Trainerscongres 2014

| JUNI 2014 | www.devoetbaltrainer.nl

Rinus Michels Awards Simon Ouaali Kon. HFC

Co Adriaanse ‘De assistent moet van dezelfde kerk zijn’

Ron Jans ‘Voorbereiding op de KNVB-bekerfinale’

Ajax-jeugd ‘Differentieel leren bij Ajax’

AZ-jeugd ‘Initiatief nemen en ruimtes herkennen’ www.devoetbal trainer.nl In dit ebook

Rinus Michels Awards Frank de Boer - Simon Ouaali - Feyenoord - Kon. HFC

Co Adriaanse ‘De assistent moet van dezelfde kerk zijn’

Ron Jans ‘Voorbereiding op de KNVB-bekerfinale’

Ajax-jeugd ‘Differentieel leren bij Ajax’

AZ-jeugd ‘Initiatief nemen en ruimte herkennen’

www.devoetbal trainer.nl

?

© 2014, Eisma Businessmedia bv, Leeuwarden

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of overgenomen in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid en/of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslis- singen die gebaseeerd zijn op bedoelde informatie. Gebruikers van dit blad wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren. Leveringsvoorwaarden: zie www.eismamediagroep.nl

1 2 3 De Voetbaltrainer 203 2014 www.devoetbal trainer.nl

TRAINERSCONGRES Tekst: Sander de Vries

Trainers: ‘Nominaties later bepalen’ Rinus Michels Awards

De vakjury van de Rinus Michels Awards heeft jaarlijks een schone taak. Lastig ook. Wanneer maak je de nominaties be- kend en op basis waarvan? Het gebeurt naar eer en geweten door de verschillende partijen, maar dat het geen sinecure is, blijkt wel uit de reacties van de betrokkenen.

De voor de beste Opleiding van de profclubs in Neder- verdiend? De Voetbaltrainer maakte voetbaltrainer uit het betaald voet- land. Tot slot, de KNVB dichtte de tijdens het Trainerscongres in bal ging net als vorig seizoen naar stimuleringsprijs voor jeugdopleiding een rondje langs de velden. Ajax-trainer Frank de Boer. Hij kreeg amateurvoetbal toe aan Koninklijke de meeste stemmen van alle coa- HFC uit Haarlem. : “Het vaststellen van ches uit het betaald voetbal. Tijdens de genomineerden is bij iedere prijs het congres werd Simon Ouaali van Profcoach een subjectieve bezigheid. Het is mij door alle stemgerech- Frank de Boer, , Peter bijvoorbeeld niet helder waarom Ron tigde aanwezigen verkozen tot beste Bosz, en Harry van Jans geen nominatie heeft gekregen. amateurtrainer. De stimuleringsprijs den Ham waren de vijf genomineer- Hij heeft met PEC Zwolle een unieke voor jeugdopleiding betaald voetbal den voor de Rinus Michels Award bij prestatie geleverd. Maar bij mij zou was wederom voor RJO Feyenoord/ de betaald-voetbalcoaches. Maar wel- presteren met relatief weinig middelen Excelsior, zo meenden de Hoofden ke trainers hadden ook een nominatie dan ook een zwaarwegende indicator zijn. Ik vind het daarnaast belangrijk dat een trainer zijn ploeg laat voet- ballen volgens de Hollandse School. deed dat dit seizoen met Vitesse en liet dat eerder jarenlang bij Heracles zien. In dat licht bezien vind ik het zeer terecht dat Bosz, Dwight Lodeweges en Harry van den Ham zijn genomineerd. had daarbij niet misstaan. Hij heeft met het hele seizoen aanvallend ge- voetbald en zijn ploeg daarmee in de gehouden.”

Aad de Mos: “ heeft bij ADO Den Haag een fantastische serie neergezet. Hij heeft die club van de 2

www.devoetbal trainer.nl

14-15.indd 14 27-05-14 14:46 www.devoetbal trainer.nl

De winnaars van de Rinus Michels Awards 2014 op een rijtje: Robert Bol- huis (Kon. HFC Haarlem), (namens Frank de Boer), Simon Ouaali (Sparta Nijkerk) en Damien Her- tog (RJO Feyenoord/Excelsior).

tie al bekend waren. Daardoor werden de bekerwinst van PEC Zwolle en de prestaties van Foeke Booy en Henk Fraser niet in de beoordeling meege- nomen. Het lijkt me daarom een goed idee om pas na afloop van de com- petitie de genomineerden bekend te maken. De Rinus Michels Awards kun- nen dan in het begin van het nieuwe voetbalseizoen worden uitgereikt.”

Wiljan Vloet: “Wat mij betreft verdie- nen heel veel coaches een nominatie.

Foto’s: Pro Shots Iedere trainer die zijn doelstelling heeft bereikt kan in aanmerking ko- men. Dan denk ik bijvoorbeeld aan laatste naar de negende plaats geleid. verdient? Begrijp me niet verkeerd, Ron Jans en Foeke Booy. Maar ook aan Misschien was dat beginnersgeluk, want ik heb alle respect voor Ron. En Jurgen Streppel, die met Willem II te- maar het staat vast dat Henk goede ja, hij heeft het met Zwolle in de be- rugkeert op het hoogste niveau. Henk resultaten heeft behaald. En vergeet kerfinale fantastisch gedaan. Dat was Fraser heeft in het Den Haag ook goed niet dat de omstandigheden in Den echter slechts één wedstrijd. Zwolle opgepakt. Het omgekeerde was dit Haag, waar altijd een heel kritisch pu- had op weg naar die finale veel geluk seizoen eigenlijk bij Vitesse het geval. bliek is, niet gemakkelijk waren. Henk met de loting en een blunderende doel- Peter Bosz presteerde in de eerste had van mij genomineerd mogen wor- man van NEC. Het was een ander ver- seizoenshelft echt fantastisch. Na de den, maar dat geldt ook voor Foeke haal geweest als ze bijvoorbeeld PSV winterstop werd het echter beduidend Booy. Iedereen verwachtte dat Go en Feyenoord hadden uitgeschakeld.” minder in . Wat ik hiermee Ahead Eagles zou degraderen. Die club wil zeggen: een nominatie blijft een heeft zich echter glansrijk gehand- : “Ik heb een groot momentopname. Ik weet niet op basis haafd. Ron Jans was ook een goede deel van het afgelopen seizoen in Bel- van welke criteria trainers worden kandidaat geweest. Naast de beker- gië gewerkt. Daarom vind ik het moei- uitgekozen. Er moet in ieder geval winst, stond hij met PEC Zwolle een lijk om hierover te oordelen. Ik vind worden gekeken naar de structurele paar speelronden bovenaan. Knap.” het wel opvallend dat de nominaties bijdrage die een trainer aan het Ne- enkele speelronden voor de competi- derlandse voetbal levert.” Co Adriaanse: “ en Jurgen Streppel hebben het afgelopen seizoen uitstekend werk verricht. Streppel is na de degradatie met Wil- Winnaars Rinus Michels Awards 2014 lem II direct kampioen geworden, terwijl Koeman op het laatste moment Betaald-voetbaltrainer: Frank de Boer zijn selectie moest samenstellen. Met een ploeg vol koopjes, een Markt- Amateurtrainer: Simon Ouaali (Sparta Nijkerk) plaatselftal, heeft hij RKC goed laten voetballen. Ron Jans wordt Jeugdopleiding betaald voetbal: RJO Feyenoord/Excelsior veel genoemd, omdat hij met PEC Zwolle de beker heeft gewonnen. Maar Jeugdopleiding amateurvoetbal: Koninklijke HFC of je op basis daarvan een nominatie 3

14 15 De Voetbaltrainer 202 2014

14-15.indd 15 27-05-14 14:47 www.devoetbal trainer.nl Mini-special

TRAINERSCONGRES Tekst: Ruud Doevendans

Co Adriaanse, trainer in ruste maar alom aanwezig

Foto’s: Pro Shots ‘De assistent moet van dezelfde kerk zijn’

Co Adriaanse lijkt zijn trainingspak voorgoed uitgetrokken te Waar Peter Bosz voor het afsluitende interview op het Trainerscongres hebben, maar blijft veelgevraagd op alle podia van ons natio- moest afzeggen vanwege verplichtin- gen in de play offs, kent Co Adriaanse nale voetbal. Zo werd hij recentelijk aangesteld als Technisch dergelijke ‘zorgen’ niet meer. De kans dat de jarenlange pleitbezorger van Adviseur bij FC , trad hij in dienst van de KNVB als do- aantrekkelijk aanvallend voetbal nog eens het trainingspak zal aantrekken, cent bij de Cursus Coach Betaald Voetbal en is hij regelmatig is met het aanvaarden van twee nieu- we functies buiten het veld geredu- te bewonderen als analist bij Studio Voetbal. Op het Trainers- ceerd tot vrijwel nul. In de pers zullen we het daarom moeten doen zonder congres in Zwolle werd Adriaanse aan de tand gevoeld door zijn snedige commentaren na afloop van wedstrijden, maar daarvoor in de Joep Schreuder. plaats treedt Adriaanse nog voldoende in het openbaar op. In dit artikel een aantal van de meest in het oog sprin- gende antwoorden die Adriaanse gaf 4

www.devoetbal trainer.nl

28-29-30.indd 28 27-05-14 14:50 www.devoetbal trainer.nl

op de vragen van Schreuder, gerubri- Dus we verloren alsnog. Een mooi bleem. Dat had ik bijvoorbeeld bij Ajax ceerd naar onderwerp. voorbeeld van hoe dat wél moet is met Wamberto. Die stak altijd zijn het huidige Real Madrid. Het speelde duim op als ik iets zei. Toen riep ik Leermeester in de halve finale van de Champions op een zeker moment ‘Wamberto, je Co Adriaanse: “Mijn leermeester was League tegen Bayern München in nota huis staat in brand.’ Toen stak hij nóg zonder twijfel , voormalig bene de thuiswedstrijd zeer verdedi- zijn duim op! Toen wist ik: hij begrijpt trainer bij FC Utrecht. Ten eerste was gend. Naar mijn filosofie eigenlijk te niets van wat ik zeg.” hij erg enthousiast verdedigend, omdat en superfit. Hij was Real daarvoor té Warmlopen in lengte altijd scherp op ‘Discipline is goede spelers heeft. Co Adriaanse: “Als je aanvallend het trainingsveld Carlo Ancelotti denkt als coach, is het de bedoeling en koos altijd voor normaal doen en wilde echter onder dat je team in de lengterichting van 1:4:3:3 met buiten- geen beding een het veld gaat opereren. Bovendien, spelers. Jacobs was fatsoenlijk zijn’ tegentreffer incas- als je wilt aanvallen en pressie wilt een eerlijke en altijd seren. Maar in de spelen dan is het gebied tussen het duidelijke trainer. uitwedstrijd speelde zestienmetergebied en de middenlijn Hij had ook een goede assistent: Fritz de ploeg veel aanvallender. Ancelotti toch zo ongeveer het stuk waar dat Korbach. Zij waren twee unieke per- is heel goede, slimme coach. De beste het meest zal moeten gebeuren. Dus soonlijkheden die zelf niet in de top ploegen zijn de ploegen die flexibel heb ik mijn teams vaak in de lengte hadden gevoetbald maar wel de top zijn in hun spelopvatting.” van het veld de warming-up laten haalden als trainer. Dat soort trainers doen. Dan raak je maar vast gewend zie je nog nauwelijks. Tegenwoordig Programmeren aan dat gedeelte van het veld. halen bijna alleen nog ex-topspelers Co Adriaanse: “Als trainer moet je oog Vervolgens heeft het invloed als de een diploma. Dat je een grote voet- hebben voor de wijze waarop je met tegenstander jou in die warming-up baller was, is óók een voordeel want bepaalde spelers moet omgaan. Een steeds op zich af ziet komen, en dat jij je bent in de kleedkamer geweest speler als Barry van Galen van AZ was die tegenstander ook steeds kunt zien. en weet hoe het er daar aan toegaat. een heel creatieve speler, een artiest. Het past allemaal in mijn filosofie van Maar de laag die daaronder zit en die Als ik die eigenschappen alleen maar aanvallen waarin het de bedoeling is heel veel trainerstalent heeft, komt wil kanaliseren, kan ik hem weg- dat we er eentje méér maken dan de niet meer zo snel aan de top. Dat vind gooien. Ook een speler als Van Persie tegenstander.” Foto’s: Pro Shots ik jammer.” handelt veel op intuïtie. Dat kun je als coach niet programmeren. Want elke Carrièreplanning Discipline situatie in een wedstrijd is weer an- Co Adriaanse: “Carrièreplanning is Co Adriaanse: “Discipline is normaal ders dan al die duizenden daarvoor.” een belangrijk onderwerp om te be- doen en fatsoenlijk zijn. Je afspraken praten met trainers. Ik zal dat als do- nakomen. Je hebt te maken met an- Spelers ‘meenemen’ cent bij de KNVB zeker doen. Een con- dere mensen met wie je moet kunnen Co Adriaanse: “Een trainer is dag in creet voorbeeld daarvan is de overstap samenwerken. Dat vereist eerlijk zijn, dag uit volop met voetbal bezig. Bij van naar Roda JC. open zijn en duidelijk zijn. Vaak heb- spelers zie je dat vaak minder. Om Hij was nog maar net begonnen bij ben we het over ‘de discipline’ binnen een optimaal resultaat te krijgen, zal Excelsior. Doorgaans is het verstandig een groep, maar ook dat is niet anders dat dus moeten veranderen. Je bereikt om daar dan enkele jaren te blijven dan ‘normaal doen’. Zorg dat je om dat als trainer volgens mij uitsluitend en iets neer te zetten. Als je echt goed negen uur op de club bent. Je auto ziet door telkens veeleisend te blijven en bent, komt die tweede kans vanzelf. er schoon gewassen uit, want er is een altijd je lijn con- Ik vind sponsor die deze beschikbaar stelt. Je sequent te blijven dan toch een ander bereidt je goed voor op de training en volgen. Een speler ‘Toen ik tegen geval. Hij deed be- je bent er op tijd. In de wedstrijd moet moet een instel- wust een stap terug je ook op tijd zijn. Ben je dat niet, ling creëren waarin Wamberto zei door A1 te gaan trai- speel je nooit een goede wedstrijd.” hij op alle vlakken nen. Daarna werd hij steeds het optimale “Je huis staat in hoofdtrainer, maar Flexibel zijn doet om te slagen: fit wel bij een club uit Co Adriaanse: “Het moeilijkste als zijn, goede voeding brand”, stak hij zijn eigen cultuur. trainer is het ontwikkelen van het en vochtinname, de Hij kende alles en vermogen om in meerdere richtingen behoefte om méér nóg zijn duim iedereen, en ieder- te denken. Ooit liet ik mijn team Zil- uit zijn carrière te een kende hem. Hij vermeeuwen met zes aanvallers - halen. Sommigen op!’ had ook de volledige ten tegen een sterke tegenstander. hebben dat niet van steun van de direc- We stonden bij rust dik voor, maar nature, maar kun- tie. En in het begin helaas had ik toen als trainer nog nen soms toch meegesleept worden heb ik er ook van genoten: het was niet het vermogen om de ploeg ook te door andere spelers. Maar soms heb je weer echt de Hollandse School die we leren een voorsprong te verdedigen. als trainer ook een communicatiepro- zagen.” 5

28 29 De Voetbaltrainer 202 2014

28-29-30.indd 29 27-05-14 14:50 www.devoetbal trainer.nl Mini-special TRAINERSCONGRES

Hollandse School Het is fnuikend als de hoofdtrainer Duobaan Co Adriaanse: “Wanneer we kijken steeds vooruit wil, en de assistent Co Adriaanse: “Je kunt alleen maar naar het presteren van Nederlandse zegt doorlopend ‘Nou, ik zou het niet mensen uit de eigen cultuur in de clubs in Europa, moet je vaststellen doen’ en die trekt telkens aan de rem. staf opnemen, maar soms is het ook dat het erop lijkt dat de Hollandse Dat werkt niet. De assistent moet de goed om iemand van buiten erin op School tot het verleden behoort. We hoofdtrainer versterken in zijn visie.” te nemen. In het bedrijfsleven gebeurt presteren niet meer, zo mag je toch dat ook. Dat kan heel verfrissend wel stellen als je kijkt door welke Instapmoment werken. De trainer van tegenwoordig clubs de Nederlandse deelnemers Co Adriaanse: “In mijn tijd bij Ajax geeft dan leiding aan een collectief worden uitgeschakeld. De buitenspe- wilde ik bijvoorbeeld Marco van Bas- trainers. Je ziet dat ook: als er gewon- lers die we nog hebben, lijken wel bui- ten niet als assistent aanstellen. Men- nen wordt, zie je tegenwoordig altijd tenste binnenspelers geworden. Die sen denken vaak dat wanneer je op een groepje trainers staan dansen. gaan altijd naar binnen, met Robben onnavolgbare wijze een bal vanaf de We kennen in de maatschappij het en Fischer als kenmerkende voorbeel- achterlijn in de kruising kon schieten, begrip ‘duobaan’: ik voorzie dat in de den. In de Hollandse School gingen je automatisch ook een goede trainer toekomst het hoofdtrainerschap wel die buitenspelers zeventig procent bent. Maar Van Basten had nog nooit eens gedeeld zal kunnen worden tus- van de tijd buitenom. En dan heeft een training gegeven, had ook nog sen twee trainers omdat het zo veel een spits er ook iets aan. Als die bui- geen trainerscursus gedaan en stond van je vergt. In Zweden is dat bij het tenspelers steeds naar binnen komen, op dat moment ver van voetbal af. nationale team al eens gedaan. Het kan de spits alleen nog maar van Daarom kon dat wat mij betreft niet. is zó’n breed, moeilijk vak dat twee waarde zijn indien hij extreem goed is Maar media kunnen daar, omdat ze hoofdtrainers die goed complemen- in de kleine ruimte.” bepaalde belangen hebben, ook weer tair zijn een sterk geheel zouden kun- een heel verhaal omheen bouwen. nen vormen.” Assistent Werk je bij Ajax, heb je rugdekking Co Adriaanse: “Mijn assistent moet nodig van De Telegraaf en Voetbal Pers in de eerste plaats loyaal zijn en te International. Frank de Boer heeft die Co Adriaanse: “De pers kan ontzet- vertrouwen zijn. Je komt als coach zo steun – terecht – steeds gehad, maar tend belangrijk als het erom gaat: veel moeilijke momenten tegen, dat heeft tussentijds ook wel eens zesde slaag je of slaag je niet. Als je ziet hoe deze begrippen heel belangrijk zijn. De gestaan met een forse achterstand op in voetbalpraatprogramma’s menin- assistent moet bereid zijn om erg hard de koploper. Hoewel ik bij mijn voor- gen als waarheden worden gedepo- te werken. Hij moet een goede veld- gaande club Willem II succesvol was neerd over voetballers die helemaal trainer zijn en in staat om hetgeen ik geweest, was het misschien toch niet belachelijk gemaakt worden. Dat is wil zien, om te zetten in trainingsvor- het goede moment om bij Ajax in te vervelend, aan de andere kant heeft men. De assistent moet vooral ook van stappen. Het bepalen van dat instap- de trainer wel de plicht te blijven dezelfde kerk zijn als de hoofdtrainer. moment is voor een trainer cruciaal.” communiceren met zijn achterban zoals de supporters. En dat loopt dan veelal via de media. De een is daar ‘Als trainer van Ajax moet je rugdekking beter in dan de ander. Wil je je doel bereiken, moet je soms ook diploma- hebben van De Telegraaf en tiek zijn. En geduld hebben. Dat is doorgaans niet mijn beste eigenschap, ’ geduld.” 6

www.devoetbal trainer.nl

28-29-30.indd 30 27-05-14 14:50 www.devoetbal trainer.nl Heb jij deze handige Voetbaltrainer trainersmaterialen al?

Wedstrijdregistratie boekjes

A6 formaat A5 formaat - Praktisch, met ringband - Bevat veldjes en schema’s € € 5,95 6,95 - Veel ruimte voor notities - Keuze uit A5 en A6 formaat

Trainingsregistratie boekjes

- Praktisch, met ringband A5 formaat A6 formaat - Overzichtslijst trainingsbezoek € 5,95 € 6,95 - Veel ruimte voor notities - Keuze uit A5 en A6 formaat

Abonnees ontvangen

veldenblokomslagnieuw_NW_veldenblokomslag.qxd 01-10-12 13:35 Pagina 1 Trainer 7,5% DeVoetbal www.devoetbaltrainer.nl Veldenblok, A4 formaat korting - Velden op A4 formaat - Eenvoudig af te scheuren - Volop ruimte voor notities A4 formaat € 5,50

Veldenblok

Bestel deze handige materialen snel via www.devoetbaltrainer.nl/winkel

Trainers mappen vanaf € 18,-

7 www.devoetbal trainer.nl Mini-special

Trainerscongres Tekst: Ruud Doevendans en Paul Geerars

Ron Jans (PEC Zwolle) over de 5-1 op Ajax Voorbereiding op de KNVB- bekerfinale

Wat is er mooier dan dit: een trainer speelt met zijn team de wedstrijd van zijn leven. Hij bedenkt een strijdplan waarmee de op papier sterkere tegenstander bestreden moet worden. En op het moment suprême komt het er allemaal uit. Ron Jans verpulverde met PEC Zwolle in de bekerfinale het favo- riete Ajax met 5-1. Ruim twee weken nadien kan de coach zijn vreugde nog nauwelijks op. De Voetbaltrainer inhaleert gretig: ‘Wij moesten méér willen winnen dan Ajax. Dat kwam eruit. Zij waren 90 procent, wij 110.’

Al eerder in het seizoen was geble- er in deze wedstrijd ook echt uitkwam. Daarnaast wisten we dat Ajax graag ken dat Ajax in extreme problemen Maar het is ook heel mooi om terug een middenvelder doorschuift naar kon komen tegen opponenten die te kijken naar de week voorafgaand onze centrale verdediger wanneer erin slaagden de Amsterdammers vól aan de bekerfinale, de wijze waarop wij opbouwen. In die gevallen moes- onder druk te zetten. In de Europa we daar naartoe gewerkt hebben. Het ten we in staat zijn daar doorheen te League ging Ajax tweemaal kansloos is ons gelukt om elke speler het maxi- voetballen. Dus niet lukraak door een onderuit tegen Red Bull Salzburg, in male uit zichzelf te laten halen. verdediger of door de keeper de bal de competitie legde met name Vitesse Wij wonnen de halve finale van NEC naar boven laten knallen, maar echt de kwetsbare kanten van de lands- en dan wil je ook bij de spelers het voetballend proberen het middenveld kampioen bloot. Vooral de speelwijze besef laten ontstaan dat we de finale te bereiken. In onze voorbereidingen van Vitesse blijkt voor Ron Jans een niet alleen willen spelen, maar ook werden we gesterkt door de twee wed- leidraad te zijn geweest in de aanloop echt willen winnen. Misschien is de strijden in de competitie tegen Ajax. naar de veelbesproken bekerfinale: kans wel groter dat Ajax zal winnen, Daarin hadden we het in sommige “Maar de bal veroveren is één, daarna maar de kans die wij als team hebben, fases moeilijk, maar waren er ook de- moet je er zelf ook nog wat mee kun- willen we ook volledig benutten. Daar- len waarin wij voetballend de betere nen doen. En ook dat is in deze finale bij heb ik meteen gezegd dat we naar ploeg waren. In de Arena verloren we ontzettend goed gelukt. Onze eerste mijn mening maar één kans hadden bijvoorbeeld ten onrechte met 2-1, met vijf doelpogingen waren raak, een om van Ajax te winnen: er bovenop! name ook omdat een zuiver doelpunt bijna bizarre mate van effectiviteit.” Druk zetten, duels winnen, niet laten van PEC Zwolle werd afgekeurd. We opbouwen, niet afwachten. Ik heb dat hadden vertrouwen dat er voor ons in Eén kans ook direct aan de ploeg aangegeven. deze finale iets te halen was. ” Ron Jans: “Wanneer PEC Zwolle met Wie daar niet in geloofde, kon het 5-1 van Ajax wint, is de wedstrijd na- meteen zeggen en die zou dan ook Concurreren tuurlijk hét hoogtepunt. Zeker als je geen onderdeel uitmaken van onze Ron Jans: “Ik bespeurde bij diverse ziet dat werkelijk alles wat we wilden, opbouw naar de finale. van onze spelers de gedachte om, 8

www.devoetbal trainer.nl

04-05-06-07-08-09-10-11_jans-n.indd 4 27-05-14 14:43 04-05-06-07-08-09-10-11_jans-n.indd 5 om eenbasisplaatsteclaimen. Het en passienietvoldoendeaanhaken rige blessureperiodequagif, initiatief ontwikkeld, maarkonnazijn langdu- Lachman heeftzichontzettend goed en VanderWerffkandidaatwaren. verdediging, waarBroerse,Lachman om detweepositiesincentrale Zo waserookeenspannendestrijd spelen. pas vrijdagvoordefinaledathijging mindere wedstrijdenhadgespeeld, Polen hoorde,nadathijeenaantal trainen. ZelfsaanvoerderBramvan normaal juistveelindebasisformatie stellingen vandeteams,terwijlwe bewust veelgewisseldindesamen- gepasseerd. Ikhebintrainingenook niet. Daaromhebikbewustspelers zinde onsalstechnischestafbepaald trainingen alsinwedstrijden.Dat op tesparen.Jezaghetzowel daaraan voorafgaanddanookecht de finale,hunkrachteninweken nadat weonshaddengeplaatstvoor niet heeftbeschaamd.” delijk voorFernandez,diedat ook minder goed.Daaromkoosis uitein- speelde delaatstewedstrijden echter wedstrijden juistBensonop. Benson leveren. Maariksteldeindie laatste de basisvoorbekerfinalezouop- blijkbaar datdithemeenpositiein hij hadaardigwatgescoordendacht bovendien vaakoptrainingen.Maar verdedigende taken.Hijspaartzich treerd endoorlopenduitvoerenvan veel problemenmethetgeconcen- teamspeler is.Fernandezheeftvaak list, enFredBensondiemeereen Fernandez, vooraleenindividua- De meestestrijdwasertussenGuyon lukt. Saymakbegon. bekerfinale, maarhetishemnietge- was eenplaatsindebasistijdens wanneer hijmochtstarten.Zijndoel speelde alsinvaller,maarjuistniet djel Narsinghzagenwedathijgoed het wasnietvoldoende.EnbijFur- was nietslechtwathijlietzien,maar www.de 4 5 voetbal voetbal trainer.nl beter gedaan.” vier keertescorenindeeerste helft, uiteindelijk indebekerfinale, door één keertescoren.Dathebben wij Alleen zeverzuimdenvakerdan hield Ajaxdoorlopendonderdruk. voerde destrategieperfectuiten gedachte: kijk,zómoethet!Vitesse stond bijhetzienvandiebeeldende het onzin,maarbijdemeestenont- voor gespeeld.Sommigenvonden Vitesse enAjax,enkelewekendaar- de eerstehelftvanhetdueltussen spelers verplichtmoetenkijkennaar Op woensdagochtendhebbende een zondagwedstrijdvrij. den despelerszoalsgebruikelijkna kort nabesproken.Opdinsdaghad- hebben hetduelmetRKCslechts de focusdirectrichtingAjax.We weinig omhetlijfhad,gingbijons tegen RKC(1-1),diealmettoch Ron Jans:“Nadecompetitiewedstrijd Vitesse kijken De Voetbaltrainer De 202 2014 27-05-14 14:44

Foto: Pro Shots 9 www.devoetbal trainer.nl Mini-special Trainerscongres

Vermeer Moisander Denswil denveld eruit te halen, zodat Denswil alleen naar linksback Boilesen kon Fernandez Boilesen Klaassen spelen. Op dat moment moest Say- Rhijn Drost Saymak Blind mak al onderweg zijn om Boilesen de Thomas Klich Serero pass vooruit onmogelijk te maken. We Bojan Mokotjo zijn heel duidelijk geweest in onze Schöne Sigthorsson aansturing. Als je druk zet en je wordt Hintum vd Werff uitgespeeld, dat kán niet en dat mág Broerse Polen niet. Dus in die situaties moesten we soms kleine overtredingen maken om te voorkomen dat Ajax een overtal kon creëren. De overtreding werd een tactisch middel. Boer Druk zetten op : Aan onze rechterzijde moest dan dwingen naar natuurlijk alles kort staan. Van Polen zijn linkerbeen. moest Sigthorsson op de huid zitten, Mokotjo moest de passlijn naar de spits eruit halen en tegelijkertijd Se- Druk vs twee opbouwers hij voorsprong nam op de situatie. rero geen ruimte geven. Van der Weff Ron Jans: “Na het bekijken van die Zaak was dan om ervoor te zorgen kon de rugdekking verzorgen. Broerse beelden zijn we gaan trainen in een dat Denswil naar zijn linkerbeen ging kwam naar binnen en pakte spits Bo- organisatie van elf tegen elf. Dit heb- draaien. jan Krkic op en Van Hintum zorgde ben we in drie blokken gedaan, tel- Op het moment dat Drost onder- weer voor de rugdekking. Ajax speelt kens in wisselende samenstellingen weg ging naar Denswil, moest onze niet zo snel een lange bal, maar kwam dus om de onderlinge concurrentie linksmidden doordek- die er wel dan zou voor aan te wakkeren. Stond je drie keer ken op . Dat is soms een rugdekking zorgen. in de basisploeg dan wist je wel dat je probleem, want Klich is daarin onbe- ging spelen, maar dat gold maar voor trouwbaar: de ene keer dekt hij door, Een probleem kan zijn dat Ajax er een enkeling. een andere keer niet. In de bekerfinale toch in slaagt de bal uit te halen naar In die drie samenstellingen zijn we heeft hij dat fantastisch gedaan. En de keeper, die dan lang opent op de op drie verschillende situaties gaan dan hebben wij met andere back die vrij staat richting trainen. De eerste was het druk zet- niet alleen een speler op links met de middenlijn. Daar hadden we op ten op Stefano Denswil. De man die veel drive, maar ook met het tactisch gevonden dat onze linksback dan al daarvoor verantwoordelijk was, was vermogen om het gat naar Klaassen, halverwege zijn eigen man en de vrij- onze meest aanvallende middenvel- vrijgelaten door Klich, dicht te lopen. staande Van Rhijn moest gaan staan der . Hij is een speler met Op het moment dat Denswil de bal om die lange bal te kunnen onder- een enorm loopvermogen en hij kon wilde gaan spelen, moest hij vól onder scheppen. Beide centrale verdedigers deze klus aan. Hij moest al bij balbezit druk van Drost staan. Rechtsbuiten moesten dan naar die zijde kantelen. van keeper Vermeer niet áchter Daley Saymak moest dan in eerste instantie Ajax kreeg echter niet voldoende tijd Blind staan, maar er iets naast zodat inzakken om de passlijn naar het mid- om die speelwijze uit te voeren.”

10

www.devoetbal trainer.nl

04-05-06-07-08-09-10-11_jans-n.indd 6 27-05-14 14:44 www.devoetbal trainer.nl

Druk zetten tegen 1 drie opbouwers, Moisander Blind Denswil als de centrale middenvelder inzakt tussen de twee centrale ver- Fernandez Drost dedigers.

De derde spel- situatie die PEC Zwolle trainde, ging totaal tegen 1 hun gevoel in: het verdedigen van een voorsprong in de slotfase op de ‘Chelsea-manier’.

Druk vs drie opbouwers waarbij Fernandez dan zou doordek- De bus Ron Jans: “Ajax heeft in dit soort situ- ken op Blind en Moisander de vrije Ron Jans: “De derde spelsituatie die aties wel een tegenzet paraat. Wan- man zou worden. Die mocht dan niet we getraind hebben, ging eigenlijk neer beide centrale verdedigers onder bereikt worden. Gebeurde dat toch, totaal tegen ons gevoel in: het ver- druk komen te staan, gaan ze verder dan ontstond er een afweging voor dedigen van een voorsprong in de uit elkaar en zakt de centrale mid- Ryan Thomas om door te dekken op slotfase door het ‘parkeren’ van een denvelder vaak uit. Dat was in deze Moisander. Maar ook dat is vrijwel bus voor ons eigen doel. Zeg maar, het wedstrijd Daley Blind. In dat geval nooit gebeurd. spelen op een manier waarmee Chel- zouden Fernandez en Drost tegen drie Soms zie je Blind ook naar zijn lin- sea onder José Mourinho bekend is opbouwers komen te spelen. Zij moes- kerzijde bewegen. In dat geval moest geworden. Dat betekent dan massaal ten dan ervoor zorgen dat de bal weer Mokotjo door op Blind en moest een inzakken, tot achter de middencirkel naar Denswil zou gaan. Die moest dan centrale verdediger inschatten of hij op eigen helft, misschien zelfs maar vanaf de binnenkant onder druk gezet kon doordekken op Serero, de man tot tien meter voor je eigen zestien- worden, zodat hij weer naar zijn lin- van Mokotjo. En anders moest Klich metergebied. kerbeen moest draaien. Dat zou dan verder naar binnen om Serero op te Als je moe bent, moet je ervoor zorgen door Drost gebeuren waardoor Fer- pakken. En Thomas kwam dan weer dat je bij balverlies niet telkens veel nandez kon doordekken op Blind. Ajax verder naar binnen.” meters moet maken. Je moet dicht bij reageert op hoe de tegenstander ope- elkaar gaan spelen. Je speelt dan in reert. Vaak bouwen ze dus op met drie een 1:4:4:2-formatie en er mag geen man. Het verbaasde me dat ze dat nu gaatje meer vallen. Het wordt dan een bijna niet deden. Wij hadden wel een kwestie van tijdrekken, irritant zijn en tegenzet op het inzakken van Blind winnen. En dat was wel even lastig.

11

6 7 De Voetbaltrainer 202 2014

04-05-06-07-08-09-10-11_jans-n.indd 7 27-05-14 14:44 www.devoetbal trainer.nl Mini-special Trainerscongres

Je had die training moeten zien, het ging helemaal mis. En wij als trainer voerden de druk alleen maar op: ‘Stop! Je móet meegaan. Stop! Je móet kan- telen. Stop! Stop! Stop!’ Niemand van ons was het gewend, maar het ging om de bewustwording van wat nodig kan zijn om een overwinning over de streep te trekken. We hebben het ge- lukkig ook niet nodig gehad.”

Oefenen Ron Jans: “Na die halve finale tegen NEC hadden we nog twee wedstrijden om delen van de speelwijze te oefe- ‘Na de bespreking van elf uur bleek onze flip-over gefotografeerd en op Twitter ge- nen: thuis tegen FC en uit zet. Blijkbaar had een bezoeker in het hotel de tekst gezien en het nodig gevonden tegen RKC. Daar is weinig van terecht- om dit te publiceren.’ gekomen. Tegen Ajax, zo wisten we al snel, wilden we de linker centrale verdediger onder druk zetten, en te- te stellen, of het doorstappen van een strijd was het eerste dat Klich tegen gen RKC konden we dat twintig minu- extra speler in de vrije ruimte in de me zei: ‘Goede corner, hè trainer?’” ten goed doen. De speler van RKC op methodiek nog wat doen. Bij alle spel- die positie schoot de ene na de andere hervattingen krijgt de keeper de bal. Op weg naar bal buiten het veld. Maar voor het ove- (zie trainingsvorm). Ron Jans: “We zijn een dag eerder rige lukte ons plan niet. Zowel FC Gro- naar vertrokken. In de bus ningen als RKC bleek reactievoetbal Op zaterdag hadden we een zoge- op weg naar Rotterdam heb ik een te spelen met veel spelers achter de naamde uitzwaaitraining. Ik wist documentaire laten zien van Heeren- bal, waardoor hun speelwijze geheel mezelf daarmee eigenlijk geen hou- veen TV. Ik had dat gezien op televisie niet aansloot bij die van Ajax. Ook zelf ding te geven. Het is natuurlijk heel en daar 45 minuten gefascineerd naar konden we aan de bal weinig bieden. leuk, maar als trainer vond ik het zitten kijken, want het verhaal van Dus we waren niet tevreden over dit niet zo geslaagd. Sterker nog, ik was gedeelte van onze voorbereiding.” misschien wel wat geïrriteerd. Je wilt trainen, niet uitzwaaien. Maar met het Opbouwen onder druk programma, met veel afwerksituaties Ron Jans: “Op donderdag geven wij erin, hebben we wel aantrekkelijke doorgaans een conditionele prikkel, vormen getraind. maar in deze week hebben wij met het Daarvoor hebben we onze corners oog op de finale deze training laten ver- geoefend. Klich moest ze nemen en vallen. Normaal eindigen we de week onze vijf spelers voor het doel waren met een blok periodisering met korte er natuurlijk ook bij. Die corners gin- intensieve vormen. Dat hebben we in gen dramatisch slecht. Van de dertig de week daarvoor gedaan. We wilden die Klich nam, mislukten er misschien deze week een extra rustdag, ook met wel 25. Zo moet je niet naar binnen het oog op een eventuele verlenging. Je gaan, dus Klich heeft daarna zelfstan- moet een reservevoorraad kweken. dig nog een aantal corners genomen. Voor ons was het belangrijk dat we Het mooie is dan dat we in de tweede ook tegen Ajax onder de druk zou- helft bij de stand 4-1 in de wedstrijd den kunnen uit voetballen. Daarom een corner nemen en daaruit scoren. bedachten voor de vrijdag een vorm Als variatie op onze normale werkwij- van zestienmeter tot zestienmeter. Op ze stuurden we in de wedstrijd tegen beide helften wordt 5:5 gespeeld, maar Ajax in de persoon van Bram van Po- rond de middenlijn is er een vak waar len een vijfde speler mee naar voren niemand in mag komen, behalve van bij de hoekschop. En juist hij scoorde beide ploegen één extra speler. Onder uit een corner van Klich. Ajax is ver- optimale druk en over de grond moe- dedigend koppend niet zo sterk en ten de vijftallen dus die vrije man zien keeper Vermeer heeft ook problemen te bereiken. In het vervolg kun je door met hoge ballen. Dus wij gooiden de een maximaal aantal keren raken in bal gewoon voor het doel. Na de wed- 12

www.devoetbal trainer.nl

04-05-06-07-08-09-10-11_jans-n.indd 8 27-05-14 14:44 www.devoetbal trainer.nl

Heerenveen was óns verhaal. Het ging hem ook niet veel wijzer gemaakt, succes wensten voor deze bekerfinale. om hun finale in 2009 tegen FC Twen- want er stonden alleen algemene ter- We wilden iets bijzonders doen, maar te. Ook zij hadden daarvoor tweemaal men op. Zoals bijvoorbeeld bij het om- dan moet je niet weer aankomen met eerder de finale gehaald, maar net als schakelen van aanvallen naar verde- Any Given Sunday. Tien dagen van te- PEC Zwolle was die beide malen ver- digen de cijfers 1, 2, 3 en 4. Dat zijn de voren zijn we gaan zitten en hebben loren gegaan. Zij wonnen hun derde vaste aanduidingen van de aspecten we een plan van aanpak gemaakt. We finale. Bij al die interviews en beelden waarop gelet moet worden. Dan heb wilden de spelers de positieve emotie dacht ik: zo moet het straks bij ons ik het over het zorgen voor een goede meegeven dat je iets gaat beleven dat ook gaan. Ik heb in de bus die beelden restverdediging (1). Als we de bal ver- misschien maar eens in je leven voor- afgedraaid en de spelers bleken er ook liezen, mag het niet helemaal open komt. Wat kun je dan nog beter doen door geboeid. liggen. En moet ik doordekken, ja of dan de ouders, een dochtertje, een nee? Vervolgens heb ik het over direct broer uit je thuisland aan het woord Wat je vaak ziet, is dat op de wed- druk uitoefenen bij balverlies: meteen laten? In de omgeving hebben we ge- strijddag een verplicht programma er bovenop (2)! Het volgende punt woon gefilmd, maar de beelden uit de wordt aangeboden: op een bepaalde betreft de tactische overtreding wan- verre oorden kwamen via de moderne tijd opstaan, een verplichte wande- neer we uitgespeeld raken (3). En tot media.” ling, etc. Dat hebben wij niet gedaan. slot gaat het om het zo snel mogelijk De spelers mochten bij de start van de terugplooien, als je bent uitgespeeld. Wedstrijd dag doen wat ze wilden. Ze mochten En als je achter de bal speelt, dan Ron Jans: “In de wedstrijd bleek dat vroeg ontbijten, maar konden ook om moet je zorgen dat je niet instapt en Ajax ons over de rechterkant liet op- half elf gebruikmaken van de brunch zodoende ‘voor de bal wordt gespeeld’ bouwen, en dat wij dus Ajax naar hun die wij ze aanboden. (4). Maar een buitenstaander zegt dat linkerkant lieten draaien. Het spel Om elf uur hebben we de bespreking zo op papier natuurlijk niets. Na de speelde zich grotendeels op die strook gehouden. Kort daarop bleek onze bespreking kregen de spelers tot drie van het veld af. De spelers aan de flip-over gefotografeerd en op Twitter uur weer vrij. andere zijde hebben voornamelijk ge- gezet. Blijkbaar had een bezoeker in knepen. Je had, bij wijze van spreken, het hotel de tekst gezien en het nodig Om drie uur volgde de sportmaaltijd. die helft van het veld er zo af kunnen gevonden om dit te publiceren. Ik heb Daarna hadden we een extraatje: knippen. Onze eerste vijf schoten za- het nog aan Frank de Boer gevraagd, een film met allemaal beelden van ten er allemaal in. En dat is natuurlijk maar hij had niets gezien. Het had familieleden van de spelers, die hun ook het geluk dat je moet hebben. Ik

‘Als variatie op onze nor- male werkwijze stuurden we in de wedstrijd tegen Ajax in de persoon van Bram van Po- len een vijfde speler mee naar voren bij de hoekschop. En juist hij scoorde uit een corner van Klich.’ Foto: Pro Shots 13

8 9 De Voetbaltrainer 202 2014

04-05-06-07-08-09-10-11_jans-n.indd 9 27-05-14 14:44 www.devoetbal trainer.nl Mini-special Trainerscongres Foto: Pro Shots

heb ‘geluk’ ook benoemd als een van In de rust was vooral onderwerp van Een geweldige beslissing ook van de de factoren die we nodig hadden om gesprek wat, bij onze 4-1 voorsprong, assistent-scheidsrechter om daar geen deze wedstrijd te winnen. Maar uit- Ajax nu zou gaan doen. Ik verwachtte buitenspel te geven, want dat was het eindelijk wint vaak de ploeg die het dat zij direct zouden overgaan op inderdaad net niet. Daarna de fantas- gretigst is, die de meeste duels wint 1:3:4:3, en dan zouden wij vanuit tische aanname en het koele afmaken. en die de afspraken het best uitvoert. een 1:4:5:1-formatie gaan spelen. Om Dáár droom je van. Alles liep perfect. En dat was op deze dag PEC Zwolle. van daaruit dan wel direct weer de Als je toch eens elke wedstrijd dat ni- De wijze waarop we wonnen, was druk uit te oefenen. Met het eventu- veau zou kunnen bereiken …” daarin essentieel. Want ik begreep eel inbrengen van Narsingh hadden best de kritiek dat PEC vooral door een we, vanwege diens snelheid, ook een Samenvatting: gelukkige loting in de finale was geko- perfect wapen om van het één-op- • PEC Zwolle kon alleen van Ajax men, maar na de finale hoeven we het één spelen door Ajax nog gebruik te winnen door vól druk te zetten. daarover nooit meer te hebben. kunnen maken. We hadden dit niet • Sommige spelers werden bewust specifiek getraind, maar Ajax ging op uit de opstelling gehouden om Toen scoorde, die speelwijze ook pas over toen ze de concurrentie aan te wakke- moesten we daarna meteen naar bin- in de tweede helft een dubbele wissel ren. nen vanwege het vuurwerk. Ik geloof toepasten. Toen stond het al 5-1 en • Verdedigend trainde PEC op druk niet dat wij daar baat bij hebben ge- was het gespeeld. Vanaf de tachtigste zetten tegen twee én drie opbou- had, want ook daarvoor zag je al dat minuut ben ik gaan genieten. Heb ik wers, en het formeren van ‘de het bij ons goed stond. We hebben ontspannen om me heen gekeken en bus’. daar ook op gehamerd. Op details, met de omgeving in me opgenomen. • Opbouwend werd getraind in 5:5 name vanwege de corner waaruit ook waarbij een vrije man in de mid- de 1-0 viel, hebben we nog wat bijge- Het derde doelpunt was de meest ge- denstrook van het veld bereikt steld. Maar voor de rest hebben we weldige resultaat van onze speelwijze. moest worden. weinig gedaan. Het was meer de tijd Het druk zetten aan onze rechterzijde, • Filmbeelden van Vitesse-Ajax en doden. Ons gelukmoment zat bij de Ajax dat de vrije man niet kon vinden. aanmoedigingen van het thuis- 1-1, die door Moisander van richting En dan de razendsnelle omschake- front brachten de spelers in de werd veranderd. ling met een fantastische steekpass. juiste mindset. 14

www.devoetbal trainer.nl

04-05-06-07-08-09-10-11_jans-n.indd 10 27-05-14 14:44 www.devoetbal trainer.nl

In de mediatheek vinden abonnees Trainingsvorm Ron Jans op deze service de videobeelden die horen bij de trainingsdemonstratie 5:5+k/5:5+k + 1 van Ron Jans tijdens het congres.

2

1 Foto: Pro Shots Organisatie • veld van zestienmeterlijn tot zestienmeterlijn en aan • de vrije man uit de middenstrook voetbalt in het andere beide zijkanten vijf meter van volledige breedte afhalen vak mee. Zijn plaats wordt overgenomen door een speler • een strook van zes meter diep over de gehele breedte van de druk zettende partij uit het eerste vak van het veld rond de middenlijn • met buitenspelregel • 2 grote doelen met voldoende ballen • na buitenspel of bij ingooi begint de oefening opnieuw bij de keeper Inhoud • vanuit 5:5 + keeper in het eerste vak de vrije man (in de Coaching vrije zone rond de middenlijn) aanspelen Opbouwen: • alleen de spelers mogen de vrije man aanspelen, niet de • ‘Probeer onder druk op te bouwen en de vrije man te keeper vinden.’ • methodiek bij vrije man: • ‘Kijk diep. Hoe eerder/sneller je diepte kunt creëren, des - vrij spel, doorvoetballen en 5:5 + k in andere vak te sneller kun je onder de druk uit voetballen.’ uitspelen • ‘Zodra je ziet dat de verdedigende partij de bal verovert, - maximaal twee keer raken in het vrije vak en daarna moet de vrije man in de middenzone aanspeelbaar 5:5 + k uitspelen in andere vak (indribbelen of passen) worden. Vrijlopen dus.’ - zodra de vrije man wordt aangespeeld, mag een medespeler uit het ‘aanvallende vak’ uitzakken in Druk zetten: de vrije zone om aanspeelbaar te zijn; deze speler • ‘Coach je medespelers in de rug. Help elkaar.’ heeft dan ook maximaal twee keer raken; er moet • ‘100% druk zetten, doorjagen.’ dan snel naar het aanvallende vak gepasst worden, of • ‘Zet druk op het rechterbeen van de linker centrale ingedribbeld richting het aanvallende vak verdediger. Dwing hem naar rechts. Je komt van binnen - zodra de vrije man de bal aanraakt in de vrije zone, naar buiten.’ mag er worden doorgedekt in de vrije zone door de • ‘Als het drukzetten niet direct lukt, ga je weer nieuwe verdedigers uit het aanvallende vak momenten creëren.’ • ‘Verboden om uitgespeeld te raken. De tegenstander mag er nooit langs.’

15

10 11 De Voetbaltrainer 202 2014

04-05-06-07-08-09-10-11_jans-n.indd 11 27-05-14 14:44 www.devoetbal trainer.nl Mini-special

TRAINERSCONGRES Tekst: Ruud Doevendans

Demonstratietraining Ajax-onderbouw Differentieel leren bij Ajax

Het Trainerscongres in Zwolle startte met een demonstratie-training door de onderbouw van Ajax, dat door verkeersomstandigheden pas op het laatste moment arriveerde. Daardoor viel de geplande straatvoetbalsessie op het plein voor het stadion letterlijk in het water, maar ondanks de slagregens kregen de aanwezige trainers een prima blik op de jeugdopleiding van de landskampioen. Een verhaal over ondergronden, ruimtes, balmaten en op het individu gerichte trainers.

Het is een zeer opvallend beeld: het voetballen, in de zaal maar ook op ge- gaan, denken we dat we de spelers enorme plezier dat afspat van de woon gras. Dat laatste klinkt als heel beter kunnen opleiden en creatiever jonge spelertjes van Ajax. Onder de normaal, maar we zijn tegenwoordig kunnen maken. Bovendien, als een klanken van ‘Live is life’ (Coördinator al min of meer gewend om alleen F-pupil met balmaat 5 gaat spelen, Onderbouw Michel Hordijk: “De mu- nog op kunstgras te spelen. Op des te komt die bal soms bijna tot zijn knie- ziek die de meesten van ons associë- meer verschillende ondergronden je ën. Daar kan hij niet optimaal mee ren met de warming up der warming speelt, des te beter je jezelf ontwik- uit de voeten. Daar komt bij dat je ups van ) stromen ze het veld op. Tijdens de oefeningen is er veel beleving en zelfs na afloop ‘Als er geen ballen meer zijn, sprinten ze lachend weer de catacom- ben in. Bij Ajax worden strenge eisen haal ik een tennisbal tevoorschijn gesteld, zo wordt gezegd. Maar de lol van de spelers lijdt er niet onder. en spelen ze daarmee verder’ Michel Hordijk vertelt over de ontwik- kelingen die de Ajax-opleiding door- maakt en de inzichten die daaraan ten kelt. Een jonge Braziliaanse voetballer erg veel gevoel aan de bal moet heb- grondslag liggen. voetbalt op straat, op gras, op zand. ben, indien je met een heel kleine bal Die leert daardoor met al die omstan- speelt. Het raakvlak van die bal is veel Balmaat digheden omgaan en hij ontwikkelt kleiner, dus je handeling moet veel Wij hebben vandaag tijdens de de- een goed gevoel voor de verschillen. preciezer zijn dan bij een grote bal. monstratietraining van Ajax onder Hij wordt daardoor ook veel alerter. Dus kun je het met een kleine bal, meer gezien dat de jeugd met ver- De oneffenheden van de ondergrond wordt het straks met een grote bal schillende maten ballen speelt. zorgen ervoor dat je meer moet corri- makkelijker. Maar in eerste instantie Michel Hordijk: “Wij denken dat je op geren en dat de controle, lichaamsba- gaat het gewoon om de verhoudin- diverse manieren vaardigheden kunt lans en motoriek worden verbeterd. gen. We passen veld- en doelgrootte leren. Dat kun je bijvoorbeeld doen Zo zijn de balmaten ook een onder- aan met het oog op de leeftijd en de door op verschillende ondergronden deel van differentieel leren. Door lengte van de spelers, maar aan de te spelen. Zo laten we de spelers spelers simpelweg te leren met ver- balmaat veranderen we niets. Dit is daadwerkelijk op de straatstenen schillende omstandigheden om te toch vreemd?” 16

www.devoetbal trainer.nl

16-21_Ajax.indd 16 27-05-14 15:39 www.devoetbal trainer.nl Foto: Pro Shots

Indien een jonge speler met een te gro- bal spelen op onze parkeerplaats bij zijn. Daardoor hebben spelers te wei- te bal moet spelen, zal het succesmo- De Toekomst. Dan neem ik sowieso nig balcontacten en komt er ook een ment ook vaak ontbreken dat hem en- weinig ballen mee. Wanneer een bal te grote nadruk te liggen op de fysieke thousiast maakt om meer te trainen. dan ver weg geschoten wordt en er kwaliteiten. Dat kun je een zet in de Michel Hordijk: “Dat klopt. Als het- ligt geen bal meer langs de kant om goede richting geven door omstan- geen jij probeert steeds mislukt, dan mee verder te spelen, haal ik ineens digheden te creëren die aansluiten bij denk je op een bepaald moment: laat een tennisbal uit mijn jaszak en gooi de cultuur waarin onze voormalige maar zitten. Terwijl als het regelmatig die in het spel. Dan moeten ze daar- topvoetballers veelal zijn opgegroeid, wél goed gaat wat jij probeert, dan mee verder voetballen. Dat vergt weer het straatvoetbal: veel balcontacten, zet jou dan aan om weer een stapje aanpassing. Dat geeft weer een heel kleine ruimtes, hoge spelintensiteit, verder te gaan. Dat is heel herkenbaar. andere situatie.” nadruk op techniek en maximaal ple- Bij Ajax willen we jonge spelers graag zier. creatief maken en bewegingen aan- Ruimtes Vooral bij pupillen zie je dat er een leren. Maar dan moet je wel over de Daarnaast speelt Ajax, zoals we dat flinke disbalans ontstaat als het gaat juiste materialen beschikken. Stel dat ook tijdens de demonstratietraining om elementen als de aantallen en de wij een F-speler een schaarbeweging hebben gezien, graag met de ruimtes. speelruimte. Om jeugdspelers de kans willen aanleren en hij speelt met een Michel Hordijk: “Ajax is van mening te geven zich optimaal te ontwikkelen balmaat 5, dan hoef ik je niet uit te dat de ruimtes waarin jonge spelers zullen we daarin betere kaders moe- leggen dat dit bij lang niet iedere spe- vaak moeten voetballen, veel te groot ten stellen.” ler gaat lukken. Want de meesten krij- gen hun been niet eens fatsoenlijk om die bal heen. Aan de andere kant kan het bij het trappen misschien juist Ajax staat andere kaders voor in het pupillenvoetbal weer makkelijker worden wanneer je AV BVO AANTALLEN SAMENSTELLING VELD OPZET BAL DOEL met een grote bal speelt. 08 - 4 tegen 4 4 spelers 30m x 20m Twin games 3 1m x 3m 09 08 6 tegen 6 5 spelers + 1 keeper 42m x 30m Twin games 3 1m50 x 4m Heel bewust laat ik spelers, soms heel 010 09 6 tegen 6 5 spelers + 1 keeper 42m x 30m Twin games 4 1m50 x 4m onverwacht, met verschillende balma- 011 010 6 tegen 6 5 spelers + 1 keeper 42m x 30m Twin games 4 1m50 x 4m ten kennismaken. Zoals ik al zei, komt 012 011 8 tegen 8 7 spelers + 1 keeper 56m x 38m Twin games 5 1m75 x 5m het regelmatig voor dat we straatvoet- 013 012 9 tegen 9 8 spelers + 1 keeper 64m x 42m Twin games 5 2m x 6m 17

16 17 De Voetbaltrainer 202 2014

16-21_Ajax.indd 17 27-05-14 15:39 www.devoetbal trainer.nl Mini-special TRAINERSCONGRES

vreemd aan te kijken. Spelers zijn er Twin Games over het algemeen aan gewend dat Doordat Ajax graag afwijkende aantallen spelers alles wordt voorgeschreven. Dan is hanteert, kunnen wedstrijden worden gespeeld als het natuurlijk niet raar dat je uitein- zgn. Twin Games. Indien een team 6:6 gaat spelen delijk spelers krijgt die in het veld niet en uit veertien spelers bestaat (incl. twee keepers) zelf de beslissing kunnen nemen. Ze kan het worden opgedeeld in twee subgroepen. nemen geen initiatief meer. Dat is ge- Deze subgroep bestaat dat uit zes veldspelers en woon een kwestie van opvoeding.” een keeper. Er kan dan op twee velden, naast el- kaar, 6:6 worden gespeeld met één wisselspeler. Na Hoe selecteer je je jeugdtrainers als je de rust kunnen twee van de vier betrokken sub- dit weet? groepen van speelhelft wisselen zodat er nieuwe Michel Hordijk: “Bij Ajax hebben we wedstrijden ontstaan. Na afloop worden de scores een uitstekende mix van voetbalerva- bij elkaar opgeteld en geldt dit als de einduitslag. ring, pedagogisch geschoolde mensen Het grote voordeel van dit systeem is dat meer en andere specialisten. Daardoor spelers voor een wedstrijd kunnen worden gese- worden spelers op diverse manieren lecteerd en dat ze meer speeltijd zullen krijgen. beïnvloed. De ene trainer doet dat op Dat leidt tot een betere ontwikkeling en meer ple- de ene manier, de ander op een an- zier voor de spelers. dere. Zolang dat allemaal past binnen onze visie is dat prima. De een praat veel, de ander minder. Soms moet je De straat beïnvloeden door iets te zeggen. Maar U noemt straatvoetbal als een belang- ook door niets te zeggen, kun je beïn- rijke leermethode. De aanpassing aan vloeden.” telkens andere omstandigheden speelt dan een rol. Wat is verder bij straat- Individueel voetbal nog belangrijk? Bij Ajax is een ontwikkeling gaande Michel Hordijk: “Het feit dat spelers van teamtrainers naar meer individu- het zelf moeten organiseren. Als we eel gerichte trainers. Hoe moeten we de ontwikkeling van spelers en het dat duiden? zelfstandig maken van spelers wil- Michel Hordijk: “Bij Ajax vinden we len benadrukken, is de kunst van het dat binnen de opleiding voetbal ei- weglaten belangrijk. Hoe vaak hoor je genlijk helemaal geen teamsport is. Al willen kijken naar wat belangrijk is als trainer niet van een paar spelers: moet een speler natuurlijk wel leren voor de spelers. ‘Trainer, die bal was uit!’ Nou, zoek om in een team te functioneren. Maar Als we daarop inzoomen, kan ik nog het lekker uit. Dat is ook de cultuur dat leren vindt plaats vanuit een indi- een ander voorbeeld geven waaruit van de straat, zelf problemen oplos- vidueel leerplan. blijkt hoe belangrijk wij het individu sen. Op straat is er geen scheidsrech- Ajax heeft nu zes ‘teams’. Maar dat vinden. Als wij twingames 6:6 spe- ter, en toch moet je uiteindelijk dóór. zijn vooral ongeveer honderd spelers. len, doen we dan meestal met één En op straat wordt het uiteindelijk Wij willen de individuele ontwikkeling wisselspeler. Als hij erin komt, is altijd opgelost. Dus doet zo’n situatie van de spelers het belangrijkst maken. dat altijd op rechtsachter. De andere zich voor, draai ik me meestal gewoon Maar als we een trainer verantwoor- spelers schuiven dan allemaal een om en ga met iets anders bezig. Dan delijk maken voor een team, staat dat positie door. De rechtsbuiten gaat moeten ze het zelf bepalen. per definitie al haaks op het belang eruit. We hebben dat overgenomen Sterker nog, soms ga ik nog een stap van individuele ontwikkeling. Neem uit volleybal. Zo maken spelers met verder en laat ik ze het hele spel zelf als voorbeeld ook het gegeven van elf alle posities kennis en leren ze ook op organiseren. Hier heb je de materialen tegen elf, dat al bij Onder 11 en Onder alle posities wat daarbij komt kijken. en veel succes: zelf het veld uitzetten, 12 wordt gespeeld. Een teamtrainer En ja, natuurlijk zien ook wij soms al de ploegen indelen, bepalen wie de moet dan al gaan nadenken: hoe zet bij een speler op jonge leeftijd: een bal mag uitnemen, doeltjes neerleg- ik dat neer? Hij handelt daardoor hoe typische spits. Of een echte linksback. gen (van jassen!). De eerste keer dat je dan ook al vanuit het wedstrijdbelang. Maar zo’n jongen wordt daar dan dat doet, staan sommigen je wel wat Dat willen we eigenlijk niet, want wij vaak doorlopend neergezet, wat dus zijn technische ontwikkeling eenzij- dig beïnvloedt. De aanname van een ‘Ook door niets te zeggen, laatste man, met veel ruimte om zich heen en het spel vóór zich, verschilt kan een trainer beïnvloeden’ enorm van de aanname van een mid- 18

www.devoetbal trainer.nl

16-21_Ajax.indd 18 27-05-14 15:39 www.devoetbal trainer.nl Foto: Pro Shots

denvelder. Dus wissel om de drie of ‘Als het gaat om de ontwikkeling vijf minuten maar door. Ze spelen ook allemaal ongeveer even lang.” van een speler, moet je voetbal

Wat betekent de stap van teamtrainer niet als teamsport benaderen’ naar individueel gerichte trainers in de praktijk? Michel Hordijk: “We hebben ongeveer een trainer die hem dat het best kan vangstijden ook dusdanig vast te stel- honderd jeugdspelers in de onder- leren. Ook kijken we soms of een spe- len, dat trainers vóór of ná hun eigen bouw en acht à negen trainers. Dus ler een klik heeft met een trainer. Als wedstrijd bij andere teams kunnen gemiddeld zal elke trainer ongeveer dat namelijk zo is, dan zal het leren kijken. twaalf jeugdspelers onder zijn hoede een stuk eenvoudiger gaan. En werkt hebben. Bij Ajax kunnen alle trainers het tussen een trainer en een speler De trainer wordt als het ware een echter met alle jeugdspelers werken. niet zo goed, kun je ook makkelijker mentor. Wij werken met een skills Iedere trainer kent dus iedere speler iets veranderen. Terwijl je moeilijk box, een verzameling van kwalitei- en andersom. Dus de trainers moeten een trainer van een team kunt halen ten die de speler op een breed ter- doorlopend afstemmen welke trainers omdat het met één speler niet zo goed rein moet ontwikkelen, en de trainer met welke groep spelers gaan trainen. klikt. Wij zijn hierin dus flexibeler. houdt alles daarover bij op een iPad. En wat ze dan gaan doen. Die spelers Ook rouleren de trainers op de teams. De trainer kan met de speler praten, hoeven dus niet per se bij elkaar in Een team heeft dus geen vaste trainer. individueel met hem trainen en huis- het team te zitten. Het hangt er sterk En als ik dan zeg dat we zes teams werk meegeven. Hij begeleidt het hele van af wat een speler nodig heeft in hebben in de onderbouw en acht of individuele ontwikkelingsproces. Het zijn persoonlijke ontwikkeling. Als een negen trainers, dan kunnen trainers resultaat moet zijn dat de kwaliteiten speler moet werken aan zijn voeten- dus ook regelmatig bij de andere van de spelers uiteindelijk omhoog werk en fijne techniek, zet ik hem bij teams kijken. We proberen de aan- gaan.” 19

18 19 De Voetbaltrainer 202 2014

16-21_Ajax.indd 19 27-05-14 15:39 www.devoetbal trainer.nl Mini-special TRAINERSCONGRES

Wat is de rol die u zelf daarin speelt Is voetbal nog bedoeld als een sport Samenvatting: als Coördinator Onderbouw? om te winnen? • Bij Ajax trainen jeugdspelers op Michel Hordijk: “Van mij wordt ver- Michel Hordijk: “Zeker wel. Maar dan straat, in de zaal, op natuurgras en wacht dat ik het geheel bewaak. Om- voor de spelers. Natuurlijk moeten zij kunstgras. dat deze manier van werken nog in het belangrijk vinden om te winnen. • Ajax gebruikt verschillende balma- de beginfase is – pas volgend seizoen Als trainers moeten we vooral kijken ten, ook om spelers te leren in te moet het volledig operationeel worden welke elementen we uit de wedstrij- spelen op veranderende omstan- – moeten we ook nog veel zaken in de den kunnen halen om een speler een digheden. praktijk toetsen. Dat proces doen we stap verder te helpen.” • Als we spelers meer zélf laten or- met z’n allen, ik probeer daarbij het ganiseren, worden ze zelfstandiger. overzicht te houden en bij te sturen • Een Ajax-trainer moet de kunst waar nodig. van het weglaten beheersen. Al met al denken wij dat we met deze • In de toekomst zijn Ajax-trainers nieuwe werkwijze een klimaat en niet meer specifiek verantwoorde- leeromgeving creëren die de indivi- lijk voor een team, maar voor een duele ontwikkeling van spelers ten groep spelers die uit verschillende goede komt.” teams kunnen komen. 20

www.devoetbal trainer.nl

16-21_Ajax.indd 20 27-05-14 15:39 www.devoetbal trainer.nl

Trainingsvormen Ajax

4 m

20 meter

4 m

10 meter

Positiespel 4:4+3 Coerveroefening

Organisatie Inhoud • rechthoek van 28 bij 10 meter, met aan de korte zijden een • speler 1 begint met een dribbel en passt naar speler 2 soort ‘dakje’ • eerste verdediger sprint om de andere pylon en komt in positie • speler 2 neemt de bal mee en passeert de eerste en de tweede Inhoud verdediger en rondt af op doel • positiespel 4:4+3 neutrale spelers Methodiek Coaching • aanvallend 2:1 in plaats van 1:1 Aanvallen: • ‘Goede veldbezetting.’ • ‘Lokken door middel van een pass of een dribbel.’ • ‘Spelen naar iemand die je ziet.’ • ‘Vind de derde man.’ In de mediatheek vinden abonnees • ‘Schuine ballen spelen.’ op deze service de videobeelden die • ‘Van de bal af vrijlopen.’ horen bij de trainingsdemonstratie • ‘Uit de lijnen komen (vrijlopen).’ van Ajax tijdens het congres.

Verdedigen: • ‘Speelruimte klein maken (richting de bal).’ • ‘Op halve staan (tussen tegenstanders in staan).’ • ‘Op het juiste moment eigen tegenstander loslaten.’

Methodiek • 5:5+3 neutrale spelers: afstanden worden groter; 14 meter breed; 24 meter lang; ‘dakje’ blijft 4 meter lang

21

20 21 De Voetbaltrainer 202 2014

16-21_Ajax.indd 21 27-05-14 15:39 www.devoetbal trainer.nl Mini-special

TRAINERSCONGRES Tekst: Sander de Vries

Demonstratietraining AZ-jeugd Initiatief nemen en ruimtes herkennen

De voetbalschool van AZ krijgt steeds meer nationale en in- ternationale erkenning. Op het Nederlands Trainerscongres gaf de club onder leiding van Reinier Robbemond (Jong AZ), Caspar Dekker (Onder 16), Michael Buskermolen (Onder 17) en Koen Stam (Onder 19) een demonstratietraining. De Voet- baltrainer sprak na afloop met Robbemond: ‘AZ is uniek in het opleiden van topvoetballers.’

Reinier Robbemond: “De jeugdoplei- SOP gaat veel verder dan alleen weten herhaald. Omdat wedstrijdsituaties ding van AZ heeft twee pijlers. Het wat voor speler bij AZ in de jeugdop- centraal staan, werken we tijdens zo’n Speler Ontwikkelplan (SOP) en het leiding zit. SOP heeft ook betrekking SOP-training met meerdere voetbal- Voetbal Ontwikkelplan. Het SOP- op de individuele ontwikkelpunten. lers. traject houdt onder meer in dat we Wij leggen spelers wedstrijdsituaties de mens achter de voetballer willen voor, waarin ze maximaal worden be- Naast het SOP-traject hebben we kennen. Een nieuwe speler vult bij- vraagd. We hebben in ons beloftenelf- bij AZ een gestructureerd leerplan. voorbeeld verschillende vragenlijsten tal bijvoorbeeld een verdediger, die Daarin is veel vrijheid voor individu- in. Hij beantwoordt dan vragen over van zichzelf vindt dat hij vaker in het ele training. Het Voetbal Ontwikkel- de thuissituatie, zijn karaktereigen- middenveld moet komen. Hij heeft plan bestaat uit drie componenten: schappen, de omgeving waarin hij is dan echter niet goed om zich heen het voetbaltechnische en het fysieke opgegroeid en familiezaken waarvan gekeken. Daardoor heeft hij altijd het aspect en het topsportprogramma. Bij wij op de hoogte moeten zijn. Deze in- idee dat hij haast heeft. We bespreken het topsportprogramma worden zaken formatie bespreken we in persoonlijke dan zijn ervaringen, vragen hoe dat binnen en buiten het voetbal behan- gesprekken. Daarnaast gebruiken we komt, en vervolgens gaan we daar deld, zoals mediatraining en voeding. de input om een speler op een manier gericht met een SOP-training mee aan Maar ook wat voor iedere individuele te benaderen waarbij hij zich prettig de slag. Dat geldt ook voor een verde- voetballer de beste wedstrijdvoorbe- voelt. Een voorbeeld: een jongen uit diger die aan zijn passing wil werken. reiding is. Kortom: alles wat de speler mijn selectie is afkomstig en gevlucht Of voor een spits, die beter positie wil zelf kan doen om in een ideale presta- uit Afghanistan. Ik kan hem natuurlijk leren kiezen voor het doel en linker- tietoestand te komen en te blijven.” niet op dezelfde manier beïnvloeden en rechterspitsen die hun voorzetten als een speler die een zorgeloze jeugd willen verbeteren. Met de SOP-trai- Warming-up met bal in Nederland heeft gekend. Daar is ningsvormen worden deze ontwik- Reinier Robbemond: “De jeugdop- een gerichte aanpak voor nodig. kelpunten gedurende een maand vaak leiding van AZ heeft van begin tot 22

www.devoetbal trainer.nl

22-27_AZ.indd 22 27-05-14 14:57 www.devoetbal trainer.nl Foto’s: Pro Shots

eind een duidelijke structuur, waarbij team. Herkennen onze voetballers vindt? Dan boek je als club dus op onze visie op voetbal, talent en leren bijvoorbeeld dat ze tegen een ploeg lange termijn weinig resultaat. Het leidend is. Bij Onder 12 ligt de na- met twee linksbenige centrale verde- gaat erom dat je een voetballer dui- druk op het aanleren van technische digers spelen? En zo ja, wat zijn dan delijk maakt waarom hij iets moet vaardigheden. In de leeftijdscatego- de gevolgen voor de wijze waarop we doen. ‘Als jij omschakelt, dan word rie Onder 13 en Onder 14 verschuift druk zetten? Het leren winnen wordt jij een nog betere voetballer en dus dit naar: ‘Hoe te trainen?’ Denk dan veel met de voetballers geëvalueerd. nog belangrijker voor het team.’ Wij aan vragen als: wat kan ik als speler En dan zie je dat de spelers die hier willen jeugdspelers dus niet iets met mijn specialismen toevoegen ver in zijn, steeds meer verantwoor- opdragen of verplichten. Ze moeten binnen deze training? En wat zijn delijkheid op het veld nemen. Dat leren om eigen keuzes te maken. Dat mijn doelen om mezelf binnen een is voor trainers een heel interessant is de manier waarop wij ze van onze trainingsvorm te verbeteren? De vol- proces. visie willen overtuigen. gende stap, bij AZ onder 15, is: ‘Hoe te spelen’. Het accent ligt dan op het Bij AZ geloven we dat een jeugdspe- Het doel van deze warming-up met tactische inzicht. Spelers moeten ler zijn eigen plan moet maken. De bal is om een wedstrijdsituatie te bijvoorbeeld nadenken over de speel- rol van de coaches is beperkt tot het creëren. We voetballen in een hoog wijze van de tegenstander. Vanaf geven van sturing aan dat plan. Stel tempo en eindigen met een schot op Onder 16 en Onder 17 staat ‘Hoe te dat ik bij een voetballer continu ha- doel. Voetballers hebben daarbij de strijden’ centraal. Hierbij gaat het om mer op de omschakeling. Dan gaat vrijheid om zelf te bepalen waar ze het aanpassen van de eigen speelwij- hij dat waarschijnlijk wel doen, maar naartoe spelen. Ze mogen het mid- ze op de tegenstander. En ten slotte, doet hij vooral omdat ik dat aan hem denveld bijvoorbeeld overslaan. Later bij AZ Onder 19 en Jong AZ gaat het vraag. Een jaar later heeft hij echter verrichten ze tijdens de systeemoe- om het leren winnen. Dan voetbal je een andere trainer. En wat als die fening onder druk dezelfde hande- niet meer voor jezelf, maar voor het de omschakeling minder belangrijk lingen.” 23

22 23 De Voetbaltrainer 202 2014

22-27_AZ.indd 23 27-05-14 14:57 www.devoetbal trainer.nl Mini-special TRAINERSCONGRES

Warming-up met bal

GROEP 1: GROEP 2: Algemene pass- en meeneemvorm Passen en meenemen vanuit de positie

Doel Doel • warming-up • warming-up • wedstrijdsituatie creëren Organisatie Organisatie • er wordt gespeeld op 1/3 veld • er wordt gespeeld op 1/3 veld • tijdsduur: 2x 4 minuten • 1 doelman Inhoud • 6 spelers spelen elkaar in en ronden • spelers hebben vrijheid om te bepalen wie ze af op doel inspelen • balsnelheid Inhoud (I) • inspelen op juiste been • balsnelheid • bal nacoachen • inspelen op het juiste moment • aanname in de juiste richting • inspelen op het juiste been • explosief vrijlopen om de bal te ontvangen • aanname in de juiste richting • hoge handelingssnelheid • kaatsen • afwerken • explosief vrijlopen • hoge handelingssnelheid

Inhoud (II) • vrije keuzes • initiatief nemen • kwaliteit van handelen

4 3 11 7 Systeemoefening en SOP Reinier Robbemond: “We voetballen bij 10 8 AZ niet volgens een klassiek 1:4:3:3-sys- teem, waarin mensen aan de zijkan- ten staan en vier verdedigers die de 5 2 opbouw verzorgen. Wij willen spelers opleiden die initiatief nemen en iedere situatie op een voetballende wijze op- 1 1 lossen. Onze opbouw verloopt altijd via drie verdedigers. De vierde verdediger 9 9 9 schuift door naar het middenveld om daar een man-meersituatie te creëren. 7 Dat kan een vleugelverdediger zijn, 11 1010 maar ook de centrale verdediger. Dit 8 6 hangt van de situatie af. Deze situaties 5 moeten de spelers zelf herkennen. Ze 2 moeten dus op het juiste moment goed positie kiezen, verrassend zijn in hun 4 3 spel en constant bezig zijn met hun omgeving.

Bij AZ werken we tien maanden met een vierweekse cyclus. De jeugdteams hebben allemaal hetzelfde jaarplan. AZ wil dominant zijn en bepalen wat er op het veld gebeurt. Daarom beginnen we 24

www.devoetbal trainer.nl

22-27_AZ.indd 24 27-05-14 14:57 www.devoetbal trainer.nl

de eerste maand met aanvallen Fase deden we niet om de ene partij te laten systeemoefening gebruiken we bijvoor- 1 en 2, dus aanvallen vanaf de eigen winnen. We wilden de spelers uitdagen beeld ook bij de Onder 12 en de AZ- helft. Het aanvallen bouwen we de om oplossingen te zoeken. De partij met voetbalscholen – dan heb ik het over de maanden daarna steeds verder uit, tot zeven spelers had als extra voordeel dat leeftijdscategorieën Onder 10 en Onder en met Fase 3 en 4. Vervolgens wordt ze een doelman mochten gebruiken. Zo 11 – in de regio. We voetballen dan 4:3 een paar maanden het accent op verde- was er voor deze spelers altijd een weg met vier verdedigers en drie midden- digen gelegd. terug. velders op een kleiner veld. En zijn de spelers daar succesvol in, dan kun je Gelijktijdig met iedere vierweekse cy- Binnen de systeemoefening werkten besluiten om twee middenvelders bij de clus vindt de periodisering plaats, net we met een groot doel en drie kleine verdedigende partij toe te voegen. De als de individuele SOP-trainingen. Een doeltjes. De plaatsen van deze doeltjes aanvallende partij wordt dan gesteund systeemtraining bevat bovendien vaak zijn niet zomaar gekozen. Onze 7, 9 en door een ‘10’. een fysieke prikkel. We werken bijvoor- 11 zijn de spelers die vaak goed positie beeld met hartslagmeters en kunnen moeten kiezen ten opzichte van het Na de demonstratietraining gaven de spelers vragen om druk te zetten. Zo middenveld. Ze moeten dus op de juiste spelers aan dat ze graag een methodi- hebben ze binnen één trainingsvorm momenten tussen de linies komen en sche stap wilden toevoegen. De opbouw meerdere doelstellingen: de doelen de ruimtes herkennen. Ook de midden- van achteruit verliep namelijk goed. die zijn vastgesteld met betrekking tot velders kregen specifieke opdrachten. Daar wil je als trainer naartoe: dat spe- de fase, maar ook de fysieke en SOP- Zij voetballen niet alleen binnen hun lers zich vrij voelen om te zeggen dat ze doelstellingen komen in de systeemoe- eigen gebied, maar moeten continu om andere oefeningen willen. Een volgende fening terug. zich heen kijken en vervolgens voetbal- methodische stap kan zijn om aanval- lende keuzes vooruit maken. lend hoog druk te zetten. Dan krijgen de Voor de demonstratietraining tijdens verdedigers dus minder tijd. En moeten het Trainerscongres hebben we gekozen Het mooie van zo’n systeemoefening is ze nog sneller positie kiezen, nog beter voor een systeemoefening 7:6. We cre- dat je gemakkelijk methodische stap- kijken en moet hun handelingssnelheid ëerden hiermee een overtalsituatie. Dat pen kunt implementeren. Dezelfde omhoog.” 25

24 25 De Voetbaltrainer 202 2014

22-27_AZ.indd 25 27-05-14 14:57 www.devoetbal trainer.nl Mini-special TRAINERSCONGRES

Systeemoefening en SOP

GROEP 1: Systeemoefening

Doelen • herkennen van de ruimtes • herkennen van mogelijkheden om op te bouwen

Organisatie • 1:4:3 versus 3:3 • er wordt gespeeld op 3/5 speelveld • 1 groot doel en 3 kleine doeltjes • TP verdedigt 3 kleine doeltjes. Dit zijn in de wedstrijd de passlijnen naar de 7, 9 en 11

Coaching GROEP 2: SOP • ‘Wie neemt het initiatief om door te schuiven?’ • ‘Waar ontstaan vervolgens de ruimtes voor de Doel middenvelders?’ • de spelers gaan aan de slag met hun • ‘Hoe staat de restverdediging?’ individuele ontwikkelpunten

Methodiek Coaching • de eerste tien minuten zakt de tegenpartij in tot de • ‘Wat is jouw doel?’ helft van de helft • ‘Hoe wil je dat bereiken?’ • na tien minuten zet de tegenpartij hoog druk • ‘Wanneer ben jij tevreden?’ • mogelijk tot man meer inbrengen (nummer 3 of 4) • ‘Hoe kan ik jou daar als trainer bij helpen?’

1

3 7 99 10 6 2

3

10 6 8 8 10

6 11 2 7 9 5 4 3

1

26

www.devoetbal trainer.nl

22-27_AZ.indd 26 27-05-14 14:57 www.devoetbal trainer.nl

In de mediatheek vinden abonnees op deze service de videobeelden die Partijspel horen bij de trainingsdemonstratie van AZ tijdens het congres. Doelen • herkennen van ruimtes • herkennen van mogelijkheden • herkennen van kansen en bedreigingen in relatie tot de sterktes en zwaktes van de tegenstander • winnen van de wedstrijd

Organisatie • partijspel 11:11 van 10 minuten • 1:4:3:3 versus 1:4:3:3 • er wordt gespeeld op een heel veld

Methodiek Partijspel het eerste elftal laten doorstromen. • tegenpartij zet hoog druk Reinier Robbemond: “We sloten de de- Dat AZ verreweg de kleinste begro- monstratie af met een 11:11 partijspel. ting van de laatste acht in de Europa Coaching Het rode team had net getraind op League had, is natuurlijk fantastisch. • ‘Wie neemt het initiatief om door te schuiven?’ de aanvallende Fase 1 en 2. Het doel We streven ernaar om dit met nog • ‘Waar ontstaan vervolgens de ruimtes voor de was om de samenwerking tussen de meer zelf opgeleide voetballer te reali- middenvelders?’ doelman, de verdedigers en de mid- seren.” • ‘Hoe staat de restverdediging?’ denvelders te verbeteren. Zo kon een man-meersituatie op het middenveld worden gecreëerd. Dit elftal bevatte 1 daarnaast een paar voetballers die net in het SOP-traject hadden gezeten. Wat ze dus eerder in een georgani- seerde situatie oefenden, brachten ze nu in een situatie met veel weerstand tot uiting. Het blauwe team vervulde de rol van de tegenstander. Zij kregen als doel mee om te achterhalen wat het rode team wilde doen, en meer specifiek: welke verdediger het ini- 9 tiatief zou nemen. Ze moesten druk 2 3 4 5 zetten, zodat rood onder verschillende 11 7 omstandigheden de ruimtes en moge- 10 lijkheden moest proberen te herken- 8 6 nen. 8 6 Wij geloven dat de jeugdopleiding van 10 AZ in heel veel zaken uniek is. Vanuit 7 3 binnen- en buitenland informeren 11 5 trainers naar onze werkwijze. Wij zijn 9 2 daar heel transparant over. Clubs zijn bij ons altijd welkom. Maar uiteinde- 4 lijk leiden we die jongens natuurlijk voor onszelf op. Wij willen hen zo 1 goed mogelijk ontwikkelen en ze naar

27

26 27 De Voetbaltrainer 202 2014

22-27_AZ.indd 27 27-05-14 14:57 www.devoetbal trainer.nl Waar vind je goede oefenstof om jezelf als trainer te ontwikkelen? In de Voetbaltrainer mediatheek, de online bibliotheek vol video’s en trainingsvormen!

Nu volop nieuwe video’s en trainings- vormen!

Met handige zoekfunctie, per categorie, thema of leeftijdsgroep.

Handige voordelen voor jou als trainer:

• Snel te printen pfd.files • Abonnees ontvangen �20,- korting

• Altijd bij hand op PC, smartphone en/of tablet (slechts € 35,- per jaar ipv € 55,-)

• Praktijk staat centraal in alle oefenstof • Bestel online je abonnement via:

• Ervaringen van (top)trainers en vakgenoten devoetbaltrainer.nl/mediatheek

DeDe Voetba l Trainer devoetbaltrainer.nl/mediatheek

28 www.devoetbal trainer.nl Inspirerende eBooks van De Voetbaltrainer - Toptrainer serie

Nieuwe versie

Dick Advocaat € 5,- (32 pagina’s) € 5,- (58 pagina’s) € 5,- (44 pagina’s) € 5,- (48 pagina’s)

Foppe de Haan Ronald en Erwin Frank de Boer Co Adriaanse € 5,- (34 pagina’s) Koeman € 5,- (30 pagina’s) € 5,- (28 pagina’s) € 5,- (34 pagina’s) Praktische eBooks - jeugd - doelgroepgericht

A-jeugd € 10,- B-jeugd € 10,- C-jeugd € 10,- D-jeugd € 6,- (150 pag.) (150 pag.) (150 pag.) (95 pag.)

E-jeugd € 6,- F-jeugd € 2,50,- Jeugdkeeper € 4,- Mini pupil € 2,50,- (95 pag.) (35 pag.) (55 pag.) (35 pag.) Voordelen van onze eBooks ✔ goedkoop, al vanaf € 2,50 ✔ altijd bij de hand op uw thuiscomputer/ ✔ direct te downloaden (na online betaling) smartphone en/of tablet ✔ praktijk staat centraal ✔ abonnees ontvangen 7,5% korting ✔ online te bestellen via devoetbaltrainer.nl/winkel