Anna Michowiak WALORYZACJA TURYSTYCZNA GMINY
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Anna Michowiak 94-046 Łódź, ul. Armii Krajowej 68 m. 76 tel. (042) 687-09-67, 0602-466-770 [email protected] WALORYZACJA TURYSTYCZNA AN EVALUATION OF TOURISM IN GMINY DUBENINKI W ŚWIETLE THE GMINA OF DUBENINKI USING RÓŻNYCH METOD BADAWCZYCH DIFFERENT RESEARCH METHODS Zarys treści: W artykule przedstawione zostanie przestrzenne Abstract: The article presents the spatial differentiation zróżnicowanie stopnia atrakcyjności turystycznej gminy Dube- of tourism attractiveness in the gmiiia of Dubeninki. ninki. Oparto się na dwóch zasadniczych metodach: zobiekty The author uses two basic methods: an objective rank wizowanej metodzie bonitacji punktowej oraz metodzie zindy ing method, and an individualised ranking method widualizowanej, wynikającej z percepcji mieszkańców gminy based on the perceptions of the gmina's inhabitants i turystów. Artykuł obejmuje analizę i próbę wyjaśnienia róż and tourists. The article includes an attempt to analyse nic i podobieństw między wynikami poszczególnych prób wa and explain the differences and similarities between loryzacyjnych, jak również ocenę zastosowanych metod. the results as well an evaluation of the methods them selves. _Słowa kluczowe: waloryzacja turystyczna, waloryzacja przy Key words: tourism evaluation, environmental evalua rodnicza, waloryzacja antropogeniczna, bonitacja punktowa, tion, anthropogenic evaluation, ranking, questionnaire metoda kwestionariuszowa. method. 1. KRÓTKA CHARAKTERYSTYKA 1. A SHORT DESCRIPTION BADANEGO OBSZARU OF THE STUDIED AREA Gmina Dubeninki (rys. 1) położona jest w powie The gmina of Dubeninki (fig. 1) in the cie gołdapskim. Zajmuje najbardziej wysunięty na Gołdapski Powiat occupies the most północny wschód obszar w granicach województwa north-eastern area of the Warmińsko- warmińsko-mazurskiego. Przy północno-wschodnim M azurskie Województwo. At its own krańcu gminy spotykają się granice Polski, Litwy north-eastern end there is a point i Rosji. Do końca II wojny światowej tereny where the borders of Poland, Lithuania współczesnej gminy Dubeninki przynależały do te and Russia meet. Until the end of World rytorium pruskiego. W 1945 r. po raz pierwszy War II the area of the contemporary znalazły się w granicach Polski. gmina was in Prussian territoiy and Pod względem fizycznogeograficznym gmina in 1945 was incorporated into Poland. położona jest w obrębie Pojezierza Litewskiego The gmina lies within the Lithuanian (K o n d r a c k i 2002). Zajmuje obszar o powierzchni Lake District (Kondracki 2002) and 205,18 km". Prawie 40% powierzchni gminy zaj covers an area of 205.18 km2, almost muje Puszcza Romincka. Pozostałe tereny gminy 40% of which is the Romincka Forest. mają przeważnie charakter rolniczy. W granicach The remainder is mostly agricultural gminy utworzone zostały cztery rezerwaty. Krajo and there are four nature reserves braz gminy cechuje się znacznym urozmaiceniem within its borders. The landscape is terenu, charakterystycznym dla obszarów młodo- varied, typical of recently glaciated areas, glacjalnych. W przestrzeni wyróżniają się liczne with distinctive elements such as wzgórza kemowe (najwyższe 295,4 m n.p.m.), ko- kames (the highest reaching 295.4 m tły wytopiskowe, moreny czołowe, niewielkie po above sea level), kettle holes, end wierzchniowo równiny sandrowe oraz wyraźne ryn moraines, small outwash plains and ny polodowcowe. O urozmaiconej rzeźbie terenu distinctive post-glacial gullying as well as świadczyć mogą znaczne deniwelacje osiągające steep slopes, near Maciejowieta (the maksymalnie 70 m/km2 w rejonie Maciejowięt Blgdzianka ravine). Bogs are an important (przełom Błędzianki). Istotnym elementem krajobra element of the landscape as are the zu są torfowiska oraz liczne rozległe rozlewiska bo extensive beaver ponds in the forest and browe znajdujące się na obszarze puszczy i jej surrounding areas. The lakes usually przedpolach. Występujące jeziora mają na ogół za originate in kettle holes or surface łożenia wytopiskowe lub rynnowe. Sieć rzeczna jest depressions and the river system is słabo rozwinięta. Środowisko przyrodnicze gminy poorly developed. The natural environ jest przekształcone w niewielkim stopniu, cechuje ment has not been transformed much, się wysokimi wskaźnikami czystości oraz względnie it is very clean and relatively resistant dużą odpornością na antropopresję. Walory przy to harmful human activity and plays rodnicze gminy Dubeninki odgrywają zatem istotną a significant role in terms of the area’s rolę w kształtowaniu atrakcyjności tych terenów. attractiveness. Rys. 1. Mapa ogólnogeograficzna gminy Dubeninki (źród ło: opracowanie własne) 1- granica państwowa, 2 - granice gmin, 3 - droga krajowa, 4 - droga drugorzędna, 5 - droga lokalna, 6 - nieczynna linia kolejowa, 7 - granica parku krajobrazo wego, 8 - granica otuliny parku, 9 - las, 10 - rezerwat przyrody, 11 - rzeka, 12 - jezioro, 13 - pomnik przyrody, 14 - zabudowa wsi Fig. 1. Map of the gmina of Dubeninki (so u rce : author) 1 - state border, 2 - gmina borders, 3 - main road, 4 - secondary road, 5 - local road, 6 - unused railway line, 7 - landscape park boundary, 8 - landscape park buffer zone, 9 - forest, 10 - nature reserve, 11 - river, 12-lake, 13-natural monument, 14-village buildings Gmina Dubeninki jest gminą słabo zaludnioną The gmina of Dubeninki is sparsely (17 osób/km2). Z wyjątkiem dwóch największych populated (17/km2) and apart from the wsi wielodrożnicowych - Żytkiejm i Dubeninek - two largest villages, Zytkiejmy and pozostałe mają zwykle charakter przysiółków bądź Dubeninki, the remaining are hamlets przekształconych ulicówek o luźnej zabudowie. with sparsely scattered housing. Forest Walorami architektonicznymi odznacza się bu buildings and the remains of manors and downictwo leśne oraz pozostałości po zespołach their parks are valuable architectural dworsko-parkowych. W krajobrazie wyróżniają się resources while evangelical cemeteries ponadto XIX-wieczne cmentarze ewangelickie (na are a distinctive landscape element (over terenie gminy jest ich ponad 60). Oryginalnym wa 60 in the gmina). Kaiser Wilhelm’s lorem są tzw. głazy Wilhelma, pomniki upamięt boulders - monuments commemorating niające polowania na jelenie cesarza Wilhelma II Wilhelm II's stag hunts - and the remains oraz pozostałości wału Ericha Kocha, ciągu umoc of Erich Koch’s defensive fortifications nień obronnych z 1944 r. Ważną atrakcję gminy from 1944 are also of interest. Another stanowi dawna linia kolejowa Gołdap-Gusiew attraction is the former railway line z zachowanymi dworcami, mostami i wiaduktami. between Goldap and Gusiew with well- Najistotniejszą dominantą turystyczną gminy, preserved stations, bridges and viaducts skupiającą największy ruch turystyczny, są po including the most important tourist dwójne mosty kolejowe w Stańczykach z początku attraction of the gmina, the double XX w. railway viaducts at Stanczyki from the beginning of the 20lh centuiy. 2. ATRAKCYJNOŚĆ TURYSTYCZNA 2. THE TOURIST ATTRACTIVENESS GMINY W ŚWIETLE METODY BONITACJI OF THE GMINA ACCORDING PUNKTOWEJ TO RANKING METHODS Atrakcyjność turystyczna jest pojęciem względnym. Tourist, attractiveness is a relative notion. Dlatego do przedstawienia problemu atrakcyjności Therefore, in order to present it. the autorka posłużyła się metodami badawczymi przy author used research models, apply zastosowaniu różnych kryteriów i metod pomiaru ing different criteria and measuring oraz z punktu widzenia różnych zbiorowości ocenia methods, from the points of view of jących. different evaluating groups. W celu dokonania zobiektywizowanej oceny wa In order to evaluate tourism loryzacji turystycznej obszaru gminy posłużono się objectively, methods involving ranking metodą bonitacji punktowej, będącej najczęściej sto are used most frequently (Radziejowski sowaną metodą oceny przydatności danego obszaru 1979), an approach which had been dla potrzeb turystyki (R adziejow ski 1979). Proble discussed earlier by Bartkowski (1965, mem tym zajmowali się m.in. B a r t k o w s k i (1965, 1969), W arszyńska (1970, 1974), M a r s z 1969), W a r s z y ń s k a (1970, 1974), M a r s z (1970), (1970) and Radziejowski (1979). In their czy R adziejowski (1979). W pracach wymienio works the main criterion which nych autorów głównym kryterium determinującym determined the final evaluation was końcową ocenę jest atrakcyjność przyrodnicza dane natural attractiveness, and to a lesser go terenu, w mniejszym zaś stopniu ranga walorów extent non-natural resources as well as pozaprzyrodniczych oraz zagospodarowanie tury tourism infrastructure. These authors styczne. Sporą uwagę autorzy poświęcali również also considered transport accessibility, zagadnieniu dostępności komunikacyjnej. however the author of the present W zamyśle autorki opracowania było jednak article aimed at an evaluation based stworzenie waloryzacji badanego obszaru opartej wy solely on tourism resources intentionally łącznie na walorach turystycznych, z celowym pomi disregarding infrastructure and access nięciem zagospodarowania oraz dostępności komuni ibility. As a result the focus is on kacyjnej. Takie działanie miało posłużyć uzyskaniu landscape attractiveness regardless of jak najwierniejszego obrazu atrakcyjności krajobrazo tourism infrastructure. wej gminy, nie uwzględniając stopnia dostosowania Apart from information from maps danego rejonu do obsługi ruchu turystycznego. the author gathered data directly, and Przy dokonywaniu bonitacji oprócz danych z ma this was given priority when a dis py wykorzystane zostały ponadto