‹Ç‹NDEK‹LER
4BAfiYAZI / Ardan ZENTÜRK 64 ÖZEL HABER / Ersin ÇAYIR Amerikan “Derin Devleti” Ne Düflünüyor? ATAK ‹çin Üretim Start› Verildi TSK'dan Anlaml› Sempozyum 66 ÖZEL HABER / Ersin ÇAYIR 6SAVUNMA HABER Türk Askeri Araç Sektörü, SSM ile 16 ÖZEL HABER / Sami ATALAN Gelece¤in Resmini Çizdi A400M’den ‹lk Merhaba 68 DÜNYADAN / Naile ASLAN 18 RÖPORTAJ / Ümit BAYRAKTAR ASELSAN’›n Hedefi ‹lk 50 70 STRATEJ‹ HABER / Ardan ZENTÜRK 28 EUROSATORY 2008 ÖZEL / Sami ATALAN ABD, ‹ran’› “A¤ustos”ta Vuracak Kara Muharebelerinin Gelece¤i Eurosatory’de Sergilendi Orta Do¤u’da Türkiye'nin Arabuluculuk Rolü 38 RÖPORTAJ / Kudret KILIÇ Ermenistan’›n Ankara’ya Bar›fl Ata¤› Afganistan ve Irak’›n Büyüttü¤ü Dev: Force Protection Demokrasi Düflman› Petrol 42 ÖZEL DOSYA / Emre TEK, Kudret KILIÇ Referandum Tutsa¤› Avrupa Gökyüzünün Y›rt›c› Kufllar›: Balkanlar’da Mitrovica Sendromu Av Taarruz Uçaklar› Futbol, Gerçek S›n›rlar›m›z› Gösterdi 60 AIREX 2008 ÖZEL / Gözde KARA 76 TSK HABER Sivil Havac›l›k Sektörü AIREX’in Kanatlar› Alt›nda Bir Araya Geldi 78 ILA 2008 ÖZEL / Kudret KILIÇ 62 RÖPORTAJ / Emre TEK Berlin, ILA ile Havac›l›¤›n Baflkenti AgustaWestland Aslan Pay›n› Hedefliyor Olmaya Oynuyor Military Science & Intelligence / YAYIN Sorumlu Yaz› ‹flleri Müdürü Sanat Yönetmeni MSI fiebnem AKGÖL KARA Genel Yay›n Yönetmeni N. Tolga D‹fiKAYA Yayg›n Süreli Yay›n [email protected] 2008 Temmuz SAYI: 2008 - 033 Ümit BAYRAKTAR Foto¤raf Direktörü [email protected] F›r›n Sok. fieren Apt. No:17/10 Banu B‹RAMEN www.savunmahaber.com Teflvikiye/fiiflli/‹stanbul-TÜRK‹YE Foto Muhabiri Genel Yay›n Koordinatörü Petek ARICI ZAR‹F Ardan ZENTÜRK HABER MERKEZ‹ [email protected] YAYIN KURULU 2 [email protected] Prof. Dr. Süleyman TOLUN Genel Koordinatör / ANKARA Haber Müdürü Prof. Dr. Adil YÜKSELEN Tu¤general (E) Hüsamettin ESEN Kudret KILIÇ Prof. Dr. Okan ADDEM‹R [email protected] [email protected] Prof. Dr. Zahit MEC‹TO⁄LU Executive Editor Naile ASLAN Prof. Dr. Mikdat KADIO⁄LU Sami ATALAN Mahmut BÖLÜKBAfi Prof. Dr. Yaflar GÜRBÜZ [email protected] Prof. Dr. Mesut Hakk› CAfiIN Koray KOfiAR Doç. Dr. Gonca COfiKUN Emre TEK Strateji Editörü Dr. Mehmet ATAY M. Güray DE⁄ERL‹ Gözde KARA [email protected] Ersin ÇAYIR DANIfiMA KURULU Sat›fl ve Pazarlama Direktörü fiükrü Okyar ÇEB‹ M. Güray DE⁄ERL‹ Kapak Foto¤raf›: Airbus Military Zuhal ESEN Tu¤çenur EK‹NC‹ Dr. A. Poyraz GÜRSON UMSA Ltd. fiti. Ad›na Sahibi [email protected] Banu fiennur ÖZDEM‹R Doç. Dr. Nevzat ALKAN ÜM‹T BAYRAKTAR Egm. Kom. ‹lhami ÜNER Halil YALÇINER F›r›n Sok. fieren Apt. No:17/10 D›fl ‹liflkiler Müdürü Teflvikiye/fiiflli/‹stanbul-TÜRK‹YE Emrah ÇAKIN fiamil YALÇINER Hukuk Dan›flman› Evren H‹DAYETO⁄LU
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com “As›l önemli olan ve memleketi temelinden y›kan, halk›n› esir eden, içerideki cephenin suskunlu¤udur.”
Yaz Hareketli Bafllad›... Tüm dünyan›n yaz tatiline ç›kmaya haz›rland›¤› Haziran ay›, savunma sektörü ve dolay›s›yla bizler aç›s›ndan son derece hareketli geçti. ‹stanbul, Ankara ve Paris üçgeninde adeta mekik dokudu¤umuz bu ay›n ilk önemli etkinli¤i; ‹stanbul’da bu y›l yedincisi düzenlenen ve bölgesel sivil havac›l›k fuarlar› aras›nda art›k bir marka haline gelen AIREX 2008 oldu. Pazar günü sona eren fuar›n ertesi günü solu¤u, Dünya’n›n en büyük kara savunma sistemleri fuar› Eurosatory’yi izlemek için Paris’te ald›k. Bu y›l sergilenen sistemler aras›nda tekerlekli araçlar›n ve insans›z sistemlerin a¤›rl›¤›n›n artt›¤›n› gözlemledi¤imiz fuar, çok say›da yeni sistem ve projenin de ilk kez görücüye ç›kar›ld›¤› bir etkinlik olarak dikkat çekti. MSI Dergisi olarak kendi stand›m›zla yer ald›¤›m›z her iki fuara iliflkin öne ç›kan geliflmeleri, sayfalar›m›z elverdi¤i ölçüde bu say›m›zda sizlerle paylafl›yoruz.
Tarihi Bir Gün ATAK Projesi kapsam›nda imzalanan sözleflmelerin resmen yürürlü¤e girdi¤i 24 Haziran’da, savunma sanayimiz tarihi günlerinden birini yaflad›. ‹lerleyen süreçte çözülmeyi bekleyen y›¤›nla problem ve çeflitli engellerle karfl›laflacak olsak da, TUSAfi tesislerinde düzenlenen törendeki üst düzey kat›l›m ve heyecan, savunma sanayisi ile bir kez daha büyük bir ifle soyunan Türkiye’nin kararl›l›¤›n›n ve baflarma azminin bir göstergesiydi. Bu törenin iki gün sonras›nda ‹spanya’da hangardan ç›k›fl›na tan›kl›k etti¤imiz A400M için de bafllarda, t›pk› ATAK’ta oldu¤u gibi pek de iyi fleyler söylenmemiflti. ABD’nin izin vermeyece¤inden tutun da Avrupa’n›n bu iflin alt›ndan kalkamayaca¤›na kadar… Ancak bugün gelinen noktada A400M, aralar›nda mühendislerimizin de yer ald›¤› üretim ekibiyle birlikte sahnedeydi ve biraz gecikmeli de olsa yapaca¤› ilk uçufl için geriye do¤ru say›yordu. Projenin bafllang›ç aflamas›nda A400M diye bir uça¤›n asla gerçekleflmeyecek bir hayal oldu¤u düflünenler, uçak henüz ilk uçuflunu yapmadan 192’ye ulaflan siparifl say›s›na bak›ld›¤›nda yan›lm›fl görünüyor. Türk Silahl› Kuvvetleri’ni Güçlendirme Vakf› (TSKGV) flirketlerinin yönetim kurulu baflkanlar› ile röportajlar dizimize, bu say›m›zda yer alan TSKGV’nin ve Türk Savunma Sanayi’nin amiral gemisi ASELSAN’›n Yönetim Kurulu Baflkan› Korgeneral (E) Mehmet ÇAVDARO⁄LU ile bafll›yoruz. Bir sonraki konu¤umuz ise HAVELSAN Yönetim Kurulu Baflkan› Korgeneral (E) Hayrettin UZUN olacak. Fuar özel bölümümüzde Farnborough Air Show 2008’den haberlerin yer alaca¤› gelecek YÖNET‹M MERKEZ‹ ‹stanbul say›m›z›n özel dosya konusu ise güdümlü tanksavar füzeleri olacak. A¤ustos’ta birlikte olmak Merkez: F›r›n Sok. fieren Apt. No:17/9 üzere… Teflvikiye/fiiflli/‹stanbul-TÜRK‹YE Tel: +90 212 231 5855 - 225 0550 Faks: +90 212 231 5856 Ankara Ümit BAYRAKTAR U¤ur KOÇO⁄LU Genel Yay›n Yönetmeni [email protected] A. Cevdet Sok. 39/19 3 Çankaya ANKARA Faks: +90 312 310 1773 Londra Temsilcisi Hasan fi. TAfiLICA 441 Edgwave Road, London W2 1TH Tel: +20 7724 1499 Faks: +20 7724 0474
TEKN‹K H‹ZMETLER Bask›: Marin Bas›m ve Yay›n Tan›t›m Hizmetleri D›fl Tic. San. Ltd. fiti. Organize Sanayi Bölgesi Eskoop San. Sit. C1 Blok No: 25 ‹kitelli / ‹STANBUL Tel: +90 212 549 25 30 Pbx
Military Science & Intelligence Ayl›k Savunma Teknolojileri Dergisi UMSA Ltd. fiti. Taraf›ndan T. C. Yasalar›na Uygun Olarak Yay›mlanmaktad›r. Military Science & Intelligence Ayl›k Savunma Teknolojileri Dergisi’nin ‹sim ve Yay›n Hakk› UMSA Ltd. fiti’ye Aittir. Dergide Yay›mlanan Yaz›, Foto¤raf, Harita, ‹llüstrasyon ve Konular›n Her Hakk› Sakl›d›r. Kaynak Gösterilmek fiart›yla Al›nt› Yap›labilir. Yay›nlanan Eserlerin Sorumlulu¤u Eser Sahiplerine Aittir.
www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 BAfiYAZI Amerikan “Derin Devleti” Ne Düflünüyor? 2001 y›l›n›n A¤ustos ay› ortalar›... Pentagon’un kap›s›ndan içeri girerken, yaflayaca¤›m dakikalar›n çok k›sa bir süre sonra “tarihe tan›kl›k” niteli¤i tafl›yaca¤›n› tabii ki bilemezdim. Ardan ZENTÜRK / [email protected]
merikan “derin bugüne kadar uzanan devleti”nin ana olaylar›n geliflimini önceden A merkezi olarak yaflamak gibiydi. Bunu tan›mlanan “Net bana zaman ö¤retti. Assessment”te görevli bir Hayli ileri yafl›n› hiç tan›d›¤› görmeye gitmemin göstermeyen, çok özel bir nedeni, beklenmedik bir sa¤l›k bak›m› içinde oldu¤u anda gerçekleflecek önemli hemen anlafl›labilen, ünlü bir görüflme ile hiç Uzay Yolu dizisindeki ba¤lant›l› de¤ildi. Mr. Spak’› and›ran bu tarihi Her fley çok h›zl› geliflti ve karakterin anlatt›klar›ndan, art›k yaz›lma zaman› geldi. ABD’nin Afganistan, Irak Pentagon’a gidifl nedenim, ve ‹ran’› hedefledi¤ini Amerikan Savunma anlam›flt›m. Bakanl›¤›’n›n Andrew Marshall’a göre, kütüphanesinde bir “Bat›’n›n güvenli¤ini” tehdit araflt›rma yapma amaçl›yd›; eden tüm unsurlar, bu ve bunun için “içeriden bir co¤rafyada kendilerine yer referansa” ihtiyaç vard›. bulmufltu. Afganistan’daki Araflt›rma konum ise, Taliban rejimi y›k›lmal›, Osmanl›’n›n 1856-65 y›llar› Irak’taki Saddam gitmeli, aras›nda Amerika Birleflik “‹slami radikalizmin” iki Devletleri’ne yapm›fl oldu¤u cephesini oluflturan ‹ran ile askeri yard›mla ilgili Suudi Arabistan’a da belgelerdi. çeki-düzen verilmeliydi... Andrew Marshall’›n ofisinde Kendisine, “Bütün oldu¤unu ve bu tür bir bu söylediklerinizi konuyu merak etmifl bir yapabilmeniz için elinizde Türk gazeteci ile hiç çok geçerli gerekçeler beklenmedik bir flekilde bulunmas› gerekiyor; yoksa, görüflebilece¤ini de bir süper güç bütün dünyaya bilemezdim. kafa tutmufl olmaz m›?” Pentagon’daki dost, her diye sordu¤umda ald›¤›m zamanki nezaketiyle beni yan›t çok k›sa olmufltu: 4 ofisine buyur etti¤inde Kahn ve James Schlesinger taraf›ndan bu göreve “Böyle bir dünyada bir karfl›mda bir “tarih” ve daha gibi çok güçlü beyinler ile yeniden atand›! fiu an gerekçe bir gün mutlaka da önemlisi “Amerikan ayn› gruptayd›. Zaten bütün 87 yafl›nda. Bu görevi kendili¤inden ortaya Devleti’nin ana beyninin” her fley, Schlesinger’in aksatmadan sürdürüyor ç›kar!” durdu¤unu biliyordum. Amerikan Savunma Bakan› ve daha da önemlisi Dick Bu görüflmemizden sadece 1921 y›l›nda do¤an Marshall, olmas›yla geliflti. Dönemin Cheney, Paul Wolfowitz, 26 gün sonra, 11 Eylül Chicago Üniversitesi’ni Baflkan› Richard Nixon, Donald Rumsfeld, Zalmay günü, Usame bin Ladin’in bitirdi, ABD’nin ilk Amerikan Devleti’nin ana Halilzad gibi günümüz liderli¤indeki El-Kaide, think-tank’i Rand stratejilerini belirleyecek Amerikan politikalar›na yön ABD’yi vuracakt›. Corporation’a kat›ld›¤›nda Net Assessment’in veren isimleri yetifltiren Dönüp bakt›m... takvimler 1949 y›l›n› kuruluflunu ve baflkanl›¤›n› portre olarak tan›mlan›yor. O günlerde Genel gösteriyordu. 1950 ve 60’l› 1973 y›l›nda Andrew Andrew Marshall ile Yay›n Yönetmenli¤i’ni y›llar›, strateji uzman› Marshall’a verdi... Pentagon’un içindeki ufak yapt›¤›m Savunma ve olarak bu kuruluflta geçirdi. ...Ve o günden bugüne, yeni ve hayli lofl ofisinde yaklafl›k Strateji Dergisi M5’in Daniel Ellsberg, Herman gelen bütün baflkanlar bir saat sohbet etmek, Ekim 2001 tarihli say›s›n›n
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com TSK'dan Anlaml› Sempozyum Dünyan›n siyasi-askeri denklemi Amerikan-‹srail ittifak› ile ‹ran aras›nda t›rmanan gerginli¤e ba¤lan›rken, Genelkurmay Baflkanl›¤›'na ba¤l› Stratejik Araflt›rma Etüt Merkezi (SAREM)'in düzenledi¤i “Orta Do¤u: Belirsizlikler ‹çindeki Gelece¤i ve Güvenlik Sorunlar› Sempozyumu” önemliydi. Belki de önemi Türk Silahl› Kuvvetleri (TSK)’n›n bölgesel düzeydeki geliflmeleri ne kadar erken ve sa¤l›kl› teflhis etti¤ini göstermesinden kaynaklan›yordu. Nitekim sempozyumun aç›l›fl›nda konuflan Genelkurmay Baflkan› Orgeneral Yaflar Büyükan›t'›n alt›n› çizdi¤i noktalar çok önemliydi. Farkl› bir yoruma göre küresel anlamda ça¤dafllaflman›n beraberinde bölünmeleri de getirdi¤ini dile getiren Orgeneral Büyükan›t, ''Balkanlar, Kafkasya, Orta Asya, Orta Do¤u ve Afrika'da son 15 y›l içinde meydana gelen geliflmeler, güvenlik ve tehdit alg›lamalar›nda da geçmifle nazaran önemli de¤ifliklikler kapa¤›na flu cümleleri yapt›'' dedi. Orgeneral Büyükan›t flöyle devam etti: ''Tarihte k›sa bir süre say›lacak son 15 y›l içinde yerlefltirmiflim: Irak'ta 2 kez savafl yaflanm›fl ve Türkiye'nin gelece¤i aç›s›ndan yaflamsal önem tafl›yan olaylar Afganistan vuruldu... gerçekleflmifltir. Orta Do¤u'da birbirine ba¤l› ve süratle de¤iflim gösteren geliflmeler adeta yumak Irak hedefte... haline gelmifl, birbirinden ayr›lamayacak sorunlar bölgenin ve dünyan›n bar›fl ve istikrar›n› ciddi flekilde Gözler ‹ran’da... etkilemektedir. Ayr›ca, geliflmekte olan ekonomilerin enerjiye olan ihtiyac›n›n her geçen gün artmas›, Türkiye haz›rl›kta... kaynaklar›n s›n›rl› olmas›n›n getirdi¤i endifle nedeniyle enerji kaynaklar› ve bu kaynaklara ulafl›m›n AVRASYA SAVAfiI! kontrolü için yap›lan güç mücadelesi, bölgeyi istikrars›z hale getiren en önemli unsur olarak O sohbet s›ras›nda görülebilir.'' Marshall’a, “Bütün bu Orgeneral Büyükan›t, 2004 y›l›nda, 2030 y›l›na bak›ld›¤›nda enerji ihtiyac›n›n her y›l artt›¤›n›n anlatt›klar›n›zdan, nükleer görüldü¤ünü ve küresel ölçekte yüzde 70'lere ulaflan bir a盤›n var olaca¤›n› anlatarak, a盤›n silaha sahip Pakistan’›n da Çin'de yüzde 90'lara, ABD'de de ise yüzde 50'lere ulaflaca¤›n›n öngörüldü¤ünü söyledi. büyük risk alt›nda oldu¤unu Sempozyumda ele al›nan Orta Do¤u Co¤rafyas›’n›n bugün dünya petrolünün yüzde 55'ine, do¤algaz›n da görüyorum. Bu ülke yüzde 40'›na sahip oldu¤una dikkati çeken Orgeneral Büyükan›t, ''San›yorum sadece bu rakamlar Türkiye için de son derece bile Orta Do¤u'daki istikrars›zl›¤›n nedenlerini anlama konusunda bir fikir veriyor. fiunlar› kendimize önemlidir. Pakistan’›n sormak durumunday›z; acaba Orta Do¤u'yu bu duruma getiren etnik, dinsel ve ideolojik çat›flmalar m›, gelece¤ini nas›l yoksa bu çat›flmalar› tetikleyen ifllevi d›fl ve büyük çerçevede olan güçler mi?'' diye konufltu. de¤erlendiriyorsunuz?” Orgeneral Büyükan›t, içinde bulunulan dönemde tan›k olunan geliflmelerin birtak›m sorunlar› da dedi¤imde ald›¤›m yan›t, de¤erlendirmeyi gerektirdi¤ini ifade ederek, flunlar› kaydetti: yan›mdaki “dost”a dönüp, ''Bu çerçevede tehdit kavram› bölgesel ve etnik çat›flmalar, ülkelerdeki siyasi ve ekonomik “Sence Pakistan diye bir istikrars›zl›klar ve belirsizlikler, ülkeler ve bölgeler aras›ndaki ekonomik ve refah seviyesindeki ülke var m›?” demesi dengesizlik, kitle imha silahlar›, uzun menzilli füzelerin bulunmas›, kökten dincilik, uyuflturucu, her olmufltu... Pakistan’›n türlü silah kaçakç›l›¤›, uluslararas› terör fleklinde ortaya ç›kan yeni tehdit ve riskler söz konusudur. bugün, özellikle Butto Avrupa ve Asya'n›n birleflti¤i bölgede bulunan Türkiye, ayn› zamanda bu tehdit ve risklerin de suikast› sonras› geldi¤i ortas›ndad›r.'' nokta Net Assessment’te Orgeneral Büyükan›t'›n flu sözleri de dosta-düflmana tam anlam›yla bir uyar› niteli¤indeydi: y›llar önce ne planlanm›flsa ''‹ngilizceye çevrilmesi biraz zor ama ben yine de Türkçe söyleyece¤im. Sorunlarla bo¤uflan ülkelere devam etti¤ini gösteriyor. destek sa¤lamak laz›m. E¤er destek sa¤lanm›yorsa, bizim deyimimizle diyorum ki “gölge etmeyin Bu nedenle... ‹ran’a dikkat... baflka ihsan istemez”. Baz› Bat›l› stratejistlerce savunulan “medeniyetler çat›flmas›” ve “Haçl› Kimse George W. Bush’un Seferleri” gibi kavramlar›n kullan›lmas›na, kal›c› bölgesel istikrar ad›na son verilmelidir. Bu konular “giderayak” bir fley gündemden düflürülmelidir. Ça¤ d›fl› düflüncelerdir. Orta Do¤u'da evrensel ve insani de¤erlerin yapmayaca¤› gibi kan›lara yerleflebilmesini temin edebilmenin yolu, güvenli, demokratik ve bilimsel düflünceyi esas alan, etnik pek kap›lmas›n. kimlik, din ve mezhep esas›na dayanmayan devlet yap›lar›na ve bu devlet yap›lar›n›n kontrol etti¤i Bush gider yerine Obama ulusal güç unsurlar›na sahip olmaktan geçer. gelir ama Andrew Marshall Böyle bir ortamda jeopolitik konumu itibar›yla dünyan›n en önemli petrol ulafl›m hatlar›, do¤al su ve onun ekibinin planlamalar› yollar›, kara, hava ticari ulafl›m hatlar› üzerinde yer alan Türkiye, So¤uk Savafl sonras› dönemin 5 durur. Kendi içindeki jeopolitik tart›flmalar›n›n merkezinde laik ve demokrat yap›s›yla bir istikrar ve bir denge unsurudur. “garip” bir çekiflmeye çok Türkiye'nin bu önemi, hem dünyan›n ekonomik ve politik ç›karlar›n›n ortas›nda ve içinde fazla gömülmüfl Türkiye de, yer almas›nda hem de felsefesini Atatürkçülük'ten alan kendi gücünden kaynaklanmaktad›r. Irak’tan sonra, bir de ‹ran 21. yüzy›l dünyas›n›n kritik ve hassas jeopoliti¤inde yer alan konumuyla ekonomik, siyasi, sosyal, cehennemi ile karfl› karfl›ya askeri ve kültürel alanlarda güçlü bir Türkiye, bölgesinin temel dinamiklerinden biridir ve böyle olmaya kal›r. da devam edecektir. Son y›llarda, Türkiye'nin bu yap›s›n› bozmaya çal›flan baz› mihraklar›n ortaya Zaten, petrol fiyat›n›n ç›kt›¤›n› da endifleyle izliyoruz. Türkiye Cumhuriyeti'nin önüne birtak›m s›fatlar takmaya çal›flanlar›n 150 dolar düzeyine oldu¤unu görüyoruz. Türkiye Cumhuriyeti'nin yasal organlar› buna asla izin vermeyecektir. Üzülerek gelmesi de dünyan›n, ifade ediyorum, bu tür yaklafl›mlar hepimizin ortak paydas› olan demokrasi kavram›n›n içine konularak sonu çok bilinmeyenli bir Türkiye'ye dayat›lmaya çal›fl›lmaktad›r. Hem Avrupa'n›n hem de Orta Do¤u'nun bir parças› olan denklem gibi gözüken Türkiye, laik yap›s›yla ‹slam Dünyas›’n›n tek örne¤idir. Atatürk'ün kurdu¤u cumhuriyet, gelece¤imizin büyük bir savafla daha tek gerçe¤idir ve bunu hiçbir güç de¤ifltiremeyecektir. Cumhuriyetimizi ve onun temel ilkelerini ad›m ad›m yaklaflt›¤›n› hiçbir güç kendisine biat ettiremeyecektir.'' gösteriyor. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 SAVUNMA HABER ©ASELSAN
ASELSAN Yeni Projelerle Büyümeye Devam Ediyor ürk Silahl› Kuvvetleri Jandarma Teflkilat› birçok ASELSAN ürünü (Stabilize Top Platformu) T (TSK)’n›n ihtiyaçlar›n› taraf›ndan baflar› ile kullan›lacak. ise firman›n en yeni ürünleri karfl›laman›n yan› s›ra kullan›lan Rus Arzamas Kaideye Monteli Stinger aras›ndaki yerini alm›fl ihracatlar›yla da gündemden Firmas› üretimi BTR-80’lerin (KMS) k›sa menzilli hava durumda. A400M nakliye düflmeyen ASELSAN, taretlerine yerlefltirilen çift savunma sistemini uça¤›n›n Elektronik Harp Haziran ay›nda her iki görüfl aç›l› termal niflangâh Hollanda’ya ihraç etmeyi Kendini Koruma cephede de önemli sayesinde, araçlar›n gece, baflararak savunma Sistemleri’nin gelifltirme ve baflar›lar›n alt›na imza att›. gündüz ve kötü hava sanayimiz ad›na bir ilke üretim safhalar›na yönelik Jandarma Asayifl Vakf› ile koflullar›ndaki muharebe daha imza atan ASELSAN, IDEF 2005 esnas›nda EADS yap›lan protokol uyar›nca kabiliyetinde büyük art›fl yüksek teknolojiye sahip ile bir Mutabakat Muht›ras› BTR-80 ZPT (Z›rhl› Personel olacak. ürünlerinin yurt d›fl› imzalayan ASELSAN, firma Tafl›y›c›)’lar›na gece ve kötü ASELSAN, Jandarma pazarlarda gördü¤ü ilgiden ile yürüttü¤ü görüflmeleri hava koflullar›nda görüfl Teflkilat›’n›n envanterinde oldukça memnun. Son tamamlayarak 20 Haziran kabiliyeti kazand›ran firma, bulunan S-70A Black Hawk olarak firma, dost ve kardefl 2008 tarihinde 5.435.000 yeni gelifltirdi¤i BTR Termal ve AB205 helikopterlerinin ülke Pakistan’dan gelen avro de¤erinde bir kontrat Niflangah Sistemi’nin ilkini modernizasyonu kapsam›nda haberle bizleri bir kez daha imzalad›. ASELSAN, 27 Haziran’da ASELSAN’›n da 37 milyon dolarl›k bir gururland›rd›. Pakistan EADS’nin sorumlulu¤unda Akyurt Tesisleri’nde sözleflme imzalad›. Deniz Kuvvetleri’nin ihtiyac› üretilecek Füze ‹kaz Sensörü düzenlenen törenle teslim Helikopterlerin kritik termal olan çeflitli kalibrelerdeki içinde yer alan baz› etti. Törende s›ras›yla; görüntüleme, seyrüsefer ve stabilize silah platformlar›n›n birimlerin gelifltirilmesinden, Jandarma Asayifl Vakf› muhabere sistemlerinin tedariki için aç›lan ihaleyi, prototip ve seri üretiminin Genel Müdürü Tu¤g. (E) Ali yenilenece¤i bu projede; uluslararas› rakiplerin yap›lmas›ndan ve entegre Esener, ASELSAN Yönetim ASELFLIR-200, GPS destekli aras›ndan s›yr›larak önde lojistik destek hizmetinin Kurulu Üyesi Tu¤g. (E) ataletsel seyrüsefer, temel bitiren ASELSAN kazand›. sa¤lanmas›ndan sorumlu Mehmet Bali ve Jandarma kokpit göstergeleri ile uçufl Firma, 4 milyon 175 bin olacak. Genel Komutanl›¤› Kurmay ve seyrüsefer yönetim avroluk bu siparifl Haziran ay›nda Savunma Baflkan› Korg. ‹brahim sistemi, telsiz, radyo çerçevesindeki teslimatlar›, Sanayii Müsteflarl›¤› ile de 6 Aç›kmefle birer konuflma seyrüsefer ve say›sal kayar 2009 y›l› içerisinde 2 yeni sözleflme imzalayan yapt›lar. Uzun y›llard›r harita sisteminin bulundu¤u gerçeklefltirecek. ASELSAN, 39.530.553,81 YTL Yonca-Onuk tersanesi de¤erindeki, finansman› Gürcistan MRTP 33’ü Sokhumi’nin taraf›ndan üretilen MRTP TÜB‹TAK kaynaklar›ndan güvertesindeki STAMP serisi botlar›n demirbafl› karfl›lanacak ilk sözleflme haline gelen STAMP kapsam›nda, haberleflme (Stabilize Makineli Tüfek uydular› için EHF Uydu Platformu) sistemini Aktar›c› sa¤layacak. uluslararas› savunma ‹kinci sözleflmeye fuarlar›nda olas› müflterilerin konu olan 37.120.790 be¤enisine sunan ASELSAN, dolarl›k “Aviyonik Sistem dünyada bu tip sistemleri ve Entegrasyon” tedariki üreten az say›da firma çerçevesinde ise aras›nda yer al›yor. Daha ilk teslimatlar›n 2010 y›l›nda yüksek kalibreli STOP bafllamas› planlan›yor. ©MSI
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com ©MSI
Gürcistan Sokhumi’ye Kavufltu on y›llardaki ihracat Sbaflar›lar›n› s›kça duyurdu¤umuz Yonca-Onuk Tersanesi, Gürcistan S›n›r Polisi için infla etti¤i Kaan 33 S›n›f› MRTP33 ani Yonca-Onuk Tersanesi Yönetim Kurulu Baflkan› fiakir Y›lmaztürk müdahale botunu geçti¤imiz ay törenle Gürcü sahiplerine kesiminin ard›ndan ise teslim etti. Sokhumi ad› Sokhumi’ye Gürcistan STAMP Kontrol Ünitesi verilen P-24 borda numaral› bayra¤› toka edildi. ©MSI botun teslim törenine, Daha sonra ise Sokhumi, firma yetkililerinin yan› s›ra yeni evine do¤ru Gürcistan’dan gelen resmi gerçeklefltirece¤i heyet de kat›ld›. Yonca-Onuk yolculu¤una bafllad›. Tersanesi Yönetim Kurulu fiimdilik ASELSAN Baflkan› fiakir Y›lmaztürk’ün taraf›ndan gelifltirilen aç›l›fl konuflmas› ile 12,7 mm’lik STAMP bafllayan tören, Yönetim stabilize silah sistemi ile Kurulu Baflkan Yard›mc›s› donat›lan Sokhumi, s›n›r Dr. Ekber Onuk’un, ani muhafaza görevlerinde müdahale botunun kullan›lacak. Bu botu ilgi maketlerini, Gürcistan çekici k›lan küçük bir ayr›nt› Devlet Baflkan›’n› temsil da; botun, Gürcistan’›n en eden Gürcistan S›n›r Polisi sorunlu bölgelerinden biri yetkililerine sunmas› ile olan Abhazya’n›n baflkentinin devam etti. Kurdele ad›n› tafl›yor olmas›.
P-24 borda numaral›
©MSI Sokhumi, yeni evine do¤ru ç›kaca¤› yolculu¤a haz›rlan›yor.
7
www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 SAVUNMA HABER FNSS Seyyar Yüzücü Hücum Köprüsü’nün Temelini Att› ünyada s›n›rl› say›da Dülkenin tasar›m ve üretim kabiliyetine sahip oldu¤u seyyar yüzücü hücum köprüsü teknolojisini ülkemize kazand›rmaya haz›rlanan FNSS Savunma Sistemleri A.fi. (FNSS), geçti¤imiz y›l bafllatt›¤› çal›flmalar›n›n meyvelerini toplamaya bir ad›m daha yaklaflt›. Seyyar Yüzücü Hücum Köprüsü Projesi’nin I. Dönem ad›n› verdi¤i tasar›m dönemini tamamlayan firma, bu geliflmeyi, Savunma Sanayii Müsteflarl›¤› (SSM) yetkililerinin kat›l›m› ile FNSS tesislerinde düzenlenen törenle kutlad›. Törene, SSM Müsteflar› Say›n Murad Bayar, Müsteflar Yard›mc›s› Say›n ‹smail ©FNSS Tohumcu, Daire Baflkanlar› Hat›rlanaca¤› üzere Seyyar 2 Nisan 2007’de resmen metrelik bir köprünün ile Kara Araçlar› Dairesi Proje Yüzücü Hücum Köprüsü bafllat›lm›flt›. Her biri 12 adet gelifltirilmesi ve üretimini Gruplar› Yönetici ve Projesi, 30 Ocak 2007’de SSM araçtan oluflan ve 4 adet içeren proje kapsam›nda, Uzmanlar›, FNSS yönetimi ve ve FNSS aras›nda imzalanan sistem birleflti¤inde üzerinden bir de 50 metrelik e¤itim proje ekibi kat›ld›. sözleflmenin ard›ndan tanklar›n geçebilece¤i 650 köprüsü bulunuyor.
8 ©MSI ‹sveç Savunma Sanayi’nin Türkiye ‹lgisi stanbul ‹sveç Murad Bayar ve ‹sveç Vekili Gunnar Hult da söz ve Aimpoint AB firmalar› ‹Baflkonsoloslu¤u’nun Büyükelçisi Christer ald›. Özgün savunma ile Ankara’dayd›. Saab’dan ticaret biriminin Asp taraf›ndan birer ürünleri ile tan›nan Mats Warstedt, koordinasyonu ile konuflma yap›lan etkinlikte, savunma sanayinin a¤›r Swe-dish’ten Gabriele 4 Haziran’da Ankara Savunma Sanayii toplar›n› ülkemize getiren Arrighetti ve Aimpoint’ten Sheraton Oteli’nde Müsteflarl›¤› Uluslararas› ‹sveç, Saab Grubundan Magnus Andersson’un da düzenlenen ‹sveç-Türkiye ‹flbirli¤i Daire Baflkan› Bofors Dynamics, sunum yapt›klar› etkinlikte; Savunma Teknolojileri Günü, Lütfi Varo¤lu, ‹sveç Askeri Microwave Systems, ASELSAN, HAVELSAN geçti¤imiz ay›n en ilgi çekici Ataflesi Anders Stenström Underwater Systems ve TUSAfi gibi çok say›da etkinliklerinden biri oldu. ve ‹sveç Savunma Sanayi ve Grintek’in yan› s›ra yerli firmam›z da boy Savunma Sanayii Müsteflar› Baflkanl›¤› Genel Direktör Swe-dish Satellite Systems gösterdi.
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com Simülatör Pazar›nda ‹ddial› Birliktelik ©MSI ürk biliflim sektörünün yükselen y›ld›z› Koç Bilgi Grubu, Tgelifltirdi¤i simülatör sistemleri ile ad›ndan s›kça söz ettiren Kaletron Firmas›’n› geçti¤imiz ay bünyesine katt›. Son olarak UH-1H genel maksat helikopterleri için gelifltirdi¤i simülatör ile dikkat çeken Kaletron, savunma sanayine önemli yat›r›mlar yapan Kale Grubu’na ba¤l› olarak faaliyetlerini sürdürüyordu. Koç Bilgi Grubu’nun, bu at›l›m› kamuoyuna duyurmak için düzenledi¤i bas›n toplant›s›nda konuflan Genel Müdür Mehmet Nalbanto¤lu, bu yat›r›m›n Koç Bilgi ve Savunma Teknolojileri A.fi.’nin savunma Savunma Teknolojilerine sanayindeki etkinli¤ini art›raca¤›n› vurgulad›. Nalbanto¤lu, SAVTEK Damgas› dünyada 70-80 milyar dolarl›k bir hacmi olan simülasyon pazar›n›n üçte birine ulaflmay› hedeflediklerini belirterek, enelkurmay Baflkanl›¤›, Milli Savunma Bakanl›¤›, Kaletron’u bünyelerine katmalar›n›n nedenini de aç›klam›fl GSavunma Sanayii Müsteflarl›¤›, Kara Harp Okulu oldu. Birlikteli¤in di¤er cephesinde yer alan Kaletron’un Savunma Bilimleri Enstitüsü, Orta Do¤u Teknik Genel Müdürü Tarcan Kiper de bu ortakl›k sayesinde, Üniversitesi (ODTÜ) ve ODTÜ-B‹LT‹R Merkezi taraf›ndan savunma sanayinin yan› s›ra sivil alanda da simülatör ve bu y›l 4’üncüsü düzenlenen SAVTEK Savunma bu simülatörlerin yaz›l›mlar› kapsam›nda Türkiye’de tek Teknolojileri Kongresi, 26-27 Haziran tarihleri aras›nda olmay› hedeflediklerini belirtti. ODTÜ Kültür Kongre Merkezi’nde gerçeklefltirildi. SAVTEK’in bu y›lki gündemi, savunma teknolojilerine yönelik mühendislik, temel bilimler ve yönetim bilimleri alanlar›ndaki Ar-Ge çal›flmalar› oldu. Etkinlikte, Savunma Sanayii Müsteflar› Murad BAYAR baflta olmak üzere çok say›da askeri ve sivil kat›l›mc› yer ald›. Kongre Baflkan› Prof. Dr. Mustafa ‹lhan GÖKLER’in aç›l›fl konuflmas› ile bafllayan birinci gün, ODTÜ rektörü Prof. Dr. Ural AKBULUT’un hofl geldiniz konuflmas›n›n ard›ndan Murad BAYAR’›n “Savunma Sanayinde Ulafl›lan Nokta” konulu sunumu ile devam etti. Plaket takdimi ve “Ulusal Savunma Sanayi Stratejik Hedefleri” isimli panelin yan› s›ra kongrede, 32 adet paralel oturum gerçeklefltirildi. Genel olarak devlet-sanayi-üniversite üçgeninin savunma sanayimizin geliflimindeki öneminin vurguland›¤› SAVTEK, bu kurumlar› bir araya getirerek önemli bir görev üstleniyor.
NUROL’un avunma sanayimizin Savunma Sektörünün alt›nda üretilmesi için bir Sköklü kurulufllar›ndan Ulaflt›¤› Nokta ve Hedefler anlaflma yap›ld›¤› da verilen Yeni Z›rhl›s› Nurol Makina ve Sanayi Endüstri Günü”nde, yeni bilgiler aras›nda. May›n ve A.fi., 16 Haziran tarihinde üretti¤i 6x6 EJDER taktik el yap›m› patlay›c›lara EJDER gerçeklefltirilen “Türk Kara tekerlekli z›rhl› arac›n› dayan›kl› olacak flekilde 9 tan›tt›. 70 adet arac›n, ad› üretildi¤i kaydedilen aç›klanmayan bir müflteriye EJDER, C-130 nakliye uça¤› ihraç edildi¤ini belirten ile nakledilebiliyor. Asfalt firma yetkilileri, yap›lan yolda saatte 110 km azami sözleflme kapsam›nda süratle yol alabilecek flekilde seri üretim hatt›n›n tasarlanmas›na ra¤men, kuruldu¤unu ve fabrika testlerinde 135 km/s üretimlere baflland›¤›n› h›za ulaflan araç, amfibik
©Nurolmüjdeledi. Makina Araçta olmas› sayesinde suda saatte kullan›lan süspansiyon ve 12 km sürat yapabiliyor. aktarma organlar›n›n, yerli Yüzde 60 dik meyil katk› oran›n› artt›rmak t›rmanabildi¤i belirtilen ve yurt içi projelerde araç, 120 cm hendek aflma kullanmak amac› ile lisans kabiliyetine sahip. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 SAVUNMA HABER ©Hyundai Smiths Detection Teröristlere Göz Açt›rmamakta Kararl› elifltirdi¤i detektör Gsistemleri ile tüm dünyada tan›nan ABD’li Smiths Detection Firmas›, Haziran detektör, 2 dakika içinde ay›nda 2 yeni ürününü daha tan›mlama, 5 dakika Kore Cumhuriyeti kamuoyuna tan›tt›. Bu içerisinde ise s›n›fland›rma sistemlerden ilk olan yapabiliyor. Pilleri ile birlikte 214’leri Üçledi SmartBio Sensor (SBS), 12,2 kg a¤›rl›¤a sahip olan zak Do¤u’nun en güçlü donanmalar›ndan biri olma havadaki biyolojik ajanlar› SBS, pilin türüne göre Uyolunda h›zla ilerleyen Kore Cumhuriyeti Donanmas›, ve toksinleri tespit edebilen 12 ile 18 saat aras›nda geçti¤imiz y›llarda siparifl etti¤i havadan ba¤›ms›z tahrik bir detektör. Bakteri, virüs görev yapabiliyor. Smiths sistemine sahip 3 adet 214 S›n›f› denizalt›n›n sonuncusu ya da bakteriyel sporlar ve Detection’un bu ay görücüye olan ROKS An Jung-geun’un denize indiriliflini kutluyor. toksinleri tan›mlayabilen ç›kard›¤› di¤er ürünü ise el 20. yüzy›l›n bafllar›nda Japonya’n›n hâkimiyetinde olan SBS’nin, havada do¤al olarak yap›m› patlay›c›lar›n teflhis Kore’nin ba¤›ms›zl›¤› için mücadele eden ve bu u¤urda bulunan biyolojik ve kimyasal edilmesi için gelifltirilen; hayat›n› kaybeden An Jung-geun’un ad›n› tafl›yan maddelerden en az seviyede SABRE EXV elle tafl›nabilen denizalt›n›n, test sürecini tamamlamas›n›n ard›ndan, etkilendi¤i belirtiliyor. 10 buhar alg›lama ve tan›mlama 2009 y›l›n›n Kas›m ay›nda hizmete girmesi bekleniyor. dakikadan daha k›sa bir sistemi. 5 dakikadan daha Kore Cumhuriyeti Donanmas›’n›n bu s›n›ftan di¤er sürede ifllevsel hale gelen k›sa bir sürede çal›flmaya 2 denizalt›s› olan ve geçti¤imiz y›llarda denize indirilen haz›r hale gelen bu el ROKS Son Won Il ve ROKS Jung Ji ise bu y›l içerisinde detektörü, 10 saniye görevlerine bafllayacak. Hyundai Heavy Industries içerisinde tan›mlama taraf›ndan Kore’de infla edilen 1800 tonluk denizalt›lar, yapabiliyor. 3,2 kg yak›t hücresi teknolojisi sayesinde 2 hafta boyunca a¤›rl›¤›ndaki flnorkel yapmadan su alt›nda görev icra edebiliyor. 400 sistemin, 8 saatlik metre derinli¤e dalabilen 214 S›n›f› denizalt›lar, bugüne pil ömrü kadar Kore Cumhuriyeti ve Yunanistan taraf›ndan seçildi. bulunuyor.
Amerikan Deniz Kuvvetleri’nin yeni nesil elektronik Boeing Yaz Tatili Yapm›yor muharebe uça¤› EA-18G Growler’›n 6’nc›s›n› zaman›nda merikan Hava Kuvvetleri’nin Yeni Nesil Havadan Yak›t teslim eden Boeing, bu projedeki takvim ve bütçeye de Dononmas› ©Amerikan A‹kmal Uça¤› ‹halesi’nde Northrop-EADS ikilisinden yedi¤i sad›k kalm›fl oldu. B-1 stratejik bombard›man uçaklar›na darbenin ac›s›n› üzerinden atm›fla benzeyen Boeing, Haziran yeni kabiliyetler kazand›r›lmas› çal›flmalar›na da devam eden ay›nda yo¤un bir tempo içerisindeydi. Türk Hava firma, Sniper XR elektro-optik/k›z›lötesi hedefleme podunu Kuvvetleri’ne dünyada say›l› ülkenin sahip oldu¤u havadan bu uça¤›n üzerinde ilk kez test etti. Gerçek zamanl› iflleyen erken ihbar ve komuta ve kontrol kabiliyetini kazand›racak yapay aç›kl›kl› radarla donat›lm›fl ScanEagle ‹HA’s›n›n olan Bar›fl Kartal› Projesi’nin ana yüklenicisi olan firma, denemelerini de Haziran ay›na s›¤d›ran Boeing, ana alt yüklenicisi TUSAfi’›n, projenin ‹ngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri’nin 6’nc› C-17 2 numaral› uça¤› üzerindeki tüm Globemaster nakliye 10 modifikasyonlar› uça¤›n› da teslim etti. tamamlad›¤›n› duyurdu.
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com ©Lockheed Martin
F-35B Emeklemeye Bafllad›
ünyan›n en büyük ortak savunma projelerinden biri pilotu Graham Tomlinson taraf›ndan Lockheed Martin Dolan Müflterek Taarruz Uça¤› (JSF) Program›, k›sa Tesisleri’nden havaland›r›ld›. Uçufl s›ras›nda simülatördeki mesafeden kalk›fl ve dikey inifl özelli¤ine sahip F-35B denemelerden farkl› bir fleyle karfl›laflmad›¤›n› belirten fiimflek II’nin 11 Haziran’da ilk konvansiyonel kalk›fl ve eski Harrier pilotu Tomlinson; yaklafl›k 50 dakika süren iniflini gerçeklefltirmesiyle önemli bir aflama kaydetmifl testler s›ras›nda uça¤›n uçufl kontrollerini, motor oldu. fiimdiye kadar gelifltirilen en güçlü motor olarak performans›n› ve alt sistemlerini denedi. K›sa mesafeden lanse edilen Pratt&Whitney F135 ile uçan F-35B, kalk›fl ve dikine inifl testlerine gelecek sene bafllanacak program›n ortaklar›ndan biri olan BAE Systems’›n test olan uçak; ABD, ‹ngiltere ve ‹talya taraf›ndan kullan›lacak. aring S›n›f› ad›n› verdi¤i PAAMS Att›¤›n› Vuruyor DType 45 hava savunma muhriplerinden ilki olan HMS 1 adet Aster 30 füzesi, Horizon S›n›f› firkateynler de Daring’i önümüzdeki y›l yaklafl›k 10 km irtifada uçan PAAMS hava savunma hizmete sokmay› planlayan Mirach insans›z hedef sistemi ile donat›lacak. ‹ngiliz Kraliyet Donanmas›, uça¤›n›, 35 km mesafede ‹ngiliz Kraliyet Donanmas›’n›n Avrupa’n›n füze sistemleri önledi. MBDA taraf›ndan PAAMS sistemi, BAE Systems devi MBDA’dan gelen haberle gelifltirilen PAAMS; çok taraf›ndan gelifltirilen moral buldu. Bu s›n›ftan fonksiyonlu radar, komuta SAMPSON çok fonksiyonlu gemilere yerlefltirilecek olan kontrol ve Sylver A50 dikine radar› ile Horizon S›n›f› PAAMS hava savunma sistemi, f›rlatma sisteminin yan› s›ra firkateynlere yerlefltirilecek geçti¤imiz ay ilk kez test Aster 15 ve 30 füzesinden benzerinden farkl›lafl›yor. edildi. Fransa’n›n Akdeniz olufluyor. ‹ngiltere’nin ‹talya ve Fransa, kendi k›y›s›ndaki Ile du Levant Type 45 muhriplerinin yan› ihtiyaçlar› do¤rultusunda Adas› yak›nlar›ndaki s›ra Fransa ve ‹talya EMPAR çok fonksiyonlu deneme sahas›ndan f›rlat›lan taraf›ndan ortak gelifltirilen radar›n› seçmifl durumda. ©MBDA
Rheinmetall Havan’da (!) Su Dövmüyor 11 eçti¤imiz ay imzalanan 51 milyon avro mühimmat›n› oldukça Gdüzenlenen de¤erindeki çerçeve ihtiyac› oldu¤u anlafl›lan Eurosatory 2008 sözleflme uyar›nca firma, Hollanda Kraliyet Ordusu, Fuar›’nda sergiledi¤i miktar› aç›klanmamakla anlaflman›n 16,5 milyon yeni ürünleri ile birlikte Hollanda’ya 81 avro de¤erindeki ilk birçok ülkenin ilgisini mm’lik havan mühimmat› siparifl dilimini flimdiden üzerine çekmeyi baflaran sa¤layacak. 3 y›ll›k bir yürürlü¤e koymufl durumda. Rheinmetall, fuar dönüflü dönemi kapsayan bu Rheinmetall, imzalanan bu Hollanda Kraliyet çerçeve sözleflmenin, anlaflman›n da yard›m› ile Ordusu’ndan ald›¤› havan 1 y›l içerisinde 2 kez Hollanda Kara Kuvvetleri’nin mühimmat› sipariflinin artt›r›lmas›na olanak yeni nesil mühimmat mutlulu¤unu yafl›yor. tan›yan bir de opsiyonu gelifltirme projesinden pay Taraflar aras›nda bulunuyor. 81 mm’lik havan kapmay› hedefliyor. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 SAVUNMA HABER
Muson Hint Savunma ©Lockheed Martin Sanayi’ne Bereketli Geldi indistan’da her y›l haziran ay›nda bafllayan muson mevsimi, Hher ne kadar kendini f›rt›nalarla hissettirse de, bu y›lki ilk f›rt›nalar› ülkenin savunma sektörü estiriyor. Hindistan’›n en önemli savunma sanayi kurulufllar›ndan DRDO taraf›ndan tasarlanan Nishant ‹HA’s›, geçti¤imiz ay gerçeklefltirilen uçufl Freedom Aç›k Deniz testinin ard›ndan, gelifltirme ve kullan›c› deneme sürecini tamamlad›. Nishant’›n, yak›n bir zaman sonra hizmete girmesi Denemelerine Haz›rlan›yor bekleniyor. Oldukça hareketli bir ay geçiren Hindistan’a, ülkenin ›y› Sular› Muharebe Gemisi (LCS) Program›’nda rakibi en önemli havac›l›k projelerinden biri olan TEJAS muhabere Kolan General Dynamics-Austal ikilisinin geçti¤imiz ay uça¤› cephesinden de iyi haberler geldi. ‹lk uçuflunu Independence (LCS 2)’yi denize indirmesi karfl›s›nda gerçeklefltiren yeni TEJAS prototipi LSP-2, daha önce üretilen çal›flmalar›na h›z veren Lockheed Martin, Freedom (LCS 1) prototiplerden farkl› olarak F404-GE-IN20 motoru ve Martin muharebe gemisini aç›k deniz denemelerine haz›rl›yor. Baker Mk 16LG f›rlatma koltu¤u ile donat›ld›. Hindistan’a May›s ay›nda LCS 1’in dizel motorlar›n› test eden firma, Haziran ay›n›n son müjdesini ise ülkenin havac›l›k devi HAL bu ay da geminin 2 adet gaz türbininin ilk kez çal›flt›r›ld›¤› verdi. Firma, Ekvator Hava Kuvvetleri’nin 50,7 milyon dolarl›k bir deneme gerçeklefltirdi. Bugüne kadar Amerikan 7 adet Dhruv genel maksat helikopteri siparifli kapsam›ndaki Donanmas›’n›n herhangi bir gemisinde kullan›lan tüm gaz ilk teslimat› 6 ay içerisinde yapacak. türbinlerinden daha güçlü olan 2 adet Rolls-Royce MT30 gaz türbininin her biri 48.000 beygir gücü üretebiliyor. Haziran ay›n› oldukça verimli geçiren Lockheed Martin, Freedom’un muharebe yönetim sistemi olan COMBATSS-21’in gemiye entegrasyonunu da tamamlad›. Bu kapsamda bir de deneme gerçeklefltiren firma, sistemin hedeflere angaje olma ve hedefleri izleme kabiliyetini test etti. COMBATSS-21; radar, top, füze ve sahte hedef f›rlat›c›s› ile elektronik muharebe sistemi gibi LCS 1’in tüm önemli muharebe sistemlerini yönetebiliyor.
iyasi suçlular›n bir MineWolf’tan fiili’ye Yard›m Eli Sk›sm›n› uçaklardan denize att›rmas› ile Peru ve Bolivya s›n›rlar›nda, may›n temizleme gerçeklefltirilmesine meflhur “Rahmetli” kimi yerlerde 5000 metreyi araçlar›n›n, hâlihaz›rda bu önemli ölçüde katk› diktatör Augusto Pinochet aflan rak›mlarda görev ülkede devam eden sa¤lamas› beklenen döneminde ülke s›n›rlar›na yapacak. May›nlar› çal›flmalar› h›zland›rmas› MineWolf üretimi araçlar, döflenen yaklafl›k 1 milyon patlatarak temizleyen bekleniyor. fiili Hükümeti’nin ülkemizdeki benzer may›nla bafl› dertte olan MineWolf üretimi mekanik s›n›r bölgelerinin 2012 ihtiyac›n karfl›lanmas›na fiili, bu sorunu çözme y›l›na kadar may›nlardan yönelik yürütülen projenin yolunda geçti¤imiz ay ar›nd›r›lmas› yönündeki en önemli adaylar›ndan biri önemli bir ad›m atarak hedefinin durumunda. Haziran ay›n›n MineWolf Firmas›’na 2 adet sonunda Lübnan’da da may›n temizleme bir ofis açan arac› siparifl etti. MineWolf, Orta Do¤u Bu araçlar; bölgesindeki pazarlama 12 Arjantin, faaliyetlerine h›z verdi. ©MineWolf
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com
ÖZEL HABER A400M’den ‹lk Merhaba vrupa’n›n en büyük ve Süreç uzun ve zorluydu... C-130 ve C-160 nakliye modern askeri ulaflt›r- Ama uça¤› A400M’nin ta- uçaklar›n›n yerini alacak Avrupal› bir nakliye uça¤› n›t›m töreni, nihai montaj hat- gelifltirilmesi için 80’li y›llar›n bafl›nda yola ç›k›ld›¤›nda, t›n›n bulundu¤u ‹spanya’n›n Sevilla fiehri’nde gerçekleflti- halen iki kutuplu bir dünya mevcuttu. K›sa bir süre sonra rildi. 26 Haziran tarihinde ülkemizin de dâhil oldu¤u bu zorlu yolculuk, Türkiye’nin gerçeklefltirilen etkinlikte, Avrupa ülkelerinin havac›l›k ortak olarak yer ald›¤› ilk uluslararas› savunma program› sanayilerini temsil eden AIR- oldu. Sami ATALAN / [email protected] BUS, EADS-CASA, FLABEL ve Türkiye’yi temsilen Türk ayakta alk›fllad›lar. Yaklafl›k Sanc›l› Do¤um m›’nda ana yüklenicisi ola- Havac›l›k ve Uzay Sanayii A.fi. 20 y›ll›k bir serüvenin, art›k A400M’nin do¤um süreci rak, Ocak 1999 tarihinde ku- (TUSAfi)’›n yan› s›ra program seri üretim öncesi son kare- sanc›l› oldu. 1984 y›l›nda bafl- rulan ve TUSAfi’›n da ortak- orta¤› ülkelerden üst düzey leri foto¤rafç›lar taraf›ndan lat›lan projeye, Türkiye 1989 lar›ndan biri oldu¤u Airbus kat›l›mc›lar da yer ald›. Bir çekilirken, önemli bir etap y›l›nda kat›ld›. Çok yavafl iler- Military seçildi. çocu¤un dünyaya gelifline daha bitmifl oldu. leyen süreçlerde birçok en- Proje ana sözleflmesini kat›- benzer bir heyecan›n yaflan- Hangar kap›lar› aç›l›p A400M gelle karfl›lafl›ld›. Kat›l›mc› l›mc› ülkeler ad›na imzalama- d›¤› A400M’nin hangardan ilk d›flar› ç›kar›ld›ktan sonra, Avrupa ülkelerinin yaflad›¤› s› ve projeyi yürütmesi için Av- ç›k›fl›na, MSI Dergisi olarak aralar›nda Devlet Bakan› mali s›k›nt›lar ve program rupa Ortak Silahlanma ‹flbirli- sizler için flahitlik ettik. Kürflad Tüzmen, Hava Kuv- belirsizlikleri, ABD’nin bas- ¤i Teflkilat› OCCAR’› (Organi- S›ras›yla Airbus Military’nin vetleri Lojistik Komutan› k›lar›, sanayi ve siyasi çevre- sation Conjointe de Coopéra- Baflkan› Carlos Suárez, Hv.Plt. Korgeneral fievket lerden gelen bask›lar, savun- tion en Matière d'Armement) EADS CEO’su Louis Gallois Dingilo¤lu, SSM Müsteflar ma sanayinin entrikalar›, yetkilendirildi. Program Üst ve ‹spanya Kral› Juan Car- Yard›mc›s› Ömer ‹nak, TU- uçak tipinin belirlenmesinde Kurulu Karar›’n›n kat›l›mc› los’un konuflmalar›n›n ard›n- SAfi Genel Müdürü Muhar- yaflanan karmafla derken ülke temsilcileri taraf›ndan dan gerçeklefltirilen k›sa bir rem Dörtkafll› ve SSM Hava 90’l› y›llara gelindi… 22 May›s 2003 tarihinde im- gösteriden sonra nihayet Araçlar› Daire Baflkan› Sedat Ancak 1997 y›l›nda yay›nla- zalanmas›n›n 5 gün sonra- perdeler kald›r›ld› ve sahne ‹. Güldo¤an’›n da bulundu¤u nabilen teklife ça¤r› dosyas›- s›nda, OCCAR’›n ana yükleni- A400M’ye b›rak›ld›. A400M program›n kat›l›mc› ülkele- n›n (Request for Proposal / yüzlerce mühendisin karala- rinden üst düzey davetliler RFP) üzerinden 2 y›l geçtik- d›¤› k⤛tlardan f›rlam›fl ve uça¤› gezdi. ten sonra, A400M Progra- önümüzde duruyordu. Ola¤anüstü bir atmosferde gerçeklefltirilen törene kat›- lan seçkin davetliler sahnede A400M’yi gördüklerinde, ara- lar›nda Türk mühendislerin de bulundu¤u üretim ekibini
14
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com ci Airbus Military ile A400M ortalar›nda teslim edilece¤i Proje Sözleflmesi’ni imzala- tahmin ediliyor. mas›yla üretim süreci resmen Baflka bir aksilik yaflanmad›- bafllam›fl oldu. ¤› takdirde Fransa’n›n seri üretim ilk uça¤› teslim alma- Tasar›mda s›n›n ard›ndan, Türkiye’nin Biz de Var›z de seri üretim ikinci uça¤› Bafllang›çta 26 adet olarak ayn› y›l içerisinde teslim ala- planlanan Türk Hava Kuvvet- ‹spanya Kral› Juan CARLOS bilece¤i öngörülüyor. Seri leri’nin ihtiyaç miktar›, 2001 ve Hava Kuvvetleri Lojistik üretim ilk uçaklardan teslim y›l›nda yaflanan ekonomik Komutan› Hv.Plt. Korgeneral alacak olan Türkiye, uça¤›n kriz sebebi ile önce 20’ye, fievket D‹NG‹LO⁄LU test program›nda ve di¤er sonras›nda da 10 adede düfl- A400M tedarik edecek ülke- tü. ‹htiyaç rakam›ndaki azalt- sistemleri ise LED teknoloji- nun, Haziran ay› ortalar›nda lerin e¤itimlerinde de rol maya paralel olarak program leri kullan›larak SELKOM ta- bir C-130 nakliye uça¤› üze- üstlenecek. Türkiye’nin sipa- kapsam›ndaki sanayi pay›m›z raf›ndan gelifltirildi. rinde yer testlerine baflland›. rifl verdi¤i 10 adet A400M’nin da yüzde 10-11 civar›ndan A400M’nin motoru için ise yi- Testler kapsam›nda C-130’un 2010 ila 2014 y›llar› aras›nda yüzde 5,56’ya geriledi. ne Avrupa firmalar›ndan olu- 4 motorundan 1’i TP400-D6 teslim edilmesi bekleniyor. Projede Türkiye’yi temsil flan Europrop International ile de¤ifltirildi. Planlanan 30 Bu uçaklar›n Türk Hava Kuv- eden TUSAfi’›n gövde üzerin- (EPI) görevlendirildi. Rolls- saatlik yer testleri kapsa- vetleri envanterine dâhil ol- deki üretim ifl pay› ise yüzde Royce, Snecma, MTU ve ITP m›nda motorun titreflim ve mas›yla birlikte, nakliye ka- 7,15. Bu ifl pay› kapsam›nda (Industria de Turbo Propul- ›s› gibi özellikleri gözlemlen- biliyetimiz en az iki kat›na ç›- TUSAfi, uça¤›n ön orta gövde, sores) ortakl›¤›nda kurulan dikten sonra Temmuz ay›nda kacak. paraflütçü kap›lar›, acil ç›k›fl EPI taraf›ndan gelifltirilen 50 saat sürecek uçufl testle- “Dünyan›n en büyük perva- pencereleri, kuyruk konisi, TP400-D6 motoru üzerinde rine geçilecek. nelerine sahip uça¤›” olan arka gövde üst k›sm›, kanat- çal›flmalar halen devam edi- Ancak A¤ustos sonu haz›r A400M için öngörülen tam ç›klar, hava frenleri, ayd›nlat- yor. Bu program kapsam›nda olmas› beklenen motorla- yükte saatte 555 km’lik sü- ma ve su/at›k sistemlerinin ITP ile yapt›¤› risk ve gelir or- r›ndan dolay› A400M’de en rat, pervaneli bir uçak için tasar›m ve üretiminden so- takl›¤› anlaflmas› çerçeve- az 6 ayl›k bir gecikme bekle- son derece yüksek. Azami 37 rumlu. A400M Projesi kapsa- sinde TEI, TP400-D6 motoru- niyor. ‹lk uçuflunu 31 Tem- ton tafl›ma kapasitesi ile a¤›r m›nda toplam 900.000 ifl sa- nun Front Bearing Housing muz’da yapmas› planlanan nakliye yapabilecek olan ati çal›flmay› garantileyen Modülü ve Exhaust Duct Mo- A400M, en iyi flartlarda Ey- A400M, 30 tonluk kargoyu TUSAfi, mühendisleriyle ta- dülünün tasar›m ve üreti- lül’de havalanabilecek gibi yaklafl›k 4500 km menzile sar›m sürecinde aktif rol ald›. minden sorumlu. görünüyor. Gecikmeler ne- ulaflt›rabilecek. Uçak üzerinde bulunan 48 10.000 beygirin üzerinde güç deniyle ilk uça¤›n 2010 y›l› farkl› tip NVIS (gece görüfl sa¤layan TP400-D6 motoru- uyumlu) iç ve d›fl ayd›nlatma
15
www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 ÖZEL HABER
Devlet Bakan› Kürflad Tüzmen
Soldan Sa¤a: Airbus Military’nin CEO’su Carlos SUAREZ, TUSAfi Genel Müdürü Muharrem DÖRTKAfiLI, TUSAfi Yönetim Kurulu Baflkan› Hv.Plt.Korg. (E) A. Atalay EFEER, ‹spanya Kral› Juan CARLOS, Yap›sal ve Uydu Tasar›m ve Üretim Grup Baflkan› Bekir Ata YILMAZ, EADS Türkiye Genel Müdürü Can GENÇ
Taktik mi, de bafllang›çta Almanya 60, riyeti’nden gelen 8 ve Malez- gelecekteki ihtiyaçlar› göz Stratejik mi? Belçika 8 (1’i Lüksemburg ya’dan gelen 4 sipariflle birlik- önüne al›nd›¤›nda, flu an için Taktik bir nakliye uça¤› olarak için), Fransa 50, ‹ngiltere 25, te flimdiden 192’ye ulaflt›. Kul- benzeri olmayan A400M’nin s›n›fland›r›lsa da menzili ve ta- ‹spanya 27, Türkiye 10 olmak lan›m ömürlerini doldurmaya 1000 adetlik bir sat›fl rakam›- fl›ma kapasitesi nedeniyle üzere toplam 180 olan siparifl yaklaflm›fl olan C-130 ve na ulaflmas› mümkün görü- stratejik nakliye uçaklar›na da- miktar›, Güney Afrika Cumhu- C-160 say›s› ve di¤er ordular›n nüyor. ha yak›n olan A400M, taktik bir nakliye uça¤› olan C-130’un bi- le inemeyece¤i, haz›rlanma- A400M TEKNIK ÖZELLIKLERI m›fl pistlere inifl yapabilecek. HIZ B‹LG‹LER‹: Seyir Sürati (Bofl) 839-889 km/sa Kargo k›sm›ndaki yükünü bir- Azami Operasyonel Sürati 555 km/sa kaç saniyede boflaltabilecek olan A400M, oksijenin az oldu- UÇUfi ‹RT‹FASI B‹LG‹LER‹: ¤u, s›cakl›¤›n da -40 derecenin Normal Seyir ‹rtifas› 8.839 m alt›na düfltü¤ü çok yüksek irti- falarda kargo kap›s›n› açabil- Azami Operasyonel ‹rtifas› 11.277 m mesi nedeniyle özel amaçlar Azami Özel Operasyonel ‹rtifas› 12.192 m için kullan›lmaya müsait. A400M’nin bir di¤er art›s› da MENZ‹L B‹LG‹LER‹: Azami Yüklü Menzili 3.296 km bugüne kadar hiçbir nakliye 30 Ton Yükle Azami Menzili 4.537 km uça¤›nda görülmemifl otoma- tik kargo b›rakma sistemi ola- 20 Ton Yükle Azami Menzili 6.389 km cak. Seyir esnas›nda kargo- Yük Olmadan Azami Menzili 8.704 km nun inece¤i GPS koordinatla- r›n›n uça¤a aktar›lmas›n›n ar- ‹HT‹YAÇ DUYULAN ASGAR‹ P‹ST UZUNLU⁄U: Taktik Kalk›fl Pist Uzulu¤u 914 m d›ndan, A400M’nin bilgisayar›, Taktik ‹nifl Pist Uzunlu¤u 822 m o anki GPS koordinatlar› ile kargo a¤›rl›¤›, rüzgâr›n yönü BOYUTLAR: Toplam Uzunluk 45,1 m ve sürati, uça¤›n yüksekli¤i ve Kanat Aç›kl›¤› 42,4 m 16 süratini hesaplay›p, kargoyu otomatik bir flekilde b›rakabi- Toplam Yükseklik 14,7 m lecek. Sadece modern savafl Kargo Kabini Boyutlar› uçaklar›nda serbest düflümlü Uzunluk (Rampa Hariç) 17,71 m mühimmatlar için kullan›lana benzer bir yaz›l›m›n kullan›la- Rampa Uzunlu¤u 5,4 m ca¤› bu sistem sayesinde, Genifllik 4 m A400M’den serbest at›lan kar- golar neredeyse nokta inifl ka- Yükseklik 3,85 m biliyeti kazanacak. A⁄IRLIK B‹LG‹LER‹: Azami Kalk›fl A¤›rl›¤› 141 t Gelecek say›lar›m›zda daha fazla teknik detay›na girece¤i- Azami ‹nifl A¤›rl›¤› 122 t miz A400M için son olarak Azami Yük Kapasitesi 37 t flunlar› da belirtmekte fayda var. A400M Program› dâhilin- Dahili Yak›t Kapasitesi 50,05 t
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com
RÖPORTAJ ASELSAN’›n Hedefi ‹lk 50 Türk Silahl› Kuvvetlerini Güçlendirme Vakf›’n›n bir kuruluflu olan ASELSAN, K›br›s Bar›fl Harekât›’ndan sonra Türk Silahl› Kuvvetleri’nin (TSK) telsiz ihtiyac›n› karfl›lamak üzere 1975 y›l›nda kuruldu. Kuruluflundan bugüne kadar geçen 33 y›lda ASELSAN, Askeri Haberleflme Sistemleri, Radar ve Elektronik Harp Sistemleri, Elektro-Optik Sistemleri, Seyrüsefer ve Aviyonik Sistemleri, Savunma ve Silah Sistemleri, C4ISR Sistemleri, Deniz Savafl Sistemleri, Profesyonel Haberleflme Sistemleri ve Ak›ll› Ulafl›m Sistemleri tasar›m›, gelifltirilmesi, imalat›, sistem entegrasyonu, modernizasyonu ve sat›fl sonras› hizmetleri alanlar›nda bir teknoloji merkezi konumuna geldi.
Ümit BAYRAKTAR / [email protected] ugün “Dünya’n›n ilk 100 Savunma Sa- me Cihazlar›”, “Savunma Sistem Teknoloji- nayi fiirketi” aras›nda yer alan tek leri”, “Radar, Elektronik Harp ve ‹stihbarat” BTürk firmas› olma baflar›s›na ulaflan ile “Mikroelektronik Güdüm ve Elektro-Op- ASELSAN’›n, 2007 y›l›ndaki net sat›fl› 640 tik” alanlar›nda olmak üzere 4 Grup Bafl- milyon YTL civar›nda. Ankara Ticaret Odas› kanl›¤› halinde faaliyet gösteriyor. TSK'n›n taraf›ndan “En Yüksek Vergi Veren Ödülü” d›fla ba¤›ml›l›¤›n› en aza indirme misyonu alan ASELSAN, ‹stanbul Ticaret Odas›’n›n ile görev yapan; yüksek teknolojili özgün ‹lk 500 Özel Sektör Firmas› S›ralamas›’nda olanak ve yetenekler yaratarak dünyan›n ise üretimden sat›fllarda 67’nci, dönem ka- en büyük 50 savunma sanayi firmas›ndan r›nda 24’ncü ve net aktiflerde 14’ncü s›rada biri olma yolunda emin ad›mlarla ilerleyen yer al›yor. Borsaya aç›k tek savunma sanayi ASELSAN’›n günümüzde ulaflt›¤› seviyeyi flirketimiz olan ASELSAN, iç ve d›fl tüm de- Yönetim Kurulu Baflkan› Korgeneral (E) netimlere de aç›k yap›s›yla dikkat çekiyor. Mehmet ÇAVDARO⁄LU’na sorduk. Ürün ve sistemleri ile yurt savunmas›nda önemli görevler üstlenen ASELSAN’da Ha- ziran 2008 itibariyle 1500’ü mühendis 3120 personel çal›- fl›yor. Mühendislerinin 2/3’ü Ar-Ge faaliyetlerinde gö- rev alan ASELSAN, “Haberlefl-
18 26 Eylül 2007 tarihinde fiereflikoçhisar’da yap›lan testlerde helikopter üzerine entegre edilen milli görev bilgisayar› kontrolündeki silah sisteminden at›lan tanksavar füzesi, hedefi baflar›yla imha etmiflti.
Hollanda Kraliyet Ordusu’na yap›lan KMS sat›fl›nda, seri üretim faaliyetleri tamamlanma aflamas›na gelmifl durumda
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com Ümit BAYRAKTAR: Türk Savunma Sanayi’nin amiral gemisi olan ASELSAN’›n ihracat faaliyetlerinin ulaflt›¤› seviyeyi örnekler vererek de¤erlendirir misiniz? Korg. (E) M. ÇAVDARO⁄LU: Yurt d›fl› sa- t›fl faaliyetlerinin sektör içerisindeki ge- liflim aç›s›ndan öneminin bilincinde olan ASELSAN, kurulufl sürecinin hemen sonras›nda yurt d›fl› sat›fl faaliyetlerine bafllad›. 2006 y›l› sonunda ulaflt›¤› sat›fl rakamlar› ile Dünya’n›n en büyük ilk 100 savunma sanayi firmas› aras›na girmeyi dolar tutar›nda d›fl sat›fl gerçeklefltirdi. üzere, ASELSAN’›n kendi kaynaklar›yla baflaran ASELSAN, bu alanda devlerle 2008’i ASELSAN aç›s›ndan ihracat y›l› hayata geçirece¤i yeni projeler var m›? rekabet ederek dünyadaki ilk 50 firma olarak belirledik. Tespit edilen hedef ül- Korg. (E) M. ÇAVDARO⁄LU: Bildi¤iniz aras›nda yer almay› kendisine ana hedef keler nezdinde pazarlama faaliyetlerimi- gibi ASELSAN ve FNSS, tekerlekli ve pa- olarak belirlemifl durumda. zi sürdürüyoruz. Orta Do¤u, Orta ve Gü-
letli kara araçlar›na entegre edilebilecek, neydo¤u Asya, Kuzey Afrika, Kuzey ve uzaktan kumanda edilebilen 25/30 mm 2007 y›l› içinde Pakistan, Uruguay, Endo- Güney Amerika ülkelerine uygulanan stabilize top ve kule sistemi gelifltirmek nezya, Umman ve ABD ile haberleflme, aç›l›mlar neticesinde Azerbaycan, Ceza- üzere bir iflbirli¤i yapt›. Bu çal›flman›n fi- gece görüfl ve otoyol ücret toplama sis- yir, Kazakistan, Uruguay, Malezya, Pakis- nansman›, ifl paylar› oran›nda flirketlerin temleri konular›nda yeni sözleflmeler tan, Bulgaristan, BAE, ABD ve fiili gibi ül- kendi öz kaynaklar›ndan sa¤lanacak. imzalad›k. Üretiminin yüzde 16’s›n› ihraç kelerde yak›n gelecekte önemli sat›fl ba- Böylelikle yüksek z›rh korumas› alt›nda eden ASELSAN, 2007 y›l›nda 22 milyon flar›lar›na imza atmay› hedefliyoruz. görev yapma imkân› sunan insans›z silah kulelerine yönelik geliflmekte olan paza- Ümit BAYRAKTAR: Son dönemde ra komple bir sistem çözümü sunmay› ASELSAN’›n HAVELSAN, ROKETSAN ve hedefliyoruz. FNSS gibi firmalar›m›zla iflbirli¤i Deniz Kuvvetleri Komutanl›¤› (DzKK) ve olanaklar›n› de¤erlendirdi¤i görüyoruz. Sahil Güvenlik Komutanl›¤› (SGK)’n›n su ASELSAN, önümüzdeki günlerde bu üstü, su alt› Deniz Platformlar› Projele- firmalar›n yan›na yenilerini rinde ise HAVELSAN ile iflbirli¤i yap›yo- eklemeyi düflünüyor mu? ruz. Yeni Tip Karakol Botu ve M‹LGEM Özellikle FNSS ile bafllat›lan Projeleri’nde birlikte çal›flan her iki fir- çal›flma örne¤inde gördü¤ümüz man›n; yerli sanayinin desteklenmesi,
Solda keskin niflanc› tüfekleri için tasarlanan BOA termal dürbünü, Sa¤da ise genifl alan gözetlemesi amac›yla tasarlanan ÖNCÜ termal dürbünü.
19 Foto¤raflar: ©ASELSAN Foto¤raflar:
ASELSAN’›n konsept gelifltirme süreci devam eden DEN‹ZC‹ insans›z deniz arac›
www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 RÖPORTAJ
Ümit BAYRAKTAR: ASELSAN’›n radar sistemlerine yönelik çal›flmalar›n›n son durumu hakk›nda bilgi verir misiniz? Bu kapsamda, özellikle deniz platformlar›na yönelik çeflitli radar sistemleri üzerinde çal›flan TÜB‹TAK UEKAE ile bir iflbirli¤i gündemde mi? Korg. (E) M. ÇAVDARO⁄LU: ASELSAN, radar konusundaki faaliyetlerine 1991 y›l›nda ASKARAD Kara Gözetleme Rada- r›’n›n üretimi ile bafllad›. 2000 y›l›nda ilk özgün Türk radar› olan, düflük tespit edilme (LPI) özellikli ARS-2000 Gözetle- me Radar› gelifltirilerek TSK’ya teslim edildi. Ard›ndan, hava hedeflerini 3 bo- yutta tespit ve takip edebilen, faz dizili antenli çok karmafl›k bir yap›ya sahip ASELSAN üretim hatt› hava savunma radar›n› (HSR) milli im- kânlarla özgün olarak gelifltirdik ve yerli sanayide oluflan teknik birikimlerin man›n yan› s›ra ihracat faaliyetleri çerçe- ürettik. projelerde de¤erlendirilmesi ve yerli flir- vesinde yurt d›fl› pazarlarda sat›fl potansi- Önümüzdeki aylarda TSK envanterine ketlerin azami ölçüde alt yüklenici ola- yelini ve ihtiyaç görülen konularda reka- girmesi beklenen HSR, May›s 2008 tari- rak projelerde yer almas› için azami bet flans›n› art›rmak amac›yla, kendi kay- hinde gerçeklefltirilen Anadolu Kartal› gayret gösterdi¤ini söyleyebilirim. Ayr›- naklar› ile finanse edece¤i gelifltirme pro- Tatbikat›’nda çok say›da savafl uça¤› ve ca ROKETSAN ile de bir “‹flbirli¤i Anlafl- jelerini hayata geçirmeye devam ediyor. helikopter ile gerçeklefltirilen uçufllar mas›” imzalad›k. s›ras›nda gerçek arazi flartlar›nda de- Anlaflma kapsam›nda taraflar, baflta ha- Ümit BAYRAKTAR: ‹flbirlikleri konusuna nendi ve beklenenin de üstünde, çok ba- va savunma sistemleri olmak üzere ro- de¤inmiflken ASELSAN’›n KOB‹’lere flar›l› sonuçlar elde edildi. TSK ihtiyac›n› ket ve füze gelifltirilmesi ve üretimi ol- yaklafl›m› hakk›nda bilgi verir misiniz? karfl›lamak üzere, a¤›r testlerden geçi- mak üzere yurt içi ve yurt d›fl›na yönelik Korg. (E) M. ÇAVDARO⁄LU: Kuruldu¤u rilmifl bu radar›n seri üretim faaliyetleri projelerde iflbirli¤i yapacak. günden bu yana KOB‹ niteli¤indeki yan hâlihaz›rda bafllam›fl durumda. Radar›n ASELSAN, TUSAfi ile de yak›n iliflki için- sanayi firmalar› ile çal›flmakta olan yurt d›fl›na sat›fl› için gerekli temaslara de. Kara Kuvvetleri Komutanl›¤› (KKK) ASELSAN, artan ifl hacmi sebebiyle yan da devam ediliyor. ihtiyac› için TUSAfi’ta üretilecek ATAK sanayi firmalar›n› art›k yaln›zca fason Gelinen aflama itibari ile ASELSAN’›n, Helikopteri’nin görev bilgisayar› ile ter- üretim yapan firmalar olarak de¤il, ta- geliflmifl teknolojiye haiz faz dizili anten- mal görüntüleme ve niflangâh, seyrüse- sar›m sürecinden itibaren birlikte hare- li ve çok fonksiyonlu radarlar da dahil ol- fer, haberleflme, elektronik harp ve si- ket etti¤i; ürün gelifltirme ve maliyet mak üzere de¤iflik özelliklerde radarla- lah sistemleri ASELSAN taraf›ndan sa¤- azaltma çal›flmalar›nda destek olacak; r›n gelifltirilmesi ve üretilmesi için ge- lanacak. Türk ‹nsans›z Hava Arac›, yeni mühendislik altyap›s› güçlü; de¤iflen ih- rekli birikim, yetiflmifl insan gücü ve tek- üretilecek Temel E¤itim Uça¤› ve mo- tiyaçlara cevap verebilecek kapasitede noloji ile ileri mühendislik, test ve üretim dernize edilen T-38 Jet E¤itim Uçakla- birer ifl orta¤› olarak görmeyi arzuluyor. alt yap›s›na kavufltu¤unu söyleyebilirim. r›’nda da ASELSAN ürünü aviyonik ci- Ülke sanayine entegre bir yap› içerisin- Radar alan›ndaki çal›flmalar›m›z, hava hazlar kullan›lacak. de faaliyetlerini sürdürmeyi öncelikli savunma sistemleri ile gözetleme sis- ASELSAN, yüzde 72 hissesine sahip hedeflerinden birisi olarak benimseyen temlerinde kullan›lacak çeflitli radarla- oldu¤u M‹KES ile ise Türk Hava Kuv- ASELSAN, önümüzdeki dönemlerde, r›n özgün olarak gelifltirilerek üretilmesi vetleri’ne ait Blok 50 F-16 uçak filosu- performans ölçüm sistemi, rekabetçili¤i yönünde artarak devam ediyor. Bu kap- 20 nun Elektronik Harp Kendini Koruma teflvik gibi unsurlar› ön plana ç›kartarak samda; hava savunma top ve füze sis- Sistemleri’nin gelifltirilmesi; RF-4E yan sanayi destekleme çal›flmalar›na temleri ile kullan›lacak olan mobil ara- uçaklar›n›n ve helikopterlerimizin La- daha da a¤›rl›k verecek. ma ve at›fl kontrol radarlar›; deniz plat- zer ‹kaz Al›c› Sistemleri’nin gelifltiril- 2007 y›l› içerisinde büyük ço¤unlu¤u KO- formlar›nda ihtiyaç duyulan gözetleme mesi, yine KKK helikopterlerinin B‹ nitelikli 153 yerli alt yüklenici firmay- ve at›fl kontrol radarlar›; s›n›r ve sahil Chaff/Flare at›c› sistemlerinin geliflti- la de¤eri 100 milyon dolar› aflan sözlefl- gözetleme radarlar› ile insans›z hava rilerek üretilmesi projelerinde birlik- meler yapt›k. KOB‹’lere sadece ifl vermi- araçlar›nda kullan›lacak olan yapay te çal›fl›yor. yoruz. Firmalar›n personeline bedelsiz aç›kl›kl› radarlar›n (SAR) gelifltirme fa- ASELSAN, sivil haberleflme sistemleri- olarak e¤itim de veriyoruz. Özellikle ta- aliyetleri sürdürülüyor. Sayd›¤›m bu ra- nin yurt içinde sat›fl› ve sat›fl sonras› des- sar›m, kalite ve mühendislik bölümleri- darlar›n tamam›n›n, önümüzdeki 5 y›l te¤ini vermek üzere kurulan ve bölge mizin kat›l›m›yla yan sanayi firmalar›m›- içinde envantere girmesi planlan›yor. müdürlükleri ve yayg›n bayi a¤› ile hiz- za fayda sa¤layaca¤› öngörülen yeni tek- ASELSAN radarlara yönelik faaliyetleri- met veren ASELSANNET Firmas›’n›n da nolojik geliflmelere iliflkin konularda se- ni, baflta Orta Do¤u Teknik Üniversitesi yüzde 95 hissesine sahip. minerler düzenlenmesi de planlar›m›z (ODTÜ) olmak üzere çeflitli üniversiteler ASELSAN, TSK’n›n ihtiyaçlar›n› karfl›la- aras›nda. ve yurt içi kurumlarla iflbirli¤i içerisinde
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com gerçeklefltiriyor. Bu kapsamda, ülkemi- fe 40 mm bafl topunu yönlendirerek, ön- zin k›ymetli araflt›rma kurumu TÜB‹TAK görülen senaryo çerçevesinde at›fl yap›l- ile iflbirli¤i yaparak bilimsel katk›lar›n- mas›n› sa¤layacak. dan radar alan›nda da yararlanmak ar- STAMP/STOP ile ilgili sorunuza gelecek zusunday›z. olursak… Bildi¤iniz üzere STAMP sistemi tüm testleri baflar›yla tamamlanarak Ümit BAYRAKTAR: STAMP ile bafllay›p SGK envanterine girmifl bir üründür. M‹L- STOP ile devam eden stabilize silah GEM’de 2 adet, Yeni Tip Karakol Botu’nda sistemleri gelifltirme çal›flmalar› ise 32 adet STAMP sistemi siparifle ba¤- kapsam›nda, daha yüksek kalibreler olan land›. SGK bünyesinde mevcut ve yeni 40 ve 76 mm top at›fl kontrol sistemi imal edilecek gemi/botlar için yaklafl›k projelerinde gelinen son durum 100 adet STAMP ihtiyac› bulunuyor. Bun- hakk›nda bilgi verir misiniz? At›fl testleri lar›n y›llara sari bir plan çerçevesinde te- hangi aflamaya gelmifl durumda? dariki hedefleniyor. Bunun yan›nda SAT Korg. (E) M. ÇAVDARO⁄LU: Son dö- Botu gibi di¤er DzKK planl› al›mlar›nda nemde DzKK ihtiyac›na yönelik projeler- STAMP sisteminin kullan›laca¤›n› de¤er- deki art›fl›n do¤al bir sonucu olarak, lendiriyoruz. Ayr›ca ihracata yönelik ola- ASELSAN’da birçok yeni projeyi hayata rak, muhtemel yurt d›fl› kullan›c›lar›n ih- geçirdi. Bu projelerdeki ortak paydalar- tiyaçlar›n› da unutmamak gerekiyor. dan biri de ASELSAN taraf›ndan geliflti- STAMP sisteminde elde edilen baflar› ve rilmekte olan at›fl kontrol sistemleridir. tecrübe ile ASELSAN, deniz araçlar›nda 76 mm Top At›fl Kontrol Sistemi; savafl kullanmak üzere uzaktan kumandal› gemisi at›fl kontrol sensörlerinden elde 25/30 mm Stabilize Top (STOP) sistemi edilen hedef iz bilgilerini ve gemi refe- gelifltirme çal›flmalar›na bafllad›. Çok k›- rans sistemlerinden elde edilen plat- sa bir süre içerisinde üretilen prototiple form verilerini kullanarak gemide bulu- halen sistem seviyesi do¤rulama testle- ise ASELSAN’›n sorumlulu¤undad›r. Bu nan 76 mm ana topun kontrolünü sa¤la- ri yap›l›yor. DzKK ihtiyac› için üretilecek ürünün de gerek yurt içi ve gerekse yurt yan özgün bir sistemdir. Proje kapsa- 8 adet Süratli Amfibi Gemi’de toplam 16 d›fl›nda önemli bir sat›fl potansiyeli ola- m›nda Karap›nar At›fl Poligonu’nunda adet 25 mm STOP sistemi kullan›lmas› ca¤› inanc›nday›z. kurulan 76 mm’lik top ile muhtelif mü- öngörülüyor. Bu ifl için tersanelere tek- hendislik at›fl denemeleri yap›ld›. Ayn› liflerimizi ilettik. Ayr›ca bir yurt d›fl› kul- Ümit BAYRAKTAR: TSK’n›n, farkl› poligonda kontrollü bir ortamda gerçek- lan›c› ihtiyac› için aç›lan 25 mm STOP irtifalardaki hava savunma sistemleri lefltirilen at›fll› testler ile de balistik mo- sistemi ihalesine de teklif verdik. Bu iha- ihtiyac›na yönelik, ASELSAN’›n çözümleri dülde kullan›lacak at›fl kontrol verileri lede teklifimizin de¤erlendirilmesi için hakk›nda, hem füze sistemleri hem de üretildi. ön flart olan; 25 mm STOP sistemi de- namlulu sistemleri kapsayacak flekilde Ayr›ca ASELSAN, 16 adet Yeni Tip Kara- monstrasyonu da baflar›l› bir flekilde bilgi verir misiniz? kol Botu ve 4 adet Sahil Güvenlik Arama gerçeklefltirildi. Korg. (E) M. ÇAVDARO⁄LU: TSK için üre- Kurtarma Gemisi’nde bulunacak 40 mm Kara araçlar› için FNSS ile bafllatt›¤›m›z tilen 100’ü aflk›n Kaideye Monteli Stinger toplar›n at›fl kontrol sistemi ihtiyac›n› 25/30 mm stabilize top ve z›rhl› kule ge- (KMS) sisteminin teslimat› tamamland› karfl›lamak üzere de sözleflmeler imza- lifltirilmesi projesinde sistemin tüm me- ve ek ihtiyaç için üretim çal›flmalar› bafl- lad›. Gelifltirilen top at›fl kontrol sistemi, kanik aksam›n›n gelifltirilmesi FNSS’nin lat›ld›. Hollanda Kraliyet Ordusu için seri ASELSAN ürünü elektro optik yönlendi- sorumlulu¤unda, at›fl kontrol sistemi ve üretim faaliyetleri de tamamlanma afla- rici taraf›ndan izlenmekte olan bir hede- elektronik donan›mlar›n gelifltirilmesi mas›na geldi. Bu projeler ile ASELSAN, hava savunma silah sistemi tasar›m› ve entegrasyonu konusunda büyük teknolo- jik kazan›mlar elde etti. 21
STAMP, üzerinden gelifltirilen 76 mm Top At›fl Kontrol Stabilize Top (STOP) Sistemi, ana topun sisteminin kontrolünü sa¤layan özgün bilgisayar çizimi bir at›fl kontrol sistemidir. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 RÖPORTAJ
Önde, keskin niflanc› tüfekleri için tasarlanan BOA Termal Silah Dürbünü; arkada ise piyade tüfekleri için tasarlanan P‹TON Termal Silah Dürbünü
KMS, Hava Savunma Erken ‹kaz ve Ko- SSM’ye sundu. Yine SSM’nin talebi üze- Hem kunda¤› motorlu hava savunma muta Kontrol Sistemi (HER‹KKS) ve rine Alçak ‹rtifa Hava Savunma Füze toplar›, hem de alçak ve orta irtifa hava HSR projeleri ile ASELSAN; yer konufllu Sisteminin (A‹HSFS) yurt içinde yap›la- savunma füzeleri ile birlikte kullan›la- hava savunma sistemlerinin temel bilirli¤i ASELSAN ve ROKETSAN taraf›n- cak olan yer sistemlerinin, tamamen fonksiyonlar› olan hedef arama, tespit, dan birlikte araflt›r›larak bir de¤erlen- yurt içinde gelifltirilmesi ve üretimi için tan›ma-teflhis, hedef takibi, hava resmi- dirme raporu haz›rland›. gereken teknolojik bilgi birikiminin ek- nin oluflturulmas›, hedef-silah efllefltir- SSM’ye sunulan raporlarda her iki pro- siksiz olarak ASELSAN’da mevcut oldu- mesi, komuta kontrol ve at›fl kontrol gi- jenin de yurt içi olanaklarla gerçekleflti- ¤unu söyleyebiliriz. Alçak ve orta irtifa bi konularda gereken teknolojileri ka- rilebilece¤i de¤erlendirildi. Ayr›ca, hava savunma füzelerinin de ASELSAN- zand›. TSK gibi ileri teknolojiden yarar- A‹HSFS ve Orta ‹rtifa Hava Savunma Fü- ROKETSAN güç birli¤i ile yurt içinde ge- lanmay› hedeflemifl büyük bir ordu tara- ze Sistemi (O‹HSFS) için SSM taraf›ndan lifltirilebilece¤ine inan›yoruz. f›ndan kullan›lmakta olan KMS sistemi- yay›nlanm›fl olan bilgi iste¤i doküman- nin Hollanda Kraliyet Ordusu taraf›ndan lar›na cevap olarak, ASELSAN ve RO- Ümit BAYRAKTAR: ASELSAN’›n da tercih edilmesi ASELSAN’›n bu alan- KETSAN taraf›ndan yurt içi gelifltirme ve Hollanda’ya ihraç etme baflar›s› daki yetkinli¤ini bütün dünyaya gösterdi. yurt d›fl› ortak gelifltirme fleklinde alter- gösterdi¤i KMS Projesi’nden edindi¤i Savunma Sanayii Müsteflarl›¤› (SSM)’nin natif proje modelleri üzerinde çal›fl›la- tecrübeyle bafllatt›¤› Kaideye Monteli Igla talebi üzerine ASELSAN, Kunda¤› Mo- rak sonuçlar› SSM’ye sunuldu. De¤iflik (KMI) Projesi’nin geliflim süreci, bugünkü torlu Hava Savunma Top Sistemi’nin proje modelleri, teknik çözümler ve durumu ve program takvimi hakk›nda (KMHST) yurt içinde yap›labilirli¤ine ilifl- yaklafl›mlar üzerindeki bu çal›flmalar bilgi verir misiniz? Malezya gibi kin bir de¤erlendirme raporu haz›rlay›p 1,5-2 y›ldan beri sürdürülüyor. envanterinde çok say›da Igla bulunduran 22 ülkelere yönelik pazarlama faaliyetlerinde M113 paletli z›rhl› arac›na ASELSAN hangi noktaya ulaflt›? yerlefltirilen KMS Sistemi Korg. (E) M. ÇAVDARO⁄LU: Hollanda ATILGAN KMS projesinde elde edilen baflar›y› ta- kiben ASELSAN, envanterinde Stinger harici alçak irtifa hava savunma füzesi bulundu¤u bilinen ülkelerin de tedarik programlar›nda görev al›nmas›na yöne- lik çal›flmalara bafllad›. Bu çerçevede, öncelikle pazar potansiyelinin yüksek oldu¤u de¤erlendirilen Igla versiyonuna yönelik sistem prototipi oluflturuldu. Oluflturulan sistemi, May›s 2007 ay›nda Ankara’da düzenlenen IDEF Fuar› ve ta- kiben Nisan 2008 ay›nda Malezya’n›n
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com Baflkenti Kuala Lumpur’da düzenlenen DSA 2008 Fuar›’nda ASELSAN stand›n- da gördünüz. Malezya ve di¤er Igla kul- lan›c›s› ülkelerde hâlihaz›rda pazarlama faaliyetlerimiz sürüyor. Baz› ülkelere Stinger füzesi, Malezya ve di¤er Igla kullan›c›s› ülkelere ise Igla fü- zesi kullanan Kaideye Monteli Füze Sis- temleri için tan›t›m ve ifl gelifltirme faali- yetlerimiz yo¤un flekilde devam ediyor.
Ümit BAYRAKTAR: TES‹D Yenilikçilik Yarat›c›l›k Ödülleri’nde Fikri Ürüne Dönüfltürme Süreci Ödülü’ne lay›k TSK’n›n ihtiyaçlar›n› çok k›sa sürede kar- Ümit BAYRAKTAR: ASELSAN’›n Ar-Ge görülen yeni nesil termal silah dürbünü fl›laman›n güvencesi olan ASELSAN’›n yaklafl›m› ve hâlihaz›rda yürütmekte P‹TON ve üst versiyonu olan BOA’n›n test tasar›m ve gelifltirme yetene¤inin so- oldu¤u Ar-Ge faaliyetleri hakk›nda bilgi süreci ve bugün gelinen son durumu nuçlar›ndan biri olan bu çal›flman›n verir misiniz? hakk›nda bilgi verir misiniz? TES‹D taraf›ndan “Yarat›c› Fikrin Ye- Korg. (E) M. ÇAVDARO⁄LU: Kuruluflun- Korg. (E) M. ÇAVDARO⁄LU: P‹TON, nilikçi Ürüne Dönüflüm” ödülü ile dan bu güne kadar Ar-Ge’ye vermifl ol- ASELSAN’›n her ihtiyaca cevap veren takdir edilmesi de bizim için çok an- du¤u önem ve öncelik ASELSAN’da bir “Termal Silah Dürbünü” ailesinin ilk laml›d›r. Ar-Ge kültürü oluflturdu. 30 y›l› aflk›n bir eleman›d›r. Tasar›m›ndaki özgünlük ve Bildi¤iniz gibi P‹TON, TSK envanterine süredir sa¤lanan Ar-Ge birikimi ile mo- esneklik sayesinde P‹TON’un de¤iflik girmifl bir sistemdir. BOA’n›n kabul düler, ölçeklenebilir ve dolay›s›yla yeni- türevlerinin gelifltirilmesi de P‹TON’un muayeneleri ise halen sürüyor. Bu den kullan›labilir tasar›m yöntemine tasar›m› ile efl zamanl› olarak yürütül- kapsamda gerçeklefltirilen bir dizi la- eriflildi. “Yeniden kullan›labilirlik”, daha dü. Böylelikle TSK’n›n ihtiyaçlar›n› kar- boratuvar ve arazi testinin hepsinin ba- önce modüler ve ölçeklenebilir olarak fl›layan tümleflik bir çözüm oluflturuldu. flar›l› oldu¤unu ve BOA’n›n da çok yak›n tasarlanm›fl olan bir tasar›m konfigü- Bu kapsamda aile içerisinde, P‹TON ve zamanda envantere kazand›r›laca¤›n›n rasyon biriminin aynen veya minimum BOA d›fl›nda ÖNCÜ ve STN (Stinger Ter- müjdesini verebiliriz. Di¤er iki ürünün de¤ifliklikle bir baflka cihaz tasar›m›nda mal Niflangâh›) adl› iki tane daha ürün yeterlilik testleri ise devam ediyor. kullan›lmas› demektir ki; bu husus ürün bulunuyor. gelifltirme h›z›n› art›ran en önemli un- Yüksek büyütmeye kabiliyeti olan BOA Ümit BAYRAKTAR: ASELSAN’›n, surlardan biridir. keskin niflanc›lar›n kullan›m›na yönelik öncelikle ana muharebe tank› Ürün gelifltirme sürecini k›saltan bir di- gelifltirilirken, ÖNCÜ genifl alanlar› gö- modernizasyon faaliyetleri olmak üzere, ¤er önemli unsur da kullan›c› ihtiyaçlar›- zetlemek üzere tasarland›. STN ise Azerbaycan ve di¤er Türk Cumhuriyetleri n›n tasar›mda tamamen dikkate al›nd›- Stinger kullan›c›s›na termal (k›z›lötesi) ile iliflkileri hakk›nda bilgi verir misiniz? ¤›ndan emin olunmas›d›r. Bu amaca yö- görüfl yetene¤i kazand›r›r. Korg. (E) M. ÇAVDARO⁄LU: Bölge ülke- nelik olarak hemen hemen tüm projele- lerinden Azerbaycan ve Kazakistan rimizde “Entegre Ürün Gelifltirme” yak- ASELSAN’›n yurt d›fl› pazarlama faali- lafl›m› uyguluyoruz. Ürün gelifltirme sü- yetleri içerisinde öncelikli yere sahip recimizin her aflamas›nda kullan›c› ve olan ülkelerin bafl›nda geliyor. tedarikçiler, paydafllar olarak “Tümleflik Bu kapsamda faaliyetlerimiz sadece Ürün Gelifltirme Ekipleri”nde yer al›r. tank modernizasyonu ile s›n›rl› de¤il. ASELSAN’›n Ar-Ge çal›flmalar› iki Haberleflme, komuta kontrol, s›n›r gü- önemli amaca hizmet eder: venlik sistem ihtiyaçlar›na yönelik ola- • Yeni ürün tasar›m› ve gelifltirilmesi, rak da yo¤un bir flekilde sürdürülüyor. • Envanterdeki cihaz, sistem ve Azerbaycan’a manga telsizi sat›fl› da platformlar›n modernizasyonu. 23 gerçeklefltirdik. ASELSAN’da kara, hava ve deniz araçla- Ayr›ca, Azerbaycan ile savunma projele- r›na monte edilen silah sistemlerinin öz- rimizi gelifltirmek amac›yla yüzde 100 gün olarak gelifltirilmesi konusunda ASELSAN sermayeli ASELSAN BAKÜ önemli ad›mlar att›k. Bu alanda stabili- flirketimiz Azerbaycan’da faaliyet göste- zasyon, video hedef izleme, at›fl kontrol, riyor. sensör füzyonu ve karar destek sistem- Kazakistan Savunma Bakanl›¤› taraf›n- leri için algoritmalar gelifltirmenin yan› dan yürütülmekte olan “C4I Projesi” kap- s›ra balistik ve silah kulesi yap›sal tasar›- Omuzdan at›l›r Stinger sam›nda, ASELSAN’›n komuta kontrol m› için Ar-Ge çal›flmalar› yürütüyoruz. Silah Sistemi için unsurlar› ve C4I çözümleri teklif olarak Projelerin ihtiyaçlar›na göre gelifltirip sunuldu. Kazakistan Silahl› Kuvvetleri üretti¤imiz 350’nin üzerinde at›fl kontrol gelifltirilen, Stinger ile güzel bir iflbirli¤i içinde bu ülkenin bilgisayar›; KMS, Volkan, F›rt›na ve çeflit- Termal Niflangâh ihtiyac›na yönelik önemli projeler üze- li helikopter platformlar›nda baflar›yla (STN) sistemi rinde çal›flmalar›m›z sürüyor. görev yap›yor. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 RÖPORTAJ
Kara, deniz ve hava platformlar›nda kul- Korg. (E) M. ÇAVDARO⁄LU: ASELSAN lan›lmak üzere de¤iflik veri yolu yap›la- taraf›ndan yürütülen di¤er faaliyetlerde r›na sahip, yüksek ifllemci gücü, düflük kazan›lan alt yap› ve bilgi birikimleri sa- güç tüketimi, küçük ve hafif yap›lar›yla yesinde Türk Donanmas›’na da özgün özgün nitelikte yeni nesil askeri bilgisa- sistemler sa¤lanabilecek seviyeye gelin- yarlar›n gelifltirilmesi çal›flmalar›m›z da di. Bu anlay›flla uzun bir süre önce bafl- devam ediyor. latt›¤›m›z milli deniz sistemleri alan›n- Deniz Kuvvetlerimizin geliflen ihtiyaçla- daki ba¤›ms›zl›k ata¤›m›z› artan bir h›zla r›na yönelik olarak su alt› akusti¤i harbi sürdürme iradesindeyiz. Bu çal›flmalar›- konusunda Bilkent, ODTÜ ve TÜB‹- m›z paralelinde tüm deniz platformlar›- TAK’la koordinasyon içinde teknoloji ka- n›n savafl sistemlerini özgün olarak ge- zan›m› çal›flmalar› bafllat›ld›. Bu çal›fl- lifltirmeyi ve donanmam›z›n hizmetine malar kapsam›nda; sonar, akustik ka- sunmay› hedefliyoruz. r›flt›rma, aldatma ve torpido sistemleri Bu kapsamda; silah ve at›fl kontrol sis- için gereken su alt› akustik sistem ge- temleri, muhabere sistemleri, seyrüse- üzere üniversiteler ile birlikte çal›flan lifltirme altyap›lar› oluflturuyoruz. Bu fer, elektro-optik, radar ve elektronik ASELSAN, bilim üreten kurulufllar›m›za konularda tecrübe kazanan mühendis- harp sensörleri ile komuta kontrol sis- ileri teknoloji sanayi tecrübelerini de ak- lerimizin say›s› da giderek art›yor. temleri gibi ASELSAN’›n uzmanl›k alan- tar›yor. Gittikçe önem kazanan “Anayurt Güven- lar›ndaki ürünlerin, deniz platformlar›na li¤i”nin bir parças› olan s›n›r ve sahil gü- “Deniz Savafl Sistemleri” olarak baflar›l› Ümit BAYRAKTAR: ASELSAN’›n deniz ve venli¤i alanlar›ndaki teknolojilere yöne- uyarlamalar› yap›ld›. Son olarak da Tür- denizalt› platformlar›na yönelik son lik sürdürdü¤ümüz Ar-Ge çal›flmalar›- kiye’ye akustik sistem teknolojileri ka- dönemdeki modernizasyon çal›flmalar› n›n ASELSAN’da ayr› bir yeri var. Bu zand›rma çal›flmalar›na bafllad›k. hakk›nda bilgi verir misiniz? Son kapsamda Avrupa Birli¤i (AB) 7. Çerçe- Suyun alt›n› görebilmek ve etkin kulla- Savunma Sanayii ‹cra Komitesi (SS‹K) ve Program› Güvenlik tematik alan›nda nabilmek amac›yla su alt› akustik sis- toplant›s›nda Ay S›n›f› denizalt›lar›m›z›n bir Ar-Ge projesi olan, 4 y›l süreli TALOS temleri alan›nda teknoloji/mükemme- modernizasyonu için görevlendirilen Projesi konsorsiyumuna kat›l›m göster- liyet merkezi olmay› hedefliyoruz. So- ASELSAN neler yapacak? dik. TALOS Projesi’nin C4ISR Sistem nar ve torpido aldatma sistemi gibi ile- Korg. (E) M. ÇAVDARO⁄LU: ASELSAN, Mühendisli¤i Yöneticili¤i görevini ve ri teknoloji ürünü akustik sistemlerde, DzKK’n›n tüm modernizasyon ve gemi projenin en önemli unsurlar› olan sis- ASELSAN’›n baflta sistem mühendisli¤i infla projelerinde, su üstü ve su alt› plat- tem mimarisinin tasar›m› ile komuta ve askeri üretim imkânlar› olmak üzere, formlardaki elektronik sistemler konu- kontrol sisteminin gelifltirilmesi sorum- sinyal ve görüntü iflleme, kar›flt›rma, al- sunda yurt içinde teknoloji deste¤ini luluklar› bizde. 10 ülkeden 14 ku- datma, kestirme gibi konularda sahip ol- sa¤layacak endüstri lideri olarak önder- rum/kuruluflun yer ald›¤› 20 milyon av- du¤u teknolojik imkânlar ile çeflitli üni- lik etmeyi bir görev kabul etmifltir. roluk projede ASELSAN’›n ifl pay› 2,5 versiteler ve araflt›rma kurulufllar›n›n Denizalt› platformlar› konusunda ger- milyon avro. Bu maliyetin 1,3 milyon av- kabiliyetleri de kullan›lacak flekilde bafl- çeklefltirilecek ilk örnek uygulama AY roluk k›sm› AB fonlar›ndan desteklene- lat›lan çal›flmalar, geçti¤imiz dönemler- S›n›f› Denizalt› Cihaz/Sistem Moderni- cek. Bu rakam›n, Türkiye’de bugüne ka- de yap›lan yat›r›mlarla daha da ivme ka- zasyon Projesi’dir. Biliyorsunuz SSM so- dar al›nan en büyük destek oldu¤unun zanm›fl durumda. rumlulu¤unda gerçeklefltirilecek bu alt›n› çizmeliyim. ASELSAN’da kurulan su alt› sistemleri projede yurt içi imkânlardan azami flekil- ve sonar sistemleri birimleri; torpido al- de yararlan›lacakt›r. 9 Nisan 2008 tarihli Ümit BAYRAKTAR: Sonar vb. gibi akustik datma sistemleri ile milli sonar gelifltir- SS‹K karar›yla; ASELSAN-HAVELSAN bu sistemler gelifltirilmesi kapsam›nda me/endüstrileflme çal›flmalar›n› sürdü- projede ana yüklenici ve entegratör ola- ASELSAN’›n faaliyetleri hakk›nda bilgi rüyor. Su alt› akusti¤i ve sonarlar konu- rak görevlendirilmifltir. ASELSAN, ifl or- alabilir miyiz? sunda; baflta DzKK ve TÜB‹TAK olmak takl›¤› kapsam›nda pilot ortak olarak HAVELSAN ve DzKK’n›n tersane ve 24 araflt›rma merkezi gibi teknik birimleriy- le, di¤er projelerde oldu¤u gibi yak›n ifl- ©MSI birli¤i içerisinde çal›flma arzusundad›r. ASELSAN bu projede denizalt› savafl sistemi oluflturan; • Savafl Yönetim Sistemi, • Sonarlar (Elektronik birimleri ve gömülü yaz›l›mlar›) • Torpido At›fl Kontrol sistemi, • Periskop Sistemleri, • ED Sistemi, • Seyrüsefer Sistemleri, • Haberleflme Sistemleri, • Antenler gibi alt sistemlerin tedarik ve gelifltiril-
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com mesi çerçevesinde, denizalt› savafl sis- ler alan›nda; su üstü, su alt› ve karada teminin DzKK ile koordineli olarak bir- kullan›lan insans›z araçlar konusunda likte uyarlanmas›ndan ve gelifltirilme- teknoloji birikimi maksatl› Ar-Ge çal›fl- sinden sorumlu olmay› hedefliyor. Bu malar› yürütüyoruz. Önümüzdeki y›llar- çal›flmalarda baflta ifl orta¤›m›z HAVEL- da TSK envanterine girmeye aday insan- SAN olmak üzere yurt içindeki savunma s›z sistemlerin prototipleri üzerinde ça- sanayi kurulufllar› ile “tak›m halinde” l›flmalar›m›z devam ediyor. çal›flmay› ön görmekteyiz. Bu çal›flma Bu faaliyetlerimizin ilk somut örne¤i, in- modeli ile Ay S›n›f› denizalt›lar›m›za mil- sans›z kara arac›m›z olan “‹zci”dir. Be- li ve özgün tasar›mlarla sistem/cihaz te- lirli güzergâhlarda otonom keflif ve gö- dari¤i ile azami yerli katk›y› sa¤lamay› zetleme yapabilecek faydal› yükler tafl›- hedeflemekteyiz. yabilen ‹zci, otomatik hedef takip etme ve insan tan›ma gibi yeteneklere de sa- Ümit BAYRAKTAR: ASELSAN’›n insans›z hiptir. kara ve deniz araçlar›na yönelik Yeni gelifltirdi¤imiz “Gezgin” isimli pa- faaliyetleri hakk›nda bilgi verir misiniz? letli çok maksatl› kara arac› ile de uzak Korg. (E) M. ÇAVDARO⁄LU: ‹nsans›z mesafeden savunma ve gözetleme ya- sistemlerin savunma ve güvenlik ala- pabilecek teknolojiler konusunda dene- n›ndaki yeri gün geçtikçe art›yor. Özel- meler yap›yoruz. ‹nsans›z araçlarda likle terörle mücadele, keflif-gözetleme, uzaktan kablosuz silah kullan›m›n› sa¤- elektronik harp görevlerinin h›zl› ve et- layacak kritik teknolojilerin uygulama- kin bir flekilde, personelin can güvenli- lar›n› bu araç üzerinde deniyoruz. Araç ¤ini tehlikeye atmadan yap›lmas›nda in- üzerine entegre edilecek robot kol, ter- zetleyicilere kadar, bütün unsurlar›n yer sans›z kara, deniz ve hava sistemlerinin mal gözetleme ve lazer hedef iflaretle- ald›¤› atefl deste¤inin otomasyonunu kullan›m› giderek yayg›nlafl›yor. Bu pa- me sistemleri ile tehlikeli görevleri sa¤l›yoruz. ralelde ASELSAN da 1 Ocak 2008’den uzaktan gerçeklefltirebilecek sistemleri Atefl destek sistemlerinin gelifltirilme- itibaren yeniden yap›land›r›lan Savunma hayata geçirmeyi planl›yoruz. sinde 25 y›ldan fazla tecrübeye sahip bir Sistem Teknolojileri (SST) Grubu bünye- ‹nsans›z su üstü arac›m›z olan “Denizci” firma olarak, bu alanda genifl bir ürün sinde insans›z sistemleri (deniz, hava ve ile ilgili konsept gelifltirme çal›flmalar›- yelpazesine sahibiz. Taktik Atefl ‹dare kara) temel faaliyet alanlar›ndan birisi m›z ise devam ediyor. Karasular›, liman Komuta Kontrol Sistemi, Top, Havan ve olarak belirledi. ve kritik tesislerimizin su üstünde emni- Çok Namlulu Roket Atefl ‹dare Sistem- Tehlike düzeyi yüksek özel görevlerde yetini sa¤layacak bu konsept arac›n pro- leri, FIRTINA Obüsü At›fl Kontrol Siste- kullan›lmaya bafllanan insans›z sistem- totipi de yak›n zamanda denizlerimizde mi, çekili obüs ve havanlar için at›fl kon- dolaflmaya bafllayacak. trol sistemleri, ileri gözetleyici sistem- Ayr›ca, Milli Otonom Su Alt› Arac› gelifl- leri, yer ölçme ve topçu meteoroloji sis- tirmek üzere DzKK’n›n ihtiyac›na yöne- temleri bu alandaki ürünlerimizden ba- lik haz›rlanan bir TÜB‹TAK Ar-Ge Proje- z›lar›d›r. si için ASELSAN ana yüklenicili¤inde Taktik Atefl ‹dare Komuta Kontrol Siste- HAVELSAN, Bar›fl Elektrik ve ODTÜ ile mi ve FIRTINA Obüsü At›fl Kontrol Siste- ortak bir teklif verdik. Yak›n zamanda mi sözleflmeleri ile yürüttü¤ümüz mev- teklif de¤erlendirmelerinin sonuçland›- cut faaliyetlerimize ek olarak, FIRTINA r›lmas›n› bekliyoruz. Yürüttü¤ümüz bu Obüsü Mühimmat ‹kmal Arac› ve Hava- çal›flmalarla; baflta TSK olmak üzere in- dan Tafl›nabilir Çekili Obüs projeleri ile sans›z sistemler alan›nda duyulan ihti- de yak›ndan ilgileniyoruz. yaçlara cevap verecek milli ve yüksek Atefl destek sistemlerinin yurt d›fl›na teknolojiye sahip ürünler gelifltirmeyi sat›fl›na yönelik Avustralya, Malezya, hedefliyoruz. M›s›r ve di¤er ülkelerde yürüttü¤ü pa- 25 ASELSAN taraf›ndan zarlama faaliyetlerinin yan› s›ra bu Ümit BAYRAKTAR: Asl›nda konu sistemlerin tüm topçu birliklerimiz gelifltirilen paletli ASELSAN olunca sorulacak daha çok taraf›ndan yayg›n bir flekilde kullan›- çok maksatl› kara sorumuz var. Ancak izninizle geriye m›n› sa¤lamak üzere gelifltirilmesine arac› GEZG‹N kalan›n› gelecek say›lar›m›za b›rak›p, son yönelik çal›flmalar›m›za da devam olarak ASELSAN’›n atefl destek sistemleri ediyoruz. alan›ndaki faaliyetleri hakk›nda bilgi alarak röportaj›m›z› tamamlamak istiyoruz. ASELSAN Yönetim Kurulu Baflkan› Korg. (E) M. ÇAVDARO⁄LU: ASELSAN Korg. (E) M. ÇAVDARO⁄LU’na vermifl taraf›ndan gelifltirilen ve TSK taraf›ndan oldu¤u bilgiler için teflekkür ediyor kullan›lmakta olan Atefl Destek Komuta ve ASELSAN taraf›ndan yürütülen Kontrol ve Silah Sistemleri ile kolordu di¤er belli bafll› projelerden de seviyesindeki en üst komuta merkezle- k›saca bahsederek söyleflimizi rinden, en alt seviyede silah ve ileri gö- noktal›yoruz. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 RÖPORTAJ
ASELSAN taraf›ndan yürütülen di¤er belli bafll› projeler: * Jandarma Asayifl Vakf› ile yap›lan protokol uyar›nca BTR-80 sek hassasiyetle bulmas› sa¤lanmakta; yeni nesil say›sal haber- z›rhl› muharebe araçlar›na termal niflangah sistemi entegre leflme sistemleri sayesinde etkin, kesintisiz ve güvenli muhabe- edilecektir. Bu çal›flma ile Jandarma Genel Komutanl›¤› en- re yap›labilmektedir. vanterinde bulunan BTR-80 z›rhl› araçlar›na gece muharebe yapabilme yetene¤i kazand›r›lacakt›r. * 13 Haziran tarihinde imzalanan anlaflma kapsam›nda Jan- darma Genel Komutanl›¤› envanterinde bulu- nan S-70A Black Hawk ve AB205 helikopter- leri ASELSAN taraf›ndan modernize edile- cektir. Proje kapsam›nda helikopterlerin kri- tik termal görüntüleme, seyrüsefer ve ha- berleflme ihtiyaçlar› için ASELSAN ürün ve sistemleri kullan›lacakt›r.
* Dünyada Yaz›l›m Tabanl› Telsiz teknolojisi- ni gelifltiren 4 flirketten biri olan ASELSAN ürünü 9651/9661 Yaz›l›m Tabanl› El, S›rt/Araç Telsizleri; elektronik harbe karfl› frekans at- lama, yayg›n spektrum ve kriptolama gibi sa- vafl alan› haberleflmesi için çok kritik ve milli olmas› gereken elektronik koruma teknoloji- leri sayesinde ordumuzun beka yetene¤ini Jandarma envanterinde bulunan BTR-80 Z›rhl› Personel art›rmaktad›r. Yaz›l›m tabanl› telsizlerin bir- Tafl›y›c›’lara yönelik gelifltirilen, BTR Termal Niflangah Sistemi çok telsiz sistemi ile uyumlu haberleflme im- kân› sa¤lamas›, geliflmifl veri haberleflme * ASELSAN’›n Anayurt Güvenli¤i alan›nda gerçeklefltirdi¤i özellikleri, stratejik ve taktik haberleflme sistemleri aboneleri önemli bir uygulama Jandarma Entegre Muhabere Sistemi ve Türk Telekom aboneleri ile tam otomatik haberleflme imkâ- (JEMUS)’dur. En geliflmifl APCO 25 standartlar›na uygun tekno- n› sunmas› ile muharebe sahas›nda harekât etkinli¤ini art›r›c› loji kullan›larak ASELSAN taraf›ndan gelifltirilip ülke kamu gü- bir kuvvet çarpan› oluflturmaktad›r. venli¤i kurumlar›n›n hizmetine sunulan 4700 serisi kriptolu sa- y›sal telsiz sistemleri, abonelere (telsiz kullan›c›lar›na) birçok * ASELSAN, Leopard 1 At›fl Kontrol Sistemi ‹yilefltirme Projesi yeni ve yararl› uygulamalar getirmektedir. Sistemler üzerinden kapsam›nda TSK envanterindeki mevcut Leopard 1 A1/A4 ayn› anda hem ses hem veri haberleflmesi, kimlik sorgulama- tanklar›n› modern at›fl kontrol sistemleri ile teçhiz etmektedir. s›, araç takibi, acil yard›m ça¤r›s› al›nmas› vb. uygulamalar gü- Türk mühendisi taraf›ndan modernize edilen Leopard 1 tank- venli ve seri bir flekilde gerçeklefltirilmektedir. ASELSAN’›n lar› hareket halindeyken, hareketli hedeflere karfl› yüksek vu- haberleflme teknolojisi konusunda 30 y›ll›k rufl kabiliyetine sahip olup, bu kapsamda 100 adedin üzerinde deneyiminin ürünü olan ve benzerlerine gö- teslimat gerçeklefltirilmifltir. M60 Tank Modernizasyonu re birçok üstün özellikler içeren 4700 serisi Projesi’nde ASELSAN, at›fl kontrol sis- say›sal telsizler, Türkiye’nin yan› s›ra 2006 temi ile elektrikli top/kule takat siste- y›l›ndan itibaren ihraç edildikleri ABD paza- mi üretiminde görev almaktad›r. r›nda da büyük be¤eni toplam›flt›r. ASELSAN bu çerçevede üretim faali- yetlerini projeye uygun olarak ger- * TSK X-Band Uydu Haberleflme Sistemi, çeklefltirmektedir. Milli ‹mkânlarla Türkiye’de kurulan ilk askeri uydu haberleflme flebekesi Modern Tank Üretimi (ALTAY) Projesi kapsam›nda ise olup, TÜRKSAT-2A uydusu üzerinden TSK’ya h›zl› ve gü- ASELSAN çok modern mimariye sahip bir at›fl kontrol 26 venli bir haberleflme ortam› sa¤lamaktad›r. Sistem, sistemi gelifltirmektedir. Komutan ve niflanc› peris- gemi, araç, sabit ve tafl›nabilir uydu terminalleri’nin koplar›ndan oluflan bu mimari yap›n›n kritik tasar›m yan› s›ra tüm flebekenin kontrol ve denetimini ger- çal›flmalar› tamamlanm›fl, prototip üretim faaliyet- çeklefltiren ana ve yedek sistem kontrol merkezle- leri evresine gelinmifltir. rinden oluflmaktad›r. * Lazer hedef iflaretleme cihaz› ENGEREK, kara * Helikopter Aviyonik Sistem Modernizasyonu unsurlar›n›n belirledi¤i hedeflerin uçaklara Projesi kapsam›nda, AS-532 Cougar ve UH- kesin bir do¤rulukla gösterilmesini sa¤la- 1H/AB–205 helikopterlerinin uçufl yönetim, maktad›r. ENGEREK, yerden iflaretleme gö- gösterge yönetim, seyrüsefer ve haberlefl- revleri için tasarlanm›fl, düflük a¤›rl›k ve me sistemleri ASELSAN ürünü yeni nesil boyutlarda geliflmifltir. ENGEREK, tek geliflmifl aviyonik cihazlarla modernize personel taraf›ndan kolayl›kla kullan›la- edilmesi sayesinde, uçufl ve görev plan- bilmektedir. Cihaz, hava platformlar›n- lama otonom hale getirilerek, helikopter- dan b›rak›lan güdümlü mühimmat› lerin kötü hava koflullar›nda kendi konumunu yük- hedefe hassasiyetle yönlendirmektedir.
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com * ASELSAN, C4ISR Sistemleri alan›n- DzKK için üretilecek da stratejik ürünler gelifltirmektedir. TSK envanterinde bulunan HE- 8 adet süratli amfibi R‹KKS’ten ADOP, TA‹KS ve Yeni Nesil gemide, toplam Atefl ‹dare Sistemi gibi atefl destek 16 adet 25 mm STOP sistemlerine; muhabere yönetim sis- kullan›m› temlerinden elektronik harp komuta öngörülmektedir. kontrol sistemlerine kadar pek çok sistem ASELSAN ürünüdür. ASELSAN navigasyon sistemleri kara, hava ve deniz araçlar›m›z›n güvenli seyrüsefer yapma- s›n› sa¤lamakta; s›n›r güvenli¤i sistemi ise yurt savunmas›nda kullan›lmaktad›r.
* ATAK Taarruz ve Keflif Helikopteri Pro- jesi kapsam›nda, helikopterlerin özgün görev bilgisayar›, termal niflangah, sey- rüsefer, haberleflme, elektronik harp ve kaska entegre kumanda sistemlerinin üretimi; burun topu, tanksavar füzesi, ro- ket ve havadan havaya füze lançerleri ile yard›mc› aviyonik sistemlerin temini, sis- tem entegrasyon laboratuvar› kurulumu ve belirtilen sistemlerin tümünün aviyo- nik entegrasyonu konusunda ASELSAN görev alacakt›r. * RF-4E uçaklar›n›n seyrüsefer, uçufl yönetim, haberleflme ASELSAN, uzun y›llard›r TSK envanterinde yer alan helikop- ve elektronik harp sistemleri ASELSAN ürünü yeni nesil ge- terlerin modernizasyonunda kazand›¤› bilgi birikimini ATAK liflmifl aviyonik cihazlar kullan›larak yenilefltirilmektedir. Bu Projesine de aktaracakt›r. proje, milli imkanlarla donan›m ve yaz›l›ma yönelik kapsam- ASELSAN, bu projede günümüzün en üst teknoloji düzeyine l› ilk savafl uça¤› entegrasyon olmas› yönüyle büyük önem ta- sahip aviyonik ve silah sistemlerinin entegrasyonunu, yaz›l›- fl›maktad›r. Tamamen Türk mühendis, pilot ve teknisyenleri m›n› ve donan›m›n› milli olarak gelifltirdi¤i görev bilgisayar› ile gerçeklefltirilmekte olan bu modernizasyonla, RF-4E ile gerçeklefltirecektir. Yeni aviyonik mimari ile helikopter- uçaklar›nda uçufl ve görev planlamas› otonom hale getirile- ler, tamamen say›sal yap›ya ve modüler yaz›l›ml› bir altyap›- cek, uçaklar›n her türlü hava koflulunda kendi konumunu ya sahip olacaklard›r. Bu sayede yeni aviyonik sistemlerin ve- yüksek hassasiyetle bulmas› sa¤lanacak, yeni nesil say›sal ya silah sistemlerinin entegrasyonu milli imkânlarla gerçek- uzak komuta haberleflme sistemleri sayesinde etkin, kesinti- lefltirilebilecektir. siz ve güvenli muhabere yap›labilecek ve elektronik harp aç›- s›ndan güvenli bir sisteme sahip olunacakt›r. * ASELSAN, Korea Aerospace Industries (KAI) ile savunma teknolojileri konusunda yeni bir iflbirli¤ine aç›l›m sa¤la- * ASELFLIR-300T K›z›lötesi Hedefleme Sistemi, en son tek- m›flt›r. KAI taraf›ndan üretilen çeflitli maksatl› uçaklarda noloji ürünü ASELSAN tasar›m› birçok elektro-optik birimini ASELSAN ürünü Ataletsel Seyrüsefer Sistemi, Çok ‹fllevli bünyesinde bar›nd›rarak, gözetleme, hedef tespit, teflhis, ta- Göstergeler, Hava-Yer Telsizleri ve Dost-Düflman Tan›ma n›ma, hedef iflaretleme ve arama-kurtarma görevlerinin ye- Sistemleri kullan›lacakt›r. rine getirilmesini sa¤lamaktad›r. ASELFLIR-300T Sistemi ta- sar›m›nda öngörülmüfl olan es- * SSM ile ASELSAN aras›nda imzalanm›fl olan HEWS, neklik sayesinde de¤iflik plat- CMDS/CFD ve MWS-TU sözleflmeleri kapsam›nda, TSK en- formlara (uçak, helikop- vanterindeki 11 de¤iflik tip hava platformuna, Füze ‹kaz Sis- ter, insans›z hava araç- 27 temi, Radar ‹kaz Sistemi, Lazer ‹kaz Sistemi ile Radar Kar›fl- lar›, firkateynler, hü- t›r›c› ve Chaff/Flare At›c› karfl› tedbir sistemlerinden oluflan cumbot ve karakol Elektronik Harp Kendini Koruma Sistemleri entegre edil- botlar›, vb.) kolayca mektedir. entegre edilebilmek- te, böylece silah sis- * SGK için Koç Grubu’na ait RMK Marine Tersanesi’nde infla temleri ile entegre edilecek arama-kurtarma gemilerinin tüm elektronik ve si- olarak tak›ld›¤› plat- lah sistemlerinin entegrasyonu ASELSAN taraf›ndan gerçek- forma hedefi imha lefltirilecektir. SGK Arama-Kurtarma Gemisi Program›, özel yetene¤i kazand›r- bir tersanede üretilecek bir gemide baflta Elektro-Optik Ara- maktad›r. ASELSAN, ma ve Takip Sistemi, Cayro Pusula Sistemi, Top At›fl Kontrol ASELFLIR-300T Siste- Sistemi ve Komuta Kontrol Sistemi gibi yerli sistemlerin kul- mini tamamen kendi kay- lan›lmas› aç›s›ndan ülkemiz askeri gemilerinde bir ilk uygu- naklar› ile özgün ve milli lama olma özelli¤i tafl›maktad›r. olarak gelifltirmifltir. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 EUROSATORY 2008 ÖZEL Kara Muharebelerinin Gelece¤i Eurosatory’de Sergilendi Sami ATALAN / [email protected] Bir zamanlar “kara muharebesi” rt›k kara muharebesi dendi- dendi¤i anda akl›m›za ilk olarak piyade, ¤inde müflterek bir kara/hava Aharekât› akla geliyor ve hare- tüfek, top ve tank gelirdi. Ancak kât planlamada kara ve hava araçla- r› efl zamanl› görev al›yor. ‹leri tek- teknolojik geliflmelere paralel bir noloji ürünü sistemler kullan›larak flekilde de¤iflen muharebe sahas›n›n elde edilen güvenli bilgi sayesinde nokta vurufl, dengeli güç kullan›m› ve az adamla çok ifl yapma giderek asimetrik bir yap›ya gereklili¤i, ister istemez mevcut doktrinleri de de¤ifltiriyor. kavuflmas›, Eurosatory’de yak›ndan Türk Silahl› Kuvvetleri (TSK)’n›n, PKK terör örgütü mensuplar›- na karfl› k›fl sonu gerçeklefltirdi¤i baflar›l› Kuzey Irak Operasyo- inceleme f›rsat› buldu¤umuz nu’nda bu durum net bir flekilde sergilenmifltir. Hava Kuvvetle- ri’nin keflif uçufllar›na ek olarak yerdeki keflif unsurlar›n›n ve in- sistemlerin kullan›ld›¤› ya da yak›n sans›z hava araçlar›n›n (‹HA) sa¤lad›¤› bilgiler do¤rultusunda ic- gelecekte kullan›laca¤› kara ra edilen bu harekâtta, hava indirme, hava taarruz, topçu ve ko- mando birliklerinin do¤ru yerde ve do¤ru zamanda bulunmas› muharebelerindeki de¤iflimin sayesinde, genifl bir arazi etkili bir flekilde kontrol alt›na al›nabil- habercisi niteli¤indeydi. mifltir. Nispeten daha az say›da Mehmetçik’in görev yapt›¤› bu harekât kapsam›nda yap›lan nokta vurufllar sayesinde siviller de zarar görmemifltir. Kara harekâtlar›n›n bafl mimar› olan piyadenin konvansiyonel bir savafla haz›rlanmas› için, geçmiflte öncelikle atefl gücü artt›- r›l›rd›. Günümüzün asimetrik muharebe sahas›nda ise atefl gü- cünün artmas›, ayn› zamanda meskûn mahaller gibi sivil nüfu- sun yo¤un bulundu¤u ortamlarda afl›r› güç kullan›m› anlam›na da gelmektedir. Bu yüzden ana muharebe tanklar›, z›rhl› perso- nel tafl›y›c› araçlar ve toplar gibi piyadenin ana unsurlar› da bü- yük bir dönüflüm yaflamakta ve yeni platformlara olan ilgi gide- rek artmaktad›r. Yüksek beka ve hareket kabiliyeti gibi ihtiyaçla- ra cevap verebilen ve genelde maliyetleri öncüllerine göre daha düflük olan yeni platformlardan, bugün genel kullan›mda olan MRAP’lar, de¤iflen muharebe alan›ndaki yerlerini iyiden iyiye pekifltirmeye bafllam›fllard›r. Piyadenin Maliyeti ve A¤›rl›¤› Giderek Art›yor Ancak günümüzde, piyadenin muharebe alan›nda etkisini artt›rmak için sadece atefl gücünün artt›r›lmas›, problemin çözümü için yeterli görülmüyor. Piyadenin ayr›ca, a¤ merkez- 28 li cereyan eden muharebeye adapte edilmesi üzerine de ça- l›flmalar büyük bir h›zla sürüyor. Yüksek teknolojiye dayal› bu çal›flmalarda, ABD, Fransa, ‹talya, ‹ngiltere ve ‹srail gibi zen- gin ülkeler bafl› çekiyor. ‹lk örnekleri test edilen bu çal›flmalara iliflkin söylenecek çok fley olsa da bize göre yüksek maliyetleri ve daha da önemlisi muharebe sahas›n›n gerçeklerinden uzaklaflm›fl olmalar› nedeniyle, çok da uzak olmayan bir gelecekte büyük sorunlarla karfl›lamalar› kaç›n›lmaz görünüyor. Ancak Türkiye gibi Rusya ve Çin’in bu soruna yaklafl›mlar›, say- d›¤›m›z di¤er ülkelerden farkl›. Bu ülkelere göre, piyadenin tel- siz yolu ile iletiflimde kalmas›, gece ve gündüz muharebe yapa- bilme kabiliyetine sahip olmas› ve balistik korumas›n›n artt›r›l-
Foto¤raflar: © MSI Dergisi mas›ndan fazlas›na gerek yok. Sadece di¤er muharebe unsurla- r›n›n a¤ ortam›nda ifl görmeleri yeterli.
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com ©THALES
Bu yaklafl›m fark›n›n en temel nedeni, teknolojinin tüm nimetle- Ve tabi ki bu geliflmifl teknolojiyi kullanacak personel… ri ile donat›lm›fl bir askerin; piyade tüfe¤i, mühimmat›, erza¤›, Eurosatory’deki e¤itim simülatörlerinin çoklu¤u, personel e¤i- kurflun geçirmez yele¤i ile makineli tüfek veya roketatar›n yan› timinin giderek daha da çok önem kazand›¤›n›n iflaretçisiydi. s›ra iletiflim araçlar›, el bilgisayar› ve gece görüfl gözlükleri ile Di¤er yandan geliflmifl sistemlerin bak›m ve idamesi de bütçe- bunlara enerji sa¤layacak piller nedeniyle tafl›mas› gereken leri zorlamaya bafllad›. Genel al›flkanl›k olarak, al›m sürecin- a¤›rl›¤›n giderek artmas›ndan baflka bir fley de¤il. Yine teknolo- de sadece tedarik maliyetleri göz önüne al›nd›¤›ndan, lojistik jiye paralel olarak muharebe araçlar›n›n z›rh korumalar›n›n da maliyetlerdeki patlama gözden kaçmaktad›r. giderek artmas›, tafl›nacak a¤›rl›¤a modern tanksavar füzelerin Bu soruna yeni çözümler arayan modern ordular ise, sivil sek- de eklenmesini zorunlu k›l›yor. töre hizmet veren bak›m merkezleri ile birlikte çal›flmay› ter- A¤›rl›k art›fl›, piyadenin manevra kabiliyetini etkiledi¤i gibi mu- cih ediyor. Hatta daha da ileri giden baz› ülkeler, e¤itim ve e¤i- harebe alan›ndaki önemli unsurlardan biri olan su tüketimini de tim simülatörü gibi ihtiyaçlar› için sivil sektörü tercih etmeye artt›r›r ve k›sa sürede yorgunlu¤a yol açar. Ayr›ca piyadeyi, tafl›- yöneliyor. Fuarlarda sivil/askeri firmalar›n daha çok yer alma- yaca¤› yaklafl›k 50 bin dolarl›k teçhizat› etkin bir flekilde kullana- ya bafllamas›, gelecekte bu e¤ilimin daha da yayg›nlaflaca¤›n›n bilecek yüksek e¤itimli bir profesyonel haline getirmenin çok habercisi olarak de¤erlendirilebilir. yüksek maliyeti de göz ard› edilmemelidir. Eurosatory’den Yeni Projeler Personel E¤itimi Ön Planda Aralar›nda ilk kez görücüye ç›kar›lanlar›n da yer ald›¤› tekerlek- Art›k kara muharebelerinin tüm safhalar›nda yer alan insan- li z›rhl› araçlar›n yo¤un bir flekilde sergilendi¤i kara savunma s›z araçlar da bu y›lki Eurosatory Fuar›’nda kendilerine genifl sistemlerinin lider fuar› Eurosatory kapsam›nda en çok dikkati- yer buldu. Hem hava hem de karada kullan›lan insans›z araç- mizi çeken iki geliflmeden ilki; Thales’e ba¤l› TDA Armaments lara bakt›¤›m›zda; günümüz muharebe sahas›nda, pahal› ve taraf›ndan gelifltirilen ve ald›¤›m›z bilgilere göre son derece ba- kullan›m› özen isteyen sistemlerin yerini giderek harcanabilir flar›l› bir flekilde ilerleyen SHARK aktif koruma sistemi. Sistem ve basit sistemlerin ald›¤›n› görüyoruz. flöyle çal›fl›yor: Bir tanksavar füze veya roket, sistemle teçhiz ‹nsans›z sistemlerin ve di¤er araçlar›n olmazsa olmazlar› edilmifl araca do¤ru yöneldi¤inde; ilk önce araçlarda kullan›lan sensörler ve di¤er elektronik alt sistemlerinin de nanotekno- park sensörlerine benzer basit bir alg›lay›c› sayesinde gelen teh- loji alan›ndaki ilerlemelerden nasibini ald›¤›n› ve iyice küçül- dit, yaklafl›k 20 metre mesafede lazerle tespit ediliyor. Araç üs- melerine ra¤men küçültülmüfl kabiliyetlerinin artt›¤›n› da Eu- tüne yerlefltirilen yönlendirilmifl yüksek infilakl› patlay›c›n›n uy- rosatory’de gözlemledik. gun mesafede patlat›lmas›yla da, gelen roket veya füzenin araca ulaflmas› engelleniyor. 360 derecelik koruma sa¤layan sistemin en büyük özelli¤i; parça tesiri etkisi olmad›¤›ndan dolay›, araca efllik eden piyadeye ve meskûn mahaldeki sivillere zarar verme ihtimalinin en aza indirilmifl olmas›. Sistemin 100 bin avro civa- r›nda olmas› beklenen birim maliyeti, bir z›rhl› personel tafl›y›c› 29 ya da ana muharebe tank› için oldukça uygun bir fiyat gibi görü- nüyor. Dikkatimizi çeken ikinci geliflme ise, MBDA taraf›ndan yürütülen JSAS (Joint System Architecture Study) Projesi ol- du. ‹ngiltere ve Frans›z ordular›n›n ortak çal›flmas› olan proje kapsam›nda; z›rhl› hedeflere ya da gemilere karfl› gelifltirile- cek orta menzilli füzelerde kullan›lacak parçalar›n modüler- lefltirilmesi hedeflenmektedir. Hem ‹ngiltere’nin hem de Fransa’n›n gelecekteki füze sistemlerine uygulanabilecek itki, güdüm ve harp bafll›¤› gibi sistemleri modüler hale getirmek- teki as›l amaç ise bu ülkelerin ayr› ayr› ihtiyaçlar›na cevap ve- rebilecek ortak sistemler gelifltirmek ve bu sayede maliyetle- ri afla¤›ya çekebilmek. Bu projenin di¤er ülkelere de aç›k ol- mas›n›n, Türkiye gibi bu yönde çal›flmalar yapan ülkelerin ilgi- sini çekece¤ini düflünüyoruz. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 EUROSATORY 2008 ÖZEL ASELSAN Avrupa’y› da KMI ile Tan›flt›rd›
ünyan›n ilk 100 savun- Dma sanayi firmas› ara- s›nda gösterilen ve gelifltir- di¤i yüksek teknolojili ürün- lerle bu konumunu çok da- ha ileri tafl›maya haz›rlanan ASELSAN, Eurosatory 2008’de Türk Savunma Sa- nayisi’nin ulaflt›¤› noktay› bir kez daha gözler önüne ser- mini ziyaretçilerin be¤enisi- ri kullanan ülkelerde de pa- rüfl sistemlerinin yan› s›ra di. 2005 y›l›nda Hollanda ne sundu. ‹lk kez IDEF zarlanmas› yolunda önemli STAMP Stabilize Makinal› Kraliyet Kara Kuvvetleri’nin 2007’de sergilenen ve son bir ad›m› ifade ediyor. Fuar- Tüfek Platformu ile de çok ihtiyaçlar› için seçilen KMS olarak Malezya’da düzenle- da yaz›l›m tabanl› telsizleri say›da kat›l›mc›n›n ilgisini ile ad›n› Avrupa’da duyuran nen DSA Fuar›’nda Uzak Do- baflta olmak üzere askeri çekmeyi baflard›. Ayr›ca ASELSAN, bu y›lki fuarda, ¤u ve Asya pazar›na tan›t›lan haberleflme çözümlerini de ASELSAN’›n en yeni ürünle- Rus yap›s› 9K38 Igla k›sa KMI, baflar›s›n› kan›tlam›fl tan›tan ASELSAN; ASELF- rinden Tafl›nabilir RCIED menzilli hava savunma fü- bir sistemin, NATO altyap›- LIR-200, Termal Silah Dür- Jammer’in maketi de firma- zesi ile donat›lan KMI siste- s›n›n d›fl›nda silah sistemle- bünü Piton ve di¤er gece gö- n›n stand›nda sergilendi.
Tank Sat›n Alan Koluman’a da U¤ruyor
ank tafl›y›c› treyler üretiminde, kat›ld›¤› fuarlarla ad›n› Tduyuran Koluman Efe, kabiliyetlerini tan›tt›¤› “Low Bed Semi Treyler”i ile Paris’te de büyük ilgi gördü. Koluman Kögel Treyler Sanayi ve Efe Endüstri’nin güç birli¤i sonucu ortaya ç›kan bu ürün, 6 aksa ve 70 ton tafl›ma kapasitesine sahip. Türk Silahl› Kuvvetleri’nin ihtiyaçlar› için de önerilen treyler, Nisan ay›nda Malezya’n›n baflkenti Kuala Lumpur’da 11’incisi düzenlenen DSA Fuar›’nda, Asya ve Uzak Do¤u’da- ki potansiyel müflterilerin be¤enisine sunulmufltu. Fuar s›- ras›nda Eurosatory’den beklentilerini ve gelece¤e yönelik hedeflerini sordu¤umuz Koluman Kögel Treyler Sanayi ‹cra Kurulu Baflkan› Do¤an Yüncüo¤lu, savunma sanayi ile ilgili çal›flmalar›na 2008 y›l› itibariyle h›z verdiklerini belirtti. Low Bed Semi Treyler’in, ülkemizde kendi alan›nda ilk ve tek ol- 30 du¤unun alt›n› çizen Yüncüo¤lu, arac›n, özellikleri sayesinde sadece Türkiye’de de¤il, uluslararas› arenada da öncü rol oynayaca¤›n› ifade etti. Cobra’n›n Paris Seferi lkemizin en deneyimli gilemesi, bu alanda önemli Üsavunma sanayi firma- bir birikimi olan Otokar’›n lar›ndan biri olan Otokar, bir stand›na gösterilen ilgiyi de önceki Eurosatory Fuar›’n- artt›rd›. Geçti¤imiz Mart daki gibi bu y›l da 4x4 Cobra ay›nda ad› aç›klanmayan bir taktik tekerlekli z›rhl› ara- müflteriden 9 milyon dolar c›yla gövde gösterisi yapt›. de¤erinde 20 mm’lik topa Eurosatory 2008’de taktik sahip yeni Cobra arac› sipa- tekerlekli z›rhl› araçlar›n rifli alan Otokar, art›k dün- öne ç›kmas› ve çok say›da yaca tan›nan bir marka hali- firman›n yeni ürünlerini ser- ne gelen arac› ile Avrupa ve
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com ABD’nin dev firmalar› aras›nda boy gösteriyor. Firma’n›n en önemli ürünü olan Cobra’n›n farkl› görev- lere uyarlanabilen esnek bir yap›ya sahip olmas› ise bu araca olan tale- bi artt›ran önemli bir özellik olarak karfl›m›za ç›k›yor. Ayr›ca fuar s›ra- s›nda al›flverifl yapmay› da ihmal etmeyen Otokar, bir körfez ülkesi- ne yapaca¤› Cobra teslimat›nda kullan›lmak üzere Nexter Firma- s›’na 9 adet 20 mm’lik P20 topu si- parifl etti. www.savunmahaber.com EUROSATORY 2008 ÖZEL Öztek Tekstil Avrupa’da Tek
skeri tekstildeki büyük rekabete ra¤men, ürün yelpaze- Asinde yer alan nitelikli teknik tekstil ürünlerine güvenen Öztek Tekstil, ihracat faaliyetlerini artt›rmak ve yeni müflte- rilere ulaflmak ad›na yurt d›fl› fuarlara büyük önem veriyor. Bu y›l, Ürdün’deki SOFEX ve Malezya’daki DSA Fuar›’na da kat›lan firma, Eurosatory 2008’de de boy göstererek ulusla- raras› bir marka olma yolunda ne kadar kararl› oldu¤unu bir kez daha ortaya koydu. Ziyaretçilerin yo¤un ilgisi ile karfl›la- flan Öztek Tekstil stand›nda görüflme f›rsat› buldu¤umuz firma temsilcileri, gelen ziyaretçilerin genelde profesyonel oldu¤unu ve neye ihtiyaç duyduklar›n› bilmeleri sebebiyle, yapt›klar› ticari görüflmelerin çok verimli geçti¤ini belirtti. Yakupo¤lu Dünya Bu temaslar›n meyvelerini fuardan sonra toplamay› bekle- yen firma, Eurosatory’den yüzü gülerek ayr›ld›. Askeri teks- Markas› Olma Yolunda til alan›nda uzun Ar-Ge çal›flmalar› sonucunda baflar›l› çö- zümler sunan Öztek Tekstil, keskin niflanc› k›yafeti, NBC ki- ünya üzerinde sadece 5 ri’nin yer personelinin ihti- flisel korunma elbisesi, anti-radar kamuflaj a¤lar› ve medi- Dfirman›n sahip oldu¤u yac›na yönelik olarak üreti- kal tekstil baflta olmak üzere çok say›da ürünü ile ülkemizi DDR (Dual Density Rubber / len antistatik özelli¤e sahip bir uluslararas› fuarda daha baflar›yla temsil etti. Çift Yo¤unluklu Kauçuk) DDR postallar›n› geçti¤imiz teknolojisi ile üretti¤i botla- y›llarda teslim etmiflti. Da- r›n› YDS markas› ad› alt›nda yan›kl›l›¤› ile ad›ndan söz et- çok say›da ülkeye ihraç et- tiren YDS üretimi botlar, bu me baflar›s› gösteren Yaku- özelli¤i, sonradan aç›lma po¤lu, Eurosatory’de botla- riski tafl›yan yap›flt›rma ve r›n›n yan› s›ra di¤er ürünle- dikifl yerine, enjeksiyon yön- rini de sergiledi. Çok say›da teminin kullan›ld›¤› iki afla- askeri ve sivil kat›l›mc›n›n mal› imalat sürecine borçlu. ziyaret etti¤i firman›n stan- Eski nesil botlara nazaran d›ndaki ürünlere ilgi ise tah- a¤›rl›k yönünden de son de- min edilece¤i üzere büyük rece üstün olan YDS marka- oldu. Fuar›n ev sahibi Fran- l› postallar, kullan›c›lar›n sa’n›n yak›ndan tan›d›¤› hakl› takdirini kazanm›fl du- YDS, Frans›z Hava Kuvvetle- rumda. Öztiryakiler’in Stand›na U¤rayanlar›n Gözü Doydu urosatory’de her ne ka- Firma’n›n OFK serisi mobil den olufluyor. Sahra mutfa- flekilde ifade ediyor. Ayr›ca Edar çok say›da lojistik sahra mutfaklar›; yüksek ¤›n›n, patenti Öztiryakiler Öztiryakiler’in di¤er ürünle- destek arac› sergilense de, kapasite, kolay kullan›m, Firmas›’na ait olan 4 ayr› ri aras›nda, 2 saat içerisin- üretti¤i endüstriyel mutfak güvenlik ve s›hhi olma özel- oca¤a sahip ›s›tma sistemi de 200 kiflilik yemek ç›kara- ürünleri ile ça¤dafl ordula- li¤i ile öne ç›k›yor. 2 saat ise 6 saat boyunca ikmal ya- bilen OFK.02 ve yine 2 saat r›n lojistik ihtiyaçlar›n› kar- içerisinde 400 askeri doyu- p›lmaks›z›n yanabiliyor. Ay- içerisinde 800 kiflilik perso- 32 fl›lamay› hedefleyen Öztir- rabilecek miktarda s›cak r›ca acil durumlarda yak›t neli doyurmaya yetecek ka- yakiler, bu alanda faaliyet yemek ç›karabilen OFK.01; olarak odun ve kömürün de dar s›cak yemek ç›karabilen gösteren az say›da firma- bas›nçl› hafllama, k›zartma, kullan›labiliyor olmas›, bu OFK.03 de bulunuyor. dan biri olarak göze çarpt›. f›r›n ve s›cak su birimlerin- ürünün esnek yap›s›n› en iyi
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com ‹srail’in “Demir Kubbe”sine Büyük ‹lgi uar›n kapal› alan›nda ‹srail’e ayr›lan bölümün en Fdikkat çekici stand›, tart›flmas›z Rafael’e aitti. Uzun süredir denemelerini sürdürdü¤ü Iron Dome (Demir Kubbe) k›sa menzilli hava savunma sistemini ilk kez Pa- ris’te sergileyen firma, bu sistemin gördü¤ü ilgiden ol- dukça memnundu. Hamas kontrolündeki Gazze’den ‹s- rail’in s›n›ra yak›n yerleflim birimlerine düzenlenen ha- van ve roket sald›r›lar›na karfl› gelifltirilen Iron Dome; muharebe yönetim, at›fl kontrol ve dikine f›rlatma siste- mi ile izleme radar› ve füze gibi ana unsurlardan oluflu- yor. Sistem hakk›ndaki sorular›m›z› yan›tlayan ‹srailli yetkililer, Iron Dome’nin, hedefinin tafl›d›¤› harp bafll›- ¤›n› imha edebilen geliflmifl bir füzeye sahip oldu¤unu belirttiler. Bu füze sayesinde sistemin, 70 km’ye ulaflan menzillerde etkin bir hava savunma flemsiyesi olufltu- rabilece¤i iddia ediliyor. Gelifltirme süreci halen devam eden Iron Dome, en erken 2010 y›l›nda teslimata haz›r hale gelebilecek. KMW Yeni FENNEK ‹le Sahnede urosatory 2008’in ad›n- liklerini bünyesinde bar›n- Edan en çok söz ettiren d›ran GP-F2T, modüler yap›- firmalar›ndan biri de, Al- s› ve sahip oldu¤u iki mo- manya’n›n dev z›rhl› araç torla öncülünden önemli öl- üreticisi Krauss-Maffei çüde farkl›lafl›yor. Fuarda Wegmann (KMW) oldu. uluslararas› temaslarda Geçti¤imiz ay Berlin’de bulunmay› da ihmal etme- düzenlenen ILA Fuar›’nda yen KMW, ‹talyan Iveco Fir- ilk kez tan›t›m› yap›lan Fu- mas› ile bir iflbirli¤i anlafl- Rusya Paris’e ture FENNEK Technology mas› imzalad›. Bu anlaflma Maketçi Açt› (GP-F2T) z›rhl› araç ailesinin kapsam›nda taraflar, 18 ve ilk prototipinin sergilendi¤i 25 ton aras›nda yüksek ba- er fuarda oldu¤u gibi Eurosatory’ye de KMW stand›, kat›l›mc›lar›n listik korumal› yeni bir as- HRosoboronexport ve 2007 y›l›nda kurulan u¤rak yerlerinden biriydi. keri araç ailesi gelifltirmeyi Rostekhnologii çat›s› alt›nda kat›lan Rus Savunma Afganistan’da baflar›s›n› is- karara ba¤lad›. Iveco’nun Sanayi, gerçek ürünler yerine, maketlerini sergile- patlayan FENNEK üzerin- 6x6 Trakker flasesini kulla- meyi tercih etti. Tek istisna ise Arzamas Firmas›’na den gelifltirilen ve bu arac›n nan yeni GFF4 arac› da ait alanda sergilenen TIGR (Kaplan) hafif z›rhl› arac› düflük siluet ve yüksek gö- KMW’in stand›nda sergile- oldu. Son dönemde Sovyet yap›s› eski nesil savunma rüfl aç›s› gibi tasar›m özel- nen ürünler aras›ndayd›. sistemlerini modernize etmenin oldukça kazançl› bir ifl oldu¤unu fark eden Rusya, bu kapsamda gelifltirdi- ¤i projelerle dikkatleri üzerine çekiyor. Rusya’n›n es- 33 ki nesil T-72 ana muharebe tanklar›n›n modernizas- yonu için önerdi¤i çözümün içerisinde, Frans›z yap›- s› bir termal görüfl sistemi de bulunuyor. Savunma Sanayii Müsteflarl›¤› taraf›ndan yürütülen, 80 adet f›rlat›c› ve 800 adet orta menzilli tanksavar füzenin haz›r al›m yoluyla tedarik edilmesine yönelik proje çerçevesinde ana yüklenici olarak seçilen Rosoboronexport, ne yaz›k ki fuara herhangi bir gü- dümlü tanksavar füzesi getirmemiflti. Bu projenin Rusya cephesindeki yank›lar›n› sordu¤u- muz Rosoboronexport’un Özel Projeler Yöneticisi Nikolay M. Dimidiuk, son dönemde ekonomik alanda yo¤unlaflan iki ülke iliflkilerinin savunma yönünün ih- mal edilmemesi gerekti¤ini belirtti. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 EUROSATORY 2008 ÖZEL Rheinmetall Sürekli Yenilik Peflinde
urosatory 2008’deki slo- içinde tafl›nabilen, daha çe- Egan›n›; 3P (Protection, vik ve küçük AMPV1 ile balis- Precision, Power) olarak be- tik korumas› ve tafl›ma kapa- lirleyen Alman Rheinmetall sitesi artt›r›lm›fl AMPV2 ol- Firmas›, Paris’teki kat›l›mc›- mak üzere iki temel versiyo- lara a¤›rl›kl› olarak yeni pro- nunun gelifltirilmesi planla- jelerini tan›tt›. Bu projelerin n›yor. Bir önceki Eurosa- Donar’› Görenler en dikkat çekenlerinden biri tory’de maketini sergiledi¤i ise KMW ile birlikte gelifltiri- Gefas arac›n›n prototipini de Dondu Kald› len ve varl›¤› fuar›n öncesin- görücüye ç›karan Rheinme- ok say›da yeni sistemin görücüye ç›kt›¤› Eurosatory de duyurulan AMPV (Armou- tall, taktik tekerlekli z›rhl› Ç2008’de ilk kez sergilenen sistemlerden biri olan Donar red Multi Purpose Vehicle / araç pazar›ndaki iddias›n› da kunda¤› motorlu obüsü, General Dynamics stand›n›n y›ld›- Çok Amaçl› Z›rhl› Araç) oldu. gözler önüne serdi. Görev z›yd›. General Dynamics European Land Systems ve Firma, stand›nda AMPV’nin yüküne göre 15-28 ton aras› Krauss-Maffei Wegmann taraf›ndan kurulan ortak giriflimin birebir ölçekte bir maketini a¤›rl›¤a sahip olan Gefas, ürünü olan Donar, havadan nakledilebilir hafif yap›s› ile dik- sergiledi. Bu arac›n; CH-53 C-130 ve A400M nakliye uçak- katleri üzerine çekiyor. 155 mm / 52 kalibrelik topla donat›- a¤›r nakliye helikopterinin lar› taraf›ndan tafl›nabilecek. lan ve bu sayede KMW ürünü PzH 2000 kunda¤› motorlu obüsü ile ayn› atefl gücüne sahip olan Donar’›n a¤›rl›¤› ise yaklafl›k 32 ton. Hafifli¤i sayesinde A400M nakliye uça¤› ta- raf›ndan tafl›nabilecek olan obüs, otonom harekât icra ede- bilen bir yap›ya sahip. A¤ merkezli harp sahas› içerisinde merkezi bir yap›ya entegre olabilen Donar, 30 adet 155 mm’lik mühimmat tafl›yabiliyor. General Dynamics stand›n- da ziyaretçilerin ilgi gösterdi¤i di¤er bir sistem ise PIRANHA III tekerlekli z›rhl› arac›yd›. Günümüz muharebe koflullar›na uygun olarak geliflimini sürdüren bu araç, LED aktif koruma sistemi sayesinde, günümüzün asimetrik harp koflullar›na uyum sa¤lam›fl görünüyor. Ayr›ca firma, bu arac›n üzerine monte edilen bir köprücü sistemini de fuara getirmiflti.
ünyan›n en hafif 155 BAE Systems Stand›na Zor S›¤d› Dmm’lik çekili obüsü olan M777’nin bizi karfl›lad›¤› BAE Dayan›kl› ve Pusuya Karfl› Be- bu anlaflma kapsamda BAE nu çerçevesinde gelifltirilen Systems’in devasa stand›, kas› Artt›r›lm›fl) tipi araçlar›n- Systems, Amerikan Deniz Pi- insanl› silah kulesi idi. Bu ku- sergilenen çok say›da teker- dan sadece 4x4 RG31 Mk5E’yi yadeleri’nin ihtiyaçlar›na yö- le, stabilizasyonu olmayan 30 lekli ve paletli z›rhl› araçla, getiren firma, etkinli¤in he- nelik olarak 40 adet 6x6 RG33 mm’lik Rayden toplu ve 7,62 Eurosatory 2008’in en dikkat men öncesinde 40 adet 6x6 temelli MRAP üretecek. Fir- mm’lik makineli tüfekli mev- çekici mekânlar›ndan biriydi. RG33 temelli araç siparifli man›n stand›ndaki bir di¤er cut kulelerin yerini alacak. Fuara MRAP (Mine Resistant alarak Paris’e moralle geldi. ilgi çekici ürünü ise ‹ngiliz Or- Yeni kulenin 40 mm’lik topu, Ambush Protected / May›na 53 milyon dolar de¤erindeki dusu’nun halen en önemli pa- biri z›rh delici olmak üzere 2 letli z›rhl› araçlar›ndan olan ayr› tip mermi ateflleme kabi- 34 Warrior’lar›n modernizasyo- liyetine sahip.
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com Nexter Saha Avantaj›n› ‹yi Kulland› ransa’n›n savunma devi VPC z›rhl› muharebe arac›, FNexter, ev sahibi oldu¤u fuar boyunca en çok foto¤ra- Eurosatory’nin en çal›flkan f› çekilen sistemlerdi. 12 isimlerinden biriydi. Kendi tonluk 4X4 ARAVIS® stand›n›n yan› s›ra ba¤l› flir- MRAP’›n› ilk kez görücüye ketlerinin stantlar›ndaki çok ç›karan firma, bu arac›n say›da ürünle ziyaretçileri kendi s›n›f›ndakiler aras›nda karfl›layan firma, kat›l›mc›la- en yüksek balistik korumay› r›n beklentilerini fazlas›yla sa¤lad›¤›n› savunuyor. Fir- karfl›lamay› baflard›. Fir- man›n bir di¤er yeni ürünü ma’n›n genifl araç yelpaze- ise ARX® 20 uzaktan kuman- sinde bulunan Caesar kun- dal› silah sistemi idi. 12,7 da¤› motorlu obüsü, meskûn mm makineli tüfek, 25 ya da mahal muharebelerine 30 mm top entegre edilebi- olarak Nexter’in stand›nda; temleri, SIT-V1 ve FINDERS® uyarlanm›fl Leclerc Azur ana len bu sistem, 4X4 araçlar›n 40 mm CTA tareti, çeflitli ka- muharebe yönetim sistemi- muharebe tank›, modernize üzerine monte edilebiliyor. librelerde mühimmatlar, nin yan› s›ra birçok farkl› edilmifl AMX 10RC, VBCI ve Bütün bu araçlardan farkl› uzaktan kontrollü silah sis- ürün de sergilendi. Taktik Tekerlekli Araçlarda ‹talyan Modas›
lkemizin dört bir yan›na yay›lm›fl kamyonlar›yla ta- Ün›d›¤›m›z ‹talyan Savunma Sanayisi’nin demirbaflla- r›ndan Iveco, Eurosatory’de çok çeflitli taktik tekerlekli araçlar›yla sahnedeydi. Önceki fuarda yurttafl› Oto Me- lara ile birlikte boy gösteren Iveco’nun stand›n› en dik- kat çekici k›lan, 4x4 LMV hafif taktik tekerlekli arac›yd›. LMV’nin tasar›m›ndaki en ay›rt edici özelli¤i, birçok ha- ©AgustaWestland fif taktik tekerlekli araçta bulunmayan aktif savunma sistemi ile donat›labilmesi. Arac›n üstüne monte edilen AMAP aktif savunma sistemi, füze gibi tehditleri araca çarpmadan hemen önce imha edebiliyor. Stand›nda LMV’nin d›fl›nda, Massif üzerinden gelifltirilen LUV hafif genel maksat, Trakker 8x8 ve Astra 6x6 araçlar›n› da sergileyen Iveco, genifl ürün yelpazesiyle fuar› renklen- EADS Kendi Evinde diren firmalardan biri oldu. Kazand›
on zamanlarda Avrupa s›n›rlar›n› afl›p Amerika’da f›rt›na- Slar estiren EADS, kendi evinde de rakip tan›mad›. EADS’nin yüzde 37,5 ile ana ortaklar›ndan oldu¤u füze devi MBDA, fuar s›ras›nda Sagem Défense Sécurité ile bir anlafl- 35 ma imzalayarak 300 adet yeni nesil termal görüntüleme sis- temi siparifl etti. Felin gelece¤in askeri program› kapsam›n- da Eryx tanksavar füzelerine tak›lacak olan termal görüntü- leyici, so¤utmas›z k›z›lötesi teknolojisi sayesinde ayr› bir so- ¤utma mekanizmas›na ihtiyaç duymadan genifl s›cakl›k ara- l›klar›nda çal›flabiliyor. EADS çat›s› alt›ndaki bir kurulufl olan Eurocopter ise baflta Tiger ve NH90 helikopterleri olmak üze- re birçok askeri ve sivil modelini fuar alan›nda sergiledi. Av- rupa’n›n flu ana kadarki en büyük askeri helikopter projesi çerçevesinde üretilen NH90, hâlihaz›rda 500’ün üzerinde si- parifl alm›fl durumda. Genifl ürün yelpazesinde yer alan heli- kopter platformlar›n› yerinde inceleme f›rsat› buldu¤umuz Eurocopter, fuara getiremedi¤i baz› ürünlerine maketleriyle de olsa stand›nda yer verdi. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 EUROSATORY 2008 ÖZEL
Renault Fuara 1-0 Önde Bafllad›
ldukça uzun bir süre z›rhl› araç pazar›n›n d›fl›nda ka- Olan ve nihayet Eurosatory 2006’da suskunlu¤unu bo- zan Renault Trucks Defense, bu seneki fuara büyük mo- ralle bafllad›. Hâlihaz›rda Sherpa 3 4x4 taktik araçlar›n› kullanan NATO, May›s ay›n›n sonlar›nda firma ile Afga- nistan’da ISAF komutas› alt›nda bulunan kuvvetler için 30 adet daha Sherpa 3A’n›n al›m›na yönelik bir anlaflma imzalam›flt›. 900 km’lik bir menzil içerisinde 120 km/sa’- lik h›zlara ulaflabilen Sherpa 4x4 serisi, may›nlara karfl› oldukça dayan›kl› bir tasar›ma sahip. NATO’nun ›srarla tercih etti¤i bu seri d›fl›nda 4x4/6x6 VAB ile 6x6/8x8 AMC ©Oto Melara z›rhl› personel tafl›y›c› / z›rhl› muharebe arac›, 4x4/6x6/8x4/8x8 Kerax a¤›r taktik kamyon ve 6x6 MRAP z›rhl› arac› ile stand›n› güçlendiren Renault Trucks De- fense, yapt›klar›n›n yapacaklar›n›n teminat› oldu¤unu Eurosatory 2008’deki baflar›s›yla gözler önüne serdi. Finmeccanica Ailesinin Çal›flkan Çocu¤u Oto Melara ir önceki Eurosatory’ye, ba¤l› kuruluflu Selex Communi- Bcations’un SICCONA Projesi kapsam›nda gelifltirdi¤i ko- muta kontrol arac›yla damgas›n› vuran Finmeccanica, bu sefer de ailenin di¤er bir üyesi Oto Melara’n›n silah kulele- riyle gövde gösterisi yapt›. Alman Donanmas›’n›n a¤›rl›kl› olarak kara taarruzuna yönelik kullanmay› planlad›¤› F-125 s›n›f› firkateynler için de seçilen HITROLE® silah kulesi, fu- arda kat›l›mc›larla bulufltu. 7,62 / 12,7 mm’lik bir makineli tüfek ya da 40 mm’lik bombaatar monte edilebilen sistem, kontrol paneli ve joystick yard›m›yla uzaktan kontrol edile- bilme özelli¤ine sahip. ‹nsans›z bir silah kulesi olan HITROLE®’nin yan› s›ra Oto Melara’n›n stand›nda, 25-30 mm’lik top tafl›ya- bilen HITFIST® ve 105-120 mm’lik topa sahip HITFACT® in- sanl› silah kulelerini de inceleme f›rsat› bulduk. Eurosa- tory’de SICCONA komuta kontrol ve seyrüsefer sistemini de sergileyen Oto Melara sayesinde Finmeccanica, dolu dolu bir fuar› daha geride b›rakt›. Thales Ürün Yelpazesini Geniflletiyor urosatory 2006’da oldu¤u de oldukça etkili bir yap›ya 36 Egibi bu y›l da devasa bir kavuflacak Suudi M113’leri, alanda ürünlerini sergileyen hâlihaz›rda Türk savunma Thales, her fuarda görmeye sanayisinin öncü firmas› al›fl›k oldu¤umuz elektronik FNSS taraf›ndan modernize sistemlerinden çok 120 mm’- ediliyor. Fuarda Bushmaster lik 2R2M havan topuyla dik- Copperhead z›rhl› muharebe kat çekti. Geliflmifl bir at›fl destek arac›n› da görücüye kontrol sistemine sahip olan ç›karan Thales, öncülleri 2R2M, 2007 y›l›nda yap›lan bir Avustralya ve Hollanda Ordu- anlaflmayla Suudi Arabis- su taraf›ndan envantere al›- tan’›n M113 z›rhl› personel nan MRAP s›n›f› bu araca ol- tafl›y›c›lar› için de seçilmiflti. dukça güveniyor. 4000 kg fay- 30 saniyede at›fl pozisyonu dal› yük kapasitesi olan 4x4 alabilen ve dakikada 10 at›fl Bushmaster Copperhead, V
yapabilen bu sistem sayesin- tipi gövde yap›s›na sahip. ©THALES
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com
ÖZEL HABER Afganistan ve Irak’›n Büyüttü¤ü Dev: Force Protection Terörizme karfl› savafl›rken h›z›n› alamayarak Afganistan ve Irak’a demokrasi götürmeye karar veren ABD, baz› uzmanlar›n öngörülerinin aksine bafllang›çta pek de zorlanmad›. Ancak, sahip oldu¤u üstün hava, kara ve deniz gücü sayesinde karfl›s›ndaki düzenli Irak Ordusu ile Taliban güçlerini ezen Amerikan Ordusu’nun zafer kutlamalar›, el yap›m› patlay›c›lar, may›nlar ve keskin niflanc›lar taraf›ndan kesintiye u¤rat›ld›. Irak ve Afganistan’dan gelen kay›p haberleri karfl›s›nda haz›rl›ks›z yakalanan ABD’nin can simidi ise bundan yaklafl›k 30 y›l önce gelifltirilen MRAP tipi araçlar›, yüksek adetlerle envanterine almak oldu.
Kudret KILIÇ / [email protected] ©USMC
vrupa’n›n en önemli önemli firmalar›n›n yer ald›- Terörizme Karfl› vam ediyor. Firman›n bu ka- kara savunma sistem- ¤› fuarda, son y›llarda y›ld›z› Savafl Force dar k›sa bir sürede gerçek- Aleri fuar› olan Eurosa- parlayan ABD’li Force Pro- Protection’a Yarad› lefltirdi¤i büyümenin ard›n- tory’de bu y›l, çok say›da fir- tection Firmas›’n› yak›ndan 1997 y›l›nda kurulan Force daki en önemli tetikleyici un- man›n yeni tekerlekli z›rhl› inceleme f›rsat› bulduk. Ye- Protection, Navistar ve BAE suru, Afganistan ve Irak ha- araçlar›n› görmek müm- ni Cheetah hafif taktik te- Systems firmalar› ile birlikte rekâtlar› sonucu ortaya ç›kan kündü. Afganistan ve kerlekli z›rhl› arac›n› sergi- Amerikan Ordusu’nun en ihtiyaçlar oluflturuyor. Irak’taki kay›plar›n›n ilac› leyen firman›n stand›nda önemli MRAP tedarikçileri Özellikle yol kenar›na yerlefl- olarak MRAP siparifllerine görüflme f›rsat› buldu¤u- aras›nda bulunuyor. 2001 y›- tirilen el yap›m› patlay›c› ve h›z veren ABD ve ‹ngilte- muz Force Protection’un ‹fl l›nda sadece 10 olan firma- may›nlar kullan›larak ger- re’nin tetikledi¤i bu “moda”, Gelifltirme’den Sorumlu n›n personel say›s›, 2008 y›l›- çeklefltirilen sald›r›lar sonu- halen Afganistan’da asker Baflkan Yard›mc›s› Wayne na gelindi¤inde 1500’ü aflm›fl cunda verdi¤i kay›plar› azalt- bulunduran Almanya ve Phillips, MSI Dergisi’ne durumda. Firma, South Ca- maya çal›flan Amerikan Or- Fransa’n›n savunma firma- önemli aç›klamalarda bu- rolina Eyaleti’ndeki Charles- dusu, öncelikle mevcut araç- lar›n› da etkilemifl görünü- lundu. Ayn› zamanda eski ton fiehri'nde 2003 y›l›nda lar›na ilave z›rhla donatarak yor. 32. say›m›zdaki özel bir deniz piyadesi olan Phil- açt›¤› yeni üretim hatt›n›n ar- bir çözüme ulaflmaya çal›fl- dosyam›zda detayl› flekilde lips, firman›n Türkiye’deki d›ndan büyümesine h›z ver- m›fl, ancak daha sonra MRAP incelenen MRAP tipi araçla- çal›flmalar› hakk›ndaki so- mifl olmas›na ra¤men, bu- tipi araçlar›n al›m›na h›z ve- 38 r› üreten dünyan›n en rular›m›z› da yan›tlad›. gün mevcut sipariflleri yetifl- rerek soruna kendince bir tirebilmek için bu tesiste 2 çözüm yolu bulmufltu. vardiya halinde çal›fl›yor. 2007 y›l›nda North Carolina MRAP’lar Hayat Eyaleti’nin Roxboro fieh- Kurtar›yor ri’nde de yeni bir üretim tesi- Bu noktada sözü Wayne Phil- si açan firman›n, kendi labo- lips’e b›rakal›m: “Cougar ve ratuvar ve test merkezleri de Buffalo araç ailesini geliflti- bulunuyor. rerek MRAP ifline ilk giren Ayr›ca ABD’nin dev savunma firmalardan biriyiz. Cou- flirketi General Dynamics ile gar’›n 4x4 H modelini hizme- bir ortakl›k anlaflmas› imza- te alan Amerikan Deniz Piya- layan Force Protection, üre- deleri, bu arac›n hayat kur- timini artt›rmak amac› ile tard›¤›n› hemen fark etti. yapt›¤› yat›r›mlar›na da de- Özellikle el yap›m› patlay›c›- ©Amerikan Savunma Bakanl›¤› Savunma ©Amerikan
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com lara ve çeflitli kalibrelerdeki MSI Dergisi Haber Müdürü Kudret K›l›ç ve mermilere karfl› koruma Force Protection’un ‹fl Gelifltirme’den sa¤layan Cougar’›n baflar›s›- Sorumlu Baflkan Yard›mc›s› Wayne Phillips n›n ard›ndan bu arac›n daha büyük modeli olan 6x6 Cougar HE’yi gelifltirdik. Böylelikle, daha fazla Ameri- kan askeri ve deniz piyadesi- ni güvenle nakledebilecektik. Araçlar›m›z›n gördü¤ü ilginin sebebini ise benzerlerine gö- re daha yüksek koruma sa¤- layan tasar›mlar› oluflturu- yor. Öncelikle tüm araçlar›- m›z monokok bir gövdeye sa- hip. Gövde ve flaseyi kaynak- la birlefltirdi¤imiz için patla- ma s›ras›nda arac›n alt ve üst ©MSI k›sm› tek parça halinde kal›- Araçlar›m›z›n yerden yakla- ad›na bu araçlardan çok da- say›s›n› artt›rd›. Irak Ordu- 39 yor. Güney Afrikal›lar ve Ro- fl›k 1 metre yüksekte olmas› ha fazla say›da ihtiyaçlar› ol- su’nun ihtiyaçlar› do¤rultu- dezyal›lar›n buldu¤u V tipi V tipi gövde yap›s› ile birle- du¤una karar verdi. ‹flte bi- sunda al›m›na karar verilen z›rhl› kabin teknolojisi ise flince, patlamalar› etkisizlefl- zim hikâyemiz de bu noktada MRAP tipi araçlar için de her kuflkusuz tüm araçlar›m›zda tirmede son derece yard›mc› bafllad›.” ne kadar BAE Systems ana uygulan›yor. Ayr›ca bu tekno- oluyor. Bu tasar›m sayesinde yüklenici olarak görünse de lojinin bulunmas›nda katk›s› hayat› kurtulan binlerce kifli, Geliflen Tehditlere modifiye edilmifl Cougar’›n olan bilim adamlar›ndan ba- bizi telefon ve mektup bom- Karfl› Yar›fl Sürüyor seçildi¤i bu projede Force z›lar›n›n firmam›zda çal›fl›yor bard›man›na tutuyor. Evleri- Force Protection’un en iyi Protection alt yüklenici ola- olmas›, bu insanlar›n 30 y›l› ne sa¤ salim dönen askerle- müflterileri ABD ve ‹ngiltere. rak görev yap›yor. Firman›n aflk›n tecrübeleri ile araçlar›- rin anne ve babalar›ndan ge- Ayr›ca firma, bu y›l›n fiubat üretti¤i MRAP’lar›n tercih m›z›n geliflimine önemli öl- len olumlu tepkiler de cabas›. ay›nda ‹talyan Savunma Ba- edilmesinde, üstün balistik çüde katk› sa¤lamalar›na ve Tüm bu gerçekler karfl›s›nda kanl›¤›’ndan 6 adet 6x6 Cou- koruma özelli¤i de etkili. her geçen gün daha iyi olma- ABD ve müttefikleri, daha gar HE ve 4 adet Buffalo si- Wayne Phillips’in bu konuda m›za yol aç›yor. fazla hayat kurtarabilmek parifli alarak müflterilerinin da söyleyecek sözleri var: www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 ÖZEL HABER
Cheetah ©MSI “Her geçen gün daha ge- 468 adet May›na üretim konusuna da oldukça liflmifl yöntemler ve silahlar Karfl› Korumal› Taktik s›cak bak›yoruz, tabi flartlar kullanma e¤ilimi gösteren Araçlar›- Tekerlekli Araç ihtiyac› be- ve offset uygun olursa. An- düflmanlar›m›z karfl›s›nda m›z›n en önemli lirlenmifl durumda. MRAP cak acil bir siparifl oldu¤u biz de kendimizi sürekli ge- bilefleni olan z›rha gelince; tipi araçlar›n üretimi için sa- taktirde ABD’deki üretim lifltiriyoruz. Motoru ve alter- çok çeflitli çözümlerimiz var. vunma sanayi firmalar›m›z hatt›m›zdan bu ihtiyac› k›sa natörleri daha güçlü hale ge- Örne¤in ‹ngiltere’ye teslim harekete geçmifl olsa da, ih- bir sürede karfl›layabilece- tiriyor, araç üzerinde çok sa- etti¤imiz araçlar ek z›rhlarla tiyac›n aciliyeti karfl›s›nda ¤imizi düflünüyorum. y›da de¤ifliklik yap›yoruz. donat›l›yor. Z›rh konusunda bir miktar arac›n haz›r al›m Halen ayda 300 adet araç Kuflkusuz bu de¤ifliklikler kendimizi sürekli gelifltiriyo- yolu ile tedarik edilmesi üretebilecek bir kapasitemiz hakk›nda ayr›nt›l› bilgi vere- ruz, çünkü yeni tehditlere muhtemel görünüyor. var. Ayr›ca orta¤›m›z General mem, ancak araflt›rma ve ayak uydurmak zorunday›z. Wayne Phillips ile sohbeti- Dynamics de üretim kapasi- gelifltirme bölümümüzün Bu arada araçlar›m›z›n ba- miz, Türkiye’deki geliflmeleri temizin artmas›nda bize yar- araçlar›m›z› daha iyi hale ge- k›mlar›n›n da kolayl›kla yap›- yak›ndan takip etti¤ini ö¤ren- d›mc› oluyor. Motor, trans- tirmek için sürekli çal›flt›¤›n› labildi¤ini eklemeden geçe- dikten sonra çok daha ilginç- misyon ve aks gibi parçalar size söyleyebilirim. Çünkü meyece¤im. Yüzde 95’lik lefliyor: ile baz› hammaddeleri daha düflman›m›z hep daha güçlü harbe haz›rl›k seviyesi ile “Evet biz Türkiye ile ifl yap- uzun sürede temin edebiliyor olarak karfl›m›za ç›k›yor. Force Protection MRAP’lar›, mak istiyoruz. Hatta fuar›n olsak da, sipariflin verilmesi- Ama biz araçlar›m›za güveni- bu alandaki en yüksek de- tamamlanmas›n›n ard›ndan nin ard›ndan yaklafl›k 180 yoruz. ¤erlerden birine sahip.” pazar günü Türkiye’ye gidi- gün içinde ilk arac› teslim Bizim araçlar›m›zda, perso- yorum. Sal› günü Savunma edebiliyoruz.” 40 nelin içinde bulundu¤u ka- Force Protection’un Bakanl›¤› yetkilileri ile bir Bay Phillips ile sohbetimizin binin yan› s›ra motor ve Türkiye ‹lgisi toplant›m var. Bu benim ül- sonuna geldi¤imizde, firma- transmisyon da z›rhl›. Di¤er Ülkemizde MRAP tipi araç- kenizi üçüncü veya dördün- n›n 4 sene önce sadece 10 firmalar bu tip bir korumay›, lar›n tedarikine yönelik ihti- cü ziyaretim. Daha önce Sa- milyon dolar olan de¤erinin, ancak ayr›ca talep edildi¤in- yaç, PKK terör örgütünün vunma Bakanl›¤› yetkileri ile geçti¤imiz y›l 1 milyar dola- de sa¤layabiliyor. Bu özellik son dönemde güvenlik güç- yapt›¤›m›z görüflmelerde, ra ulaflt›¤›n› söylemesi, sayesinde, Force Protection lerimizle do¤rudan çat›flma- ABD’nin bir müttefiki olan Force Protection’un bugün üretimi bir MRAP sald›r›ya ya girmek yerine, yol kenar›- Türkiye’ye yard›m edebil- geldi¤i noktay› en iyi flekilde maruz kald›¤›nda, k›sa sü- na yerlefltirilen tuzakl› pat- mek ve Türk askerlerinin de özetliyordu. Kendi s›n›f›n›n rede tekrar görev yapabile- lay›c› ve may›nlarla gerçek- hayat›n› kurtarabilmek için en iddial› araçlar›n› tasarla- cek duruma getirilebilirken lefltirdi¤i sald›r›lar›n›n art- çok istekli oldu¤umuzu be- y›p üreten firman›n gelecek- motor ve transmisyonlar› mas› ile bafllad›. Savunma lirttik. teki çal›flmalar›n› ve özellikle korumas›z olan di¤er Sanayii Müsteflarl›¤› taraf›n- Türkiye’deki baz› üreticilerle Türkiye’deki faaliyetlerini ya- MRAP’lar kullan›lamaz hale dan yürütülen Tekerlekli de temas halinde oldu¤u- k›ndan takip etmeye devam geliyor. Araç Projesi kapsam›nda muzu belirtmeliyim. Ortak edece¤iz.
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com
ÖZEL DOSYA Gökyüzünün Y›rt›c› Kufllar›: Av Taarruz Uçaklar› Günümüzün de¤iflen muharebe koflullar› ve birçok ülkenin ekonomik nedenlerden dolay› birkaç görev için tek bir uçak kullanmak istemesi; mevcut av/taarruz uçaklar›n›n d›fl›nda önleme görevlerine yönelik tasarlanan uçaklar›n da yer taarruz kabiliyetlerinin gelifltirilmesine, yeni uçak tasar›mlar›n›n ise giderek çok rollü bir yap›ya göre flekillendirilmesine sebep oldu.
Emre TEK / [email protected] Kudret KILIÇ / [email protected] o¤uk Savafl s›ras›nda düflman bombard›man uçakla- F-35 fiimflek II’nin isim babas› P-38 Lightning (fiimflek), as- r›n› önleme ve yo¤un bir hava savunmas›n›n derinlik- len uzun menzilli av/önleme görevleri için tasarlanm›fl olsa Slerine taarruz etme gereklili¤i karfl›s›nda, ABD ve da sonradan bomba ve güdümsüz roketler tafl›yarak Sovyetler Birli¤i, bu iki görevi icra edebilecek flekilde tasar- Almanya ve Pasifik cephelerinde önemli baflar›lar›n alt›na lanm›fl farkl› tipte muharebe uçaklar›na önemli yat›r›mlar imza atm›flt›. ‹kinci Dünya Savafl›’n›n ard›ndan patlak veren yapt›. O y›llarda bu iki süper güç, önemli miktarda kaynak Kore Savafl›’nda ise bir baflka av/taarruz uça¤› ön plana ç›k- aktararak üstün özelliklere sahip av/önleme ve bombard›- t›. ‹kinci Dünya Savafl›’nda ilk muharebe deneyimini yafla- man uçaklar› gelifltirebilse de, dünyadaki di¤er ülkeler için yan F-4U Corsair, farkl› muharebe görevlerini yerine getire- ifller daha farkl› yürüyordu. Savunma bütçeleri k›s›tl› olan bilen baflar›l› bir uçak olarak tarihe geçti. Vietnam Savafl›’na veya tehdit alg›lamalar› farkl› olan birçok ülke, her iki göre- gelindi¤inde ise F-4 Phantom II, her ne kadar önleme uça¤› vi de yerine getirebilen, tercihe göre bombard›man ya da olarak tasarlansa da MiG’lerle bafla ç›kmaya çal›flman›n ya- 42 önleme kabiliyeti bask›n olan çok rollü muharebe uçaklar›- n› s›ra yer taarruzlar› da icra ederek F-105 Thunderchief ve na yöneldiler. ABD ve Sovyetler cephesinde ise bu tip uçak- A-4 Skyhawk gibi bombard›man uçaklar›n›n yükü- lar, maliyet etkin olduklar› için özellikle müttefik ve uydu nü hafifletti. devletlerin hava kuvvetlerinin ihtiyaçlar› düflünüle- Dünyan›n en s›cak bölgelerinden bi- rek yüksek adetlerde üretildi. ri olan Orta Do¤u ise av/taarruz uçakla- Çok rollü muha- r›n›n önemli roller üstlendi¤i baz› muharebe- rebe uçaklar›n›n lere tan›kl›k etti. Arap-‹srail Savafllar›’n›n yafland›- ortaya ç›k›fl›, muha- ¤› Orta Do¤u semalar›n›n o y›llardaki y›ld›z› ise Frans›z rebe alan›nda devrim Mirage serisi uçaklard›. ‹srail Hava Kuvvetleri’nin o ta- niteli¤indeki geliflmelerin rihlerde bel kemi¤ini oluflturan bu yafland›¤› ‹kinci Dünya Sa- uçaklar, 1967 ve 1973 savafl- vafl› günlerine rastlad›. lar› s›ras›nda Rusya’n›n MiG Müflterek Taarruz Uça- serisi uçaklar›na karfl› üstünlük sa¤la- ¤› Program› kapsa- man›n yan› s›ra Arap ordular›n›n kara m›nda gelifltirilen unsurlar›na da önemli kay›plar verdirdi.
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com nan mevcut muharebe uçaklar›- n›n çok yönlü versiyonlar›n› piyasaya sürme yoluna gitti. Bu kapsamda Rusya, MiG-29 ve Su-27 üzerinden MiG-35, Su-30 ve Su-35 muharebe uçaklar› gelifl- tirerek de¤iflen konseptlere uyum sa¤la- d›. Baz› uzmanlara göre Nesil 5 kabul edilen Rafale ile çok rollü muharebe uça¤› yar›fl›nda ben de var›m diyen Fran- sa, Mirage 2000 serisi önleme a¤›rl›kl› uçaklar› modernize ederek taarruz kabiliyetle- rini artt›rd›.
Bilimin Ifl›¤›nda… Günümüzde dünya üzerideki tüm devletlerin av/taarruz uçaklar›na yönelmesinde sürekli geliflen bilimin etkisi oldukça fazla. Yer hedefleri- ne hassas taarruz kabiliyeti sunan lazer güdümlü bomba ve füzelerin yayg›nlaflmas› ile olas› hedefleri çok daha Konseptler De¤ifliyor az miktarda mühimmat ile Varflova Pakt›’n›n y›k›lmas›n›n ard›ndan imha edebilmek mümkün de¤iflen tehdit alg›lamalar›, muharebe hale geldi. Bunun sonucu uçaklar›n›n görev tan›mlar›nda da kendini gösterdi. olarak da a¤›r yük tafl›yabi- Sovyet tehdidine karfl› Avrupal› devletlerin gelifltirdikleri len bombard›man uçaklar›- Eurofighter Typhoon muharebe uça¤›, bu de¤iflimin en n›n görevlerinin baz›lar›n› belirgin örneklerinden biri oldu. Sovyet bombard›man av/taarruz uçaklar›n›n yerine getirebilmesine olanak uçaklar›n›n önlenmesi ve hava üstünlü¤ünün sa¤lanma- sa¤land›. Stratejik bombard›man uça¤› tehdidinin azal- s›na yönelik tasarlanan Typhoon, geliflim süreci içerisin- mas› ise önleme uçaklar›na olan ihtiyac› azaltarak de yer taarruz kabiliyeti olan çok yönlü bir uça¤a dönüfl- av/taarruz uçaklar›n›n y›ld›z›n› parlatan bir di¤er geliflme türüldü. Bu dönüflüm süreci içerisinde, lokomotif rol oldu. Hava muharebelerinin, dolay›s›yla da bütün bir sa- oynayan ‹ngiltere’nin yan› s›ra de¤iflen konseptler de vafl›n kaderini belirleyen temel enstrümanlardan biri etkili oldu. olan av/taarruz uçaklar›, günümüzün geliflen ve boyutla- ABD ise bu kapsamda yüksek adetlerde tedarik etmeyi r› küçülen yeni teknolojilerinden de nasibini ald›. Önleme planlad›¤› hava üstünlü¤ü amaçl› F-22 Raptor muharebe ve bombard›man uçaklar›na k›yasla daha küçük yap›da uça¤›ndan önemli miktarda kesintiye giderek bu uça¤a tasarlanan av/taarruz uçaklar›, daha güçlü ama ayn› za- yer taarruz kabiliyeti kazand›r›lmas› do¤rultusunda ça- manda da daha büyük radarlar ve aviyoniklerin küçülme- l›flmalara bafllad›. Sovyetlerin da¤›lmas›n›n ard›ndan ya- siyle bu sistemlerle teçhiz edilmeye baflland›. Bu sayede 43 flad›¤› floku atlatan Rusya ise önleme amac›yla tasarla- uzak mesafedeki hedefleri tespit edip takibini yapabilen uçaklar, yeni nesil havadan havaya füzelerin geliflmesiy- le birlikte görüfl menzili ötesindeki hedeflere taarruz ka- biliyeti kazand›. Di¤er yandan, son y›llarda gelifltirilen av/taarruz kabili- yetli uçaklar›n baz›lar›nda kullan›lan özel kaplama malzemeleri ve düz yüzeyler, radar izinin azalmas›n› sa¤- lad›. Bu da uçaklara ilk at›fl hakk›n› kaybetmeden hedef- lerine mümkün olabildi¤ince yaklaflma flans› tan›d›. Yine de bilimin, av/taarruz uçaklar›na sundu¤u nimetler bununla s›n›rl› de¤il. Eksiklikleri olsa da bu uçaklardan baz›lar›, sürekli geliflen savunma teknolojileri ›fl›¤›nda ortaya ç›kan ve tüm sistemlerin birbirine ba¤l› oldu¤u a¤ merkezli harp ortam›nda görev yapabiliyor. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 ÖZEL DOSYA
F-5 Freedom Fighter o¤uk Savafl Dönemi’nde Sovyetler Birli¤i’nin çevre- Ssini güçlü hava kuvvetlerine sahip müttefikleriyle sarmak isteyen ABD, maliyeti düflük ve kolay üretilebi- len bir muharebe uça¤› gelifltirip müttefiklerinin kulla- n›m›na sunmaya karar verdi. Bunun üzerine Northrop (bugün Northrop Grumman) taraf›ndan tasarlanan F-5 Freedom Fighter (Özgürlük Savaflç›s›), 1959 y›l›nda ilk
uçuflunu yapt›. 1963’te de F-5’in seri üretimine geçildi. ©TSK Küçük yap›s›, düflük birim ve bak›m maliyeti sebebiyle uçak, çok say›da ülke taraf›ndan tercih edildi. Art yan- F-4E Phantom II mal› motoru sayesinde ses üstü h›zlarda seyredebilen cDonnell Douglas (bugün Boeing) taraf›ndan gelifltiril- F-5, ABD d›fl›ndaki baz› ülkelerde lisans alt›nda üretil- Mmesine 1950’li y›llar›n sonunda bafllanan F-4 Phantom II di. Canadair taraf›ndan Kanada Hava Kuvvetleri (RCAF) muharebe uça¤›n›n Amerikan Hava Kuvvetleri için gelifltirilen için üretilen F-5’ler üzerinde, RCAF’›n gereksinimleri son ve en çok üretilen versiyonu olan F-4E üzerinde, ABD’nin do¤rultusunda birtak›m de¤ifliklikler yap›ld›. Daha güç- 1965 y›l›nda dahil oldu¤u Vietnam Savafl› s›ras›nda edindi¤i lü bir art yanmal› motorla donat›lan ve CF-5A olarak dersler oldukça etkili olmufltur. ‹lk uçuflunu 1965’de yapan adland›r›lan uçaklar›n gövdelerine bak›m yap›l›p kanat- F-4E, bu dersler ›fl›¤›nda öncüllerinden farkl› olarak 6 namlu- lar, kontrol yüzeyleri ve inifl tak›mlar› yenilendi. Bu lu 20 mm’lik M61A1 Vulcan Topu ile donat›lm›flt›r. 1967 y›l›nda uçaklar ayr›ca; ataletsel seyrüsefer sistemi, say›sal ha- seri üretimine bafllanan E modelindeki di¤er yenilikler aras›n- va veri bilgisayar›, bafl üstü göstergesi ve at›fl hedefle- da, manevra kabiliyetinin ve yak›t tafl›ma kapasitesinin artt›r›l- me bilgisayar›yla teçhiz edildi. Sonraki y›llarda ise F- mas› amac› ile gövde, kanat ve kuyruk üzerindeki baz› tasar›m 5A’lar›n yerini almas› için F-5E/F Tiger II’ler gelifltirildi. de¤iflikliklerinin yan› s›ra J79-GE-17 motoru ve APQ-120 ra- Türkiye de dahil olmak üzere 30’un üzerinde ülkenin dar› da bulunur. Göreve bafllamas›n›n ard›ndan bu model; envanterine giren ve ço¤u halen kullan›mda olan F- Amerikan Hava Kuvvetleri taraf›ndan Vietnam Savafl›’nda yo- 5’ler, ABD taraf›ndan e¤itim uça¤› olarak de¤erlendiri- ¤un olarak kullan›lm›flt›r. 9 adet pilonunda tafl›yabildi¤i hava- liyor. Türk Hava Kuvvetleri’nin envanterindeki F-5’lerin dan havaya ve havadan yere füzeler ve güdümlü ve güdümsüz bir bölümü, IAI taraf›ndan yap›lan modernizasyonun ar- bombalarla hem hava hem de kara muharebelerine ifltirak d›ndan günümüzde pilotlar›n F-16 muharebe uçaklar›- edebilen F-4E, Vietnam’›n ard›ndan, 1973 y›l›nda Arap-‹srail na geçifl aflamas›nda silahl› e¤itim uça¤› olarak kullan›- Savafl›’na ‹srail cephesinde kat›lm›flt›r. l›yor. Türk Hava Kuvvetleri’nin de envanterinde bulunan F-4E’ler- den 54 adedi, Israel Aircraft Industries (IAI) taraf›ndan 2002 y›- l›nda bafllayan genifl kapsaml› bir modernizasyona tabi tutul- du ve F-4E 2020/Terminator ad›n› ald›. Yap›sal olarak güçlen- dirilen uçaklar; modern seyrüsefer sistemi, bafl üstü göster- gesi (HUD), çok fonksiyonlu ekranlar, HOTAS (eller gaz kolun-
©HvKK da ve lövyede) sistemi ve daha geliflmifl EL/M-2032 radar› ile donat›ld›. Bu sayede Popeye II füzeleri kullanma kabiliyeti de kazanan uça¤›n 2020 y›l›na kadar kullan›lmas›, F-35’lerin gö- reve girmesi ile de yavafl yavafl emekliye ayr›lmas› planlan- maktad›r. F-4E Phantom II F-5 Tiger II Üretici Mc Donnell Douglas (bugün Boeing) / ABD Üretici Northrop Grumman / ABD Mürettebat› 2 44 Mürettebat› 1 Uzunlu¤u 19,20 m Uzunlu¤u 14,45 m Kanat Aç›kl›¤› 11,77 m Kanat Aç›kl›¤› 8,53 m Kanat Alan› 49,2 m2 Kanat Alan› 17,28 m2 Yüksekli¤i 5,02 m Yüksekli¤i 4,08 m Bofl A¤›rl›¤› 13.757 kg Bofl A¤›rl›¤› 4349 kg Azami Kalk›fl A¤›rl›¤› 28.030 kg Azami Kalk›fl A¤›rl›¤› 11.187 kg Motor 2 x General Electric J79-GE-17A turbojet motoru (80 kN) Motor 2 x General Electric J85-GE-21B turbojet motoru (22.2 kN art-yanmal›) Azami H›z› 2720 km/sa Azami H›z› 1700 km/sa Servis Tavan› 18.975 m Servis Tavan› 15.590 m Menzili 3184 km Menzili 3720 km Harekat Yar›çap› 1266 km Harekat Yar›çap› 1405 km Silahlar› 4 x AIM-7 Sparrow, 4 x AIM-9 Sidewinder, 1 x 20 mm M61A1 Vulcan topu, 4 adet kanat Silahlar› 2 adet 20 mm Pontiac M39A2 topu; AIM-9 Sidewinder havadan havaya füzeleri; alt› ve 1 adet gövde alt› tafl›ma noktas› (M117 ve Mk80 bombalar›, lazer güdümlü 227 kg'l›k Mk 82 ve 907 kg'l›k Mk 84 bombalar›, Snakeye bombas›, roketatar, bombalar, napalm ve B28,B43, B57 ve B61 gibi çeflitli nükleer mühimmat), elektronik CBU-24, CBU-49, CBU-52 ve CBU-58 demet bombalar›, SUU-20 bombas›, karfl› tedbir podlar›, lazer iflaretleme podu, AGM-12 Bullpup, AGM-45 Shrike, lazer güdümlü bombalar, AGM-65 Maverick havadan yere füzesi AGM-65 Maverick ve AGM-78 havadan yere füzeleri
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com F-16 BD Hava Kuvvetleri’nin Vietnam Savafl›’ndan edindi¤i tec- Arübeler ve geliflen bilgisayar teknolojisinin etkisiyle en- vanterindeki F-4, F-100 ve F-101’lerin yerini alacak yeni bir avc› uça¤›na ihtiyaç duymas›, F-16 Fighting Falcon (Savaflan fiahin) efsanesinin bafllang›c› oldu. General Dynamics tara- f›ndan tasarlanan uçak, 1974 y›l›nda ilk kez tekerleklerini yerden kesti. 1978’de ilk olarak ABD Hava Kuvvetleri taraf›n- dan kullan›lmaya bafllanan F-16, General Dynamics’in hava- c›l›k bölümünün Lockheed Corporations (bugün Lockheed Martin)’e sat›lmas›yla bu flirket taraf›ndan üretilmeye devam edildi. Bugüne kadar 4400 adetten fazla üretilen F-16, ‹kinci Dünya Savafl›’ndan günümüze kadarki dönem boyunca Bat› taraf›ndan en fazla say›da üretilen muharebe uça¤› unvan›n› kazand›. ‹lk bafllarda sadece av-taarruz uça¤› olarak kullan›l- mas› düflünülen F-16, testler s›ras›nda beklenilenin üstündeBakanl›¤› Savunma ©Amerikan performans sunmas› ve o dönemki muharebe uçaklar›na Bu denli baflar›l› bir uça¤› 1983 y›l›nda envanterine katma ka- oranla daha geliflmifl radar ve aviyoniklere sahip olmas› se- rar› alan Türk Hava Kuvvetleri, uçaklar› TAI’nin (bugün TU- bebiyle önleme görevlerinde de kullan›lmaya baflland›. SAfi) üretmesi neticesinde ülkemizin havac›l›k sanayisine de Zaman›n›n birçok yeni teknolojisini üzerinde bar›nd›ran çok önemli bir katk›da bulunmufl oldu. Ülkemizde Blok 30, F-16, pilotlar›n fazla güç uygulamadan uça¤› yönlendirmele- Blok 40 ve Blok 50 versiyonlar› kullan›lan uçaklar›n, Blok 50+ rine olanak sa¤layan telli uçufl sisteminin kullan›ld›¤› ilk modelinden de 30 adet siparifl verilmifl durumda. Dünya ge- uçakt›r. Telli uçuflun sa¤lad›¤› kolayl›¤›n yan› s›ra pilot, nelinde 20’nin üzerinde ülke taraf›ndan kullan›lan F-16, HOTAS (eller gaz kolunda ve levyede) sistemi sayesinde el- Lockheed Martin taraf›ndan art›k sadece ihracat amaçl› üre- lerini kontrol mekanizmalar›ndan ay›rmadan uça¤› yönete- tilmektedir. bilir. Tamam› say›sal olan kokpitindeki ekranlarda bulunan tüm bilgileri HUD (bafl üstü gösterge)’de görebilen pilot, F-16C Blok 30 uça¤›n durumu ile ilgili ayr›nt›lar› atlamadan tüm dikkatini Üretici Lockheed Martin / ABD hedefi üzerinde yo¤unlaflt›rabilir. Bu da özellikle it dalafl› gi- Mürettebat› 1 bi hedefe yak›n yap›lan uçufllarda büyük avantaj sa¤lar. Uça- Uzunlu¤u 15,03 m (Havadan havaya füzeler ile) ¤›n bir dezavantaj›, hava al›¤› yere çok yak›n oldu¤u için mo- Kanat Aç›kl›¤› 10 m tora yabanc› madde girme olas›l›¤›n›n yüksek olmas›d›r. Bu Kanat Alan› 27,87 m2 nedenle uça¤›n inip kalkaca¤› pistin yabanc› maddelerden Yüksekli¤i 5,09 m temizlenmifl olmas› uça¤›n ve mürettebat›n güvenli¤i aç›s›n- Bofl A¤›rl›¤› 8663 kg dan son derece önemlidir. Azami Kalk›fl A¤›rl›¤› 19.187 kg Kendisine paralel bir yap›da olan uçaklara nazaran zor ko- Motor 1 x General Electric F110-GE-100 turbofan motoru (128.9 kN art-yanmal›) ya da flullar alt›nda pilotlar› daha az zorlayan uçak, ABD’nin ön- Pratt&Whitney F100-PW-220 turbofan motoru (105,7 kN) derli¤indeki koalisyon güçlerinin Körfez Savafl› s›ras›nda Azami H›z› 2124 km/sa düflman hava kuvvetlerine karfl› kulland›¤› en önemli koz- Servis Tavan› 15.240 m lardan biriydi. Nitekim 1992’de yasak bölge üzerinde uçan Menzili 3890 km bir MiG-29’u düflüren Amerikan F-16’lar›, bu savafl s›ras›n- Harekat Yar›çap› 547 km da düflman uçaklar›na karfl› 69-0 gibi ezici bir üstünlük el- Silahlar› 1 x 20 mm M61A1 Vulcan topu, 6 adet kanat alt› ve 1 adet gövde alt› tafl›ma noktas›nda de ettiler. toplamda 6894 kg mühimmat
45 ©TSK
www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 ÖZEL DOSYA ©JSF Team ©JSF
üzerinde sorunlar yaflanmaya baflland›. ABD’nin yaz›l›m kod- F-35A Lightning II lar›n› ‹ngiltere d›fl›nda kimseyle paylaflmak istememesi, Tür- enüz hiçbir muharebeye girmemifl olmas›na ra¤men kiye de dâhil olmak üzere kat›l›mc› ülkeler aras›nda huzur- HAmerikan medyas› taraf›ndan yürütülen psikolojik harp suzluk yaratt›. 2006’n›n sonlar›nda AA-1 kuyruk numaral› ve sonucu en korkulan uçaklardan biri haline gelen F-22’yi ta- CTOL kabiliyetli F-35A’n›n tekerleklerini ilk defa pistten kes- mamlayacak bir savafl uça¤›n›n gelifltirilmesi için 90’l› y›llarda mesi ise sular›n biraz durulmas›na neden oldu. bafllat›lan JSF (Joint Strike Fighter / Müflterek Taarruz Uça¤›) ‹lk uçufluyla JSF Program›’na ortak ülkelerin yüzlerini güldü- Program›, 1995 y›l›nda ‹ngiltere’nin kat›l›m›yla uluslararas› bir ren F-35A’n›n en dikkat çekici özelliklerinin bafl›nda, konvasi- boyut kazand›. Bir y›l sonras›nda ise Boeing ve Lockheed Mar- yonel radarlarda oldukça düflük iz b›rakmas› geliyor. Radar tin firmalar›yla biri konvansiyonel inifl ve kalk›fl kabiliyetli izinin azalt›lmas› için t›pk› F-22’de oldu¤u gibi F-35’in de bü- (CTOL) ve di¤eri de uçak gemilerine inifl ve kalk›fl kabiliyetli tün mühimmat› gövde içinde tafl›n›yor. F-35’in de flu an için (CV) versiyonu olmak üzere ikifler adet prototip üretimi için sadece Eurofighter Typhoon’da bulunan sesle komut özelli¤i- anlaflma imzaland›. 2001 y›l›nda Boeing X-32, Lockheed Mar- ne sahip olmas› planlan›yor. Bu özellik sayesinde pilot, F-35’e tin de X-35 olarak adland›rd›¤› prototipleriyle görücüye ç›kt›- daha önceden yüklenmifl olan bilgiler do¤rultusunda sesle lar. Yap›lan de¤erlendirmelerin ard›ndan Lockheed Martin’in komut verebilecek. X-35’ini seçen Amerikan Savunma Bakanl›¤›, firma ile sistem JSF Program›’n›n Türkiye’ye sa¤layaca¤› en önemli faydalar- gelifltirme ve gösterim safhas›na geçifl için bir anlaflma imza- dan biri de savunma sanayimize düflecek olan ifl pay›. fiu anda lad›. Sonras›nda Avustralya, Danimarka, Hollanda, ‹talya, Ka- 100 adet uçak almay› planlad›¤›m›z programda baflta TUSAfi, nada, Norveç ve Türkiye’nin kat›l›m›yla daha da geniflleyen TEI, Kalekal›p ve Alp Havac›l›k baflta olmak üzere savunma program kapsam›nda gelifltirilecek olan uça¤a, ‹kinci Dünya sanayi firmalar›m›z toplamda 3 milyar dolar›n üzerinde bir ifl Savafl›’n›n çatal kuyruklu fleytan lakapl› P-38 Lightning uça¤›- pay› alm›fl durumdalar. Bu rakam›n çok daha yukar›lara ç›k- n›n an›s›na 2006 y›l›nda Lightning II (fiimflek) ad› verildi. mas› bekleniyor. ‹yimser bir tahminle en erken 2016 ila 2018 Program ilerledikçe ve kat›l›m geniflledikçe, motor seçimi, y›llar› aras›nda envanterimize dahil olacak F-35A’lar›m›z›n, teknoloji transferi ve lojistik baflta olmak üzere kritik konular zaman içinde Türk Hava Kuvvetleri’ndeki F-4’lerin yerini al- mas› planlan›yor.
46 F-35A Lightning II Üretici Lockheed Martin / ABD Mürettebat› 1 Uzunlu¤u 15,39 m Kanat Aç›kl›¤› 10,67 m Kanat Alan› 42,73 m2 Yüksekli¤i 4,57 m Bofl A¤›rl›¤› 12.020 kg Azami Kalk›fl A¤›rl›¤› 27.216 kg Motor 1 x Pratt & Whitney - F135 ya da GE/Rolls-Royce F136 Azami H›z› 1930 km Servis Tavan› Menzili 2250 km Harekat Yar›çap› 1020 km
©JSF Team ©JSF Silahlar›
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com F/A-18 Hornet merikan Hava Kuvvetleri’nin açt›¤› Hafif Avc› Uça¤› Program›’nda yar›flan General Dynamics ve Northrop ACorporation (bugün Northrop Grumman) firmalar›ndan General Dynamics, Northrop’un YF-17’sini geride b›rakarak YF-16 isimli uça¤› ile yar›fl› önde bitirdi. Sonras›nda ise Ame- rikan Donanmas›’n›n muharebe uça¤› ihtiyac› kapsam›nda de- ¤erlendirmeye al›nan YF-17, McDonnell Douglas (bugün Boe- ing) ve Northrop taraf›ndan daha da gelifltirilerek F/A-18 Hor- net ad›n› ald›. ‹lk uçuflunu 1978 y›l›nda yapan uçak, hem hava hem de yer hedeflerine karfl› etkili olacak flekilde gelifltirildi. Yabanc› askeri sat›fllar kanal›yla ihraç edilen F/A-18, sadece Kanada Hava Kuvvetleri (RCAF) taraf›ndan do¤rudan üretici firmadan siparifl edildi. 1991’deki Körfez Savafl›’na kat›lmak için Kanada taraf›ndan Katar’a gönderilen CF-18’ler, bu savafl s›ras›nda yaklafl›k 3000 saat uçarak yer taarruzu da dâhil ol- mak üzere birçok görevde kullan›ld›. Sonras›nda ise NATO, ‹talya’ya konuflland›r›lan baz› CF-18’leri Bosna-Hersek’teki J-8II Finback B bar›fl› koruma operasyonlar› çerçevesinde hava-hava ve hava- lk uçuflunu 1969 y›l›nda yapan J-8’den yola ç›k›larak ge- yer muharebelerinde kulland›. Bu uçaklarla edindi¤i tecrübe- lifltirilen J-8II Finback B, Shenyang Aircraft Design Insti- lerin ard›ndan CF-18’leri 2020 y›l›na kadar görevde tutmak is- ‹tute ve Shenyang Aircraft Corporation’›n ortak çal›flmala- teyen RCAF, 80 adet uça¤› aviyonik ve yap›sal modernizasyon- r› sonucu 1984 y›l›nda gökyüzüyle bulufltu. Önleme uça¤› dan geçirme karar› ald›. NASA taraf›ndan da yüksek hücum olarak görev yapan öncülünden farkl› bir ön gövde tasar›m›, aç›lar›ndaki üstün performans› sebebiyle deneysel amaçl› daha geliflmifl aviyonikler ile daha güçlü motorlar ve at›fl olarak kullan›lan bu uçak, telli uçufl sistemi sayesinde zor kontrol bilgisayar›na sahip olan J-8II, So¤uk Savafl dönemi- uçufl koflullar›nda ve ani manevralarda pilot taraf›ndan zor- nin yüksek irtifalara ç›kabilen Rus bombard›man uçaklar›na lanmadan yönetilebiliyor. Avustralya, Finlandiya, ‹spanya, ‹s- karfl› gelifltirildi. Ayr›ca manevra kabiliyeti J-8’den daha üs- viçre, Kanada, Kuveyt ve Malezya taraf›ndan hava kuvvetlerin- tün olan J-8II’ye, Çin Hava Kuvvetleri’nin iste¤i üzerine gö- de görevlendirilen F/A-18’in donanma versiyonu Amerikan rüfl menzili ötesinden hava-hava muharebe yetene¤i ve ha- Donanmas› ve Deniz Piyadeleri’nde kullan›l›yor. va-yer taarruz özellikleri kazand›r›ld›. Daha sonra ABD yö- netiminin Sovyetler’i yaln›zlaflt›rma politikalar›ndan biri ©Kanada Hava Kuvvetleri olan Peace Pearl (Bar›fl ‹ncisi) Projesi ile J-8II’lerin moder- nize edilmesi kararlaflt›r›ld›. Grumman (bugün Northrop Grumman) flirketi taraf›ndan 55 adet uça¤›n AN/APG-66(V) radar›, 1553B MIL-STD veri ba¤lant›s›, at›fl kontrol bilgisa- yar›, bafl üstü göstergesi, çok fonksiyonlu kokpit gösterge- leri, seyrüsefer sistemi ve f›rlatma koltu¤uyla donat›laca¤› yaklafl›k 500 milyon dolarl›k bu modernizasyon, 1989 y›l›nda Çin’in Tiananmen Meydan›’nda meydana gelen olaylar se- bebiyle iptal edildi. Bu uçak günümüzde sadece Çin Hava Kuvvetleri ve Çin Donanmas› taraf›ndan kullan›l›yor.
F/A-18 Hornet (CF-18A) J-8II Finback Üretici Boeing / ABD Üretici Shenyang Aircraft Corporation / Çin Mürettebat› 1 Mürettebat› 1 47 Uzunlu¤u 17,07 m Uzunlu¤u 21,59 m Kanat Aç›kl›¤› 12,31 m Kanat Aç›kl›¤› 9,34 m Kanat Alan› 37,16 m2 Kanat Alan› 42,2 m2 Yüksekli¤i 4,66 m Yüksekli¤i 5,41 m Bofl A¤›rl›¤› 10.450 kg Bofl A¤›rl›¤› 9240 kg Azami Kalk›fl A¤›rl›¤› 23.400 kg Azami Kalk›fl A¤›rl›¤› 17.800 kg Motor 2 x General Electric F404-GE-400 turbofan, 71.2 kN Motor 2 x Liming WP-13AII, art yanmal› 64,68kN Azami H›z› 1800 km/sa Azami H›z› 2710 km/sa Servis Tavan› 15.000 m Servis Tavan› 20.500 m Menzili 3300 km Menzili 2800 km Harekat Yar›çap› 540 km Harekat Yar›çap› 800 km (tek yak›t ikmaliyle 1,200 km) Silahlar› 1 adet M161A Vulcan topu; AIM-9 Sidewinder, AIM-120 AMRAAM, AIM-7 Sparrow Silahlar› 1 adet 23mm Type 23-III çift namlulu top; PL-2B, PL-5B/C/E, PL-8 k›sa menzilli ve havadan havaya füzeleri; AGM-65 Maverick havadan yere füzesi ve 70 mm CRV7 R27R1 orta menzilli havadan havaya füzeleri; Kh-31A gemisavar füzesi; 250 kg, 500 kg, roketatar; Paveway, Mk 82, Mk 83, Mk 84, GBU-10, GBU-12, GBU-16 ve GBU-24 ve 1000 kg'l›k serbest düflümlü demet bombalar› ve 500 kg lazer güdümlü bomba; lazer güdümlü bombalar› 57 ve 90 mm güdümsüz roketatar www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 ÖZEL DOSYA ©Eurofighter GmbH
¤› olarak tasarlanan Typhoon’un, muharebe uçaklar›n›n art›k Eurofighter Typhoon birçok görevi yerine getirebildi¤i günümüz koflullar›na uyum- o¤uk Savafl Dönemi’nde Varflova Pakt› üyesi ülkelerden lu hale getirilmesi gereksinimi ortaya ç›kt›. Özellikle ‹ngilte- gelebilecek bir hava taarruzunu karfl›layabilmenin yolla- re’nin uça¤›n bir an önce kara hedeflerine taarruz kabiliyeti de Sr›n› arayan Avrupa ülkeleri, Panavia Tornado Progra- kazanmas› yolundaki bask›lar› Eurofighter’›n gelifltirme süre- m›’nda edinilen tecrübeler ›fl›¤›nda ortak bir tasar›m ve üretim cini h›zland›rd›. sürecine girdiler. Almanya, Fransa, ‹ngiltere, ‹spanya ve ‹talya Eurofighter Typhoon, havac›l›k tarihindeki, pilotun uça¤› sesle taraf›ndan 1984’de bafllat›lan EFA (European Fighter Aircraft / komuta etmesini sa¤layan DVI (Direct Voice Input / Do¤rudan Avrupa Avc› Uça¤›) Program›, Fransa’n›n kendi havac›l›k sana- Sesle Veri Geçifli) teknolojisiyle donat›lm›fl ilk uçakt›r. Böylece yisinin gelece¤ini düflünerek milli bir uçak üretme iste¤i ne- Eurofighter, it dalafl› gibi büyük dikkat gerektiren operasyon- deniyle çekilmesi üzerine kalan 4 çekirdek ülkeyle devam et- larda pilotun dikkatini hedefinin üzerinde yo¤unlaflt›rmas›na tirildi. Sovyetler Birli¤i’nin çöküflüyle birlikte de¤iflen tehdit- olanak tan›r. Ses üstü h›zlarda uzun süre maliyet etkin biçim- ler, program›n iflleyiflinde bir tak›m aksamalara sebep oldu. de seyredebilen Eurofighter; a¤›rl›¤›n›n ve bak›m maliyetleri- ‹htiyaçlar›n yeniden belirlenmesini gerektiren bu durum kar- nin azalt›lmas›, kullan›m ömrünün ise artt›r›lmas› amac›yla fl›s›nda Almanya, Do¤u’daki tehdidin ortadan kalkt›¤› yönünde a¤›rl›kl› olarak kompozit malzemeden üretilmifltir. Bafllang›ç- görüfl bildirip maliyetlerin düflürülmesini talep etti. Bugün ta yaln›zca havadan havaya güdümlü füzeleri ateflleyebilen Alenia Aeronautica, BAE Systems ve EADS’nin dahil oldu¤u Tranche 1 Eurofighter, lazer iflaretleme podunun eklenmesiy- Eurofighter Konsorsiyumu taraf›ndan yürütülen Eurofighter le havadan yere güdümlü bombalar› da silah yelpazesine kat- Program›, ortakl›¤›n üyesi olan ülkelerin hava kuvvetlerinin t›. ‹lk teslimatlar›na yak›n zamanda bafllanacak olan Tranche envanterindeki uçaklar›n kullan›m ömrünü doldurmaya bafl- 2 Eurofighter; Storm Shadow ve Taurus havadan yere güdüm- lamas› ile rahat bir nefes ald›. Ancak bu sefer de, önleme uça- lü füzelerini atefllemesine olanak sa¤layacak çok yönlü bir gö- rev bilgisayar›yla donat›ld›. MBDA üretimi uzun menzilli Mete- Eurofighter Typhoon or havadan havaya füzesini ateflleme kabiliyeti de kazanacak Üretici Eurofighter Konsorsiyumu / Almanya, ‹ngiltere, ‹spanya, ‹talya olan Typhoon’un, böylelikle asli görevi olan önlemede de cay- 48 Mürettebat› 1 d›r›c›l›¤›n› artt›rmas› bekleniyor. Bu sayede uçak, tek sortide Uzunlu¤u 15,96 m hem hava-hava hem de hava-yer görevlerini yerine getirebile- Kanat Aç›kl›¤› 10,95 m cek bir yap›ya kavuflacak. Nesil 5 (baz› kaynaklara göre nesil Kanat Alan› 50 m2 4,5 ) bir uçak olan Eurofighter, kanardlar›n›n sa¤lad›¤› manev- Yüksekli¤i 5,28 m ra kabiliyetiyle de günümüzdeki birçok uçaktan ayr›l›yor. Kon- Bofl A¤›rl›¤› 11.000 kg sorsiyuma üye ülkeler d›fl›nda Avusturya ve Suudi Arabis- Azami Kalk›fl A¤›rl›¤› 23.500 kg tan’dan da siparifl alan Eurofighter Typhoon; Brezilya, Bulga- Motor 2 x Eurojet EJ200 Turbofan (herbiri 90kN) ristan, H›rvatistan, Hindistan, ‹sviçre, Japonya, Romanya ve Azami H›z› 2470 km/sa Yunanistan gibi ülkelerin ihtiyaçlar› do¤rultusunda de¤erlen- Servis Tavan› 19.810 m diriliyor. Gelecekteki yeni muharebe uça¤› ihtiyac›n› nesil 5 F- Menzili 3790 km 35 fiimflek II ile karfl›lama karar› alan Türkiye, ‹ngiltere ve ‹tal- Harekat Yar›çap› 1390 km ya örne¤inde oldu¤u gibi Typhoon ve fiimflek II ikilisini birlikte Silahlar› 1 adet 27 mm Mauser BK27 topu; AGM-84 Harpoon ve Penguin gemisavar füzeleri; kullanma seçene¤i konusunda halen karars›z olsa da, bu AMRAAM, ASRAAM, AIM-9, IRIS-T Sidewinder havadan havaya füzeleri; AGM-88, ALARM anti radar, StormShadow, Brimstone ve Taurus havadan yere füzeleri; uçak, ülkemize kazand›raca¤› kabiliyetler ile teknolojik ve sa- Paveway 2/3/4 ve JDAM lazer güdümlü bombalar› nayi kazan›mlar konusunda önemli bir potansiyel tafl›yor.
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com J-10 in taraf›ndan 80’lerin ortalar›nda bafllat›lan J-10 Prog- ram› kapsam›nda 611 Enstitüsü olarak da bilinen ÇChengdu Aircraft Design Enstitute (Chengdu Uçak Ta- sar›m Enstitüsü)’nün tasarlad›¤› J-10, Chengdu Aircraft Corporation taraf›ndan üretildi. Uça¤›n gelifltirilme amac›; So- ¤uk Savafl s›ras›nda ABD ve Rusya aras›ndaki teknoloji yar›- fl›nda Çin’in kendine bir yer edinmesini, gerekti¤inde de F-16 FC-1 / JF-17 ve MiG-29 gibi uçaklarla boy ölçüflebilmesiydi. J-10, bafllarda hava üstünlü¤üne yönelik bir avc› uça¤› olarak tasarland›. An- ünya’n›n yükselen gücü Çin, 1986 y›l›nda ABD’li cak So¤uk Savafl’›n sona ermesiyle de¤iflen ihtiyaçlar çerçe- Grumman (bugün Northrop Grumman) Firmas› ile en- vesinde tekrar gelifltirilen J-10, görüfl menzili ötesinden hava- Dvanterindeki J-7 muharebe uçaklar›n›n modernizasyo- hava muharebesi ve yer hedeflerine karfl› taarruz kabiliyetleri nuna yönelik bir anlaflma imzalad›. Yeni bir uça¤›n gelifltiril- kazand›r›larak çok rollü bir muharebe uça¤›na dönüfltürüldü. mesini de içeren ve Süper-7 Modernizasyon Program› ad›n› ‹lk uçuflunu 1998’de yapan uçak, 2003’te de Çin Hava Kuvvet- alan proje, Çin’de yaflanan siyasi kar›fl›kl›klar›n da etkisiyle er- leri’nde kullan›ma girdi ve uçak üzerindeki testler burada de- telendi. Ard›ndan Süper-7’nin devam› say›labilecek olan FC-1 vam etti. Çin’in en baflar›l› havac›l›k projelerinden biri olan Muharebe Uça¤› Projesi’ni bafllatan Çin, daha sonra Pakistan’› J-10’un; Su-27, Su-30 ve Su-33 gibi Rus uçaklar›nda da kulla- da ortak olarak çal›flmalar›na dâhil etti. Pakistan Aeronautical n›lan AL-31F art yanmal› motoru Rusya’dan al›n›rken; uça¤›n Complex (PAC), Chengdu Aircraft Industry Corporation (CAIC) gelifltirilme sürecinde ‹srail’in iptal edilen Lavi Program›’ndan ve CATIC ortakl›¤›nda gelifltirilen uçak, Çin taraf›ndan FC-1 ve da faydalan›ld›¤› biliniyor. Kuyruksuz delta kanat tasar›m› ve Pakistan taraf›ndan da JF-17 olarak adland›r›ld›. Üretilen ilk burnundaki kanatç›klar› sayesinde k›sa mesafeden havalana- uçaklara MiG-29’da kullan›lan RD-33 motorunun geliflmifl bilen uça¤›n manevra kabiliyeti, bu yap›n›n getirdi¤i karars›z- versiyonu olan RD-93 tak›lm›flt›r. Ancak Rusya’n›n Hindistan l›k nedeniyle oldukça yüksek. Telli uçufl sistemi sayesinde ka- ile olan iliflkilerinden dolay› gelecekte bu motorlar›n Pakis- rars›zl›¤›n olumsuz yönlerini pilota yans›tmayan uçaklar›n tan’a ihrac›na karfl› ç›kabilecek olmas›, uçaklarda Çin üretimi 100’den fazlas›, hâlihaz›rda Çin taraf›ndan kullan›l›yor. ‹ran, WS-13 Taishan motorlar›n›n kullan›lmas›n› da gündeme getir- Pakistan ve Tayland da dâhil olmak üzere birçok ülkenin di. 25 A¤ustos 2003’te RD-93 motoru ile ilk uçuflunu gerçek- uçakla ilgilendi¤i biliniyor. lefltiren FC-1 / JF-17 muharebe uça¤›, Pakistan Hava Kuvvet- leri’ne teslim edilmeye bafllanm›flt›r. Halihaz›rda J-10 muha- rebe uça¤›n›n üretimine a¤›rl›k veren Çin, bu uçaktan daha düflük özelliklere sahip oldu¤u belirtilen FC-1’leri envanterine al›p almama konusunda karars›zd›r. Telli uçufl sistemi bulun- mayan FC-1, manevra kabiliyeti konusunda da belirlenen he- defin oldukça gerisindedir. ‹talyan yap›m› Grifo S-7 pulse dop- ler at›fl kontrol radar›na sahip olan uçak, radar›n›n afla¤› bak afla¤› at (look down shot down) özelli¤i sayesinde kendisinden daha düflük irtifalardaki hedeflere kilitlenebilmektedir. Çoklu hedef takibi yapamama gibi önemli bir eksikli¤i olan radara, Çin yap›m› olan bir radar alternatif gösterilmektedir. Perfor- mans› yeni nesil muharebe uçaklar›n›n gerisinde kalsa da FC-1 / JF-17, düflük maliyeti sayesinde önemli bir ihracat po- tansiyeline sahiptir.
J-10 FC-1 / JF-17 Üretici Chengdu Aircraft Industrial / Çin Üretici Chengdu Aircraft Industry Corporation / Çin 49 Mürettebat› 1 Mürettebat› 1 Uzunlu¤u 15,5 m Uzunlu¤u 14,97 m Kanat Aç›kl›¤› 9,7 m Kanat Aç›kl›¤› 9,46 m Kanat Alan› 39 m2 Kanat Alan› 24,4 m2 Yüksekli¤i 5,3 m Yüksekli¤i 4,77 m Bofl A¤›rl›¤› 8300 kg Bofl A¤›rl›¤› 6411 kg Azami Kalk›fl A¤›rl›¤› 18.000 kg Azami Kalk›fl A¤›rl›¤› 12.474 kg Motor 1 x Russian Lyulka-Saturn AL-31F turbofan 79,43kN, Motor 1 x Klimov RD–93 (art yanmas›z 50 kN / art yanmal› 83 kN) Art yanmal› 122,58kN Azami H›z› 2220 km/sa Azami H›z› 2700 km/sa Servis Tavan› 15.240 m Servis Tavan› 20.000 m Menzili 3000 km Menzili Yak›t ikmali olmadan 1300 km'nin üzerinde Harekat Yar›çap› 1000 km Harekat Yar›çap› Silahlar› 1 adet 23 ya da 30 mm top; RVV-AE, R-27ER1, R-27ET1, R-27R1, R-27T1, R-73E havadan Silahlar› 23 mm top; PL-11, PL-12 orta menzilli ve PL-8 k›sa menzilli havadan havaya füzeler; havaya füzeleri; AS-14, AS-17, AS-20 havadan karaya füzeleri; roket podlar›; 250 kg'l›k genel maksat bombalar›; 500 kg'l›k lazer güdümlü bombalar KAB-500KR(OD), KAB-500L güdümlü bombalar›; serbest düflüm bombalar
www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 ÖZEL DOSYA ©Dassault Aviation ©Dassault sayesinde muharebe sahas›ndaki beka kabiliyetini önemli öl- Rafale çüde artt›r›r. Elektromanyetik, k›z›lötesi ve lazer teknolojileri- rans›z Hava ve Deniz Kuvvetleri’nde görev yapan 7 farkl› ni kullanan çok say›da tehdidi alg›layabilen SPECTRA; tan›mla- tipte muharebe uça¤›n›n yerini almas› için 80’li y›llar›n ma, konumlama, kar›flt›rma ve sahte hedefle karfl› koyma yön- Fbafl›nda Dassault Aviation taraf›ndan gelifltirilmeye bafl- temleri ile bu tehditleri bertaraf edebilir. Hâlihaz›rda Rafale, lanan çok rollü Rafale, ilk uçuflunu 1986 y›l›nda yapt›. Günü- havadan havaya radar ve k›z›lötesi güdümlü MICA ile havadan müzde muharebe uça¤› gelifltirmek yere uzun menzilli SCALP/Storm Shadow seyir ve EXOCET ge- gibi yüksek bütçeli savunma proje- misavar füzelerinin yan› s›ra lazer güdümlü ya lerinde ülkeler aras› ortakl›klara gidilir- da güdümsüz bombalar› kullanabilir. ken, Fransa, tam tersini yaparak ülkesinin ve Uça¤›n, havadan yere güdümlü AASM ve sanayisinin ihtiyaçlar›n› öne sürüp Rafale’yi tek ba- havadan havaya uzun menzilli Meteor fü- fl›na devam ettirdi. Ancak Fransa’n›n projedeki yal- zesi ile donat›lma çal›flmalar›na ise devam n›zl›¤›, uçak üretildikten sonra geçilen yurt d›fl› sat›fl- edilmektedir. A¤ ortam›nda görev yapabilme lar› aflamas›nda da kendini gösterdi. Di¤er çok uluslu kabiliyetine sahip olan Rafale, Afganistan’da ha- projelere dâhil olan ülkeler ya da ABD gibi politik etki sahibi rekâtlara kat›larak muharebe sahas›nda kendini kan›tla- ülkelerin aras›ndan s›yr›lmakta güçlük çeken Rafale; flartna- ma f›rsat› da buldu. fiimdilik herhangi bir ihracat baflar›s› ol- melere uyum sorunu yaflamasa da girdi¤i ihalelerden flu ana masa da Rafale’›n üreticisi Dassault Aviation, Birleflik Arap kadar olumlu bir sonuç alamad›. Fransa’n›n bugüne kadar hiz- Emirlikleri ile ciddi al›m görüflmeleri sürdürüyor. mete ald›¤› tek motorlu uçaklar›n aksine çift motorla donat›lan Rafale, k›sa sürede yüksek irtifalara ç›kabilir ve bu sayede ön- Rafale C leme görevlerinde oldukça etkilidir. Uça¤›n SNECMA M-88-2 Üretici Dassault / Fransa 50 motorlar›, hafif ve küçük yap›lar›na ra¤men yüksek itifl gücü Mürettebat› 1 sa¤lar. SNECMA, bu motoru daha da gelifltirerek M88-2E4 mo- Uzunlu¤u 15,27 m delini ortaya ç›karm›flt›r. Üretim aflamas›nda baz› k›s›mlar›nda Kanat Aç›kl›¤› 10,80 m titanyum ve alüminyum kullan›lsa da büyük bölümünün kom- Kanat Alan› 45,70 m2 pozit malzemeden üretilmifl olmas› uça¤›n radar izini düflürür. Yüksekli¤i 5,34 m Tamamen say›sal olan Rafale’nin kokpitinde, bafl üstü göster- Bofl A¤›rl›¤› 9850 kg genin yan› s›ra 3 adet çok ifllevli renkli gösterge ve HOTAS sis- Azami Kalk›fl A¤›rl›¤› 24.500 kg temi bulunur. Uça¤›n F3 modelinde ise Sagem üretimi Gerfaut Motor 2 x SNECMA M88-2 Turbofan (art yanmas›z 48,7 kN / art yanmal› 72,9 kN) kaska monteli niflangâh sistemi standart olacakt›r. Thales ta- Azami H›z› 2220 km/sa raf›ndan gelifltirilen çok modlu RB2E aktif elektronik s›ral› ta- Servis Tavan› 16.765 m rama radar›yla donat›lan Rafale, k›z›lötesi arama ve izleme de Menzili 1800 km yapabilen optronik alg›lay›c›s› sayesinde hedeflerini tamamen Harekat Yar›çap› 780 km pasif olarak alg›layabilir. Bu sistem, uça¤›n fark edilmesini da- Silahlar› 1 adet 30 mm'lik Giat DEFA 791B topu; Scalp / Storm Shadow uzun menzilli seyir füzesi; ha da güçlefltirir. Thales’in SPECTRA elektronik muharebe sis- Exocet gemisavar füzesi; lazer güdümlü bombalar, havadan yere konvansiyonel temi ile de donat›lan Rafale, tamamen pasif çal›flan bu sistem mühimmatlar
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com Mirage III C/E assault Aviation’un askeri havac›l›k alan›ndaki en baflar›l› çal›flmalar›ndan olan Mirage III, gelifltirildi¤i dönemde Av- Drupa’n›n en etkili uçaklar› aras›na girmifltir. Avrupa’da ta- sarlan›p üretilen ve 2 Mach h›za ulaflabilen ilk muharebe uça¤› olan Mirage III, özellikle hava yo¤unlu¤unun azald›¤› yüksek irti- Mirage 5/50 falarda oldukça verimli olan delta kanatlara sahiptir. Bu sayede aflar›s›n› muharebe sahas›nda kan›tlam›fl Mirage III uça- yüksek h›zlara ulaflabilen uça¤›n kontrolleri de zaman›na göre ¤› üzerinden gelifltirilen Mirage 5, bu uça¤›n yer taarruz üstün performans sunmaktad›r. ‹lk bafllarda tek kiflilik önleme Bkabiliyeti artt›r›lm›fl bir versiyonudur. Mirage IIIE ile ayn› ve çift kiflilik e¤itim uça¤› olarak tasarlanan Mirage III, ilk üretim gövde ve motora sahip olan uçak, yeni bir radar›n monte edildi- modeli olan C’nin ard›ndan gelifltirilen E versiyonuyla çok rollü ¤i farkl› burun yap›s›, artt›r›lm›fl yak›t kapasitesi ve 2 adet fazla- bir muharebe uça¤›na dönüflmüfltür. Uça¤›n, sadece Fransa ta- dan tafl›ma noktas› ile öncülünden farkl›lafl›r. ‹lk uçuflunu 1967 raf›ndan kullan›lmas› amac›yla gelifltirilen, nükleer taarruz ka- y›l›nda yapan Mirage 5, Fransa taraf›ndan hizmete al›nmasa da pasiteli bir modeli de mevcuttur. ‹srail taraf›ndan Arap-‹srail sa- çok say›da hava kuvvetinin envanterine girmifltir. Uygulanan vafllar›nda yo¤un olarak kullan›lan uçak, hem bu savafltaki ba- ambargo yüzünden siparifl etti¤i uçaklar›na kavuflamayan ‹sra- flar›lar›n›n hem de düflük maliyeti ve kolay kullan›m›n›n etkisiy- il, el alt›ndan teslim ald›¤› uçaklar›na politik sebeplerden ötürü le çok say›da ülke taraf›ndan tercih edilmifltir. Nesher ad›n› vermifltir. Mirage 5’in SNECMA Atar 9K-50 moto- ru ile donat›lmas› sonucu ortaya ç›kan Mirage 50 ise yeniden ta- sarlanan hava al›klar›na sahiptir. Yeni motoru ile uçufl perfor- mans› artt›r›lan uça¤a, kullan›c› iste¤ine ba¤l› olarak Agave ya da Cyrano IVM çok fonksiyonlu radarlar› monte edilmifltir. Mirage IIIE Üretici Dassault / Fransa Mirage 50 Üretici Mürettebat› 1 Dassault / Fransa Mürettebat› Uzunlu¤u 15,03 m 1 Uzunlu¤u Kanat Aç›kl›¤› 8,22 m 15,56 m Kanat Aç›kl›¤› Kanat Alan› 35 m2 8,22 m Kanat Alan› 2 Yüksekli¤i 4,5 m 35,00 m Yüksekli¤i Bofl A¤›rl›¤› 7050 kg 4,50 m Bofl A¤›rl›¤› Azami Kalk›fl A¤›rl›¤› 13700 kg 7150 kg Azami Kalk›fl A¤›rl›¤› Motor 1 x SNECMA Atar 9C-3 (art yanmas›z 41,97 kN / art yanmal› 60,8 kN) 14.700 kg Motor Azami H›z› 2350 km/sa 1 x SNECMA Atar 09K-50 turbojet motoru (art yanmas›z 49,2 / 70,60 kN art yanmal›) Azami H›z› Servis Tavan› 17.000 m 2338 km/ sa Servis Tavan› Menzili 4000 km (havada b›rak›labilen üç adet yak›t tank›yla) 18.000 m Menzili Harekat Yar›çap› 1200 m Harekat Yar›çap› Silahlar› 2 adet 30 mm DEFA 552 topu, 15 kilotonluk AN-52 taktik nükleer silah; Matra 550 Magic 1315 km ve Matra 530 havadan havaya füzeleri; AS 30 havadan yere füze; 400 kg'l›k serbest Silahlar› 30 mm DEFA 552A topu; radar güdümlü havadan havaya füzeler (Venezuela ve düflümlü ya da lazer güdümlü bomba; 125, 250 ve 400 kg'l›k bombalar; Durandal pist Pakistan Mirage 5'leri Exocet gemisavar füzelerini de ateflleyebilirler, tahrip bombas›; 68 ya da 100 mm'lik roketler M›s›r Mirage 5'leri de Rockeye demet bombalar›n› kullanabilirler)
Mirage F1C Üretici Dassault / Fransa Mürettebat› 1 Uzunlu¤u 15,30 m Kanat Aç›kl›¤› 9,32 m Kanat Alan› 25 m2 51 Mirage F1 Yüksekli¤i 4,50 m irage serisi muharebe uçaklar›n›n en belirgin özelli¤i Bofl A¤›rl›¤› 7400 kg olan delta kanat yap›s›na sahip olmayan Mirage F1, ilk Azami Kalk›fl A¤›rl›¤› 16.200 kg Muçuflunu 1966 y›l›nda gerçeklefltirmifltir. Uça¤›n ilk mo- Motor 1 x SNECMA Atar 09K-50 turbojet motoru (70,21 kN art yanmal›) deli olan tek kiflilik F1C, Cyrano IV radar› ve havadan havaya Su- Azami H›z› 2338 km/sa per 530 füzesi ile önleme görevlerine yöneliktir. Sonradan Cyra- Servis Tavan› 20.000 m no IVM radar›n›n çeflitli versiyonlar› ile donat›lan C modelinin, Menzili 2400 km yer taarruz kabiliyeti artt›r›lm›flt›r. Çift kiflilik F1B, Aida II radar›- Harekat Yar›çap› 350 km n› tafl›yan yer taarruzuna yönelik F1A, havada yak›t ikmal kabili- Silahlar› 2 adet 30 mm DEFA 553 topu; MATRA Magic, MATRA R.530, Super 530F ve yeti kazand›r›lm›fl F1C-200 ve gelifltirilmifl çok yönlü F1E baflta AIM-9 Sidewinder havadan havaya füzeleri; güdümsüz bombalar; demet bombalar› ve roketatarlar olmak üzere uça¤›n çok say›da modeli mevcuttur. SNECMA Atar 9K-50’nin yerine SNECMA M53 motoruna sahip olan ve öncülle- manda envanterden ç›kard›¤› F1CG modelini uzun y›llar kulla- rinden daha geliflmifl aviyoniklerle donat›lan F1E, çok say›da Or- nan komflumuz Yunanistan, kendi uçaklar›n›, AIM-9 B/J Side- ta Do¤u ülkesi ve ‹spanya taraf›ndan siparifl edilmifltir. Yak›n za- winder füzelerini ateflleyebilecek flekilde modifiye etmifltir. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 ÖZEL DOSYA
Mirage 2000 rans›z Hava Kuvvetleri’nin envante- rindeki Mirage III’lerin yerini alacak F yeni bir uçak ihtiyac› kapsam›nda ge- lifltirilen Mirage 2000, delta kanat yap›s› ile öncüllerine benzese de, tamamen yeni bir tasar›md›r. Tek kiflilik C ve çift kiflilik B versiyonlar› av ve hava üstünlü¤üne yö- nelik olan Mirage 2000’in, R modeli ke- flif, D modeli yer taarruz, N modeli ise nük- leer taarruz görevleri- ne uyarlanm›flt›r. Yük- sek irtifada üstün ma- nevra kabiliyetinde sa- Mirage 2000C hip olan uçak, özellikle Üretici Dassault / Fransa it dalafllar›nda korkulan bir rakiptir. Bu Mürettebat› 1 özelli¤i sayesinde Mirage 2000, pilotlar›n Uzunlu¤u 14,36 m sevdi¤i bir uçak olmufltur. ‹lk örnekleri SNECMA M53-5 Kanat Aç›kl›¤› 9,13 m turbojet motoru ile donat›lan uçakta, daha sonra M53-P2 Kanat Alan› 41 m2 motoru kullan›lm›flt›r. Uça¤›n en yeni modeli ise çok yön- Yüksekli¤i 5,20 m lü Mirage 2000-5 Mk2’dir. Yeni nesil Rafale muharebe Bofl A¤›rl›¤› 7500 kg uça¤› için gelifltirilen birçok yeni sistem, bu uça¤a da Azami Kalk›fl A¤›rl›¤› 17.000 kg uyarlanm›flt›r. Tamamen say›sal kokpite sahip uçak, çok Motor 1 x SNECMA M53-P2 turbofan motoru (art yanmas›z 64,33 / 95,12 kN art yanmal›) modlu Thompson CSF RDY radar› sayesinde MICA orta Azami H›z› 2700 km/sa menzili havadan havaya füzelerini ateflleyebilir. Kaska Servis Tavan› 16.460 m monteli niflangah sisteminin de yard›m›yla hava muhare- Menzili 1575 km (2000 kg yük ile) belerindeki etkinli¤i önemli ölçüde artan 2000-5 Mk2, Harekat Yar›çap› 1475 km komflumuz Yunanistan taraf›ndan da envantere al›nm›flt›r. Silahlar› 2 adet 30 mm'lik DEFA 554 topu; MATRA Magic 2 k›z›l ötesi güdümlü ve Super 530D radar güdümlü havadan havaya füzeler; ARMAT anti-radyasyon ve AS30L lazer güdümlü Mirage 2000’in EGM/BGM modellerini de kullanan Yuna- havadan yere füzeler; AM39 Exocet gemisavar füzesi; 900 kg'l›k BLG 1000 lazer nistan’›n haricinde; Hindistan, M›s›r, Birleflik Arap Emir- güdümlü bomba, Belouga demet bombas›, 250 kg'l›k serbest düflümlü bombalar, likleri, Peru ve Tayvan bu uça¤›n di¤er kullan›c›lar›d›r. BAP 100 pist tahrip bombas›
temi ile donat›ld› ve ayr›ca uça¤a görüfl menzili ötesinden fü- Cheetah ze ateflleme kabiliyeti kazand›r›ld›. Maksimum kalk›fl a¤›rl›¤› ygulad›¤› ›rkç› politikalar sebebiyle uzun y›llar Bat›l› ül- Mirage III’e nazaran 700 kg artt›r›lan Cheetah üzerinde, bir kelerin silah ambargosuna maruz kalan Güney Afrika tak›m aerodinamik iyilefltirmeler de yap›ld›. Bu sayede yüksek UCumhuriyeti, eskiyen Dassault Mirage III’lerini yenile- hücum aç›lar›nda daha üstün performans sergileyen uça¤›n yemedi¤i için yerel imkânlar›yla gelifltirme yoluna gitti. Atlas h›z›nda ise az da olsa bir düflüfl oldu. Halen kullan›mda olan ve Aircraft Corporation (bugün Denel Aerospace Systems) tara- muharebe de gören Cheetah, yerini JAS 39 Gripen çok rollü f›ndan bafllat›lan çal›flmalar sonucunda gelifltirilen ve Chee- muharebe uçaklar›na b›rakmaya bafllad›. tah ad›n› alan ilk yerli Mirage III, 1986 y›l›nda ilk uçuflunu ger- çeklefltirdi. Uça¤›n son modeli olan Cheetah C; Frans›z üreti- Cheetah C mi Atar 9K50 motoru, Doppler radar›, aktif savunma sistemle- Üretici Atlas Aviation Corporation (bugün Denel Corporation) / Güney Afrika Cumhuriyeti 52 rini otomatik olarak devreye sokabilen elektronik harp siste- Mürettebat› 1 mi ve bafl üstü gösterge, HOTAS ve kaska monteli görüfl sis- Uzunlu¤u 15,55 m Kanat Aç›kl›¤› 8,22 m Kanat Alan› 35 m2 Yüksekli¤i 4,5 m Bofl A¤›rl›¤› 6600 kg Azami Kalk›fl A¤›rl›¤› 13.700 kg Motor 1 x Snecma Atar 9K50C-11 turbojet (art yanmal› 49 kN / art yanmas›z 70 kN) Azami H›z› 2710 km/sa Servis Tavan› 17.000 m Menzili 1200 km Harekat Yar›çap› Silahlar› 2 adet 30 mm'lik DEFA topu, V4 R-Darter görüfl menzili ötesinden atefllenebilen füze, U/Darter, V3C Darter, Python 3 füzeleri; 250 kg'l›k lazer güdümlü bomblar, GPS güdümlü bombalar
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com Azarakhsh n›lan RD-33 motoru ve havadan yere performans› artt›r›lm›fl ve görüfl menzili ötesinden füze ateflleyebilme özelli¤ine sahip ran’›n milli imkânlarla muharebe uça¤› üretme çal›flmala- Phazotron N019ME Topaz radar› dikkat çekiyor. Baz› aç›k kay- r›n›n ilk meyvesi olan Azarakhsh (fiimflek), 80’li y›llarda Iran naklarda, tersine mühendislik konusunda uzmanlaflan ‹ran’›n, ‹Aircraft Manufacturing Industrial Company (HESA) taraf›n- Azarakhsh’›n gelifltirmesinde F-5’in yan› s›ra F-14 ve F-4 gibi dan gelifltirilmeye baflland›. D›fl görünüflü kuyruk bölümü ha- uçaklardan da yararland›¤› belirtiliyor. Olas› bir ABD müdaha- riç ABD menfleli F-5 ile büyük benzerlik gösteren Aza- lesine haz›rlanan ‹ran, Çin ve Rusya gibi ülkelerden al›m yap- rakhsh’›n, çok say›da Rus alt sistemini bünyesinde bar›nd›rd›- maktansa kaynaklar›n›, Azarakhsh gibi yerli üretim projelerde ¤› iddia ediliyor. Bu sistemler aras›nda, MiG-29’larda da kulla- kullanmay› tercih ediyor. Azarakhsh Üretici Aircraft Manufacturing Industrial Company (HESA) / ‹ran Mürettebat› 2 Uzunlu¤u 17,70 m Kanat Aç›kl›¤› 9,20 m Kanat Alan› 21,9 m2 Yüksekli¤i Bofl A¤›rl›¤› 8000 kg Azami Kalk›fl A¤›rl›¤› 18.000 kg Motor 2 x Tumansky RD-33 (art yanmas›z 53,95 kN / art yanmal› 86,33 kN) Azami H›z› 1980 km/sa Servis Tavan› Menzili 1200 km Harekat Yar›çap› 600 km Silahlar› Tejas Tejas Üretici HAL / Hindistan indistan’›n 1980’li y›llar›n bafl›nda yürürlü¤e konan Mürettebat› 1 LCA (Light Combat Aircraft / Hafif Muharebe Uça¤›) Uzunlu¤u 13,2 m Program› kapsam›nda Hint Savunma Sanayi firmala- H Kanat Aç›kl›¤› 8,2 m r› taraf›ndan gelifltirilen uça¤a, sonradan Tejas ad› verilmifl- Kanat Alan› 38,4 m2 tir. Hindistan Hava Kuvvetleri’nin envanterindeki MiG-21 Yüksekli¤i 4,4 m muharebe uçaklar›n›n yerini almas› planlanan Tejas’›n, ge- Bofl A¤›rl›¤› 5500 kg lifltirme süreci devam etmektedir. En belirgin özelli¤i birle- Azami Kalk›fl A¤›rl›¤› 8500 kg flik delta kanatlar› olan uçak, manevra kabiliyetini artt›ran Motor 1 x GE F404-GE-F2J3 turbofan (80.5 kN) karars›z bir yap›ya sahiptir. Bilgisayar kontrollü uçufl siste- Azami H›z› 2220 km/sa mi ise uça¤›n bu karars›z yap›s›n› dengeler. Tejas’›n gövde- Servis Tavan› 16.000 m si ve kanatlar›nda önemli ölçüde kompozit malzemeler kul- Menzili 2000 km lan›lm›flt›r. Uça¤›n kokpiti ise tamamen say›sal aviyonikler- Harekat Yar›çap› den oluflur. Halen ABD’den ithal edilen motorlarla devam Silahlar› 1 adet çift namlulu 23 mm GSh-23 topu; Astra BVRAAM, Vympel R-77 ve eden projenin üretim safhas›nda, yerli Kaveri turbofan mo- Vympel R-73 havadan havaya füzeleri; gemisavar füzeleri; lazer güdümlü bombalar, toru kullan›lmas› düflünülüyor. güdümsüz bombalar, demet bombalar› ve havadan yere güdümsüz roketler
53
www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 ÖZEL DOSYA ©SAAB
Uça¤›n C modeli, öncülü olan JAS 39 Gripen JAS 39A’ya göre önemli ünyada muharebe uça¤› üretebilen say›l› ülkeden biri yenilikler bar›nd›r›yor. olan ‹sveç’in bu alanda ortaya ç›kard›¤› son ürün olan Tamamen say›sal olan DJAS 39 Gripen (kartal bafll› ve kanatl› mitolojik ej- uça¤›n kokpiti, kaska mon- derha), ülkenin envanterindeki Saab 35 Draken ve Saab 37 teli görüfl ve Viggen’lerin yerini almas› için gelifltirildi. Parlamentosu- HOTAS gibi nun 1982 y›l›ndaki onay›n›n ard›ndan ‹sveç, JAS ad› verilen geliflmifl sis- program› yürürlü¤e koydu. Jakt (Avc›), Attack (Taarruz) ve temler içeriyor. Gri- Spaning (Keflif) kelimelerinin bafl harflerinin birlefliminden pen, ihtiyac› olan gücü oluflan JAS, Gripen’in çok yönlü yap›s›n› ifade ediyor. ‹lk ise General Electric üretimi F- uçuflunu 1988 y›l›nda gerçeklefltiren JAS 39, 1997’den bu 404-400 turbofan motoru üzerinden ge- yana ‹sveç Hava Kuvvetleri’ndeki görevini sürdürüyor. lifltirilen Volvo Aero RM12 motoru’ndan al›yor. 1995 y›l›nda düzenlenen Paris Air Show s›ras›nda Sa- Hem hava hem de yer taarruz görevleri için gelifltirilen ab ve o zamanki ad› British Aerospace olan BAE Ericsson PS-05 çok modlu radar› ile donat›lan JAS 39, görüfl Systems aras›nda, Gripen’in uluslararas› alanda; ötesi menzilden atefllenebilen havadan havaya füzelerin ya- pazarlama, sistem adaptasyonu, üretim ve üretim n› s›ra çok say›da havadan yere füze ve bomba kullanabilir. deste¤ini içeren bir anlaflma imzaland›. Bu ortakl›¤›n da verdi- 2004 y›l›nda k›sa menzilli k›z›lötesi güdümlü IRIS-T füzesi- ¤i güçle ihraç çal›flmalar›na h›z veren Saab; Çek Cumhuriyeti, nin Gripen’e entegrasyonu çerçevesinde gerçeklefltirilen bir Güney Afrika Cumhuriyeti, Macaristan ve Tayland’› müflterileri dizi testin ard›ndan, 2007 y›l›nda ise uzun menzilli Meteor aras›na katmay› baflard›. Gripen, yurtd›fl›ndaki baflar›l› sat›fl Füzesi’nin ilk kez atefllendi¤i bir deneme yap›ld›. Gripen, he- grafi¤ini ise hafif muharebe uça¤› pazar›ndaki bofllu¤u iyi yaka- nüz istenilen düzeyde olmasa da a¤ ortam›nda muharebe lamas›na ve sürekli gelifltirilmesine borçlu. imkân›na da sahiptir. H›zla devam eden gelifltirme çal›flmalar› ›fl›¤›nda 2002 y›l›nda JAS-39 Gripen havada yak›t ikmal kabiliyetli C modeli ilk defa uçarken, Üretici Saab / ‹sveç 2008’de de test amaçl› üretilen Gripen Demo ilk uçuflunu yap- 54 Mürettebat› 1 t›. Öncülü JAS 39 Gripen’e k›yasla Gripen Demo, daha güçlü bir Uzunlu¤u 14,01 m motora, AESA (Active Electronically Scanned Array / Aktif Elek- Kanat Aç›kl›¤› 8,4 m tronik S›ral› Tarama) radar›na, yeni elektronik muharebe sis- Kanat Alan› 25,54 m2 temlerine ve daha geliflmifl silah sistemlerini kullanabilme ka- Yüksekli¤i 4,5 m biliyetine sahiptir. Bofl A¤›rl›¤› 6620 kg Özellikle elinde NATO standartlar›na uyumsuz muharebe Azami Kalk›fl A¤›rl›¤› 14.000 kg uçaklar› bulunan eski Do¤u Avrupa ülkeleri ve F-16 kullan›c›- Motor 1 x Volvo Aero RM12 turbofan (art yanmas›z 54 kN / art yanmal› 80kN) lar›n› göz hapsine alan Saab, F-35 fiimflek II’nin de en erken Azami H›z› 2470 km/sa 2012’de hizmete girecek olmas›n› iyi de¤erlendirmifl; hafif, gö- Servis Tavan› 15.240 m receli olarak ucuz ama son teknoloji ürünü silah ve sistemleri Menzili 2800 km kullanabilen Gripen, ticari aç›dan baflar›l› bir uçak haline gel- Harekat Yar›çap› 800 km mifltir. Hâlihaz›rda Çek Cumhuriyeti, Güney Afrika, ‹ngiltere Silahlar› 1 adet 27 mm Mauser BK-27 topu; AIM-9, IRIS-T, AIM-120, MICA, Skyflash, (Bir test pilotu e¤itim okulu taraf›ndan), ‹sveç ve Macaristan ta- AGM-65 Maverick ve KEPD.350 havadan yere füzeleri, GBU-12 Paveway II lazer güdümlü bombalar›; roket podlar›, Rbs.15F gemisavar füzesi, raf›ndan kullan›lan uçak, Tayland taraf›ndan da siparifl edil- Bk.90 demet bombas›, Mark 82 bombalar› mifltir.
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com Kfir srael Aerospace Industries taraf›ndan ‹srail Hava Kuvvetle- ri’ndeki Dassault Mirage IIIC’lerin yerini almak üzere gelifl- Itirilen Kfir (Yavru Aslan), büyük ölçüde Mirage III/5 muhare- be uçaklar› ile ayn› esaslar üzerinden gelifltirildi. ‹lk önce Mi- rage III/5 siparifli veren ‹srail, Alt› Gün Savafl› nedeniyle sava- flan devletlere uygulanan ambargoya tak›ld›. Ard›ndan uça¤›n planlar›n› ele geçiren ‹srail, ABD’nin de yard›mlar›yla bu plan- lar› uygulamaya geçirdi ve Kfir C1, 1973’te ilk uçuflunu yapt›. Mirage III/5’ten farkl› olarak ‹srail menfleli aviyoniklere ve ‹s- rail üretimi art yanmal› GE J79-J1E motorlar›na sahip olan Kfir’in yine bu uçaktan farkl› olarak kanardlar› da vard›r. An- cak Kfir, F-15’lerin kullan›ma girmesi ile beklendi¤i kadar uzun süre hizmette kalmad›. Kfir C1’in üzerinden gelifltirilen Kfir C2 ise, öncülünden daha F-2 geliflmifl radar ve motor seçenekleriyle 1976 y›l›nda kullan›ma apon Hava Öz Savunma Kuvvetleri’nde görev yapan girdi. Aerodinamik aç›dan yap›lan iyilefltirmeler sonucunda F-1 muharebe uçaklar›n›n yerini almas› için Mitsu- uçak, daha yüksek manevra kabiliyeti ve daha güvenilir kon- Jbishi Heavy Industries (MHI) ve Lockheed Martin ta- trollere sahip oldu. ‹lk savafl tecrübesini 1977 y›l›nda Lübnan’a raf›ndan gelifltirilen F-2, ilk uçuflunu 1995 y›l›nda yapt›. gerçeklefltirilen sald›r›lar sonucu edinen Kfir, kay›tlara geçen Yüzde 60’› MHI, yüzde 40’› da Lockheed Martin taraf›ndan tek hava zaferini bir Suriye MiG-21’ine karfl› kazand›. üretilen F-2; her ne kadar F-16 gibi kendisini kan›tlam›fl Kfir C2’nin ileri versiyonu olan C7 ise, daha güçlü bir art yan- bir uça¤› temel alsa da oldukça sanc›l› bir gelifltirme sü- mal› motorla donat›ld›. Bu sayede yük kapasitesinde art›fl olan reci geçirdi. Bu süreçteki harcamalarla beraber birim ma- uçak, fazladan iki adet pilon tafl›maktad›r. Pulse doppler rada- liyetlerin 110 milyon dolar›n üzerine ç›kmas› ve yap›lan r›, havadan yak›t ikmal kabiliyeti ve daha verimli kontrol imkâ- teknoloji transferinin ABD’li yetkililer taraf›ndan gere¤in- n› sunan HOTAS sistemine sahip olan uça¤›n, fiili’ye ihraç edil- den fazla bulunmas›, Japonya ve ABD aras›nda önemli tar- mek üzere gelifltirilen bir versiyonu bulunmaktad›r. ‹t dalafl› t›flmalar›n yaflanmas›na yol açt›. D›fl görünüfl olarak F- e¤itimi amac›yla ABD’nin Aggressor Filosu taraf›ndan da ter- 16’ya oldukça benzeyen ancak farkl› alt sistemler bar›nd›- cih edilen uçak, hâlihaz›rda Ekvator, ‹srail, Kolombiya ve Sri ran bu yeni uçak, a¤›rl›¤›n›n azalt›lmas› amac›yla büyük Lanka taraf›ndan kullan›lmaktad›r. ölçüde kompozit malzemelerden üretildi. Yine gövde üre- timinde ve kaplamas›nda radyo dalgalar›n›n büyük bölü- münü emerek yans›mas›n› önleyen malzemelerin tercih edilmesiyle, uça¤›n radar izi küçültüldü. F-16’ya göre yüz- de 25 daha büyük kanat alan›na sahip olan F-2’nin burun k›sm›, Mitsubishi üretimi aktif elektronik s›ral› tarama ra- dar›n›n yerlefltirilmesi için geniflletilip uzat›ld›. Su üstü deniz platformlar›na karfl› taarruz yetene¤ine sahip F-2, ASM-1 ve ASM-2 füzeleriyle de donat›labilir. Yaklafl›k 60 adet tek kiflilik A ve çift kiflilik B modelli üretilen F-2, Ja- ponya’n›n hukuksal olarak sürdürdü¤ü silah ihraç etme- me politikas›na uygun olarak sadece Japon Hava Öz Sa- vunma Kuvvetleri’nde görev yap›yor.
Kfir C7 F-2 Üretici IAI / ‹srail Üretici Mitsubishi / Japonya 55 Mürettebat› 1 Mürettebat› 1 Uzunlu¤u 15,65 m Uzunlu¤u 15,52 m Kanat Aç›kl›¤› 8,22 m Kanat Aç›kl›¤› 11,13 m Kanat Alan› 34,80 m2 Kanat Alan› 34,84 m2 Yüksekli¤i 4,55 m Yüksekli¤i 4,69 m Bofl A¤›rl›¤› 7285 kg Bofl A¤›rl›¤› 9500 kg Azami Kalk›fl A¤›rl›¤› 16.500 kg Azami Kalk›fl A¤›rl›¤› 22.000 kg Motor 1 x GE J79-J1E Turbojet (art yanmas›z 52,89 kN / art yanmal› 83,41 kN) Motor 1 x GE F110-GE-129 turbofan (art yanmas›z 76 kN / art yanmal› 131 kN) Azami H›z› 2440 km/sa Azami H›z› 2220 km/sa Servis Tavan› 15.240 m Servis Tavan› 18.000 m Menzili 3230 km (havada b›rak›labilen yak›t tanklar›yla) Menzili 830 km Harekat Yar›çap› 1186 km Harekat Yar›çap› Silahlar› 2 adet 30 mm DEFA 552 topu, CBU-52/58 ve TAL-1/2 demet bombas›; LAU-3A, LAU-10A Silahlar› 20 mm JM61A1 topu; AIM-9 Sidewinder, AIM-7 Sparrow, Mitsubishi AAM-3 ve ve LAU-32A roket podlar›; Python 3 ve Shafrir 2 havadan havaya füzeleri; Elta EL/L-8202 Mitsubishi AAM-4 havadan havaya füzeleri; ASM-1 and ASM-2 gemi savar füzeleri, elektronik karfl› tedbir podu çeflitli serbest düflümlü bombalar www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 ÖZEL DOSYA
Su-30 / Su-35 o¤uk Savafl s›ras›nda k›z›flan teknoloji yar›fl›nda ABD’nin F-15’lerine karfl› önlem alma ihtiyac› hisseden Rusya, Shasm›n›n sahip oldu¤undan daha geliflmifl bir uçak ara- y›fl›na girdi. Bu amaçla ünlü Rus firmas› Sukhoi taraf›ndan ta- sarlanan Su-27 Flanker-B, Bat› taraf›ndan benimsenen hava üstünlü¤üne dayal› önleme konseptine cevap verebilmek ama- c›yla sadece önleme görevlerinde kullan›ld›. Sonras›nda Su- 27UB çift kiflilik e¤itim modeli üzerinden gelifltirilen ve ilk bafl- ta Su-27PU olarak adland›r›lan Su-30, daha uzun menzilli bir önleme uça¤› olarak 1989’da ilk uçuflunu yapt›. Test amaçl› kullan›lan bu uça¤a sonradan kanard eklendi. Ard›ndan yaban- c› pazarlara yönelik olarak gelifltirilen Su-30MK versiyonu 1993 y›l›ndaki Paris Air Show’da tan›t›ld› ve Hindistan, daha sonra MKI versiyonuna yükseltilecek olan bu uçaktan 50 adet sat›n ald›. Ancak her görev için farkl› uçak kullanman›n getirdi¤i yüksek maliyetler, birden çok görevi tek bafl›na yerine getire- bilen bir uçak ihtiyac›n› gündeme tafl›d›. Hindistan Hava Kuv- belirgin bir flekilde ayr›labilir. Çin’e de Su-30MKK versiyonuy- vetleri (IAF)’nin Su-27 almak istemesi üzerine 1994 y›l›nda bafl- la sat›fl› gerçeklefltirilen uçak, sonraki y›llarda daha da gelifl- layan görüflmeler neticesinde; Sukhoi ve Hindustan Aeronau- tirilerek, su üstü platformlar›na karfl› muharebe yetene¤i ka- tics Limited (HAL) ortakl›¤›yla Su-27 üzerinden çift kiflilik, hem zand›. hava-hava hem de hava-yer görevlerini yerine getirebilen çok Su-30’larla kendisine önemli pazarlar bulmufl olan Rusya, bu rollü bir muharebe uça¤›n›n gelifltirilmesi kararlaflt›r›ld›. Su- durumu gelecekte de devam ettirmek için yapt›¤› çal›flmala- 30MKI olarak adland›r›lan uçakta Fransa ve ‹srail menfleli avi- r›n meyvesini bu y›l ald›. Yine Su-27 temelli bir uçak olan ve yonik sistemler kullan›larak Rus havac›l›k tarihinde bir ilk ger- ilk uçuflunu yak›n zamanda yapan Su-35’in öncülüne göre en çeklefltirildi. Uça¤›n üretimini üstlenen Irkutsk Aircraft Pro- önemli üstünlüklerinden birisi uça¤›n ömrünü yaklafl›k 6000 duction Association (bugün Irkut Corporation)’›n ilk prototipi saat uzatan geliflmifl gövde yap›s›d›r. Daha güçlü bir yönlen- 1995’te tamamlad›. Bundan 2 y›l sonra da uçak ilk uçuflunu dirilebilir itki sistemine sahip olan uçakta HOTAS (eller gaz yapt›. Hemen ard›ndan da 2000’de 140 adet Su-30MKI’n›n Hin- kolunda ve lövyede) sistemi de mevcuttur. Ayn› anda 30 hava distan’da lisans alt›nda üretilmesi için imzalar at›ld›. Anlaflma- hedefini birden takip edebilen pasif faz s›ral› Irbis-E radar›y- n›n ard›ndan 2002 y›l›nda ilk uçaklar›n› teslim almaya bafllayan la teçhiz edilen Su-35, 12 tafl›ma noktas›nda 8000 kg’a kadar IAF, yönlendirilebilir itki sistemi kullanan ilk muharebe uça¤› füze ve mühimmat tafl›yabilir. 4’üncü ve 5’inci nesil uçaklarla Su-30MKI’n›n ilk kullan›c›s› olma unvan›n› da kazand›. k›yasland›¤›nda iki neslin ara formu olarak de¤erlendirilen Motorun egzoz ç›k›fl aç›s›n›n de¤ifltirilebildi¤i bu sistem saye- Su-35’in seri üretimine 2010 y›l›nda bafllanmas› planlansa da sinde Su-30MKI, birçok uçak için hayalden öte bir fley ifade et- uçak, flimdiden Kore ve Brezilya taraf›ndan aç›lan ihaleler meyen manevralar› gerçeklefltirebilir. Su-30, motor aç›s›n› kapsam›nda de¤erlendirilmektedir. Nispeten daha eski bir de¤ifltirmek suretiyle irtifa kaybetmeden Kobra Manevras›’n› uçak olan Su-30’un çeflitli versiyonlar› ise Cezayir, Çin, Endo- yapabilir. Telli uçufl özelli¤i sayesinde bu manevralar› s›ras›n- nezya, Hindistan, Malezya, Rusya, Venezuela ve Vietnam tara- da zorlanmayan uçak, yüksek irtifalarda üstün performansa f›ndan kullan›lmaktad›r. sahiptir. Uçak, öncülü olan Su-27’nin aksine havadan havaya ve havadan karaya güdümlü füzelerle güdümlü bombalar› bir arada kullanabilir. Dünyada bir ilk gerçeklefltirilerek pasif faz Su-30MK Üretici s›ral› radarla donat›lan Su-30MKI, 350 km mesafeden tara- Sukhoi / Rusya Mürettebat› ma, 200 km’den de takip yapabilir. Tüm bu özellikleri birlefl- 2 Uzunlu¤u tirildi¤inde Su-30, kullan›mda olan 4’üncü nesil uçaklardan 21,9 m Kanat Aç›kl›¤› 14,7 m 56 Kanat Alan› 62,04 m2 Yüksekli¤i 6,4 m Bofl A¤›rl›¤› 17.700 kg Azami Kalk›fl A¤›rl›¤› 38.800 kg Motor 2 x AL-31F (herbiri art yanmas›z 74,5 kN / art yanmal› 122,6 kN) ya da 2 x AL-31FP itki yönlendircili Azami H›z› 2470 km/sa Servis Tavan› 17.300 m Menzili 3000 km Harekat Yar›çap› Silahlar› R-27R1(ER1), R-27T1(ET1), R-27P(EP), R-73E, RVV-AYe havadan havaya; Kh-59ME, Kh-31A, Kh-31P, Kh-29T(TYe), Kh-29L havadan yere; KAB-500KR, KAB-500OD, KAB-1500KR, KAB-1500L güdümlü bombalar›; FAB-500T, BETAB-500ShP, ODAB-500PM, OFAB-250-270, OFAB-100-120, P-50T serbest düflümlü bombalar›; RBK-500, SPBE-D demet bombalar›; S-8KOM, S-8OM, S-8BM, S-13T, S-13OF, S-25OFM-PU güdümsüz füzeleri ©Irkut
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com MiG-21 da gelifltirilen “BIS” modeli ile üretim süreci noktalanm›flt›r. Dünya üzerinde halen 1000 adedin üzerinde MiG-21 oldu¤u avac›l›k tarihinin tart›flmas›z efsane muharebe uçakla- tahmin edilmektedir. Bu uçaklar›n modernizasyonu için bafl- r›ndan olan MiG-21, Sovyetler Birli¤i’nin genifl co¤raf- lat›lan Rusya’n›n MiG-21-93 ve ‹srail’in MiG-21 LanceR ve Hyas› göz önüne al›narak; basitlik, üretim kolayl›¤› ve et- 2000 programlar›, Hindistan ve Romanya baflta olmak üzere kinlik ilkeleri do¤rultusunda gelifltirilmifltir. Amerikan Hava çok say›da ülkenin ilgisini çekmeyi baflarm›flt›r. Kuvvetleri’nin, baflta B-52 olmak üzere çok say›da uzun men- zilli jet bombard›man uça¤›n› hizmete almaya bafllamas›, ses MiG-21MF duvar›n› aflabilen MiG-21’in ortaya ç›kmas›n› tetikleyen en bü- Üretici Mikoyan / Eski SSCB-Rusya yük nedendir. ‹lk prototipi 1955 y›l›nda havalanan MiG-21, Mürettebat› 1 1959 y›l›nda seri üretime girmifltir. Sovyetler Birli¤i d›fl›nda Uzunlu¤u 15,76 m Çekoslovakya, Hindistan ve bu uça¤› J-7/F-7 ad› alt›nda kop- Kanat Aç›kl›¤› 7,15 m yalayan Çin taraf›ndan üretilen MiG-21, 50’den fazla hava kuv- Kanat Alan› 23 m2 veti taraf›ndan envantere al›nm›flt›r. Tarihteki tüm muharebe Yüksekli¤i 4 m uçaklar›ndan daha fazla üretim hatt›nda kalan, 10.000’in üze- Bofl A¤›rl›¤› 5845 kg rinde adetle tüm ses üstü h›zlarda uçabilen jet muharebe Azami Kalk›fl A¤›rl›¤› 9800 kg uçaklar›ndan daha fazla üretilen So¤uk Savafl’›n efsane ismi Motor 1 x MNPK "Soyuz" R-13-300 turbojet (39,92 / 63,66) MiG-21, Vietnam ve Orta Do¤u’dakiler baflta olmak üzere mo- Azami H›z› 2230 km/sa dern hava muharebelerinin tamam›na yak›n›na kat›lm›flt›r. Servis Tavan› 15.250 m MiG-21’in yüksek adetlerde üretilmeyen F modelinin ard›ndan Menzili 1800 km (havada at›labilen üç adet yak›t tank›yla) gelifltirilen P serisi, yeni bir motora ve radara sahiptir. P seri- Harekat Yar›çap› 370 km (1000 km bomba yüküyle) sinin ard›ndan çok yönlü S ve M serileri ortaya ç›kan MiG-21, Silahlar› AA-2 ve AA-2-2 havadan havaya füzeleri; 55 ve 240 mm roketatar; 250 ve yeniden motor ve radar de¤iflikli¤ine u¤ram›fl, 70’lerin bafl›n- 500 kg'l›k bombalar
özellik MiG-23’ü, Sovyetler Birli¤i’nin görüfl menzili ötesinden MiG-23 füze ateflleyebilen ilk muharebe uça¤› yapm›flt›r. Çok say›da ovyetler Birli¤i’nin, MiG-21’lerden daha üstün bir ülkeye ihraç edilen ve özellikle Orta Do¤u’da muharebe gören muharebe uça¤›na ihtiyaç duymas› sonucu ortaya ç›kan bu uçak, kullan›c›lardan ve ihraç modellerinin düflük özellik- SMiG-23, öncülünden 2 kat daha a¤›r olmas›na ra¤men 2 lere sahip olmas›ndan kaynaklanan sebeplerden ötürü bekle- kat daha fazla itki üretebilen bir motora sahip olmas›n›n yan› nilen baflar›y› gösterememifltir. s›ra 2 kat daha fazla yak›t tafl›yabilir. NATO kod ad› Flogger olan uça¤›n en belirgin özelli¤i, kuflkusuz de¤iflken ok aç›l› MiG-23ML kanat yap›s›d›r. ‹lk versiyonu olan S modelinden sadece 50 Üretici Mikoyan / Eski SSCB-Rusya 57 adet üretilen MiG-23, daha sonra sürekli gelifltirilmifl ve MS, Mürettebat› 1 M/MF, ML ve MLD versiyonlar› yüksek adetlerde üretilmifltir. Uzunlu¤u 16,71 m NATO kod ad› High Lark olan afla¤› bak afla¤› at kabiliyetine Kanat Aç›kl›¤› 13,95 m (kanatlar önde), 7,77 m (kanatlar geride) sahip uzun menzilli bir radarla donat›lan MiG-23’ün M/MF Kanat Alan› 31,3 m2 modeli, R-23 yar› aktif radar güdümlü füzesini kullanabilir. Bu Yüksekli¤i 4,82 m Bofl A¤›rl›¤› 10.200 kg Azami Kalk›fl A¤›rl›¤› 18.900 kg Motor 1 x Tumanskii R-29B turbojet (art yanmal› 122 kN) Azami H›z› 2500 km/sa Servis Tavan› 18.300 m Menzili 2500 km (havada b›rak›labilen 3 adet yak›t tank›yla) Harekat Yar›çap› 950 km Silahlar› AA-2, AA-2-2, AA-7 ve AA-8 havadan havaya füzeleri; 55 mm'lik roketatar; 250 ve 500 kg'l›k bombalar
www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 ÖZEL DOSYA
MiG-29 BD’nin Vietnam ve Arap-‹srail savafllar›ndan ç›kard›¤› dersler sonucunda birbiri ard›nda yeni muharebe uçak- Alar› gelifltirmesi, Sovyetler Birli¤i’ni çözüm aray›fl›na yö- nelmek zorunda b›rakt›. F-14, F-15 ve F-16 muharebe uçakla- r›n›n 70’li y›llarda hizmete girmeye bafllamas›yla, hava üstün- lü¤ünü bat›ya kapt›rma tehlikesi ile karfl› karfl›ya kalan Sov- yetler, hem yüksek adetlerde üretilebilecek, hem de bat›l› karfl›tlar› ile bafl edebilecek hafif bir muharebe uça¤›na ihtiyaç duydu. Bu ihtiyac›n sonucunda ise ilk uçuflunu 1977 y›l›nda ya- pan MiG-29, NATO kod ad› ile Fulcrum do¤du. 1983 y›l›nda se- ri üretimine bafllanan MiG-29, Sovyet hava doktrinlerindeki de¤iflimi en iyi flekilde özetleyen uçaklardan biridir. Bombar- d›man uçaklar›na karfl› önleme amac› ile gelifltirilen, manev- ra kabiliyeti düflük ama uzun menzilli füzeler tafl›yabilen MiG- F-CK-1 23 ve MiG-25 ile daha hafif ve çevik MiG-21 ve Su-15 gibi uçak- ayvan’›n ABD’den almay› planlad›¤› F-20 Tigershark’lar›n lar›n aksine Fulcrum, hem görüfl menzili ötesi füzeler tafl›ya- politik engellere tak›lmas› sonucu teslim edilememesi, bilir hem de üstün manevra kabiliyetine sahiptir. Uça¤›n ilk Tdaha sonralar› iki ülkenin savunma firmalar›n›n ortak gelifltirilen modelleri, OEPrNK-29 optronik görüntüleme ve kat›l›m›yla alternatif bir uça¤›n üretilmesini gündeme getirdi seyrüsefer sistemi ile donat›lm›flt›r. Sonraki modellerde daha ve Indigenous Defence Fighter (IDF) Program› bafllat›ld›. IDF geliflmifl versiyonlar› üretilen bu sistem, k›z›lötesi arama ve Program› kapsam›nda son montaj› Aerospace Industrial De- izleme birimi ile Shchel-3UM-1 kaska monteli niflangah›ndan velopment Corporation (AIDC) taraf›ndan yap›lan F-CK-1 A/B oluflur. ‹ki adet RD-33 motorunun itki sa¤lad›¤› MiG-29, 100 Ching-Kuo, 1994’te Tayvan Hava Kuvvetleri’nde kullan›ma gir- kilometre menzilli NO-19 Radar› ile teçhiz edilmifltir. Uçak ge- di. Toplam 130 adet üretilen bu uçaklar sonradan yetersiz bu- misi konufllu K modelinin yan› s›ra telli uçufl sistemine sahip lundu ve F-CK-1 C/D modeli gelifltirilmeye baflland›. 2006’da gelifltirilmifl çok yönlü M, SE, SM ve SMT, NATO standartlar›- ilk uçuflunu yapan ve bu y›l içerisinde seri üretimine geçilme- na uygun SD ve çift kiflilik UB, M2 modelleri bulunan Fulcrum, si planlanan bu model, öncülüne k›yasla oldukça üstün özel- MiG 35 ad› alt›nda gelece¤e haz›rlanmaktad›r. liklere sahip. BAE Systems’in telli uçufl ve Northrop Grum- man’›n ataletsel seyrüsefer sistemini kullanan F-CK-1 C/D, afla¤› bak afla¤› at özellikli bir çok modlu pulse doppler rada- ra ve arazi takip radar›na sahip. A ve B modeline k›yasla 2 adet fazladan havadan havaya füze ve 770 kg daha fazla yak›t tafl›- yabilen uçak; antiradyasyon füzesi ve misket bombalar›n› da kullanabiliyor. Elektronik karfl› tedbir ve aktif dost düflman ta- n›ma sistemlerinin de eklendi¤i F-CK-1 C/D’nin, 2010 y›l›nda hizmete girmesi bekleniyor.
MiG-29B Üretici Mikoyan / Eski SSCB-Rusya F-CK-1 58 Mürettebat› 1 Üretici AIDC / Tayvan Uzunlu¤u 17,32 m Mürettebat› 1 Kanat Aç›kl›¤› 11,36 m Uzunlu¤u 14,21 m Kanat Alan› 38 m2 Kanat Aç›kl›¤› 9,46 m 2 Yüksekli¤i 4,73 m Kanat Alan› 24,2 m Bofl A¤›rl›¤› 10.900 kg Yüksekli¤i 4,42 m Azami Kalk›fl A¤›rl›¤› 18.000 kg Bofl A¤›rl›¤› 6500 kg Motor 2 x Tumansky RD-33 (herbiri art yanmas›z 53,95 kN / art yanmal› 86,33 kN) Azami Kalk›fl A¤›rl›¤› 12.000 kg Azami H›z› 2400 km/sa Motor 2 x Honeywell F125-70 (herbiri art yanmas›z 27 kN / art yanmal› 42 kN) Servis Tavan› 18.000 m Azami H›z› 2200 km/sa Menzili 2100 m (bir adet havada b›rak›labilen yak›t tank›yla) Servis Tavan› 16.800 m Harekat Yar›çap› Menzili 1100 km Silahlar› 2ıR-27R1 AAM (orta menzilli), 6ıR-73E AAM (k›sa menzilli), FAB-250 ve FAB-500 Harekat Yar›çap› bombalar›, KGMU-2 tali mühimmat da¤›t›c›s›, ZB-500 napalm tank›, 80 mm roket Silahlar› 20 mm M61A1 topu, Sky Sword I ve Sky Sword II havadan havaya füzeleri, podlar›, 130 ve 240 mm roketler, 30-kT RN-40 nükleer bombas›, 30 mm GSh-301 topu demet bombalar›
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com
AIREX 2008 ÖZEL
Sivil Havac›l›k Sektörü AIREX’in Kanatlar› Alt›nda Bir Araya Geldi ©MSI
AIREX Sivil Havac›l›k ve Havalimanlar› Fuar›’n›n 7’ncisi, 12-15 Haziran tarihleri aras›nda Ulaflt›rma Bakanl›¤›’n›n ev sahipli¤i ile Türk Hava Yollar› (THY), TAV ve THY Teknik’in ana sponsorlu¤u alt›nda gerçeklefltirildi. MSI Dergisi olarak kat›l›mc› oldu¤umuz fuarda, stand›m›zda okurlar›m›zla bulufltuk ve AIREX 2008 Fuar›’n› sizin için yak›ndan takip ettik. Gözde KARA / [email protected] Fuara kat›lan yabanc› fir- firmalar›n›n rengârenk ve ih- o¤u Avrupa’dan Çin’e AIREX’te yer almas›, organi- malar›n kataloglar›nda ve tiflaml› stantlar› bizleri karfl›- kadar uzanan co¤raf- zasyonun önemini göster- bas›n duyurular›nda, AIREX l›yordu. Dünyan›n önde gelen Dyada düzenlenen ilk ve mesi aç›s›ndan dikkat çekici 2008 yerine ‹stanbul Air yolcu uça¤› üreticisi Boeing’e tek “sivil” nitelikli uluslara- bir ayr›nt› oldu. Fuarda; Das- Show ibaresini kullanmalar› gelen ziyaretçilerin ilgi oda¤› ras› havac›l›k fuar› olma sault'un sadece prestiji yük- da dikkat çeken bir di¤er ay- kompozit gövde tasar›m›na özelli¤ini tafl›yan AIREX, ilk sek fuarlara gönderdi¤i Fal- r›nt›yd›. Bilindi¤i gibi Paris, sahip 787 Dreamliner uça¤›- yap›ld›¤› 1996’dan bugüne, con 7X’i, Bombardier’in Farnborough, Dubai ve Singa- n›n maketleri oldu. gerek fuar alan› gerekse ka- Challenger 605’i, Cessna'n›n pur gibi dünyan›n önde gelen Türkiye’de hava yolu ulafl›m›- t›lan firma ve uçak say›s› ba- Mustang ve Sovereign gibi havac›l›k fuarlar›, düzenlendi- n›n son y›llarda h›zl› bir büyü- k›m›ndan sürekli yükselen modelleri ilk defa ‹stanbul'da ¤i flehrin ismiyle an›l›yor. Çok me göstermesi nedeniyle 60 bir grafik çizdi. ‹lk AIREX bölge pazar›na tan›t›ld›. say›da gösteri uçuflunun ya- AIREX’e çok say›da hava taksi Fuar›, 6000 m2 alanda yap›l- Gulfstream G550 ve G200, p›ld›¤› fuar esnas›nda, kat›- firmas› da kat›ld›. Bunlar›n m›fl, 94 flirket ve sadece 4 Dassault Falcon 2000EX, l›mc› uçaklar pist bafl›nda faz- aras›nda, 2009 y›l›nda uçufllara uçak kat›lm›flt›. Bugün ise 60 Embraer Legacy 600, la bekletilmedi. 10’dan fazla bafllamas› beklenen MyJET bin m2’nin üzerindeki toplam Hawker 900XP, Bombardier kesin sipariflin verilmesi ve Firmas›’n›n çift motorlu Eclip- alanda 42 uçak ve helikopte- Learjet 60 gibi uçaklar da di- 50’ye yak›n uça¤›n siparifli ko- se 500 jeti için 120 adetlik re- re ev sahipli¤i yapan fuara, ¤er yeni modeller aras›ndayd›. nusunda da önemli mesafe kor siparifli vermesi, sektöre 35 ülkeden 135 firma kat›ld›. Fuarda befler uçakla yer alan katedilmesi fuar›n ticari pres- yeni bir soluk getirecek gibi Cessna ve Bombardier fir- tijine art› bir de¤er kazand›rd›. görünüyor. Kuleden Deneme malar› en kalabal›k kat›l›m- THY, çok genifl bir alana yay›l- Uçufllar›na Öncelik c›lar oldu. Helikopter taraf›n- Yeni Uçak Al›mlar›, m›fl stand›nda kendini ve yeni Fuara kat›l›m gösteren da ise fuar›n en gözde firma- Yeni Pilotlar Demek üst s›n›f yolcu koltuklar›n› ta- uçak üreticilerinin, sadece s›; AW109, AW119 ve AW139 Aç›k alanda uçaklar ve heli- n›tt›. Ayr›ca firma, fuar boyun- özel önem verdikleri fuar- helikopterleri ile boy göste- kopterler sergilenirken, fua- ca düzenledi¤i ödüllü yar›flma- lara gönderilen uçaklar›yla ren AgustaWestland’d›. r›n kapal› alan›nda da, sektör lar ile fuara ayr› bir renk katt›.
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com Sivil Havac›l›k Sektörü’nün Vakf› (TSKGV)’n›n, güzide ©MSI gelece¤inde, artan talepler ve flirketlerinden ASELSAN, yeni al›nacak uçaklar sebe- HAVELSAN, TUSAfi ve TEI, biyle pilot talebinin artaca¤› havac›l›k alan›ndaki kabiliyet- su götürmez bir gerçek. Bu leri ve tecrübelerini sebeple, fuara kat›lan özel pi- AIREX ziyaretçileriyle paylafl- lot okullar› da ziyaretçilerin ma f›rsat›n› kaç›rmad›lar. yo¤un ilgisiyle karfl›laflt›. TSKGV de 2009 y›l›n›n Nisan SINDEL Havac›l›k’›n stand›n- ay›nda ‹stanbul’da yap›lacak da uçufl simülatörü kullanma olan, IDEF 2009 Uluslararas› imkân› sa¤lamas› ziyaretçile- Savunma Sanayi Fuar›’n›n ta- rin ilgisini özellikle bu standa n›t›m› için fuardayd›. Görüfltü- yo¤unlaflt›rd›. ¤ümüz vak›f yetkilileri gör- Ayr›ca THY Teknik ve dükleri ilgiden çok memnun My Teknik gibi firmalar›m›z›n olduklar›n› belirterek, geçti- Mint Fuarc›l›k Firmas›’n›n fuarda ilk kez yer almas› da ¤imiz IDEF Fuar›’nda, kat›l›m- Genel Müdürü Feyzan EREL fuar›n konseptinin geniflle- c› firmalar›n daha genifl alan mesine büyük katk› sa¤lad›. taleplerini IDEF 2009’da bü- sektöründe kullan›ld›¤›n› gör- sa¤layan uçufl simülatörleri Fuara uydu telefonu ve uydu yük ölçüde karfl›layabilecek- meyi amaçlad›klar›n› ve bu- sayesinde, yak›t ve bak›m takip sistemlerine yönelik lerini ve önümüzdeki fuarda nun için AIREX’e kat›ld›klar›- masraf› yan›nda di¤er sarf ürünleriyle kat›lan Globalstar daha çok say›da kat›l›mc›n›n n›n alt›n› çizdiler. Firma tem- malzemelerden de tasarruf Avrasya Firmas›’n›n stand›n- olmas›n› beklediklerini dile silcileri, bu fuar sayesinde as- ediliyor. da ise uydu arac›l›¤› ile araç getirdiler. keri aviyonik sistem tasar›m, takibine imkân tan›yan ürün- gelifltirme ve üretim kabili- TUSAfi ve TEI ler büyük ilgi toplad›. ASELSAN yetlerini sivil havac›l›k sektö- Omuz Omuza Aviyoniklerine rüyle paylaflma f›rsat› bul- TUSAfi ve TEI, ziyaretçilerini AIREX 2010 Yo¤un ‹lgi duklar›n› da vurgulad›. yan yana olan stantlar›nda Daha Büyük Olacak MSI Dergisi olarak fuar bo- birlikte a¤›rlad›. TUSAfi stan- Fuarla ilgili MSI Dergisi’ne yunca yak›n markaja ald›¤›- HAVELSAN’›n d›nda insans›z hava araçlar› bir de¤erlendirme yapan m›z savunma sanayi firmala- Yeni Hedefi Sivil (‹HA) projeleri ile Türk Bafl- AIREX’in Organizatörü Mint r›m›z›n stantlar›na çok büyük Uçufl Simülatörleri lang›ç ve Temel E¤itim Uça¤› Fuarc›l›k Firmas›’n›n Genel bir ilgi vard›. Türkiye’nin en Türkiye’nin biliflim ve sistem (HÜRKUfi) Gelifltirme Prog- Müdürü Feyzan EREL, fuara önemli askeri elektronik çö- evi HAVELSAN ise AIREX ram› ziyaretçilerin yo¤un ilgi- kat›lan firmalar›n pozitif gö- zümler üreticisi ASELSAN, 2008’de uçufl e¤itim simüla- si ile karfl›laflt›. Firma hâliha- rüfller ile ayr›ld›¤›n›n alt›n› AIREX’e aviyonik sistem törleri ile boy gösterdi. Firma, z›rda devam eden moderni- çizdi. Artan kat›l›mla birlikte ürünleriyle kat›ld›. Ziyaretçi- fuar süresince askeri kullan›- zasyon programlar›, hava AIREX’in art›k Genel Havac›l›k lerin ve kat›l›mc› firmalar›n ma yönelik üretti¤i uçufl si- arac› üretim kabiliyeti, Ar-Ge Apronu'na s›¤mad›¤›n› vurgu- yo¤un ilgisi ile karfl›laflan mülatörlerinden elde etti¤i ve tasar›m kabiliyetlerini ziya- layan Erel, Ulaflt›rma Bakan› ASELSAN stand›nda, özellik- engin deneyim ve kabiliyetle- retçileriyle paylaflt›. Binali YILDIRIM'dan 2 y›l son- le HEL‹MOD Projesi kapsa- rini sivil havac›l›k sektörü ile TEI ise insans›z hava arac› ra düzenlenecek 8’inci m›nda modernize edilen paylaflma f›rsat› buldu. Fir- motoru konusunda kazand›¤› AIREX’in daha büyük bir alan- UH-1H helikopter kokpitinin man›n stand›, kat›l›mc› ve zi- deneyimleri, Ar-Ge kabiliyet- da yap›lmas› için söz ald›kla- birebir ayn›s› olan kabin, zi- yaretçilerin yo¤un ilgisi ile lerini, parça üretim, motor r›n› müjdeledi. Erel, 2010 y›- yaretçilerin ilgi oda¤› oldu. karfl›laflt›. Fuar s›ras›nda gö- montaj ve revizyon kabiliyet- l›nda 3-6 Haziran tarihleri MFD 268E Çok ‹fllevli Göster- rüfltü¤ümüz firma yetkilileri, lerini fuarda tan›tma f›rsat› aras›nda gerçeklefltirilecek ge ve CDU 900 Uçufl Yönetim AIREX 2008’in sivil havac›l›k buldu. Fuar s›ras›nda görüfl- fuara kat›lmak için flirketlerin (Seyrüsefer) Sistemi’nin yan› sektörünün ihtiyaçlar›n›n be- tü¤ümüz firma yetkileri, Ön- 61 flimdiden kontratlar› imzala- s›ra ASELSAN’›n özgün tasa- lirlenmesi aç›s›ndan çok ve- cel III Projesi ve di¤er moder- maya bafllamas›n›n, AIREX’in r›m› olan pilot gece görüfl rimli geçti¤ini belirtti. nizasyon programlar›nda tak- yüksek kalitesi ve prestijinin gözlü¤ü, LN 100G GPS Gö- HAVELSAN, yüksek oranda vime uygun devam etti¤ini di- bir kan›t› oldu¤unu vurgulad›. mülü Ataletsel Seyrüsefer, yerli katk› pay› ile savafl uçak- le getirdi. TEI’nin motor mon- AIREX 2008’de karfl›laflt›¤›m›z LN-270 Kara Ataletsel Sey- lar›, uçak ve helikopter simü- taj revizyon, parça üretim ve en güzel geliflmelerden biri rüsefer Sistemi ve di¤er avi- latör e¤itim merkezlerini ya- tasar›m kabiliyetlerine çok de; Türkiye’nin dört bir yan›n- yonik ürünlerini sergileyen pabilecek bir kuruluflumuz güvendiklerini söyleyen firma daki, teknisyen ve mühendis firma, ayr›ca ATAK Milli Gö- olarak, ülkemizin bu konuda- yetkililerinden ald›¤›m›z, yetifltiren lise ve üniversite- rev Bilgisayar›’n› da ziyaret- ki sivil ve askeri ürün ihtiyaç- özellikle özgün ‹HA motoru lerden ö¤rencilerin fuara çilerine tan›tma f›rsat› buldu. lar›nda d›fla ba¤›ml›l›¤›n›n konusunda çal›flmalar›n h›zla olan yo¤un ilgisiydi. Firma temsilcileri fuara ilifl- azalmas›nda büyük katk›lar› devam etti¤i bilgisi, yak›nda Fuar, sivil havac›l›k fuar› ol- kin yapt›klar› aç›klamada, var. Hava koflullar›na ba¤l› ol- yeni sürprizlerin bizi bekledi- mas›na ra¤men, Türk Silahl› ASELSAN’›n aviyonik sistem maks›z›n, gerçek uçufl flartla- ¤ini gösteriyor. Kuvvetlerini Güçlendirme ürünlerinin sivil havac›l›k r›nda 24 saat e¤itim imkân› www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 RÖPORTAJ
AgustaWestland Aslan Pay›n› Hedefliyor
AIREX’e genifl kat›l›m gösteren ve stand›nda AW109, AW119 ve AW139 helikopterlerini sergileyen ‹talyal› helikopter üreticisi AgustaWestland için Türkiye, ATAK gibi büyük bütçeli askeri projelerin yan› s›ra sivil helikopter pazar› aç›s›ndan da büyük önem tafl›yor. MSI Dergisi olarak fuar s›ras›nda görüfltü¤ümüz AgustaWestland’›n Ticari Bölümünden Sorumlu Baflkan Yard›mc›s› Renzo LUNARDI’ye; Ülkemizin yan› s›ra Çin, Hindistan, ‹ngiltere, Rusya gibi geliflmekte olan sivil helikopter pazarlar›na iliflkin faaliyet ve stratejilerini sorduk. Emre TEK / [email protected]
Emre TEK: AgustaWestland’›n askeri helikopter üretim hatlar› firman›n ‹ngiltere’deki tesislerine kayd›r›l›rken sivil helikopterlerin üretimi ve montaj› ‹talya’da yap›lmaya devam ediyor. Nas›l bir strateji do¤rultusunda böyle bir karar ald›n›z? 62 Renzo LUNARDI: AgustaWestland’›n askeri helikopterlerine yönelik faaliyet gösteren birimlerin ‹ngiltere’ye tafl›naca- ¤› yönündeki duyuru 2006 y›l›nda yap›l- m›flt›. Ancak bu karar, AgustaWestland’›n tüm askeri üretim hatlar›n›n ‹ngiltere Yeovil’deki fabrikas›na transfer edilece- ¤i anlam›na gelmiyor. Bu sadece firma- n›n gelece¤e yönelik stratejilerini haya- ta geçirme yönünde att›¤› ad›mlardan biri. Bu uygulama sayesinde helikopter pazar›ndaki gereksinimlere daha iyi bir flekilde cevap verebilece¤iz. Ayr›ca AgustaWestland’›n ‹ngiltere’deki perso-
©MSI neli de böylece yeni ve farkl› programlar
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com üzerinde çal›flabilme f›rsat› bulacak. Za- Emre TEK: Geçti¤imiz May›s ay›nda sunda oldu¤u gibi önemli bir noktaya ten AW109 ve NH90 helikopterlerinin Rus firmas› Oboronprom ile iflbirli¤ine de¤inmek istiyorum. Rusya ile olan ifl- üretim hatlar›n›n halen ‹talya’daki gitme karar› ald›n›z. Gelece¤e yönelik birli¤imiz de yaln›zca VIP tafl›mac›l›¤› Vergiate Fabrikas›’nda bulunmas› da olarak Rusya pazar›ndan beklentileriniz ve hava ambulans› gibi görevlerde kul- askeri ürünlerimizin tüm üretiminin ‹n- nelerdir? lan›lmas› düflünülen sivil helikopterleri giltere’ye aktar›lmad›¤›n›n en önemli Renzo LUNARDI: Rusya’daki ticari he- kaps›yor. kan›t›. Mesela Türkiye’de bir yandan likopter pazar›, dünyadaki en ilgi çeken ‹kinci hedefimiz olarak, Rus orta¤›m›z- AW139 sivil helikopterlerinin gövde üre- ve gelece¤e yönelik en çok umut veren la yapaca¤›m›z en önemli ifllerden bir timi yap›l›rken di¤er yandan da yak›n za- pazarlardan birisi. Bu aç›dan bakt›¤›- di¤eri, Rusya’daki geniflleyen helikop- manda T129 sald›r› ve keflif helikopter- m›zda Rusya’y› ve Ba¤›ms›z Devletler ter filolar›n›n bak›m ihtiyac›na ba¤l› lerinin prototip üretimine bafllanacak. Toplulu¤u’nu mutlaka pay al›nmas› ge- olarak bak›m merkezleri kurmak. reken büyük bir pasta olarak görüyoruz Çünkü kullan›c›lar için bir helikopteri Emre TEK: Dünyan›n önde gelen ve faaliyetlerimizi de bu yönde sürdü- sadece sat›n almak bir anlam ifade et- helikopter üreticileri Çin ve Hindistan rüyoruz. Bu kapsamda Oboronprom ile miyor. Helikopterlerini kulland›klar› ile yak›nlaflmak ad›na ortak projeler anlaflma yapmadan önce, çeflitli Rus süre boyunca hakl› olarak bak›m des- bafllat›p, bu ülkelerde bolca yat›r›m kurulufllar›ndan VIP tafl›mac›l›¤›nda te¤i talep ediyorlar. yap›yorlar. AgustaWestland bu ülkeleri kullan›lmak üzere 14 adet siparifl ald›k. Üçüncü olarak ise gelecekte Rusya’da nas›l de¤erlendiriyor? Oboronprom Corporation ve Loyd’s yerel ve uluslararas› pazarlar için ortak Renzo LUNARDI: AgustaWestland, Investments Corporation ile yapt›¤›m›z helikopter üretimi yapma yönünde plan- özellikle son y›llarda bu bahsetti¤iniz 450 milyon avroluk anlaflma, 2012 y›l›- lar›m›z var. Bu sayede helikopterlerimi- iki ülkenin sivil helikopter pazar›nda na kadar sürecek bir distribütörlü¤ü zi, hem Rusya’ya hem 240 milyonun da yükselen bir grafik çiziyor. Çin’de kaps›yor ve ayn› zamanda da önemli bir üzerinde bir nüfusa sahip olan Ba¤›ms›z AgustaWestland ve AVIC II (Aviation In- ticari baflar› yakalam›fl olan çift motor- Devletler Toplulu¤u pazar›na ve hem de dustries of China) aras›nda Jiangxi Chan- lu AW139’un Rus pazar›na girmesi an- uluslararas› pazara daha etkin bir bi- ge Agusta Helicopter (CAH) ad›n› verdi¤i- lam›na geliyor. Burada yine Çin konu- çimde tafl›yabilece¤imizi umuyoruz. miz ortak giriflim, ülkenin sürekli artan çift motorlu hafif sivil helikopter ihtiyac›- na yönelik olarak faaliyet gösteriyor. CAH, AW109 Power’in Çin’de CA109 ad›y- la lisans alt›nda üretiminden, pazarla- ©MSI mas›ndan ve sat›fl sonras› deste¤inden sorumlu. Tabi Çin’deki baflar› öykümüzü sadece AW109 Power’ler oluflturmuyor. Bu ülkede AW139’larda da önemli bir ba- flar› yakalad›¤›m›z› söyleyebilirim. Asl›n- da yeri gelmiflken üzerinde fazlas›yla du- rulan bir konuya da aç›kl›k getirmek isti- yorum. Çin’deki yat›r›mlar›m›z›n, bu ül- keye yapt›¤›m›z sat›fllar›n ve ortak üre- timlerimizin kesinlikle askeri bir taraf› yok. Çin’le tüm iliflkimiz sivil helikopter- ler üzerine kurulu. Ancak bazen sivil amaçl› üretilen helikopterlerin yap›lan küçük modifikasyonlarla, çok verimli ol- masalar da askeri amaçl› kullan›l›p kul- lan›lamayaca¤› yönünde sorular geliyor. Kaan Havac›l›k, AIREX’te VIP Av›na Ç›kt› Biz böyle bir fleyin olabilece¤ini düflün- AIREX’e, Türkiye’de sivil sat›fl ve sat›fl sonras› tek yetkili distribütörü oldu¤u 63 müyoruz. Çünkü bunu yapabilmek için AgustaWestland ile birlikte kat›lan Kaan Havac›l›k, VIP konfigürasyonundaki AW109 Power gerekli olan üretim hatlar› ellerinde Elite helikopterini sergiledi¤i stand›yla fuar alan›n›n en dikkat çekici bölümlerinden biri oldu. mevcut de¤il. Hindistan’a gelecek olur- Kaan Havac›l›k Yönetim Kurulu Baflkan› Ferda Y›ld›z ile AgustaWestland Ticari Bölüm Baflkan sak… bu ülkede bulunan distribütörümüz Yard›mc›s› Renzo Lunardi, fuar›n ilk günü bir bas›n toplant›s› düzenlediler. Bas›n arac›l›¤›yla; AW119 Ke, AW109 Power ve toplant›s›nda konuflan Ferda Y›ld›z, 2007 ve 2008 y›llar› içerisinde AgustaWestland’dan AW139 baflta olmak üzere birçok sivil toplam 16 adet helikopter sat›n ald›klar›n› ve 2009-2011 y›llar› aras›nda da en az 20 modelimiz için siparifl ald›k ve bunlar›n helikopterlik ek al›m yapmay› planlad›klar›n› söyledi. Y›ld›z, helikopter al›m sat›m›n›n yan› bir k›sm›n› teslim ettik. Ayr›ca konumuz s›ra müflterilerine distribütörlük, VIP tafl›mac›l›k, hava taksisi ve hava ambulans› gibi çeflitli askeri helikopterler de¤il ama, flunu da alanlarda hizmet veren Kaan Havac›l›k’›n, yak›n zaman içerisinde bir helikopter uçufl e¤itim belirtmekte fayda var ki Hindistan Hava okulu açaca¤›n› da duyurdu. Fuarda edindi¤imiz bir di¤er önemli bilgi de Kaan Havac›l›k’›n, Kuvvetleri’nin VVIP helikopteri, yeni do- 2009’da ‹stanbul-Levent civar›nda kurmay› düflündü¤ü heliport da dâhil olmak üzere lojistik, nanma helikopteri ve keflif görevlerinde hangarlama, yedek parça, bak›m ve servis hizmetlerini içeren “sat›fl sonras› servis merkezi” kullan›lacak bir hafif helikopter ihtiyac›y- için gerekli çal›flmalar› tamamlam›fl bulunmas›yd›. la da yak›ndan ilgileniyoruz. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 ÖZEL HABER
Savunma Sanayii Müsteflar› Murad BAYAR ATAK ‹çin Üretim Start› Verildi lk olarak 1996 y›l›nda Türk Savunma Sanayi için bir dönüm noktas› olan ATAK aç›lan ve oldukça sanc›l› ‹geçen bir sürecin ard›n- Projesi, 24 Haziran 2008 tarihinde TUSAfi tesislerinde düzenle- dan iptal edilen ilk ihaleden nen törende, TUSAfi ve SSM aras›nda imzalanan ana yüklenici- sonra 2005 y›l›nda aç›lan ikinci ihaleyi, 30 Mart 2007 lik; TUSAfi ve AgustaWestland aras›nda imzalanan ana alt tarihinde toplanan Savun- ma Sanayii ‹cra Kurulu’nun yüklenicilik ve iflbirli¤i; TUSAfi ve ASELSAN aras›nda karar›yla, A129 ile Agusta- imzalanan alt yüklenicilik sözleflmelerinin resmen yürürlü¤e Westland kazanm›flt›. Ni- san 2007’de Türk Havac›l›k girmesiyle bafllad›. Seçilen A129 Helikopteri kullan›c› ve Uzay Sanayii A.fi. (TU- ihtiyaçlar› do¤rultusunda T129 olarak özgünlefltirilerek SAfi), ASELSAN, Agusta- 64 Westland firmalar› ve Sa- üretilecek ve entegre lojistik destek sa¤lanacak. Proje vunma Sanayii Müsteflarl›- ¤› (SSM) aras›nda bafllayan kapsam›nda 51 adedi kesin, 40 adedi opsiyonel olmak üzere müzakerelerin ard›ndan toplamda 91 adet helikopterin üretilmesi öngörülüyor. taraflar, Türk Taarruz / Taktik Keflif Helikopteri Ersin Çay›r / [email protected] (ATAK) Program› Sözlefl- meleri’ni 7 Eylül 2007 tari- T129 ‹çin kapsamda TUSAfi, A129 CBT karfl›layacak flekilde hinde imzalam›flt›. Sözlefl- Görevler Paylafl›ld› helikopterini esas alan temel helikoptere entegre melere göre TUSAfi ana Projenin ana yüklenicisi konfigürasyon üzerine T129 edilmesi, yüklenici olarak belirlen- TUSAfi; program ve sözleflme ATAK Helikopteri konfigüras- •Aviyonik ve silah mifl; ASELSAN ve Agusta- yönetimi, sistem entegrasyo- yonunu oluflturmaya yönelik; sistemlerinin donan›m ve Westland firmalar› da TU- nu, üretim, mühendislik ve •Aviyonik ve silah yaz›l›m entegrasyonu için SAfi’›n alt yüklenicileri ola- entegre lojistik destek ka- sistemlerinin T129’un gerekli tasar›m ve üretim
Foto¤raflar: © TUSAfi rak görevlendirilmiflti. lemlerinde ifl pay›na sahip. Bu performans gereklerini faaliyetleri,
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com •T129 konfigürasyonu T129 helikopterinin nihai ta- mandas›n› sa¤layan kontrol üzerinde modifikasyonlar oluflturulmas› çal›flmalar› sar›m ve performans›ndan birimi ile tanksavar ve hava- yap›labilmesi de projenin kapsam›nda; fonksiyonel SSM’ye karfl› sorumlu olan dan havaya füzelerin ateflle- hedefleri aras›nda. kabul testleri, EMI/EMC TUSAfi, üretimleri Ankara mesini ve kontrolünü sa¤la- Proje kapsam›nda ilk heli- testleri ve yer testlerinin Ak›nc›’da bulunan tesislerin- yan arayüz elektronik birim- kopterin teslimat›na kadar yan› s›ra kalifikasyon de gerçeklefltirecek. lerinin tasar›m ve üretimi proje bedelinin yüzde 50’den faaliyetlerini de ASELSAN taraf›ndan gerçek- az›n›n ödenmesi, kalan be- gerçeklefltirecek. Alt Sistemler lefltirilecek. T129’un burun delin ise helikopter tesli- ATAK Program› kapsam›nda ASELSAN’a Emanet topu, tanksavar füzesi, roket matlar›na yay›lmas› öngörü- AgustaWestland ile yapt›¤› ATAK Projesi kapsam›nda; ve havadan havaya füze lan- lüyor. Milli Savunma Bakan- iflbirli¤i anlaflmas›yla TUSAfi, görev bilgisayar›, k›z›lötesi çerleri ile yard›mc› aviyonik l›¤› taraf›ndan verilen bilgiye oluflturulacak yeni konfigü- hedefleme sistemi, GPS des- sistemlerinin temini, sistem göre flimdiye kadar, sözlefl- rasyonun fikri mülkiyetine tekli ataletsel seyrüsefer sis- entegrasyon laboratuvar›n›n me flartlar›na uygun olarak, ortak olarak nihai montaj ve temi, say›sal kokpit için çok kurulumu ve bu sistemlerin AgustaWestland Firmas›’na uçufl ifllemleri de dahil ol- ifllevli ekranlar, yaz›l›m ta- aviyonik entegrasyonu konu- 340 milyon dolar; TUSAfi ve mak üzere bütün gövdenin banl› hava-hava ve hava-yer sunda da ASELSAN görev ya- ASELSAN’a ise 113 milyon üretimi için tek kaynak ola- telsiz sistemleri, elektronik pacak. dolar avans ödemesi yap›ld›. rak belirlenmifl durumda. harp sistemleri, pilotun he- ROKETSAN’›n, T129 helikop- Proje kapsam›nda ASEL- Ayr›ca ‹talya ve ‹ngiltere d›- defi sadece gözü ve bafl›yla terinde kullan›labilecek gü- SAN’a 700 milyon dolar, TU- fl›ndaki ülkelere sat›fl ve pa- izlemesine imkan tan›yan, dümlü tanksavar füzeleri ve SAfi’a 556 milyon dolar ifl zarlama hakk› da TUSAfi’ta tüm silah sitemlerinin pilo- 70 mm güdümlü roketler pay› sa¤lanmakla birlikte, olacak. Henüz bafllang›ç saf- tun bafl hareketiyle hedefe üzerinde yapt›¤› çal›flmalar yaklafl›k 1 milyar dolar off- has›nda olmam›za ra¤men yönelmesini sa¤layan ve ge- neticesinde üretilecek silah set taahhüdü ile savunma iki dost ülkenin T129 hakk›n- ce görüfl kabiliyeti kazand›- sistemleri sayesinde mü- sanayimize ilave ifl potansi- da resmi bilgi talebinde bu- ran kaska entegre kumanda himmat konusunda d›fla ba- yeli kazand›r›lmas› hedefle- lunmas›, programa olan ilgi- sistemleri, tüm görev ve si- ¤›ml›l›k da azalt›lm›fl olacak. niyor. nin kan›t› niteli¤i tafl›yor. lah sistemlerinin elle ku- T-129’un; yeni motoru 12 y›ll›k ihale sürecinin so- CTS8004A, otomatik uçufl nunda bugün geldi¤imiz nok- TUSAfi Yönetim Kurulu Baflkan› kontrol sistemi ve hava arac› tada; Türkiye’de ilk defa gö- Hv.Plt.Korg. (E) A. Atalay EFEER izleme sistemi entegrasyo- rev bilgisayar› ve yaz›l›mlar› nundan ise AgustaWestland gelifltirilen, ülkemize ait avi- 65 Firmas› sorumlu olacak. yonik ve silah sistemlerinin entegre edilece¤i ve üretim Savunma Sanayimize hatt›n›n yine ülkemizde ola- Güven Art›yor ca¤› bir helikopterin üretile- 114 ay içinde tamamlanmas› ce¤i ATAK Projesi kapsam›n- planlanan proje kapsam›n- da, flartlar elverdi¤i ölçüde da, ilk uçuflun 32’nci ayda, egemen oldu¤umuz bir taar- ilk teslimat›n ise 60’›nc› ayda ruz helikopterine sahip olma yap›lmas› öngörülüyor. T129 hedefi do¤rultusunda TU- Helikopteri’nin 30 y›l olan SAfi, ASELSAN ve ROKET- kullan›m ömrü boyunca, SAN firmalar›na verilen so- herhangi bir k›s›tlama ol- rumluluklar, savunma sana- maks›z›n istenildi¤i flekilde yimize duyulan güvenin de modernize edilebilmesi ve bir göstergesidir. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 ÖZEL HABER
Panelistler Soldan Sa¤a: Ercan ERTÜRETEN (Koordinatör, Savunma Sanayi / OTOKAR), Turgut CANKILIÇ (Genel Müdür Yard›mc›s› / BMC), M. Levent fiENEL (SSM Kara Araçlar› Daire Baflkan› / Panel Baflkan›), Nail KURT (Genel Müdür / FNSS) ve Tanju Torun (Genel Müdür Yard›mc›s›, Pazarlama / NUROL)
Türk Askeri Araç Sektörü, SSM ile Gelece¤in Resmini Çizdi Teknolojik geliflmeler do¤rultusunda ulusal tasar›mlar›m›z› gerçeklefltirmeye öncelik verecek flekilde savunma sanayimizi yönlendirmeyi amaçlayan Savunma Sanayi Müsteflarl›¤› (SSM), bu hedefine ulaflmak için düzenledi¤i endüstri günleri ve çal›fltaylarda firmalar›m›z› bir çat› alt›nda buluflturmaya devam ediyor. SSM’nin, bu kapsamdaki en son etkinli¤i, 16-17 Haziran tarihleri aras›nda icra edilen “Türk Kara Savunma Sektörünün Ulaflt›¤› Nokta ve Hedefler Endüstri Günü” ile “Askeri Kara Araçlar› Güç Sistemleri Çal›fltay›” oldu. Etkinlik kapsam›nda Türk Savunma Sanayi’nin, özgün araç ve araç alt sistem üretim ve tasar›m kabiliyetleri tart›fl›ld›. Ersin ÇAYIR / [email protected] ürk Silahl› Kuvvetleri ra araçlar› sektör temsilcile- savunma sanayimizin bel ke- nünde planlar yapt›klar›n› ve (TSK), sektörel sivil top- rinin, savunma sanayine yö- mi¤i oldu¤una de¤indi. hedeflerini bu yönde belirle- Tlum kurulufllar› ve sa- nelik de¤erlendirmelerinin Sözleflmesi imzalanan, tek- diklerinin alt›n› çizdi. Savun- vunma sanayi firmalar›n›n ard›ndan “Dünya Markas› lifleri al›nm›fl ve haz›rl›klar› ma sanayi temsilcilerinin de temsilcilerinin haz›r bulundu- (Büyük Oyuncu) Yaratmak” devam eden projelerle ilgili hedeflerini bu yönde belirle- ¤u endüstri gününde kat›l›m- bafll›kl› panele geçildi. MSI kat›l›mc›lar› bilgilendiren melerini ve yat›r›m planla- c›lar, yap›lan sunumlar Dergisi olarak yak›ndan takip Müsteflar BAYAR, kara araç- malar›n› buna göre yapmala- 66 sayesinde projeler hakk›nda etti¤imiz endüstri gününden lar›nda d›flar›da bir fley b›rak- r›n› temenni etti¤ini belirten doyurucu bilgilere ulaflt›. baz› sat›r bafllar› flöyle: mak istemediklerini, özgün müsteflar›m›z, kat›l›mc›lara Savunma Sanayii Müsteflar› tasar›m araçlarla birlikte alt teflekkür ederek yerini SSM Murad BAYAR’›n, etkinli¤in Kara Araçlar›nda sistemler konusunda da ka- Kara Araçlar› Daire Baflkan› amac›n› ve beklentilerini an- D›flar›da Bir fiey biliyetlerin oluflmas›n› arzu- M. Levent fiENEL’e b›rakt›. latan aç›l›fl konuflmas› ile B›rakmak lad›klar›n› ve özellikle güç bafllayan ilk oturumda, ‹stemiyoruz sistemleri konusunda önemli ‹hracata SSM’nin projeleri nas›l yürüt- TSK’n›n kara araçlar› ve alt beklentileri oldu¤unu dile ge- Önem Verin… tü¤ü, kalite, Ar-Ge, projelen- sistem ihtiyaçlar›n›n karfl›- tirdi. Mevcut projeler ile bir- fiENEL, günün sonunda sek- dirme ve offset konular› ele lanmas›nda savunma sanayi- likte sektörde canlanma bek- töre yönelik nas›l bir yol hari- al›nd›. Kara Kuvvetleri Komu- mizin daha etkin rol almas› lediklerini dile getiren Müs- tas› belirlenmesi gerekti¤i tanl›¤› (KKK) temsilcisi ve oto- için hedefler belirlediklerinin teflar BAYAR, hem araç hem konusunda daha net bir fikir motiv sektörü sivil toplum ku- alt›n› çizen ilk konuflmac› de alt sistemler baz›nda, bü- sahibi olunaca¤›na dair inan- rulufllar›n›n sunumlar› ile bi- SSM Müsteflar› Murad yük sanayi kat›l›m› ve yerli c›n› belirterek bafllad›¤› ko-
Foto¤raflar: ©SSM rinci oturum tamamland›. Ka- BAYAR, kara araçlar› alan›n›n katk›yla gerçeklefltirmek yö- nuflmas›nda, savunma ihti-
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com yaçlar›m›z›n yurt içinden kar- tan›m›yla amaçlar›n› anlatt› ihtiyaç duyulan sistemlerin; karfl›lanmas› konusunda ya- fl›lanma oran›n›n artt›r›lma- ve firmalar›n offset imkânla- bak›m, idame, beka kabiliyeti p›lan endüstri gününün, so- s›na büyük önem verdiklerini r›ndan nas›l faydalan›laca¤›n› ve atefl gücü gereksinimleri- nunda “Dünya Markas› Büyük belirti. kat›l›mc›larla paylaflt›. SSM nin gelece¤in ihtiyaçlar›na Oyuncu Yaratmak” bafll›kl› Son dönemde bafllat›lan ve Sanayi Kat›l›m›/Offset Yöner- cevap vermesi gerekti¤ini panel düzenlendi. Kat›l›mc›- sonuçland›r›lan kara araçla- gesi 2007 hakk›nda bilgiler de vurgulad›. Albay KÜTÜK, yeni lar aras›nda verimli diyalog- r›na yönelik ihalelerin büyük veren P‹LL‹, sivil ürün ihraca- al›nacak araçlar ile Kara lar›n geçti¤i panelde, yaln›zca bir bölümünün sadece yurt içi t›n›n art›k offset kapsam›n- Kuvvetleri’nin araç park›n›n TSK ihtiyaçlar›na yönelik ha- firmalara aç›k gerçeklefltiril- dan ç›kar›ld›¤›n› ve asgari 10 önemli ölçüde yenilece¤ini ve reket eden ve ihracata önem di¤inin üzerinde duran fiE- milyon dolar bedelli projele- bu al›mlar›n yurt için firma- vermeyen firmalar›n, savun- NEL, bu durumun ana yükle- rin offset kapsam›nda olaca- lardan temini ile gerçeklefle- ma sanayinin geliflmesine nici konumundaki savunma ¤›n› vurgulad›. Yeni aç›lacak cek olmas›ndan duydu¤u katk›da bulunamayaca¤› gö- sanayi flirketlerimizde bir ifl tedarik ihalelerinde yüzde 50 memnuniyeti dile getirerek rüflünde fikir birli¤i sa¤land›. yo¤unlu¤u yaratt›¤›n›; ancak offset flart›n›n aranaca¤›n› ve sunumunu tamamlad›. Ayr›ca savunma sektöründe yurt içindeki savunma ihti- ayr›ca yerli katk› oran›n›n off- faaliyet gösteren firmalara yaçlar›n›n her zaman düzenli set yükümlülü¤ünden düflü- Savunma Sanayi verilen di¤er bir mesaj ise; bir seyir takip edemeyebile- lece¤ini belirten P‹LL‹, off- TSK’y› Fabrikalar›na ce¤ini, bu yüzden de flirketle- setten yararlanma katsay›lar› Bekliyor rimizin uzun dönem strateji- hakk›nda bilgiler vererek ko- Taktik tekerlekli ve z›rhl› lerinde ihracat› mutlaka ön nuflmas›n› tamamlad› ve kür- araçlar›n geliflimi ve Türki- planda tutmalar› gerekti¤ini süyü, kara araçlar› sektörün- ye’deki kara araçlar› sektö- söyledi. deki kalite faaliyetleri hak- rünün tarihçesi ile günümüz- Kaynaklar› verimli kullanmak k›nda sunumunu yapmak de ulaflt›¤› nokta üzerine su- zorunda oldu¤umuzu vurgu- üzere SSM Bilgi Yönetimi fiu- numlar›n yap›ld›¤› ikinci otu- layan fiENEL, ana yüklenici be Müdürü Sezai ÖZTÜRK’e rumda, s›ras›yla Nadi POS- adaylar›n belirlenecek stan- b›rakt›. TO⁄LU (BMC), Haluk BULU- dartlar dâhilinde ilan edilme- Sözleflmesi imzalanm›fl üre- CU (FNSS), Ercan ERTÜRE- sinin, sektörü daha istikrarl› tim ya da gelifltirme projele- TEN (OTOKAR) ve Tanju TO- ve güçlü bir yap›ya kavufltu- rinde yüklenici firmay› kalite RUN (NUROL) taraf›ndan ya- raca¤›n›n alt›n› çizdi. Toplan- yönünden denetim alt›nda p›lan sunumlarda, sektörde t›daki sektör görüflünün, tuttuklar›n› belirten ÖZTÜRK, yaflanan s›k›nt›lara de¤inildi. stratejilerini belirlemekte et- ürünün son kullan›c›ya tesli- Konuflmac›lar, tedarik süreci kili olaca¤›n› ve sektör tem- mi yap›lmadan önce kalite- bafllat›lmam›fl sistem ihtiyaç- FNSS Pazarlama ve Strateji Direktörü Haluk BULUCU silcileri ile bu konuda diya- test yeterliliklerini denetle- lar›n›n, ihale sürecinden önce loglara ilerleyen zamanda da mekten ve sertifikasyon faali- savunma sanayi firmalar› ile tek ürüne dayal› faaliyet gös- devam edeceklerini belirten yetlerinden sorumlu oldukla- paylafl›lmas› halinde özgün teren ve sivil ürünü olmayan fiENEL, kat›l›mc›lara teflek- r›n› belirtti. Tank moderni- ürün gelifltirme sürecinde k›- flirketlerin, tedarik makam›- kür ederek konuflmas›n› ta- zasyon faaliyetleri hakk›nda s›tl› zaman bask›s›n› yaflama- n›n ihtiyaçlar› süreklilik arz mamlad›. son geliflmeleri kat›l›mc›larla yacaklar›n›, bu çerçevede etmedi¤i durumlarda çal›fla- paylaflan ÖZTÜRK, moderni- yerli katk› oran› daha yüksek maz duruma gelebilece¤i ve Yerli Katk› Oran› ze edilen 48 adet M60T ve 105 milli ürünler ç›kartabilecek- kazan›lm›fl kabiliyetlerin kay- Offsetten Düflülecek adet LEOPARD 1T tank›n›n ve leri görüflünde birlefltiler. bolmas› riskinin do¤abilece¤i ‹lk oturumdaki konuflmac›- ayr›ca fiereflikoçhisar’da bu- TSK’n›n Ar-Ge ve prototip oldu. Soru cevap bölümünün lardan SSM Offset ve Yerli lunan tank at›fl alan›nda 1 üretim sürecine dahil olmas› ard›ndan SSM Kara Araçlar› Katk› fiube Müdürü Göknur adet elektronik hedef siste- gereklili¤i üzerinde duran fir- Daire Baflkan› M. Levent P‹LL‹, sanayi kat›l›m›/offset minin kabulünün yap›ld›¤› ma temsilcileri, böylelikle Ar- fienel’in kapan›fl konuflmas› bilgisi vererek sunumunu Ge çal›flmas› ya da prototip ile etkinli¤e son verildi. 67 noktalad›. üretim süreci tamamland›k- Sektörün önde gelen firma- Birinci oturumun ilk bölümü- tan sonra gelebilecek de¤i- lar›, üniversiteler ve TSK nün son konuflmac›s› Y. Müh. fliklik taleplerinin getirdi¤i temsilcilerinin kat›l›m› ile et- Albay Faruk KÜTÜK, Kara maliyet art›fllar›n›n azalaca- kinli¤in ikinci gününde icra Kuvvetleri Komutanl›¤›’n› ¤›n› ve prototip ürünün imalat edilen “Askeri Araçlar Güç temsilen “De¤iflen Tehditler sürecinde zamandan tasar- Sistemleri Çal›fltay›”nda, Ifl›¤›nda Kara Araçlar›nda ruf edilebilece¤inin alt›n› çiz- Türkiye’deki motor üretim Modernizasyon Stratejileri” diler. Günün çarp›c› geliflme- alt yap›s›, bu yönde devam bafll›kl› sunumunu yapt›. si NUROL temsilcisi Tanju eden Ar-Ge projeleri ve milli KKK’n›n ihtiyaçlar› do¤rultu- TORUN’nun, sunumunda ye- tank motoru konusundaki sunda yürütülen projeler ni z›rhl› araçlar› 6x6 EJDER’i son geliflmeler de¤erlendi- hakk›nda bilgi veren Albay tan›tmas› oldu. rildi. Bu etkinli¤in detaylar›n› KÜTÜK, ihale süreci devam Askeri araç üretimi ve alt sis- önümüzdeki say›da sizlerle SSM Müsteflar› Murad BAYAR eden projeler ve gelecekte tem gereklerinin yurt içinden paylaflaca¤›z. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 DÜNYADAN Naile ASLAN / [email protected]
‹ngiltere Önlem Al›yor ‹ngiliz yetkililer, Pakistan’a yapt›klar› maddi yard›m› 3 y›ll›k bir program kapsam›nda 2 kat›na ç›karacaklar›n› aç›klad›. 2006 y›l›nda bafllayan yard›mlar, yoksullu¤u azaltmay› ve sa¤l›k hizmetlerini iyilefltirmeyi amaçl›yordu. Bugün ise, böyle bir artt›r›ma giden ‹ngiltere, Pakistan’da say›lar› her geçen gün artan dinci militanlara karfl› tedbir almay› ve Afganistan s›n›r›nda görev yapan askerlerinin güvenli¤ini daha iyi sa¤layabilmeyi amaçl›yor.
Samuraylar Sudan’da Birleflmifl Milletler (BM)’nin gerçeklefltirdi¤i bar›fl› koruma ve insani yard›m operasyonlar›na askeri destek vermenin yan› s›ra ba¤›fllarda da bulunan Japonya, yard›m elini bu sefer de Sudan için uzat›yor. BM Genel Sekreteri Ban-Ki Moon’un Japonya ziyareti esnas›nda bir aç›klama yapan Japonya Baflbakan› Yasuo Fukuda, Sudan’a gönderilecek askerlerin BM Karargâh›’ndaki kuvvetlerle ile birlikte çal›flaca¤›n› belirtti.
4. Filo Yeniden Serin Sularda ABD’nin, ‹kinci Dünya Savafl›’nda Alman U-Bot’lar› ile mücadele edebilmek için kurdu¤u Askeri Komiteye ve savafl›n bitmesiyle Yeni Soluk birlikte 1950 y›l›nda NATO Askeri Komite da¤›t›lan 4. Filo yeniden Baflkanl›¤› bir kez daha el görevde. Uçak gemileri 68 de¤ifltirdi. 2005 y›l›nda Askeri ve denizalt›lardan oluflan Komite Baflkanl›¤›’na seçilen filo, Karayipler ve Latin Peru Kanadal› Orgeneral Ray Amerika sahillerinde Öfkeli Henault görevini ‹talya devriye görevi yapacak. Genelkurmay eski Baflkan› 4. Filo’nun yeniden Bolivya Devlet Oramiral Giampaolo Di kurulma sebebi her ne Baflkan› Evo Paola’ya devretti. Oramiral kadar bölgedeki ortak Morales’in, Di Paola yapt›¤› konuflmada, tehdit alg›lamalar› ABD’nin Peru’da meslektafl› Orgeneral olsa da, ABD askeri üs kurdu¤u Henault’un döneminde hegemonyas›na karfl› iddialar› ve Peru’nun ABD ile yap›lan askeri reformlar›n olan Latin Amerikal› olan ticaret iliflkilerini elefltirmesi, iki ülkenin devam edece¤ini belirterek liderler, ABD’nin bu iliflkilerinde gerilime sebep oldu. Peru Devlet Baflkan› NATO çat›s› alt›nda bar›fl› hamlesinin, bölgede, Alan Garcia, meslektafl› Morales’i, as›ls›z iddialarla koruma operasyonlar›nda terörü daha çok Peru’nun içifllerine müdahale etmekle suçlarken görev yapan askerlere iyi tetikleyece¤i Bolivya yönetimini protesto ederek La Paz’da görev niyet mesajlar› verdi. düflüncesinde. yapan büyükelçisini geri ça¤›rd›.
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com Rusya Temkinli, AB Talepkar Avrupa Birli¤i (AB)-Rusya Zirvesi 26-27 Haziran tarihlerinde Sibirya’n›n Khanty Mansiysk kentinde gerçeklefltirildi. Rusya’n›n yeni Devlet Baflkan› Dmitri Medvedev’in ilk defa kat›ld›¤› zirvede, siyasi ve ekonomik iflbirliklerinin gelifltirilmesine yönelik stratejik anlaflmalar imzaland›. Demokrasi ve insan haklar› konular›n›n da tart›fl›ld›¤› oturumlarda bir di¤er önemli konu ise enerji kaynaklar› idi. AB, Rusya’n›n petrol ve do¤al gaz yataklar›n› yabanc› flirketlere açmas›n› talep etti.
Azeriler “Buraday›z” Dedi Azerbaycan’›n baflkenti Bakü, 90. yafl›n› kutlayan Azerbaycan Silahl› Kuvvetleri’nin boy gösterisine sahne oldu. 26 Haziran tarihinde Azadl›k Meydan›’nda icra edilen askeri geçit töreninde ço¤u Rus yap›m› olan a¤›r silahlar sergilendi. Kara, hava ve Hazar Denizi’nde bulunan deniz unsurlar›n›n sergilendi¤i törene, Cumhurbaflkan› ‹lham Aliyev, Savunma Bakan› Sefer Rus Uçaklar›na Abiyev ve çok say›da üst düzey askeri Sudan Yasa¤› yetkili kat›ld›. Tüm Afrika ülkelerinde yolcu ve kargo uça¤› olarak kullan›lan Sovyet Rusya üretimi Antonov ve Ilyushin’ler Sudan’›n can›n› yakt›. Sudan Devlet Baflkan› Ömer al-Bashir, iki ay içerisinde 4 uçak kazas› yaflanmas› nedeniyle bu uçaklar›n sivil havac›l›kta kullan›lmas›n› yasaklad›. Askeri alanda, gerekti¤inde bomba yüklü havalanan Antonov’lar›n kullan›m›n›n yasaklanmamas› ise halk taraf›ndan tepkiyle karfl›land›. 69
Hint-M›s›r Askeri ‹flbirli¤i Alt k›tan›n nükleer gücü Hindistan ve Arap Dünyas›’n›n önde gelen devletlerinden M›s›r, askeri alanda yeni bir iflbirli¤ine imza att›. M›s›r Savunma Delegasyonu’nun Hindistan’a yapt›¤› resmi ziyaret esnas›nda II. Hint-M›s›r Müflterek Savunma Komitesi icra edildi. Görüflmelerin sonunda, her iki ülkenin ordu mensuplar›n›n karfl›l›kl› olarak askeri kurumlar› ziyaret edebilmesi ve bu kurumlarda e¤itim alabilmesi karara ba¤land›. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 STRATEJ‹ HABER ABD, ‹ran’› “A¤ustos”ta Vuracak öz konusu geliflmeyi Bilgi deneyimli bir gazeteci-yazardan gelince, Türk kamuoyu gündeme tafl›yan Mu- Shammed Cohen, yafla- ile paylaflmak gerekiyor. Amerikan yönetiminin ‹ran’›, ma tipik bir New Yorklu ola- önümüzdeki A¤ustos ay› içinde büyük bir kara harekât› ile rak bafllad› ve meslek çizgisi her zaman yüksek noktalar› vuraca¤›na iliflkin bilgiyi, “güvenilir üst düzey kaynaklara” iflaret etti. The Standart ve dayanarak aktaran isim, Muhammed Cohen… Bloomberg News’de editör Ardan ZENTÜRK / [email protected] olarak görev yapt›. Yaz›lar› düzenli olarak, Time, Colum- tesinde de yaz›yor. Muham- ¤eri demokrat Diane Feinste- ‹ran’›, tahmin edildi¤inin ak- bia Journalism Review, In- med Cohen bir dönem, in) özel bir ikna brifingine al›n- sine, “nükleer araflt›rmalar›- ternational Herald Tribune ABD’nin Afrika ülkelerindeki d›klar›n› bildirdi. Cohen, ha- na duyulan rahats›zl›ktan de- gibi yay›n organlar›nda yer üst düzey diplomatlar›ndan berle ilgili kayna¤›n›n emekli ¤il”, Irak’taki ‹ran Devrim ald›. TV dünyas›nda CNN biri olarak da görev yapm›flt›. bir diplomat ve halen Ameri- Muhaf›zlar› Örgütü faaliyet- Washington Bürosu’nda ya- kan d›fl politikas›na yön veren leri nedeniyle vuraca¤› yö- p›mc› olarak görev yapt›; Özel Brifing Öyküsü eski d›fliflleri bakanlar›ndan nünde. 1999 y›l›nda CNBC’nin Hong Muhammed Cohen son yaz›- biri oldu¤unu da vurgulad›. Amerikan yönetimi, ‹ran Kong Büro fiefli¤i’ne atand›; s›nda, Bush yönetiminin Devrim Muhaf›zlar› Örgü- orada kald›, 2004 y›l›nda kal›- ‹ran’la ilgili politikalar›na karfl› Hedef Devrim tü’nün Irak’taki fiii direnifl c› statüye kavufltu. Asya’dan ç›kt›klar› çok iyi bilinen iki Muhaf›zlar› örgütlerine (ba¤lant›s›nda çok önemli bilgiler aktaran önemli ABD’li senatörün (biri ‹ki senatöre aktar›lan bilgi- Lübnan’daki Hizbullah’a) si- Asiatimes-online ‹nternet si- cumhuriyetçi Richar Lugar di- ler, Amerikan yönetiminin lah ve askeri malzeme aktar-
Ankara: Vurma Riski Yüksek Amerikan yönetiminin, önümüzdeki A¤ustos ay›na dönük olarak gelifltirilen bir plan çerçevesinde ‹ran’›n Devrim Muhaf›zlar› Örgütü’ne ait garnizonlar› vuraca¤›na iliflkin haberlere Ankara’n›n yaklafl›m› “Bu tür bir riskin her geçen gün büyüdü¤ünü izliyoruz” oldu. Bilgisine baflvurdu¤umuz “güvenilir kaynaklar”, son durumu flöyle de¤erlendirdi: “Türkiye, Orta Do¤u’nun bir Amerikan-‹ran s›cak çat›flmas›na do¤ru ilerledi¤ini çok önceden gördü ve bütün çabalar›n› bu tür bir ç›lg›nl›¤› önlemeye yönlendirdi. Çünkü ABD’nin ‹ran’›, Irak’a dönük silah ak›fl› ve askeri deste¤i bahane ederek vurmas› demek, Orta Do¤u’da bütün her fleyin kontrolden ç›kmas› anlam›na geliyor. Biz, müttefikimiz olarak ABD’nin böyle bir harekâttan çok büyük yaralar alaca¤›na inan›yoruz. Komflumuz ‹ran’›n da böyle bir askeri hesaplaflmaya girmesini arzu etmiyoruz. Mesela, Lübnan’da göstermifl oldu¤umuz çaba, bu tür bir çat›flmay› önlemeye dönüktü ve bunda baflar›l› olduk diyebiliriz. E¤er Lübnan’da iflleri biz kontrol alt›na almasayd›k, ABD ve ‹srail’in do¤rudan askeri müdahalesi gündeme gelecekti. Benzer durum Irak için de geçerli. Türkiye’nin 70 Sünniler’i Irak’›n yeniden yap›lanma sürecine ›srarla sokma ve hatta ABD ile temas kurmalar›n› sa¤lama gayretlerinin de¤erini herkes flimdi anl›yor. Bizim hedefimiz ‹ran’›n bölgedeki hareketlili¤ini, ABD ve ‹srail ile nihai bir askeri çat›flma do¤madan önlemektir. Bunu yapamad›¤›m›z anda zorluk var ve Amerikan yönetiminin Irak ve Lübnan’daki fiii askeri örgütlenmelerini bahane ederek ‹ran’la nihai bir hesaplaflma açmas› riski h›zla yükseliyor.”
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com mas›ndan rahats›zl›k duyul- du¤unu, bu nedenle, ‹ran’›n ©W o r l d E c o n o m i c F o r u m Irak s›n›r›na yak›n noktalar- daki tüm Devrim Muhaf›zlar› Garnizonlar›’n›n harekât ala- n› içine al›naca¤›n› iki sena- töre aktard›. “Terörist Örgüt” Tan›mlamas› Söz konusu plan›n, geçti¤i- miz Eylül ay›nda Amerikan Senatosu’nun ani bir flekilde Orta Do¤u’da Türkiye'nin ald›¤› “‹ran Devrim Muhaf›z- lar› Örgütü, terörist bir ör- Arabuluculuk Rolü güt ilan edilmelidir” karar›- eliflme, sadece Orta rahats›z etmifl olsa da dün- baflka çare bulamayan Rus- na bir anlam kazand›rd›¤› da Do¤u'yu yak›ndan ta- yadan Ankara'ya yans›yan ya’y› da… belirtiliyor. Bilindi¤i gibi, Gkip edenler aç›s›ndan görüfller son derece olum- Orta Do¤u çat›flmas›n›n Bush yönetimi Senato’nun de¤il, bütün dünya için ciddi luydu. Irak’tan sonra ‹ran’a yay›l- bu karar›na dayanarak bir sürpriz oldu. 40 y›ld›r ay- Türkiye Cumhuriyeti Devle- mas›n› ve dünyan›n bir top- ‹ran’›n Kudüs Güçleri’ni n› diplomatik zeminde bu- ti’nin Baflbakan›'n›n, Lüb- yekûn hesaplaflma noktas›- uluslararas› terör örgütleri lunmay› asla düflünmeyen ve nan’›n cumhurbaflkan› seçi- na sürüklenmesini isteyen- listesine alm›fl ve bir dizi ön- aralar›ndaki savafl hali de- mine do¤rudan tan›kl›k et- ler var. Washington’daki ne- lemleri uygulamaya koy- vam eden Suriye ile ‹srail, mesinin nedenini iyi biliyo- o-conlar’›n önemli bölümü, mufltu. Türkiye'nin arabuluculu¤un- ruz. Birilerinin Washing- ‹srail’deki flahinler ve bun- da görüflmelere bafllam›flt›. ton’daki “yüksek fikir sa- lar›n derin lobileri… Bunlar Amerikan D›fliflleri Bakanl›¤› hiplerine” (!) uyup Hizbul- tahminlerinizin çok ötesinde bu geliflmeyi, “memnuniyet lah’›n üzerine gitmelerin- güçlü insanlar ve Türkiye verici” bir ilerleme olarak den hemen sonra yaflan›- arac›l›¤›nda sürdürülen ‹s- kaydederken, ‹srail'deki afl›- lanlar› az-çok kontrol alt›na rail-Suriye dolayl› görüflme- r› dinci unsurlar, Washing- alan, ülkenin tam anlam›yla lerini “ABD’nin yüzüne at›l- ton'daki radikal neo-conla- “‹ran hâkimiyetine” geçme- m›fl a¤›r tokat” olarak de- r›n sözcüleri ve Amerikan sini durduran ve Katar’›n ¤erlendiren güçlü gruplar… Savunma Bakanl›¤›'n›n, bü- baflkenti Doha’daki bar›fl Giderek flekillendirdikleri tün stratejilerini gerginlik toplant›s›na yön veren ülke ortak strateji, Baflbakan R. politikalar›na dayand›rm›fl Türkiye oldu. Tayyip Erdo¤an ile ‹srail bölümü "yüzümüzde patla- Türkiye bunu, ‹srail-Suriye Baflkan› Ehud Olmert’ten yan Türk tokad›" olarak nite- aras›nda sürdürdü¤ü mekik “efl zamanl› olarak kurtul- liyorlard›. diplomasisinden ve ‹ran’a ma’’ gibi görünüyor… Türkiye, Suriye ile özellikle, karfl› bir cephe ülkesi ol- Tarihin bu çok özel dönüm PKK terör örgütünün ele- maya direnmesinden güç noktas›nda AKP ve hüküme- bafl› Abdullah Öcalan'›n bu alarak baflard›. Ankara’n›n tin bafl›na sar›lan “kapatma ülkeden at›lmas› ve Beflar Irak’›n kuzeyindeki Kürt yö- davas›”ndan uzun uzun söz Esad'›n iflbafl›na geçmesin- netimiyle kurdu¤u dengeli edecek de¤ilim. Ama ayn›
©A m e r i k a nden H a v a K u bu v v e t l eyana r i çok sa¤l›kl› iliflkiler ve Sünni gruplar anda, ‹srail’de Yahudi as›ll› komfluluk iliflkileri yürütü- üzerindeki güçlü etkisi, gi- Amerikal› ifladam› Morris Ta- yordu. Benzer flekilde ‹srail derek Irak’›n gelece¤indeki lansky’nin birden ortal›¤a dö- 71 ile iliflkilerini, özellikle 1991 önemli aktörlerden biri ol- külüp “Ben Olmert’e rüflvet y›l›ndan bu yana izledi¤i ma yönünde ilerledi¤ini verdim” demesi ile bafllayan olumlu rotada güçlendirdi. gösteriyor. polis soruflturmalar› ve muh- ...Ve Türkiye, dünyan›n en Ama bütün bunlar ayn› za- temel yarg› süreci çok an- sert iliflkilere sahip iki ülke- manda Türk yönetimine laml›d›r… sini kendi topraklar›nda bir “güçlü düflmanlar” kazand›- Talansky, Olmert’e 500.000 araya getirerek çok önemli r›yor. Say›lar› bir hayli fazla… dolar rüflvet verdi¤ini ileri sü- bir ad›m atm›fl oldu. Bölgede eskisi gibi diploma- rüyor, baflbakan ise o paray› Bu ad›m, her ne kadar, Su- tik manevralanmay› gerçek- partisinin seçim kampanyas› riye-Lübnan diplomasisin- lefltiremeyen Avrupa’n›n ge- için kabul etti¤ini… de kendini geleneksel ola- leneksel güçlerini bir kenara Ama görünen, “bir güç” Ol- rak "bir numara" olarak b›rak›yorum… Ya da Orta Do- mert’i siyaset sahnesinin d›- görmeye al›flm›fl Fransa'y› ¤u’ya uzaktan bakmaktan fl›na sürüklemeye çal›fl›yor!
www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 STRATEJ‹ HABER Referandum Tutsa¤› Avrupa elki de 13 Haziran günü menlik haklar›n› zedelemeden sand›k bafl›na gidip, Av- yolunda yürümeye çal›flan Av- Brupa tarihinin en büyük rupa Birli¤i, zaten son y›llarda krizlerinden birini yaratan 1,7 bu derin çeliflkiyi bütün ku- milyon ‹rlandal› seçmene, ile- rumlar›nda yafl›yordu... ride çok fley borçlu olaca¤›z. Birli¤in 27 üyeye ulaflmas›n- Avrupa Birli¤i’nin daha güçlü dan bu yana, üye devletlerin “birlik” olmas› yolunda at›lm›fl artan manevralar›, Avrupa’y› en önemli “anayasal” ad›m- bu tart›flman›n en üst noktas›- lardan biri olan Lizbon Anlafl- na tafl›m›flt› bile... mas›’n›, kendileriyle ayn› çat› ‹rlanda gibi, 3 milyon nüfuslu alt›nda bulunan 490 milyon “küçük ortaklar”dan, Birlik s›- Avrupal›’n›n flaflk›n bak›fllar› n›rlar› içine henüz giren Orta alt›nda reddettikleri için... ve Do¤u Avrupa’n›n eski “ko- Çünkü ortaya koyduklar› tablo, münist blok an›lar›n›” tafl›yan Avrupal›lar’›n hem beyinlerin- devletlerine kadar uzanan bir de hem de siyaset ve hukukta co¤rafyada, sokaktaki insan›n gerçekten çözmeleri gereken “ulusal egemenlik” kavram› Ermenistan’›n bir tablo olarak ortaya ç›kt›. konusundaki hassasiyeti bili- Lizbon Anlaflmas›’na neden niyor. Ankara’ya Bar›fl Ata¤› “hay›r” dediklerini bugün bi- Asl›nda, bütün yaflan›lanlar, rmenistan’›n yeni Cumhurbaflkan› Serj Sarkisyan’›n le tam olarak anlatamayan Avrupa Birli¤i’ni, içiflleri, ada- Rusya’n›n baflkenti Moskova’ya gerçeklefltirdi¤i son ‹rlandal›lar, Avrupa Birli¤i let, savunma ve d›fl politika Eziyaret, kelimenin tam anlam›yla Türkiye’nin gölge- fikrinin do¤du¤u günden bu konular›nda daha güçlü bir sinde kald›. yana yaflan›lan derin bir ayr›- noktaya t›rmand›rma ve Avru- Moskova’ya, ülkesiyle Rusya aras›ndaki “geleneksel” l›¤› gündeme getirerek, belki pa’y› dünya dengelerinin stra- stratejik iflbirli¤ini sa¤lamlaflt›rmak için giden Sarkisyan, de Avrupa’n›n gelece¤ini tejik orta¤› yapma yönündeki burada yapt›¤› bas›n toplant›s›ndaki bir aç›klamas›yla bir kurtard›lar: Avrupal›lar, ulu- çal›flmalar›n sokaktaki insan- anda ülkesinin kar›flmas›na neden oldu. sal devletlerinin egemenlik dan kopuk geliflmesinden kay- Rusya’n›n yeni Devlet Baflkan› Medvedev’den özellikle haklar›na s›k› s›k›ya sar›lma- naklan›yor. ekonomik alanda bekledi¤i deste¤i bulamad›¤›, seçim y› sürdürecekler mi, yoksa ‹flte tam bu noktada, ‹rlandal› kampanyas›nda söyledi¤i Avrupa Birli¤i ve NATO yanl›s› art›k egemenlik kavram›n› seçmenin, ne kadar bilinçli ol- sözler nedeniyle de “so¤uk karfl›land›¤›” belirtilen Sar- Avrupa Birli¤i’nin ortak ku- du¤u ayr› bir tart›flma konusu kisyan’›n belki de son çaresi, Türkiye ile yak›nlaflmakt›. rumlar›na devretmenin za- olan, “hay›r” oyundan sonra Moskova’ya gitmeden önce, Erivan’da yapt›¤› aç›klamada, man›n›n geldi¤ine gerçekten geliflmeler normal ray›na gi- Türkiye’nin yapm›fl oldu¤u; Ermeni ve Türk bilim adamla- inanacaklar m›? recek gibi gözükmektedir. Av- r› bir araya gelsin, “sözde” soyk›r›m iddialar›n› tart›fl›p bi- Kuruldu¤u günlerden 1990’la- rupa, “daha birleflik” ve “siya- limsel bir karara vars›nlar önerisine s›cak bakt›¤›n› söy- r›n ortalar›na kadar “gevflek si aç›dan daha bütüncü” bir lemiflti. Bu aç›klama, Ermeni muhalefetinden derhal, federasyon” görünümünde yap›lanma için Lizbon Anlafl- “Sarkisyan bu toplant› öncesinde Türkiye’den Ermenistan devam eden ve kendisini yara- mas›’n›n bile yeterli olmad›¤›- s›n›r›n› açmas›n› istemeyerek ülkeyi Ankara’ya peflkefl tan ulusal devletlerin ege- n› anlam›fl durumda... çekmeye haz›rlan›yor” tepkisi alm›flt›. 72 Moskova’daki so¤uk karfl›lamadan sonraki aç›klamas› ise, “Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaflkan› Abdullah Gül’ü, 6 Eylül günü yap›lacak Dünya Kupas› Grup Eleme Maç› nedeniyle Erivan’a davet edece¤im” yönünde oldu. Bu aç›klama, daha sert tepki toplad› ve radikal Ermeni milliyetçi gruplar, Abdullah Gül’ün Erivan’a ayak basma- s› halinde bu topraklar› kendisine dar edeceklerini du- yurdular. Bununla birlikte, Sarkisyan’›n Ermenistan’›n siyasi rota- s›n› kademeli bir politikayla ve özellikle Türkiye üzerinde Bat›’ya döndürmeye çal›flt›¤› vurgulan›yor. Komflular› Gürcistan ve Azerbaycan gibi önce NATO, devam›nda da AB üyeli¤ini hedef alan bir politika, Erivan’a hâkim olabi- lir ve bu geliflme, öncelikle Türkiye-Ermenistan iliflkileri- nin yeni bir boyut kazanmas›na yol açabilir.
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com ©Amerikan Hava Kuvvetleri Hava ©Amerikan
etrol ülkesi olmayan Türkiye'yi, dünyan›n Demokrasi Düflman› Petrol P önde gelen enerji ter- yor... Üstelik her f›rsatta ve do¤al gaz ak›fl›nda hiç bir tingi 5. (Merak edenler için minallerinden biri yapmak... "demokrasi flampiyonlu¤u- aksama yapmamas›... Deva- Türkiye'nin reytinginin 3 ol- Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol na" soyunanlar, ifl "petrol m›nda, "kardefl cumhuriyet- du¤unu söyleyelim hemen.) Boru Hatt›’n›n dünyaya ka- bölgelerinde siyasi istikrar" ler"in Orta Asya's›... Yani, Rapor, Balt›k Cumhuriyet- zand›rd›¤› ola¤anüstü mo- denilen kavrama gelip daya- Kazakistan, K›rg›zistan, Öz- leri, Balkanlar ve Orta Av- ral sonras› Türkiye, Azer- n›nca, diktatörler karfl›s›nda bekistan, Türkmenistan... rupa'da ola¤anüstü bir h›zla baycan do¤algaz›n› bir AB sus-pus oluveriyorlar. Akl› Ba¤lant›s›nda Azerbaycan... demokratikleflme sürecinin üyesi ülke olan Yunanis- bafl›nda bir demokrat› as›l Durum vahim... Rapor, pet- tamamland›¤›n›, pek çok tan'a tafl›d›... Mavi Ak›m'› korkutmas› gereken de iflin rol bölgelerindeki bu genç eski komünist ülkenin bu- Akdeniz'e ulaflt›rmaya ha- tam bu noktas›: Avrupal›'n›n ba¤›ms›z devletlerin giderek gün Avrupa Birli¤i içinde z›rlan›yor... NABUCCO pro- petrol karfl›s›ndaki ikiyüzlü- birer "petro-diktatörlü¤e" yer ald›¤›n›, fakat petrol sa- jesiyle de Avrupa'n›n Rus- lü¤ü... dönüfltü¤ünü vurguluyor. hibi eski Sovyet Cumhuri- ya'ya karfl› en güçlü alter- Freedom House'a göre bu Kurumun bir de "reyting" yetleri'nin bu dengenin çok natif enerji rotas› olman›n "Avrupal› ikiyüzlülü¤ü" ön- hesaplamas› var. Bu hesap- gerisinde kald›¤›na dikkat peflinde... celikle Rusya politikas›ndan lamaya göre 7 reyting alan çekiyor. Türkiye'nin günde- Dünyan›n önde gelen de- bafllam›fl. Vladimir Putin'in bir devlet "su kat›lmam›fl mine giderek oturan soru- mokrasi ve insan haklar› iz- Rusya'y›, "siyasi elit-güven- diktatörlük" olarak niteleni- lar ise flöyle: leme kurumlar›ndan Free- lik teflkilatlar›-güçlü devlet yor. Türkmenistan'›n rey- Biz, kardefllerimizin petrolü- dom House'un son raporun- ticari kurulufllar› (GAZ- tingi 6.93, Özbekistan'›n nü dünyaya tafl›yaca¤›z der- dan sonra Türkiye aç›s›ndan PROM)" üçgeninde "totaliter 6.86, Kazakistan'›n 6.39, ken, "petro-diktatörlüklerin" baz› kuflku bulutlar› do¤ma- demokrasiye" sürüklemesi- K›rg›zistan'›n ise 5.93! de vanas› m› oluyoruz? Pet- ya bafllad›... Çünkü, petrolün ne göz yumulmas›n›n bir tek Azerbaycan'›n durumu bir rol, kendi "diktatoryal" e¤i- girdi¤i yerde demokrasi ölü- nedeni var: Rusya'n›n petrol hayli iyi. Onun demokrasi rey- limlerini bize tafl›r m›? STRATEJ‹ HABER
itrovica, 17 fiubat gü- nü ba¤›ms›zl›¤›n› ilan Balkanlar’da Mitrovica Sendromu Meden Avrupa'n›n en Bu arada, Mitrovica'n›n kuze- genç devleti Kosova'n›n, tüm yinde kurulan “Kosova ve Me- Balkanlar'›n etnik karakterini hohiya Özerk Bölgesi Meclisi” gösteren önemli bir kenti. Balkanlar'›n yeni gerginlik ze- Kentin önemi, Avrupa harita- minini oluflturdu... s›nda kaplad›¤› ekonomik veya Kosova Cumhurbaflkan› Fat- sosyal göstergelerden çok, et- mir Seydiu, Belgrad yönetimi- nik sorunlar›n gelece¤inde yer nin, kurulan paralel S›rp mec- alaca¤› örnek tutumdan kay- lisiyle Kosova’da istikrar› boz- naklan›yor. mak istedi¤ini belirterek, yurt- Kosova'n›n kuzeyindeki Mitro- tafllar› Kosova’n›n geliflmesi- vica Kenti, yüzy›llard›r etnik ne zarar verebilecek eylem- gerginlik, çat›flma ve katliam lerden kaç›nmaya ve sükûnete sorunlar›n› çözemeyen Bal- ça¤›rd›. kanlar aç›s›ndan tipik bir ör- BM Kosova Misyonu (UNMIK) nek oluflturuyor. Sözcüsü Aleksandar ‹vanko Kenti tam ortas›ndan ikiye bö- da, S›rp meclisinin yasa d›fl› len ‹bar Nehri, ayn› zamanda oldu¤unu bildirdi. "etnik" s›n›r niteli¤ini de tafl›- Kosova’n›n S›rp liderlerinden yor. Kosova'daki kanl› hesap- Mitrovica'n›n güneyindeki kazanan yerel mafya örgüt- Oliver ‹vanoviç, Kosova’da S›rp laflma sürecinde S›rplar ku- Arnavut Bölgesi’nde ise 6 leri. meclisini kurman›n hiçbir an- zeyde, Arnavutlar ise güneyde S›rp ailenin herhangi bir Bu mafya örgütleri, bir yanda lam› olmad›¤›n› belirterek S›r- yerleflmeyi tercih ettiler. Ça- bask›ya maruz olmadan ya- bulunduklar› bölgede her tür- bistan’da kurulacak yeni hü- t›flmalar›n en sert oldu¤u dö- flad›klar› ifade ediliyor. Böl- lü etnik bar›fl giriflimin engel- kümetin sadece vaatlerden nemde, ne yaz›k ki, ço¤unluk geye iliflkin raporlar ise, bü- lerken, di¤er yandan da "etnik oluflan Kosova politikas›n› etnik gruplar›n içinde kalan tün etnik çat›flma bölgele- milliyetçi sloganlar›n" ana gözden geçirece¤ini söyledi. S›rp veya Arnavut aileler orta- rindeki ortak sorunu ortaya merkezi olarak görev üstleni- Siyasi yorumcu Ramufl Ramu- dan kayboldu. koymas› aç›s›ndan önemli: yorlar. fli, S›rplar›n kendi meclislerini fiu anda, Birleflmifl Milletler Uluslararas› sivil toplum ör- S›rp ve Arnavut mafyalar›n›n kurmalar›n›n, Kosova kurum- (BM) verilerine göre, S›rplar'›n gütleri ve BM kurumlar›n›n kendi aralar›nda ekonomik ifl- lar›n›n S›rplarla bütünlefleme- ço¤unlukta oldu¤u kuzey kesi- Mitrovica'da yaflayan S›rp ve birli¤i yapt›klar›na iliflkin ka- mifl olmas›ndan kaynakland›- minde sadece bir adet Arnavut Arnavutlar'› bir araya getir- n›tlar da bulunuyor. Mafya ¤›n› öne sürdü. yafl›yor. Tüm ailesini savaflta me gayretlerinin önünde gruplar›n›n ikiye bölünmüfl bir Mitroviça’n›n kuzey kesimin- kaybetti¤i halde ekonomik ne- güçlü düflmanlar var. Bu kentin etnik pazarlar›n› kon- de S›plar›n oluflturdu¤u söz- denlerden o bölgede kalmak düflmanlar, her iki etnik trol amac›yla "bar›fl yanl›s›" de “Kosova ve Mehohiya zorunda olan Arnavut, sahte grup aras›nda varl›¤›n› sür- gruplar› silahla susturmay› Özerk Bölgesi Meclisi”nin ç›- bir kimlik kullan›yor ve a¤›rl›k- düren ve mevcut durumda tercih ettikleri, bunu da kendi kard›¤› ilk belge ise Koso- l› olarak ‹ngilizce konuflarak kendili¤inden do¤an "kara milliyetçilikleri ad›na yapt›kla- va’n›n ba¤›ms›zl›¤›n› reddet- yaflam›n› sürdürebiliyor. borsa"dan büyük paralar r› dikkat çekiyor. mek oldu. ©UEFA
Futbol, Gerçek S›n›rlar›m›z› Gösterdi utbol Federasyonu Bafl- Neden? Çünkü Senegal, sadece tebrikleri kabul et- Nitekim Almanya bize geçit kan› Hasan Do¤an aç›k- Türkiye’yi “sadece futbol mekle geçti diyebilirim… Av- vermedi, 2008'in en büyük ku- Flamalar›nda hakl›… Bel- nedeniyle” tan›m›fl dünya- rupa karfl›s›nda as›rlar bo- pas›n› ise, Avrupa'n›n tam li ki, ona akan bilgiler, bizim daki ender ülkelerden biri… yunca itilip-kak›lm›fl, kölelik- karfl›m›zdaki yar›madas›n›n günlük yaflam›m›z›n süzge- 2002 Dünya fiampiyona- le karfl›laflm›fl, bugün de hiç nefleli insanlar› ‹spanyollar cinden geçen deneyimleri- s›’nda ‹lhan Mans›z’›n yine hak etmedi¤i davran›fllarla kald›rd›... mizden daha yüksek… “mucize” golüyle saf d›fl› karfl›laflan “kara Afrika”n›n Bugün vard›¤›m›z noktada bu- Türk Milli Futbol Tak›m›’n›n kalmalar›n› bir türlü unuta- ayd›nl›k yüzlü insanlar›, nun çok fazla önemi yok. Avrupa 2008’deki baflar›s›, m›yorlar… Biraz Türkçe ile Türkler’in her baflar›s›nda Çünkü, t›pk› 2002’de oldu¤u bize, “misak-› milli d›fl›nda- de kar›flt›r›p ‹lhan Mans›z’› sanki bir “hesaplaflmay›” ya- gibi bugün de bu çocuklar, ki” o üzerinde konufltu¤u- “‹mans›z” olarak adland›r- flar gibiydi… dünyan›n çok genifl bir co¤- muz ama bir türlü tam ola- m›fllar… Ama bir Müslüman Bunu, Kazablanka Havalima- rafyas›n› harekete geçirerek rak tarif edemedi¤imiz “ge- ülke olarak Türkiye’nin Av- n›’na indi¤im anda daha da iyi üzerlerindeki görevi fazlas›y- nifl Türkiye”yi de gösteriyor. rupa’n›n devlerine kafa tut- anlad›m. Pasaport polisi ev- la yerine getirdiler. Yoksa bir dönem kanl› H›r- mas›… 2002’nin ac› an›lar›n› raklar›m› incelerken Frans›z Afrika’n›n yoksul co¤rafyas›n- vat-Boflnak çat›flmalar›na unutturuvermifl Senegalli aksanl› bir ‹ngilizce ile Nihat dan Orta Do¤u ve Asya’ya uza- sahne olan Mostar’da yafla- dostlara… Kahveci’ye hayran oldu¤unu, nan çok genifl bir alanda, n›lan H›rvat-Boflnak gergin- “H›rvatistan mucizesi”ni ise Türkiye’nin tek Müslüman Av- “dünyan›n d›fllanm›fl uluslar›- li¤inin baflka nedeni olabilir Mali’nin baflkenti Bamako’ da, rupa ülkesi olarak “hepsine” n›” Türk Bayra¤›’n›n arkas›n- 75 mi? Maç›n bitifliyle birlikte Malili dostlar ile birlikte yafla- gününü gösterdi¤ine inand›¤› da konvoy ettiler! ellerindeki Türk bayrakla- d›k… Maç› Frans›z Ka- söylüyordu… …Ve Türkiye’nin asl›nda, r›yla sokaklara dökülen nal(+)’dan seyretmek, Frans›z Kazablanka’da yaflayan Türk- Trakya-Anadolu topraklar›n›n Mostarl› Boflnaklar ve buna spikerin Türk futbolcular için ler, H›rvat maç› sonras›nda üç çok ötesinde bir “kavram ül- sert tepki gösteren Mostarl› yapt›¤› olumlu yorumlar ile arabal›k, Türk bayrakl› bir ke” oldu¤unu da öncelikle H›rvatlar asl›nda, yüzlerce Malililer’in bizimle omuz konvoy yapt›klar›n›, sadece bizlere gösterdiler. y›l›n gölgelerini tafl›r gibiy- omuza ayn› heyecan› yaflama- bir-kaç dakikada konvoyun Kalbi, Türk Milli Futbol Tak›- diler… lar›n› izlemek… yüzlerce araçl›k gösteriye dö- m› için çarpan ve onun için Millilerin Çek Cumhuriyeti nüfltü¤ünü gözyafllar›yla an- dua edenler sadece Türkler “mucizesi”nin henüz duma- Türkiye Ne Kadar lat›yorlard›… de¤ildi… Belki de, bütün n› üzerindeyken Bat› Afri- Büyük Bir Ülke! Türk Milli Futbol Tak›m›, Al- dünyay› floka sokan o muci- ka’n›n tan›nm›fl ülkesi Se- Türk de¤il, dünya futbol tari- manya’ya tak›labilirdi… zelerin perde arkas›nda bu negal’in baflkenti Dakar’a hine “mucizenin ad›” olarak Veya bütün rakiplerini geçip dualar var. ayak basmak keyifliydi… geçen maçtan sonraki gün, flampiyon olabilirdi… Bu nas›l bir servettir? www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 TSK HABER
Haber Merkezi / [email protected] , Türk Silahl› Kuvvetleri (TSK) ad›na tak›m halinde veya ferdi olarak, 2007 y›l›nda kat›ld›klar› Uluslararas› Askerî Sporlar , EFES-2008 Müflterek At›fll› Tatbikat›, 20 May›s-13 Haziran Konseyi (CISM) Dünya, Avrupa, Bölgesel ve Balkan 2008 tarihleri aras›nda Bat› Anadolu Bölgesi ve Ege fiampiyonalar› ile TSK Millî Tak›mlar›’n›n ifltirak etti¤i Denizi’nde icra edildi. di¤er uluslararas› flampiyonalarda baflar›l› olan sporcu ve antrenörler ile bilim, kültür ve e¤itim alan›nda baflar›l› olan , Türk Silahl› Kuvvetleri’nin 2008 y›l› planl› tatbikatlar›ndan personel, 19 Haziran 2008 tarihinde Genelkurmay Baflkanl›¤› olan YILDIRIM-2008 Seferberlik Tatbikat› 14-22 Haziran 2008 Karargâh›’nda yap›lan bir törenle Genelkurmay Baflkan› tarihleri aras›nda, Deniz Kuvvetleri Komutanl›¤›’n›n Orgeneral Yaflar BÜYÜKANIT taraf›ndan ödüllendirildi. Zonguldak’ta bulunan Karadeniz Bölge Komutanl›¤›'nda icra edildi. , ‹zmir Maltepe Askeri Lisesi Komutanl›¤›’nca, 25 Haziran tarihinde 2007-2008 E¤itim Ö¤retim Y›l›’nda mezun olan , fiili Genelkurmay Baflkan› Orgeneral Oscar Ferrer IZURIETA, ö¤rencilerin Diploma ve Okul Komutan› Devir Teslim Töreni Genelkurmay Baflkan› Orgeneral Yaflar BÜYÜKANIT’› 16 icra edildi. Haziran tarihinde Genelkurmay Karargâh›’nda ziyaret etti.
76 , Türkiye, Afganistan Hükümeti ve Afgan halk›na yard›m çabalar›na, Uluslararas› Güvenlik ve Yard›m Kuvveti (UGYK) Harekât›’na kat›l›m›n yan› s›ra, 1993 y›l›nda ikili temelde bafllat›lm›fl olan yard›mlarla devam etmektedir. Bu kapsamda, 10-13 Haziran 2008 tarihlerinde Genelkurmay Lojistik Baflkan› baflkanl›¤›nda teflkil edilen askeri bir heyetin de kat›l›m› ile Türkiye taraf›ndan hibe edilen malzemelerin teslim; modernize edilen Afganistan Dikimevi’nin aç›l›fl; modern bir e¤itim kurumu haline getirilmesi planlanan askeri lisenin temel atma törenleri Afganistan’da icra edildi. Törenlere, Afganistan Genelkurmay Baflkan›, Savunma Bakan Yard›mc›lar›, di¤er üst düzey Afgan yetkililer, ISAF’ta görevli bir k›s›m di¤er ülke mensuplar›, Askeri Atafleler ve yaklafl›k 250-300 Afgan personel ifltirak Foto¤raflar: © Türk Silahl› Kuvvetleri etti.
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com , ‹ngiltere Kraliyet Hava Kuvvetleri Komutan› Orgeneral Sir Glenn TORPY, Hava Kuvvetleri Komutan› Hava Orgeneral Aydo¤an BABAO⁄LU’nu 16 Haziran tarihinde Hava Kuvvetleri Komutanl›¤› Karargâh›’nda ziyaret etti.
, Endonezya Savunma Müsteflar› Budi Susilo Soepandji baflkanl›¤›nda bir heyet, 9 Haziran tarihinde Türkiye’ye resmi bir ziyaret gerçeklefltirdi. Türk Savunma Sanayi yap›lanmas›n› incelemek ve muhtemel iflbirli¤i imkânlar›n› tespit etmek amac›yla ülkemizi ziyaret eden heyete, Savunma Sanayii Müsteflarl›¤› (SSM) Uluslararas› , Kuleli Askeri Lisesi Komutanl›¤›’nca, 26 Haziran tarihinde ‹flbirli¤i Daire Baflkanl›¤› detayl› bir brifing vererek 2007-2008 E¤itim Ö¤retim Y›l›’nda mezun olan ö¤rencilerin doküman tevdi etti. Diploma ve Okul Komutan› Devir Teslim Töreni icra edildi. , fiili Genelkurmay Baflkan› Orgeneral , Bursa Ifl›klar Askeri Lisesi Komutanl›¤›’nca, 27 Haziran Oscar Ferrer IZURIETA baflkanl›¤›nda bir heyet tarihinde 2007-2008 E¤itim Ö¤retim Y›l›’nda mezun olan SSM’yi ziyaret etti. Heyete, SSM Uluslararas› 77 ö¤rencilerin Diploma ve Okul Komutanl›¤›’n›n Hava Kuvvetleri ‹flbirli¤i Daire Baflkanl›¤› taraf›ndan Komutanl›¤›’na Devir Teslim Töreni icra edildi. Türk Savunma Sanayi hakk›nda detayl› bir brifing verilerek muhtemel ikili iflbirli¤i alanlar›nda , Rusya Deniz Kuvvetleri Komutan› Oramiral Vladimir görüfl al›flveriflinde bulunuldu. VISOTSKIY, 16 Haziran tarihinde Deniz Kuvvetleri Komutan› Oramiral Metin ATAÇ’› makam›nda ziyaret etti. , SSM sorumlulu¤undaki Süratli Amfibi Gemi (LCT) Projesi kapsam›nda , Anadolu Kartal› 2008/2 E¤itimi, 09-20 Haziran 2008 4 firma teklif verdi. Teklif veren firmalar›n tarihleri aras›nda Konya 3’üncü Ana Jet Üs Komutanl›¤›’nda listesi flöyle; milli ve yabanc› unsurlar›n (ABD, Birleflik Arap Emirlikleri, 1) Dearsan Gemi ‹nflaat Sanayi A.fi. Ürdün ve NATO AWACS) kat›l›m›yla icra edildi. 2) DESAN ve METEKSAN ‹fl Ortakl›¤› 3) FURTRANS-A.D.‹.K. Ortak Giriflimi , Haziran ay› içerisinde Kara Kuvvetleri’nin 2217’nci, 4) ‹stanbul Denizcilik Gemi ‹nfla San. Jandarma’n›n ise 169’uncu kurulufl y›l dönümü kutland›. ve Tic. A.fi. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 ILA 2008 ÖZEL
Berlin, ILA ile Havac›l›¤›n Baflkenti Olmaya Oynuyor
Dünya’n›n en büyük havac›l›k lki 1909 y›l›nda düzenle- rimdeydi. Almanya’n›n bü- fuarlar›ndan biri olan ILA veya di¤er ad› nen ILA, bu y›l 89’uncu yüyen havac›l›k sanayinin ‹yafl›n› kutlad›. Avru- yaflad›¤› sorunlardan biri ile Berlin Air Show, bu y›l da dünyan›n pa’n›n sanayi devi Alman- olan vas›fl› iflçi eksikli¤i ise ya’n›n ev sahibi oldu¤u fu- fuar alan›nda kendini belli dört bir yan›ndan gelen firma ve ar, asl›nda bu ülkenin ha- eden ilgi çekici ayr›nt›lardan ziyaretçilerin genifl kat›l›m›na sahne vac›l›k sanayisinin iddial› biriydi. 6000’e yak›n vas›fl› hedeflerini de en iyi flekilde iflgücü gereksinimi oldu¤u oldu. Fuar›n resmi ortak kat›l›mc›s› ifade ediyordu. EADS’ye belirtilen Almanya, fuar›n Hindistan’›n ayr› bir renk katt›¤› ba¤l› Airbus ve Eurocopter 6’nc› bölümündeki insan firmalar›yla ABD’nin tan- kaynaklar› merkezinde ko- ILA, imzalanan sözleflmeler ve tan›t›lan ker uça¤› ve hafif genel nufllanan 50 firma ile yeni yeni sivil ve askeri sistemlerle maksat helikopteri ihalele- çal›flma arkadafllar›n› arad›. rinden pay kapman›n yan› Ayr›ca, “ticaret” ILA’daki en dikkat çekti. MSI Dergisi olarak yerinde s›ra teknoloji yo¤un proje- önemli gündem lerdeki çal›flmalar›n› artt›- maddelerin- takip ederek son geliflmeleri ve ran ve uzaya da el atmay› den biriydi. haberleri size aktard›¤›m›z fuar, ihmal etmeyen Avrupa, Fuar› ziyaret ILA’da bu baflar›lar›n›, bi- eden yakla- Avrupa’n›n havac›l›k alan›ndaki iddias›n› raz da nispet yaparcas›na, fl›k 241.000 tüm dünyaya gösterdi¤i etkili bir tan›tma amac›ndayd›. kiflinin 76.000 Bu y›l 37 ülkeden 1127 kat›- kadar› ticari platform oldu. l›mc›n›n ifltirak etti¤i ILA’da, kat›l›mc› konu- Kudret KILIÇ / [email protected] 300’den fazla uçak da göste- mundayd›.
78 Foto¤raflar: © ILA 2008
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com ILA’da imzalanan sözleflme- firmas›n›n aras›nda; Brah- Endonezya, lerin tutar› ise 5 milyar avro- Mos Aerospace, Defence Re- Güney Afri- yu aflt›. Ulafl›lan bu rakam›n search Development Orga- ka Cumhuri- içinde, Bahreyn merkezli nization (DRDO), Hindustan yeti, Kuveyt, Gulf Air taraf›ndan Airbus’a Aeronautics Limited (HAL), Malezya ve fiili verilen 3,2 milyar avro de¤e- India Space Research Orga- olmak üzere, rindeki 35 uçakl›k siparifl nisation (ISRO), TATA Group di¤er ülkeleri de Brah- bat Aircraft/MMRCA) ihale- dikkate de¤erdi. Gulf Air’in of Companies gibi önemli Mos’un olas› müflterileri siydi. Hindistan’a Eurofigh- siparifli, bu güne kadar im- kurulufllar yer ald›. aras›nda gördüklerini kay- ter Typhoon’u öneren zalanan en büyük sivil uçak 1998 y›l›nda Hindistan ve detti. EADS’nin bu ülkedeki çal›fl- sözleflmesi olarak da tarihe Rusya aras›nda imzalanan Ayr›ca Hintli Havac›l›k devi malar›n› da Almanya yürü- geçti. anlaflma ile kurulan iki ül- HAL, son olarak Ekvator’un tüyor. ILA’ya Frans›z Rafale kenin ortak giriflimi Brah- 7 adet siparifl etti¤i çift mo- muharebe uça¤›n›n da gel- Hindistan Fuara Mos Aerospace, gelifltirdi¤i torlu Dhruv genel maksat mesi ve Ruslar›n MiG-35’le Damgas›n› Vurdu BrahMos süpersonik seyir helikopteri ile ILA’da varl›- ilgili son çal›flmalar›n› ser- ILA’n›n bu y›lki ortak ülkesi füzesini tan›tt›¤› Berlin’de, ¤›n› hissettirdi. Dünyada he- gilemesi, bu ihaleye verilen Asya’n›n yükselen gücü Hin- kat›l›mc›lar›n merakl› ba- likopterle gösteri uçuflu ya- önemin en büyük kan›t›yd›. distan oldu. 1 milyar› aflk›n k›fllar›n› stand›ndan eksik pan say›l› ekiplerden biri nüfusu ve düzenli büyüyen etmedi. Bu güne kadar 15 olan Hint Hava Kuvvetleri’ne Avrupa Yeni ekonomisi ile Hindistan, Av- baflar›l› fiili at›fl denemesi ba¤l› Sarang Gösteri Tak›m› Savunma Ürünleri rupal› devletlerin yeni gözde- gerçeklefltirilen BrahMos, da ziyaretçileri fuara çeken ‹le Sahnede lerinden. Hint pazar›n›n ya- esasen gemilere karfl› kul- renkli ekiplerden biriydi. 4 ILA’n›n ev sahibi firmalar›n- ratt›¤› f›rsatlara seyirci kal- lan›lmak için tasarlanm›fl adedi gösteri icra eden, biri dan Diehl BGT Defence, en mak istemeyen Avrupa, tek- olsa da, son testlerde, kara ise yedekte tutulan 5 adet baflar›l› ürünlerinden biri noloji transferi ve sanayi or- hedeflerine karfl› da etkisini Dhruv helikopterinden olu- olan IRIS-T ile fuarda ad›n- takl›klar›na kap›lar›n› ard›na kan›tlad›. flan tak›m, fuar s›ras›nda dan söz ettiren firmalar›n kadar açan alt k›tan›n süper Gemi konufllu versiyonunun hünerlerini sergiledi. aras›ndayd›. IR (Infra Red / güç aday›na olan ilgisini ILA yan›nda hava ve denizalt›- Hindistan’›n ILA s›ras›nda K›z›lötesi) güdümlü hava- arac›l›¤› ile de gösterdi. Al- dan at›lan modellerinin ge- gördü¤ü ilginin en önemli dan havaya k›sa menzilli bir man Baflbakan› Angela Mer- lifltirilmesine devam edilen sebeplerinden biri de kufl- füze olan IRIS-T; yerini ald›- kel, fuar›n aç›l›fl gününde füze, önemli bir ihracat po- kusuz, bu ülkenin 126 adet ¤›, Almanya, ‹spanya, ‹sveç, Hindistan Savunma Bakan› tansiyeline de sahip. Fuarda muharebe uça¤›n›n tedari- ‹talya, Norveç ve Yunanis- Shri AK Antony’yi yak›n mar- konuflma f›rsat› buldu¤u- kini kapsayan Orta S›n›f tan’›n envanterindeki AIM-9L kaja alm›flt›. muz Hintli yetkililer; baflta Çok Rollü Muharebe Uça¤› Sidewinder’a göre önemli Fuarda boy gösteren 15 Hint Birleflik Arap Emirlikleri, (Medium Multi-Role Com- yenilikler bar›nd›r›yor.
79
www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 ILA 2008 ÖZEL
Yüksek çözünürlü¤e sahip IR güdüm bafll›¤› ile hedeflerini büyük do¤rulukla ay›rt ede- bilen IRIS-T, eski nesil füze- lere göre karfl› tedbir sis- temlerinden daha az etkile- niyor. Füzenin kullan›c›s›na sundu¤u bir di¤er avantaj ise geriye do¤ru atefllenebiliyor olmas›. ILA’da Avrupa’n›n en güven- di¤i savunma firmalar›ndan bir di¤eri de MBDA idi. Dün- yada füze denince akla ilk gelen firmalardan biri olan MBDA, fuarda yeni gelifltirdi- ¤i M3D (Modular Mini Missile / Modüler Mini Füze) mini ‹HA’s›n›n ilk prototipini ser- giledi. Füze olarak adland›- r›lsa da dikey inifl kalk›fll› mi- ni insans›z hava arac› s›n›f›na dâhil olan araç, tafl›d›¤› fay- dal› yükün özelli¤ine göre bir silah da olabildi¤i gibi baflta keflif ve gözetleme olmak üzere birçok farkl› amaçla ¤› ‹halesi kapsam›nda teklif kazanan MiG-29SD’nin kok- gün ulaflt›¤› noktay› göster- kullan›labiliyor. edilen MiG-35’lere yönelik piti de daha geliflmifl aviyo- mesi ile ak›llarda yer etti. 6 olarak gelifltirildi. niklerle donat›ld›. So¤uk Sa- gün süren fuar boyunca özel- Ruslar’›n Radar› Fuarda Ruslar aç›s›ndan vafl’›n gizemli uça¤› MiG-29, likle sivil uçak sat›fllar› ile Hindistan’› önem tafl›yan bir di¤er olay modernizasyon projeleri ile gündeme gelen Avrupal› fir- Menziline Ald› da NATO standartlar›na uy- birlikte uzun y›llar daha gö- malar, fuar› en karl› kapatan Son y›llarda her alanda ol- gun SD konfigürasyonuna revde kalaca¤›n›n sinyallerini kurumlar oldu. Hindistan’›n, du¤u gibi havac›l›k sanayin- yükseltilen Slovak Hava Kuv- verdi. Avrupa’n›n göbe¤inde hava- de de büyük geliflme göste- vetleri’ne ait ilk MiG-29’un Her ne kadar sivil havac›l›k c›l›k alan›ndaki kendi özgün ren Rusya, ülkenin en büyük sergilenmesiydi. Yap›lan mo- sektörünün a¤›rl›¤› fazla olsa kabiliyetlerini sergileyecek radar ve aviyonik firmas› dernizasyon sonucu çok sa- da askeri yan›n› size aktar- konuma gelmesi ise, bu ül- olan Phazotron’un yeni ge- y›da yeni havadan yere mü- maya çal›flt›¤›m›z ILA, Avru- kenin son y›llarda havac›l›¤a lifltirdi¤i Zhuk-AE radar›yla himmat› kullanma kabiliyeti pa’n›n havac›l›k alan›nda bu- yapt›¤› ›srarl› yat›r›mlar›n adeta gövde gösterisi yapt›. meyvelerini verdi¤inin en Rusya taraf›ndan tasarlan›p önemli iflaretiydi. üretilen ilk AESA (Active Electronically Scanned Array / Aktif Elektronik S›ral› Tara- ma) radar› olan Zhuk-AE, özellikle Hindistan’›n Orta S›- 80 n›f Çok Rollü Muharebe Uça-
Military Science & Intelligence / MSI - Temmuz 2008 www.milscint.com