MAGAZYN klientów PKO Banku polskiego • NUMER 4 (76) 2012 ISSN 1506 0977

SKO nie tylko dla dzieci i c e W i z e d w n la ą d t k rz i Warto oszczędzać n dn um ra er po u ekonomiczny 314728-Konto dla mlodych PORADNIK BANKOWY 205x260 +5.indd 1 12-10-02 09:53 Poradnik bankowy 3

spis treści

4 Nagrody banku Sukcesy PKO Banku Polskiego

5 Z banku Nowocześni klienci Jesień Pod znakiem 6 WYwiad poradnika Rozmowa z Robertem Sową oszczędzania 8 Wydarzenia Imprezy sponsorowane przez Bank Po letnim wypoczynku podejmowanie decyzji, również finanso- wych, wydaje się łatwiejsze. W tym numerze zachęcamy do fi- Konta dla młodych nansowego zabezpieczenia naszych dzieci. Możliwości inwesto- 10 Wielki budżet młodego finansisty wania jest wiele. Co wybrać? Odpowiedzi znajdują się w artykule „Udany start w dorosłe życie”. Refleksją na temat oszczędzania 12 oferta banku na przyszłość dzieci podzieliły się też z nami znane osobowości Udany start w dorosłe życie show-biznesu. Racjonalnego gospodarowania pieniędzmi powinniśmy się uczyć 14 nasza sonda już od najmłodszych lat. Nie ma lepszego sposobu niż własne Najlepsze inwestycje konto. O ofercie dla najmłodszych, nastoletnich i pełnoletnich właścicieli kont mówimy w materiale „Wielki budżet młodego fi- 15 Nowe SKO nansisty”. Dobrą lekcją są też Szkolne Kasy Oszczędności, które SKO nie tylko dla dzieci w nowej odsłonie pojawiły się w kwietniu br. To nowoczesny i wy- godny dostęp do pieniędzy dla uczniów, rodziców i nauczycieli, 16 Akcjonariat obywatelski o czym piszemy w artykule „SKO nie tylko dla dzieci”. Nauka inwestowania Wszystkim, którzy czują niedosyt podróży, polecamy wycieczkę po polskich i europejskich planetariach. Na świecie są ich prawie 18 Fundusze inwestycyjne cztery tysiące. W stolicy mamy Niebo Kopernika jedno z najno- TFI – bezpieczeństwo ponad wszystko wocześniejszych i najlepiej wyposażonych planetariów w Europie, którego wyłącznym partnerem jest PKO Bank Polski. Zachęcamy 20 Rozwój firmy do odwiedzenia tego wyjątkowego obiektu. Wolne środki

Życzymy przyjemnej lektury i udanych decyzji finansowych. 21 Pasja i zysk magdalena kopcińska Znaczki na topie

Departament Komunikacji Korporacyjnej 22 fundacja PKO banku Polskiego Pomaganie innym

Bankowy 24 Reklama bankowa Bank z celebrytą w tle Poradnik Bankowy, magazyn klientów PKO Banku Polskiego Wydawca: PKO Bank Polski, adres redakcji: „Poradnik Bankowy”, PKO Bank Polski, Departament Komunikacji Korporacyjnej, 26 Punkt widzenia ul. Puławska 15, 02-515 Warszawa, e-mail: [email protected]; : www.facebook.com/PKOBankPolski Reklamowy show Organizacja projektu: Magdalena Kopcińska, +48 22 521 80 31, e-mail: [email protected]; Iwona Wardzyńska–KaźmierczaK, +48 22 521 65 64, 27 Zaufali nam e-mail: [email protected]. Nowe lądy, nowe spojrzenia Data zamknięcia numeru: 28.09.2012 r. Projekt graficzny i przygotowanie do druku: 28 Podróże z poradnikiem rchiwum; Foto: A rchiwum na okładce: A rchiwum; Foto: Foto Gwiezdne teatry

314728-Konto dla mlodych PORADNIK BANKOWY 205x260 +5.indd 1 12-10-02 09:53 4 Poradnik bankowy

Kolejne nagrody dla Banku. Zbigniew Jagiełło, prezes nagrody Zarządu PKO Banku Polskiego, znalazł się w gronie banku TOP 20 – najlepszych menedżerów na czas kryzysu.

Lider Odpowiedzialnego Biznesu

W drugiej edycji konkursu organizowanego ne, przyznawanie stypendiów we aspekty funkcjonowania, pod auspicjami Pracodawców Rzeczpospoli- i nagród. Nie bez znaczenia było a zasady, którymi się kierujemy, tej Polskiej oceniane były m.in. zaangażowanie również to, że instytucja finansuje zyskały powszechne uznanie społeczne firmy, jej działania na rzecz rozwoju konferencje naukowe, wydarzenia – powiedziała Justyna Borkiewicz, gospodarczego i społecznego, dialog z pracow- kulturalne i sportowe oraz stara się dyrektor Pionu Prezesa Zarządu. nikami, relacje i komunikacja z interesariuszami być atrakcyjnym miejscem zatrud- Andrzej Jacaszek, wiceprezydent oraz jej wpływ na środowisko. nienia dla tysięcy osób, tworząc im Pracodawców RP, zaznaczył, że PKO Bank Polski został wyróżniony za realizo- odpowiednie warunki do efektyw- to, czy odpowiedzialny biznes jest wanie społecznej odpowiedzialności biznesu we nej pracy i rozwoju osobistego. odpowiednio wdrażany, w dużej wszystkich obszarach. Jurorzy konkursu docenili – Zdobycie tytułu Lidera Odpowie- mierze nie zależy od nakładów prowadzone od kilku lat działania Banku zwią- dzialnego Biznesu branży finansowej jest dla nas finansowych, lecz od umiejętności menedżerów, zane z ratowaniem ludzkiego życia i zdrowia, potwierdzeniem, że w sposób odpowiedzialny wizjonerskiego patrzenia w przyszłość i przewidy- zaangażowanie w przedsięwzięcia edukacyj- łączymy ekonomiczne, społeczne i środowisko- wania długoterminowych korzyści. Inteligo – Przyjazny TOP 20

Redakcja „Bloomberg Businessweek Polska” na- bank internetowy grodziła 20 najlepszych prezesów polskich firm, małych i dużych, które rozwijają się mimo spo- Po raz kolejny Inteligo zostało wyróżnione przez i komórkę, zlecenia stałe, wydanie i używa- wolnienia gospodarczego. tygodnik „Newsweek Polska”. W badaniu zor- nie karty płatniczej Inteligo (przy miesięcznych Zbigniew Jagiełło, prezes Zarządu PKO Banku ganizowanym przez ten rozliczonych płatnościach Polskiego, znalazł się w gronie TOP 20 – najlep- magazyn konto znala- powyżej 100 zł). Jako szych menedżerów na czas kryzysu. Redakcja zło się w pierwszej trój- atut uznano też dostęp „BBP” swoją decyzję uzasadniła: „Jako mene- ce rankingu „Przyjazny do 3,5 tys. bankomatów dżer potrafi nie tylko oprzeć się kryzysowi, ale na Bank Newsweeka 2012” bez dodatkowych opłat. nim zyskać, a PKO Bank Polski jest spółką, która w kategorii banku inter- Klienci Inteligo cenią sobie – w warunkach dużej zmienności i niepewności netowego. również ofertę depozyto- na rynkach – osiąga wysokie wyniki finansowe Konto Inteligo jest doce- wą, na przykład hop lo- i zwiększa efektywność”. Zgodnie z werdyktem niane przede wszystkim katę z zyskiem do 10 proc. głosujących najlepszy menedżer na czas kry- za atrakcyjne warunki w skali roku i warunki zysu powinien być: odważny, zdystansowany cenowe. Jako najbar- uzyskania kredytu online. i charyzmatyczny, aby pociągnąć za sobą ludzi. dziej atrakcyjne re- Ocena atrakcyjności spondenci badani przez kont internetowych przez „Newsweeka” wskazali: „Newsweeka” przeprowa- brak opłat za prowadze- dzona została po raz szó- nie rachunku, przelewy sty w ośmioletniej tradycji krajowe przez internet badania. Poradnik bankowy 5

Otwartość Banku na innowacje z to nie tylko nowe technologie, lecz także nowoczesna obsługa klienta. Banku Nowocześni klienci

Ostatnie lata to na rynku finansowym okres prawdziwej rewolucji technologicznej. Upowszechnienie internetu oraz dostęp do urządzeń, takich jak laptopy, smartfony czy tablety, skłoniły banki do wprowadzenia wielu nowatorskich rozwiązań. Wojciech Bolanowski

osnące grono odbiorców internetu w Polsce pracuje nad udostępnieniem klientom aplikacji na Szczególną popularnością cieszy się autoryzacja Rznajduje odbicie w stale zwiększającej się smartfony umożliwiającej zarządzanie pieniędzmi transakcji kodem, który można otrzymać SMS- liczbie użytkowników iPKO. Miesięcznie z usług na koncie (wykonywanie przelewów, sprawdza- -em – wprost na komórkę. Klienci Banku okazali Banku przez internet korzysta nawet ponad nie historii operacji na rachunku i salda) oraz do- się otwarci na innowacyjne zmiany. Obecnie 2,5 mln klientów i coraz więcej z nich używa do konywanie płatności mobilnych. W ramach apli- z kartami kodów żegna się nawet 10 tys. klientów tego celu swojego telefonu komórkowego lub kacji dostępny będzie token GSM do autoryzacji dziennie. Prawdopodobnie już w przyszłym roku tabletu. Liczba ta wyraźnie wzrosła po urucho- transakcji i serwis informacyjny z wyszukiwarką kody SMS staną się najpopularniejszym sposo- mieniu „lekkich” stron transakcyjnych opraco- oddziałów i bankomatów oraz bieżącą ofertą bem potwierdzania operacji w iPKO. wanych specjalnie z myślą o tego typu urządze- Banku i kursami walut. niach. W lipcu tego roku zanotowaliśmy ponad Wyznaczamy nowe standardy milion logowań do serwisu mobilnego. Spektakularnym przykładem świadczącym Klienci Banku okazali duże o tym, że PKO Bank Polski jest liderem rynkowym Nowy serwis zainteresowanie nową ustanawiającym standardy w dziedzinie wdraża- Klienci Banku okazali duże zainteresowanie nia innowacji, jest wprowadzenie do oferty kart nową stroną www.pkobp.pl. Odwiedza ją mie- stroną www.pkobp.pl. zbliżeniowych. Dzięki tej decyzji Polska obecnie sięcznie ponad 3,5 mln unikalnych użytkowni- przoduje w Europie, a nawet na świecie, w wyko- ków. W porównaniu z poprzednimi zmianami Odwiedza ją miesięcznie rzystaniu tego narzędzia płatności. Wielkim prze- skoncentrowanymi na dostosowaniu wyglądu ponad 3,5 mln unikalnych łomem jest funkcja płatności internetowych do- strony WWW do wymogów nowej identyfika- stępna dla wszystkich klientów indywidualnych cji wizerunkowej, tym razem oddaliśmy w ręce użytkowników. posiadających karty debetowe wydane przez użytkowników zupełnie nowy serwis. Został on Bank. Obecnie nasi klienci Banku mają ponad zmodernizowany nie tylko pod względem wizu- Projektowane rozwiązanie ma umożliwić klientom 5 mln kart umożliwiających zakupy internetowe. alnym. Wprowadzone obecnie zmiany sięgają życie „bez portfela”. Zamiast gotówką i kartami za głębiej, w sferę zarządzania informacją i tech- kupowane produkty i usługi będzie można zapła- nologią informatyczną wykorzystaną przy reali- cić za pomocą telefonu komórkowego. zacji serwisu. Pożegnanie z kartą kodów Przełomowy projekt Nowości technologiczne pojawiają się regularnie Zwiększająca się popularność mobilnego iPKO także w internetowym serwisie transakcyjnym zachęca do dalszego rozwoju oferty. Najbar- iPKO. Rok temu wprowadzone zostały nowe na- dziej oczekiwaną przez rynek funkcją są spraw- rzędzia autoryzacji, które stanowią alternatywę

Foto: A rchiwum Foto: nie działające płatności mobilne. Obecnie Bank dla tradycyjnych kart kodów, czyli tzw. zdrapek. 6 Poradnik bankowy

STAWIAM NA JAKOŚĆ Dla Roberta Sowy kuchnia nie ma żadnych tajemnic. Jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych kucharzy w kraju. Realizuje życiowe pasje: gotuje, wydaje książki, a ostatnio otworzył swoją pierwszą restaurację. Z Mistrzem rozmawia Karolina Miklewska.

Należy Pan do grona najbardziej Był Pan kucharzem polskiej znanych „narodowych kucharzy”. reprezentacji w piłce nożnej. Czy czuje się Pan odpowiedzialny Opracował Pan też menu dla za kształtowanie kulinarnego gu- pasażerów Polskich Linii Lot- stu Polaków i propagowanie do- niczych LOT. Czy komponując brej kuchni? tak specyficzne posiłki, można Zdecydowanie tak. Jeden z naj- sobie pozwolić na finezję kuli- ważniejszych komplementów, narną? jaki usłyszałem, to taki, że wy- Fantazja ułańska ma rację bytu niosłem zawód kucharza na pie- tylko w restauracji, mediach destał. W 1996 roku wspólnie bądź na pokazach. Nie ukrywam, z Kurtem Schellerem założyliśmy że ułożenie menu dla linii lot- Ogólnopolskie Stowarzyszenie niczych było jednym z naj- Szefów Kuchni i cukierni, które trudniejszych wyzwań w moim działa do dziś. Później zosta- życiu. Musiałem liczyć się z wie- ła stworzona Fundacja Szefów loma ograniczeniami. Należało Kuchni. Przyczynienie się do wziąć pod uwagę między innymi tego, że dziś zawód kucharza długość lotu i wytrzymałość pro- uważany jest za elitarny, uważam duktów. Ponadto na pokładzie za swój wielki sukces. Wszystkie nie mogły znaleźć się potrawy moje osiągnięcia przyczyniły się o intensywnych aromatach, ryby do propagowania dobrej kuchni z ościami czy takie, które choć i nowych smaków. W 1992 roku, w minimalnym stopniu mogłyby kiedy po kilku latach pobytu spowodować niestrawność. w Austrii wróciłem do kraju i za- Jeśli chodzi o naszą drużynę pił- cząłem przyrządzać najzwyklej- karską, to tutaj mogłem sobie szą sałatkę caprese, wszyscy się pozwolić na więcej. Menu musiał zachwycali, bo w Polsce jej nie zaakceptować lekarz reprezenta- znano. Teraz niemal każdy robi cji i selekcjoner drużyny. Musiało ją sam w domu. To, że wniosłem się w nim znaleźć dużo świeżych wkład w rewolucję kulinarną owoców, warzyw, chudego mię- w naszym kraju, a Polacy za- sa, ale chodziło także o to, aby częli jadać lepiej i zdrowiej, daje naszym sportowcom jedzenie po ogromną satysfakcję. prostu smakowało. Poradnik bankowy 7

Od niedawna jest Pan także właści- towania jest ogromny wzrost cen cielem restauracji... produktów. O restauracji Tak. I jestem z tego bardzo dum- ny. Restauracja Sowa&Przyjacie- Ile kosztuje otwarcie restauracji? W mojej restauracji oprócz do- le otworzyła swoje podwoje dla Żeby otworzyć małą restaurację, brej kuchni jest sala, w której klientów z początkiem września. bez szaleństwa, trzeba zainwesto- można kupić i wypalić cygaro. Przyjaciele w nazwie pojawiają się wać około pół miliona złotych. Jeśli Jest też niewielki sklepik z du- dlatego, że restaurację otworzy- mówimy o dużej, jak moja, milion żym asortymentem win i szy- łem z przyjaciółmi i dla przyjaciół. euro. Mimo że długo oszczędzałem, nek z całego świata. Tych obecnych i tych przyszłych. to sam nie dałbym rady sfinanso- Z myślą o klientach potrzebu- To miejsce, w którym mogę reali- wać tego przedsięwzięcia. Zrealizo- jących dyskrecji przygotowali- zować swoją pasję i zarażać nią in- wałem je z pomocą leasingu oraz śmy salę z osobnym wejściem, nych. Praca stała się również moim grupy przyjaciół. Dlatego też re- wielkim stołem, telewizorem stylem życia. A przy okazji gwaran- stauracja nazywa się Sowa&Przy- i odrębną łazienką. Tutaj nie tuje mnie i mojej rodzinie stabiliza- jaciele. wtargnie żaden paparazzi, cję finansową. Gotowanie stało się a goście mogą w spokoju i pry- biznesem. Jaką kuchnię lubi Pan najbardziej? watnym gronie celebrować Kuchnię polską w nowoczesnym najważniejsze chwile swojego Czym różni się Pana restauracja od wydaniu. Nazywam to cross- życia. innych? -cooking. Na przykład pieczona Przed otwarciem restauracji ob- kaczka podana na purée marchew- serwowałem konkurencję. Stara- kowo-waniliowym z pikantnym do- Robert sowa łem się wychwycić, czego brakuje datkiem, np. sałatką. poleca Przyjaciele w nazwie restauracji pojawiają Sandwicz z pastą z tuńczy- ka, grillowanym kurczakiem, się dlatego, że otworzyłem ją z przyjaciół- chrzanem wasabi i świeżymi mi i dla przyjaciół. kiełkami. Składniki: 150 g tuńczyka na rynku i na co warto postawić. Ma Pan jakąś słabość poza tą do w oliwie, 10 g kiełków miks, Przede wszystkim jestem dumny gotowania? 10 g sałaty radicchio, 10 g z menu. Serwujemy wiele orygi- Jestem łasuchem (śmiech). sałaty frisée, 100 g pieczywa, nalnych potraw, wśród których są Kolekcjonuję zegarki, choć to może 200 g piersi z kurczaka, 1 opa- np. dania z dziczyzny. Ze względu za dużo powiedziane, bo nie mam kowanie pikantnej przyprawy na rosnące zainteresowanie sztu- ich zbyt wiele. Ot, skromna kolekcja do kurczaka, 4 łyżki oliwy z oli- ką kulinarną pozwalamy gościom na użytek własny (śmiech). Mam wek. Do smaku: chrzan wasabi, zobaczyć restaurację od kuchni, breitlinga, mont blanca z limito- imbir, sól, grubo mielony czarny a właściwie... z kuchni. Jest tu stół wanej edycji olimpijskiej i mecha- pieprz, sok z cytryny. na kilka osób, który można zare- niczną omegę z 1946 r.,‒prezent od Sposób przygotowania: Pierś zerwować i obserwować przy nim, córki. zamarynować w pikantnej w jaki sposób kucharze przygoto- przyprawie połączonej z oliwą wują potrawy. Jaki ma Pan stosunek do pieniędzy? z oliwek i odstawić na 1–2 go- Stara prawda mówi, że pieniądze dziny. Tuńczyka, kiełki i sałatę Co jest dla Pana najtrudniejsze są ważne, ale nie najważniejsze. połączyć i doprawić do sma- w prowadzeniu tego biznesu? Nie przeceniałbym ich znaczenia. ku. Pieczywo opiec w tosterze. Utrzymanie jakości i standardu Wiem, że w życiu warto zabiegać Pierś z kurczaka zgrillować obsługi. Przyjęło się, że kelner czy o inne wartości: rodzinę, przyjaźń, i schłodzić. Pieczywo posmaro- barman to zawody studenckie koleżeństwo, szacunek. Do pie- wać pastą, na niej ułożyć sałatę i pewnie dlatego w restauracjach niędzy mam też szacunek, jestem i cienko pokrojonego kurczaka. więcej o obsłudze wiedzą goście niż i będę oszczędny, niezależnie od Ułożyć warstwowo. pracownicy. Trudny do zaakcep- stanu konta. Foto: A rchiwum Roberta S owy Foto: 8 Poradnik bankowy

PKO Bank Polski jest organizatorem akcji o znaczeniu społecznym. Każdego roku wspiera Wydarzenia liczne wydarzenia kulturalne i sportowe.

Nasze serce jest wielkie Niemal 500 litrów krwi zebraliśmy w piątej edycji Bankowej Akcji Honorowego Krwiodawstwa. Oddało ją ponad tysiąc osób, pokazując tym samym, że Bank jest firmą społecznie odpowiedzialną, która nie tylko wspiera, lecz także angażuje się w działania służące rozwiązywaniu ważnych problemów.

o minutę w naszym kraju potrzebny jest litr oraz turyści. Warszawski Ckrwi. Wystarczy 15 minut, aby uratować ko- finał uświetniła Kayah, muś życie. PKO Bank Polski od 2009 roku organi- twarz tegorocznej edycji zuje Bankową Akcję Honorowego Krwiodawstwa BAHK, która zachęcała (BAHK). Przedsięwzięcie, którego partnerem jest wszystkich do niesienia Narodowe Centrum Krwi, a lokalnie Regionalne bezinteresownej pomocy, Centra Krwiodawstwa i krwiolecznictwa, przy- oraz wielokrotny repre- czynia się do popularyzacji idei krwiodawstwa, zentant kraju w piłce noż- przełamywania barier związanych z oddawaniem nej Marek Citko, deklaru- krwi oraz zachęcenia jak największej liczby osób jąc w ten sposób poparcie do jej regularnego oddawania. dla inicjatywy, jaką jest – Zdążyliśmy się już przekonać, jak wspaniali BAHK. Bankowa Akcja i wrażliwi ludzie pracują w PKO Banku Polskim. Honorowego Krwiodaw- Jestem dumna, że wśród pracowników Banku jest stwa nie ogranicza się tak wiele osób, które dostrzegają potrzebę poma- tylko do krwiodawstwa. gania drugiemu człowiekowi i aktywnie włączają W naszym miasteczku zdrowia można było ców. Do tej pory do BAHK przyłączyło się ponad się w ideę honorowego krwiodawstwa – powie- skorzystać z porad medycznych i złożyć dekla- 4 tys. osób. Wśród nich krew oddało około 3,1 działa Agnieszka Beniuk-Patoła, dyrektor Naro- rację przystąpienia do rejestru potencjalnych tys. osób. Łącznie przekazaliśmy potrzebującym dowego Centrum Krwi. dawców szpiku kostnego. Tylko podczas fina- prawie 1400 litrów krwi. W tym roku byliśmy w 31 miejscowościach. łu BAHK w warszawie zdecydowało się na to O sukcesie akcji świadczy fakt, że przyłączyło się do W czasie wakacji mobilne punkty poboru krwi 50 osób. Prawdziwe oblężenie przeżywały pokazy niej wiele znanych osób. Ambasadorem Bankowej odwiedziły 19 miejscowości turystycznych na ratownictwa. Uczestnicy akcji mogli nie tylko ob- Akcji Honorowego Krwiodawstwa w 2011 roku był Pomorzu, Mazurach i południu naszego kraju, serwować zajęcia prowadzone przez ratowników Krzysztof Cugowski lider zespołu Budka Suflera. m.in.: Ustkę, Łebę, Mrągowo, Ostródę, Karpacz PCK, lecz także spróbować samodzielnie prze- Projekt wspierali też: mistrz olimpijski Paweł Nastu- i Zakopane. We wrześniu pojawiły się w 12 naj- ćwiczyć zdobyte umiejętności. Jednak największą la, krakowski bard Jacek Wójcicki, piosenkarz Norbi, większych miastach w Polsce. Termin akcji nie sympatią w drużynie BAHK cieszyła się Krwinka były reprezentant kraju w piłce nożnej Tomasz Iwan, był przypadkowy. W czasie wakacji i wczesną – maskotka tegorocznej akcji. czy gruziński rugbysta Merab Gabunia. jesienią, gdy najwięcej jest wypadków drogo- Naszą akcję prowadzimy od 2009 roku. wych, braki krwi w placówkach służby zdro- Jej celem jest zachęcenie jak największej liczby Więcej o Bankowej Akcji Honorowego Krwiodaw- wia są najbardziej odczuwalne. Wszędzie przed osób do regularnego oddawania krwi, ale rów- stwa oraz krwiodawstwie i krwiolecznictwie do- krwiobusami ustawiały się kolejki pracowników nież popularyzacja idei krwiodawstwa i przeła- wiesz się z fanpage’a poświęconego BAHK. PKO Banku Polskiego. Wśród krwiodawców byli mywanie związanych z nią barier. Z roku na rok Dołącz do nas na Facebooku również nasi klienci, mieszkańcy miejscowości rośnie liczba bankowych honorowych krwiodaw- www.facebook.com/Krwiodawstwo Poradnik bankowy 9

Pobiegnij z PKO Bankiem Polskim

Tradycyjnie już zapraszamy do wspólnego biegania. W październiku do Poznania, gdzie odbędzie się 13. Poznań Maraton im. Macieja Frankiewicza, a miesiąc później na XXIV Bieg Niepodległości w Warszawie.

W niedzielę 14 października wystartuje naj- większy polski bieg uliczny – Poznań Ma- raton. Odbywa się od 2000 r., a od 2009 r. nosi imię Macieja Frankiewicza, przed- wcześnie zmarłego prezydenta Poznania, któ- ry był współtwórcą imprezy. W dotychczaso- wych edycjach wystartowało ponad 30 tys. biegaczy z 46 państw. Ze względu na wzrost zainteresowania maratonem zwiększono w tym roku limit zawodników do 7 tysięcy. skiego Biegu Niepodległości. XXIV edycja im- wydarzeń towarzyszących – powiedział Marcin Nowością jest też jednopętlowa trasa. Nagro- prezy organizowanej w ramach cyklu „Zabiegaj Kuriata, kierownik warszawskiego WOSiR-u. dy dla zwycięzców tegorocznej edycji to: volvo o pamięć” jak co roku zaplanowana jest na W biegu uczestniczy także drużyna złożona V40 oraz wyjazd na maraton do stolicy Japonii. 11 listopada. z pracowników Banku. PKO Bank Polski po raz trzeci będzie sponso- – Przygotowaliśmy liczne atrakcje dla uczest- rem generalnym poznańskiej imprezy, a po raz ników, w biegu wezmą udział goście specjalni, Dołącz do nas na Facebooku czwarty patronem strategicznym warszaw- a w strefie startu/mety odbywać się będzie wiele www.facebook.com/PKOBankPolski

Europa Jagiellonica 1386–1572

Od 10 listopada 2012 r. w Muzeum Narodowym i w Zamku Królewskim w Warszawie będzie można oglądać międzynarodową wystawę poświęconą okresowi największej potęgi politycznej i kulturalnej Jagiellonów. arszawie Międzynarodowa wystawa „Europa Jagiel- Wystawa stanie się więc miejscem spotka- lonica 1386–1572” to niezwykłe wydarzenie nia dzieł sztuki ukazujących fascynującą w roku jubileuszowym Muzeum Narodowe- kulturę Jagiellońskiej Europy, z jej regionalną go w Warszawie. różnorodnością i elementami wspólnej tra- – Ekspozycja przybliży widzom bogactwo dycji – powiedziała Zofia Herman z działu kultury i sztuki regionów Europy Środko- Zbiory Dawnej Sztuki Europejskiej MNW. wej pod panowaniem dynastii Jagiellonów. Wystawa zostanie zrealizowana w trzech Będzie to możliwe dzięki zgromadzeniu edycjach: w czechach (Galerie Středoče- wspaniałych przykładów malarstwa, rzeźby ského kraje, Kutná Hora), w warszawie i rzemiosła artystycznego z ziem podległych (Muzeum Narodowe i zamek Królewski) Jagiellonom, poczynając od Polski i Litwy oraz w Niemczech (Haus der Brandenbur- przez Czechy, Węgry, Słowację po Rumu- gisch-Preussischen Geschichte, Poczdam). nię i Chorwację. Arcydzieła sztuki pochodzą nie tylko z ważnych państwowych kolekcji, Wyłącznym mecenasem wystawy w Mu- lecz także mniej znanych i często trudno do- zeum Narodowym w Warszawie jest PKO

Foto: A rchiwum, materiały prasowe Muzeum N arodowego w W Foto: stępnych zbiorów prywatnych i kościelnych. Bank Polski. 10 Poradnik bankowy konta PKO Bank Polski ma dobrą propozycję dla najmłodszych, młodzieży i pełnoletnich dla młodych właścicieli kont.

Wielki budżet Młodego finansisty Jak nauczyć dzieci szacunku dla pieniędzy, zachęcić do oszczędzania i racjonalnego gospodarowania finansami? Najskuteczniejszą metodą jest edukacja ekonomiczna. Miliony SKO Konto dla Ucznia rodziców przekonały się, że to ma głęboki sens. Iwona Wardzyńska-Kaźmierczak 6–13

zieci uczą się przez obserwa- Kolorowe i proste bonki, bo mogę oszczędzać na wy- zwisko, miasto, numer szkoły, ale Dcję i doświadczanie. Rola, – SKO dla ucznia marzone rzeczy. także numer konta SKO. Karta służy jaką pełnią rodzice w kształto- Dla dzieci w wieku 6–13 lat PKO Uczestnik programu może zakła- do identyfikacji (wpłaty i wypłaty waniu świadomości młodych Bank Polski przygotował nowator- dać wirtualne skarbonki, zdobywać mogą być dokonywane za zgodą ludzi, jest ogromna. Im wcześniej skie rozwiązanie – SKO Konto dla odznaki za efektywne oszczędzanie nauczyciela opiekującego się SKO zaczniemy przekazywać dzie- Ucznia. To nowoczesny, zaprojekto- i obserwować, jak – dzięki atrakcyj- w szkole lub rodzica). ciom wiedzę o finansach, tym wany w atrakcyjnej graficznie i zro- nemu oprocentowaniu i tygodnio- SKO Konto dla Ucznia jest: szybciej obudzimy w nich świa- zumiałej formie, bezpieczny serwis wej kapitalizacji odsetek – przyra- • bezpłatne – założenie i prowadze- domość i łatwiej wyrobimy pożą- bankowości internetowej dla naj- stają oszczędności. nie konta, dane nawyki. młodszych. – Może też wyznaczać sobie cele • bezpieczne – środki są wypłacane – Jednym z podstawowych na- – Jest on tak prosty w obsłudze, że i czas, w jakim chciałby uzbierać z konta za pośrednictwem na- rzędzi, które pozwala rozpoznać bez problemu poradzi sobie z nim określoną kwotę, a program sam uczyciela lub rodzica, świat finansów i go uporządko- nawet sześciolatek – zapewnia Mi- wyliczy, ile malec powinien wpła- • bardzo dobrze oprocentowane – wać, jest konto bankowe. Pozwala chał Macierzyński, dyrektor Biura cać, aby ten cel osiągnąć – dodaje 5 proc. do 2500 zł i 2 proc. powy- ono zaplanować malcowi swój mi- Innowacji PKO Banku Polskiego. Macierzyński. żej 2500 zł – w skali roku, nibudżet i pohamować nadmierne Potwierdza to Weronika Przybyl- Każdy uczeń oszczędzający w no- • bezkonkurencyjne – umożliwia wydatki. Przyzwyczaja także do ska, uczennica szkoły podstawowej wym SKO zamiast tradycyjnej dostęp do najnowocześniejszego racjonalnego dzielenia pieniędzy, z Łodzi. papierowej książeczki dostaje dziś serwisu edukacji najmłodszych prognozowania i oszczędzania – Program jest fajny i bardzo łatwy. plastikową kartę. Są na niej zapi- w Polsce. – wylicza Wojciech Boczoń, redak- Służy mi do podglądania, ile mam sane podstawowe dane takie jak Młody człowiek może mieć wła- tor portalu Bankier.pl. pieniędzy, a najciekawsze są skar- na legitymacji szkolnej: imię i na- sny rachunek tylko wówczas, gdy Poradnik bankowy 11

szkoła, do której uczęszcza, należy Aby podpisać umowę o otwarcie żeniowego płacenia za drobne stania z iPKO, kartę debetową z mi- do programu SKO. Aby otworzyć rachunku, wystarczy przyjść z ro- zakupy jest postrzegane jako do- kroprocesorem i możliwością doko- Konto dla Ucznia, niezbędna jest dzicem lub opiekunem do dowolnej pasowane do potrzeb nastolatka. nywania płatności bezstykowych), zgoda rodziców lub opiekunów placówki PKO Banku Polskiego. Rodzicom konto zapewnia wygodną a dodatkowo klient może korzystać prawnych. Muszą oni podpisać – w koncie Pierwszym najbardziej formę kontroli finansów dziecka. z produktów kredytowych (karty oświadczenia i przekazać je na- lubię wygodę i możliwości iPKO. Oj- kredytowej, dopuszczalnego salda uczycielowi opiekującemu się SKO ciec wpłaca mi co miesiąc kieszon- Dla Młodych – łatwo dostępne debetowego do kwoty 500 zł, kredy- w szkole dziecka. Na tej podstawie kowe i ja sam gospodaruję tymi i proste w obsłudze tu odnawialnego z limitem nawet do opiekun SKO lub doradca w od- pieniędzmi. Płacę za płyty, dołado- Pełnoletnim młodym ludziom, stu- 100 tys. zł czy kredytu studenckiego dziale Banku przyznają małoletnie- wanie telefonu i tak zarządzam, aby dentom i absolwentom do 30. roku na preferencyjnych warunkach) i de- mu numer rachunku, który może raz na jakiś czas wystarczyło mi na życia chętnie korzystającym z nowo- pozytowych (lokat i jednostek fundu- pozostać niezmieniony przez cały wyjście do kina albo na pizzę. Płacę czesnych technologii informatycz- szy inwestycyjnych). okres współpracy z Bankiem, czy- za nie kartą PKO Ekspres – tłumaczy nych Bank oferuje PKO Konto dla – Często robię zakupy w internecie. li także wtedy gdy obecny uczeń zadowolony Wojtek Falkowski, gim- Młodych. Ma ono wszystkie zalety Największym plusem Konta dla stanie się już osobą dorosłą. nazjalista z Warszawy. Konta Pierwszego (możliwość korzy- Młodych jest dla mnie możliwość

Konto Pierwsze Konto dla Młodych 6–13 13–18 18–30

Wygodne dla nastolatków Z punktu widzenia młodego czło- Świadome korzystanie z pieniędzy Konto Pierwsze – mogą z niego wieka Konto Pierwsze zapewnia nie- korzystać osoby, które ukończy- zależność finansową i prestiż wśród wymaga wiedzy i rozsądku, które warto ły 13. rok życia, ale nie osiągnęły rówieśników, a dzięki nowoczesnym pełnoletności. W takim wieku dzieci wizerunkom kart i możliwości zbli- wpajać już od najmłodszych lat. samodzielnie już dysponują swoim kieszonkowym. Posiadacze konta korzystania z bankowości elektro- mogą korzystać z usług bankowo- Konto rozwija zaradność i świadomość nicznej. Wygodne są też bezdoty- ści elektronicznej (iPKO) i otrzymują finansową wśród dzieci. Małoletni kowe płatności kartą – mówi Ewa pierwszą własną kartę debetową osobiste może korzystać z konta interne- Zielińska, warszawska maturzystka. z możliwością dokonywania trans- dla dziecka towego, dysponować pieniędzmi, PKO Konto dla Młodych: akcji przez internet oraz płatności otwierać lokaty, wykonywać prze- • 0 zł za dostęp do bankowości Zuzanna Brud, redaktor bezstykowych. PRNews.pl lewy, płacić w sklepach i internecie elektronicznej iPKO, Konto Pierwsze to: za zakupy, wybierać z bankomatu • 0 zł za krajowe przelewy internetowe, • 0 zł za prowadzenie konta, Konta osobiste dla nastolatków pieniądze za pomocą karty płatni- • 0 zł za wypłatę gotówki z banko- • 0 zł za dostęp do bankowości mogą przybierać formę samo- czej do konta. Nastolatki nie mogą matów w Polsce i na świecie, elektronicznej iPKO, dzielnego rachunku bankowego korzystać z produktów kredyto- • bezpłatne prowadzenie konta (do • 3 zł miesięcznie za kartę debetową, dedykowanego małoletnim lub wych – wyjątkiem jest dodatkowa 26. roku życia, a powyżej 26 lat • 0 zł za krajowe przelewy internetowe, subkonta do rachunku rodziców. karta do rachunku karty kredytowej – 0 zł, jeśli systematyczne wpływy • 0 zł za wypłatę gotówki z banko- ROR początkowo oswaja, a później ich rodziców. ≥ 1 tys. zł; jeśli wpływ < 1 tys. zł,

Foto: Shutterstock.com Foto: matów w Polsce i na świecie. opłata wynosi 5 zł miesięcznie). 12 Poradnik bankowy

Oferta Każdy moment jest dobry, aby pomyśleć o przyszłości dziecka. Możliwości pomnażania banku pieniędzy jest dużo.

Udany start w dorosłe życie Wszyscy chcemy, aby nasze dzieci miały łatwy początek dorosłego życia, również ten materialny. Warto więc już w momencie narodzin potomka pomyśleć o zaoszczędzeniu pieniędzy na studia czy mieszkanie. Edyta Skorupska

Holandii rodzice są ustawo- szczególnie osobom, które chcą Wwo zobligowani do otwarcia budować swój kapitał na raty, czyli 2–3 programów oszczędnościo- stosunkowo niskimi (np. 100 zł), wych, jednego na studia, drugiego ale regularnymi wpłatami (np. na start w życiu młodego czło- co miesiąc). Minimalna wpłata, wieka. Polacy też oszczędzają, ale w zależności od wariantu progra- krótkoterminowo i na określony mu, wynosi od 300 zł do 600 zł. cel – wynika z badań European Fi- Niemalże takim samym rozwiąza- nancial Group (EFG). Tych, którzy niem jest Program Oszczędnościo- oszczędzają długofalowo albo po- wy dla Dzieci, w ramach którego ważnie to rozważają, jest niewielu. można inwestować już od 50 zł. Jeśli już odkładają, to najczęściej na Fundusze inwestycyjne to zaska- studia lub mieszkanie dla dziecka, kująco prosta i efektywna metoda ale decyzję tę podejmują często inwestowania nawet niewielkich zbyt późno. Najlepszą perspektywę oszczędności. mają ci, którzy zaczynają inwesto- wać w momencie urodzenia po- Oszczędnościowa Książeczka tomka. Przez 20 lat można uzbierać Mieszkaniowa sporą sumę na dorosły start syna Rodzice, planując przyszłość dziec- czy córki. ka, często myślą o zakupie miesz- kania. Idealnym rozwiązaniem Nie bójmy się funduszy zgromadzenia odpowiednich środ- To dobry moment, aby się prze- ków jest Oszczędnościowa Ksią- konać do tej formy inwestowa- żeczka Mieszkaniowa. Można na nia. PKO TFI daje możliwość de- nią wpłacać jednorazowo wyższe cydowania o tym, kiedy zostaną kwoty lub oszczędzać systema- wpłacone i wypłacone środki oraz tycznie minimum 200 zł miesięcz- ile ich będzie. Osobisty Program nie. Od września br. PKO Bank Pol- Inwestycyjny (OPI) polecany jest ski oferuje nową Oszczędnościową Poradnik bankowy 13

Fundusze inwestycyjne PKO TFI niowy w PKO Banku Polskim. Mi- Symulacja zgromadzonego kapitału przy założeniu wpłat 100 zł miesięcznie nimalna pierwsza wpłata dla 3-let- Poznać i średniej, rocznej stopy zwrotu 8-proc. oraz wypłaty kapitału w 20. roku życia. niego okresu oszczędzania wynosi 5000 zł, a dla 5-letniego 2000 zł. klienta Od momentu Rozpoczęcie 12. rok życia 7. rok życia Obecnie największym zaintere- urodzenia inwestycji dziecka dziecka Fundament planu oszczędzania sowaniem klientów PKO Banku dziecka Do inwestowania i oszczędzania Polskiego cieszą się lokaty ter- Suma wpłat 9600 zł 15 600 zł 24 000 zł doskonale nadają się produkty minowe Parzysta i Nieparzysta strukturyzowane. Nabywając np. na nowe środki. Mają konku- Zgromadzony 13 310 zł 26 898 zł 57 266 zł rencyjne oprocentowania i cie- kapitał Bankowe Papiery Wartościowe strukturyzowane w PKO Banku kawą konstrukcję, która umoż- Symulacja ma charakter poglądowy. Polskim na 2–3 lata, nasze pienią- liwia wypłatę części środków dze są inwestowane na rynku su- przed upływem terminu zapa- Książeczkę Mieszkaniową z Bonu- bonus w wysokości 1000 zł dla rowców (m.in. ropy, złota i miedzi) dalności – podkreśla Marcin sem. Ideą produktu jest zachęcenie produktu 3-letniego lub 2000 zł oraz akcji na całym świecie (w tym Jurek, kierownik zespołu w Od- do długoterminowego, systema- dla produktu 5-letniego, w przy- dochodowych spółek, takich jak dziale 1 w sosnowcu w PKO tycznego oszczędzania. padku gdy klient dotrzyma środki Google czy Coca-Cola). Banku Polskim. Dodaje, że Formuła przewiduje wypłacanie do zakończenia okresu umowne- Regularne inwestycje w produkty warto też na początek wypeł- klientowi premii odsetkowej za go, zgromadzi odpowiedni wkład strukturyzowane to jeden z fun- nić ankietę MIFID, która okre- zgromadzenie wymaganego wkła- wymagany dla uzyskania bonusu damentów dobrego planu oszczę- śla doświadczenie klienta oraz du i premii lojalnościowej za dłu- na koniec danego podokresu oraz dzania. Gwarantują zwrot każdych skłonność do ryzyka. Jej wyniki

Foto: Shutterstock.com Foto: goterminowe oszczędzanie oraz zdecyduje się na kredyt mieszka- wpłaconych środków i dają możli- pozwalają na skonstruowa- wość osiągnięcia ponadprzecięt- nie takiej oferty, która będzie nych zysków. zbieżna z jego oczekiwaniami.

Obligacje skarbowe Obligacje są obok lokat najpo- w skali roku. W przypadku pozo- pularniejszym produktem, za- stałych papierów Skarbu Państwa pewniającym stabilny zysk bez zysk z inwestycji zależy od inflacji ryzyka. Skarb Państwa – ich emi- oraz stałej marży określonej w li- tent – gwarantuje całym swoim ście emisyjnym. Obligacje emito- majątkiem wypłatę zainwestowa- wane są co miesiąc i sprzedawane nych pieniędzy wraz z należnymi po cenie równej wartości nominal- odsetkami. Konstrukcja obligacji nej, tj. 100 zł lub w ramach zamia- skarbowych jest taka, że klient ny po 99,90 zł. zawsze zyskuje. Czasem ten zysk jest większy, czasem mniejszy, Trzy kroki do oszczędzania ale nie ma możliwości, aby stra- cić. Papiery dwuletnie (DOS) mają 1. Wybierz produkt np.: stałe oprocentowanie wynoszące • fundusze inwestycyjne PKO TFI, obecnie 4,50 proc. w skali roku. • książeczki mieszkaniowe, Oprocentowanie obligacji trzylet- • produkty strukturyzowane, nich (TOZ) odzwierciedla tenden- • obligacje skarbowe, cje rynkowe i chroni oszczędności • lokaty. nabywców, gdyż zależy od wskaź- nika rynku międzybankowego 2. Utwórz comiesięczne zlecenie WIBOR 6M (pomnożony przez stałe, które pomaga w systema- wskaźnik, który przy ostatniej tyczności. emisji wyniósł 1,00) – dla ofero- wanych we wrześniu br. obligacji 3. Inwestuj długoterminowo, za- w pierwszym półrocznym okresie pomnij na kilka lat, że odkładasz

Foto: Shutterstock.com Foto: odsetkowym wynosi 5,13 proc. pieniądze, i ciesz się efektami. 14 Poradnik bankowy

NASZA Własne konto, lokaty, polisy, nieruchomości. SONDA Jak najlepiej zabezpieczyć przyszłość dzieci?

Najlepsze inwestycje W co zainwestować, aby dziecko miało udany start w dorosłe życie? O swoich pomysłach opowiadają osoby ze świata mediów.

Sondę przygotowała Karolina Miklewska

Maciej Dowbor – prezenter telewizyjny, Anna Wyszkoni – wokalistka Maciej Samcik – dziennikarz ekonomiczny tata 3-letniej Janiny mama dwójki dzieci: kilkumiesięcznej Poli „Gazety Wyborczej”, ojciec dwójki dzieci i 11-letniego Tobiasza

myślą o naszej córce założyliśmy specjalne d momentu urodzenia pierwszego dziecka myślą o dzieciach od dziesięciu lat systematycz- Zkonto, na które co miesiąc wpłacamy okre- Ostaram się robić możliwie dużo dla zabez- Znie buduję portfel inwestycji. Są w nim fundu- śloną kwotę. Liczymy na to, że za kilkanaście lat pieczenia dobrego startu w dorosłe życie moich sze inwestycyjne, lokujące zarówno w Polsce, jak rachunek będzie pokaźniejszy. Oprócz tego każde- pociech. Zarówno moja sześciomiesięczna có- i za granicą oraz w różne sektory gospodarki (np. go roku z okazji urodzin Janiny wpłacamy jeszcze reczka, jak i jedenastoletni syn mają ubezpiecze- w energetykę, sektor finansowy). Ostatnio „poluję” dodatkowe środki. W ten sposób do 18. roku ży- nie w formie funduszu ubezpieczeniowo-oszczęd- na fundusz, który zarabiałby na ochronie zdrowia. cia uzbiera się suma, która powinna pozwolić na nościowego w jednym z czołowych towarzystw Oszczędności mam w depozytach i różnych obliga- przynajmniej częściowe pokrycie kosztów nauki w Polsce. Staram się również zabezpieczyć przy- cjach (bezpiecznych i bardziej ryzykownych). Jest lub wspomóc utrzymanie się podczas studiów. szłość moich dzieci, inwestując w nieruchomości. wreszcie też w nim miejsce na surowce, takie jak Poza tym kiedyś zainwestowałem trochę w akcje, Co prawda ich ceny w ostatnich latach nie są złoto, czy inwestycje alternatywne, takie jak wino. których kurs nie jest dziś wysoki, zakładam jed- wysokie, ale w dłuższej perspektywie powinno to Ten portfel systematycznie się rozrasta, bo co mie- nak, że wzrośnie. W przyszłości mam zamiar prze- ulec zmianie. W przypadku oszczędzania długo- siąc wpływają do niego nowe pieniądze. Są to drob- kazać córce na razie skromny, ale mam nadzieję, terminowego, a z takim mamy do czynienia, gdy ne sumy, ale ziarnko do ziarnka… Osobna kwestia że za kilka lat pokaźny już portfel inwestycyjny. myślimy o przyszłości dzieci, wahania kursów, to zabezpieczenie przyszłości dzieci, na wypadek Dbamy o to, aby moja pociecha mogła zacząć cen, stawek procentowych nie są aż tak niepoko- gdyby nagle mnie zabrakło. Razem z żoną kupiliśmy dorosłe życie z pewnym finansowym zabezpie- jące. Jestem przekonana, że oszczędzanie na przy- ubezpieczenie o wartości zaciągniętego przez nas czeniem, które jej nie rozleniwi, ale pozwoli na szłość dzieci ma głęboki sens, nawet jeśli stać nas kredytu hipotecznego. Dzięki temu mamy pewność, kontrolowaną beztroskę. na odkładanie tylko niewielkich kwot. że dzieci zostaną zabezpieczone finansowo. Poradnik bankowy 15

Szkolne Kasy Oszczędności to dla ucznia nowoczesna forma gromadzenia pieniędzy, nowe a dla rodziców i szkoły wygoda. sko

SKO nie tylko dla dzieci

Nowa oferta Szkolnych Kas Oszczędności umożliwia szkołom prowadzenie bieżących rozliczeń, a klasom i radom rodziców wygodne oszczędzanie. W ofercie SKO oprócz konta dla ucznia są także pakiety dla szkoły i rady rodziców. Iwona Wardzyńska-Kaźmierczak

yobraźmy sobie nowoczesną Wygoda dla rodziców Zysk dla szkoły dysponowania zebranymi pie- Wi wygodną w kontakcie szko- Pamiętanie o cotygodniowej wy- Każda placówka przystępują- niędzmi oraz korzystnymi odset- łę, w której informacja o wysokości płacie kieszonkowego może już ca do programu Szkolnych Kas kami od zgromadzonych środ- składek na potrzeby klasy przy- odejść w niepamięć. Młody czło- Oszczędności otrzymuje SKO ków. To dodatkowy zysk. chodzi do rodziców e-mailem, a oni wiek należący do SKO ma bo- Konto dla Szkoły – bezpłatny, nie- wpłacają je na oprocentowane, wiem własne konto, co znacząco oprocentowany rachunek prze- Programy dla nauczycieli bezpłatne konto. Wygodne, prawda? zwiększa komfort obsługi finan- znaczony do bieżących transak- Dla opiekunów SKO w szko- A teraz wyobraźmy sobie, że taka sowej małoletniego przez rodzi- cji: wpłat i wypłat. Do dłuższego, łach PKO Bank Polski zorgani- jest właśnie szkoła naszego dziecka. ców. – Bez względu na to, z jakie- celowego oszczędzania (np. na zował konkurs, w którym na- Niemożliwe? Przeciwnie! Wystarczy go banku wpłacający zamierza sprzęt sportowy czy multime- gradzani są najbardziej aktywni tylko zgłosić chęć przystąpienia do przelać pieniądze, może dokonać dialny) służą oddzielne, oprocen- i pomysłowi nauczyciele. Nagroda- SKO i gdy dyrekcja wyrazi zgodę, jednorazowego przelewu lub usta- towane rachunki SKO konto mi są złote, srebrne i brązowe od-

Foto: Archiwum, Radosław Nawrocki / FORUM, Shutterstock.com / FORUM, Nawrocki Radosław Archiwum, Foto: szkoła zostanie objęta programem. nowić zlecenie stałe na rachunek Plan Szkoły. Taka sama zasada znaki, którym towarzyszą nagrody Witamy w wirtualnym świecie fi- dziecka – wyjaśnia Małgorzata obowiązuje przy rachunkach dla finansowe: 2000 zł, 1000 zł i 500 zł. nansów! Kocoń, dyrektor Biura w depar- rady rodziców: operacyjne kon- tamencie Sprzedaży Detalicznej. to główne – SKO Konto dla Rady To duża wygoda we wpłacie kie- Rodziców przeznaczone jest do SKO szonkowego lub innej płatności dla szybkich rozliczeń i skO konto młodego człowieka oraz bezpie- Plan Rady Rodziców – rachunki SKO Konto Plan dla Szkoły czeństwo i pewność, że pociecha celowe, które mogą być dedy- i SKO Konto Plan dla Rady Ro- nie zgubi swoich pieniędzy. Jeszcze kowane potrzebom poszcze- dziców: więcej korzyści ze Szkolnych Kas gólnych klas lub podzielone • 0 zł za otwarcie i prowadzenie Oszczędności mają rodzice posia- tematycznie (np. wycieczka konta; dający konto w PKO Banku Polskim szkolna czy komitet rodzi- • 0 zł za dostęp do bankowości i korzystający z serwisu iPKO. Nie cielski). Otwarcie i prowa- internetowej; tylko dokonują oni transakcji wpła- dzenie rachunków w skO • 0 zł za krajowe przelewy inter- ty na rachunek ucznia w czasie rze- Konto Plan Szkoły daje netowe; czywistym, lecz mogą także spraw- placówkom oświatowym • 2 proc. – oprocentowanie na dzić stan oszczędności na koncie możliwość swobodnego SKO Konto Plan Szkoły i Konto malucha (które jest subkontem Plan Rady Rodziców. rodzica) oraz wypłacić dziecku za- Bohaterowie książeczki „Przygody Kuby Pieniążka i Żyrafy Lokatki, oszczędzone na dany cel pieniądze. czyli dziecięcy przewodnik po świecie pieniędzy”. 16 Poradnik bankowy akcjonariat Propagowanie wiedzy na temat rynku kapitałowego to program Ministerstwa Skarbu obywatelski Państwa wspierany przez PKO Bank Polski.

Nauka inwestowania z PKO Bankiem Polskim

Kupować tanio, sprzedawać z zyskiem to dążenie każdego inwestora. Nie zachwiały nim kryzys i zawirowania na rynkach. Wśród przecenionych akcji na rynku warto poszukać okazji do długoterminowej lokaty kapitału. Łukasz Sieradzan–Sobolewski

w wybranym domu maklerskim oraz minimum wiedzy na temat mechanizmów działania giełdy. Ważne są także zdyscyplinowanie i konsekwencja w działaniu.

Wiedza jest do zdobycia Upowszechnianiem wiedzy na temat rynku kapitałowego i pro- pagowaniem idei współwłasności od kilku lat skutecznie zajmuje się Ministerstwo Skarbu Państwa, prowadząc kampanię edukacyjną Akcjonariat Obywatelski. Pro- gram, którego partnerem jest PKO Bank Polski, został zainicjowany przy okazji dużych prywatyzacji spółek Skarbu Państwa i szybko zyskał pozytywny oddźwięk spo- nwestowanie na giełdzie to w po- Niski próg wejścia medialne doniesienia na temat łeczeństwa. Efektem był zauwa- Iwszechnej opinii wyższa szkoła Trudno myśleć o giełdzie w kate- działalności maklerów z Wall Street. żalny wzrost liczby rachunków zarządzania własnymi oszczędno- goriach zarządzania domowym W rzeczywistości giełda nie jest inwestycyjnych prowadzonych ściami. Przypisuje mu się również budżetem, gdy dla wielu uoso- instytucją niedostępną i dla każ- przez inwestorów indywidualnych. istotne bariery wejścia, jak chociaż- bieniem inwestora giełdowego dego może stanowić atrakcyjny Od 2011 r. kluczowym elementem by konieczność posiadania wyso- pozostaje obracający milionami sposób pomnażania majątku. Nie Akcjonariatu jest ogólnopolski kiego kapitału początkowego czy dolarów Gordon Gekko, bohater trzeba też na starcie dysponować cykl bezpłatnych warsztatów edu- bardzo zaawansowanej wiedzy. Czy kultowego filmu Olivera Stone’a, kwotą rzędu miliona złotych. Wy- kacyjnych prowadzonych przez tak jest faktycznie? Niekoniecznie. a masową wyobraźnię rozpalają starczą rachunek inwestycyjny praktyków rynku kapitałowego, Poradnik bankowy 17

m.in. przez ekspertów DM PKO można zmaksymalizować szanse wań kursu akcji. Warto zwracać W kryzysie warto inwestować Banku Polskiego. Inauguracja na osiągnięcie zysku z inwestycji, także uwagę na dane historycz- Zawirowania na światowych tegorocznej odsłony kampanii stosując kilka prostych i zawsze ne, które stanowią cenne źródło rynkach mogą niepokoić i wzma- odbyła się 10 września w kutnie aktualnych zasad. informacji na temat zachowania gać lęk przed podejmowaniem z udziałem wiceministra Skarbu decyzji w zakresie zarządzania Państwa Pawła Tamborskiego. własnymi oszczędnościami. Dla- W trakcie otwarcia minister mówił tego szczególnie cenne są ini- o sukcesie polskiego rynku kapi- cjatywy takie jak Akcjonariat tałowego, podkreślając istotną Obywatelski, który przybliżając rolę odgrywaną przez inwestorów rynek kapitałowy nowym inwe- indywidualnych. Dla uczestników storom, umożliwia samodzielne warsztaty to znakomita okazja do szacowanie ryzyk i podejmo- przyswojenia i usystematyzowa- wanie świadomych decyzji in- nia wiedzy z zakresu organizacji westycyjnych. Zapytany o to, rynku kapitałowego, podstaw czy w kryzysie warto inwesto- analityki giełdowej, a także praw wać, Grzegorz Zawada, dyrektor i obowiązków akcjonariusza. Bar- Domu Maklerskiego, przyznaje, dziej zaawansowani z pewnością że jest to dobry okres, by szukać docenią możliwość wymiany do- okazji do zakupu akcji perspekty- świadczeń i bezpośredni kontakt wicznych spółek w dobrej cenie, z ekspertami. Informacje na temat a inwestowanie najlepiej trakto- organizacji tegorocznych warsz- wać jako dążenie do pomnaża- tatów, w tym agenda i terminarz nia majątku w długim terminie. poszczególnych spotkań, do- – Z całą pewnością jest to rów- stępne są na stronie internetowej Analiza giełdowa i różnicowanie konkretnej spółki. Trzeba przy tym nież dobry okres, by wykorzystać www.akcjonariatobywatelski.pl. portfela pamiętać, że profil ryzyka danej każdą możliwą sposobność do Zainteresowani mogą tam za- Warto poznać spółki, które są firmy może być powiązany z moż- inwestycji w poszerzanie własnej rejestrować swoje uczestnictwo przedmiotem naszych przyszłych liwą do osiągnięcia stopą zwrotu. wiedzy i umiejętności. Taką oka- w warsztatach, jak również sko- inwestycji, i lokować kapitał Za tradycyjnie bezpieczne ucho- zją są prowadzone przez naszych rzystać z dostępnego zbioru pu- w tych, które są dobrze zarzą- dzą tzw. blue chipy, czyli duże, do- ekspertów bezpłatne warsztaty blikacji oraz materiałów eduka- w ramach serii spotkań eduka- cyjnych. Warto poznać spółki, które są przedmiotem cyjnych, do uczestnictwa w któ- rych serdecznie zapraszamy Ryzykiem można zarządzać naszych przyszłych inwestycji, i lokować – mówi Grzegorz Zawada. O czym każdy potencjalny inwe- kapitał w tych, które są dobrze zarządzane stor giełdowy powinien pamię- tać? Przede wszystkim o tym, i regularnie osiągają dobre wyniki. że nie ma gotowych rozwiązań i receptur gwarantujących stu- dzane i regularnie osiągają do- brze rozpoznawalne przedsiębior- PRAKTYCZNE procentowe powodzenie inwe- bre wyniki. Pomocna jest tutaj stwa, które prowadzą działalność stycji. Nie należy ich również przynajmniej podstawowa wiedza w sektorach gospodarki mniej WSKAZÓWKI oczekiwać od organizatorów z zakresu analizy fundamentalnej, podatnych na zewnętrzne zawiro- Terminarz bezpłatnych warsztatów edukacyjnych. Nie- która pozwala m.in. na powiąza- wania. Na parkiecie warszawskiej warsztatów edukacyjnych zależnie od sytuacji gospodar- nie zdolności spółki do genero- GPW to przede wszystkim firmy Akcjonariatu Obywatelskiego czej inwestowanie na giełdzie wania zysku z wartością kursu jej z indeksu WIG20. Minimalizacji wiąże się z pewnym ryzykiem, akcji. Inwestor, który zna kondycję ryzyka sprzyja także zróżnicowa- Miejscowość Data spotkania a naczelną regułą wytrawnych finansową spółki, rozumie zależ- nie portfela inwestycji. Im więcej Kutno 10 września inwestorów rynku kapitałowego ności panujące w poszczególnych spółek o zróżnicowanym profilu Poznań 28 września pozostaje nielokowanie w gieł- branżach i potrafi odnieść je do ryzyka w naszym portfelu, tym Opole 29 października dę wszystkich posiadanych aktualnej sytuacji gospodarczej, mniejsze ryzyko utraty kapitału Jastrzębie-Zdrój 13 listopada oszczędności. Chociaż nie da się z pewnością ma większą szansę w przypadku spadku kursu jednej Krosno 29 stycznia

Foto: Archiwum, Shutterstock.com Archiwum, Foto: całkowicie zniwelować ryzyka, na trafną ocenę możliwych zacho- z nich. 18 Poradnik bankowy

Fundusze Fundusze obligacyjne oraz skarbowe to atrakcyjna propozycja inwestycyjne dla ostrożnych inwestorów.

TFI – bezpieczeństwo ponad wszystko Kupując jednostki funduszy inwestycyjnych, warto zadbać o bezpieczeństwo kapitału. W obecnej sytuacji taką możliwość dają przede wszystkim fundusze dłużne i skarbowe. Bartłomiej Pokora PKO TFI

statnie pięć lat nie było kowych wpływa na atrakcyjność można się też spodziewać wzrostu ryzoncie co najmniej 1,5-rocz- Ołatwym okresem dla in- funduszy obligacyjnych i skar- wartości jednostek funduszy, które nym. Zdarzają się – choć rzadko westorów. Także dzisiaj podej- bowych, może być oczekiwana inwestują w papiery dłużne. Dlate- – kilkudniowe, co najwyżej kilku- mowanie właściwych decyzji przez ekonomistów obniżka lub go kupno jednostek uczestnictwa tygodniowe okresy spadku warto- inwestycyjnych nie jest proste cykl obniżek stóp procentowych. funduszy obligacyjnych w obec- ści jednostek uczestnictwa nawet z powodu kryzysu, zadłużenia Jeśli do tego dojdzie, to co prawda nych warunkach wydaje się dla najbezpieczniejszych funduszy. Są wielu europejskich państw i glo- może spaść rentowność nowych inwestorów bardzo dobrym roz- one jednak znacznie mniejsze niż balnego spowolnienia gospodar- obligacji, ale na pewno wzrośnie wiązaniem. Warto tylko pamiętać, w przypadku rynku akcji i nie po- czego. cena papierów dłużnych wyemi- że inwestycja w fundusze dłużne winny być pretekstem do nagłej towanych wcześniej. Tym samym powinna być planowana w ho- zmiany decyzji inwestycyjnych. W co inwestować? Fundusze obligacyjne (inaczej mówiąc dłużne) to fundusze in- westujące w obligacje emitowane przez firmy, jednostki samorządu terytorialnego, Narodowy Bank Polski i skarb Państwa. Są one polecane ostrożnym inwestorom. Najwyższy poziom bezpieczeństwa zapewniają fundusze inwestują- ce jedynie w papiery emitowane lub gwarantowane przez Skarb Państwa (fundusze skarbowe). Kupno jednostek uczestnictwa takich funduszy z oferty PKO TFI jest atrakcyjną propozycją dla ostrożnych inwestorów na trudne czasy. Dodatkowym czynnikiem, który w obecnych warunkach ryn- Poradnik bankowy 19

Ile można było zarobić, kupując jednostki PKO TFI (stan na 31.08.2012) Zdaniem Fundusz PKO PKO Skarbowy PLUS PKO Papierów OBLIGACJI eksperta Okres SKARBOWY po- początek OBLIGACJI po- Dłużnych DŁUGOTERM. czątek działalno- działalności czątek działalno- PLUS początek początek ści (27.02.2001) (24.02.2011) ści (29.07.1999) działalności działalności (30.05.2007) (13.12.2005) od początku 90,36% 9,15% 158,56% 46,02% 72,35% działalności 5 lat 29,29% - 38,02% 45,47% 61,82% 3 lata 16,14% - 21,27% 7,74% 21,85% 12 miesięcy 5,22% 5,25% 5,22% 7,84% 7,12% 6 miesięcy 2,64% 2,80% 3,66% 3,95% 3,65% Adam Johaniuk, dyrektor ds. sprzedaży PKO TFI i najbardziej stabilnej instytucji Towarzystwa na krajowym rynku inwestujących w dłuższej per- finansowej w europie Środkowo- funduszy inwestycyjnych. W cią- spektywie (np. kilku lat) dobrym Obecnie klienci znacznie ostroż- -Wschodniej. Duże znaczenie ma gu minionych pięciu lat fundusze rozwiązaniem może być również niej podchodzą do inwestycji też oczywiście to, że pieniędzmi dłużne zarządzane przez PKO TFI ulokowanie części oszczędno- niż jeszcze 5 lat temu. Najwięk- klientów zarządza zespół wysoko wypracowywały bardzo atrakcyjne ści w funduszach inwestujących szym zainteresowaniem cieszą wykwalifikowanych ekspertów stopy zwrotu (w przedziale od 37 do w akcje polskich spółek. Może się obecnie fundusze o najbardziej mających bogate doświadczenie 61 proc.). Okazały się one również być to inwestycja dająca większe bezpiecznym charakterze: pienięż- i dużą wiedzę z zakresu rynków fi- bardzo korzystną formą inwesty- korzyści finansowe, ale jest jed- ne, gotówkowe oraz dłużne. nansowych. Wszystkie ich decyzje cji w czasie ostatnich 12 miesięcy. nak bardziej ryzykowna. Bardzo ważne jest to, że te fundu- są dodatkowo kontrolowane przez Jednostki tych funduszy zdrożały sze są dostępne dla każdego, bo wewnętrzne jednostki dbające w ostatnim roku o ponad 7 proc. Polskie obligacje w cenie na wstępie wystarczy zaledwie o bezpieczeństwo inwestowanych Także wyniki funduszy skarbo- Na atrakcyjność polskich papie- 100 zł. Po doświadczeniach ostat- środków. Kontrola jest również wych są wysoce zadowalające. rów dłużnych i funduszy inwe- nich lat większość klientów unika zewnętrzna: ze strony właściciela, W ostatnich 5 latach ich war- stujących w takie instrumenty inwestycji w fundusze akcji. Są audytora oraz Komisji Nadzoru tość wzrosła o niemal 30 proc., wpływa stan polskiej gospodarki. jednak też odważni, z większym Finansowego. a w ostatnim roku o ponad 5 proc. Mimo niewielkiego spowolnienia apetytem na ryzyko, oczekujący Co prawda wyniki historyczne nie Polska może się cały czas po- wysokich zysków w dłuższym Zysk z inwestycji mogą być traktowane jako gwa- chwalić wzrostem gospodarczym, okresie, którzy inwestują swoje Wyniki funduszy PKO TFI od dłuż- rancja przyszłego zysku, ale bio- jednym z najwyższych spośród oszczędności właśnie w tego ro- szego czasu są źródłem zysków rąc pod uwagę instrumenty, w ja- wszystkich krajów Unii Europej- dzaju fundusze. W ofercie PKO TFI i satysfakcji dla klientów, któ- kie inwestują fundusze skarbowe skiej. Utrzymujący się wzrost ich znajduje się 27 subfunduszy i fun- rzy kupili ich jednostki. Jest to też i dłużne, są obecnie dobrą propo- cen jest spowodowany głównie duszy o różnym profilu ryzyka, powód coraz silniejszej pozycji zycją dla inwestorów. Dla osób napływem zagranicznych środ- więc każdy znajdzie coś dla siebie. ków. Zagranicznych inwestorów przyciąga przede wszystkim bez- Stopa zwrotu za okres 31.08.2011–31.08.2012 pieczeństwo inwestycji i wyso-

Bezpieczeństwo 10,00% kość spodziewanych zysków. W obecnej sytuacji na rynku fun- 8,00% duszy inwestycyjnych szczególne- 7,74% Fundusze nie gwarantują realizacji 7,12% go znaczenia nabiera wybór wia- 6,00% założonego celu inwestycyjnego 5,25% 5,22% 5,22% rygodnego i zaufanego podmiotu 4,00% ani uzyskania określonego wyni- zarządzającego funduszami. ku inwestycyjnego. Należy liczyć 2,00% Bardzo dużym atutem PKO TFI, się z możliwością utraty przynaj- który wpływa na wiarygodność 0,00% mniej części wpłaconych środ-

firmy i zarządzanych funduszy, PKO PKO PKO PKO PKO ków. Szczegółowy opis czynników jest przynależność do grupy PKO Skarbowy Skarbowy Obligacji Obligacji Papierów ryzyka znajduje się w prospekcie Plus FIO Długo- FIO Dłużnych Foto: Archiwum Foto: Banku Polskiego, największej terminowych Plus informacyjnym. 20 Poradnik bankowy

Przedsiębiorca, który nawet w krótkich okresach rozwój uzyskuje nadwyżki finansowe, powinien nimi firmy umiejętnie zarządzać. wolne środki

Nadwyżki finansowe małych i średnich firm powinny być lokowane na dobrze oprocentowanych lokatach. PKO Bank Polski oferuje kilka rodzajów depozytów dostosowanych do różnych potrzeb przedsiębiorców. Roman Grzyb

inansiści zdecydowanie od- to tak się dzieje – mówi Magda Fradzają trzymanie wolnych Zaręba-Walczak z departamen- środków na nisko oprocentowa- tu Klientów Małych i średnich nym koncie firmowym.W łaścicie- Przedsiębiorstw. lom małych i średnich firm PKO To rozwiązanie pozwala korzy- Bank Polski proponuje korzystne stać z oprocentowania opartego rozwiązania. na warunkach standardowych lub indywidualnie negocjowa- Biznes Partner nych. Jeśli przedsiębiorca po- Posiadacze rachunku Biznes Part- trzebuje pieniędzy na prowadze- ner mogą założyć depozyt auto- nie bieżącej działalności, to ma matyczny. Jest to bardzo dobra do nich dostęp, z należnymi od- propozycja dla tych przedsiębior- setkami, już pierwszego dnia ro- acji na rynku międzybankowym roku wynosi od 3,6 do 4,2 proc. ców, którzy nie mogą przewidzieć boczego po dniu otwarcia depo- – mówi Magda Zaręba-Walczak. przy zachowaniu okresu umo- momentu, gdy na ich koncie poja- zytu automatycznego. Depozyt wy). Taki depozyt mogą założyć wią się nadwyżki finansowe i kiedy można prowadzić w kilku wa- Biznes Lokata MSP zarówno przedsiębiorcy mający będą potrzebowali swoich pienię- lutach (USD, EURO, CHF i GBP). Jeśli przedsiębiorca nie może w Banku rachunek firmowy, jak dzy. Zakładając taką lokatę, wy- W przypadku automatycznej lo- spełnić wymagań dotyczących i nowi klienci. Podobna zasada starczy określić godzinę, może to katy złotowej minimalna wpłata minimalnej wartości przy depo- obowiązuje przy lokacie standar- być każda okrągła godzina między to 100 tys. zł. Taki sam limit obo- zycie automatycznym lub lokacie dowej. W tym wypadku minimal- 12.00 a 20.00 i po tej porze pienią- wiązuje przy złotowych lokatach negocjowanej, może założyć Biz- na wpłata to tylko 2 tys. zł. De- dze będą przelewane z rachunku na negocjowanych. Przy depozy- nes Lokatę MSP, dla której mini- pozyt można założyć na kilka dni lokatę. tach walutowych minimum to malna wpłata wynosi 10 tys. zł. (7, 14, 21) lub na kilka miesięcy – Jeśli właściciel firmy określi, że 25 tys. USD, EURO, CHF i GBP. W tym wypadku depozyt zakła- (1, 2, 3, 6, 12). Niestety, tak jak na depozyt automatyczny kie- – W tym wypadku oprocentowa- dany jest na 3, 6 lub 12 miesięcy. w przypadku każdej lokaty przed- rowana będzie każda nadwyżka, nie negocjowane jest indywidu- Lokata jest prowadzona w zło- terminowe zerwanie skutkuje która pojawi się np. o godzinie 16, alnie i zależy od aktualnej sytu- tych (oprocentowanie w skali niewypłaceniem odsetek. Poradnik bankowy 21

9 października jest obchodzony Dzień Znaczka Pocztowego. O wartości znaczków decyduje ich unikalność, PAsja a także różnego rodzaju błędy i usterki. i zysk

Znaczki na topie Filatelistyka jest dziś mało popularnym hobby. A jeszcze 20–30 lat temu prawie każdy miał klaser ze znaczkami. Warto zajrzeć do starych zbiorów. Być może mały kawałek papieru ma ogromną wartość. Magdalena Kopcińska

ierwszy znaczek został wy- Najdroższy na świecie sprzeciw, prawie wszystkie zosta- Pdany w 1840 r. w Anglii. Miał Obecnie najdroższym znaczkiem jest ły zniszczone. Trzy arkusze zginęły nominał 1 pensa i był koloru Treskilling Yellow z 1855 r. – wydany w nieznanych okolicznościach. Jeden czarnego. Z tych dwóch powo- przez szwedzki rząd. Jest to de facto… trafił w 2010 r. na aukcję dobroczyn- dów otrzymał nazwę Penny Black. błąd drukarski. Zamiast zielonego ną w Berlinie, gdzie sprzedano go za Co ciekawe, miał zabezpieczenie koloru otrzymał żółtą barwę i dzięki 430 tys. euro. Rodzimym przykładem przed fałszerstwem. Do jego pro- temu nabrał takiej wartości. Wśród może być znaczek o nominale 20 gr dukcji użyto papieru ze znakiem filatelistów jest traktowany jako naj- z 1956 r. nazwany „odwrotką bok- wodnym. Umieszczono też trud- większy skarb. W maju 2010 r. na serów”. W 1987 r. został sprzedany ne do sfałszowania ornamenty. aukcji w Genewie został sprzedany za 25 tys. zł. Pierwszy polski znaczek pojawił za rekordową sumę 3,61 mln euro. się 1 stycznia 1860 r. w Królestwie Wśród filatelistów znana jest także Od czego zacząć? Polskim. udało się przekupić Niemców historia znaczka Gujana Brytyjska, Początkującym filatelistom można i wyjechać z Polski z jedną wa- wydanego w 1856 r. Jest on w po- śmiało polecić fora i portale bran- Unikatowe i z usterkami lizką, w której miał tylko znaczki. siadaniu nieznanego zbieracza. Sza- żowe. Najpopularniejszym adre- O wartości znaczków decyduje Najwięcej, bo aż 51 tys. funtów cunkowa cena to 2 mln dolarów. sem jest Filatelistyka.org. Warto ich unikalność, a także różnego zapłacono za list adresowany do tam wchodzić, czytać wypowie- rodzaju błędy i usterki. Wysoko Banku Polskiego w Warszawie, Współczesne perełki dzi ekspertów i doświadczonych cenione są też „całości pocztowe” wysłany z Kalwarii przez Mariam- Wśród współczesnych znaczków hobbystów. Należy pamiętać, że – komplety składające się z kopert pol. Opłacono go jedyną zna- także trafiają się cenowi rekordziści. jakiekolwiek zgniecenia czy za- i rzadkich stempli pocztowych. By ną dwójką (dwoma złączonymi Przykładem może być niemiecki wa- brudzenia znaczka powodują przekonać się, jak dużą wartość ogromny spadek jego wartości. mogą osiągnąć niektóre kolek- Obecnie najdroższym znaczkiem jest Z kolei – wiele osób może to dzi- cje, wystarczy prześledzić trans- wić – najbardziej pożądane są te akcje dokonywane przez świa- Treskilling Yellow z 1855 r. wersje, które są już ostemplowane. towe domy aukcyjne. W 2010 r. – który de facto… jest błędem drukarskim. Okazji możemy wypatrywać nie dom aukcyjny Warwick&Warwick tylko w sklepach filatelistycznych, sprzedał unikalny zbiór z pierwszej znaczkami) „Polska nr 1” z mar- lor przedstawiający Audrey Hepburn lecz także na portalach aukcyjnych. kolekcji „Polska nr 1”, należący ginesem i pustopolem między palącą papierosa (wybrano zdjęcie Istotną zasadą podczas nabywania do Włodzimierza Rachmanowa, sektorami arkusza. Jest to jedna z filmu „Śniadanie u tiffany’ego”). rzadkich okazów jest ich pewne źró- za ponad 1 mln dolarów. Właści- z najwyższych, jeśli nie najwyż- W 2001 r. poczta wydrukowała 14 mln dło. Inaczej może się okazać, że po cielowi, na krótko przed wybu- sza cena aukcyjna za polski walor sztuk, nie zadbawszy jednak o prawa latach zamiast cennego oryginału

Foto: Shutterstock.com Foto: chem powstania warszawskiego, filatelistyczny. do wizerunku. Gdy rodzina zgłosiła mamy jedynie falsyfikat. 22 Poradnik bankowy

Fundacja Dwa lata istnienia fundacji pokazały, że dobroczynność PKO banku polskiego opłaca się wszystkim.

Pomaganie innym to najlepiej oprocentowana lokata O dwóch latach działania Fundacji PKO Banku Polskiego, trudnych wyborach i realizowanych projektach mówi Urszula Kontowska, prezes Fundacji PKO Banku Polskiego w rozmowie z Moniką Cieślik.

Od instytucji finansowych ocze- szych pracowników oraz klientów. ogólnopolski, angażujący tak po koleń pomagamy tym, którzy kie- kuje się osiągania zysków. Sys- To przecież oni wspólnie budują stronie wolontariatu niezbędnego dyś walczyli w pierwszym szeregu tematycznie. I PKO Bank Polski na co dzień społeczności lokalne. przy wyszukiwaniu potrzebują- o wolność i demokrację, a dziś led- je osiąga. A jakie zyski przynosi Dobroczynność to podstawowy cych, jak i po stronie grupowego wie egzystują na marginesie życia jego Fundacja? instrument budowania solidarno- darczyńcy, jest idealny dla naszej społecznego. Teraz to oni potrzebu- PKO Bank Polski zajmuje się nie ści społecznej, bez której trudno organizacji. Szlachetna Paczka to ją ludzkiej solidarności, lecz często tylko finansami. Trzeba pamiętać, o rozwój gospodarczy i nie tylko. przemyślany system pomaga- są zbyt dumni, by o pomoc prosić. że to nie wystarcza dla rozwoju Dlatego Fundacja troszczy się m.in. nia, dlatego przyjęliśmy rolę jego Z takimi ludźmi trzeba umieć roz- osobowego pracownika ani dla o edukację, tradycję, zdrowie, kul- klientów. Bank powinien być za- turę, naukę, dba o osoby niepełno- Zależy nam, by ludzie znów byli solidarni angażowany w to, czym żyje spo- sprawne, a także wspiera projekty łeczność. A najłatwiej to zrobić, ekologiczne. wobec tych, którzy są na słabszej pozycji. organizując system dzielenia się z tymi, którzy pomocy potrzebują. Który z dotychczasowych projek- partnera strategicznego. Czuje- mawiać, ale przede wszystkim na- Stąd wziął się pomysł założenia tów Fundacji dał Pani najwięcej my rosnące poparcie naszych leży ich słuchać. To pożyteczna lek- Fundacji. Udało się nam to zrobić satysfakcji? pracowników dla tego działania. cja historii i patriotyzmu, zwłaszcza dwa lata temu – 22 lipca 2010 r. W każdy z realizowanych jestem Na wyróżnienie zasługuje też naj- dla młodego pokolenia. Fundacja zaczęła istnieć. A czy osobiście zaangażowana. Wybór nowszy ostatni projekt ekologicz- przynosi zysk? Na pewno. Zyskiem więc nie jest łatwy. Zwłaszcza że ny Zaadoptuj Rzekę. Takie podejście zawsze się sprawdza? z punktu widzenia organizacji do- działamy ponad dwa lata. Projekt, Zawsze. Gdy rozpoczęliśmy współ- broczynnych jest przede wszyst- który już dwa lata temu Fundacja Ekologia jest priorytetem? pracę ze Stowarzyszeniem Sie- kim odczuwalny w środowisku uznała za wielce pożyteczny, to Wszystkie obszary, w których dzia- macha, postanowiliśmy zająć się efekt ich działań, przynoszących Szlachetna Paczka. Lokalny po- ła Fundacja, traktujemy prioryteto- dziećmi i dorastającą młodzieżą. wiele korzyści. I mam tutaj na mysł akcji świątecznej Stowarzy- wo. Dla mnie ważne jest również to, Dzięki naszej pomocy nieba- myśli poprawę sytuacji nie tylko szenia Wiosna z krakowa zyskał że objęliśmy opieką zapomnianych wem w małej miejscowości pod beneficjentów dotowanych pro- uznanie w sercach wielu Pola- bohaterów „Solidarności”. Jako Tarnowem stanie nowoczesny jektów, ale także wszystkich na- ków. W obecnym kształcie, jako partner Fundacji Wspólnota Po- dom dziecka z zapleczem rekre- Poradnik bankowy 23

acyjnym oraz basenem. A basen nas apele. Miesięcznie odbie- w tak niewielkiej miejscowości ramy ich ok. 300. W tych, któ- to nie tylko atrakcja, lecz także re są naszym zdaniem cenne, gwarancja stałego dochodu dla bierzemy udział. Jak chociażby wychowanków. Ponadto może w aktywizowaniu osób niepełno- też być miejscem przyszłej pracy sprawnych fizycznie. W ramach dla niejednego z nich, oczywi- współpracy ze Stowarzyszeniem ście po zdobyciu wykształcenia Spinka finansujemy kursy prawa i odpowiednim przeszkoleniu. jazdy, a następnie pomagamy Chcielibyśmy pokazać młodym kupić samochód dostosowa- ludziom, że nie są na nic skazani, ny do ich niepełnosprawności. a angażując się, mogą napraw- Zawsze też bierzemy udział w upa- dę wiele w swoim życiu zmienić. miętnianiu rocznic ważnych wyda- Z takiego założenia wyszliśmy, rzeń – m.in. odzyskania przez Pol- pracując wspólnie ze Stowarzysze- skę niepodległości czy wybuchu niem nad projektem usytuowania powstania warszawskiego. świetlic środowiskowych dla tzw. trudnej młodzieży na terenie ga- Ważnym obszarem działań Fun- lerii handlowych. Projekt zaktywi- dacji są też młodzi zdolni ludzie. zował młodzież do tego stopnia, Wspieranie edukacji to jedna z waż- że sami wymyślili nazwę – SPOT niejszych inwestycji na przyszłość. – dla takich placówek. Nie chcieli, W tym zakresie współpracujemy by miejsca, do których regularnie z centrum Rozwiązań Strategicz- uczęszczają, nazywały się świetli- nych i uniwersytetem Warszaw- cą, bo to ma charakter stygmatu, skim, a dokładniej z wydziałem a spędzanie czasu w tzw. spocie Matematyki i Informatyki. W tym wręcz nobilituje. SPOT to bezpiecz- ży na tym, by ludzie znów byli soli- meble oraz pomoce dydaktyczne. roku nasz Bank sponsorował fi- ne miejsce spotkania w grupie ró- darni wobec tych, którym się gorzej Przykładem z ostatnich miesięcy jest nały Akademickich Mistrzostw wieśniczej z jednoczesnym dostę- powodzi. Dlatego chcielibyśmy an- historia pewnej rodziny, której kilka- Świata w Programowaniu Zespoło- pem do sieci internetowej. Nam, gażować naszych pracowników do naście lat temu urodziły się chore wym ACM ICPC 2012, a Fundacja dorosłym, trudno byłoby znaleźć działań w wolontariacie. Przyszły trojaczki. Dzieci rosły, ale szansy na ufundowała stypendia dla najbar- lepsze rozwiązanie. czasy, gdy nie musimy już walczyć powrót do zdrowia nie było. Cały dziej utalentowanych programi- o chleb, ale o samodzielność my- czas były poddawane rehabilitacji. stów, którzy zajęli drugie miejsce Wydaje się, że priorytetem Fun- ślenia. Trzeba na nowo zbliżyć czło- Bardzo brakowało samochodu, któ- we wspomnianych mistrzostwach. dacji jest nie tylko dotowanie wieka do człowieka. rym rodzice mogliby dowozić dzieci Chcemy ten projekt kontynuować. pomysłów, ale wręcz zmienianie na terapię. Uznaliśmy, że Fundacja świata na lepszy. Praca po pracy. Czy będą chętni? może dołożyć 20 tys. zł do jego za- A co z tymi, którzy tak uzdolnio- I tak jest. Jako reprezentanci branży Już są. Przykładem niech będzie kupu, ale warunkiem koniecznym nych studentów uczą? finansowej mamy do udowodnie- sprzątanie szkoły w świniarach, było zaangażowanie w projekt sa- Fundujemy również stypendia dla nia, że nie tylko pieniądze można która ucierpiała w powodzi wiosną mych pracowników. Pracownicy nauczycieli matematyki i informaty- pomnażać. „Dobro procentuje” to 2010 r. Fundacja dopiero raczko- Regionu Pomorskiego odpowiedzieli ki. Oczywiście dotyczy to tej kadry hasło Fundacji, wymyślone w kon- wała, ale i tak znaleźli się chętni, by na ten apel. Zaproponowali zorga- nauczycielskiej, która ma sukcesy kursie przez jednego z pracowników poświęcić wolny czas na rzecz po- nizowanie na Półwyspie Helskim w postaci wychowanków wygry- Banku, pod którym podpisuje się wodzian. Dzięki środkom z budżetu niedzielnego marszu na dystan- wających naukowe olimpiady w tej cała społeczność bankowców, dla państwa udało się wyremontować sie 20 km, stawiając sobie za cel, dziedzinie. W planach mamy też kon- których Fundacja została powoła- szkolną placówkę, natomiast bra- że weźmie w nim udział minimum solidację środowiska uczelni wyż- na. Do realizacji wspólnych celów kowało rąk, by ją przygotować do 100 bankowców. szych w Warszawie wokół problemu pieniądze oczywiście są niezbędne. powrotu dzieci przed pierwszym rozwijania przedsiębiorczości. Czas Fundacja dzięki fundatorowi dyspo- dzwonkiem. Przez siedem godzin Jak odnajduje Pani osoby w po- najwyższy na powołanie interdyscy- nuje znaczącym budżetem. Polska pracownicy Banku Polskiego, w so- trzebie? plinarnego inkubatora przedsiębior- jest krajem, w którym zrodził się botę 28 sierpnia, myli okna, pod- Zarówno sami szukamy, jak i od- czości w stolicy. Dobry start w do-

Foto: Archiwum Foto: fenomen „Solidarności”. Nam zale- łogi, schody, skręcali i ustawiali powiadamy na wpływające do rosłe życie jest często najważniejszy. 24 Poradnik bankowy reklama Chuck Norris, Antonio Banderas, Juliette Binoche czy Szymon Majewski to gwiazdy nie tylko bankowa show-biznesu, lecz także reklamowych spotów.

Bank z celebrytą w tle Jak wyróżnić produkty lub pokazać nowy wizerunek instytucji? Polskie banki znalazły na to sposób. Do reklam angażują gwiazdy światowego formatu. Czy to dobra metoda na promocję? Wojciech Boczoń

kuteczny przekaz to taki, Znane i lubiane twarze Sktóry powoduje oczekiwane Celebryci w działania promocyjne działania odbiorcy. Żeby to na- angażują się w dwojaki sposób. stąpiło, komunikat musi zostać Część z nich wiąże się z jedną najpierw przez niego zauważony, firmą wieloletnimi kontraktami. a następnie podświadomie za- Przykładem może być współpraca pamiętany. Jednym z najczęściej ING Banku Śląskiego z Markiem stosowanych i sprawdzonych Kondratem, który jest ambasa- sposobów zwrócenia uwagi na dorem marki już od 12 lat, i Piotra produkt jest zatrudnienie znanej Fronczewskiego z Getin Bankiem. postaci, która go zarekomendu- Od dłuższego czasu w reklamach je. Celebryci pojawili się w spo- PKO Banku Polskiego występu- tach już niemal co drugiego ban- je Szymon Majewski, a w rekla- ku w Polsce. Na tle zachodnich mach Crédit Agricole pojawia się rynków to ewenement – nigdzie Juliette Binoche. Z kolei Kredyt indziej reklamy z udziałem zna- Bank postawił na duet panów nych osób nie są wykorzysty- Manna i Materny. Gwiazdy fir- wane na tak szeroką skalę. Dru- mują swoją osobą wszystkie gim takim krajem jest Japonia. produkty banków. Z jednej strony W reklamach polskich banków utrwala to wizerunek danej in- pojawiają się nie tylko polskie stytucji, z drugiej niesie element popularne postaci. Instytucje ryzyka – jakikolwiek skandal me- finansowe ściągają gwiazdy dialny z udziałem celebryty może światowego formatu, np. Chuc- zaważyć na wizerunku instytucji. ka Norrisa, Antonia Banderasa Dlatego część z nich obrała inną (BZ WBK) czy Juliette Binoche strategię – wykorzystuje cały wa- (Crédit Agricole). chlarz znanych postaci. Przykła- Poradnik bankowy 25

dem może być Eurobank, który domość konsumencka, rewolucja rzystuje także BNP Paribas Bank. w swoich spotach wykorzystał już w komunikowaniu się z bankiem Czy reklamy z udziałem znanych Zmiana co najmniej kilkanaście słynnych – wszystko to sprawiło, że wizeru- postaci są skuteczne? Na pewno nazwisk. Z kolei BZ WBK współ- nek banku musiał ulec ociepleniu. żadna z instytucji, która wykorzy- wizerunku pracuje z gwiazdami znanymi Dzisiaj bank jest zawsze dostęp- stała je w swoich spotach, nie żału- z zagranicznych filmów. W kilku ny, a pieniądze klientów nie tylko je tej decyzji. W wielu przypadkach przypadkach udział gwiazd w re- są doskonale strzeżone, ale też przełożyło się to na wymierne suk- klamie przyczynił się do zmiany efektywnie zarządzane przez pro- cesy wizerunkowe i sprzedażowe. wizerunku banku. fesjonalnych doradców. Za przykład mogą posłużyć cho- – Przez wiele długich lat banki bu- Metamorfoza, którą przeżył PKO ciażby kampanie kont osobistych dowały image solidnych twierdz, Bank Polski, jest doskonałym BZ WBK i PKO Banku Polskiego. w których pieniądze klientów są przykładem takiej zmiany wize- W obu przypadkach odnotowano bezpieczne i bardzo dobrze strze- runku. Olbrzym musiał dokonać znaczący wzrost zainteresowania żone. Mocarne sejfy wewnątrz rewolucyjnego przeobrażenia... promowanym produktem. i ciężkie marmury na zewnątrz. I dokonał! Nowe, niepozbawione Tomasz Marszałł Klient musiał mieć poczucie humoru podejście do klienta, za- Z udziałem prezesów Dyrektor Departamentu pewności... jak w banku! Zmia- bawne reklamy, a przede wszyst- Innym rodzajem wykorzystania Marketingu ny w technologii zabezpieczeń, kim twarz kampanii – Szymon tzw. transferu marki są rekomen- w PKO Banku Polskim wirtualny pieniądz, nowa świa- Majewski – udowodniły, że nawet dacje wystawiane przez firmy lub w najbardziej staroświeckie marki osoby, które są realnymi klien- Na celebrytę trzeba mieć można tchnąć nowe życie i przy- tami danej instytucji i aktywny- pomysł i być konsekwent- ciągnąć klientów. Wykorzystanie mi użytkownikami jej produktów. nym. W przypadku PKO wizerunku Szymona Majewskiego Mogą mieć one formę listów Banku Polskiego nie cho- okazało się rewelacyjnym posu- referencyjnych lub osobistych dziło o to, żeby ugruntować nięciem. Ten znany showman dał poleceń. Ciekawym zabiegiem wizerunek marki, tylko go wiarygodne świadectwo, że PKO jest kampania bankowości kor- zmienić. Nasz Bank uno- Bank Polski rzeczywiście się zmie- poracyjnej PKO Banku Polskiego. wocześnia ofertę, poprawia nia – mówi Grzegorz Kiszluk, re- Jego ofertę przedstawiają prezesi jakość obsługi, modernizuje daktor naczelny magazynu „Brief”. dużych, renomowanych polskich placówki. Chcieliśmy pokazać naszą otwartość i proces grun- Czy reklamy z udziałem znanych townych zmian. Szymon postaci są skuteczne? Na pewno Majewski był naturalnym kandydatem do kampanii żadna z instytucji, która wykorzystała opartej na pomyśle: pra- cownik Banku wcielający je w swoich spotach, nie żałuje się w różne role. Dla nas tej decyzji. W wielu przypadkach liczą się nie tylko osobo- wość i popularność Szy- przełożyło się to na wymierne sukcesy mona, ale przede wszystkim jego pozytywne atrybuty, wizerunkowe i sprzedażowe. jak współczesność, inteli- gencja i stabilność w życiu W mniejszości firm, m.in. Ceramiki Paradyż i So- prywatnym. Jego osoba Nie wszystkie banki zaintereso- kołowa. Przedsiębiorstwa, których świetnie wkomponowała wane są udziałem gwiazd w re- szefowie występują w reklamach się w działania rewitalizu- klamie. Za przykład może po- Banku, reprezentują różne branże jące markę. Bank od dawna służyć mBank, który w swoich gospodarki. W ten sposób Bank był kojarzony jako polski, kampaniach przewrotnie pytał podkreśla szerokie spektrum duży, bezpieczny i wiarygod- klientów: „Potrzebujesz gwiazdo- oferty, eksponuje bliskie relacje ny. Kampania reklamowa ra, by wybrać bank?”. Celebrytów z klientami oraz otwartość we wzmocniła ten wizerunek.

Foto: Archiwum Foto: w swoich reklamach nie wyko- współpracy z nimi. 26 Poradnik bankowy

PUNKT Reklamy banków i produktów finansowych Profesor Jolanta Witek, rektor Państwowej Wyższej Szkoły są coraz ciekawsze, ale nadal wzbudzają kontrowersje. Zawodowej w Wałczu, w życiu kieruje się mottem WIDZENIA Co sądzą o nich znane osobistości? Vincit qui patitur – Zwycięży, kto wytrwa. Reklamowy show

przygotowała Monika Cieślik

Katarzyna Skrzynecka Maciej Orłoś aktorka filmowa i teatralna, piosenkarka aktor, dziennikarz, prezenter „Teleexpressu”

dy decydowałam się na kup- dyt na mieszkanie, trzeba stąpać ie ma co ukrywać, że moje Moim zdaniem Gno mieszkania i zaciągnięcie mocno po ziemi. Nspojrzenie na reklamy jest nie- kredytu hipotecznego, rozpoczę- Wybierając bank, zawsze zwra- co inne. Sam jestem człowiekiem najskuteczniejsze łam żmudne poszukiwania najlep- cam uwagę na sedno sprawy mediów, wiem, jak funkcjonuje ten szej z bankowych ofert na rynku. – koszty obsługi, procenty – świat, część osób występujących kampanie Pierwszym etapem były wielo- w skrócie mówiąc cyfry. Natu- w reklamach znam osobiście. Żad- reklamowe krotne konsultacje z przyjaciółmi ralnie ważna jest również jakość nych decyzji finansowych nie po- oraz kilkoma doradcami finan- obsługi. dejmuję pod wpływem chwili czy charakteryzują się sowymi. Finalnym etapem było, Udział w reklamach zawsze jest emocji. Nigdy nie wziąłem kredytu, o ile dobrze pamiętam, osobiste obarczony niemałym ryzykiem. bo np. zauroczyła mnie reklama ja- błyskotliwym, może sprawdzanie ofert niemal każde- I w zasadzie dotyczy to wszyst- kiegoś banku. Najważniejsza jest dla nawet zaskakującym go z banków. Gdy w grę wchodzą kich, wbrew pozorom nie tylko mnie zawsze oferta sama w sobie. tak duże sumy, tak poważne zo- znanych osób. Chodzi bowiem Konkretne procenty, potencjalny poczuciem humoru. bowiązania jak wspomniany kre- o pewną odpowiedzialność za zysk, renoma banku oraz sposób produkt czy markę, których jest obsługiwania klientów, czyli także Wybierając bank, się twarzą. O tej zasadzie przy- i mnie. Zwracam ogromną uwagę na skakującym poczuciem humoru. pominam sobie zawsze, gdy kontakt osobisty. Myślę, że jak każdy Lubię takie, w których widać, że zawsze zwracam dostaję ofertę zagrania w re- lubię mieć poczucie, iż jestem trakto- twórcy mieli pomysł na inne niż klamie. Możliwość wystąpienia wany profesjonalnie. A to oznacza, dotychczas przedstawienie banku uwagę na sedno w komercyjnym projekcie bywa że oferta, która jest mi przedstawia- czy proponowanych usług finan- sprawy – koszty niekiedy niezwykle kusząca. na, musi być dobrze dopasowana. sowych. Reklama powinna być in- Zwłaszcza jeśli jest on organi- Reasumując, nawet najlepsza rekla- trygująca, lekko żartobliwa. Nawet obsługi, procenty zowany z rozmachem, pasją, ma nie zdziała cudów, jeśli podczas jeśli dotyczy poważnych spraw dowcipem i pomysłem, a efekt wizyty w banku czy kontaktując się czy instytucji takich jak banki. – w skrócie mówiąc może być naprawdę imponujący. z jego przedstawicielami, nie zosta- Dlaczego? Wtedy na dłużej zosta- cyfry. Naturalnie Bo pamiętajmy, że reklama może niemy dobrze obsłużeni. je w pamięci. Przynajmniej mojej. być prawdziwą sztuką. Niejedną Jeżeli chodzi o kampanie reklamo- Obecność gwiazd, co nie jest dla ważna jest również taką można zobaczyć. Wiele ta- we, to moim zdaniem najskutecz- nikogo żadną tajemnicą, w natu- kich produkcji na długo pozosta- niejsze są te, które charakteryzują ralny sposób zwiększa rozpozna- jakość obsługi. je w pamięci. się błyskotliwym, może nawet za- walność reklamy. Poradnik bankowy 27

Profesor Jolanta Witek, rektor Państwowej Wyższej Szkoły Zaufali Zawodowej w Wałczu, w życiu kieruje się mottem Vincit qui patitur – Zwycięży, kto wytrwa. nam

nowe lądy, nowe spojrzenia Klientką PKO Banku Polskiego jest od zawsze. Konto bankowe założyła na początku 1986 r. Rachunek pozwalał jej nie przejmować się płaceniem rachunków i nie wystawać przed kasą w dniach wypłaty. Lidia Sosnowska

cześnie zaczęła też ko- – Staramy się też zapobiegać Wrzystać z kart dających wzrostowi bezrobocia w woje- wygodny dostęp do własnych wództwie. W tym celu urucha- pieniędzy w kraju i za granicą. miamy kierunki pożądane na Potem przyszły kolejne pro- lokalnym rynku pracy – mówi dukty z portfela PKO Banku Jolanta Witek. A problemy? Polskiego. Obecnie brakuje jej Także są. Największym jest jedynie możliwości załatwiania brak akademika. niektórych spraw przez telefon. – Zawsze mam mało czasu, Wszystkie strony życia a ponieważ darzę pełnym za- Kiedy pasją jest praca, trudno ufaniem mego doradcę, chęt- znaleźć czas na inne zaintere- nie korzystam z jego pomocy sowania. – Na szczęście zdrowy – mówi Jolanta Witek, klientka samorządy, przedsiębiorców rektor PWSZ. Dotychczasowy rozsądek, rodzina i przyjaciele Oddziału 2 w Szczecinie. i mieszkańców do aktywności model szkoły wyższej oparty na strzegą mnie przed dominacją i działań na rzecz środowiska edukacji i badaniach naukowych tylko jednej strony życia – zwie- Wytrwale do celu lokalnego. – Z powiatowym musi być poszerzany o przy- rza się pani Jolanta. Dzięki Czasu brakuje jej szczególnie urzędem pracy corocznie orga- gotowanie do przedsiębiorczo- nim zwiedziła nie tylko prawie od momentu objęcia w 2009 r. nizujemy regionalne Targi Edu- ści. Stąd inicjatywa powołania wszystkie kraje europejskie, lecz funkcji rektora Państwowej kacji i Pracy, w ciągu dwóch w marcu 2011 r. ponadregio- także kilka egzotycznych. – Ale Wyższej Szkoły Zawodowej tegoroczny spływ kajakowy w Wałczu. Pracę w nieznanym organizowany przez starostwo jej wcześniej mieście i kierowa- „Prawdziwa podróż odkrywcza powiatowe w Wałczu dostarczył nie młodą, istniejącą od 2004 r. nie polega na szukaniu nowych mi równie dużo adrenaliny, co uczelnią uznała za ciekawe wy- rejs motorówką pod zaliczane do zwanie. Działa zgodnie z mot- lądów, lecz na nowym spojrzeniu”. najpiękniejszych miejsc na świe- tem zawartym w logo uczelni: cie wodospady Foz do Iguaçu od Vincit qui patitur – Zwycięży, lat nasi studenci przeprowadzili nalnego Klastra Metalowego strony argentyńskiej – zapewnia kto wytrwa. kursy pływania dla ponad 1000 „Metalika”. Jego potencjał to po- ze śmiechem. Bo jak powiedział Dlatego PWSZ od kilku lat jest uczniów szkół podstawowych, nad 5000 pracowników i blisko Marcel Proust: „Prawdziwa po- inicjatorem spotkań i konferen- a jako wolontariusze w 2011 r. 300 mln zł rocznego obrotu. Ma dróż odkrywcza nie polega na cji naukowych, także między- obsługiwali finał Ligi Światowej on stymulować działalność in- szukaniu nowych lądów, lecz

Foto: Archiwum, Maciej Biedrzycki/FORUM, Krzysztof Kuczyk/FORUM Archiwum, Foto: narodowych, które pobudzają w piłce siatkowej – wymienia nowacyjną w regionie. na nowym spojrzeniu”. 28 PoradnikPoradnik bankowybankowy

PODRÓŻE Na świecie istnieje ponad cztery tysiące planetariów. Nie ma prostszego sposobu, Z PORADNIKIEM by sięgnąć gwiazd, niż wizyta w jednym z nich.

GWIEZDNE TEATRY Od wieków przestrzeń kosmiczna budzi ogromne zainteresowanie, a dzięki planetariom każdy z nas może niemalże dotknąć gwiazd i zdobyć odrobinę wiedzy z zakresu astronomii. Europejczycy mogą się poszczycić prawdziwymi perłami, jeśli chodzi o obiekty tego typu. Od najstarszego na świecie przez najbardziej zaawansowane technologicznie, do takiego, które dostępne jest tylko dla turystów z zasobnym portfelem. Karolina Miklewska

Per aspera ad astra gwiezdny teatr w 1781 r. zbudo- (łac. Przez ciernie do gwiazd) wał z niebywałą precyzją, mając Choć dopiero w XVI w. n.e. Miko- do dyspozycji zaledwie drewno, łaj Kopernik „wstrzymał Słońce, gwoździe i sznurki. Ze względu na ruszył Ziemię”, to próby konstruk- imponującą konstrukcję nieba do- cji sztucznego nieba w formie mowej roboty obiekt we Freneker globusa przypadają już na X w. robi ogromne wrażenie na zwie- p.n.e. Jako pierwsi planetarium dzających. Planetaria są bardzo zbudowali w 2697 r. p.n.e. Chiń- popularne w niemczech. Jest ich czycy, a niemal profesjonalną pre- tam kilkadziesiąt, w tym aż czte- cjalnych, np. poświęconych osią- dziś. Pierwszy kulisty rzutnik o wie- zentację przygotował w iii wieku ry w Berlinie i trzy w Monachium. gnięciom naukowym. Dużą grupę lu obiektywach, który rzucał obraz p.n.e. Archimedes. Skonstruował W Polsce istnieje 30 tego typu widzów stanowi młodzież w wieku na ekran umieszczony pod kopułą, on urządzenie do pokazywania placówek, z czego 20 to stacjonar- szkolnym, dla której przygotowa- wyprodukowały zakłady optyczne ruchu gwiazd i planet napędza- ne, a 10 przenośne. Są one często nych jest wiele propozycji filmów, Carla Zeissa w 1923 r. Urządzenie ne wodą. Najstarszy na świe- umiejscawiane przy uniwersyte- pokazów czy warsztatów z obser- nazwano Mark Zeiss 1, a obiekt cie, działający do dziś tego typu tach, na terenach kompleksów na- wacji nieba. Ciekawe planetarium otrzymał nazwę Zeiss Planetarium. obiekt znajduje się w Holandii. Jego ukowych czy w parkach rozrywki. znajduje się w Jenie. Zostało one Jest jednocześnie największym tego twórca Eise Eisinga był astrono- Organizuje się tam wiele różnych otwarte w 1926 r. Organizuje po- typu obiektem w Niemczech i jed- mem amatorem, a mimo to swój wydarzeń, wystaw i pokazów spe- kazy w technologii popularnej do nym z największych na świecie. PoradnikPoradnik bankowybankowy 29

PRAKTYCZNE WSKAZÓWKI

Planetarium we Freneker, Królewskie Obserwatorium Holandia Astronomiczne, Koninklijk Eise Eisinga Plane- The Peter Harrison Planetarium, tarium Greenwich www.planetarium-friesland.nl Strona internetowa dostępna Najstarsze planetarium domowej w polskiej wersji językowej: konstrukcji na świecie, www.rmg.co.uk zbudowane przez astronoma amatora. Większość obiektów czynna jest od wtorku do niedzieli. Bilety Zeiss Planetarium w Jenie, wstępu na seans kosztują zwykle Niemcy kilka euro. www.planetarium-jena.de Jedno z największych na świecie. Planetaria działają przez cały rok. Ma bardzo bogaty program – od Raz na jakiś czas zarządzana jest filmów przez pokazy laserowe jednak przerwa techniczna. Warto do musicali. więc zajrzeć na stronę internetową, aby uniknąć rozczarowania. Cité des Sciences et de Planetaria są bardzo popularne l’Industrie, Paryż, Francja Przenośne planetaria to najczę- www.cite-sciences.fr ściej nadmuchiwane półkoliste w Niemczech. Jest ich tam kilkadziesiąt, Park Nauki z nowoczesnym pla- namioty, we wnętrzu których netarium. Będąc w Paryżu, warto wyświetlane są filmy w tym aż cztery w Berlinie i trzy poświęcić jeden dzień na zwie- edukacyjne. Mogą zostać dowie- w Monachium. W Polsce istnieje dzanie tego obiektu. Konieczna zione wszędzie i ustawione wcześniejsza rezerwacja biletów w dowolnym miejscu, także 30 placówek, z czego 20 przez telefon. wewnątrz budynku. to stacjonarne, a 10 przenośne. 30 Poradnik bankowy

wykładu o tajemnicach kosmosu. Ponadto atrakcję stanowi moż- liwość podziwiania po seansie prawdziwego nieba z górnego pokładu statku.

Gwiezdna Europa Do swojego planetarium zapra- sza Cité des Sciences et de l’In- dustrie (Muzeum Miasto Nauki i Przemysłu) – największe w eu- ropie muzeum nauki położone w paryskim Parc de la Villette. Podczas pobytu widz ulega wra- żeniu, że jest częścią wszech- świata. Obraz nieba otacza go z każdej strony. Dodatkowymi atrakcjami, przeznaczonymi i do- stosowanymi do różnych grup wiekowych będą na pewno wy- cieczki, pokazy i warsztaty wpro- wadzające w tajniki nauki. Miej- W programie Zeiss Planetarium W stolicy mamy jedno z najnowocześniej- sce to zachwyca niespotykaną znajdują się filmy astronomiczne aranżacją terenu, w przestrzeń dla dorosłych i dzieci, musicale, szych i najlepiej wyposażonych obiektów architektoniczną wkomponowa- przedstawienia dziecięce, a także no wodę, roślinność i światło. spektakularne multimedialne po- w Europie – Niebo Kopernika, którego wy- W 2007 r. królowa Elżbieta II ofi- kazy laserowe. łącznym partnerem jest PKO Bank Polski. cjalnie otworzyła The Peter Har- rison Planetarium w greenwich. Niebo Kopernika Placówka mieści się na terenie Centrum Warto tu zajrzeć choćby po to, W stolicy mamy jeden z najno- aby choć na chwilę stanąć na wocześniejszych i najlepiej wy- Nauki Kopernik i dysponuje zaawansowaną południku zerowym, czyli słynnej posażonych obiektów w europie technologią multimedialną. linii dzielącej świat na dwie czę- – Niebo Kopernika, którego wy- ści, półkulę wschodnią i zachod- łącznym partnerem jest PKO Bank nią. Oprócz seansów proponuje Polski. nawet najbardziej wymagają- Odrobina luksusu liczne wystawy poświęcone za- Placówka mieści się na tere- cych, a łatwy przekaz sprawia, Planetaria są tak popularne, gadnieniom z pogranicza czasu, nie Centrum Nauki Kopernik. że podczas seansu odkrywamy że zdecydowano się umieścić astronomii i astronautyki, np. Dysponuje ona zaawansowaną wiele nieznanych nam dotąd jedno z nich na pokładzie naj- wycieczkę na stację kosmiczną. technologią multimedialną. Pod- faktów. Kto wie, może po takim większego na świecie liniowca, Taki seans to zwykle prawdzi- czas gdy w większości plane- gwiezdnym show najmłodsi wi- Queen Mary 2. Kursuje on 30 razy wy show. Możemy przebierać tariów na świecie goście mogą dzowie zapragną związać swoją w roku między Starym a Nowym w ofercie trójwymiarowych wy- obserwować do 200 tysięcy ścieżkę kariery z astronomią? Tej Kontynentem, z southampton cieczek na orbitę, filmów, musi- gwiazd, w warszawskim Niebie jesieni Niebo Kopernika propo- w Anglii do Nowego Jorku. Taki cali, pokazów laserowych z mu- Kopernika wyświetlanych jest nuje widzom czternaście filmów rejs trwa sześć dni, a ceny bile- zyką na żywo. Uwzględnienie 20 milionów ciał niebieskich. i pokazów prowadzonych przez tów zaczynają się od 1000 euro. na trasie europejskich podróży Można tu również obejrzeć fil- lektora na żywo. W ofercie znaj- Oprócz seansów organizowane wizyty w planetarium na pewno my wyświetlane w technologii dą się również ciekawe wykłady, są spotkania z wyjątkowymi go- przyniesie dodatkowe korzyści 3D. Wizyta w niebie Kopernika spotkania i wydarzenia specjal- śćmi, astronomami, astronauta- w postaci zdobycia wiedzy o ota- będzie niezapomnianą przygo- ne. Po szczegółową ofertę warto mi i najwybitniejszymi przedsta- czającym nas wszechświecie, dą. Bardzo szeroki repertuar po- zajrzeć na stronę internetową wicielami środowisk naukowych. ale także pozwoli na chwilę wy- zwala na zaspokojenie gustów www.niebokopernika.pl. Można wówczas posłuchać m.in. tchnienia pod gwiazdami. POZIOMO: krzyżówka A) jednostka pojemności elek- trycznej – Wiesław, występował w Kabarecie Starszych Panów 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 B) na butach jeźdźca C) …inflacyj- ny, tzw. pusty pieniądz – …rzadkie imię męskie D) …bankowy, akcyj- A ny lub obrotowy E) …od dzban- ka, filiżanki, igły – słodkie danie B po posiłku F) w brydżu sekwens złożony z 4 honorów G) …wodny na banknocie – lany w Andrzejki C H) wypłacane seniorom I) pol- ska moneta srebrna o wartości 3 denarów – spódnica malajska D J) zwolennik rządów ludu K) biała to lebioda – ...lekarski, lecznicza bylina Ł) Wassily Kandinsky, ma- E larz N) między aktami w teatrze – …kredytów nie tylko w telewizji F PIONOWO: G 1) inwestycyjny w banku – fiasko, bankructwo 2) fir- mament 3) …dokumentacji H finansowej banku – antenowy na dachu 4) japońska walka I szermiercza 5) …na obie nogi, lądowanie – mistrzostwo, bie- głość w czymś 6) człowiek J niezdarny, pozbawiony ener- gii 7) czasomierz w formie zegarka – śląska gra w karty K 8) niesłuszny postępek, błąd 9) jedno z ważniejszych miast w USA – dawniej tatarak L 10) bardzo szybki koń 11) miejsce dokonywania Ł transakcji papierów war- tościowych – na strzeżonej plaży 12) obcy lub blisko- M znaczny 13) miejsce połowu ryb morskich – …pańska na pstrym koniu jeździ 14) nie- N jedne w kuligu 15) do wiąza- nia – w więziennej celi

Hasło prosimy nadsyłać na kartkach pocztowych na adres redakcji: Litery w polach: Poradnik Bankowy, pko Bank Polski centrala, ul. Puławska 15, 02-515 Warszawa, do 15 listopada 2012 r. J-10, M-13, Ł-8, F-3, I-13, N-2, I-5, B-8, D-13, C-2, H-9

Wśród osób, które nadeślą prawidłowe rozwiązania, zostanie roz- utworzą hasło, które stanowi rozwiązanie krzyżówki. losowanych 10 numizmatów z kolekcji „Układ Słoneczny” i 5 upo- minków PKO Banku Polskiego.

Zwycięzcy krzyżówki z „Poradnika 7. Agnieszka Mikulska z Olsztyna Zwycięzcy krzyżówki z „Poradnika 7. Alexandra Piwowarczyk z Mszany Bankowego” nr 2/2012 – hasło „Ban- 8. Olga Muzyczuk z Węgorzewa Bankowego” nr 3/2012 – hasło „Ser- Dolnej kowość Hipoteczna”: 9. Andrzej Sikorski z Poznania wis Mobilny”: 8. Jadwiga Sinicka z Lwówka Śląskiego C hannels orbis/Foto 10. Alicja Waligóra z Warszawy 9. Jolanta Szymborska z Żyrardowa Numizmaty z serii „Królowie Futbolu” Numizmaty z serii „Malarstwo Jana 10. Zygmunt Wasiak z Płocka otrzymują: Upominki PKO Banku Polskiego: Matejki” otrzymują: 1. Iwona Bacium z Lublina 1. Jacek Herbda z Wierzchowa 1. Justyna Guzowska z Iławy Upominki PKO Banku Polskiego: 2. Henryk Cała z Łodzi 2. Jadwiga Kardas z Sosnowca 2. Janusz Kaletyn z Wrocławia 1. Irena Banaszkiewicz z Łowicza 3. Czesław Cwalina z Kolna 3. Tomasz Konieczny z Ciechanowa 3. Barbara Kalińska z Człuchowa 2. Bronisław Książek z Wieliczki 4. Józef Gierak z Lublina 4. Jerzy Kozłowski z Radomia 4. Andrzej Kuc z Białegostoku 3. Urszula Nowińska z Poznania 5. Joanna Jakubiec z Krakowa 5. Sebastian Staszewski z ustrzyk 5. Jerzy Lewiński z Ostrowca Św. 4. Andrzej Sternik z Sanoka

Foto: Materiały prasowe, C Foto: 6. Tomasz Maciejewicz ze Szczecina Dolnych 6. Bogusław Olejarczyk z Jawora 5. Maria Śliwowska z Polic 32

• ucz dziecko oszczędzania od najmłodszych lat • oprocentowanie środków nawet do 5% w skali roku* • wejdź na stronę www.sko.pkobp.pl

Szkolne Kasy Oszczędności to najstarszy i największy w Polsce program edukacji finansowej.

* Oprocentowanie 5% w skali roku do 2500 zł, 2% od nadwyżki ponad 2500 zł na rachunku SKO Konto dla Ucznia. Od kwoty naliczonych odsetek jest pobierany podatek od zysków kapitałowych w wysokości 19%.

Szczegółowe informacje, w tym Taryfa prowizji i opłat bankowych oraz informacje dotyczące kont dla szkoły i rady rodziców, są dostępne w oddziałach PKO Banku Polskiego oraz na stronie www.pkobp.pl.

314587-SKO PORADNIK BANKOWY 205x260+5.indd 1 12-09-17 15:37