Plan Odnowy Miejscowości na lata 2016-2022

Załącznik nr 1 do Uchwały Nr XVIII/165 Rady Gminy z dnia 28 października 2016 r.

PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI MIZERNA NA LATA 2016 – 2022

Gmina Czorsztyn www.czorsztyn.pl

Maniowy, listopad 2015 r.

2 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

Prowadzenie sesji: dr Edyta Bieniek - Białas Dyrektor Instytutu Doradztwa Europejskiego - Innowacja s. c.

mgr Wacław Klepacki Zastępca dyrektora Instytutu Doradztwa Europejskiego - Innowacja s. c.

Organizacja i obsługa sesji: Urząd Gminy Czorsztyn z siedzibą w Maniowach Instytut Doradztwa Europejskiego - Innowacja s. c.

Opracowanie dokumentu: Instytut Doradztwa Europejskiego - Innowacja s. c. dr Edyta Bieniek- Białas mgr Wacław Klepacki mgr Joanna Pietrzyk

Specjalne podziękowania dla wszystkich uczestników sesji za pomoc w

opracowaniu niniejszego dokumentu

3 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

Spis treści

WPROWADZENIE ...... 5 I. Charakterystyka miejscowości ...... 7 I.I Historia ...... 7 I.II Położenie geograficzne ...... 7 II. Inwentaryzacja zasobów służąca ujęciu stanu rzeczywistego ...... 10 II.I Rolnictwo i gospodarka ...... 10 II.II Demografia...... 11 II.III Rynek pracy ...... 12 II.IV Oświata ...... 15 II.V Zdrowie ...... 17 II.VI Pomoc społeczna ...... 18 II.VII Bezpieczeństwo ...... 18 II.VIII Kultura ...... 19 II.IX Koło Gospodyń Wiejskich ...... 20 II.X Sport, turystyka i rekreacja ...... 21 III. Infrastruktura techniczna ...... 24 III.I Gospodarka wodna i ściekowa ...... 24 III.II Gospodarka odpadami komunalnymi ...... 26 III.III Gospodarka energetyczna i CO ...... 27 III.IV System komunikacji ...... 28 III.V Zestawienie zasobów sołectwa Mizerna ...... 29 IV. Analiza SWOT ...... 31 IV. Opis planowanych działań inwestycyjnych i przedsięwzięć aktywizujących społeczność lokalną ...... 33 Podsumowanie ...... 39 Załączniki ...... 40

4 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

WPROWADZENIE

Plan Odnowy Miejscowości jest dokumentem strategicznym określającym rozwój wsi w sferze społeczno - gospodarczej na lata 2016 – 2022. Został on opracowany w celu stworzenia całościowej wizji rozwoju miejscowości, uwzględniającej czynniki zewnętrzne i wewnętrzne wpływające na możliwość realizacji planowanych działań oraz umożliwienia beneficjentom pozyskania środków zewnętrznych na ich realizację. Plan Odnowy Miejscowości przygotowany został wspólnie z mieszkańcami Sołectw, aby realizowane zadania odpowiadały rzeczywistym potrzebom mieszkańców i mogły w pełni wykorzystać istniejący potencjał i szanse rozwoju miejscowości. Mieszkańcy mieli możliwość wypowiedzenia się podczas konsultacji społecznych. Zadania ujęte w Planie Odnowy Miejscowości wpisują się w założenia Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020, szczególnie w cele zawarte w działaniu „Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich”. Plan może stanowić również dokument pomocniczy przy planowaniu działań współfinansowanych z Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego 2014 – 2020 Oś priorytetowa 11 Rewitalizacja Przestrzeni Regionalnej, Działanie 11.2 Odnowa obszarów wiejskich. Plan Odnowy Miejscowości zawiera charakterystykę miejscowości, w której będą realizowane projekty, planowane kierunki jej rozwoju, inwentaryzacje zasobów służące ujęciu stanu rzeczywistego, mocne i słabe strony miejscowości, planowane przedsięwzięcia oraz szacunkową wycenę oraz harmonogram planowanych działań. Specyfika Planu Odnowy Miejscowości polega nie tylko na tym, że ma zdecydowanie zdecentralizowany, lokalny charakter, obejmujący ograniczony teren jednego miasta, ale również na tym, że jest ukierunkowany na zagadnienia cywilizacyjno - kulturowe, koncentruje się na prostych, lokalnych przedsięwzięciach, które prowadzić mają do poprawy standardu i jakości życia mieszkańców. Ma mniej pro-gospodarczy, a bardziej pro - społeczny charakter. Dzięki temu może stanowić doskonałe uzupełnienie strategii rozwoju całej gminy, która zazwyczaj koncentruje się na zagadnieniach infrastrukturalnych. Ogólnym celem Planu jest stworzenie warunków do podniesienia standardu życia społecznego i atrakcyjności turystycznej gminy jako miejsca zamieszkania lokalnej ludności. Jest to szczególnie ważne w dzisiejszej sytuacji, gdy prawie każde miasto oferuje konkurencyjną pod względem podstawowych usług publicznych i ogólnodostępnych „wyższego rzędu” alternatywę zamieszkania, gdy istnieje łatwość wyjazdu za granicę a rolnictwo traci swą atrakcyjność jako źródło utrzymania, co prowadzi m.in. do migracji młodych ludzi do większych miast i za granicę. Opracowanie planu rozwoju miejscowości to wyzwanie, przed którym stanęli mieszkańcy i wszystkie aktywne społeczności lokalne zaangażowane w działania rozwojowe podejmowane w swoim środowisku.

5 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

Stworzenie i realizacja Planu mają korzystny wpływ na tempo i charakter rozwoju miejscowości. Ułatwia on zdefiniowanie występujących na badanym terenie problemów, pozwala zatem na skuteczniejsze ich rozwiązywanie, a w rezultacie na zdynamizowanie rozwoju społecznego i gospodarczego na przedmiotowym terenie. Niniejszy plan jest planem otwartym stwarzającym możliwość aktualizacji w zależności od potrzeb społecznych i uwarunkowań finansowych. Oznacza to, że mogą być wpisywane nowe zadania oraz może zmienić się kolejność ich realizacji w zależności od dostępności środków z funduszy europejskich. Uwzględniane będą również nowe potrzeby zgłaszane przez mieszkańców, władze samorządowe gminy, organizacje pozarządowe i nieformalne grupy mieszkańców oraz sektor publiczny i prywatny.

6 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

I. Charakterystyka miejscowości I.I Historia Nazwa wsi Mizerna według przekazów ludowych, wzięła swój początek od jej pierwszego mieszkańca, który przybył i osiedlił się nad potokiem. Człowiek ten znany był z wędrowania po okolicznych miejscowościach i żebrania. Nazwa miejscowości nie odzwierciedla aktualnego stanu miejscowości, wieś ta wciąż się rozwija, posiada rozbudowaną infrastrukturę społeczną i gospodarczą. Ze względu na walory przyrodnicze i rozwijaną infrastrukturę turystyczną wokół miejscowości, turystyka jest tu naturalną dziedziną rozwoju.

I.II Położenie geograficzne Mizerna jest wsią położoną w południowej części województwa małopolskiego, w powiecie nowotarskim, w gminie Czorsztyn, na południowych stokach Lubania. Powierzchnia sołectwa wynosi 572 ha, co stanowi 9% powierzchni gminy Czorsztyn. zajmuje powierzchnie 61,85 km², w tym 46% stanowią użytki leśne, a 47% rolne. Gmina ta położona jest w południowej części województwa małopolskiego, na styku trzech karpackich krain geograficznych, tj. kotliny Orawsko – Nowotarskiej, Gorców oraz Pienińskiego Pasa Skalnicowego. Kotlina Orawsko – Nowotarska sięga swoim wschodnim skrajem wzdłuż Doliny Dunajca po Czorsztyn. Na obszarze gminy położone jest pasmo Pienin Właściwych z wyodrębniającym się pasmem Pienin Czorsztyńskich i Masywem Trzech Koron. Od strony zachodniej, poprzez dolinę Dunajca ze zbiornikiem zalewowym, Właściwe graniczą z Pieninami Spiskimi, a od strony wschodniej do doliny Dunajca przylegają Małe Pieniny. Gmina Czorsztyn składa się z siedmiu sołectw: 1. Huba, 2. , 3. Mizerna, 4. , 5. Czorsztyn, 6. Sromowce Wyżne, 7. Sromowce Niżne.

Poniższa mapa przedstawia w całości obszar gminy Czorsztyn z oznaczeniem miejscowości oraz głównych dróg

7 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

Rysunek 1.1 Mapa gminy Czorsztyn

Źródło: www.google.pl/maps

Powierzchnia sołectw jest zróżnicowana. Największą powierzchnie zajmuje miejscowość Kluszkowce, następnie kolejno Mizerna, Sromowce Wyżne, Sromowce Niżne, Czorsztyn, Huba oraz najmniejsza powierzchniowo miejscowość Maniowy. Poniższa tabela przedstawia dokładne dane dotyczące powierzchni gminy.

Tabela 1.1 Powierzchnia sołectw wchodzących w skład gminy Czorsztyn oraz ich procentowy udział w ogólnej powierzchni Jednostka Powierzchnia sołectwa % udział w ogólnej powierzchni [ha] gminy Huba 243 3,93 Maniowy 2013 32,54 Mizerna 572 9,25 Kluszkowce 1149 18,58 Czorsztyn 343 5,54 Sromowce Wyżne 948 15,33 Sromowce Niżne 917 14,83 Gmina ogółem 6185 100 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Czorsztyn z/s w Maniowach

Powierzchnia gminy w ujęciu procentowym prezentuje się w następujący sposób.

8 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

Wykres 1.1 Powierzchnia sołectw w ujęciu procentowym na terenie gminy Czorsztyn

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Czorsztyn z/s w Maniowach

9 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

II. Inwentaryzacja zasobów służąca ujęciu stanu rzeczywistego II.I Rolnictwo i gospodarka

Gmina Czorsztyn obejmuje swoim zasięgiem zarówno dużą część Pienin oraz południowe stoki Gorców. Takie usytuowanie wpływa na atrakcyjność rzeźby terenu obszaru gminy. Gorce to przede wszystkim łagodne lesiste wzgórza oraz faliste doliny potoków odróżniające je od Pienin. Pasmo górskie Pienin poprzecinane licznymi wąwozami, zbudowane jest z wapiennych skał tworzących atrakcyjne formy o stromych ścianach opadających ku dolinom. Deniwelacja wapiennych skał pienińskich sięga nawet 500 m z przecinającym je przełomem Dunajca. Atrakcyjność regionu podnosi również widok rozciągający się ze szczytów Trzech Koron i Sokolicy, a także głęboko wcięty w skały Wąwóz Sobczyński.

Rysunek 2.1 Ukształtowanie terenu gminy Czorsztyn

Źródło: www.bip.malopolska.pl

Rolnictwo gminy Czorsztyn charakteryzuje się znacznym rozdrobnieniem gospodarstw rolnych co przyczynia się do niskiej rentowności. W strukturze gruntowej dominują lasy obejmujące 44,7% powierzchni gminy (dane GUS z 2013 roku), co wynosiło 2781,33 ha, w tym lasy publiczne zajmowały teren 1492,68 ha. Klasy bonitacyjne gleb są bardzo niskie, co niekorzystnie wpływa na rozwój rolnictwa. Na terenie gminy klasyfikacja gleb przedstawia się następująco:

10 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

Gleby bardzo dobre I i II klasa nie występują na terenie gminy. Gleby dobre III klasa stanowi 5% Gleby średnie IV klasa stanowi 25% Gleby słabe i bardzo słabe V i VI klasy stanowią 70% Wśród pomiotów gospodarczych najliczniejszą grupą są osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Profil działalności miejscowych firm obejmuje zajęcia związane przede wszystkim z turystyką.

II.II Demografia Wieś Mizerna zamieszkiwana jest obecnie przez 600 mieszkańców, co stanowi 8% mieszkańców gminy.

Tabela 2.1 Liczba mieszkańców w poszczególnych sołectwach Sołectwo Liczba Huba 124 Maniowy 2 251 Mizerna 600 Kluszkowce 1 879 Czorsztyn 397 Sromowce Wyżne 1 318 Sromowce Niżne 1 059 RAZEM 7 628 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych udostępnionych przez Urząd Gminy Czorsztyn z/s w Maniowach

W ujęciu procentowym dane te prezentują się w następujący sposób:

Wykres 2.1 Liczba mieszkańców w poszczególnych sołectwach w ujęciu procentowym

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Czorsztyn z/s w Maniowach

11 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

Gminę Czorsztyn zamieszkuje 7 628 osób, natomiast gęstość zaludnienia tego terenu wynosi 123 osoby na kilometr kwadratowy. Rozkład procentowy ludności w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym w gminie przedstawia poniższy wykres. Liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym wynosiła 1 646 osób, produkcyjnym 4 757 osoby oraz poprodukcyjnym 1 122 osoby.

Wykres 2.2 Procentowy udział ludności zamieszkałej w gminie Czorsztyn z rozróżnieniem na wiek przedprodukcyjny, produkcyjny i poprodukcyjny

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z GUS, Statystyczne Vademecum Samorządowca 2014 roku

II.III Rynek pracy W gminie Czorsztyn jest zarejestrowanych 281 podmiotów gospodarczych. Pośród sołectw wymienić można podmioty w liczbie: o 1 w Huba, o 47 w miejscowości Maniowy, o 15 w Mizernej, o 53 w Kluszkowcach, o 31 w miejscowości Czorsztyn, o 73 w Sromowcach Niżnych, o 57 w Sromowcach Wyżnych. Powyższe podmioty gospodarcze prowadzą działalność w branżach: sklepy, usługi, gastronomia, budownictwo, flisowanie, pensjonaty, wynajem kwater, kamieniarstwo, transport drogowy. Na tle gminy Czorsztyn, jedynie 5% podmiotów gospodarczych zarejestrowanych jest w miejscowości Mizerna.

12 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

Wykres 2.3 Ilość podmiotów gospodarczych w gminie Czorsztyn

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, aktualnych na czerwiec 2015 roku.

Stopa bezrobocia na czerwiec 2015 roku wynosiła dla powiatu nowotarskiego 10,9. W powiecie nowotarskim według stanu na I - II kwartał 2015 roku liczba osób rejestrowanych jako bezrobotne wynosiła 7 056 osób. W liczbie tej są 3 404 kobiety. 6 184 osoby nie posiadały prawa do zasiłku. Pośród danych osób bezrobotnych wymienia się 1 465 osób, które dotychczas w ogóle nie pracowały oraz 734 osoby, które zostały zwolnione z przyczyn likwidacji dotychczasowych zakładów pracy. Pośród danych GUS odczytać również możemy, że w powiecie nowotarskim jest 4 520 osób bezrobotnych zamieszkałych na wsi z czego 3 926 z nich nie posiada prawa do zasiłku.

Wykres 2.4 Ilość osób bezrobotnych w podziale na wiek, w ujęciu procentowym

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, aktualnych na czerwiec 2015 roku

W powiecie nowotarskim zarejestrowano 7 056 osób bezrobotnych. Ich wiek przedstawiał się następująco: 1 675 osób w wieku 24 lat lub mniej, 2 071 osób w wieku pomiędzy

13 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

25 a 34 rokiem życia, 1 296 osób w wieku między 35 a 44 rokiem życia, 1 117 osób w wieku 45 do 54 lat oraz 897 osób powyżej 55 roku życia.

Wykres 2.5 Wykształcenie wśród bezrobotnych mieszkańców powiatu nowotarskiego, w ujęciu procentowym

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, aktualnych na czerwiec 2015 roku

Ponadto, na koniec czerwca 2015 roku, w powiecie nowotarskim na 7 056 osób bezrobotnych 674 osoby posiadały wykształcenie wyższe, 1 264 osoby średnie zawodowe, 925 średnie ogólnokształcące, 2 105 zasadnicze zawodowe, a 2 088 osób gimnazjalne, podstawowe lub niepełne podstawowe. Pośród bezrobotnych, wyróżnić można poniższe grupy osób biorąc pod uwagę czas pozostawania bez pracy: 532 osoby bez pracy do 1 miesiąca czasu, 920 osób od 1 do 3 miesięcy bez pracy, 1 124 osoby od 3 do 6 miesięcy bez pracy, 1 313 osób od 6 do 12 miesięcy, 1 261 osób od 12 do 24 miesięcy, 1 906 osób pozostających bez pracy dłużej niż 24 miesiące. Wśród bezrobotnych, ich dotychczasowy staż pracy przedstawiał się następująco:

14 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

Wykres 2.6 Wiek osób bezrobotnych w powiecie nowotarskim, w ujęciu procentowym

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, aktualnych na czerwiec 2015 roku

Osoby te posiadały do 1 roku stażu w przypadku 973 osób, od 1 do 5 lat stażu w przypadku 1 818 osób, od 5 do 10 lat w przypadku 981 osób, od 10 do 20 lat w przypadku 1 018 osób, od 20 do 30 lat w przypadku 587 osób, powyżej 30 lat pracy 214 osób oraz 1 465 osób wymieniono jako te bez stażu pracy.

II.IV Oświata W miejscowości Mizerna nie znajdują się placówki oświatowe. Dzieci i młodzież ze wsi Mizerna uczęszczają do placówek zlokalizowanych w sąsiednich sołectwach. Na sieć placówek oświatowych w całej gminie składają się: a) Dwie szkoły podstawowe, znajdujące się w miejscowościach Kluszkowce oraz Sromowce Wyżne, oraz dwa Zespoły Placówek Oświatowych w Maniowach i Sromowcach Niżnych. b) Przedszkole publiczne w Kluszkowcach oraz dwa prywatne przedszkola w Sromowcach Wyżnych i Maniowach. W gminie Czorsztyn w oświacie jest zatrudnionych 107 nauczycieli (osoby zatrudnione na etacie stanowią 93,34% pracowników).

Poniższa tabela przedstawia zatrudnienie pracowników oświatowych oraz pracowników obsługi w gminie Czorsztyn.

15 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

Tabela 2.2 Zatrudnienie pracowników oświatowych oraz pracowników obsługi w szkołach podstawowych oraz Zespołach Placówek Oświatowych w gminie Czorsztyn w tym: Nazwa szkoły Etaty kalkulacyjne sekretarz konserwator sprzątaczka Szkoła Podstawowa 4,25 etatu 1 etat 1 etat 2,25 etatu w Kluszkowcach Szkoła Podstawowa 3 etaty, 1 etat, w Sromowcach (3,5 etatu w sezonie 0,5 etatu (1,5 etatu w sezonie 1,5 etatu Wyżnych grzewczym) grzewczym) Zespół Placówek Oświatowych 9 etatów 1,75 etatu 1,75 etatu 5,5 etatu w Maniowach Zespół Placówek Oświatowych 5,5 etatu 1 etat 1 etat 3,5 etatu w Sromowcach Niżnych 21,75 etatów 4,75 etatów Łącznie etaty w (22,25 etatów w 4,25 etatów (5,25 etatów w 12,75 etatów szkołach sezonie grzewczym) sezonie grzewczym) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Czorsztyn z/s w Maniowach

Tabela 2.3 Zatrudnienie pracowników w Gminnym Publicznym Przedszkolu w Kluszkowcach

Etaty w tym: Nazwa szkoły kalkulacyjne intendent Pomoc do dzieci sprzątaczka kucharka Gminne Przedszkole 3 etaty 0,5 etatu 0,5 etatu 1 etat 1 etat Publiczne w Kluszkowcach Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Czorsztyn z/s w Maniowach

Tabela 2.4 Zatrudnienie w Zespole Obsługi Jednostek Oświatowych w gminie Czorsztyn w tym: Etaty Specjalista ds. Nazwa szkoły Główny kalkulacyjne Kierownik wynagrodzeń, ubezpieczeń księgowy i zasiłków Zespół Obsługi Jednostek 3 etaty 1 etat 1 etat 1 etat Oświatowych w gminie Czorsztyn Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Czorsztyn z/s w Maniowach

Powyższe tabele opracowano na podstawie danych udostępnionych przez Urząd Gminy Czorsztyn z/s w Maniowach, stan na listopad 2015 r.

W gminie Czorsztyn edukacje pobiera: 259 uczniów w gimnazjum 565 dzieci w szkole podstawowej 75 uczniów w zerówkach

16 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

42 dzieci w publicznym przedszkolu Od października 2010 roku na terenie gminy Czorsztyn działa także prywatne przedszkole Wesołe Przedszkole w Maniowach dla dzieci od 2,5 do 5 lat. Ponadto od grudnia 2014 roku swoją działalność rozpoczęła drugie niepubliczne przedszkole Bajkowy Świat zlokalizowane w Sromowcach Wyżnych. Do przedszkoli tych uczęszcza kolejno 71 oraz 35 dzieci. Ilość uczniów w poszczególnych placówkach edukacyjnych w gminie Czorsztyn przedstawia się następująco:

Tabela 2.5 Liczba uczniów w poszczególnych placówkach oświatowych w gminie Czorsztyn Placówki oświatowe w gminie Czorsztyn Liczba uczniów Szkoła Podstawowa Kluszkowce 167 Zespół Placówek Oświatowych w Maniowach 361 Zespół Placówek Oświatowych w Sromowcach Niżnych 166 Szkoła Podstawowa Sromowce Wyżne 99 Przedszkole publiczne w Kluszkowcach oraz przedszkole 148 niepubliczne w Maniowach oraz Sromowcach Wyżnych Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych udostępnionych przez Urząd Gminy Czorsztyn z/s w Maniowach, stan na listopad 2015 roku

Na terenie gminy Czorsztyn funkcjonuje również Gminna Biblioteka w Kluszkowcach, z filiami bibliotecznymi w miejscowościach: Czorsztyn oraz w Maniowy, Mizerna, Sromowce Wyżne, Sromowce Niżne, z której mieszkańcy mogą korzystać. Biblioteka ta jest instytucją kultury działającą na podstawie Uchwały Nr XXV/234/01 Rady Gminy Czorsztyn z dnia 12.09.2001 roku. Zbiory są centralnym składnikiem warunkującym istnienie biblioteki, dlatego ich gromadzenie odbywa się w sposób planowany, zgodny z profilem każdej placówki. Ze względu na specyfikę środowiska, w którym funkcjonują biblioteki w gminie Czorsztyn jest kompletowanie wszystkich dzieł regionalnych dotyczących Podhala, Pienin, Spisza oraz twórców i artystów tworzących w tym regionie. W terminie od 27.08.2014 roku do 03.10.2014 roku gmina Czorsztyn realizowała projekt pod tytułem „Pierwszy dzwonek” polegający na udzieleniu wsparcia dla uczniów z rodzin wielodzietnych 4+ z terenu gminy Czorsztyn w zakresie zwiększania ich szans edukacyjnych. Projekt realizowano przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego. Wsparciem zostało objętych łącznie 57 rodzin, w tym 174 uczniów z terenu gminy Czorsztyn. W ramach realizowanego projektu wypłacono jednorazowo łącznie 26 100,00 zł tj. 150 zł na dziecko.

II.V Zdrowie Na terenie wsi Mizerna nie funkcjonuje Ośrodek Zdrowia. Mieszkańcy wsi korzystają z opieki zdrowotnej zlokalizowanej w sąsiednich sołectwach na terenie gminy.

17 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

W gminie Czorsztyn podstawowa opieka zdrowotna realizowana jest przez Samodzielny Publiczny Gminny Ośrodek Zdrowia w Maniowach poprzez:  poradnie podstawowej opieki zdrowotnej,  poradnie otolaryngologiczną,  poradnie ginekologiczną,  porady kardiologiczne,  porady pulmologiczne,  porady diabetologiczne,  gabinet stomatologiczny,  pracownie rehabilitacyjną. Ponadto opieka zdrowotna świadczona jest przez Ośrodek w Sromowcach Niżnych poprzez poradnie podstawowej opieki zdrowotnej oraz gabinet stomatologiczny. W Sromowcach Wyżnych funkcjonuje również Odział Ratunkowy. Na terenie gminy zlokalizowane są apteki w Maniowach i Sromowcach Wyżnych.

II.VI Pomoc społeczna Mieszkańcy wsi Mizerna nie posiadają na swoim terenie Ośrodka Pomocy Społecznej. Pomoc ta świadczona jest dla nich przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej znajdujący się w sąsiedniej miejscowości Maniowy. Pracownicy ośrodka wykonują swoje zadania w rejonach opiekuńczych oraz świadcząc usługi w prywatnych domach podopiecznych. Działanie ośrodka polega w szczególności na przyznawaniu i wypłacaniu przewidzianych ustawą świadczeń, pracy socjalnej, prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej, a także na analizie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej, realizacji zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych i rozwijaniu nowych form pomocy społecznej. Celem działalności ośrodka jest umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenia trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

II.VII Bezpieczeństwo Bezpieczeństwo publiczne na terenie gminy Czorsztyn zapewniane jest przez Komisariat Policji w Krościenku nad Dunajcem oraz jednostkę Ochotniczej Straży Pożarnej. Gminny Oddział Związku Ochotniczej Straży Pożarnej nadzorowany jest obecnie przez Naczelnika, Pana Krzysztofa Regieca, oraz Prezesa, Pana Tadeusza Firka. W miejscowości Mizerna, jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej liczy 19 strażaków i nadzorowana jest przez Pana Andrzeja Sasa na stanowisku Naczelnika oraz przez Pana

18 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

Mieczysława Marka na stanowisku Prezesa. W jednostce Ochotniczej Straży Pożarnej liczba czynnych strażaków w poszczególnych sołectwach przedstawia się następująco:

Tabela 2.6 Liczba strażaków w poszczególnych miejscowościach gminy Czorsztyn ILOŚĆ STRAŻAKÓW DO DZIAŁAŃ RATOWNICZYCH JEDNOSTKA OCHOTNICZEJ STRAŻY POŻARNEJ LICZBA STRAŻAKÓW Huba 10 Maniowy 32 Mizerna 19 Kluszkowce 21 Czorsztyn 10 Sromowce Wyżne 36 Sromowce Niżne 32 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych udostępnionych przez Urząd Gminy Czorsztyn z/s w Maniowach

II.VIII Kultura W miejscowości Mizerna brak jest Domu Kultury. Mieszkańcy wsi mają do dyspozycji Gminne Centrum Kultury w Kluszkowcach z/s Maniowach zlokalizowane na ul. Gorczańskiej 3 dysponujące domami kultury w Kluszkowcach na ul. Strażackiej 1 oraz w Maniowach na ul. Pienińskiej. Gminne Centrum Kultury (GCK) w Kluszkowcach z/s w Maniowach działa od 1 stycznia 2002 roku jako osoba prawna. W jego skład wchodzą: - Dom Kultury w Maniowach ul. Pienińska 2 a, - Dom Kultury w Kluszkowcach ul. Strażacka 1, - Izba Regionalna w Sromowcach Wyżnych ul. Ks. Kosibowicza 13. Gminne Centrum Kultury prowadzi swoją działalność między innymi poprzez zespoły regionalne takie jak:  dziecięcy zespół regionalny „Lubań” oraz grupa dorosłych w Kluszkowcach,  dziecięcy zespół regionalny „Maniowianie” im ks. Antoniego Siudy oraz grupa dorosłych "Norymni" w Maniowach,  orkiestra dęta w Maniowach,  dziecięcy zespół regionalny „Małe Flisoki” w Sromowcach Niżnych,  dziecięcy zespół regionalny „Sromowianie” - w Sromowcach Wyżnych,  orkiestrę dętą w Maniowach,  chór "Kluszkowce" w Kluszkowcach. Zadania Gminnego Centrum Kultury realizowane są w oparciu o roczny plan pracy. Oprócz systematycznych zajęć w zespołach, GCK organizuje corocznie konkursy we współpracy z Zespołem Placówek Oświatowych w Maniowach takie jak:

19 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

- Konkurs o tematyce prozdrowotnej "Żyj zdrowo", - Konkurs literacki, - Konkurs recytatorski "Nad wodą wielką i czystą". We współpracy z Kołami Gospodyń Wiejskich organizowany jest corocznie konkurs "Mój ogród kwiatowy". Ponadto w okresie letnim GCK organizuje imprezy plenerowe, których celem jest promocja naszej kultury regionalnej. Dlatego też podczas tych imprez prezentują się zespoły regionalne działające przy GCK, a panie z Kół Gospodyń Wiejskich serwują specjały naszej kuchni regionalnej. Cyklicznymi imprezami organizowanymi od kilkunastu lat są:  „Konkurs Potraw i Nalewek Regionalnych”,  „Otwarcie Sezonu Turystycznego”,  „Dzień Sportu”,  „Wieczór z folklorem”,  „Dzień Kluszkowiec”,  „Lato pod Trzema Koronami”,  „Lato w Mizernej”,  „Gminne Dożynki”. Działalność Centrum oparta jest o Roczny Kalendarz Imprez Kulturalnych. Centrum integruje mieszkańców gminy, potrafi godzić odmienności zwyczajowe pokazując przewagę wspólnego działania na rzecz kultury nad partykularyzmami lokalnymi. Stąd też, w ciągu roku w każdej wsi jest organizowana minimum jedna impreza kulturalną, przygotowaną przez mieszkańców pod patronem Centrum. Ponadto wpływ na życie kulturalne mieszkańców ma Gminna Biblioteka Publiczna z/s w Kluszkowcach, posiadająca w każdej wsi gminy swoje filie.

II.IX Koło Gospodyń Wiejskich We wsi Mizerna działa Koło Gospodyń Wiejskich, które liczy obecnie 7 osób. Poza nią, w sąsiednich miejscowościach gminy Czorsztyn, koła aktywne są również w: Sromowcach Niżnych, Sromowcach Wyżnych, w Kluszkowcach, w sołectwie Maniowy i Czorsztyn. Koło w Sromowcach Wyżnych dodatkowo prowadzi Izbę Regionalną, gdzie zgromadzonych jest około 1 000 eksponatów. Koło Gospodyń Wiejskich to dobrowolna, samorządna i niezależna społeczno - zawodowa organizacja kobieca działająca głównie na terenach wiejskich, będąca jednym z rodzajów społeczno-zawodowych organizacji rolników. Działające koło na terenie gminy Czorsztyn zrzesza Panie w różnym wieku. Panie spotykają się przy różnych okazjach, gotując potrawy

20 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022 regionalne, raz w roku organizując konkurs potraw regionalnych, na których konfrontują swoje dzieła z Paniami z kół z innych wiosek.

II.X Sport, turystyka i rekreacja W Mizernej istnieje baza noclegowa oferowana przez niektórych mieszkańców oraz sklepy spożywcze. W pozostałych miejscowościach należących do gminy, istnieje zorganizowana baza noclegowa i gastronomiczna – hotele, motele, zajazdy, pensjonaty, kwatery, gospodarstwa agroturystyczne, a także restauracje, bary i stołówki. Z roku na rok przybywa też coraz więcej kwater prywatnych i innych miejsc noclegowych, oferujących komfortowe pokoje z pełnym domowym wyżywieniem. Dogodne położenie gminy sprawia, że może to być dobra baza wypadowa również w Tatry, oraz na Słowację. Istotnym, bardzo atrakcyjnym elementem charakterystycznym dla miejscowości Mizerna, jest bliskość Zalewu Czorsztyńskiego. Powstał on przez spiętrzenie wód Dunajca zaporą ziemno-betonową o długości 404 m i wysokości 56 m. Wody rozdzielające pasmo Pienin Spiskich od Czorsztyńskich i stoków gorczańskiego pasma Lubania rozciągają się od zapory pod zamkiem w Niedzicy po okolice Dębna. Wokół jeziora znajdują się liczne miejsca do wypoczynku i wędkowania, a w rejsy wypływają statki spacerowe i gondole. Nad brzegiem zalewu na początku lat 90 - tych XX, z wybranych obiektów budownictwa ludowego i uzdrowiskowo-willowego znajdujących się na terenach przeznaczonych pod przyszłe jezioro, powstał skansen – Osada Turystyczna Czorsztyn. Znajduje się tam również muzeum etnograficzne. Magnesem przyciągającym turystów do gminy Czorsztyn są też zagospodarowane stoki góry Wdżar: wyciągi krzesełkowe i orczykowe, trasy dla narciarzy i snowboardzistów, alpejska zjeżdżalnia, mini zoo, anomalie magnetyczne. Nieopodal na Przełęczy Snozka znajduje się pomnik Władysława Hasiora – Organy Hasiora. Pośród atrakcji miejscowości wymienić można również wybudowany w 2014 roku amfiteatr w Mizernej. Powstały dzięki dofinansowaniu w wysokości 24 990,00 zł (przy całkowitym koszcie budowy w wysokości 55 000,00 zł) służy mieszkańcom oraz turystom do celów rekreacyjnych.

21 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

Rysunek 2.2 Amfiteatr w Mizernej

Źródło: Biuletyn Informacyjny Gminy Czorsztyn nr 41

W miejscowości znajduje się również kaplica pw. Matki Bożej Różańcowej wybudowana w latach 1989-1991. Niektóre obrazy zostały przeniesione i odrestaurowane z wyburzonego, z powodu budowy zapory czorsztyńskiej, kościoła św. Mikołaja w Maniowach. Wieś posiada własny cmentarz. W całym sołectwie obowiązuje ukształtowanie historycznie sieci dróg i układu działek siedliskowych, istniejących zadrzewień, istniejących osi widokowych w kierunku Tatr, Pienin, Gorców i Zamagurza Spiskowego oraz w kierunku lokalnych dominant krajobrazu kulturowego (wzgórza zamkowe w Czorsztynie i w Niedzicy, historyczne osady na Spiszu, zapora oraz powierzchnia zbiornika Czorsztyńskiego).

Szlaki turystyczne w gminie Czorsztyn

Tabela 2.7 Szlaki turystyczne w gminie Czorsztyn z uwzględnieniem długości trasy i czasem jej przebycia Kolor Trasa Długość Suma Czas Czas trasy różnicy wejścia powrotu wzniesień Czerwony Przełęcz Knurowska - Runek - 13 km 525 m 4 h 3 h 30 min Lubań Lubań - Marszałek - Krościenko 10 km 805 m 2 h 30 min 3 h Niedzica - Sromowce Wyżne - 8 km 490 m 2 h 15 min 2 h Macelak Niebieski Ochotnicy Dolna - Polana Muszyna 6 km 735 m 2 h 15 min 1 h 45 min - Lubań Lubań - Przełęcz Snozka 6 km 710 m 1 h 45 min 2 h 15 min Przełęcz Snozka - Macelak - Trzy 9,5 km 510 m 3 h 15 min 3 h Korony

22 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

Trzy Korony - Sokolica - 6 km 980 m 3 h 3 h 30 min Szczawnica Zielony Ochotnica Dolna - Polana Morgi - 7 km 750 m 2 h 30 min 2 h Lubań Lubań - Grywałd 5,5 km 645 m 2 h 15 min 2 h 45 min Lubań - Makowica - Tylmanowa 6 km 825 m 2 h 3 h Rzeka Sromowce - Przeł. pod Ostrym 3 km 370 m 1 h 45 min Wierchem Żółty Sromowce Niżne - Przeł. Szopka - 5 km 670 m 2 h 50 min 2 h 15 min Krościenko Niżne Źródło: www.czorsztyn.pl

Na terenie gminy Czorsztyn w 2015 roku powstały kolejne szlaki górskie: niebieski:  Maniowy - Huba - pod Kotelnicą – długość trasy: 3 km, szczególnym atutem jest rozległa panorama od Pienin, przez Tatry do Babiej Góry, z rozpościerającym się jeziorem czorsztyńskim u podnóży zielony:  Maniowy - polana Kudów – długość trasy: 7 km, zróżnicowany, w dolnej i górnej części przepleciony widokowymi polanami, z których rozlega się widok od Pienin, przez Tatry, Jezioro Czorsztyńskie, zamki aż po Babią Górę. żółty:  Osada turystyczna Czorsztyn Kluszkowce - Jaworzyny Ochotnickie – Lubań – długość trasy: 8,7 km, najłagodniejszy szlak na Lubań, dolna część szlaku przebiega obok Rezerwatu Modrzewie, gdzie znajduje się ścieżka przyrodnicza z przystankami, pięknie opisanymi tablicami informacyjnymi oraz ławeczkami, skąd można podziwiać Tatry, jezioro, czy też zamki.

23 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

III. Infrastruktura techniczna

III.I Gospodarka wodna i ściekowa

Długość sieci wodociągowej we wsi Mizerna, wraz z siecią przesyłową i przyłączami ma długość 5,1 km. Zawiera się w nich 9 przyłączy. Mieszkańcy Mizernej zaopatrywani są w wodę przez wodociąg w Kluszkowcach. Długość gminnej sieci wodociągowej wraz z siecią przesyłową, przyłączami, obsługiwanej przez Zakład Gospodarki Komunalnej w Maniowach według stanu na dzień 31.10.2015 roku przedstawia się następująco:

Tabela 3.1 Ilość przyłączy do sieci wodociągowej w poszczególnych miejscowościach w gminie Czorsztyn Miejscowość Długość sieci wodociągowej wraz z Ilość przyłączy w siecią przesyłową, przyłączami w sztukach kilometrach Maniowy 21,1 477 Kluszkowce 13,8 277 Mizerna 5,1 9 Czorsztyn 6,0 127 Sromowce Wyżne 8,7 120 Razem 54,7 960 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych udostępnionych przez Urząd Gminy Czorsztyn z/s w Maniowach

Zakład Gospodarki Komunalnej w Maniowach posiada ujęcia wód powierzchniowych, studnie kopane i źródła. Wodociągi posiadają aktualne pozwolenia wodnoprawne. Na wszystkich ujęciach woda poddawana jest dezynfekcji fizycznej promieniami UV. Wodociąg w Maniowach zaopatruje ok. 2 000 mieszkańców oraz Urząd Gminy, Bank Spółdzielczy, Stację Paliw, Kościół, Szkołę Podstawową i Gimnazjum, Przedszkole, Ośrodek Zdrowia, sklepy spożywcze, pensjonaty, hotele, oczyszczalnię ścieków. Woda pobierana jest z ujęcia na potoku „Limierzysko” oraz ze studni kopanych i źródeł z ujęcia „Książę Młaki”. Jest to wodociąg grawitacyjny. Wodociąg w Kluszkowcach zaopatruje ok. 1 200 mieszkańców Kluszkowiec i Czorsztyna oraz Szkołę Podstawową, Kościół, hotele, pensjonaty, obiekty sportowe, sklepy spożywcze. Wodociąg zasilany jest wyłącznie w wodę powierzchniową z 2 ujęć tj. na potoku „Kluszkowianka” – ujęcie główne, oraz na potoku „Mizerzanka”. Jest to ujęcie brzegowe. Woda poddawana jest na miejscu filtracji poprzez filtry powolne piaskowo-żwirowe. Woda z ujęcia głównego grawitacyjnie spływa do zbiornika terenowego wyrównawczego. Woda z ujęcia w Mizernej gromadzona jest w 2 zbiornikach. Woda ze zbiornika podawana jest do sieci wodociągowej grawitacyjnie.

24 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

Ujęcie wody w Sromowcach Wyżnych-Kątach obsługuje ok. 500 odbiorców Sromowiec Wyżnych-Wygon oraz Przystań Flisacką w Kątach, sklepy spożywcze, restauracje. Wodociąg zasilany wyłącznie w wodę z 2 studni infiltracyjnych: na lewym brzegu rzeki . Woda ze studni przepompowywana jest 2 pompami niskiego ciśnienia do 3 zbiorników terenowych: zbiornik dolny o pojemności 16 m3 , zbiornik pośredni o pojemności 16 m3 oraz górny o pojemności 250 m3. Wokół ujęć i zbiorników wytyczone są strefy ochrony sanitarnej bezpośredniej. Woda ze zbiornika górnego podawana jest do sieci wodociągowej grawitacyjnie. Z gminnej sieci wodociągowej korzysta tylko część mieszkańców i instytucji. Zakład Gospodarki Komunalnej w Maniowach jako jednostka budżetowa nie posiada szczegółowych danych odnośnie lokalnych wodociągów, studni głębinowych.

Tabela 3.2 Liczba mieszkańców korzystających z gminnej sieci wodociągowej

Miejscowość Liczba Liczba Instytucje korzystające Uwagi mieszkańców mieszkańców z gminnej sieci (zameldowanych) korzystających wodociągowej z gminnej sieci wodociągowej Huba 124 0 - Lokalne wodociągi, studnie głębinowe Maniowy 2251 2000 Urząd Gminy, Bank Lokalne Spółdzielczy, Stacja paliw, wodociągi Firma Supersnow, sklepy, Kościół, pensjonaty, hotele, Szkoła Podstawowa wraz z Gimnazjum i Przedszkolem, oczyszczalnia ścieków Mizerna 600 10 - Lokalne wodociągi Kluszkowce 1879 800 Szkoła Podstawowa, Kościół, Lokalne hotele, pensjonaty, obiekty wodociągi, sportowe, sklepy spożywcze studnie głębinowe Czorsztyn 397 390 Pensjonaty, hotele, Studnie oczyszczalnia ścieków głębinowe Sromowce 1318 500 Przystań Flisacka, sklepy Lokalne Wyżne spożywcze, restauracje wodociągi Sromowce 1059 0 - Lokalne Niżne wodociągi Podsumowanie 7628 3700 - - Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych udostępnionych przez Urząd Gminy Czorsztyn z/s w Maniowach, stan na 23.09.2015 roku

25 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

III.II Gospodarka odpadami komunalnymi

Usługi komunalne w gminie Czorsztyn świadczy Gminny Zakład Gospodarki Komunalnej w Maniowach. Usuwanie i unieszkodliwianie odpadów stałych odbywa się na terenie wsi Czorsztyn poprzez segregacje i gromadzenie ich w przystosowanych pojemnikach okresowo opróżnianych, usytuowanych na posesjach. Zmieszane odpady komunalne odbierane są 1 raz w miesiącu, natomiast w miesiącach lipiec oraz sierpień również w dodatkowych terminach według harmonogramu. Wywóz odpadów komunalnych z całej gminy odbywa się w sposób zorganizowany na urządzony zakład utylizacji odpadów znajdujący się poza obszarem gminy Czorsztyn. Od 1 lipca 2013 roku odpady komunalne niesegregowane i segregowane zebrane przekazywane są do przedsiębiorstwa IB Sp. z o. o. Zakład Pracy Chronionej, Punkt Przekazania Odpadów do Segregacji i Utylizacji w Nowym Targu przy ul. Jana Pawła II 115. Liczba gospodarstw domowych w gminie Czorsztyn według złożonych deklaracji przedstawia się następująco:

Tabela 3.3 Liczebność gospodarstw indywidualnych korzystających z usług Gminnego Zakładu Gospodarki Komunalnej w Maniowach Gospodarstwa Ilość odbiorców jednoosobowe 179 dwuosobowe 329 trzyosobowe 192 czteroosobowe 387 pięcioosobowe i więcej 544 zamieszkałe czasowo – domki letniskowe 80 Suma 1 711 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych udostępnionych przez Urząd Gminy Czorsztyn z/s w Maniowach

Zakład Gospodarki Komunalnej w Maniowach posiada dane dotyczące ilości zebranych odpadów segregowanych i niesegregowanych od 1999 roku. Zestawienie masy zebranych przez Zakład Gospodarki Komunalnej w Maniowach i przekazanych na składowisko odpadów komunalnych w latach 2011 – 2015 przedstawia się następująco:

26 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

Tabela 3.4 Ilość odpadów segregowanych oraz niesegregowanych w tonach zebranych przez Zakład Gospodarki Komunalnej w Maniowach Odpady niesegregowane Odpady segregowane Rok Masa Wartość Szkło Opakowania Zużyty Papier, Rezem odpadów usługi w zł z tworzyw sprzęt makulatura segregacja sztucznych elektryczny 2011 406,82 104 756,15 155,44 59,84 8,75 2,08 226,11 2012 411,86 105 571,00 153,58 83,52 6,54 1,94 245,58 2013 435,16 109 551,94 170,20 83,50 4,35 2,02 260,07 2014 510,20 127 550,00 165,46 88,22 1,31 2,18 257,17 Do 493,07 - 147,48 84,32 1,00 1,06 233,86 31.10.2015 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych udostępnionych przez Urząd Gminy Czorsztyn z/s w Maniowach

Osiągnięte poziomy recyklingu w gminie Czorsztyn w roku 2014 rozkładał się różnie w zależności od rodzaju: o osiągnięty poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła wynosił 75,7% (zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach ustalony poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła powinien wynosić co najmniej 50%), o poziom ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wynosił 30,80%, o osiągnięty poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami, innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych stanowiących odpady komunalne wynosił 100% (zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach ustalony poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami, innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych stanowiących odpady komunalne powinien wynosić co najmniej 70%).

III.III Gospodarka energetyczna i CO

Zasilanie w energię elektryczną wsi odbywa się w oparciu o GPZ 110//15 kV Niedzica, znajdujący się przy zaporze wodnej w Niedzicy oraz ENION. Przez teren gminy przebiegają napowietrzne linie elektroenergetyczne wysokiego (WM) i średniego napięcia(SN). Mają one znaczenie ponadlokalne i przebiegają na trasie: - linia napowietrzna 110 kV relacji Niedzica – Krościenko – Nowy Sącz, - linia napowietrzna 15 kV relacji GPZ Szaflary – Krościenko.

27 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

III.IV System komunikacji

Komunikacja na terenie gminy i poza nią możliwa jest jedynie poprzez transport kołowy. Gmina nie posiada transportu kolejowego. Podstawowy układ drogowy na obszarze gminy stanowią: a) droga wojewódzka regionalna nr 969: relacji - Nowy Sącz – odcinek o długości 7,5 km o twardej nawierzchni, b) drogi powiatowe: nr 25406 – Krośnica – granica gminy – Czorsztyn – Sromowce Wyżne – Wygon – Sromowce Niżne – odcinek o długości 10,6 km o twardej nawierzchni, nr 25407 Sromowce Wyżne – Zapora – granica gminy Łapsze Niżne odcinek o długości 1,5 km o twardej nawierzchni, c) drogi gminne: długość 63 km, w tym 49 km o twardej nawierzchni. Stan techniczny dróg gminnych asfaltowych należy ocenić jako dobry. Gmina od wielu już lat inwestuje w rozwój własnej infrastruktury drogowej dbając o jej jakość i stan techniczny. Jednak wiele dróg wymaga jeszcze gruntownej modernizacji nawierzchni. Drogi wewnętrzne w zdecydowanej większości stanowią drogi gruntowe, pełniące funkcje dojazdową do pól, obszarów leśnych i oddalonych osiedli. W 2011 roku realizowany był II etap projektu: Udrożnienie systemu komunikacyjnego poprzez modernizację głównego szlaku pieszo - jezdnego łączącego miejscowości Kluszkowce – Mizerna – Maniowy. Całkowity koszt zadania wyniósł 4 984 138,67 zł, w czym 2 492 060,00 zł pochodziło z dofinansowania. Remont ten został sfinansowany dzięki środkom pochodzącym z Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych Ponadto w 2014 roku zrealizowana została inwestycja pt. ,,Odnowa centrum wsi Mizerna poprzez przebudowę chodników”. Całkowity koszt tego zadania wyniósł 249 734,55 zł (uzyskana wartość dofinansowania sięgała 144 979,00 zł). Środki na ten cel pochodziły z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 - 2013.

Rysunek 1.1 Wyremontowane chodniki na terenie miejscowości Mizerna

Źródło: Biuletyn Informacyjny Gminy Czorsztyn nr 41

28 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

III.V Zestawienie zasobów sołectwa Mizerna

Poniżej przestawiona została ocena zasobów dotyczących środowiska przyrodniczego i kulturowego, dziedzictwa religijnego i historycznego, obiektów i terenów w miejscowości, gospodarki i rolnictwa, atrakcyjności położenia oraz obecności turystów, instytucji oraz organizacji społecznych.

Tabela 3.5 Zestawienie zasobów w miejscowości Mizerna RODZAJ ZASOBU BRAK JEST ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE - walory krajobrazu X - walory klimatu (mikroklimat, wiatr, nasłonecznienie) X - walory szaty roślinnej (np. runo leśne) X - cenne przyrodniczo obszary lub obiekty X - świat zwierząt (ostoje, siedliska) X - osobliwości przyrodnicze X - wody powierzchniowe (cieki, rzeki, stawy) X - podłoże, warunki hydrologiczne X - gleby, kopaliny X ŚRODOWISKO KULTUROWE - walory architektury wiejskiej i osobliwości kulturowe X - walory zagospodarowania przestrzennego X - zabytki X - zespoły artystyczne X DZIEDZICTWO RELIGIJNE I HISTORYCZNE - miejsca, osoby i przedmioty kultu X - święta, odpusty, pielgrzymki X - tradycje, obrzędy, gwara X - legendy, podania i fakty historyczne X - ważne postacie historyczne X - specyficzne nazwy X OBIEKTY I TERENY - działki pod zabudowę mieszkaniową X - działki pod zakłady usługowe i przemysł X - pustostany mieszkaniowe, magazynowe i po przemysłowe X - tradycyjne obiekty gospodarskie wsi (kuźnie, młyny) X - place i miejsca publicznych spotkań X - miejsca sportu i rekreacji X GOSPODARKA I ROLNICTWO - specyficzne produkty (hodowle, uprawy polowe) X - znane firmy produkcyjne i zakłady usługowe X - możliwe do wykorzystania odpady poprodukcyjne X SĄSIEDZI I PRZYJEZDNI - korzystne, atrakcyjne sąsiedztwo (duże miasto, arteria X komunikacyjna, atrakcja turystyczna) - ruch tranzytowy X - przyjezdni stali i sezonowi (turyści) X INSTYTUCJE - placówki opieki społecznej X

29 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

- szkoły podstawowe, gimnazjum X - szkoły średnie i wyższe X - Dom Kultury X LUDZIE, ORGANIZACJE SPOŁECZNE - Ochotnicza Straż Pożarna X - Koło Gospodyń Wiejskich X - Stowarzyszenie Sprężyna – Centrum Edukacji Nieformalnej X Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych udostępnionych przez Urząd Gminy Czorsztyn z/s w Maniowach

30 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

IV. Analiza SWOT

Analiza SWOT jest analizą mającą na celu przeprowadzenie inwentaryzacji zasobów oraz ustalenie słabych i mocnych stron miejscowości oraz najbliższego otoczenia społecznego i gospodarczego, infrastrukturalnego i przyrodniczego, które przekłada się bezpośrednio na ukazanie szans i zagrożeń miejscowości w perspektywie czasu. Przeprowadzenie analizy SWOT dla miejscowości Mizerna związane jest z diagnozą sytuacji wsi oraz pozwoli na uzyskanie opinii, spostrzeżeń, wniosków i uwag odnośnie stanu wyjściowego. Uzyskana wiedza na temat wewnętrznych atutów i pozytywnych cech wsi umożliwi podjęcie działań służących rozwojowi społeczno – gospodarczemu. Dyskusja dotycząca pozytywnego i negatywnego wpływu otoczenia zewnętrznego na proces tworzenia warunków konkurencyjności regionu była związana z określeniem okazji, możliwości, szans oraz zagrożeń wiążących się z planowaniem, organizacją, zarządzaniem oraz finansowaniem działań ze środków zewnętrznych m.in. pochodzących z Unii Europejskiej.

Tabela 4.1 Analiza SWOT dotycząca gminy Mizerna

Mocne strony – atutu rozwoju Słabe strony – czynniki ograniczające miejscowości rozwój - Atrakcyjne położenie - brak zaangażowania mieszkańców w - dobre powietrze w lecie sprawy miejscowości - czysta woda - małe wykorzystanie remizy OSP, brak - turystyka rozwinięta / nowe szlaki / wyciągi ocieplenia i ogrzewania w remizie narciarskie - brak strefy inwestycyjnej miejscowości - przyjaźni ludzie - brak chodników do górnej części - prężnie działające Kolo Gospodyń Wiejskich miejscowości - dobra komunikacja zbiorowa - brak miejsc do uprawiania sportu / boisko, - kultywacja tradycji (ubiory, potrawy itp. regionalne) - słaby rozwój turystyki ( brak zagospodarowania nad jeziorem, słaba reklama miejscowości) - brak miejsc dla młodzieży (boisko, kluby) - brak pobocza na drodze do jeziora(niebezpieczne przejście wzdłuż głównej drogi) Szanse – możliwość rozwoju sołectwa, Zagrożenia – czynniki niesprzyjające, wynikające z otoczenia wynikające z otoczenia - poprawa i rozbudowa infrastruktury - brak zaangażowania miejscowej ludności w drogowej sprawy wsi -bezpieczne pobocza i chodniki - niska emisja - przyłączenie się do szlaków rowerowych i - brak rezerwy p. pożarowej turystycznych - Otulina Pienińskiego Parku Narodowego - budowa nowych dróg wewnętrznych, - kiepska infrastruktura (brak lokali dojazdowych do nowych działek usługowych) - rozbudowa wsi - brak atrakcji dla turystów - zagospodarowanie górnej części wsi na - słabe zagospodarowanie brzegu jeziora

31 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

potrzeby rekreacji i czynnego wypoczynku czorsztyńskiego - obniżenie emisji CO2, wspólny projekt - wysokie zanieczyszczenie powietrza w okresie jesienno – zimowym - słaba komunikacja - brak zagospodarowania jeziora Czorsztyn m.in. niskie bezpieczeństwo kąpiących się ludzi, brak ratownika - brak infrastruktury przeznaczonej dla młodzieży (brak boiska, świetlicy) - brak chodników - zanikanie regionalności mieszkańców Podhala, zmiana mentalności mieszkańców, poczucie że on nich nic nie zależy. Źródło: Opracowanie własne

32 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

IV. Opis planowanych działań inwestycyjnych i przedsięwzięć aktywizujących społeczność lokalną

Opis zadań do realizacji:

Planowane projekty i zadania inwestycyjne na lata 2016 – 2022 zostały przedstawione w niniejszym rozdziale. Wszystkie zadania są zgodne z założeniami Strategii Rozwoju Gminy Czorsztyn oraz z Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Czorsztyn. Wyróżnia się dwie grupy projektów: a) Projekty dotyczące infrastruktury technicznej b) Projekty dotyczące infrastruktury społecznej

Planowane do realizacji działania: 1. Wymiana źródła ciepła w budynku remizy Ochotniczej Straży Pożarnej 2. Remont dróg i chodników 3. Wykonanie ścieżek pieszo – rowerowych nad jeziorem 4. Utworzenie Izby Regionalnej w remizie Ochotniczej Straży Pożarnej (siedzibę dla Koła Gospodyń Wiejskich) 5. Budowa boiska sportowego przy remizie Ochotniczej Straży Pożarnej 6. Budowa studni głębinowych dla potrzeb mieszkańców, zaopatrzenia w wodę 7. Budowa altanki, przeznaczenie terenu na ten cel 8. Regulacja potoku Przykszazi 9. Budowa drogi z Mizernej na Zarębek (pozyskanie działek od osób prywatnych) 10. Budowa chodnika od skrzyżowania Kluszkowce w górę miejscowości (do budynku starego amfiteatru), od drogi Karpackiej w stronę jeziora.

Uzasadnienie realizacji zadań i oczekiwane rezultaty:

Zadanie 1. Wymiana źródła ciepła w budynku remizy Ochotniczej Straży Pożarnej Cel strategiczny: - termomodernizacja budynku użyteczności publicznej Rezultat: - objęcie budynku użyteczności publicznej modernizacją z odnawialnych źródeł energii Odbiorcy: ludność miejscowości i terenu gminy Czorsztyn.

Zadanie 2. Remont dróg i chodników Cel strategiczny:

33 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

- dobra sieć drogowa na terenie gminy Rezultat: - poprawa stanu technicznego dróg i budowa chodników - bezpieczeństwo mieszkańców Odbiorcy: ludność miejscowości i terenu gminy Czorsztyn, turyści.

Zadanie 3. Wykonanie ścieżek pieszo – rowerowych nad jeziorem Cel strategiczny: - dobra sieć drogowa i rowerowa na terenie gminy Rezultat: - większa ilość ścieżek rowerowych - zdrowe społeczeństwo Odbiorcy: ludność miejscowości i terenu gminy Czorsztyn, turyści.

Zadanie 4. Utworzenie Izby Regionalnej w remizie Ochotniczej Straży Pożarnej (siedzibę dla Koła Gospodyń Wiejskich) Cel strategiczny: - rozwój na rzecz społeczności lokalnej Rezultat: - działania na rzecz rozwoju jednostki OSP i mieszkańców Odbiorcy: ludność miejscowości i terenu gminy Czorsztyn, turyści.

Zadanie 5. Budowa boiska sportowego przy remizie Ochotniczej Straży Pożarnej Cel strategiczny: - działania na rzecz rozwoju społeczności lokalnej - rozwój infrastruktury rekreacyjno-sportowej Rezultat: - działania na rzecz rozwoju jednostki OSP i mieszkańców - zdrowie mieszkańców - rozwój miejscowości Odbiorcy: ludność miejscowości i terenu gminy Czorsztyn, turyści.

Zadanie 6. Budowa studni głębinowych dla potrzeb mieszkańców, zaopatrzenia w wodę Cel strategiczny: - zaopatrzenie w wodę mieszkańców wsi Rezultat: - dostęp do wody

34 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

- studnie głębinowe do dyspozycji mieszkańców Odbiorcy: ludność miejscowości i terenu gminy Czorsztyn, turyści.

Zadanie 7. Budowa altanki Cel strategiczny: - rozwój infrastruktury kulturalno- rozrywkowej Rezultat: - altanka do dyspozycji mieszkańców wsi Odbiorcy: ludność miejscowości i terenu gminy Czorsztyn, turyści.

Zadanie 8. Regulacja potoku Przykszazi Cel strategiczny: - regulacja potoku Rezultat: -bezpieczeństwo mieszkańców - uregulowanie potoku Odbiorcy: ludność miejscowości i terenu gminy Czorsztyn, turyści.

Zadanie 9. Budowa drogi z Mizernej na Zarębek (pozyskanie działek od osób prywatnych) Cel strategiczny: - dobra sieć drogowa na terenie gminy Rezultat: - poprawa stanu technicznego dróg i budowa chodników - bezpieczeństwo mieszkańców Odbiorcy: ludność miejscowości i terenu gminy Czorsztyn, turyści.

Zadanie 10. Budowa chodnika od skrzyżowania Kluszkowce w górę miejscowości (do budynku starego amfiteatru), od drogi Karpackiej w stronę jeziora. Cel strategiczny: - dobra sieć drogowa na terenie gminy Rezultat: - poprawa stanu technicznego dróg i budowa chodników - bezpieczeństwo mieszkańców Odbiorcy: ludność miejscowości i terenu gminy Czorsztyn, turyści.

35 Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

Harmonogram realizacji projektu miejscowości Mizerna:

Tabela 5.1 Harmonogram zadań planowanych w miejscowości Mizerna Lata realizacji projektu

Wyszczególnienie 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022

1. Wymiana źródła ciepła w budynku remizy Ochotniczej Straży Pożarnej 2. Remont dróg i chodników

3. Wykonanie ścieżek pieszo – rowerowych nad jeziorem 4. Utworzenie Izby Regionalnej w remizie Ochotniczej Straży Pożarnej (siedzibę dla Koła Gospodyń Wiejskich) 5. Budowa boiska sportowego przy remizie Ochotniczej Straży Pożarnej 6. Budowa studni głębinowych dla potrzeb mieszkańców, zaopatrzenia w wodę 7. Budowa altanki, przeznaczenie terenu na ten cel 8. Regulacja potoku Przykszazi 9. Budowa drogi z Mizernej na Zarębek (pozyskanie działek od osób prywatnych) 10. Budowa chodnika od skrzyżowania Kluszkowce w górę miejscowości (do budynku starego amfiteatru), od drogi Karpackiej w stronę jeziora. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych udostępnionych przez Urząd Gminy Czorsztyn z/s w Maniowach

36 Źródła finansowania planowanych do realizacji zadań:

* Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020

Tabela 5.2 Planowane do realizacji zadania oraz ich źródła pokrycia, w miejscowości Mizerna Nazwa zadania Planowany koszt Źródło finansowania Planowany Rok realizacji inwestycji wkład własny inwestycji 1. Wymiana źródła ciepła w budynku 250 000 zł - budżet gminy 100 000 zł 2018-2020 remizy Ochotniczej Straży - RPO WM 2014-2020* Pożarnej 4.1 Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii 4.3 Poprawa efektywności energetycznej w sektorze publicznym i mieszkaniowym 2. Remont dróg i chodników 500 000 zł - budżet gminy 200 000 zł 2017-2022 - RPO WM 2014-2020* 7.1 Infrastruktura drogowa 3. Wykonanie ścieżek pieszo 500 000 zł - budżet gminy 200 000 zł 2017-2020 – rowerowych nad jeziorem - RPO WM 2014-2020* 7.1 Infrastruktura drogowa 4. Utworzenie Izby Regionalnej 300 000 zł - budżet gminy 120 000 zł 2016-2020 w remizie Ochotniczej Straży - RPO WM 2014-2020* Pożarnej (siedzibę dla Koła 11.2 Odnowa i rozwój wsi Gospodyń Wiejskich) 5. Budowa boiska sportowego 200 000 zł - budżet gminy 80 000 zł 201802021 przy remizie Ochotniczej Straży - RPO WM 2014-2020* Pożarnej 11.2 Odnowa i rozwój wsi 6. Budowa studni głębinowych 1 000 000 - budżet gminy 400 000 zł 2018-2022 dla potrzeb mieszkańców, - RPO WM 2014-2020* zaopatrzenia w wodę 5.3 Ochrona zasobów wodnych, gospodarka wodno kanalizacyjna 7. Budowa altanki, przeznaczenie 20 000 zł - budżet gminy 8 000 zł 2016-2018 terenu na ten cel - RPO WM 2014-2020* 11.2 Odnowa i rozwój wsi 8. Regulacja potoku Przykszazi 50 000 zł - budżet gminy 20 000 zł 2017-2020

37

Plan Odnowy Miejscowości Mizerna na lata 2016-2022

- RPO WM 2014-2020* 5.1.1 Przeciwdziałanie klęskom żywiołowym 9. Budowa drogi z Mizernej na 500 000 zł - budżet gminy 200 000 zł 2019-2022 Zarębek (pozyskanie działek od - RPO WM 2014-2020* osób prywatnych) 7.1 Infrastruktura drogowa 10. Budowa chodnika 1 000 000 zł - budżet gminy 400 000 zł 2018-2022 od skrzyżowania Kluszkowce - RPO WM 2014-2020* w górę miejscowości (do budynku 7.1 Infrastruktura drogowa starego amfiteatru), od drogi Karpackiej w stronę jeziora. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych udostępnionych przez Urząd Gminy Czorsztyn z/s w Maniowach

38

Podsumowanie

Opisane w Planie Odnowy Miejscowości Mizerna działania powinny przynieść poprawę standardów jakości życia mieszkańców terenów wiejskich. Opracowany Plan Odnowy zakłada w przeciągu najbliższych 6 lat realizację 10 kluczowych dla miejscowości zadań. Istotą tych zadań jest pobudzenie aktywności środowisk lokalnych oraz stymulowanie współpracy na rzecz rozwoju i promocji wartości związanych z miejscową specyfiką społeczną i kulturową. Do najważniejszych zadań oczekujących na realizację należą te związane z poprawą infrastruktury drogowej i regulacji potoków wpływające na bezpieczeństwo mieszkańców, budowa studni głębinowych oraz rozwój infrastruktury rekreacyjno – sportowej poprzez planowaną budowę boiska oraz termomodernizacje budynku OSP. Realizacja Planu Odnowy Miejscowości przyczyni się ponadto do integracji społeczności lokalnej. W istniejących warunkach zasadniczym hamulcem działań samorządu jest brak wystarczającej puli środków na wszystkie pożądane inwestycje. Jedną z dróg do poprawy jakości życia mieszkańców może być pozyskiwanie funduszy zewnętrznych, w tym Unii Europejskiej z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014 – 2020.

39