01 Cover 177 Donkerder 01

Home , ADO Den Haag, Andries Ulderink, Arne Slot, Gert Kruys, Han Berger, John van den Brom

DeDeVoetbalTrainerTrainer 01_Cover 177donkerder_0121-04-1113:32Pagina1 Succestrainer bijXerxesDZB Willem den Besten Hoofd Opleidingen ShakhtarDonetsk Patrick van Leeuwen Technisch DirecteurAustralische voetbalbond Han Berger 28 e jaargang, april2o11 www.devoetbaltrainer.nl nummer 177 177 VBT 177-2011_Trainerscongres_1-1_0 21-04-11 12:19 Pagina 1 ZATERDAG 28 MEI 2011 VAN 9:00 UUR TOT 16:30 UUR WILLEM II STADION, TILBURG

Als abonnee van De VoetbalTrainer betaalt u slechts € 45,- ipv € 65,-

klik SCHRIJF U NU IN VOOR DE 9E EDITIE VAN HET NEDERLANDS op TRAINERSCONGRES VIA: INSCHRIJVEN WWW.TRAINERSCONGRES.NL

IN SAMENWERKING MET DE VVON EN DE VOETBALTRAINER ORGANISEERT DE CBV OP ZATERDAG 28 MEI HET NEDERLANDSE TRAINERSCONGRES. THEMA VAN DEZE 9E EDITIE IS “SAMEN@WORK”. PROGRAMMA 9:00 – 9:45 uur Ontvangst 9:45 uur Opening 10:00 – 10:40 uur Jeugditem: Feyenoord – Stanley Brard, hoofd jeugdacademie Feyenoord 10:50 – 11:30 uur Keeperstraining: Edwin Susebeek, keeperstrainer PSV 11:45 – 12:15 uur Deel 1: Workshop -Lunch 12:25 – 12:55 uur Deel 2: Workshop - Lunch 13:05 – 13:35 uur Deel 3: Workshop - Lunch Workshops: - Individueel talentvolgsysteem: Talenttree Wiljan Vloet - Ervaringen in de Topklasse: Niek Oosterlee, Rijnsburgse Boys 13:45 – 14:30 uur Uitreiking Rinus Michels Awards, Presentatie: Toine van Peperstraten 14:45 – 15:45 uur Topcoach: John van den Brom, ADO Den Haag 16:00 uur Dankwoord en uitreiking certificaten (studiepunten)

DeVoetbalTrainer devoetbaltrainer.nl 03_Inhoud-redactie_03 21-04-11 13:33 Pagina 3

In dit nummer Van de redactie Tijdens het gesprek met de hoofdpersoon uit ons ope- ningsartikel, Han Berger, kwam een door hem gelezen Van de lange bal naar het korte spel 4 en zeer gewaardeerd boek ter sprake. ‘Uitblinkers’, geschreven door Malcolm Gladwell. Het is moeilijk om dit Han Berger boek bondig samen te vatten, maar het komt er op neer Met een buidel vol ervaring als trainer en dat Gladwell beweert dat mensen niet zozeer door hun technisch directeur toog Han Berger naar talent ‘de top’ halen of succesvol zijn, maar vooral het land van de Socceroos voor wéér een dankzij de voor hen gunstige omstandigheden. Sommi- nieuwe uitdaging: het Australische voetbal ge mensen met veel talent krijgen simpelweg de kans op de wereldkaart zetten. Een gigantische niet om hun mogelijkheden volledig tot ontplooiing te klus want in Australië behoort voetbal niet brengen, aldus de auteur. tot de belangrijkste sporten en de grootte Misschien heeft u zelf al de link gelegd naar een be- van het land is een extra moeilijkheidsfac- kend fenomeen in de voetbalwereld: het geboorte- tor. Hoe structureer je dit allemaal? maandeffect. Het is opvallend hoe veel jeugdvoetballers in diverse selecties geboren zijn in de eerste maanden van het jaar. Een evenredige spreiding over de twaalf De jeugdopleiding van Shakhtar Donetsk 29 maanden zou logischer geweest zijn. Mogelijke oorzaak: er wordt vooral op fysieke eigenschappen geselecteerd Patrick van Leeuwen of dankzij een fysieke voorsprong vallen de sterkere of Shakhtar Donetsk won in 2009 de UEFA Cup snellere spelers meer op. Dit thema is reeds een aantal en laat in het huidige seizoen zien geen keren in De Voetbaltrainer aan de orde gekomen. eendagsvlieg te zijn geweest. De kwartfina- Nieuwsgierig geworden naar weer een nieuwe invals- le van de Champions League werd bereikt, hoek omtrent het geboortemaandeffect heb ik ‘Uitblin- met langzaamaan steeds meer zelfopgelei- kers’ aangeschaft en in rap tempo uitgelezen. Het boek de spelers. De Nederlander Patrick van is geen voetbalboek. Hoewel er wordt afgetrapt met in- Leeuwen heeft als taak om steeds meer drukwekkende en overtuigende cijfers uit het ijshockey eigen jeugd door te laten komen naar het en jeugdvoetbal, wordt het thema ‘geboortemaandef- vlaggeschip. fect’ veel breder getrokken. Dit maakte het voor mij eigenlijk alleen nog maar interessanter. Even een testje voor de jeugdtrainers onder ons. Pak de Vertrouwene en geloof pijlers voor succes 46 lijst met uw spelers er eens bij, inclusief hun geboorte- data. Het zou logisch zijn als uw spelers verspreid over Francky Dury alle maanden door het jaar heen jarig zouden zijn. Door Francky Dury leek de Guy Roux van het zogenaamde geboortemaandeffect is dit mogelijk Zulte Waregem te worden, maar na tien niet het geval. Waarom nu aandacht voor dit onderwerp seizoenen aan de Gaverbeek ging hij in in het voorwoord? Zoals gezegd hebben we het geboor- op een bod van AA Gent. Het zou een temaandeffect al meerdere malen onder de aandacht moeilijk seizoen worden, maar de gebracht in dit vakblad. Papier is echter geduldig. Ik kan opvolger van Michel Preud’homme helpt me namelijk niet aan de indruk onttrekken dat het gros de Oost-Vlaamse topclub-in-wording van ons, trainers, daarna weer overgaat tot de orde van met zijn eigen accenten de laatste stap de dag. Logisch, maar zonde van het talent dat we daar- richting top te zetten. door waarschijnlijk over het hoofd zien. We begeven ons nu aan het einde van het huidige seizoen. In deze periode worden de selecties voor het Verder: komende voetbalseizoen samengesteld. Vooral wanneer u als jeugdtrainer kunt vissen in een grote Nederlands Trainerscongres 16 vijver vol goede voetballers is het raadzaam om spelers • van ongeveer dezelfde leeftijd met elkaar te vergelijk- Ruud Krol, trainer van Orlando Pirates 18 • en. U trapt dan niet in de valkuil om een februarikind • De week van FC Zwolle-trainer Art Langeler 24 enkel door zijn mogelijke fy- Willem den Besten (XerxesDZB) vindt winnen geen toeval 36 sieke voorsprong de voorkeur • te geven boven een minder Positief coachen: het verschil tussen winnen en je best doen 42 • opvallend ‘najaarstalent’. Het • Dossier Amateurtrainer (5) 52 maakt scouting nog belangrij- De A-, B-, C- en D-jeugd 56 ker en uitdagender dan het al • is. Ik ga in ieder geval op zoek De Verlenging 64 • naar de nieuwe lichting échte

uitblinkers. Paul Geerars Hoofdredacteur VOLG De VoetbalTrainer 3 De Voetbaltrainer nr.177 2011 04-15_Han Berger_04-15 21-04-11 13:48 Pagina 4

Tekst/ Ruud Doevendans en Paul Geerars

Han Berger wil ‘match winning players’ opleiden

Met een buidel vol ervaring als trainer en technisch directeur toog Han Berger naar het land van de Socceroos voor wéér een nieuwe uitdaging: het Australische voetbal op de wereldkaart zetten. Een gigantische klus want in Australië behoort voetbal niet tot de belangrijkste sporten en de grootte van het land is een extra moeilijkheids- factor. Hoe structureer je dit allemaal? Guus Hiddink gaf een splijtende dieptepass, Rob Baan een voorzet en aan Berger is het vervolgens om het voorbereidende werk af te ronden. Het doel: een blijvende positie in de top 15 van de FIFA-ranglijst. Van de lange bal naar het k

Tijdens niet minder dan 637 wedstrij- dimensie kreeg. Berger zocht én vond teren met de Qantas Socceroos (het na- den (bijna negentien complete com- de uitdaging die hij in zijn carrière tionale herenteam) en de Westfield petities!) zat Han Berger als coach op nog eens wilde hebben: Technical Di- Matildas (het nationale vrouwenteam). de bank in de eredivisie, een aantal rector van de FFA, de Football Federa- Een interessante opdracht: voetbal op dat alleen wordt overtroffen door Bert tion Australia. Zijn taakgebied is uit- de kaart zetten in een geheel ander Jacobs. Berger beschouwt de in 1999 gebreid: meedenken in de ontwikke- deel van de wereld, waar een volsla- overleden trainer als zijn leermeester, ling van de A-league, de nationale gen andere visie op sportbeoefening die hem als assistent-trainer aanstel- competitie. Advies geven over de aan- bestaat. Met alle voor- en nadelen van de bij FC Utrecht. Daarna nam Berger stelling van de bondscoach. Maar dien. als jongste hoofdtrainer ooit (25 jaar) vooral het implementeren van een het stokje over in de Galgenwaard opleidingssysteem voor het complete Na het WK 2010 van Jan Rab. Het was de start van een jeugdvoetbal, op een moderne leest Onder de vleugels van respectievelijk even lange als opvallende loopbaan geschoeid. Natuurlijk met als doel- Guus Hiddink en Pim Verbeek bereik- die in januari 2009 opnieuw een extra stelling op topniveau te kunnen preste Australië de WK’s van 2006 en 2010. De opvolging van deze succesvolle generatie stelt Australië voor Harry Kewell is voor Australië een voorbeeld van een match winning problemen. player. Han Berger: “Als we ons plaatsen voor het WK in Brazilië in 2014 dan zullen dragende spelers zoals Schwarzer, Neill, Emerton, Cahill en Kewell allemaal 35 jaar of ouder zijn. Het is natuurlijk niet realistisch om dan nog op die spelers te rekenen. Daarachter hebben we wel goede jonge spelers, maar daar zijn niet zoveel creatieve en scorende spelers bij. Ik noem dat match winning players en ieder land met ambities heeft die nu eenmaal nodig. We hebben wel grote verwachtingen van ons ‘onder-20’ team, de Young Socceroos. Daarin zitten een aantal zeer talentvolle spelers die ons in de toekomst wedstrijden kunnen

www.devoetbaltrainer.nl 04-15_Han Berger_04-15 21-04-11 13:48 Pagina 5

P R O F V O E T B A L

Han Berger (r) kijkt met Jan Versleyen (l) en bondscoach Holger Osieck (m) naar een Foto’s: FFA FFA Foto’s: t kkorteorte spel wedstrijd.

laten winnen. Ze zijn nu echter nog ries. Het is een federatie, wat betekent taalt. Deze functie was vaak al wel zeker niet klaar voor het grotere werk. dat die states op alle gebieden een bezet maar werd veelal ingevuld als Na het onder-20 WK in juli en augus- grote mate van autonomie hebben. En een soort kantoorbaan, terwijl ik daar tus in Colombia schuiven we een aan- het zijn enorme gebieden. Onlangs graag een écht technische man wil tal van hen direct door naar het tijdens de watersnoodramp in hebben die voetbalbeleid ontwikkelt Olympisch team (de Olyroos) en het Queensland stond er wel even een geen uitzet. Die TD’s rapporteren nu zou voor hun ont- rechtstreeks aan wikkeling een enor- mij en op deze me bonus zijn als ‘Je kunt deze klus vergelijken manier probe- we ook de Olympi- ren wij in de sche Spelen in Lon- met het laten samenwerken states onze den halen. boodschap van Juist omdat we na van heel Europa’ de grond te krij- de huidige generatie gen. Zij ontwik- toch wel een flink gat zagen ontstaan, bied onder water ter grootte van kelen ook weer een netwerk en zo- was helder dat we meteen actie Frankrijk en een deel van Duitsland. doende krijgen we steeds meer in- moesten gaan ondernemen. De na- Dat zegt genoeg, denk ik. Je kunt deze vloed. Soms moet je nog echt aan de druk moest komen te liggen op een klus rustig vergelijken met het op basis beginnen. Rob Baan is gestart eigentijdse manier van opleiden met voetbalgebied structureren en laten met de introductie van small sided als doelstelling het produceren van samenwerken van heel Europa. football: vier-tegen-vier en dat staps- een nieuwe generatie spelers die Deze states hebben allemaal een ei- gewijs uitbouwen naar elf-tegen-elf. wedstrijden op topniveau voor je gen voetbalbond. Die bonden hebben Wij moeten nog regelmatig uitleggen kunnen winnen, de match winning dus een grote mate van zelfbestuur, waarom het belangrijk is om op jonge players.” wel onder de paraplu van de FFA, leeftijd met kleinere teams te spelen. maar niet te vergelijken met de ver- Dus soms waan je je op voetbalgebied Nederlandse invloed houding tussen de KNVB en de dis- nog in het stenen tijdperk.” De aanstelling van Guus Hiddink als tricten. Onlangs is er formeel meer bondscoach van het Australische na- structuur in de samenwerking geko- Structuur tionale team opende deuren voor Ne- men door een charterovereenkomst Australië is bijna acht miljoen vier- derlandse trainers. Tussen 2007 en tussen de FFA en die negen voetbal- kante kilometer groot. Hoe beïnvloed begin 2009 was Rob Baan er Tech- bonden van de states. Een onderdeel je een dergelijk gigantisch gebied dat nisch Directeur. Berger volgde hem op. daarvan is de aanstelling van een sinds eeuwen onder Britse invloeden Han Berger: “Australië is een land op- Technisch Directeur in elk van die leeft? Het begint bij het aanbrengen gebouwd uit negen states en territo- states, van wie de FFA het salaris be- van structuur.

4 5 De Voetbaltrainer nr.177 2011 04-15_Han Berger_04-15 21-04-11 13:49 Pagina 6

Han Berger: “De eerste opdracht die ik gekozen, in plaats van dat er oog is Om de nieuwe denkwijze concreet te kreeg, was het maken van een zoge- voor de spelertjes die het best met maken, hebben we de zogenaamde naamd ‘curriculum’. De FFA wilde een een bal kunnen omgaan maar mis- Building Blocks methode ontwikkeld. spoorboekje dat aangeeft hoe voetbal schien fysiek (nog) niet zo sterk zijn. Dat geeft coaches handvatten op elk zich in Australië zou moeten ontwik- Je ziet dat ook terug in de manier niveau. Wáár leg je nou op wélke leef- kelen om aansluiting te kunnen vin- waarop er in de jeugd gespeeld wordt: tijd de accenten? Het begint wanneer den met de wereldtop, maar het geen risico’s nemen maar veelal lan- de kinderen rond 5 à 6 jaar gaan voet- moest natuurlijk wel een plan worden ge ballen naar voren, waarna de li- ballen met de zogenaamde Discovery dat realistisch is voor de specifieke chamelijk sterke spelers het verschil Phase. De bedoeling van de Discovery Australische situatie. Rob Baan had proberen te maken. Phase is dat spelertjes op een natuur- daartoe al een eerste aanzet gegeven, Natuurlijk wil je in voetbal altijd win- lijke manier leren voetballen en de terwijl de FFA zelf ook al wereldwijd nen. Maar op jongere leeftijd is het mogelijkheden en onmogelijkheden veel research had gedaan om te zien net zo belangrijk dat we de spelers de hoe de wereldtop te werk gaat. Ook technische vaardigheden aanleren die mijn huidige rechterhand en oud-Soc- winnen op latere leeftijden mogelijk ceroo Alistair Edwards heeft een grote maken. Op topniveau is niet de fysie- inbreng gehad bij het ontwikkelen ke kracht doorslaggevend. Kijk maar van dit Curri- naar het afge- culum. Bin- lopen WK: wie nen vijf tot ‘Op jonge leeftijd waren daar de tien jaar moet ‘match win- er een duide- moeten we niet om ning’ spelers? lijk verschil te Dat waren Xa- zien zijn met kampioenschappen vi, Özil, Inies- de huidige si- ta, Sneijder. tuatie. We spelen’ Niet bepaald trachten dat krachtpatsers te bewerkstel- maar spelers ligen door ons te focussen op twee die er in technisch opzicht bovenuit speerpunten: de trainersopleiding en staken. We hebben de resultaten van het opleidingstraject van de meest ge- de FIFA fitnessstatistieken bekeken talenteerde jeudgspelers. en het blijkt dat de fysieke prestaties van de landen die ver kwamen op het Wat betreft de opleiding van jeugd- WK, niet beter zijn dan van landen spelers is er een mentaliteitsverande- die in de groepsfase bleven steken. Ze ring nodig en dat is niet eenvoudig. In liepen net zo veel meters en het aan- Australië ligt de nadruk vanaf de tal explosieve acties was bij de jongste jeugd op resultaat halen, toplanden ook niet groter. Juist de ‘winning at all costs’. Dat is de men- fysiek op het oog minder imponeren- ‘De‘De bedoelingbedoeling vanvan dede DiscoveryDiscovery taliteit van Australiërs en in principe de spelers maakten het verschil. Phase is dadatt spelertjes op een na- is dat een positieve eigenschap. Het Simpelweg omdat ze beter kunnen tuurlijketuurlijke maniermanier lerenleren voetballenvoetballen gevolg hiervan voor jeugdvoetbal is voetballen. Dat is een duidelijk sig- en de mogelijkheden en onmoge- echter dat er geselecteerd wordt op naal dat het accent moet liggen op lijkhedenlijkheden vanvan hethet spelspel ontdekken,ontdekken, fysieke eigenschappen. De grootste, het opleiden van technisch betere gewoon door het te spelen.’ sterkste en snelste kinderen worden spelers in plaats van fittere spelers.

www.devoetbaltrainer.nl 04-15_Han Berger_04-15 21-04-11 13:49 Pagina 7

P R O F V O E T B A L

van het spel ontdekken, gewoon door dat in Nederland al lang kennen, de van de grond in zo’n groot en multi- het te spelen. Eigenlijk vind ik dat er wedstrijdsituaties zodat we de voet- cultureel land waar voetbal niet de in die fase nauwelijks ‘gecoached’ balproblemen trainbaar maken. eerste sport is? moet worden. Het nabootsen van de In de vierde fase van onze methode, Han Berger: “Jeugdopleiding is in Aus- aloude straatvoetbalsituatie is het al- de Performance Phase die ingaat na tralië geen zaak van de profclubs zo- lerbeste, daar kwam ook geen trainer de groeispurt, worden zaken als con- als in Nederland. De profcompetitie aan te pas. ditietraining, tactiek en wedstrijdre- (Hyundai A-league) bestaat pas zeven Vanaf 9 à 10 jaar gaat dat over in de sultaat pas echt belangrijk. jaar en het merendeel van de clubs Skill Acquisition Phase, waarin de trai- Tot 7 jaar wordt er 4-tegen-4 ge- heeft noch de middelen noch de ning een meer gestructureerd karakter speeld; de 8- en 9-jarigen spelen 7-te- know-how om een echte jeugdoplei- krijgt en het accent komt te liggen op gen-7 en de 10- en 11-jarigen 9-tegen- ding naar Europees model op te zet- het aanleren van een goede basistech- 9 waarbij het speelveld natuurlijk ook ten. Daarom hebben wij als nationale niek. Deze leeftijd (ca. 10-13 jaar) is steeds groter wordt. Daarna wordt er bond de verantwoordelijkheid daar- qua lichamelijke en geestelijke ont- overgegaan op 11-tegen-11 op een voor overgenomen en een opleidings- wikkeling de ideale periode om moto- heel veld. In een poging om het be- structuur gecreëerd voor de meest ge- rische vaardigheden aan te leren. lang van wedstrijdresultaten af te talenteerde spelers van 10 tot 18 jaar. In derde instantie begint bij 13 à 14 zwakken adviseren wij om, zolang er Hierbinnen werken wij volgens de jaar de Game Training Phase waarin nog geen 11-tegen-11 wordt gespeeld, uitgangspunten van het Nationaal de spelers de aangeleerde technieken geen ranglijsten bij te houden en niet Curriculum en dus met Building functioneel moeten maken en het ac- om kampioenschappen te spelen. Dit Blocks methodiek. cent dus komt te liggen op het leren ligt echter zeer gevoelig en is lang nog samenspelen als team. We gaan hier niet overal geaccepteerd.” Maar in Australië hebben we verder te de diverse hoofdmomenten in voetbal maken met een ongelooflijke hoeveel- onderscheiden, benoemen en trainen: In de praktijk heid zogenaamde voetbal ‘acade- aanvallen, verdedigen en omschake- In theorie klinkt dit voor ons Neder- mies’, junior clubs (met alleen ‘grass- len. De wedstrijd is altijd het start- landers allemaal logisch, maar hoe roots’ teams), gewone clubs (zoals wij punt en we vereenvoudigen, zoals wij krijg je die Building Blocks methode die kennen), scholen en associations die allemaal aan jeugdopleiding doen en hun eigen belangen hebben. Wij kunnen al die groeperingen natuurlijk niet verplichten om volgens de Buil- ding Blocks methode te werken. Wij kunnen dat alleen adviseren en via seminars, coachingconferences, trainerscursussen, mediacampagnes en onze FFA website proberen aan voorlichting te doen en ‘zieltjes te winnen’. Maar lang niet iedereen heeft er belang bij om ons te volgen want dat zou wel eens kunnen betekenen dat ze hun beste spelers kwijtraken aan het nationale programma. Het besef dat het belang van de speler centraal zou moeten staan is in Aus- tralië nog lang niet overal doorge- drongen en helaas overheerst in veel gevallen het eigenbelang van de club of organisatie. Wat dit betreft, is er nog een lange weg te gaan want ook de meeste ouders zijn niet goed op de hoogte van de feiten. Maar binnen de programma’s die wij onder controle hebben, wordt er inmiddels wel volgens de Building Blocks methode gewerkt. Via de State Technical Directors zijn er in alle states voor de Skill Ac- quisition Phase programma’s opgestart voor talentvolle voetballertjes vanaf ongeveer 9 jaar. Deze programma’s leiden stapsgewijs naar zoge-

6 7 De Voetbaltrainer nr.177 2011 04-15_Han Berger_04-15 21-04-11 13:49 Pagina 8

‘Via seminars, coachingconferences, trainerscursussen, mediacampagnes en onze FFA-website proberen we aan voorlichting te doen en ‘zieltjes te winnen’.’

naamde ‘Skilleroos’ programma’s worden getraind, met uitzondering mers perfect kunnen voordoen! Daar- waar per state de beste 12- en 13-jari- van de warming-up. In deze metho- naast is het vermogen om goed met ge jongens en meisjes voor geselec- diek passen namelijk wij ons Neder- kinderen van deze leeftijd te kunnen teerd worden. De Skilleroos program- landse ‘TIC’ principe toe: Techniek, In- werken een belangrijke eigenschap. ma’s worden geleid door full-time zicht en Communicatie zijn in voet- Een ‘skills teacher’ zijn, vergt een to- techniektrainers die in dienst zijn van bal(training) wel afzonderlijk te on- taal andere benadering dan het FFA en door ons worden ‘uitgeleend’ derscheiden maar niet te scheiden. coachen van een elftal. aan de negen State Federations. Alle oefenvormen kennen dus voet- Vijf states hebben inmiddels een Skil- Om deze techniektrainers op te leiden balspecifieke weerstanden zoals me- leroos programma en in de resterende hebben wij een speciale trainerscur- despelers, tegenstanders, speelrich- vier worden de programma’s binnen- sus ontwikkeld in samenwerking met ting etc. Daarnaast moeten de oefen- kort opgestart. Er loopt dan zo’n pro- de Engelsman Alfred Galustian die sa- vormen uitdagend en aantrekkelijk gramma in elk van de negen staten men met de voormalige Chelsea-aan- zijn en de relatie tot het echte spel maar er moeten er veel meer komen: valler Charlie Cooke (16-voudig herkenbaar voor de spelers. Verder 25, 50, misschien wel 100. We willen Schots international, red.) de wereld- ligt de nadruk op veel herhalingen en het aantal Skilleroos programma’s wijde rechten bezit van Coerver het ontwikkelen van tweebenigheid. met minimaal vijf per jaar uitbreiden Coaching. De nadruk ligt op het aan- Mijn streven was om een trainings- zodat in de toekomst meer kinderen leren en perfectioneren van wat wij programma te creëren dat de Zeister in hun directe omgeving die opleiding de vier ‘core game skills’ noemen. De- Visie en de Coerver-methodiek combi- kunnen krijgen. ze vier basistechnieken zijn ons in- neert. Ik denk dat we daar aardig in Een onderdeel van het takenpakket ziens het trappen van de bal (in al geslaagd zijn, al leverde dat soms van de ‘skills trainers’ en de State zijn verschijningsvormen zoals pas- interessante discussies op. Maar dat Technical Directors is verder het orga- sen, schieten, voorzetten, etc.), lopen was uiteindelijk alleen maar niseren van ‘skill-training’ cursussen met de bal (dribbelen en drijven), constructief. en demonstraties voor de grote massa controleren/aan- en meenemen (‘first zodat er over de hele linie in het touch’) en 1-tegen-1 (passeren van te- De trainers die deze cursus hebben jeugdvoetbal meer met de bal ge- genstanders). Het verschil met de tra- doorlopen, waren hiervoor speciaal traind gaat worden in plaats van ditionele Coerver-methode is echter door ons geselecteerd op eigen vaar- rondjes lopen, stretchen en buikspier- dat er geen geïsoleerde technieken digheid en fitheid. Je moet het im- oefeningen.”

www.devoetbaltrainer.nl 04-15_Han Berger_04-15 21-04-11 13:49 Pagina 9

P R O F V O E T B A L

Van talent naar de top in met name de Game Training Phase als het gaat om het leren samenspe- Vanaf ongeveer 14 jaar worden de (14-15-jarigen). Om op jonge leeftijd len en het ontwikkelen van spelers, beste spelers opgeleid om de aange- te leren samenspelen als elftal biedt dan heeft 1:4:3:3 mijn duidelijke voor- leerde technieken ook in de wedstrijd de 1:4:3:3 formatie naar mijn stellige keur. De verdeling van spelers over toe te passen. De FFA werkt daartoe overtuiging een aantal duidelijke het veld binnen de 1:4:3:3 formatie samen met gereputeerde instellingen voordelen die ik hierna zal proberen zorgt voor een ideale, gelijkmatige binnen het Australische sportbestel. uit te leggen. De media zijn hier ech- veldbezetting waarbij overal driehoe- Han Berger: “Hierna worden vervol- ter mee aan de haal gegaan waardoor ken ontstaan. Hierdoor zijn er voor de gens bij de jongens de beste talenten het naar buiten werd gebracht alsof ik speler aan de bal altijd verschillende geselecteerd voor het voetbalpro- iedereen in Australië, van het laagste afspeelopties wat uitnodigt tot combi- gramma van het zogenaamde ‘State tot het hoogste niveau, wilde ver- neren, terwijl het typich Australisch is Institute of Sports’. Iedere state heeft plichten om 1:4:3:3 te spelen. Je kunt om de bal zo snel mogelijk naar voren zijn eigen Institute of Sport dat door je voorstellen wat voor reacties dit te- te ‘peren’. de federale overheid wordt gefinan- weegbracht, want 1:4:3:3 is in Austra- Door te spelen met buitenspelers en cierd. Daar zijn alle sporten vertegen- lië ongebruikelijk en wordt gezien als een nummer 10 worden creatieve woordigd en daar komen de beste iets typisch Nederlands. spelers ontwikkeld aan wie Australië sporters samen. De bedoeling ervan is Zo werd in een interview de vraag ge- een groot tekort heeft. Na Kewell en om medaillekandidaten voor Olympi- steld aan Harry Kewell (een van de Tim Cahill is er een tijdje niets. Dat sche Spelen optimaal te laten trainen. sterspelers van het nationale team) mag in de toekomst niet meer Wat voetbal betreft, gebeuren. trainen in die Insti- Per positie en linie tutes of Sport de ‘Kewell vond 1:4:3:3 ‘ridiculous’, kunnen je in het beste 14- en 15-jari- 1:4:3:3 de verschil- gen. Dat zijn er on- dat was niet bevorderlijk’ lende aandachts- geveer twintig en die punten duidelijk be- spelen in hun eigen state als team in wat hij ervan vond dat iedereen ver- noemen en trainen. Als het gaat om een competitie. Je kunt dat vergelij- plicht 1:4:3:3 moest gaan spelen. Hij de opbouw, leren spelers wanneer ze ken met het Bankras-model dat aan reageert altijd recht voor z’n raap en dit moeten doen en wanneer juist de basis stond van de successen van zei dat hij dit ‘ridiculous’ (belachelijk) niet. En hoe moet je dan staan en lo- het Nederlandse herenvolleyballteam vond. Dat was terecht gezien de pen? Hetzelfde geldt voor het mid- in de jaren tachtig en negentig. Door vraag, maar dit is natuurlijk niet be- denveld. We willen de spelers daar le- mee te betalen aan de voetbalpro- vorderlijk om je boodschap voor het ren hoe men positioneel moet spelen gramma’s van de State Institutes kun- voetlicht te krijgen. om aan goed samenspel toe te ko- nen we invloed uitoefenen op de aan- men. Daarvoor is afstemming nodig, stelling van trainers en de inhoud van Natuurlijk zijn er veel formaties maar hoe doe je dat? Deze principes de programma’s. De inhoud van de waarin je succesvol kunt zijn. Maar kunnen we ook weer toepassen op de voetbalprogramma’s is sinds kort in alle Institutes hetzelfde met het ac- Het Australian Institute of Sport (AIS) in Canberra is een Papendal-achtige cent op ‘Game Training’ en het spelen topsport ‘fabriek’ ter grootte van een dorp. in een 1:4:3:3 formatie.

Iedere trainer had tot voor kort een andere werkwijze en opvatting, met in het algemeen veel te veel aandacht voor fysieke ontwikkeling in plaats van voetbalontwikkeling. Via cursussen en seminars hebben we de Insti- tute-coaches bijgeschoold en de inhoud van de programma’s gelijkge- schakeld, wat overigens niet altijd zonder weerstand ging. In sommige gevallen heeft dit ertoe geleid dat de trainer is vervangen. Ook het feit dat 1:4:3:3 als formatie voor de Institute- teams verplicht werd gesteld, heeft veel stof tot discussie opgeleverd en ook geleid tot een aantal wijdverbrei- de misverstanden.

Ik zie spelen in een 1:4:3:3 formatie Sports Commission Australian Foto: als een ‘opleidingstool’ (gereedschap)

8 9 De Voetbaltrainer nr.177 2011 04-15_Han Berger_04-15 21-04-11 13:50 Pagina 10

de Performance Phase maximaal kunnen worden toegepast. Jan werkt volgens de trainingsprincipes van de Ne- derlandse school. De Joeys alsmede de Young Socceroos spelen 1:4:3:3. Er is dus veel aandacht voor het ontwikkelen van goed positiespel, wedstrijd- gerelateerd trainen en voetbalspecifieke conditietraining. Jan verricht uitstekend werk, want we hebben ons geplaatst voor zowel het WK onder-17 in juni/juli in Mexico als het WK onder-20 in augustus in Co- lombia. Het grootste pluspunt is echter dat dit is bewerkstelligd met goed en verzorgd voetbal in plaats van het traditionele vechtvoetbal dat gebaseerd was op fysieke kracht, inzet en de lange bal. We hebben in deze teams nu wél spelers die wedstrijden voorhoede. Hier zie je dat buitenspe- de Joeys. Hier worden ze geprepa- kunnen beslissen. In ieder geval is op lers vaak te snel naar binnen komen, reerd voor het grote werk. deze leeftijd de balans tussen goed waardoor ze te weinig 1-tegen-1 situ- Han Berger: “Vanuit de State Institu- voetbal en resultaat halen al aanmer- aties creëren en de ruimtes voor de tes of Sports worden de allerbeste 16- kelijk verbeterd. middenvelders of de spits ‘dichtlo- en 17-jarige jongens geselecteerd voor Nationaal is er nu dus een duidelijk pen’. Wanneer moeten ze nu aan de het Australian Institute of Sport (AIS) traject voor talentvolle jongens waar- buitenkant blijven, en wanneer juist in Canberra. Dit is een Papendal-ach- in de verschillende stappen logisch op ruimte creëren voor een opkomende tige topsport ‘fabriek’ ter grootte van elkaar aansluiten: middenvelder of back? een dorp waarvan de kosten door de landelijke overheid worden gedragen. • 10-13 jaar Skilleroos: Skill Acquisi- Volgens mij is deze verandering van Het accent ligt op de Olympische dis- tion Phase, accent op het leggen stijl de enige optie als je in het huidi- ciplines en het produceren van gou- van de technische basis ge topvoetbal een rol van betekenis den-medaillewinnaars. Het voetbal- • 14-15 jaar State Institutes of Sports: wilt spelen. De analyse van het WK programma vormt hierin dus een uit- Game Training Phase, leren spelen 2010 in Zuid-Afrika door onze eigen zondering want het is het enige oplei- als team technische afdeling alsmede het ra- dingsprogramma. Doordat de FFA • 16-17 jaar Australian Institute of port van de FIFA Technical Study financieel bijdraagt aan de kosten van Sports: Performance Phase, preste- Group (laten we zeggen, vanuit een het voetbalprogramma hebben we ren als team neutrale hoek) vormde wat dit betreft ook hier een flinke vinger in de pap, • (Hierna gaan de spelers naar een A- een bevestiging dat we op de goede zoals de aanstelling van de coach en league club of een club in Europa) weg zijn. Zowel Spanje, Nederland als de inhoud van het programma. Duitsland bediende zich van een ge- De spelers wonen, leven, studeren en Voor meisjes is het traject nog niet duldige opbouw van achteruit. Ze trainen dus full-time in een gecontro- optimaal, daar zijn we nog volop mee spelen de bal over de grond en be- leerde, zeer professionele omgeving. bezig. Zo zijn de Skilleroos program- schikken over individueel beslissende Deze groep vormt tegelijkertijd ons ma’s voor zowel jongens als meisjes, spelers. Het veld wordt in zijn volle nationale onder-17-team (de ‘Joeys’) maar de vervolgstappen zijn nog niet omvang gebruikt. Ze zetten snel druk en zij worden getraind door Jan Ver- zo gestructureerd. De State Institutes als de bal verloren wordt. Dit zijn as- sleijen die daarnaast ook de coach is kennen wel vrouwenvoetbalprogram- pecten waarin van oudsher Australi- van het onder-20-team (de ‘Young ma’s maar die zijn niet leeftijdgebon- sche voetballers niet uitblinken. Dat Socceroos’). Jan wordt geassisteerd den, dus deze richten zich meer op de komt door de wijze waarop ze zijn door een van de betere Australische beste volwassen speelsters terwijl wij opgeleid. Dat willen we veranderen coaches, Gary Van Egmond, die ook ernaar streven om het onder-17-pro- en dat zal ook nodig zijn, willen we nog even bij Roda JC heeft gespeeld. gramma’s te maken. Het voetbalpro- ons in de toekomst ooit kunnen aan- Het AIS-team speelt mee in de Na- gramma van de AIS richt zich op het sluiten bij de wereldtop.” tional Youth League, de competitie nationale vrouwenteam (de ‘Matil- voor de beloftenteams van de prof- das’) en is in tegenstelling tot de jon- De Joeys clubs die door Rob Baan in het leven gens ook geen full-time programma. Na de Institutes of Sports gaan de is geroepen. Het zal duidelijk zijn dat Hiervan zouden we graag een full-ti- 24-26 beste spelers door naar het na- er hier sprake is van een optimale si- me onder-20-programma maken. tionale team onder-17, de zogenaam- tuatie waarin de uitgangspunten van Meisjes- en vrouwenvoetbal is net als

www.devoetbaltrainer.nl 04-15_Han Berger_04-15 21-04-11 13:50 Pagina 11

P R O F V O E T B A L

in de VS wel heel populair in Austra- langrijk. Als je daarin goed scoorde, geselecteerd worden (omdat ze al ver- lië. De Matildas zijn ook erg succes- dan zat je goed. der zijn qua fysieke ontwikkeling) en vol. Ze zijn de regerend Aziatisch De coaches die werkzaam zijn in de spelers geboren in de laatste maan- kampioen, wat een topprestatie is in nationale programma’s hebben nu op- den van het jaar bijna niet. Dat is echt een confederatie met concurrentie dracht gekregen om in de eerste een groot probleem, waardoor we on- van absolute toplanden als Japan, plaats te kijken naar voetbaltalent en getwijfeld veel potentieel talentvolle China en Noord- en Zuid-Korea.” technische bagage. Fysieke tekortko- technische spelers verliezen van een mingen kunnen altijd later nog wel spelerspool die al niet zo groot is. Ook in scouting bijgeschaafd worden en blijken aan Bij de Skilleroos-programma’s wil ik De succesvolle ontwikkelingen bij de de top sowieso niet de meest bepa- daarom gaan invoeren dat van een nationale jeugdselectie van 22 spe- teams zijn niet al- lers minimaal elf in leen het gevolg van ‘Geen profloopbaan? het tweede deel van een andere trai- het jaar geboren ningsaanpak. Het Dat wordt als een schande moeten zijn. Als je komt mede doordat het boek ‘Outliers: er nu ook bedui- voor de familie opgevat’ Why Some People dend andere types Succeed and Some spelers geselecteerd Don’t’ (in het Neder- worden voor de nationale jeugd- lende factor te zijn. Leeftijd moet ook lands vertaald onder de titel ‘Uitblin- teams. geen hindernis zijn. Daarom huldigen kers’, red.) van Malcolm Gladwell Han Berger: “Zoals inmiddels wel dui- we het principe ‘good enough is old leest, dan gaan je ogen echt open. delijk zal zijn geworden, was ook in enough’. Gladwell toont aan dat het Canadese de scouting de focus sterk gericht op In Australië hebben we sterk te ma- ijshockey, toch wereldwijd toonaange- het herkennen en selecteren van atle- ken met het zogenaamde Relative Age vend, de helft van zijn talent gewoon ten: grote, snelle en sterke spelers. Fy- Effect, het gegeven dat spelers uit de weggooit. De jeugdselecties bestaan sieke testen waren daarin ook erg be- eerste maanden van het jaar vaak wél daar vrijwel alleen uit de fysiek

10 11 De Voetbaltrainer nr.177 2011 04-15_Han Berger_04-15 21-04-11 13:50 Pagina 12

sterkere spelers die geboren zijn in de land. Wij creëren hier nu een situatie spelers sneller in het eerste elftal eerste vier maanden van het jaar. De waarin ze ook in Australië op een worden gebracht. In de A-league zijn ‘winning at all costs’ mentaliteit in goed niveau kunnen trainen en spe- veel spitsen en spelmakers buitenlan- Australië drukt enorm op de selectie len. Als je dan goed genoeg bent, kun ders: niet echt bevorderlijk als je zelf en dus ontwikkeling van spelers. je volgens mij beter een paar jaar in meer ‘match winning’ spelers wilt op- de A-league spelen en dan komen de leiden. Daarom pleit ik ook voor be- Een ander groot probleem in Australië clubs uit Europa vanzelf wel. Als je perkende maatregelen voor buiten- is de ongezonde druk die door ouders oud genoeg bent om zelfstandig te landse spelers, bijvoorbeeld een sala- op kinderen wordt uitgeoefend. De al- kunnen leven, dan is het vroeg genoeg risondergrens zoals in Nederland of gemene houding is: als een kind niet om naar Europa te gaan. De spelers verlaging van het aantal toegestane voor de absolute top in aanmerking Oar, Sarota en Zullo die nu voor FC buitenlanders per club. Kortom maat- lijkt te komen, dan vinden de ouders Utrecht spelen, zijn daarvan het goede regelen die ervoor moeten gaan zor- dat hij er maar mee moet stoppen. voorbeeld. Ze hebben allemaal een gen dat clubs alleen kwalitatief goede Dan gaan ze een andere sport doen. paar seizoenen in de A-league ge- buitenlandse spelers aantrekken en Weliswaar is voetbal bij de jongste speeld (Oar zelfs al vanaf 16-jarige geen spelers die niets aan het niveau jeugd tegenwoordig de meest beoefen- leeftijd) en hebben nu de juiste leeftijd van de A-league toevoegen. Jonge ta- de sport, maar het verloop is erg om zo’n grote stap te maken. Nu zijn lenten krijgen zo eerder een kans.” groot, met name vanaf ongeveer 14 ze nog geen basisspelers in Utrecht, jaar. Ze moeten slagen en prof wor- maar volgend jaar moeten en kunnen Trainersopleiding den, maar als ze buiten zo’n selectie die jongens echt stappen gaan maken. In mei staat de eerste Australische vallen dan lijkt het wel alsof het als Jonge spelers moeten kiezen voor de Pro-licence cursus op het programma een schande voor de familie wordt op- juiste stappen voor hun voetballoop- terwijl daarnaast de structuur en in- gevat. De drang om te slagen is dus baan en niet meteen voor het geld. In houd van alle overige trainerscursus- erg groot en daarom willen ze op het algemeen zou ik, zeker hier in sen is herzien. Trainersopleiding is 15/16-jarige leeftijd al naar het buiten- Australië, heel graag zien dat jonge het tweede beleidsmatige speerpunt

www.devoetbaltrainer.nl 04-15_Han Berger_04-15 21-04-11 13:50 Pagina 13

P R O F V O E T B A L

dat moet zorgen voor structurele ver- traind om ze daarna terug te plaatsen league slechts een B-licentie. Dat kan andering en verbetering van het voet- in de totale context van het spel. natuurlijk niet als je jezelf serieus bal in Australië. Als gevolg van de winnaarsmentali- wilt nemen als profcompetitie. Om Han Berger: “Veranderingen en verbe- teit hebben Australiërs de sterke nei- dat te veranderen heb ik de reglemen- teringen aan de basis en in de breedte ging om te denken dat je alles kunt ten laten aanpassen. Als Australiër kun je volgens mij alleen bewerkstel- compenseren met nóg harder lopen, moet je nu minimaal over een A-li- ligen via het opleiden van meer en nóg meer kracht, nóg meer trainen, centie beschikken, een buitenlander betere trainers. Tot voor kort was de nóg fitter zijn dan je tegenstander. Op moet een Pro-licentie hebben. Vanaf FFA altijd verplicht om cursussen van zich is dat een positieve eigenschap 2015 kun je alleen trainer zijn in de A- de AFC, de Asian Football Confedera- als het op een voetbalspecifieke ma- league met een Pro-licence. tion waarbij Australië is aangesloten, nier zou gebeuren. Maar het voetbal is aan te bieden. Die cursussen sloten hier vergeven van de conditietrainers Nadat we onze cursussen hadden echter helemaal niet aan bij de in- die uit andere sporten komen, met herschreven zijn Kelly en ik met het houd van ons National Football Curri- name AFL (Aussie rules football) en Coach Education Department van culum. Onze ‘coach education ma- rugby. Dat zijn echter heel andere AFC, de Asian Football Confederation, nager’ Kelly Cross en ikzelf hebben sporten waar fysieke kracht de beslis- gaan praten. Inmiddels hebben we daarom alle opleidingen herschreven sende factor is terwijl de voetballers van de AFC toestemming gekregen en in lijn gebracht met de filosofie en juist technisch en tactisch beter moe- om onze ‘eigen’ cursussen (van C- tot uitgangspunten van het Curriculum. ten worden. Dat lukt natuurlijk niet in Pro-licence) te geven die erkend wor- Het belangrijkste verschil is dat in de het krachthonk. Dit is de reden dat den door AFC. Dat was een positieve nieuwe opzet van de trainerscursus- Raymond Verheijen op consultancy- verrassing en ook een erkenning voor sen de wedstrijd steeds het begin- en basis voor de FFA werkt en hier regel- de kwaliteit, want binnen AFC (46 lan- eindpunt vormt. Trainingen staan dus matig cursussen en seminars ver- den) mocht hiervoor alleen Japan zijn in directe relatie tot de wedstrijd. De zorgt. Zijn periodiseringsmodel is in- eigen cursussen geven. wedstrijd vormt de input voor de trai- middels een vast onderdeel van onze Om ervoor te zorgen dat de trainers- ningsinhoud en alles dient voetbal- A- en Pro-licensecursussen. Daar- cursussen meer toegankelijk worden, specifiek te gebeuren. Dit is voor de naast verzorgt Raymond een speciale zijn we begonnen om ze te decentrali- meeste trainers een enorme omslag ‘Football Conditioning Specialist ’cur- seren. Voorheen moesten trainers in denken over voetbaltraining. De be- sus. Voor conditietrainers die in het zelfs voor het laagste diploma naar nadering van trainen was hier nog voetbal werkzaam willen zijn, is dat Sydney komen, dus je begrijpt wel dat vooral gebaseerd op isoleren. Voetbal diploma in de nabije toekomst een daar gezien de afstanden in Australië werd in allemaal mootjes gehakt zo- verplichting. niet veel animo voor was. Nu kunnen als techniek, conditie, tactiek en deze Toen ik hier ruim twee jaar geleden trainers hun C-licence in hun eigen onderdelen werden geïsoleerd ge- begon, hadden vijf trainers in de A- State behalen. De volgende stap zal

12 13 De Voetbaltrainer nr.177 2011 04-15_Han Berger_04-15 21-04-11 13:50 Pagina 14

zijn dat de cursussen voor de B-licen- beter gaan begrijpen, worden diverse gangspunt. Het systeem werkt het ce gedecentraliseerd worden. Voor dit bijeenkomsten georganiseerd en wor- best wanneer de trainer én de speler kan gebeuren, dienen we echter eerst den mensen met elkaar in contact ge- een beoordelingsformulier invullen en voldoende instructeurs op te leiden bracht. vervolgens de verschillen bespreken. die gekwalificeerd zijn om de B-cur- Han Berger: “We hebben de commu- Dat heeft tot gevolg dat de speler ook sus te geven. Daarna hoeven cursis- nicatie tussen de verschillende lagen steeds beter gaat begrijpen wat zijn ten alleen nog voor een A- en Pro-li- door (verplichte) cursussen en semi- positie inhoudt en waar zijn sterke en cence naar Sydney te komen. nars aanzienlijk kunnen verbeteren. zwakke punten liggen.” In mei staat de eerste Australische Zo moeten de trainers van de State Pro-licence cursus op het programma, Institutes, in het kader van hun Per- Jurysport nog iets waar we best trots op zijn. sonal Development, jaarlijks 1 à 2 we- In de ontwikkeling van vechtvoetbal Verder organiseren we nog zoge- ken stage lopen bij Jan Versleijen en naar verzorgd spel schuwt Berger naamde Community Courses, oplei- Gary Van Egmond. Voorts hebben we geen halve maatregelen. Zo is tijdens dingen voor vrijwilligers die training een Uniform Player Assessment and de jaarlijks Institute Challenge zelfs willen geven en graag wat meer ach- Identification System ingesteld. Dit de puntentoekenning mede gebaseerd tergrond willen hebben. Ook daar wil- zijn spelers beoordelingsformulieren op de spelopvatting. len we bewerkstelligen dat men stopt per positie, een systeem dat ik ooit Han Berger: “Jaarlijks spelen de State met het domweg laten lopen van ontwikkeld heb en ook in Nederland Institutes tegen elkaar tijdens een rondjes door jonge voetballers. Er is bij clubs heb gebruikt. De uitdaging achtdaags toernooi, genaamd de In- echt een ernstig gebrek aan kennis op hierbij is om trainers en scouts zoveel stitute Challenge. Voor de spelers is dit terrein, temeer omdat de mensen mogelijk op dezelfde manier naar dit een belangrijk selectiemoment in tegenstelling tot Nederlanders niet spelers te laten kijken: wanneer is met betrekking tot selectie voor de met voetbal zijn opgegroeid. Uiteraard iets excellent (zeer goed), wanneer nieuwe AIS-lichting. Zoals ik heb uit- is het een lange-termijnproces. Er adequate (voldoende) en wanneer gelegd moeten alle teams verplicht gaat wel even overheen voordat we mediocre (matig). Dit is lastiger dan 1:4:3:3 spelen. Het is geen dogma, er van de nieuwe structuur de vruchten het lijkt, daarom wordt er een semi- mag best gevarieerd en aangepast gaan plukken.” nar georganiseerd om iedereen zoveel worden maar een aanpassing naar mogelijk op dezelfde golflengte te 1:4:4:2 accepteren we niet. Behalve Communicatie krijgen. Uiteraard blijft zo’n systeem dat we de normale punten toekennen Om ervoor te zorgen dat trainers on- altijd tot op zekere hoogte subjectief, voor een overwinning (3) of een ge- derling en trainers en spelers elkaar maar dan heb je een uniform uit- lijkspel (1), krijgen de teams ook een

De bondscoach Han Berger: "De Duitser Holger Osieck is op dit moment trainer van het nationale team. Ik ben nauw betrokken geweest bij de selectie van de kandidaten. Ik kende Holger en hij was een van de twee kandidaten die na een uitgebreide selectieprocedure door mij aan het bestuur zijn aanbevolen. Het feit dat Holger ervaring had met het trainen en coachen in Azië, met name in Japan, was een belangrijke pre omdat wij ons via Azië voor WK’s moeten kwalificeren. Verder is hij bondscoach geweest in Canada, een Engelstalig land dat qua ‘voetballandschap’ te vergelijken is met Australië en waarmee hij de CONCACAF Gold Cup won. Bovendien was hij assistent-coach van Franz Beckenbauer bij West-Duitsland tijdens het door die ploeg gewonnen WK 1990. Een internationaal zeer ervaren coach die voldeed aan een groot aantal voorwaarden. De coach van de Socceroos is overigens als enige vrij om qua speelwijze zijn eigen keuze te maken. Hij wordt beoordeeld op de resultaten. Hoe hij ze behaalt, is zijn zaak. Hij kan dus ook zonder problemen afwijken van de voorkeursspeelwijze en doet dat ook, want hij speelt met twee spitsen. Alle andere nationale teams spelen wel 1:4:3:3. Het zou mij niet verbazen als over een aantal jaren het A-team ook zo speelt, maar dat is geen wet van Meden en Perzen. In Nederland leiden we 99% van de spelers in 1:4:3:3 op, maar lang niet alle Eredivisie- en Eerste Divisie-teams spelen in dat systeem. Ik zie 1:4:3:3 als een opleidingstool op weg naar meer creatief voetbal. Want als we fysiek voetbal blijven spelen, dan Bondscoach van Australië, gaan we het niet redden. Die mentaliteit móet ‘om’.” de Duitser Holger Osieck.

www.devoetbaltrainer.nl 04-15_Han Berger_04-15 21-04-11 13:51 Pagina 15

P R O F V O E T B A L

beoordeling voor de uitvoering van het spel. De finale gaat tussen de ploeg die de meeste wedstrijdpunten heeft gehaald en het team dat qua spelopvatting het best heeft gespeeld. Het is een bijzondere methode en het neigt naar jurysport. Maar als je weet hoe sterk hier de mentaliteit leeft dat men tegen elke prijs wil winnen, en als je weet dat men tegelijkertijd toch stappen op het internationale podium wil maken, dan moet je soms naar dit soort methodes grijpen. Tijdens dit toernooi worden ook de coaches beoordeeld door middel van een Coach Assessment. Ze worden beoordeeld op hoe hun ploegen spelen en hoe ze in hun coaching daarmee omgaan. Er wordt sterk naar de inhoud gekeken. Dat kan soms heel interessant zijn. Want we willen graag dat alle teams op het middenveld met de punt naar voren spelen. Dus dan zijn wij benieuwd hoe een coach dat in zijn formatie oplost als de bal verloren wordt. Kantelt hij zijn middenveld? Schuift een verdediger door? Dan wil ik wel van hem horen waarom hij die keuzes maakt. Nu zijn we in Australië nog deels afhankelijk van buitenlandse coaches, maar ik zie het als een belangrijk onderdeel van mijn taak om Australische trainers op te leiden die het straks ook op het hoogste niveau kunnen overnemen. En gelukkig zijn er zeer getalenteerde jonge trainers van wie ik verwacht dat ze op termijn de stap naar de absolute top kunnen maken.”

Samenvatting: • Het gebrek aan spelers die wedstrijden kunnen beslissen, is in Australië een groot probleem.

Han Berger en Andries Ulderink Han Berger en Andries Ulderink • Han Berger stelt vast dat er an- Voetbalopleidingsplan Voetbalopleidingsplan ders opgeleid moet worden en Speelstijl Trainings herschrijft het complete oplei- vormen dingssysteem. • In plaats van op fysiek sterke spelers komt de focus te liggen op creatieve, technisch sterke

voetballers. INCLUSIEF INCLUSIEF

www.devoetbaltrainer.nl DEEL www.devoetbaltrainer.nl DEEL • Binnen de nieuwe opleidings- 1 2 structuur is plaats voor zowel KNVB-invloeden als Coerver- Voetbalopleidingsplan methodes. Han Berger is co-auteur van de in 2009 uitgebrachte • Tijdens interne toernooien is boeken en DVD ‘Voetbalopleidingsplan’ (Speelstijl de spelopvatting waarmee geen Trainingsvormen). speeld wordt, even belangrijk Te koop in de webshop van De Voetbaltrainer. als het wedstrijdresultaat.

14 15 De Voetbaltrainer nr.177 2011 16-17_Varial_basispagina's nieuVT/485 (rood) 21-04-11 16:15 Pagina 16

Nederlands Trainerscongres 2011: zaterdag 28 mei

Programma 09.00 – 09.45 Ontvangst 09.45 Opening 10.00 – 10.40 Jeugd Feyenoord – Stanley Brard, hoofd jeugdacademie Feyenoord 10.50 – 11.30 Keeperstraining - Edwin Susebeek, keeperstrainer PSV 11.45 – 12.15 Deel 1: Workshop – Lunch zaal 12.25 – 12.55 Deel 2: Workshop – Lunch zaal 13.05 – 13.35 Deel 3: Workshop – Lunch zaal Foto's: Pro Shots Pro Foto's: Workshops • Individueel talentvolgsysteem: Talenttree, door Wiljan Vloet • Ervaringen in de Topklasse: Niek Oosterlee (Rijnsburgse Boys)

13.45 – 14.30 Uitreiking Rinus Michels Awards presentatie: Toine van Peperstraten 14.45 – 15.45 John van den Brom met ADO Den Haag 16.00 Dankwoord /Uitreiken certificaten (studiepunten)

Kosten deelname: CBV-leden € 35,00 pp VVON–leden € 35,00 pp Abonnees De Voetbaltrainer € 45,00 pp Groepen, minimaal 5 personen € 45,00 pp Anderen € 65,00 pp

Meer (laatste) informatie en inschrijving: www.trainerscongres.nl

www.devoetbaltrainer.nl 16-17_Varial_basispagina's nieuVT/485 (rood) 21-04-11 16:15 Pagina 17

T R A I N E R S C O N G R E S

De Rinus Michels Awards (nominaties)

Voor de beste trainer/coach in het betaald Voor de beste trainer/coach in het voetbal, seizoen 2010-2011 amateurvoetbal, seizoen 2010-2011 De CBV nomineert. De 38 hoofdtrainers in het betaald De VVON nomineert een trainer uit elk district. Tijdens het voetbal kiezen schriftelijk de winnaar. trainerscongres kiezen de trainers hun beste collega.

Trainer/coach Betaald Voetbal: Trainer/coach Amateur Voetbal: Noord Berry Zandink vv Hoogeveen John van den Brom Oost Peter Wesselink SVZW ADO/Den Haag West1 Cor ten Bosch AFC West2 Robbert de Ruiter vv Noordwijk Zuid1 Bas Gösgens vv UNA Zuid2 Jan Lauers EVV

Stimuleringsprijs voor jeugdopleiding in het Michel Preud’homme betaald voetbal, seizoen 2010-2011 FC Twente De KNVB nomineert. De hoofden opleiding in het betaald voetbal kiezen de winnaar.

Jeugdopleiding Betaald Voetbal: • Ajax • Feyenoord / Excelsior Fred Rutten • Willem II / RKC PSV

Stimuleringsprijs voor jeugdopleiding in het René Trost amateurvoetbal, seizoen 2010-2011 MVV Ook voor clubs in het amateurvoetbal wordt een stimuleringsprijs toegekend. Deze zijn voorgedragen door de districten van de KNVB op basis van: • ledenontwikkeling in de laatste jaren • accommodatie • financiën Harm van Veldhoven • beleid (algemeen en jeugdbeleid) Roda JC • organisatie van de clubs • communicatie • maatschappelijke positie

Jeugdopleiding Amateur Voetbal • zie www.trainerscongres.nl

16 17 De Voetbaltrainer nr.177 2011 18-23_Krol_18-23 21-04-11 13:54 Pagina 18

Tekst/ Guy Oldenkotte

Foto: VI Foto: Images ‘Zelfkritiek helpt b

Wedstrijden zijn doorgaans een aaneenschakeling van Ruud Krol is een van de weinigen die, zowel als speler en als coach, kan momenten die elk een beslissende rol kunnen spelen. claimen dat hij het allemaal wel heeft gezien. In 1969 debuteerde hij bij Ajax Een verdediger die bezwijkt onder de druk of een spits om uit te groeien tot een van de vaste waarden van het team dat beschouwd die te lang twijfelt: het kan funest zijn voor het resul- werd als het beste ter wereld. Krol werd eveneens een dragende speler taat. Hoe prepareer je je spelers? De Voetbaltrainer sprak van het Nederlands elftal gedurende de jaren zeventig en stond op het veld met Ruud Krol, coach van Orlando Pirates in Zuid-Afri- tijdens de WK-finales van 1974 en 1978. ka, over hoe hij omgaat met de diverse spanningsmo- Ruud Krol: “Als speler heb ik echter nooit druk gevoeld tijdens een wed- menten in een seizoen. strijd. Die druk viel van me af zodra ik het veld betrad. Bij Ajax hadden we destijds al een sportpsycholoog die de ploeg bijstond. Het probleem was al-

www.devoetbaltrainer.nl 18-23_Krol_18-23 21-04-11 13:54 Pagina 19

P R O F V O E T B A L

Ruud Krol, trainer Orlando Pirates

t bij omgaan met druk’

leen dat je nauwelijks een vertrou- Afrika veelal lager is dan in Europa, is maar het sloeg wel aan. Spelers wach- wensband met die persoon kon op- het fanatisme van de fans en de druk ten altijd af wat voor vlees ze in de bouwen omdat er veel wisselingen van officials er niet minder om. kuip hebben voordat ze een coach ac- waren in die functie. Het kwam daar- Ruud Krol: “Maar uiteindelijk ben ik- cepteren.” om vooral op onszelf aan.” zelf de grootste drukfactor want ik leg die druk mezelf op. Wanneer we op Behalve met een fanatieke aanhang Krol heeft gedurende zijn trainerscar- zaterdag spelen, bekijk ik de video en druk vanuit het bestuur van de rière regelmatig teams gecoacht waar van de vorige wedstrijd op woensdag club heeft Krol ook te maken met een de belangen en druk enorm waren. Zo en donderdag. Om uit de sleur te ko- groot aantal wedstrijden. Naast de re- was hij assistent-trainer bij zowel men die zich dan langzaam gaat op- guliere competitie lopen (deels) tege- Ajax als het Nederlands Elftal. Krol bouwen probeer ik meestal op don- lijkertijd de Telkom Charity Cup, de was coach van het Egyptisch Olym- derdagavond even een stapje terug te MTN-8 en de Nedbank Cup. Tussen al- pisch team en de nationale selectie doen. Dat doe ik door naar de bio- le duels door moet Orlando Pirates van het land en trainde de Afrikaanse scoop te gaan of een etentje. Uitein- ook regelmatig spelers afstaan aan kampioen Al-Zamalek, eveneens in delijk moet dat me helpen m’n focus het nationale elftal. De enige ‘meeval- Egypte. Tegenwoordig coacht hij Or- te verleggen. In Egypte ging ik wel ler’ voor Krol is dat de club zich de lando Pirates in Zuid-Afrika. Hoewel eens bowlen met de spelers. Dat von- laatste jaren niet heeft weten te gesteld kan worden dat het niveau in den ze in eerste instantie wel vreemd plaatsen voor deelname aan de Afri-

18 19 De Voetbaltrainer nr.177 2011 18-23_Krol_18-23 21-04-11 13:55 Pagina 20

Daar waar ik merk dat de druk wordt verhoogd door bijvoorbeeld artikelen in de media, probeer ik door middel van grapjes ontspanning te creëren in de voorbereiding. Ik adviseer spelers vaak ook om zich niet al te veel aan te trekken van wat geschreven wordt in de media. Sommige publicaties zijn alleen maar uit op sensatie. Het probleem zit ‘m niet zo zeer in de grote wedstrijden; het is vaak lastiger om het team te motiveren en op hetzelfde niveau te hebben in de wedstrijd erna. Ik probeer daarom na afloop van een wedstrijd snel door te gaan naar de volgende wedstrijd. We evalueren wel maar we moeten er ook kaanse Champions League: een ver- Spanningsbogen niet te lang bij stil blijven staan, on- plichting die nog meer wedstrijden en Met zoveel verschillende competities geacht het resultaat. Dat is belangrijk reizen met zich meebrengt en zo de is het niet vreemd dat spelers en omdat veel spelers moeilijk kunnen druk op de spelers nog verder zou technische staf diverse keren per sei- omgaan met tegenslag en verlies. vergroten. zoen te maken krijgen met de span- Wanneer we te lang blijven hangen Ruud Krol: “Die situatie is natuurlijk ning van een finale of een derby. bij een slecht resultaat dan is de kans raar. De spelers krijgen weinig rust Ruud Krol: “De opbouw van de span- groot dat dat in het koppie gaat zitten van de voetbalbond, zeker wanneer ningsboog hangt sterkt af van tegen waardoor de speler minder goed gaat het mogelijk is dat gele en rode kaar- wie je speelt. Als het gaat om derby’s spelen. In Egypte was dat weer an- ten uit wedstrijden van de Nedbank tegen Kaizer Chiefs of Morokko Swal- ders. De nationale ploeg van Egypte is Cup ook blijven staan voor competi- lows dan probeer ik daar rust in de de beste van Afrika en heeft veel in- tiewedstrijden. Dat zet de laatste paar groep over te creëren door relaxed te vloed in heel Afrika. In dat land was wedstrijden van het seizoen aardig op zijn en er niet te veel nadruk op te het nationale team dan ook de spiegel z’n kop. Maar in 2010 was het hele- leggen. Deze wedstrijden benader ik van de natie. Als ik zei dat ik de ploeg maal belachelijk toen het seizoen anders dan de tegenstanders in de veertien dagen voor een wedstrijd bij moest worden ingekort in de aanloop andere competities. De verplichte elkaar wilde hebben, dan gebeurde naar het WK voetbal. Toen speelden persconferenties in de aanloop naar dat. Dat maakt het wel makkelijker we soms zes wedstrijden in achttien wedstrijden tegen Kaizer Chiefs dra- om een ploeg goed voor te bereiden dagen, inclusief reizen!” gen echter toch bij aan de spanning. en de druk weg te nemen.”

www.devoetbaltrainer.nl 18-23_Krol_18-23 21-04-11 13:55 Pagina 21

P R O F V O E T B A L

Ruime selectie uit de selectie de gelegenheid te bie- per wedstrijd beter worden. Ik trek Om te voorkomen dat spelers uitge- den te spelen tegen kwalitatief goede me overigens toch weinig aan van het put raken voor het einde van het sei- tegenstanders.” geroep om wissels vanaf de tribune. zoen beschikt Krol over een selectie Spelers maken nu eenmaal fouten. van 34 spelers. Teneinde om te kunnen gaan met de Door niet in te gaan op die wens Ruud Krol: “Ik organiseer regelmatig druk is het echter belangrijk om zelf- creëer je ook rust en vertrouwen bin- oefenwedstrijden tegen de jeugdoplei- kritiek te hebben. nen de groep.” ding van Orlando Pirates. Dat stelt me Ruud Krol: “Het is ook belangrijk dat in de gelegenheid om gelijktijdig spe- spelers zelfreflectie hebben. Hier kan Net als sportpsycholoog Monique lers uit de opleiding aan het werk te men moeilijk met kritiek omgaan ter- Kwakman (zie kader op pagina 22) zien. En als ik een speler zie van wie wijl juist zelfkritiek het eerste is dat onderkent Krol ook het risico van ik denk dat die het goed zou doen in je moet leren; in de spiegel durven spelers die fysiek te lijden kunnen mijn groep, laat ik hem meetrainen kijken om van je eigen fouten te le- hebben van (zelfopgelegde) spanning. met de groep om hem te laten wen- ren. Ik koppel daarom ervaren en jon- “Lucas Thwala is herstellende van een nen en kennis te laten maken met de ge spelers aan elkaar zodat ze van el- blessure. Hij is voor ons een belangrij- druk die hij straks kan verwachten. kaar kunnen leren en het toch oppik- ke speler omdat hij, als verdediger, Het probleem is echter dat ik zo’n spe- ken. Sommige spelers zijn nu een- toch zo’n vijf à zes goals per seizoen ler niet automatisch kan opstellen in maal niet zulke grote praters. Reser- meepikt. Hij werkt daarom hard aan een wedstrijd om hem zo te laten vekeeper Senzo Meyiwa heeft bijvoor- zijn revalidatie maar ik zeg hem wel ‘groeien’. Als een jeugdspeler eenmaal beeld toch wat aanloop nodig. In de eens dat hij zijn rust moet nemen. in het eerste elftal heeft gespeeld dan eerste wedstrijd waarin hij Moeneeb Spieren kunnen niet altijd gespannen mag hij niet meer terug naar de jeugd. Josephs verving, vlak na de zomer- staan. Om ervoor te zorgen dat hij Ik probeer daarom een groep te creë- stop, riep het publiek om zijn vervan- snel weer in de groep mee kan draai- ren zodat er vastigheid ontstaat on- ging. Het is voor een reservekeeper en, organiseer ik daarom veel vriend- danks de ruime selectie. Maar we zijn natuurlijk moeilijk om een ervaren schappelijke wedstrijden. Hopelijk ook blij met het initiatief van een keeper als Moeneeb te vervangen. Ik krijg ik hem op zo’n manier tijdig fit competitie voor tweede elftallen. Daar heb daar met Senzo daarom veel over om nog een belangrijke rol te kunnen heb ik me de afgelopen twee jaar hard gesproken en teruggekeken naar wat vervullen aan het einde van dit sei- voor gemaakt en die competitie gaat hij goed deed en waar het allemaal zoen. Uiteindelijk ligt de taak en ver- vanaf komend seizoen draaien naar goed ging in het verleden om hem zo antwoordelijkheid om een speler Nederlands voorbeeld. Het is voor ons meer vertrouwen te geven. Nu Moe- klaar te stomen bij mij. Van sommige belangrijk om een dergelijke competi- neeb definitief is uitgeschakeld tot spelers weet ik hoe de thuissituatie is tie te hebben om zo de reservespelers het einde van het seizoen zie je Senzo of wat voor problemen er spelen.”

20 21 De Voetbaltrainer nr.177 2011 18-23_Krol_18-23 21-04-11 13:55 Pagina 22

Sportpsychologie Sportpsychologe Monique Kwakman heeft met diverse sporters en clubs, waaronder verschillende (betaald) voetbalclubs, gewerkt aan het verbeteren van de spelers. Volgens haar neemt de voetbalwereld sportpsychologie onvoldoende serieus. “De voetbalwereld is nog altijd con- servatief. Je ziet wel dat er meer aandacht voor komt en dat het vak meer erkend wordt maar het stereotype beeld dat men bij psychologen alleen maar op de bank ligt terwijl de psycholoog het handje vasthoudt, komt nog vaak om de hoek kijken.”

Volgens Kwakman gaat de rol van de coach verder dan alleen het samen- stellen van het beste team op basis van trainingsprestaties. trainers die zich ergeren hun frustra- populariteit, geld en aantal beoefe- “De coach is de schakel tussen de di- tie uiten op een speler. Maar de kans naars spelen een rol. In andere lan- verse spelers in het team en moet er- is gering dat dat aanslaat en het kan den kan dat juist weer anders zijn.” voor zorgen dat iedereen zich goed zelfs contra-productief zijn.” voelt op het moment van presteren. De consequenties voor spelers onder Voor sommige spelers is het voldoen- Kwakman vergelijkt het coachen van druk kunnen enorm zijn. de om zichzelf op te peppen door het het team met het managen van een “Zeker professionele spelers hebben luisteren naar muziek, maar andere bedrijf. de persoonlijkheid en doelgerichtheid spelers moeten extra onder druk wor- “De meest ideale situatie is wanneer om het maximale rendement uit zich den gezet. Met name bij jonge spelers je spelers zelf verantwoordelijk maakt te halen. Maar wanneer ze het gevoel is het belangrijk dat coaches nadruk- voor de uitvoering van hun raak. De hebben dat het niet goed gaat, probe- kelijk aandacht aan hen besteden succesvolle hockeycoach Marc Lam- ren ze dat vaak te compenseren door vlak voor een wedstrijd. Als coach mers past dit ook toe. Op amateurni- harder te trainen of harder te werken moet je snel schakelen tussen al die veau willen de ambities nog wel eens in het veld. Daarmee neemt de kans spelers. Coaches moeten zich kunnen verschillen. De ene speler wil kam- op blessures alleen maar toe. Coaches inleven in de belevingswereld van de pioen worden, voor de ander is het moeten daarom de grenzen van hun spelers. Ze moeten in staat zijn om voldoende om eens per week aan een spelers kennen want er is een dunne hun eigen rol als coach ter discussie wedstrijd te kunnen deelnemen onge- lijn tussen goed en niet-goed. Passie te stellen. Men moet als het ware acht het resultaat. Als coach zul je en gedrevenheid zijn belangrijke en ‘naast’ de speler kunnen staan.” moeten proberen om al die verschil- noodzakelijke eigenschappen bij spe- lende motivaties tot een doel te sme- lers, maar als het te ver doorslaat Er zijn echter uitzonderingen op de den. Dat kan met hulp van een sport- kunnen er andere problemen ont- regel. psycholoog maar dat hoeft niet per staan.” “Coaches als Louis van Gaal gaan uit se. Je kunt ook iemand anders vragen van hun eigen visie en redeneren in om er eens ‘door een andere bril’ naar Kwakman zegt dat jonge sporters het de trant van ‘we do it my way, or it te kijken. Het verschilt per speler wel- meest zullen profiteren van coaches will be the highway’. In zijn geval ke rol de trainer moet spelen.” die tijdig ingrijpen. werkt dat, maar dat is maar voor een “De mogelijkheid tot zelfreflectie is enkeling weggelegd.” Wanneer het aankomt op voetbal, iets wat heel belangrijk is voor spe- acht Kwakman ongeacht het spelni- lers, maar dat ontwikkelt zich vaak op Wanneer die communicatiebalans veau de kans klein dat spelers weinig latere leeftijd. Je zult als coach daar- goed is, kan de coach de speler ‘stu- motivatie hebben. om het gesprek moeten durven aan- ren’ naar een optimaal rendement. “Het belang van sport in een bepaald gaan. En soms is het beter een speler “Door een speler te herinneren aan land speelt een grote rol. In Neder- tijdelijk op de bank te zetten om een een goede actie en hem te doen visu- land is de innerlijke motivatie door- betere mentale weerbaarheid te kwe- aliseren hoe die actie goed moet wor- gaans erg hoog in voetbal dankzij de ken. Een goede mentale weerbaarheid den uitgevoerd, kan dat net dat extra goede historie en prestaties op inter- is belangrijk voor de verdere ontwik- positieve zetje geven. Je ziet vaak dat nationaal niveau. Maar ook zaken als keling van het talent.”

www.devoetbaltrainer.nl 18-23_Krol_18-23 21-04-11 13:55 Pagina 23

P R O F V O E T B A L

Thuisvoordeel? gebruikt voor het parkeren van auto’s, je dat allemaal onder controle hebt, is Voetbalclubs in Zuid-Afrika hebben een dag nadat het hier ongelooflijk het makkelijker de spanningsboog te geen echte thuisbasis waardoor de hard had geregend. Dat veld zit nu he- doorbreken.” situatie zich kan voordoen dat thuis- lemaal vol bobbels. Een serie goede wedstrijden plaatsvinden in steden thuiswedstrijden in hetzelfde decor en Samenvatting: honderden kilometers van de stad die voor hetzelfde publiek zal zeker bij- • Daar waar Krol merkt dat de beschouwd wordt als ‘thuisstad’. dragen aan het zelfvertrouwen van de druk wordt verhoogd door Spelers ontbreekt het daarom aan een spelers. Nu trainen we in het verou- bijvoorbeeld artikelen in de echt ‘thuisgevoel’ temeer daar clubs derde Johannesburg stadion waar het media, probeert hij door geen eigen trainingsaccommodatie iedere keer maar weer afwachten is middel van grapjes in de hebben. Een vaste thuisbasis kan welke ruimte er beschikbaar is. Bij Or- voorbereiding ontspanning te volgens Krol zeker bijdragen aan het lando Pirates hebben we dan nog een creëren. wegnemen van de spanning. klein beetje geluk doordat we Orlando • Teneinde om te kunnen gaan Ruud Krol: “Het zegt veel dat de be- Stadium gebruiken voor onze thuis- met de druk is het volgens Krol langrijkste wedstrijd van het seizoen wedstrijden. Het stadion ligt in Sowe- belangrijk om zelfkritiek te (de uitslag van de wedstrijd bepaalde to waar voetbal bijzonder populair is. hebben. de koppositie met nog vijf wedstrijden Orlando Stadium is een fantastisch • Een vaste thuisbasis kan bij- te gaan, red.) niet gespeeld kan wor- stadion maar het is zonde dat je daar dragen aan het wegnemen van den in het nieuwe stadion in Kaap- geen clubhuis bij hebt waar je de fa- de spanning. stad omdat daar het veld vervangen is milies van de spelers kunt ontmoeten • Trainers die hun frustraties na een optreden van U2. na een wedstrijd. Of waar men de uiten op spelers hebben een Of dat wij onze training op een ander lunch kan serveren gedurende de contra-productieve uitwerking, veld moeten afwerken omdat ons vas- week zodat je ook controle hebt op volgens sportpsychologe te trainingsveld afgelopen zaterdag is wat en hoe de spelers eten. Wanneer Monique Kwakman.

22 23 De Voetbaltrainer nr.177 2011 24-28_Langeler_24-28 21-04-11 16:16 Pagina 24

Tekst/ Gerjos Weelink De week van FC Zwolle-trainer Ar

Trainer Art Langeler verlengde onlangs zijn contract bij FC Zwolle tot de zomer van 2013. Gezien de uitstekende resultaten die de oefenmeester dit seizoen boekt met de club uit de hoofdstad van Overijssel is de verlenging niet meer dan logisch. Maar meer nog dan de punten, spreekt de manier van voetballen menig voetballiefhebber aan. Langeler vertelt over een doorsnee trainingsweek en geeft ons een kijkje in de keuken, waarin variatie het toverwoord is. ‘Variatie als basis voor s

Zaterdag Zondag Art Langeler: “Omdat we vrijwel altijd op vrijdagavond onze wedstrijden spe- Art Langeler: “De zondag is een vrije len, begint de trainingsweek in principe op zaterdag. Net als bij veel andere dag.” clubs staat de dag na de wedstrijd in het teken van uitlopen. We proberen dit steeds op een andere manier te doen. De ene keer lopen we een ronde door Maandag Berkum, een wijk kort achter het stadion. Een andere keer gaan we fietsen of Art Langeler: “Voorafgaand aan een doen we spelvormen in de sportschool of op het veld. Vooral dat laatste vinden training zie ik nog veel clubs een lange de jongens leuk om te doen. De inspanning is steeds hetzelfde maar de vormen warming-up draaien, met veel loopvor- zijn steeds anders. Toen ik vroeger zelf nog speelde, vond ik trainen op zich niet men. Bij ons gaat dat anders. We lopen zo erg. Maar wel als het vaak dezelfde oefenvormen waren. Variatie in je oefen- twee rondes en beginnen dan aan een stof vind ik daarom erg belangrijk want dat maakt dat een training uitdagend positiespel 7:2 of 6:3. We zijn als trai- blijft. De spelers die op vrijdag niet gespeeld hebben, gaan de wedstrijdinspan- ners tijdens de warming-up soms heel ning simuleren middels een training. Een lange en zware training weltever- kritisch op spelers en soms laten we staan. Claus Boekweg (assistent) en Sierd van der Berg (keeperstrainer) trainen het weer wat losser. Tijdens zo’n rondo deze groep spelers. Op zaterdag evalueren we de wedstrijd van de avond ervoor. is het de bedoeling dat het zestal het Ook dit elke keer weer in een andere vorm. De ene keer individueel en daarna drietal in het midden houdt. En daar- weer eens in groepsverband.” voor is ook weer goed en geconcen- treerd passen en trappen een noodzaak. Op de maandag trainen we twee keer. De ochtendtraining staat in het teken van opstarten. Binnen doen we aan stabiliteits- en krachttraining en buiten worden er passen trapvormen en positiespelen gedaan. Claus Boekweg geeft doorgaans de veldtraining, samen met mij of Jaap Stam. De spelers hebben zowel individueel en als groep een stabiliteits- en krachttrainingsprogram- ma. Soms bespreken we aan de hand van videobeelden de afgelopen wedstrijd na. Al onze wedstrijden worden opgenomen maar ik laat niet alles zien. Alleen als ik echt vind dat ik er een speler of een linie beter mee kan maken. We hebben een tijdje gehad dat we in een bepaalde fase van een wedstrijd te ver naar achteren leunden. Dat

Foto: Orange Pictures Orange Foto: kan ik de groep dan laten zien waar-

www.devoetbaltrainer.nl 24-28_Langeler_24-28 21-04-11 16:16 Pagina 25

P R O F V O E T B A L er Art Langeler

r succes’

door het ook beter trainbaar wordt. Wel laten we beelden zien van de komende tegenstander waarbij we proberen te achterhalen hoe men speelt en waar voor ons de ruimtes komen te liggen. Meestal laat ik deze beelden later in de week pas zien. De maandagmiddagtrai- ning is meestal van conditionele aard. Partijspelen 3:3 of 4:4 die we dan uitbouwen naar 7:7 of 10:10. Bij deze conditionele trainingen baseer ik me op meerdere theoretische modellen en vi- sies, zoals die van Raymond Verheijen, maar ook gebruik ik bijvoorbeeld het boek ‘Fysiologie van lichamelijke opvoeding en sport’ van Edward L. Fox en Donald K. Mathews. Ik vind het interessant om te weten welke processen zich afspelen in je lichaam en wil weten op welke wetenschappelijke principes de trainingsschema’s gebaseerd zijn. Blijkbaar werkt het aardig want we hebben nauwelijks blessures en zijn in slotfases van de wedstrijd vaak in staat door te drukken. Ik hoor positieve geluiden over de manier van trainen bij de spelers. Op de maandag trainen we trouwens ook vaak in linies. In loopvormen traint Jaap Stam dan de verdedigers die met een paar richtings- veranderingen lange sprints maken. Claus Boekweg pakt de middenvelders en doet wat meer richtingsveranderin- gen over kortere afstanden. Ik ga met de aanvallers aan de slag en maak explosieve acties. Deze middagtraining is zwaar maar de inspanning die een speler in de wedstrijd heeft, wordt zoveel mogelijk naar positie ingevuld.” Foto: Pro Shots Pro Foto:

24 25 De Voetbaltrainer nr.177 2011 24-28_Langeler_24-28 21-04-11 16:16 Pagina 26 Foto: Pro Shots Pro Foto:

Dinsdag Art Langeler: “In de ochtend trainen we tactisch, heel speci- genoeg ruimte van de tegenstander krijgen. De spelers die fiek. Vormpjes 2:1, 3:2 et cetera. Jaap Stam coacht de verde- op de vrijdagavond niet spelen, komen op dinsdagavond in digers en ik de aanvallers. Dit gebeurt in een wedstrijdvorm. actie in een oefenwedstrijd tegen een amateurclub uit de Twintig ballen, hoeveel gaan er in? Dit vinden de spelers regio. Deze groep wordt aangevuld met enkele A-junioren ook heel leuk om te doen. We bouwen dit uit naar 6:4 (zie omdat we geen beloftenelftal meer hebben. Ik ben erg tevre- trainingsvorm) en sluiten af met een partijspel. Deze 6:4- den over de invulling van deze wedstrijden. Vijftien clubs in vorm doen we met de basisspelers. Ze vinden dit een pretti- de regio mogen aan het begin van het seizoen zelf aangeven ge oefenvorm omdat er automatismen ontstaan. Door veel wanneer ze tegen ons willen spelen. De wedstrijden vinden van dit soort vormen te spelen, krijg je dat spelers de bal plaats in het stadion. Bij de club die het beste resultaat te- snel rond gaan spelen en dat zie je in de wedstrijd terug. gen ons neer weet te zetten, komen we vrijblijvend een oe- Het viertal moet in de laatste vorm bijvoorbeeld in eerste fenwedstrijd spelen in de voorbereiding op het nieuwe sei- instantie vooruit verdedigen. Daardoor kunnen de aanval- zoen. Het resultaat hiervan is dat we meestal redelijk gelijk- lers gemakkelijker een steekpass geven, als ze het tempo waardige wedstrijden kunnen spelen tegen clubs uit de Top- hoog houden. In de wedstrijd lukt dat ook vaak, mits we of Hoofdklasse.”

Woensdag Donderdag Art Langeler: “Op deze dag is er een facultatieve training. Spe- Art Langeler: “Donderdag is de dag van de wedstrijdtraining. Deze lers mogen zelf kiezen of ze komen trainen. Echter, als je niet training bestaat voornamelijk uit positiespelen, 6:2, 7:3 of 9:4 bijvoor- fit bent of wij willen dat je komt trainen, dan moet je er zijn. beeld, en pass-en trapvormen. Deze vormen eindigen altijd met de Spelers die op de dinsdagavond hebben gespeeld, komen om mogelijkheid om op goal te schieten. Toch is dat afwerken zelden de zich te laten verzorgen. Dus het is facultatief maar in de prak- doelstelling. Het zuiver passen en trappen staat voorop. Ik zeg dan tijk komt het erop neer dat vrijwel iedereen er gewoon is. Spe- bijvoorbeeld dat er pas na tien correcte passes op doel geschoten lers mogen wel zelf beslissen wat ze willen doen. Sjoerd Ars, mag worden. Maar dan eis ik ook echt alleen maar goede passes. Op bijvoorbeeld, wil nog wel eens vijfhonderd ballen op de goal het goede been inspelen, met het binnenste been doorspelen, op de schieten. Dan regel ik een keeper en gaan we aan het werk. Eric juiste manier afleggen, opengedraaid staan om aan te kunnen ne- Botteghin traint bijvoorbeeld af en toe individueel met Jaap men. Als er een slechte bal gespeeld wordt, komt er geen beloning in Stam. Honderd ballen verdedigend wegkoppen. Claus Boekweg de vorm van een schot op goal. Ook als dat de tiende bal is. Op de leidt vaak de groepstraining. Maar er zijn ook jongens die een vrijdagavond moet die laatste pass namelijk ook goed zijn. Door die potje komen kaarten. Dat mag. Ik heb nog nooit iemand hoeven hoge eisen aan het passen en trappen te stellen, voeren spelers met verplichten om te komen op deze woensdag. Arne Slot volgt veel concentratie en beleving zo’n oefening uit. Vooral ook omdat, een trainerscursus, Diederik Boer heeft thuis kleine kinderen. wanneer ze zelf een slechte bal inspelen, medespelers niet kunnen Boer was laatst eens een dag ziek, dan komt hij op de woensdag scoren. We eisen simpelweg een goede uitvoering van de oefening dus weer wel. Het is geen verplichting maar jongens voelen het want alleen dan worden spelers beter. Als trainer heb je invloed op wel als een morele verplichting om naar het stadion te komen. de uitvoering. Sta je er langs de kant wat bij te begeleiden of zit je er Het mooie daarvan is, dat jongens elkaar erop aanspreken als heel kort op? Dat laatste maakt een training scherper en geconcen- ze er op een woensdag eens niet zijn. Zo ontstaat een proces treerder. Op het eind spelen we een tactisch partijspel 11:11, waarbij waarbij je een groep krijgt die zichzelf in stand houdt. En dat de spelers die niet in de basis staan op vrijdag de tegenpartij simule- past ook bij mijn stijl van leidinggeven. Waar ik op den duur ei- ren. Soms spelen we 10:11 of 11:10 om rekening te houden met rode genlijk naar toe wil, is het organiseren van workshops. Op dit kaarten voor of tegen. De ene keer maken we het veld groot, een an- moment is dat nog een stapje te ver maar ik ben er wel mee be- dere keer weer wat kleiner. Ook daarin proberen we te variëren. We zig. De technische staf biedt op deze dag een aantal trainingen oefenen corners en vrije trappen in deze partijspelen. Als we bij- aan. 1 tegen 1 verdedigend, 1 tegen 1 koppen aanvallend et ce- voorbeeld een wedstrijdje van zes minuten spelen, leg ik het spel re- tera. Spelers kunnen zich doordeweeks inschrijven en de trai- gelmatig stil. Ik pak dan de bal op en geef lukraak ergens een vrije ningen worden gegeven door Jaap Stam, Claus Boekweg of mij- trap aanvallend of een hoekschop. Bij een winkel hier kort achter zelf. Een stapje verder zou nog zijn dat jongens zelf aangeven het stadion heb ik wel eens tien gouden medailles gehaald voor de wat ze willen trainen. Als er dan ineens een groepje ontstaat ploeg die het partijtje wint. Geven ze toch net iets extra’s en vervol- omdat meerdere jongens hetzelfde willen trainen, gaan we gens loopt de winnende ploeg de hele middag met een plastic me- daarmee aan de slag. Maar goed, ik wil dit niet aan de jongens daille om de nek hier op het stadion. Prachtig natuurlijk. Op de don- opleggen. Dat werkt averechts. Het moet vanuit de spelersgroep derdag is de basis vrijwel altijd al duidelijk. En als we er toch nog zelf komen. Vaak is de wil er wel maar hebben de spelers nog niet uit zijn, overleggen we met met de technische staf nog even. Als een duwtje in de rug nodig van de trainers.” ik een speler passeer, die normaliter wel speelt, leg ik dat altijd uit.”

www.devoetbaltrainer.nl 24-28_Langeler_24-28 21-04-11 16:16 Pagina 27

P R O F V O E T B A L Foto: VI Foto: Images

Vrijdag een vierkante kilometer kun je hier staan. Door een goede jeugdopleiding Art Langeler: “Op vrijdag trainen de aan topsport doen en je schooldiplo- en slim transferbeleid hebben we de- jongens die niet bij de selectie zitten ma halen. Voor een club als FC Zwolle ze selectie bij elkaar gehaald. Het is mee met de A-jeugd. Voor de A-junio- is dat heel positief.” maar de vraag of je dat elk seizoen ren is dit erg goed want ze trainen weer voor elkaar krijgt.” met betere spelers en kunnen zich op- Volgend seizoen trekken aan het niveau. De jongens Art Langeler: “We maken een enorme Samenwerking van de eerste selectie ervaren deze ontwikkeling door bij FC Zwolle. De Art Langeler: “Jaap Stam en Claus training over het algemeen ook als verwachtingen van de supporters Boekweg zitten beiden al ruim twintig prettig. Vrijdagavond spelen we de worden ook steeds groter en dat is jaar in het betaalde voetbal. Jaap op wedstrijd, iets waar je de hele week al natuurlijk een prima situatie. Het wereldtopniveau en Claus op topni- naartoe gewerkt hebt.” beste is het als wij ooit in een situatie veau van de Eredivisie. Ze hebben een komen waarbij het na een verliespar- schat aan ervaring opgedaan waarbij tij gelijk crisis is. Dan weet je dat je opgemerkt moet worden dat Claus met topsport bezig bent en constant ook al ruim tien jaar trainer is. Ik heb Jeugdopleiding moet presteren. Vanaf de winterstop het CIOS en de ALO gevolgd en heb op Art Langeler: “Ik vind dat FC Zwolle lopen er binnen de club twee sporen. het gebied van methodisch werken en een Regionale Jeugdopleiding moet Maar al vrij snel kwamen we tot de pedagogisch handelen meer ervaring. worden. Het sterke hier in Zwolle is conclusie dat er maar één spoor is. Naast Claus en Jaap heeft ook keep- juist de combinatie tussen sporten en We moeten er eigenlijk van uitgaan erstrainer Sierd van der Berg een ge- onderwijs. Ik heb dat zelf van dichtbij dat we net niet promoveren. Wat is er lijkwaardige rol in dit geheel. Ik bereid meegemaakt toen ik nog bij Landstede dan nodig om volgend seizoen een trainingen en planningen voor, soms Sport en Bewegen werkte en de func- nog grotere kans te maken op promo- samen met de andere trainers. Met tie van Hoofd Opleidingen bij FC Zwol- tie? De selectie zal dan versterkt ons vieren komen we steeds tot een le deelde met Hans van Dijkhuizen. moeten worden. In het geval van een goede invulling. Het sterke aan deze Een paar honderd meter achter het promotie is dat namelijk ook het ge- samenwerking zit ‘m onder andere in stadion ligt het Centre for Sports and val. Toch valt dat versterken nog niet de verschillen. Jaap en Claus denken Education. Jeugdspelers van FC Zwolle bepaald mee. En dat is eigenlijk puur vooral verdedigend terwijl ik juist een volgen daar hun middelbare school en een financiële kwestie. We hebben aanvaller ben. Dat betekent soms pit- de afstemming met het trainen op de het vijfde of zesde spelersbudget van tige discussies waarbij we wel altijd club is uitstekend. Nergens in Neder- de Jupiler League, dus eigenlijk is het een compromis moeten bereiken. En land is dat beter geregeld dan hier. Op al een hele prestatie dat we bovenaan dat lukt gelukkig altijd.”

26 27 De Voetbaltrainer nr.177 2011 24-28_Langeler_24-28 21-04-11 16:16 Pagina 28

P R O F V O E T B A L

Trainingsvorm 1 Art Langeler

Organisatie n voldoende hesjes n voldoende ballen bij de aanvallers

Inhoud 1 n 6 tegen 4 + keeper 2 n het zestal probeert te scoren op het grote doel n het viertal probeert de bal af te pakken 1 n zodra de bal achter de denkbeeldige lijn is gespeeld, mag een verdediger in die ruimte lopen n er wordt met buitenspel gespeeld

Coaching - ‘Speel de bal in hoog tempo rond.’ - ‘Probeer een steekbal te g even.’ - ‘Maak de juiste keuzes.’ 1 Methodiek n tijdslimiet instellen waarbinnen gescoord moet worden n maximaal aantal keer raken n verdedigers laten scoren door de trainer aan te spelen n verdedigers laten scoren in een klein doeltje

Trainingsvorm 2 Art Langeler

9 5 9 9 Organisatie n voldoende ballen 9 8 4

Inhoud 3 n passen trapvorm 3 n aanvalsvorm met twee ballen. Bal 2 (linksonder op tekening) 1 begint te rollen als bal 1 wordt afgerond 2 n aanvallers proberen te scoren in het grote doel n verdediger probeert de bal af te pakken 7 Coaching - ‘Speel elkaar op het juiste been in.’ 6

- ‘Maak een vooractie.’ 5 -‘Geef harde, zuivere passes.’

Methodiek 2 n met een extra verdediger spelen n maximaal aantal keer raken voor de aanvallers n verdedigers laten scoren in een klein doeltje n vorm over de rechterkant laten uitvoeren Trainingsvorm 3 Art Langeler

Organisatie 2 n 2:1 1 3 3 Inhoud 2 n aanvallers proberen te scoren in het grote doel n verdedigers proberen de bal af te pakken n er wordt met buitenspel gespeeld n als aanvallers niet scoren binnen een bepaalde tijd, komt er een verdediger bij

Coaching -‘Houd het tempo hoog.’ -‘Stem loopacties op elkaar af.’ -‘Denk aan buitenspel.’

Methodiek n uitbouwen naar 3:2 of 4:3 3 n extra verdediger laten starten na de eerste balaanname n verdedigers laten scoren in een klein doeltje 29-35_Shakhtar_29-35 21-04-11 16:18 Pagina 29

J E U G D V O E T B A L

Tekst/ Alex van Vogelpoel De jeugdopleiding van Shakhtar Donetsk

Shakhtar Donetsk won in 2009 de UEFA Cup en laat in het huidige seizoen zien geen eendagsvlieg te zijn geweest. De kwartfinale van de Champions League werd bereikt, met langzaamaan steeds meer zelfopgeleide spelers. De Nederlander Patrick van Leeuwen heeft als taak om steeds meer eigen jeugd door te laten komen naar het vlaggeschip. Patrick van Leeuwen beïnvloedt Oekraïense club

Begin 2006 trok Van Leeuwen naar de weten op te bouwen en zijn de eerste complex ligt een kwartier buiten de Oekraïne. De voormalige jeugdtrainer jeugdspelers doorgestroomd naar het stad Donetsk, met alle gewenste voor- van Feyenoord begon als coördinator eerste team van Shakhtar Donetsk. zieningen. Vanaf de onder-14 zitten van de onderbouw en nam na twee Toen de Nederlander in de Oekraïne de spelers intern. De randvoorwaar- jaar de taak van Hoofd Opleidingen begon, was het doel van de club om den waren dus aanwezig om iets op op zich. In ruim vijf jaar tijd heeft Van een van de betere jeugdopleidingen te bouwen maar er was nog geen en- Leeuwen een goedlopende academie van Europa op te bouwen. Het jeugd- kele organisatie.

Nieuwe werkwijze Om de doelen te verwezenlijken schreef Van Leeuwen een nieuw plan. Het is de bedoeling dat dit door Oekraïense trainers wordt uitgevoerd. Patrick van Leeuwen: “Er waren trainers voor de diverse teams maar iedere trainer had zijn eigen plan. Ie- dereen deed maar wat en niets was erop gericht om spelers op te leiden voor het eerste elftal. Trainers kregen een groep aangewezen bij de onder-13 en bleven bij dezelfde spelers tot de onder-17. In die jaren werd er voor een groot deel op dezelfde manier ge-

28 29 De Voetbaltrainer nr.177 2011 29-35_Shakhtar_29-35 21-04-11 16:18 Pagina 30

traind zoals de trainers dat twintig strijden moeten spelers plezier heb- jaar geleden ook deden. Daar hebben ben. In de afgelopen drie jaar zijn er wij verandering in gebracht door ie- twee jeugdspelers doorgestroomd dereen op één lijn te brengen. Voor naar de eerste selectie. Het is heel ons was het verreweg het makkelijk- moeilijk om spelers ook daadwerke- ste geweest om een groep Nederland- lijk in het eerste team te krijgen. De se trainers te halen maar we hebben hoofdtrainer wil ze al snel verhuren er bewust voor gekozen om juist met om ze bij andere clubs te laten door- trainers uit de Oekraïne te gaan wer- ontwikkelen. Wij hebben gestimu- ken. De oude trainers zijn langzaam leerd om spelers een kans te geven en naar andere functies verplaatst. Oud- te laten meetrainen. Daar zit een stij- spelers en jonge trainers zijn inge- gende lijn in.” stroomd die wij zelf voor een groot deel hebben opgeleid. Een geschreven Vaste speelwijze plan was daarvoor de eerste aanzet, Patrick van Leeuwen: “We hebben de waarin de technische en tactische grootste stap gezet door één manier doelen voor de trainingen en wed- van spelen vast te leggen. Als Neder- strijden waren opgenomen. Dit plan lander draag je in het buitenland wordt door het Hoofd Opleidingen on- 1:4:3:3 uit, daar zijn we dan ook mee derhouden en verder ontwikkeld. De gestart. Dit bleek direct een goede trainers gaan er vervolgens op het stap te zijn want er kwam veel meer veld mee aan de slag. Het is daarin rust in het spel. Tot dat moment gin- zaak dat alle trainers en spelers gaan gen elf spelers aanvallen en vervol- werken vanuit dezelfde visie. Ieder lid gens elf spelers verdedigen. Nu kwam van de academie moet weten wat zijn er een idee achter hun acties. In eer- eigen taak en verantwoordelijkheid is. ste instantie lieten we richting de trai- Om dit voor elkaar te krijgen hebben ners geen ruimte voor discussie. Er we individuele besprekingen met trai- moest op deze manier worden ge- het spelsysteem. Tot de onder-13 hoe- ners gevoerd en is er voor de twee af- speeld, discussie over verdere ontwik- ven we ons namelijk niet aan te pas- delingen (bovenbouw en onderbouw) keling van de speelstijl kwam pas in sen op andere speelstijlen omdat we iedere maandag een overleg. Daarin een later stadium. We begonnen met met onderlinge competities werken. worden de wedstrijden van het week- een middenveld met de punt naar Samen met een aantal voetbalscholen end besproken en trainingen geanaly- achteren omdat dit in de Oost-Europe- die aan Shakhtar zijn verbonden wer- seerd. In de beginfase hebben we trai- se cultuur gebruikelijk was. In de laat- ken we een competitie af. Alle teams ningen ook gedemonstreerd en gast- ste twee jaar hebben we de stap ge- spelen daarin in hetzelfde systeem, sprekers uitgenodigd. Daardoor zorg- maakt om met de punt naar voren te waardoor we puur met opleiden bezig den we ervoor dat het verhaal niet al- gaan spelen. Vanaf de onder-11 wordt zijn. Om de reisafstanden draaglijk te leen van ons afkwam. Zeker in het er in de competitie 11:11 gespeeld, de maken is de landelijke competitie op- begin zijn wij in de ogen van de trai- onder-10 speelt 9:9 en de twee jongste gesplitst in vier regio’s. Wij spelen in ners buitenlanders die bij Shakhtar leeftijdsgroepen 8:8. We hebben van de oostelijke regio en de verste uit- geld komen verdienen. Dan merk je onderuit stappen proberen te maken wedstrijd is vierenhalf uur met de dat trainers erg afwachtend zijn. Als door het 11:11 te verkleinen maar wel bus. Voor de onder-19 is er geen jeugd- we vervolgens iemand van Manches- met dezelfde linies en posities te wer- competitie waardoor zij uitkomen in ter United uitnodigen die precies het- ken. Het geeft ons ook de tijd om de zelfde verhaal vertelt, gaat de knop spelers meester te laten worden over wel om.”

Speerpunten 9

De jeugdopleiding van Shakhtar Do- 11 7 netsk heeft een aantal speerpunten,

wat uiteindelijk moet resulteren in 9 8 het doorstromen van spelers naar het 6 11 7

eerste elftal van de club. 6

5 Patrick van Leeuwen: “Jeugdspelers 2 3 5 2 moeten worden ontwikkeld volgens 3 een duidelijke filosofie en voetbalvi- sie. Het belangrijkste is dat spelers zich individueel ontwikkelen in technisch, tactisch, mentaal en fysiek oogpunt en tijdens de trainingen en wed- De jongste twee groepen spelen 8:8. De onder-10 speelt 9:9.

www.devoetbaltrainer.nl 29-35_Shakhtar_29-35 21-04-11 16:18 Pagina 31

J E U G D V O E T B A L

en nog maar dertig procent op techniek. De opbouw van technische trainingen bij de jongste jeugd naar meer nadruk op de tactiek bij de oudste groepen is er nog steeds. Sinds de winterstop werken we echter met week- blokken waarin volledige aandacht is voor één van de twee facetten. Dit doen we om een maximale overload te bereiken richting de spelers.”

de Nationale Tweede Divisie. Het ni- boekvorm met oefenvormen en speel- Specifiek en individueel veau is vergelijkbaar met de Topklasse wijzetrainingen. Om hier daadwerke- De academie van Shakhtar is in twee in Nederland. Het is in deze divisie lijk mee aan de slag te gaan moest de afdelingen gesplitst. De onderbouw, een verplichting voor alle clubs om denkwijze bij de Oekraïense trainers onder-8 tot onder-13, en de professio- minimaal één speler van maximaal worden veranderd. nele academie vanaf de onder-14 tot negentien jaar op te stellen. Hiermee Patrick van Leeuwen: “Een groot pro- en met de onder-19. Het tweede elftal stimuleert de bond om talenten een bleem waar we tegenaan liepen was valt niet meer onder de jeugdafde- kans te geven.” dat fysieke kracht het stokpaardje ling. De trainingen zijn in de boven- was van het Oostblok. Spelers waren bouw opgedeeld in teamtrainingen, Trainingsplan allemaal fysiek goed getraind, snel en specifieke trainingen en individuele Behalve een vaste speelwijze werd ook sterk. Als je daar in het begin met trainingen. al snel een trainingsplan geïntrodu- trainers over sprak, bijvoorbeeld als Patrick van Leeuwen: “De teamtrai- ceerd. Dit moest dienen als leidraad het ging over de scouting, dan vonden ningen worden altijd gegeven door voor de trainers en werd uitgedeeld in de trainers dat een speler groot en twee trainers. Hierin proberen we po- sterk moest zijn. Voetballen konden sitiespelen aan te bieden, aanvalsvor- ze hem wel leren. Al ga je een hout- men en wedstrijdvormen aanval te- hakker vier keer in de week trainen, gen verdediging. We proberen zo te een goede voetballer ga je nooit van zorgen dat er tijdens de wedstrijden hem maken. Die gedachte van trai- als een team wordt gespeeld. Dat de 9 ners hebben we uiteindelijk weten spelers weten op wat voor manier we 11 7 om te draaien want we misten in de willen spelen, wat hun taken in het 10 opleiding heel veel natuurlijke voet- veld zijn en wanneer ze initiatief kun-

6 ballers. Er is in de Oekraïne heel wei- nen nemen om wat extra’s te geven. 8 nig straatvoetbal, in de trainingen Tijdens de specifieke trainingen staan moesten we heel veel technische oe- er altijd twee teams tegelijk op het feningen inbouwen. Procentueel was veld (onder-17 samen met onder-16 5 4 3 2 het de laatste jaren zo afgestemd dat en de onder-15 met de onder-14). We bij de jongste groepen negentig pro- hebben dan 32 spelers en vier kee - cent van de trainingen uit technische pers. Deze verdelen we over vier of oefeningen bestond en slechts tien vijf groepen zodat elke speler aan een procent uit tactische vormen. Dit ging specifiek onderdeel kan werken. De trapsgewijs naar de onder-19 waar ze- trainingen worden uitgezet aan de Vanaf onder-11: 11 tegen 11. ventig procent tactisch werd getraind hand van de analyses van de coaches.

30 31 De Voetbaltrainer nr.177 2011 29-35_Shakhtar_29-35 21-04-11 16:18 Pagina 32

van oefeningen. De specifieke trainingen bestaan uit 1:1, 2:1-overtal, technische handelingen, Coerver-technieken, koppen en afwerken vanuit voorzetten. De derde specifieke training is 11:11. Op iedere hoek staat een trainer die de mogelijkheid heeft om ieder specifiek coachmoment te benutten. We verdelen de groep in drie teams. Twee spelen tegen elkaar, het derde team werkt een loop- en coör- dinatietraining af. Om de vijftien tot twintig minuten wisselen de teams.

Spelers willen graag nog meer doen. Tegelijkertijd zijn er oud-spelers van Shakhtar die bij de eigenaar komen vragen of ze iets kunnen doen bij de club. Die stuurt ze dan vaak door naar de jeugdopleiding. Daar zaten ook oud-spelers bij die zelf nog heel veel voor konden doen en die heb ik aan- gesteld als individuele trainers. Een half uur voor de teamtraining krijgen zij één tot drie spelers vanaf de onder-15 om mee aan de slag te gaan. Het varieert tussen spelers uit dezelfde of verschillende leeftijdsgroepen maar wel altijd van dezelfde positie. Voorwaarde is ook dat het gaat om de zeer getalenteerde spelers, waarvan de kwaliteiten op technisch of tactisch vlak nog verder uitgebouwd Specialisten in de gekozen facetten vormen afwerkt van ieder vijfentwin- kunnen worden. Het gaat in dit half leiden vervolgens de training. Dit tig minuten. Na deze periode van zes uur puur om kwaliteit en niet om doen we zes weken lang, twee keer in weken evalueren we met de trainers kwantiteit. Een voorbeeld is een rech- de week, waarbij iedere speler twee en gaan over naar een nieuwe cyclus tervleugelspeler van wie de voorzet

Scouting goede spelertjes noteren we en degene die er echt bovenuit Patrick van Leeuwen: “Scouting is heel moeilijk in de Oekraï- springen, plaatsen we al in de onder-8. Regionaal beginnen ne omdat het land heel groot is. Daarnaast wordt er in lang we vanaf tien jaar met scouten. Dat wil zeggen dat sommige niet alle steden georganiseerd gevoetbald. We hebben in zes- spelers honderd kilometer moeten reizen om naar ons te ko- tien van de vierentwintig provincies informanten die ons in- men. Discussies zoals die er in Nederland wel zijn of zulke formatie doorspelen over talentjes. We hebben vier voetbal- jonge spelers een maximale reistijd mogen hebben, zijn er in scholen in Donetsk en drie in de omgeving van de stad. Er de Oekraïne nog niet. Bij ons willen de ouders zó graag dat spelen daar kinderen van vijf tot veertien jaar. In totaal heb- hun kind bij Shakhtar gaat spelen, dat ze daar heel veel tijd in ben we daardoor zicht op zo’n zevenhonderd spelers. Binnen willen investeren. Ik probeer zoveel mogelijk tussenoplossin- die voetbalscholen wordt op dezelfde manier getraind als bij gen te vinden zodat de speler één of twee keer per week bij Shakhtar. Daarnaast zijn er zes professionele scouts die diver- ons komt trainen en voor de rest bij zijn eigen club traint. Na- se wedstrijden van andere profclubs en voetbalscholen vol- tionale scouting begint voor ons vanaf twaalf jaar oud. De dis- gen. De clubs die in het afgelopen seizoen de finaleronden cussie of het verstandig is om kinderen zo jong bij hun ou- (van iedere regio plaatsen de beste teams uit iedere leeftijds- ders weg te halen is er snel. Maar als je de leefomstandighe- categorie zich voor een finaletoernooi om de nationale titel, den weet van sommige gezinnen en je weet hoe het er bij ons red.) hebben gehaald, zijn onze eerste targets. In de voetbal- aan toe gaat, wordt je gedachte daar al snel anders over. Wij scholen worden er op woensdagmiddagen scoutingsdagen gebieden de kinderen een betere toekomst. Ze krijgen goed te houden voor spelers vanaf vijf jaar. Ouders kunnen hun kin- eten, worden aangekleed en gaan naar school. Daarom doen deren brengen en die mogen een uurtje lekker voetballen. De ouders makkelijk afstand van hun kinderen.”

www.devoetbaltrainer.nl 29-35_Shakhtar_29-35 21-04-11 16:18 Pagina 33

J E U G D V O E T B A L

nog niet zuiver genoeg is. Per wed- het kunstgrasveld. worden vóór deze groepstrainingen strijd komt hij drie tot vier keer in de Patrick van Leeuwen: “Het jaar wordt afgewerkt. Op vrijdag is er in de ocht - positie om een voorzet te geven maar sterk beïnvloed door het weer. Ook al end een afsluitende teamtraining ge- deze komt niet aan. Daar gaan we proberen we de thema’s zoveel moge- richt op de wedstrijd van zaterdag dan doelgericht mee aan de slag. Hij lijk te handhaven, we werken vooral waarin de trainers de vrijheid hebben krijgt ballen ingespeeld door de trai- vanuit weekschema’s. Daarin zijn de om ieder tactisch probleem te behan- ner (of de rechtermiddenvelder die in verschillende trainingen verwerkt. Op delen. En daarnaast is er veel aan- een dienende taak meetraint) en we maandagmiddag is er voor de boven- dacht voor aanvalsvormen en spel- bespreken zijn vooractie, zijn aanna- bouw een teamtraining waarin de hervattingen. me en het moment dat hij de voorzet trainers vrij zijn om de oefenstof te geeft. In het strafschopgebied staat bepalen. Dit hangt veelal af van de De onderbouw heeft een minder in- een doel waarin hij moet scoren. Op wedstrijd in het weekend. De dinsdag tensief schema. De onder-8 traint termijn komt daar een spits te staan kent twee trainingsmomenten met dinsdag op techniek (1:1, 2:2) met die eerst met zijn individuele trai- een specifieke training in de ochtend wedstrijdjes 4:4. Op donderdag volgt ning, bijvoorbeeld het voor de tegen- en in de middag worden er 4:4-vor- een technische training waar ook stander komen om een voorzet van men gespeeld. Daarin zijn de trainers aandacht is voor passen positiespe- de zijkant af te werken, bezig is. Zo wederom vrij om te kiezen tussen len (4:2, 5:3) tot partijvormen 7:7 en proberen we situaties na te bootsen lijnvoetbal, spel met vier goaltjes en- 8:8. Na de winter komt daar een derde waarin de speler het vertrouwen en zovoort. Op de woensdag en donder- training bij. De onder-9 tot de onder- het gevoel krijgt om zijn voorzet nog dag wordt dat afgewisseld. Onder-16 11 traint drie keer in de week. Hierbij beter te maken. Teamtrainers staan en onder-17 trainen op woensdag ligt op maandag het accent op de altijd wat huiverig tegenover zo’n ont- twee keer en op donderdag één keer, techniek (1:1, 2:2) met wedstrijdjes wikkeling. Inmiddels merken ze de voor de onder-14 en onder-15 is dat 4:4, woensdag is ingeruimd voor pas- vooruitgang en denken steeds meer precies andersom. Dit geeft de trai- sen en trappen met zeer kleine posi- mee.” ners de ruimte om grotere oefeningen tiespelen (2:1, 3:2, 4:3). De vrijdag uit te zetten, want iedere groep heeft wordt gebruikt voor technische oefe- Weekschema dan een volledig speelveld tot zijn be- ningen en passen positiespelen (5:2, Door het klimaat in de Oekraïne is schikking. Woensdag en donderdag 5:3) tot partijvormen 7:7 en 8:8. De het moeilijk om met een jaarplanning zijn de specifieke trainingen in de week ziet er voor de onder-12 hetzelf- te werken. Van juli tot december is er ochtend en de groepstrainingen in de de uit. Zij werken daarnaast als vierde een maximale trainingscapaciteit, namiddag. Hierin werken we aan de training een circuittraining af samen datzelfde geldt voor maart tot en met opbouw van achteruit, de opbouw met de onder-13 op dinsdag. De on- juni. In de wintermaanden is dit be- vanuit middenveld naar de aanval en der-13 heeft op vrijdag een vijfde trai- perkt tot het trainen in een zaal of verder aan alle situaties in balbezit en ningsmoment waar aanvalsvormen wanneer het weer dat toestaat, op balverlies. De individuele trainingen 7:7 en 8:8 worden getraind. De scho-

Dag Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag

8.30 spec. training spec. training spec. training groepstraining wedstrijddag rustdag 5 oefeningen 5 oefeningen 5 oefeningen voor u14-15 voor u16-17 voor u14-17 1. aanv. vormen 1. duel 1:1/2:1 1. duel 1:1/2:1 1. duel 1:1/2:1 2. spelhervatting 2. koppen 2. koppen 2. koppen 3. partij 7:7 3. voorzet 3. voorzet 3. voorzet 4. partij 8:8 4. techniek 4. techniek 4. techniek 5. partij 9:9 5. passen 5. passen 5. passen thema: ieder tactisch u16-17 11-11 u14-15 11:11 of aanvallend probleem 16.30 groepstraining groepstraining groepstraining groepstraining voor u14-17 voor u16-17 voor u14-15 eigen invulling 1. man-meer 1. opbouw 1. opbouw voor trainers situaties 2. pressie 2. pressie 2. duel 1:1 3. partij 6:6 3. partij 6:6 3. duel 2:2 4. partij 7:7 4. partij 7:7 4. partij 3:3 5. partij 8:8 5. partij 8:8 5. partij 4:4 6. partij 9:9 6. partij 9:9 6. partij 5:5 thema: thema: tactische tactische problemen problemen

Weekschema bovenbouw Shakhtar Donetsk

32 33 De Voetbaltrainer nr.177 2011 29-35_Shakhtar_29-35 21-04-11 16:18 Pagina 34

Dag Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag

Groep onder-8 techniek techniek/passen wedstrijddag rustdag 1:1 / 2:2 positiespel partij 4:4 4:2 / 5:3 partij 7:7 / 8:8

onder-9 techniek passen techniek/passen wedstrijddag rustdag 1:1 / 2:2 2:1 / 3:2 / 4:3 positiespel partij 4:4 partij 7:7 / 8:8 4:2 / 5:3 partij 7:7 / 8:8

onder-10 techniek passen techniek/passen wedstrijddag rustdag 1:1 / 2:2 2:1 / 3:2 / 4:3 positiespel partij 4:4 partij 7:7 / 8:8 4:2 / 5:3 partij 7:7 / 8:8

onder-11 techniek passen techniek/passen wedstrijddag rustdag 1:1 / 2:2 2:1 / 3:2 / 4:3 positiespel partij 4:4 partij 7:7 / 8:8 4:2 / 5:3 partij 7:7 / 8:8

onder-12 techniek circuittraining passen techniek/passen wedstrijddag rustdag 1:1 / 2:2 2:1 / 3:2 / 4:3 positiespel partij 4:4 partij 7:7 / 8:8 5:2 / 5:3 / 3:3 +2 partij 7:7 / 8:8

onder-13 techniek circuittraining passen techniek/passen techniek/passen wedstrijddag rustdag 1:1 / 2:2 2:1 / 3:2 / 4:3 positiespel partij 4:4 partij 7:7 / 8:8 5:2 / 5:3 / 3:3 +2 aanvalsvormen partij 7:7 / 8:8 7:7 / 8:8

Weekschema Onderbouw Shakhtar Dontesk

len zijn voor deze leeftijdsgroepen om zijn (leeftijdsgroepen mixen) of een Patrick van Leeuwen: “Alle trainers half één klaar. We kunnen daardoor al bepaalde groep juist bewust sterker. zijn geïnstrueerd over de methode om half twee met de trainingen be- Dit kan om spelers vertrouwen te ge- van Raymond Verheijen. De jeugdspe- ginnen waardoor de kinderen om vijf ven of om een bepaalde ploeg vaak in lers groeien dan ook gewoon normaal uur weer thuis zijn.” een defensief of juist aanvallend pro- door richting 1.80 m à 2.00 m. Daar- bleem terecht te laten komen. Om het naast is er voldoende ruimte inge- 11:11 veld staan diverse trainers die de spe- bouwd zodat de spelers naar school In de afgelopen jaren heeft Van Leeu- lers direct specifiek kunnen coachen. kunnen. Wanneer spelers door extra wen veel geschaafd en verbeterd aan Dat gaat niet enkel om tactische maar activiteiten met nationale teams of de werkwijze bij Shakhtar Donetsk. ook om technische aanwijzingen. buitenlandse toernooien lessen heb- De wekelijkse 11:11-training heeft in Spelers moeten bewust worden van ben gemist, zorgen we ervoor dat ze zijn ogen voor de grootste vooruit- de keuzes die ze maken en daarmee deze in de vakantie inhalen. Indien gang gezorgd en is inmiddels uitge- wordt zeer veel vastigheid gecreëerd. nodig komen leraren naar ons com- groeid tot een onmisbaar ontwikke- Spelers van jongere teams kunnen plex. Binnen de organisatie hebben lingsmoment voor de jeugdspelers. daardoor ook steeds makkelijker we een studiecoördinator die ervoor Patrick van Leeuwen: “In de competi- meedoen bij een oudere leeftijds- zorgt dat al deze zaken op orde zijn tie zijn er maar weinig ploegen die groep. Het tempo ligt vaak erg hoog en hij houdt mij op de hoogte van het ons lastig kunnen maken. Daar- waardoor er veel fouten worden ge- eventuele probleemgevallen. door krijgen de spelers te weinig maakt. En dat maakt het zo nuttig Een normale dag van een speler uit weerstand, volgen er vaak eenzijdige want de trainers kunnen de spelers de onder-14 tot onder-17 begint op wedstrijden en zijn de tegenstanders direct confronteren met de fouten.” een dinsdag om zeven uur. Ze krijgen zeer defensief ingesteld. De 11:11-vor- om half acht een licht ontbijt en wer- men op de training zijn daardoor School en fysiek ken een specifieke training af van zelfs nuttiger. Je hebt twee teams die Ondanks het aantal trainingsmomen- half negen tot half tien. Daarna krij- willen voetballen. Wij hebben als trai- ten wordt er rekening gehouden met gen ze een groot ontbijt zodat ze met ners vervolgens de invloed of we de zowel de fysieke groei als de ontwik- een volle maag om kwart voor elf op teams gelijkwaardig aan elkaar laten kelingen op school. school verschijnen. Daar blijven ze

www.devoetbaltrainer.nl 29-35_Shakhtar_29-35 21-04-11 16:19 Pagina 35

J E U G D V O E T B A L

Testen en analyseren Patrick van Leeuwen: ”Toen wij bij Shakhtar kwamen, was een groot deel van de opleiding ingeruimd voor testen. We hebben dat direct losgekoppeld omdat de trainers er een te grote waarde aan hechtten. Spelers werden eerder beoordeeld op cijfers van de testen dan op hun voetbalprestaties. Pas de laatste twee jaar zijn we weer meer gebruik gaan maken van het science department. In samenspraak met de medische staf worden om de vijf weken testen afgenomen. Daarbij zijn er vaste schema’s en verschillende testen voor de diverse leeftijdsgroepen. Dat doen we altijd tijdens de trainingstijd. Eens in de vijf weken wordt er een Polar-systeem gebruikt. Dit wordt na de week gepresenteerd aan de spelers zodat zij weten waarom ze het apparaat om hebben gehad. Wij krijgen door dit systeem een beeld van de conditionele situatie. We werken dit seizoen vier testen af. Een interval shuttle run test (vier keer per jaar), een medische check (begin van het seizoen), een VO2-max test om de maximale zuurstofopname te testen (twee keer per seizoen en alleen bij de onder-16 tot onder-19) en maandelijks een controle van de lengte, vetpercentage en gewicht. Behalve fysiek meten willen we ook zoveel mogelijk technisch en tactisch meten. Alle trainingen en wedstrijden worden gefilmd door twee cameramensen die fulltime in dienst zijn. Ik laat de wedstrijden altijd van achter het doel opnemen zodat je de relaties tussen de spelers en linies goed kunt zien. De montages van de wedstrijden zijn klaar op maandag zodat ze besproken kunnen worden tijdens het trainersoverleg. Daarnaast kunnen de trainers ook een moment afspreken wanneer ze het bespreken met de spelers. Inmiddels zijn we ook zo ver dat we individuele clips maken van spelers waarin we nog specifieker voorbeelden van hun eigen acties kunnen laten zien aan de spelers.”

tot twee uur. Terug op het complex gaan ze lunchen en hebben vrij tot de training van half vijf. De school is vijf minuten van het complex waardoor weinig tijd wordt verloren. Om half acht is het avondeten en daarna kunnen ze televisie kijken, computeren of andere dingen doen die ze zelf willen. Om negen uur gaat de onder-14 en onder-15 slapen, de onder-16 en onder-17 om tien uur. Dit proces wordt door de trainers begeleid, samen met een groep mentoren. Op andere dagen hebben de spelers langer school waardoor ze wel voldoende lesuren maken.”

Samenvatting: • Patrick van Leeuwen heeft bij aankomst in Oekraïne direct een vaste speel- en werkwijze ingevoerd. • Om de trainers te overtuigen, werden trainers van diverse Eu- ropese topclubs uitgenodigd om te laten zien dat zij op dezelfde manier werkten. • Belangrijkste speerpunt van de jeugdopleiding van Shakhtar is dat spelers zich individueel moeten ontwikkelen in technisch, tactisch, mentaal en fysiek oogpunt. • De vaste weekschema’s zijn naast de teamtraining gevuld met specifieke trainingen, in kleine groepen werken om individueel beter te worden.

34 35 De Voetbaltrainer nr.177 2011 36-41_Besten_36-41 21-04-11 16:07 Pagina 36

Tekst/ Alex van Vogelpoel De maak b Foto: Pro Shots Pro Foto:

Succes is geen toeval, is een van de spreuken die Willem iemand begonnen om al in december bij te tekenen en niemand lijkt zich den Besten graag aanhaalt, zowel richting zijn spelers- meer af te vragen of het wel slim is. De kudde is in beweging en niet meer groep als voor zichzelf. Succes kan de inwoner van Bode- te stoppen. Erger nog, iedereen wil maar voorop blijven lopen.” graven niet worden ontzegd want zowel met Nieuwer- Durf te wachten kerk, Jodan Boys als dit seizoen met het gepromoveerde Willem den Besten: “Voor een trainer is de winterperiode een belangrijke XerxesDZB zijn de prestaties boven verwachting. De basis periode. Je evalueert met de selectie, je staf en het bestuur de eerste helft wordt al gelegd voordat de trainer bij een club begint. van de competitie. Je maakt plannen voor de tweede helft en legt de lat iets hoger of lager. Wanneer gaandeweg Willem den Besten: “Als ik besluit om team en staan ze open voor verande- blijkt dat de selectie daarin niet mee bij een club aan de slag te gaan, moet ringen en verbeteringen? Om dezelfde kan, gaat of wil, is het jouw groep niet ik daar voor de volle honderd procent reden wil ik pas richting het einde van meer. Toch zit je dan nog wel een sei- achter staan. Persoonlijk doe ik geen een seizoen (februari, maart) besluiten zoen aan de ploeg vast. Omgekeerd dingen waar geen winst in zit. Op kor- over contractverlenging. Clubbestuur- wordt ook in december besloten om te of lange termijn moet er iets bereikt ders komen vaak al in december voor na het lopende seizoen niet met el- kunnen worden. Succes is maakbaar een gesprek. Ik begin daar niet aan, kaar verder te gaan omdat er nu een- als bepalende ingrediënten aanwezig simpelweg omdat er namelijk geen maal op dat moment een definitief zijn. Belangrijk daarbij is of de organi- winst in zit. Dat de voorzitter in zijn besluit wordt verwacht. Hoe vaak zie satie goed is. Zit er toekomst in de nieuwjaarstoespraak of de journalist je niet dat er tussen half februari en club en is er ambitie? Zitten er goede in de rustige winterperiode met inter- begin maart opeens wordt besloten mensen in het bestuur en de techni- essant nieuws wil komen, is hun goed om al direct van elkaar afscheid te sche commissie? Is er voldoende kwa- recht. Maar een trainer en een club nemen? In mijn ogen heeft het be- liteit in de begeleiding rondom het moeten het niet willen. Er is ooit sluit in december hier alles mee te

www.devoetbaltrainer.nl 36-41_Besten_36-41 21-04-11 16:07 Pagina 37

A M AT E U R S

Willem den Besten vindt winnen geen toeval k baarheid van succes

maken. Trainers die weloverwogen direct counteren. ‘Jullie willen toch dus ook. Zaak om als trainer deze met hun vak bezig zijn, wijs ik er dan omhoog? Ik voer alleen uit wat jullie maatregel dan dus wel altijd uit te ook altijd op dat ze in december enkel graag willen.’ Een mooi voorbeeld van voeren. In de voorjaarsvakantie gin- moeten evalueren. In januari kan er zo’n proces kwam door een skivakan- gen drie broers toch skiën. De week daarna gesproken worden en richting tie. De zaterdag is voor het voetbal en erna speelden er twee met het tweede maart is de tijd rijp elftal mee en één om een besluit te met het derde. Een nemen. Het zorgt ‘Er is ooit iemand begonnen om jaar later kwamen ze voor meer rust bin- naar me toe. ‘Trainer, nen de club, betere al in december bij te tekenen’ vorig jaar stonden beslissingen die wel- we na de winterstop overwogen zijn en minder ontslagen. een weekend weg kan dus niet. Ben je alle drie een team lager. Dat is dit jaar Durf ook te wachten op beloofde ver- er toch niet, dan zit je de week erna toch niet?’ ‘Nee’, antwoordde ik. ‘Dit- beteringen in de organisatie of het be- automatisch niet bij de selectie. De af- maal staan jullie twee teams lager.’ De leid van de club. Als ze je graag willen spraak was duidelijk en de gevolgen boodschap was helder en ze gingen houden, zijn ze vaak alsnog snel gere- aliseerd. Ze gaan harder lopen. In ieder geval harder dan wanneer je tekent in december en ze daarbij alleen de belofte herhalen.”

Bij Jodan Boys kwam Den Besten binnen bij een tweedeklasser die degra- datie nipt was ontlopen. Toch was de doelstelling van de club uit Gouda om in vier jaar tijd de stap naar de hoofdklasse te maken. Een proces dat in drie jaar slaagde. Willem den Besten: “Het begint na de kennismaking met het stellen van doelen en wat de spelers zelf willen bereiken. Als je naar een hoger niveau wilt, moet je beginnen om op dat niveau te denken. Dat is het mooie van het stellen van ambitieuze doelen door clubs en spelers. Je kunt vast beginnen met werken op het niveau waar het doel ligt. De lat kan direct hoger, zodat je harder en langer kunt trainen. De eisen die je aan de uitvoering stelt, zet je hoger in. Want op het niveau waar de club nu speelt kan het misschien net maar als we promoveren is dit ruim onder de maat. Als trainer bepaal je op welke punten je direct op het hogere niveau wilt gaan beginnen en waar de meeste noodzaak bij is. Zo werd het aantal trainingen direct opgevoerd. Dat zijn stappen waar sommige spelers direct bij gaan te- genstribbelen, datzelfde geldt soms voor bestuurders of mensen met an-

dere taken binnen de club. Dat kun je F4E voetbalacademierotterdam Foto's:

36 37 De Voetbaltrainer nr.177 2011 36-41_Besten_36-41 21-04-11 16:08 Pagina 38

niet. Het is daarna nooit meer een wacht presenteren. Op zo’n manier celona wel onveilig maken en de trai- probleem geweest. Ze gingen in de blijft de progressie voelbaar en zicht- ningsspullen bleven dus thuis. Het kerstvakantie of anders niet.” baar. Het houdt mensen tevens en- was een supergezellig weekend, we thousiast. Vooral als het hun ding is. hebben veel gezien en gedaan. Maar Bestuur Zij zullen er extra veel aandacht aan een week later vroeg mijn aanvoerder Willem den Besten: “In zulke proces- schenken en het ook bewaken. Als in bijzijn van een paar spelers aan mij sen zul je altijd spelers verliezen, spelers dat gevoel ook hebben, gaan waarom we eigenlijk niet getraind maar dat hoort bij de ontwikkeling volgende stappen sneller en beter.” hadden. Mijn antwoord was helder. die je als club en selectie aan het ma- ‘Omdat jullie een gezelligheidsvereni- ken bent. Op andere vlakken laat je Prestatievereniging ging zijn en nog geen prestatievereni- als trainer nog wat ruimte over, om Willem den Besten: “Je kunt spelers ging.’ De spelers waren het daar abso- pas later naar het hogere plan toe te nog zoveel vertellen, uiteindelijk zul- luut niet mee eens maar ze konden groeien. Daardoor zorg je dat doelen len ze zelf achter een keuze of werk- niet ontkennen dat er niemand voor haalbaar blijven. Zodra de eerste aan- wijze moeten staan om naar een opti- het trainingskamp had aangegeven passingen goed zijn verlopen en de maal resultaat toe te werken. Bij Jo- wél te willen trainen. Door de situatie spelers zich hebben aangepast, iets scherper neer te zetten kun je naar een volgend level dan deze eigenlijk was, had ik gaan. Datzelfde geldt richting ‘Je kunt pas alles geven, de spelers geprikkeld om zelf de club. Als trainer kun je eisen het heft in handen te nemen. neerleggen voor verbeteringen als je alles hébt’ Ze wilden voortaan op een trai- maar je kunt ook de voorzet ge- ningskamp vier keer trainen, ven aan het bestuur of een één wedstrijd spelen en nog commissie. ‘Bij die club doen ze het dan Boys was het eerste trainings- maar één avond gaan stappen. In de bijvoorbeeld zo. En bij die goede club kamp in Barcelona de ideale gelegen- daaropvolgende jaren is dit nooit gebeurt het iets professioneler. Wat heid om mijn spelersgroep mentaal te meer een discussiepunt geweest.” vinden jullie de beste manier van prepareren, als onderdeel van team- werken? Wanneer denken jullie dat builing. Een paar weken voor vertrek Spreuken we daar ook aan toe zijn?’ In de hadden we een bespreking. Daarin gaf Voor Jodan Boys was Den Besten ac- meeste gevallen kan het bestuur deze ik aan dat we vooral voor de gezellig- tief bij Nieuwerkerk. Daar kwam hij stap al uitvoeren maar moeten ze het heid zouden gaan. Teambuilding, sa- op een andere manier tot het vormen duwtje in de juiste richting krijgen. men een wedstrijd van FC Barcelona van een hechte groep: door middel Het belangrijkste is dat zij deze han- bekijken, een citytour volgen en gaan van spreuken. deling vervolgens zelf uitvoeren en stappen. De spelers waren enthou- Willem den Besten: “Door spelers dus ook als hun actie naar de buiten- siast over de plannen. Ze wilden Bar- psychologisch bij te sturen kwamen ze in de juiste mind-set. Bij Nieuwer- kerk had ik een vrij slimme groep, met veel studenten en spelers met een goede baan. Een probleem waar ik tegenaan liep, was dat veel spelers nogal snel gebeurtenissen gingen re- lativeren. Winst of verlies zorgde voor weinig verschil in beleving en gedrevenheid. Op een trainingsavond schreef ik toen een spreuk op het bord. ‘Winning isn’t everything. It is the only thing’ (Vince Lombardi, voormalig coach van het American Foot- ball-team Green Bay Packers, red.). De groep reageerde daar fantastisch op. Ik had ze de juiste prikkel gegeven, door ze aan het denken te zetten. Er ontstond discussie binnen de groep over de tekst. Dat gebeurde helemaal met de volgende tekst. ‘Met een goede aanval win je wedstrijden. Met een goede verdediging win je het kam- pioenschap.’ Ik had in eerste instantie alleen de eerste zin opgeschreven wat voor verhitte gesprekken tussen verdedigers en aanvallers zorgde. Dat

www.devoetbaltrainer.nl 36-41_Besten_36-41 21-04-11 16:08 Pagina 39

A M AT E U R S

Spelregels Al in 1995 stelde Den Besten een aantal spelregelwijzigingen een einde aan de discussie of een scheidsrechter wel of geen voor bij de KNVB. Het ging in die periode om bijvoorbeeld de sportman is. voordeelregel, die inmiddels is toegepast. Ook nu zit de trainer Een voor mij onbegrijpelijke regel is bijvoorbeeld de positie nog vol ideeën om het spel te verbeteren. van grensrechters in het amateurvoetbal. Vanaf de eerste Willem den Besten: “Ik geef al behoorlijk wat jaren sportles- klasse wordt er gewerkt met clubgrensrechters. Die lopen aan sen in Rotterdam-Zuid. Dan weet je dat goed hanteerbare re- de kant van hun verdedigingslinie en staan er vaak om ervoor gels noodzakelijk zijn om de lessen prettiger en misschien te zorgen dat de tegenstander zo vaak mogelijk wordt afge- wel leefbaar te houden. Als basketball op rugby gaat lijken vlagd voor buitenspel. Waarom draaien we dit niet om? Club- omdat je zonder p’s (persoonlijke fout, de basketballbenaming grensrechters vlaggen in de huidige opzet vijf tot tien gevaar- voor een overtreding, red.) denkt te kunnen, moet je eens bij lijke situaties voor het doel af, met alle irritaties en gevolgen elke p een punt toekennen aan de benadeelde partij. Lik op van dien. Als ze niet bij hun eigen verdediging vlaggen maar stuk werkt, want met alle macht worden p’s voorkomen. Het juist aan de kant van hun eigen aanvallers zal er ongetwijfeld spel is nog niet eerder zo zuiver gespeeld, als de straf maar iets veranderen. Er komen vijf tot tien interessante situaties erger is dan het voordeel van de overtreding. Maar bij voetbal bij, waardoor iedere wedstrijd een boeiender schouwspel zal regeert nog steeds de oneerlijkheid. De bonden weigeren ade- worden. Wie kan er nou tegen deze regel zijn? Dit zijn nog quaat te reageren en de scheidsrechters zijn er de dupe van. eens besluiten die de KNVB zelfstandig kan doorvoeren zon- Want als een minuut later de hele wereld weet wat jij niet der inmenging van de FIFA. hebt kunt waarnemen, strijd je een ongelijke strijd. Nog erger vind ik de invloed van foute regels die het spel juist In het afgelopen jaar heb ik een lezing gegeven op uitnodiging verarmen. Ik hoop dat de wereldbond hier ooit verandering in van de Goudse scheidsrechtersvereniging. Mijn stelling op die gaat brengen. Een voorbeeld dat me nog altijd op het netvlies avond was: ‘Waar tegenwoordig elke rechter beschikking heeft staat is de wedstrijd tussen België en Tsjechië in 1993. Philip- over de modernste technieken moet onze ‘rechter’ het nog pe Albert haalde vlak voor tijd een doorgebroken speler van doen met de middelen uit 1950’. Daarbij legde ik ook een aan- de Tsjechen onderuit. Hij kreeg daarvoor rood en ging onder klacht tegen de scheidsrechters neer. Want waarom is er nog luid applaus van het veld. Het bleef 0-0 en daarmee plaatste geen officiële bond voor scheidsrechtersport? Dat geeft ze de België zich voor het WK. Hoe slecht kan een regel zijn wan- mogelijkheid om voor zichzelf op te komen, er wordt serieu- neer de dader de held wordt? En bijna twintig jaar later is de zer naar problemen en oplossingen gekeken. Tevens maak je situatie nog altijd precies hetzelfde.”

38 39 De Voetbaltrainer nr.177 2011 36-41_Besten_36-41 21-04-11 16:09 Pagina 40

kreeg een vervolg toen de tweede zin sprekingen zijn in het begin dan ook hoofdklasse. Daar wist het zich ver- erbij kwam. Spelers gingen veel meer vrij lang om iedereen dezelfde basis te volgens twee seizoenen lang onder over het team nadenken en dat was geven. Spelers moeten verliezen erger Den Besten staande te houden. Te- terug te zien in de prestaties. Ik wilde gaan vinden en winnen logischer ma- vens kreeg de club uit Gouda geregeld er na deze twee spreuken eigenlijk ken. Dat doel bereik je bij iedere groep complimenten voor het frisse en aan- mee stoppen maar de spelersgroep op een andere manier. De basis is om vallende spel. Dat was iets waar in de wilde ermee doorgaan. Een perfecte spelers een spiegel voor te houden. Ze voorafgaande drie jaargangen hard manier om richting en sturing aan moeten zich bewust worden van het aan was gewerkt. het proces naar een goede prestatie- doel waar ze zelf voor hebben geko- Willem den Besten: “Eenmaal in de cultuur te geven. Er worden best wijze zen. Zodra spelers voor zichzelf over- hoofdklasse behoorden we niet tot de en dus goed bruikbare uitspraken ge- tuigd zijn van de juiste richting moet grote clubs, zowel qua budget als qua daan in de sportwereld.” het overslaan naar de groep. Een geza- ervaring. Kijkend naar de individuele menlijke gedachte creëert gezamenlijk kwaliteiten waren we misschien een Gezamenlijke gedachte denken en acteren. Uiteindelijk draait van de mindere ploegen, als team Willem den Besten: “Als trainer moet het erom dat ze waarmaken en bewa- was dat een heel ander verhaal. Bij de ik ervoor waken om dit trucje, of wel- ken wat we hebben afgesproken. De kapitaalkrachtige clubs zie je dat er ke andere dan ook, zomaar te kopië- trainingen zijn erop gericht om in de ieder seizoen veel spelers komen en ren bij een nieuwe club. Elk team is eerste plaats achterstanden in te ha- gaan. Dat zal dus tijd innemen om er nieuw en geen proces is hetzelfde. Een len en daarna een duidelijk toekomst- een geheel van te smeden. Wij liepen eerste jaar bij een club is voor mij dan beeld neer te zetten. Als team moeten op dat proces ver voor en hadden al ook vooral opbouwen, noem het let- we wapens creëren waar we ook op drie jaar als ingespeeld team naar de terlijk teambuilding. Spelers moeten een hoger niveau profijt van kunnen hoofdklasse toegewerkt. Je maakt van wennen aan mijn manier van werken, hebben.” je nadeel een voordeel. In tactisch op- de trainingen en de eisen die gesteld zicht hebben we ons daarbij erg geworden aan de wedstrijden. Bij Speelstijlen richt op het schakelen binnen de XerxesDZB heb ik tot nu ook maar één De nadruk ligt daarbij op het team. speelstijlen. In het eerste seizoen spreuk gebruikt: ‘Je kunt pas alles ge- Jodan Boys promoveerde in drie jaar speelden we vanuit een vast concept ven, als je alles hébt’, Tactische nabe- tijd van de tweede klasse naar de waarin de basis voor alle spelers vol-

www.devoetbaltrainer.nl 36-41_Besten_36-41 21-04-11 16:09 Pagina 41

A M AT E U R S

ledig helder moest zijn. Daarna zijn speelstijlen spelen. Ook bij de vor- alle tijd voor de opbouw. Dat gebeur- we langzaam stappen gaan zetten. In men met minder spelers is er goed de dan ook soepel met veel korte oefenwedstrijden wijzigden we van mee te werken. combinaties. Nadat wij in speelstijl speelstijl. We gingen bijvoorbeeld veel De volgende stap is om oefenwed- hadden geschakeld probeerden zij eerder drukzetten of zakten juist vol- strijden als trainingswedstrijden te hetzelfde te doen maar veroverden ledig in op onze eigen helft. Na afloop gebruiken. Waar we op de trainingen wij veel eerder de bal. In die fase bespraken we het gevolg van de tacti- al met drie varianten werkten, start- slaagden wij er in om op 2-0 te ko- sche keuze. Wat voor verschil merk- ten we in wedstrijden met twee stij- men en in een nieuwe pressperiode ten de spelers? Wat was het effect bij len. In het eerste kwartier begonnen scoorden we ook de 3-2. AGOVV ging de tegenstander en waar leverde het we in een oefenpartij tegen Papen - er volledig van uit dat wij als ama- voor ons resultaat op? Spelers hebben drecht full-press om daarna een teurclub voor de counter zouden kie- over het algemeen veel problemen kwartier in te zakken naar een bijna zen en de spelers werden in dat idee om tijdens een wedstrijd om te gaan countervariant. Daarna volgde weer bevestigd. Toen we dat eenmaal ver- met tactische wijzigingen bij de te- een periode full-press. In de tweede anderden, wisten de spelers daar genstander. Een leider binnen het elf- helft moesten de spelers zelf aanvoe- geen raad mee. In de competitie tal moet daarbij het voortouw nemen len op welke momenten welke speel- slaagden we hier ook geregeld in.” en daarvan zijn er in de hoofdklasse stijl ingezet moest worden. Na een maar weinig. Wij zagen het dan ook 0-3 ruststand kreeg Papendrecht een Samenvatting: als kracht om binnen een wedstrijd te beter antwoord op de press-situatie • Willem den Besten adviseert kunnen switchen van speelwijze. We (2-3). De speelwijze werd omgezet en trainers om niet in de winter- zijn dat gefaseerd gaan toepassen. via counters werd het nog 2-5. Zo’n stop al een besluit te nemen De eerste uitleg komt aan bod in een resultaat sterkte de ploeg voor de vol- over het volgende seizoen. tactische training. Twee of drie weken gende stap. Ideaal daarvoor zijn de • Wanneer een club aangeeft voordat we het voor het eerst gaan bekerwedstrijden, dan kun je de ploeg naar een hoger niveau te wil- toepassen in een wedstrijd geef ik al gelijk meten met een hoger niveau. len, dan wil Den Besten vanaf eens de opdracht om deze speelwijze Als jij iets verandert, moet de tegen- dat moment binnen alle gele- in een partijvorm uit te voeren zodat stander dat ook doen. Doen zij dat dingen doorvoeren dat er ook het niet geheel nieuw is. Bij de tacti- niet, dan heb je ergens meer ruimte op dat niveau gedacht wordt. sche trainingen is wel veel directe of een man over. Jouw spelers moeten • Door middel van spreuken wist coaching aan meerdere spelers nodig, dat gaan zien en gebruiken, dan hij een intellectuele groep, die het best is dan ook om tussen de spe- wordt het pas echt interessant. winst en verlies snel wist te re- lers te lopen in plaats van aan de Een oefenwedstrijd tegen het AGOVV lativeren, te prikkelen om wel kant te staan. Daarna is het ideaal van John van den Brom was een mooi het maximale te geven. om met conditionele Verheijen-trai- praktijkvoorbeeld van doen wat een • Den Besten zou graag zien dat ning deze accenten te gebruiken. Bij tegenstander verwacht, naar doen de KNVB nadenkt over het drie keer vijftien minuten 11: 11 laat waar een tegenstander geen rekening doorvoeren van regelwijzigin- je de groep in drie verschillende mee houdt. AGOVV kreeg in het begin gen in het amateurvoetbal.

40 41 De Voetbaltrainer nr.177 2011 42-45_Positief coachen_42-45 21-04-11 13:57 Pagina 42

Tekst/ Pieter Fischer Ewald van Kouwen ov Over het verschil tussen w

Positief Coachen is een stichting die clubs helpt om een Door de nadruk te leggen op winnen neemt volgens Ewald van Kouwen bij positief leerklimaat te creëren. De Voetbaltrainer spreekt ieder tegendoelpunt en bij iedere ge- miste kans de stress bij de spelers Ewald van Kouwen van Positief Coachen op de middag toe. Terwijl je wilt dat de spelers juist klaar zijn om de volgende kans voor een optreden met zijn theatervoorstelling ‘Wel win- wel te benutten. Waarom gaat een voetbaltrainer positief coachen? nen hè’. Van Kouwen: ‘De titel van de theatershow is zo Ewald van Kouwen: “Spelers presteren het beste als ze plezier en zelfver- kenmerkend voor jeugdsport. Ouders zeggen zoiets, trouwen hebben. Hoe schep je een dergelijk leerklimaat? Ouders en trai- goed bedoeld, vlak voor de wedstrijd. En de trainer ver- ners leggen vaak nadruk op wat er niet goed gaat, want ze willen win- zint dat ze gaan roepen: ‘Wat gaan we doen? Winnen!’ nen. En dan moet je dat wat niet goed gaat verbeteren. Dat klinkt logisch Ouders en trainers kunnen beter zeggen: ‘Veel plezier en maar dat is het niet. Onderzoek wijst uit dat trainers veel meer kunnen doe je uiterste best’.’ bereiken als spelers plezier hebben en

www.devoetbaltrainer.nl 42-45_Positief coachen_42-45 21-04-11 13:57 Pagina 43

M E N TA A L en over positief coachen n winnen en je best doen

met zelfvertrouwen spelen. Die spelers durven fouten te maken omdat ze De wetenschappelijke basis daarvan leren. Positief Coachen krijgt In Nederland heeft professor Jacques van Rossum onderzoek gedaan dat de prin- veel volgers om drie redenen. Ten eer- cipes van Positief Coachen ondersteunt. In het onderzoeksrapport “Volhouden of ste zijn de principes van Positief afhaken?“ beschrijft Van Rossum wat jeugdige talenten belangrijk vinden. Zijn Coachen gebaseerd op de uitkomsten belangrijkste conclusie: voor de meeste sporters is winnen niet zo belangrijk. Het van wetenschappelijk onderzoek, on- gaat vooral om het presteren naar eigen mogelijkheden. De sporter wil vooral der andere door Jacques van Rossum. progressie tonen en beter worden. Trainers zouden niet het winnen voorop moe- Ten tweede hebben topcoaches bijge- ten stellen maar het ontwikkelen van talent. Een pupillenteam dat iedere bal dragen aan het ontwikkelen van het naar voren ramt en de snelste speler in de spits neerzet, kan met die speelwijze programma. En ten slotte kiest Posi- heel wat wedstrijden winnen. Maar de spelers ontwikkelen zich maar in beperkte tief Coachen voor aantrekkelijke vor- mate. Het ontwikkelen van individuele talenten en het smeden van een sterk men van kennisoverdracht.” team kost tijd maar levert op den duur meer op. Trainers zouden vooral naar de ontwikkeling van individu en team moeten kijken en minder naar het resultaat. Effecten Steeds vaker spreken eredivisietrainers na afloop van een verloren wedstrijd over Ewald van Kouwen: “Positief Coachen de positieve kanten van die wedstrijd. Of trainers zeggen dat ze niet bezig zijn heeft binnen een club vier effecten. met de stand op de ranglijst maar met het ontwikkelen van hun team. Van Ros- (1) Spelers en trainers ontwikkelen sum noemt dergelijk gedrag van trainers ‘een gezonde benadering van winnen.’ zich beter. Wie voor het eerst in een In de wedstrijd is winnen nog steeds belangrijk maar als de sporter of het team zich inzet, zich verbetert en leert dan komt een overwinning vanzelf dichterbij. Talenten die afhaken geven als belangrijkste reden dat ze ook nog andere dingen te doen hebben dan alleen maar sport. Maar dat blijken smoesjes te zijn: als ze veel plezier en zelfvertrouwen hebben, is de kans dat zij blijven sporten groter. Jacques van Rossum is initiatiefnemer van de site www.coachesdienooit- verliezen.nl. Positief Coachen bouwt voort op het Amerikaanse initiatief van de Positive Coaching Alliance (www.positivecoach.org) en het uitgebreide Ameri- kaanse onderzoek op dit terrein.

belangrijke wedstrijd speelt en wil een omgeving waarin positief wordt scoren moet eerst durven te schieten. gecoacht. Positief Coachen benadrukt Trainers die positief coachen geven het belang van respect voor de regels hun spelers de ruimte om initiatief te van het spel, voor de tegenstander, nemen en zich te ontwikkelen. (2) Er voor de scheidsrechter, voor de eigen haken minder spelers af. Ongeveer de teamgenoten en voor jezelf. Het is ge- helft (49%) van de jeugdvoetballers makkelijker om de scheidsrechter te haakt af voordat de seniorenleeftijd bedanken als je zojuist gewonnen wordt bereikt. Spelers die veel plezier hebt. Maar kun je ook vlak na een en zelfvertrouwen hebben, blijven verloren wedstrijd de scheidsrechter langer sporten. (3) Vrijwilligers voelen bedanken die een paar fouten heeft zich prettig in een positieve omgeving gemaakt?” waar waardering is voor de inzet en de prestatie van iedereen. Vrijwilli- Wedstrijdecht gers die met plezier bezig zijn, geven Ewald van Kouwen: “Het blijkt voor een club een prettige uitstraling. (4) veel trainers heel moeilijk te zijn om Sportiviteit en respect nemen toe in de dynamiek positief te houden als het team te maken krijgt met tegen-

42 43 De Voetbaltrainer nr.177 2011 42-45_Positief coachen_42-45 21-04-11 13:57 Pagina 44

slag en teleurstelling. Terwijl tegen- van AZ kreeg een rode kaart, het over- benoemen wat er goed ging. Probeer slag en teleurstelling iedere week wicht van AZ verdween en FC Utrecht het woord jammer te vermijden. Dat weer terugkomen. De speler die hoopt won de wedstrijd met 3-1. Het was kan bij de speler overkomen als: het te spelen maar wordt gepasseerd, de leuk om te horen dat deze speelster maakt niet uit. Vinden spelers het bal die net via de binnenkant van de de link legde met Positief Coachen. niet vreemd dat de trainer niets zegt paal in het eigen doel vliegt of uit het Trainers en spelers die verongelijkt over de misser? In het begin mis- doel van de tegenstander stuit. Dat reageren, zijn bezig met iets dat al is schien wel. En je mag ook zeker een zijn dus situaties waarop je je als spe- gebeurd. Zonde. Een speler heeft tij- aanwijzing geven om de speler te hel- ler en als trainer kunt voorbereiden. dens een wedstrijd met allerlei facto- pen om de volgende kans te benut- Het vrouwenteam van FC Utrecht is ren te maken. Veel van die factoren ten. Maar als jij oprecht positief bent vorig seizoen met Positief Coachen heeft hij niet in de hand. Zorg als trai- en jezelf afleert om gefrustreerd te re- gaan werken. We hebben uitgebreid ner ervoor dat spelers zich vooral ageren op missers dan zijn wij ervan gesproken over teleurstelling en te- richten op de zaken die zij wel in de overtuigd dat jouw team meer plezier genslag en de mogelijke negatieve ef- hand hebben en die nog relevant zijn. houdt in voetbal, met meer zelfver- fecten daarvan op het team. Het team Hun eigen spel. Het gebruik van hun trouwen speelt en daardoor ook nog wist dat juist dan het gevaar groot is eigen vaardigheden.” eens meer wedstrijden gaat winnen. dat speelsters geïrriteerd raken door Je bent dan bezig om de emotionele randzaken. Na de wedstrijd om de Su- Emotionele tank tank van de spelers te vullen. Dat percup vertelde een speelster mij dat Ewald van Kouwen: “Wat zeg je als werkt ongeveer als bij een benzine- tegenstander AZ eigenlijk veel sterker een speler vlak voor tijd alleen voor tank. Als de spelers veel kritiek krij- was. Maar het bleef niet bij de vroege de keeper komt en de bal naast gen en weinig complimenten dan is 1-0 voorsprong van AZ. FC Utrecht schiet? Mogelijk antwoord: ‘Je bent de tank leeg. De spelers hebben geen scoorde vlak voor tijd 1-1 en dwong prima in scoringspositie gekomen, energie en geen zelfvertrouwen. De daarmee een verlenging af. Dit was jammer, volgende keer beter.’ Dat is trainer vult de emotionele tank door een grote teleurstelling voor AZ. AZ dan al heel wat. Je zou ze de kost het geven van aanmoedigingen en had de wedstrijd al veel eerder moe- moeten geven die direct na zo’n kans complimenten. Medespelers en ou- ten beslissen en de AZ-speelsters be- roepen: ‘Schiet hem er nou in, man!’ ders kunnen ook helpen om de emo- gonnen geïrriteerd te reageren op el- Dat is lekker emotioneel afreageren. tionele tank te vullen. Maar het moet kaar en op de arbitrage. Een speelster Wij leren trainers om inderdaad te wel terecht en gemeend zijn. Het

John van den Brom heeft veel positivisme (terug)gebacht bij ADO Den Haag. Foto: Pro Shots Pro Foto:

www.devoetbaltrainer.nl 42-45_Positief coachen_42-45 21-04-11 13:57 Pagina 45

M E N TA A L

heeft geen zin om vaak ‘goed zo!’ te roepen terwijl de spelers er de kantjes van af lopen.”

Een beweging Waarom is Positief Coachen een beweging? Ewald van Kouwen: “Dat heeft alles te maken met de aantrekkelijke vorm waarin we het programma brengen. We beginnen op verschillende plaatsen in het land met een theatervoorstelling. Sportbonden en de gemeente waar we optreden nodigen sportclubs uit voor de voorstelling. We vragen na afloop aan de toeschouwers of ze bij hun club aan de slag willen gaan met Positief Coachen. Vervolgens organiseren we een theatervoorstelling voor het bedrijfsleven van die gemeente. Met deze tweede voorstelling halen we sponsors binnen die Positief Coachen mogelijk maken binnen de sportclubs. Bij een club komen we zes keer langs. We praten een keer met De trainer vult de emotionele tank door het geven van aanmoedigingen het bestuur, we organiseren drie ac- en complimenten. tieve sessies met jeugdtrainers, we geven een variant van de theatervoorstelling in het clubgebouw aan de ouders en we sluiten af met een sessie line cursusmateriaal. We zijn begon- Profclubs met het bestuur om te bepalen hoe de nen in Utrecht en gaan de beweging Werken er BVO’s met Positief club op eigen kracht verder gaat met voortzetten in Amsterdam, Den Haag, Coachen? Positief Coachen. Het programma Rotterdam, Eindhoven, Nijmegen, Hil- Ewald van Kouwen: “Ja, dat zijn er wordt ook nog ondersteund door on- versum en Heerenveen.” aardig wat maar ik vertel nooit wie onze opdrachtgevers zijn. Dat willen ze niet. Misschien komt dat omdat ze het zien als een concurrentievoordeel. Positief Coachen bij Ze willen niet dat de concurrent het- een amateurvereniging zelfde krachtige instrument gaat ge- Jerry van Holst zit met twee anderen in de commissie Positief Coachen bij de bruiken. Misschien komt het ook wel amateurvereniging Delta Sports ’95 uit Houten. Jerry van Holst: “Wij kregen eind omdat ze bang zijn om soft gevonden vorig seizoen met de club een heel traject Positief Coachen aangeboden door de te worden. Of ze zien nog zoveel ne- gemeente Houten. In het nieuwe seizoen proberen we de lijn vast te houden en gatief coachen dat ze niet naar buiten door te trekken. Het eerste jaar was de aandacht vooral gericht op de jongere willen treden met Positief Coachen. Er jeugd. Dit jaar hebben we voor de A-, B- en C-junioren ook bijeenkomsten geor- zijn wel amateurclubs die zich profi- ganiseerd. Daar hebben we de teams, leiders en ouders tegelijk uitgenodigd. Ik leren met Positief Coachen.” heb gemerkt dat het voor alle betrokkenen in het voetbal moeilijk is om vaste patronen te doorbreken. Er zijn ook bij ons nog steeds trainers die denken dat ze Samenvatting: met veel geschreeuw en boos worden resultaten moeten bereiken. Spelers wor- • De stichting Positief Coachen den nog steeds boos op elkaar, op tegenstanders en scheidsrechters maar er is helpt clubs om een gezond leer- ook vooruitgang. Onze D3 bijvoorbeeld had moeite om de knop om te zetten. We klimaat te creëren. hebben dat team speciale aandacht gegeven. Als je nu op hun site kijkt • Positief Coachen geeft spelers (www.deltasports-d3.nl) dan zie je dat ze een afsprakenlijst hebben gemaakt, dat meer zelfvertrouwen en plezier. ze een eigen positieve yell hebben en dat ze hun best doen om positief te zijn.” • In een positieve sfeer blijven Delta Sports D3 heeft ook de topscorerslijst weggehaald. Als toelichting staat er: spelers en vrijwilligers langer Ja je leest het goed: geen topscorers meer. Hebben we die dan getransfereerd naar Barce- actief bij een club. lona of Milan? Nee, gelukkig niet, het heeft weer iets te maken met positief coachen. Doel- • Winnen is belangrijk maar de punten zijn belangrijk voor het resultaat, maar zijn niet ons hoofddoel meer. Goed voet- positieve coach kijkt ook naar ballen is belangrijker en dan komt de rest vanzelf. Beter voetballen: ons doel! de ontwikkeling van spelers en team.

44 45 De Voetbaltrainer nr.177 2011 46-51_Dury_46-51 21-04-11 16:11 Pagina 46

Tekst/ Yves Brokken Francky Dury wil AA Gent met uitstraling na ‘Vertrouwen en geloof pijlers v

Francky Dury leek de Guy Roux van Zulte Waregem te ren die het op korte termijn konden maken in onze ploeg. We hebben die worden, maar na tien seizoenen aan de Gaverbeek ging ouderen laten vertrekken en de jonge jongens kansen gegeven. Met die ma- hij in op een bod van AA Gent. Het zou een moeilijk sei- nier van werken kan een club als AA Gent progressie boeken. Alles is hier zoen worden, maar de opvolger van Michel Preud’hom- aanwezig om de top te bereiken. Er wordt bijzonder professioneel gewerkt me helpt de Oost-Vlaamse topclub-in-wording met zijn door iedereen die betrokken is bij het dagelijks functioneren van deze club. eigen accenten de laatste stap richting top te zetten. De rol van de trainer en de staf is een kader creëren waarin de groep en het individu zich kan ontplooien, heel be- Michel Preud’homme strijdt met FC Maar dat komt wel. De voorbije tien langrijk. Spelers moeten zien en voelen Twente voor de landstitel en deed vo- jaar werd hier gewerkt in een crisis- dat alles hier gericht is op de topatleet. rig seizoen hetzelfde met AA Gent. management, nu kunnen wij structu- Tot de donderdagmiddag werken wij Hoewel het uiteindelijke verschil met reel gaan bouwen aan een topclub. ook heel individueel met spelers. Daar- kampioen Anderlecht twintig punten na moet het vizier gericht zijn op de bedroeg, speelde AA Gent een bere - Bij AA Gent kon ik mijn grenzen ver- wedstrijd en ga je als trainer met je se- sterk seizoen met een tweede plaats, leggen, in een club die hetzelfde na- lectie de laatste details afwerken.” bekerwinst en Europees voetbal als streefde. Er zijn meer middelen en dus resultaat. Francky Dury stond dus ligt de lat ook veel hoger. Wij mogen Structuur voor een lastige taak maar helpt de niet tevreden zijn met een zesde Francky Dury: “Ik ben een structuur- Buffalo’s opnieuw een stap vooruit te plaats, zoals Zulte Waregem. Ik wil hier trainer. Dit seizoen was ons doel Euro- zetten. “Eens we ons budget met tien het product voetbal opnieuw verkopen. pees doorstoten, dertig punten na de miljoen kunnen opkrikken - en dat Onze ambitie mócht niet zijn: het vori- heenronde en zestig na dertig speelda- zal gebeuren na de verhuizing naar ge seizoen evenaren. De afstand met gen halen, én ons profileren in de be- ons nieuwe stadion - zijn we klaar om de top mag niet blijven maar moet ver- kercompetitie. Aan die doelstellingen mee te strijden voor de titel”, aldus de kleinen. Dat wij nog een stap te zetten zijn we continu blijven werken. Euro- ambitieuze Gent-coach. hebben, blijkt ook op sportief vlak. In pees kwamen we slechts een punt te de slotfase geven wij al te gemakkelijk kort om te overwinteren, de punten in Prijs punten uit handen door een gebrek de competitie zijn op een haar na ge- Francky Dury: “Met dit AA Gent wil ik aan concentratie. Dat is een fase in on- haald. We staan dus dicht bij een top- niks minder dan een prijs winnen. En ze evolutie die moet stoppen om com- club en moeten geloven in onze spor- een prijs, dat betekent voor mij de petitief te blijven. Respect voor de te- tieve mogelijkheden. De wil is er, we Belgische landstitel of de beker. Van- genstander is heel belangrijk, voor en zijn op de goede weg. Dat zie je aan daag hebben wij na de match. Tij- onze resultaten tegen de andere top- het vijfde bud- dens de wed- pers. We gaan vaak maar nipt onder- get van België ‘Tot de strijd zelf moet uit. Omdat wij geen dure aankopen en dat volstaat je honderd pro- kunnen doen, moeten we als ploeg om mee te strij- donderdagmiddag cent gaan voor je spelers opleiden. Die jongens moet je den voor plaats doel: winnen. leren hoe ze moeten spelen. Wij probe- drie, maar niet werken wij Feit is dat wij ren te voetballen vanuit onze defensie- voor één en nog moeten le- ve vierhoek met backspelers die hoger twee. AA Gent heel individueel ren geloven in staan geposteerd en de actie kunnen heeft de voorbije wat we kunnen. maken op de helft van de tegenstan- tien jaar precies met spelers’ Dat is een be- der. Precies zoals Rosales (nu bij Twen- 23 miljoen euro langrijk gegeven te, red.) dat kon. Wij mogen als jonge schulden afbetaald en is pas sinds dat ik deze ploeg probeer bij te bren- ploeg niet bang zijn, moeten lef uits- kort weer competitief. Vanaf nu kan gen. De spelers moeten nog een drem- tralen. Wie met een ei in de broek de club werken aan succes. De uitstra- pel over. Kijk, voor aanvang van het speelt, kan nooit succes halen. Daarom ling is er nog niet want in tegenstel- seizoen hadden wij drie toppers met moeten we bijvoorbeeld ook op Ander- ling tot Anderlecht, Club Brugge en een gemiddelde leeftijd van ongeveer lecht met ons eigen voetbal onze eigen Standard hebben wij geen palmares. dertig jaar. Maar ik zag ook drie jonge- kans durven te gaan.”

www.devoetbaltrainer.nl 46-51_Dury_46-51 21-04-11 16:11 Pagina 47

P R O F V O E T B A L ng naar Belgische top loodsen rs voor succes’

Animatie om goed te kunnen verdedi- Francky Dury: “Wij steken enorm veel gen. Je kan pas goed positiespel variatie in ons spel. Ik heb veel koppels spelen en een goede balcircula- op het terrein, centraal in de as, maar tie hanteren als je de juiste ook op de flanken en voorin. Van daar- posities inneemt. Ik uit spelen wij een hoge 1:4:3:3. Dat heb er geen pro- vergt veel verantwoordelijkheid van de bleem mee dat er spelers. Wij zoeken ook voortdurend van positie gewis- naar complementariteit: gaan we van seld wordt, maar flank veranderen of gaan we de zijde de diagonalen van de bal houden? Wie haakt er af, moeten juist zijn, wie gaat er diep? Het doelpunt dat wij de posities moe- maken tegen Standard: een actie van ten bezet zijn. Ljubijankic over rechts en de voorzet Dan ben je als die naar de tweede zone gaat bij Sou- ploeg vertrokken. mahoro, onze linkeraanvaller. Op An- Ik maak de com- derlecht een kopie. Dat doet een trai- pilaties van de ner die vanuit de combinatie probeert wedstrijden en te voetballen heel veel plezier, net om- ik toon aan dat dat we veel zoeken naar het positiespel soms één of en de passing. Dit vind ik modern voet- twee spelers bal. Ik verlang van mijn spelers dat ze verkeerd staan. sneller denken dan de tegenstander. Gewoon omdat De groei in het voetbal ligt vandaag die verkeerd in- niet meer in het systeem, maar in de gedraaid staan animatie van het systeem. Mijn spelers of geregeld moeten uit duel spelen, met name tus- zelfs met twee sen de linies. Zorgen dat elke bal op de in dezelfde goede voet wordt gespeeld. Zorgen dat zone staan.

je goed ingedraaid staat wanneer je de Dit zijn Shots Pro Foto’s: bal ontvangt. Dat zijn de belangrijke slechts mo- elementen van het hedendaagse voet- mentopna- bal. Het is geen spel meer tussen één, mes maar je twee en drie, maar een tussen één, moet durven twee en drie waarbij vier, vijf, zes en streven naar zeven ook al beginnen meedenken. Ik totaalvoetbal. zie vandaag de dag bij dit AA Gent al tot zeven spelers die perfect in positie Ik herinner mij staan wanneer we de bal hebben. Als dat we in het wij een combinatie opzetten, merk ik begin van het dat de spelers in het zestienmeterge- seizoen naar Sporting Lissabon gingen haal. Hoe gaan we daarmee om boven - bied goed staan opgesteld, dat de juiste en daar in de opwarming een positie- in het klassement?” spelers in positie staan om een eventu- spelletje deden dat nergens op leek en ele rebound op te vangen en dat de waardoor ik zelfs een geblesseerde spe- Herhaling restverdediging goed gepositioneerd ler overhield. Resultaat: we verloren Francky Dury: “Als we de halve finales staat. Dan weet ik dat we goed aan het met 5-1. Vandaag zie ik datzelfde posi- hadden overleefd, dan was de bekerfi- voetballen zijn. Mijn visie is ook: hoe tiespelletje met véél meer animatie, nale voor ons match zestig geweest. beter de balcirculatie, hoe beter de or- véél meer kwaliteit, véél meer passing Het is dus een lang seizoen. Om mijn ganisatie in balverlies. Want als ik je de op de juiste voet, véél meer snelheid, spelersgroep scherp te houden, probeer bal geef en je verliest hem onmiddel- véél meer de juiste positie, véél meer ik altijd correct te zijn. Ik wil voor hen lijk, dan sta je nooit goed om hem op- juist ingedraaid. Dan zeg ik: we zijn op door het vuur gaan omdat ik duidelijk nieuw snel te recupereren. Daarom de goede weg. Alleen moeten we dit probeer te communiceren met mijn probeer ik mijn spelers te overtuigen ook nog kunnen vertalen aan de top. team en merk dat de jongens de zaken dat we goed moeten opgesteld staan Dit is voor mij nu het boeiende ver- oppikken. Ik confronteer de spelers al-

46 47 De Voetbaltrainer nr.177 2011 46-51_Dury_46-51 21-04-11 16:11 Pagina 48

tijd met een open vraag: waarom doe men. In blok positiespel, in blok pass- Specifiek je dat, of waarom denk je dat dit voor en trapvormen, in blok wedstrijdvor- Francky Dury: “De trainingen dienen jou of het team de beste oplossing is? men, enzovoort. Dat kan steeds met ook om spelers bij te schaven op hun Tijdens onze winterstage in Spanje een verschillende intensiteit. Als je dit specifieke positie. De centrale verdedi- hebben wij al onze tegendoelpunten minutenlang goed wilt inoefenen, heb ger bijvoorbeeld moet niet voetballen geanalyseerd en heb ik elke speler die je veel concentratie nodig. Door die oe- als een spelmaker. Hij moet voetballen betrokken was bij dat tegendoelpunt feningen steeds te herhalen, steek je er vanuit een controle-pass-attitude. Dat gevraagd hoe hij in die situatie heeft ook automatismen in. Dan zie je ook zijn specifieke accenten die je als trai- gedacht. Heel boeiend want ik liet hem dat we bij de jeugd heel veel werk ner legt. Een Nederlands voorbeeld: ik aan het woord en wist zo hoe ik hem overslaan, want dat moet eigenlijk al zag onlangs Ajax spelen op Anderlecht. en het team kan sturen naar de toe- allemaal gekend zijn. Dat mag bij een Ik was bijzonder geïnteresseerd hoe Al- komst toe. Zo zijn we ook tot oplossin- topclub als AA Gent niet meer voorko- derweireld en Vertonghen geschoold gen gekomen. Ik heb hun gezegd dat ik men, maar dat is dan misschien weer zijn door de Amsterdamse club. Zij blij was te weten hoe ze op dat mo- het niveau van het Belgische voetbal doen die controle-pass perfect. Dat is ment dachten maar ook dat ze de situ- waarmee we te maken hebben. We de weg die wij ook moeten opgaan. atie de volgende keer anders moeten hebben de voorbije jaren op diverse do- Spelers als Ronald Koeman bij FC Bar- aanpakken. meinen te weinig geïnvesteerd in het celona die infiltreren, die zie je nog zel- Belgische voetbal en daardoor is er nu den. Kijk naar het Barcelona van nu, Wij werken op training bijzonder veel een gebrek aan kwaliteit. daar zie je Puyol zelfs bij een 5-0 voor- vanuit positiespel met de juiste posi- sprong zijn werk als centrale verdediger ties bekleed want je kan ook positie- Ik probeer als trainer veel te werken nog steeds perfect en sober uitvoeren. spel spelen zonder dat het efficiënt is. vanuit balbezit, maar ook vanuit bal- Het zal nooit 5-1 worden, eerder nog 6-0. Als je goed positiespel speelt, moet je verlies. Er zijn veel positievormen die Dat is de attitude die je er moet inpom- kunnen loskomen van je tegenstander, vragen om de juiste druk te zetten op pen bij een centrale verdediger. Een moet je tussen de linies kunnen voet- de bal als we die niet hebben. Hoe be- flankspeler moet daarentegen een actie ballen en vanuit een ooghoek dat de ter de druk op de bal, hoe beter de kunnen maken, de bal vasthouden en tegenstander jou niet meer kan zien. kwaliteit van het spel in balbezit. Het is kunnen combineren. Hij moet diepgang Dat zijn de accenten die ik als coach belangrijk dat we dat accentueren tij- brengen en een perfecte voorzet kun- continu probeer te leggen. Daarnaast dens de oefenvormen. Vanuit de juiste nen afleveren. Want waar ligt er in het vind ik het ook belangrijk dat we vaak positie sta je altijd goed om te verdedi- huidige voetbal nog ruimte? Het cen- pass- en trapvormen inoefenen. Als je gen. Het middenveld moet die druk op trum is meestal dicht, waardoor je al modern wilt voetballen moet je be- de bal al zetten zodat de verdediging over de kwaliteiten van Barcelona moet kwaam zijn om een pass te geven met uit het eigen zestienmetergebied kan beschikken om dat ene gaatje te vin- de juiste snelheid en op de juiste voet. blijven. Die balans was er in het begin den. Op het WK in Zuid-Afrika speel- Om een voorbeeld te geven: wij spelen van het seizoen nog niet en dat heeft den alle topteams met een ijzersterke na de opwarming heel vaak in blokvor- ons heel wat doelpunten gekost.” centrale vierhoek, de drie en de vier met daarvoor de zes en de acht. Heel veel ploegen kunnen voetballen vanuit balbezit, zoals Spanje, Nederland en Duitsland. Als je daarnaast snel kunt omschakelen – niet alleen van balbezit naar balverlies, maar ook omgekeerd – en je accentueert de stilliggende fases, dan ben je enorm goed. Op dergelijke zaken moet je veel trainen.”

Accenten Francky Dury: “In de vooravond van de wedstrijd tegen Anderlecht be- klemtoon ik dat Anderlecht dit seizoen nog geen enkel doelpunt heeft tegen gekregen uit corners. We hebben besproken hoe we onze hoek- schoppen zouden gaan aanpakken en als je dan ziet dat we daaruit scoren, doet dat echt plezier. Hebben we ge - scoord omdat ik dat accent gelegd heb? Misschien niet. Maar ik heb als coach wel concentratie en motivatie gevraagd. Een ander voorbeeld. Backs

www.devoetbaltrainer.nl 46-51_Dury_46-51 21-04-11 16:11 Pagina 49

P R O F V O E T B A L

‘Wij‘Wij hebbenhebben ElimaneElimane Coulibaly,Coulibaly, eeneen targetman.targetman. IkIk hebheb hemhem inin hethet beginbegin vanvan hethet seizoenseizoen gezegdgezegd datdat hijhij ziczichh minder op de tegenstander moest focussen en meer op het spel.’

laten vaak veel ruimte in hun rug. Als lers in zichzelf laten geloven. Enkele heb hem in het begin van het seizoen ze dan terug moeten om een voorzet jaren geleden had ik bij Zulte Ware- gezegd dat hij zich minder op de te- op te vangen aan hun eigen doel, dan gem Bart Buysse die nu voor FC Twen- genstander moest focussen en meer staan ze vaak verkeerd ingedraaid. Ze te speelt, onder mijn hoede. Hij kwam op het spel. Dan is hij een van de gezien hun eigen doel en de bal wel, van de beloften van Club Brugge. Ik vaarlijkste spitsen in Eerste Klasse. maar niet de tegenstander die in hun heb die jongen overtuigd dat hij de Daar gaat het om. Sommige jongens rug komt. Dat geef ik mee aan mijn kwaliteiten had om het te maken in focussen zich ook te vaak op doel- spelers en dan zie je dat ze daarvan Eerste Klasse. Ik liet in de pers meer- punten of succes, een foute houding. profiteren en kunnen scoren vanuit dere malen noteren dat hij bij de bes- Je moet je concentreren op een wed- die tweede zone. Het gaat vaak om te drie linksbacks van België behoor- strijd winnen want daar draait het één of twee meter, ook op het mid- de. Alleen moest hij dat zelf ook gelo- om. Die drive moet er zijn. Als ik naar denveld. Timing, sneller bewegen dan ven. Op een bepaald moment maakte FC Barcelona kijk en ik zie die vreug- de tegenstrever, wordt steeds belang- hij de klik in het hoofd en was hij de van Messi, Xavi of Iniesta na een zoveelste doelpunt… Die jongens willen alleen maar winnen. Wij, in Bel- ‘De centrale verdediger moet gië, moeten af van die ‘wow’-attitude. Het belangrijkste voor mij is: een win- voetballen vanuit een naar zijn, de juiste attitude hebben en controle-pass-attitude’ respect afdwingen.” Samenvatting: rijker. Voetballers moeten sneller na- vertrokken. Die bescheiden houding is • Positiespel vanuit de juiste po- denken. Veel spelers beginnen te den- typisch Belgisch. Wij trekken te vaak sitie is het paradepaardje van ken als ze de bal krijgen. Fout! Ik pro- grote ogen. Waarom draaien spelers Dury. beer mijn spelers te laten nadenken als Dries Mertens, Jan Vertonghen en • De trainer van AA Gent wil een vóór ze de bal krijgen. Dan kun je ook Toby Alderweireld wel op een hoog kader creëren waarin individu- sneller anticiperen op de bal en kan niveau in Nederland? Omdat men in en en de groep zich kunnen je tussen de linies spelen. Dat is mijn Nederland dat avontuurlijke heeft. ontplooien. visie. Ik zal op training het spel niet Nederlanders geloven in zichzelf, zeg- • Francky Dury wil dat spelers in altijd stilleggen om te sturen want ik gen ‘we gaan ervoor’. Dat zorgt voor zichzelf geloven. laat graag voetballen, maar soms uitstraling. Belgen zijn een volk van • Spelers krijgen bij AA Gent tot moet je wel zaken gaan accentueren.” twijfelaars. Wij zijn bang voor kritiek twee dagen voor de match veel en dan kan je nooit groeien. Op dat individuele training. Geloof vlak moeten wij af van onze verkeer- • De animatie van het systeem is Francky Dury: “Hoe ik mijn spelers de attitude. Wij hebben bij AA Gent belangrijker dan de spelforma- wil laten openbloeien? Je moet spe- Elimane Coulibaly, een targetman. Ik tie op zich.

48 49 De Voetbaltrainer nr.177 2011 46-51_Dury_46-51 21-04-11 16:11 Pagina 50

Trainingsvormen Francky Dury, AA Gent

POSITIESPEL: VOORWAARTS VERDEDIGEN OP DE BAL

Doel n verbeteren van het vooruitverdedigen

Organisatie n half speelveld n zes minidoelen (drie op de doellijn en drie op de middenlijn) n 2 teams van 10 spelers in positie (bijvoorbeeld 4:3:3-bezetting) n ploeg A tegen ploeg B

Inhoud n positiespel: 4x10 minuten met 2 minuten rust + coaching n steeds met buitenspelregel n positiespel 1: 2x raken in balbezit en druk op de bal in balbezit tegenstander n positiespel 2: 2x raken (links aannemen en rechts spelen of omgekeerd) of in één keer spelen; belangrijk op welke voet drukzetten n positiespel 3: 2x raken en niet terugspelen op dezelfde speler; derde speler zoeken; hoe collectief druk zetten n positiespel 4: ene speler maximaal 3x raken, volgende speler 1x raken etc.; altijd onder druk voorwaarts verdedigen; de juiste momenten kiezen om druk te zetten als team

Coaching n de juiste posities door de verschillende spelers bij het collectief druk zetten op de bal n geen ruimte tussen de linies n de onderlinge dekkingen n de onderlinge coachmomenten van het individu/het team

3 4

2 5 6 8 10 11 7 9

www.devoetbaltrainer.nl 46-51_Dury_46-51 21-04-11 16:11 Pagina 51

P R O F V O E T B A L

PASS-EN TRAPVORMEN

Doel 7 8 n verbeteren van de passing 1 4

Organisatie 1 n 3 passen trapvormen: 8 spelers per oefening 2 n afstanden zijn 12 tot 24 meter 2 5 n 2 ballen nodig 3 4 n 3x8 minuten = verhoogde concentratie

n hoge kwaliteit (juiste snelheid, juiste voet) en hoog ritme 3 6 n perfectie van vooractie en looplijnen accentueren

Oefening 1 X1 (bal) = pass met rechtervoet op rechtervoet X2 + pass volgen 1 X2 = met rechtervoet in één tijd inspelen op rechtervoet X1 X1 = pass met rechtervoet op rechtervoet X3 X3 = controle met rechtervoet en pass met linkervoet diagonaal op rechtervoet X8 + pass volgen

Op hetzelfde moment: X4 (bal) = pass met linkervoet op linkervoet X5 + pass volgen X5 = met linkervoet in één tijd inspelen op linkervoet X4 7 8 X4 = pass met linkervoet op linkervoet X6 X6 = controle met linkervoet en pass met rechtervoet diagonaal op 1 4

linkervoet X7 + pass volgen 1 3 4 2

Oefening 2 2 5 X1 (bal) = pass met rechtervoet op linkervoet X2 + pass volgen X2 = met linkervoet in één tijd inspelen op rechtervoet gevolgde X1

X1 = met rechtervoet in één tijd diagonaal inspelen op linkervoet X3 6 3 X3 = controle met linkervoet en pass met rechtervoet op linkervoet X8 voor one touch + pass volgen

Op hetzelfde moment: 2 X4 (bal) = pass met linkervoet op rechtervoet X5 + pass volgen X5 = met rechtervoet in één tijd inspelen op linkervoet gevolgde X4 X4 = met linkervoet in één tijd diagonaal inspelen op rechtervoet X6 X6 = controle met rechtervoet en pass met linkervoet op rechtervoet X7 voor one touch + pass volgen

Oefening 3 Alles in één tijd (1x raken) 7 8

X1 (bal) = pass met rechtervoet diagonaal op rechtervoet X2 1 4 X2 = met rechtervoet in één tijd inspelen op linkervoet X1 6 1 X1 = met linkervoet in één tijd diagonaal inspelen op linkervoet X3 2

X3 = met linkervoet in één tijd inspelen op linkervoet X2 5 2 3 X2 = met linkervoet in één tijd inspelen op linkervoet X3, die met lin- 5 kervoet passt op X7 en herhalen 4 3 6 Op hetzelfde moment: X4 (bal) = pass met linkervoet diagonaal op linkervoet X5 X5 = met linkervoet in één tijd inspelen op rechtervoet X4 X4 = met rechtervoet in één tijd inspelen op rechtervoet X6 3 X6 = met rechtervoet in één tijd diagonaal inspelen op rechtervoet X4 X4 = met rechtervoet in één tijd inspelen op rechtervoet X6, die met rechtervoet passt op X8 en herhalen

50 51 De Voetbaltrainer nr.177 2011 46-51_Dury_46-51 21-04-11 16:11 Pagina 52

www.devoetbaltrainer.nl 52-55_Dossier Verschuur_52-55 21-04-11 13:58 Pagina 52

Tekst/ Qasim Hakim Vertrouwen blijven geven m

Erick Verschuren staat met Sportclub Irene op de laatste plaats in de Limburgs/Brabantse tweede klasse H. Ondanks de slechte resultaten heeft de club het vertrouwen in hem uit- gesproken, omdat zijn jonge en onervaren spelersgroep wel progressie boekt met zijn manier van werken. Verschuren staat ook volgend seizoen voor de groep.

Erick Verschuren: “Ik heb bijgetekend, betekenis te spelen op dit niveau. omdat ik het prima naar mijn zin De spelers moeten het in eerste in- heb. Het gevoel is goed. Tussen mij en stantie naar hun zin hebben, ook in de spelersgroep is een hechte band moeilijke fases van de competitie. Dat ontstaan. We hebben veel talent en is gelukkig het geval en als trainer mentaliteit waardoor de toekomst er speel je hier een zeer cruciale rol in. hoopvol uitziet. We moeten geduld De opstelling bepaal ik zelf. Die ver- hebben en niet in paniek raken, dat is antwoordelijkheid heb ik als trainer, nergens voor nodig. Het allerbelang- maar overige keuzes maak ik samen rijkste in het amateurvoetbal vind ik met mijn spelers. Denk bijvoorbeeld dat er een goede band is tussen trai- aan welk systeem we gaan spelen. ner en spelers. Laat ik voorop stellen Nemen we aanvallend wat meer risi- dat we een ongelooflijk moeilijk sei- co’s? Waar kunnen we ons verbete- zoen doormaken, vooral op prestatief ren? Als je merkt dat de spelers ple- niveau. Tegenstanders hebben ten op- zier hebben, ondanks de tegenvallen- zichte van Sportclub Irene ietwat bre- de resultaten, en je merkt dat er bele- dere selecties en meer specifieke ving en strijd aanwezig is, dan geeft kwaliteiten die vaak bepalend zijn dat voldoening. Je kunt niet iets ver- voor winst of verlies. We zijn in een langen van spelers wat er niet is. Dat competitie terechtgekomen die we zou volkomen onterecht zijn. Maar niet of nauwelijks kenden. Je krijgt toch, hoe gek dat ook klinkt, zijn we bijvoorbeeld ook te maken met een blij dat we in de tweede klasse een mentaliteitsverschil waar wij als Lim- jaartje (althans daar ziet het naar uit) burgers aan moesten wennen. hebben mogen spelen. Het team is in elk geval een ervaring rijker, het indi- Daarnaast kwamen we in een compe- vidu en het collectief zijn gegroeid. titie terecht die qua niveau op een Deze jongens zijn dichter dan ooit aanzienlijk hoger peil bleek te staan naar elkaar toe gegroeid. Ook binnen dan het derde-klasseniveau waar de club is er sprake van realiteitszin mijn spelers aan gewend waren. Wat en berusting en daar wordt binnen al- dat betreft zijn we realistisch in alle le geledingen prima mee omgegaan.” opzichten. Dit is absoluut geen ver- wijt naar mijn spelers toe, maar ge- Vertrouwen woonweg een reële constatering. Ik Erick Verschuren: “Ik begin altijd met probeer altijd eerlijk met mensen om het geven van vertrouwen. Als het op- te gaan, probeer consequent te blijven nieuw is misgegaan, probeer ik het te en probeer zoveel mogelijk beslissin- beïnvloeden in de goede richting. Dat gen te nemen die het team een goed doe ik door veel individuele gesprek- gevoel en vertrouwen geven. Daar- ken te voeren met spelers. De algeme- door is het ook niet zo dat we iedere ne opvatting is dat vertrouwen opbou- week worden weggespeeld. Integen- wen heel langzaam gaat, maar dat het deel, er zijn fases dat we gelijkwaar- bestaande vertrouwen heel snel kan dig of zelfs beter zijn. Het is echter worden afgebroken. Belangrijk hierin nog niet voldoende om een rol van is dat je het probleem erkent en dat je 52-55_Dossier Verschuur_52-55 21-04-11 13:58 Pagina 53

A M AT E U R S

Dossier Amateurtrainer (5) n met oog op toekomst

excuses maakt. De andere partij wil mieter, gelijk weer op de training be- Niveauverschil van je horen dat je dit beseft en dat je ginnen met positie- en partijspelen en Erick Verschuren: “Ik heb inmiddels er spijt van hebt. Laat zien dat je be- hun weer een positief gevoel terugge- een heel zuiver beeld gecreëerd van grijpt dat het fout was, en dat het ten ven. Ik ben van mening dat je spelers de teams in de tweede klasse H. We koste is gegaan van de ander. Neem niet beter laat spelen door ze continu moet reëel blijven en dat betekent dat verantwoordelijkheid voor je gedrag. af te branden. Op het moment dat ze lijfsbehoud, zoals het er nu naar uit- Geef duidelijk aan dat je het goed wilt de kantjes ervan aflopen en dus niet ziet, een onmogelijke opgave is. Ik heb maken en de zaak wilt oplossen. Op scherp zijn, wordt het een ander vertegen de jongens gezegd dat ze acht die manier kun je weer met elkaar in haal. Maar als elke speler het maxi- maanden een prestatie van formaat gesprek komen om de vertrouwens- male uit zichzelf haalt en er is zelfkri- hebben geleverd. We hebben met jon- breuk te herstellen. Ik zeg ook altijd tiek, maar het lukt niet dan is vertrou- gens uit de eigen jeugdopleiding ge- tegen mijn spelers: luister ernaar wat wen de meest bepalende factor. Als daan wat binnen onze mogelijkheden mensen zeggen, naar wat ze graag spelers niet weten waar ze aan toe lag. Prestatief zat de selectie naar mijn kwijt willen en over willen brengen. zijn, zullen ze automatisch een stapje mening aan zijn plafond. We hebben Luister zonder direct te oordelen, met terugdoen en verantwoordelijkheden een aantal clubs in onze klasse die fi- volle aandacht. Als uit je reactie blijkt uit de weg gaan. Als trainer zorg je nanciële middelen ter beschikking dat je de ander begrepen hebt en aan- voor duidelijkheid. Veel fouten zijn hebben, en dat zie je uiteraard terug voelt, schept dat vertrouwen. Ook in niet bewust gemaakt, maar berusten binnen de lijnen. Wat mij ook opviel de voetballerij is het woord ‘vertrou- op vergissingen, onkunde of onwe- was dat bij het merendeel van de wen’ vaak het sleutelwoord dat moet tendheid. Het gaat meestal om inci- clubs de selectie bestond uit zeven- leiden tot betere resultaten. Steeds denten en niet om structurele karak- tien, achttien spelers die nagenoeg al- weer opnieuw na een nieuwe opsode- tereigenschappen.” len het niveau tweede klasse of hoger

52 53 De Voetbaltrainer nr.177 2011 52-55_Dossier Verschuur_52-55 21-04-11 13:58 Pagina 54

hadden. Dan weet je dat je vroeg of king. Wat ook opvalt is de wijze van beschikt over een mengelmoes van laat in het seizoen het onderspit moet spelen vanuit verschillende formaties. dienende spelers (karakter – win- delven. In deze eindfase moeten we Ze kunnen tactisch vrij gemakkelijk naarsmentaliteit) en verfijnde spe- roeien met de riemen die we hebben, omschakelen en spelen met veel posi- lers met technische vaardigheden en blessures en schorsingen zijn onver- tie- en tempowisselingen. Daardoor veel creativiteit. Momenteel hebben mijdelijk en de selectie wordt smaller kunnen ze de tegenstander hun wil wij deze posities niet optimaal bezet. en smaller. Ondanks dat hebben we opleggen, zijn dominant en controle- We hebben zelf onvoldoende kwali- het veel tegenstanders ontzettend las- ren de wedstrijd. De andere ploegen teit ten opzichte van onze tegenstan- tig gemaakt. We zijn tot dusver slechts hebben dit in mindere mate of zelfs ders als het erom gaat er gedurende één keer weggespeeld. Dus heb ik te- helemaal niet tot hun beschikking. negentig minuten een echte wed- gen mijn spelers gezegd: we hoeven Wijzelf zijn de minst scorende ploeg strijd van te maken. De mentaliteit is ons nergens voor te schamen en heb- in deze klasse. absoluut goed, maar soms is het net ben datgene gedaan wat binnen ons eventjes allemaal iets te veel voor vermogen lag. Nogmaals handhaving Daarnaast hebben we niet de juiste ons. Gebrek aan balvastheid en cre- zou mooi zijn, maar niet realistisch.” mix, zijn nog onervaren en dus ko- ativiteit in combinatie met scorend men wij te kort om ons te kunnen vermogen speelt ons gedurende het Tegenstanders meten met de andere ploegen in de- hele seizoen parten. Dit betekent dat Erick Verschuren: “Persoonlijk vind ik ze klasse. Bepalend is vaak de cen- je vrijwel niet in staat bent om een dat de specifieke kwaliteiten van de trale as, oftewel doelman, centrale wedstrijd naar je hand te zetten en tegenstanders vooral liggen bij spe- verdedigers, de middenvelder en de daar waar nodig op resultaat te spelers die als middenvelders en als spit- aanvalsleider. Indien deze posities len. Of we vooruitgang hebben ge- sen fungeren. De ploegen die bovenin optimaal zijn bezet dan betekent dit boekt zal komend seizoen moeten meedraaien hebben meestal een pri- dat in elke linie kwaliteit gewaar- blijken. In ieder geval zijn we een er- ma mix van jonge leergierige en oude borgd is. Heel belangrijk is dat deze varing rijker. Wat dit uiteindelijk be- ervaren spelers. Daarnaast hebben ze specifieke kwaliteiten van de spelers tekent in de toekomst dat durf ik drie, vier of zelfs vijf spelers in de op elkaar worden afgestemd en be- niet te voorspellen, want garanties in ploeg met scorend vermogen. De spe- nut. Zijn dit spelers met bovenge- de voetballerij heb je nooit. Volgend cifieke kwaliteit zit vaak in het indivi- middelde kwaliteiten dan hoef je als seizoen kan alles weer anders zijn.” du zelf. Hier bedoel ik mee dat er spe- trainer je geen onnodige zorgen te lers rondlopen die een wedstrijd kun- maken. Vaak zijn dit spelers die pri- Manier van trainen nen lezen of kunnen openbreken als mair de taken uitstekend vervullen Erick Verschuren: “In deze eindfase is de situatie erom vraagt. Je bent als en sturing geven aan de rest van je met name de intensiteit van de trai- ploeg niet afhankelijk van één speler, elftal. Zij zorgen voor evenwicht en ningen behoorlijk verlaagd. We spelen meerdere spelers kunnen bepalend rust in het team. Binnen de speelwij- 26 in plaats van 22 wedstrijden, spe- zijn en dat geeft de ploeg een sterk ze waar je voor hebt gekozen is het lers zijn blessuregevoeliger en her- gevoel. Met andere woorden: scoren dan een kwestie van het bewaken stellen minder snel. Momenteel heb- doen we normaliter altijd, dus geen van de gemaakte afspraken. De juiste ben we vier à vijf spelers die met doelpunt tégen betekent een grote samenstelling zit vaak in de specifie- blessures kampen. Belangrijk is dat kans op winst. De bovenste ploegen ke kwaliteit van het individu. Je moet we goed met elkaar communiceren hebben zulke spelers tot hun beschik- als trainer ervoor zorgen dat je elftal om zodoende problemen te voorkomen. In dit stadium van de competitie moeten we met de betreffende spelers afstemmen of trainen op de dinsdag wel of niet verantwoord is. Het is een kwestie van goed luisteren naar je lichaam. Kun je trainen dan train je, maar kun je niet trainen dan is er ook geen man overboord. Voor het groepsproces vind ik het wel belangrijk dat een ieder er op dinsdag en vrijdag is. Het accent ligt niet meer zo nadrukkelijk op honderd procent scherpte, maar ik zoek het vooral in de belevingsvormen. Dus spelen we veel positie- en partijspelen. De strak- ke hand van de trainer hoeft niet altijd zichtbaar te zijn. Een kwestie van aanvoelen en ervoor zorgen dat het plezier vooropstaat in periodes dat de ploeg het moeilijk heeft, lijkt mij een verstandige keus.” 52-55_Dossier Verschuur_52-55 21-04-11 13:58 Pagina 55

A M AT E U R S

Tweede en A-jeugd Trainingsvorm Erick Verschuren: “Het tweede elftal heeft tot op heden hier nauwelijks een rol van betekenis in gespeeld. We hebben vrijwel constant geput uit de Doel Coaching vijftien, zestien spelers die deel uit- n verbeteren positiespel n Positiespel maakten van de eerste selectie. In het n verbeteren afjagen en drukzetten - ‘Moment van openen lezen; diepte tweede elftal zit volgens mij niet die zien.’ specifieke kwaliteit die ons per direct Organisatie - ‘Nauwkeurige aanname.’ zou versterken. Elke week is er over- n veld van 60 meter diep, volledige - ‘Balsnelheid en balrichting moeten leg met de trainer van het tweede elf- breedte keuzes zijn.’ tal. We hebben beiden veel ervaring n twee grote doelen n Drukzetten en een heel zuiver en goed beeld van n hesjes en voldoende ballen - ‘Moment van vastzetten herken- de selectie in zijn totaliteit. Wat ik wel nen (hoge bal, slechte bal, in de belangrijk vind, is onze A-jeugd die Inhoud hoek).’ momenteel uitkomt in de landelijke n positiespel 7:7 met twee keepers - ‘Vooral de spelers dichtbij de bal, vierde divisie. Gemiddeld genomen n ploeg A speelt op balbezit maar ook de bijsluitende spelers bezoek ik een wedstrijd of tien per n ploeg B jaagt af, probeert zo snel zetten druk.’ jaar om een indruk te krijgen wie po- mogelijk in balbezit te komen en tentiële kandidaten zijn voor het eer- probeert dan meteen te scoren op Methodiek ste elftal. Mocht het zo zijn dat we in één van beide doelen n vrij spel de kwantiteit/kwaliteit keuzes moe- n na het scoren, gaat ploeg B op bal- n de ploeg in balbezit mag per speler ten maken dan zoek ik dat meestal bezit spelen maar twee keer raken. bij onze A1-spelers. Ik verwacht dat er n wanneer vijf keer de bal wordt ver- in het nieuwe seizoen zeker twee à overd, ben je vervolgens automa- drie talentvolle A-spelers ons elftal tisch de ploeg die in balbezit begint kunnen versterken. In de voorbereiding op het nieuwe seizoen zullen we kijken naar de mogelijkheden die we hebben. Vertrouwen neerleggen bij de spelers waarmee ik dit jaar heb sa- mengewerkt, is mijn uitgangspunt. Mochten we er één of twee versterkingen bij krijgen dan is dat niet verkeerd, maar uiteindelijk vind ik dat je als club ook je eigen identiteit moet bewaken. Dat betekent voor Sportclub Irene veel ‘eigen’ spelers opleiden en zorgen voor continuïteit in de toekomst.”

Samenvatting: • Erick Verschuren staat met Sportclub Irene laatste in de tweede klasse H. • Toch heeft het bestuur besloten om de samenwerking te verlen- gen met één seizoen. • Verschuren heeft geconstateerd dat zijn ploeg specifieke kwaliteiten mist. • Belangrijk is nu om het collectief bij elkaar te houden en vertrouwen te blijven geven. • De trainingsintensiteit is verlaagd. • Verschuren is al bezig met het volgende seizoen en richt zich met name op versterkingen uit de eigen jeugdopleiding.

54 55 De Voetbaltrainer nr.177 2011 56-57_A-jeugd_56-57 21-04-11 15:14 Pagina 56

A-JEUGD

William Bakker is een echte Zwollenaar. Hij was er trainer bij CSV’28 en Berkum. Op dit moment traint hij Be Quick’28 A1, dat uitkomt in de vierde divisie landelijk. Bakker werkte acht jaar op de Glen Mills school als coach en docent. De omgang met die doelgroep heeft hem als trainer gevormd. Op dit moment is hij unitleider onderwijs op het Hoenderloo Colle- ge, een school voor speciaal onderwijs.

LANGETERMIJNVISIE GROEPSDYNAMICA

William Bakker: “Toen ik zes jaar geleden William Bakker: “Acht jaar lang ben ik werkzaam geweest op de begon bij mijn huidige club Be Quick ’28, Glen Mills school in Wezep. Op deze school voor criminele jongens was de jeugdopleiding verwaarloosd en tussen veertien en twintig jaar, werkte ik met een uit Amerika af- in verval. Geen van de jeugdselectie-elf- komstige groepsdynamische methodiek. Het uitgangspunt was dat tallen speelde hoger dan de eerste klasse jongeren verantwoordelijk zijn voor elkaar. Het personeel had naast en met de A1 startte ik het seizoen in de het zorgen voor veiligheid slechts een beschouwende en coachende tweede klasse. De vereniging besloot in rol. Onze core business was het in kaart brengen van de verschil- te grijpen. Op bijna alle standaardteams lende rollen in de groep en het analyseren van individuele- en kwamen gediplomeerde trainers te staan, groepsprocessen, om van daaruit interventies te maken. Juist deze die veelal ook in het eerste elftal van de groepsdynamische kennis loopt als een rode draad door mijn werk- club hadden gespeeld. Trainers met hart zaamheden als voetbaltrainer. Ik screen de rollen die spelers inne- voor de club en voetbalervaring. Enkele men in mijn team. Daarbij maak ik gericht de leider van het team jaren later maakte de club een tweede ook aanvoerder. Met hem heb ik wekelijks individuele gesprekken stap in de ontwikkeling van de jeugdop- over het team en ik weet door deze gesprekken goed wat er in de leiding door een hoofdtrainer aan te stel- spelersgroep leeft. Daarvan maak ik optimaal gebruik. len die volledig verantwoordelijk voor de De spelersgroep in zijn totaliteit gebruik ik om tot individuele en jeugdopleiding was. Dit werd Andries Ul- teamontwikkeling te komen op technisch en tactisch vlak. In team- derink. Onder zijn leiding werd de jeugd- afspraken binnen en buiten het veld, maar ook in trainingsvormen, opleiding in zijn totaliteit uitgebreid en maak ik spelers verantwoordelijk voor elkaar en creëer ik een aan- verder geprofessionaliseerd. Er werd een spreekcultuur. Hierdoor ontstaat een goed collectief waarin teamaf- voetbalschool georganiseerd waar Ulde- spraken heilig zijn en waardoor ik mijn aandacht als trainer met rink en vele andere trainers bij betrokken name kan richten op voetbaltechnische zaken. Jaren geleden merk- waren, waardoor er in kleine groepen te ik dat er in de basketbalwereld al een tijd vanuit deze groepsdy- kon worden getraind. Elk kwartier draai- namische gedachte wordt gewerkt. Marco van de Berg en Herman den de spelers door naar het volgende van de Belt, respectievelijk de oud- en huidige trainer van Landste- onderdeel, zodat er aandacht kon worden de Basketbal, doen niet anders en zijn de afgelopen jaren erg suc- besteed aan vele facetten. Dit alles zon- cesvol geweest met hun teams. der dat de concentratie bij de spelers af- Vanuit mijn rol als unitleider vraagt mijn dagelijkse werk steeds nam. meer om situationeel leiderschap. Het werken met verschillende Daarnaast gingen alle standaardteams bij teams in verschillende situaties maakt dat je als leidinggevende in de junioren drie keer in de week trainen, staat moet zijn je flexibel op te stellen en je leiderschap aan te waarbij de hoofdtrainer zelf ook een keer kunnen passen. Daarbij is mijn uitgangspunt om dienend te zijn. voor de groep stond. Dit heeft, naast de Wat heb je nodig om goed te kunnen functioneren? Naar mijn spe- spelersgroep, mij zelf ook doen groeien lersgroep toe is dit niet anders. De meningen, wensen en ideeën als trainer. Amper vier jaar later speelde van de spelers zijn belangrijk. En deze neem ik mee in mijn keuzes zowel de C1 en B1 in de hoofdklasse en en beslissingen. Een belangrijk moment is de wekelijkse nabespre- de A1 zelfs in de derde divisie landelijk. king van de wedstrijd. Hierin verwacht ik dat de spelers zelf input Bij Be Quick’28 is het uitgangspunt in een leveren en kritisch durven zijn op zichzelf en anderen, suggesties 1:4:3:3-formatie te spelen. Wanneer de si- doen of om hulp vragen. Wanneer dit punt is bereikt weet ik dat er tuatie er om vraagt kan hier in B1 of A1 een maximale ontwikkeling gehaald gaat worden uit zowel het in- van afgeweken worden.” dividu als het team.”

www.devoetbaltrainer.nl 56-57_A-jeugd_56-57 21-04-11 15:14 Pagina 57

P R O F V O EJ ETUBGADL

TRAININGSVORM

Doel n verbeteren van het opbouwen van achteruit, waarbij spelers vaker gebruik maken van de dieptepass

Organisatie 10 n het veld is 35 meter lang en 25 me- 4 ter breed n voldoende ballen 8 6 n voldoende hesjes 3 n zes pylonen

2 2 Inhoud 5 1 n positiespel 5 tegen 5 met 2 kaatsers 4 3 n de te coachen ploeg speelt zoals op zaterdag n de vrije verdedigers (3) en de aan- vallende middenvelder (10) fungeren als kaatser n de trainer brengt de bal steeds weer in het spel n zodra een team een kaatser heeft aangespeeld krijgen ze een punt n het spel gaat van onder naar boven n ‘Kijk eerst diep en dan pas breed.’ Communicatie en vice versa n ‘Varieer in het maken van loopac- n ‘Coach je medespeler.’ ties.’ Coaching n ‘Probeer onder de bal te komen.’ Methodiek n Varieer met de aantallen Ruimte Passing n Stel een tijdslimiet in waarbinnen n ‘Creëer ruimte voor jezelf en mede- n ‘Speel ballen strak en nauwkeurig men een kaatser moet bereiken speler.’ in.’ n ‘Beweeg door na het geven van een n ‘Speel in op het sterke been van je pass.’ medespeler.’

56 57 De Voetbaltrainer nr.177 2011 58-59_B-jeugd_58-59 21-04-11 14:01 Pagina 58

B-JEUGD

Marco van Dijk begon met voetballen bij DVC in Delft. In de C-jeugd stapte hij over naar DHC. Hij doorliep er alle jeugdelftallen en speelde ook een enkele wedstrijd in het eerste elftal. Hij begon er zijn trainersloopbaan bij de allerkleinsten en traint er op dit moment de B1, waarmee hij in de tweede divisie landelijk speelt. Van Dijk volgt de cursus TC2 die hij nog voor de zomer van 2011 hoopt af te ronden.

VISIE Marco van Dijk: “Bij DHC leiden we spelers op om Binnen de club is het zoeken naar een balans in 1:4:3:3 te kunnen spelen. Onze spelers moeten tussen opleiden en resultaat lastig. Want waar ligt gedoseerd kunnen opbouwen van achteruit en dat kantelpunt precies? Ik vind dat het opleiden technisch en tactisch verzorgd voetbal kunnen van spelers altijd bovenaan moet staan maar dat spelen. Bij DHC zul je niet snel een team zien de elftallen wel op een bepaald niveau moeten spelen dat de lange bal hanteert. Dat verzorgde blijven spelen. Als dat laatste in het geding komt, heeft ook zo zijn keerzijde. DHC’ers worden nog moet het resultaat tijdelijk de voorkeur krijgen. wel eens afgetroefd op karakter en een stukje De oudere jeugdselectie-elftallen van DHC komen felheid. Ik denk dat wij daar meer aandacht aan allemaal uit in de landelijke divisies. Uiteindelijk moeten gaan besteden. Strijd leveren is onher - gaat het er om dat je als club een visie hebt en roepelijk een onderdeel van het voetbalspel en dat de manier waarop je spelers op wilt leiden ook vaak noodzakelijk om successen te behalen. correspondeert met die visie.”

TRAININGEN Marco van Dijk: “Ik ben als trainer opgeleid in de een bvo bij onze club spelen die ik bevroeg over visie van de KNVB en ik richt mijn trainingen ook het ‘groot maken’ van het veld in balbezit. Toen volgens die visie in. Dat betekent dus veel par- bleek dat hij als halfspeler helemaal op de ver- tijkvormen, waarin bepaalde voetbalproblemen keerde positie ging staan. In de daaropvolgende terugkomen. Maar ook veel passen trapvormen partijvormen heeft hij geleerd om concreet invul- in relatie tot de teamorganisatie. De meeste vor- ling te geven aan het begrip ‘groot maken’ en hij men kennen ook een vorm van afronden en sco- staat nu op de juiste plaats. Hij begint nu meer ren want daar gaat het uiteindelijk allemaal om. naar binnen en staat veel dieper weg waardoor In de loop van de jaren heb ik een bepaalde hij ruimte voor zichzelf en anderen heeft ge- structuur binnen mijn trainingen ontwikkeld creëerd. Dan heb ik in die situatie mijn doel be- waar ik aan vasthoud. Als er nieuwe spelers van reikt en die speler iets geleerd. Ik denk dat de andere clubs bij mij komen trainen, kan ik direct kracht van dat soort leermomenten ook ligt in de zien welke spelers gewend zijn om op een soort- herhaling. Door bepaalde oefenvormen regelma- gelijke wijze getraind te worden. Ik hecht er bij tig terug te laten komen, gaan spelers situaties spelers veel waarde aan dat ze echt nadenken eerder herkennen en uiteindelijk ook begrijpen. over het spel. Spelers kunnen vooral op ‘gevoel’ Ze zien sneller oplossingen en kunnen op korte spelen en vallen misschien qua techniek, kracht termijn relatief grote stappen maken in hun ont- en inzet gelijk op. Toch vind ik dat als je niet met wikkelingsproces. Ik probeer iedere week op de je verstand speelt, je uiteindelijk te kort komt. Ik woensdag een voetbalconditietraining te geven, probeer spelers dan ook veelal te ‘triggeren’ om na de andere twee trainingsavonden trainen we te denken over de keuzes die ze maken in het technisch/tactisch. Sommige spelers vroegen zich veld. Ik laat ze vooral tijdens trainingen tegen be- af of het voldoende is om één keer in de week paalde problemen aanlopen en bevraag ze daar een conditionele prikkel te krijgen. Inmiddels vervolgens over. Er kwam eens een speler van zijn ze daar wel van overtuigd.”

www.devoetbaltrainer.nl 58-59_B-jeugd_58-59 21-04-11 14:01 Pagina 59

J EJUEGUDG D

TRAININGSVORM

Doelstelling n verbeteren van de opbouw van achteruit door de keeper, verdedigers en midden- 3 velders 9 8 6 Organisatie 8 6 n het veld is 75 meter lang en 60 meter 4 breed 10 n 7 twee grote doelen 3 5 2 n tien pylonen 11 n veertien hesjes 9 2 n voldoende ballen 10

Inhoud 43 n het te coachen team speelt in een 1 1:4:3:1 formatie n de tegenpartij speelt in een 1:1:3:3 formatie n balbezit start steeds bij de keeper van het te coachen team

Coaching Methodiek Variatie Houding n tegenpartij eerst een eindje laten n de tegenpartij speelt de bal naar de te - ‘Sta op je voorvoeten.’ inzakken coachen partij, die de opbouw start - ‘Beweeg veel zonder bal.’ n tegenpartij zet de te coachen ploeg n de te coachen ploeg start vanuit een gelijk vast ingooi Techniek n een speler toevoegen aan het on- n de trainer speelt de bal naar iemand - ‘Speel de juiste man snel in, afhanke- dertal, zodat er doorgedekt kan van de te coachen ploeg, waarna de lijk van de afstand en de positie van worden vorm begint de tegenstander.’ - ‘Speel de bal aan de veilige kant in, afhankelijk van waar de tegenstander staat.’

Ruimte - ‘Wees geduldig in het zoeken naar de ruimte.’ - ‘Maak een vooractie en probeer los te komen van de tegenstander.’ - ‘Wissel van positie waardoor de tegenstander in de war raakt.’

Communicatie - ‘Laat weten dat je de bal wilt hebben.’ - ‘Geef met een gebaar aan waar je de bal wilt hebben.’ - ‘Coach elkaar en vertel wat je medespeler met de bal moet doen (kaatsen, opendraaien, diep spelen, etc.)’

58 59 De Voetbaltrainer nr.177 2011 60-61_C-jeugd_60-61 21-04-11 14:02 Pagina 60

C-JEUGD

Bij Dennis Teunissen zit les- en training geven in het bloed. Na zijn MBO Sport en Bewegen ging hij studeren aan de ALO in Nijmegen waar hij binnenkort zijn diploma hoopt te halen. Na zelf bij SDOUC in Ulft en bij WVC in het eerste elftal te hebben gespeeld, zag hij zich aan het eind van vorig seizoen genoodzaakt wegens tijdgebrek zelf de schoenen aan de wilgen te hangen. Op dit moment is hij voor het tweede seizoen trainer van WVC Winterswijk C1. Hij promoveerde met dat elftal vorig seizoen naar de landelijke tweede divisie.

COGNITIEF ASPECT Dennis Teunissen: “Naast voetbaltrainer ben ik ook werk- moeten uitgedaagd worden om na te denken over de zaam als docent lichamelijke opvoeding. Er zijn veel over- manieren waarop ze iets kunnen oplossen. Door zelf met eenkomsten tussen deze twee werkzaamheden. een probleem aan de slag te gaan en het op te lossen, Neem bijvoorbeeld het cognitieve aspect. Beide doelgroe- wordt het leerrendement een stuk hoger. Spelers moeten pen stel ik veel vragen met als doel om ze over bepaalde iets oplossen omdat ze het zélf willen. Niet omdat een zaken te laten nadenken. Zowel leerlingen als spelers trainer het zo nodig wil.”

TACTIEK NABESPREKING Dennis Teunissen: “Gedurende het gehele seizoen train ik zo’n acht Dennis Teunissen: “Zodra we een wed- tot tien tactische situaties. De spelers leren in deze tactische situ- strijd hebben nabesproken, maak ik een aties te kijken naar hun eigen positie en die van hun medespeler. wedstrijdverslag. Het wedstrijdverslag Spelers weten op een gegeven moment wat er in een bepaalde situ- komt op onze internetsite te staan waar- atie verwacht wordt en merken door de herhaling ook dat ze situ- door spelers nogmaals terug kunnen le- aties steeds beter leren inschatten. Ik vind het belangrijk dat spelers zen hoe de wedstrijd verlopen is. Ik laat zelf nadenken over het voetbal, met name door zelf waar te nemen tijdens trainingen in de week erna spe- en te ervaren wat er in bepaalde situaties gebeurt. In de coaching lers ook reageren op het wedstrijdver- komen tactische aspecten ook weer aan bod. In nabesprekingen slag. Hier ontstaan weer leerzame dis- vraag ik spelers waarom we die 2-0 voorsprong niet konden vast- cussies en uiteindelijk dus ook weer houden. Dan wordt er daadwerkelijk benoemd welke tactische as- leerpunten. Deze punten gebruik ik ver- pecten daar aan ten grondslag lagen. Bijvoorbeeld dat onze centrale volgens weer tijdens trainingen. Ik test middenvelder op het moment dat de tegenstander één op één ging spelers ook wel eens door ze te vragen spelen steeds achteruit bleef lopen en zijn man niet over gaf aan on- een aantal punten uit de nabespreking ze vrije verdediger. Spelers zijn getraind in het bewust kijken naar of het wedstrijdverslag te benoemen. waarom iets niet goed loopt en zijn prima in staat daar ook op tac- Het evalueren van een wedstrijd vind ik tisch vlak iets over te zeggen.” belangrijk en ik haal er veel winst uit.”

VERANTWOORDELIJKHEID uit en tijdens trainingen spelen ze aan het begin een Dennis Teunissen: “Ik ben een trainer die probeert om positiespel. Hier hoef ik ze niet voor aan te sturen. jongens zoveel mogelijk verantwoordelijkheid te geven. Spelers zijn vrij om variaties in standaardsituaties te be- Dit seizoen heb ik drie aanvoerders aangewezen. Aanvoer- denken en uit te voeren. Op medisch vlak geven spelers ders zijn mijn eerste aanspreekpunt en ik verwacht van zelf aan hoe ze denken dat een bepaalde kwetsuur opge- ze dat ze de groep waar nodig aansturen. Eén keer per lost kan worden. Uiteraard gaat dit in overleg met fysio- maand heb ik met deze spelers een gesprek. Door gerichte therapeut en verzorger maar de speler is in eerste instan- vragen te stellen probeer ik ze richting een bepaald on- tie verantwoordelijk voor het traject. Ik kijk bij langdurig derwerp te duwen. Ik wil graag weten wat er leeft in de of vaak geblesseerde spelers naar hun belasting buiten groep en zie deze gesprekken daar als een uitstekend in - het voetballen om. Naarmate het seizoen vordert en de strument voor. Ook op het veld regelen mijn spelers een spelers mijn manier van werken kennen, valt op dat ze aantal zaken zelfstandig. Ze zetten zelf een warming-up zich steeds meer bewust worden van hun lichaam.”

www.devoetbaltrainer.nl 60-61_C-jeugd_60-61 21-04-11 14:02 Pagina 61

J EJUEGUDG D

TRAININGSVORM

3 5 Doel 2 9 7 n verbeteren van het verplaatsen van het spel als het 11 speelveld aan de ene kant erg klein wordt naar de andere zijde waar ruimte is 8 3 6 10 Organisatie n het speelveld is 60 meter breed en 70 meter lang 2 6 n 1 groot doel met keeper en 1 klein doel 8 n voldoende ballen in het kleine doel 1 n 4 tot 6 pylonen 4

Inhoud n formaties 0:1:3:3 (coachploeg) tegen 1:3:2 n spel begint steeds bij de centrale verdediger (4) van de te coachen ploeg, deze speelt een aanbiedende middenvelder aan waarna de aanval begint n de te coachen ploeg verdedigt het kleine doel n de niet te coachen ploeg verdedigt het grote doel met keeper n de niet te coachen ploeg kan scoren (uit een pass) op het kleine doel n Doorbewegen (algemeen) Coaching - ‘Na elke pass doorbewegen.’ n Aanbieden (middenvelders/vrije verdediger) - ‘Gebruik schijnacties.’ - ‘Kom niet te kort bij de situatie als de speler in de linie voor je de bal heeft, zo creëer je meer tijd Methodiek en ruimte voor jezelf om het spel te verleggen.’ n uitbouwen naar formaties 0:1:3:3 (coachploeg) tegen 1:3:3 - ‘Op moment dat er weinig ruimte is en je zit er- waarbij alleen vrije verdediger nog geen directe tegen- onder zodat de bal uitgehaald kan worden geef stander heeft dan ook deze coaching mee aan je medespeler.’ - ‘Zorg als speler in de aanval dat je open staat (zowel aanvallers, middenvelders als vrije verdediger) zodat je de bal voorwaarts in 1 keer mee kan nemen en je het spel voor je overziet.’ - ‘Gebruik tempowisselingen voor het aanbieden. Versnellen en inhouden, versnellen en inhouden. Voorkom dat je alles op 1 tempo doet.’

n Passing - ‘Strak inspelen, het liefst over de grond.’ - ‘Diep spelen als het kan.’ - ‘Centrale middenvelders, probeer het spel te verplaatsen.’ - ‘Houd het tempo hoog.’ - ‘Beperk het aantal keer raken zoveel mogelijk.’

n Positie (voorwaarde vleugelaanvallers) - ‘Houd het veld breed.’ - ‘Wissel je loopacties af.’ - ‘Middenvelders, zorg dat je aanspeelbaar bent.’ - ‘Vanuit je positie gaan voetballen.’

60 61 De Voetbaltrainer nr.177 2011 62-63_D-jeugd_62-63 21-04-11 14:03 Pagina 62

D-JEUGD

Dennis Pluijmen is sinds 2001 actief binnen de jeugdopleiding van Roda JC Kerkrade. Via het CIOS te Sittard en Fontys Sporthogeschool te Tilburg is hij ingestroomd binnen de technische staf van de Limburgers. In de afgelopen jaren heeft hij verschillende teams mogen trainen in de onderbouw van de jeugdopleiding. De laatste jaren is hij actief als trainer van de D-jeugd.

SPELER EN OMGEVING SPELER EN ONTWIKKELING

Dennis Pluijmen: “D-spelers komen in veel verschillende so- Dennis Pluijmen: “Veel spelers die binnen een ciale situaties terecht, zowel thuis, op school als binnen de jeugdopleiding van een BVO hebben gespeeld, voetbalopleiding. Ouders kunnen de speler steunen maar zullen uitstromen naar het amateurvoetbal. Men zeer zeker ook afremmen. Spelers zullen daarom moeten heeft echter al in de D-pupillen een schoolkeuze werken aan hun eigen ‘ik’. Deze zal voor een gedeelte gaan moeten maken. Soms is er gekozen voor een la- bepalen hoe ver je uiteindelijk gaat komen binnen een jeugd- ger niveau dan dat was geadviseerd, wellicht opleiding van een BVO. Voetbaltalent alleen is namelijk niet met als reden de speler meer tijd te geven om voldoende. Als spelers gaan spelen in de jeugdopleiding van zijn voetbaltalent te ontwikkelen. Spelers moe- een Betaald Voetbal Organisatie, moeten de ouders beseffen ten constant presteren, zowel op school als bij dat dit grote gevolgen heeft voor hun gezinssituatie. Veel de voetbalvereniging. Daarom heeft die presta- staat in het teken van het talent. Denk bijvoorbeeld aan eet- tiefactor ook twee kanten. Terwijl we in de on- tijden, vervoer, invulling van vrije tijd etc. En de schoolkeuze derbouw steeds praten over ‘ontwikkelen van natuurlijk. Gaat hij naar de school in het eigen dorp, net zoals spelers’ kan men toch promoveren en degrade- zijn vriendjes? Of naar die school waar de BVO een samen- ren. Zaken als ‘kampioen worden’ of ‘degrade- werkingsverband mee heeft? Op school moet er optimaal ge- ren’ staan eigenlijk loodrecht op voorrang geven presteerd worden maar dat vragen we op de club natuurlijk aan ontwikkelen. Ik ben er dan ook een voor- ook. Er wordt op zo’n moment ontzettend veel gevraagd van stander van om in de onderbouw te kiezen voor een speler. Het vormen van hun eigen ‘ik’ wordt voor een een competitie waaruit niet gedegradeerd kan groot gedeelte bepaald door de ouders. Spelers moeten veel worden. Spelers en trainers krijgen in dat geval doen en laten om zo ver mogelijk te komen en wanneer oude ruimte om iedereen zo optimaal mogelijk te ders hen te veel verwennen, ligt het risico op de loer dat spe- laten ontwikkelen. Aan de andere kant zijn ont- lers te gemakkelijk voor zichzelf worden. Ze missen dan het wikkeling en presteren niet los van elkaar te doorzettingsvermogen om alles te geven voor datgene wat ze zien en zal een trainer altijd een sleutelrol moe- graag wil bereiken. Nog enkele onschuldig klinkende voor- ten vervullen binnen dit proces. Kinderen willen beelden: ouders die zelf de tas van hun kind inpakken, zelf altijd winnen en het is de taak van de trainer de tas dragen en soms zelfs de schoenen poetsen.” om de grote lijnen te bewaken.”

SPELERS EN TRAINER

Dennis Pluijmen: “In de onderbouw vind ik het belangrijk ondersteunende functie heeft. Spelers moeten situaties dat trainers weten hoe spelers in elkaar steken en wat de steeds beter leren herkennen. D-pupillen worden steeds leeftijdsspecifieke kenmerken zijn. Daarom zal een trainer kritischer op zichzelf maar ook op anderen. Het is een be- meer moeten gaan denken vanuit de speler en zijn langrijke taak voor de trainer om dit proces te bewaken manier van handelen hierop afstemmen. Op deze wijze en daar waar nodig bij te sturen. Ook zullen er spelers kan hij zorgen voor een optimale voetbal-leersituatie. zijn die hun eigen fouten voortdurend afschuiven op me- Daarnaast moet er voldoende ruimte zijn voor de eigen despelers. Ze missen zelfkritiek en dat zal hen beperken inbreng van de speler en moeten trainers erop letten dat in hun ontwikkeling. Bij D-pupillen kun je al duidelijke die inbreng niet te veel ingeperkt wordt. Bij D-pupillen rollen onderscheiden. Wie zijn de leiders en wie de vol- vinden we het belangrijk dat spelers hun techniek gaan gers? Ik vind het belangrijk dat de spelers die een leiden- koppelen aan inzicht, waarbij onderlinge coaching een de functie hebben, dit op een positieve manier uiten.”

www.devoetbaltrainer.nl 62-63_D-jeugd_62-63 21-04-11 14:03 Pagina 63

J EJUEGUDG D

TRAININGSVORM

Doel n verdedigen op eigen helft waarbij de verdediger(s) en middenvelders proberen om de dieptepass te beperken

Organisatie n 4:3 op eigen helft afmeting van veld is 40x20m n veld is 40 m lang en 20 m breed n voldoende ballen achter doel van aanvallers (rode hesjes) n 4 markers en 2 pylonen n 4 hesjes en 2 kleine doeltjes

Inhoud n aanvallers krijgen 15 seconden de tijd om te scoren n zodra een bal uit is speelt trainer van achter het doel van aanvallers nieuwe bal in op aanvaller die het dichtst bij eigen doel staat n pylonen geven ruimte aan die normaliter zou liggen tussen de verdedigers en keeper n trainer geeft aanwijzingen, vervol- n hoe kunnen we samen druk op de Coaching gens zal centrale verdediger die bal houden? voor verdedigende spelers (drietal) moeten overnemen door medespe- n wat zijn de uitgangspunten bij ver- lers te sturen Methodiek dedigen en wat willen we op eigen n welke ballijn maken we dicht? n met buitenspel spelen helft hiermee bereiken? n welke speler laten we vrij? n extra aanvaller (rode partij) erbij zetten die op 10 gaat spelen

62 63 De Voetbaltrainer nr.177 2011 64_Verlenging_64 21-04-11 14:03 Pagina 64

Colofon

Uitgave: Eisma Businessmedia bv De verlenging Postbus 340 - 8901 BC Leeuwarden Bezoekadres: Celsiusweg 41 Telefoon: 088-2944800 | Fax: 088-2944810 Bij een jeugdelftal uit Houten wordt sinds kort geen topscorerslijst meer bijge- E-mail: [email protected]

houden. Het zou niet passen in een sfeer van positief coachen. Han Berger vindt Directie: dat op jonge leeftijden spelers uit de competitie gehaald moeten worden, en in Egbert van Hes, algemeen directeur Bouke Hoving, financieel directeur onze België Special opperde Michel Bruyninckx iets soortgelijks. Op de redactie Gerbert Tiecken, uitgeef directeur van De Voetbaltrainer moesten we toch wel even aan deze gedachte wennen. Uitgever: Geen topscorerslijst meer, geen competitie meer spelen: draagt dit bij aan de Gerbert Tiecken

ontwikkeling van spelers of neigt dit naar overmatig ‘pamperen’? Hoofdredactie: Paul Geerars (hoofdredacteur) Telefoon: 088-2944826 | 06-51904854 Is winnen dan echt niet meer belangrijk? Onlangs nog zagen we een jeugdtrai- Fax: 088-2944810 | E-mail: [email protected] ning bij een grote amateurvereniging in het midden van het land. Tijdens het Tjeu Seeverens (adjunct-hoofdredacteur) afsluitende partijtje bleek geen enkele speler te weten hoe de stand was. ‘Want’, Telefoon: 043-4502304 | 06-23941973 zo riepen alle voetballers in koor, ‘winnen maakt niet uit. Als het maar leuk is.’ E-mail: [email protected] Blijkbaar zijn wij trainers er inmiddels in geslaagd om onze spelers dit in te Adviseur: Henny Kormelink prenten: winnen is niet belangrijk, het gaat om plezier. Natuurlijk moet je voet- Telefoon: 06-50686964 | E-mail: [email protected] bal leuk vinden. Maar het spel speel je toch om te winnen? Dat maakt het nu Redactiemedewerkers: juist zo aantrekkelijk: de onzekerheid van de uitslag en de spanning die dat met Rob Baan, Gino van den Broecke, Yves Brokken, Ruud Doevendans, Theo Ducaneaux, Pieter Fischer, zich meebrengt. Zogezegd: dáár doe je het voor! Qasim Hakim, Henk Mariman, Hans Nijboer, Alex van Vogelpoel, Gerjos Weelink, Ron Weinbrecher

Akkoord, dat wij als trainers bij jeugdvoetbal niet te veel belang moeten hech- Aan dit nummer werkten verder mee: ten aan het resultaat, is duidelijk. Wij moeten geen scorebordjournalistiek be- William Bakker, Han Berger, Willem den Besten, Marco van Dijk, Francky Dury, Jerry van Holst, Ewald van Kouwen, Ruud Krol, drijven. Maar moeten we onze jeugdspelers ook vertellen dat winnen er niet toe Monique Kwakman, Art Langeler, Patrick van Leeuwen, Guy Ol- doet, als ze zich maar ontwikkelen? Als winnen geen rol speelt, zullen we dan denkotte, Dennis Pluijmen, Dennis Teunissen, Erick Verschuren de doelen maar afbreken en opbergen? Voetbal wordt één grote rondo waarbij Foto’s: Australian Sports Commission, F4E Voetbalacademie Rotterdam, balbezit een doel op zich wordt en niet langer middel is om doelpunten te sco- Football Federation Australia, Guy Oldenkotte, Orange Pictures, ren en dus … te winnen. Pro Shots, Jan Trepels, VI Images Redactie-adres: Bij een jeugdopleiding hoort ook: spelers leren dat zij, binnen de regels van het De Voetbaltrainer, Postbus 340 - 8901 BC Leeuwarden spel, er samen alles aan moeten doen om de wedstrijd te winnen. Wij trainers Lay-out en productiebegeleiding: ZeeDesign, Postbus 13 - 8748 ZL Witmarsum reiken hun daarbij de middelen aan die hun daarbij ten dienste kunnen staan: Telefoon: 0517-531672 | E-mail: [email protected] technische vaardigheden, spelbegrip en natuurlijk fysieke fitheid. Maar zeker Druk: ook mentale kracht. In sport kan het van doorslaggevend belang zijn dat je, let- Scholma Druk, Bedum

terlijk maar ook figuurlijk, tegen een stootje kunt. En dat je ‘klein’ (bescheiden) Boekbestellingen: kunt zijn bij winst, en juist ‘groot’ bij verlies. Dan kan het helpen dat je met die Johan de Boer Telefoon: 088-2944812 | E-mail: [email protected] elementen wel regelmatig geconfronteerd wordt. Abonnementen voor Nederland: Nieuwe opgaven, adreswijzigingen en correspondentie over abonnementen: Abonneeservice Eisma Businessmedia Postbus 2238 - 5600 CE Eindhoven Telefoon: 088-2266648 | E-mail: [email protected]

Abonnementen voor België: Henk Mariman, Pontweg 35a, 9160 Lokeren (B.) Telefoon: 0499/171834 | Fax: 09/3483439 E-mail: [email protected]

Abonnementsprijs: De Voetbaltrainer verschijnt acht keer per jaar. De abonnementsprijs bedraagt voor de jaargang 2010-2011, die van juli tot juli loopt € 83,50 en € 3,- administratiekos- ten (exclusief 6% BTW) en is bij vooruitbetaling verschul- digd. Abonnementen kunnen op elk moment van het jaar ingaan en worden genoteerd tot wederopzegging. Opzegging dient schriftelijk te geschieden en minimaal een maand voor het einde van het abonnementsjaar. U ontvangt dan van ons een schriftelijke bevestiging.

Marketing: Heleen Rodenhuis Telefoon: 088-2944863 | E-mail: [email protected]

Advertentie-exploitatie: Vraagt u halverwege een partijtje op uw training nu eens: ‘Hé jongens, hoeveel Wilma Zijlstra staat het?’ Er bestaat een grote kans dat de spelers het niet weten. Het maakt Telefoon: 088-2944847 E-mail: [email protected] hun niet meer uit. Ze gaan volledig op in het spel, maar vergeten waar het uit- Traffic, ZeeDesign eindelijk om gaat: het winnen van de wedstrijd. En dat dit dus ‘belangrijk’ is. Telefoon: 0517-531672 | Fax: 0517-531810 E-mail: [email protected] Wat denkt u: zouden Cruijff, Van Basten en Robben vroeger ook nooit de topsco- Bankrelatie: rerslijst hebben bijgehouden? Friesland Bank 29.80.05.298

© 2011, Eisma Businessmedia bv, Leeuwarden Voetbal Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of overgenomen in enige vorm of op enige wijze, het- De Trainer Schrijf nu in: zij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke VOLG www.trainerscongres.nl toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid en/of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijk- heid voor schade van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseeerd zijn op bedoelde informatie. Gebruikers van dit blad wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken infor- www.devoetbaltrainer.nl matie te controleren. INTERNATIONAL INSTITUTE FOR TRAINING I.I.T.VOF OUDE BAAN 19 5854 PJ NIEUW BERGEN (L) NEDERLAND TEL 0031-(0)485 34 34 26 E-MAIL [email protected] HOMEPAGE www.toinevandegoolberg.nl

ALLROUND CURSUS DOCENT CONDITIE / HERSTELTRAINER FYSIEKE TRAINER VOETBAL TOINE VAN DE GOOLBERG, IIT

• Erkend door het NGS (35 studiepunten) • Erkende methode Betaald Voetbal • Fysieke trainer 1ste team Feyenoord en Korps Mariniers - NEC-Nijmegen 1ste team Rotterdam seizoen 2009-2012 • 12 avonden van 19.30 – 22.30 uur, - Feyenoord-Rotterdam 1ste team • Fysieke trainer 1ste team NEC ca. 50% praktijk • 4 dagdelen: Nijmegen seizoen 2008-2009 • Hoofdthema’s zowel voor individuele sport - Dag 1 13.00 – 21.00 uur • Conditie-Hersteltrainer Feyenoord I als teamsport: - Dag 2 09.00 – 16.00 uur 2000 – 2005 - Revalidatie, conditieopbouw, kracht-, • Hoofdthema’s: • Voormalig bondscoach KNAU snelheid- en uithoudingsvermogen volgens - Opbouw loopvermogen • Fysieke trainer NOC*NSF, NSkiV De Rehaboom® en trainingsprogramma’s - Opbouw kracht periode 2005 -2008 schrijven - Transfer naar voetbal • Kerndocent Masteropleiding • Cursusdata of/of: Sportfysiotherapie Avans+ te Breda • Cursus start maandag19 september 2011 - Cursus A 27 + 28 mei 2011 • Nederlands Paramedisch Instituut (NPi) • Cursus start woensdag 16 november 2011 - Cursus B 03 + 04 juni 2011 • Cursus start maandag 30 januari 2012 - Cursus C 12 + 13 augustus 2011 Voor meer informatie over de docent, • Cursus start dinsdag 6 maart 2012 • Locatie NSC Papendal Arnhem cursus en data (cursusagenda): • Cursusprijs € 375,00 www.toinevandegoolberg.nl • Locatie NSC Papendal te Arnhem • Cursusprijs € 875,00

U kunt voor aanvullende informatie ook contact opnemen:

Telefoon 0485-34 34 26 Fax 0485-53 09 54 E-mail Mobiel 06-53 33 2678 [email protected]

Alles voor de perfecte trainingsstage Op Papendal voel je je even prof!

PAPENDAL UW OLYMPISCHE ERVARING

• Zes voetbalvelden met alle nodige faciliteiten Voor de lezers van De Voetbaltrainer geldt • Een zeer ruime fitnesszaal, een krachthonk een speciaal weekendarrangement met twee • Medische ondersteuning op afroep overnachtingen en alle maaltijden vanaf € 125,- • Hotels (drie en vier sterren) op loopafstand (3 sterren) of € 145,- (4 sterren) per persoon. • Wellness • Pitch&Putt Golfbaan • Tennisbanen Zie www.papendal.nl/sport voor meer informatie, • Gespecialiseerde koks|in het restaurant mail [email protected] of bel • Relaxen in de bar of op het perfecte terras Hotel Papendal (026-4837900) voor mogelijkheden en prijzen.

Interesse in nieuws en aanbiedingen? Word lid van www.MijnPapendal.nl www.papendal.nl | Papendallaan 3 | 6816 VD Arnhem 02_CBV_02 20-04-11 17:26 Pagina 2

De CBV Geen vakbond, maar een vakvereniging! Is daar dan verschil tussen? Jazeker, een vakbond behartigt als eerste de belangen van haar leden. Een vakvereniging gaat het er in de eerste plaats om de kwaliteit van het voetbal te verhogen. Het lijkt een detail, maar het is uitermate belangrijk bij discussies met andere entiteiten in het Betaald Voetbal. Door deze stelling wordt vastgesteld dat het voetbal in zijn totaliteit belangrijker is dan de individuele belangen van spelers, trainers, scheidsrechters en andere professionals. Natuurlijk is het ook zo, dat wanneer het goed gaat met het Nederlandse voetbal, het ook goed gaat met alle mensen die in de voetballerij werkzaam zijn. Dan is er voldoende werkgelegenheid en veel vraag naar in Nederland opgeleide Trainer/coaches.

Naast het verhogen van de kwaliteit van het voetbal heeft de CBV nog twee doelstellingen. Het behartigen van de belangen van haar leden en het vergroten van het imago van het vak Trainer/coach. Dat vele Trainer/coaches het daarmee eens zijn wordt bevestigd door het ledenaantal van de CBV. Meer dan 400 Trainer/coaches, allen werkzaam in het Betaald Voetbal in Nederland of in het buitenland zijn lid van de CBV. Dat is een score van ruim 98%, een percentage om zeer trots op te zijn!

Het CBV-kantoor is gevestigd in Zwolle.

CBV Postbus 1 8000 AA Zwolle Bezoekadres: Hogeland 10 8024 AZ Zwolle Telefoon: 088 850 8610 Fax 088 850 8613 E-mail: [email protected] Website: www.coachesbv.nl

Het Bestuur: Voorzitter: Leo Beenhakker Vice-voorzitter: Wiljan Vloet

Portefeuille Technische Zaken Betaald Voetbal: Pieter Huistra Erik ten Hag

Portefeuille Financien en Commerciele zaken: Martin van Geel Rini de Groot

Portefeuille Sociale zaken: Gert Kruys

De Directie: Directeur: Gerard Marsman Officemanager: Petra Balster VBT 177-2011_Topcoaches@work 8 1-1_0 21-04-11 12:16 Pagina 1

Prijs: - NIEUW € 25, Abonnees krijgen 7,5% korting Deel 8

Deze DVD staat boordevol praktische informatie van Nederlandse toptrainers.

Een unieke DVD, samengesteld naar aanleiding van het Trainerscongres 2010. Topcoaches als Robert Maaskant, Peter Maas, Marcel Lucassen en Pascal Jansen (Sparta jeugd) Geschikt voor trainers en coaches op elk niveau Meer dan 25 trainingsvormen Vol handige coachingstips die Natuurlijk zijn ook de eerder verschenen DVD’s in goed te vertalen zijn naar uw eigen deze serie verkrijgbaar! coachingssituatie

Bestel deze unieke DVD snel via de webshop op devoetbaltrainer.nl

DeVoetbalTrainer devoetbaltrainer.nl