ROCZNIK JELENIOGÓRSKI XLIV 2012 XLIV PISMO REGIONUKARKONOSZY 2012 ISSN 0080-3480 Towarzystwo Przyjaciół Jeleniej Góry
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
CMYK ISSN 0080-3480 PISMO REGIONU KARKONOSZY ROCZNIK JELENIOGÓRSKI XLIV 2012 XLIV 2012 Towarzystwo Przyjaciół Jeleniej Góry ROCZNIK JELENIOGÓRSKI PISMO REGIONU KARKONOSZY tom XLIV 2012 Ad maximam Urbis gloriam Jelenia Góra 2012 ZESPół REdAKcYJNY Stanisław Firszt, Ivo łaborewicz (redaktor), Janusz Milewski, Janusz Nagórny, Marek Obrębalski, Romuald Witczak REcENZENcI prof. dr hab. Zbigniew domosławski, prof. dr hab. Henryk Gradkowski, dr hab. Grzegorz Hryciuk, dr hab. Jacek Potocki TłUMAcZENIA STRESZcZEń Jiří dvořák (j. czeski), Maurycy Kisielnicki (j. angielski), Marianna Kurowska (j. niemiecki) WYdawcA © Towarzystwo Przyjaciół Jeleniej Góry 2010 WSPółPRAcA Archiwum Państwowe we Wrocławiu Oddział w Jeleniej Górze Karkonoskie Towarzystwo Naukowe Adres Redakcji: ul. Bohaterów Getta 2, 58-500 Jelenia Góra bądź ul. Płk. W. Kazimierskiego 3, 58-508 Jelenia Góra, e-mail: [email protected]; [email protected] SKłAd KOMPUTEROWY „Ad Rem”, 58-500 Jelenia Góra, ul. Okrzei 12, tel. 75 752 22 15 dRUK Zakład Poligraficzny PRINT Jelenia Góra 58-500 Jelenia Góra, ul. 1 Maja 43, tel. 75 764 72 12 NAKłAd 500 egz. ISSN 0080-3480 Na okładce: 1 str.: Budynek Zespołu Szkół Rzemiosł Artystycznych w Jeleniej Górze – cieplicach, uroczyście oddany do użytku 7 listopada 1902 r., jako Kunstgewerbliche Fachschule Holzschitzschule von Bruce-Stiftung (fot. A. Nowak-Odelga); 4. str.: „Piękna Madonna cieplicka” – rzeźba kameralna w drewnie cirilla dell’Antonio (fot. M. Wojtczuk) SpiS treœci Spis treœci ............................................................................................................. 3 contens ................................................................................................................. 5 Obsah ..................................................................................................................... 7 inhaltsverzeichnis ............................................................................................. 9 Marek Obrębalski, Demograficzne aspekty rozwoju Jeleniej Góry – uwarunkowania, kierunki zmian, problemy ...................................... 13 Roman Stelmach, Dokumenty klasztoru cystersów w Krzeszowie – problematyka i stan zachowania .......................................................... 21 Przemysław Wiater, pisarska poręba nad Szklarskim potokiem. O początkach Szklarskiej poręby ............................................................ 33 Paweł Duma, Honorata Rutka, Daniel Wojtucki, Odkrycie pozostałości szubienicy w Jeleniej Górze ...................................................................... 49 Adam Wincenty Pol, Urządzenia odwadniania kunsztowego kopalni w Gierczynie koło Mirska z XViii/XiX w. ............................................... 67 Romuald Witczak, carsko-królewskie wywczasy u Karkonoszy .............. 83 Piotr Pregiel, Dorożki jako forma transportu osobowego w cieplicach w latach 1866-1914 ............................................................ 103 Takehiko Hirose, Historia słynnego architekta niemieckiego w Japonii, urodzonego w Hirschberg – z okazji 100. rocznicy jego śmierci w 2014 r. ................................................................................ 119 Jacek Urbańczyk, plany przeniesienia jeleniogórskiego lotniska do Jeżowa Sudeckiego .............................................................................. 127 Maciej Łokaj, Spór o przyczyny likwidacji Grupy Operacyjnej KerM i Mp na Śląsk Dolny ..................................................................... 133 Tomasz Rzeczycki, Schronisko „Wierchy” na grzbiecie Karkonoszy ..... 155 Stanisław Firszt, Muzeum przyrodnicze w Jeleniej Górze, cz. 2 ........... 161 Marek Szajda, powojenne tablice pamiątkowe w Jeleniej Górze. charakterystyka zbioru ........................................................................... 183 Aleksandra Kinga Mikicka, Międzynarodowa współpraca miasta Kowary – historia, dokumenty, perspektywa ..................................... 189 Małgorzata Żochowska, rozwój turystyki polsko-czeskiej w Karkonoszach poprzez regionalną kartę rabatową gościa „Karkonosze Regioncard” ......................................................................... 213 WSpOMNieNiA i MAteriAŁY ŹrÓDŁOWe Michał Christian, Wspomnienia sieroty ....................................................... 221 Ivo Łaborewicz, Akt darowizny Luizy – księżnej Niderlandzkiej, na rzecz ewangelików w Wojanowie (1858 r.) ..................................... 243 3 SPIS TREŚcI VAriA Barbara Grzybek, powiatowe Archiwum państwowe w Zgorzelcu (1951-1952) i jego następcy do 1961 r. ................................................... 249 Robert Rzeszowski, „Szklane obrazy” w zbiorach Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze ............................................................ 255 Eugeniusz Gronostaj, parnas na Siodle. Helikon – siedziba muz ........... 261 Marta Ciesielska, Kraina Westernu pod Śnieżką ....................................... 271 Anna Czaplinka, Dorota Woźniak, cieplicka szkoła z wielkimi tradycjami ................................................................................ 277 iN MeMOriAM Anna Gniadzik (Bożena Danielska, Stanisław Firszt) ..................................... 284 Marian Leńko (Grażyna Tęcza) ......................................................................... 287 Janusz Maciej Łokaj (Grzegorz Lustyk) ............................................................ 289 Kazimierz Pawelski (Stanisław Firszt) ............................................................. 292 Ingeborg von Pfeil (Andrzej Jawor) ................................................................... 293 Adam Wincenty Pol (Stanisław Firszt) .............................................................. 296 Marian Świeży (Stanisław Firszt) ..................................................................... 297 receNZJe i NOtY WYDAWNicZe Recenzje HISTORIA MIASTA KOWARY (Piotr Pregiel) ................................................ 299 PODzIEMnE TRASY TURYSTYCznE POLSKI. Cz. 1 KOPALnIE, Cz. 2 (Ivo Łaborewicz) ............................................................................................. 303 Noty wydawnicze (Romuald Witczak) Orle nad Kamionkiem ....................................................................................... 305 nasza puszcza .................................................................................................... 306 Książka o Piechowicach ..................................................................................... 307 Jak to było z Miedzianką ................................................................................... 308 O dziewczynce, która się nie zgadza na zło ...................................................... 309 Ludzie i wilki w Szklarskiej Porębie ................................................................ 310 Jeleniogórski kryminał ...................................................................................... 311 Polscy sportowcy na ziemi jeleniogórskiej ........................................................ 311 Co wiemy o Świątyni Wang .............................................................................. 312 SprAWOZDANiA Sprawozdanie z działalności Karkonoskiego Towarzystwa naukowego ......... 314 Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich ............ 317 Towarzystwo Przyjaciół Jeleniej Góry w 2011 r. ............................................. 319 Sprawozdanie z działalności Stowarzyszenia „Miłośnicy Cieplic” .................. 323 KrONiKA Czesław Margas, Kronika Jeleniogórska 2011 .......................................... 328 4 cONteNS Spis treœci ............................................................................................................. 3 contens ................................................................................................................. 5 Obsah ..................................................................................................................... 7 inhaltsverzeichnis ............................................................................................. 9 Marek Obrębalski, Demographic Aspects of the Development of Jelenia Gora – conditions, directions of changes, issues .............. 13 Roman Stelmach, the Documents of cistercian Order in Krzeszów – problems and the state of preservation .................................................. 21 Przemysław Wiater, Writers’ poręba (Forestry clearing) on Szklarski potok (Glassmakers’ Brook). About the Beginning of Szklarska poręba ..................................................................................... 33 Paweł Duma, Honorata Rutka, Daniel Wojtucki, the Discovery of remnants of Gallows in Jelenia Góra ................................................ 49 Adam Wincenty Pol, 18th/19th century treadmill Water Draining Machinery in the Mine in Gierczyn near Mirsk .................................. 67 Romuald Witczak, imperial and royal Holidays in the Karkonosze Mountains ...................................................................................................... 83 Piotr Pregiel, Hackney carriages as a Form of individual transport in cieplice Spa in the Years 1866-1914 ................................................... 103 Takehiko Hirose, the History of a Famous German Architect born in Hirschberg – on the 100th anniversary of his death in 2014 ......... 119 Jacek Urbańczyk, plans regarding the Move Jelenia Góra Airfield to Jeżów Sudecki ........................................................................................ 127 Maciej