kNK5 g8z=4f5 tuzb gnC4noxq5 | A Publication of Tunngavik Inc. | Titigakhimayait Nunavut Tunngavik Timinga

ᐊᐅᔭᒃᑯᑦ | SUMMER | AUYAQ 2010 N•oN A NIILIQPITA 6Wb

> ᐅᑯᓄᖓ ᓄᑖᓄᑦ ᐃᓕᖓᔪᓄᑦ ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᕐᒥᑦ ᓄᓇᕗᒥ > Toward a new system of wildlife management in Nunavut > Mirhagut haffuma nuttap aullatjutirhaita an’ngutirhaliqinniqut hamani Nunavumi N A NIILIQPITA N•o6Wb

ᐊᔾᔨᓕᐅᒐᕐᓄᑦ ᓵᓚᒃᓴᕋᓱᐊᕐᓂᖅ Photo Contest Piksaliugagut Akimanahuarutikhak

ᐊᔾᔨᓕᐅᒐᕆᔭᑦ ᓴᖅᑭᔮᖁᓇᔭᖅᐱᐅᒃ ᓄᓇᕗᑦ ᑐᓐᖓᕕᒃ Do you want the opportunity to have one of your Piksaliugarnik takuyumaviit Nuna vut Tunngaviup ᑎᒥᖓᑕ ᓴᖅᑭᖅᑎᖃᑦᑕᖅᑕᖏᓐᓂ ᐊᒻᒪᓗ ᖃᕆᓴᐅᔭᒃᑯᑦ photographs appear in Nunavut Tunngavik Inc.’s makpigaliugainnii qaritauyakkuurvianiluuniit? ᐃᑭᐊᖅᑭᔾᔪᑎᑦᑎᓐᓂ? ᓂᕈᐊᖃᑦᑕᓂᐊᖅᑐᒍᑦ ᑕᖅᑭᑕᒫᖅ publications and on our website? A winning Akimaniaqtuq atauhiq piksaliugak tatqiqhiut ᐊᔾᔨᒥᒃ ᓵᓚᒃᓴᑎᑦᓯᖃᑦᑕᕐᓗᑕ. ᐊᔾᔨᓕᐅᒐᕆᔭᑦ ᓂᕈᐊᖅᑕ- photo will be chosen each month. If your photo is tamaat. Piksaliugat piyaukpat akimaluni Piksaliu- ᐅᑉᐸᑦ ᐊᕐᕌᒍᒥ ᐊᔾᔨᑦᓯᐊᓛᖑᓂᖅᐹᒧᑦ ᓵᓚᒃᓴᕈᑎᒋᓗᒍ, ᐊᐅᓪᓚᖅᑎᖃᑦᑕᕐᓗᒋᑦ chosen as Photo of the Year, you will receive a gak Ukiumi, akimaniaqtutit $1,000-mik maning- ᓵᓚᒃᓴᐅᑎᒋᓇᓱᐊᖅᑕᑎᑦ ᐅᕗᖓ: ᑮᓇᐅᔭᓂᒃ ᓵᓚᒃᓴᐅᓯᐊᕐᓂᒃ ᑐᓂᔭᐅᓇᔭᖅᐳᑎᑦ $1,000-ᓂᒃ. $1,000 cash award. Pictures of Nunavut land- mik. Piksat Nunavut nunaanik, nunalingnik, ᐃᑭᐊᖅᑭᔾᔪᑎᒃᑯᑦ ᐊᔾᔨᓂᒃ ᓵᓚᒃᓴᕋᓱᐊᕐᓂᖅ ᐊᔾᔨᓕᐅᒐᕆᔭᑎᑦ ᓄᓇᐃᑦ ᐊᔾᔨᖏᑦ, ᓄᓇᓖᑦ, ᐆᒪᔪᑦ scapes, communities, wildlife and people will be umayunik inungniglu ihumaigyauniaqtut. Una Entries should be sent to: ᐊᒻᒪᓗ ᐃᓄᐃᑦ ᐃᓱᒪᒃᓴᖅᓯᐅᕈᑕᐅᖃᑕ ᐅᔪᓐᓇᖅᐳᑦ. ᑖᓐᓇ considered. This contest is open to Beneficiaries of akimanahuarut angmaumayuq Nunataqatauhi- Website Photo Contest ᐱᓕᐅᑎᓂᖅ ᒪᑐᐃᖓᔪᖅ ᐊᑎᖃᖃᑕᐅᔪᓕᒫᓄᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ Piksautitit aulaqtitlugit uvunga: the Nunavut Land Claims Agreement. See NTI’s mayunut Nunavut Nunatarutaani. Takulugu NTI- Qaritauyakkut Piksaliugagut ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᖏᕈᑎᓂ. ᑕᑯᒋᐊᒃᑲᓐᓂᕈᓐᓇᖅᑕᑦ website for complete contest details. aip qaritauyakkuurvia akimanahuagamut Akimanahuarut ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᖃᕆᓴᐅᔭᒃᑯᑦ ᐃᑭᐊᖅᑭᔾᔪᑎᖓᓂ ᒪᓕᑦᑕᐅᔭ- maliganik. 1-888-646-0006 ᕆᐊᓖᑦ ᓵᓚᒃᓴᖃᑕᐅᓇᓱᐊᕐᓂ ᐊᕐᓂᕈᕕᑦ ᐅᕙᓃᑦᑐᖅ. [email protected] www.tunngavik.com

ᐅᓪᓗᖃᑦᓯᐊᕆᑦᓯ ᓄᓇᕗᑦ ᐅᓪᓗᖓᓂ ᓄᓇᕗᑦ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᓐᓂᒃ

Happy Nunavut Day from Nunavut Tunngavik Inc.

Aliahugitti Nunavut Upluani tapkunangat Nunavut Tunngavik Nanminilgit

ᔫᓛᐃ 9, 2010 July 9, 2010 Julai 9, 2010

N•o6Wb | NANIILIQPITA ᐃᓗᓕᖏᑦ | TABLE OF CONTENTS | UNNIPKANGITA NAUNNAIPKUTAIT

02 ᐅᖃᐅᓯᖏᑦ ᐊᖓᔪᖅᑳᑉ 03 A message from the president 03 Tuhaqtiitjutait uma Angayuqanguyup

04 ᓲᖅ ᐃᒃᐱᒋᔭᕆᐊᖃᖅᐱᐅᒃ ᑲᒪᒋᓗᒍ ᑎᑎᕋᖅᓯᒪᔪᐊ 5 05 Why should you care about Article 5 of 05 Huuqli ihumagiyagiaqaqtat una Nakatak 5 ᐅᑯᐊ ᐃᓗᐊᓂ ᓄᓇᕗᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᐃᕈᑏᑦ? the Nunavut Land Claims Agreement? tatvani Nunavut Nunataqutaitniq Angirutat? 09 ᓯᑕᒪᐅᓕᖓᔪᑦ ᐃᓚᖏᑦ ᐅᑯᐊ ᓄᑖᑦ ᐃᓕᖓᔪᖏᓐᓄᑦ 09 Four parts of the new system 10 Hitamat illaliutihimayut tatvunga 1. ᐃᓄᒻᒪᕇᑦ ᐊᖑᓇᓱᖕᓂᕐᒧᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖏᑦ 1. Inuit harvesting rights ᐃᓄᐃᑦ ᓇᖕᒥᓂᖅ-ᐱᖁᔭᒥᑦ ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᑦ nuttamut aullatjutirhaitnun 2. 2. Inuit self-regulation of harvesting ᐊᖑᓇᓱᖕᓂᕐᒧᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᕙᒃᑐᓂᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᖃᓄᖅ 1. Inuit piyunnautait an’nguniaknikut practices and techniques ᐊᖑᓇᓱᒍᑎᖃᕐᒪᖔᑕ 2. Inuit illikut-maligait an’ngunnahuakni - 3. Co-management with the Nunavut 3. ᑲᑐᔾᔨᓪᓗᑎᒃ-ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᑦ ᐃᓚᒋᓪᓗᒋᑦ ᐅᑯᐊ kut uvalunin an’ngunniakpauhiitigut ᓄᓇᕗᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓂᒃ Wildlife Management Board 3. Munnarhiqatigirutaitniq piqatigivlugiq 4. ᐃᓕᖓᓂᖏᑦ ᐅᑯᐊ ᒐᕙᒪᑉᑯᒃ 4. Standards for government ukkua Nunavumi Ummayulikinikut ᐃᓱᓕᑎᑦᑎᓯᒪᓂᖏᓐᓄᑦ ᐃᓄᒻᒪᕇᑦ restrictions on Inuit harvesting Munnarhiyiuvlutiq Katimayiit ᐊᖑᓇᓱᒍᓐᓇᕐᓂᖏᓐᓄᑦ 4. Hapkua kavamatkut pittailitjutait Inuit 34 Kivalliq Inuit Association an’nguniaqutaitniq 34 ᑭᕙᓪᓕᖅ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦ 36 Nunavut Sivuniksavut students take 34 Kivalliq Inuit Katuyikatigit 36 ᓄᓇᕗᑦ ᓯᕗᓂᒃᓴᕗᑦ ᐃᓕᓐᓂᐊᖅᑎᖏᑦ ᓇᒃᓴᖅᐳᑦ their culture to Europe ᐱᖅᑯᓯᕐᒥᖕᓂᑦ ᑕᐅᕗᖓ ᑕᕆᐅᑉ ᐊᑭᐊᓄᑦ 37 Nunavut Sivuniksavut illihaktut illiitquhiq- tiq narhaqtait tatvunga Europe-mut

ᖃᓄᖅ ᐃᓱᒪᒋᕕᐅᒃ ᐅᖃᓕᒫᒐᖅᐳᑦ, ᓇᓃᓕᖅᐱᑕ? ᐅᖃᓕᒫᒐᓂᑦ ᓴᖅᑭᑎᑦᑎᔨᑦ ᓯᐅᕋᓐ ᐅᖃᓕᖅ PUBLISHER MAKPIRAALIUQTUT ᐊᔾᔨᖁᑎᖃᖅᐲᑦ, ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᐃᓱᒪᒋᔭᕐᓂᒃ ᐅᓂᒃᑳᑦᓴᕐᒥᒃ, ᓄᓇᕗᑦ ᑐᙵᕕᑦᒃ ᑎᒥᖓᑦ ᓯᓖᓇ ᓴᑐᖅᓯ Nunavut Tunngavik Nunavut Tunngavikkut Timingat ᑎᑎᕋᖅᑕᐅᓂᐊᖅᑐᓂᒡᓘᓐᓃᑦ? ᐳᕋᐃᔭᓐ ᓰᒍᑦᓴᓐ Incorporated ᓇᒃᓯᐅᑎᓗᒋᑦ ᐅᕙᑦᑎᓐᓄᑦ ᐃᓱᒪᒋᔭᑎᑦ, ᐃᓱᒪᒋᔭᐅᖁᔭᑎᓘᓐᓃᑦ, ᑎᑎᕋᖅᑎ ᑐᕈᑎ ᐊᑐᐊᑦ ᑐᑐ TITIQQANIK IHUAQHAIYI EDITOR ᐃᓚᓇᓱᖕᓂᐊᖅᐸᕗᑦ ᓇᓃᓕᖅᐱᑕ-ᒧᑦ. ᑭᐅᕆ ᒪᑲᓪᔅᑭ ᑖᒃ ᕕᐅᑲᓐᓴᓐ/ᑲᓇᑕᓕᒫᒥ Kerry McCluskey ᐊᔾᔨᓕᐅᕆᔨᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ Kerry McCluskey What do you think about our magazine, Naniiliqpita? ᑐᓂᓯᖃᑕᐅᔪᑦ ᑲᓇᑕᒥ/ᐅᖃᓕᒫᒥ ᐊᒻᒪᓗ CONTRIBUTORS UNIPKAAQTUT Do you have photographs, or ideas for stories or columns? ᔩᓂ ᐋᕆᐊᒃ ᑯᓪᓗᐊᓕᒃ ᐱᑐᖃᖃᕐᕕᒃ ᑲᓇᑕᒥ PA- Jeannie Arreak-Kullualik Jeannie Arreak-Kullualik Send us your thoughts or ideas, and we’ll try to include them in Naniiliqpita. ᔪᓯ ᐊᕙ 145172 Jose Awa Jose Awa ᕗᖄᓐᑯ ᐳᓯᐊᒻᒥ ᒋᓕᐊᓐ ᕕᓕᐊᒻᔅ Franco Buscemi Franco Buscemi Qanuq ihumagiviuk makpigaliugaqqut, Naniiliqpita? ᐋᓐᔨ ᑯᕐᓕ Angie Curley Angie Curley Robert Dialla Piksautiqaqqiit unipkaliugakhanigluuniit? ᕌᐳᑦ ᑎᐊᓚ ᐃᓄᒃᑎᑑᓕᕆᔨᑦ Robert Dialla Tuyurlugit ihumagiyahi, ihumakhahi ilautinahuarniaqqaut Naiiliqpitamut. ᐱᓕ ᐃᑦᑐᐊᙵᑦ ᐄᓇ ᐊᓕᕙᖅᑕᖅ Billy Etooangat Billy Etooangat Attima Hadlari ᐊᑏᒪ Hᐊᓪᓚᕆ ᕕᕈᓂᑲ ᑐᕐᕙ Attima Hadlari Jeannie Illuitok NTI Communications Department ᔩᓂ ᐃᓗᐃᑦᑐᖅ ᔭᐃᒻᔅ ᐸᓂᐅᔭᖅ Jeannie Illuitok Niore Iqalukjuak P.O. Box 638 , NU X0A 0H0 ᓂᐅᕆ ᐃᖃᓗᒡᔪᐊᖅ Niore Iqalukjuak Paul Kaludjak Paul Kaludjak Y (867) 975-4900 ᐹᓪ ᖃᓗᔾᔭᖅ Lori Karetak ᓘᕆ ᖃᕆᑕᖅ Lori Karetak • (867) 975-4943 Kivalliq Inuit Association Kivalliq Inuit Katimayiit ᑭᕙᓪᓕᖅ ᐃᓄᐃᑦ Patrick Kuniliusie Patrick Kuniliusie 1-888-646-0006 ᑲᑐᓪᔨᖃᑎᒌᑦ Steven Lonsdale Steven Lonsdale [email protected] ᐋᑐᕆᒃ ᑯᓂᓘᓯ Kerry McCluskey Kerry McCluskey ᓯᑏᕙᓐ ᓛᓐᔅᑎᐅᓪ Elisapee Nowdluk Elisapee Nowdluk www.tunngavik.com ᑭᐅᕆ ᒪᒃᓚᓐᔅᑭ Nunavut Sivuniksavut Nunavut Sivuniksavut ᐃᓕᓴᐱ ᓇᐅᓪᓚᖅ Sharon Okalik Sharon Okalik ᓄᓇᕗᑦ ᓯᕗᓂᒃᓴᕗᑦ Celina Satuqsi Celina Satuqsi Brian Sigurdson Brian Sigurdson Dorothy Atuat Tootoo Dorothy Atuat Tootoo Doug Wilkinson/National Film Doug Wilkinson/Kanatami Qunngali- ᖄᖓ | | COVER MAKPIRAAP QAANGA Board of /Library and uqtit/Makpiraaqaqvik Tutquumaviklu Utuqqanik Kanatami (National Film Hᐄᐅᕈᑦ ᑲᓗᒃ (ᓴᐅᒥᖕᒦᑦᑐᖅ) ᐊᒻᒪᓗ ᒨᓯᐱ ᐃᓪᓚᐅᑦ ᓇᑦᑎᕋᓱᐊᖅᑐᖅ ᐅᓵᕐᒧᑦ Archives Canada/PA-145172 Glenn Williams Board of Canada/Library and Archives ᖃᓂᒋᔭᖓᓂ ᒥᑦᑎᒪᑕᓕᐅᑉ 1952. ᑕᒃ ᕕᐅᑲᓐᓴᓐ/ᑲᓇᑕᓕᒫᒥ ᑕᕐᕆᔭᐅᓯᐅᖅᑎᑦ Canada/PA-145172) ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᑲᓇᑕᒥ/ᐅᖃᓕᒫᒐᖃᕐᕕᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᐱᑐᖃᖃᕐᕕᒃ ᑲᓇᑕᒥ PA-145172 TRANSLATORS Glenn Williams Eena Alivaktuk Harold Kalluk (left) and Joseph Idlout seal hunt by harpoon near Pond Veronica Dewar Numiktiriyit Inlet in 1952. Doug Wilkinson/National Film Board of Canada/Library James Panioyak Eena Alivaktuk and Archives Canada/PA-145172 Veronica Dewar Produced and Printed by Harold Kalluk (haumiqpiani) taamnalu Joseph Idlout nattiqhiuqtut James Panioyak unaamut Mittimatalik haniani 1952-mi. Doug Wilkinson/Kanatami Ayaya Marketing and Qunngialiuqtit/Makpiraaqaqvik Tutquumaviklu Utuqqanik Kanatami Communications Ltd. (National Film Board of Canada/Library and Archives Canada/PA- 145172)

N•o6Wb | NANIILIQPITA 1 ᑐᓴᕋᒃᓴᖅ ᐊᖏᔪᖅᑳᒥᒃ Message from the president

Tuhaqtiitjutait uma /Kerry McCluskey

Angayuqanguyup ᑭᐅᕆ ᒪᑲᓪᔅᑭ ᓄᓇᕗᑦ ᑐᙵᕕᒃ ᑎᒥᖓᑦᑕ ᐊᖓᔪᖅᑳᖓᑦ ᐹᓪ ᖃᓗᔾᔭᖅ (ᑕᓕᖅᐱᖕᒥ) ᐊᐅᓪᓚᓚᐅᖅᑐᖅ ᐅᐸᒃᖢᒍ 2010-ᒥ ᓯᓚᕐᔪᐊᒥᐅᓕᒫᑦ ᕿᑎᕕᒃᔪᐊᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᐃᓚᒋᓪᓗᒋᑦ ᓄᓇᕗᑦ ᑐᙵᕕᒃ ᑎᒥᖓᑦᑕ ᐱᓕᕆᔨᖏᑦ ᔮᓂ ᐄᓴᓗᒃ (ᓴᐅᒥᖕᒥ) ᐊᒻᒪᓗ ᔨᐊᓯ ᒪᐃᒃ. Nunavut Tunngavik Inc. President Paul Kaludjak (right) travelled to the 2010 Olympics with NTI employees Johnny Issaluk (left) and Jesse Mike. Nunavut Tunngavikkut Timingat Angayuqqaangat Paul Kaludjak (taliqpiani) aullaaqhimayuq talvunga 2010 Olympics-nut taapkualu NTI-kut havaktiat Johnny Issaluk (haumighiqmi) Jesse Mike-lu. ᕼᐊᓘ ᓄᓇᕘᖅᑖᖃᑕᐅᔪᑦ, ᕝᕙᓂ ᓴᖅᑭᑕᐅᔪᓂ ᓇᓃᓕᖅᐱᑕ ᐅᖃᓕᒫᕈᓐᓇᕐᓂᐊᖅᑐᑎᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐊᖑᓇᓱᓐᓂᕐᒧᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖏᑦ, ᑕᐊᑐᖃᑦᑕᓂᐊᖅᑕᒃᓴᕆᕙᓯ ᐅᐱᕐᖔᖅ. ᐅᐱᕐᖔᖅ ᐱᒻᒪᕆᐅᒻᒪᑦ ᐅᕙᒃᑎᓐᓄᑦ ᖃᑕᓐᖑᑎᑦᑎᓐᓄᓪᓗ ᐊᐅᓪᓚᖅᓯᒪᓗᓂ ᓄᓇᒥ ᓯᕿᓐᓂᖃᑦᑕᓕᖅᐸᓪᓕᐊᖏᓐᓇᑎᓪᓗᒍ.

ᑕᖁᐊᒃᑲ ᖃᒧᑎᓐᓅᖅᑐᒋᑦ ᐊᐅᓪᓚᕋᐃᒐᒪ, ᐊᒃᑐᐊᓂᖅᓴᐅᓕᖅᐸᒃᐳᖓ ᓄᓇᓐᓄᑦ ᐃᓕᖅᑯᓯᓐᓄᓪᓗ, ᐊᒻᒪ ᖁᔭᒋᒻᒪᕆᒃᑕᕋ ᐊᖑᓇᓱᓐᓂᕐᒧᑦ ᐱᔪᓐᓇᑎᒃᑲ ᓴᐳᔾᔭᐅᓯᒪᒻᒪᑕ ᒪᓕᒐᕐᓄᑦ. ᐋᔩᖃᑎᒌᒐᓱᐊᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᖏᕈᑎᒥ, ᐃᓄᐃᑦ ᓴᖅᑯᐃᓚᐅᑐᑦ ᓄᓇᖃᖅᑳᖅᑐᓄᑦ ᐊᑎᖏᓐᓂ ᓄᓇᒧᑦ ᐊᒻᒪ ᐃᒪᖏᓐᓄᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ, ᑮᓇᐅᔭᑎᒍᑦ ᐊᑭᓕᐅᓯᐊᕐᓂᖅ, ᓄᓇᒥᐅᑕᐃᑦ ᐊᐅᓚᑕᐅᓂᖏᑦ, ᕼᐊᓐᓇᓚᖏᓐᓃᑦᑐᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑏᑦ ᓇᓗᓇᐃᖅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᖏᕈᑎᒥ. ᐊᒥᓱᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑏᑦ ᐊᒃᑐᐊᓂᖃᖅᑐᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐊᖑᓇᓱᒍᓐᓇᐅᑎᖏᓐᓄᑦ, ᐊᖑᓇᓱᒍᓐᓇᓂᕐᒧᑦ ᐃᖃᓗᒐᓱᐊᕈᓐᓇᓂᕐᒧᓪᓗ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓚᐃᓴᖃᙱᓪᓗᓂ. ᑕᒪᓐᓇ ᐱᒻᒪᕆᐅᔪᖅ ᐅᕙᓐᓄᑦ, ᐊᒻᒪᓗ ᐱᒻᒪᕆᐅᒋᔭᐅᓚᐅᖅᑐᓂ ᐃᓄᐃᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖏᑦ ᐃᓚᓕᐅᔾᔭᐅᓯᒪᖁᓪᓗᒋᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᖏᕈᑎᒥ. ᑖᓐᓇ ᓴᖅᑭᑕᐅᔪᖅ ᓇᓃᓕᖅᐱᑕ ᐃᑲᔪᕐᓂᖃᕐᓂᐊᖅᐳᖅ ᐅᖃᓕᒫᖅᑐᑦ ᑐᑭᓯᕚᓪᓕᕐᓂᐊᕐᒪᑦ ᐊᒥᓱᑦ ᐱᒻᒪᕆᐅᔪᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐊᖑᓇᓱᐊᕐᓂᕐᒧᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖏᑦ ᐃᓚᓕᐅᔾᔭᐅᓯᒪᔪᑦ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᖏᕈᑎᒥ. ᑭᖑᓪᓕᖅᐹᒥ ᑎᑎᕋᖅᑎᓪᓗᖓ ᐃᓕᑦᓯᓐᓄᑦ ᑕᕝᕙᓂ ᐅᖃᓕᒫᒐᕐᒥ, ᑎᑎᕋᓚᐅᖅᓯᒪᔪᖓ ᓄᓇᕗᑦ ᑐᙵᕕᒃ ᑎᒥᖓᑦᑕ ᐱᓕᕆᓂᖏᑦ ᒪᒥᐊᖁᔨᓪᓗᑎᒃ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᒃᑯᖏᓐᓂ ᐊᐅᓪᓛᖅᑎᑕᐅᓚᐅᖅᓯᒪᔪᓄᑦ ᖃᑕᓐᖑᑎᒌᓄᑦ ᖃᐅᓱᐃᑦᑐᒧᑦ ᐊᐅᓱᐃᑦᑐᒧᓪᓗ 1950-ᖏᓐᓂ. ᑲᔪᓯᕙᓪᓕᐊᖏᓐᓇᑎᓪᓗᑕ ᑖᒃᑯᓂᖓ, ᑐᙵᕕᒃᑯᑦ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᖅᑎᖏᑦ ᐱᓕᕆᐊᖏᓐᓂᒃ ᑲᔪᓰᓐᓇᖅᐳᑦ ᓴᖅᑭᑕᐅᓂᐊᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᒪᕐᕉᒃ ᐃᖅᑲᐅᒪᔾᔪᑎᒃᓵᒃ ᓴᓇᔭᐅᕙᓪᓕᐊᑎᓪᓗᒋᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐊᐅᓪᓛᖅᑎᑕᐅᓚᐅᕐᓂᖏᓐᓄᑦ ᑖᒃᑯᓄᖓ ᓄᓇᓕᐅᔫᓐᓄᑦ. ᓄᓇᕗᑦ ᑐᙵᕕᒃᑯᑦ ᐸᕐᓇᓯᒪᔪᑦ ᑖᒃᑯ ᐃᖅᑲᐅᒪᔭᐅᔾᔪᑎᒃᓵᒃ ᖃᐅᓱᐃᑦᑐᒥ ᐊᐅᓱᐃᑦᑐᒥᓗ ᓴᖅᑭᑕᐅᓂᐊᕐᓗᑎᒃ ᓯᑎᐱᕆᐅᓕᖅᐸᑦ. ᑐᙵᕕᒃᑯᑦ ᓂᕆᐅᒃᐳᑦ ᑖᒃᑯᐊ ᐃᖅᑲᐅᒪᔭᐅᔾᔪᑎᒃᓵᒃ ᓴᖅᑭᔮᖅᑎᑦᓯᓕᕐᓂᐊᕐᓂᖏᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᖃᓄᐃᓕᐅᖃᑦᑕᓚᐅᕐᓂᖏᓐᓂᒃ, ᐃᑲᔪᕐᓂᐊᖅᑐᓂᓗ ᐅᕙᒃᑎᓐᓂ ᒐᕙᒪᑐᖃᒃᑯᑦ ᒪᒥᐊᓂᖃᓕᖅᐸᑕ ᖃᑕᓐᖑᑎᒌᖑᔪᓄᑦ ᐊᒃᑐᐃᓂᖃᑲᒻᒪᒃᓯᒪᓂᖏᓐᓂᒃ. ᑐᙵᕕᒃᑯᑦ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᖅᑎᖏᑦ ᐸᕐᓇᐸᓪᓕᐊᒻᒥᔪᑦ ᖁᕕᐊᓲᑎᖃᓛᕐᓂᕐᒥᒃ ᓄᓇᕗᑦ ᐅᓪᓗᖓᓂ ᔪᓚᐃ 9. ᑕᒫᓂ ᐊᕐᕌᒍᒥ ᖁᕕᐊᓲᑎᖃᕐᓂᐊᓕᖅᑐᒍᑦ 17-ᓂ ᐊᕐᕌᒍᑖᖅᑎᓪᓗᒍ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᖏᖃᑎᒌᒍᑦ. ᐃᓄᐃᑦ ᓂᕿᖏᓐᓂᒃ ᓂᕆᕕᔾᔪᐊᑎᑦᓯᓗᑕ, ᒧᒥᖅᑎᑦᓯᓗᑕ, ᐱᓐᖑᐊᑎᑦᓯᓗᑕᓗ. ᖃᐃᓛᖁᔨᕗᖓ ᖁᕕᐊᓲᑎᖃᖃᑕᐅᓗᓯ ᐊᕐᕌᒍᑖᒃᑲᓂᕐᓂᖓᓂᒃ ᓄᓇᕗᑦ. ᓄᓇᕗᑦ ᑐᙵᕕᒃ ᑎᒥᖓ ᐊᕐᕌᒍᑕᒫᖅᓯᐅᑎᖓᓂ ᑲᑎᒪᓂᖃᓛᖅᑐᑦ ᑲᖏᖅᖠᓂᕐᒥ ᐅᒃᑐᐱᕆᐅᓕᖅᐸᑦ. ᓂᕆᐅᒋᑦᓯᐊᖅᐸᕋ ᑲᑎᖃᑎᖃᓛᕐᓂᕗᑦ ᐃᓚᒋᔭᐅᔪᖁᑎᑦᑎᓐᓂᒃ ᑲᔪᓯᕙᓪᓕᐊᑎᓪᓗᑕ ᐊᑐᓕᖅᑎᑦᓯᓂᕐᒥᒃ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᖏᕈᑎᒥ, ᐱᐅᓯᕙᓪᓕᐊᖁᓪᓗᒋᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐃᓅᓯᖏᑦ. 

ᒪᑦᓇ, ᓇᖁᕐᒦᒃ, ᖁᔭᓐᓇᒦᒃ, ᖁᐊᓇ ᐹᓪ ᖃᓗᔾᔭᖅ

2 N•o6Wb | NANIILIQPITA Hello Beneficiaries, Halukaffi tamaita Nunatakatauhimayut, his edition of Naniiliqpita focuses on vani makpiraliuqtauhimayumi Naniiliqpita unnipkakni- Inuit harvesting rights, which I hope aktut tatvuna Inuit Angunniaknikut piyunnautaitnik, Tyou are exercising to the best of Utaima nigiuriyaga illiffi attuinnakniagaffiuk illihimatiak- your ability this spring. This season is an luhi upingarhaq. Taimaitpalialigangat hamna hila qayun- important time to rejuvenate ourselves naiqpallialiqtiitlugu alliannahivalialikpaktuq uvagut uvalu and our families as we travel on the land illavut aullaqatigiqattalirhugit maniqiaqatigivlugit ubluk- under the increasing sunlight. tuhivaliahimaaliktiitlugu hiqiniq qangattaqpaliattiitlugu.

When I pack up my qamutik and head out, I con- Alliara uhilliqtuqtaranngapku allariaqhungalu maniqammut, nect with the land and my culture, and I am very haimmaqvigivaqtara hamna maniraq uvalu illiitquhituqara, uvalu thankful that my right to harvest is protected by law. qujaqpiaqpaqtunga hamna piyunnautiga angunniaknikut tammallaiq- During the negotiations for the Nunavut Land tauhimayuq maligatigut. Tatvuna aivatiitlugit haffumuna Nunavut Claims Agreement (NLCA), Inuit gave up Aboriginal Nunattaqniqut Anngiruttaniq (NLCA), Inuit tunnihimayait hapkua title to the land and waters in Nunavut for parcels of nunaqqaqarhimayut nanminiqtarihimayait hapkununga nunanut uvalu land, financial compensation, resource manage- immanut illuaniNunavut himmautigivlugit hapkuninga avvikturhimayunik ment, and hundreds of rights laid out in the NLCA. nunaniq, iqqayuhiarhutiq maniqhaitniq, nungullaitunik munnaritju- Many of these rights relate to Inuit harvesting, like tiqhanik, uvalu ammihuqpiat piyunnautirhat tiitiraqhimayut tatvani the right to hunt and fish in Nunavut without a li- Nunavut Nunattarutaita Anngikutani (NLCA). Ammihuyut hapkua miyun- cense. This is very important to me, and it was very nautirhat pitjutauyut Inuit anngunniaqutaitnun, uktutigilugit piyunnautait important to the Inuit who made sure these rights annguniaknikut uvalu iqalurhiuqniqut hamani Nunavumi laisiqangitkalu- were included in the NLCA. I hope this edition of aklutik Inuit. Hamna, piunniragiyara, uvalu piunnirhagiyat ukkua Inuit Naniiliqpita helps readers understand how many im- havaqpiarhutiq hapkua piyunnautirhavut ilaliutivlugit tatvunga Nunavut portant Inuit harvesting rights are included in the Nunatarutaitnun (NLCA). Una niriugiyara unnipkaliuktaat Naniiliqpita ikkayuutautquvlugu taiguaqtunniq kauyimapkagahuarhugit qaffiun’ng- land claim. mangata hapkua piunnirhauyut Inuit annguniaknikut piyunnautait illaliu- During my last message to you in this magazine, tihimayut tatvunga nunatarutinnut. I wrote about Nunavut Tunngavik Inc.’s (NTI) work Kinngulikpakmi tuhaktiitjutigiyamni illiffingnut uvani makpiraqmi, Tiiti- to secure an apology from the Government of raqhimayunga ukkua Nunavut Tunngavik Timingat (NTI) havariyaitnik Canada for the forced relocation of Inuit families to mammiannaquvlugit ukkua Kanatami Kavamatkut hapkua ahinnut nuuti- and Resolute Bay in the 1950s. As we itauhiman’ngmata Inuit kattangutigiit Auyuittumut uvalu Qauyuittumut continue to make advances on that file, NTI em- hapkua ukkiut 1950 attuqtiitlugit. Talva taima havarivaliagaluarhutigu una ployees are continuing in their work to unveil two havaaq, NTI-kut havaktiit huli havarihimaktait takupkaiyaptingnik mal- monuments we commissioned to commemorate guknik angiyunik hannauyaqtauyuniq uvagut hannapkarhimayaptingnik the Inuit who were relocated to these communities. itqaumapquvlugit hapkua Inuit nuutiitauhimayut hapkunnunga nunaliit- NTI plans to unveil these monuments in Grise Fiord nun. NTI-kut parnairhimayut takkupkarumavalugik ukkua hannauyaq- and Resolute Bay this September. NTI hopes the tauhimayuk tatvani Auyuittumi uvalu Qauyuittumi Saptaipami. NTI-kut monuments will bring attention to this moment in niriuqtuut ukkua takkuyarhaq hannauyarhimayuk tuhaktiitjutauquvlugik Canadian history, and will help us in our quest to qannuriliuqtauhimmangmangata Kanatami illiitquhittuqaitni, uvalu have the federal government apologize to the ikkayuttigiyumapluttigu piyumayaptingnik ukkua kavamattuqatqut mam- families it so negatively impacted. miannaquvlugit hapkunnunga kattangutigiktunnut hapkua ihhuinarhi- NTI employees are also making plans to cele- mayammingnik. brate Nunavut Day on July 9. This year we celebrate NTI-kut havaktiit parnaiyaivalialikmiyut kuviahutirhanik tatvani the 17th anniversary of the NLCA. We will be host- Nunavut ubluutani July 9-mi. Uvani ukkiumi kuvuahutiqaqniaqtugut 17- ing traditional country food feasts, and will dance nik ukkiunik nalliutihimalikmat una Nunavut Nunataqutaniq Anngirutat the day away with great music and games. I hope (NLCA). Katipkainniaktugut inuit niqqautaitniq nigipkailuta, uvalu kuvi- you take the time to come out and celebrate the ahutiqaqniaqtut attuqtuyaqtiitilutiq uvalu ulapkipkailutik. Nigiurinniaqaffi anniversary of our land. quviahuqatautquvluhi naatliutikpat hamna nunariyavut. NTI will host our annual general meeting in NTI-kut kattipkainniakmiyut katimaakyuallikata tatvani Kannirhi niqmi Rankin Inlet this October. I look forward to meeting ukkiarhaq Aktupami. Nigiuktunga katimakatiginiakaptiitku with our members as we continue to make progress hapkua katimayaktukniaktut taima huli havaqatigiqniagapta ihuarhaihi- on implementing the NLCA, and improving the maakniagapta haffuminga Nunavut Nunataqutaniq Anngirutatniq  lives of Inuit.  (NLCA), uvalu illingaiqpaligahuaklugit innuhingit Inuit.

Mutna, Nakurmiik, Qujannamiik, Quana Mutna, Nakurmiik, Qujannamiik, Quana Paul Kaludjak Paul Kaludjak

N•o6Wb | NANIILIQPITA 3 ᓲᖅ ᐃᒃᐱᒋᔭᕆᐊᖃᖅᐱᐅᒃ ᑲᒪᒋᓗᒍ ᑎᑎᕋᖅᓯᒪᔪᐊ ᐅᑯᐊ ᐃᓗᐊᓂ ᓄᓇᕗᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᐃᕈᑏᑦ?

ᐱᔾᔪᑎᒋᓪᓗᒍ ᑐᓂᓯᓯᒪᖕᒪᑕ ᐃᓕᖕᓂᑦ ᐱᒻᒪᕆᐅᔪᓂᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᓂᑦ

ᑭᐅᕌᓗᖕᓄᑦ ᐊᒥᓱᓄᑦ ᑕᐅᓴᓐᑎᓃᑦᑐᓂᑦ, ᓯᕗᓂᐊᒍᑦ ᓄᓇᕗᑦ ᓴᖅᑭᓚᐅᖅᑎᓐᓇᒍ, ᐃᓄᐃᑦ ᐃᓕᖓᓂᖃᓚᐅᖅᓯ > ᐅᐊᐅᓚᑦᑎᓂᕐᒥᑦ ᐊᖑᓇᓱᖕᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᓂᕐᔪᑎᓕᕆᓂᕐᒧᑦ. ᐊᖑᓇᓱᒃᑎᑦ ᐱᑕᖅᐸᓚᐅᖅᑐᑦ ᓈᒻᒪᒋᔭᕐᒥᖕᓂᑦ ᓂᕿᒃᓴᕆᓂᐊᖅᑕᐃᓐᓇᕐᒥᖕᓂᑦ, ᓂᕿᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᓐᓄᕌᑦ ᖃᑕᖑᑎᖏᓐᓄᑦ ᓄᓇᓕᖕᓂ. ᖃᑉᓗᓈᑦ ᑐᑭᖏᑦ ᐱᑕᖅᑕᐅᕙᒃᑐᑦ ᐊᖑᓇᓱᖕᓂᒃᑯᑦ ᓈᓴᐅᑎᖃᖅᖢᑎᒃ ᐊᒥᓲᓂᐅᔪᓂᑦ, ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᕐᒧᑦ ᓄᓇᓂᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᖑᓇᓱ`ᖕᓂᕐᒧᑦ ᓚᐃᓴᑦ ᐱᑕᖃᓚᐅᖅᓯᒪᖏᑦᑐᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᔭᕆᐊᖃᖅᐸᓚᐅᖅᓯᒪᖏᒻᒪᑕ.

4 N•o6Wb | NANIILIQPITA Huuqli ihumagiyagiaqaqtat una Nakatak 5 tatvani Nunavut 5 Nunataqutaitniq Angirutat

Immaitungmat hatqiumangmata hapkua piyunnautirhat

aimangaqaluq in’ngilraqnitaat attuqtiitlugit, Qan’ngar- ᓯᒪᔪᑦ aluuq Nunavuqalliqtingnagu, Inuit aullatjutiqarhimayut Tan’ngnunniaknikut uvalu an’ngutirhaniq. An’nguniaktut an’nguvarhimayut uqququtirhamingniq, niqqirhamingniq uvalu annuraqhamingniq qattangutigiit uvalu nunaqattigiit. Kablunnat ihumagiyait hapkua attatarhat, an’ngutirhat tiitiqniit uvalu an’ngunniaknikut laisirhait piqangitut hapkua piyagi- aqarhimangitmata.

Why should you care about Article 5 of the Nunavut Land Claims Agreement?

Because it gives you important rights

or thousands of years, long before there was a Nunavut territory, Inuit had a system to manage harvesting and Fwildlife. Hunters took what was needed to provide heat, food and clothing for their families and communities. Western concepts of quotas, management zones and hunting licenses ᒨᓯᓯ ᑯᓄ ᐊᖁᑦᑐᖅ ᓯᑯᓕᐊᓗᒃᑯᑦ ᖃᓂᒋᔭᖓᓂ ᐃᒃᐱᐊᕐᔫᑉ. didn’t exist because they were unnecessary. Moses Koonoo navigates through the icy water near Arctic Bay. Moses Koonoo hikuhiuqtuq

Ikpiaqyuk haniani. /Glenn Williams

N•o6Wb | 5

ᒋᓕᐊᓐ ᕕᓕᐊᒻᔅ NANIILIQPITA ᑎᑎᕋᖅᓯᒪᔪᐊ 5| ARTICLE 5 | NAKATAK 5

ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᑉᑯᖏᑦ ᐱᒋᐊᓕᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᐱᒋᐊᓕᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᐅᑭᐅᖅᑕᖅᑐᒥᑦ ᑕᒪᐃᓐᓄᑦ ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᕐᒥᑦ , ᐊᒻᒪᓗ ᐱᒋᔭᐅᓂᕋᖅᑕᐅᓂᖓᓂᑦ ᑭᖑᓂᐊᒍᑦ 1900, ᓴᖅᑭᑦᑎᓚᐅᖅᓯᒪᔪᑦ ᓄᑖᓂᑦ ᐊᒥᓱᕐᔪᐊᕌᓗᐃᑦ ᕼᐊᓐᑕᓃᑦᑐᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖏᑦ ᓇᓗᓇᐃ- ᒪᓕᒐᕐᓂᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᓄᑖᓂᑦ ᐃᓕᖓᔪᓂᑦ. ᐱᔭᒃᓴᐃᑦ ᒪᑯᓄᖓ ᐋᖅᑭᒃᓯᓂᕐᒥᑦ ᔭᖅᓯᒪᔪᑦ ᐃᓗᐊᓂ ᓄᓇᕗᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᖏᕈᑎᓂᑦ. ᒪᓕᒐᕐᓂᑦ ᑐᓂᔭᐅᕙᓚᐅᖅᑐᑦ ᐳᑭᖅᑕᓕᖕᓄᑦ ᐱᔭᒃᓴᕆᔭᐅᓕᖅᖢᑎᒃ ᐆᒃᑑᑎᐅᓇ, ᑎᑎᕋᖅᓯᒪᔪᐊᓂ 5 ᐅᑯᐊ ᓄᓇᕗᒥ ᐊᖅᑯᑎᐅᓪᓗᑎᒃᓗ ᑕᒪᒃᑯᓄᖓ. ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᖏᕈᑏᑦ ᐊᖏᓂᖅᐸᐅᔪᖅ ᐅᑯᐊ ᐃᓚᖏᓐᓂᑦ 42 1948-ᒥ, ᐃᓗᐃᒃᑲᒥᑦ ᐆᒪᔪᓄᑦ ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᑦ ᓄᒃᑎᖅᑕᐅᓚᐅᖅᓯᒪᔪᑦ ᑎᑎᕋᖅᓯᒪᔪᖏᓐᓂ ᐊᖏᐅᑎ. ᐃᓕᑕᖅᓯᔪᑦ ᐱᑕᖃᕆᐊᖃᕐᓂᐊᓂᒃ ᐅᑯᓄᖓ ᓄᓇᑦᑎᐊᑉ ᒐᕙᒪᑉᑯᖏᓐᓄᑦ. ᐃᓄᐃᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖏᑦ ᐊᖑᓇᓱᐊᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᑑᑎᖃᑦᑎᐊᖅᑐᓂᑦ ᐊᐅᓚᓂᖏᓐᓂᑦ ᐃᓂᖓᔪᑦ ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐆᒪᔪᓄᑦ ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᑦ ᓄᖅᑲᓚᐅᖅᓯᒪᔪᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐃᓕᖓᓕᖅᖢᑎᒃ ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᕐᒧᑦ ᐃᒪᓐᓇ ᓈᒻᒪᖕᓂᖃᖅᖢᑎᒃ ᐊᑲᐅᓈᕐᓂᖏᑦ ᐃᓗᐃᑦᑐᒥᑦ ᑎᒍᒻᒥᔭᐅᓂᖏᑦ ᒐᕙᒪᑉᑯᓐᓄᑦ ᑭᓯᐊᓂ ᐅᑯᐊ ᓄᓇᕗᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐊᖑᓇᓱᖕᓂᕐᒧᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖏᓐᓄᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᖏᕈᑏᑦ ᐊᑎᓕᐅᖅᑕᐅᖅᑕᐅᑎᓪᓗᒍ 1993-ᒥ. ᓯᕗᓪᓕᐅᑎᑕᖏᓐᓄᑦ, ᐊᒻᒪᓗ ᐃᓕᑕᖅᓯᔾᔪᑕᐅᓪᓗᑎᒃ ᐃᓄᒻᒪᕇᑦ ᐊᔩᖃᑎᒌᒍᑎᑦ ᐊᖏᖃᑎᒌᒐᓱᐊᕐᓂᕐᒧᑦ ᑲᔪᓯᑎᓪᓗᒋᑦ ᑎᑭᐅᑎᔾᔪᑕᐅᓪᓗᑎᒃᓗ ᐃᓕᖓᑎᑕᖏᓐᓄᑦ ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᑦ. ᑕᒪᓐᓇ ᐊᑎᓕᐅᕆᓂᕐᒧᑦ ᓄᓇᕗᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᖏᕈᑎᓂᑦ, ᐃᓄᐃᑦ ᐃᓕᖓᔪᖅ ᐊᔾᔨᐅᖏᑦᑐᒻᒪᕆᒃ ᐃᓕᖓᑎᑕᐅᔪᓄᑦ ᐊᖏᖃᑎᖃᓚᐅᖅᑐᑦ ᓴᒃᑯᐃᓂᕐᒥᑦ ᓄᓇᖃᖅᑳᖅᓯᒪᓂᕐᒧᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖏᓐᓂᒃ ᐋᖅᑭᒃᑕᐅᓂᕆᓯᒪᔭᖏᓐᓄᑦ ᐅᑯᓄᖓ ᓯᕗᓂᐊᓂ ᓄᓇᑦᑎᐊᕐᒥ ᑕᐃᔭᐅᔾᔪᑎᓂᑦ ᐅᑯᓄᖓ ᓄᓇᒧᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐃᒪᕐᓄᑦ ᓄᓇᕗᒥ. ᑭᐴᑎᓪᓗᒋᑦ, ᐅᑯᐊ ᐊᕕᓚᐅᖅᑎᓐᓇᑕ ᓴᖅᑭᑦᑎᓂᐊᓕᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᓄᓇᕗᒥ 1999-ᒥ. ᑲᓇᑕᒥ ᒐᕙᒪᐅᔪᑦ ᐊᖏᖃᑎᖃᖅᖢᑎᒃ ᐃᓄᒻᒪᕇᑦ ᑐᓂᔭᐅᑦᓗᑎᒃ ᐊᔾᔨᒌᖏᑦᑐᓂᒃ ᐃᓕᖓᓂᑐᖃᐅᓚᐅᖅᓯᒪᔪᖅ ᐱᖁᔨᕙᓚᐅᕐᒪᑕ ᐃᓄᒻᒪᕆᖕᓂᑦ ᐃᓚᖏᓐᓂᒃ ᓄᓇᐃᑦ, ᑮᓇᐅᔭᑎᒍᑦ ᐅᑎᖅᑎᕝᕕᐅᓪᓗᑎᒃ, ᐃᓚᐅᓂᖃᕐᓗᑎᒃ ᒪᓕᒋᐊᖃᖅᖢᑎᒃ ᒪᓕᒐᓂᑦ ᓴᖅᑭᑎᑕᐅᓚᐅᖅᓯᒪᔪᓂᑦ 1978-ᒥ ᐃᒪᓐᓇ ᐃᓕᑕᖅᓯᓯᒪᓚᐅᖏᑦᑐᑦ ᐃᓄᒻᒪᕇᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖏᓐᓂᒃ ᐊᔾᔨᒋᖏᑕᖏᑦ ᐃᓄᒻᒪᕆᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᒋᓕᖅᑕᖏᓐᓂᒃ ᐅᑯᐊ ᐃᓕᖓᓕᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᓄᓇᕗᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᖏᕈᑏᑦ. ᓄᑖᑦ ᐃᓕᖓᓕᖅᑐᑦ ᒪᑯᓄᖓ ᐆᒪᔪᓄᑦ ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᐅᔪᑦ ᐱᔪᓐᓇᖅᑎᑦᑎᔪᑦ ᓴᖏᓂᖏᑦᑎᒍᑦ ᐃᓄᒻᒪᕇᑦ ᐱᔾᔪᑎᒋᓪᓗᒋᑦ ᐅᑎᖅᑎᑦᑎᓂᖏᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖏᓐᓂᒃ ᐃᓄᒻᒪᕇᑦ ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᕆᕙᓚᐅᖅᓯᒪᔭᖏᓐᓂᒃ ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐊᐅᓚᑎᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐃᓄᒻᒪᕇᑦ ᐊᖑᓇᓱᒍᓐᓇᕐᓂᖏᓐᓄᑦ ᓯᕗᓂᐊᒍᑦ ᐅᑯᐊ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᑉᑯᖏᑦ ᑎᑭᖃᑦᑕᓕᓚ- ᐅᖅᓯᒪᖏᑎᓪᓗᒋᑦ ᐅᑭᐅᖅᑕᖅᑐᒧᑦ. ᓱᓕ, ᑕᒪᓐᓇ ᓄᑖᖅ ᐃᓕᖓᔪᖅ ᐊᔾᔨᐅᖏᑦᑐᑦ ᐱᔾᔪᑎᒋᓪᓗᒋᑦ ᐃᓚᓕᐅᔾᔨᓯᒪᓂᖏᑦ ᐱᖅᑯᓯᖏᑦᑎᑐᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᑐᖃᑦᑕᖅᓯᒪᔭᖏᑦᑐᑦ ᐃᓄᒻᒪᕇᑦ ᖃᐅᔨᒪᔭᑐᖃᖏᑦ ᒪᓕᒐᒻᒪᕆᐅᓕᖅᑐᓂᑦ ᐅᑯᓇᓂ ᓄᑖᓂ ᓄᓇᕗᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐱᑯᔭᓂᑦ ᒪᓕᒐᓂᑦ.

Franco Buscemi ᐅᓇ ᐅᖃᓕᒫᒐᖅ ᓴᖅᑭᑦᑐᖅ ᓇᓃᓕᖅᐱᑕ ᕿᒥᕐᕈᔪᑦ ᑎᑎᕋᖅᓯᒪᔪᐊᓂᑦ 5-ᒥᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᓄᑖᑦ ᐃᓕᖓᔪᑦ

ᕗᕌᓐᑯ ᐳᓯᐊᒻᒥ / ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᑦ ᓄᓇᕗᒥ. ᑕᒪᓐᓇ ᓄᑖᖅ

ᓵᓐᑎ (ᓴᐅᒥᐊᓂ) ᐊᒻᒪᓗ ᑲᐃᔪᓪ ᐅᓛᔪᒃ ᐅᑕᖅᑭᔪᑦ ᑎᓂᑦᑏᓪᓗᑎᒃ ᐊᒨᒪᔪᕋᓱᐊᖅᖢᑎ ᐊᐅᓪᓚᖅᓯᒪᓂᕐᒥᖕᓂᑦ ᐃᖃᓗᓂᑦ. ᐃᓕᖓᔪᖅ ᐊᕕᖅᑐᖅᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᖅ ᓯᑕᒪᐃᓕᖓᓗᓂ ᐃᓚᒌᑦ: Sandy (left) and Kyle Oolayou wait for low-tide while on a clam-digging trip in Iqaluit. ᐃᓄᐃᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖏᑦ ᐊᖑᓇᓱᖕᓂᕐᒧᑦ; ᐃᓄᐃᑦ ᓇᖕᒥᓂᖅ- Sandy (haumiqpiani) taamnalu Kyle Oolayou imaiqtiqhiiyut uviluqhiuqhutik Iqalungni. ᐱᖁᔭᕐᒥᑦ ᐊᐅᓚᑦᑎᔪᖅ; ᑲᑐᔾᔨᓗᑎᒃ-ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᑦ ᐃᓚᒋᓗᒋᑦ ᓄᓇᕗᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓂᒃ; ᐊᒻᒪᓗ ᐃᓕᖓᓂᖏᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᐅᑯᓄᖓ ᒐᕙᒪᑉᑯᑦ ᐃᓱᓕᑎᑦᑎᓯᒪᓂᖏᑦ

6 N•o6Wb | NANIILIQPITA Ukkua Kanatami Kavamatkut aularutivalialiktiitlugit When the Government of Canada began to assert sovereignty in the nanminiktarahuaqhugu hamna Ukkiukaktuk ukkiut Arctic after 1900, they brought new laws and new systems. Respon- 1900 qangiqtiitlugit, Tiggumiarhimayut nutanik mali- sibility for enforcing these laws usually fell to the RCMP. gaknik uvalu nutanik aulatjutinik. Havarivarhimayait In 1948, full responsibility for game management was transferred hapkua maliqaquvlugit malikat ukkua Palihimat to the Government of the (GNWT). Inuit (RCMP-kut). authority over harvesting and wildlife management ceased and Tatvani 1948-mi, tamaita havariyauyut remained fully under government control until the Nunavut Land an’ngutirhatnik attanniqtutaitigut nuutiitauhimayut Claims Agreement (NLCA) was signed in 1993. tatvunga Nunatiami Kavamatkunut (GNWT-kut). During the negotiations that led to the signing of the NLCA, Inuit Inuit ihumarhutait an’nguniaknikut uvalu agreed to give up Aboriginal title to the land and waters in Nunavut. an’ngutirhaqaqniqut nuutqaqtiitauhimayut uvalu at- In exchange, the Government of Canada agreed to give Inuit various tanniqtuqtauhimaqtait ukkua kavamatkut kihiani una parcels of land, financial compensation, a role in all aspects of wildlife Nunavut Nunataqutaitniq Angirutaat attiliuqtautait- management, and hundreds of rights laid out in the NLCA. naqtiitlugu (NLCA) tatvani 1993-mi. For example, Article 5 of the NLCA is the largest of the 42 articles Tatva aivahimaaktiitlugit attiliuqtautainnaqmat in the agreement. It recognizes there is a need for an effective system una Nunatarutauhimayuq (NLCA), Inuit an’ngirhi- of wildlife management that complements Inuit harvesting rights and mayut tunnihivlutiq hapkuninga Nunakakaktuut priorities, and recognizes Inuit systems of wildlife management. This naminiqutaitniq nunaniq uvalu immaknik illuani system is very different than the system that was in place before the Nunavut. Himirhugit, ukkua Kanatami Kavamatkut Northwest Territories was divided to create Nunavut in 1999. The /Glenn Williams ᒋᓕᐊᓐ ᕕᓕᐊᒻᔅ

ᒥᐊᓕᒐᒃᑯᑦ ᑐᒃᓯᕋᐅᑎᐊᑦ ᖁᒡᕙᕆᐊᖅᑕᐅᔪᒪᑎᓪᓗᒍ ᓇᓗᐃᑦ ᐃᓕᖓᓂᐊᑦ ᐅᑯᓄᖓ ᐊᑦᑕᓇᖅᑐᓃᑦᑐᓄᑦ ᐆᒪᔪᓄᑦ ᒪᓕᒃᖢᒋᑦ ᐃᓗᐊᓂ ᐅᑯᐊ ᑲᑎᒪᓂᐅᖃᑦᑕᖅᑐᑦ ᓯᓚᕐᔪᐊᓕᒫᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐊᑦᑕᓇᖅᑐᒦᑦᑐᓄᑦ. An American proposal to uplist polar bears as endangered species under CITES was defeated this year. Amialikait tughirautait titirarumaplutik nanuqnik amiqhinnaqtutut talvani CITES-kunnit akitauhimayuq ukiuq.

N•o6Wb | NANIILIQPITA 7 ᑎᑎᕋᖅᓯᒪᔪᐊ 5| ARTICLE 5 | NAKATAK 5

ᐃᓄᒻᒪᕇᑦ ᐊᖑᓇᓱᒍᑎᖏᓐᓂᑦ. ᐊᑐᓂᑦ ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐃᓚᖏᑦ an’ngirhimayut tunnihiyamingni Inuitnun avikturhimayuniq ᐅᖃᖃᑎᒌᒍᑕᐅᓂᐊᖅᑐᑦ ᐅᕙᓂ ᐅᖃᓕᒫᒐᕐᒥ ᐃᒪᓐᓇ nunaniq, ikkayuhiarutiniq manikniq, attaniqtuutirhaitniq tamaitniq an’ngutirhaniq, uvalu ammiraitpiaqtuniq piyunnautirhaitniq tatvan- ᐋᖅᑭᒃᓯᓂᐊᕐᓗᓂ ᓄᑖᓂᑦ ᐃᓕᖓᔪᑦ ᑐᑭᓯᐅᒪᓂᖅᓴᐅᖁᑉᓗᒋᑦ, gat Nunatarutinnit (NLCA). ᐊᒻᒪᓗ ᐃᑲᔪᕐᓗᒋᑦ ᐃᓄᒻᒪᕇᑦ ᐊᑐᕈᓐᓇᖁᑉᓗᒋᑦ Uuqtutigilugu una, Nakatak 5 tatvani Nunataqutani (NLCA) ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖏᓐᓂᒃ ᒪᓕᒃᓗᒋᑦ ᐅᑯᐊ ᓄᓇᕗᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ an’nginirhauyuq hapkunani 42-ni nakattaitni uvani an’ngirutimmi. Illiitaritjutiqaqtuq hapkuninga ihakkiagiyauyunik ihuatqiyaniq ᐊᖏᕈᑏᑦ. an’ngutirhaliqqitjutirhaitniq taima nakkurutauyunniq Inuit piyung- nautaitnun, uvalu illiitarihimayaitniq Inuit an’ngutirhaliqqitjutaitniq. Una aullatjutaat allangatqiyaq haffumangat una Nunatiaq avviktuq- tautinnagu una aullarutaunniahaqtiitlugu Nunavut 1999-mi. Una atturhimayaat piyagiaqarhimangmatjuk ukkua Inuit maliqavlugit hapkua malikat hannayauhimayut 1978-mi illiitagihimangitait Inuit piyunnautautniq ukkua tiitiraqhimaliqtut tatvani nunatarutaitni (NLCA). Una nuttaq aullatjutirhat Inuit an’ngutirhaliqinniqut uutiqtiihi- mayaat hamna attaniqtutigihimayaat Inuit ukkua Kanatami Kava- matkut tiqqitinnagit hamunga Ukkiuktaktumut. Illaliutilugu, una nuttaq aullatjutirhat ajikiktakangituk hapkua illaliuttihimangmata in’ngilgaqnitat Inuit Qaujimajatuqangit illiitariyauhimayunut malikanut tatvani nutami Nunavut An’ngutirhannut Malikamut. Una makpiraq Naniiliqpita naunaiyaihimayuq Nakatak 5-mik uvalu hapkuninga nuttaniq an’ngutirhaliqitjutaitniq hamani Nunavut-mi. Una nuttaq aullatjutaat avviktauyungnaqtuq hitamat- nik illaliutihimayuniq: Inuit piyunnautait an’nguniaknikut; Inuit ma- ligaliurhimayaitniq; munnarhiqatigirutaitniq piqatigivlugiq ukkua Nunavumi Ummayulikinikut Munnarhiyiuvlutiq Katimayiit (NWMB); uvalu hapkua kavamatkut pittailitjutait Inuit an’nguniaqutaitniq. Tamaita hapkua illaliutihimayut ukkautauniaktut uvani makpiraqmi una nuttaq aullatjutauliqtuq qauyimayauvaliriangani, uvalu ikkayu- tauluni Inuknun piyunnautirhaitniq tatvani Nunatarutauhimayuni (NLCA).

former system required Inuit to follow laws created in 1978 that did not recognize Inuit rights that came with the NLCA. The new system for wildlife management empowers Inuit because it restores the authority Inuit had over wildlife management and Inuit harvesting before the Government of Canada came to the Arctic. In addition, the new system is unique because it incorporates the tra- ditional customs and practices of Inuit Qaujimajatuqangit in the Franco Buscemi official laws of the new Nunavut Wildlife Act. This edition of Naniiliqpita examines Article 5 and the new sys-

ᕗᕌᓐᑯ ᐳᓯᐊᒻᒥ / tem of wildlife management in Nunavut. The new system can be ᐆᐱᑦ ᐊᓄᐃ ᐊᕿᒡᒋᖅᓯᐅᖅᑐᖅ ᐊᕐᕕᐊᓂ. divided into four parts: Inuit harvesting rights; Inuit self-regulation; Obed Anoee ptarmigan hunting in Arviat. co-management with the Nunavut Wildlife Management Board Obed Anoee aqilgiqhiuqtuq Arviani. (NWMB); and standards for government restrictions on Inuit har- vesting. Each of these parts will be discussed in this edition in order to make the new system more understandable, and to assist Inuit in accessing their rights under the NLCA.

8 N•o6Wb | NANIILIQPITA Attima Hadlari

ᐊᑏᒪ Hᐊᓪᓚᕆ / ᓴᐅᒥᖕᒥᑦ: ᑏᕙᑦ ᐳᕌᑦᑭᑦ, ᒌᐳᕆᐅ ᒥᕐᓗᖓᔪᖅ, ᓄᐊ ᑲᓪᓚᒃ, ᒋᓕᐊᓐ ᕕᓕᐊᒻᔅ ᑕᐃᑲᓂ ᑲᑎᒪᓂᐅᖃᑦᑕᖅᑐᑦ ᓯᓚᕐᔪᐊᓕᒫᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐊᑦᑕᓇᖅᑐᒦᑦᑐᓄᑦ ᑲᑎᒪᓂᐅᔪᒥ ᑐHᐋ ᖃᑖ-ᒥ From left: David Brackett, Gabriel Nirlungayuk, Noah Kadlak, Glenn Williams at the CITES meeting in Doha, Qatar. Haumiqpianit: David Brackett, Gabriel Nirlungayuk, Noah Kadlak, Glenn Williams-lu talvani 1. ᐃᓄᐃᑦ ᐊᖑᓇᓱᐊᕐᓂᕐᒧᑦ katimatillugit CITES-kutlu Doha, Qatar-mi. ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖏᑦ ᓛᒃᑯᑦ 5 ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᖏᕈᑎᒥ ᐃᒪᓕᒐᑎᒍᑦ ᓴᓇᔭᐅᓯᒪᔪᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖏᑦ 1. Inuit harvesting ᐊᒥᓱᑦ ᐊᖑᓇᓱᓐᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪ ᓂᕐᔪᑎᓂᒃ ᐊᐅᓚᑦᓯᖃᑎᖃᕐᓂᕐᒧᑦ. ᐃᓄᐃᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖃᖅᑐᑦ ᑖᒃᑯᓂᖓ rights ᐱᔾᔪᑎᒋᓪᓗᒍ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐋᔩᖃᑎᒌᑏᑦ ᐃᓚᓕᐅᔾᔨᓯ ᒪᖁᔨ - rticle 5 of the Nunavut Land ᓚᐅᕐᓂᖏᓐᓄᑦ ᓯᕗᓂᑦᑎᓐᓂ ᐃᓄᐃᑦ ᐊᑐᓕᖅᐸᓪᓕᐊᖁᓪᓗᒋᑦ Claims Agreement (NLCA) legally ᐊᐅᓚᑦᓯᓗᑎᒡᓗ ᐃᓄᐃᑦ ᐊᖑᓇᓱᐊᒍᓐᓇᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪ guarantees Inuit many rights in ᐃᓚᐅᖃᑦᑕᖁᓪᓗᒋᑦ ᓂᕐᔪᑏᑦ ᐊᐅᓚᑕᐅᓂᓕᒫᖏᓐᓂ, A the area of harvesting and wildlife co- ᐃᓚᒋᓪᓗᒍ ᖃᐅᔨᓴᕐᓂᖅ. management. Inuit have these rights

ᐆᒃᑑᑎᒋᓗᒍ, ᐃᓗᐊᓂ ᐃᓛᒃᑯᑦ 5(5.6.1) ᐅᖃᖅᓯᒪᒻᒪᑦ ᐃᓄᐃᑦ because land claims negotiators wanted ᐱᔪᓐᓇᕐᓂᖃᖅᐳᖅ ᖃᓄᐃᑦᑐᑐᐃᓐᓇᕐᓂᒃ ᐆᒪᔪᕈᓐᓇᕐᓂᕐᒥᒃ ᓄᓇᕗᑦ ᐃᓗᐊᓂ to ensure future generations of Inuit ᒪᓕᓪᓗᒋᑦ ᐱᔪᓐᓇᕐᑕᐅᔪᓕᒫᑦ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕈᑎᒋᓇᓱᐊᕐᓗᒋᑦ, ᐃᓅᓯᕐᒥᓐᓄᑦ would regain and maintain control over ᐃᓕᖅᑯᓯᕐᒥᒍᓪᓗ, ᒪᓕᓪᓗᒋᑦ ᐅᖃᐅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐅᕙᓂ ᐃᓛᒃᑰᕐᑐᓂ. ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᖏᕈᑎᒃᑯᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐱᔪᓐᓇᕐᓂᖃᖅᐳᑦ ᐊᖑᓇᓱᒍᓐᓇᓂᕐᒥᒃ Inuit harvesting and be involved in all ᓚᐃᓴᖃᖏᓪᓗᑎᒃ, ᐆᒪᔪᕈᓐᓇ ᐅᑎᖃᖅᑐᑎᒡᓗ ᐱᔭᐅᔪᓐᓇᕐᓯᑎᑕᐅᔪᓕᒫᑦ aspects of wildlife management, includ- ᐊᒥᓲᑎᒋᓂᖏᑦ ᐆᒪᔪᐃᑦ ᐋᖅᑭᒃᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᓲᕐᓗ ᓇᓄᐃᑦ, ᐅᒥᖕᒪᐃᑦ ᐊᒻᒪ ing research.

N•o6Wb | NANIILIQPITA 9 1. Inuitannguniakutaitnik > piyunnautait akatak 5 tatvani Nunavut Nunatarutaita Angirutaitni (NLCA) maligangurhimayuq Inuit ammihuniq piyunnautigiyait hap- Nkuninga annguniaknikut uvalu anngutirhaniq munarhitju- tiqhaniq. Inuit piyunnautigiyait immaitmat hapkua nunatarutiniq aivatjutiqaqtut piyumahimangmata ihumagivlugit hapkua hivunirha - giyavut Inuit pinnagialaqiyangita uvalu ihumaruinnagialaqiyangita tamaitniq anngutirhaniq munarhitjutaitniq, ilaliutilugit naunaiyainnikut.

Uqtutigilugu, una piyunnautirhaq uvani Nakatami 5 (5.6.1) tiitiraqhimayuq ukkua Inuit piyunnau- tiqaqtut anngunniaqlutiq anngutirhaniq pittailiyauhimaittumiq manirhaqhiukutirhamingniq, innulikitjutimingniq uvalu illiitkuhiqtutirhamingniq taima pikangititlugit hapkuninga tammat kiu- tirhaitniq anngunniarutiqhaniq. Una NLCA-gat huli pitjutigiyat Inuit piyunnautirhait annguniagi - amingik laisikangitkaluaktutik, uvalu piyunnautirhait annguniagiaminik tamakinnagiakarhugit hapkua pipkaktauyungnaktut an’ugutirhat hapkua tamaita nannuit arhaitlu, umingmait uvalu killalukkat. Una tamakinnagiakarhugit hapkua pipkaktauyungnaktut an’ugutirhat ihuarhaqtauhi- maqpat ahiannik anngutirhanut tuktunutlu iqaluknutlunnit, Inuit piyunnautikaktut hivuliuyagia kak- tut tamatkiktauniaktunik pipkaktauyungnaktunik anngutirhaniq, hamna ihumagiyaat ima

ᐊᕐᕖᑦ. ᐋᖅᑮᔪᖃᕐᓂᖅᐸᑦ ᖃᑦᓯᐅᓂᖏᓐᓂᒃ ᐆᒪᔪᖅᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᑦ ᓲᕐᓗ ihagiagiyamingik annguniarutat. Una ihumaliurhimayat ᑐᒃᑐᓄᑦ ᐃᖃᓗᓐᓄᓘᓐᓃᑦ, ᐃᓄᐃᑦ ᐱᔪᓐᓇᕐᓂᖃᖅᐳᑦ ᓯᕗᓪᓕᐅᓂᐊᕐᓗᑎᒃ ukkua Nunavumi Anngutirhaniq Naunaiyautatnit uvalu ᐱᔭᐅᔪᓐᓇᖅᑐᑦ ᐋᖅᑭᒃᑕᐅᓯᒪᓂᖏᓐᓂᒃ, ᑕᐃᔭᐃᔪᖅ ᐃᓅᓇᓱᐊᕈᑎᒋᓂᕐᒥᒃ. aullarutihimayat ukkua Nunavut Anngutirhaniq ᑖᓐᓇ ᐃᓱᒪᓕᐅᕈᑕᐅᕙᒃᑐᖅ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᖅᑕᐅᔪᓂᒃ ᖃᐅᔨᓴᕐᓂᕐᒧᑦ Munnahiyiuvlutik Katimayiit (NWMB-kut) tatvunga una tamakinnagiakarhugit hapkua pipkaktauyungnaktut ᐋᖅᑭᒃᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ ᐋᖅᑭᕙᓪᓕ- an’ugutirhat aullarutihimangmata. ᐊᑎᓪᓗᒋᑦ ᐆᒪᔪᖅᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᑦ ᖃᑦᓯᐅᓂᖏᓐᓂᒃ. Hapkua uuktutauhimayut kinaugaluakluni Inuinnaup ᑖᒃᑯᐊ ᐆᒃᑑᑎᐅᔪᑦ ᐃᓅᑉ ᐱᔪᓐᓇᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᐃᓗᐊᓃᑦᑐᓂᒃ ᐃᓛᒃᑯᑦ 5. piyunnautirhait aullayut tatvani Nakatak 5-mi. Inuit pin- ᐃᓄᐃᑦ ᐱᔪᓐᓇᕐᓂᖏᑦ ᑕᕝᕙᓂ ᐃᓛᒃᑰᖓᔪᒥ ᓇᓗᓇᐃᖅᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᑦ nautait uvani Nakatami naunaipkutikaktut pingahunik ᐱᖓᓱᐃᓕᖅᑲᖓᓗᑎᒃ, ᐃᓚᒋᓪᓗᒋᑦ ᐃᓅᑉ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖏᑦ, ᐃᓄᐃᑦ kulliriqniq, ukkuanguyut kinaugaluakluni Inuinnaup piyun- ᑲᑎᖓᓗᑎᒃ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖏᑦ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᑕᒪᒃᑮᒃ. nautirhait piyunnautirhait hapkua katimayiit, uvalunin ᐱᒻᒪᕆᐅᕗᖅ ᖃᐅᔨᒪᒋᐊᕐᓗᒍ ᖃᓄᐃᒻᒪᑦ ᐋᔩᖃᑎᒌᒃᑎᐅᔪᓄᑦ ᑖᒃᑯᐊ tammakmiq. Piunnirhauyuq ihumagilugit hapkua piyunnautit hatki- ᐱᔪᓐᓇᐅᑏᑦ ᐃᓚᓕᐅᔾᔭᐅᓯᒪᖁᔭᐅᓚᐅᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ uyimayut ila ukkua aivahimayut ilaliutihimangmagit ᐊᖏᕈᑎᒥ. ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᖏᕈᑎ ᐃᓗᓕᖃᖅᑐᖅ ᐃᓄᐃᑦ tatvunga nunatarutaitnun NLCA. Una NLCA tamakirhi- ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᓕᒫᖏᓐᓂᒃ, ᐃᓚᖏᑦ ᖃᐅᔨᒪᔭᐅᔪᑦ ᐋᖅᑭᒃᓯᒪᓕᖅᑐᑎᒡᓗ mayait hapkua Inuit piyunnautait, illangit kauyimayauyut ᐊᕐᕌᒍᒐᓚᓐᓂᒃ. ᐃᓚᖏᓪᓗ ᐃᓄᐃᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖏᑦ ᖃᐅᔨᒪᔭᐅᖏᓂᖅᓴᐃᑦ uvalu ammihunik ukkiunik attuqtauhimaliktut. Illangitauq ᐊᑐᓕᖅᓯᒪᒐᑎᒡᓗ, ᐱᒻᒪᕆᐅᕗᖅ ᐃᓄᓕᒫᑦ ᖃᐅᔨᒪᓗᑎᒃ ᓄᓇᕗᒻᒥ allat Inuit piyunnautait illihimayaungitut uvalu huli atturhi- ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᖏᕈᑎᒥ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖏᑦ ᐊᒻᒪ ᑖᒃᑯᐊ ᐃᓕᑕᕆᔭᐅᓯᒪ- maitut, piunirhauyuq tamaita Inuit kauyimayagiakaktait ᒐᓗᐊᕐᒪᖔᑕ ᐊᑐᖅᑕᐅᓗᑎᓪᓗ ᒐᕙᒪᐅᔪᓕᒫᓂ ᓄᓇᕗᒻᒥ. ᑕᐃᔭᐅᓯᒪᔪᓕᒫᑦ tatvani NLCA-ni piyunnautit taima illihimagiangita uvalu pitiagiangita tamaitnin havakviuyunin Nunavut kava- ᐃᓄᐃᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖏᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᖏᕈᑎᒥ ᐊᑕᔪᑦ ᐃᓗᐊᓂ matkuni. Tamaita hapkua Inuit piyunnautait tiitiraqhimayut 35 ᑲᓇᑕᐅᑉ ᑐᙵᕕᕐᔪᐊᖓᑎᒍᑦ. ᑖᒃᑯᐊ ᐱᔪᓐᓇᐅᑏᑦ ᓇᓗᓇᐃᖅᑕᐅ- tatvani NLCA-mi tammalaitut tatvani Uiguani 35 Kanatami

10 N•o6Wb | NANIILIQPITA ᓯᓖᓇ ᓴᑐᖅᓯ ᒥᑦᑎᒪᑕᓕᖕᒥ ᓵᓚᒃᓴᖅᑐᖅ ᓄᓇᕗᑦ ᑐᙵᕕᒃ ᑎᒥᖓᑦᑕ ᐊᔾᔨᓂᑦ ᓵᓚᒃᓴᕋᓱᐊᖅᑎᑦᑎᔾᔪᑎᖏᓐᓄᑦ ᑕᖅᑭᐊᓂ ᐊᒻᒨᒪᔪᑦ ᐊᑐᐃᓐᓇᐅᓕᖅᑐᑦ ᓂᕆᔭᒃᓴᐅᓂᖏᓐᓂᒃ. - ᐃᓕᓴᐱ ᓇᐅᓪᓚᖅ ᐊᐃᐳᕆ, 2010, ᐊᔾᔨᖁᑎᐊᓄᑦ ᓇᑦᑎᕐᒥᑦ. Clams ready for eating. - Elisapee Nowdluk Celina Satuqsi of won Nunavut Tunngavik Inc.’s Photo of the Month contest in April, 2010, for her Uviluit niriinnarianiktut. - Elisapee Nowdluk photograph of a seal. Celina Satuqsi Mittimatalingmiut akimahimayuq Nunavut Tunngavikkut Piksautainik Tatqiqhiutimut talvani April, 2010-mi, piksaliuqhimayaanik nattiqmik.

ᓚᐅᖅᑐᑦ ᐲᖅᑕᐅᖔᖅᑐᑎᒃ ᐃᓚᖏᑦ ᓄᓇᒧᑦ ᐃᒪᕐᒧᓪᓗ ᐱᔪᓐᓇᐅᑏᑦ. For example, the core right of Article 5 (5.6.1) states that ᒐᕙᒪᒃᑯᓐᓂ ᑖᒃᑯᐊ ᑐᙵᕕᕐᔪᐊᖓᑎᒍᑦ ᓴᐳᔾᔭᐅᓯᒪᒻᒪᑕ ᐱᔭᐅᔪᓐᓇᖏᑦᑐᑦ Inuit have the right to harvest wildlife to their full level of ᐋᖅᑭᒋᐊᖅᑕᐅᖏᑎᓪᓗᒍ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᖏᕈᑎ ᐊᒻᒪᓗ economical, social, and cultural needs when there is no total ᐊᖏᖅᑕᐅᖄᓚᐅᙱᓪᓗᑎᒃ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐃᓄᖏᓐᓄᑦ. allowable harvest level established. The NLCA also guaran- tees Inuit the right to harvest without a license, and the right to harvest the full total allowable harvest level of certain ᐃᓅᑉ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖏᑦ ᐃᓚᖓᓂ 5 species, such as all bears, musk oxen and bowhead whales. • 5.3.3 ᐃᓱᒪᓕᐅᕈᑕᐅᔪᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ If a total allowable harvest level is set on other species like ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᒥᓂᔅᑕ ᐃᓱᖃᖅᑎᑦᓯᔪᓐᓇᖅᐳᖅ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐊᖑᓇ - caribou or Arctic char, Inuit have a right of first access to the ᓱᓐᓂᖏᑦ ᐱᓗᐊᖅᑎᑦᑕᐃᓕᒪᓗᒋᑦ (ᐊ) ᓄᖑᑕᐅᑎᑕᐃᓕᓗᓂᒋᑦ; (ᐸ) ᐊᑐᖅᑕ- total allowable harvest level, which is called the basic needs ᐅᓯᐊᖁᓗᒍ ᖃᓄᐃᓕᐅᖅᓯᒪᓂᖓ ᐅᕙᓂ ᐃᓛᒃᑯᕐᑐᓂ ᑎᑎᕋᕐᓯᒪᓂᖏᓐᓂ, level. This is determined by the Nunavut Wildlife Harvest ᐃᑲᔫᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᓂ ᐅᕙᓂ ᐊᒻᒪ ᐃᓛᒃᑯᖅᑐᖏᓐᓂ 40; ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ (ᑕ) Study and established by the Nunavut Wildlife Management Board (NWMB) at the same time the total allowable harvest ᐋᓐᓂᐊᕐᓇᖅᑐᖃᖁᓇᒍ ᐊᑕᕐᓇᖅᑐᖅᑕᖃᖁᓇᒍᓗ ᑭᒃᑯᓕᒫᓄᑦ. is established. • 5.4.8 ᑎᑎᕋᕐᓯᒪᔪᓂᒃ ᑐᓂᓯᔭᐅᓚᐅᖏᓪᓗᑎᒃ ᑎᒃᑯᐊᖅᑕᐅᓯᒪᔪᓄᑦ These are an example of the individual rights that exist ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᓐᓄᑦ ᐊᓯᖏᓐᓄᓪᓗ ᑕᒪᑐᒧᖓ ᐃᓕᖓᓂᖃᖅᑐᓄᑦ, within Article 5. Inuit rights in this article can be defined in ᑭᓱᑐᐃᓐᓇᐃᑦ ᖃᐅᔨᓴᕐᓂᒃᑯᑦ ᓴᖅᑭᕐᑐᑦ ᑲᔪᓯᑎᑕᐅᔭᕆᐊᖃᖏᓚᑦ three categories, which include individual Inuit rights , Inuit ᑭᓇᑐᐃᓐᓇᖅ ᐱᕋᔭᓐᓂᒃᑯᑦ ᐸᓯᔭᒃᓴᐅᓂᐊᖅᑐᔮᖅᐸᑦ. rights as a group, or both. It is important to note that these rights exist because the • 5.6.1 ᐆᒪᔪᖅᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᑦ ᖃᑦᓯᐅᓂᖏᑦ ᒪᓕᓪᓗᒋᑦ ᖃᓄᕐᓗ ᐊᒥᓲᓂᖏᑦ ᐆᒪᔪᐃᑦ ᐋᖅᑭᒃᑕᐅᓯᒪᙱᑦᑐᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ negotiators included these rights in the NLCA. The NLCA contains all Inuit rights, of which some are known and have ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ ᒪᓕᓪᓗᒍ ᓈᓴᐅᑖ (5.6.16 ᐊᒻᒪ 5.6.17), ᐃᓄᒃ been in place for many years. While there are other Inuit ᐱᔪᓐᓇᕐᓂᖃᕐᓂᐊᐳᖅ ᖃᓄᐃᑦᑐᑐᐃᓐᓇᕐᓂᒃ ᐆᒪᔪᕈᓐᓇᕐᓂᕐᒥᒃ ᓄᓇᕗᑦ rights that are less known and not yet in place, it is impor- ᐃᓗᐊᓂ ᒪᓕᓪᓗᒋᑦ ᐱᔪᓐᓇᖅᑕᐅᔪᓕᒫᑦ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕈᑎᒋᓇᓱᐊᕐᓗᒋᑦ, tant that all Inuit are aware of their NLCA rights to ensure ᐃᓅᓯᕐᒥᓐᓄᑦ ᐃᓕᖅᑯᓯᕐᒥᒍᓪᓗ, ᒪᓕᓪᓗᒋᑦ ᐅᖃᐅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐅᕙᓂ that these rights are recognized and respected by all levels of ᐃᓛᒃᑰᕐᑐᓂ. government in Nunavut. All Inuit rights mentioned in the 5.6.3 ᐱᔭᐅᔪᓐᓇᖅᓯᑎᑕᐅᔪᓕᒫᑦ ᐊᒥᓲᑎᒋᓂᖏᑦ ᐆᒪᔪᐃᑦ NLCA are entrenched under Section 35 of the Canadian • Constitution. Government cannot take away these constitu- ᐋᖅᑭᒃᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ (5.6.16-ᒥ tionally protected rights without amending the NLCA and 5.6.18-ᒧᑦ), ᐃᓄᒃ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖃᕐᐳᖅ ᐊᖑᓇᓱᒍᓐᓇᓂᕐᒥᒃ ᐆᒪᔪᓂᒃ without the consent of Nunavut Inuit. ᖃᓄᐃᑦᑐᑐᐃᓐᓇᕐᓂᒃ ᐅᖃᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐃᓛᒃᑰᕐᑐᓂ. • 5.6.13 ᒪᓕᒋᐊᖃᕐᓗᑎᒃ ᒪᓕᒃᑕᐅᔭᕆᐊᖃᕐᑐᓂᒃ ᑕᕝᕙᓂ ᐃᓛᒃᑰᖅᑐᓂ, INDIVIDUAL RIGHTS IN ARTICLE 5 ᑭᒃᑯᑐᐃᓐᓇᐃᑦ ᐊᖑᓇᓱᒍᓐᓇᕐᐳᑦ ᒥᖅᑯᓕᓐᓂᒃ ᐆᒪᔪᓂᒃ ᓄᓇᕗᑦ ᐃᓗᐊᓂ, • 5.3.3 Decisions of the NWMB or a minister shall restrict ᐱᓗᐊᕐᑐᒥᒃ: (ᐊ) ᐃᓄᐃᑦ or limit Inuit harvesting only to the extent necessary to (a) to effect a valid conservation purpose; (b) to give effect to allocation system outlined in Article 5, to other provisions of

N•o6Wb | NANIILIQPITA 11 Lori Karetak

Billy Etooangat ᓘᕆ ᖃᕆᑕᖅ/ ᐱᓕ ᐃᑦᑐᐊᖓᑦ/

• 5.6.41 ᑭᓇᑐᐃᓐᓇᖅ ᐃᓄᓪᓚᑖᖑᙱᑦᑐᖅ ᐊᖏᔫᑎᓂᒃ ᐆᒪᔪᓂᒃ ᒫᑎᐅᓯ ᐃᑦᑐᐊᖓᑦ (ᓴᐅᒥᖕᒥ) ᐊᒻᒪᓗ ᐳᕋᐃᔭᓐ ᕖᕕ ᑐᒃᑐᓯᐅᖅᑑᒃ ᑕᐃᑲᓂ Mount Odin.-ᒥ ᐊᖑᓇᓱᒃᑯᓂ ᐃᒪᐃᑦᑕᕆᐊᖃᖅᐳᖅ: (ᐊ) ᐊᑐᖅᑐᒥᒃ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᒥᒃ (ᓚᐃᓴᓐᓯ) Matthew Etooangat (left) and Brian Veevee caribou hunting on Mount Odin. ᑐᓂᔭᐅᓯᒪᓗᓂ ᑲᒪᔨᐅᔪᓄᑦ ᑕᐃᒪᐃᑦᑐᓂᒃ ᒐᕙᒪᒃᑯᓐᓂ; ᐊᒻᒪ (ᐸ) ᒪᕐᕉᓗᐊ- Tuktuhiuqtut Mount Odin-mi. ᑐᐊᖅᐸᑎᒃ ᐊᕐᕌᒎᒃ ᒪᓕᓪᓗᓂ ᒪᓕᒃᑕᐅᔭᕆᐊᖃᖅᑐᒥᒃ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᓕᓐᓄᑦ Article 5 and to Article 40; or (c) to provide for public ᒪᓕᒐᐅᔪᓂᒃ, ᐱᖃᑎᖃᕐᓗᓂ ᐃᓄᒻᒥᒃ ᖃᐅᔨᒪᔨᒋᓂᐊᕐᑕᒥᓂᒃ ᐊᖏᖅᑕᐅᓯ - health or public safety. ᒪᔪᒥᒃ ᐊᖑᓇᓱᒃᑏᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᓐᓄᑦ ᐊᔪᖏᓐᓂᕆᔭᕆᐊᖃᕐᑕᖏᓪᓗ • 5.4.8 Without the prior written permission of the Des- ᑕᓯᐅᕐᑎᐅᓂᕐᒧᑦ ᐋᖅᑭᒃᑕᐅᓯᒪᓗᑎᒃ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ignated Inuit Organization (DIO) and affected individu- ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ. als, evidence obtained through the Nunavut Wildlife Harvest Study relating to an individual shall not be ad- • 5.6.46 ᐃᑎᕈᓐᓇᕐᓂᕐᒧᑦ ᐃᓱᓕᕝᕕᖃᕐᑎᑕᐅᓂᖏᑦᑕ ᐋᖅᑭᒃᓯᒪᓂᖓ ᐃᓄᓐᓂᒃ ᐱᑎᑦᑎᑕᐃᓕᒪᔾᔪᑕᐅᖏᓚᖅ ᑐᒃᓯᕋᐅᑎᖃᕈᒪᒍᑎᒃ missible in any proceeding where the individual may be held civilly or criminally liable. ᐃᑎᕈᓐᓇᕐᓂᕐᒧᑦ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕈᑎᖃᕋᓱᐊᕐᓂᒃᑯᑦ ᐱᓕᕆᐊᖃᕋᓱᐊᕐᑎᓪᓗᒋᑦ • 5.6.1 Where a total allowable harvest for a stock or ᐊᒻᒪᓗ ᑕᐃᒫᑦᓴᐃᓐᓇᖅ ᐱᔪᓐᓇᕐᓂᖃᕐᑎᑕᐅᓂᐊᕆᕗᑦ ᐃᓄᐃᑦ population of wildlife has not been established by the ᐊᓯᖏᑎᑐᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖃᕐᑎᑕᐅᔪᑎᑐᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐃᓄᐃᑦ ᑐᒃᓯᕋᐅᑎᒋᔭᖏᑦ NWMB (5.6.16 and 5.6.17), an Inuk shall have the right ᐃᓱᒪᒃᓴᖅᓯᐅᕈᑕᐅᑦᓯᐊᕐᓂᐊᕆᕗᑦ ᐱᔪᓐᓇᕐᓂᖏᑦ ᒪᓕᓪᓗᒋᑦ. to harvest that stock or population in Nunavut up to the full level of his or her economic, social and cultural needs, • 5.6.49 ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᐊᔾᔨᒌᖏᑎᑦᓯ- ᔪᓐᓇᖅᐳᑦ ᐃᓄᓐᓂᒃ ᐊᖑᓇᓱᒃᑎᐅᔪᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᓯᖏᓐᓂᒃ ᐊᖑᓇᓱᒃᑎᐅ- subject to the terms of Article 5. ᔪᓂᒃ ᐋᖅᑭᒃᓯᓂᐊᕐᓗᑎᒃ ᐲᖅᓯᓂᐊᕐᓗᑎᓪᓘᓐᓃᑦ ᐆᒪᔪᕈᓐᓇᐅ ᑎᖃᖏᓐᓂᕐᒧᑦ • 5.6.3 Where a total allowable harvest for a stock or population of wildlife has been established by the NWMB ᐃᓱᓕᕝᕕᖃᖅᑎᑦᓯᔾᔪᑕᐅᔪᓂᒃ, ᑭᓯᐊᓂ ᐆᒪᔪᕈᓐᓇᐅᑎᖃᖏᓐᓂᕐᒧᑦ (5.6.16 to 5.6.18), an Inuk shall have the right to harvest ᐃᓱᓕᕝᕕᖃᕐᑎᑦᓯᔾᔪᑕᐅᔪᑦ ᐃᓄᓐᓄᑦ ᐃᒃᐱᓐᓇᕐᓂᖃᖏᓐᓂᖅᓴᐅᓂᐊᖅᐳᑦ that species in accordance to the terms of Article 5. ᐃᓱᓕᕝᕕᖃᕐᑎᑦᓯᔾᔪᑕᐅᔪᓂᒃ ᐊᓯᖏᓐᓄᑦ ᐊᖑᓇᓱᒃᑎᓄᑦ. • 5.6.13 Subject to the terms of Article 5, the following • 5.6.50 ᐆᒪᔪᕈᓐᓇᐅᑎᖃᖏᓐᓂᕐᒧᑦ ᐃᓱᓕᕝᕕᖃᕐᑎᑦᓯᔾᔪᑕᐅᔪᑦ persons, may harvest furbearers in Nunavut, namely: (a) ᐃᓄᓐᓄᑦ ᓈᒻᒪᖏᓪᓗᐊᖅᑐᒃᑯᑦ ᐊᑲᐅᖏᓗᐊᖅᑐᒃᑯᓪᓗ an Inuk. ᐃᓱᓕᕝᕕᖃᖅᑎᑦᓯᔾᔪᑕᐅᓂᐊᖏᓚᑦ ᐊᖑᓇᓱᓐᓂᕆᕙᒃᑕᖏᓐᓄᑦ. • 5.6.41 A person other than an Inuk who harvests big game must: (a) hold a valid licence issued by the appro- 5.7.11 ᒪᓕᒐᓕᐊᕆᔭᐅᓯᒪᔪᑦ ᐃᓱᒪᓕᐅᕈᑕᐅᓯᒪᔪᓪᓗ • priate government agency; and (b) for at least two years ᓇᓪᓕᐊᑐᐃᓐᓇᖅ ᓄᖃᖓᑎᑦᓯᓂᐊᖏᓚᖅ ᓄᓇᓕᓐᓂ ᐊᖑᓇᓱᑦᑐᓕᕆ- following the acquisition of the licence, be accompanied ᔨᒃᑯᓐᓂ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᔪᓂ ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦ ᑭᓇᑐᐃᓐᓇᕐᒥᒃ by an Inuk approved as a guide by a Hunters and Trappers ᐃᓄᒻᒥᒃ ᐆᒪᔪᖅᓯᐅᕆᐊᖃᕐᓂᖓᓂᒃ ᐱᔾᔪᑎᖃᑐᒥᒃ ᓂᕆᔭᕆᐊᖃᕐᓂᕐᒥᒃ Organization (HTO) in accordance with any qualifications ᑳᒃᑐᖃᓕᕐᓂᖅᐸᑦ ᑭᓇᑐᐃᓐᓇᕐᒥᒃ ᐃᓚᒋᔭᖏᓐᓄᓘᓐᓃᑦ. established by the NWMB. • 5.6.46 The limited entry system is not intended to • 5.7.16 ᒪᓕᓪᓗᒍ ᓈᓴᐅᑎᖓ 5.7.18, ᐃᓄᓪᓚᑖᑦ ᐃᓘᓐᓇᑎᒃ ᐃᓱᒪᖅᓱᑦᓯᐊᕈᓐᓇᖅᐳᑦ ᐱᕕᖃᑦᓯᐊᕐᓗᑎᓪᓗ ᓇᓂᑐᐃᓐᓇᖅ ᓄᓇᓂ exclude Inuit from applying for access to commercial op- portunities, but Inuit shall have the same right to apply ᐃᓱᒪᖅᓱᑦᓯᐊᕐᓗᑎᒃ ᐊᖑᓇᓱᒍᓐᓇᓂᖃᓱᑎᒃ ᓄᓇᓂ, ᐃᒪᕐᓂ ᑕᕆᐅᕐᒥ - as all other persons who qualify and to have their appli- ᐅᑕᕐᓂᒃ ᓄᓇᕗᑦ ᐃᓗᓕᒫᖓᓂ, ᐃᓚᐅᖏᑦᑐᑑᑎᓪᓗᒋᑦ ᐅᖃᕐᑕᐅᓯᒪᔪᑦ cation considered on their merits. ᓈᓴᐅᑖᓂ 5.7.17 • 5.6.49 The NWMB may distinguish between Inuit harvesters and other harvesters in establishing or remov-

12 N•o6Wb | NANIILIQPITA • 5.7.23 ᒪᓕᒐᒃᓴᐃᑦ ᑳᓐᑐᕌᒃᒦᑦᑐᑦ ᐃᓱᓕᕝᕕᖃᖅᑎᑦᓯᓯᒪᒃᐸᑕ Maligakjuangani. Hapkua piyunnautit naunaiyarhimayut ᐊᖑᓇᓱᒍᓐᓇᓂᕐᒧᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᒋᔭᖏᓐᓂᒃ himirhugit hapkuninga piqtauyuniq kaffiuyunik piyunnautinik ᓄᓇᓅᕈᓐᓇᕐᓂᕆᔭᖏᓐᓂᓪᓗ ᐃᖅᑲᓇᐃᔮᒥᓂᒃ ᓄᖅᑲᖓᓂᐊᕐᓂᕐᒥᓂᒃ nunanik uvalu immaknik. Ukkua kavamatkut piiqtitlaitait hap- ᕿᑲᖅᑎᓪᓗᒍ ᐊᑐᖅᑎᑕᐅᓂᐊᖏᓚᖅ ᓴᙱᓂᖃᕐᓂᐊᖏᓚᕐᓗ ᐃᓄᐃᑦ kua maligaqjuami munariyauyut piyunnautit kihiani ihuarhaf- ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖏᑎᒍᑦ. faktinagit ukkua nunatarutaitni angurutait NLCA uvalu angiktauyagiakarhutik Inuinin Nunavumi. • 5.7.26 ᒪᓕᓪᓗᑎᒃ ᑕᕝᕙᓂ ᐃᓛᒃᑰᕐᑐᓂ, ᐃᓄᒃ ᓇᓗᓇᐃᒃᑯᑕᖃᑦᓯᐊᕐᓗᓂ ᐊᖑᓇᓱᒍᓐᓇᕐᐳᖅ ᐋᖅᑭᒋᐊᕐᑕᐅᓯᒪᔪᓂᒃ KINAUGALUAKLUNI INUINNAUP PIYUNNAUTIRHAIT ᐃᓅᔾᔪᑕᐅᔭᕆᐊᓖᑦ ᐊᖑᓇᓱᒍᓐᓇᐅᑏᑦ ᑎᑎᖅᑲᖁᑎᖃᖏᒃᑲᓗᐊᕐᓗᓂ UVANI NAKATAK 5-MI ᑖᒃᓯᔭᐃᙱᓪᓗᓂᓗ ᐊᑭᓖᒋᐊᖃᕐᑎᑕᐅᖏᓪᓗᓂᓗ ᐊᖑᓇᓱᓐᓂᕐᒥᓄᑦ. • 5.3.3 Ihumaliurhimayait ukkua Nunavumi Anngutirhanik Munarhiyiuvlutiq Katimayiit (NWMB-kut) uvalunin uma • 5.7.27 ᐃᓕᑕᕆᔭᐅᓯᒪᕗᖅ, ᒪᓕᓪᓗᒍ ᐊᐅᓚᑦᓯᔪᖅ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕈᑎᖃᕋᓱ ᐊᕐᓂᕐᒧᑦ ᐃᖃᓗᒐᓱᐊᕐᓂᕐᒧᑦ, ᐃᓄᐃᑦ ministap pittailiyungnaktait uvalun ikkilligiagunnaktait Inuit anngunniakutait kihiani piyagiakakatjuk immatut (a) nauniat- ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕈᑎᖃᕋᓱᐊᕐᓂᐊᕐᓗᑎᒃ ᐃᖃᓗᒐᓱᐊᕐᓂᕐᒧᑦ tirhimakpata ikkilliviallaqqata anngutirhat; (b) ihuaquttaunni- ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖃᕆᐊᖃᕐᐳᑦ ᐊᐅᓚᑦᓯᔨᐅᔪᓂᒃ ᑮᓇᐅᔾᔭᒃᓴᐅᑎᒋᓇ ᓱᐊᕐᑐᒍ aqniqqata hapkununga avarhaqatarhaitnu aullatjutaita ᐱᕕᐅᕙᒃᑐᓂᒃ ᐃᖃᓗᓐᓄᑦ ᐃᒪᐃᓪᓗ ᐃᖅᑲᖓᓂᒥᐅᑕᐃᑦ ᐱᔭᐅᓇᓱ- tiitiraqhimayuq uvani Nakatak 5-mi, hapkunungalu tiitiraqhi- ᐊᕐᓂᐊᖏᓚᑦ ᑕᖅᑭᖅᓯᐅᑎᓄᑦ 12-ᓄᑦ ᐱᒋᐊᕐᓗᒍ ᐅᒃᑑᐱᕆ 27, 1981. mayuni Nakatak 5-mi uvalu Nakatak 40-mi; uvalunin (c) ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐱᔪᓐᓇᐅᑕᐅᔪᐃᑦ ᐱᔾᔪᑎᖃᕐᓯᐊᖏᓪᓗᑎᒃ ᑐᓂᕐᕈᑕᐅᑦᑕᐃ- pitjutaunikata inuit anniaktailitjutaitnun uvalunin qayang- ᓕᒪᓂᐊᖏᓚᑦ ᓈᒻᒪᖏᓗᐊᖅᑐᒥᓪᓗ ᐊᑭᖃᕐᑎᑕᐅᓂᐊᖏᓚᑦ. narhivallaqqata. • 5.4.8 Kihiani hivuani tiitiqittauhimangitpata turhiqviullu- 5.7.29 ᐃᓄᐃᑦ ᐃᓕᑕᕆᔭᐅᓯᒪᓂᖃᕐᐳᑦ ᐱᔭᕆᐊᖃᖅᑎ- • tiq ukkua Illiitagiyauhimayut Inuit Timingat (DIO-kut) uvalu ᑕᐅᑐᐃᓐᓇᕆᐊᖃᕐᒪᑕ ᐊᔪᙱᐅᑎᓂᒃ ᐱᓇᓱᐊᕐᓂᐊᕈᑎᒃ ᐆᒪᔪᓂᒃ hapkua iqpiriyaqqaqtut inuit, naunaipkutit piyauhimayut ᑕᕆᐅᕐᒥᐅᑕᓂᒃ ᐱᓇᓱᒃᑕᐅᓚᐅᖏᑦᑐᓂᒃ ᓯᕗᕐᖓᒍᑦ ᐅᒃᑑᐱᕆ 27, tatvuna Nunavumi Anngutirhanik Naunaiyautinnin pitjutauq- 1981, 12-ᓄᑦ ᑕᖅᑭᖅᓯᐅᑎᓄᑦ. ᑕᐃᒪᐃᑦᑐᑦ ᐱᔾᔪᑎᖃᑦᓯᐊᖏᓪᓗᑎᒃ pata inukmik attuqtaullaitut nanilikak appirhiuvikmi una inuk ᑐᓂᕐᕈᑕᐅᑦᑕᐃᓕᒪᓂᐊᖏᓚᑦ ᓈᒻᒪᖏᑦᑐᒥᓪᓗ ᐋᖅᑮᖃᑦᑕᕐᓂᐊᖏᓚᑦ. ihuinaaqturiyauhimanikat. • 5.6.1 Immaitpat hapkua tammatkiumalugit pitquyauhi- • 5.7.30 ᒪᓕᒃᑕᐅᓗᑎᒃ ᓈᓴᐅᑎᓂᒃ 5.6.26, 5.6.30, ᐊᒻᒪᓗ 5.7.31-ᒥ 5.7.33-ᒧᑦ, ᐃᓄᒃ ᐱᔪᓐᓇᕐᓂᖃᕐᐳᖅ ᑐᓂᓯᔪᓐᓇᕐᓂᕐᒥᒃ mayut anngutirhat huli naunnaiyaqtauhimangitut ukkunanga NWMB-kunin (5.6.16 uvalu 5.6.17), una Inuk pinnagiakaktuk ᐃᓱᒪᖅᓱᕐᓗᓂ ᑭᓇᑐᐃᓐᓇᕐᒧᑦ ᖃᓄᐃᑦᑐᑐᐃᓐᓇᕐᒥᒃ ᐆᒪᔪᒥᒃ ᐱᖁᔭᓂᒃ piyunnautikakluni anngunniakvigilugit hapkua anngu tirha - ᒪᓕᑦᓯᐊᕐᓗᓂ ᐆᒪᔪᖅᑐᕕᓂᐅᑐᐊᕈᓂ. ᑐᓂᓯᔪᓐᓇᕐᓂᕐᒧᑦ ᐃᓚᖃᕐᓂᐊᖅᐳᖅ Ωkakviuyuni Nunavumi nanahuaklugit hapkua manirhiuttigi- ᓂᐅᕕᐅᑎᖃᕈᓐᓇᕐᓂᕐᒥᒃ, ᑕᐅᖅᓰᖃᑦᑕᕐᓂᕐᒥᒃ, ᑭᐴᑎᖃᑦᑕᕐᓂᖏᑦ yarhani, innulikitjutirhani uvalu illiitkuhikut ihagiagiyamminik, ᑐᓂᓯᖃᑦᑕᕐᓂᕐᒥᓪᓘᓐᓃᑦ, ᐃᓗᐊᓂ ᓯᓚᑖᓂᓘᓐᓃᑦ ᓄᓇᕗᑦ. malikalugit ukkua Nakatami 5-mitut. • 5.6.3 Immaitpat hapkua tammatkiumalugit pitquyauhi- • 5.7.36 ᓇᓗᓇᐃᖅᑕᐅᓯᒪᑐᐊᖅᐸᑦ, ᐊᖑᓇᓱᒍᓐᓇᕐᓂᕐᒧᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅ- ᑕᐅᔪᖅ ᑐᓂᕐᕈᑕᐅᑦᑕᐃᓕᒪᓂᐊᖏᓚᖅ ᐅᐃᒍᐊ ᒪᓕᓪᓗᒍ ᓈᓴᐅᑖ 5.7.34 mayut anngutirhat namagiyauqpata NWMB-kunin (5.6.16 to (ᐸ), ᐃᓄᓪᓚᕆᐅᑐᐊᖅᐸᑦ, ᐃᓕᐅᓕᖅᓯᒪᖏᒃᑲᓗᐊᕐᑎᓪᓗᒍ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯ- 5.6.18), una Inuk piyunnautikakluni anngunianginnagiakak- tuk taffuminga anngutirhamik malikalugit ukkua Nakatak- ᒪᓂᖏ ᑎᒍᑦ ᓈᓴᐅᑖᓂ 3ᑦ. ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᑖᖅᑎᑦᓯᔪᓐᓇᕐᐳᑦ ᐊᑭᖃᖏᑎᓪᓗᒍ. mitut 5-mi. • 5.7.44 ᐊᑭᓖᑎᑕᐅᒐᔭᕐᓂᖏᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐱᔾᔪᑎᖃᕐᐸᑕ • 5.6.13 Malikalugit hapkua Nakatak-mitut 5-mi, hapkua ᐊᖑᓇᓱᓐᓂᕐᒥᒃ ᐅᕙᓂ ᐊᖏᐅᑕᐅᔪᒥ ᐃᒪᓐᓇᐃᑦᑕᕆᐊᖃᕋᔭᖅᐳᖅ, inuit, pinagiakaktut annguniaklutik mitqulliknik anngutirhaniq ᑕᒪᒃᑭᕐᓗᒋᑦ ᐱᔾᔪᑕᐅᔪᑦ, ᐋᖅᑭᒃᓯᒪᑦᑎᐊᕐᓗᑎᒃ, ᐊᕗᖔᓘᖅᓯᒪᖏᓪᓗᑎᒃ illuani Nunavut, attiktauhimayut: (a) Inuinnait. ᐊᖑᓇᓱᒃᑎᓄᑦ ᐊᓯᖏᑎᒍᑦ ᐃᓄᓐᓄᑦ ᐊᔾᔨᒋᔭᐅᓂᐊᖅᑐᓄᑦ. • 5.6.41 Una allauqpat Inuinnaungitpat anngunia rahu - agumi an’ngiyunik anngutirhanik piyagiakaktuk: (a) pihimay - agiakaktuk nuttanguyumik laisimik; uvalu (b) kiklikakluni ᑲᑎᓐᖓᔪᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖏᑦ ᐃᓛᒃᑰᖓᓂ 5 malguknik ukkiunik pihimaligumi laisimik, pikatigilunniuq una • 5.2.1 ᑕᒪᓐᓇ ᐱᔪᑎᒋᓪᓗᒍ ᐅᓪᓗᖓᓂ ᓂᕈᐊᕈᑕᐅᓂᖓᑕ Inuninnaq angiktauhimakpat hapkunanga annguniaktiit uvalu ᐊᖏᕈᑕᐅᔫᑉ ᑲᑎᒪᔨᒃᓴᑦ ᐊᑎᖃᓂᐊᕐᓗᑎᒃ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ Naniriaqtuqtiita Katimayiitnin (HTO-kunin) malikalugit hap- ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ 9-ᖑᓗᑎᒃ ᐃᒪᓐᓇ ᑎᓕᓯᓯᒪᖃᑕᕐᓗᑎᒃ: (ᐊ) ᓯᑕᒪᐅᔪᓂᒃ kua ihuarhaqhimayait ukkua NWMB-kut. ᓇᓗᓇᐃᖅᑕᐅᓯᒪᔪᓂ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᓐᓂ ᐊᑐᓂ ᐊᑕᐅᓯᕐᒥᒃ • 5.6.46 Una kikliqaqninga aullatjutaitnun uuktutirhanut ᑎᓕᓯᓗᑎᒃ ᐃᓚᒋᔭᐅᔪᒥᒃ. pitjutaungituq pittailinahuaqlugit hapkua inuinnait uktugu- 5.2.3 ᓇᓗᓇᐃᖅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦ makpata maniliurutiqhamingniq, kihiani Inuit piyunnautiqaq- • niaqtut ajikutaitnik hapkua kitut inuit turhiutintiq uvalu hapkua ᑎᒃᑯᐊᖅᓯᒃᐸᑕ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ, turiutait ihumarhutauniaqtut ayungittait ihumagilugit. ᓇᓗᓇᐃᖅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦ ᐃᑲᔪᑎᖃᖃᑕᕐᓂᕐᒥᒃ • 5.6.49 Ukkua NWMB-kut nauniyaiyungnaktut nalian- ᑲᑎᒪᖃᑕᐅᕙᓪᓗᓂ ᑲᑎᒪᓂᓕᒫᖏᓐᓂ ᓂᕈᐊᕈᓐᓇᕐᓂᖃᖏᓪᓗᓂ gungmangat ukkua Inuit an’nugiaktiit uvalu allatannguniaktit ᑎᓕᓯᓯᒪᖃᑕᕈᓐᓇᕆᕗᑦ.

N•o6Wb | NANIILIQPITA 13 uvalunin ahivaiyungnaktut hapkuninga attatakangitunik anngutirha - ing non-quota limitations, but non-quota limitations nik, kihiani hapkua attatakangitunik anngutirhat ikkiglikiarhimanikata for Inuit harvesters shall not be more severe than lim- Inuit annguniaktiitnun ikkitkiyauyagiakangitut hapkunanga allanit itations for other harvesters. annguniaktiuyunin. • 5.6.50 Non-quota limitations established on Inuit • 5.6.50 Attatakangitunik anngutirhanik ikkiglikiarhima nikata In- shall not unduly or unreasonably constrain their har- uinnaqnun ihuilutigiyagiakangitait uvalunin ayurhautigiyagiakangitait vesting activities. annguniarutigiyamingnik. • 5.7.11 No bylaw or decision of an HTO or Re- • 5.7.11 Hapkua malikat uvalunin ihumaliurutait ukkua bylaw gional Wildlife Organization (RWO) shall unreasonably HTO-kut- uvalunin Avikturhimayni Annguniaknikut Katimayiit (RWO- prevent the individual Inuk from harvesting for the kut) pittailiyagiakangitat una Inuk annguniagahuakat niqiraqhiuga- purpose of meeting the consumption needs of him- huakat inminik uvalunin katangutiminik. self or herself and his or her dependents. • 5.7.16 Malikalugu una Nakatak 5.7.18, Inuit atanniktuktauhi- • 5.7.16 Subject to Article 5.7.18, all Inuit shall have maitumik piyunnautikaktut annguniarumagumik tamaitni nunani, the free and unrestricted right of access for the pur- immakni uvalu tariuqmi illuani Nunavut, kihiani hapkunani nunani pose of harvesting to all lands, water and marine areas naunaiyarhimayuni tatvani Nakatak 5.7.17. within Nunavut, except the lands described in Article • 5.7.23 Hapkua havakvigiyaitni Inuinnait pittailinahu aknikata 5.7.17. piyunnautaitnik uvalunin annguniarumakpat havangititlugu una • 5.7.23 Any term of contract that attempts to limit havaktuq malikayagiakangitait hapkua Inuit. rights of access or harvesting by an Inuk during the • 5.7.26 Malikalugit hapkua Nakatami 5-mitut, una Inuk naunaip- leisure hours of that employee shall be null and void kutikatiagumi anngunianginagiakaktuk ihumarhukluni laisikangitkalu- against Inuit. akluni uvalu akkikangitumik. • 5.7.26 Subject to the terms of Article 5, an Inuk with • 5.7.27 Naliaknik malikanik attukluni manirhiugutaunik iqalurhiu- proper identification may harvest up to his or her ad- nikut, Inuit pinagiakaktut manirhiurutiqhamingnik laisimik naliaknit justed basic needs level without any form of licence or attanniktuiyunin hapkuninga manirhiuruta uyunik anngutirhanik tari- permit and without imposition of any form of tax or fee. uqmi iqaluknik uvalu uvilluknik manirhiugutaungitpat illuani 12 • 5.7.27 Depending on legislation governing com- tatqirutini tatvunga Aktupa 27, 1981. Hapkua laisiit namagiyauqpata mercial fishing, Inuit may be required to obtain a com- pittailiyauyagiakangitut uvalu akkiliktugiakangitait. mercial licence from the appropriate management • 5.7.29 Inuit pinagiakaktut manirhiurutiqhamingnik laisimik nali- agency for the commercial harvest of those species of aknit attanniktuiyunin annguniarumagumik hapkuninga an- marine fish and shellfish not harvested commercially ngutirhanik annguniaktauqqatangituniq illuani 12 tatqirutini during the 12 months leading up to Oct. 27, 1981. tatvunga Aktupa 27, 1981. Hapkua laisiit namagi yauqpata pit- Such licences shall not be unreasonably withheld or tailiyauyagiakangitut uvalu akkiliktugiakangitait. subject to an unreasonable fee. • 5.7.30 Malikalugit ukkua Nakatak 5.6.26 tatvunga 5.6.30 uvalu • 5.7.29 Inuit may be required to obtain a licence 5.7.31 tatvunga 5.7.33, una Inuk piyunnauti kaktuk tunnihiyuma - from the responsible management agency for the har- gumi anngutamingnik. Hamna piyunnauta illahiuttilugit manirhi - vest of those species of cetaceans not regularly har- ukutigilugu, himirumagumiuq uvalu aitturumagumiuq, naliakni vested during the 12 months proceeding Oct. 27, illuani hillatanilunin Nunavut. 1981. Such licences shall not be unreasonably with- • 5.7.36 Una naunaipkutikaknigumi tunnihiyumayumit piyunnau- held or subject to an unreasonable fee. tikakluni attuklugu una Nakatak 5.7.34 (b), una laissarha pittailiya- • 5.7.30 Subject to Article 5.6.26 to 5.6.30 and giakangitaat tatvanga tunnuhiyumayumit Inu inaugumi, inuinnaqmiq 5.7.31 to 5.7.33, an Inuk shall have the right to dis- angayuqaqqaqnigumi. Hapkua laissit tunniyauyagiakaktut akkikangi- pose freely to any person any wildlife lawfully har- tumik. vested. The right to dispose shall include the right to • 5.7.44 Ihuinarutiqaqnigumi una Inuk pitjutigilugit annguniakutit sell, barter, exchange and give, either inside or out- tatvani nunatarutini NLCA-mi, malikalugit, nakuanariaqaqtut, uvalu side Nunavut. ikpingnakiyaugiakangitut hapkunanga annguniaktunin ahiagut Inuin- • 5.7.36 Upon proof of a promise to assign rights naungitpata ihuinarhimayunit. under Article 5.7.34 (b), a licence shall not be unrea- sonably withheld from a promised assignee who is KATIMAYIUYUT PIYUNNAUTAIT TATVANI NAKATAK 5 Inuk, by decent or custom. Such licence shall be issued • 5.2.1 Ima tiitiraqhimangmat tatvani aullarutani ubluani without charge. attiliurtauhimangmat una nunatarutaat NLCA una Katimayiat ukkua • 5.7.44 Any penalties imposed on Inuit with re- Kavamatkut (IPG) illiitagiyauhimayuk im NWMB-kut katimayikakniak- spect to harvesting in a manner contrary to the NLCA tut 9-nik katimayiitnik tikkuaktauyagiakaktut ima: (a) tamaita hita- shall, as a general principle, be just and equitable, and mauyut DIO-kut attauhikmik tikkuakhiniaktut. shall not be more severe than those applicable to har- • 5.2.3 Immaitpat una DIO-guyuk tikkuarhigumi katimay irhamik vesters other than Inuit in comparable situations. tatvuna NWMB-kunut, una DIO-guyuk piyunnautikaktuk ayungitu-

14 N•o6Wb | NANIILIQPITA Franco Buscemi Franco Buscemi ᕗᕌᓐᑯ ᐳᓯᐊᒻᒥ / ᕗᕌᓐᑯ ᐳᓯᐊᒻᒥ /

ᐅᓐᓄᒍᒥᑕᕆᐊᖅᑐᖅ ᐃᖃᓗᖕᐃᑦ, ᓄᓇᕗᑦ ᐊᙱᕐᕋᐅᔾᔨᔪᖅ ᓂᕆᔭᒃᓴᒥᓂᑦ ᐃᖃᓗᐃᑦ, ᓄᓇᕗᑦ Going out for dinner in Iqaluit, Nunavut Coming home with dinner in Iqaluit, Nunavut Niriyaqtuqniaqhimayut Iqalungni, Nunavunmi Niqilgiaqhutik aiyut Iqalungni, Nunavunmi

• 5.4.6 ᐋᖅᑭᒃᓯᒪᖏᑦᑐᑦ ᑐᑭᓕᐅᕐᑕᐅᓯᒪᔪᓪᓗ ᑲᑎᖅᓱᕐᑕᐅᓯᒪᔪᑦ Group Rights in Article 5 ᐊᑐᐃᓐᓇᐅᑎᑕᐅᑎᐊᕆᐊᖃᖅᐳᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᖓᓄᑦ, ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᔪᑦ • 5.2.1 There is hereby established on the date of rati- ᒐᕙᒪᖏᓄᑦ ᐊᒻᒪ ᐃᓄᓐᓄᑦ. fication of the NLCA an Institute of Public Government (IPG) to be known as the NWMB consisting of nine mem- • 5.6.5 ᒪᓕᓪᓗᒍ ᓈᓴᐅᑖ 5.6.6, ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᓱᓕᔫᑎᓪᓗᒍ ᒪᓕᖃᑦᑕᕐᓂᐊᖅᐳᑦ ᑕᑯᓴᐅᑎᑦᓯᓗᑎᓪᓗ bers to be appointed as follows: (a) each of four DIOs shall appoint one member. ᐃᓄᐃᑦ ᐃᓅᔪᑎᒋᔭᕆᐊᖃᕐᑕᖏᓐᓂᒃ ᐱᔭᕆᐊᖃᕐᓂᕆᔭᖏᑦ ᒪᓕᓪᓗᒋᑦ • 5.2.3 Where a DIO appoints a member to the NWMB, ᐋᖅᑭᒃᑕᐅᓯᒪᓗᑎᒃ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ that DIO shall have the right to have technical advisor ᐅᑯᓄᖓ: (ᐊ) ᓴᕗᓕᒫᑦ ᐊᔾᔨᒌᖏᑦᑐᑦ (ᓲᕐᓗ ᐊᒃᓗᐃᑦ); (ᐸ) ᐅᒥᒻᒪᐃᑦ; (ᑕ) attend all meetings as a non-voting member. ᐊᕐᕖᑦ; (ᑲ) ᑕᒪᕐᒥᒃ ᐅᑎᖅᑕᕋᖅᐸᒃᑐᑦ ᑎᒻᒥᐊᑦ ᒪᓂᖏᓪᓗ ᐃᓚᐅᖏᓪᓗᑎᒃ • 5.4.6 Raw and interpreted data produced from the ᓂᕿᒃᓴᕆᔭᐅᓗᑎᒃ ᑎᒻᒥᐊᖅᑕᐅᕙᒃᑐᑦ, ᑎᑎᕋᖅᑕᐅᓯᒪᔪᒥ ᐃᓚᖓᓂ 1 study shall be fully and freely available to the Government ᐅᐃᒍᐊᓂ 5-3, ᐅᑭᐊᒃᓵᒃᑯᑦ, ᐱᒋᐊᕐᖢᓂ ᑕᐃᒪᖓ ᓯᑎᐱᕆ 1; (ᒐ) of Nunavut, Government of Canada, and Inuit. • 5.6.5 Subject to Article 5.6.6, the NWMB shall pre- ᓇᖅᑐᕋᓖᑦ (ᐊᓯᖏᓪᓗ) ᐅᒃᐲᑦ; ᐊᒻᒪ (ᒪ) ᖁᓂᕈᐃᑦ ᐱᔭᐅᖃᑦᑕᖅᑐᑦ sume as a matter of fact and without further evidence that ᒥᑏᑦ ᐅᓪᓗᖏᓐᓂ. Inuit need the total allowable harvest established by • 5.6.18 ᐊᕐᕌᒍᒥ ᓯᕗᓕᖅᐹᒥ ᐊᐅᓚᓂᖃᓕᖅᑎᓪᓗᒋᑦ NWMB of: (a) all bears; (b) musk-ox; (c) bowhead whales; ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᓂᑯᐃᑦ ᐃᓚᖓᓂ 5-ᒥ, ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ (d) all migratory birds and their eggs except migratory ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᐋᖅᑭᓯᓇᔭᖅᐳᑦ ᖃᑦᓯᐅᓂᖏᓐᓂᒃ ᐊᕐᕕᒃᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᑦ game birds, as listed in Part 1 of schedule 5-3, during the ᐊᑕᐅᓯᐅᒐᓗᐊᕐᒥᒃ ᐃᓄᓐᓂᒃ ᓄᓇᕗᒥᐅᑕᕐᓂᒃ, ᒪᓕᓪᓗᒍ ᒫᓐᓇᒧᑦ fall season, beginning every Sept. 1; (e) all raptors, in- ᑎᑭᓪᓗᒍ ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᓂᑯᐃᑦ ᑕᕝᕙᐅᓕᕐᑎᓪᓗᒋᑦ. ᑐᑭᓯᓇᕆᐊ- cluding owls; and (f) eiderdown from eider duck nests. • 5.6.18 By the first anniversary of the commencement ᓚᒃᑲᓐᓂᖁᓪᓗᒍ ᐋᖅᑭᒃᑕᐅᓯᒪᔪᖅ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ of the Nunavut Wildlife Harvest Study, the NWMB shall ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ ᐃᒃᐱᒋᑦᑎᐊᕐᓗᑎᒃ ᐊᕐᕕᒃᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᑦ ᑲᑦᓯᐅᓇᔭᕐᓂᖏᑦ establish a total allowable harvest for harvesting by Inuit ᐊᕐᕕᒃᑕᐅᔪᓐᓇᕐᑐᑦ ᓈᓴᐅᑖᓂ 5.3.16-ᒥ 5.3.23-ᒧᑦ. ᑕᒪᒃᑭᕐᓗᒋᑦ in Nunavut of at least one bowhead whale, subject to ᐊᖑᓇᓱᒃᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᑦ ᐱᓕᕆᐊᖑᕙᓐᓂᐊᖅᐳᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆ - Article 5.3.3 to 5.3.6 and considering the results of the ᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ ᖃᑯᑎᒃᑯᑦ ᓈᓴᐅᑖᓂ ᒪᓕᓪᓗᒍ 5.6.16 study to date and other information available to it. For 5.6.17ᓗ, ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᓂᖅ ᖃᓄᐃᓚᐅᕐᓂᖓ ᒪᓕᓪᓗᒍ ᖃᐅᔨᔭᐅᔪᑦ greater certainty, the decision of the NWMB respecting ᑕᕝᕙᐅᓕᖅᐸᑕ. the total allowable harvest is subject to Article 5.3.16 to 5.3.23. Thereafter, the total allowable harvest shall be • 5.6.29 ᐋᖅᑭᒋᐊᖅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐃᓅᔾᔪᑕᐅᔭᕆᐊᓖᑦ ᓂᖀᑦ dealt with by the NWMB from time to time under Article ᐅᓄᕐᓯᒋᐊᕐᑎᑕᐅ ᔪᓐᓇᖅᐳᑦ ᑕᒪᒃᑭᕈᓐᓇᑎᑕᐅᓗᑎᒃ. ᓇᓕᐊᓂᑐᐃᓐᓇᖅ 5.6.16 and 5.6.17, considering the results of the study ᐊᕐᕌᒍᒥ ᐋᖅᑭᒋᐊᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐃᓅᔾᔪᑕᐅᔭᕆᐊᓖᑦ ᐅᓄᕐᓂᖅᓴᕈᕆ- and other information as may become available. ᐊᖅᑕᐅᔪᓐᓇᑐᑦ ᐅᓄᖏᓂᖅᓴᐅᓕᖅᑎᑕᐅ ᓗ ᑎᓪᓘᓐᓃᑦ, ᑭᓯᐊᓂ • 5.6.29 The adjusted basic needs level may expand up ᐃᓅᔪᑕᐅᔭᕆᐊᓕᓐᓄᑦ ᐊᑖᓄᐊᕆᐊᖃᖏᓚᖅ (ᑳᓕᕐᑐᖃᕆᐊᖃᖏᓚᖅ). to the entire total allowable harvest. In any year the ad- 5.6.39 ᐊᒥᐊᒃᑯᖏᓂᒃ ᐊᖑᓇᓱᒃᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᑦ justed basic needs level may float upward or downward, • but shall never fall below the basic needs level.

N•o6Wb | NANIILIQPITA 15 Franco Buscemi Franco Buscemi ᕗᕌᓐᑯ ᐳᓯᐊᒻᒥ / ᕗᕌᓐᑯ ᐳᓯᐊᒻᒥ /

ᐃᓕᓴᐱ ᕿᔫᑦᑖᖅ ᖃᓗᓯᔪᖅ ᓂᓚᖕᓂᑦ ᔩᓴᓐ ᑰᐱ ᑕᖃᐃᖅᓯᑲᐃᓐᓇᖅᑎᓪᓗᒍ ᐊᒡᓗᐊᓕᐅᕐᓂᕐᒥᑦ ᐊᐅᓚᓴᕐᕕᒃᓴᒥᑦ. ᕿᒥᕐᒥᑦ ᓄᐃᓚᐃᑦ ᐅᖅᑰᓇᕐᓂᖅᓴᐃᑦ ᐊᒪᕉᑉ ᐊᒥᖏᓐᓂᑦ. Elisapee Keyootak scoops out ice while Jason Qupee takes a break from chiseling out a hole for ice-fishing. Dog fur is warmer than wolf fur. Elisapee Keyootak ilaunmut hikuiyaiyuq Jason Qupee unaguiqhiqtilluni tuuqtaminik aulattivighaanik. Qinmiup amia uqquutqiyauyuq amaqqup amianit.

ᓴᓂᕐᕙᕐᑕᐅᓯᒪᓕᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᓴᖅᑭᔮᕐᐸᒌᖅᑐᓄᑦ ᖁᕕᐊᓲᑎᖃᕐᓂᒃᑯᑦ mik havaktimik nalaktikainagiakaktuk katimagaikpata niru- ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕈᑎᖃᕋᓱᐊᕐᓂᒃᑯᓪᓗ ᐊᐅᓚᑕᐅᔪᓄᑦ, ᑖᒃᑯᐊ ᓄᓇᕗᒻᒥ aqungnangitumik. ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᓴᓂᕐᕙᐃᓯᒪᖃᑦᑕ ᓂᐊᖅᐳᑦ • 5.4.6 ihuarhaqtauhimangituniq numiktitauhimayunik ᐱᔭᐅᔪᓐᓇᖅᑐᓂᒃ ᐃᑲᔪᖅᑐᐃᓗᑎᒃ ᓴᖅᑭᑕᐅᕙᓪᓕᐊᔪᓂᒃ ᓯᕗᒧᐊᖅᓴᖅᑕ- hapkunanga naunaiyaktauhimayunit hagyairhimainagiakak- tut Nunavut Kavamatkunut, Kanatami Kavamatkunut, uvalu ᐅᓂᖏᓐᓂᓗ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕈᑎᖃᕋᓱᐊᕐᓂᒃᑯᑦ, ᐋᕿᑦᑕᐅᓯᒪᔪᑦ Inuknun. ᑕᐃᒪᐃᓕᐅᕈᑕᐅᓂᐊᕐᑎᓪᓗᒋᑦ ᐃᓄᓐᓄᑦ. ᑕᒪᒃᑯᐊ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕈᑕᐅᓂ - • 5.6.5 Malikalugu una Nakatak 5.6.6, ukkua NWMB-kut ᐊᖅᑐᑦ ᐃᑲᔪᖅᑐᕐᑕᐅᓯᒪᔭᕆᐊᖃᖅᐳᑦ ᐊᖑᓇᓱᒃᑏᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᓐᓄᑦ ihumarhugiakaktut hapkua Inuit ihariagiyaitnik kititlugit ᐊᒻᒪ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᔪᑎᒍᑦ ᐊᖑᓇᓱᒃᑏᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᓐᓄᑦ. pipkaktauyungnaktut anngutirhait ihuarhaktauhimakpata • 5.6.42 ᖃᐅᔨᒪᔨᖃᕆᐊᖃᕐᓂᖅ ᐅᖃᑕᐅᓯᒪᔪᒥ ᓈᓴᐅᑎᖏᓐᓂ NWMB-kunin hapkuninga: (a) nanuqniq arhaniqlu; (b) 5.6.41 (ᐸ) ᐊᑐᕐᓂᐊᖏᓚᖅ ᑕᐃᒪᐃᑎᑕᐅᒃᐸᑦ ᐊᖑᓇᓱᒃᑏᑦ umingmaknik; (c) arviitniq; (d) tamaita tikkikataktunik ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᓐᓄᑦ ᖃᐅᔨᒪᔨᖃᕆ ᐊᖃᖏᑑᔮᖅᐸᓪᓗ ᐊᖏᕐᑕᐅᓯᒪᓗᓂ tingmianik uvalu manninik kihiani ukkuangunitut tingmiat, tiitiraqhima yut tatvani Ilanga 1 uma naunaipkutimi5-3, ᐊᖑᓇᓱᒃᑏᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᓐᓄᑦ. ukkiarhaligangata, attuligiakat Saptaipa 1; (e) tamaita kiv- • 5.6.55 ᐊᑑᑎᖃᖅᑐᑦ ᐆᒪᔪᐃᑦ ᓴᐅᓂᕕᓂᖏᑦ ᐃᓚᔮᖏᓪᓗ gaviit, ilaliutilugit ukpiit owls; (f) huuliut mitqiit ubluitnin. ᐆᒪᔪᖅ ᑐᔾᑯᑕᕕᓂᐅᑎᓪᓗᒍ ᒪᓕᓪᓗᒋᑦ ᓈᓴᐅᑏᑦ 5.6.52 ᐊᒻᒪᓗ 5.6.53 • 5.6.18 Tatvanganin hivulikpami naliutigiakat una ᑐᓂᕐᕈᑕᐅᓂᐊᖅᐳᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ aullarutaat ukkua Nunavumi Annguniaknikut Naunaiyautaat ᑐᓂᕐᕈᑕᐅᔪᒃᓴᐅᓗᑎᒃ ᓄᓇᓕᓐᓂ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᔪᓂ ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ukkua NWMB-kut ihuarhaiyagiakaktut kititlugit pipkak- ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᒋᔭᐅᔪᒧᑦ. tauyungnaktut anngutirhait Inuit illuani Nunavut attauhiu- 5.8.1 ᑎᒃᑯᐊᖅᑕᐅᓯᒪᔪᐃᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦ galuamik arviqmik, malikalugit ukkuak Nakatak 5.3.3 • tatvunga 5.3.6 uvalu ihumagilugit hapkua naunai yaktauhi- ᐱᔪᓐᓇᕐᓂᖃᖅᐳᑦ ᓯᕗᓪᓕᖅᐸᐅᔾᔨᔪᓐᓇᕐᓂᕐᒥᒃ ᐊᖏᖏᓐᓂᕐᒥᒃ mayut ublumimut uvalu allat tuhaktitjutait tatvunga ᐋᖅᑭᒃᓯᒪᔪᒪᔪᓂᒃ ᓄᑖᓂᒃ ᖁᕕᐊᓱᒋᐊᖅᓯᒪᔪᑦ ᐊᖑᓇᓱᒋᐊᖅᓯᒪᔪᑦ mirhanut. Naunaitiariaqaqqat, una ihumaliurutat ukkua ᓇᔪᒐᖏᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᑲᔾᔮᕆᐊᖅᓯᒪᔪᑦ ᓄᓇᕗᑦ ᐃᓗᐊᓂ NWMB-kut pitjutigilugit hapkua kititlugit pipkaktauyung- ᐃᒪᓐᓇᐃᑎᓪᓗᒋᑦ: (ᐊ) ᒐᕙᒪᒃᑯᑦ ᐊᔪᙱᓐᓂᖃᖅᐳᑦ ᓴᖅᑭᑎᑦᓯ ᓂ - naktut anngutirhait malikayagiakaktuk ukkua Nakatak ᐊᖏᓪᓗᑎᒃ ᑐᒃᓯᕋᐅᑕᐅᓯᒪᔪᒥᒃ ᓱᓕᓂᕐᒥᑎᒍᑦ ᓇᒧᑐᐃᓐᓇᖅ 5.3.16 tatvunga 5.3.23. Tamna innirhimalikat, una kititlugit ᑐᓴᖅᑕᐅᑎᓐᓂᐊᖏᓪᓗᒍ; (ᐸ) ᑕᒪᕐᒥᒃ ᑎᑎᕋᖅᓯᒪᔪᓕᒫᑦ ᐊᕙᑎᒥᐅᑕᐃᑦ pipkaktauyungnaktut anngutirhait ihuarhaktaunginagiakak- tait ukkua NWMB-kut kakugunguraitpat attuklugik ukkua ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕈᑕᐅᒐᓱᐊᖅᑐᓪᓗ ᒥᒃᓵᓄᑦ ᑐᑭᓯᒋᐊᕈᑎᒃᓴᐅᔪᑦ Nakatak 5.6.16 uvalu 5.6.17, ihumaliurutigilgaklugit hap- ᐊᑐᐃᓐᓴᐅᑎᑕᐅᕗᑦ ᒐᕙᒪᒃᑯᓐᓄᑦ ᑐᒃᓯᕋᖅᑕᐅᔪᑦ ᑖᒃᑯᐊ ᖃᐅᔨᒃᑲᐅᔾᔭ- kua naunaiyautit uvalu ahiagut tuhaktitjutait ᐅᖃᑦᑕᕆᐊᖃᖅᐳᑦ ᑎᒃᑯᐊᖅᑕᐅᓯᒪᔪᓄᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᓐᓄᑦ hatqiqqataliqqata. ᓯᕗᓪᓕᖅᐸᐅᓗᑎᒃ ᐊᖏᖏᓐᓂᖃᕈᓐᓇᖅᓱᑎᒃ; (ᑕ) ᑕᒪᒃᑭᕐᓗᒋᑦ, ᒪᓕᒃᑕᐅ- • 5.6.29 Hapkua ihuaraqhauhimayut ihariagiyaitnik ᕙᒃᑐᑦ ᐊᒻᒪ ᐱᕕᖃᖅᑎᑕᐅᔪᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᕙᒃᑐᓪᓗ ᐊᒻᒪᓗ, ᐱᓗᐊᖅᑐᒥᒃ, kiglirhait pinagiakaktut amigaikpaliklugit kititlugit pipkak- tauyungnaktut anngutirhait. Kittuni ukkiuni hapkua

16 N•o6Wb | NANIILIQPITA ᐊᑐᖅᑕᐅᔭᕆᐊᖃᕐᑐᑦ ᓈᓴᐅᑖᓂ 5-6 ᒪᓕᒃᑕᐅᓪᓚᕆᒋᐊᖃᖅᐳᑦ; ᐊᒻᒪᓗ • 5.6.39 From the portion of the surplus after the (ᑲ) ᑖᒃᑯᐊ ᑎᒃᑯᐊᖅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦ ᓯᕗᓪᓕᐅᓗᑎᒃ allocation for existing sports and other commercial opera- ᐊᖏᖏᑦᑐᓐᓇᖅᐳᑦ, ᑭᓯᐊᓂ ᐋᖅᑭᒃᑕᐅᔪᖃᖏᑎᓪᓗᒍ ᓄᑖᓂᒃ tions, the NWMB shall allocate resources to support the es- ᖁᕕᐊᓲᑎᒋᓗᒍ ᑲᔾᔮᕈᑎᒋᓗᒍ ᓇᔪᒐᐅᔪᒃᓴᓂᒃ ᒪᓕᓪᓗᒍ ᓈᓴᐅᑖ 5-6 ᑖᓐᓇ tablishment and continued operation of viable economic ᐊᖏᐅᑕᐅᖏᑦᑑᒐᓗᐊᖅ ᖄᖏᖅᑎᓱᓐᓇᕐᑐᓂᐅᒃ; ᑕᐃᒪᓐᓇᐃᑦᑕᕌᖓᑦ, ᑖᓐᓇ ventures, including sports and all other form of commercial ventures, designed to benefit Inuit. These ventures must be ᐋᖅᑭᒃᓯᕕᐅᖏᑦᑐᖅ ᐊᓯᖏᓐᓄᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᔪᓐᓇᖅᐳᖅ ᐊᒻᒪᓗ ᑕᐃᒪᐃᓕᖅᐸᑦ sponsored by HTOs and RWOs. ᑎᒃᑯᐊᖅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦ ᐱᔪᓐᓇᕐᓂᖃᒃᑲᓐᓂᕐᓂᐊᖏᓚᑦ • 5.6.42 The requirement for a guide referred to in ᑖᔅᓱᒥᖓ ᑐᒃᓯᕋᐅᑕᐅᔪᒥᒃ, ᑎᓕᔭᐅᖏᒃᑯᑎᒃ ᐊᖏᔪᖅᑲᐅᑕᐅᔪᒧᑦ. Article 5.6.41 (b) shall not apply where the HTO waives such re- • 5.8.4 ᑎᒃᑯᐊᖅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦ quirement or where no guides are approved by the HTO. ᓯᕗᓪᓕᖅᐸᐅᔪᓐᓇᕐᓗᑎᒃ ᐊᖏᙱᓐᓂᕐᒧᑦ ᐊᐅᓚᑦᓯᓂᕐᒧᓪᓗ, ᐊᓯᖏᓐᓂᒃ • 5.6.55 Valuable parts of wildlife killed under Article ᒐᕙᒪᒃᑯᓄᑦ ᐊᐅᓚᑕᐅᔪᓂᒃ ᑕᒪᒃᑯᓂᖓ ᑐᒃᑑᔭᓂᒃ ᐱᕈᖅᓴᔭᐅᓂᖏᓐᓂᒃ, 5.6.52 and 5.6.53 (emergency kills) shall be disposed of by the NWMB to the appropriate RWO. ᐊᒥᓱᕈᓴᔭᐅᓂᖏᓐᓂᓪᓘᓐᓃᑦ. ᐅᖃᐅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐅᐃᒍᖏᓐᓂ ᓈᓴᑎᖏᑦ • 5.8.1 DIOs shall have the right of first refusal to establish 5.8.1 (ᐊ), ᐊᒻᒪ (ᐸ) ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᓂᒃ ᖁᕕᐊᓲᑎᒋᓪᓗᒍ ᓇᔪᒐᐅᕙᒃᑐᓂᒃ. new sports lodges and naturalists lodges in Nunavut subject ᐊᑐᕐᑕᐅᓂᖏᑦ ᐱᕕᖃᕐᓂᖏᓪᓗ ᒫᓐᓇ ᐊᐅᓚᑕᐅᔪᑦ ᐅᖃᐅᑕᐅᓯᒪᔪᓂ only to the following conditions: (a) Government is under no ᐊᔾᔨᒌᖏᓐᓂᕆᔭᖏᑦ ᐅᐃᒍᖓᓂ 5-6 ᖃᓄᐃᓂᖏᓐᓂ. obligation to disclose any matter in an application which has • 5.8.7 ᑎᒃᑯᐊᖅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦ ᓯᕗᓪᓕᖅᐹᒥᒃ been submitted on the faith of it being kept confidential; (b) ᐊᖏᖏᑦᑐᓐᓇᕐᓂᖃᕐᑎᑕᐅᕗᑦ ᓂᐅᕕᐊᒃᓴᖃᕈᓐᓇᕐᓂᕐᒧᑦ ᐆᒪᔪᓂᒃ ᓄᓇᕗᑦ All material environmental and economic information avail- ᐃᓗᐊᓂ. ᐅᖃᐅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐅᐃᒍᖏᓐᓂ 5.8.1(ᐊ) ᐊᒻᒪ (ᐸ) ᑐᕌᖓᔪᑦ able to any government agency independent of the applica- tion itself but pertinent thereto shall be made available to a ᒪᓕᒐᒃᓴᐃᑦ ᖁᕕᐊᓲᑎᒋᓪᓗᒍ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᕙᑎᒥᐅᑕᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᓇᔪᒐᐅᔪᑦ DIO exercising the right of first refusal; (c) generally, the pro- ᐃᒪᓐᓇᐃᑦᑕᕆᐊᖃᖅᐳᑦ. ᐊᑐᒐᒃᓴᐃᑦ ᖃᖓᒃᑯᓪᓗ ᐊᑐᖅᑎᑕᐅᕙᓐᓂᐊᕐᒪᖔᑕ cedures and time requirements conforming to current prac- ᐱᓕᕆᐊᕆᔭᐅᓂᐊᖅᑐᑦ ᐊᔨᑲᓴᖏᑦ ᐋᖅᑭᒃᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐅᐃᒍᖓᓂ 5-6-ᒥ tices and, specifically, the steps set out in Schedule 5-6 shall ᐊᑐᖅᑎᑕᐅᓂᐊᖅᐳᑦ.Franco Buscemi be followed; (d) If a DIO exercises a right of first refusal, but subsequently fails to establish a new sports lodge or natural- • 5.8.9 ᑎᒃᑯᐊᖅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦ ᓯᕗᓕᖅᐹᒥᒃ ist lodge in accordance with Schedule 5-6 without just cause, ᐊᖏᖏᑎᕗᕌᓐᑯ ᐳᓯᐊᒻᒥ / ᐅᔪᓐᓇᖅᐳᑦ ᓂᐅᕕᐊᑦᓴᕈᑎᑕᐅᓯᒪᔪᓂᒃ ᑲᑎᖅᓱᖅᑕᐅᓯᒪᔪᓂᓪᓗ ᐋᖅᑭᒃᓱᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᓂᓪᓗ ᓂᕆᔭᐅᕙᖏᑦᑐᓂᒃ ᐆᒪᔪᐃᑦ ᐃᓚᕕᓂᖏᓐᓂᒃ. the minister may declare that its right of first refusal has lapsed. In such circumstances, the area may be made avail- ᐅᖃᐅᑕᐅᓯᒪᔪᓂ ᐅᐃᒍᖏᓐᓂ 5.8.1 (ᐊ) ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᓂᒃ able to other applicants and the DIO shall not have a further ᖁᕕᐊᓲᑎᒋᔭᐅᓗᓂ ᓇᔪᒐᐅᔪᓄᑦ ᑕᒪᑐᒧᖓ ᑕᒪᓐᓇ ᐃᓚᐅᓂᖃᖅᐳᖅ. right of first refusal over such applicants, except at the dis- ᐊᑐᐊᒐᕆᔭᐅᕙᒃᑐᑦ ᐊᒻᒪ ᐱᓕᕆᐊᖃᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᑯᓂᐅᓂᕆᔭᐅᔪᓐᓇᖅᑐᑦ cretion of the minister. ᐊᔾᔨᒐᓚᖓᓂᒃ ᓈᓴᐅᑎᖓᓂ 5-6 ᒪᓕᒐᐅᓗᓂ. • 5.8.4 DIOs shall have the right of first refusal to establish and operate facilities, other than government facilities, for • 5.9.1 ᖃᓄᐃᑦᑐᑐᐃᓐᓇᖅ ᒪᓕᒐᓕᐊᖑᔪᖅ ᓯᓚᕐᔪᐊᓕᒫᒥ ᑕᕆᐅᓪᓗ ᐊᑭᐊᓄᑦ ᑲᑐᔭᐅᓗᓂ ᐊᖏᐅᑕᐅᓯᒪᔪᖅ ᑐᑭᓕᐅᖅᑕᐅᓯᒪᑎᐊᕆᐊᖃᖅᐳᖅ the purpose of Indigenous wildlife and reindeer propagation, cultivation or husbandry. The conditions referred to in Article ᐊᒻᒪ ᐊᐅᓚᑕᐅᑦᓯᐊᕐᓗᓂ ᐃᒃᐱᒋᔭᐅᓯᐊᕐᓗᑎᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᐊᑲᐅᓂᖅᐹᖓᑎᒍᑦ 5.8.1(a), and (b) in relation to sports lodges and naturalist ᑕᐃᒪᓇᓴᐃᓐᓇᖅ ᐊᓯᖏᑎᑐᑦ ᓄᓇᖃᖅᑳᕐᓯᒪᔪᑎᑐᑦ ᑲᓇᑕᒥ. lodges shall apply. Procedures and time periods conforming • 5.9.2 ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᖓ ᐃᓚᐅᑎᓯᓚᕆᖃᑕᕆᐊᖃᖅᐳᖅ ᐃᓄᓐᓂᒃ to current practice and comparable to those set out in Sched- ᐅᖃᐅᓯᕆᔭᐅᓕᕋᖓᑦ ᒐᕙᒪᒃᓴᖓᑕ ᖃᓄᐃᑑᓂᔅᓴᖓ ᓯᓚᕐᔪᐊᓕᒫᒥ ule 5-6 shall apply. ᐊᖏᐅᑕᐅᔪᓂ ᐱᔾᔪᑎᖃᑐᐊᕌᖓᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐆᒪᔪᕈᓐᓇᕐᓂᕐᒧᑦ • 5.8.7 DIOs shall have the right of first refusal to market ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖏᓐᓂᒃ ᓄᓇᓄᑦ ᐃᓗᐊᓂ, ᐅᖃᐅᑕᐅᕙᓪᓕᐊᑎᓪᓗᒍᓗ wildlife, wildlife parts and wildlife products in Nunavut. The ᓯᕗᒧᐊᑦᓯᐊᖃᑕᕆᐊᖃᖅᐳᖅ ᐊᒻᒪ ᒐᕙᒪᓃᖔᖅᓯᒪᖏᑦᑐᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᑦᑐᑦ. conditions referred to in Article 5.8.1 (a) and (b) in relation to sports lodges and naturalist lodges shall apply. Procedures • 5.9.3 ᐅᖃᐅᓯᕆᔭᐅᔪᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᓈᓴᐅᑖᓂ 5.9.2 ᑎᒃᑯᐊᖅᑕᐅᖃᑕᕆ - and time periods conforming to current practice and com- ᐊᖃᖅᐳᑦ ᑎᒃᑯᐊᖅᑕᐅᓯᒪᔪᓄᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᓐᓄᑦ. parable to those set out in Schedule 5-6 shall apply. • 5.8.9 DIOs shall have the right of first refusal to carry out ᐃᓅᑉ ᐊᒻᒪ ᑲᑎᓐᖓᔪᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖏᑦ ᐃᓛᒃᑰᖓᓂ 5 any venture aimed at the commercial collection or process- ing of non-edible wildlife parts and wildlife products. The • 5.2.28 ᑭᒡᒐᑐᖅᑐᒥᒃ ᐱᓕᕆᔨᐅᔪᒥᓪᓘᓐᓃᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᒃᑯᖏᓐᓂ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᓂᖏᑎᒍᑦ ᒐᕙᒪᐅᔪᓂᒃ, ᐃᓄᓐᓂᒃ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᐊᖑᓇᓱᒃᑏᑦ rights of first refusal shall extend to non-edible wildlife parts ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᓐᓂᒃ, ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᔪᑎᒍᓪᓘᓐᓃᑦ ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ and wildlife products available as a consequence of a kill or as recoverable in an inanimate form. The conditions referred ᐃᓚᐅᕕᖃᑦᑎᐊᖅᑎᑕᐅᕗᑦ ᑲᑎᒪᑎᑦᓯᔪᖃᖅᑎᓪᓗᒍ ᑭᒃᑯᓕᒫᓂᒃ ᓄᓇᕗᒻᒥ to in Article 5.8.1 (a) and (b) in relations to sports lodges and ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᐃᒪᓇᐃᑐᓐᓇᖅᐳᑦ, ᐋᖅᑭᓯᓗᑎᒃ naturalist lodges shall apply. Procedures and time periods

N•o6Wb | NANIILIQPITA 17 ihariagiyaitnik kiglirhait amigaikpalinnagiakaktut uvalunin ikkilinagiakak- conforming to current practice and comparable to tut, kihiani kattaktitauyagiakangitut attanut hapkua ihariagiyaitnik those set out in Schedule 5-6 shall apply. kiglirhaita. • 5.9.1 Any legislation implementing an interna- • 5.6.39 Ilangitnit hapkua ammiatkut hapkua inniktauhimalikata hap- tional or interjurisdictional agreement shall be in- kua annguniaknikut ahiagutlu maniliurutauyunit, ukkua NWMB-kut terpreted and administered to treat Inuit on at least tunnihiyungnaktut ikkayutirhaitnik hapkua aullatitauyut maniliurutit, as favourable a basis as any other Aboriginal people illaliutilugit annguniaknikut uvalu taimaita ahiagut manilirutait, in Canada. ihuarhaktauhimayut ikkayutirhait Inuit. Hapkua maniliurutauyut • 5.9.2 The Government of Canada shall include munariyagiakaktait ukkua HTO-kut uvalu RWO-kut. Inuit representation in discussions leading to the • 5.6.42 Ukkua pitjutauyut munarhiyurhamik kablunnat annguniakti- formulation of government positions in relation to tlugit tiitiraqhimayut tatvani Nakatak 5.6.41 (b) pitjutauyagiakangitut an international agreement relating to Inuit wildlife ukkua HTO-kut ahivaqatjuk una pitjutirhaq uvalunin ukkua harvesting rights in Nunavut, which discussions munnaqtirhait angiktaungitpata hapkunanga. shall extend beyond those discussions generally • 5.6.55 Hapkua anniqnaqtut illangirhimayut anngutauyumin available to non-governmental organizations. tuqqutauhimayut atturhugit ukkua Nakatak 5.6.52 uvalu 5.6.53 • 5.9.3 Inuit representatives referred to in Article (qayangnarhivalakat anngutirhat tuqqutauhimayuq ) tunniyauniaktut 5.9.2 shall be nominated by a DIO. tatvanga NWMB-kunin Annuhiqqiyunnut . • 5.8.1 DIO-kut piyunnautikaktut hivuliulutik qingiyunaktut hapku- INDIVIDUAL AND GROUP RIGHTS ninga maniqami annguniakvirhanik uvalu maniqami nunamik pullari- IN ARTICLE 5 aqvirhanik malikalutik hapkuninga kihiani: (a) Kavamatkut • 5.2.28 Any representative or agent of the Gov- piyagiakangitut kitunik ihumagiyauyunik tatvani turhiutimi tunniya- ernment of Nunavut or the Government of Canada, uhimagaluaktitlugu tuhaktitauqqunnagit ; (b) Tamaita hapkua avati- an Inuk or any HTO or RWO shall be accorded the likinikut uvalu pivalianikut tuhaktitjutirhat hatqiumayut kittunut status of full party at a public hearing and the kavamatkut katimayiitnun illaliutihimangitpata tatvunga turhiutiqaqtu- NWMB may, at its discretion and in conformity with mut kihiani ajikutariqpagit tuniya uyunaqtut tatvunga DIO-kunut piyun- its rules, determine whether any other person is ac- nautikaktut hivuliulutik qingiyunaktut; (c) qanuritqaluaqtitlugit, hapkua corded the same status of full party for the purpose aullatjutait uvalu kiklirhait uktutaita havarhanut uvalu, hapkunaluak, of any particular public hearing. maligarhanut tatvani Naunaipkutini 5-6 malika yauyagiakaktut; (d) • 5.6.19 Where a total allowable harvest has ukkua DIO-kut atturhimanikatjuk una piyunnautikaktut hivuliulutik been determined by the NWMB in accordance with qingiyunaktut, kihiani ayurhaqniqqat aullarutiluni nutanik kablunat ann- Article 5.6.16 and 5.6.17, the NWMB shall strike a guniakvirhaitnik uvalunin pullariaqtut manniqiarviqhaitniq malikalugik basic needs level. ukkua Naunaipkutani 5-6 pitjutiqangitqaluaqluni, una Minista ukka- • 5.6.20 The basic needs level shall constitute the gungnaktuk tatva uma piyunnauta hivulliuluni qingiyunngnauta first demand on the total allowable harvest. Where atturunnaguiqtuq. Taima attuqtaunnikata, hamna nuna hatqiqtauyung- the total allowable harvest is equal to or less than naqtuq allanut turhiqhimayunut uvalu ukkua DIO-kut hivunirhami the basic needs level, Inuit shall have the right to piyunnautiqaruiqniaqtut hivuliulutik qingiyungnautirhaniq hapkuninga the entire total allowable harvest. turhigautirhaniq, kihiani ihumarhutauqpata Ministamit. • 5.7.19 In the event that an Inuk or a DIO dis- • 5.8.4 DIO-kut piyunnaitiqaqniaqtut hivuliulutik qingiyungnaqtut agree with any interested party as to the incom- aulakutiyumayakaknikut uvalu aulapkailutik iglukpakakvirhamik, ahiagut patibility of harvesting activities with an authorized hapkua kavamatkut iglutaitnik, ima pitjutauniaknikata Nunakakaktut land use pursuant to Article 5.7.18 (d), the matter annguniarutaitn nauvalliavirha itnnik, nayuqvirhaitniq uvalu pammi rvi - shall be resolved in accordance with Article 38. qhaitniq. Ukkua malikayarhait tatvani Nakatak 5.8.1(a), uvalu (b) pitju- • 5.7.34 Subject to Article 5.7.3 an Inuk, and sub- tauyut kablunaat annguniakutaitnik uvalu pullariaqtut manikami ject to Article 5.7.6, an RWO or HTO may, except as ayurhivhait atturiaqaqttut. Hapkua maliguarutait uvalu aulanningit ublu- provided for in Article 5.7.35: (a) assign the right mimut attugauyut uvalu ajikuhiuqtauluni hapkuninga Naunaipkut 5-6 to harvest to (i) an Inuk, or (ii) the spouse or per- atturaunniaqtuq. son cohabiting as the spouse of an Inuk, and in all • 5.8.7 DIO-kut piyunnautiqaqniaqtut hivuliulutiq maniliurutigini- cases the assignment of the right to harvest shall of aknigumiku anngutirhat, anngutirhat illangirhimayut uvalu anngutirhat itself also carry with it that share of the total allow- ammingnit illuani Nunavut. Hapkua maligauyut tatvani Nakatak 5.8.1 able harvest as stated in the assignment ; and (b) (a) uvalu (b) pitjutauyut kablunnat annguniakvitnik uvalu manniqiaqtut assign part or all of his, her or its share of the total hinniktakvitnik pitjutigiyungnaktait. Hapkua maliguarutait uvalu aulan- allowable harvest to a person qualified to harvest ningit ublumimut attugauyut uvalu ajikuhiuqtauluni hapkuninga under laws of general application. Naunaipkut 5-6 atturaunniaqtuq.

18 N•o6Wb | NANIILIQPITA Franco Buscemi

Jose Awa ᒨᓯ ᐊᕙ / ᕗᕌᓐᑯ ᐳᓯᐊᒻᒥ /

ᓄᐊᒪᓐ ᐃᓪᓚᐅᑦ ᓇᓄᖅᓯᐅᖅᑐᖅ ᖃᐅᓱᐃᑦᑐᖅ, ᓄᓇᕗᑦ. ᐊᐃᕕᖅᓯᐅᖅᑐᖅ ᖃᓂᒋᔭᖓᓂ ᐃᒡᓗᓕᐅᑉ. Norman Idlout searched for a polar bear in Resolute Bay, Nunavut. Walrus near Igloolik. Norman Idlout nanuqmik paqittinahuaqhuni Qauyuittumi, Nunavunmi. Aiviq Igloolik haniani.

ᐊᑲᐅᓴᕐᓗᑎᓪᓗ ᒪᓕᒐᐅᓂᐊᖅᑐᓂᒃ, ᐃᓚᐅᓚᕆᓕᖅᑎ ᓯᔪᓐᓇᖅᐳᑦ • 5.8.9 DIO-kut piyunnautiqaqniaqtut hivuliulutiq maniliurutig- ᐱᔪᓇᐅᑎᖃᓯᐊᕐᓗᑎᒃ ᑲᑎᒪᐅᑎᖃᖅᑐᖃᖅᑎᓪᓗᒍ. iniaknigumiku kattirhuqlugit uvalunin havarilugit hapkua niqqaun- gitut anngutirhanit illangirhimayut uvalunin anngutirhat ammiit. • 5.6.19 ᑲᑎᓗᒃᑖᕐᓗᒋᑦ ᐆᒪᔪᖅᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᑦ ᖃᐅᔨᔭᐅᓯᒪᓕᖅᐸᑕ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᖠᕆᒧᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ Una piyunnautat hivuliulutiq piyunnatait hapkua niqqaungitut anngutirhanit illangirhimayut uvalunin anngutirhat ammiit hatkiu- ᓇᓴᐅᑖ 5.6.16 ᐊᒻᒪ 5.6.17 ᒪᓕᓪᓗᒍ, ᑲᑎᒪᔩᑦ ᐋᖅᑭᓯᖃᑕᕐᓂ- makpata qanuq tuqqutauhimakpata uvalunin aqquaqtauhimak- ᐊᖅᐳᑦ ᐃᓅᔪᑕᐅᔭᕆᐊᖃᖅᑐᑦ ᐆᒪᔪᐃᑦ ᐱᔭᐅᔪᓐᓇᕐᓂᖏᓐᓂᒃ pata tuqqungayut. Ukkua malikayarhat tiitiraqhimayut tatvani ᒪᓕᓪᓗᒍ ᑖᓐᓇ ᐃᓚᖓᓃᑦᑐᖅ. Nakatak 5.8.1 (a) uvalu (b) pitjutauyut kablunnat annguniakvitnik • 5.6.20 ᐃᓅᔪᑎᒋᔭᐅᔭᕆᐊᓖᑦ ᐆᒪᔪᐃᑦ ᓯᕗᓪᓕᖅᐸᐅᔾᔭᐅ- uvalu manniqiaqtut hinniktakvitnik. Hapkua maliguarutait uvalu ᑎᑕᐅᔭᕆᐊᖃᖅᐳᑦ ᑖᒃᑯᓇᓂ ᑕᒪᒃᑮᕐᓗᒋᑦ ᐆᒪᔪᖅᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᓂ. aulanningit ublumimut attugauyut uvalu ajikuhiuqtauluni hap- ᑕᒪᒃᑭᕐᓗᒋᑦ ᐆᒪᔪᖅᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᑦ ᐊᒥᓲᓂᖏᑦ ᐊᔾᔨᒋᔭᐅᒃᐸᑕ kuninga Naunaipkut 5-6 atturaunniaqtuq. ᐃᓄᐃᓴᓐᓂᖅᓴᐅᒃᐸᑕᓘᓐᓃᑦ ᐃᓅᔪᑎᒋᔭᐅᔭᕆᐊᓕᓐᓄᑦ, ᐃᓄᐃᑦ • 5.9.1 Kitugaluakat maligaliurhimayuq ihuarhaqtauhimaqpat hilakjuami uvalunin tiitiqniqaqtut anngirutaitni tukkikaktuk uvalu ᐱᔪᓐᓇᕐᓂᖃᕐᓂᐊᖅᐳᑦ ᐆᒪᔪᕈᓐᓇᓂᕐᒥᒃ ᑕᒪᐃᓐᓂᒃ ᑕᒪᒃᑭᕐᓗᒋᑦ attanniktutaunniaktuk nakuannaklugit Inuit ajikuhiugahuaklugit ᐆᒪᔪᖅᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᑦ. piyunnautirhait hapkua Nunakakaktut Kanatami. • 5.7.19 ᐃᓄᐃᑦ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᑎᒃᑯᐊᖅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐃᓄᐃᑦ • 5.9.2 Ukkua Kanatami Kavamatkut illaliuttiyagiakaktait hapkua ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦ ᓈᒻᒪᔅᓴᖏᓂᖅᐸᑕ ᓄᓇᐅᑉ ᐊᖑᓇᓱᒃᕕᐅᓘᓐᓃᑦ Inuit kivgaktuktiit ukkautikaktitlugit aullakutirhaitnik hapkua kava- ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᐊᓄᑦ ᐊᖏᐅᑕᐅᓯᒪᑎᓪᓗᒍ ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᐊᖅᑎᓪᓗᒍ matkut havarhaitnik pitjutigilugit hapkua hilakjuami angirutauhi- ᒪᓕᓪᓗᒍ ᓈᓴᐅᑖᑕ ᐅᐃᒍᐊᓂ 5.7.18 (ᑲ), ᑕᒪᓐᓇ ᐊᑲᐅᖏᓕ- mayut Inuit annguniaknikut piyunnautaitnik hamani Nunavumi, hapkua ukkautiginiaktait piyunnaktait kangiutiyunnaktait hapkua ᐅᕈᑕᐅᔪᖅ ᑕᒪᑐᒧᖓ ᐋᖅᑭᒃᑕᐅᔪᓐᓇᖅᐳᖅ ᒪᓕᓪᓗᖑ ukkautauyut hapkunanga kavamaunngitut timigiyaita. ᐃᓚᒃᑰᕐᑐᖏᓐᓂ 38. • 5.9.3 Inuit kivgaktuqtiit tiitiraqhimayut tatvani Nakatak 5.9.2 • 5.7.34 ᒪᓕᓪᓗᒍ ᓈᓴᐅᑖ 5.7.3 ᐃᓄᒃ, ᒪᓕᓪᓗᒍ ᓈᓴᐅᑖ niruaqtauyagiakaktut tatvangat DIO-kunin. 5.7.6, ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᔪᓂ ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦ ᓄᓇᓕᓐᓂ ᐊᖑᓇᓱᒃᑏᑦ ᒥᑭᒋᐊᕐᓂᐊᖅᑏᓪᓗ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᓪᓘᓐᓃᑦ KITTUT INUIT UVALU KATIMAYIIT PIYUNNAUTAIT TATVANI NAKATAK 5 ᐃᒪᓐᓇᐃᓕᐅᕈᓐᓇᖅᐳᑦ, ᐃᓚᐅᙱᓪᓗᓂ ᐅᖃᖅᓯᒪᔪᖅ ᓈᓴᐅᑖᓂ • 5.2.28 Kitut kivgaktuiyut uvalunin katimayiit tatvani Nunavut 5.7.35: (ᐊ) ᐊᖑᓇᓱᒃᑎᓯᔪᓐᓇᖅᓱᑎᒃ ᐅᑯᓂᖓ (i) ᐃᓄᓪᓚᕆᒻᒥᒃ, Kavamatkuni uvalunin Kanatami Kavamatkuni, una Inuk uvalunin kitut HTO-kut uvalunin RWO-kut illiitagiyaunniaktut ima illuingaq- ᐅᕝᕙᓘᓐᓅᑦ (ii) ᓄᓕᐊᖓᓂᒃ ᐅᐃᖓᓂᓪᓘᓐᓃᑦ ᐊᐃᐸᕆ ᔭᖓ - tuttuut katimayiit ajikuhiuklugit nallaktautitlugit katimapkaikpata ᓂᓪᓘᓐᓃᑦ ᐃᓄᓪᓚᕆᐅᔫᑉ, ᐊᒻᒪᓗ ᐊᔪᖏᓂᖃᖅᑎᑕᐅᔪᑦ uvalu ukkua NWMB-kut pinnagiakaktut, ihumarhuqlutik uvalu ᐊᖑᓇᓱᒍᓐᓇᕐᓂᕐᒥᒃ ᑲᑐᔾᔨᔪᓐᓇᕐᓂᕐᒧᓪᓗ ᑕᒪᐃᓐᓂᒃ ᐊᖑᓇᓱᒃᑕ- malikalugit hapkua malikagiyatik, ihumaliukungnaktut allat kitut ᐅᔪᓐᓇᖅᑐᓂᒃ ᐅᖃᑕᐅᓯᒪᔪᓂᒃ; ᐊᒻᒪ (ᐸ) ᑐᓂᓯᓗᑎᒃ ᐃᓚᖓᓂᒃ inuit illitagiyauyunakata ajikutanik hapkua katimayiuyut kati- ᐃᓘᓐᓈᓂᓪᓘᓐᓃᑦ, ᐱᖃᑕᐅᔪᓐᓇᕐᓂᖓᑕ ᑲᑎᓪᓗᑖᕐᓗᒋᑦ makatauniaknikata tatvani nalaktautitlugit katimapkaikpata. ᐆᒪᔪᖅᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᓂᒃ ᐃᓄᒻᒧᑦ ᐱᖃᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᒧᑦ ᒪᓕᒐᑎᒍᑦ • 5.6.19 Immaitmat hamna kititlugit hapkua pipkaktaungina- giakaktut annguniakutirhat tatvanga NWMB-kut malikalugit ukkua ᒪᓕᒃᑕᐅᔭᕆᐊᖃᑐᑎᒍᑦ. Nakatak 5.6.16 uvalu 5.6.17, ukkua NWMB-kut ihuarhaiyungnak- tut hapkuninga ihagiagiyauyut kiklirhaitnik.

N•o6Wb | NANIILIQPITA 19 Niore Iqalukjuak

Elisapee Nowdluk ᓂᐅᕆ ᐃᖃᓗᒡᔪᐊᖅ / ᐃᓕᓴᐱ ᓇᐅᓪᓚᖅ /

ᐸᐅᙵᖅᑕᖅᑐᖅ ᖃᓂᒋᔭᖓᓂ ᓯᐅᕕᐊ ᒍᓂᐅᓪ ᑰᖓᑕ. ᓇᑦᑎᖅ ᓂᑉᑕᔪᖅ ᓯᑯᒥ. Berries near Sylvia Grinnell River. A seal rests on the ice. Paunngait Sylvia Grinnell Kuukkap haniani. Nattiq hallaaqtuq hikumi.

• 5.6.20 Ukkua ihagiagiyauyut kiklirhait malikayagiakaktait • 5.7.34 Malikalugu una Nakatak 5.7.3 una Inuk, hapkua hivuliuyut turhiutauyut kittitlugit pipkaktauyungnaktut uvalu malikalugu una Nakatak 5.7.6, una RWO-guyuk annguniakutirhat. Ukkua kittitlugit pipkaktauyungnaktut ann- uvalunin HTO-kut pinagiakaktuq, kihiani pitjutaunikat guniakutirhat ajikuttaukpata uvalunin ikkitkiyaukpata hapku- una Nakatak 5.7.35: (a) tunninagiakakta una piyun- nanga ihagiagiyauyut kiklirhaitnit, Inuit piyunnautikaktut nautinni annguniaknikut tatvunga (i) Inuinnauqpat, hapkuninga tamatkikungnarhugit kititauhimayut pipkak- uvalunin (ii) una kinaugaluakluni inuk innuqqatigiqpagu tauyungnaktut anngutirhat. uma Inuinnaup, uvalu taimaitpata una piyunnautauyuq • 5.7.19 Immaitnikat una Inuk uvalunin DIO-kut tunniyauhimalikata annguniarutauluni pitjutauyagiakak- anngikatigingitpata kittunik katimayiuyunik hapkuninga tuk anngutauyumik avvakuyagiakaktuk una tunniyauhi- ihuinaqtauhimanikata hapkua annguniakviuyut laisikaktut mayuq piyunnautimik annguniakutimik; uvalu (b) nunanik attuqniqqata malikavlugu una Nakatak 5.7.18 (d), una tunniyagiakakta illanga uvalunin tammat inmi anng- pitjutauyuq ihuarhaqtauniaqtuq malikalugu una Nakatak 38. utani atturhugu una piyunnauta uma annguniakung- naktup attuqlugit hapkua maligauyut.

ᓄᓇᕗᑦ ᑐᙵᕕᒃ ᑎᒥᖓᑦᑕ ᐊᖓᔪᖅᑳᑉ ᑐᖏᓕᐊ ᑮᓇᐅᔭᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᕇᒪᓐ ᓂᖏᐅᑦᑎᐊᖅ ᑐᓂᓯᑎᓪᓗᒍ ᐅᓇᑕᖅᑐᑦᓴᖑᐊᒥᑦ ᓵᔾᔭᓐ ᑲᓵᑐᕆ ᒍᐊᑕᓐ-ᒥᑦ ᐊᔪᕈᓐᓃᖅᓴᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᑐᓂᕐᕈᑎᐅᓲᒥᑦ ᑲᖏᖅᓕᓂᕐᒥ. Nunavut Tunngavik Vice-President of Finance Raymond Ningeocheak presented Cadet Sgt. Cassandra Gordon with a Drill Award in Rankin Inlet. Nunavut Tunngavikkut Tuklia Angayuqqaap Kiinauyaliriniqmut Raymond Ningeocheak aittuqhiyuq Cadet Sgt. Cassandra Gordon-mik Kangiqhiniqmi. ᑐᓂᓯᔪᖅ ᐅᓇ ᑐᕈᑎ ᐊᑐᐊᑦ ᑐᑐ/Courtesy of Dorothy Atuat Tootoo/Tuniyauhimayuq Dorothy Atuat Tootoo-mit Atuat Dorothy Tootoo/Tuniyauhimayuq Atuat Dorothy of ᑐᓂᓯᔪᖅ ᐅᓇ ᑐᕈᑎ ᐊᑐᐊᑦ ᑐᑐ/Courtesy

20 N•o6Wb | NANIILIQPITA A history of wildlife management in Nunavut

• Pre-1900 – Inuit manage harvesting and wildlife. • 2000 – NTI, NWMB and Government of Nunavut (GN) form the Nunavut Wildlife Legislation Working • Post-1900 – Government of Canada begins to Group. take a more active interest in the Arctic. RCMP officers become responsible for new laws and • 2001 – GN develops a work plan for the develop- systems put in place to manage wildlife and har- ment of the Nunavut Wildlife Act. vesting. • 2002 – GN wildlife officers and Hunters and Trap- • 1948 – Government of Canada transfers author- pers Organizations deliver Nunavut Wildlife Act ity for harvesting and wildlife management to the community consultations. Nunavummiut identify Government of the Northwest Territories (GNWT). 14 topics of importance.

• 1978 – GNWT creates a Wildlife Act. • 2002/03 – Drafting of the Nunavut Wildlife Act takes place. • July 9, 1993 – Inuit and the Government of Canada sign the Nunavut Land Claims Agreement • Mar. 2003 – Bill 35, Nunavut Wildlife Act, (NLCA). Authority over Inuit harvesting and wildlife gets first and second reading in the Legislative management is restored. Assembly.

• July 9, 1993 – Nunavut Wildlife Management • Dec. 2003 – Bill 35 receives third and final Board (NWMB) is created. reading.

• 1997 – Tungavik Federation of Nunavut, NWMB • July 9, 2005 – Nunavut Wildlife Act comes into and GNWT discuss new a Nunavut Wildlife Act. force.

• April 1, 1999 – Nunavut is created. GNWT • 2005-current – Nunavut Wildlife Legislation Wildlife Act is in place, but remains out of date be- Working Group develops Wildlife Act regulations. cause it does not incorporate the rights and bene- fits included in the NLCA.

Brian Sigurdson ᐳᕋᐃᔭᓐ ᓰᒍᑦᓴᓐ/

N•o6Wb | NANIILIQPITA 21 Inuit are the original inhabitants of the area that is now called Nunavut. During negotiations for the Nunavut Land Claims Agreement (NCLA), Inuit proved they lived in Nunavut before contact with Europeans.

ᓇᑦᑎᕋᓱᐊᕐᓂᖅ ᓯᓈᓂ ᖃᓂᒋᔮᓂ ᐃᖃᓗᐃᑦ. Seal hunting at the floe edge near Iqaluit.

Franco Buscemi Nattiqhiuqtut tuvangmi Iqaluit haniani. ᕗᕌᓐᑯ ᐳᓯᐊᒻᒥ/ 2. Inuit self-regulation of harvesting practices and techniques

his was important because Inuit were able to assert to the federal government they historically used the land and water and resources, and therefore retained the right to continue to do so. In the Tcase of wildlife, this translated as a claim to the right to harvest and co-manage wildlife resources, and a right to decide how wildlife will be used by Inuit for future generations. Both the territorial and federal governments have acts and regulations that establish general rules for hunting that apply to Inuit. These rules are non-quota limitations that are established for conservation purpose, public safety and public health reasons that apply to Inuit. However, the NLCA establishes that the exercise of harvest- ing by Inuit shall be overseen by Hunters and Trappers Organizations (HTOs) and Regional Wildlife Organizations (RWOs). Part of this right includes the Inuit right to self-regulate harvesting practices and techniques, through HTOs and RWOs. This right recognizes there is a need for an effective system of wildlife management that enables Inuit to exercise control over Inuit harvesting. This system is very different than the system that was in place before the NLCA was signed. The new system empowers Inuit because it restores the authority Inuit had over harvesting before the Government of Canada came to the Arctic. The objec- tive of Inuit self-regulation of harvesting is to ensure that traditional customs and practices of Inuit Qau- jimajatuqangit are maintained and continue at the community level by empowering the HTOs and RWOs. Self-regulation is managed at the community level by the HTO. Each community has an HTO. All Inuit who reside in the community are members of the HTO. Non-Inuit are not members of HTOs. HTO members elect the HTO Board of Directors and chairperson. The HTO Board has the authority to develop rules to manage the harvesting practices of its members. For example, each HTO in Nunavut creates local community rules to manage the harvest of polar bears. These polar bear hunting rules determine when the polar bear hunt will open and close, how the polar bear tags will be distributed, if polar bear tags be allocated for community sports hunts, and other rules that may be unique to that HTO. The HTO hunt- ing rules are established by the HTO members and must be approved by a majority of the HTO mem- bership and made public to all HTO members. It is anticipated that all HTOs will eventually create other local hunting rules to manage Inuit harvesting of other species like whales, musk oxen and caribou.

22 N•o6Wb | NANIILIQPITA Inuit hivulliuhimayut inukangititlugu hamna nuna tatja attiqaliqtuq ima Nunavut. Aivatitlugit hapkuninga Nunavut Nunatarutaita Angirutaitnik (NCLA), Inuit nallunnairhihimayut taimangagaluk innuhimayut hamani Nunavumi kablunaqaliqtinagu kanngagaluk.

2. Inuit illikut-maligait an’ngunnahu aknikut uvalunin an’ngunniakpauhiitigut

na piyunirhauyuq ila Inuit kauyimapkarhi- maligait an’ngunnahuaknikut uvalu an’ngunniakpauhii- mangmatjuk ukkua kavamakakaktut inmi tigut piyunaquvlugit atturhimagiangita illiitkihituqa itniq Uilliitquhituqarivlugu taimangaraluq attuqparhi- Inuit Qaujimajatuqangitniq uvalu aulahimaquvlugit mayait hapkua nunaat, immat uvalu hapkua nunaliitni attaniqtutaunniaqtitlguit ukkua HTO-kut nungulaitut, uvalu taimatut huli piyunnautigiyait uvalu RWO-kut. atturhimaagahuaqhugit. Pitjutigivlugit hapkua Illikut-maligaliuknik munarivagait nunaliitni ukkua an’ngutirhat, una tukkikaktuk ima nanminirivlugit HTO-kut. Tamaita nunaliit HTO-kakmata. Tamaita piynnautigiyait an’nguniaknik uvalu munnarinahuak- Inuinnait nunakakatauyut illauyut tatvani HTO-kuni. lugit hapkua an’ngutirgat, uvalu piyunnautigivlugit Inuinnaungitut illaungitut HTO-kuni. HTO-kuni illauyut qanuq hapkua an’ngutirhat attuqtauyunaqmangata niruaqpaqtut HTO-kut Katimayirhaitnik uvalu Ihivaut- Inuinnaqnun hivunnirhagiyaptingni. Tamaita avik- taniq. Una HTO-kut Katimayiit attaniqtutiqaqtut turhimayuni uvalu kavamakakaktut maligakaktut maligaliurungnaqhutiq munaritjutiqhamingniq an’ngu- an’nguniarutiqhaitnik Inuit. Hapkua malikat kiklikan- niarutiqhaitniq hapkua illauyut. Uuktutigilugu, tamaita gitut hannahimayut iikillivalialiknikata, qayangnarhi- HTO-kut Nunavumi maligarhaliuqungnaqtut nunaliit valiannikata uvalunin anniarutikakpalialiknikata atturaqhaitniq nanurhiuqniqut. Hapkua nanurhiuqniqut attuqtauyagiakaktut Inuinnaqnun. Kihiani, una NLCA maligait ihumarhutauvaqtut nanurhiuqniqut angmati- piyunnautauyuq an’nguniaqutaitniq Inuit attaniqturi- rutaitniq uvalu ummikutaitnik, qanuqlu hapkua nannut aqaqtat ukkua An’nguniaktit uvalu Naniriaqtuqtiit attarhait tunniurhaqtaunniaqmangata, immakak nannut Katimayiit (HTO-kut) uvalu Avikturhimayuni An’ngu- attarhait attuqtauyungnaqqata nunaliit kablunnaniit niaknikut Timiuyut (RWO-kut). manirhiuquttauluttiq, uvalu allat malikat atturiaqqa qa - Illanga hamna piyunnautat illaliutihimayuk una tjuq ukkua HTO-kut. Hapkua HTO-kut an’nguniaknikut Inuit piyunnautat illikut-maligait an’ngunnahu- maligait ihuarhaqtauvaqtut HTO-kuni illauyuniit uvalu aknikut uvalunin an’ngunniakpauhiitigut, attuqlugit an’ngiqtauyagiaqaqtut HTO-kuni illauyuniit uvalu ukkua HTO-kut uvalu RWO-kut. Una piyunnautat tuhaktitagiaqarhugit tamaita HTO-kuni illauyut. Niriugi- naunaiyarhimayat ihagianninga ahuaqtumiq yauyut tamaita HTO-kut nunaliitni maligaliukpalianniak- an’ngutirhanik munnaritjutiqagiakaktut Inuit attuina- tut munnaritjutiqhaitniq Inuit an’nunniaqutirhaitniq giakaktaitnik Inuit an’nguniarutaitnik. Una aullatjutat hapkuninga killalukkanik, umingmaitnik uvalu tuktunnik. allangatqiya taffumanga aullatjutauhimayunit una Hapkua pingahuyut RWO-guyut, attauhik tammaitni NLCA-gat attiliuqtautinnagu. Una nuttaq aulatjuta - avikurhimayuni. Tamaita HTO-kut kivgaqtuqiqqaqtut, uyuq attaniqtutigiyunnaqtat Inuit ila uutiqtitauffak- unnauvaktuk HTO-kut ihivautaat Katimayiukatauvaktuk mata hapkua attanniqtutait Inuit an’ngunarutaitniq tatvani RWO-kuni. Ukkua RWO-kut aippaguttuarangat ukkua Kanatami Kavamatkut tikkitinnagit hamunga katimakjuakpaktut uvalu attanguyanik katimayigalaqaq- Ukkiukaktumut. Hamna ihumarhutauyuq Inuit illikut- tut kattimainnariaqaqhutiq katimakjuakniahaktitlugit.

N•o6Wb | NANIILIQPITA 23 ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖃᖅᓯᒪᔪᑐᖃᐃᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᓇᖕᒥᓂᖅ-ᐱᖁᔭᒥᑦ ᑕᒫᓂᕐᒥᐅᑕᐅᑉᓗᑎᒃ ᓄᓇᒥ ᒫᓐᓇ 2. ᑕᐃᔭᐅᓕᖅᑐᖅ ᓄᓇᕗᑦ. ᐋᔩᖃᑎᒌᒃᑎᓪᓗᒋᑦ ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᑦ ᐊᖑᓇᓱᖕᓂᕐᒧᑦ ᐊᐃᕙᓂᒃᑯᑦ ᑕᒪᑦᓱᒧᖓ ᓄᓇᕗᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᖏᕈᑎᓂᑦ, ᐃᓄᒻᒪᕇᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᕙᒃᑐᓂᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᑕᑯᑎᑦᑎᓚᐅᖅᑐᑦ ᑕᑯᒃᓴᐅᔪᒃᑯᑦ ᐃᓅᓂᖏᓐᓂᑦ ᓄᓇᖃᖅᖢᑎᒃ ᓄᓇᕗᒥ ᖃᓄᖅ ᐊᖑᓇᓱᒍᑎᖃᕐᒪᖔᑕ ᓯᕗᓂᐊᒍᑦ ᑕᕆᐅᑉ ᐊᑭᐊᓂᕐᒥᐅᑕᐃᑦ ᑎᑭᖃᑦᑕᓕᓚᐅᖅᑎᓐᓇᒋᑦ.

ᒪᓐᓇ ᐱᒻᒪᕆᐅᓚᐅᖅᑐᖅ ᐱᔾᔪᑎᒋᑉᓗᒋᑦ ᐃᓄᒻᒪᕇᑦ ᐱᔪᓐᓇᖅᓯᓚᐅᕐᒪᑕ ᐅᖃᕐᓂᕐᒥᑦ ᑐᑭᓯᑎᑦᑎᓂᒃᑯᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᑉᑯᖏᓐᓂᒃ ᑕᑕᐃᑉᓱᒪᓂᐊᓗᒃ ᐊᑐᖃᑦᑕᖅᓯᒪᓂᖏᓐᓂᒃ ᓄᓇᓂᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐃᒪᕐᓂᑦ ᐱᔾᔪᑎᒃᓴᐅᓂᕐᒧᑦ, ᐊᒻᒪᓗ ᑕᐃᒪᐃᒻᒪᑦ ᐱᓯᒪᐃᓐᓇᕐᓗᑎᒃ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖏᓐᓂᒃ ᑲᔪᓯᓂᕐᒧᑦ ᑕᐃᒪᓐᓇᐃ ᓕᐅᕐᓂᕐᒧᑦ. ᐱᑉᓗᒋᑦ ᐆᒪᔪᐃᑦ, ᐅᓇ ᑐᑭᓕᐅᖅᓯᒪᔪᖅ ᐱᒋᔭᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᐅᑯᓄᖓ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖏᓐᓄᑦ ᐊᖑᓇᓱᒍᓐᓇᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᑲᑐᔾᔨᓗᑎᒃ-ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᕐᒥᑦ ᐆᒪᔪᓄᑦ ᐱᔾᔪᑎᒃᓴᓄᑦ, ᐊᒻᒪᓗ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖃᕐᓗᑎᒃ ᐃᓱᒪᓕᐅᕆᓂᕐᒧᑦ ᖃᓄᖅ ᐆᒪᔪᐃᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᐊᕐᒪᖔᑕ ᐃᓄᒻᒪᕆᖕᓄᑦ ᓯᕗᓂᒥ ᑭᖑᕚᖏᓐᓄᑦ. ᑕᒪᕐᒥᒃ ᐅᑯᐊ ᓄᓇᕗᒥ ᐊᒻᒪᓗ ᖃᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᑉᑯᖏᑦ ᐱᖁᔭᖃᖅᑐᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐱᖁᔭᕐᓂᑦ ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᕐᒧᑦ ᐃᒪᓐᓇ ᒪᑭᑎᑦᑎᓂᕐᒧᑦ ᖃᐅᑕᒫᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᔪᒃᓴᓂᑦ ᒪᓕᒐᓂᑦ ᐊᖑᓇ ᓱᖕᓂᕐᒧᑦ ᑐᕌᖅᑐᓂᑦ ᐃᓄᒻᒪᕆᖕᓄᑦ. ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐊᑐᐊᒐᑦ ᐃᒪᓐᓇ ᐃᓕᖓᔪᑦ ᐃᓱᓕᕝᕕᖃᕋᑎᑦ ᐱᑕᖅᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᑦ ᐆᒪᔪᐃᑦ ᐃᓕᖓᔪᑦ ᒪᑯᓇᓂ ᓴᐳᔾᔨᓂᕐᒧᑦ ᑐᑭᖃᖅᖢᑎᒃ, ᑭᒃᑯᓕᒫᑦ ᐊᑦᑕᓇᖅᑕᐃ ᓕᖁᑉᓗᒋᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᑭᒃᑯᓕᒫᓄᑦ ᐋᓐᓂᐊᖅᑕᐃᓕᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐱᔾᔪᑎᑦ ᑐᑭᖏᑦ ᑐᕌᖅᑐᑦ ᐃᓄᒻᒪᕆᖕᓄᑦ. ᑭᓯᐊᓂ, ᐅᑯᐊ ᓄᓇᕗᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᖏᕈᑏᑦ ᐃᓕᖓᑎᑦᑎᔪᑦ ᑐᑭᖏᓐᓂᒃ ᑕᒪᑦᑯᐊ ᐊᑐᖅᑕᐅᔪᑦ ᐊᖑᓇᓱᖕᓂᕐᒧᑦ ᐃᓄᒻᒪᕇᑦ ᑲᒪᒋᔭᐅᓂᐊᖅᑐᑦ ᐅᑯᓄᖓ ᓄᓇᓕᖕᓂ ᐆᒪᔪᓕᕆ ᔨᐊᓛᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᔪᓂ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᖏᑦᑕ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ. ᐃᓚᖏᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᒋᔭᑦ ᐃᓚᖃᖅᑐᑦ ᐃᒪᓐᓇ ᐅᑯᐊ ᐃᓄᒻᒪᕇᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖏᑦ ᓇᖕᒥᓂᖅ-ᒪᓕᒐᓂᑦ ᐋᖅᑭᒃᓯᓗᑎᒃ ᐊᖑᓇᓱᖕᓂᕐᒧᑦ ᐊᑐᖅᐸᒃᑕᖏᓐᓂᑦ ᐊᓐᒪᓗ ᖃᓄᖅ ᓱᓇᓂᑦ ᐊᑐᕐᓗᑎᒃ, ᐅᑯᑎᒎᓇᖅ ᓄᓇᓕᖕᓂ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᐊᓛᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᔪᓂ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦᑎᒍᑦ. ᑕᐃᒪᓐᓇ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᑦ ᐃᓕᑕᖅᓯᔪᑦ ᐱᑕᖃᕆᐊᖃᕐᓂᐊᓂᒃ ᐊᐅᓚᑦᑎᐊᖅᑐᓂᑦ ᐃᓕᖓᔪᓂᑦ ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᕐᒧᑦ ᐃᒪᓐᓇ ᐊᔪᖏᑎᑦᑎᓗᑎᒃ ᐃᓄᒻᒪᕇᑦ ᐊᑐᕐᓂᐊᖅᑕᖏᓐᓂᒃ ᑎᒍᒻᒥᓂᕐᒥᑦ ᒪᑯᓄᖓ ᐃᓄᒻᒪᕇᑦ ᐊᖑᓇᓱᒍᑎᖏᓐᓄᑦ. ᑕᒪᓐᓇ ᐃᓕᖓᔪᑦ ᐊᔾᔨᐅᖏᒻᒪᕆᒃᑯᖅ ᑕᐃᒃᑯᓇᖓ ᐃᓕᖓᓚᐅᖅᓯᒪᔪᓂᑦ ᓯᕗᓂᐊᒍᑦ ᓄᓇᕗᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᖏᕈᑏᑦ ᐊᑎᓕᐅᖅᑕᐅᓚᐅᖅᑎᓐᓇᒋᑦ. ᑕᒪᓐᓇ ᓄᑖᖅ ᐃᓂᖓᔪᖅ ᐱᔪᓐᓇᖅᑎᑦᑎᔪᖅ ᐃᓄᒻᒪᕆᖕᓂᑦ ᐱᔾᔪᑎᒋᑉᓗᒋᐊᑦ ᑐᖅᑎᑦᑎᓂᕐᒥᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖏᓐᓂᒃ ᐃᓄᒻᒪᕇᑦ ᐊᑐᐃᓐᓇᖅᐸᓚᐅᖅᓯᒪᔭᖏᓐᓂᑦ ᐊᖑᓇᓱᖕᓂᕐᒧᑦ ᐅᑯᐊ ᓯᕗᓂᐊᒍᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᑉᑯᖏᑦ ᑎᑭᕋᖅᐸᓪᓕᐊᓚᐅᖅᑎᓐᓇᒋᑦ ᐅᑭᐅᖅᑕᖅᑐᒧᑦ. ᑐᑭᒋᑦ ᑐᕌᖅᑕᖏᑦᑕ ᐃᓄᒻᒪᕇᑦ ᐃᒪᓐᓇ ᓇᖕᒥᓂᖅ-ᐱᖁᔭᓂᑦ ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᕐᒥᑦ ᐊᖑᓇᓱᖕᓂᕐᒧᑦ ᓇᓕᖅᑯᕈᑎᒃᓴᖏᓐᓂᒃ ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐱᖅᑯᓯᑐᖃᒃᑯᑦ ᐃᓕᖅᑯᓯᖏᑦᑐᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᑐᕐᓗᑎᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᖃᐅᔨᒪᔭᑐᖃᖏᓐᓂᒃ ᐃᒪᓐᓇ ᐱᒪᑐᒃᑕᐅᑦᑎᐊᕐᓗᑎᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᑲᔪᒥᓯᓗᑎᒃ ᓄᓇᓕᐅᑉ ᐃᓗᐊᓂ ᐃᒪᓐᓇ ᐱᔪᓐᓇᖅᑎᑦᑎᓂᕐᒧᑦ ᑎᒍᓯᑎᓪᓗᒋᑦ ᐅᑯᐊ ᓄᓇᓕᖕᓂ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᐊᓛᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦᑎᒍᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᔪᑦ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᖑᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦᑎᒍᑦ. ᓇᖕᒥᓂᖅ-ᐱᖁᔭᓂᑦ ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᖅ ᐊᐅᓚᑕᐅᔪᑦ ᒥᐊᓂᕆᔭᐅᑉᓗᑎᒃ ᓄᓇᓕᐅᑉ ᐃᓗᐊᓂ ᐅᑯᓄᖓ ᓄᓇᓕᖕᓂ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᐊᓛᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦᑎᒍᑦ. ᐊᑐᓂᑦ ᓄᓇᓕᑦ ᐱᑕᖃᕐᒪᑕ ᓄᓇᓕᖕᓂ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᐊᓛᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓂᒃ. ᑕᒪᕐᒥᒃ ᐃᓄᒻᒪᕇᑦ ᓄᓇᓕᖕᒦᑦᑐᑦ ᐃᓚᒋᔭᐅᕗᑦ ᐅᑯᓄᖓ ᓄᓇᓕᖕᓂ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᐊᓛᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ. ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᐊᓛᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦᑕ ᐃᓚᖏᑦ ᓂᕈᐊᖅᓯᖅᐸᒃᑐᑦ ᓄᓇᓕᖕᓂ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨ ᐊᓛᑦ ᑲᑎᒪᔨᒃᓴᖏᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᐃᒃᓯᕙᐅᑕᒃᓴᖓᓂᑦ. ᐅᑯᐊ ᓄᓇᓕᖕᓂ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᐊᓛᑦ ᓄᓇᓕᖕ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖃᖅᐳᑦ ᓴᖅᑭᑦᑎᓂᕐᒥᑦ ᐊᑐᐊᒐᒃᓴᓂᑦ ᒪᓕᒐᓂᑦ ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᐊᕐᓗᓂ ᐊᖑᓇᓱᖕᓂᕐᒧᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᐊᖅᑐᓂᑦ ᓄᓇᓕᖕᒥᐅᓄᑦ ᐃᓚᒋᔭᓄᑦ. ᐆᒃᑑᑎ ᐅᓇ, ᐊᑐᓂᑦ ᐅᑯᐊ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᐊᓛᑦ ᓄᓇᓕᖕᓂ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᓄᓇᕗᒥ ᓴᖅᑭᑦᑎᕙᒃᑐᑦ ᓄᓇᓕᐅᑉ ᐃᓗᐊᓂ ᐊᑐᐊᒐᒃᓴᓂᑦ ᐊᐅᓚᑦᑎᔾᔪᑕᐅᓂᐊᖅᑐᓂᑦ ᐊᖑᓇᓱᒍᑎᐅᓂᐊᖅᑐᓂᑦ ᓇᓄᕐᓄᑦ. ᑕᒪᒃᑯᐊ ᓇᕐᓄᓂᑦ ᐊᖑᓇᓱᖕᓂᕐᒧᑦ ᐊᑐᐊᒐᑦ ᓇᓗᓇᐃᖅᓯᔾᔪᑕᐅᕙᒃᑐᑦ ᐃᒪᓐᓇ ᓇᓄᕐᓄᑦ ᐊᖑᓇᓱᖕᓇᖅ ᐅᒃᑯᐃᕐᓂᐊᓂᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐅᒃᑯᐊᕐᕕᒃᓴᖓᓂᑦ, ᖃᓄᕐᓗ ᓇᓄᕐᓄᑦ ᓂᕕᖓᑖᑦ ᑐᓂᐅᖃᐅᑕᐅᓂᐊᕐᒪᖔᑕ, ᓇᓄᕐᓄᑦ ᓂᕕᖓᑖᑦ ᓴᓂᕐᕙᖅᑕᐅᒃᐸᑕ ᓄᓇᓕᖕᓂ ᖁᕕᐊᓚᑎᑦᑎᓂᕐᒧᑦ ᐊᖑᓇᓱᒍᑎᒃᓴᓂᑦ, ᐊᒻᒪᓗ ᐊᓯᖏᑦ ᐊᑐᐊᒐᑦ ᒪᓕᒐᑦ ᐊᔾᔨᐅᖏᑦᑐᑦ ᐅᑯᓄᖓ ᓄᓇᓕᖕᓂ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᐊᓛᑦ

24 N•o6Wb | NANIILIQPITA There are three RWOs, one in each region. Each HTO has a representative, usually the HTO chairperson, who sits on the Board of Directors of the RWOs. The RWOs hold annual general meetings and have an executive committee that meets regularly between general meetings. The RWO powers and functions are the same as the HTOs, but are intended to apply at the regional level. Two members of each RWO sit on a Wildlife Policy Advisory Committee (WPAC) with the vice-president of finance of Nunavut Tunngavik Inc. (NTI) for a total of six members and a chairperson. WPAC assists in making recommendations concerning the management of Inuit harvesting at the territorial level, and establishes a forum for the RWOs to work on issues that are shared between the regions or Nunavut-wide. WPAC also gives direction to NTI’s Department of Wildlife on policy issues. The Nunavut Inuit Wildlife Secretariat (NIWS) assists HTOs and RWOs with their administrative functions as they manage self-regulation of Inuit harvesting in Nunavut.

Angie Curley ᐋᓐᔨ ᑰᕐᓕ/ ᑲᑎᒪᔨᕋᓛᖏᑦ ᑲᑎᕙᒃᖢᑎᒃ ᐊᑯᓚᐃᑦᑐᒥᑦ ᐊᑯᓐᓂᖏᓐᓂ ᑲᑎᒪᑐᐃᓐᓇᕐᓂᖏᑦᑕ. ᐅᑯᐊ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᔪᑦ ᖄᓂᐅᓪ ᑰᕐᓕ ᐊᐅᓚᓴᖅᑐᖅ ᖃᓂᒋᔮᓂ ᐊᕐᕕᐊᑦ. ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᓕᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᐅᓚᓂᖃᖅᖢᑎᒃ ᑕᐃᒪᓐᓇᓴ ᐃᓐᓇᖅ ᐅᑯᐊ Daniel Curley ice-fishing near Arviat. Daniel Curley aulattiyuq Arviat haniani. ᐃᓕᖓᓂᖏᑦᑐᑦ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᐊᓛᑦ ᓄᓇᓕᖕᓂ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦᑐᑦ ᑭᓯᐊᓂ ᑐᑭᖓᑦ ᐃᒪᓐᓇ ᑐᒃᓯᕋᕈᓐᓇᖅᑐᑦ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯ ᒪ ᔪᑦ ᐃᓕᖓᓂᐊᑦ ᐱᓕᕆᐊᖃᖅᑐᑦ ᐊᕕᖅᑐᖅᓯᒪᔪᓂ ᑲᒪᓪᓗᑎᒃ. ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ. ᐅᑯᐊ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᐊᓛᑦ ᓄᓇᓕᖕᓂ ᒪᕐᕉᒃ ᑲᑎᒪᔩᒃ ᐊᑐᓂᑦ ᐅᑯᓇᖓᑦ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᔪᑦ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓂᒃ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᐊᖑᓇᓱᖕᓂᖕᒧᑦ ᒪᓕᒃᑕᐅᔭᕆᐊᓕᖕᓂᑦ ᐃᒃᓯᕚᖃᑕᐅᕙᒃᑐᑦ ᐅᑯᓇᓂ ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐊᑐᐊᒐᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᖃᐅᔨᒪᔨᑕᐅᔪᑦ ᑲᑎᒪᔨᕋᓛᖏᓐᓄᑦ ᐋᖅᑭᒃᓯ ᕙᒃᑐᑦ ᐅᑯᐊ ᐋᖅᑭᒃᖢᓂᔾᔪᒃ ᐆᒪᔪᓕ- ᐃᓚᒋᓪᓗᒍ ᐊᖓᔪᖅᑳᑉ ᑐᖏᓕᐊ ᑮᓇᐅᔭᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᑎᓕᔭᐅᓯᒪᔪᖅ ᓄᓇᕗᑦ ᑐᙵᕕᒃ ᑎᒥᖓᓐᓄᑦ ᕆᔨᐊᓛᑦ ᓄᓇᓕᖕᓂ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦᑕ ᐃᓚᖏᑦ ᑲᑎᖦᖢᒋᑦ ᐊᒥᓲᓂᖏᑦ ᐊᕐᕕᓂᓖᑦ(6) ᐊᒻᒪᓗ ᐃᒃᓯᕙᐅᑕᖓᑦ. ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐊᑐᐊᒐᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᖏᖅᑕᐅᔭᕆᐊᖃᖅᑐᑦ ᐊᒥᓲᓂᖅᓴᓄᑦ ᖃᐅᔨᒪᔨ ᑕᐅᔪᑦ ᑲᑎᒪᔨᕋᓛᖏᑦ ᐃᖃᔪᖅᐸᒃᑐᑦ ᐋᖅᑭᒃᓱᐃᔪᖃᖅᑎᓪᓗᒍ ᐊᑐᓕᖁᔭᐅᔪᓂ ᐱᔾᔪᑎᒋᑉᓗᒋᑦ ᐅᑯᑎᒎᓇᖅ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᐊᓛᑦ ᓄᓇᓕᖕᓂ ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᕐᒧᑦ ᐅᑯᐊ ᐃᓄᒻᒪᕇᑦ ᐊᖑᓇᓱᒍᑎᖏᓐᓂᒃ ᓄᓇᕗᒥ, ᐊᒻᒪᓗ ᒪᑭᑎᑦᑎᓗᑎᒃ ᐃᓕᖓᔪᓂᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦᑕ ᐃᓄᖁᑎᖏᓐᓄᑦ ᓄᓈᓐᓂ ᐊᒻᒪᓗ ᐅᑯᓄᖓ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᔪᑦ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ ᐱᓕᕆᐊᖃᕐᓂᐊᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᐱᔾᔪᑎᐅᔪᓂᑦ ᐃᓄᓕᒫᓄᑦ ᑐᓴᖅᑎᑦᑎᔾᔪᑎᒋᓗᒋᑦ ᑕᒪᒃᑯᐊᓗ ᐊᒥᖄᕈᑕᐅᑎᓪᓗᒋᑦ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᔪᓂ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ-ᓄᓇᕗᓕᒫᒥ. ᐊᑐᐊᒐᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᐊᓛᑦ ᓄᓇᓕᖕᓂ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦᑕ ᖃᐅᔨᒪᔨᑕᐅᔪᑦ ᑲᑎᒪᔨᕋᓛᖏᑦ ᑐᓂᓯᕙᖕᒥᔪᑦ ᑐᑭᓕᐅᕈᑎᒃᓴᓂᑦ ᐅᑯᓄᖓ ᓄᓇᕗᑦ ᑐᙵᕕᒃ ᐃᓚᖏᓐᓄᑦ. ᓂᕆᐅᒃᑐᑦ ᑕᒃᑯᐊ ᑕᒪᕐᒥᑦ ᐆᒪᔪᓕ- ᑎᒥᖓᑦᑕ ᐱᓕᕆᕝᕕᐊᓐᓄᑦ ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐱᑉᓗᒋᑦ ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ ᒥᒃᓵᓄᑦ ᐱᔾᔪᑎᐅᔪᓂᑦ. ᕆᔨᐊᓛᑦ ᓄᓇᓕᖕᓂ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᓯᕗᓂᒥ ᓄᓇᕗ ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᑎᑎᕋᕐᕕᐊᑦ ᐃᑲᔪᐃᕙᒃᑐᖅ ᐅᑯᓂᖓ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᐊᓛᑦ ᓴᖅᑭᑎᑦᑎᓂᐊᕐᓂᐊᓂᒃ ᐊᓯᖏᓐᓂᑦ ᓄᓇᓕᖕᓂ ᓄᓇᓕᖕᓂ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᔪᑦ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ ᐃᒪᓐᓇ ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᕐᒧᑦ ᐊᖑᓇᓱᖕᓂᕐᒧᑦ ᒪᓕᒃᑕᐅᔭ ᕆᐊᖃᖅᑐᑦ ᐊᐅᓚᓂᐅᔪᓂᑦ ᐃᒪᓐᓇᓗ ᐊᐅᓚᑦᑎᕙᒃᖢᑎᒃᑦ ᓇᖕᒥᓂ- ᐱᖁᔭᓂᑦ ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᐅᔪᓂᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᒥᒃᓵᓄᑦ ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᕐᒧᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐊᖑᓇᓱᒍᑎᒃᓴᖏᓐᓄᑦ ᐊᖑᓇᓱᒍᑎᖏᓐᓂᒃ ᓄᓇᕗᒥ. ᒪᒃᑯᐊ ᓂᕐᔪᑎᑦ ᐊᓯᖏᑦᑕ ᐊᔾᔨᒌᖏᑦᑐᑦ ᓲᕐᓗ ᒪᑯᐊ ᕿᓇᓗᒐᐃᑦ, ᐅᒥᖕᒪᐃᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᑐᒃᑐᐃᑦ. ᐱᑕᖃᖅᑐᑦ ᐱᖓᓱᓂᒃ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᔪᑦ Ukkua RWO-kut attaniqtutait uvalu aullatjutait ajikutariyait hapkunanga HTO- ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓂᒃ, ᐊᑕᐅᓯᖅ kunin kihiani attuqtauyagiaqqaqtut avikturhimayuni. ᐊᑐᓂᑦ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᔪᓂ. ᐊᑐᓂᑦ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᐊᓛᑦ Malruq katimayiuyuk tamaitni RWO-kuni katima katauvaktut tatvani An’nguni- ᓄᓇᓕᖕᓂ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᑭᒡᒐᖅᑐᖅᑕᐅᓪᓗᑎᒃ, aknikut Maligaliqinniqut Katimayigalangitni (WPAC-kut) katimayikatigivlugu una tuglia manilikiyiita ukkua Nunavut Tunngavik Timingat. (NTI-kut) kititlugit 6- ᐅᑯᐊ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᐊᓛᑦ ᓄᓇᓕᖕᓂ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦᑕ siuyut katimayiit uvalu ihivautaat. Ukkua WPAC-kut ikkayukpaktut ihumaliurhutik ᐃᒃᓯᕙᐅᑕᖏᑦ ᐃᒃᓯᕚᖃᑕᐅᕙᒃᑐᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓂ ihumalutauyunik Inuit an’nguniakutaita mirhagut, uvalu ihuarhaivaqhutiq ukkua ᐅᑯᐊ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᔪᑦ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᑦ RWO-kut havariyaqhaitniq piyumayaitnun hapkua avikturhimayuni uvalunin Nunavut tamatkiumavlugu. WPAC-kut huli hivunikpagait ukkua NTI-kut ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓂ. ᐅᑯᐊ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᔪᑦ ᐆᒪᔪᓕ- Havakviat An’ngutirhalikiyiit malikat mirhagut. ᕆᔨᕐᔪᐊᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᑲᑎᒪᕙᒃᑐᑦ ᐊᕐᕌᒍᑕᒫᖅᓯ- Ukkua Nunavumi Inuit An’ngutirhalikinikut Havakviat (NIWS-kut) ikkayukpagait ᐅᑎᓂᑦ ᑲᑎᒪᕕᒃᔪᐊᕐᓂᕐᒥᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᐅᓚᑦᑎᔨᑦ ukkua HTOs-kut uvalu RWO-kut havagiyaita aullatjutaitnik ukkua munnarhing- mata illikut maligariyaitnik hapkua Inuit an’nguniakutaitnik illuani Nunavut.

N•o6Wb | NANIILIQPITA 25 > 3. ᑲᑐᔾᔨᓪᓗᑎᒃ-ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᑦ ᐃᓚᒋᓪᓗᒋᑦ ᐅᑯᐊ ᓄᓇᕗᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓂᒃ Niore Iqalukjuak ᓂᐅᕆ ᐃᖃᓗᒡᔪᐊᖅ /

ᐊᐅᓪᓛᖅᓯᒪᔪᑦ ᖃᓂᒋᔭᒐᓂ ᒥᑦᑎᒪᑕᓕᐅᑉ ᐃᖃᓗᒃᐱᓂᑦ ᐱᑉᓯᓕᐅᖅᑐᖅ Camping near Pond Inlet. Arctic char drying. Tupiqhimayut Mittimatalik haniani. Piffiliukkat paniqhiqtut.

3. Co-management with the Nunavut Wildlife Man- agement Board

Sharon Okalik During negotiations for the Nunavut Land Claims Agreement (NLCA) in the ᓯᐅᕋᓐ ᐅᖃᓕᖅ / 1970s, 1980s, and 1990s, Institutes ᐋᔩᖃᑎᒌᒐᓱᐊᖅᑎᓪᓗᒋᑦ of Public Government (IPGs) were ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ 1970-ᖏᓐᓂ, 1980-ᖏᓐᓂ, ᐊᒻᒪ created to ensure that future genera- ᐊᖏᕈᑎᒥᒃ 1990-ᖏᓐᓂ, ᑎᒥᖁᑎᖏᑦ ᑭᒃᑯᓕᒫᓄᑦ ᒐᕙᒪᓂᑦ tions of Inuit would have a pivotal ᓴᖅᑭᑕᐅᓚᐅᑐᖅ ᓯᕗᓂᑦᑎᓐᓂ ᐃᓄᐃᑦ role in decision-making that affects ᐃᓚᐅᖃᑦᑕᖁᓪᓗᒋᑦ ᐃᓱᒪᓕᐅᖅᑐᖃᕐᓂᐊᑎᓪᓗᒍ wildlife, water, mineral resources, ᐆᒪᔪᓄᑦ, ᐃᒪᕐᒧᑦ, ᓄᓇᒥᐅᑕᓄᑦ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕈᑎᒃᓴᓄᑦ, and development in Nunavut. ᐊᒻᒪ ᐱᕙᓪᓕᐊᓂᖓᓄᑦ ᓄᓇᕗᑦ.

26 N•o6Wb | NANIILIQPITA 3. Ukkua Nunavumi An’ngutirhanik Munarhiyiuvlutik Katimayiit

Franco Buscemi ᕗᕌᓐᑯ ᐳᓯᐊᒻᒥ /

ᐊᐃᕕᖅ ᖃᓂᒋᔭᖓᓂ ᐸᓐᓂᖅᑑᑉ. ᓴᐃᒪᓐ ᓇᑖᖅ ᐃᖃᓗᖕᓂ ᐅᓂᒃᑳᖅᑐᖅ ᐃᓕᖅᑯᓯᖏᓐᓂᑦ ᐊᐃᕖᑦ. Walrus near Pangirtung. Simon Nattaq of Iqaluit explains the behavior of a walrus. Aiviq Pangirtung haniani. Simon Nattaq Iqalungmiutaq ilittuqhaipluni aiviit pitquhiinik.

Taimani aivahimaktitlugit hapkuninga Nunavut Nunatarutaita Angirutaitnik (NLCA) ukkiuni 1970, 1980, uvalu 1990 attuqtiitlugit, Hapkua Timmigiyait ukkua Kavamatkut (IPG-git) aullarutauhima yut ihumagivlugit hapkua hivu- nirhauniaktut innutivut ihumaruqpalialigiangita aqtuniqqaqni ngitniq hapkua an’ngutirhat, immat, uyaraqhiuqvirhat uvalu pivaliatjutirhat

Robert Dialla illuani Nunavut. ᕌᐳᑦ ᑎᐊᓚ /

ᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ kkua Nunavumi An’ngutirhatnik Munarhiyiuvlutik Kati- ᑎᒥᓐᖑᖅᑎᑕᐅᓚᐅᑐᖅ ᔪᓚᐃ 9, 1993, ᐊᑐᖅᖢᒍ mayiit (NWMB-kut) aullarutihimayut July 9 1993-mi, ᓄ atturhugu una Nakatak 5 uvani NLCA-mi, uvalu una ᐃᓛᒃᑰᖓ 5 ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᖏᕈᑎᒥ, ᐊᒻᒪ U Nunavut Nunatarutaita Angirutatta Maligak. Ukkua NWMB-kut ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᖏᕈᑎᐅᑉ ᒪᓕᒐᕐᔪᐊᖓ. ᓄᓇᕗᒻᒥ attaniktukluaktut an’ngutirhat munnarhitjutaitnik uvalu ukkua ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᐊᖅᑯᑕᐅᕗᑦ ᐆᒪᔪᕐᓂᒃ ᐊᐅᓚᑦᓯ- munnarhitluaktut piyumayauyunik an’ngutirhaniq Nunavumi. Ukkua NWMB-kut havariyait hapkua ikkayuktutiyumavlugit ᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪ ᐋᖅᑭᒃᓯᒪᑎᑦᓯᔨᐅᓪᓗᑎᒃ ᐆᒪᔪᖅᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᓂᒃ ikkillivaliangitangita uvalu attutautiariangita an’ngutirhat, ᓄᓇᕗᒻᒥ. an’ngutirhaqaqningit munnarivaqhugit hivunnirhaptingni attuqtautiagiangita tamaitnin Inuinnaqniit uvalu tamaitnin

N•o6Wb | NANIILIQPITA 27 he Nunavut Wildlife Management Board ations (RIAs) and NTI, one by the GN, and three by the Government (NWMB) was established July 9, 1993, through of Canada. The chairperson is nominated by the eight other mem- TArticle 5 of the NLCA, and the Nunavut Land bers and appointed by the Government of Canada. Claims Agreement Act. The NWMB is the main instru- The NWMB also has two alternate members from Makivik Cor- ment of wildlife management and the main regulator poration who represent Inuit in Nunavik when issues relating to of access to wildlife in Nunavut. wildlife stocks that are shared between Nunavut and Nunavik are The NWMB’s mandate is to help ensure the conser- discussed. vation and wise use of wildlife, wildlife habitat man- Because of the importance of their position on the NWMB, and agement and protection for the long-term benefit of to ensure they can adequately defend the rights of Inuit, it is critical Inuit and all Canadians. The NWMB takes its direction that all Board members are fully aware of the rights of Inuit estab- from the NLCA and carries out its duties as an inde- lished in the NLCA. pendent body. It is not under the direction of Nunavut Tunngavik Inc. (NTI), the Government of Nunavut (GN) or the Government of Canada, although ultimate re- sponsibility for wildlife management in Nunavut rests Kanatamiutaqnin. Ukkua NWMB-kut hivuniqtauvaqtut tatvangat with the territorial and federal governments. NLCA-mit uvalu illikuarhutik timiuvlutik havarivagait. Attaniqtuq- The NWMB is the primary decision-making body taungitut hapkunanga Nunavut Tunngavik Timingatnin. (NTI-kut), within a system of wildlife co-management in Nunavut. Nunavut Kavamatkunin (GN-kunin) uvalunin Kanatami Kava- Co-management is a system of partnerships in which matkunin, Kihiani hapkua an’ngutirhat attaniktutait illuani Nunavut the partners, Inuit and government, work coopera- munnagiyauvaktut avikturhimayuni uvalu kanatami kavamatkunin. tively to provide information, advice and recommen- Ukkua NWMB-kut timmiuvlutik ihummaliuqluaqpaqtut at- dations to the NWMB. turauyuni an’ngutirhanik ikkayuqtauvarhutik illuani Nunavut. For example, when a decision is required to limit Ikkayuktigirhutik-munnurhiqatigiiknik aullayat ikkayuqtigirhutik Inuit harvesting of wildlife, the NWMB conducts a pub- ukkua Inuit uvalu kavamatkut, havakatigiktiarhutik tuhaktitaivaktut, lic hearing. An NWMB public hearing is done in an ukkautjivaktut uvalu piyumayauyunik tunnihivarhutik tatvunga open and transparent way that ensures that all persons NWMB-kunut. affected by the decision are aware of the information Ukkutigilugu, ihumaliurutaugangat ikkilligiaktauyumakpata being presented to the NWMB. Persons affected can hapkua Inuit an’nguniaktarhait an’ngutirhat, ukkua NWMB-kut present to the NWMB hearing in person or in writing. katimatjutigivagait nallaktukaktitlugu. Una NWMB-kut Inuit nalakti- The NWMB makes a decision based on the informa- tlugit katimapkaigangata angmaumavutik iiraqturhimaitumik tion that is presented. The initial decision is forwarded katimapkaivaktut taimatut tamaita hapkua inuit ikpigiyakaktut ihu- to whichever territorial or federal government minister maliurutauyunik kangirhimayangita tuhagarhanik ukkautauyunik is responsible. The minister can choose to accept or tatvunga NWMB-kunut. Inuit ikpigiyakaktut ukkalagungnaktut reject the decision. If the decision is accepted, it will be unipkaklutik ihumaliukpaktut tuharhimayamingnik tatvani nallak- implemented. If the decision is rejected, it goes back to tukaktitlugu ukkautauyunik. Una ihumalliurutigihimayaat tunniyau- the NWMB with written reasons. The Board reconsid- vaktuk naliaknun avikturhimayuni uvalunin kavammatukatkut ers the decision and sends a final decision to the min- ministanut havagiyakaktumut. Una minister ihumarhukluni an- ister who can then accept, reject or vary the final girungnakta uvalunin qingiyungnakta una ihumaliurutauhimayuq. decision. In making its decisions to the ministers, the Una ihumaliurutauyuq angiktaukpat, ihuarhaktauniaqtuq. Una NWMB uses the knowledge and experience of various ihumaliurutauyuq qingiyauqpat, uttiktitaunniaktuk tatvunga sources of information and expertise, including har- NWMB-kunut tiitiraqhimayuniq kiutjutiqaqluni. Ukkua Katimayiit vesters, Elders, Inuit Qaujimajatuqangit and modern ihumarhutigiffagiakaktaat una ihumaliukuta tatvanga una kingulik- science. panguluni ihumarhutat tuyugiakaktaat tatvunga ministamut inmi If an Inuk or a non-Inuk has a matter they wish to uma angirungnakta, kingillaqta uvalunin ukkua Katimayiit ihu- be brought forward for consideration by the NWMB, marhutigiyungnakta una kingulikpak ihumaliurutauhimayuq. Ihu- they can proceed in two different ways. A member of maliurutigivlugit hapkua ihummarutiqhait ukkua ministauyut, the public or an Inuk can make a presentation at a ukkua NWMB-kut attuqpagait qauyimayangit uvalu atturhimayait public hearing conducted by the NWMB, or an Inuk ammihut hapkua tuhakvigihimayatik uvalu ayungituut, ilaliutilugit can bring the matter to the attention of their local hapkua an’ngunniaktiit, Inniqniit hapkualu Inuit Qaujimajatuqangit Hunters and Trappers Organization (HTO) or Regional uvalu kablunaat. Wildlife Organization (RWO), which then brings it for- Una Inuk uvalunin Inuinnaungituq ihumarhuti qaqniqumi ward to the NWMB. The NWMB coordinates its meet- ukkautigitquvlugit hapkunangat NWMB-kunin, pitjutigiyungnaktat ings and public hearings with HTOs and RWOs. malguknik naliaknik attuqluttiq. Una inuk kinnaugaluakluni unnipk- Under the terms of the NLCA, the NWMB is an in- agungnaktuk tatvani nallakviuyumi katimapkaititlugit ukkua dependent IPG composed of nine members. Four NWMB-kut, uvalunin una Inuk tuhaktiitaiyungnaktuk nunaliit members are appointed by the Regional Inuit Associ- Anguniaktiit uvalu Nanigiaqtuqtiit Katimayiitnun (HTO-kut) uvalunin

28 N•o6Wb | NANIILIQPITA ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᐱᓕᕆᐊᒃᓴᖃᖅᐳᑦ ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖑᔪᓂ, ᑐᓂᔭᐅᓂᐊᖅᑐᖅ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐃᑲᔪᕐᓂᐊᕐᓗᑎᒃ ᓴᐳᔾᔨᓂᕐᒥ ᐊᒻᒪ ᐊᑐᑦᓯᐊᕐᓂᕐᒥᒃ ᓂᕐᔪᑎᓕᒫᓂᒃ, ᓂᕐᔪᑏᑦ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ. ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪ ᐊᒃᑯᑦ ᓇᔪᒐᖏᑕ ᐊᐅᓚᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᐊᒻᒪ ᓴᐳᔾᔭᐅᔪᑎᒃᓴᖏᓐᓄᑦ ᐊᑯᓃᖅᑐᒥᒃ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᐊᐅᓚᑦᓯᕙᒃᑐᑦ ᑲᑎᒪᓂᐅᔪᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᐃᓄᓐᓂᒃ ᐃᑲᔫᑕᐅᓂᐊᖅᑐᓄᑦ ᐃᓄᓐᓄᑦ ᐊᒻᒪ ᑲᓇᑕᒥᐅᑕᓕᒫᓄᑦ. ᓄᓇᕗᒻᒥ ᑐᓴᕆᐊᕐᓂᐅᔪᓂᒃ ᓄᓇᓕᓐᓂ ᐊᖑᓇᓱᑦᑐᓕᕆᔨᑎᒍᑦ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᑐᑭᒧᐊᒍᑎᖃᖅᐸᒃᑐᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᔪᓂ ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᒃᑯᓐᓂ. ᐊᖏᖃᑎᒌᒍᒻᒥ ᐊᒻᒪ ᑲᔪᓯᑎᑦᓯᕙᒃᑐᑎᒃ ᐱᓕᕆᐊᕆᔭᕆᐊᓕᖏᓐᓂᒃ ᐃᓗᐊᓂ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᖏᕈᑎᐅᑉ, ᓄᓇᕗᒻᒥ ᑎᒥᐅᓪᓗᑎᒃ. ᐊᑖᓃᖏᑦᑐᑦ ᓄᓇᕗᑦ ᑐᙵᕕᒃ ᑎᒥᖓᑦᑕ, ᓄᓇᕗᑦ ᒐᕙᒪᒃᑯᑦ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᐃᓛᒃᑰᖅᑐᑦ ᑎᒥᖁᑎᖏᑦ ᑭᒃᑯᓕᒫᓄᑦ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᒃᑯᑦ, ᐊᐅᓚᑦᓯᔨᐅᓪᓗᑎᒃ ᓂᕐᔪᑎᓂᒃ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᒐᕙᒪᓂ 9-ᖑᓪᓗᑎᒃ ᐃᓚᒋᔭᐅᔪᑦ. ᓯᑕᒪᑦ ᐃᓚᒋᔭᐅᔪᑦ ᐃᓚᖃᖅᖢᑎᒃ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᔪᑦ ᒐᕙᒪᖏᓐᓂ. ᑎᒃᑯᐊᖅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᔪᓂ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᓐᓂ ᐊᒻᒪ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᐃᓱᒪᓕᐅᖅᑎᓪᓗ ᐊᑕᐅᔪᑦ ᓄᓇᕗᑦ ᑐᙵᕕᒃ ᑎᒥᖓᓐᓂ, ᐊᑕᐅᓯᖅ ᓄᓇᕗᑦ ᒐᕙᒪᒃᑯᓐᓂ, ᐱᖓᓱᑦ ᑎᒥᐅᓪᓗᑎᒃ ᐆᒪᔪᕐᓂᒃ ᐊᐅᓚᑦᓯᖃᑎᖃᕐᓂᕐᒥᒃ ᓄᓇᕗᒻᒥ. ᐊᐅᓚᑦᓯᖃ- ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᒃᑯᖏᓐᓂ. ᐃᒃᓯᕙᐅᑕᖅ ᑎᓕᔭᐅᕙᒃᑐᖅ 8-ᓄᑦ ᑎᖃᕐᓂᖏᒃ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᖃᖅᐸᒃᑐᑦ, ᐃᓄᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᒐᕙᒪᐅᔪᒥᒃ, ᐱᓕᕆᖃᑎ- ᐃᓚᒋᔭᐅᔪᓄᑦ ᐊᒻᒪ ᑎᒃᑯᐊᖅᑕᐅᓪᓗᓂ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᒃᑯᖏᓐᓂ. ᒌᒃᑐᑎᒃ ᐊᑐᐃᓐᓇᐅᑎᑦᓯᕙᒃᑐᑎᒃ ᑐᓴᐅᒪᔾᔪᑎᒃᓴᓂᒃ, ᐅᖃᐅᔾᔨᒋᐊᕐᓂᕐᒥᒃ ᐊᒻᒪ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᒪᕐᕉᓐᓂᒃ ᑭᖑᕝᕕᖅᑎᐅ- ᐃᓱᒪᒃᓴᖅᓯᐅᕈᑎᒃᓴᓂᒃ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ. ᓂᐊᖅᑑᓐᓂᒃ ᐃᓚᒋᔭᖃᕐᒥᔪᑦ ᒪᑭᕕᒃ ᑯᐊᐱᕇᓴᒃᑯᓐᓂ ᑭᒡᒐᑐᖅᖢᓂ ᐆᒃᑑᑎᒋᓗᒍ, ᐃᓱᒪᓕᐅᖅᑐᖃᕆᐊᖃᓕᕋᐃᒻᒪᑦ ᐃᓱᖃᖅᑎᑦᓯᓂᕐᒥᒃ ᐃᓄᖏᓐᓂ ᓄᓇᕕᐅᑉ ᐱᓕᕆᐊᖃᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᓂᕐᔪᑎᓂᒃ ᑲᑐᔾᔭᐅ- ᐆᒪᔪᖅᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᓂᒃ ᐃᓄᓐᓄᑦ, ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᕙᒃᑐᓂᒃ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐊᒻᒪ ᓄᓇᕕᒻᒥ ᐅᖃᐅᓯᖃᖅᑎᓪᓗᒋᑦ. ᑐᓴᕆᐊᖅᓂᐊᖅᐳᑦ ᐃᓄᓐᓂᒃ ᑲᑎᒪᑎᑦᓯᓗᑎᒃ. ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᐱᒻᒪᕆᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ, ᐊᒻᒪ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᐃᓄᓐᓂᒃ ᑐᓴᕆᐊᓂᖏᑦ ᒪᑐᐃᖓᓲᖑᕗᑦ ᑭᒃᑯᓕᒫᓄᑦ ᓴᐳᔾᔭᐅᑦᑎᐊᖅᓯᒪᖁᓪᓗᒋᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅ ᑎᖏᑦ, ᐱᒻᒪᕆᐅᕗᖅ ᓴᖅᑭᔮᑦᑎᐊᖅᑐᑎᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓂᖃᕐᓂᐊᖅᑐᓕᒫᑦ ᐃᓱᒪᓕᐊᖑᔪᒧᑦ ᑲᑎᒪᔨᐅᖃᑕᐅᔪᓕᒫᑦ ᖃᐅᔨᒪᓂᖃᖅᑎᐊᕐᓗᑎᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅ- ᖃᐅᔨᒪᖁᓪᓗᒋᑦ ᑐᑭᓯᐅᒪᖁᓪᓗᒋᓪᓗ ᓴᖅᑭᑕᐅᔪᓂᒃ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆ - ᑎᖏᓐᓂᒃ ᓴᖅᑭᑕᐅᓯᒪᔪᓂᒃ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᖏᕈᑎᒥ. ᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ. ᐃᓄᐃᒃ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᔪᑦ ᖃᐅᔨᒃᑲᐅᑎᔪᓐᓇᑐᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᓐᓄᑦ ᐅᐸᒍᑎᓗᓂ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᑎᑎᖅᑲᑎᒍᑦ. ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᐃᓱᒪᓕᐅᖃᑦᑕᖅᑐᑦ ᒪᓕᒃᖢᑎᒃ Avikturhimayuni An’nguniaknikut Timiuyunut (RWO-kut), ᑐᓴᖅᑕᐅᓯᒪᔪᓂᒃ. ᐃᓱᒪᓕᐅᕈᑎᒋᒋᐊᖓᖅᑕᖏᑦ ᑐᓂᔭᐅᕙᒃᑐᑦ ᓄᓇᕗᑦ ukkua tunniyagiakakmiyait tatvunga NWMB-kunut. Ukkua NWMB-kut ihuarhaivaktut katimatjutirhamingnik uvalu ᒐᕙᒪᖓᓐᓄᑦ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᒐᕙᒪᑐᖃᒃᑯᑦ ᒥᓂᔅᑕᖓᓐᓄᑦ ᐱᓕᕆᐊᖃᖅᑐᖅ nallaktaulutik katimapkaitjutirhamingnik pikatigivlugit ᓂᕐᔪᑎᓂᒃ. ᒥᓂᔅᑕ ᓈᒻᒪᒃᓴᕈᓐᓇᑐᖅ ᐊᑭᕋᖅᑐᕐᓗᓂᓘᓐᓃᑦ ᐃᓱᒪᓕᐊᖑᔪᒥᒃ. ukkua HTO-kut uvalu RWO-kut. Malikavlugit ukkua Nunavut Nunatarutaita angiru- ᐃᓱᒪᓕᐊᖑᔪᖅ ᓈᒻᒪᒋᒍᓂᐅᒃ, ᐊᑐᓕᖅᑎᑕᐅᓂᐊᑐᖅ. ᐃᓱᒪᓕᐊᖑᔪᖅ taitni maligait (NLCA), ukkua NWMB-kut illikkuaktut ᐊᑭᕋᖅᑐᕈᓂᐅᒃ, ᐅᑎᑎᖅᑕᐅᓂᐊᕐᑐᖅ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ (IPG) katimayiqarhutiq 9-nik illauyunik. Hitamat katimay- ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓂᒃ ᐱᔾᔪᑎᖏᑦ ᑎᑎᕋᖅᓯᒪᓗᑎᒃ. ᑲᑎᒪᔩᑦ ᐃᓱᒪᓕᐅᒃᑲᓂᕆ- iukatauyut tikkuaktauvaktut Avikturhimayuni Inuit Katuyikatigit-kunin (RIA-kunin) uvalu NTI-kunin, attauhik ᐊᖃᕐᓂᐊᖅᑐᑦ ᐊᒻᒪ ᐃᓱᒪᓕᐊᕆᔭᖓ ᑐᓂᓗᒍ ᒥᓂᔅᑕᒧᑦ ᑖᓐᓇᓗ tatvangat GN-kunin, uvalu pingahut ukkua Kanatami ᓈᒻᒪᒋᔪᓐᓇᖅᑐᓂᐅᒃ, ᐊᑭᕋᖅᑐᕈᓐᓇᖅᑐᓂᒃ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᐊᓯᔾᔨᕆᐊᕐᓗᒍ Kavamatkunin. Una ihivautalik niruaqtauvaqtuq hapku- ᑭᖑᓪᓕᖅᐹᒥ ᐃᓱᒪᓕᐅᕈᑕᐅᔪᖅ. ᐃᓱᒪᓕᐅᕐᓂᐊᑎᓪᓗᒋᑦ ᒥᓂᔅᑕᐅᔪᓄᑦ, nangat 8-guyunit katimayiuqatauyunin uvalu tikkuaktau- varhuni Kanatami Kavamatkunin. ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᐊᑐᕐᓂᐊᖅᐳᑦ ᖃᐅᔨᒪᔭᒥᓂᒃ Ukkua NWMB-kut malruqniq himmautirhaqaqtut ᐊᑐᖃᑦᑕᖅᓯᒪᔭᒥᓂᓪᓘᓐᓃᑦ ᑐᓴᕈᑕᐅᕙᒃᑐᓄᑦ ᖃᐅᔨᒪᓂᕐᒥᓄᓪᓘᓐᓃᑦ, katimayiukatauyurhanik tatvanga Makivik Corporation- ᐃᓚᒋᓗᒋᑦ ᐊᖑᓇᓱᑦᑎᐅᔪᑦ, ᐃᓐᓇᒻᒪᕇᑦ, ᐃᓄᐃᑦ ᖃᐅᔨᒪᔭᑐᖃᖏᑦ ᐊᒻᒪ kunin ukkua kivgaktuivlutik Inuknik tatvani Nunavik-mi hapkua ihumarhutaugangata an’ngutirhat ammigaittilan- ᐅᓪᓗᒥ ᖃᐅᔨᓴᕈᑕᐅᕙᒃᑐᑦ. git avvarhautirhait ukkua Nunavut uvalu Nunavik ᐃᓄᒃ ᐃᓄᓪᓛᒃᑖᖑᖏᑐᕐᓘᓐᓃᑦ ᐱᔾᔪᑎᒥᓂᒃ ᑐᓂᓯᔪᓐᓇᕐᑐᖅ ᐃᓱᒪᒃᓴᓯ- ukkautaugangata. ᐅᕈᑕᐅᓂ ᐊᕐᒪᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ, ᑲᔪᓯᑎᑕᐅ - Hapkua piunnirhaungmata aullanniriyait tatvani NWMB-kuni, uvalu nakkuattut happumiagiakamiku hap- ᔪᓐᓇᑐᖅ ᒪᕐᕉᐃᓕᖅᑲᖓᓗᓂ. ᑭᓇᑐᐃᓐᓇᖅ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᐃᓄᒃ kua piyunnautait Inuit, pihimatiariaqaqtut hapkua kati- ᐅᖃᕐᕕᖃᕈᓐᓇᕐᐳᖅ ᐃᓄᐃᑦ ᑐᓴᕆᐊᕐᕕᐅᑎᓪᓗᒋᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ mayiuyut tatvani Katimayiuyuni qauyimatiagiakaktut ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ, ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᖃᐅᔨᒃᑲᐃᔪᓐᓇᖅᖢᑎᒃ piyunnautirhaitiq tamaita Inuit tatvani Nunatarutauhi- mayumi (NLCA). ᓄᓇᓕᓐᓂ ᐊᖑᓇᓱᑦᑐᓕ ᕆᔨᒃᑯᓐᓂ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᔪᓂ

N•o6Wb | NANIILIQPITA 29 4. Malikarhait kavamatkut pittailitjutait Inuit an’nguniakutaitnik

Ukkua Appirhuivikyuakut Kanatami ihumali- /Steven Lonsdale urhimayait hapkua Nunakakaktut an’nguni- ᓯᑏᕙᓐ ᓛᓐᔅᑎᐅᓪ

aknikut piyunnautait ukkua illiitarihimayat ᓄᑕᕌᓗᒃ ᓛᓐᔅᑎᐅᑉ ᐊᑭᒡᒋᒋᐅᕈᑎᐊ ᖃᓂᒋᔭᖓᓂ ᐃᖃᓄᐃᑦ kavamatkut pittailiyunnaktait Inuit an’nguniakutait kihiani Nutaralaak Lonsdale’s first ptarmigan, piyagiakakatjuk ikkilivaliannikata an’ngutirhat, uvalunin inuk- caught near Iqaluit. Nutaralaak Lonsdale aqilginngaqhuni, nun qanyangnarhivallaknikata uvalu anniarutikallingnikata. Iqaluit haniani. Una piunirhauvluni allangayuq an’nguniaknikut piyunnau- tauyuq uvalu attuangayuq nunakakaktunut kihiani, ilaliutivlugit Inuit, Kantami.

na Inuit piyunnautaat tiitiraqhimangmiyuq tatvani Nunavut Nunatarutaita Angirutani (NLCA) Nakatak 5.3.3. Tamaita ukkua Nunavumi An’ngutirhaniq UMunnarhiyiuvlutik Katimayiit (NWMB) uvalu una minista (avikturhimayuni uvalunin kavamatuqatqut) piyagiakaktat taimatut, nalliak attatarhaqaqata uvalunin atta tarhaqangitpatalunin, ihumagiyautiakat nungutaillitjutaunniaknikata, uvalunin anniaktailitjutaunniaknikat uvalunin qayannakpallaknikata. Hapkua pitaillitjutait an’nguni- aknikut nallaumangi nikata uuktutaitnun haffuma Nakatak 5.3.3, malikkayagiakangitaat Inuit. Tatvani Nunavut An’ngutirhat Maligani, hapkua illangi nalliak attatarhaqaqata uvalunin attatarhaqangitpatalunin pitjutaun’ngitut Inuit an’nguniarutaitnun. uuktutig- ilugu, An’ngutirhanut Maligak Uigguani 71 an’ngunniarungnangitut angiyunik an’ngutirhanik puuvyaktiitlugu, kihiani una pittailitjutat pitjutaungituq Inuinnaqnun uvalu taima tiitiraqhimayuq tatvani maligakmi. Kiklikaktut kaffinik aqqilgiqniq piyunnakmangat nunaliit uvalunin ahinningaqtuq an’nguniaktuq attauhikmi ubluani, kihiani kiklikangituq kaffinik aqqiliqungnaqmangat Inuinnaugumi. Huuq taima kiklikangitpat Inuit attangit- mata hapkua ikkilivalianningit uvalunin qayangnangitmata uvalunin anniakutaun’ngitmata tatja an’ngutirhat. Tatva taimatut, pitjutaungitut Inuit an’nguniarutaitnun. Piyunnirhauyut taima Inuit qauyimayagiakaktut ukkua NWMB-kut uvalu kavamatkut tunnirhimayagiakaktaat hamna pitaillitjutauyuq uvalunin iikilligiagutait Inuit an’ngu- niarutaitnun pitjutauyungnaktut iikillivalialiknikata tamaktailinahuaknigumiku, qayang- nakpallaknikata uvalunin anniakutikalinnikata. Inuit piyunnautiqaqtut appirilugit ukkua NWMB-kut uvalunin kavamatkut kiunnahuakulugit huuq pittaillitjutiqaqniqata.

30 N•o6Wb | NANIILIQPITA 4. ᐊᑐᖅᑕᐅᒐᔪᒃᑐᑦ ᐅᑯᓄᖓ ᒐᕙᒪᑉᑯᓐᓄᑦ ᐊᒻᒪ ᐊᔪᕐᓇᖅᑎᑦᑎᓂᖏᑦ ᐃᓱᓕᕝᕕᖃᖅᑎᑦᑎᓪᓗᑎᒃ ᐃᓄᒻᒪᕇᑦ ᐊᖑᓇᓱᒍᓐᓇᖅᑕᖏᓐᓂᒃ

ᖁᑦᑎᖕᓂᖅᐹᖅ ᐃᑲᖅᑐᐃᕕᒃ ᑲᓇᑕᒥ ᐃᓱᒪᓕᐅᓚᐅᖅᓯᒪᔪᖅ ᐱᔾᔪᒋᑉᓗᒋᑦ ᓄᓇᖃᖅᑳᖅᓯᒪᔪᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖏᓐᓄᑦ ᐃᒪᓐᓇ /Patrick Kuniliusie

ᐃᓕᑕᖅᓯᓯᒪᔪᑦ ᑖᒃᑯᐊ ᒐᕙᒪᑉᑯᑦ ᐃᒪᓐᓇ ᐊᔪᕐᓇᖅᑎᑦᑎᓂᕐᒧᑦ ᐹᑐᕆᒃ ᑯᓂᓘᓯ ᐃᓱᓕᕝᕕᖃᖅᑎᑦᑎᓗᑎᒃ ᐃᓄᒻᒪᕇᑦ ᐊᖑᓇᓱᒍᓐᓇᖅᑕᖏᓐᓂᑦ ᐃᒪᓐᓇ ᐅᑭᐅᒥ ᑐᖅᑰᑦᑎᔪᖅ ᐆᒪᔪᒥᑦ Winter bounty. ᑐᑭᖃᕐᓂᐊᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᑭᓯᐊᓂ ᐊᒃᑐᖅᓯᓂᐊᕐᓂᐊᒍᑦ ᓴᐳᔾᔨᓂᕐᒧᑦ ᐱᔾᔪᑎᖃᕈᔪᑕ Ukiumi aittuutit. ᑐᑭᖃᖅᐸᑕ, ᐅᕝᕙᓗ ᐊᑐᐃᓐᓇᐅᑎᑦᑎᓗᑎᒃ ᑭᒃᑯᓕᒫᓄᑦ ᐊᑦᑕᓇᖅᑕᐃᓕᔾᔪᑎᒃᓴᓄᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᑭᒃᑯᓕᒫᓄᑦ ᐋᓐᓂᐊᖅᑕᐃᓕᒪᑎᑦᑎᓂᕐᒧᑦ. ᑕᒪᓐᓇ ᐱᒻᒪᕆᐊᓗᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᔾᔨᐅᖏᑦᑐᖅ ᐊᖑᓇᓱᒃᑎᑦᑎᓂᕐᒧᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᑭᓯᐊᓂ ᑐᕌᖅᑐᑦ ᓄᓇᖃᖅᑳᖅᓯᒪᔪᓄᑦ ᐃᓄᖏᓐᓄᑦ, ᐃᓚᒋᑉᓗᒋᑦ ᐃᓄᒻᒪᕇᑦ, ᑲᓇᑕᒥ.

ᓐᓇ ᐃᓄᒻᒪᕇᖕᓄᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎ ᐅᖃᐅᓯᐅᑲᓐᓂᖅᓯᒪᔪᖅ ᐅᑯᓇᓂ ᓄᓇᕗᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᖏᕈᑎᓂ ᑖᑎᑎᕋᖅᓯᒪᔪᐊᓂ 5.3.3. ᑕᒪᕐᒥᒃ ᐅᑯᐊ ᓄᓇᕗᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᒥᓂᔅᑕ (ᓄᓇᕗᑦ ᒐᕙᒪᑉᑯᖏᑦ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᑉᑯᖏᑦ) ᐱᖁᔭᐅᓯᒪᔪᑦ ᑕᑯᒃᓴᐅᑎᑦᑎᓗᑎᒃ ᓇᓪᓕᐊᑐᐃᓐᓇᖓᓂᑦ ᐃᓱᓕᑎᑦᑎᓯᒪᔾᔪᑎᓂᒃ, ᒪᑯᐊᖑᒐᓗᐊᖅᐸᑕ ᐆᒪᔪᖅᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᑦ ᐊᒥᓲᓂᖏᑦᑎᒍᑦ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᑰᑕᖃᖏᓪᓗᑎᒃ ᐃᓱᖃᕋᑎᒃ ᐆᒪᔪᖅᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᑦ, ᓱᓕᔪᓄᑦ ᓴᐳᒻᒥᓂᕐᒥᑦ ᐱᔾᔪᑎᑦ, ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᐊᑐᐃᓐᓇᕈᐃᓗᑎᒃ ᑭᒃᑯᓕᒫᓂᑦ ᐋᓐᓂᐊᕐᓇᖅᑐᖃᖅᑎᑦᑎᑦᑕᐃᓕᓂᕐᒥᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᑭᒃᑯᓕᒫᓂᑦ ᐊᑦᑕᓇᖅᑕᐃᓕᒪᑎᑦᑎᓂᖅ. ᐃᓱᓕᕝᕕᖃᖅᑎᑦᑎᓂᖅ ᐱᑕᖅᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᓄᑦ ᐆᒪᔪᓄᑦ ᑎᑭᐅᑎᓯᒪᖏᑉᐸᑦ ᐆᒃᑐᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᑎᑎᕋᖅᓯᒪᔪᐊ 5.3.3, ᑐᕌᖏᓚᖅ ᐃᓄᒻᒪᕆᖕᓄᑦ. ᐃᓗᐊᓂ ᐅᑯᐊ ᓄᓇᕗᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐱᖁᔭᑦ, ᐱᑕᖃᖅᑐᖅ ᐊᒥᓲᖏᑦᑐᓂᑦ ᑰᑕᖃᖏᑦᑐᓄᑦ ᐃᓱᓕᕝᕕᖃᕋᑎᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᑰᑕᓖᑦ ᐃᓱᓕᕝᕕᖃᖅᑎᑕᐅᑉᓗᑎᒃ ᑐᕌᖏᑦᑐᑦ ᐃᓄᒻᒪᕆᑦ ᐊᖑᓇᓱᒍᓐᓇᕐᓂᖏᓐᓄᑦ. ᐆᒃᑑᑎ ᐅᓇ, ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐱᖁᔭᑦ, ᐃᓚᖓᓂ ᑎᑎᕋᖅᓯᒪᔪᐊᑕ 71 ᐊᔪᖅᑎᑦᑎᔪᖅ ᐊᖑᓇᓱᖕᓂᕐᒥᑦ ᐆᒪᔪᕐᔪᐊᓂᒃ ᐊᖏᓂᖅᓴᓄᑦ ᓇᓗᒃᑎᓪᓗᒋᑦ ᐃᒪᕐᒥ, ᑭᓯᐊᓂ ᐃᓱᓕᕝᕕᖃᖅᑎᑦᑎᓂᐅᔪᑦ ᑐᕌᖏᑦᑐᑦ ᐃᓄᒻᒪᕆᖕᓄᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐅᖃᖅᓯᒪᔪᖅ ᒪᓕᒐᕐᓂ ᑕᐃᒪᓐᓇ. ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐃᓱᓕᕝᕕᖃᖅᑎᑕᑦ ᒪᑯᓄᖓ ᐊᕿᒋᓄᑦ ᓄᓇᓕᖕᒥᐅᑕᖅ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᓄᓇᓕᖕᒥᐅᑕᑐᖃᐅᖏᑦᑐᖅ-ᐊᖑᓇᓱᒃᑎ ᐊᖑᓇᓱᒍᓐᓇᖅᑐᖅ ᐅᑉᓗ ᐊᑕᐅᓰᕐᓗᒍ, ᑭᓯᐊᓂ ᐃᓱᓕᕝᕕᖃᖏᑦᑐᑦ ᖃᑉᓯᓂᒃ ᐊᑭᒋᕈᓐᓇᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᑕᐃᒪᓐᓇᑎᑐᑦ ᐃᓄᒻᒪᕆᒃᑐᑦ ᐊᖑᓇᓱᒍᓐᓇᕐᒪᑕ. ᐱᔾᔪᑎᖏᑦ ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐃᓱᓕᕝᕕᖃᖅᑎᑕᐅᔪᑦ ᐱᑕᖅᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᓄᑦ ᑐᕌᖏᑦᑐᑦ ᐃᓄᒻᒪᕆᖕᓄᑦ ᐃᒪᓐᓇ ᑕᒪᓐᓇ ᓴᐳᒻᒥᕕᐅᔪᓄᑦ ᐱᔾᔪᑎᖃᖏᒻᒪᑦ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᑭᒃᑯᓕᒫᓂᑦ ᐊᑦᑕᓇᖅᑕᐃᓕᒪᑎᑦᑎᓂᖅ ᐊᒻᒪᓗ ᑭᒃᑯᓕᒫᓂᑦ ᐋᓐᓂᐊᕐᓇᖅᑐᖃᖅᑎᑦᑎᑦᑕᐃᓕᓂᕐᒥᑦ. ᑕᐃᒪᓐᓇᐃᒻᒪᑦ, ᑐᕌᖏᑦᑐᑦ ᐅᑯᓄᖓ ᐃᓄᒻᒪᕆᖕᓄᑦ ᐊᖑᓇᓱᒍᓐᓇᕐᓂᖏᓐᓄᑦ. ᐱᒻᒪᕆᐊᓘᕗᖅ ᐃᓄᒻᒪᕇᑦ ᖃᐅᔨᒪᓗᑎᒃ ᐅᑯᐊ ᓄᓇᕗᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᒐᕙᒪᑉᑯᑦ ᐱᔭᒃᓴᖃᖅᑐᑦ ᓇᓗᓇᐃᖅᓯᓯᒪᑦᑎᐊᕐᓂᕐᒧᑦ ᑕᒪᒃᑯᐊ ᓇᓪᓕᐊᑐᐃᓐᓇᖅ ᐊᔪᖅᑎᑦᑎᓂᑦ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᐃᓱᓕᕝᕕᖃᖅᑎᑦᑎᔪᑦ ᐃᓄᒻᒪᕇᑦ ᐊᖑᓇᓱᒍᓐᓇᕐᓂᕐᒧᑦ ᑐᒃᓯᕋᕐᓗᑎᒃ ᐆᒃᑐᕐᓂᒃᑯᑦ ᑕᐅᕗᖓᕆᐊᕐᓗᒋᑦ ᐱᔭᕆᐊᖃᖅᐸᑕ ᒪᑯᐊ ᐅᑉᓗᒥᒧᑦ ᓴᐳᔾᔨᓂᕐᒧᑦ ᐊᑑᑎᓖᑦ, ᑭᒃᑯᓕᒫᓂᑦ ᐊᑦᑕᓇᖅᑕᐃᓕᒪᑎᑦᑎᓂᖅ ᐊᒻᒪᓗ ᑭᒃᑯᓕᒫᓂᑦ ᐋᓐᓂᐊᕐᓇᖅᑐᖃᖅᑎᑦᑎᑦᑕᐃᓕᓂᕐᒥᑦ. ᐃᓄᒻᒪᕇᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖃᖅᑐᑦ ᐊᐱᖅᓱᕐᓂᕐᒥᑦ ᐅᑯᓄᖓ ᓄᓇᕗᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᒐᕙᒪᑉᑯᓐᓄᑦ ᒫᓐᓇᒧᑦ ᐊᑐᖅᑐᓂᑦ ᓱᓕᔾᔪᑎᐅᔪᓂᒃ ᑕᒪᐃᓐᓄᑦ ᐃᓱᓕᕝᕕᖃᖅᑎᑦᑎᓂᕐᒧᑦ ᐱᑕᖅᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᓂᑦ ᐊᖑᓇᓱᒍᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᓂᒃᓗ.

N•o6Wb | NANIILIQPITA 31 4. Standards for government restrictions on Inuit harvesting

/Glenn Williams The Supreme Court of Canada made decisions on the issue of Aboriginal harvesting rights which ᒋᓕᐊᓐ ᕕᓕᐊᒻᔅ ᕘᔪᓪ ᕕᓕᐊᒻᔅ ᑐᒡᓕᐊᓂ ᓇᓐᓄᒃᑐᖅ ᓯᓚᑖᓂ recognize that government may restrict Inuit har- ᐃᖃᓗᐃᑦ ᐅᑭᐅᖅ. Virgil Williams harvested his second polar vesting only to the extent necessary to affect a bear outside Iqaluit this past winter. valid conservation purpose, or to provide for pub- Virgil Williams aippaanik nannughimayuq Iqaluit haniani ukiuq. lic safety and public health. This is a very impor- tant and unique harvesting right and only applies to Aboriginal Peoples, including Inuit, in Canada.

his Inuit right is repeated in Nunavut Land Claims Agreement (NLCA) Article 5.3.3. Both the Nunavut Wildlife Management Board (NWMB) and the minister (territorial or federal gov- Ternment) are required to demonstrate that any limitation, whether it is a quota or a non- quota limitation, is for a valid conservation purpose, or to provide for public health or public safety. If the limitation on harvesting does not meet the test of Article 5.3.3, it does not apply to Inuit. In the Nunavut Wildlife Act, there are a few non-quota limitations and quota limitations that do not apply to Inuit harvesting. For example, Wildlife Act Section 71 prohibits the hunting of big game while it is swimming, but this limitation does not apply to Inuit and it is stated so in the law. There are limits on the number of ptarmigan that a resident or non-resident hunter can hunt per day, but there is no limit on the number of ptarmigan that an Inuk can hunt. The reason these limitations do not apply to Inuit is that this is no conservation purpose or public safety or public health reason for the restrictions. Therefore, they do not apply to Inuit hunting. It is very important that Inuit be aware of the NWMB and government obligation to ensure that any restrictions or limits on Inuit harvesting apply only to the extent necessary for a valid conservation purpose, public safety or public health. Inuit have the right to ask the NWMB or government for the valid justification of all limitations.

32 N•o6Wb | NANIILIQPITA Hamna illiitquhittuqaq an’ngutirhalliqinniqut hamani Nunavumi

• Kinguani-1900 – Inuit an’ngunniaqpauhiit • 2000 – NTI-kut, NWMB-kut uvalu Nunavut Kava- uvalu an’ngutirhat. matkut (GN-kut) ihuarhaiyut haffuminga Nunavut An’ngutirhaliqinniqut Havarhitauhimayut • Hivurani-1900 – Kanatami Kavamatkut ihuma- Katimayiit. givalialirhimayat hamna Ukkiuktaktuk. Hapkua Palihimat munaripkaktauhimayut hapkuninga nut- • 2001 – GN-kut ihuarhaihimayut parnaiyautirhait- taniq malikanik aullatjutiniqlu attaniqtuivlutiq niq haffuma Nunavut An’ngutirhaliqinniqut an’ngutirhaniq uvalu an’ngiaqniqut. Maligak.

• 1948 – Kanatami Kavamatkut nuttirhimayat • 2002 – GN-kut an’nguhiqiyiit uvalu An’nguni- attanniqtuutat an’nguniaqniqut uvalu an’ngut- aqtiit uvalu Naniriaqtuqtiita Katimayiit aullarutiyut tirhaliqinniqut tatvunga Nunatiami Kavamatkunut Nunavut An’ngutirhaliqinniqut Maligakmik nunali- (GNWT). itnun katimayaqtutigivlugu. Nunavummiut nau- naiyaihimayut 14-nik ihumagiyautiaqtuniq. • 1978 – GNWT-kut hannahimayaat una An’ngutirhaliqinniqut Maligak. • 2002/03 – Ihuarhaivalianiq haffuminga Nunavut An’ngutirhaliqinniqut Maligarhamiq • July 9, 1993 – Inuit uvalu ukkua Kanatami aullarutivaliayuq. Kavamatkut attiliurhimayut haffuminga Nunavumi Nunataqutaitniq Angirutaitniq (NLCA). Hapkua • Mar. 2003 – Maligarhaq 35, Nunavut attaniqtutait Inuit an’ngunniaqniqut uvalu An’ngutirhaliqinniqut Maligak, hivuliqpamiq uvalu an’ngutirhaliqinniqut uutiktiitauffaktut. aippaniq taiguqtauyuq tatvani Maligaliurviqm.

• July 9, 1993 – Nunavumi An’ngutirhaniq • Dec. 2003 – Maligarhaq 35 pingahuatnik kingu- Munnarhiyiuvlutiq Katimayiit (NWMB-kut) likpamiklu taiguqtauyuq. aullarutauhimayut. • July 9, 2005 – Nunavut An’ngutirhaliqinniqut • 1997 – Tungavikut Katimayiit Nunavumi, NWMB- Maligak attuqtauliqtuq. kut uvalu GNWT-kut ukkautikarhimayut nuttamiq Nunavumi An’ngutirhaliqinniqut Maligakmik. • 2005-ublumimut – Nunavumi An’ngutirha- tigut Maligaliurniqut Havarhitauhimayut ihuarhai- • April 1, 1999 – Nunavut aullarutauhimayuq. himaaktut An’ngutirhaniq Maligak maligarhaniq. GNWT-kut An’ngutirhaliqinniqut Maligak aullayuq, kihiani uuttuqanguqtuq pihimayaqangitmat piyun- nautirhaniq uvalu ikkayuttirhaniq ilaliuttihimayuniq tatvani NLCA-mi.

/Jeannie Illuitok ᔩᓂ ᐃᓗᐃᑦᑐᖅ

N•o6Wb | NANIILIQPITA 33 Kivalliq Inuit

Katuyikatigit /Courtesy of Kivalliq Inuit Association/ Nunaliitni Katimatjutait Ukkua Kivalliq Inuit Katuyikatigit (KivIA) innirhihimaliktut nunaliitni kati- matjutimingnik tatvani Appu, 2010- mi. Ukkua Kivalliqmi Inuit Katuyikatigit ataniat, tuglia ataniup, tiitiraqti

ᑐᓂᓯᔪᖅ ᐊᔾᔨᒥᑦ ᐅᑯᐊ ᑭᕙᓪᓕᕐᒥᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᑦ Kivalliq Inuit Katimayiinit Tuniyauhimayuq manilikiyii uvalu kaffiuyut atanguyat havaktiit uppautihimayut tamaitnun 7-vauyunut Kivalliq-mi nunaliitnun. Tamaita nunaliitni katimatitlugit ilaliu- ᑭᕙᓪᓕᕐᒥᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᑦ ᐱᓕᕆᐊᖃᓚᐅᖅᑐᑦ ᑐᑭᓯᒋᐊᖅᑎᑦᑎᒃᑲᓐᓂᕐᓂᕐᒥᑦ ᓄᓇᓕᖕᓂ ᑭᕙᓪᓕᕐᒥᓗᒃᑖᖅ ᐅᑭᐅᖅ, ᐃᓚᒋᓪᓗᒍ ᓇᐅᔮᑦ. tihimayut kivgaktiuyumik nunaliitnin Kivalliq Inuit Association conducted information sessions in communities across the region this year, including in Repulse Bay. tatvani KivIA-kut Katimayiitni illauyu- Kivalliq Inuit Katimayiit ilittuqhaihimayut nunallaanit aviktuqhimayumi ukiuq, Nauyaanilu. mik. Katimatjutiqarhimayut tuhakti- itiyaqturhutiq havariyaitniq ukkua KivIA-kut uvalu tuhakvigiyumavlugit hapkua Nunataqatauhimayut ihuma- lutigiyaitnik uvalu appirhutigiyaitnik tatvunga avvikturhimayuni timigiyam- ᑭᕙᓪᓕᕐᒥ ᐃᓄᐃᑦ ingnut. Kivalliq Inuit Nunaliitni Tuhaktitiliqinikut ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᑦ Association Havagiyauyut Community Consultations KivIA-kut nunaliitnik tuhaktitaihumayut ᓄᓇᓕᓐᓂ ᑐᓴᕆᐊᕐᓂᖅ hapkua Areva Resources Canada Inc. ᑭᕙᓪᓕᕐᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᑦ ᐱᔭᕇᓚ ᐅᖅᑐᑦ The Kivalliq Inuit Association (KivIA) com- Turhiutaitnik haffuminga Kiggavik pleted their community consultations in Uranium-kut havagiyaitnik hanniani ᓄᓇᓕᓐᓂ ᑐᓴᕆᐊᕐᓂᖏᑦ ᐄᐳᕈ 2010-ᒥ. April, 2010. The KivIA president, vice- Kamannikjuap. ᑭᕙᓪᓕᕐᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᑦ ᐊᖏᔪᖅᑳᖓ, president, secretary treasurer and several Hapkua tuhaktitaqturhutik kati- ᐊᖏᔪᖅᑳᑉ ᑐᒡᓕᐊ, ᑎᑎᕋᖅᑎ ᑮᓇᐅᔭᓕᕆᔨ senior staff visited all seven Kivalliq com- munities. Each community meeting matjutait malguktarhugik pihimayaat ᐊᒻᒪ ᐊᒥᓱᑦ ᐊᖏᔪᖅᑲᐅᑏᑦ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᖅᑎᖏᑦ taima ihuaktumik maliqayamingnik included the respective community’s tingmitjutinik uvalu tuharhimayatik ᐳᓛᕆᐊᓚᐅᖅᑐᑦ 7-ᓄᑦ ᑭᕙᓪᓕᕐᒥ ᓄᓇᓕᐅ- KivIA Board member. The focus of the tamaitnin nunaliitnin tuhaktauyangita ᔪᓄᑦ. ᓄᓇᓖᑦ ᑲᑎᒪᓂᖏᓐᓂ ᐃᓚᐅᓚᐅᕐᒥᔪᑦ meetings was to provide information on katimaviginiaktamingnun nunaliitnun. ᑭᒡᒐᑐᖅᑎᖏᑦ ᑭᕙᓪᓕᕐᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃ- the work of KivIA and give an opportu- nity for Beneficiaries to voice their con- Hapkua hivuliuhimayut nunaliit uppau- ᑎᒌᒃᑯᓐᓄᑦ ᑲᑎᒪᔨᐅᖃᑕᐅᔪᑦ. ᑲᑎᒪᓃᑦ tihimayatik Kangirhiniq, Tikkigakjuak cerns and ask questions directly to their uvalu Arviat tatvani pingiaknikmi ᑐᑭᓯᒋᐊᕐᓂᐅᓚ ᐅᖅᐳᑦ ᐱᓕᕆᐊᕆᔭᖏᓐᓄᑦ regional organization. Januali. 25-min, 2010. Una aippa ᑭᕙᓪᓕᕐᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᒃᑯᑦ ᐊᒻᒪ nunaliitnun uppautihimayatik katimay- ᐱᕕᒃᓴᖃᕐᓂᐅᓪᓗᑎᒃ ᓄᓇᑖᖃᑕᐅᓯᒪᔪᓄᑦ Community Information aktugamik hapkununga Naujatnut, ᐅᖃᕐᕕᐅᔪᓐᓇᖅᖢᑎᒃ ᐃᓱᒫᓘᑎᒋᔭᖏᓐᓄᑦ Salliitnun, Iglulikakjukmut uvalu Program Kamannikjuamut tatvani pingiaknikmu ᐊᐱᖅᓱᕈᓐᓇᖅᖢᑎᒡᓗ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᒃᑯᓐᓂ. KivIA carried out community informa- Fipyuali 22-min, 2010. tion sessions on Areva Resources Canada Inc.’s proposed Kiggavik Uranium Ukkua tuhaktitaqturhugit katimatju- ᓄᓇᓕᓐᓂ ᑐᑭᓯᒋᐊᕐᕕᒃᓴᐃᑦ Project near Baker Lake. tait tamaitni nunaliitni unnuqangat ᑭᕙᓪᓕᕐᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᒃᑯᑦ ᓄᓇᓕᓐᓂ uvalu ublami katimakatigihimayait. The information sessions were di- Ukkua unnuqangat katimavaktut ᑐᓴᕆᐊᓚᐅᖅᑐᑦ ᐊᕇᕙᒃᑯᑦ ᑐᒃᓯᕋᐅᑎᒋᓯᒪ - vided into two separate phases in order kungiaktitivlugit haffuminga turhiu- ᔭᖏᓐᓄᑦ ᑭᒡᒐᕕᒃ ᓄᖑᓱᐃᑦᑐᓄᑦ ᐱᓕᕆ- to accommodate travel schedules and tauhimayunik havarhanik uvalu ᐊᖑᔪᓂᒃ ᖃᓂᒋᔮᓂ ᖃᒪᓂᖅᑐᐊᑉ. to ensure lessons learned from each community event were carried over to

34 N•o6Wb | NANIILIQPITA ihumalutauyunik apikutauyunik kiuqat- ᑐᓴᕆᐊᖅᑎᑦᓯᓃᑦ ᒪᕐᕈᐃᓕᖅᑲᖓᓚᐅᖅᑐᑦ the next community. The first phase of tarhutik. Ilaliutihimangmiyait hapku- ᐊᑲᐅᓈᕋᓱᐊᖅᑐᒋᑦ ᐊᐅᓪᓛᕐᓂᖏᑦ ᐊᒻᒪ the community tour included the com- nunga katimatjutaitnun, KivIA-kut ᑐᓴᖅᑕᐅᔪᑦ ᓄᓇᓕᓐᓂ ᓇᒃᓴᖅᑕᐅᕙᒃᖢᑎᒃ munities of Rankin Inlet, Whale Cove and titiraqhimayuniq apikutiqarhimayut Arviat during the week of Jan. 25, 2010. kiutjutirhaniq tuniurhaiyut kittunut ᐊᓯᐊᓄᑦ ᓄᓇᓕᒻᒧᑦ. ᓯᕗᓪᓕᖅ ᓄᓇᓕᓐᓄᑦ The second phase of the tour included kiuyumayunut hapkua alannut tuhakti- ᐳᓚᕋᓐᓂᐅᓚᐅᑐᖅ ᐅᑯᓄᖓ ᑲᖏᖅᖠᓂᖅ, the communities of Repulse Bay, Coral tauyunnangitut. ᑎᑭᕋᕐᔪᐊᖅ ᐊᒻᒪ ᐊᕐᕕᐊᑦ ᐱᓇᓱᐊᕈᓯᖓᓂ Harbour, Chesterfield Inlet and Baker Kittitugit, KivIA-kut tunnihihimayut ᔮᓐᓄᐊᕆ 25, 2010. ᑭᖑᓪᓕᖅ ᐳᓚᕋᓐᓂᖅ Lake during the week of Feb. 22, 2010. tiitiqaniq avatkutugit 500-guyut The information sessions were held ᓄᓇᓕᖏᓐᓄᑦ ᓇᐅᔮᑦ, ᓴᓪᓕᖅ, ᐃᒡᓗᓕᒑᕐᔪᒃ Kivallirmiut uvalu kiuyauhimayut hap- both in the evening and morning in kuninga tiitiqaniq apikutauhimayunik ᐊᒻᒪ ᖃᒪᓂᑦᑐᐊᖅ ᐱᓇᓱᐊᕈᓯᖓᓂ each community. The evening session kittitugit 375-guyunit inukniit. ᕕᕗᐊᕆ 22, 2010. consisted of a PowerPoint presentation Hapkua tiitiraqhimayut katimatju- ᑐᓴᕆᐊᕐᓂᖃᖃᑦᑕᓚᐅᖅᑐᑦ ᑕᒪᒃᑮᓐᓂᑦ highlighting the proposed project and tauhimayut ilaliutilugit nunaliit concerns followed by a question and an- ihumalutait ihivgiuqtauniaqtut uvalu ᐅᓐᓄᒃᑯᑦ ᐊᒻᒪ ᐅᓪᓛᒃᑯᑦ ᐃᓛᒃᑯᑦ ᓄᓇᓕᐅᔪᓂ. swer period. In addition to the standard tiitiraqtaulutiq tatvunga unipkaliukniak- ᐅᓐᓄᒃᑯᑦ ᑕᑯᒃᓴᐅᑎᑦᓯᖃᑦᑕᖅᑐᑎᒃ ᐱᓕᕆᐊᖑ - presentation material, KivIA prepared a taitnun. Una havariyauyuq hivummu- ᔪᒪᔪᓂ ᐊᒻᒪ ᐃᓱᒫᓘᑏᑦ ᐅᖃᐅᓯ ᐅᓚᐅᖅᑐᑎᒃ survey questionnaire about the project. valialikat, hapkua nunalit ihumalu- ᐊᐱᖅᓱᕐᕕᖃᖃᑦᑕᓚᐅᖅᑐᑦ. ᐊᒻᒪᓗ, ᑭᕙᓪᓕᖅ The questionnaire was circulated for vol- tigiyait ilaliutjuqtauniaktut uvalu unipk- untary completion with the results held agiyaulutik ukkua Nunavumi Kan- ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᒃᑯᑦ ᐊᐱᖅᑯᑎᖃᓚᐅᕐᒥᔪᑦ as confidential. nurilinganniqhagut Ihivgiuqhiyiuvlutik ᐱᓕᕆᐊᖑᔪᒧᑦ. ᐊᐱᖅᑯᑏᑦ ᑐᓂᔭᐅᖃᑦᑕ - In total, KivIA presented material Katimayiit (NIRB-kut) malikayagiarhaita ᓚᐅᖅᑐᑦ ᑕᑕᑎᕆᔪᒪᔪᓄᑦ ᐊᒻᒪ ᑐᓴᖅᑕᐅᔭᕆ - to over 500 Kivallirmiut and received ihivgiuqhivalialikata. valuable feedback via the survey ques- ᐊᖃᖅᑎᑕᐅᒐᑎᒃ ᑭᐅᔾᔪᑎᖏᑦ. tionnaire from approximately 375 indi- Nunaliitni Tuhaktitiliqinikut ᑲᑎᒃᖢᒋᑦ, ᑭᕙᓪᓕᕐᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎ - viduals. ᒌᒃᑯᑦ ᑐᓂᓯᓚᐅᖅᑐᑦ 500 ᐅᖓᑖᓂ Results of the tour, including commu- Katimatjutait ᑭᕙᓪᓕᕐᒥᐅᓄᑦ ᐊᒻᒪ ᐊᐱᖅᑯᑎᓂᒃ ᑭᐅᓚ- nity concerns, will be reviewed and Agnico-Eagle Mines-kut (AEM) Nunali- incorporated into a final report. As the itni tuhaktitaiyaktuklugit katimatju- ᐅᖅᖢᑎᒃ ᖃᓂᒋᔮᓂ 375 ᐃᓄᐃᑦ. project moves forward, the community- tiqaqniaqtut hapkuninga Inuit ᓄᓇᓕᓐᓄᑦ ᐳᓚᕋᓐᓂᐅᔪᒥ ᐃᓱᒫᓘᑎᐅᔪᑦ based concerns will be included and Nanminiktarutiqhaitnik Uuktutirhanik ᕿᒥᕐᕈᔭᐅᓂᐊᑐᑦ ᐃᓕᔭᐅᓗᑎᒡᓗ ᐅᓂᒃᑳᓕ- brought forward throughout the tamaitni 7-vauyuni Kivalliq nunaliitni. ᐊᖏᓐᓄᑦ. ᐱᓕᕆᐊᖑᔪᖅ ᓯᕗᒧᐊᒃᐸᓪᓕᐊ- Nunavut Impact Review Board (NIRB) Hamna katimatjutigilugu tuhakti- regulatory review process. tainahuakniaktut, piyunnautirhaitnik ᑎᓪᓗᒍ, ᓄᓇᓕᓐᓂ ᐃᓱᒫᓘᑏᑦ uvalu uuktutirhaitnik hapkua Inuit nan- ᐃᓚᓕᐅᑎᔭ ᐅᓂ ᐊᑐᑦ ᓴᖅᑭᑕᐅᓗᑎᓗ Community Information minikaktunik illauvaliakuvlugit turhiqtu- ᓄᓇᓕᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᖃᐅᔨᓴᖅᑏᑦ ᑎᒥᖓᓄᑦ Sessions tiqhanut havagiyauniaktunik tatvani ᕿᒥᕐᕈᔭᐅᓂᐊᕐᒪᑕ. Meadowbank Mine-kut Uyagarhiukvi- Agnico-Eagle Mines Ltd. is holding com- atni havarhaqhiuquvlugit tammaya- munity information sessions on their likinikut. Ukkua katimapkainiaktuk ᓄᓇᓕᓐᓂ ᑐᓴᖅᑎᑦᓯᒋᐊᕐᓃᑦ Inuit Business Opportunities Initiative Denis Gourde, attanguyak tatvani ᐊᒡᓃᑯ-ᐄᒍ ᐅᔭᕋᓐᓂᐊᖅᑏᑦ ᓄᓇᓕᓐᓂ in all seven Kivalliq communities. The Meadowbank-kut havakviatni uvalu initiative informs, promotes, and en- ᑐᓴᖅᑎᑦᓯᒋᐊᖃᑦᑕᖅᑐᑦ ᐃᓄᓐᓄᑦ una Graeme Dargo, AEM-kut courages Inuit owned businesses to par- havarhaniq ukkautjiyiuyuq. ᐱᕕᒃᓴᖃᖅᑎᑦᓯᓂᕐᒧᑦ 7-ᖑᔪᓄᑦ ᓄᓇᓕᐅᔪᓄᑦ ticipate in providing competitive bids to ᑭᕙᓪᓕᕐᒥ. ᐱᒋᐊᕈᑏᑦ ᑐᓴᖅᑎᑦᓯᕙᒃᑐᑦ, supply the Meadowbank Gold Mine ᓴᖅᑭᔮᖅᑎᑦᓯᓪᓗᑎᒃ, ᑲᔪᖏᖅᓴᐃᓪᓗᑎᒡᓗ development project with goods and services. The sessions are delivered by ᐃᓄᐃᑦ ᓇᖕᒥᓂᖁᑎᖏᓐᓂᒃ ᐃᓚᐅᖁᔨᓪᓗᑎᒃ Denis Gourde, general manager of the ᐊᑭᑦᑐᕋᐅᑎᑎᑦᓯᔪᓄᑦ ᐊᑐᐃᓐᓇᐅᑎᑦᓯᖃᑕᐅ- Meadowbank project and Graeme ᔪᓐᓇᖁᓪᓗᒋᑦ ᒥᐊᑐᐹᓐᒃ ᐅᔭᕋᓐᓂᐊᓂᕐᒧᑦ Dargo, Agnico-Eagle’s initiatives advisor. ᐱᓕᕆᐊᖏᓐᓄᑦ ᐱᔨᑦᓯᕋᖅᑕᐅᔾᔪᑎᒃᓴᖏᓐᓄᓪᓗ. ᑐᓴᖅᑎᑦᓯᒋᐊᖃᑦᑕᖅᑐᖅ ᑎᓂᔅ ᑯᐊᕐᑦ, ᐊᐅᓚᑦᓯᔨ ᒥᐊᑐᐹᓐᒃᑯᑦ ᐱᓕᕆᐊᖓᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᒍᕋᒻ ᑕᕐᒍ, ᐊᒡᓃᑯ-ᐄᒍᒃᑯᑦ ᐅᖃᐅᔾᔨᒋᐊᖅᑎᖓ.

N•o6Wb | NANIILIQPITA 35 How do you convey to people far ᖃᓄᖅ ᐅᖃᐅᑎᔪᓐᓇᖅᐱᒋᑦ ᐃᓄᐃᑦ away the importance of Inuit culture ᐅᖓᓯᒃᑐᐊᓗᖕᒥᐅᑕᐃᑦ ᐱᒻᒪᕆᐅᓂᖏᓐᓂᒃ and its place in the world? ᐃᓄᒻᒪᕇᑦ ᐱᖅᑯᓯᖏᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐃᓂᖃᕐᓂᖏᑦ You show them! ᓄᓇᕐᔪᐊᕐᒥ? ᑕᑯᑎᓪᓗᒋᑦ!

/Courtesy of Nunavut Sivuniksavut/

ᑐᓂᓯᔪᑦ ᐅᑯᐊ ᓄᓇᕗᑦ ᓯᕗᓂᒃᓴᕗᑦ ᐊᔾᔨᒥᑦ Nunavut Sivuniksavunmit Tuniyauhimayuq

ᓴᐅᒥᖕᒥᑦ: ᑳᑕᓖᓐ ᒥᐊᕆᑦ, ᓵᓚᑦ ᑳᕐᕈᑕᓐ, ᑭᐅᕋᓐ ᑐᑕᓐᓄᐊᖅ. From left: Kathleen Merritt, Charlotte Carleton, Karen Tutanuak. Haumighiqmit: Kathleen Merritt, Charlotte Carleton, Karen Tutanuak. Nunavut Sivuniksavut students take their culture to Europe ᓄᓇᕗᑦ ᓯᕗᓂᒃᓴᕗᑦ hat's just what Nunavut Sivuniksavut (NS) students ᐃᓕᓐᓂᐊᖅᑎᖏᑦ ᓇᒃᓴᖅᐳᑦ in year two of the program set out to do on a re- Tcent tour of Brussels and Paris. Invited to Brussels by the Embassy of Canada, the students made presentations ᐱᖅᑯᓯᕐᒥᖕᓂᑦ ᑕᐅᕗᖓ and performed for a wide variety of audiences in both Brussels and Paris. Their presentations covered several topics and of course, the recent European seal ban was ᑕᕆᐅᑉ ᐊᑭᐊᓄᑦ the focus of one of the presentations to European Union officials. “The recent ban by the European Union on the im- ᒡᕙ ᑕᐃᒪᓐᓇ ᓄᓇᕗᑦ ᓯᕗᓂᒃᓴᕗᑦ ᐃᓕᓐᓂᐊᖅᑏᑦ ᐅᑭᐅᖓᑦᑕ porting of seal products has once again pulled the rug out from a renewable sector of the economy that could ᑐᒡᓕᐊᓂ ᐃᓕᓐᓂᐊᖅᑐᑦ ᐱᓕᕆᐊᒥ ᑕᐃᒪᐃᓕᐅᕆᐊᖅᑐᓚᐅᖅᑐᑦ ᑕᒫᓐᓇᓵᖅ ᐊᐅᓪᓚᕋᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᐳᕋᔅᓱᓪ-ᒥ(Brussels) ᐊᒻᒪᓗ have great potential benefits. We wonder when this at- tention will shift from seals to whales to caribou. It is very ᐱᐊᕆᔅ-ᒥ(Paris). ᖃᐃᖁᔭᐅᓯᒪᓪᓗᑎᒃ ᐳᕋᔅᓱᓪ-ᒧᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐱᐊᕆᔅ-ᒧᑦ. difficult for us to find any logic in the arguments made ᐅᓂᑉᑳᕆᔭᖏᑦ ᐃᓗᓕᖃᓚᐅᖅᑐᑦ ᐊᒥᓱᓂᒃ ᐅᖃᐅᓯᖅᑕᓂᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᓱᖃᐃᒻᒪ, for something like the seal products ban,” said Keenan Lindell and Kathleen Merritt in their presentation. ᒫᓐᓇᕈᓗᒃ ᑕᕆᐅᑉ ᐊᑭᐊᓂ ᓇᑦᑎᑦ ᕿᓯᖏᓐᓂᒃ ᓂᐅᕕᐊᓴᖃᖅᑎᑦᑎᑕᐃᓕᔪᑦ The students proudly presented their culture wher- ᑕᒪᓐᓇ ᐊᐅᓪᓗᑎᔭᐅᓚᐅᖅᑐᖅ ᐅᓂᑉᑳᖏᓐᓂᑦ ᑕᕆᐅᑉ ᐊᑭᐊᓂ ever they went, including throat-singing on the Paris ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦᑕ ᐊᖓᔪᖃᐅᑎᖏᓐᓄᑦ. subways, and were fine ambassadors for Nunavut.

36 N•o6Wb | NANIILIQPITA Qanuq tuhaktiitungaqigit hapkua inuit un’ngahiqtuqmiutaat hapkuninga Inuit illitqihigiyaitniq uvalu innuhigiyaitniq hamani hilaqjuami. Taqupqaqlugit kihiani!

Nunavut /Courtesy of Nunavut Sivuniksavut/ Sivuniksa vut illihak- tut illiitquhiqtiq

ᑐᓂᓯᔪᑦ ᐅᑯᐊ ᓄᓇᕗᑦ ᓯᕗᓂᒃᓴᕗᑦ ᐊᔾᔨᒥᑦ Nunavut Sivuniksavunmit Tuniyauhimayuq narhaqtait tatvunga ᐳᓚᕋᖅᓯᒪᔪᑦ ᐃᓕᓐᓂᐊᖅᑎᑦ ᕗᕌᓐᑯ ᐊᑐᖅᑐᑕᒥᓂᑦ ᑕᐅᑐᒃᑎᑦᑎᔪᑦ ᒥᖅᑯᓕᖕᒥᑦ. A tourism student from France modeled fur. Europe-mut Ilihaqtuq pulaaqtarnikkut France-mit takupkaiyuq amiqnik.

aimailliurhimayuut hapkua Nunavut Sivu- Ukkua illihaktut akkiliktuihimayut aullarutiqhamingniq havakti- niksavut (NS) illihaktut aippani ukkiumi illihau- tauhimagamik illiitquhiqmingniq takupkaikatarhutik kivgaktuivlutik Ttimingnik pullariaqhimagamiq tatvunga hapkuna kavamakakaktut havaktiitnik havakvigivlugit ukkua Inuit Brussels-mut uvalu Paris-mut. Qaitquyauhimagamiq Ikkayuqtiita Havakviat tatvani Innuliqiyutuqatunni. Quanaqutlu tatvunga Brussels-mut hapkunangat Katimayiuyuniit ukkua Nunavut Kavamatkut Havakviatt Avatilikiyiitkut attuqtinma - Kanatami, ukkua illihaktut unnipkagiakturhimayut git hapkua nattiit ammiitnik annuraliuqtauhimayut. uvalu takkupkaivarhutik ammihunik inuknik tapku- nani Brussels-ni uvalu Paris-mi. Hapkua unnipkagiyait Huliyarhaqaqpalaqhutiq 8-nik ublunik aullarhimayut: ammihuyut uvalu naunaittuq, una qangahaq hapkua tariup akkiani nattiitniq nuutqaqtiitihimanninga ihu- BRUSSELS magiyauluarhuni ukkautauhimayuq hapkununga • Unnipkarhimayut tatvani Kanatami Katamaviatni katimapkaihi- European-mi Katuyikatigita havaktiitnun. mangmata European-miutat havaktiitnik haffuma Allanguq- “Una qangahaq hapkua tariup akkiani nattiitniq palianningata Ukkiuktaktumi mirhagut. nuutqaqtiitihimanninga European Union-kunnit huli • Unipkaktuk una kivgaktuktiuyuk uvalu allat havaktiit tatvani aarhaqhimayauhimangmata hapkua maniliurutau- Kanatami Katamaviatningatut. vaqtut ikkayutauvakaluakmata. Ihumagiyavut hamna • Unipkakviuyut ukkua illihaktut katimatitlugit tatvani Illihakpa- nattiit nuutqaqtiitauhimangmata qillaluqqat uvalu likviatni Brussels-mi. tuktuit nuutqaqtiitauniagivat. Ayurhautigiyavut • Kungiaktiitihimayut hapkuninga kaitkuyauhimayunik unnuk- hamna ihumarhutigivlugu qanuq aivatjutiginnahuak- tumi tatvani Kanatami kivgaktuktiatta nayuganni. lugit nattiit nuutqaqtiitauhimatitlugit,” ukkalaktuk • Katimakatigihimayaat una kivgaktuiyuk European-kut ukkua Keenan Lindell uvalu Kathleen Merritt unnipk- Inulgamiita Katimayiitnin. agamik. • Katimakatigihimayaat una Dr. Alexandre Berlin tatvangat Ukkua illihaktut annan’ngaitjaqhutiq unnipkarhi- European-kut Katimayiitnin aqquinnahuaqutirhaitniq hapkua mayut illiitkuhigiyamingnik humungaugangamik, European-min ilihaktut hapkunga Kanatamut. ilaliutivlugit ima qiavyaqniq tatvani Paris-ni in’ngil- • Qun’ngiaqtiitiyut inuknik tatvani Takkuyarhaqaqviqmi gatjutaitni, uvalu hapkua kivgaqtuqtiaqtut Nunavut- Belgium-mi. miuniq. Uvalu naunaittuq uppalungnaitiitlugu pullaq- parhutiq. Tatvungaunahuakniguvit Paris-mut takuya- giakaktaat una Eiffel Tower.

N•o6Wb | NANIILIQPITA 37 “ᒫᓐᓇᓵᖅ ᓄᖅᑲᖅᑎᑦᑎᔾᔪᑎᒋᓚᐅᖅᑕᖏᑦ ᑕᕆᐅᑉ ᐊᑭᐊᓂ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦᑕ And of course, there was time for tourism. ᐊᐅᓪᓚᖅᑎᑦᑎᖃᑦᑕᕐᓂᕐᒧᑦ ᕿᓯᖏᓐᓂᒃ ᓇᑦᑎᑦ ᓴᓇᔭᐅᓯᒪᔪᓪᓗ ᓱᓕ ᓲᕐᓗ ᓇᑎᕐᒥᑦ How can you go to Paris and not go up the ᐊᒧᓯᓪᓗᑎᒃ ᐊᑖᓂᑦ ᒪᑯᓇᖓᑦ ᐱᕈᒃᑲᓐᓂᖅᐸᒃᑐᑦ ᐃᓕᖓᓂᖏᓐᓂᒃ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕈ- Eiffel Tower? The students financed their trip by carrying ᑕᐅᓇᓱᐊᖅᐸᒃᑐᑦ ᐃᒪᓐᓇ ᐊᒃᓱᐊᓗᒃ ᐃᑲᔫᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑎᓪᓗᒋᑦ. ᐃᓱᒪᕗᒍᑦ ᑕᒪᓐᓇ out a series of cultural awareness workshops for ᑕᐅᑐᒃᑕᐅᓕᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᐊᒥᓱᓄᑦ ᓴᖑᑎᑦᑎᓇᔭᕐᓂᐊᓂᒃ ᒪᑯᐊ ᓇᑦᑎᑦ ᒪᑯᓄᖓᓗ federal government employees through the Inuit ᕿᓇᓗᒐᓄᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᑐᒃᑐᓄᒃ. ᐊᔪᕐᓇᕐᒪᑦ ᐊᒃᓱᐊᓗᒃ ᐅᕙᑉᑎᓐᓄᑦ ᖃᓄᖅ ᑐᑭᖃᕐᒪᖔᑕ Relations Secretariat at Department of Indian Af- fairs and Northern Development. Thanks go to ᐊᐃᕙᐅᑕᐅᔪᑦ ᒪᑯᓄᖓ ᓇᑦᑎᑦ ᕿᓯᖏᓐᓂᒃ ᓴᓇᔭᐅᓯᒪᔪᑦ ᓄᖅᑲᖅᑎᑕᐅᓇᔭᕐᓂᖏᓐᓂᒃ,” the Government of Nunavut’s Department of the ᐅᖃᖅᑐᖅ ᑮᓇᓐ ᓕᓐᑎᐅᓪ ᐊᒻᒪᓗ ᑲᑕᕆ ᒥᐊᕆᑦ ᐅᓂᑉᑳᖅᑎᓪᓗᒋᑦ. Environment for their loan of sealskin clothing. ᐃᓕᓐᓂᐊᖅᑎᑦ ᓴᕆᒪᓱᒃᑐᑦ ᐅᓂᑉᑳᖏᓐᓂᒃ ᐱᑉᓗᒋᑦ ᐱᖅᑯᓯᖏᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐃᓚᒋᑉᓗᒋᑦ ᒪᑯᐊ ᑲᑕᔾᔭᕐᓂᑦ ᕿᐅᖅᐹᕐᓂᑦ ᑕᐃᑲᓂ ᐱᐊᕆᔅ ᓄᓇᓯᐅᑎᕐᔪᐊᓂᑦ ᓱᑲᔪᓂᑦ ᓄᓇᐅᑉ An action-packed eight-day itinerary:

ᐊᑖᓂ ᐃᓕᖓᔪᓂ, ᐊᒻᒪᓗ ᑭᒡᒐᖅᑐᐃᑦᑎᐊᖅᑐᐊᓘᓚᐅᖅᑐᑦ ᓄᓇᕗᒥᑦ. BRUSSELS ᐊᒻᒪᓗᑕᐅᖅ ᓲᖃᐃᒻᒪ ᐱᕕᖃᓚᐅᕆᕗᑦ ᐳᓚᕋᖅᑎᑐᐃᓐᓇᐅᑲᐃᓐᓇᕐᓂᕐᒥᑦ. • Presentation at a Canadian Embassy spon- ᖃᓄᖅ ᐱᐊᕆᔅ-ᒧᑦ ᑎᑭᑦᑐᓐᓇᖅᐱᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᑕᐃᑯᖓᐅᖏᓪᓗᑎᒃ ᓇᐸᔪᐊᓗᖕᒧᑦ sored seminar for European officials on ᖁᑦᑎᒃᑐᖁᑎᐊᓗᐊᓄᑦ ᑕᑯᔭᖅᑐᖅᑕᐅᒐᔪᒃᑐᒧᑦ? Changing Realities in the Arctic. • Briefing from ambassador and other officials ᐃᓕᓐᓂᐊᖅᑎᑦ ᑮᓇᐅᔭᖁᑎᒥᖕᓄᑦ ᐊᐅᓪᓚᕈᑎᖃᓚᐅᖅᑐᑦ ᐃᒪᓐᓇ ᑲᔪᓯᑎᑦᑎᓪᓗᑎᒃ of the Canadian Embassy. ᐊᒥᓱᓂᒃ ᐱᖅᑯᓯᖏᑦᑐᑦ ᖃᐅᔨᕙᓪᓕᖅᑎᑦᑎᓂᒃᑯᑦ ᐃᓕᓐᓂᐊᖅᑎᑦᑎᕙᒃᖢᑎᒃ ᒪᑯᓄᖓ • Presentation to students and academics at a ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᑉᑯᖏᓐᓂ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᖅᑎᓄᑦ ᐅᑯᐊ ᐊᖅᑯᑎᒋᑉᓗᒋᑦ ᐃᓄᒻᒪᕆᖕᓄᑦ conference at the Free University of Brussels. • Performance for assembled guests at evening ᑲᒪᕝᕕᖓᑎᒍᑦ ᑕᐃᑲᓂ ᐱᓕᕆᕝᕕᐊᓐᓂ ᐃᓄᓕᕆᔨᑐᖃᒃᑯᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐅᑭᐅᖅᑕᖅᑐᓕ- reception at Canadian ambassador's resi- ᕆᓂᕐᒧᑦ ᐱᓕᕆᕝᕕᐊᓐᓂ. ᖁᔭᓕᔾᔪᑎᕗᑦ ᐅᑯᓄᖓ ᑐᕌᖅᑐᑦ ᓄᓇᕗᑦ ᒐᕙᒪᒃᑯᖏᑦᑕ dence. ᐱᓕᕆᕝᕕᐊᑦ ᐊᕙᑎᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐊᑐᖅᑐᐊᖅᑎᑦᑎᓚᐅᕐᒪᑕ ᕿᓯᖏᓐᓂᑦ ᓇᑦᑎᑦ • Meeting with representative of the European ᓴᓇᔭᐅᓯᒪᔪᓂᒃ. Youth Forum. • Meeting with Dr. Alexandre Berlin of the European Union regarding exchange of ᐱᓕᕆᐊᖑᓂᐊᖅᑐᓂᑦ-ᑕᑖᖅᑐᑦ ᐅᑉᓗᓄᑦ 8-ᓄᑦ ᐃᖏᕐᕋᓂᕆᓂᐊᖅᑕᖏᓐᓄᑦ European students to Canada. ᓇᓗᓇᐃᔭᖅᓯᒪᔪᑦ: • Performance for public at the Royal Art and History Museum of Belgium. BRUSSELS ᐳᕋᓱᓪ-ᒥ • ᐅᓂᒃᑳᖏᑦ ᑕᐃᑲᓂ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᑭᒡᒐᖅᑐᕐᕕᐊᓂ ᐊᑭᓕᖅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐃᓕᓐᓂᐊᖅᑎᑦᑎᓂᑦ PARIS • Meeting with representatives of the Inuksuk ᑕᕆᐅᑉ ᐊᑭᐊᓂ ᐊᖓᔪᖃᐅᑎᐅᔪᓂᒃ ᒪᑯᐊ ᐱᑉᓗᒋᑦ ᐊᓯᔾᔨᖅᐸᓪᓕᐊᓂᕐᒧᑦ ᓱᓕᔪᑦ Association of Paris. ᑕᑯᒃᓴᐅᓂᖏᑦᑎᒍᑦ ᐅᑭᐅᖅᑕᖅᑐᒥ. • Performance for Embassy staff and public at • ᓇᓗᓇᐃᔭᐃᓂᖅ ᑐᑭᓯᑎᑦᑎᓇᓱᐊᕐᓂᕐᒧᑦ ᐅᑯᓇᖓ ᑭᒡᒐᑐᐃᔨᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᓯᖏᓐᓂᒃ the Canadian Cultural Centre. ᐊᖓᔪᖃᐅᑎᐅᔪᓂᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᑭᒡᒐᖅᑐᐃᕕᐊᓐᓂᑦ. • Tour of central Paris with students of the Tourism Program of the Lycee. • Performance for tourism students. • Performance and meeting with students and staff of the international language school (that hosts a three-year Inuktitut program). • Presentation and performance for university students of the University of Paris.

/Courtesy of Nunavut Sivuniksavut/

ᑳᑕᓖᓐ ᒥᐊᕆᑦ, (ᓴᐅᒥᖕᒥ), ᑮᓇᓐ ᓕᓐᑎᐅᓪ Kathleen Merritt (left), Keenan Lindell. Kathleen Merritt (haumiqpik), Keenan Lindell-lu. ᑐᓂᓯᔪᑦ ᐅᑯᐊ ᓄᓇᕗᑦ ᓯᕗᓂᒃᓴᕗᑦ ᐊᔾᔨᒥᑦ Nunavut Sivuniksavunmit Tuniyauhimayuq

38 N•o6Wb | NANIILIQPITA PARIS • ᐅᓂᑉᑳᑦ ᐃᓕᓐᓂᐊᖅᑎᓄᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐃᓕᓐᓂᐊᕐᓂᑦ ᐃᓄᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᖁᑦᑎᖕᓂᖅᓴᓄᓪᓗ ᑲᑎᒪᔪᓂ • Katimakatigihimayait hapkua kati- ᑕᐃᑲᓂ ᓯᓚᑦᑐᖅᓴᕐᕕᒡᔪᐊᖓᓂ ᐳᕋᓱᓪ mayiit tatvani Inuksuk Katuyikatigit ᑕᑯᕋᓐᓈᖅᑎᑦᑎᓪᓗᑎᒃ ᑲᑎᖕᒪᔪᓂ ᖃᐃᖁᔭᐅᓯᒪᔪᓄᑦ ᐅᓐᓄᒃᑯᑦ ᓂᕆᓪᓗᑎᒃᓗ ᑲᓇᑕᐅᑉ Paris-mi. • • Qungiaqtiitihimayut tatvani ᑭᒡᒐᖅᑐᐃᔨᖓᑦᑕ ᐊᖏᕐᕋᖓᓂ. Katimaviuyup havaktiitnik uvalu • ᑲᑎᒪᖃᑎᖃᕐᓂᖅ ᑭᒡᒐᖅᑐᐃᔨᓂᒃ ᑕᕆᐅᑉ ᐊᑭᐊᓂ ᒪᒃᑯᒃᑐᓂᑦ ᑲᑎᖕᒪᑎᓪᓗᒋᑦ. inuknik tatvani Kanatami Ili- • ᑲᑎᒪᖃᑎᖃᕐᓂᖅ ᐃᖢᐊᖅᓴᐃᔨᒥᑦ ᐊᓕᒃᓵᑐᕆ-ᒥᑦ ᑕᐃᑲᓂ Berlin-ᒥ ᑕᕆᐅᑉ ᐊᑭᐊᓂ itquhiqaqviata Katiitakviatni . ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᓐᓂᑦ ᐱᔾᔪᑎᒋᑉᓗᒍ ᑕᐅᖅᓯᐅᑎᖃᑦᑕᕐᓂᕐᒧᑦ ᑕᕆᐅᑉ ᐊᑭᐊᓂ ᐃᓕᓐᓂᐊᖅᑎᓂᑦ ᑲᓇᑕᒧᑦ. • Pullariaqhimayat una kitiani Paris pikatigivlugit ukkua ilihaktut • ᑕᑯᕋᓐᓈᖅᑎᑦᑎᔪᑦ ᑭᒃᑯᓕᒫᓂᑦ ᑕᐃᑲᓂ ᕈᐃᔪᓪ ᓴᓇᖑᐊᓯᒪᔪᖃᕐᕕᐊᓐᓂ ᑎᑎᖅᑐᒐᓂᓪᓗ tatvani Pullaqtulikinikut uvani ᐱᑐᖃᖃᕐᕕᖕᒥ ᐱᐅᔾᔭ-ᒥ. Lycee-mi. • Qungiaqtitiyut hapkuninga ᐱᐊᑲᕆᔅ-ᒥ Pullaqtulikinikut ilihaktunik. • ᑲᑎᒪᖃᑎᖃᕐᓂᖅ ᑭᒡᒐᖅᑐᖅᑎᖏᓐᓂᒃ ᐅᑯᐊ ᐃᓄᒃᓱᒃ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᓐᓂᒃ ᑕᐃᑲᓂ ᐱᐊᕆᔅ-ᒥ. • Qungiaktituyut uvalu katamakati- givlugit hapkua ilihaktut uvalu • ᑕᑯᕋᓐᓈᖅᑎᑦᑎᔪᑦ ᑕᐃᑲᓂ ᑭᒡᒐᖅᑐᐃᕕᖕᒥ ᐱᓕᕆᔨᖏᓐᓄᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᑭᒃᑯᓕᒫᑦ ᑕᐃᑲᓂ havaktut tatvani hilakjuami ᑲᓇᑕᒥᐅᑕᐃᑦ ᐱᖅᑯᓯᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐃᒡᓗᕐᔪᐊᖁᑎᐊᓐᓂ. ukkauhiitnik ilihakvianin (ukkua • ᐳᓚᕋᕐᓂᖅ ᑕᑯᓐᓈᖅᖢᑎᒃ ᕿᑎᐊᓂ ᐱᐊᕆᔅ ᐃᓕᓐᓂᐊᖅᑎᑦ ᐃᓚᒋᓪᓗᒋᑦ ᐅᑯᑎᒎᓇᖅ ilihaktitiyut pingahunik ukkiunik ᐳᓚᕋᖅᑐᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐱᓕᕆᐊᖑᔪᑎᒍᑦ ᑕᐃᑲᓂ ᓚᐃᓰ-ᒥ. Inuktitut ilihautinik). • Unipkagiarhutik uvalu qungiakti- • ᑕᑯᕋᓐᓇᖅᑎᑦᑎᔪᑦ ᐳᓚᕋᖅᑎᐅᔪᓂᑦ ᐃᓕᓐᓂᐊᖅᑎᐅᓪᓗᑎᒃ. tiyut hapkuninga ilihaktunik tatvani • ᑕᑯᕋᓐᓈᖅᑎᑦᑎᔪᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᑲᑎᒪᖃᑎᖃᖅᖢᑎᒃ ᐃᓕᓐᓂᐊᖅᑎᓂᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐱᓕᕆᔨᓂᑦ ᑕᐃᑲᓂ ilihakpalikviatni haffuma Paris-mi. ᓯᓚᕐᔪᐊᒥ ᐅᖃᐅᓯᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐃᓕᓐᓂᐊᕐᕕᐊᓐᓂᑦ (ᑐᖓᓱᒃᑎᑦᑎᔨᑦ ᐅᑯᐊ ᑲᒪᓂᒃᑯᑦ ᐅᑭᐅᓄᑦ ᐱᖓᓱᓄᑦ ᐃᓄᒃᑐᑦ ᐃᓕᓐᓂᐊᕈᑎᓄᑦ ᐱᓕᕆᓂᑦ). • ᐅᓂᑉᑳᖅᑐᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᑕᑯᕋᓐᓈᖅᑎᑦᑎᔪᑦ ᑕᐃᑲᓂ ᓯᓚᑦᑐᖅᓴᕐᕕᒃᔪᐊᒥᑦ ᐃᓕᓐᓂᐊᖅᑎᔨᖏᓐᓄᑦ ᑕᐃᑲᓂ ᓯᓚᑦᑐᖅᓴᕐᕕᒡᔪᐊᖓᓐᓂ ᐱᐊᕆᔅ. X iDxE5U Vote! Nigoak! ᓄᓇᕗᑦ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᓂᕈᐊᖅᑎᑦᑎᓐᓇᖓ NTI Elections NTI-kut Niguaqni ᓄᓇᕗᑦ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᓂᕈᐊᖅᑎᑦᑎᓛᖅᑐᑦ Nunavut Tunngavik Inc. will hold Nunavut Tunngavik Nanminilgit ᐃᓂᒋᒐᔭᖅᑕᖏᓐᓄᑦ ᓯᕗᓪᓕᖅ ᐊᖓᔪᖅᑳᑉ ᑐᒡᓕᐊᓄᑦ elections for the positions of 1st Vice- niguaqtitiniat tapkuat inainut taphuma ᐊᒻᒪᓗ ᐊᖓᔪᖅᑳᖅ ᑐᒡᓕᐊᓄᑦ ᑮᓇᐅᔭᓕᕆᓂᕐᒧᑦ President and Vice-President of Finance Hivulliq Tuklia-Angayuqaq tamnalu ᑎᓯᐱᕆ 13, 2010-ᖑᓕᖅᐸᑦ. Dec. 13, 2010. Tulia-Angayuqaq Maniliginiqmun Tisaipa 13, 2010. Nominations for the positions will be ᑎᒃᑯᐊᖅᑎᑦᑎᔾᔪᑏᑦ ᑐᓂᔭᐅᖃᑦᑕᕈᓐᓇᓛᖅᐳᑦ accepted Nov. 1-5, 2010. Niguagakhaqhiuqniq tapkuat inainut ᓄᕕᐱᕆ 1-ᒥᑦ 5-ᒧᑦ, 2010-ᒥ. piyaulat Nuvipa 1-5, 2010. NTI Elections will take place as ᓄᓇᕗᑦ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᓂᕈᐊᖅᑎᑦᑎᓂᖏᑦ ᐃᒪᓕᐃᖓᓛᖅᐳᑦ: follows: NTI-kut Niguaqni piyauniat tahapkunani: • ᓯᕗᕐᖓᒍᑦ ᓂᕈᐊᖅᑐᑦ - ᑎᓯᐱᕆ 6, 2010 – • Advance Poll – Dec. 6, 2010 – • Hivuagut Niguagiqniq – Tisaipa 6, 2010 – 10-ᒥ ᐅᓪᓛᒃᑯᑦ - 7-ᒥ ᐅᓐᓄᒃᑯᑦ 10 a.m. – 7 p.m. 10 uplakkut – 7 unnuliqat P.O. Box 638 Iqaluit, NU X0A 0H0 • ᓂᕈᐊᕐᓇᖅ - ᑎᓯᐱᕆ 13, 2010 – • Voting Day – Dec. 13, 2010 – • Niguaqnaup Uplua – Tisaipa 13, 2010 – (867) 975-4900 10-ᒥ ᐅᓪᓛᒃᑯᑦ - 7-ᒥ ᐅᓐᓄᒃᑯᑦ. 10a.m. – 7p.m. 10 uplakkut – 7 unnuliqat (867) 975-4949

ᓂᕈᐊᕈᓐᓇᖅᑐᑦ ᓂᕈᐊᕈᔾᔭᐅᔪᓐᓇᓛᕆᕗᑦ Voters may also vote by proxy. Tiguaqtut pilaqmiyut niguaqtitipkailutik 1-888-646-0006 titiqakkut. [email protected] www.tunngavik.com

N•o6Wb | NANIILIQPITA 39 ᐆᒪᔪᕐᓂᒃ ᐊᐅᓚᑦᓯᓂᐅᖃᑦᑕᖅᓯᒪᔪᖅ ᓄᓇᕗᒻᒥ

• 1900 ᓯᕗᓂᐊᓂ - ᐃᓄᐃᑦ ᐊᐅᓚᑦᓯᔪᑦ • 2000 - ᓄᓇᕗᑦ ᑐᙵᕕᒃ ᑎᒥᖓᑦ, ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᖅᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᓂ ᐊᒻᒪ ᓂᕐᔪᑎᓂᒃ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏ ᐊᒻᒪ ᓄᓇᕗᑦ ᒐᕙᒪᖓ ᓴᖅᑮᔪᑦ ᓄᓇᕗᑦ ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᒪᓕᒐᒃᓴᓕᐅᕐᓂᕐᒧᑦ • 1900 ᑭᖑᓂᐊᒍᑦ - ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᒃᑯᖏᑦ ᐱᓕᕆᖃᑎᒌᑦ. ᐱᓕᕆᕙᓪᓕᐊᓕᖅᑐᑦ ᐅᑭᐅᖅᑕᖅᑐᒥ. ᐸᓖᓰᑦ ᐱᓕᕆᐊᖃᓕᖅᑐᑦ ᓄᑖᓂᒃ ᒪᓕᒐᕐᓂᖅ • 2001 - ᓄᓇᕗᑦ ᒐᕙᒪᖓ ᐱᓕᕆᔾᔪᑎᒃᓴᓂᒃ ᐊᑐᓕᖅᑎᑦᓯᕙᓪᓕᐊᓪᓗᑎᒡᓗ ᐊᐅᓚᑦᓯᔾᔪᑎᒃᓴᓂᒃ ᐆᒪᔪᓂᒃ ᐸᕐᓇᐅᑎᓕᐅᖅᑐᑦ ᐱᕙᓪᓕᐊᓂᖓᓄᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᖅᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᓂᓪᓗ. ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᒪᓕᒐᖅ.

• 1948 - ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᒃᑯᖏᑦ ᐊᐅᓪᓛᖅᓯᔪᑦ ᓂᕐᔪᑎᓂᒃ • 2002 - ᓄᓇᕗᑦ ᒐᕙᒪᒃᑯᑦ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᖏᑦ ᐊᒻᒪ ᓄᓇᓕᓐᓂ ᐊᐅᓚᑦᓯᓂᕐᒥᒃ ᓄᓇᑦᓯᐊᑉ ᒐᕙᒪᒃᑯᖏᓐᓄᑦ. ᐊᖑᓇᓱᑦᑐᓕᕆᔩᑦ ᖃᐅᔨᒋᐊᖅᑐᑦ ᓄᓇᕗᑦ ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᒪᓕᒐᕐᒥ ᓄᓇᓕᓐᓂ ᖃᐅᔨᒋᐊᕐᓂᒃᑯᑦ. ᓄᓇᕗᒻᒥᐅᑦ • 1978 - ᓄᓇᑦᓯᐊᑉ ᒐᕙᒪᖓ ᓴᖅᑮᔪᖅ ᐆᒪᔪᓄᑦ ᒪᓕᒐᕐᒥᒃ. ᓇᓗᓇᐃᖅᓯᔪᑦ 14-ᓂ ᐱᒻᒪᕆᐅᒋᔭᐅᔪᓂᒃ.

• ᔪᓚᐃ 9, 1993 - ᐃᓄᐃᑦ ᐊᒻᒪ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᖓ • 2002/03 - ᑎᑎᕋᖅᑕᐅᒋᐊᖓᕐᓂᖓ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐊᑎᓕᐅᖅᑐᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᖏᕈᑎᒥᒃ. ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᒪᓕᒐᖅ. ᐊᐅᓚᑕᐅᓂᖏᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐊᖑᓇᓱᒍᓐᓇᕐᓂᖏᑦ ᐊᒻᒪ ᓂᕐᔪᑏᑦ ᐊᐅᓚᑕᐅᓂᖏᑦ ᐋᖅᑭᑲᓐᓂᑐᑦ. • ᒫᑦᓯ 2003 - ᒪᓕᒐᕐᔪᐊᖅ 35, ᓄᓇᕗᑦ ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᒪᓕᒐᖅ, ᓯᕗᓕᖅᐹᒥ ᑭᖑᓪᓕᕐᒥᓗ ᐅᖃᓕᒫᖅᑕᐅᔪᖅ • ᔪᓚᐃ 9, 1993 - ᓄᓇᕗᑦ ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᒪᓕᒐᓕᐅᕐᕕᒻᒥ. ᑎᒥᓐᖑᑎᑕ. • ᑎᓯᐱᕆ 2003 - ᒪᓕᒐᕐᔪᐊᖅ 35 ᐱᖓᔪᐊᓂ • 1997 - ᑐᙵᕕᑐᖃᒃᑯᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ, ᓄᓇᕗᑦ ᑭᖑᓪᓕᖅᐹᒥᓗ ᐅᖃᓕᒫᖅᑕᐅᔪᖅ. ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᐊᒻᒪ ᓄᓇᑦᓯᐊᑉ ᒐᕙᒪᖓ ᐅᖃᐅᓯᖃᖅᑐᑦ ᓄᑖᒥ ᓄᓇᕗᒻᒧᑦ ᐆᒪᔪᓄᑦ ᒪᓕᒐᕐᒥᒃ. • ᔪᓚᐃ 9, 2005 - ᓄᓇᕗᑦ ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᒪᓕᒐᖓ ᐊᑐᓕᖅᑐᖅ. • ᐄᐳᕈ 1, 1999 - ᓄᓇᕗᑦ ᓴᖅᑭᑕᐅᔪᖅ. ᓄᓇᑦᓯᐊᑉ ᒐᕙᒪᒃᑯᑦ ᐆᒪᔪᓄᑦ ᒪᓕᒐᖓ ᐊᑐᓕᖅᑐᖅ, ᑭᓯᐊᓂ • 2005 ᐅᓪᓗᒥᒧᑦ - ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐱᑐᖃᐅᓗᐊᓕᑐᖅ ᐃᓚᓕᐅᑎᓯᒪᖏᒻᒪᑕ ᐱᔪᓐᓇᐅᑏᑦ ᒪᓕᒐᒃᓴᓕᐅᕐᓂᕐᒧᑦ ᐱᓕᕆᖃᑎᒌᑦ ᓴᖅᑮᔪᑦ ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐃᑲᔫᑎᒃᓴᐃᓪᓗ ᐃᓗᐊᓃᑦᑐᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓄᓇᑖᕐᓂᕐᒧᑦ ᒪᓕᒐᐅᑉ ᐋᖅᑭᒃᓯᒪᔪᑎᒃᓴᖏᓐᓂᒃ. ᐊᖏᕈᑎᒥ.

/Glenn Williams ᒋᓕᐊᓐ ᕕᓕᐊᒻᔅ

40 N•o6Wb | NANIILIQPITA N A NIILIQPITA N•o6Wb

ᑎᑎᕋᕐᕖᑦ (ᐊᒡᓚᒃᕖᑦ) ᓇᒦᓐᓂᖏᑦ | OFFICE LOCATIONS | HAVAKVIITA HUMITMANGATA

ᐃᖃᓗᖕᓂᑦ IQALUIT IQALUIT P.O. Box 638 • ᐊᖏᔪᖅᑳᖅ • President • Angayuqaq > Iqaluit, NU X0A 0H0 • ᐊᐅᓚᑦᓯᔨᒻᒪᕆᒃ • Chief Executive Officer • Ataniuluaktuq Havaktinik • ᐊᐅᓚᑦᑎᓯᒻᒪᕆᒃ ᑎᑎᕋᖁᓕᑲᓄᑦ • Chief Operating Officer • Atanguyaq Aulattitiyi 888-646-0006 Y 867-975-4900 • ᐊᖏᔪᖅᑳᖃᕐᕕᖕᒥᑦ ᐱᓕᕆᔨᑦ • Administration • Atanguyat • 867-975-4949 • ᑐᓴᐅᒪᖃᑦᑕᐅᑎᓕᕆᔨᒃᑯᑦ • Communications • Tuhaktitilikiyiit • ᐱᕙᓪᓕᐊᔪᓕᕆᔨᒃᑯᑦ ᓇᖕᒥᓂᖃᖅᑐᓕᕆᔨᒃᑯᓪᓗ • Economic and Business • Pivalialikiyiit uvalu • ᐊᑐᓕᖅᑎᑦᑎᕙᓪᓕᐊᔪᓕᕆᔨᒃᑯᑦ Development Nanminiqtaqutirhaliqiyiit • ᒪᓕᒐᕐᓂᐊᖅᑎᒃᑯᑦ • Implementation • Ihuarhaiyiuyut • ᐃᓅᓯᓕᕆᔨᒃᑯᑦ ᐊᒻᒪ ᐱᖅᑯᓯᓕᕆᔨᒃᑯᑦ • Legal Services • Maliralikiyiit • Social and Cultural Development • Inulikiyiit uvalu Ilikulikiyiit

ᐃᖃᓗᒃᑑᑦᑎᐊᒥᑦ CAMBRIDGE BAY IKALUKTUTTIAQ P.O. Box 1269 • ᐊᖏᔪᖅᑳᑉ ᑐᓪᓕᐊ • 1st Vice-President • Tuglia Angiyuqqap > Cambridge Bay, NU X0B 0C0 • ᓄᓇᐃᑦ ᓄᓇᓕᕆᓂᖅ • Lands and Resources • Tuglinga Maniliqiyi Nunaliriyit Nunamiutailiryillu 888-388-8028 Y 867-983-5600 • 867-983-5624

ᑲᖏᕐᖠᓂᕐᒥᑦ RANKIN INLET KANGIQHINIQ P.O. Box 280 • ᐊᖏᔪᖅᑳᑉ ᑐᓪᓕᐊ ᑮᓇᐅᔭᓕᕆᔨᒃᑯᑦ • Vice-President of Finance • Angiyuqqap Tuglikkanninga > Rankin Inlet, NU X0C 0G0 • ᑮᓇᐅᔭᓕᕆᔨᒃᑯᑦ • Finance • Maniliqiyit • ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᖅᑐᓕᕆᔨᒃᑯᑦ • Human Resources • Havaktuliriyit 888-236-5400 Y 867-645-5400 • ᐆᒪᔪᓕᕆᔨᒃᑯᑦ • Wildlife • Umayuliriyit • 867-645-3451

ᐊᑐᕚ OTTAWA ATUVA 75 Albert Street, Suite 1002 • ᒪᓕᒐᓕᕆᔩᑦ • Legal Services • Maligaliriyiit > Ottawa, ON K1P 5E7 800-465-3232 Y 613-238-1096 • 613-238-4131

ᐊᕕᒃᑐᕐᓯᒪᔪᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᑦ | REGIONAL INUIT ORGANIZATIONS | AVIKTURHIMAYUNI INUIT KATUYIKATIGIT

ᕿᑎᕐᒥᐅᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᑦ Kitikmeot Inuit Association Kitikmeot Inuit Katuyikatigit ᑎᑎᖅᑲᖕᓂᐊᕐᕕᐊ 18, ᐃᖃᓗᒃᑑᑦᑎᐊᖅ, ᓄᓇᕗᑦ X0B 0C0 P.O. Box 18 Cambridge Bay, NU X0B 0C0 ᐅᖄᓚᐅᑖ: (867)-983-2458 ᓱᒃᑲᔪᒃᑰᕈᑖ: (867)-983-2701 Titiraqviat Box 18 Ikaluktutiak, NU X0B 0C0 Tel.: (867) 983-2458 Fax: (867) 983-2701 ᖃᕆᑕᐅᔭᑎᒍᑦ www.kitia.ca Hivayautat: (867) 983-2458 Kayumiktukut: (867) 983-2701 Website: www.kitia.ca Karitauyakut: www.kitia.ca ᑭᕙᓪᓕᖅ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᑦ Kivalliq Inuit Association Kivalliq Inuit Katuyikatigit ᑎᑎᖅᑲᖕᓂᐊᕐᕕᐊ 340, ᑲᖏᖅᖠᓂᖅ, ᓄᓇᕗᑦ X0C 0G0 ᐅᖄᓚᐅᑖ: (867)-645-2800 ᓱᒃᑲᔪᒃᑰᕈᑖ: (867)-645-2348 P.O. Box 340 Rankin Inlet, NU X0C 0G0 Titiraqviat Box 340 Kanirhiniq, NU X0C 0G0 ᖃᕆᑕᐅᔭᑎᒍᑦ: www.kivalliqinuit.ca Tel.: (867) 645-2800 Fax: (867) 645-2348 Hivayautat: (867) 645-2800 Kayumiktukut: (867) 645-2348 Website: www.kivalliqinuit.ca Karitauyakut: www.kivalliqinuit.ca ᕿᑭᒃᑕᓂ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᑦ ᑎᑎᖅᑲᖕᓂᐊᕐᕕᐊ 1340, ᐃᖃᓗᐃᑦ, ᓄᓇᕗᑦ X0A 0H0 Qikiqtani Inuit Association Qikiqtani Inuit Katuyikatigit ᐅᖄᓚᐅᑖ: (867)-975-8400 ᓱᒃᑲᔪᒃᑰᕈᑖ: (867)-979-3238 P.O. Box 1340 Iqaluit, NU X0A 0H0 Titiraqviat Box 1340 Iqaluit, NU X0A 0H0 ᐊᑭᖃᓐᖏᑦᑐᖅ: 800-667-2742 Tel.: (867) 975-8400 Fax: (867) 979-3238 Hivayautat: (867) 975-8400 Kayumiktukut: (867) 979-3238 ᖃᕆᑕᐅᔭᑎᒍᑦ: www.qia.ca Toll-free: 800-667-2742 Website: www.qia.ca Akkitukut: 800-667-2742 Karitauyakut: www.qia.ca /Jeannie Arreak-Kullualik ᔩᓂ ᐋᕆᐊᒃ ᑯᓪᓗᐊᓕᒃ

ᐋᓐ ᐃᑭᓪᓗᐊᖅ ᓴᓗᒻᒪᖅᓴᐃᔪᖅ ᕿᓯᖕᒥᑦ ᑐᐱᐊᑕ ᓯᓚᑖᓂ ᑭᒻᒥᕈᕐᒥ. Annie Ikkidluak cleaned a skin in her tent outside Kimmirut. > Annie Ikkidluak ammiqiyuq tupia iluani Kimmirut haniani.