Strategia Rozwoju Powiatu Gołdapskiego
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Strategia Rozwoju Powiatu Gołdapskiego Gołdap 2009 Strategia Rozwoju Powiatu Gołdapskiego SPIS TREŚCI Wprowadzenie ………………………………………………………………..……...4 I. METODOLOGIA PROWADZENIA PRAC NAD STRATEGIĄ…………..…5 II. SYTUACJA SPOŁECZNO – GOSPODARCZA POWIATU GOŁDAPSKIEGO……………………………………………….....8 1. Zakres działania władz Powiatu Gołdapskiego………………………………..…...8 2. Podział administracyjny Powiatu Gołdapskiego…………………………………...9 3. Charakterystyka i historia…………………………………………………............11 4. Ludność i struktura bezrobocia………………………………………………..…..16 5. Środowisko naturalne…………………………………………………………..…27 5.1. Warunki klimatyczne…………………………………………………...….……28 5.2. Zasoby przyrodnicze, ich jakość i użytkowanie………………………………...30 5.3. Lasy………………………………………………………………………...…...32 5.4. Ochrona środowiska…………………………………………………………….33 5.5. Hydrologia………………………………………………………………………36 5.6. Rzeźba terenu……………………………………………………………...……38 5.7. Fauna i flora……………………………………………………………………..40 6. Gospodarka………………………………………………………………….…….44 7. Kultura, turystyka i sport………………………………………………………….47 7.1. Kultura…………………………………………………………………………..47 7.2. Zabytki…………………………………………………………………………..54 7.3. Turystyka………………………………………………………………………..58 7.4. Promocja………………………………………………………………………...60 7.5. Sport……………………………………………………………………………..61 8. Ochrona zdrowia i pomoc społeczna………………… ……………...…………...63 8.1. Zdrowie………………………………………………………………………….63 8.2. Pomoc społeczna………………………………………………………………..66 8.3. Niepełnosprawność……………………………………………………………...67 Strona 2 Strategia Rozwoju Powiatu Gołdapskiego 9. Oświata……………………………………………………………………………68 10. Infrastruktura transportowa……………………………………………………...73 III. ANALIZA SWOT……………………………………………………………...77 VI. WIZJA ROZWOJU POWIATU GOŁDAPSKIEGO………………………..81 IV. CELE I ZADANIA DO REALIZACJI ………………………………………92 V. SYSTEM WDRAŻANIA MONITORINGU…………………………………102 Bibliografia…………………………………………………………………………105 Zestawienie wykresów i tabel ……………………………………………………...106 Strona 3 Strategia Rozwoju Powiatu Gołdapskiego WPROWADZENIE Strategia Rozwoju Powiatu Gołdapskiego jest jednym z najważniejszych dokumentów planistycznych jednostki samorządu terytorialnego. Powstała w celu wskazania silnych i słabych stron Powiatu, jego potrzeb oraz możliwości ich zaspokojenia, jak również określenia kierunków i działań dalszego rozwoju. Niezależnie od potrzeby zachowania należytej staranności w przygotowaniu Strategii, zawsze nosi ona znamiona prognozy i będzie podlegała w następnych latach różnym modyfikacjom. Jest to związane z dynamicznie zmieniającą się sytuacją gospodarczą i społeczną tak w Powiecie, jak również w kraju i w Unii Europejskiej. Strategia Rozwoju Powiatu Gołdapskiego, została opracowana w 2003 roku przez zespół autorski pod przewodnictwem naukowym prof. dr hab. Wojciecha Kosiedowskiego. Z uwagi na dynamikę zmian gospodarczych i społecznych oraz możliwość pozyskania funduszy zewnętrznych zaistniała konieczność jej aktualizacji. Potrzeba zmian Strategii wynika przede wszystkim ze zmian jakie dokonały się w ciągu ostatnich kilku lat po przystąpieniu Polski (1 maja 2004 roku) do Unii Europejskiej. Zmieniło się otoczenie, w którym realizowana jest polityka regionalna. Ważnym dla rozwoju naszego Powiatu stał się fakt, że wzdłuż północno – wschodniej części województwa warmińsko – mazurskiego rozciąga się granica zewnętrzna Unii Europejskiej ze wszystkimi tego konsekwencjami. Po zmianach geopolitycznych w Europie Środkowej to właśnie region Warmii i Mazur stał się jedynym w kraju graniczącym z Federacją Rosyjską. Zmieniły się również uwarunkowania społeczno – gospodarcze i ekonomiczne funkcjonowania jednostek samorządu terytorialnego. Cały region, dotknęła fala migracji osób młodych i wykształconych poza granice kraju – m. in.: do Anglii, Irlandii i Norwegii. Strategia, jako nakreślenie kierunków wieloletniego rozwoju, pozwala uzasadnić celowość aplikowania o środki z funduszy Unii Europejskiej, bowiem bez rzetelnego i jasnego zaprezentowania wizji rozwoju Powiatu niemożliwe jest pozyskanie środków finansowych z różnorodnych programów pomocowych. Strona 4 Strategia Rozwoju Powiatu Gołdapskiego Dodatkowo, dokument ten ułatwia tworzenie studium wykonalności dla inwestycji ujętych w programie, a jednocześnie pozwala na łatwiejsze nawiązywanie porozumień międzypowiatowych dla wspólnych przedsięwzięć inwestycyjnych. Strategia jest ważnym narzędziem kreowania lokalnej polityki zrównoważonego rozwoju jednostki terytorialnej. Zasady polityki regionalnej Unii Europejskiej na lata 2007 – 2013 określają również procesy programowania na poziomie krajowym. Powstające na szczeblu rządowym dokumenty stwarzają nowy ważny układ odniesienia dla planowania rozwoju na szczeblach samorządu terytorialnego. Dlatego też aktualizując Strategię uwzględniono kierunki strategiczne określone w dokumentach opracowanych przez rząd. I. METODOLOGIA PROWADZENIA PRAC NAD STRATEGIĄ Podstawą rozpoczęcia prac nad aktualizacją Strategii i PRL była Uchwała Nr XXI/120/2008 Rady Powiatu w Gołdapi z dnia 25 września 2008 roku w sprawie przystąpienia do aktualizacji Strategii Rozwoju Powiatu Gołdapskiego oraz Planu Rozwoju Lokalnego w formie jednego zintegrowanego dokumentu pod nazwą Strategia Rozwoju Powiatu Gołdapskiego. Zgodnie z zapisem w/w Uchwały powołany został Zespół do opracowania nowego dokumentu. W jego skład weszli Radni Powiatu oraz pracownicy Starostwa Powiatowego w Gołdapi. Strategia Rozwoju Powiatu Gołdapskiego została przygotowana metodą uspołecznioną, tzn. w czasie prac brano pod uwagę opinie mieszkańców Powiatu, które zostały poddane ocenie podczas spotkań Zespołu ds. opracowania zmian dokumentu. Aktualizując Strategię wykorzystane zostały materiały wypracowane podczas spotkania konsultacyjnego Stowarzyszenia Lider w EGO. Odbyło się ono we wrześniu 2008 roku w Gołdapi. Lider w EGO jest stowarzyszeniem skupiającym Strona 5 Strategia Rozwoju Powiatu Gołdapskiego członków z terenu subregionu EGO (Ełk, Gołdap, Olecko) a Powiat Gołdapski jest jego członkiem wspierającym. Konsultacje w sprawie potrzeb i możliwości rozwoju Powiatu Gołdapskiego z udziałem mieszkańców, urzędów gmin, przedsiębiorców, organizacji pozarządowych oraz dyrektorów jednostek organizacyjnych, rozpoczęły się w październiku 2008 r. Zebrane wnioski i uwagi zostały opracowane i znalazły swoje odzwierciedlenie w niniejszym dokumencie. Kolejne konsultacje odbyły się w kwietniu 2009 r. i zaowocowały wypracowaniem dokumentu końcowego. W trakcie prac, pomocniczo wykorzystano ankietę. Była to ankieta identyfikująca potrzeby i możliwości rozwoju Powiatu Gołdapskiego. Zawierała pytania dotyczące problemów środowiska lokalnego i koncepcji ich rozwiązywania, inwestycji, technologii, barier rozwojowych, współpracy z samorządem. Respondentami ankiety były wszystkie grupy społeczne. Wyniki ankiet zostały wykorzystanie w procesie tworzenia koncepcji rozwoju Powiatu. Podczas prac nad Strategią zostały uwzględnione następujące dokumenty: 1. Narodowe Wytyczne dla Polityki Spójności na lata 2007-2013, 2. Narodowy Plan Rozwoju na lata 2007-2013, 3. Narodowa Strategia Spójności (Narodowe Ramy Odniesienia) 2007-2013, 4. Narodowa Strategia Rozwoju Regionalnego na lata 2007-2013, 5. Ogólnokrajowe Programy Operacyjne w ramach funduszy strukturalnych na lata 2007-2013 w tym: Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Program Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej, Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, Regionalny Program Operacyjny Warmia i Mazury na lata 2007 – 2013, 6. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, 7. Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Województwa Warmińsko – Mazurskiego do roku 2020, Strona 6 Strategia Rozwoju Powiatu Gołdapskiego 8. Strategia Rozwoju Powiatu Gołdapskiego i Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Gołdapskiego, 9. Strategia rozwoju produktu turystycznego regionu Gołdap, 10. Strategia Rozwoju Gminy Banie Mazurskie na lata 2000 – 2013, 11. Projekt Strategii Rozwoju Powiatu Gołdapskiego. Główne kierunki rozwoju Województwa Warmińsko – Mazurskiego Strategia rozwoju Województwa Warmińsko – Mazurskiego wyznacza główne kierunki działania do roku 2020 ujęte w następujące cele strategiczne: wzrost konkurencyjności firm, produktów i usług, wyższa konkurencyjność województwa jako miejsca pracy i życia, poprawa połączeń sieciowych województwa warmińsko – mazurskiego. W/w cele będą mogły zostać zrealizowane za pomocą konkretnych przedsięwzięć. Część z nich może zostać dofinansowana z różnych źródeł, między innymi z Regionalnego Programu Operacyjnego Warmia i Mazury na lata 2007 – 2013 w następujących osiach priorytetowych: 1. Przedsiębiorczość 2. Turystyka 3. Infrastruktura społeczna 4. Rozwój, restrukturyzacja i rewitalizacja miast 5. Infrastruktura transportowa regionalna i lokalna 6. Środowisko przyrodnicze 7. Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego 8. Pomoc techniczna Strona 7 Strategia Rozwoju Powiatu Gołdapskiego II. SYTUACJA SPOŁECZNO – GOSPODARCZA POWIATU GOŁDAPSKIEGO 1. ZAKRES DZIAŁANIA WŁADZ POWIATU GOŁDAPSKIEGO W toku przemian ustrojowo – gospodarczych powołanie samorządów terytorialnych było doniosłym aktem o charakterze politycznym, społecznym i ekonomicznym. Znaczenie samorządu terytorialnego znajduje wyraźne odbicie w wielu regulacjach prawnych. Uznano go za formę organizacji życia publicznego, który wykonuje zadania wynikające z ustaw oraz zadania publiczne zlecone przez administrację rządową. Pogłębieniem idei samorządności było powołanie w styczniu 1999 roku 16 województw, 65 powiatów grodzkich oraz 308 powiatów ziemskich (z dniem 1 stycznia 2002 roku utworzono dodatkowo 7 powiatów, wśród