NMBS-station. • Houders van een geldige WIGW-kaart (weduwen, invaliden, gepensioneerden en wezen). Kinderen tussen 6 en 12 jaar 50 euro per jaar

PRIJS BILJETTEN EN KAARTEN VANAF 1 FEBRUARI 2015 Biljet enkele rit (60 minuten geldig) 3 euro Sms-biljet enkele rit (60 minuten geldig) 1,80 euro (+ 0,15 euro voor aanvraag sms) Lijnkaart voor 10 ritten (1 rit = 60 minuten) 14 euro

De nieuwe tarieven zijn begin 2015 online beschikbaar. Wenst u meer info? Neem dan contact op met onze relatiebeheerders. Zie www.delijn.be (zakelijk aanbod – steden en gemeenten).

OP 1 LIJN › NR. 90 05 TOEGANKELIJKHEID

Word ook BlueAssist-gemeente

Afgelopen najaar hield BlueAssist in samenwerking met De Lijn en het de klanten zoals de lijnwinkelmedewerkers.­ departement MOW (mobiliteit en openbare werken) van de Vlaamse De chauffeurs droegen tijdens de actie pins met het BlueAssist-icoon en er werden overheid een sensibiliseringscampagne in het kader van meer toegan- affiches opgehangen in de bussen. Er wer- kelijk openbaar vervoer. Via deze actie willen ze BlueAssist onder de den eveneens bussen aan de buitenkant aandacht brengen en mensen warm maken om in te gaan op vragen bekleefd met het campagnebeeld. Zij waren in heel Vlaanderen in het straatbeeld zicht- van mensen die moeilijk een hulpvraag kunnen stellen. baar. Er is vooraf een meting gebeurd naar de bekendheid, waaruit bleek dat 3 % van Vlaanderen telt ruim 660 000 mensen gericht het BlueAssist-gebruik in binnen de klanten van De Lijn vertrouwd was met die courante informatie moeilijk kunnen en –buitenland. De grote sensibiliserings- BlueAssist. Na de campagne zal de popula- verwerken. Velen onder hen hebben het campagne die in oktober werd gevoerd, riteit opnieuw gemeten worden. bovendien lastig om een eenvoudige heeft als ultiem doel zoveel mogelijk men- vraag te formuleren, bijvoorbeeld mensen sen kennis te laten maken met BlueAssist BLUEASSIST- VRIENDELIJKE met een verstandelijke beperking, begin- en hen aan te sporen om mensen met een STEDEN EN GEMEENTEN nende dementie of met een taalbarrière. BlueAssist-vraag te helpen. Via de web- Deze hindernissen weerhouden hen vaak site www.blueassist.eu kunnen mensen BlueAssist vzw heeft de ambitie om in om zelfstandig deel te nemen aan het zichzelf via een inschrijfknop registreren heel Vlaanderen, en op lange termijn ook dagelijks leven, waaronder verplaatsingen als BlueAssistant. BlueAssistants zijn maken met het openbaar vervoer. Ze mensen die bereid zijn om een antwoord mogen of kunnen enkel onder begeleiding te bieden op een BlueAssist-vraag. op pad of blijven door de communicatieve drempels liever thuis. MEER MOBIEL MET DE LIJN

HERKENBAAR ICOON De Lijn ziet in BlueAssist een belang- rijk hulpmiddel voor personen die het BlueAssist vzw is een social profit orga- openbaar vervoer niet durven of kunnen nisatie die inspeelt op deze problematiek gebruiken omwille van communicatieve door in te zetten op de wil van mensen problemen. Daarom ondersteunt De Lijn om goed te doen. Het is niet altijd duide- innovaties zoals BlueAssist die mensen lijk hoe je iemand kan helpen en we betut- mobieler en weerbaarder maakt omdat BlueAssist ondersteunt een concrete hulpvraag telen niet graag. Daarom ontwikkelde Blue ze dan wel zelfstandig de bus en de tram die een persoon met een beperking kan stel- len. Dat kan met het herkenbaar icoon van Assist vzw een herkenbaar icoon dat een kunnen nemen. Eerdere proefprojecten BlueAssist. In de vorm van een kaartje of een houvast biedt aan mensen die het moeilijk met het gebruik van BlueAssist werden smartphonetoepassing. hebben om een eenvoudige vraag te stel- positief geëvalueerd door de gebruikers, len. Met de hulp van BlueAssist-kaartjes de chauffeurs en medereizigers van De of de BlueAssist-app voor smartphones Lijn. Door dit initiatief uit te breiden en tonen mensen die het moeilijk hebben om kenbaar te maken in heel Vlaanderen, Wens je als lokale overheid ook ini- informatie te begrijpen of om zelf begre- wordt het openbaar vervoer toegankelijker tiatief te nemen om BlueAssist te pen te worden hun vraag aan een voor- voor mensen die moeilijk een vraag kun- promoten? Hiervoor kan met contact bijganger, een medereiziger, de chauffeur nen of durven stellen. opnemen met BlueAssist vzw op van De Lijn,... Daarom ondersteunt De Lijn de Vlaamse [email protected]. Binnenkort komt promotiecampagne om ‘BlueAssist’ beter er ook draaiboek hoe men vanuit een BLUEASSISTANT bekend te maken bij klanten en werknemers. lokale overheid aan de slag kan gaan In de eerste plaats bij chauffeurs en contro- om BlueAssist te implementeren. BlueAssist vzw promoot sinds 2012 heel leurs en de collega’s die in contact staan met

06 OP 1 LIJN › NR. 90 over de Vlaamse grenzen heen, de goede burgerzin te stimuleren en een uitgebreid netwerk van bondgenoten te creëren dat als stevig vangnet kan dienen om iedereen die het nodig heeft verder op weg te helpen. Een aantal steden en organisaties hebben in de aanloop van deze campagne al een engagement aangegaan om een stevig maatschappelijk platform te creëren dat BlueAssist-gebruik herkent en integreert. Zo werd de stad Oostende de eerste BlueAssist-vriendelijke stad. Intussen is dit ook het geval in Aarschot, Kasterlee, Genk, In oktober werd voor het eerst een grote sensibiliseringscampagne gelanceerd rond BlueAssist. Gent en . West-Vlaanderen wordt Simon, één van de eerste BlueAssist-gebruikers was het gezicht van de campagne en engageerde binnenkort de eerste BlueAssist-provincie. zich om de eerste 10 000 BlueAssistants te verzamelen.

BlueAssist-vriendelijk Oostende

BlueAssist is ontstaan in de schoot van vzw Ithaka uit Oostende, Voor wie kan BlueAssist nuttig zijn? die werkt met personen met een beperking. Geen wonder dat de Anne Goetghebeur (diversiteitsambtenaar Oostende): ‘In de kuststad de eerste BlueAssist-gemeente van Vlaanderen was. eerste plaats voor mensen met een verstandelijke beperking, ‘Ik ben er trots op dat BlueAssist stilaan uitgerold wordt over maar niet alleen voor hen. Er zijn al dove personen die het Vlaanderen. We willen dat op alle mogelijke manieren onder- gebruiken, net als mensen met autisme. Het kan bijvoorbeeld steunen,’ zegt schepen Tom Germonpré die Gelijke Kansen in ook zeer nuttig zijn voor iemand die pas in ons land is en het zijn bevoegdheidspakket heeft. Nederlands nog niet machtig is. Ook mensen met beginnende dementie maken er gebruik van. Ze kunnen hun reis met het De stad Oostende heeft intussen een vijftigtal informatiemo- openbaar vervoer zelf voorbereiden en de reisweg thuis op een menten over BlueAssist georganiseerd. Ook het informatieblad briefje schrijven. Hebben ze onderweg toch hulp nodig, dan kun- en de website van de stad hebben aandacht voor het initiatief. nen ze met BlueAssist en hun neergeschreven reisweg veilig op Schepen Tom Germonpré: ‘Hoe meer mensen BlueAssist ken- hun bestemming geraken.’ nen, hoe groter de impact zal worden. Het kaartje of de app hebben intussen bewezen dat ze heel veel mogelijkheden bie- den. Mensen die zich vroeger enkel onder begeleiding konden verplaatsen, nemen nu alleen het openbaar vervoer. Ze kunnen nu ook zonder begeleiding naar het stadhuis komen om docu- menten aan te vragen of af te halen. Onze medewerkers weten wat te doen als iemand het BlueAssist-beeld toont.’

Waarom is een apart icoon nodig? Kan een eenvoudig briefje van de begeleider niet hetzelfde teweegbrengen? Tom Germonpré: ‘De meeste mensen vinden het niet prettig om op straat aangeklampt te worden, maar dat is anders als ze het BlueAssist-symbool zien. Het wekt vertrouwen, ze weten dat ze Tom Germonpré en Anne Goetgebeur, stad Oostende: echt kunnen helpen.’ ‘Hoe meer mensen BlueAssist kennen, hoe beter!’

OP 1 LIJN › NR. 90 07 DOSSIER SOCIALE VEILIGHEID

Vijf provinciale deskundigen Sociale Veiligheid

De Lijn heeft vijf deskundigen Sociale Veiligheid, één per provincie. Zij zijn hét aanspreekpunt voor lokale overheden en politie in verband met sociale veiligheid op en rond de bussen en trams van De Lijn. Hun functie maakt deel uit van het actieplan ‘Veilig op Weg’ van De Lijn.

De Lijn voert al sinds 1999 een geïntegreerd veiligheidsbe- leid. Met het actieplan ’Veilig op Weg‘ engageert De Lijn zich om continue inspanningen te leveren om de veiligheid op en rond het openbaar vervoer te verbeteren, zowel voor de eigen medewerkers als voor reizigers. Sinds de start van het plan zijn er al heel wat zaken veranderd, zo wordt nu gewerkt met een Veiligheidsmonitor (zie pagina 10) en kwam er in elke provinciale entiteit van De Lijn een deskundige Sociale Veiligheid. Zij verta- len de normen en doelstellingen rond sociale veiligheid naar de dagelijkse realiteit in hun provincie. Zij zijn ook het aanspreekpunt voor partners als lokale overheden en politiediensten. Aarzel dus zeker niet met hen contact op te nemen als u vragen heeft of pro- VIER PIJLERS blemen ondervindt inzake sociale veiligheid op en rond het open- baar vervoer in uw gemeente. Elke deskundige Sociale Veiligheid Het plan ’Veilig op Weg‘ van De Lijn is opgebouwd rond 4 grote is voor uw provincie het aanspreekpunt voor onder meer: pijlers: organisatorische maatregelen, (techno)preventieve maat- • het opvragen van camerabeelden; regelen (onder meer de inzet van camera’s), opleidingen en de • algemene informatie of advies rond sociale veiligheid; samenwerking met andere partijen (waaronder politie en lokale • de coördinatie van gezamenlijke acties op het terrein zoals de overheden). We gaan verder in op deze thema’s in het vervolg inzet van; gemeenschapswachten of de aanpak van gauwdiefstal; van dit dossier. U vindt ook meer info op www.delijn.be (zakelijk • het opzetten van preventieve acties zoals Trammelant. aanbod, steden en gemeenten, veiligheid) .

DESKUNDIGEN SOCIALE VEILIGHEID ANTWERPEN Sarah Eelen [email protected] 03 218 1409 Tea Willems [email protected] 011 85 4192 OOST-VLAANDEREN Stephanie De Clercq [email protected] 09 211 9014 VLAAMS-BRABANT Evelien Coel [email protected] 016 31 3687 WEST- VLAANDEREN Thomas Brulez [email protected] 059 56 5268

08 OP 1 LIJN › NR. 90 Samenwerking voor betere veiligheid

STRUCTUREEL De lokale partners zijn voor De Lijn onmisbaar om de sociale vei- ligheid op haar voertuigen en aan haar haltes te garanderen. De Er doen zich herhaaldelijk en/of ernstige feiten voor op Lijn zet op sommige plaatsen zelf extra veiligheidspersoneel of bepaalde lijnen of in bepaalde buurten. –middelen in, maar vaak wordt er ook samengewerkt met lokale overheden en politie. Naar aanleiding van een incident kan ad hoc De Lijn merkt dit op. De politie of lokale een samenwerking worden opgestart. In veel steden en gemeen- overheid merkt dit op. ten is er ook een structurele samenwerking. De deskundige Sociale De politie of lokale Veiligheid neemt contact overheid neemt contact op AD HOC op met de politie en lokale met De Lijn. overheid in kwestie. Een incident wordt gemeld door een reiziger, de Lijnwinkel, de chauffeur, een lijncontroleur of een andere persoon. Deze De Lijn stemt in eerste instantie de flexibele inzet van melding komt terecht op de Dispatching van De Lijn. haar veiligheidsmaatregelen af op de lokale problematiek. Bijvoorbeeld een tijdelijke verhoging van de lijncontrole, Zij kunnen eventueel bijstand oproepen indien nodig. inzet van cameravoertuigen, Trammelant,…

Als ze in de buurt zijn, worden Lijncontroleurs ter plaatse Samen met de partners kan bekeken worden welke acties gestuurd. Bij zwaardere incidenten wordt ook de politie nog genomen kunnen worden: extra patrouilles van opgeroepen. gemeenschapswachten of politie, wijkwerkers aanspreken,…

Van elk incident wordt ook een verslag gemaakt. Deze ver- Elk incident wordt opgenomen in de Veiligheidsmonitor. slagen komen terecht bij de deskundigen Sociale Veiligheid. De deskundige Sociale Veiligheid koppelt de kwartaalresulta- ten systematisch terug naar steden en gemeenten en Elk incident wordt opgenomen in de Veiligheidsmonitor. politiezones vanaf fase 1 (zie p. 11). De deskundige Sociale Veiligheid koppelt het incident ook terug aan politie, de lokale overheid en aan alle samenwer- Er kunnen formele afspraken gemaakt worden. kingspartners als er een structureel overlegplatform is rond Soms resulteert dat in een convenant sociale veiligheid. sociale veiligheid. Gemeenschappelijke campagnes kunnen verder preventief werken.

De Lijn en de gemeente kunnen samen beslissen om extra patrouilles van Soms komt de politie ter hulp. gemeenschapswachten in te zetten bij structurele problemen aan een halte.

OP 1 LIJN › NR. 90 09 DOSSIER SOCIALE VEILIGHEID

Veiligheidsmonitor verzamelt gegevens en toont trends

Constante informatie-uitwisseling tussen De Lijn, politie, gemeen- Welke gegevens komen in de schapswachten en eventuele andere partners is belangrijk om snel en Veiligheidsmonitor terecht? ‘Om tot zo volledig mogelijke resultaten gericht resultaten te boeken bij incidenten. De Lijn werkt aanvullend te komen, halen we onze informatie uit ook met een Veiligheidsmonitor, een wetenschappelijk onderbouwd vele bronnen: meldingen van chauffeurs, instrument om gegevens rond agressie en overlast in en om het Lijncontroleurs, begeleidend personeel, rei- zigers, verslagen van gemeenschapswach- openbaar vervoer te meten en te analyseren. Evelien Coel, deskundige ten en indien mogelijk politiegegevens. Sociale Veiligheid De Lijn Vlaams-Brabant licht toe. Omdat we graag preventief werken, is het voor ons ook belangrijk om informatie over kleine zaken te ontvangen. Bijvoorbeeld als gemeenschapswachten merken dat er wel eens vandalisme gebeurt aan de schoolhalte. Meestal is dat een voorteken van nog meer problemen. Het is dus inte- ressant om direct aan de slag te gaan en te voorkomen dat het erger wordt.’

Welke acties kan men nemen op basis van de resultaten? ‘Op basis van de resultaten kunnen we gericht maatregelen nemen om de overlast of agressie in bepaalde buurten te bestrijden. In eerste instantie zullen we proberen het probleem zelf aan te pakken via onze Lijncontroleurs, bege- leiders, de inzet van cameravoertuigen, Door ook kleine feiten of vandalisme te melden aan De Lijn kunnen problemen tijdig gedetecteerd Trammelantprojecten op scholen,…. Als worden. die niet volstaan, doen we pas beroep onze partners. Dat kan gaan van informe- Waarvoor dient de Veiligheidsmonitor? zaken en voor zaken die niet direct in het ren over de problematiek, vragen om mee ‘De Veiligheidsmonitor heeft een dubbel oog springen. Ernstige of vaak weerke- in het oog te houden, gezamenlijke acties doel. Enerzijds wordt het gebruikt om rende feiten komen meestal via recht- plannen, camerabeelden uitwisselen tot het aantal feitelijke incidenten te meten streekse communicatie bij ons terecht. een langdurig project opzetten,…’ tussen reizigers en medewerkers, tussen De Veiligheidsmonitor is ook een heel niet-reizigers en medewerkers, tussen nuttig instrument voor trendanalyses en Hoe worden betrokken steden of reizigers onderling en tegen de infrastruc- de evoluties doorheen de jaren. Naast de gemeenten ingelicht? tuur van De Lijn. Anderzijds geeft de aandachtspunten verzamelen we via de ‘De zones en gemeenten waarin aan- Veiligheidsmonitor input voor het veilig- monitor ook informatie over de vorm en dachtsbuurten liggen, worden persoonlijk heidsplan om gericht, gepast en flexibel de aanleiding van de agressie, het tijdstip, en vertrouwelijk geïnformeerd. De analyses maatregelen te treffen en/of middelen de vermoedelijke leeftijd van de daders,… via de Veiligheidsmonitor gebeuren in in te zetten. De Veiligheidsmonitor biedt Dit helpt ons op weg om gerichtere acties principe per kwartaal. De informatie wordt vooral een meerwaarde voor structurele en projecten uit te voeren.’ daarom systematisch om de drie maanden

10 OP 1 LIJN › NR. 90 Verslagen van gemeenschapswachten zijn één van de informatiebronnen voor De Lijn om problemen te detecteren. verspreid. Maar uiteraard wachten we niet altijd om te communiceren tot het einde Hoe werkt de van het kwartaal of tot de resultaten bekend zijn. Bij duidelijke problemen nemen we Veiligheidsmonitor? immers al sneller contact op. We wisselen tussendoor ook informatie uit op vergade- In de Veiligheidsmonitor worden het aantal incidenten en het aantal feiten inge- ringen en op vraag van onze partners.’ geven met een bijbehorende score. Zware incidenten met fysieke dreiging wegen daarbij zwaarder door.

De analyse van die mix aan gegevens levert een lijst op met aandachtsbuurten. Dat zijn plaatsen waar – op een bepaald tijdstip – een verhoogde concentratie aan incidenten voorkomt. Die buurten worden onderverdeeld in vier interventiefases: • fase 0: geen extra veiligheidsmaatregelen nodig • fase 1: tijdelijke inzet van bijkomende eigen veiligheidsmaatregelen • fase 2: permanente inzet van bijkomende eigen veiligheidsmaatregelen • fase 3: daarbovenop wordt ook de lokale autoriteiten en politie om bijstand gevraagd

De betrokken gemeenten en politiezones worden geïnformeerd over aandachts- buurten in hun gemeente. Eventueel vraagt De Lijn hen om in bepaalde buurten of over bepaalde problematieken samen te werken.

Elk trimester stelt De Lijn de resultaten ook voor binnen het subcomité Sociale Veiligheid, een intern overlegorgaan van De Lijn. Directieleden en afgevaardigden Evelien Coel, deskundige Sociale Veiligheid De van de syndicale organisaties worden geïnformeerd over de trends binnen de Lijn Vlaams-Brabant: ‘Elke drie maanden geven Veiligheidsmonitor. Afhankelijk van de resultaten worden maatregelen getroffen we aan politie en gemeenten informatie door over de aandachtsbuurten, maar ook tussen- voor het komende kwartaal. door communiceren we bij belangrijke feiten.’

OP 1 LIJN › NR. 90 11 DOSSIER SOCIALE VEILIGHEID

Camerabewaking Camera’s op voertuigen: Wet van 21 maart 2007 Vlaamse Vervoermaatschappij De Lijn

• Antwerpen: Grotehondstraat 58 - 2018 Antwerpen • Oost-Vlaanderen: Brusselsesteenweg 361 - 9050 Gentbrugge • Vlaams-Brabant: Martelarenplein 19 - 3000 Leuven preventie en identificatie • Limburg: Grote Breemstraat 4 - 3500 Hasselt • West-Vlaanderen: Nieuwpoortsesteenweg 110 - 8400 Oostende Veel bussen en alle trams van De Lijn hebben camera’s. De beelden 1138928 worden gebruikt bij incidenten en kunnen opgevraagd worden bij de Een pictogram naast de instapdeur maakt dui- delijk dat er camera’s op het voertuig zijn. Wie deskundigen Sociale Veiligheid. instapt, gaat akkoord om gefilmd te worden.

overlast, agressie of gauwdiefstallen, ... Lijnen een beslissing voor het gemeentebestuur en die meer gevoelig zijn, of waar zich gedurende de korpschef. Vaak gaat er uitgebreid overleg een periode meer overlast voordoet, proberen tussen de verschillende partijen aan vooraf. wij eerst van cameravoertuigen te voorzien.’ ALARM NA INCIDENT Naast de camera’s op de voertuigen, maakt De camera’s filmen zolang het voertuig rijdt, De Lijn nog gebruik van andere technische maar de camerabeelden worden in principe snufjes om de veiligheid op de voertuigen te enkel bekeken bij een incident om feiten en/ verhogen. Zo kan de chauffeur bij elke situ- of daders te identificeren. Standaard worden atie onmiddellijk via de radio contact opne- de opnames na 72 uur overschreven tenzij men met de dispatching. Veel voertuigen ze bij een bepaald voorval onmiddellijk apart zijn ondertussen ook uitgerust met GPS en/ Stephanie De Clercq, deskundige Sociale worden weggeschreven. Enkel personen of een track & trace-systeem, waardoor De Veiligheid De Lijn Oost-Vlaanderen: ‘Lijnen aangeduid door het Comité voor Preventie Lijn de positie van een voertuig kan bepalen die meer gevoelig zijn, of waar zich gedurende een periode meer overlast voordoet, proberen & Bescherming op het Werk (CPBW) van op het ogenblik van een agressie-incident. wij eerst van cameravoertuigen te voorzien.’ De Lijn mogen de beelden uitlezen. In eer- Elk voertuig heeft ook een alarmsysteem. ste instantie is dit de deskundige Sociale Een chauffeur kan verschillende soorten Alle nieuwe voertuigen van De Lijn worden Veiligheid. Nadien worden de beelden maxi- oproepen doen. Bij alle oproepen zal de uitgerust met camerabewaking. Momenteel maal 1 maand bewaard, tenzij ze deel uitma- dispatching van De Lijn verwittigd worden hebben alle trams al camera’s. Het aantal ken van een gerechtelijk onderzoek. zodat zij de nodige ondersteuning kunnen bussen met camera’s neemt elk jaar toe Stephanie De Clercq: ‘Beelden worden bieden en eventueel politiebijstand kun- en schommelt momenteel rond de 900. hoofdzakelijk opgevraagd door de politie na nen vragen. Bij een noodoproep zal op de Afhankelijk van het type hangen er 4 tot 12 een incident. Bijvoorbeeld na gauwdiefstal, rolfilm vooraan ‘SOS politiehulp gevraagd’ camera’s in een voertuig van De Lijn. De bus- agressie naar ons personeel of tussen reizi- verschijnen. We vragen dan aan de burgers sen en trams die uitgerust zijn met camera’s gers onderling, vechtpartijen of vandalisme. om contact op te nemen met de politie en hebben stickers met een pictogram naast de Soms worden de beelden ook opgevraagd de juiste informatie van het voertuig door te instapdeur. Wie in de bus of tram stapt, gaat na een ongeval of bij de zoektocht naar ver- geven, zoals de plaats en het busnummer. in principe akkoord met het feit dat hij of zij miste personen. De politie neemt hiervoor gefilmd wordt. De Lijn respecteert nauwge- steeds zelf rechtstreeks contact op met de zet de regels van de Privacycommissie over deskundige Sociale Veiligheid. Soms vragen het maken van de beelden. ook reizigers beelden op, maar meestal gebeurt de afhandeling via de politie.’ FLEXIBELE INZET CAMERA’S IN SCHUILHUISJES Voertuigen met camera’s worden flexibel en gericht ingezet. Stephanie De Clercq, De Lijn voorziet enkel camera’s op de voer- deskundige Sociale Veiligheid De Lijn Oost- tuigen. Als het aangewezen is om ook aan Vlaanderen: ‘We zetten de cameravoertuigen de halteinfrastructuur of in de nabijheid van Camerabeelden worden op vraag van de poli- onder meer in op basis van meldingen rond een halte camera’s te plaatsen, dan is dat tie aangeleverd.

12 OP 1 LIJN › NR. 90 De politie en De Lijn

In alle provincies heeft De Lijn een samenwerkingsakkoord met de politiediensten afgesloten. Dat legt structurele en punctuele afspraken vast, onder meer over de uitwisseling van informatie, opleiding van De Lijn aan aspirant-politieagenten, opleiding van politie aan De Lijn, gezamenlijke acties, …

Geregeld houdt De Lijn in het kader van het samenwerkingsak- de aanpak van zwartrijden, vandalisme, drugsfeiten of gauwdief- koord acties in samenwerking met de politiediensten. Om de stal, of om de problematiek in een stationsbuurt of aan een recre- acties te plannen, baseert men zich op de resultaten van de atiedomein aan te pakken. Er worden ook samen preventieacties Veiligheidsmonitor van De Lijn, analyses van de politiediensten en uitgewerkt, bijvoorbeeld bij evenementen. ad hoc naar aanleiding van incidenten. Het gaat onder meer om

Studenten politieschool op Kusttram

Bij De Lijn West-Vlaanderen worden in de zomer- maanden een aantal acties geconcentreerd rond de Kusttram.

Thomas Brulez, deskundige Sociale Veiligheid De Lijn West- Vlaanderen: ‘ In het kader van de samenwerkingsakkoorden stemmen we jaarlijks af om in juli en augustus een aantal acties langs de kust uit te werken. Concreet gaan onze Lijncontroleurs op pad met inspec- teurs van bepaalde politiezones en met aspirant-inspecteurs van de West-Vlaamse Politieschool die stages lopen aan de kust. Via een uitwisselingsakkoord met de Nederlandse Politieschool kunnen we Thomas Brulez, deskundige Sociale Veiligheid De Lijn West- Vlaanderen: ‘Dit is een interessante ervaring voor alle betrok- voor sommige acties ook Nederlandse studenten inzetten. Ze staan de ken partijen.’ Lijncontroleurs onder andere bij tijdens het uitvoeren van controles en het opvolgen van evenementen tijdens het zomerseizoen.’

Thomas Brulez: ‘Deze vorm van samenwerking is een interessante ervaring voor zowel onze controleurs als de studenten en aspiranten. Voor de studenten zijn deze stages meestal een eerste kennismaking met de werking van De Lijn. Zo worden ze in de praktijk geconfronteerd met moeilijkheden of incidenten. Onder meer door de samenwerking met de politie tijdens controles wil De Lijn aantonen dat we als vervoermaatschappij de veiligheid van onze reizigers en chauffeurs ernstig nemen. Bijstand door politie tijdens moeilijke ritten is tevens een ondersteuning voor onze eigen Lijncontroleurs. Er ontstaat ook telkens een wisselwer- king tussen de verschillende partijen waar iedereen nog tips kan uithalen.’

Concreet zijn er deze zomer 16 acties geweest langs het traject van de Kusttram: 13 acties met inspecteurs van de zone en de studenten van de West-Vlaamse Politieschool. Bij drie van deze acties werden ook Nederlandse studenten ingezet. Het aantal acties en de planning zijn afhankelijk van het aantal beschikbare politiemensen per zone en het aantal stagestudenten. Eenmaal bekend is hoeveel mensen stage lopen in welke zone, maakt De Lijn een voorstel op van mogelijke acties afgestemd op de noden van De Lijn. De zones kiezen zelf welke acties ze wensen te ondersteunen. Nadien volgt een gedetailleerde briefing.

OP 1 LIJN › NR. 90 13 DOSSIER SOCIALE VEILIGHEID

Antwerpen: vijftien jaar Lijntoezichters Op de Antwerpse bussen en trams zijn sinds het najaar van 1999 Lijntoezichters aan Op de piekmomenten ’s morgens en ’s het werk, een initiatief van de stad in samenwerking met De Lijn. Structureel preven- avonds zitten er heel wat scholieren op tief toezicht, dat is hun taak. Moustapha Faye legt uit wat dit inhoudt. de bus of de tram, dan is het zeer druk. Scholieren kunnen nogal luidruchtig zijn Antwerpen heeft 51 lijntoezichters, 36 de leeftijd betreft. Er zijn ongeveer evenveel en daardoor andere reizigers storen. Dan werken voltijds en 15 deeltijds. De samen- mannen als vrouwen. De Lijntoezichters gaan wij met de jongeren praten. Omdat stelling van de groep is zeer heterogeen, zijn in dienst van de stad en hebben het we vaste lijnen hebben, kennen wij hen zowel wat het land van herkomst als wat statuut van gemeenschapswachten. Ze en zij kennen ons. We hebben een goede worden ingezet op drukke lijnen naar en band en we kunnen kleine problemen van scholen en op lijnen waar ’s avonds meestal makkelijk oplossen. Als het een onveiligheidsgevoel heerst. Moustapha nodig is, nemen we contact op met de Faye doet het werk al acht jaar. Momenteel schooldirecties. Een andere taak van een reizen hij en zijn collega mee op de lijnen Lijntoezichter is het verschaffen van infor- 4 en 24. ‘Bij het begin van elk schooljaar matie over de reisweg en de bussen of krijgen we enkele vaste lijnen, ik heb er trams die mensen moeten nemen.’ intussen al heel wat gedaan.’ Zijn er nooit grote problemen? Wat zijn de belangrijkste taken van een ‘Er is al eens een discussie tussen reizi- Lijntoezichter? gers, soms een kleine ruzie. We proberen ‘We zorgen ervoor dat de busrit voor het dan op te lossen door te praten. We iedereen aangenaam en veilig verloopt. kunnen via de dispatching van De Lijn ook Aan de drukke haltes zien we erop toe dat Lijncontroleurs en de politie oproepen. Moustapha Faye, Lijntoezichter Antwerpen: ‘Veel reizigers kennen ons al, daardoor kunnen we de reizigers eerst rustig kunnen uitstap- Dat is gelukkig maar zelden nodig.’ kleine problemen meestal gemakkelijk oplossen.’ pen voordat de wachtenden instappen.

Gent: gauwdiefstal tijdens eindejaarsperiode

Tijdens de komende eindejaarsperiode zullen de stad Gent, de NMBS en De Lijn samen een campagne op poten zetten rond gauwdiefstallen. Elke partner zal zijn steentje bijdragen om studenten, shoppers en andere reizigers te waarschuwen voor gauwdieven.

Via posters worden reizigers aangespoord of andere bezittingen wijzen op het gevaar om waakzaam te zijn. Lijnspotters zullen van gauwdieven. Op andere momenten reizigers waarschuwen voor risicogedrag, gaan ze aan drukke haltes staan om risico- bijvoorbeeld mensen aanspreken die gedrag te spotten’. hun handtas laten open staan. Met deze gezamenlijke aanpak willen de partners MAANDELIJKSE BRIEFING een groot publiek bereiken op een belang- Ronny Desmet, coach Lijnspotters stad Gent: ‘Elke maand overleggen we en bepaal ik rijk moment in het jaar. Ronny Desmet, De 17 Lijnspotters zijn in dienst van de samen met De Lijn waar de lijnspotters best coach van de Lijnspotters binnen de stad Gent, maar De Lijn geeft mee input ingezet worden.’ Preventiedienst van Gent: ‘Tussen 15 en 20 over waar en wanneer ze best ingezet december organiseren we de week tegen worden. Ronny Desmet: ‘Elke maand gaan over speciale acties naar aanleiding gauwdiefstal. Onze Lijnspotters zullen dan overleg ik als coach met een team van van bijvoorbeeld shoppingdagen, of het tijdens de spitsuren meerijden op de druk- medewerkers van De Lijn. Daarin evalu- kan aangewezen zijn om Lijnspotters tij- ke lijn 1, tussen het St-Pietersstation en eren we de acties van de voorbije maand delijk meer in te zetten op plaatsen waar het Centrum. Ze zullen vooral mensen die en bekijken we welke klemtonen we willen er omleidingen zijn. Maandelijks brief ik nonchalant omgaan met hun handtassen leggen in de komende periode. Dat kan mijn team op basis van deze input.’

14 OP 1 LIJN › NR. 90 10 tips voor meer sociale veiligheid

Lokale overheden en politiediensten kunnen helpen om preventief op te treden tegen agressie op en rond het openbaar vervoer, of om de afhandeling van een incident vlot te laten verlopen. We geven 10 concrete tips.

1.1 Verbeter waar mogelijk de doorstroming voor het openbaar Lijn rond gauwdiefstal. Omgekeerd is De Lijn ook steeds vervoer zodat bussen en trams stipt kunnen rijden. Reizigers bereid om bijvoorbeeld een opsporingsbericht van de politie die lang hebben moeten wachten, zijn meer vatbaar voor te helpen verspreiden. agressie. 7.7 Signaleer problemen meteen. Wacht niet tot het volgende 2.2 Zorg voor propere en goed uitgeruste schuilhuisjes die voor overleg, maar neem contact op met de deskundige Sociale iedereen gemakkelijk toegankelijk zijn. De Lijn heeft een mooi Veiligheid van De Lijn in uw provincie. Overleg en samenwer- aanbod aan gesubsidieerde schuilhuisjes en fietsaccommo- king voor een snelle aanpak van problemen zijn cruciaal. datie. 8.8 Meld ook kleine feiten, bijvoorbeeld via de verslagen van 3.3 Meld beschadiging van schuilhuisjes zo snel mogelijk. gemeenschapswachten. Kleine feiten kunnen de voorbode Vandalisme trekt vandalisme aan. zijn van een groter probleem. 4.4 De aanwezigheid van gemeenschapswachten en/of politie 9.9 De medewerkers van De Lijn die bezig zijn met sociale veilig- heeft een positief effect op de sociale veiligheid. In de politie- heid weten graag hoe het verder loopt met een incident. Het zone HEKLA (Hove – Edegem – Kontich – Lint – Aartselaar) is dus belangrijk dat zij een kopie van het PV krijgen, of het wordt de politie bijvoorbeeld aangespoord om het openbaar PV-nummer, zodat ze zelf het dossier kunnen opvragen. vervoer te gebruiken voor dienstverplaatsingen in uniform. 1010. Voor chauffeurs is het niet altijd evident om op het moment 5.5 Voorzie voldoende verlichting in de buurt van een halte. De van het incident een verklaring af te leggen voor een PV. Zij gesubsidieerde schuilhuisjes van De Lijn worden automatisch hebben immers een dienst af te werken, de reizigers willen verlicht via een zonnepaneel. graag tijdig ter plaatse zijn. Voor De Lijn zou het een meer- 6.6 Verspreid mee preventiecampagnes via uw communicatie- waarde kunnen zijn als er een vereenvoudigd PV kan opge- kanalen. Momenteel loopt er een communicatiecampagne steld worden, bijvoorbeeld in de vorm van een voorgedrukt van de FOD Binnenlandse Zaken in samenwerking met De formulier.

De nieuwe generatie schuilhuisjes van De Lijn worden automatisch verlicht via zonne- Aanwezigheid van politie of gemeenschapswachten op bus energie. of tram vergroot het gevoel van veiligheid.

OP 1 LIJN › NR. 90 15 DOSSIER SOCIALE VEILIGHEID

Meldingsformulier informeert alle partijen in Turnhout

Een jaar geleden besloten de preventiedienst van de stad Turnhout, De Lijn en de Turnhoutse scholen om elkaar beter in te lichten bij incidenten op of rond de bussen van De Lijn. Om dat gestructu- reerd te laten verlopen, stelden ze een standaardformulier op.

Leen Dockx, consulent preventie bij de stad Yannick Van Even: ‘Het is de uitdrukkelijke Turnhout: ‘Vanuit de stad hebben we een bedoeling dat elke partij haar feedback of stuurgroep rond welzijn, waarin alle partijen gedane acties op het formulier invult en die bezig zijn met jongeren vertegenwoor- steeds doorstuurt naar alle partijen: de digd zijn: de jeugddienst, een aantal scholen, preventiedienst, de school in kwestie en de sociale dienst van de politie, jongeren De Lijn. Zo blijft alle informatie rond één zelf, ... ook De Lijn maakt daar deel van uit. melding samen en kan iedereen volgen Binnen deze stuurgroep willen we vooral wie wat al heeft ondernomen. Het feit dat preventief optreden rond pesten. Meerdere alle informatie samen staat, is één van scholen en leerlingen meldden in die stuur- de grote pluspunten: in één oogopslag Yannick Van Even, schoolspotter, en Leen Dockx, consulent preventie bij de stad groep dat er aan haltes en op bussen van De kunnen alle partijen zien welke acties al Turnhout: ‘Dankzij het document kan een pro- Lijn veel pesterijen gebeurden. We wilden genomen zijn. Het is ook gemakkelijker bleem van nabij opgevolgd worden.’ hun oproep ernstig nemen en daarom heb- om sneller te reageren.’ ben we in nauw overleg met De Lijn bespro- verwatert de samenwerking niet’, aldus ken hoe we dit konden aanpakken.’ ALLE SCHOLEN nog Sarah Eelen. ‘Deze vorm van samen- werking is ook voor ons inspirerend, en we MELDINGSFORMULIER Het meldingsformulier is ongeveer een staan er voor open om in de toekomst ook jaar in gebruik en is uitvoerig getest door met andere steden op deze manier te kun- ‘Uiteraard wilden wij graag op de vraag de scholen uit de stuurgroep. Leen Dockx: nen samenwerken. Informatie-uitwisseling naar betere communicatie ingaan’, zegt ‘De evaluatie is zeer gunstig. Daarom is essentieel voor een goede werking, en Sarah Eelen, deskundige Sociale Veiligheid willen het gebruik van het formulier nu de manier die we nu in Turnhout gebruiken, De Lijn Antwerpen. ‘Er werd een aparte uitbreiden naar alle middelbare scholen in werkt drempelverlagend.’ werkgroep opgericht om te kijken hoe we Turnhout. Het grote voordeel is dat ieder- samen het probleem konden aanpakken. een nu veel beter op de hoogte is van wat Een van de vaststellingen was dat we niet er ondernomen wordt tegen pesten. We van elkaar wisten welke initiatieven er al vormen nu een echt netwerk, dat veel effi- genomen werden, of welke problemen ciënter kan optreden. Pesters ondervinden er al gesignaleerd waren. Zo kwamen we ook dat alle partijen op de hoogte zijn en op het idee om een meldingsformulier op dat ze geviseerd worden, bijvoorbeeld te maken. Het moest wel heel eenvoudig wanneer de schooldirectie hen aanspreekt blijven, zodat niemand het als een drem- over een incident op de bus.’ pel zou ervaren om het in te vullen.’ ‘Naast het formulier is ook de samen- Het meldingsformulier bevat de naam werking tussen de partners veel hechter van de meldende partij, een beschrijving geworden. We overleggen immers ook Sarah Eelen, deskundige Sociale Veiligheid De van het incident, en ruimte voor feedback regelmatig face to face. Zo houden we Lijn Antwerpen: ‘Onze samenwerking is veel hechter geworden. We overleggen ook regel- door de andere partijen. Schoolspotter de goede verstandhouding in stand en matig face to face.’

16 OP 1 LIJN › NR. 90 Trammelant, een participatief project voor jongeren

In tram en bus doen zich regelmatig kleine en grote ongemak- ken voor. Vaak worden scholieren daarbij met de vinger gewezen als veroorzakers. De Lijn gaat daarover graag met hen in dialoog, onder meer via het project ‘Trammelant’.

Trammelant is een participatief pro- bereiken binnen de vakoverschrijdende ject van De Lijn. Tea Willems, deskun- en vakgebonden eindtermen. Het project dige Sociale Veiligheid De Lijn Limburg: wordt ook volledig gefinancierd door De ‘Binnen Trammelant gaat De Lijn op Lijn. Trammelant kan ook met wijkwerkin- bezoek bij klassen van het derde en vierde gen of met jongerenverenigingen gepland middelbaar. Gedurende 1 of 2 lesuren worden. komen onze Trammelantmedewerkers Tea Willems, deskundige Sociale Veiligheid workshops geven in de klas. Ze behan- TRAMMELANTBUS De Lijn Limburg: ‘We hebben al gemerkt dat delen daarbij het reilen en zeilen van De het respect groeit na een Trammelantdag met jongeren.’ Lijn als bedrijf en het gedrag op de bus. ‘De Trammelantmedewerkers komen met Trammelantacties uit het verleden heb- een Trammelantbus naar school’, aldus verzwaarde pakken. Vanaf de lente van ben al bewezen dat deze aanpak werkt. Tea Willems. ‘Daarin worden bijvoorbeeld 2015 zullen we ook een e-learningmodule Scholieren leren De Lijn op een heel rollenspellen gespeeld. We doen ook aanbieden ter voorbereiding van de eigen- andere manier kennen en het wederzijds een quiz, er is een evacuatieoefening en lijke Trammelantdag op school. We heb- begrip en respect dat groeit tussen de leerlingen worden gewezen op de kosten ben een spel ontwikkeld dat leerlingen betrokken partijen, maakt dat het scholie- die nodig zijn om sommige beschadigin- thuis of individueel in de klas kunnen renvervoer nog vlotter verloopt.’ gen te herstellen. We laten hen ook zelf spelen waarbij ze punten kunnen verdie- De activiteiten die worden aangeboden ondervinden hoe moeilijk het is om graf- nen (individueel of gezamenlijk voor de sluiten aan bij de opleiding van de leerlin- fiti te verwijderen. Soms brengen we een school) door op zo veel mogelijk foute gen en zijn gericht op de sociale en tech- bezoek aan de stelplaats of stellen we een situaties te klikken. Ze kunnen bovendien nische vaardigheden die de school wil parcours op met dronkenmansbrillen en extra speelbeurten winnen door quiz­ vragen te beantwoorden.’

De Trammelantactiviteiten gebeuren vaak op initiatief van De Lijn, maar kunnen ook ingericht worden op vraag van scholen of gemeenten. Wenst u meer info? Contacteer de deskundige Sociale Veiligheid van De Lijn in uw provincie of kijk op www.delijn.be/trammelant.

OP 1 LIJN › NR. 90 17 BELBUS

Moerbeke Campagne om belbus beter bekend te maken

Moerbeke is een karakteristieke landelijke gemeente buskaart op van de regio Stekene, Sint-Gillis-Waas, Moerbeke. De kaart biedt en telt iets meer dan 6 000 inwoners. Een deel van het een overzicht van alle lijnen in het gebied, inclusief de belbus. Ook de belangrijkste openbaarvervoeraanbod wordt ingevuld door de belbus. attracties worden erop vermeld.

Dit najaar voerde de gemeente samen met De Lijn een METING promoactie om de belbus onder de aandacht te brengen De Lijn voerde een nulmeting van het gebruik van de belbus uit. ‘Het is de bedoe- en zo het aantal potentiële reizigers te vergroten. ling dat we binnen enkele maanden evalu- eren wat het effect van de communicatie is geweest. Het is nu nog te vroeg om echt een afstand van toch al gauw tien kilo- al conclusies te trekken, maar voorlopig meter. In Stekene alleen al zijn er 18 wijzen de eerste cijfers uit dat het gebruik belbushaltes. Binnen het vervoersgebied toch is toegenomen. We vergeleken het Stekene, Sint-Gillis-Waas, Moerbeke zijn gebruik aan drie belbushaltes van 1 okto- dat er 165. De belbus bleek echter niet ber tot 10 november (na de actie) met voldoende gekend, en sommigen hadden het gebruik in dezelfde periode van vorig last van drempelvrees. Daarom namen we jaar. Vorig jaar werden deze haltes 51 keer contact op met De Lijn. Samen hebben gebruikt. Dit jaar was dat 75 keer. Het we een promotiecampagne opgesteld om gebruik steeg dus met 47 %.’ de belbus beter bekend te maken. Door een goede uitleg willen we ook de drem- pel om de belbus te gebruiken verlagen.’ Burgemeester Robby De Caluwé: ‘Ondanks het ruime aanbod van onze belbus kenden veel inwoners het systeem niet goed. Met een pro- BRIEF motiecampagne willen we dat veranderen.' In september stuurde de gemeente een De belbus bestond al lang in Moerbeke, brief met een duidelijke uitleg over de wer- maar die bleek niet door iedereen king van de belbus naar 400 gezinnen in gekend en er was ook wat drempelvrees. Moerbeke. ‘De Lijn stelde de brief op en wij Burgemeester Robby De Caluwé: ‘Vanuit namen de verspreiding voor onze rekening’ het noorden van de gemeente, waar voor- aldus burgemeester De Caluwé. ‘Dezelfde al senioren wonen, werd vaak gewezen informatie hebben we ook nog eens op op de toenemende mobiliteitsarmoede. onze website geplaatst en verspreid via De nieuwe belbuskaart toont alle (bel)bushaltes Hierdoor dreigden nogal wat senioren in Facebook en Twitter. Alle nieuwe inwoners en de belangrijkste attracties binnen de regio afzondering te geraken. Nochtans was er krijgen deze informatie ook mee in hun Stekene, Sint-Gillis-Waas en Moerbeke. Ze werd verspreid naar 400 gezinnen in Moerbeke, een belbus, die de meer afgelegen delen informatiepakket.’ Naar aanleiding van de samen met een begeleidende brief die de wer- verbindt met het centrum van Moerbeke, actie maakte De Lijn ook een nieuwe bel- king van de belbus nog eens duidelijk uitlegt.

18 OP 1 LIJN › NR. 90 EEN LIJN DOOR VLAANDEREN

‘We werken aan een betere doorstroming

binnen en buiten Brasschaat de gemeente’

In haar openbaarvervoerbeleid focust Brasschaat op halte-uitrusting, schepen Sevenhans. ‘Zo voorkomen we een goede communicatie rond omleidingen en oplossingen voor een dat de reizigers voor voldongen feiten worden gesteld en geven we De Lijn vol- vlotte doorstroming. doende tijd om een goede alternatieve reisroute uit te werken, en eventueel wij ook het initiatief genomen om een tijdelijke haltes te installeren. Dat gebeurt bovengemeentelijke doorstromingsstudie meestal in nauw overleg met onze aan te vragen bij de Vlaamse overheid. gemeentelijke diensten.’ We hebben zelf ook al overlegd met Schoten en Antwerpen om de problemen BUURTBUS rond doorstroming tussen Brasschaat en de Antwerpse rand aan te pakken. Het De Lijn zet voornamelijk in op drukke heeft immers weinig zin om enkel op ons assen. Maar Brasschaat wenste – net als grondgebied voor oplossingen te zorgen, veel andere gemeenten - ook binnen de als de bus iets verderop opnieuw opge- grenzen meer busverbindingen. Zo ont- houden wordt.’ stond de buurtbus, een uniek project in Vlaanderen. De buurtbus verbindt verschil-

Luc Sevenhans, schepen voor Mobiliteit SCHUILHUISJES lende wijken die niet door de gewone lijnen Brasschaat: 'We willen de buurtbus blijven van De Lijn bediend worden. De buurtbus steunen.' De meeste haltes in Brasschaat hebben is gratis voor de inwoners en rijdt erg fre- een publicitair schuilhuisje met overdekte quent. De Lijn levert de bus, de gemeente Door de ligging van Brasschaat vervult fietsenstalling. Schepen Sevenhans: ‘Op zorgt voor een chauffeur en betaalt voor het openbaar vervoer er een belangrijke de Bredabaan staat sinds kort aan bijna het gebruik van het voertuig. ‘Gemiddeld rol voor pendelverplaatsingen richting elke halte een schuilhuisje met fietsen- zitten er 15 personen per rit op’, vertelt Antwerpen-centrum. Ook veel jongeren stalling. De schuilhuisjes zijn zeer goed schepen Sevenhans . ‘We willen dit project nemen dagelijks de bus en de tram om van kwaliteit en aantrekkelijk gepresen- vanuit de gemeente blijven steunen en er naar school te gaan, zowel van Brasschaat teerd. Ze worden door de publicitaire ook meer op inzetten.’ naar Antwerpen als in de omgekeerde firma onderhouden. In combinatie met richting. Maar de nabijheid van een grote een frequente bediening aan de haltes, stad zorgt ook voor doorstromingsproble- hebben ze groot succes. We hebben men, vooral op de gewestwegen. Schepen de capaciteit van verschillende fietsen- Brasschaat voor Mobiliteit Luc Sevenhans: ‘ Samen stallingen ondertussen zelfs al moeten met het Vlaamse Gewest en De Lijn uitbreiden. Er zijn veel pendelaars uit de 37 502 inwoners proberen we een vlotte doorstroming te achterliggende woonwijken die tot aan de 3 849 hectare oppervlakte bereiken, zowel voor autoverkeer als voor Bredabaan fietsen en daar overstappen op 137 haltes bussen van De Lijn. We experimenteren de bus naar Antwerpen.’ 47 schuilhuisjes daarvoor onder meer met een betere 2 394 Buzzy Pazzen verkeerslichtenregeling en de optimalise- OMLEIDINGEN ring van de bestaande busbaan. Omdat 1 993 Omnipassen de doorstromingsproblemen niet aan ‘Als er omleidingen gepland zijn, lichten (incl. Omnipas 60+) de gemeentegrenzen stoppen, hebben we steeds persoonlijk De Lijn in’, aldus

OP 1 LIJN › NR. 90 19 KORT NIEUWS

Bob 2015 in Nieuwe app kondigt afstaphalte aan

De Lijn heeft een nieuwe app ontwikkeld: voor de afstaphalte krijgt de reiziger een met De Lijn! 'Halteaankondiging'. De app verwittigt signaal. Is de app geopend, dan verschijnt de reiziger wanneer hij aan de volgende een melding op het scherm. Als de app haltes is. Drie minuten voor de afstap- gesloten is, is er een geluid te horen en halte krijgt hij een signaal. Gebruikers van trilt de smartphone. Dat is ook nuttig voor de app kiezen eerst de lijn die ze willen blinden en slechtzienden. De toepassing nemen. Vervolgens duiden ze de halte is beschikbaar in Google Play (Android) aan waar ze willen afstappen. Op basis en de appstore van Apple (iOS). Als de van de gps toont de app de volgende test succesvol is, wordt de toepassing in haltes (met mogelijke aansluitingen) en 2015 geïntegreerd in de reisinfoapps van de reistijd in een parelsnoer. Drie minuten De Lijn.

Aangepaste dienstregelingen De Lijn

Drinken én rijden. Dat is nooit ver- Om de overstap tussen de trein en de standig. Bobben daarentegen wel. bus zo vlot mogelijk te laten verlopen, Met oudjaar kunnen de feestvierders heeft De Lijn haar dienstregelingen naar goede traditie rekenen op De herwerkt. Dat is nodig omdat de NMBS Lijn. Meer dan 300 personeelsleden op 14 december een nieuw vervoerplan staan klaar om het bus- en tram- lanceerde. Bij bijna 400 van de 1 000 vervoer op 31 december en 1 januari buslijnen zijn er wijzigingen van enkele in goede banen te leiden. Naast de minuten tot een halfuur. Reizigers van klassieke vervoerbewijzen is er De Lijn vinden meer informatie over de een speciaal feestbiljet. Dat kost 3 aanpassingen op www.delijn.be. Elke provinciale entiteit van De Lijn nam ondertussen euro en is vanaf midden december contact op met de lokale overheden waar zich wijzigingen voordeden. te koop in alle Lijnwinkels en op 31 december vanaf 18 uur bij de chauf- feurs. Met het feestbiljet kunnen feestvierders onbeperkt met alle Vikingbuspas bussen en trams van De Lijn reizen In Tongeren en in loopt momenteel een tentoonstelling over de Vikingen. vanaf 18 uur op 31 december tot Omdat beide expo’s een geheel vormen, dachten de organisatoren er in eerste instantie en met middernacht op 1 januari. aan om ze met elkaar te verbinden met een pendelbus. Na overleg met De Lijn bleek Sommige mensen kunnen dankzij een speciale bezoekerspas echter een betere en vooral budgettair vriendelijkere optie. de steun van hun gemeente, stad of Zo ontstond de Vikingbuspas. De Vikingbuspas is geldig als toegangsbewijs voor de politiezone rekenen op een gratis of tentoonstellingen ‘Vikingen’ in het Gallo-Romeins museum in Tongeren en ‘Vikingen in voordeliger feestbiljet. Een volledig de lage landen’ in Centre Céramique in Maastricht én voor de busrit heen- en terug met overzicht van de lokale overheden de lijn 62 (Tongeren – Maastricht). De bus rijdt elk uur. De terugrit hoeft niet dezelfde die tussenkomen voor de feest- dag gebeuren, maar mag ook de dag nadien. Een Vikingbuspas kost 10 euro. Wie het bussen vindt u op www.delijn.be/ voervoerbewijs en de toegangstickets apart betaalt, betaalt 16 euro. Zowel De Lijn als oudejaar. Contacteer onze relatie- de organisatoren van de musea doen dus een mooie financiële tegemoetkoming om het beheerders als u hierover meer info gebruik van de bus te promoten. De Vikingbuspas is nog tot 25 maart te koop in de beide wenst. musea, de Lijnwinkel, de Toeristische Dienst en op Lijn 62 bij de chauffeur.

20 OP 1 LIJN › NR. 90 COMODALITEIT

10 jaar cambio

In 2004 stampten Taxistop en De Lijn samen cambio uit de grond, een professionele autodeelorgani- satie. Dit najaar viert cambio haar tiende verjaardag. De autodeelorganisatie is ondertussen actief in 19 Vlaamse steden en gemeenten, en er zitten nog nieuwe cambio-steden in de pijplijn.

Cambio autodelen kende de voorbije 10 autodelen complementair is aan het TOEKOMST jaar een flinke groei. Jaar na jaar steeg het gebruik van openbaar vervoer. Uit onder- aantal gebruikers met meer dan 20 %. In zoek blijkt immers dat autodelen pas kan Cambio wenst in de toekomst dan ook 2013 zelf met een recordgroei van 29 %. overleven als het openbaarvervoeraan- mee te stimuleren dat niet langer het Niet alleen het netwerk en de groep bod in de gemeente goed is. Mensen die bezit van een wagen, maar de toegang tot gebruikers groeide, ook inhoudelijk kende kiezen voor autodelen, nemen immers mobiliteit voor meer en meer mensen de cambio een heuse evolutie. Zo werd het ook vaker de fiets en de bus of de tram perfecte oplossing wordt. Een goed ont- aanbod uitgebreid met diverse modellen, voor een deel van hun verplaatsingen. Ze sloten openbaar vervoer en lokaal fietsbe- waaronder de eerste elektrische wagens. staan meer stil bij hun mobiliteitsgedrag: leid, maakt daar ook deel van uit. Ook de dienstverlening en het concept eens de auto niet meer altijd voor de werden voortdurend bijgeschaafd. deur staat, bekijkt men per verplaatsing welke manier de beste is: te voet, de fiets, Wenst u meer info over cambio? de bus of toch de deelauto. Omdat de COMPLEMENTARITEIT Kijk op www.cambio.be of contacteer klanten van cambio een goed overzicht Geert Gisquiere van cambio via Al sinds de start is De Lijn mede hoofd- hebben van de werkelijke kosten van een 09 242 32 17 of [email protected]. aandeelhouder van cambio. Dat past auto, zullen ze ook vaker proberen om perfect in de opvatting van De Lijn dat alternatieven te nemen.

MARKANTE CIJFERS

• Eén cambio-wagen vervangt 13 privéwagens. • Circa 8 115 Vlamingen maken gebruik van cambio. • Cambio heeft in Vlaanderen 290 deelauto’s ter beschikking via 145 ophaal- punten en is ook actief in Brussel, Wallonië en Duitsland. • Één derde van de cambio-klanten heeft na toetreding tot de autodeelorgani- satie een abonnement gekocht van De Lijn. • 30 % gebruikt cambio wel eens in een andere stad en dit aantal gebruikers van genetwerkte mobiliteit neemt voortdurend toe. • 40 % van alle cambio-klanten heeft een abonnement van De Lijn. • 60 % van de cambio-klanten gebruiken De Lijn sporadisch via Lijnkaarten of dagpassen. • Slechts 0,5 % van de cambio-klanten gebruikt nooit De Lijn. • Via een tweejaarlijkse enquête geven de cambiogebruikers het systeem een tevredenheidsscore van 9,1/10.

OP 1 LIJN › NR. 90 21 HOFFELIJKHEIDSCAMPAGNE

Leuven Fiets en bus houden afstand

Om tot meer wederzijds begrip te komen, heeft De Lijn Vlaams- de studenten. We verspreidden affiches in Brabant in samenwerking met de Fietsersbond en stad Leuven een onze bussen, via de stad Leuven en via de leden van de Fietsersbond. We bekleefden sensibiliseringscampagne gelanceerd. de achterzijden van de Leuvense stadsbus- sen met ons campagnebeeld. Via sociale In veel Vlaamse stadskernen met hun his- door een bus rechts in te halen bijvoor- media en onze website deelden we een torisch gegroeide stratenpatroon moeten beeld. Anderzijds kan de buschauffeur veel filmpje waarin een buschauffeur de rollen weggebruikers de schaarse ruimte delen. ergernissen bij fietsers wegnemen door omdraait en door de Leuvense binnenstad Dat is in Leuven niet anders. De stad heeft wat meer geduld te hebben en niet overal fietst. Hij deelt zijn ervaring en geeft tips de voorbije jaren heel wat maatregelen meteen te willen inhalen. Er zijn gelukkig voor fietsers en buschauffeurs. Schepen genomen om het doorgaande autoverkeer maar weinig ongevallen tussen bussen en Dirk Robbeets, bevoegd voor verkeersbeleid: uit de binnenstad te weren, met succes. In fietsers, maar met wat meer wederzijds ‘We besteden aandacht aan de campagne de studentenstad wordt heel veel gefietst begrip kunnen we ook het gevoel van in het stedelijk informatieblad. We zullen en heeft het openbaar vervoer een onveiligheid terugdringen.’ ook de digitale borden op onze tekstkarren belangrijk aandeel in de verplaatsingen inzetten om de buschauffeurs en de fietsers in de stadskern. Een goed voorbeeld van AFSTAND NEMEN te sensibiliseren. Het openbaar vervoer en een belangrijke as voor fiets en bus is de het fietsverkeer zijn zeer belangrijk voor Bondgenotenlaan, die het station met de Om dat respect tussen buschauffeurs en Leuven, we zetten dan ook vol overtuiging Grote Markt verbindt. Fietser en buschauf- fietsers aan te scherpen hebben De Lijn onze schouders onder deze campagne.’ feur zijn er niet altijd opgezet met elkaars Vlaams-Brabant, de Leuvense afdeling rijgedrag. Vaak gaat het over kleine pun- van de Fietsersbond en de stad Leuven INTENTIEVERKLARING ten van wrevel die met wat meer begrip een sensibiliseringscampagne opgezet, gemakkelijk op te lossen zijn. ‘Er is zowel met als slogan 'In elke goede relatie … De Lijn, de Fietsersbond en de stad Leuven bij buschauffeurs als bij fietsers een gevoel neem je ook wel eens afstand van elkaar.' willen zich ook verder engageren dan enkel van onveiligheid,’ zegt Stef Leroy, coördi- Nico Justé, medewerker Communicatie De sensibiliseren. Ze ondertekenden een inten- nator lokale werking van de Fietsersbond. Lijn Vlaams-Brabant: ‘In een eerste fase zet- tieverklaring waarin de partners zich ver- ‘Fietsers moeten weten dat het voor een ten we vooral in op communicatie en sensi- binden om een werkgroep op te richten. In buschauffeur allesbehalve makkelijk is om bilisering. Om in het relatiethema te blijven, deze werkgroep zal structureel nagedacht op het spitsuur met een grote bus door verdeelden we flyers met een chocolaatje worden over maatregelen om het fietsers een stadscentrum te rijden. Ze moeten als kleine attentie aan de fietsers en bus- en buschauffeurs makkelijker te maken. het hem of haar niet nog moeilijker maken, chauffeurs en ook via de goodiebags voor Meer info: www.delijn.be/fietsenbus

Stef Leroy, coördinator lokale werking van de Schepen Dirk Robbeets, bevoegd voor ver- Nico Justé, medewerker Communicatie Fietsersbond. keersbeleid. De Lijn Vlaams-Brabant.

22 OP 1 LIJN › NR. 90 STUDIEDAG DOORSTROMING

‘We moeten de juiste prioriteiten stellen’ Delphine Grandsart, TreinTramBus: 'Doorstroming is essentieel voor concurrenti- Op dinsdag 16 september 2014 organiseerde TreinTramBus met de eel openbaar vervoer.' steun van de Vlaamse overheid, het Netwerk Duurzame Mobiliteit, weg of kruispunt is het zeer belangrijk om NMBS en De Lijn de studiedag ‘Doorstroming openbaar vervoer’ in alle betrokken partijen op één lijn te krij- het Boudewijngebouw in Brussel. Daarmee wilde TreinTramBus de gen en de middelen efficiënt te besteden.’ wegbeheerders de nodige knowhow aanreiken om effectief werk te maken van een betere doorstroming van bus en tram. INCENTIVES ‘Tijdens het debat kwamen nog een Op de studiedag werd onder meer toe- over mogelijke incentives die gemeenten aantal interessante en inspirerende gelicht welke doorstromingsmaatregelen zouden kunnen motiveren om te werken denkpistes naar boven’, aldus Grandsart. wegbeheerders kunnen toepassen. Er wer- aan doorstroming voor het openbaar ver- ‘Onder meer de vraag naar de samen- den ook een aantal inspirerende voorbeel- voer. Ook het omgaan met tegenstrijdige stelling van een Vademecum Openbaar den gepresenteerd uit Brussel, Antwerpen belangen van verschillende weggebruikers Vervoer, naar analogie met bijvoorbeeld en Kortrijk. Bijna 100 geïnteresseerden kwam tijdens het debat aan bod. het Fietsvademecum, dat alle richtlijnen volgden de studiedag, een derde van het voor fietsinfrastructuur bundelt. Er is ook publiek bestond uit gemeentebesturen. KLEINE INGREPEN gepraat over de mogelijkheden voor een fonds voor doorstromingsmaatregelen op INTERACTIEVE WORKSHOPS Delphine Grandsart, TreinTramBus: ‘Met gemeentewegen, naar analogie met het deze studiedag wilden we vooral duidelijk huidige fonds van 18 miljoen euro voor In de namiddag stonden er interactieve maken dat doorstroming voor het open- deregelijke maatregelen op gewestwegen. workshops op het programma. In kleinere baar vervoer echt belangrijk is om te kun- Een andere denkpiste was de mogelijk- groepen werden oplossingen gezocht voor nen concurreren met het autoverkeer en heid om gemeenten te laten delen in de enkele concrete doorstromingsknelpunten het probleem onder de aandacht brengen. exploitatiewinst. Bijvoorbeeld door inves- (die vooraf ingediend konden worden). De Vergeet niet dat files de maatschappij ook teringen die gemeenten doen voor een workshops werden geleid door de mobili- handen vol geld kosten. Tijdens de work- betere doorstroming van het openbaar teitsbegeleiders van de Vlaamse overheid shops en de presentatie van de concrete vervoer te cofinancieren, via een subsidie- en de provinciale doorstromingsexperts voorbeelden zijn we erin geslaagd een systeem zoals dat nu al bestaat voor de van De Lijn. Er kwamen concrete tips aan aantal vooroordelen rond doorstroming aanleg van fietspaden of het plaatsen van bod uit verschillende hoeken. De mobili- te ontkrachten. Bijvoorbeeld het idee dat halteaccommodatie. Veel stof tot naden- teitsbegeleiders maakten ook van de gele- doorstromingsmaatregelen altijd duur ken dus, voor alle partijen! ‘ genheid gebruik om een korte toelichting moeten zijn. Soms zijn inderdaad grote te geven over de huidige regelgeving over infrastructurele werken nodig, maar De presentaties en het eindrapport samenwerkingsovereenkomsten en subsi- even vaak volstaan kleine, goedkope en van de studiedag, inclusief verslag dieprojecten voor doorstroming openbaar eenvoudige ingrepen. Een gemeente van de namiddagworkshops en vervoer. Tijdens een afsluitend panelge- staat ook niet alleen in het verhaal rond het debat kunt u nalezen op sprek spraken Roger Kesteloot (De Lijn), doorstroming, maar kan hiervoor samen- www.treintrambus.be. Erwin Debruyne (VVSG), Stefan Stynen werken en opportuniteiten benutten. Vragen mag u mailen naar (TreinTramBus), Luc De Ryck (MOW) Wanneer doorstromingsmaatregelen [email protected] en Danny Smagghe (Touring) zich uit kaderen in de complete heraanleg van een

OP 1 LIJN › NR. 90 23 IN DE KIJKER

Antwerpen en Gent 48 extra lange en zuinige trams in aantocht

Op de beurs Innotrans in Berlijn heeft De Lijn haar eerste nieuwe de trams overal vlot toegankelijk en kunnen reizigers zich gemak- tram voor Gent en Antwerpen voorgesteld. Het gaat om een kelijk verplaatsen. Nieuw is het gebruik van klapzetels: daardoor extra lange lagevloertram van 43 meter die plaats biedt aan 315 is er veel ruimte voor bijvoorbeeld kinderwagens en bagage. reizigers. De tram maakt deel uit van een bestelling van 48 trams. Vlakbij de trambestuurder zijn er ook twee rolstoelplaatsen. De Van de nieuwe extralange trams gaan er 10 naar Gent en 38 naar korte gangen en grote ramen zorgen voor een gevoel van ruimte. Antwerpen, de eerste zal in de lente van 2015 in Gent rondrijden. Een andere nieuwigheid is de klimaatregeling. Op termijn wordt Met de nieuwe voertuigen wil De Lijn het aantal reizigersplaatsen reizigersinformatie beschikbaar gemaakt via schermen. Om vei- optrekken en oude trams uit gebruik nemen. ligheidsredenen worden alle trams uitgerust met camerabewa- king. Vooraan hebben ze een soft front die minder zware letsels 243 AUTO’S veroorzaakt bij een aanrijding met een zachte weggebruiker. De trams verbruiken 22 tot 35 % minder stroom dan de oude PCC’s. 1 volle tram vervoert evenveel mensen als 243 auto’s en de helft Ze vergen ook minder onderhoud dan de oude voertuigen. De meer reizigers dan de Hermelijntrams. Door hun lage vloer zijn trams rijden op 100 % groene stroom.