Börteçin Ege >>>

Altay Ana Muharebe Tankı

Son yıllarda ASELSAN, ROKETSAN, TUSAŞ, OTOKAR ve TÜBİTAK gibi devlet kurumları ve özel sermayeli savunma kuruluşları birbirinden önemli askeri projelere imza atıyor. ALTAY Tankı projesi bunlardan sadece biri, ama istediği takdirde bir ulusun neleri başarabileceğini göstermesi bakımından önemli ve aynı zamanda Türkiye Cumhuriyeti’nin teknolojik dışa bağımlılığının azaltılması açısından da önemli bir sembol. Türkiye’nin önde gelen özel sermayeli savunma şirketlerinden OTOKAR’ın liderliğinde tasarlanan ALTAY Ana Muharebe Tankı’nın ilk prototipleri 15 Kasım 2012’de Başbakan Erdoğan’ın da katıldığı bir törenle Türk ve dünya kamuoyuna tanıtıldı. Bu prototiplerle önümüzdeki aylarda yapılacak test çalışmaları kapsamında elde edilecek bilgi ve tecrübelerden yola çıkılarak 2015’e kadar iki prototipin daha üretilip seri üretime hazır hale getirilmesi ve en geç 2016 yılında ilk Türk tankının üretim bandından çıkması bekleniyor. Gelin, ilk önce çoğumuzun uzmanlık alanına girmeyen tankların tarihçesine ve genel yapılarına bir baktıktan sonra ALTAY’ı incelemeye başlayalım.

Tankların tarihçesi Ana muharebe tanklarının genel yapısı Tankların tarihi I. Dünya Savaşı’na dayanıyor. Ta- Bir tankın muharebe gücünü belirleyen üç önem- rihi kayıtlara göre ilk olarak Eylül 1916’da İngiliz Or- li etmen var: Arazilerdeki manevra kabiliyeti, tankın dusu tarafından kullanılmaya başlandı. Çeşitli kay- korunması ve ateş gücü. Tank tasarımcılarının ana naklarda, paletli ve zırhlı bu savaş aracına “tank” adı- görevlerinden biri, tasarımlar sırasında bu üç etmeni nın, üretiminden hiç kimsenin haberdar olmasını is- de göz önünde bulundurarak bunlar arasında den- temeyen İngiliz Ordu yetkilileri tarafından bilinçli ge kurmaktır. Tanklar günümüzde motor gücüne, olarak verildiği ve böylece söz konusu aracın yapı- ağırlığa veya silah gücüne göre değil, piyadeye verdi- mında çalışan İngiliz işçilere bile sadece paletli su de- ği desteğe ve taarruz ve faydalanma oranına göre sı- poları ürettikleri izlenimi verildiği söyleniyor. nıflandırılıyor. Kısa sürede I. Dünya Savaşı’nın ana unsurların- dan biri haline gelen tanklar, aynı zamanda siper sa- Motor yapısı vaşı taktiğini de tarihin derinliklerine gömerek or- duları hareketli savunma düzenine geçmeye zorla- Günümüzün modern tanklarında benzinle ça- mış ve klasik süvari görevlerini üstlenmeye başla- lışan motorlar değil, genellikle dizel motorları veya mıştı. Sonraki yıllarda İngiliz Ordusu’nun yanı sıra gaz türbinli motorlar kullanılıyor (benzin ile çalışan özellikle Alman, Fransız, ABD ve Rus orduları tara- motorların kullanılmamasının başlıca sebebi bunla- fından da geliştirilen zırhlı araçlara dayalı savaş biçi- rın çatışma sırasında hayli kolay alev alma olasılığı- mi, geçerliliğini günümüzde de büyük ölçüde koru- dır). Başlangıçta pek de güçlü olmayan dizel motor- yan ana muharebe tanklarının II. Dünya Savaşı’nın lar zamanla geliştirilmiş ve ortaya modern tankla- ana aktörlerinden biri olmasını sağlamıştı. Tanklar, rın gittikçe vazgeçilmez bir parçası haline gelen hayli ilk defa II. Dünya Savaşı sırasında Alman ordula- güçlü dizel motorları çıkmıştır. Tanklarda kullanılan rı tarafından Yıldırım Savaşları (Der Blitzkrieg) kap- dizel motorları hayli karmaşık bir yapıya sahip olsa- samında ana silah olarak kullanılmaya başlanmıştır. lar da, hasar görmeleri durumunda bile sadece daki- II. Dünya Savaşı sonrasında hâkim olan Soğuk kalar içinde yenisi ile değiştirilebilirler. Motorlar aynı Savaş sırasında da önemini koruyan ana muharebe zamanda tankların enerji santralleridir. Burada ka- tankları, her ne kadar Siber Savaş dönemine girildi- zanılan enerji sadece tankın hareket ettirilmesi için ği günümüzde önemini göreceli olarak biraz yitirmiş değil, tank kulesinin döndürülmesi ve telsiz sistem- olsa da halen her modern ordunun vazgeçilmez ana lerinin vb. çalışması için gerekli elektrik enerjisini de unsurlarından biridir ve yakın gelecekte de öyle ola- sağlar. Birkaç tank modeli hariç, motorlar genelde caktır. tankların arka kısmında bulunur.

16

16_19_altay_tanki.indd 16 25.01.2013 18:54 Bilim ve Teknik Şubat 2013 >>> Hareket kabiliyeti ve sürat jik ihtiyaçları karşısında klasik malzeme- lerinde ise 125 mm’dir). Bazı ana muhare- lerin, örneğin metallerin yetersiz kalmaya be tankları füze ateşleme yeteneğine de sa- Bir ana muharebe tankını yenilmez ya- başlaması üzerine üretilmeye başlanmış- hiptir. Modern tank topları ayrıca arka ar- pan unsurların en başında o tankın fark- tır. Kompozit zırhlar klasik malzemeler- kaya atışlardan sonra top namlusunda or- lı arazi türlerindeki (çamurlu araziler, en- den daha hafif ama bir o kadar sağlamdır. taya çıkan sıcaklığın tankın hedef vurma gebeli araziler, sulak bölgeler vb.) manev- Son yıllarda üretilen ABD yapımı M1A1 yeteneğini etkilememesi için özel bir ter- ra kabiliyeti, yakıt ikmali yapmaksızın eri- Abrams tipi tanklarda kompozit zırhla- mik koruma sistemi ile de donatılmıştır. şebildiği menzil ve ortalama sürati geli- rın yanı sıra tükenmiş uranyum ile kap- Topun haricinde, bir ana muharebe tankı- yor. II. Dünya Savaşı yıllarında bir tankın lanmış zırhlar da kullanılmaya başlanmış- nın sahip olduğu en önemli ikincil ana si- azami menzili ancak 150 km iken, günü- tır. Modern tankların tank cephanelikleri lah genellikle 7,62 mm-12,7 mm büyük- müzde bu değer 400-500 km’ye ulaşmıştır. de tank personelinin olası bir patlamanın lüğündeki, küçük kalibreli makineli tüfek- Modern tankların engebeli olmayan ara- etkilerinden korunması için özel zırhlarla lerdir. zilerde ulaşabildiği ortalama sürat ise sa- kaplanıyor. Son yıllarda vurulduğu zaman atte 70 km’ye kadar yükselmiş durumda. patlamayan, sadece yanan cephaneler gi- Hedef vurma yeteneği Tankların özellikle engebeli arazilerdeki derek daha sık kullanılıyor. hareket ve manevra yeteneklerinde mo- Başka bir zırh çeşidi de yine tank per- Hedef vurma yeteneği, özellikle de ha- dern süspansiyon sistemleri büyük rol oy- sonelinin biyolojik ve kimyasal silahlar gi- reketli hedefleri vurma yeteneği oldum nuyor. Bu süspansiyon sistemleri o kadar bi kitlesel imha silahlarından korunması olası ana muharebe tanklarının en zor- hassas ki en hafif tanksavar silahlarının amacıyla yapılan özel zırhlardır. Yukarıda lu görevlerinden biri olmuştur. II. Dünya kullanımında bile kolaylıkla devre dışı ka- da belirtildiği gibi tankların özellikle en- Savaşı sırasında tanklar hedeflerini sadece labiliyorlar. Bu nedenle birçok tankın yan gebeli arazilerdeki hareket ve manevra ye- gün ışığında vurabiliyordu. 1970’li yıllar- eteklerinde süspansiyon sistemlerini ko- teneklerinde modern süspansiyon sistem- dan itibaren ilerleyen teknolojiyle birlik- ruyan özel zırh sistemleri bulunuyor. leri büyük rol oynar. Bu nedenle çoğu mo- te aydınlatma sistemlerinin de gelişmesiy- dern tankta aracın süspansiyon sistemini le tankların geceleri de hedeflerini vurma- Zırh sistemleri koruyan zırhlar da bulunur. sı mümkün olmaya başladı. Fakat kolay- lıkla tahmin edilebileceği I. Dünya Savaşı sıra- gibi bu konudaki en bü- sında kullanılan ilk nesil yük devrim başta bilgi- tankların zırh kalınlığı 6 sayarlar olmak üzere çe- ile 12 mm arasındayken, şitli elektronik sistemle- II. Dünya Savaşı’nda zırh rin geliştirilerek ana mu- kalınlığı 30-40 mm’ye harebe tanklarına enteg- çıkmıştı. Tanklarda ge- re edilmesiyle gerçekleş- leneksel olarak en kalın ti. Günümüzün modern zırhın bulunduğu bölge tankları lazer mesafe öl- tankın ön cephesi ile ta- çerler, lazer hedef işaret- retin bulunduğu bölüm- leme sistemleri, gece gö- dür. Taret, tank veya her- rüş sistemleri gibi elekt- hangi bir zırhlı aracın ro-optik sistemler saye- üzerindeki silahların, ör- sinde hedeflerini artık Otokar neğin makinalı tüfekle- gece ve gündüz takip et- rin bulunduğu kuledir. Bu nedenle bir ça- me, bunları kendileri ve/veya hedefleri tışma esnasında tank komutanı tankı sü- Tankların ana silahı: Top hareket halindeyken bile vurma yeteneği- rekli olarak ön cephesi düşman tarafına Modern tanklar da dâhil olmak üze- ne sahip. bakacak şekilde pozisyonlandırmaya çalı- re her tankın ana silahı toptur. II. Dünya şır. Yan taraflarda bulunan zırhlar ise daha Savaşı sırasında tank toplarında kullanı- Mürettebat incedir ve bir tankın en zayıf noktaların- lan kalibre büyüklüğü 37 mm-88 mm ara- dan birini oluşturur. sında değişmekteyken, bu büyüklük gü- Bir ana muharebe tankının ekibi ge- 1970’li yıllardan beri tank yapımın- nümüzün modern tank toplarında 105 nelde üç veya dört kişiden oluşuyor: Tank da metal ve seramik katmanlardan olu- mm’ye ve üstüne çıkmıştır (Batı’da kulla- komutanı, sürücü, nişancı ve cephanele- şan kompozit zırhlar kullanılıyor. Kom- nılan tank toplarındaki standart büyüklük rin otomatik olarak yüklenmediği ortam- pozit zırhlar, günümüzün gelişen teknolo- genelde 120 mm, eski Varşova Paktı üye- larda doldurucu.

17

16_19_altay_tanki.indd 17 25.01.2013 18:54 Altay Ana Muharebe Tankı Dünyanın en modern tankları çok önemli bir teknolojik sembol. ALTAY Uzun vadedeki ana hedef ise Türkiye’nin ile birlikte Türk Ordusu dünyanın en mo- bu tank motorlarını Savunma Sanayi- Yukarıda sayılan özelliklere veya bu dern ana muharebe tanklarından birine i Müsteşarlığı tarafından yönetilen Milli özelliklerin çoğuna sahip olan ana muha- kavuşacak. Her ne kadar ALTAY’ın bazı Güç Grubu Geliştirilmesi Projesi çerçeve- rebe tankları günümüzde modern tank sı- parçaları ilk aşamada lisans ile üretim yo- sinde kendisinin tasarlayıp geliştirip üret- nıfına giriyor. Bu tanklar şunlar: Leopard luyla yurtdışından alınacak olsa da proje- mesi. ABD yapımı M1 Abrams 1521 bey- 2 (Almanya), M1 Abrams (ABD), Chal- nin ilerleyen aşamaları sonucunda tama- gir gücünde gaz türbinli bir motor kulla- lenger 2 (İngiltere), Leclerc (Fransa), K1 men milli ürünlerden oluşan bir tankımız nırken, Alman Leopard 2 tankı ise ALTAY ve K2 (Güney Kore), Ariete (İtalya), Zülfi- olacak. Şimdi gelin, ALTAY’ı oluşturan ana grubunun bir önceki versiyonunda bulu- kar (İran), Al-Khalid (Pakistan), Merkava mekanizmalara ve bunların teknik özellik- nan 12 silindirlik 1500 beygir gücünde MK4 (İsrail), Mitsubishi Tip 90 (Japonya), lerine kısaca bir göz atalım. MTU yapımı bir dizel motor kullanıyor. Type 99 (Çin) ve ALTAY (Türkiye) Tank topu (Makine ve Kimya Endüst- Zırh sistemi (ROKETSAN ve OTO- risi Kurumu, MKE): Diğer tankların oldu- KAR): Tüm tankların olduğu gibi ALTAY ALTAY’ın özellikleri ğu gibi ALTAY’ın da ana silahı doğal olarak tanklarının da en hassas ve bundan dolayı bir top olacak. Atış menzili 3 km olan, bu- da en korunaklı bölümü tankın ön cephe- ALTAY, ülkemizde geliştirilmekte olan nun yanı sıra lazer güdümlü silahlar gibi ye bakan bölümü yani “burnudur”. Tank yeni nesil (3+) bir ana muharebe tankı. birçok farklı tipteki mühimmatı atabilme komutanının bir çatışma sırasında sürek- Adını Kurtuluş Savaşı sırasında İzmir’e gi- yeteneğine de sahip olacak bu 120 mm’lik li olarak tankın ön cephesini düşman ta- ren ilk süvari birliklerinin komutanı Fah- 55 kalibrelik yivsiz top, Güney Kore şirketi rafına bakacak şekilde pozisyonlandır- rettin Altay’dan alan bu tankın geliştiril- Hyundai-Rotem kanalı ile yapılan teknolo- masının en önemli nedeni de zaten bu- mesi çalışmalarına 30 Mart 2007’de Mil- ji transferi anlaşması kapsamında, Makina dur. Bu nedenle ALTAY tanklarının bu li Tank Üretim Projesi çerçevesinde baş- ve Kimya Endüstrisi Kurumu (MKE) ta- en hassas bölümünün özel bir zırhla kap- landı. Tasarımı ve prototip üretimi için rafından üretilecek. (Silahların içlerindeki lanması ve bu özel zırhın, tanksavar fü- 500 milyon dolarlık dev bir bütçe öngö- mermiyi döndürme yeteneğine ve namlu- zeler ürettiği ve dolayısıyla delme meka- rülen ALTAY’ın 2009’da başlayan tasarım nun içindeki spiral oyuklara yiv denir. Yiv, nizmalarına hâkim olduğu için ROKET- çalışmaları, OTOKAR tarafından üretilen topun içindeki merminin dönerek hız ka- SAN tarafından geliştirmesi planlanıyor. ilk iki prototipin (Hareket Kabiliyeti Tes- zanmasını sağlayarak merminin öldürücü ROKETSAN’da sadece bu proje kapsa- ti Ön Prototipi ve Atış Testi Ön Prototipi) bir güç kazanmasını sağlar. Yivsiz silahlar mında 100 mühendis görevli. ALTAY’ın 15 Kasım 2012’de Türk ve dünya kamuo- yivli silahlar kadar öldürücü değildir, fakat gövde ve tank kulesi gibi diğer bölümle- yuna sunulmasıyla büyük ölçüde tamam- yine de tanklarda genelde yivsiz toplar kul- rinde de ana zırh sistemi olarak OTOKAR landı. Önümüzdeki aylarda bu iki prototi- lanılır.) ALTAY’ın en önemli rakipleri olan tasarımı olan bir zırh yapısı ile yine RO- pin testleri sırasında elde edilecek sonuç- ABD yapımı M1 Abrams ve Alman Leo- KETSAN tarafından üretilen kompozit ve lardan yola çıkılarak iki yeni prototipin pard 2 ana muharebe tanklarında da 120 reaktif zırhların kullanılması planlanıyor. daha geliştirilmesi ve en geç 2016 yılında mm’lik yivsiz top kullanıyor. Hem M1 Abrams’ta, hem de Leopard 2’de ALTAY Ana Muharebe Tankı’nın seri üre- Tank atış kontrol sistemi (ASEL- ALTAY ile hemen hemen aynı tipte (kom- timine geçilmesi planlanıyor. SAN): Bir tankı oluşturan en önemli un- pozit ve reaktif) bir zırh kullanılıyor. ALTAY projesi kapsamında, ana yükle- surlardan olan tank atış kontrol sistemi ALTAY’ın manevra kabiliyeti, süra- nici olan OTOKAR’da şu anda 260’tan fazla ASELSAN tarafından üretiliyor. Bu ye- ti ve menzili: ALTAY’ın normal seyir ha- mühendis görev alıyor. Başta tankın atış ve ni nesil atış kontrol sistemi sayesinde AL- lindeyken en az 70 km/sa, arazi şartların- komuta kontrol sistemlerini yapan alt yük- TAY hareket halindeki hedefleri bile da- da ise 50 km/sa sürat yapabilmesi, normal lenici ASELSAN’da, zırh üretimi ve kapla- ha ilk atışta hayli yüksek bir isabet oranıy- seyir şartları altında yakıt ikmaline gerek masından sorumlu ROKETSAN’da ve ana la vurabilecek. Tank komuta kontrol mu- kalmadan yaklaşık 500 km’lik bir menzi- silah üretimini yapan MKE’de olmak üze- harebe bilgi sistemi ve elektrikli silah ku- le sahip olması amaçlanıyor. ALTAY sürat re, sayıları yüzü bulan diğer alt yükleniciler le tahrik sistemi de ASELSAN tarafından ve menzil konusunda da en yakın rakiple- de hesaba katıldığında Türkiye’nin ilk mil- geliştiriliyor. ri M1 Abrams ve Leopard 2 ile denk, hatta li tank projesinde çalışan mühendis sayısı Motor (MTU): Zorlu arazi şartlarının onlardan bir derece daha üstün. neredeyse 1000’e ulaşıyor. yanı sıra suyun altında da gitme yeteneği- ALTAY sahip olduğu hayli modern Projenin sonunda tüm tasarım ve fik- ne sahip olacak olan ALTAY’ın 12 silindir- hidropnömatik süspansiyon sistemi saye- ri mülkiyet haklarına Türkiye Cumhuri- lik 1500 beygir gücündeki dizel motoru sinde, sadece zorlu ve engebeli arazi ko- yeti’nin sahip olacağı ALTAY aynı zaman- ise dünyanın en büyük motor üreticilerin- şullarında yüksek bir süratle hareket ve da Türkiye’nin yurtdışına teknolojik ba- den Alman MTU (Motor Tribün Union) manevra yeteneğine sahip olmakla kal- ğımlılığını azaltacak olması açısından da şirketi tarafından Türkiye’de üretilecek. mayacak aynı zamanda şnorkel sistemi sa-

18

16_19_altay_tanki.indd 18 25.01.2013 18:54 Bilim ve Teknik Şubat 2013 <<<

yesinde 4 m derinliğindeki sularda da kolaylıkla iler- leyebilecek. Böyle hidropnömatik süspansiyon sis- Fahrettin Altay (1880-1974): Ocak 1880’de Arnavutluk’un İşkodra kentinde doğan Fahrettin Altay’ın babası Piyade Albayı İzmirli Salih Bey’di. Babasının görev yeri değişikliklerinden dolayı öğre- temli modern araçlarda basınçlı yağ ve hidrolik ya- nim hayatını Osmanlı İmparatorluğu’nun değişik şehirlerinde geçiren Altay, ilköğrenimini Mardin’de ğın birlikte kullanılması sayesinde, hem seyir konfo- tamamlamasının ardından Erzincan’daki askeri rüştiyeden, daha sonra da Erzurum’daki askeri ida- ru hem de yol tutuş kabiliyeti klasik sistemlere oran- diden mezun oldu. 1897’de girdiği İstanbul Harp Okulu’ndaki öğrenimini birincilikle tamamladıktan la çok daha yüksek. M1 Abrams ve Alman Leopard sonra Harp Akademisini 1902’de altıncılıkla tamamlayarak Osmanlı Ordusu’ndaki görevine başladı. 2, II. Dünya Savaşı yıllarında geliştirilmiş burulma İkinci Balkan Savaşı sırasında Çatalca Aşiret Süvari Tugayı’nın başında görev yapan Altay, Edirne sınırı- çubuğu adı verilen bir süspansiyon sistemine sahip. na dayanan Bulgar ordusunun püskürtülmesinde önemli bir rol oynadı. I. Dünya Savaşı sırasında Ça- ALTAY’ın toplam muharebe ağırlığının yaklaşık 60- nakkale Cephesinde de çarpışan Altay, bu görevi sırasında Mustafa Kemal ile tanıştı. Kurtuluş Savaşı 62 ton olacağı tahmin ediliyor, yani M1 Abrams ve sırasında 12. Kolordu Komutanı olarak görev yapan Fahrettin Altay, Delibaş İsyanı’nın bastırılmasın- Alman Leopard 2 tanklarından bir kademe daha ha- da, Birinci ve İkinci İnönü Savaşları’nda ve Sakarya Meydan Muharebesi’nde görev aldı. 1921’de Kur- fif olacak. Bu da ALTAY’ın hareket kabiliyetinin bu tuluş Savaşı’nda gösterdiği üstün başarılardan dolayı Tümgeneralliğe yükseltilen Fahrettin Altay, Sü- tanklardan daha iyi olmasını sağlayacak. vari Grup Komutanlığına getirildi. Altay’ın süvarileri Kurtuluş Savaşı’nın son yıllarında Uşak, Afyon ve Alaşehir çevresindeki çarpışmalarda büyük hizmetler verdi. 9 Eylül 1922’de İzmir’e ilk giren birlik Fah- Mürettebat: Dünyadaki ana muharebe tankları- rettin Altay’ın komutasındaki 5. Süvari Kolordusu’ydu. Bu başarılarının sonucu olarak o yıl Korgene- nın çoğunda olduğu gibi ALTAY’da da dört kişi görev ralliğe, 1926 yılında da Orgeneralliğe yükseltilen Fahrettin Altay Paşa 1945 yılında Yüksek Askeri Şu- yapacak: Tank komutanı, nişancı, sürücü ve ana sila- ra üyeliğinden yaş haddinden dolayı emekliye ayrıldı. 25 Ekim 1974’de uykudayken hayatını kaybetti. ha muharebe sırasında mühimmat sürmekle görevli doldurucu. M1 Abrams ve Alman Leopard 2’nin de mürettebatı tank başına dört kişi. ALTAY, mürette- dia etse de, ana muharebe tanklarının Türk ve dün- bat güvenliğinin her yönden düşünüldüğü dünyada- ya ordularındaki yerini gelecekte de koruması bekle- ki nadir tanklardan biri. Örneğin tankta müretteba- niyor. Unutmamalı ki üstün top gücü geçmişte Os- tın güvenliği için kimyasal ve biyolojik kitle imha si- manlı Ordusu’nun İstanbul’u fethinde çok önem- lahlarına karşı tehdit algılama sistemi ve özel bir ko- li bir rol oynamış ve biraz da bu tecrübeden dola- ruyucu sistemin yanı sıra tankın veya mühimmat yı İmparatorluğun mali durumunun en kötü oldu- bölümünün vurulma olasılığına karşı da yangın sön- ğu dönemlerde bile top gücüne çok büyük önem ve- dürme ve infilak bastırma sistemleri var. rilmişti. Görüldüğü gibi ALTAY en yakın rakipleri Diğer özellikler: ALTAY tankının gelişmiş tek- olan ABD yapımı M1 Abrams veAlman yapımı Leo- nolojik özellikleri saymakla bitmiyor desek yeri. pard 2 ile teknolojik yönden rahatlıkla boy ölçüşebi- Bunlardan bazılarını şöyle sıralayabiliriz: Yüksek sü- liyor, hatta bazı açılardan önde olduğu bile söylene- ratle seyir halindeyken kısa mesafede aniden durma, bilir. Sonuç olarak, 2017’de ilk milli tanklarımız or- aniden yön değiştirme manevraları yaparak tanksa- dudaki yerlerini almaya başladığında Türkiye hem var füze tehditlerinden kaçınma ve tankın iç ve dış tüm tasarım ve fikri mülkiyet haklarına sahip olaca- iletişimini bozarak tankın her türlü hareket kabili- ğı hayli modern bir tanka kavuşacak, hem de yurt- yetini felce uğratabilecek elektromanyetik silahlara dışına teknolojik bağımlılığın azaltılması konusunda karşı elektromanyetik güvenlik tedbirleri. dev bir adım atılmış olacak. Uzun vadede yine milli imkânlarla ASELSAN ta- rafından bir muharebe sahası tanıma ve tanıtma sis- teminin geliştirilmesi ve Aktif Koruma Sistemi (AK- Altay tankının özgün sistem tasarımı, alt sistemle- KOR) projesi kapsamında ALTAY’ı değişik tipteki rin tank üzerindeki ara yüz çalışmaları ve entegras- tanksavar roketlerinden ve füzelerinden koruyabile- yonu ana yüklenici OTOKAR tarafından gerçekleşti- cek bir sistemin hayata geçirilmesi planlanıyor. riliyor. Proje kapsamında ön prototiplerin üretilme- si, geliştirme ve doğrulama testlerine tabi tutulma- Sonuç sı ve projenin son aşamasında nihai konfigürasyo- Kaynaklar na sahip Altay tankı prototiplerinin üretilmesi ve bu Ford, R., Panzer von 1916 bis heute, Karl Müller Verlag, 2000. Özellikle II. Dünya Savaşı’ndan beri yapılan sa- prototiplerin atışlı ve atışsız testlerden sonra SSM’ye Willmott, H. P., First World War, Dorling Kindersley, 2003. vaşların ana unsurlarından olan ana muharebe tank- (Savunma Sanayi Müsteşarlığı) teslim edilmesi de Baylis, J., Wirtz J. ve Gray C. S., OTOKAR’ın sorumluluğunda. Projenin tamamlan- Strategy in the Contemporary World, ları, son 20-30 yılda geliştirilen füzelere, yüksek ma- 2. Basım, Oxford University masıyla birlikte başta OTOKAR olmak üzere, ASEL- Press, 2007. nevra kabiliyetine sahip taarruz helikopterlerine, si- “Türk Kara Kuvvetleri Yarınlara ber silahlara rağmen halen modern orduların vazge- SAN, ROKETSAN ve MKE, karada hareket eden en Hazırlanıyor”, Savunma ve Havacılık Dergisi, Sayı 138, Mönch Türkiye çilmez unsurlarından. Her ne kadar otoriteler gelişen karmaşık sistem olan modern bir tankın tasarımını Yayıncılık, 2010. “Milli Tank Altay Hareket teknolojiler nedeniyle tankların dünya ordularında- ilk defa yurt içinde gerçekleştirmiş olacak. Kabiliyetini Sergiliyor”, Savunma ve Havacılık Dergisi, Sayı 152, Mönch ki yerini ve önemini göreceli olarak kaybettiğini id- Türkiye Yayıncılık, 2012.

19

16_19_altay_tanki.indd 19 25.01.2013 18:54