MAGAZINE HET LEVEN IN SCHOONHOVEN NUMMER 12 JANUARI 2012 € 4,95

Vervoer

313 Uitgeverij Quadraat Busvervoer vanaf 1923 Een ritje met de bus is in onze tijd een vanzelfsprekendheid en het streek- Omdat er teveel ‘lege’ kilometers wor- vervoer een regionaal georganiseerde onderneming. De eerste busonder- den gereden, verhuist familie en bedrijf nemingen zijn allemaal particuliere initiatieven. Men moet een vergunning in 1935 naar Schoonhoven, naast de worden verleend om een lijndienst te exploiteren maar concurrentie is in zaak van Goedhart & De Bruijn. Daar- deze periode nog geen probleem. voor worden de stoelen uit één van de bussen gehaald, zodat de inboedel naar Schoonhoven gebracht kan worden.

Zoon Anton Verhoef (1924) begint met zeventien jaar als monteur en zal tot het einde bij het bedrijf blijven. Hij vertelt dat het een tijd van hard werken is, met lange dagen. Maar er gebeuren ook onvergetelijke dingen. Chauffeurs vervoeren het zieke varkentje van opa naar de veeartsenij in , zorgen dat de bakker op de Uitweg zijn gebak uit Schoonhoven krijgt, bezorgen urinemonsters voor de huisarts in en nemen goederen zoals paling, een levende kip, een zak bonen of kool mee: “Me zuster Mien komt het afha- len aan de Oitwegbrug.” Dus je moet Mien ook kennen!

Busonderneming Van Iperen ↑ Wim Verhoef sr. Voor zijn auto, 1928 Oprichting VAVO Adrianus (Aart) van Iperen wordt als Zowel Van Iperen als Verhoef bou- zoon van een smid geboren in 1876 te nooit een ongeluk is gebeurd met zijn wen hun wagenpark uit en staan elkaar Meerkerk. Hij begint een smederij in bussen, maar op 30 oktober 1924 gaat soms naar het leven. Van Iperen is een Schoonhoven en maakt onder andere de eerste bus te water in de wetering ervaren monteur/chauffeur en Verhoef schaatsen en fietsen die hij merkt met van de Cabauwse buurt ter hoogte van volgt er opleidingen voor in Utrecht. AVIS (A. van Iperen Schoonhoven). de boerderij St. Helena. Door nog grotere concurrentie werken In 1923 begint hij een busverbinding ze steeds meer samen. Verhoef krijgt tussen Schoonhoven en Utrecht. Elke Passagiers kunnen overal instappen ook een verbinding door de Lopikse zaterdag vertrekt hij om half acht want bushaltes kent men niet. Een re- buurt en reizigers kunnen op hetzelfde vanaf De Dam en rijdt via Willige tourtje kost in 1926 ƒ 1,00, een enkele kaartje met beide busondernemingen Langerak, Cabauw, Lopik, IJsselstein reis ƒ 0,75. In 1928 heeft Van Iperen reizen. en Jutfaas naar gebr. Van der Werf bij vijf bussen rijden. De bussen zijn geel het Utrechtse Stationsplein. Om half met een bruin dak en van het merk In 1939 wordt de Wet Autovervoer drie vertrekt de T-ford weer richting Opel, Chevrolet en Bedford. Personen van kracht en de Commissie Schoonhoven. De rit duurt zo’n ander- Vergunning Persoonsvervoer (CVP) half uur. Busonderneming Verhoef voert deze uit. Beide busonderne- In 1924 beginnen de neven Cees & mingen worden in 1941 verplicht te Van Iperen houdt zijn kantoor in de Willem (Wip) Verhoef, gevestigd aan fuseren en gaan onder de naam Ver- Lopikerstraat 33 met een benzinepomp de Uitweg in Lopik, ook een bus- eenigde Auto Vervoer Ondernemingen en bushalte voor de deur. De bussen verbinding tussen Schoonhoven en (VAVO) verder. Het chauffeurskorps stalt hij in de voormalige school aan de Utrecht. De bussen rijden over de bestaat dan uit acht man. In april Varkensmarkt, waar hij ook twee taxi’s Lekdijk via Lopik, Jaarsveld, IJsselstein 1942 verkrijgt het nieuwe bedrijf een – onder andere een prachtige Cadillac - en Jutfaas naar Utrecht. Wanneer Cees tijdelijke vergunning voor de lijndienst heeft staan. uit de zaak stapt, kan Wim dankzij Schoonhoven – Utrecht, met de mede- De lijndienst is succesvol want op 23 geldschieter oom Driekus Brokking deling dat het traject binnen zeer korte april 1924 kondigt Van Iperen aan dat toch verder gaan. Diens zoon stapt tijd aan concurrent de Twee Provinciën hij uitbreidt naar `drie slagen` per dag! even in de zaak, maar trekt zich al snel (TP) toegewezen zal worden. VAVO Hij vertrouwt de mensen toe dat er weer terug. wil haar historische rechten niet zonder

334 slag of stoot prijsgeven en door de rijtijden met vijf minuten, of spitse Toerwagens en ongeregeld vervoer oorlogsomstandigheden worden geen omkeer tijden te Utrecht, of over een Al in 1946 wordt voor veel bedrijven, verdere acties ondernomen. paar slagen teveel op het gezamenlijke ook buiten de waarden en vooral in traject IJsselstein-Utrecht maar men Rotterdam, personeelsvervoer geregeld. Goede aanvulling leert met elkaar te leven. Aanvankelijk met oude legerwagens Wim van Iperen volgt zijn vader Aart waarop een houten noodcarrosserie (die zal leven tot 1963) op. Willem Groei lijndienst staat. Omdat de lijndiensten onzeker- Verhoef krijgt daarmee een nieuwe Het bedrijf groeit als kool. Er moeten heid geven, zet de directie zich in voor compagnon met bestuurlijke aspiraties, mensen en bussen bij. Verhoef rijdt zelf uitbreiding van het ongeregelde en die uitbreiding van het lijnennet wil en bijna niet meer en houdt zich vooral toervervoer. Dit geeft een bijzondere in gedachten de groene Krimpener- en bezig met de techniek en ontwikkeling verandering in het bedrijf. Lopikerwaard al vol met geelgroene van de bus. Hij introduceert de tor- bussen ziet. pedovorm. Er vormt zich een kundig Dat de toerwagenafdeling groeit is team van monteurs en chauffeurs op voor een groot deel te danken aan Om zijn ideeën te verwezenlijken, de Varkensmarkt. Achter zijn huis op Cees de Lange en de opdrachten die richt Van Iperen op 18 augustus 1945 Haven 44 richt hij samen met Bertus de VAVO vanaf 1948 ontvangt van de de stichting Vereenigd Autovervoer in (Bep) van der Velde een eigen carros- Nederlandse Reisvereniging. Hon- Lopiker- en Krimpenerwaard (VALK) serie bedrijf op onder leiding van Cees derden ritten worden in opdracht van op. Met collega exploitanten VAGU Stuurman. De zonen Anton en Wim deze en andere touroperators gemaakt. en Van Eldik probeert hij daarmee iets worden ook ingezet om het bedrijf op Het is niet overdreven te stellen dat groots op te zetten, wat aanvankelijk te bouwen. de VAVO bussen bekend zijn van de lijkt te slagen, maar door een vastbe- Poolcirkel tot Griekenland en van raden houding van CVP en TP toch In 1957 verlaat de VAVO het aloude Sicilië tot Rusland. Om de touracti- mislukt. beginpunt op de Dam in Schoonhoven viteiten te doen toenemen komen er om dieper in de nieuwbouw door te eigen reisbureaus in Gouda, Utrecht, In de Schoonhovense Courant van dringen, met als vertrekpunt de Adam Rotterdam en rayonvertegenwoordi- december 1946 verschijnt de aankon- van Vianenstraat. Vanaf 14 december gers in Vlaardingen, Amsterdam, Den diging dat de TP de lijn Schoonhoven- 1960 is er op woensdag en zaterdag een Haag en het Gooi. Alles wordt geleid Utrecht zal gaan bedienen, maar in pendeldienst van Schoonhoven langs de vanuit een goed georganiseerd kantoor diezelfde krant op 24 december deelt Lekdijk naar Lopik, met aansluiting op in het voormalig schoolgebouw aan de de TP mee dat de overname tot later de lijnbus. Varkensmarkt. datum is uitgesteld. Op 20 januari 1947 heerst er vreugde in het VAVO De bussen vervoeren veel militai- VIVAVO kamp. Uit Den Haag is de vergunning ren van het Regiment van Heutsz in Uitbreiding van het werkterrein staat ontvangen om de busdienst tijdelijk Schoonhoven. Ook worden de dorpen Van Iperen steeds voor ogen. Als in voort te zetten. Dat `tijdelijk’ zal 20 langs de lijn steeds meer door Utrechtse het voorjaar van 1959 CAP-collega jaar worden. forensen bewoond, wat de lijndienst W. de Haas in Vleuten zijn lijndienst zeer ten goede komt. En zo vervoeren Kockengen-Utrecht van de hand doet, VALK wordt in 1948 samengevoegd de bussen in 1965 508.286 passagiers, wordt een nieuwe NV gecreëerd met met de Rijnlandsche Auto Vervoer waarvan 136.356 abonnementhouders. de veelbelovende naam Utrechtse Ver- (RAV) en de Stichting Vervoer On- dernemingen (SVO) tot de stichting De Torpedobus Coördinatie Autovervoer Personen (CAP). Deze samenwerking bestaat uit elf kleine particuliere busbedrijven in de provincies Utrecht en Zuid- en houdt kantoor aan de Oude Haven 11. Doel is een vuist te maken tegen het steeds verder opdringen van de grote streekvervoerders NBM, de Ci- tosa (beide dochterondernemingen van de Nederlandse Spoorwegen), de Twee Provinciën en het particuliere Maarse & Kroon.

De verhouding met de TP wordt beter, al worden er zo nu en dan speldenprik- ken uitgedeeld over verkorting van

334 335 De toerwagenafdeling blijft met twintig wagens doordraaien. Op 30 september 1969 gaat het VAVO-GREYHOUND bedrijf weg uit Schoonhoven. In 1971 neemt Van Maanen uit Harderwijk het bedrijf over. Voormalig directeur Van Iperen komt op 61 jarige leeftijd plotseling te overlijden.

Het slot van dit drama komt via een De Greyhound-bussen persberichtje op 29 februari 1972, voer Onderneming (UVO). Ondanks in de Lopikerstraat 20. Er zijn dan 77 waarin staat dat de VIVAVO NV deze naam blijft het werkterrein van bussen en ruim 100 man personeel te Schoonhoven, VAVO-GREY- de UVO beperkt tot exploitatie van de in dienst, waarvan een gedeelte als HOUND NV te Amsterdam en het lijndienst met de overgenomen wagens. tijdelijke krachten. Nieuwe bussen Autobusbedrijf A.M. van Eldik te ’AEC’ worden besteld, ruim dertig Gouda ingevolge het besluit van de In maart 1959 ziet ’Van Iperen en binnen twee jaar. Op oude en nieuwe vergadering van aandeelhouders ont- Verhoef Autovervoer Ondernemingen’ wagens komt op alle zijden de naam bonden is. In 1977 weet VAVO verza- VIVAVO NV het daglicht, met als VAVO-GREYHOUND in grote rode melaar Gary van den Camp bij toeval doel het exploiteren van vervoers- en en strakke letters te staan, aangevuld het belangrijkste deel van het VAVO handelsondernemingen. Het kapitaal met de grijze windhond. In 1966 archief uit een onder water staande kel- bedraagt ƒ 16.000,- en hieraan wordt verkrijgt de Greyhound Corporation der in de Amsterdamse Leidschestraat door Van Iperen voor 62½ % en de ook de laatste 20% van het kapitaal van te redden. Willem Verhoef zal tot vlak heren W. Verhoef uit Schoonhoven en VAVO-GREYHOUND NV en wordt voor zijn dood (1986) aan de Haven 44 J. Verhoef uit Driebrugge, elk voor Kuneman president van het bedrijf. De blijven wonen. 18¾ % deelgenomen. Uiteindelijk wordt de VIVAVO exploitant van de lijndienst op Utrecht en ook zo in de dienstregeling vermeld.

We hebben nu dus VAVO als moeder- bedrijf, met daarnaast de dochters van Eldik uit Gouda (een overgenomen stadsdienst) UVO en VIVAVO.

VAVO-GREYHOUND Na een jaar van geheime onderhan- delingen verwerft op 30 december 1964 ’The Greyhound Corporation’ uit San Francisco USA een belang van 80 % in het kapitaal van de VAVO, dat vanaf dan ’VAVO-GREYHOUND’ naam Van Iperen komen we hierna ↓ 1e rij: Anton Verhoef, Cor Ravensberg, NV heet. Van Iperen wordt president- niet meer tegen. Leen Honkoop, Floor Pek , Kees Stuurman , directeur en vertelt de pers dat de Willem van Vliet, Henk de Groot, Jo Pou- welse, Kees Springers, Jo Versluis, Melis nieuwe maatschappij een Nederlands Maar de enorme Amerikaanse toeris- Vermey , Jo Kamer; 2e rij: Cees de Lange, bedrijf blijft, al komen er in de Raad tenmassa die Europa wil zien, komt Wim Verhoef jr. , ? , Jo Kempers , Piet ?, Kees van Commissarissen uiteraard ook niet in de omvang die verwacht wordt. van de Werken , Aart van de Werken, Bertus Amerikanen. Verder worden Mr. H.H. De Amerikaanse regering remt reizen van der Velde; 3e rij: Verschoor ? , Adriaan Kuif, Willem de Groot, Adrie Roosendaal; Nauta, Mr. D.A. Slager, en Mr. W.A.P. naar Europa af om zoveel mogelijk 4e rij: Van Niel Schuuren, Wim Verhoef sr., Thorn commissarissen. Verhoef is zeer dollars in Amerika te houden. Europese Wim van Iperen , Nikkelen Kuyper, Willem teleurgesteld over de deal met de Ame- protesten tegen de oorlog in Vietnam Rietveld, Dirk Geurts, Piet Haars rikanen en wordt opgevolgd door Rui- spelen ook een rol. De directie be- tenbeek. Zoon Wim vertrekt al eerder paalt opvallend snel dat het bedrijf niet Met dank aan Anton en Marie Verhoef, Wim Verhoef en uit het bedrijf en zoon Anton wordt rendabel genoeg is, zeker de lijndien- Gary van den Camp. gepromoveerd tot Roadmanager. sten niet. Die worden als eerste in 1968 afgestoten en komen zo alsnog in Zie ook: www.vavohistorie.nl voor meer informatie. Er werd gebruik gemaakt van het artikel van C.J.de Koning. Het kantoor verhuist naar de voor- handen van de TP. Werkloze chauf- Het VAVO lied is te horen op de website www.hetlevenin- malige koffiebranderij van Schrijver feurs worden overgenomen. schoonhoven.nl.

336