Erasmus Magazine Erasmus

De stijl van Romy Uit het Broek (18) Student Psychologie #05 17 oktober 2013 www.erasmusmagazine.nl

EXCELLENT ZWOEGEN Museum zoekt Nut en noodzaak Censuur in

kopers van van de Faculteit virologenland Afrikaanse kunst Wijsbegeerte inside International pages Overstijg jezelf Lanceer je carrière bij Deloitte

De keuze van je eerste werkgever is heel belangrijk. Je wilt goed beginnen en ambities kunnen waarmaken. Daarom is er geen betere plek om je carrière te starten dan bij Deloitte. En dat heeft alles te maken met de mogelijkheden die je krijgt aangereikt. Je werkt al snel voor verschillende opdrachtgevers aan interessante projecten. Dat maakt je werk afwisselend en inspirerend. Met je eigen initiatieven en ideeën geef je richting aan je carrière. Bij Deloitte is de ambitie letterlijk voelbaar en dat motiveert. Je leert snel, je groeit snel en stijgt boven jezelf uit. Lanceer je carrière en kijk opwerkenbijdeloitte.nl

© 2013 Deloitte The Netherlands INHOUD 17 oktober 2013 | 03 De Kwestie 06 14 06 | Gezocht: kopers van Afrikaanse kunst De culturele sector moet zijn eigen broek ophouden. Waarom verbiedt wethouder Antoinette Laan (Cultuur) het Wereldmuseum dan om de Afrikacollectie te verkopen? Cultureel econoom Filip Vermeylen over ‘ontzameling’ bij musea: “Dit schept een heel gevaarlijk precedent.” Coververhaal 14 | Excellent zwoegen Overal waar de eerstejaars van het Erasmus University College komen, zingt het woord excellentie rond. De 18 verwachtingen zijn torenhoog. Hard studeren is een vereiste, maar gelukkig wordt er ook een beetje gefeest. Achtergrond 18 | Nut en noodzaak van de Wijsbegeerte Wijsbegeerte behoort tot de faculteiten van de EUR die in financieel zwaar weer terecht zijn gekomen. Ideeën voor vernieuwing schieten evenwel als paddenstoelen uit de grond. Een daarvan is dat van theoretisch filosoof dr. F.A. Muller. Wetenschap 20 20 | Censuur in virologenland Het zou het ‘dodelijkste’ virus ooit zijn, de variant op H5N1 die moleculair viroloog Ron Fouchier ontwikkelde. Zo gevaarlijk dat een exportvergunning nodig was om zijn onderzoek over de grens te mogen publiceren. Dat pikt Fouchier dus niet, en collega-virologen met hem.

En verder… 04 Uitvergroot 08 Campus Kom er maar in Henk! 12 Ongehoord Het is treurig. Surveillanten bij tentamens mogen sinds 1 oktober niet ouder zijn dan 70 17 Cao-perikelen jaar. Alle surveillanten die nu al deze leeftijdsgrens gepasseerd zijn, mogen tot hun 72e 22 Halverwege blijven. Dat is het nieuwe beleid van de universiteit. Het hoort bij het ‘professionaliseren van de tentamenorganisatie. En daar hoort een zo fit mogelijk team van surveillanten 22 Toppublicatie bij’, laat de universiteit desgevraagd weten. 23 Lifestyle Ik snap het wel; surveillanten die de regels vergeten en niet goed meer horen, dragen 28 Personalia natuurlijk niet bij aan het bestrijden van gesjoemel en gespiek tijdens tentamens. En daarvoor zijn ze toch aangesteld. 29 International Pages Tegelijk denk ik: daar gaat weer een stuk universitaire romantiek verloren, die van 32 Achterop piepende spekzolen in de doodstille tentamenzaal, gesnurk vanachter de surveillanten- tafel en de sport voor studenten om te kijken of ze die krasse knarren om de tuin kunnen leiden. Erasmus Magazine/EM onafhankelijk opinie- En dan slaat de schrik me om het hart: als Henk Krol er maar niet van hoort, die heeft en informatieblad van de Erasmus Universiteit tegenwoordig namelijk weer tijd over en wil vast wel ‘Malieveldje’ spelen op de Erasmus Rotterdam Plaza met een vlucht grijze duiven die zich niet zomaar laten wegzetten omdat ze te oud zouden zijn. Kom er maar in Henk!

Wieneke Gunneweg Hoofdredacteur Erasmus Magazine & EM Online [email protected] UITVERGROOT 17 oktober 2013 | 05

FILOSOFIE VOOR DE JEUGD Ruim driehonderd basisscholieren zitten in de collegebankjes voor een college van filosofiedecaan Wiep van Bunge. Die vertelde enthousiast over wat er allemaal gebeurt op een universiteit en waarom dat zo be- langrijk is. Op dinsdag 8 oktober werden de kinderen ontvangen voor de start van het Erasmus Junior College, dat startte met colleges filosofie, psychologie en genees- kunde. ‘Kies later vooral een studie die je leuk vindt’, werd de nieuws- gierige kinderen op het hart gedrukt. MvS (foto: RvdH) DE KWESTIE 17 oktober 2013 | 06 Gezocht: kopers van Afrikaanse kunst (t.w.v. 60 miljoen euro)

De culturele sector moet zijn eigen broek ophouden. Waarom verbiedt wet- waar de directie tegen de politiek zegt: welke houder Antoinette Laan (Cultuur) het Wereldmuseum dan om de Afrikacollec- keuzes laat u ons dan nog?” tie te verkopen? Cultureel econoom Filip Vermeylen over de ‘ontzameling’ bij Het is ook een beetje een provocatie toch? musea: “Dit schept een heel gevaarlijk precedent.” tekst Geert Maarse foto Wereldmuseum “De museumwereld schreeuwt moord en brand, media berichten erover en politici zijn in dis- cussie. Zo wordt het spel gespeeld. Het museum wil boter bij de vis.” Het Wereldmuseum wil, om meer financiële armslag te krijgen, een deel van de collectie Hoe erg is het als een deel van de collectie afstoten. Wat vindt u daarvan? verkocht wordt? “Instellingen zijn de afgelopen jaren onder druk “Die Afrikacollectie is met overheidsgelden komen te staan. De subsidies zijn verminderd aangekocht voor publiek gebruik. Als we toe- en musea zitten met collecties waarvan ze een staan dat die verkocht wordt, verdwijnt hij mis- groot deel niet tentoon kunnen stellen. We noe- schien in privéhanden. En die kans is groot. Er men dat het Prado-effect. Bij het Del Prado- wordt gezegd dat Stanley Bremer zestig miljoen museum in Madrid werd op een gegeven voor de collectie wil hebben. Dat zal het Brus- moment geconstateerd dat de collectie zo ge- selse Afrikamuseum, die zeker geïnteresseerd groeid was, dat minder dan 10 procent tentoon- is, nooit kunnen betalen. Daarbij kom je aan het gesteld kon worden. Geen plek om het op te echte kapitaal van het museum. Dat kun je hangen en op een gegeven moment ook geen maar één keer verkopen. Een risico in dit pro- ruimte meer in het depot. Het Wereldmuseum ces is crowding out. Als musea werk gaan ver- wil zich meer gaan focussen op Azië en minder kopen om gaten in de begroting te vullen, kan op Afrika. Dan kun je zeggen: we doen een deel dat een structurele oplossing worden. Dan zegt van de hand, we gaan ontzamelen.” een subsidieverstrekker de volgende keer bij een bezuinigingsronde: doe maar zo’n Rem- De Gemeente Rotterdam, die deels eigenaar brandt weg. Je brengt iets op gang wat onom- is van de collectie, leek het wel een goed idee keerbaar is.” te vinden. Maar nu zegt de wethouder: er komt niets van in. Waarom? Je kunt in het Wereldmuseum tegenwoordig “Musea kunnen niet zomaar aan het handelen trouwen, dineren en feesten organiseren. Het slaan. Het gaat om ons erfgoed. Wat nu niet hip museum wil daarmee extra inkomsten gene- en trendy is, kan dat over vijftien jaar wel zijn. reren. Wat kan een museum nog meer doen? Er worden nog elke dag oude genieën ontdekt, “Nederland is op dit gebied vrij ver, omdat mu- kunstenaars die een scharnierfunctie in de sea hier verplicht zijn een deel eigen inkomsten kunstgeschiedenis hebben gehad. Daarom is ju- te genereren. Maar er liggen nog mogelijkheden ridisch geregeld dat musea toestemming moe- genoeg op het gebied van crowd funding, mer- ten hebben. De regels hiervoor zijn vastgelegd chandise, horeca, donaties of sponsoring. Cultu- in de LAMO, de Leidraad voor het Afstoten van reel-economische studies tonen aan dat de Dr. Filip Vermeylen Museale Objecten. Die bepaalt wat wel en niet vraag naar musea ‘inelastisch’ is. De vraag daalt (Antwerpen, 1966) is univer- mag. Een van de regels is: je mag alleen verko- nauwelijks als de prijs in beperkte mate stijgt. sitair hoofddocent Culturele pen als het geld besteed wordt aan versterking Dat geeft mogelijkheden voor prijsdifferentia- economie aan de Erasmus van de collectie. Maar Stanley Bremer, direc- tie.” School of History, Culture & teur van het Wereldmuseum, wil de opbrengs- Communication (ESHCC). Hij ten gebruiken om het gat in de begroting te Wordt een museum weer voor de elite? is gespecialiseerd in kunst- dichten.” “Het is al jaren zo dat museumbezoekers door- handel en onderzoekt gaans blank, wat ouder en hoogopgeleid zijn. kunstmarkten zowel vanuit Dat is niet zo gek. De subsidie van het We- Maar de schatting is dat een miljoen Nederlan- historisch als vanuit heden- reldmuseum is teruggeschroefd van 5 naar ders jaarlijks iets aan cultureel erfgoed doen. daags perspectief. Hij stu- 3,25 miljoen euro per jaar. Er zijn al mensen Dat is substantieel. En musea hebben ook een deerde economische ge- ontslagen. Dit lijkt een laatste redmiddel. non-use value. Het klassieke voorbeeld is de schiedenis aan de universi- “De toestand gaat op termijn onhoudbaar wor- studie over het Royal Opera House in Londen. teiten van Antwerpen en den, helemaal bij dit soort encyclopedische mu- Zonder subsidie zou een kaartje zeshonderd Leuven en kunstgeschiede- sea. De collectie blijft groeien, terwijl de midde- pond kosten. Dat betaalt niemand. Toen werd nis aan Columbia Universi- len afnemen. Het Wereldmuseum is een van de mensen gevraagd: bent u bereid belasting te be- ty, New York. eerste casussen – in Rotterdam in ieder geval – talen voor de opera? Een grote meerderheid zei 17 oktober 2013 | 07

Stuk uit de Afrikacollectie van het Wereldmuseum. Het imposante krachtbeeld (nkisi nkondi) uit 1906 is afkomstig uit de Republiek Congo.

Stroom – kosten 55 miljoen euro – de hele buurt doen opleven. Meer cultuurtoerisme, en de le- venskwaliteit voor buurtbewoners is eveneens toegenomen.”

Is het in de Angelsaksische wereld makkelij- ker voor musea om bedrijfsmatig te werk te gaan? “In Detroit, een stad met een schuldenberg van 18 miljard dollar, staat een museum met een top- collectie van twee miljard dollar. Van Goghs, Breughels. De crisismanager zegt daar: verko- pen, zodat ik de pensioenen van de politieagen- ten kan betalen. Dat zorgt voor een enorme dis- cussie. Ook omdat de bezoekers van die stad – 80 procent zwart, low income – zelf bijna nooit naar dat museum gaan. Het staat er voor de toe- risten en de blanke hoogopgeleiden uit de rijke- re randgemeenten. Maar ook daar is het lastig. Veel instellingen zijn afhankelijk van schenkin- gen. Het Metropolitan Museum in New York bij- voorbeeld mag de Lehman Collection nooit ver- kopen.”

Hoe doen andere Europese landen het wat betreft erfgoedconservatie? Hebben Italië en Frankrijk op dit vlak geen last van de crisis? “De Italianen hebben al lang geleden begrepen dat hun erfgoed de reden is waarom ze zoveel ‘De museumwereld schreeuwt moord toeristen trekken. Heb je die rijen bij het Collo- seum of het Vaticaan weleens gezien? Maar ook en brand, media berichten erover en in die landen hebben de musea het moeilijk.” In de voetbalwereld worden topspelers soms politici zijn in discussie’ > Dr. Filip Vermeylen hun hele carrière uitgeleend of verhuurd. Is dat geen oplossing? “Zeker. Als het Metropolitan in New York een ja. De tweede vraag was of mensen vaak naar de me is enorm gestegen, onder meer door de toe- tentoonstelling wijdt aan zeventiende-eeuwse opera gingen. Het antwoord: nooit. Maar men genomen mobiliteit. Met Ryan Air vlieg je voor Nederlandse schilderkunst, geloof me dat be- vindt wel dat het in stand gehouden moet wor- een grijpstuiver naar Rome. En een museum is langrijke werken uit onze collecties dan die den. Mensen zien dat het goed is voor hun stad goed voor een stad. Het Rijksmuseum had in kant op gaan. Maar dan kan het Rijks over een en willen dat het behouden blijft, ook voor toe- het begin, na de heropening, tienduizend be- paar jaar weer wat terugvragen.” komstige generaties.” zoekers per dag. Dat genereert een enorm spillover-effect.” Verwacht u dat het Wereldmuseum uiteinde- Hoeveel musea zijn er in Nederland? lijk, linksom of rechtsom, toestemming krijgt “Ongeveer twaalfhonderd.” Worden musea bedrijfsmatig genoeg om een deel van de collectie te verkopen? gerund? “Zoals ze het geld nu willen gaan gebruiken niet. Een paar jaar geleden is de Stichting Onterfd “Er zijn mensen die vinden van niet. Maar je Je zou eventueel nog een case kunnen maken Goed opgericht. Daar vragen ze zich af: hoe- kunt je ook afvragen of een museum beschouwd voor nieuwbouw. Dat je die nodig hebt om je col- veel Rembrandts moet je hebben in een klein moet worden als een bedrijf, waar gestreefd lectie beter tentoon te kunnen stellen. Maar het landje als Nederland? wordt naar winstmaximalisatie. Een museum moet niet in een bodemloze put terechtkomen. “Het is goed dat de druk toeneemt om te gaan heeft een andere opdracht: een collectie bewa- Dat schept een gevaarlijk precedent. Het gekke samenwerken. In Vlaanderen heb je drie grote ren, conserveren, tentoonstellen en daarmee aan dit voorstel is ook: je zou het eerder vanuit musea: Antwerpen, Brugge en Gent. Die bieden een zo breed mogelijk publiek bereiken. Inves- de politiek verwachten. Een museumdirecteur min of meer hetzelfde aan. Daar wordt nu aan teringen in cultuur verdien je terug. In Antwer- hoort zoiets niet voor te stellen. Stanley Bremer gesleuteld. Maar vergeet niet: het cultuurtoeris- pen heeft de vestiging van het Museum aan de maakt hier geen vrienden mee.” CAMPUS 17 oktober 2013 | 08

STUDENTEN Aantal studenten stijgt, maar minder dan verwacht De komende acht jaar neemt het aantal studenten flink toe, zo blijkt uit de Landelijke Monitor Studentenhuisvesting 2013. Rot- terdam kan 4000 extra studenten verwachten; landelijk groeit dit aantal in totaal met 48.000, een stijging van zo’n 8 procent.

Rotterdam heeft, net als Utrecht, beduidend vollere universiteiten en hogescholen over acht jaar: beide steden krijgen er ten opzichte van het huidige studiejaar ongeveer 4000 studenten bij. In opdracht van Kences, de brancheorganisatie voor studentenhuis- vesting in Nederland, verschijnen elk jaar de cijfers en prognoses voor het aantal studenten in het hoger onderwijs (HBO en WO). Een jaar geleden werd voorspeld dat er tot en met 2020 liefst 85.000 meer studenten zouden komen, maar die verwachte stijging lijkt nogal mee te vallen. Eind september verscheen het nieuwe rapport, waarin wordt uitgegaan van ‘slechts’ 48.000 meer studenten. Hiervan gaan Surveillanten moeten jonger er 20.000 studeren naar een universiteit, de rest naar het hbo. De Erasmus Universiteit heeft de maximale leeftijd van surveillanten Absoluut gezien is Amsterdam, met zo’n 100.000 voltijdstudenten nu bij tentamens per 1 oktober verlaagd van 75 naar 70 jaar. Hiermee wil al verreweg de grootste studentenstad van Nederland, de grootste de EUR de tentamenorganisatie professionaliseren. stijger. De prognose is dat de hoofdstad de komende acht jaar ruim 12.000 meer studenten kan verwelkomen dan er dit jaar zijn. “Bij een professionele organisatie ment alleen direct van invloed bij Opvallend is dat steden die niet te boek staan als traditionele studen- van de tentamens hoort een zo fit het aantrekken van nieuwe sur- tensteden relatief het hardst gaan groeien. In de gemeenten Almere mogelijk team van surveillanten”, veillanten. Surveillanten die ouder (25 procent), Hilversum en Amersfoort (beide 15 procent) zullen in de zegt Jacco Neleman, persvoorlich- dan 70 zijn, hoeven niet direct te komende acht jaar flink wat meer bollebozen zijn dan nu het geval is. ter van de EUR. Volgens hem wijst stoppen met hun werkzaamheden. Naast het aantal studenten per stad is in de Landelijke Monitor ook de praktijk uit dat surveillanten Voor hen geldt een overgangsrege- de woonsituatie onderzocht. Behalve studenten die buiten Rotter- tot hun 70ste prima functioneren, ling van twee jaar, zodat de toe- dam bij hun ouders wonen – hier wordt een afname verwacht – zul- maar dat alert zijn daarna lastiger zichthouders bij tentamens nog tot len alle vormen van studentenhuisvesting populairder worden. In de wordt. “Dit uit zich bijvoorbeeld hun 75ste door kunnen werken. De stad Rotterdam zullen tot en met 2020, zowel inwonend als uitwo- in het vergeten van de regels of surveillanten hebben overigens nend, ruim duizend extra studenten gaan wonen. het minder goed kunnen horen”, geen vast contract bij de EUR, De opvallendste voorspelling is misschien wel die van buitenlandse aldus Neleman. De verlaging van maar werken allemaal als oproep- studenten die een kamer buiten Rotterdam hebben: daarvan komen de maximale leeftijd is op dit mo- kracht. MvS (foto: LW) er liefst achthonderd bij in de Maasstad. MvS

CIJFER Rotterdam nu Rotterdam tot 2020 ca. 54.440 studenten ca. 58.000 studenten

Inwonend binnen R’dam 5.000 6.200 (1.200 toename)

Uitwonend binnen R’dam 15.000 16.100 (1.100 toename)

Inwonend buiten R’dam 22.000 21.700 (300 afname)

Uitwonend buiten R’dam 9.000 9.800 (800 toename) van25% de coassistenten kampt met zulke ernstige vermoeidheidsklachten dat ze een verhoogd Buitenlands binnen R’dam 2.500 2.600 (100 toename) risico lopen op een burn-out. “Schokkend”, noemt het KNMG Studentenplatform de resulta- ten van een digitale enquête onder ruim 2.800 geneeskundestudenten. Van de 1.200 coassis- Buitenlands buiten R’dam 500 1.300 (800 toename) tenten ziet 26 procent de coschappen ‘niet meer zitten’, schrijft tijdschrift Medisch Contact. De angst om persoonlijk te falen is de voornaamste reden, gevolgd door de te hoge werkdruk. > Bron: Landelijke Monitor Studentenhuisvesting 2013 CAMPUS 17 oktober 2013 | 09

KORTAF

WILLEM-ALEXANDER ERE- GAST BIJ EEUWFEEST Koning Willem-Alexander komt als eregast naar de honderdste Dies Nata- lis van de Erasmus Universiteit. Dat heeft de Rijksvoorlichtingsdienst be- kendgemaakt. Op 8 november is het 100 jaar geleden dat de Nederlandsche Dubbelgroen biertje Handels-Hoogeschool, de voorganger Woensdagochtend 10 oktober vormde cam- van de EUR, werd geopend. De viering pus Woudestein het decor voor de grootste vindt, net als de opening 100 jaar gele- elektrische vrachtwagen van Europa, met den, plaats in Concert- en Congresge- – zij het voor even – aan het stuur EUR- bouw de Doelen. De koning komt niet hoogleraar Duurzaamheid en Urgenda- om te spreken, maar zal twee uur lang voorzitter Jan Rotmans (geheel rechts op op een van de VIP-balkons de feeste- de foto). Heineken heeft in samenwerking lijkheden bijwonen. TF met Hytruck, G. van der Heijden Distributie B.V. en de Gemeente Rotterdam de 19-tons WEER BEWAKINGSCAMERA truck ontwikkeld. GvdE ZONDER TOESTEMMING Weer is er een camera geplaatst zon- der toestemming van de Universiteits- raad, tot grote ergernis van de raadsle- den. Ditmaal gaat het om een camera ACHTERAF bij de vijver voor het Erasmus Pavil- joen. De afspraak is dat de raad vooraf Geef blijmoedig, niet omdat het moet moet instemmen met de installatie van Wat: Erasmus Prayer Lunch Grote woorden, maar hoe moet je het inter- een beveiligingscamera op de campus, Waar: zaal T3-01, Woudestein preteren? Volgens een medewerker, Harmen maar het is al de derde keer dat daar- Wanneer: 10 oktober, 12.50 tot 13.50 uur Rebel, heeft het te maken met tevredenheid. aan voorbij wordt gegaan. Bart Straat- ”Wees tevreden met wat je hebt, en kom tot man, lid van het College van Bestuur, De kale onderwijsruimte met tl-verlichting de conclusie dat je best iets weg kunt geven. gaf vrij snel toe dat er een fout is ge- is – eufemistisch gesteld - een tikje minder Vergelijk jezelf dus niet met mensen die het maakt. “We zullen het zo snel mogelijk sfeervol dan een kerk, maar je kunt er net beter hebben, want ten eerste zullen die er rechtzetten”, beloofde hij de Universi- zo goed je geloof uitoefenen. Vier medewer- altijd blijven en ten tweede zul je daardoor teitsraad tijdens de overlegvergadering kers en drie studenten zijn gekomen voor de minder snel delen.” Een van de nieuwe stu- begin oktober. TF ‘prayer lunch’, die elke twee weken wordt ge- denten voegt hieraan toe dat je een donatie houden, al 25 jaar. De twee nieuwe studenten niet moet uitstellen tot je een goede baan HERBENOEMING CVB-LEDEN worden met grote hartelijkheid ontvangen. hebt, of pas vrijwilligerswerk moet gaan doen De Raad van Toezicht heeft Pauline “Hoe wist je van deze bijeenkomst”, vroeg als je (meer) tijd hebt. Je weet nooit hoe het van der Meer Mohr herbenoemd tot coördinator van de lunches Guido Berens loopt, dus handel meteen, was zijn statement. voorzitter van het College van Bestuur meteen, benieuwd naar welke kanalen goed “Voortaan dus gelijk actie ondernemen als (CvB). Ook Bart Straatman is opnieuw werken om meer studenten en medewerkers de stufi binnenkomt en niet wachten tot het aangesteld voor een periode van vier aan te spreken. einde van de maand”, merkt een ander droog- jaar als lid van het CvB. Een tikje onwennig keuvelen de christenen, jes op. Van der Meer Mohr (1960) werd op 1 ja- terwijl zij hun zelfgesmeerde bammetjes Met een gezamenlijk gebed wordt de bijeen- nuari 2010 benoemd tot voorzitter van nuttigen. Zodra de boterhamzakjes leeg zijn, komst gesloten. Om en om bidden de aan- het College van Bestuur. Straatman neemt derdejaars Kimberley Hubens het wezigen hardop. Een student bedankt God (1956) trad een maand later aan. woord. Ze spreekt, of misschien is predikt een voor het ontmoeten van andere christenen op Met de nieuwe rector magnificus prof. beter woord, over vrijgevigheid: “Jezus zelf is deze manier, ook het College van Bestuur en dr. Huibert Pols, die op vrijdag 8 no- arm geworden, zodat wij rijk zouden worden. de decanen wordt veel wijsheid toegewenst vember 2013 (de honderdste Dies Nata- God wil dus dat wij graag geven, maar niet als en tenslotte wordt God ook bedankt voor de lis) prof.dr. Henk Schmidt opvolgt, vor- wij dat niet willen. Hij wil juist dat wij blijmoe- aanwezigheid van Erasmus Magazine. Dat dit men zij straks het College van Bestuur dig geven. Geef dus niet omdat het moet, maar verslagje maar een hoop nieuwe gelovigen van de Erasmus Universiteit Rotter- omdat je geraakt bent door Zijn liefde.” naar de lunch zal brengen. Amen. LJ dam. WG CAMPUS 17 oktober 2013 | 10

ANALYSE Tijgers zonder tanden Als het aan Tweede Kamerleden Pieter Dui- senberg (VVD) en Mohammed Mohandis (PvdA) ligt, moeten opleidingscommissies (OLC’s) meer macht krijgen. Studenten en docenten in een OLC staan het dichtst bij de VERBOUWING studie en zijn daardoor de beste beoorde- Nog even in de herrie laars van de onderwijskwaliteit. De tweede fase van de grootse verbouwingen op de campus is alweer in volle gang. Drie vragen over Campus in Ontwikkeling 2. Volgens VVD-Kamerlid Duisenberg zijn OLC’s ‘papieren tijgers’, die vaak slechts formeel be- Wat gaat er de komende jaren gebeuren? maken tussen kwaliteit (manier waarop staan en niet al te veel bereiken. Veel studenten Medewerkers van de sociale faculteit in het de werkzaamheden worden uitgevoerd), weten volgens het Kamerlid niet eens van het M-gebouw gaan verhuizen naar gebouw T, kosten en tijd. Bij extreme overlast plan- bestaan van de commissie. Als studenten en do- en de Erasmus School of History, Culture nen we het werk voor 9 en na 17 uur, of in centen een sterkere rol krijgen in de beoorde- & Communication gaat dan naar het M-ge- het weekend, maar dan kost het meer geld. ling van de kwaliteit, zullen ze zich verantwoor- bouw. De juristen zakken wat verdiepingen Andersom kiezen we er soms voor om iets delijker voelen voor hun eigen opleiding. Mo- in het L-gebouw, en in het H-gebouw wordt snel af te maken, zodat de overlast ook snel handis en Duisenberg willen dat visitatiecom- deze maand nog hard gewerkt op de derde voorbij is.” In het H-gebouw moet er nog missies bij de opleidingsaccreditatie ook gaan verdieping. Daar komen flexplekken voor zoveel geboord worden in de plafonds, dat kijken naar het functioneren van de OLC. Ver- medewerkers van ICT , Human Resource & er twee weken geleden is besloten om ook vullen opleidingscommissies daadwerkelijk Finance en de Universiteitsbibliotheek. het boorwerk voor 9 en na 17 uur te doen. hun taak als controleur en gesprekspartner van Voor studenten komen er meer werkplek- Er wordt ’s avonds lang doorgewerkt en de het bestuur? Door die vraag te stellen bij de ac- ken in het L-gebouw, het nieuwe multi- mogelijkheid wordt bekeken nachtploegen creditatie van een opleiding zullen studenten functionele onderwijsgebouw, en in de UB, in te zetten. Hierdoor is de verdieping drie en docenten meer betrokkenheid tonen. die in 2015/2016 helemaal vernieuwd weken later klaar, waarschijnlijk begin de- Duisenberg en Mohandis hebben een punt, dat wordt. En de uitbreiding van de parkeerga- cember. studenten en docenten de beste beoordelaars rage richting Kralingse Zoom is al begon- Wat heeft het EFB geleerd van de eerste van de onderwijskwaliteit zijn en dat OLC’s nu nen. fase? Communicatie is heel belangrijk. vaak niet goed werken. Uit een recente steek- Krijgen we te maken met veel herrie? Het Als mensen weten waarom er wordt ver- proef van de Landelijke Studenten Vakbond heiwerk voor de parkeergarage staat ge- bouwd en waarom dat herrie geeft, hebben blijkt dat opleidingscommissies niet altijd goed pland voor december. De damwanden die ze meer begrip, aldus Lansbergen. “Nu er te vinden zijn (sommige hebben zelfs geen ei- dan de grond in gaan zorgen als het goed is meer in gebouwen verbouwd wordt, com- gen e-mailadres) en dat bij een aantal OLC’s voor minder overlast, want die worden erin municeren we ‘lokaler’ naar de mensen die contact met andere medezeggenschapsorganen geduwd in plaats van getrild. Duwen is iets het treft. In overleg bepalen we wanneer er niet altijd gestructureerd verloopt. De grote duurder dan trillen, volgens Kees Lans- absoluut geen grote overlast mag zijn (tij- vraag is echter of ze daadwerkelijk meer macht bergen van het Erasmus Facilitair Bedrijf, dens examens of promoties bijvoorbeeld) moeten krijgen. De commissies dienen als maar dat heeft de EUR er voor over. “We en proberen we dit met de aannemer kort klachtenpunt voor studenten en geven het op- moeten bij alle bouwactiviteiten een keuze te sluiten.” LJ (foto: LW) leidingsbestuur advies over de Onderwijs- en Examenregeling (OER). Adviezen worden ver- volgens ter kennisneming aan de Faculteitsraad GELD gezonden. Een goed functionerende OLC is juist erg nuttig vanwege het informele contact met Collegegeld stijgt naar 1.906 euro een opleidingsdirecteur. Als klachten van stu- Volgend studiejaar gaan studenten voor het eerst meer dan negentienhonderd euro denten hun weg naar de OLC vinden en de ad- collegegeld betalen: 1.906 euro. Dat is 71 euro meer dan nu. viezen voldoende aandacht krijgen van het op- leidingsbestuur, is de commissie van onschat- Als het tarief in dit tempo blijft stijgen, moe- salarisschaal te promoveren, zoals het mi- bare waarde. ten ze in september 2016 meer dan tweedui- nisterie en de onderwijsinstellingen met el- Wanneer dat proces niet goed verloopt, verbe- zend euro betalen. Vijf jaar geleden waren kaar hebben afgesproken. Studenten beta- ter je dat niet door de studenten en docenten uit ze nog een stuk goedkoper uit. Toen was het len het wettelijk collegegeld voor hun ba- de OLC aan tafel te zetten met een visitatiecom- tarief 1.565 euro. Dat betekent een stijging cheloropleiding zolang ze nog geen bache- missie. Er zullen maar weinig studenten of do- van 22 procent in de afgelopen vijf jaar. Het lordiploma in het hoger onderwijs hebben centen zijn die het risico willen lopen dat hun nieuwe bedrag staat in een regeling van het behaald. Hetzelfde geldt voor hun master- opleiding niet wordt geaccrediteerd. En als ze ministerie van OCW. Er is geen wetswijzi- opleiding. Als studenten na hun eerste een dat wel zouden doen, zal het contact met een ging voor nodig. tweede studie willen volgen, betalen ze in opleidingsbestuur alleen maar moeilijker ver- Het collegegeld volgt de inflatie. Bovendien principe het instellingscollegegeld: dat is lopen. Wat een slecht functionerende OLC no- is vijf jaar geleden besloten dat er jaarlijks het tarief dat universiteiten en hogescholen dig heeft, is scholing en een Faculteitsraad die 22 euro bij komt. Dit geld wordt gebruikt om zelf mogen vaststellen. Vaak is dat duizen- voor ze in de bres springt, geen tijgertanden. TF leraren en hbo-docenten naar een hogere den euro’s hoger, maar soms ook niet. HOP CAMPUS 17 oktober 2013 | 11

Ruben Mink (24), masterstudent Bedrijfs- economie, en voor het CDA de jongste fractievoorzitter ooit in de Rotterdamse gemeenteraad.

Waarom word je fractievoorzitter? “De oude fractievoorzitter, Wubbo Tempel, wordt wet- houder in de gemeente Korendijk. Daar had- den ze acuut iemand nodig, waardoor het CDA een nieuwe fractievoorzitter moest hebben. Ik Prijs voor vogelgrieponderzoeker Erasmus MC zat al tijdelijk in de gemeenteraad ter vervan- Viroloog Ron Fouchier van het Erasmus het vogelgriepvirus eenvoudig veranderd ging van iemand die met zwangerschapsver- MC ontvangt de Huibregtsenprijs voor zijn kan worden in een virus dat door de lucht lof was en er werd mij gevraagd of ik Wubbo onderzoek naar vogelgriepvirussen. De overdraagbaar is. Dat zijn werk niet onom- wilde opvolgen. Het lijkt me een hele mooie wetenschapsprijs, met een waarde van 25 streden is, bleek onlangs toen een rechter kans en uitdaging, waar ik best een half jaar- duizend euro, gaat elk jaar naar het beste oordeelde dat de overheid terecht een ex- tje studievertraging voor wil oplopen.” Nederlandse onderzoek dat wetenschap- portverguinning eiste voor publicatie van pelijk vernieuwend is en maatschappelijk zijn onderzoeksresultaten, om te voorko- In maart zijn er weer gemeenteraadsverkiezin- relevant. De jury prees de viroloog voor men dat zijn vinding in ‘verkeerde handen’ gen. Sta je net als in 2010 als nummer 2 op zijn originele experimenten en de actieve zou vallen. HOP/EM (foto: LW) de lijst? “De advieslijst is inmiddels bekend, rol die hij speelt bij het uitdragen van het maar ik heb er zelf voor gekozen om niet door belang van wetenschap en wetenschap- > Lees meer over de exportvergunningen voor ‘gevaarlijk’ te gaan. Ik wil eerst mijn master afronden en pelijke vrijheid. Fouchier ontdekte dat onderzoek op pagina 21 ook een tijdje buiten de politiek aan het werk. Tijdens mijn studententijd ben ik actief ge- weest bij de Navigators Studentenvereniging en in de politiek. Als ik in maart klaar ben, is het wel even genoeg geweest.”

Op de korte termijn dus even geen politieke ambities. Droom je wel van bijvoorbeeld een DE QUOTE Kamerlidmaatschap? “Ik blijf op de lijst staan en zal ook zeker betrokken blijven, maar meer achter de schermen gaan doen. Op de lange- Kom maar op met die re termijn wil ik wel weer iets in de politiek doen, maar dat is nog zo ver weg dat ik daar IVY-league-universiteiten! niet mee bezig ben. Het is niet zo dat ik per se de landelijke politiek in wil. In de lokale poli- > Skadi heeft een oude acht met heren waarmee ze op 19 en 20 oktober de grootste roeiwedstrijd tiek kun je juist concrete zaken aanpakken en ter wereld willen winnen. De Head of the Charles Regatta in Boston is doorgaans een strijd tussen resultaten bereiken. Dat spreekt me erg aan.” de prestigieuze IVY-league-universiteiten, maar Skadi denkt zich daarmee te kunnen meten. Hoe het ze vergaat lees je op erasmusmagazine.nl. Het CDA is toch een beetje een ouwelullen- partij. Ga jij ze van dat imago afhelpen? “Hoe kom je daarbij? Vergeet niet dat meer dan een derde van de jongeren in de hoogtijdagen van Balkenende op het CDA stemde. Nu het lan- delijk wat minder gaat, zie je dat er minder Scan deze qr-code animo is, ook onder jongeren. Maar ik geloof en surf meteen met je smartphone niet dat het CDA geen partij is voor jongeren. naar EM.Online! Onze jongerenafdeling bewijst juist het tegen- deel: in Rotterdam zit de grootste CDJA-afde- ling van Nederland.” TF lees meer op www.erasmusmagazine.nl ONGEHOORD 17 oktober 2013 | 12

(ON)GEHOORD EDDN (On)gehoord is de brieven- en opinierubriek van Erasmus Magazine. De pa- >EN DAN DIT NOG... gina’s staan open voor ie- dereen die wil reageren op …voor al het kleine nieuws dat niet onvermeld mag blijven. de inhoud van Erasmus Tips? [email protected] Magazine of een opiniebij- drage wil schrijven over zaken die de Erasmus > Ik fiets dus ik beleef Wagelmans bijvoorbeeld werkers het, want nu hoeft Universiteit in de meest Albert Wagelmans reed al Er is de Erasmus Universiteit een mooi nostalgisch ver- in 2000 met een bakfiets hij niet meer met een steek- brede zin, of het hoger on- derwijs in het algemeen veel aan gelegen om het haal in over hoe hij zijn twee wagentje de campus over betreffen. Anonieme bij- personeel op de fiets te krij- peuters jarenlang in een te hobbelen. Anders dan de dragen worden niet geac- gen. Daarom werd voor aan- bakfiets van Schiedam naar foto doet vermoeden, vin- cepteerd. Inzenders die- vang van dit studiejaar een het kinderdagverblijf op de den de medewerkers het tof nen hun naam, adres en heuse foto- en verhalen- EUR bracht - jaren voordat om met het karretje rond te telefoonnummer of e- wedstrijd georganiseerd: het voertuig in Rotterdam crossen. Naamstickers vol- mailadres bij de redactie wie met een fascinerend echt in zwang raakte. Een gen nog, en dan kunnen de bekend te maken. De re- fietsverhaal of een spette- eervolle vermelding was er dame en heer niet meer in- dactie behoudt zich het rende foto van de fietstocht verder voor Cora Boele cognito over de campus recht voor stukken in te van of naar de universiteit (Communicatie) met een zoeven. korten, dan wel (in over- leg) aan te passen. Wilt u kwam, maakte kans op een foto van een schutting in Tippie van EDDN voor de da- reageren, stuur uw bijdra- Iris-cheque ter waarde van de Proveniersstraat, waarop mes en heren van de gen dan naar het riante bedrag van 50 het prachtige gedicht Albroncatering: misschien [email protected] euro. ‘Rotown Magic’ van Jules ook zo’n wagentje aan- De EUR bleek bijzonder ge- Deelder prijkt: eigen ogen te ervaren. schaffen, zodat alle kopjes nereus met deze toch al Bekijk de andere winnende in- en schoteltjes ongeschon- niet misselijke beloning, (…) zendingen op: www.eur.nl/mobi- den op de plek van bestem- want liefst zeven van de Rotterdam is geen illusie liteit/wedstrijd_ik_fiets_dus_ik_ ming aankomen? Oh nee, twaalf inzenders werden door de camera gewekt beleef/ dan wordt het eten vast beloond. Was het dan zo Rotterdam is niet te filmen weer duurder…dus laat moeilijk om van deze zeven Rotterdam is vééls te echt. maar! de beste te kiezen, of wilde > Golfkarretje voor ‘repro’ de EUR trouwe fietsers ge- En zo kan, ondanks de zeven Vroem! Huh, ging daar nou woon belonen voor hun mi- zeer verdienstelijke pogin- een golfkarretje voorbij? lieuvriendelijke en gezonde gen om de Maasstad in Kun je tegenwoordig zand- gewoonte? Waarschijnlijk woord en beeld te vangen, golfen op de campus? EDDN het laatste. onze nachtburgemeester zou EDDN niet zijn om het Niets ten nadele van andere het toch het beste verwoor- tot de bodem uit te zoeken. inzenders, maar lastig was den van allemaal. Wij raden Het elektrische karretje is het niet om het pareltje tus- u daarom van harte aan om van de afdeling ‘repro’, wat sen de inzendingen te ont- zelf ook gauw op de fiets te sinds 1 april gerund wordt dekken. Zo stuurde stappen om ons eigenaardi- door Canon. “Een aanwinst”, Econometriedocent Albert ge, kleurrijke Rotterdam met noemt een van de mede-

ADVERTENTIE ONGEHOORD 17 oktober 2013 | 13

BRIEF ZIHNI ÖZDIL Vrijheid heeft z’n prijs Als studenten meer gaan betalen voor hun studie met de in- voering van het sociaal leenstelsel, dan moeten ze ook (weer) ‘Eenzame Turken’ meer vrijheid krijgen om hun studie in te delen zoals ze zelf Na een aantal jaren engagement in het publieke debat willen, dit bepleitte student Niels Hunck in EM #4 (3 oktober jl.). had ik begin dit jaar besloten om het thema ‘integratie’ Emeritus hoogleraar G. W. de Wit is het met hem eens, maar achter me laten. Ik kwam tot de conclusie dat het vol- rekent ook uit wat dat kost. strekt zinloos is. Want het lijkt erop dat bar weinig men- sen in dit land zin hebben in een wezenlijke discussie. Met veel instemming heb ik het artikel van Niels Hunck gelezen. Maar ik probeer het via deze column toch nog voor een Eén van de kenmerken van een universiteit moet zijn, het zich laatste keer. Onlangs meldde het Rijksinstituut voor breed oriënteren, naast het directe pad van de eigenlijke studie. Volksgezondheid en Milieu dat ‘er geen groep zo een- Daarin onderscheidt een universiteit zich van wat de schrijver zaam is als Turkse Nederlanders’. noemt ‘voortgezet’ voortgezet onderwijs. Voor mij was dat geen nieuws. Die ‘eenzaamheid’ is na- In feite is dit een pleidooi voor terugkeer naar vroeger. Immers melijk het gevolg van het feit dat Turkse Nederlanders vroeger was dit heel normaal. Maar aan die vrijheid hing wel een het meest gesegregeerd leven. Niet alleen ruimtelijk, prijskaartje. maar ook mentaal. De ‘Turkije boven alles’-mentaliteit Misschien voor de studerende van nu interessant om te weten: on- zorgt ervoor dat de meesten van hen zich na 50 jaar ei- langs vond ik de betalingen van het collegegeld, die mijn vader genlijk nog steeds meer Turk dan Nederlander voelen. deed, toen ik als 19-jarige in 1945 in Leiden studeerde. Het bleek Ook uit andere feiten – zoals mediaconsumptie, diversi- fl. 100,- per maand te zijn. Dat is fl. 1200,- per jaar. teit van vriendengroepen en taalbeheersing – blijkt al ja- Het is moeilijk om dit te transponeren naar 2013, maar rekening renlang dat zeer veel Turkse Nederlanders eigenlijk met houdend met de toegenomen welvaart, de inflatie en de overgang beide benen in Turkije, althans het rooskleurige beeld dat naar de euro, is een factor 15 bepaald niet te hoog. Maar dat bete- ze daarvan hebben, leven. kent dan wel een collegegeld nu van rond € 20.000,-. En dat past Maar de term ‘segregatie’ mag ik niet gebruiken. De afge- niet bepaald in de samenleving van nu. lopen jaren kreeg ik zowel Turken als ‘autochtone’ weten- schappers die segregatie leuk vinden op mijn dak. Want Em. Prof. G.W. de Wit, bijzonder hoogleraar Verzekeringseconomie EUR segregatie is geen segregatie is het adagium. Nee, mijn- heer Özdil, we moeten ‘verschil vieren’. Nou, ik geloof dus niet in ‘verschil’. Ik geloof in burger- schap en gelijkheid. Waarbij erfgoed en religie je Nederlanderschap kan verrijken. Het via beleid en weten- schap stimuleren, faciliteren en subsidiëren van foute politieke clubs uit het land van mijn opa draagt bij aan een ‘de facto apartheidsstelsel’, zoals het ministerie van Binnenlandse zaken het formuleert in een rapport. Ook op deze universiteit verbaas ik me al over deze VAN DER SCHOT apartheidsmentaliteit sinds dat ik er zelf studeerde. Met de verbouwingen is het nu even minder zichtbaar, maar de etnische enclaves in de kantine tijdens lunchtijd illu- streren die mentaliteit bijvoorbeeld heel goed. Voordat ik helemaal kap met dit thema heb ik een laatste hartenkreet voor de ‘allochtone’ student; we moeten dit zo snel mogelijk doorbreken. Wij moeten het Nederlanderschap zelf opeisen. Als we zelf al stiekem vinden dat we geen Nederlanders zijn, hoe kunnen we dan verwachten dat die kaaskoppen het ooit gaan accepteren? Zo moet je een relevant netwerk opbouwen als je ambi- ties hebt om topadvocaat of chirurg te worden. Begin dit jaar hebben we het weer laten zitten, want we waren weer massaal afwezig tijdens de EUREKA-week. Maar het is niet te laat. Ga bij het corps, doe mee met je faculteitsvereniging, bouw een netwerk op buiten je ei- gen vertrouwde bubbel. Het zal je verbazen hoe makkelijk het gaat als je ervoor openstaat. En het zal je later enorm van pas komen.

Zihni Özdil is wetenschappelijk docent Wereldgeschiedenis en promovendus aan de Erasmus School of History, Culture and Communication COVERVERHAAL 17 oktober 2013 | 14

Excellent zwoegen Overal waar de eerstejaars van het Erasmus University College komen, zingt het woord excellentie rond. De verwachtingen zijn torenhoog. Hard studeren is een vereiste, maar gelukkig wordt er ook een beetje gefeest. tekst en fotografie Tim Ficheroux

n het imposante Schielands- rig en open. Natuurlijk zitten er huis zetelt tijdelijk het perso- een paar tussen met een rijke neel van het Erasmus Univer- pappie en mammie – de opleiding Fietsen Regelmatig fietst de groep ge- sity College (EUC). De geslo- is niet goedkoop en de kleinste zamenlijk van college terug naar ten deuren die na drie keer kamer in het Student Hotel – het Student Hotel. De herkenba- aanbellenI niet worden geopend waar alle studenten verplicht wo- re fietsen zijn inbegrepen bij de zijn tekenend voor de geïmprovi- nen – kost 550 euro per maand, kamerhuur. seerde oplossingen tot het ge- maar daar lijken ze zich niet naar bouw aan de Nieuwemarkt in ge- te gedragen. In colleges en ande- bruik wordt genomen. Het EUC re bijeenkomsten wekt de groep staat nog in de kinderschoenen. de indruk gedreven en gediscipli- Het eigen pand is nog niet klaar neerd te zijn. en net als voor het personeel is er voor de studenten een tijdelijke Vrije dag oplossing gevonden: zij krijgen Nu ze een maand bezig zijn en onderwijs in het Erasmus MC, het eerste tentamen, over urban waar een gang in het Onderwijs- culture, achter de rug hebben is centrum is omgevormd tot EUC- er even tijd voor rust. Dat blijkt bolwerk. Het lijkt de studenten ook wanneer we in het Student niet te deren. Ze genieten met vol- Hotel op de koffie komen. Aan het le teugen van het gevarieerde begin van de middag ligt een aan- curriculum, de gastcolleges en de tal studenten nog op bed en zijn kennismaking met Rotterdam. de studieruimte en bibliotheek leeg. Eindelijk een vrije dag, is de Hoge verwachtingen uitleg, en er was een feestje giste- Er wordt van de eerstejaars ver- ren. De groep van ruim tachtig wacht dat ze vijftig uur per week studenten is zo hecht dat iedere studeren. Dat haalt lang niet ie- verjaardag wordt gevierd. Echt dereen, al hebben ze soms wel grote feesten zijn er nog niet ge- drie deadlines op een dag. In de weest in het Student Hotel, aan- eerste maand waren er naast het gezien de huisregels bepalen dat reguliere programma academic er na elf uur ’s avonds niet te veel applications, opdrachten om de herrie mag worden gemaakt. stad beter te leren kennen, zoals het maken van een multimediale blogpost over een moskee of een poster met een stadsinrichting Moderne kunst volgens een politieke visie. Voor het academic skills program De verwachtingen zijn hoog. De moeten de studenten in de tweede maand leren presenteren, door een huisslogan The E is for Excellence verhaal te vertellen over een kunst- is vrijwel overal doorgedrongen werk uit de tentoonstelling The en de studenten zijn zich daar be- Temptation of AA Bronson in Witte de wust van. Ze hebben het gevoel With. Tijdens de rondleiding bespre- ken ze werk van kunstenaars als dat ze die verwachtingen waar Mike Kelley en Marina Abramović. kunnen maken en omschrijven zichzelf als ambitieus, nieuwsgie- COVERVERHAAL 17 oktober 2013 | 15

Nachtelijke escapades Alle studenten wonen verplicht in het Student Hotel. De kamers zijn vrij duur, maar dan heb je ook wat. Op een vrije dag zijn de biblio- theek en de studieruimte verla- ten. Aangezien de eerstejaars vrij dicht op elkaars lip zitten zijn de eerste relaties al een feit. “Je glipt vrij snel een kamer in”, zegt een van de studeren over de nachte- lijke escapades in het hotel.

Probleemgestuurd onderwijs Het University College werkt met probleemgestuurd onderwijs. Tij- dens de tutorgroepen formuleren de studenten zelf een probleem, stellen ze leerdoelen en vragen op. Vervolgens zoeken ze daar zelf literatuur over. In de volgen- de sessie zullen ze elkaar vertel- len hoe de aarde is ontstaan. > COVERVERHAAL 17 oktober 2013 | 16

Chamber of secrets Terwijl de verbouwing van het EUC-pand in volle gang is, vin- den de colleges plaats in het Onderwijscentrum van het Erasmus MC. In de EUC-gang hebben de zalen toepasselijke namen als Chamber of Secrets en hangen aandenkens aan de academic applications.

Modernistische bouwdrift Hoe zou Rotterdam er in 2040 uit moeten zien? Tijdens de eerste extracurriculaire activiteit spre- ken EUC-studenten met kunste- naar Gyz la Rivière over diens film Rotterdam 2040. De studen- ten delen zijn kritiek op de mo- dernistische bouwdrift van de afgelopen decennia. ACHTERGROND 17 oktober 2013 | 17

Cao zadelt EUR op met extra kosten Eindelijk, dit jaar kreeg het universiteitspersoneel een loonsverhoging, na jaren op de nullijn te hebben gestaan. Fijn voor de medewerkers, maar de universiteit had er in de begroting voor 2013 geen rekening mee gehouden. Zorgt dat voor een financiële tegenvaller? tekst Lindemarie Jongste illustratie Unit20

p de korte termijn wel, want de als die in lijn is met de marktontwikkeling. pas kunnen concluderen of het een het ander universiteit moet bijna twee mil- Nu de lonen ‘in de markt’ echter amper stij- zal opheffen. Taia Boneco: “Ik lig er op korte joen euro extra loonkosten op- gen, vergoedt OC&W niets voor de loonsver- termijn niet wakker van, omdat we het met hoesten in 2013; vanaf 2014 gaat hoging in de cao, want daar heeft de overheid onze reserves kunnen opvangen. Maar de het om ongeveer drie miljoen euro niets mee te maken. “Als universiteit zijn we universiteit moet serieus gaan bijsturen om Oextra. In 2012 waren de personeelslasten 150 akkoord gegaan met de cao en daarom moe- de stijgende loonlasten in de toekomst te kun- miljoen euro, veruit de grootste kostenpost ten we de hogere lonen dus helemaal zelf be- nen blijven betalen.” voor de universiteit. De loonkosten voor het kostigen”, zegt Taia Boneco. Erasmus MC zijn hier niet bij inbegrepen. De Zij haast zich te zeggen dat we de loonstijging Vakantiedagen meenemen gestegen loonkosten – één procent in januari niet los moeten zien van de andere onderde- Waar de universiteit ook mee geconfronteerd en één procent in september – zijn om twee len van de cao. “Het gaat om een package wordt in de cao, is dat medewerkers hun va- redenen vervelend voor de faculteiten en af- deal, waarin nu de lonen stijgen, maar waar kantiedagen mogen meenemen naar volgend delingen van de universiteit. Ten eerste kwa- secundaire arbeidsvoorwaarden, zoals de se- jaar. Aangezien een verlofdag geld waard is, men deze kosten onverwacht, omdat er in de niorenregeling, leeftijdsdagen en de Boven- moet de universiteit dit formeel als reserve- begroting voor 2013 geen rekening mee was wettelijke Werkloosheidsregeling Nederland- ring opnemen in de begroting. Formeel, want gehouden. De begroting was half 2012 ge- se Universiteiten (BWNU) worden versoberd. in principe wordt de verlofdag niet in geld uit- maakt, terwijl de cao pas officieel in februari Dat moet in combinatie gezien worden.” In gekeerd, maar meegenomen om op een later 2013 rond was. Volgens Celia Taia Boneco, hoeverre deze maatregelen op termijn kos- moment alsnog opgenomen te worden. De hoofd van de afdeling Corporate Planning & tenbesparend zijn, is niet een-twee-drie te universiteit moet deze kosten dus eenmalig Control, is er geen afdeling of faculteit in di- voorspellen, omdat er een afbouwregeling in incalculeren puur voor de boekhouding, want recte financiële problemen gekomen door de zit voor de mensen die er nu al gebruik van eens neemt de medewerker alle dagen op en onverwachte loonstijging, maar sommigen maken. Over een paar jaar zal de universiteit dan is het geheel weer in balans. zullen wel moeten interen op reserves en plannen voor de toekomst moeten wijzigen. De sociale faculteit is hier een voorbeeld van. Die hadden in 2012 nog een sluitende begro- Nieuwe cao voor universitair personeel ting tot 2015, maar door de loonsverhoging en Eindelijk was in februari 2013 de kogel door de kerk: de nieuwe cao voor universitair personeel tegenvallende inkomsten door teruglopende was rond. Jarenlang werd er gepraat door de VSNU en de vakbonden, en bleef de oude cao ge- studentenaantallen moet de decaan de koers handhaafd. Met terugwerkende kracht ging de nieuwe cao in en officieel loopt die van 1 januari wijzigen. 2011 tot 1 januari 2014. Enkele maatregelen uit de cao zijn: > Twee keer één procent loonsverhoging (in januari en september 2013) Package deal > Leeftijdsdagen (medewerkers vanaf 50 jaar krijgen extra verlofuren) vervallen In de tweede plaats is het voor de universiteit > Seniorenregeling (voor medewerkers vanaf 59 jaar) wordt geschrapt een tegenvaller dat zij van het ministerie van > Vakantiedagen mogen worden meegenomen naar het volgende jaar Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OC&W) > De BWNU wordt versoberd per januari 2014 geen financiële compensatie krijgt voor de > Meer investeren in ontwikkeling van medewerker gestegen loonkosten. Die vergoedt normaal > Intensievere begeleiding van werk naar werk gesproken een deel van de hogere loonlasten OPINIE 17 oktober 2013 | 18

Nut en noodzaak van de Wijsbegeerte De Faculteit der Wijsbegeerte behoort tot de faculteiten van de EUR die, onder meer door een teruglopend aantal voltijdsstudenten, in financieel zwaar weer terecht zijn gekomen. Vernieuwende ideeën schieten evenwel als paddestoe- len uit de grond. F.A. Muller, universitair hoofddocent Theoretische filosofie, schetst een dergelijk denkbeeld over de toekomst van de wijsbegeerte aan de Erasmus Universiteit en stuurde dit op naar EM. tekst F.A. Muller fotografie Roel Dijkstra

Gouden Eeuw Verwondering kennis, inzicht en begrip, van begeerte tot wijs- Tijdens de Gouden Eeuw van de Republiek der De huidige opleiding Wijsbegeerte bestaat uit heid (Plato). De verwondering treft het hart Vereenigde Nederlandse Provinciën moest ie- drie componenten: diep zonder het te beschadigen (Augustinus). dere student eerst een jaar filosofie studeren Filosofie is de verwondering in alle richtingen alvorens zich te mogen bekwamen in het recht A. Verwerving van filosofische kennis. radicaliseren (Verhoeven). of de geneeskunst. Iedereen die promoveerde B. Verwerving van filosofische vaardigheden. Wie bij verwondering denkt aan de opengeval- werd een Philosophiae Doctor. Dat laatste is C. Verwerving van het filosofische pathos. len mond van een kind, verwart verwondering nog steeds het geval, getuige de afkorting PhD met verbazing en verrassing. Wie bij verwon- (USA) en DPhil (UK). Het eerste is in het Ko- Kennis (A) en vaardigheden (B), deelt de oplei- dering denkt aan het najagen en bezitten van ninkrijk der Nederlanden niet meer het geval. ding Wijsbegeerte met alle andere opleidingen nieuwtjes, verwart verwondering met nieuws- Hoog tijd om de gouden tijden te laten herle- aan de EUR. Dat is disciplinering: ieder vakge- gierigheid. Verwondering boort, ontregelt en ven, zij het in gewijzigde vorm. Wat ik zal be- bied haar eigen kennis en vaardigheden. Wat ontheemt. De aanhoudende verwondering kan pleiten is dat naast het louter boekhoudkundig de Wijsbegeerte beslissend onderscheidt van leiden tot verbijstering en vervreemding. Filo- gemotiveerde ‘nominaal is normaal’, ook een alle andere opleidingen aan de EUR is de ver- soferen is leren vanzelfsprekendheden als van- academisch gemotiveerd ‘filosofie is normaal’ werving van een uniek pathos (C): weten-waar- zelfsprekendheden te zien, en ze vervolgens dient te worden doorgevoerd aan de EUR. Ten- om naast weten-dat (A) en weten-hoe (B). los te wrikken. Zodra overtuigingen, schuimend minste, indien de EUR een universiteit wil we- Een enkel woord: verwondering. Voor menig- op de golven van het leven of roerloos op de zen, en dat is meer dan een diversiteit aan aca- een een onalledaags woord, misschien vaag, peilloze bodem van de geest, niet langer van- demische beroepsopleidingen. Een verplicht gevoeliger, efemer, religieus, momentaan. Jam- zelf-spreken, en we op zoek gaan naar een jaar academische filosofie na afronding van ie- mer. Driewerf Neen. De ervaring die het woord grond in onze vrije val, komen vragen in zicht dere bachelor-opleiding aan de EUR is zowel aanduidt is de kribbe van de homo sapiens, de waar we geen raad mee weten en waar de wijs- wenselijk als nodig. aanvang van de belangeloze hunkering naar begeerte heel goed raad mee weet. OPINIE 17 oktober 2013 | 19

De verwondering kan zich plotsklaps en hevig Idee delbare onderwijs: de dalende aandacht voor aandienen, als een bliksemschicht in een stille Wanneer de andere Faculteiten en het College boeken lezen, de aanhoudende daling van het nacht, en kan zich sluipend en knetterend ken- van Bestuur (CvB) de idee van een UNIVERSI- aantal verplichte boeken die een leerling moet baar maken, als de kleine schokjes statische TEIT onderschrijven — die iets anders is dan hebben gelezen voor het eindexamen, en de af- electriciteit van een ouderwetse beeldbuis. De van een DIVERSITEIT —, dan dienen zij zich te schaffingvan het examenonderdeel opstel verwondering kan zelfs uitmonden in een exis- beraden op de vraag wat de EUR tot een UNI- schrijven bij Nederlands. Bij het horen van het- tentiële crisis. VERSITEIT maakt. Indien het CvB de verwer- woord ‘boek’ of ‘flinke tekst’ breekt er paniek uit De beklemming daalt neer. Ergens maken de ving van het pathos der wijsbegeerte van cruci- bij onze leerlingen. De krant rept over desas- zenuwdraden van angst en begeerte contact en aal belang acht voor de kwaliteit van de afge- treuse gevolgen voor de kwaliteit van het pu- het inbraakalarm van een mens in afgrondelij- studeerde, en zou zien als de voltooiing van blieke debat, van politiek en bestuur, en uiter- ke verwarring giert door het bewustzijn. Over- een ware Academische Scholing, van een oplei- aard van alle maatschappelijke geledingen tuigingen verkruimelen als een beschuit waar ding aan een UNIVERSITEIT, dan zou men een waarin tekst een rol speelt (vrijwel overal). Kan een hand omheen knijpt. Het leven lijkt een aanvullende 1-jarige opleiding wijsbegeerte, bij iemand nog ‘Nederland Kennisland’ uitspreken zinloze herhaling van een patroon van verkeer- voorkeur aangepast aan het gestudeerde vak, zonder maagkramp of de slappe lach te krij- de zetten, zonder te weten waarin de fout verplicht moeten stellen. gen? schuilt. Het hoe en waarom van Alles & Nog- Waarom niet? Waarom wel ‘nominaal is nor- Desiderius Erasmus: “Wanneer ik een beetje Wat krijgen een urgentie die ze nimmer heb- maal’ verplicht stellen? Welk idee zit daar ach- geld heb, koop ik boeken; en als er iets ben gehad. De gebruikelijke antwoorden klin- ter? Geen enkel. Alleen de tabellen van de overblijft, dan koop ik voedsel en kleren.” ken als dooddoeners en staan machteloos. Ver- boekhouder. De aandacht voor het doorgronden van moeilij- lamming van de wil, twijfel aan en vlucht uit de Voor mijn ogen zie ik de faculteiten reeds in el- ke teksten en het voortbrengen van coherente disciplinering. Naakt in het aangezicht van het kaar krimpen en kraaien: teksten, die centraal staat in de wijsbegeerte, zijn. lijkt ineens het belang van wijsbegeerte te lan- De weg terug kan snel en soepel zijn, met name — Studievertraging! Onze fraaie resultaten ceren naar een stratosferisch niveau. De Eras- voor de licht verwonderden, door een nieuw naar de haaien! mus UNIVERSITEIT Rotterdam gaat de jeugd thuis te zoeken in de voortbrengselen van grote genezen van het nieuwe analfabetisme en dit tij en kleine wijsgeren. De weg terug kan lang- Hier ligt een uitdaging voor het CvB. Een her- helpen keren via haar Faculteit der Wijsbe- zaam en slopend zijn, met name voor de zwaar bezinning op wat ‘resultaat’ en wat ‘studiever- geerte. Dat is wenselijk en nodig. verwonderden, door zelf een nieuw thuis te ont- traging’ is, lijkt mij wenselijk en nodig. Indien werpen en te bouwen, al dan niet met hulp van het CvB besluit dat een aanvullend jaar wijsbe- Financieel Gewaad de voortbrengselen van grote en kleine wijsge- geerte geen nadelige invloed mag hebben op de Studenten medicijnen hebben microscopen no- ren. Een alomvattende visie zal moeten ont- berekening van de resulaten van een faculteit, dig en studenten communicatie audio-visuele staan om voort te kunnen leven, waarin alom- dan is dat kinderlijk eenvoudig te realiseren apparatuur. Studenten wijsbegeerte hebben ex- vattende begrippen als waarheid, waarde, ken- door een andere berekening uit te voeren. Een tra aandacht nodig om ingewikkelde teksten te nis, kunst, mens, werkelijkheid, ervaring, bete- correctiefactor invoeren en klaar is Kees. lezen en zelf coherente betogen te kunnen kenis, taal, eigenschap, relatie, materie, be- Bezie de wervende kracht die zal uitgaan van schrijven. wustzijn, norm, redenering, leven, theorie, mo- een UNIVERSITEIT die als enige instelling in Dat lukt uitsluitend en alleen met intensief on- del, object, politiek, democratie, moraal, leven, het Academisch onderwijs in Nederland stu- derwijs, waarin de student voortdurend en dood, enz. een doordachte inhoud en samen- denten de wereld in stuurt die het wijsgerige veelvuldig een-op-een commentaar en aanwij- hang krijgen, opdat ze gaan fonkelen pathos hebben leren ervaren. Een UNIVERSI- zingen krijgt. Dit kost menskracht. De ‘filosofi- en gronden. Filosoferen is het ontwerpen van TEIT die het subiet weigert afgestudeerden de sche apparatuur’ bestaat uit mensen. Een uit- een wereldbeeld (W.F. Hermans). Herboren en samenleving binnen te laten treden die geen breiding van het kernpersoneel van de Facul- wijs keert men terug in de wereld, die loeit en Bildungserfahrung hebben doorgemaakt, met teit der Wijsbegeerte met minstens twaalf vol- boeit, en in het eigen leven, dat nu groeit en diepte en breedte, toegevoegd aan de lengte tijdse universitaire docenten is daartoe het ab- bloeit. van hun specialisme. solute minimum—voor elk van de vier leer- De verwondering is het pathos van de wijsbe- stoelgroepen drie extra docenten. Anders gaat geerte. Ze is de grondtoon van de filosoof. Elk VOOR DE 3D-MENS MOET U IN ROTTERDAM dit niet gebeuren, met duizenden afstuderen- mens heeft het recht deze grondtoon te beluis- WEZEN den per jaar van de EUR! CvB, verzaak uw aca- teren en is daar in beginsel toe in staat, zeker demische plicht niet. Maak alle andere univer- degenen die tot de Academie toetreden. De Valorisatie siteiten van de Lage Landen stinkend jaloers. gang van de verwondering is een noodzakelijk Iets anders. Een tendens die gestaag door blijft Doe wat zij niet durven en waarvoor zij de ver- onderdeel van het innerlijke beschavingspro- zettenin Nederland, en nadrukkelijk beelding ontberen. Laat gouden tijden aanbre- ces. Ieder beschaafd mens moet een beetje filo- afwezig is in de ons omringende landen België, ken. Geef alle studenten van de EUR de nuttige soof zijn (Voltaire). De UNIVERSITEIT moet Frankrijk en Duitsland, is de daling van de boe- en noodzakelijke voltooiing van een academi- van ieder mens een beetje filosoof maken en dit kenverkoop, de ontlezing van de bevolking, het sche scholing in de ware zin des woords. Ver- innerlijke beschavingsproces in gang zetten. groeiende onvermogen ingewikkelde moedelijk zal de realisering van dit magistrale Dit is waarom het verplicht behoort te zijn voor teksten te doorgronden, laat staan zelf voort te plan slechts een pluisje op de begroting van de iedere bachelorstudent een jaar wijsbegeerte te brengen (zie NRC Handelsblad van zaterdag 21 EUR zijn, maar mettertijd zal het een gewicht studeren. De EUR zou betere mensen haar september 2013: ‘Nederland is Europees kampi- in kwaliteit van alle afgestudeerden tezamen poorten doen verlaten, in de meest volstrekte oen ontlezing’). gaan vertegenwoordigen vergelijkbaar met dat zin van het woord. De hoofdoorzaak ligt in het Nederlandse mid- van het Atlasgebergte. WETENSCHAP 17 17oktober januari 2013 2013 | |20 21

Censuur in virologenland Het zou het ‘dodelijkste’ virus ooit zijn, de variant op H5N1 die moleculair viroloog Ron Fouchier ontwikkelde. Zo gevaarlijk dat een exportvergunning nodig was om zijn onderzoek over de grens te mogen publiceren. Dat pikt Fouchier dus niet en collega-virologen met hem, want ‘wat moet je als viroloog nog in Nederland als dit de toekomst is?’ tekst Sanne van der Most illustratie Bas van der Schot

at is er precies aan de hand? ten. Omdat dit de eerste keer was dat een der- Moleculair viroloog Ron gelijke exportvergunning nodig was, wilde het Fouchier, verbonden aan het Erasmus MC een principiële rechterlijke uit- Erasmus MC, ontwikkelde spraak over de vraag of wetenschappers inder- twee jaar geleden een variant daad in sommige gevallen een exportvergun- opW het vogelgriepvirus H5N1 dat door de lucht ning moeten aanvragen. overdraagbaar is. Toen hij zijn resultaten in ‘Ja’, luidde het antwoord. De vraag of onder- Science wilde publiceren, had hij ineens een zoek al dan niet fundamenteel is, wordt in exportvergunning nodig. De informatie zou Nederland overigens door de overheid beoor- volgens het ministerie van Economische Zaken deeld en niet door de onderzoeker zelf. door terroristen kunnen worden misbruikt: Wat betekent dit alles voor de vrijheid van we- ‘dual use’ zoals dat in wetenschappelijk jargon tenschappelijk onderzoek? Durven virologen heet. Die vergunning – die overigens weer niet nog wel hun vingers te branden aan onderzoek nodig is voor het publiceren van fundamenteel naar dit soort ‘gevaarlijke’ virussen? onderzoek – kreeg Fouchier gelukkig. En zo stond zijn artikel in juni 2012 alsnog in Eeuwig zonde Science. Toch liet Fouchier het er niet bij zit- “Virusrisico’s verdwijnen niet door er maar niet meer over te schrijven”, reageert de Leidse viroloog Eric Snijder in een rondje dat EM Gedragscode Biosecurity is niet genoeg maakte langs de andere academische zieken- huizen. “En wie voorkomt dat een virus zoals De gedragscode Biosecurity uit 2007, is voor- de commissie die dit advies gaat uitbrengen. Fouchier ontwikkelde, volgende week niet ge- al gericht op bewustmaking van het omgaan “De vraag rijst natuurlijk of wetenschappers woon spontaan in de natuur ontstaat? Wat als met potentieel dual-use-onderzoek. “Het wel gewoon in eigen land en online mogen we er geen onderzoek naar hebben gedaan – H5N1-debat heeft geleerd dat er soms meer publiceren. Weer een nieuw onderwerp van en dús ook geen diagnostica of vaccins hebben nodig is”, zegt biosecurity-deskundige Koos debat .” Overigens ziet Van der Bruggen de – omdat het ‘te gevaarlijk’ was?” van der Bruggen bij de KNAW. De staatsse- nauwere betrokkenheid die sinds 9/11 tus- Het grootste deel van het virologisch onder- cretaris van OCW denkt er ook zo over en sen ‘security’ en wetenschap is ontstaan, zoek betreft volgens Snijder overigens basale vroeg de KNAW om advies. Dat wordt bin- niet alleen als iets negatiefs. “Het onderling beschrijvingen van viruseigenschappen, waar nenkort uitgebracht. “Wetenschappers zijn wantrouwen kan afnemen als het inzicht terroristen toch niks mee kunnen. “Wachten natuurlijk niet gelukkig met een exportver- ontstaat dat niemand bij voorbaat de inten- op een exportvergunning leidt alleen maar tot gunning voor publicatie in het buitenland”, tie heeft om wetenschappelijk onderzoek in nodeloze vertraging die wel eens heel schade- zegt Van der Bruggen, die secretaris is van te perken.” lijk kan zijn voor onze internationale onder- zoekspositie. Wie wil er nog samen met WETENSCHAP 1717 oktober januari 20132013 || 21

Ko Colijn: ‘Opportunisme is een groot woord’ Echt verontwaardigd over de exportvergun- sing van de rechtbank om principiële rede- ning was Clingendaeldirecteur en bijzonder nen aan te vechten, vindt Colijn nobel. “De EUR-hoogleraar Internationale betrekkingen, verdediging klopt alleen niet helemaal. Een in het bijzonder Mondiale veiligheid, Ko Co- exportvergunning zou alleen nodig zijn voor lijn niet. “Een exportvergunning regelt wel ‘gevaarlijk’, niet-fundamenteel onderzoek. het probleem van een buitenlandse publi- Om daar onderuit te komen, stelt Fouchier catie, maar zegt natuurlijk niks over de bin- dat zijn onderzoek basaal is, niet gericht op nenlandse publicatie. Ik ben principieel voor- een ‘praktisch doel of oogmerk’; en hij zou stander van een afweging tussen veiligheid uitsluitend gebruik hebben gemaakt van al en wetenschap, en ik vind het dus prima dat eerder gepubliceerde methoden. Als het al- een wetenschapper niet zelf mag bepalen of lemaal zo weinig voorstelt, waarom heeft hij zijn onderzoek fundamenteel is. Dan zou nie- het dan wel aan Science aangeboden? Op- mand ooit meer iets melden. Aan de andere portunisme is een groot woord – en ik be- kant, als onderzoek echt gevaarlijk is, dan grijp ik heel goed waarom hij die redenering weet de AIVD je echt wel te vinden.” De keuze hanteert – maar het neigt er wel een beetje van Fouchier en zijn collega’s om de beslis- naar.”

Nederlandse onderzoekers publiceren als er Het onderscheid tussen praktisch toepasbaar gaat beoordelen of er sprake is van een biolo- dit soort drempels zijn? Dat zou eeuwig zonde en fundamenteel onderzoek vindt Van gisch wapen? Ik heb geen idee hoeveel virolo- zijn, want Nederland is al jarenlang een van de Kuppeveld ingewikkeld. “Zeker in een tijd dat gen er bij de douane werken maar ik denk niet koplopers op dit gebied.” wij als onderzoekers geacht worden om juist dat het er erg veel zijn.” veel praktisch toepasbaar onderzoek te ver- Het Erasmus MC laat het er niet bij zitten en Scheidslijn tussen goed en kwaad richten. Tegen het licht van deze zaak, worden gaat binnenkort in beroep. Tot die tijd doet Frank van Kuppeveld, viroloog aan de wij hierin nu wel erg beperkt.” Fouchier zelf geen uitspraken over de kwestie. Universiteit van Utrecht, begrijpt best dat de Natuurlijk is er behoefte aan een scheidslijn Collega-viroloog en medeauteur Ab Osterhaus regering moest reageren toen werd gesproken tussen goed en kwaad, geeft Van Kuppeveld gelukkig wel. “Natuurlijk hebben wij alle vei- van ‘het dodelijkste virus ooit’. “Toch kun je je toe. “Maar waar leg je die? Iedere nieuwe ont- ligheidsmaatregelen in acht genomen. Met afvragen of deze reactie wel in verhouding is. wikkeling in de microbiologie, scheikunde en Biosecurity – het voorkomen dat materiaal het De vrijheid van onderzoek en publicatie ko- fysica, die ten goede is bedoeld, kan uiteinde- lab verlaat en voor een kwaad doel wordt inge- men namelijk in het geding. En wat is het doel? lijk op een verkeerde manier worden ge- zet – zit het dus goed.” Voorkomen dat terro- Denkt de overheid nu echt dat we de internati- bruikt.” risten met de kennis foute dingen gaan doen, onale veiligheid redden door publicaties van is volgens Osterhaus een ander probleem. Nederlandse onderzoekers op of tegen te hou- Redden van levens Toch maakt hij zich daar geen zorgen over. den, terwijl in andere landen dergelijke studies “Ik vind het eigenlijk ook wel een beetje een “Dat een bioterrorist met onze kennis hetzelf- wel mogen worden gedaan en gepubliceerd?” hype hoor”, relativeert viroloog Just Vlak van de virus kan maken, is onwaarschijnlijk. Ik de Wageningen University. “Die is versterkt kan zo twintig andere manieren bedenken die doordat critici beweerden dat Fouchier het do- veel eenvoudiger zijn, en waarmee je ook mil- delijkste virus ooit had ontwikkeld. De schrik joenen mensen kunt bedreigen.” zat er toen wel goed in. Terwijl we uiteindelijk Omdat de vergunning voor Fouchier’s onder- ‘Virusrisico’s nog niet eens zeker weten wat dat virus nu in zoek al binnen was, betrof de recente rechts- het echt zou doen. Het is tenslotte ‘slechts’ in zaak puur een proefproces. Osterhaus: “Wij verdwijnen niet het lab ontwikkeld.” Het feit dat Fouchier een hebben keurig gewacht met publiceren tot we exportvergunning nodig had om zijn onder- onze vergunning binnenhadden. Omdat we het door er maar niet zoek elders te publiceren, verbaasde Vlak dan desondanks niet met de beslissing eens zijn, ook zeer. “Het zet de boel wel behoorlijk op namen we die voortrekkersrol en adviseerden meer over te scherp. De angst voor ‘dual use’ lijkt zwaarder we onze decaan dit proces te starten. Alle kri- te wegen dan het redden van levens door het tiek die we zouden krijgen nemen we op de schrijven’ ontwikkelen van vaccins. Juist door kennisde- koop toe. Het dient een hoger doel. > Eric Snijder, viroloog in Leiden ling kunnen we in no-time virussen als SARS- Uiteindelijk denk ik namelijk echt dat de we- corona opsporen. Met dergelijke restricties is reld hier veiliger van wordt.” de wetenschap niet gediend. Bovendien, wie WETENSCHAP

> HALVERWEGE > DE BEWERING

Promoveren is bikkelen. Hoe blijf je Wetenschappers beweren gemotiveerd? En wat doe je als je er nog al eens wat. Klopt het even helemaal doorheen zit? EM praat altijd en wat denken met promovendi die ‘halverwege’ zijn. anderen?

Wie: Thijs van der Vaart (28), Geneeskunde Onderzoekt: Leerproblemen bij kinderen met neurofibromatose type 1 Klaar: Nog zeker een jaar De bewering: ‘Ondernemerschap zit in de genen’

Waar gaat jouw onderzoek over? “Over Van wie: Matthijs van der Loos (ESE) leerproblemen bij kinderen met neurofibro- Waar en wanneer? NRC, 6 september 2013 matose type 1 (NF1), een vrij vaak voorko- mende erfelijke aandoening. Wij proberen Of je wel of niet ondernemer wordt, heeft omdat die kinderen om uiteenlopende rede- achter het mechanisme van die leerproble- deels te maken met je genenpakket. Dat blijkt nen geen opvolger en soms ook geen onder- men te komen. In het lab testen we medicij- uit onderzoek van de Erasmus School of nemer willen zijn. Of de karaktereigenschap- nen. Eerst in muizen en daarna ook in kinde- Economics, in samenwerking met het pen die ik bij ondernemers waarneem gene- ren met die aandoening. Een belangrijk on- Erasmus MC. Onderzoeker Matthijs van der tisch vastgelegd zijn, wordt wellicht duidelijk derdeel van mijn proefschrift is een placebo- Loos zocht voor zijn promotieonderzoek naar uit het onderzoek. Op dit moment houd ik het gecontroleerde studie naar het medicijn zogenaamde ‘ondernemersgenen’. Hoewel er even op ondernemerstalent. Ik spreek dage- Simvastatine voor de leerproblemen bij NF1, nog niet één specifiek 'entrepreneur-gen' is lijks ambitieuze ondernemers en ervaar keer dat helaas niet bleek te werken. Een ander gevonden, zijn er wel talloze genen die van in- op keer dat het mensen zijn met een passie deel was het testen van Lamotrigine, een me- vloed kunnen zijn op ondernemerschap. en een doel. Het zijn pioniers en doorzetters dicijn tegen epilepsie, op NF1-muizen. Die re- Van der Loos: “Ondernemerschap wordt waar- die blaken van lef en zelfvertrouwen.” sultaten lieten zien dat dit een heel interes- schijnlijk beïnvloed door honderden, zo niet Hendrik Halbe van het Erasmus Centre for sant nieuw medicijn is. De muizen leerden duizenden genen, met elke een zeer klein ef- Entrepreneurship denkt dat bepaalde mensen veel sneller mét dat medicijn dan zonder. Binnenkort starten we een nieuwe klinische studie met adolescenten.” ‘Net als bij sport kan iedereen beter in on- Hoe blijf je gemotiveerd? “Naast het onder- zoek vind ik het leuk om dingen te organise- dernemen worden door te oefenen’ > Hendrik Halbe ren. Meehelpen met het opzetten van een specialistische polikliniek of het organiseren van congressen. Internationale congressen fect.” Maar ook andere factoren spelen vol- geboren worden met meer talent en aanleg vind ik ook altijd erg leuk. Geweldig om te gens Van der Loos een rol, zoals geslacht, op- voor ondernemerschap. “Toch is je omgeving voelen dat andere mensen in de rest van de leidingsniveau, risicovoorkeuren en een over- volgens mij ook van grote invloed. Hoe word je wereld mijn werk interessant vinden.” moedige of optimistische attitude. Sommige opgevoed, wie zijn je vrienden, in welke krin- van deze eigenschappen kunnen op hun beurt gen verkeer je? Net als bij sport kan iedereen Ben je wel eens vastgelopen? “Soms heb ook weer genetisch bepaald zijn. “Ik weet wei- beter in ondernemen worden door te oefenen. ik taken die al weken geleden klaar moesten nig van DNA af, maar ik neig ernaar de bewe- Wat deze generatie studenten zich misschien zijn. Daar schaam ik me dan voor. Als je dat ring van Matthijs van der Loos te onderschrij- niet realiseert is dat door de flexibilisering van bespreekt met je supervisor, blijkt vaak dat ven”, reageert Jos van der Vegt, voorzitter de arbeidsmarkt, een groot deel van hen je de enige bent die het zo erg vindt.” Kamer van Koophandel Rotterdam. “Vanuit de vroeg of laat wel een keer ondernemer zal historie bestaat de indruk dat ondernemer- moeten worden. Het is dus van belang dat je Is het einde in zicht? “Het zal nog wel een schap in de familie zit. Bedrijven gingen bijna tijdens je studie ook aan je ondernemende jaar duren voor het ‘hora est’, maar ik heb er altijd over van vader op zoon. Dat is in de hui- skills werkt. Bij het Erasmus Centre for vertrouwen in dat het goed komt. Ik begin dige maatschappij wel anders. Er zijn heel wat Entrepreneurship kun je het Get Started- wel in november met de coschappen, dus familiebedrijven die te koop staan. Niet omdat programma volgen om van idee naar de start druk wordt het nog wel.” SvdM de eigenaren geen kinderen hebben, maar van een bedrijf te gaan.” SvdM LIFESTYLE 17 oktober 2013 | 23

> Interview Guus Meeuwis ‘Geluk is een belangrijke factor’

Ooit won Guus Meeuwis met zijn band Vagant het Studenten Songfestival weer terug te keren naar de collegebanken. Dat is er nooit meer van gekomen.” met ‘Het Is Een Nacht.” Negentien jaar later staat hij nog altijd op het podi- um. Zijn bul kreeg hij nooit; een lintje van de koning wel. Dinsdag 22 oktober In de clubs verzorgt Isabelle Amé, de winnares van staat hij in de Rotterdamse Schouwburg die voor één avond wordt omgeto- ‘Wie rockt Groots?!’, het voorprogramma. Waarom ben je zelf op zoek gegaan naar jong talent? “Voor verd tot club. Een interview. tekst Céline Maessen mijn stadionconcerten ‘Groots met een zachte G’ was ik op zoek naar het perfecte voorprogramma. p dit moment reis je door Nederland derde keer de 3FM Awards gewonnen heb voor Samen met de Rockacademie heb ik deze compe- met de tour ‘Het Kan Hier Zo Mooi Zijn’ . beste zanger. Het is leuk dat mijn nummers het ook titie bedacht. Er loopt zoveel talent rond in Neder- Je hebt deze keer gekozen voor zowel goed blijven doen bij jongeren.” land en ik wilde mensen een kans geven om zich te theatervoorstellingen als cluboptre- bewijzen. Maar het moest wel iemand zijn die een dens. Wat is het verschil? “Bij een the- Je hebt nog meer prijzen gewonnen dit jaar; je bent dit afgeladen stadion kan opwarmen. Isabelle won Oatertour zitten mensen, dat is al heel anders. Voor jaar zelfs geridderd in de Orde van Oranje-Nassau. uiteindelijk de wedstrijd en het klikte goed, dus het theater maak je een programma met tussen- Was het een droom die uitkwam? “Ik werd er heel heb ik haar ook gevraagd voor de cluboptredens teksten en er is een regisseur. Er moet een duide- verlegen van en vroeg me ook af of het niet te van mijn nieuwe tour.” lijke lijn in je show zitten. Het vergt ook meer con- vroeg was voor een onderscheiding. Maar als je de centratie van mij, omdat de mensen aandachtig schok een beetje te boven bent, is het echt een Wat is jouw advies voor studenten die op dit moment luisteren. Een club heeft meer de sfeer van naar eer. Een paar weken daarna heb ik in Den Bosch aan de weg timmeren als muzikant? “Als je gaat, een bandje kijken. Het publiek is vaak wat jonger, gespeeld voor koning Willem-Alexander en Máxima moet je er ook vol voor gaan. De basis moet altijd iedereen staat, drinkt en zingt mee. Ik heb geen tijdens hun toer door alle provincies in Nederland. een goed liedje zijn. Met een goed liedje kom je ver- voorkeur voor één van de twee. Als je een album Dat was wel bijzonder.” der dan met een goede manager. Geluk is ook een maakt, is er altijd de vraag: “Ga je op tournee? En belangrijke factor. Toen ik stopte met Vagant, was hoe?” Ik kon deze keer niet kiezen, want de plaat Je werd bekend toen je studeerde. Heb je die studie dat voor mij een onzekere periode. Ik heb toen mijn komt op beide podia tot zijn recht.” ooit afgemaakt? “Ik heb eerst op Nyenrode gezeten, eigen koers gevolgd en mijn eigenheid heeft ervoor daarna in Leuven gestudeerd en tenslotte rechten gezorgd dat ik nog steeds op het podium sta.” Wat is op dit moment je doelgroep? Is deze veran- in Tilburg. Dat laatste ging me best goed af, maar derd door de jaren heen? “Ik merk dat mijn fans met na mijn propedeuse ben ik gestopt. Het was niet te > Wil jij graag naar het concert van Guus Meeuwis mij zijn meegegroeid in de loop der jaren. De onbe- combineren met de optredens. De eerste ander- in De Rotterdamse Schouwburg? EM geeft 2x2 vangenheid van toen ik twintig was, is er af. Maar half jaar heb ik nog wel de illusie gehad dat ik mijn kaarten weg voor het goede antwoord op de liedjes van vroeger spelen we nog steeds. Peter studie ging afmaken, maar het was te druk. In het de volgende vraag: Hoeveel stadionconcerten heeft Koelewijn zei: ‘Speel altijd je grote hits.’ Maar soms begin is het best spannend. Misschien ben je wel Guus op zijn naam staan? ben ik ook verbaasd dat er meisjes van zestien in een eendagsvlieg. Dus we besloten een jaar te Mail je antwoord naar: [email protected] het publiek staan, en dat ik bijvoorbeeld voor de gaan touren en daarna met een koffer vol verhalen LIFESTYLE 17 oktober 2013 | 24

> Film Feuten: Het Feestje De redactie van EM bezocht de pre- ging naar de voorpremière van de film, maar die Niels Boerkamp: “De plannen voor de kennisma- mière van de film Feuten: Het Feestje lieten schriftelijk weten daar geen interesse in te kingstijd worden altijd van tevoren bedacht, en hebben. “De serie Feuten is amusant, maar als één dat wordt overlegd met de commissie BART van en ging in gesprek met de preses van van de vertegenwoordigers van het studentenle- de Erasmus Universiteit. Maar dat betekent niet Laurentius over de gelijknamige tv- ven in Rotterdam, lijkt het mij niet verstandig om dat we de pers en de media willen uitnodigen in de serie, het imago van de Rotterdamse hiernaartoe te gaan”, aldus Niels Boerkamp, pre- kennismakingstijd. Puur en alleen al omdat je de ses van Laurentius. Wel nodigde hij de redactie uit privacy van de studenten die de introductietijd studentenvereniging en de mysteri- voor een gesprek op de vereniging. Een week later doorlopen wilt beschermen. Als je dat niet doet, euze kennismakingstijd. neem ik plaats op de bruine chesterfield in de gro- zal niemand zich aanmelden, want niemand wilt tekst Céline Maessen te kamer van de preses en vraag ik hem waarom zichzelf terugzien in een kennismakingstijd.” hij niet mee wilde gaan naar de première. Boer- Maar er is nog een reden waarom de vereniging niet a een aantal succesvolle seizoenen kamp: “Ik ken de serie en daarin worden bepaalde te veel wil delen met anderen. Als een nieuw lid van van de serie Feuten gaat 17 oktober de beelden geschetst van studentenverenigingen, tevoren al weet wat er gaat gebeuren, beperkt dat film draaien in de bioscopen. In de film die niet altijd juist zijn. Daarnaast is er bijvoorbeeld de groepsbinding. “Je merkt dat bijvoorbeeld aan keren de oud-leden Wagtmans, een reclamespotje van de serie geweest, waarin studenten die een broer of zus hebben die al lid is, Noordzij, Beeksma en Nina van H.S.C. een student heel erg dronken is en over zijn nek die stappen er anders in. Naar mijn idee heeft het MercuriusN terug naar de studentenvereniging voor gaat, en daar willen wij ons niet mee associëren. Ik wel zijn charme, dat men niet weet wat er allemaal het grote inschrijffeest. Het feest wordt op voor- kan niet zeggen dat het hier niet gebeurt. Feest en gaat gebeuren. Er zit een stukje afbreken en op- hand verboden door de politie vanwege een eer- gezelligheid is ook hier belangrijk, maar het draait bouwen in, maar het belangrijkste is dat je kennis- der incident, maar de inmiddels negen jaar stude- niet alleen daarom.” maakt met iets totaal nieuws; met de tradities, de rende De Ruyter wil niet met zich laten sollen. Het mooie verhalen en de liederen die daarbij horen.” wordt een machtig mooi feest waarbij het bier rij- Afbreken en opbouwen De film zet een stereotype neer van de corporale kelijk vloeit, studentenmeisjes met elkaar tongen De fictieve vereniging Mercurius en Laurentius zijn student die alleen maar drinkt, netwerkt en ‘wij- en de knorren erop los dansen. Het escaleert wan- in de film traditionele verenigingen waar de leden ven regelt’. Maar dat kan ook niet anders, filmen is neer feut Elias slaags raakt met een ‘petje’. Als De in jasje-dasje rondlopen, en hun eigen liederen en uitvergroten. Dat maakt het in ieder geval uiterst Ruyter een foto op Twitter plaatst van de gewon- mores hebben. Ook hebben ze een kennisma- vermakelijk om naar te kijken - of je nou bal bent de feut, breekt de pleuris uit en komen de leden kingstijd waarin het er keihard aan toegaat. Juist of knor. lijnrecht tegenover de ME te staan. dat laatste zorgt, volgens Boerkamp, voor een beeldvorming die niet overeenkomt met de werke- > Fan van Feuten? EM verloot drie pakketten met daar- Meneer de Preases lijkheid. Ontgroenen is een beladen onderwerp in de DVD-box met seizoen 1 en 2 van Feuten de serie, De redactie van EM wilde graag met de president waarover veel horrorverhalen bestaan. Zo zitten in een Sweat Pants van America Today en een originele van het Rotterdamsch Studenten Corps, en de de serie de bevuilde feuten urenlang op hun knie- Ithaka stropdas. presessen van R.S.V. Sanctus Laurentius en de ën, met hun vingers in de oren zoemende geluiden Meedoen? Mail naar: [email protected] Rotterdamsche Vrouwelijke Studenten Vereeni- te maken, terwijl de leden naar ze schreeuwen. LIFESTYLE 17 oktober 2013 | 25

> EMuziek Hoger dan de hoge C

> Info: www.studentenkoor.eur.nl Il est né le Divine Enfant, gezongen door het studentenkoor - met Rebecca van Dorsten als sopraan van de driestemmige solo - is te beluis- teren op www.erasmusmagazine.nl/EMuziek

uit bewerkte liedjes uit het popgenre – zoals een vierstemmige a-capellaversie van het nummer ‘Run’ van Snow Patrol, songs van Tina Turner en Michael Jack- son – en Oost-Europese (volks)muziek. Een paar keer per jaar zijn er uitvoeringen, doorgaans rond een bepaald thema; de eerstvolgende staat met Kerst gepland. Rebecca stamt uit een tamelijk muzikaal gezin: ma kan zeker aardig zingen, pa speelt gitaar en heeft een uitgebreide muziekcollectie (zowel klassiek als mo- dern), zus zit op het conservatorium, en een van haar twee broers speelt even- eens gitaar. Als klein kind was ze al fan van opera’s – vooral Le Nozze di Figaro van Mozart. Beginnend als tienjarige op de blokfluit ging het via de altfluit naar key- board en piano. Op haar vijftiende besloot ze om niet meer geheel autodidactisch te werk te gaan en maar eens les te nemen, omdat ze - naar eigen zeggen - tegen se- rieuze technische barrières aanliep – aan- vankelijk vooral klassiek, later ook meer jazz. En ook al hield ze als puber ook best wel van The Beatles, echt mainstream was haar muzikale voorkeur op de middel- bare school niet te noemen. Ze compo- neert inmiddels soms eigen muziek, maar vindt het van een te simplistisch niveau Rebecca van Dorsten (23) is sopraan in het e hoge C kon ze al ‘vanzelf’ – ‘Alles in D-mineur klinkt al gauw leuk’ – zingen, maar nu – na veelvul- om die op bijvoorbeeld YouTube te zetten. Erasmus Studentenkoor Rotterdamsch Schoon. dig oefenen – haalt ze ook de “Maar misschien ben ik wel iets te streng Al op de basisschool was ze helemaal weg van hoge A en zelfs de hoge B. Dat voor mezelf.” Het is nog maar de vraag of is niet veel mensen gegeven, ze bij het Kerstconcert aanwezig zal zijn. opera’s. Dbeaamt Rebecca van Dorsten, bezig met Rebecca gaat in januari namelijk voor lan- tekst Gert van der Ende fotografie Michel de Groot twee masters (Geneeskunde en Molecu- gere tijd naar Johannesburg, Zuid-Afrika laire Geneeskunde). Ze zingt al ruim drie om een PhD-onderzoek te doen. En voor jaar in Rotterdamsch Schoon, en is daar- ze vertrekt valt er nog veel te doen. Mu- mee een van de ‘oudgedienden’ van het ziekloos zal die periode zeker niet zijn; studentenkoor van de universiteit dat haar klavinola (soort keyboard) gaat zeker sinds een decennium geheel bestaat mee, en ze verheugt zich nu al op de ge- uit dames. Ze is er (hoog)sopraan, maar heel andere muziekcultuur ter plaatse. wordt af en toe ook ingezet als mezzoso- “Nieuwe invloeden, andere muziek leren praan. Het repertoire van het koor bestaat en incorporeren, heerlijk lijkt me dat!” LIFESTYLE 17 oktober 2013 | 26

> CÉLINE’S CHOICE Céline studeerde in Amsterdam, maar kwam zeven jaar geleden naar 010. Inmiddels is ze een grote bekende bij de lokale horeca. Voor elke EM selecteert ze voor jullie de mooiste voorstellingen, de leukste exposities en de tofste party’s in de stad.

Let’s Jack Lezersfeest Dit jaar is er natuurlijk ook weer het beroemde Popronde Of je nou een bibliotheekpasje hebt of niet: voor Amsterdam Dance Event. Maar om nu helemaal Van september tot november vindt in 29 steden iedereen die van lezen houdt, is het 9 november naar 020 te gaan: no way! Reizen met het nacht- het reizende festival De Popronde plaats. Zater- feest in de Centrale Bibliotheek Rotterdam. Er zijn net is sowieso geen pretje. Dus voor iedereen die dag 9 november is het de beurt aan Rotterdam. De voordrachten en interviews van schrijvers als: toch lekker wil dansen, heb ik de oplossing: blijf Popronde is een festival waarbij je nieuw talent Philip Huff, Saskia Noort en Annejet van Zijl. Tus- hier en ga naar JACK, een feestje in de nieuwe kunt ontdekken op gekke plekken in de stad. De sen het luisteren, handtekeningen scoren en dan- club TwentySix, voorheen Vief & Vuig. De avond podia zijn dit jaar allemaal in de buurt van de Nieu- sen met Arthur Japin door, moet je zeker even wordt gehost door twee vrouwelijke dj’s – Holly- we Binnenweg en de Witte de Withstraat. Zo kun langs Luiletterland lopen. Het Goethe-Institut pre- wood & Vine – die er een stuk aantrekkelijker je bandjes kijken in de Coffee Company, de Pau- senteert daar de ILLUMAT, de machine die letterlijk uitzien dan Chuckie en David Guetta. Daarnaast luskerk of in een platenzaak. Je kunt er natuurlijk elke wens vervult: schrijf je wens op een verlang- draait het bekende Rotterdamse duo Nino & een sport van maken om alle dertig podia af te lijstje, werp de wens en wat munten in de ILLUMAT Frankie. Dus ook in Rotterdam is het volop feest lopen. Overdag kun je vanaf twee uur van plek en korte tijd later spuwt de automaat er een per- en kun je gewoon via de loempiakar rollend weer naar plek hoppen en vanaf twaalf uur is er een soonlijke tekening uit. naar huis. afterparty in Rotown. > Wanneer: zaterdag 9 november. Toegang: € 19,50. > Wanneer: zaterdag 19 oktober. Toegang: € 5,- > Wanneer: zaterdag 9 november. Toegang: gratis. Student: € 17,00. Aan de deur: € 24,50. Info: zie Facebook JACK via TwentySix Info: www.popronde.nl Info: www.lezersfeest.nl

Rariteitenkabinet en de eerste ‘McFlurry-egel’, die zijn In het Natuurhistorisch Museum naam dankt aan het treurige voor- Rotterdam is deze maand de ten- val waarbij hij om het leven kwam toonstelling Sterrenkijkers, water- omdat hij met zijn hoofd vastzat in hoofden & paddenkoppen van start een McFlurry-beker. Een andere gegaan. Het toont een collectie van vaste collectie is Opgeraapt Opge- glazen potten met dieren en men- vist Uitgehakt, waar je fossielen kunt sen op sterk water die een afwij- bekijken die allemaal gevonden zijn kende aandoening hebben. Deze op Nederlandse bodem, sommige collectie werd grotendeels verza- wel 500 miljoen jaar oud. Heb je zelf meld eind negentiende, begin twin- nog opmerkelijke dieren, fossielen tigste eeuw door de Rijkskweek- of botten, ga dan op woensdagmid- school voor Vroedvrouwen te Rot- dag van 14.30 tot 15.30 uur naar het terdam. De tentoonstelling is een Natuurspreekuur waar je terecht- samenwerking met het Erasmus MC afwijkingen door de huidige ge- zie je beroemde opgezette dieren, kunt met al je natuurvragen. en gaat in op de herkomst van de neeskunde worden bekeken. Daar- zoals de Tweede Kamermuis die preparaten, de medische en ethi- naast zijn er in het Natuurhistorisch door zijn aanwezigheid menig poli- > Wanneer: 12 oktober 2013 t/m 6 april sche geschiedenis van de afwijkin- nog twee opmerkelijke collecties te tiek debat verstoorde. De bekende 2014. Toegang: € 6,- Student: € 3,- gen en de wijze waarop aangeboren zien. In Dode dieren met een verhaal homoseksuele en necrofiele eend Info: www.hetnatuurhistorisch.nl LIFESTYLE SG ERASMUS AGENDA

CULTURE LUNCH CHARLOTTE CASPERS Luister naar live muziek, poëzie of verhalen terwijl je geniet van je lunch. Met een optreden van sin- ger/songwriter Charlotte Caspers. Maandag 21 oktober van 12.30 tot 13.30 uur Erasmus Paviljoen, Woudestein

LEZING + PRESENTATIE STELARC - THE HUMAN BODY IS OBSOLETE Lezing, presentatie en Q&A door de legendarische performance- kunstenaar Stelarc. Hij onderzoekt de binnenkant van zijn lichaam en gebruikt daarbij internet en biotechnologie. Donderdag 24 oktober van 19.00 tot 21.00 uur Het Nieuwe Instituut, Museumpark 25, Rotterdam

WETENSCHAPSCAFÉ GEVAARLIJKE BOEVEN We denken tegenwoordig heel anders over criminelen en hun slachtoffers dan bijvoorbeeld in de jaren 60. Historisch criminoloog Pieter Spierenburg legt uit hoe dat > UIT/GAAN komt. Maandag 28 oktober van 19.30 tot 21.00 uur Uitzicht, uitzicht, uitzicht Dik T, Hoogstraat 110, Rotterdam Om verliefd op te worden, Rotterdam van boven. Zelfs als je er al jaren woont. In de Euromast kun je borrelen LUNCHLEZING DE MAAKBARE MENS: JOS MEGENS op 96 meter hoogte. Lunchlezing over genderdysforie. Bij genderdysforie, of geslachts- Euromast Er zijn van die dingen die je niet doet in je eigen stad. Een New Yorker gaat identiteitsstoornis, ervaart iemand Parkhaven 20 niet naar het Vrijheidsbeeld, een Londenaar stapt niet in een dubbeldekker een verschil tussen de beleefde en een Parisienne haalt haar neus op voor de Eiffeltoren. Zo kijkt een Rot- genderidentiteit en de biologische. Sfeer 6 terdammer wel uit voor de Euromast. De Spido – vooruit, om die imposante Dinsdag 29 oktober van 12.30 tot 13.30 uur Sjanskansen 1 haven aan bezoekende vrienden en familieleden te laten zien. Maar de Collegezaal 3, Erasmus MC Studentikoosheid 3 Euromast is voor toeristen. Mijn punt hier: dat is zonde. Natuurlijk, je komt vanaf de ingang in een on- BROWN BAG LECTURE PHILIP Biertje € 2,50 verbloemde toeristische attractie terecht. Inclusief fotograferende chi- HANS FRANSES nezen in de rij en opzwepende Lenny Kravitz-muziek in de lift. En de be- Engelstalige lunchlezing over diening heeft nauwelijks oog voor borrelaars, zelfs als die in de speciaal econometrie en de impact ervan daarvoor ingerichte zitjes plaatsnemen. Maar het uitzicht is zo indruk- op ons dagelijkse leven. wekkend dat je dat allemaal gelijk weer vergeet. Woensdag 30 oktober van 12.30 tot 13.30 uur. Erasmus Ik heb in deze rubriek ruim 300 woorden om een uitgaansgelegenheid te Paviljoen, Woudestein recenseren. Ik zou het tienvoudige nodig hebben alleen al voor het be- schrijven van het uitzicht op Rotterdam. Zoals ze daar ligt, de stad. Met een geruststellende vanzelfsprekendheid. Lui en onverschillig, maar ook FINALE BATTLE OF THE BANDS licht pulserend, een beetje dreigend misschien wel. Uitgestrekt. En als er De spetterende finale van The al een einde aan dreigt te komen, ergens net achter de horizon, dan is er Battle of the Bands met optredens wel weer een nieuwe gemeente. Of de zee. van de winnaars van de voorron- Ga in de late middag, de vroege avond. Kijk hoe de boten tergend lang- den: Brazilian Wax Effect, Three/ zaam over de Maas glijden, de auto’s de pleinen op draaien, de vliegtuigen Third XL, Mooie Noten en Head First. zich losmaken van de grond. Hoe de zon, net links van Delft nog, wegzakt Donderdag 31 oktober van 19.30 tot 00.00 uur in een oranje bad. Kijk naar de stad, hoe ze leeft. Hoe er overal helikopters Erasmus Paviljoen, Woudestein / € 3,50 blijken te vliegen. Hoe er plotseling zeven wensbalonnen de lucht inschie- ten en hoe daardoor in het restaurant het geroezemoes, het geklingel met > Meer informatie? www.eur.nl/sgerasmus bestek en het stapelen van borden even lijken te verstommen. of www.facebook.com/sgrotterdam. Alle programma’s zijn Op heldere dagen kijk je tot aan de koeltorens van de kerncentrale bij gratis toegankelijk tenzij anders vermeld. Antwerpen. Maar de leukste dingen blijven toch dicht bij huis. Te puzzelen waar je eigen huis nou ligt, welke route je naar de universiteit fietst. Te zien hoeveel ruimte er nog in de stad is. Hoe vertekenend de kronkelende Maas werkt – is dat nou Zuid? Dat alles maakt het die 9,25 euro meer dan waard. GM (foto: MB) SERVICE 17 oktober 2013 | 28

PERSONALIA van de Faculteit der Rechts- Eeuwfeestpenning wordt uit- COLOFON geleerdheid. gereikt aan personen of in- Berichten voor deze rubriek stanties die zich naar de me- Uitgave kunt u sturen naar: erasmus- EM 05 – 17 oktober 2013 ning van het College van Be- [email protected]. Nadere Jaargang 17, 2013-2014 stuur verdienstelijk hebben Erasmus Universiteit Rotterdam informatie? Bel 010-4081115. gemaakt voor de Erasmus ISSN: 0922 – 713x Oplage: 11.500 Universiteit Rotterdam. Ir.drs. H.N.J. (Hans) Smits Bezoekadres EM (1950) is door de minister van Erasmus Magazine Onderwijs, Cultuur en Weten- Gebouw E, kamers ET 41-48 Burg. Oudlaan 50 schap, dr. Jet Bussemaker, per 3062 PA Rotterdam Prof.dr. Han Entzinger is tij- 1 januari 2014 benoemd tot dens zijn afscheidscollege op voorzitter van de Raad van Postadres Erasmus Magazine 27 september 2013 onder- Toezicht van de Erasmus Uni- Postbus 1738 Prof.Mr. H. (Hans) de Doelder, scheiden met de Wolfert van versiteit Rotterdam. Smits 3000 DR Rotterdam van de Erasmus School of Borselenpenning van de ge- was sinds juni 2011 lid van de Telefoon / e-mail Law, gaat na 25 jaar hoogle- meente Rotterdam. Als blijk Prof. dr. Marc Loth, voormalig Raad van Toezicht. De benoe- 010-4081115 raarschap met emeritaat. van waardering namens de decaan van Erasmus School mingsperiode geldt voor vier [email protected] Zijn afscheidsrede zal universiteit ontving Entzinger of Law, is met ingang van 1 ja- jaar, tot en met 31 december Em.Online plaatsvinden op vrijdag 20 uit handen van rector magni- nuari 2014 benoemd tot hoog- 2017. Smits is sinds 2005 pre- EM Online bevat actueel nieuws, en Erasmus december om 16.00 uur. Ter ficus prof.dr. Henk Schmidt de leraar Privaatrecht aan Til- sident-directeur van het Ha- Magazine verschijnt in zijn geheel ook op de website: www.erasmusmagazine.nl waardering van zijn persoon Eeuwfeestpenning. De Wol- burg Law School. Prof. Loth venbedrijf Rotterdam. Smits en zijn werk zal voorafgaand fert van Borselenpenning is was van 1 augustus 1997 tot 1 studeerde bedrijfskunde aan Redactie aan zijn afscheidsrede een een onderscheiding die wordt februari 2009 hoogleraar In- Rotterdam School of Manage- Wieneke Gunneweg, hoofdredacteur, Gert van der Ende, eindredacteur symposium plaatsvinden. De uitgereikt aan personen die in leiding tot de rechtsweten- ment, Erasmus University Tim Ficheroux, redacteur nieuws en web Doelder is sinds 1987 hoogle- een leidinggevende functie schap en Rechtstheorie bij de (RSM). In de Raad van Toe- Lindemarie Jongste redacteur raar Strafrecht en strafpro- op verschillende terreinen ac- ESL. Vanaf 7 oktober 2004 zicht neemt Smits de voorzit- Thessa Lageman wetenschapsredacteur Matthijs van Schie stagiair cesrecht aan de Erasmus tiviteiten hebben ontplooid was hij tevens decaan van de tershamer over van drs. A. van Universiteit Rotterdam. Van ten behoeve van de Rotter- faculteit. Rossum die sinds 2005 voor- Redactieassistent 1993 tot 2001 was hij decaan damse samenleving. De zitter is geweest. José Luijpen: 010-4081115 [email protected]

ADVERTENTIES Medewerkers Fotografie: Ronald van den Heerik, Levien Willemse, Michel de Groot, Milan Boonstra Cartoons: Bas van der Schot Columns: Tim de Mey, Daniël Lambrichts, Zihni Özdil Teksten Geert Maarse, Céline Maessen, Sanne van der Most, Martine Zeijlstra. International Pages: Leon Jansen, Hannes Peters

Advertenties Interne advertenties en EM Lokaal- advertenties bij Erasmus Magazine: 010-4081115 of [email protected] www.erasmusmagazine.nl/advertenties Overige advertenties via Bureau van Vliet B.V., VERKEERSSCHOOL Zandvoort, tel.: 023-5714745 of www.bureauvanvliet.com

Vormgeving AVANTI Unit20, Yoe San Liem, Maud van Velthoven Hoog slagingspercentage Druk bij het eerste examen De Bondt, Barendrecht (55 - 60%) HOP Diverse rijopleidingen. Erasmus Magazine is aangesloten bij het Examendatum direct bekend. Hoger Onderwijs Persbureau

Redactieraad Stadhoudersweg 6e, Rotterdam Henk Volberda (voorzitter), Brigitte Telefoon (010) 4673820 / 4679448 Hoogendoorn, Michael Rabbers, Arthur de e-mail [email protected] Ruiter, Marcella Spoor, Pieter Kuijt.

www.avantirijschool.nl Cover Levien Willemse

Ben jij die analytische en commerciële debate − fun − tips & tricks − exchange − inspiration Volgende editie EM WO-student met online affiniteit? EM 06 verschijnt op 31 oktober 2013.

ONLINE MARKETINGBUREAU Advertentieoverzicht EXPAND ONLINE Deloitte, Rathenau Instituut, Gemeente zoekt stagiaires voor een periode van 5-6 Rotterdam maanden vanaf januari 2014. Veel leren in een leuk team met stagevergoeding! © Erasmus Magazine Meer info www.expandonline.nl Auteursrechten voorbehouden. Niets uit deze Direct solliciteren via [email protected] uitgave mag zonder schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur overgenomen worden.

erasmus-rathenau 131003.indd 1 04-10-13 11:27 EMEM INTERNATIONALINTERNATIONAL 3 september17 oktober 20092013 | 2903

INTERNATIONAL NO.05//OCT/2013

Willem-Alexander honorary guest at centenary King Willem-Alexander will attend to the Erasmus University’s 100th Dies Natalis as an honorary guest. This has been announced by the Rijksvoorlichtingsdienst. On November the 8th, it was exactly 100 years ago that the Nederlandsche Handels-Hoogeschool, the predecessor of the EUR, opened its doors. The celebrations will take place in the Concert and Congress Hall de Doelen, just as it was the case for the opening Head First Two of the singers of Three/Third XL ceremony 100 years ago. The king will not come to speak himself, but will witness Mooie Noten The Brazilian Wax Effect the festivities for a two-hour period from one of the VIP balconies. TF

EM wants you!

Erasmus Magazine is looking for an inter- national student who wants to become a member of the renowned Editorial Board of Erasmus Magazine. The Editorial Board con- sists of employees and students of the Er- asmus University and guards the invaluable independence of EM. Additionally, the Edito- rial Board also constructs its own contribu- tions towards forming future EM policy. To give a voice to the growing number of inter- Battle of the Bands nationals at the EUR, the time has come to The two qualifying rounds for the final of the Battle of the Bands, which were held at the include you, a member of our international Erasmus Paviljoen, featured ten interesting and diverse student cover bands. Four of community, in the Editorial Board. them ended up winning the preliminaries, and a fifth band will be added to the ranks of finalists through a wildcard. Are you.. • A devoted reader of Erasmus The first round: Thursday September 26th Mooie Noten, coming all the way down from Magazine and EM Online? Three/Third XL, a band that started out the far North, was appreciated the most by • Ready to be both critical and with three singing sisters and has now the audience and won the public choice constructive concerning the grown to become a funky cover band of sev- award. The six-artist-strong group – four future of EM? en, proved to be the jury’s favourite. Despite guys and two girls, all members of Gronin- • Studying at the EUR for at least some technical difficulties, their perfor- gen student association Albert Magnus – 2 more years? mance of several soul and funk classics – in- looked and sounded amazing and played cluding such artists as Aretha Franklin and like a well-oiled machine. The Pointer Sisters – was very inspiring. The final performance of the preliminaries Great! Then we have the perfect role for you: Their performance was followed up by a went to Head First, an all-male rock band combining valued participation in a fun team group of five cheeky and energetic girls that excellently covered such giants of rock of professionals with the chance to connect with the exciting name The Brazilian Wax as AC/DC and Pearl Jam. In the eyes of the with your Erasmus study experience on a Effect. This band, later on awarded with the jury, their great guitar performance really whole new level. public choice award, got so caught up in the stood out, and so they became the second moment that they lost track of time. But af- finalists of the evening. Send your application today (motivation + CV) ter a tiny warning from Fedde van der Spoel, Tickets for the final event, which will be to EM’s editor-in-chief Wieneke Gunneweg: one of the organizers from SG Erasmus, held on Thursday October 31st, can be [email protected]. Final Deadline: October they ended their show with great success purchased on the website of the Erasmus 31st. performing Twist and Shout by The Beatles. School of Economics, which is organizing The second round: Thursday October 3rd the events together with SG Erasmus. MvS EM INTERNATIONAL 173 septemberoktober 2013 2009 | 30 | 02

“Look at this awesome image of the cosmos.” This month’s topic is the origins of our solar system

Finally, the student body has a day off. That is why the library is empty. At least, This seems like chilling but is also studying. that is their explanation. Excellent efforts Everywhere the first-year students of the Erasmus University College show to familiarize the students with the city. For example, stu- their faces, the word ‘excellence’ is uttered. Expectations are sky-high. dents were asked to make a multi-media blog post about a Studying hard is a prerequisite, but luckily there is also a bit of time to party. mosque or to design a poster with urban planning accord- ing to a specific political perspective. text and photography Tim Ficheroux Expectations are high. The motto The E is for Excellence can be found practically everywhere, and the student body is well aware of its meaning. They feel as though The staff of the Erasmus University College (EUC) is be- they are able to successfully meet those expectations and ing housed in the impressive Schielandshuis. The doors they describe themselves as ambitious, involved and remain closed, even after ringing the doorbell three open. Of course, there are a few amongst them with times, which is characteristic of the makeshift solutions wealthy parents. The education isn’t cheap, and the small- that have been created to bridge the period until the new est room costs 550 euro per month, but they don’t appear building on the Nieuwemarkt will become operational. to be behaving spoiled. During classes and other meet- The EUC is still in its early stages of development. Their ings, the group offers up the impression of being driven own building hasn’t yet been finished and, just as is the and conscientious. case for the staff, the students have been offered a tempo- rary solution: they are being taught in the Erasmus MC, A day off where one of the hallways in the Onderwijscentrum has Now that they have been at it for a month and have com- been remodelled to serve as the EUC bastion for now. The pleted the first exam, on urban culture, it’s time for a short students do not seem to mind. They are wholeheartedly break. We also find this to be true when paying a visit to enjoying the varied curriculum, the guest speakers, and the Student Hotel, where all students are living. In the their introduction with the city of Rotterdam. early afternoon several students are still in their beds and both, the study room and the library, are empty. Fi- High expectations nally, a day off, is the explanation we’re hearing all around The first-year students are expected to study 50 hours us; plus there was a party yesterday. The group of 80 stu- per week. Most of them don’t make that, but sometimes dents is so tightly-knit that every birthday is being cele- they do have as much as three deadlines on a single day. brated. Truly massive parties haven’t yet taken place in In the first month there were various assignments next to the Student Hotel, since the house rules state that noise the regular programme, academic applications, intended must be kept to a minimum after 11pm. EM INTERNATIONAL 17 oktober 2013 | 31

THINGS TO DO IN ROTTERDAM text Leon Jansen

Moodyman or Omar, all ensure that Makino Takashi. These three Japa- Stephanie Francke – she will per- BIRDfest offers plenty of opportu- nese movie directors founded the form together with the group she nity for exploring the boundaries non-profit organization [+] which founded: ‘The Nine’. of your own musical tastes. Make organizes events all around the www.jazzinternationalrotterdam.nl sure to purchase your tickets in world focused on promoting the good time, because the festival’s art form of the experimental film. popularity means that it’s likely to www.worm.org sell out! www.bird-rotterdam.nl

BIRDFEST The beautiful blend of jazz, hiphop, soul and house that goes by the BIODESIGN name of BIRDfest music festival At the Biodesign exhibition at Het will be back in Rotterdam on Satur- FESTIVAL JAZZ INTERNATIONAL Nieuwe Instituut, located at Muse- day, October 26th. Many of the art- Festival Jazz International is a four- umpark, interesting projects are ists and bands that are performing day festival for jazz fanatics, tak- displayed in which living systems at the festival have disciplined ing place from October 24th until constitute a vital part of the de- themselves in more than one style [+] JAPANESE EXPERIMENTALS October 27th, featuring musicians sign process. The exhibition fea- of music, among which the band October 30th, WORM is the venue both from the Netherlands as well tures various projects which bal- Ashtraynutz. Their music can best of the experimental film evening as from abroad. Well known names ance on the edge between science be described as a dynamic mix of [+] Japanese Experimentals. This from the jazz world, such as Benja- and nature. From here, as creativ- hiphop, soul, blues, jazz and folk evening is dedicated to the experi- min Herman, Marius Neset, Michael ity is added, art is created. Are you – and their musical foundation mental film: a genre that strives to Moore, and Kenny Garrett will be finding all this difficult to visu- has been inspired by artists such push film beyond the boundaries performing. Additionally, a young alize? Here are a few examples: as Tom Waits and Jamie Lidell, to of traditional categories, by inno- talent will be granted the oppor- packaging materials created out name but a few. In addition, the vative use of audiovisual means. tunity to have their act featured of mushrooms, tile patterns made poetic songs of singer-songwriter The evening features three films: in the festival’s spotlights as part from tobacco leaves, or a tree that Andreya Triana and the sensitive black-and-white Sailing across im- of ‘The Pack Project’ initiative. This constitutes a substantial part of a soulful songs performed by such ages by Shinkan Tamaki, THE FOCUS year the honour goes to the young house. artists as Sven Hammond Soul, by Rei Hayama, and In your star by Rotterdam-based jazz musician www.hetnieuweinsituut.nl

Where are you from? the course, although so far it was successful career at a multinational I’m from Eberswalde, a city right rather broad. I’m looking forward to the firm somewhere on this planet. between Berlin and the Polish border, electives, to specialize myself in the which is known for its university areas of my interest. Do you have a job on the side? programme for forestry. The area is On the side I have been working as a very green, but besides Berlin there Are you a dedicated student? mentor, ambassador & teaching isn’t really a lot for young people who I would say I am a typical German in assistant for the past 2 years. It’s easy want to make something out of that respect. That seems to mean money and the jobs are a lot of fun. themselves, especially in a business “hard-working, ambitious” to most environment. people around here. My BSc. graduation Casual or suit? ceremony is in 2 weeks, where I will Casual, unless I HAVE to wear a suit! GOING How do you like Dutch culture? finally get my diploma with distinction: DUTCH I feel really comfortable in the cum laude. Beach resort, winter holidays or cities? Netherlands. This is due to the fact that Beach resort!!!! Name: Jan Dobiáš I have learned quite a bit of Dutch by When will you graduate? Nationality: German now (a Dutch girlfriend helps My master graduation will be in the Fast food or home cooking? Age: 23 tremendously), so life becomes much summer 2014, which I cannot wait for, to I myself prefer fast food but luckily, my easier and interaction with the Dutch is be honest. It’s time to stop with all the girlfriend is a great cook! HP much friendlier. studying and move on to something real.

What do you study? Where do you see yourself in 5 years I am currently studying MSc. Finance from now? and Investments at the RSM. I really like 5 years from now I see myself in a DIT BEN IK Daniël Lambrichts De stijl van Romy Uit het Broek (18) Student Psychologie

FIETS Stijl? “Ik koop veel tweedehandskleding. Lowlands “Ik ga elk jaar naar Lowlands; dit Laatst fietste ik op een koude donderdagnacht van een Mijn favoriete winkel is Think Twice in jaar wilde ik naar Disclosure, maar door de feestje bij roeivereniging Skadi naar huis. Het was er gezellig Antwerpen. De collectie verandert elke vijf regen stond de tent helemaal vol en geweest en de tap had nauwelijks dichtgestaan, dus mijn weken. De eerste week betaal je de niemand kon er meer bij. De eerste avond oriëntatievermogen was niet meer ‘je van het’. De rit van normale prijs, de tweede week is alles voor ben ik ook best vroeg naar bed gegaan; Noord naar het Oude Westen duurde dan ook langer dan de vier euro en de laatste week voor één euro. omdat het zo hard regende stond iedereen gebruikelijke dertig minuten. Voor de verkeersveiligheid was Ik krijg studiefinanciering en ik heb een alleen maar te schuilen en was de het maar goed dat het overal uitgestorven was op straat en baantje bij de Bruna. Maar dat verdient niet feestsfeer ver te zoeken. Ik ben dit jaar ook ik vrij baan had. Genoeg tijd en ruimte voor mij om de wereld veel, het minimumloon is vier euro en een naar het Holifestival in Utrecht geweest. om me heen eens goed in me op te nemen. Rotterdam was paar centen. Nu woon ik nog in Nieuwegein, Afgeleid van het Hindoestaanse Holi waar tot rust gekomen: sporadisch brandde er nog een lichtje, hier maar ik ga verhuizen naar ze gooien met gekleurde verfpoeder. en daar stond nog een tv aan, maar het merendeel van de Rotterdam-Noord. Mijn huur Iedereen was helemaal gekleurd en boven Rotterdammers lag overduidelijk in bed, wellicht dromend van betaal ik grotendeels zelf. Ik het publiek hing een gekleurde stofwolk. een kampioenstitel voor Feyenoord. Mijn zintuigen draaiden ga een lening aanvragen bij Dat zag er supervet uit!” echter nog op volle toeren en ik genoot van de nachtelijke de DUO en een nieuw rust en van hoe prachtig het eigenlijk allemaal was. baantje zoeken in de Smile “Ik neem mijn camera vooral mee Fietsen door Rotterdam is iets wat ik – dag én nacht – graag horeca.” naar festivals en concerten. Je moet doe. Het heeft me de stad razendsnel doen kennen en alleen wel altijd heel dichtbij staan, want waarderen. Die nacht kwam ik maar weinig van de doorsnee Woodstock “Als ik een de hoek van de lens is heel groot. De burgers en unieke excentriekelingen tegen die ik normaal reis mag maken met camera werkt nog met een filmrolletje. altijd spot vanaf mijn tweewielige barrel. Mensen die zo mooi een tijdmachine, zou Als het rolletje vol is, laat ik alleen de passen in het Rotterdamse straatbeeld, dat zo lastig te ik terug willen gaan negatieven afdrukken, en die scan ik definiëren is. Een typische populatie van mensen van allerlei naar de jaren in op de computer. Dan scheelt in de pluimage, tegen de achtergrond van een noeste havenstad zestig en dan met kosten. Als je de foto’s laat afdrukken vol vreemde architectuur. Zo zou ik het op dit moment nog name om het con- is dat al gauw vijftien euro; maar het beste kunnen omschrijven. Maar zeker voor een import- cert van The Who alleen de negatieven kosten slechts Rotterdammer blijft het lastig je vinger er precies op te op Woodstock te drie euro. Mooie foto’s laat ik dan leggen. Ik ben ervan overtuigd dat dat veel sneller lukt als je zien. Een aantal alsnog afdrukken en plak ik allemaal vaak fietsend op weg gaat van punt A naar punt B. Een punt B jaar geleden heb tegen de muur.” CM (fotografie: RvdH) waar ik overigens diezelfde donderdagnacht met vele ik de platenspeler omzwervingen gelukkig tóch nog ben aangekomen. van zolder gehaald met een heleboel Hoed: Episode Daniël Lambrichts is geneeskundestudent platen van mijn vader T-shirt: Primark uit de jaren zestig. De Ketting: Primark muziek uit die tijd en de Broek: Boohoo vrijheid spreekt mij erg aan. Jasje: Think Twice De muziek was veel experimen- Schoenen: H&M teler, met bijvoorbeeld Indische invloeden. Voor de rest luister ik op dit moment veel naar minimal en techno; mijn vriend zat in de indierockband Hunting The Robot – dat is ook leuke muziek.”

DE INSPIRATOR VAN Vatan Hüzeir (27), masterstudent Sociologie en “De ring heb ik assistent van socioloog Willem Schinkel gekregen van mijn vriend voor mijn "Ik raak geïnspireerd door mensen die zo authen- “Deze camera van “Dit is mijn favoriete verjaardag. Hij deed de tiek zijn, dat ze voorbij de tijdsgeest bestaan. Door Lomography was een plaat: Moody Blues. deur open en toen mensen die verwachtingspatronen doorbreken, verjaardagscadeau “Ik gebruik elke dag Ik ben gek op kwamen er allemaal die je doen twijfelen over anderszins als statisch van mijn ouders. Ik heb eyeliner. Zelfs op psychedelische ballonnen naar significant opgegeven correlaties. Mensen die de hem eigenlijk gekozen zondag als ik thuis zit muziek uit de jaren beneden en een legitimiteit van waardensystemen ondergraven omdat hij er leuk te leren. Het hoort er zestig, zoals The doosje met een ring door ze te vervangen met nog betere waardensy- uitziet.” gewoon bij. Het is Who, The Doors en van Alexander stemen. Mensen zoals mijn moeder." routine geworden.” Jefferson Airplane.” McQueen.”