Pro Memorie 01(1999)
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Pro Memorie Bijdragen tot de rechtsgeschiedenis der Nederlanden JAARGANG 1 (1999) Stichting tot uitgaaf der bronnen van het Oud-Vaderlandse Recht (OVR) Uitgeverij Verloren BV te Hilversum Pro Memorie. Bijdragen tot de rechtsgeschiedenis der Nederlanden Redactie Uitgever G.F.M. Bossers (UvA), secretaris Uitgeverij Verloren E.C. Coppens (KUN) Postbus 1741 S. Faber (VUA) 1200 BS Hilversum D. Heirbaut (RU Gent) www.verloren.nl F. Keverling Buisman (RA Gelderland, UvA) e-mail: verloren@)wxs.nl R.C.H. Lesaffer (KUB en KU Leuven) P.L. Nève (KUN en KUB) C.H. van Rhee (UM) T.J. Veen (UvA) , voorzitter K. Veile (RA Beveren) Correspondentie en boeken ter recensie: Dr. G.F.M. Bossers Prof.Or. D. Heirbaut Leerstoelgroep rechtsgeschiedenis Vakgroep Grondslagen van het recht Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Gent Universiteit van Amsterdam Faculteit der Rechtsgeleerdheid Oudemanhuispoort 4-6 Universiteitstraat 4, B-9000 Gent tel.++ 31 (0)20-5253447 tel.++ 32 (0)9-2646840 fax++ 31 (0)20-5253495 of++ 31 (0)20-5253408 fax++ 32 (0)9-2646707 e-mail: bossers@)jur.uva.nl e-mail: dirk.heirbaut@)rug.ac. be Postbus 1030, 1000 BA Amsterdam Pro Memorie wordt uitgegeven onder auspiciën van de Stichting tot uitgaaf der bronnen van het Oud-Vader landse Recht. Het is een in twee afleveringen per jaar verschijnend Nederlands-Vlaams rechtshistorisch tijd schrift dat gratis wordt toegezonden aan alle contribuanten van de Stichting OVR. De Stichting OVR stelt zich krachtens artikel 2 van haar Statuten ten doel het uitgeven en ontsluiten van rechts bronnen in de ruimste zin van het woord, het publiceren van verslagen van haar werkzaamheden en van me dedelingen omtrent hetgeen voor de kennis van het oud-vaderlandse recht belangrijk is, alsmede het vestigen van een of meer leerstoelen op het gebied van de studie van de bronnen van het oud-vaderlandse recht. De Stichting OVR geeft Werken uit voor de publicatie van bronnen. Ze publiceert in het tijdschrift Pro Memorie voornamelijk artikelen, kronieken, opiniërende stukken en recensies. De Stichting heeft een bijzondere leer stoel 'oud-vaderlands recht, in het bijzonder het onderzoek der bronnen' aan de Universiteit van Amsterdam; deze leerstoel wordt thans bezet door Prof.Or. F. Keverling Buisman. Contribuantenadministratie van de Stichting OVR: Secretaris-penningmeester Stichting tot uitgaaf der bronnen van het Oud-Vaderlandse Recht Rijksarchief in Gelderland Markt 1, 6811 CG Arnhem tel.++ 31 (0)26-4420148 fax++ 31 (0)26-4459792 e-mail: gelderland@)rad.archief.nl Postgiro in Nederland 20430 Postrekening in België 000-0142199-94 Jaarcontributie voor 1999: f 35,-/ 640 BEF Losse nummers: de prijs wordt per aflevering vastgesteld. De prijs van dit nummer is f 35,- / 640 BEF. f( 7 (]_ K.U.LEUVEN PRO MEMORIE RECHTSBIBUOTH EEf( Tiensestraat 41 3000 LEUVEN In zijn op 24 november 1997 en 30 november 1998 te Utrecht gehouden vergaderingen heeft het bestuur van de Stichting tot uitgaaf der bronnen van het Oud-Vaderlandse Recht besloten nog één keer een nummer van de Verslagen en Mededelingen uit te brengen en het contact met de contribuanten daarna te onderhouden door het uitgeven van een frequenter verschijnend tijdschrift. Het in april 1999 verschenen 10e nummer van de lopende serie (de 'Nieuwe Reeks') van de Verslagen en Mededelingen is tevens het laatste. Enige mededelingen over deze koerswijziging zijn reeds gedaan in Rechtshistorisch Nieuws nr. 61 (februari 1998), p. 4-5, nr. 62 (juli 1998), p. 3-4 en nr. 64 (maart 1999) , p. 3. Daaraan kan worden toege voegd dat begin 2000 een cumulatief register op\ lle sedert 1880 verschenen afleveringen van de Verslagen en Mededelingen aan de contribuanten van de Stichting zal worden toegezon den. De contribuanten van de Stichting zullen in de komende jaren in plaats van de Verslagen en Mededelingen een periodiek met een andere opzet ontvangen: het voorlopig twee keer per jaar (hopelijk in de niet te verre toekomst vaker) verschijnende tijdschrift waarvan de eerste aflevering thans voor U ligt. Pro Memorie . Bijdragen tot de rechtsgeschiedenis der Nederlanden zal naast artikelen over de rechtsgeschiedenis van de oude Nederlanden en van de voormalige overzeese vestigingen van het huidige Nederland en België ook recensies, kronieken, ne crologieën, interviews, opiniërende bijdragen etc. bevatten. Het werkterrein van Pro Memo rie sluit aan bij dat van de Stichting Oud-Vaderlands Recht, maar doordat het tijdschrift zich uitdrukkelijk ook op de zuidelijke Nederlanden wil richten beslaat het een ruimer ge bied:1let staat wel open voor studies op het terrein van het gerecipieerde geleerde recht maar het zal geen bijdragen bevatten betreffende het Romeinse en het canonieke recht voorzover dat niet direct betrekking heeft op de Nederlanden (en/ofhun koloniën). Pro Me morie richt zich dus ook niet tot dezelfde doelgroep als het Tijdschrift voor Rechtsgeschiedenis. Naar ons oordeel is er naast dat Tijdschrift plaats voor een specifiek op de Nederlanden ge richt en in beginsel Nederlandstalig periodiek (zij het dat bijdragen in het Frans, Duits of Engels van niet Nederlandstalige auteurs niet worden uitgesloten) dat als forum van de Nederlandstalige rechtshistorici kan dienen. De uitgave van Rechtshistorisch Nieuws zal na 1999 worden gestaakt. Ter vervanging van de daarin thans verschijnende agenda en biblio grafie is een website geopend op Internet (www.konbib.nl/ncrd). Wel zal Pro Memorie ruimte maken voor verslagen en mededelingen van het bestuur van de Stichting OVR. Het welslagen van Pro Memorie is natuurlijk geheel afhankelijk van de medewerking van de beoefenaren van de rechtsgeschiedenis en van andere rechtshistorisch geïnteresseer• den in ons taalgebied. De redactie hoopt derhalve op een grote toevloed van interessante 2 Pro Memorie 1 (1999) kopij. Zij staat open voor ideeën en suggesties over opzet, inhoud en redactioneel beleid van Pro Memorie. Ofschoon Pro Memorie niet bedoeld is als 'archief voor kleine bronnenpublicaties zoals men die placht aan te treffen in de Verslagen en Medede(e)lingen, wacht de redactie ook derge lijke bijdragen tot de studie van de rechtsgeschiedenis der Nederlanden gaarne in. Zij zul len weliswaar slechts bij uitzondering in dit tijdschrift een plaats kunnen vinden, maar de Stichting OVRzal zich blijven inzetten voor de uitgave van dergelijke publicaties (hetzij als zelfstandig deel, hetzij in een verzameldeel van de Werken, hetzij anderszins). De redactie van Pro Memorie is bereid mee te werken aan het vinden van de beste wijze van publicatie van aangeboden kleine bronnenuitgaven. Naast specialistische artikelen verwelkomt de redactie ook op een groter publiek van niet rechtshistorici gerichte bijdragen. Pro Memorie richt zich dus niet alleen tot professionele rechtshistorici maar tot alle rechtshistorisch geïnteresseerden. De redactie hoopt dan ook op de steun en medewerking niet alleen van rechtshistorici van professie maar van allen die belang stellen in de rechtsgeschiedenis. Diegenen onder hen die nog niet zijn aange sloten bij de Stichting OVR roept zij op zich als contribuant van de Stichting te melden. De redactie S. FABER END . HEIRBAUT RECHTSHISTORICI UIT DE LAGE LANDEN: INTERVIEW MET R.C. VAN CAENEGEM "Ik zat in het Institute in Londen en ik had zo niets aan de hand, ik nam daar gewoon een tijd schrift uit de rekken en begon daar dan in te lezen en dat begon mij echt wel te boeien. Ik vond het nog goed geschreven ook en toen ... bleek dat een artikel van mij te zijn." Eén van de bekendste rechtshistorici uit de Lage Landen is Raoul Van Caenegem. De Gentse emeritus is de auteur van talloze boeken en artikelen over de meest uiteenlopende rechtshistorische en historische onderwerpen: algemene inleidingen tot het publiek- en het privaatrecht, het common law, het parlement van Parijs, de Vlaamse keuren, het oud Vlaamse strafrecht, de procedure, het Romeins recht in België, Galbert van Brugge en zo veel meer. 1 Pro Memorie zocht hem daarom thuis op, in het mooie Leiedorp Afsnee. Hoe een jurist de geschiedenis ontdekte Ik ben in 1946 rechten beginnen studeren, want dat was mijn eerste belangstelling en mijn eerste ambitie was om jurist te worden. In de loop van dat eerste jura-jaar heb ik, zoals ver scheidene van mijn vrienden, ontdekt dat we eigenlijk veel vrije tijd hadden en dat het mooi zou zijn om daar een andere studie bij te volgen. Sommigen van hen zijn filosofie gaan stu deren, anderen filologie (één van hen bijvoorbeeld heeft Sanskriet geleerd en is nu hoofd van het Sanskrit Department van de universiteit van Pennsylvania in Philadelphia), en ik heb dan geschiedenis gekozen, vooral onder de indruk van de colleges van Prof. Ganshof. We gingen gewoon rond, eens hier dan daar gaan luisteren en zo was ik bij Ganshof te recht gekomen die op mij een grote indruk maakte. Ik ben ook geschiedenis gaan studeren en van dan af heb ik elk jaar colleges gevolgd in de rechten en de letteren; in de eerste zittijd legde ik mijn examens afin de rechten en in de tweede zittijd in de geschiedenis. Over zijn leermeester Ganshof Er is Ganshof als wetenschapsman en Ganshof als mens en als persoonlijkheid. Weten schappelijk gezien kan ik hem best situeren als een nogal traditioneel-positivistische his- 1 Zie voor biografische en bibliografische gegevens R.C. Van Caenegem, Law , History , the Low Countries and Europe, ed. by Ludo Mil is e.a. (Londo n 1994), p. IX-XXIII. 4 Pro Memorie 1 (1999) S. FABER END . HEIRBAUT toricus, zeer gehecht aan de precisie van de feiten en aan de precieze terminologie - voor een jurist is dat natuurlijk nogal voor de hand liggend. Hij moest niets weten van de socio logie. Dat was voor hem letterlijk bederf. Ik vond dat niet. Ik heb met enorm veel belang stelling de rechtssociologie van Max Weber gelezen in die tijd. Het was niet een van mijn professoren in de geschiedenis die mij daarvan gesproken heeft, maar ik had medestuden ten, die uit belangstelling-die mensen waarvan ik gesproken heb- sociologie gingen stu deren.