Al in 1981 werd gewaarschuwd voor de gevolgen van de 33 ouderbijdrage voor de toegankelijkheid van het onderwijs. In uw eerste termijn, waarvoor ons beider dank, kwamen Initiatiefwetsvoorstel- al een hoop opties voorbij die in al die jaren geopperd zijn. Kwint/Westerveld over de vrijwillige Ik noem er een paar: maximeren, afschaffen, inkomensafhankelijk maken, alleen laten betalen door wie ouderbijdrage het kan missen. Al deze opties zijn sinds 1981 meermaals de revue gepasseerd, maar het probleem bestaat nog Aan de orde is de behandeling van: steeds. Tegen eenieder die hier de discussie wil voeren - het Voorstel van wet van de leden Kwint en Westerveld over de toekomst van de ouderbijdrage, zou ik willen tot wijziging van diverse onderwijswetten teneinde te zeggen: wacht even tot wij weer aan de andere kant van de verbieden dat leerlingen van ouders die geen vrijwillige microfoon staan. Wij gaan die discussie graag aan, maar geldelijke bijdrage hebben voldaan worden buitengesloten niet hier. van activiteiten ( 35063 ). De voorzitter: (Zie vergadering van 25 september 2019.) Meneer Kwint, over microfoon gesproken: zou ik u mogen vragen ietsje naar achteren te gaan? Want u spreekt luid De voorzitter: en duidelijk, maar wij kunnen ... Aan de orde is de voortzetting van de behandeling van het voorstel van wet van de leden Kwint en Westerveld tot wijziging van diverse onderwijswetten teneinde te verbieden De heer Kwint (SP): dat leerlingen van ouders die geen vrijwillige geldelijke Dat hoor ik vaker, ja. bijdrage hebben voldaan worden buitengesloten van activiteiten. Het gaat om Kamerstuk 35063. Ik heet natuurlijk allereerst de initiatiefnemers van harte welkom. Zij worden De voorzitter: in vak-K ondersteund door Petra Schijvenaars, Wij kunnen hem niet zachter zetten. De toehoorders die medewerkster van de SP-fractie, Thomas Drissen en Charifa hier een beetje rustig naar willen luisteren, kunnen dat beter Soulami, beiden medewerker bij GroenLinks. Ik heet tevens doen als u een klein beetje afstand neemt. de minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media welkom. Hij zal bij de behandeling van dit wetsvoorstel optreden als adviseur van de Kamer. De eerste termijn van De heer Kwint (SP): de Kamer heeft al plaatsgevonden op 25 september Is het beter zo, voorzitter? jongstleden. Vandaag is de beantwoording daarvan aan de orde en de volledige tweede termijn. De voorzitter: Uitstekend. De algemene beraadslaging wordt hervat.

De voorzitter: De heer Kwint (SP): Dan geef ik graag het woord aan de heer Kwint voor de Kijk, dan gaan we het zo proberen. Ja, ik ga niet op de antwoorden in eerste termijn. toestemming van de heer Heerema wachten.

Wij gaan de discussie over de ouderbijdrage graag aan, maar de vorm van de ouderbijdrage bespreken we niet De heer Kwint (SP): vandaag. Hadden wij de ouderbijdrage willen maximeren, zoals Joyce Vermue en Jasper van Dijk voorstelden, dan Dank, voorzitter. "De toelating mag afhankelijk gesteld hadden we dat wel voorgesteld. Als wij voor worden van de geldelijke bijdrage van ouders. Welnu, ik inkomensafhankelijk of geheel afschaffen wilden gaan, dan vind dat iedereen in dit huis die stelling principieel moet hadden we dat wel in de wet gezet. Dat hebben we niet. bestrijden, want zoiets brengt ons terug in de Wij hebben besloten ons voorstel te richten op het meest middeleeuwen." Deze tekst komt van het voormalig PPR- pijnlijke exces van al het gedoe rond het al dan niet betalen Kamerlid wijlen Henk Waltmans, die zich in 1981 verzette van de ouderbijdrage: de uitsluiting van kinderen die daar tegen een amendement dat scholen de gelegenheid zou part noch deel aan hebben, die buiten hun schuld op vrijdag bieden om kinderen te weigeren wanneer hun ouders de naar school komen, al hun vriendjes — zakje snoep in de ouderbijdrage niet hadden voldaan. En er kwamen nogal rugtas — in de bus zien stappen, dan samen met de ouders wat Kamerleden uit het verleden langs in de inbreng van van andere kinderen de bus mogen uitzwaaien en de Kamer. Remi Poppe, Joyce Vermue, Jasper van Dijk, vervolgens het klaslokaal in mogen om rekensommen te Sharon Dijksma; allemaal zijn ze genoemd, maar ook Jan gaan doen; het is immers gewoon schooltijd. Dat is wat wij de Vries, Manja Smits en Tofik Dibi. Ze hadden allemaal onmogelijk willen maken en waar wij hier brede steun voor genoemd kunnen worden. Allemaal hebben zij zich ingezet hoorden. om de onwenselijke effecten van de vermeend vrijwillige ouderbijdrage tegen te gaan. Maar dit was de eerste die wij konden vinden: Henk Waltmans in 1981. Voor de Ik zeg het collega Heerema na: het is ongelofelijk dat er duidelijkheid: dat is voordat collega Westerveld en ik scholen bestaan waar bestuur en medezeggenschap deze geboren waren. keuze maken, maar — en daarmee beantwoord ik meteen een van de vragen die hij maar ook anderen hebben gesteld —- dit is geen marginaal verschijnsel. In de

Initiatiefwetsvoorstel-Kwint/Westerveld 10 december 2019 Tweede Kamer over de vrijwillige ouderbijdrage TK 34 34-33-1 Schoolkostenmonitor van de afgelopen jaren geeft 14% aanpakken. Of er een ouderbijdrage is of niet, daar gaan van de ouders in het primair onderwijs en 18% van de we wat mij betreft nog honderden debatten over voeren. ouders in het voortgezet onderwijs aan dat kinderen op hun Iets minder zou overigens ook fijn zijn. Maar onze intentie school worden buitengesloten van activiteiten als ouders met dit wetsvoorstel is niets meer en niets minder dan het de ouderbijdrage niet betaald hebben. Tel daarbij op dat aanpakken van de uitsluiting die ontstaat wanneer ouders 30% tot 40% van de ouders aangeeft het niet te weten en de ouderbijdrage niet kunnen betalen. Dat is wat wij hopen dan weet je dat het percentage in werkelijkheid nog hoger te bereiken met uw steun. ligt. Dat is meteen ons antwoord op een van de kritieken van de Raad van State: rechtvaardigt de omvang van het probleem wel zo'n zwaar middel als een wet? Ja, wat ons De voorzitter: betreft wel, ten eerste omdat er al decennia — ik zei het al: Mevrouw Westerveld, aan u het woord. 38 jaar — over gediscussieerd wordt, ten tweede omdat de omvang van het probleem heel erg fors is, en ten derde omdat werkelijk alle andere mogelijkheden, zoals sectorafspraken, convenanten, uitspraken van raden, intentieovereenkomsten en morele appels, al geprobeerd Mevrouw Westerveld (GroenLinks): zijn. Het heeft geen effect gehad. Wetgeving is hier niet een Voorzitter. Ik dank onze collega-Kamerleden voor hun kwestie van even snel scoren of de bocht kort afsnijden, inbreng. Ook is het fijn dat de minister hier naast ons zit. maar een logische conclusie na 38 jaar discussie. Voorzitter. Kern van onze taak als volksvertegenwoordigers Een op de negen kinderen in Nederland groeit op in is dat we ook opkomen voor die kleine minderheid. Want armoede. Een op de negen kinderen leeft in een gezin dat terwijl de meeste scholen proberen om die ouderbijdrage continu gebukt gaat onder de vraag: is er wel genoeg geld? laag te houden en een betaalbare schoolreis organiseren, Zo'n gezin moet de eindjes aan elkaar knopen, heeft vaak terwijl de meeste scholen ook goede afspraken maken zodat geen ruimte voor extraatjes en kan een kind helaas niet alle kinderen meekunnen, juist ook de kinderen wier ouders altijd de beste kansen bieden, hoe graag men dat ook wil. niet zo veel te besteden hebben, zien we ook voorbeelden Natuurlijk lost dit wetsvoorstel niet al die problemen op. waar het niet goed gaat. En dat gebeurt helaas te vaak. Het Dat zou mooi zijn. Maar wat het wel oplost, is het pijnlijk is voor ieder kind een drama als hij of zij niet mee mag zichtbaar worden van het feit dat kinderen niet mee kunnen vanwege de financiële situatie van de ouders. Een kind dat komen vanwege armoede thuis. We lazen daar vandaag alle klasgenootjes in de bus ziet zitten, maar zelf achterblijft alweer behoorlijk pijnlijke dingen over in het rapport van met de vervangende opdracht. Zo'n kind herinnert zich dat DUO. natuurlijk z'n leven lang. Het is ook van alle tijden. Een van mijn vrienden vertelde me hoe alle kinderen vroeger in zijn Wij willen de vragen — nu kan ik dat eindelijk ook een keer klas schoolmelk kregen, maar dat hij bij het uitdelen van zeggen — in blokjes beantwoorden. Collega Westerveld zal de pakjes werd overgeslagen omdat zijn ouders de zo aftrappen en stilstaan bij het onderwerp segregatie en ouderbijdrage daarvoor niet konden betalen. Dat herinnert kansenongelijkheid. Ik zal daarna terugkomen op de vele hij zich tientallen jaren later nog steeds. gestelde vragen over verschraling van het onderwijsaanbod, conceptscholen, technasia en wat dies meer zij, waarna We krijgen ook voorbeelden van kinderen die worden collega Westerveld afsluit en het mag hebben over de geweigerd bij de diploma-uitreiking, het kerstontbijt of de overige neveneffecten. Dan wil ik nu het woord geven aan sinterklaasviering. Afgelopen zomer werd ik nog gemaild mijn collega Westerveld. O, daar is een vraag van de heer door een leraar. Hij schreef: "Vorig jaar mocht een van mijn Rog. mentorleerlingen niet mee vanwege betalingsproblematiek. De moeder van de betreffende leerling probeerde uit alle macht haar hoofd boven water te houden. En de De heer Rog (CDA): ouderbijdrage voor het attractiepark was echt een probleem. Het is prachtig om een collega hier zo enthousiast in vak-K Dit schooljaar zou weer een van mijn mentorleerlingen niet te zien. Dat verdient dan weer een compliment. Meneer mee mogen. Daar heb ik me opnieuw enorm druk om Kwint gaf aan dat we vandaag deze wet bespreken, maar gemaakt. In dit geval ging het weer om een kwetsbare het was wel een lid van een van de indienende fracties, de leerling". Gelukkig konden deze leerlingen dankzij hun heer Renkema, die alvast een voorschotje nam op de dappere mentor uiteindelijk wel mee. toekomst van de ouderbijdrage. Het was niet de coalitie die dat deed. De heer Renkema gaf aan dat we eigenlijk moeten Voorzitter. Dit zijn een aantal voorbeelden, maar ze staan toewerken naar een situatie waarin er helemaal geen wel voor een groter probleem. Want zoals collega Kwint al ouderbijdrages meer zijn. Mag ik het zo begrijpen dat dat schetste en ook de collega's in hun bijdrage in eerste vergezicht voor GroenLinks en de SP nu eventjes weg is, termijn, is de ouderbijdrage volgens de wet vrijwillig maar in de ijskast staat, en dat we ons hiermee dus niet op een wordt die in de praktijk niet als vrijwillig gezien. Dat soort hellend vlak begeven? bedenken wij niet zelf. Dat blijkt ook uit 38 jaar discussie in de Kamer en uit de meest recente Schoolkostenmonitor, die is uitgebracht in opdracht van het ministerie van OCW. De heer Kwint (SP): Ik zou mijn hand enigszins overspelen als ik hier voor de Dat het helemaal niet ongewoon is om kinderen buiten te fractie van GroenLinks zou willen spreken. Ook in de sluiten, bleek onlangs ook uit een brochure van memorie van toelichting hebben wij allebei gezegd: wij Schoolkassa, een administratiesysteem waarmee scholen kunnen ons er heel veel bij voorstellen dat er helemaal geen kunnen bijhouden welke ouders de vrijwillige ouderbijdrage ouderbijdrage zou zijn. Maar wij willen dít probleem wel en niet hebben betaald. In die brochure werd duidelijk dat je een vinkje kon aanzetten als er niet werd betaald,

Initiatiefwetsvoorstel-Kwint/Westerveld 10 december 2019 Tweede Kamer over de vrijwillige ouderbijdrage TK 34 34-33-2 waarna automatisch aan de ouders werd meegedeeld dat intrinsiek bij dat het ook toegankelijk moet zijn voor iedere het kind zou worden buitengesloten. In deze brochure werd leerling. Het beste onderwijs voor alle leerlingen is een trouwens ook de suggestie gewekt dat er verschillende harde voorwaarde. Iedereen moet de kans krijgen op een soorten ouderbijdragen bestaan, vrijwillige en verplichte. rijkgeschakeerd onderwijsprogramma. Dat vonden wij heel Ook dat horen we vaak van ouders. Gelukkig heeft het mooi gezegd. bedrijf dat daarachter zit inmiddels gezegd "dit was niet onze bedoeling; dat hadden we anders moeten doen", maar Het is ook niet voor niets dat we zolang stilstaan bij het het laat wel zien dat het uitsluiten van kinderen op sommige punt van kansengelijkheid. Helaas zien we dat het onderwijs plekken heel gewoon is en dat het zelfs geautomatiseerd nog niet de basis biedt voor gelijke kansen voor alle kan worden via een systeem. kinderen. We weten ook dat sommige kinderen al met een achterstand op school komen, bijvoorbeeld omdat de Voorzitter. Ons onderwijs is een verantwoordelijkheid van ouders nooit hebben gestudeerd of omdat de ouders niet ons allemaal. Daarom moet juist het onderwijs een plek zo goed Nederlands praten. Dat geldt ook niet alleen maar zijn waar ieder kind gelijke kansen krijgt. Een kind mag niet voor ouders die een andere culturele achtergrond hebben, het slachtoffer worden van de portemonnee van de ouders, zou ik hier willen benadrukken. We weten ook dat er in en al helemaal niet op school. We weten dat dit een breder Nederland te vroeg wordt geselecteerd en dat kinderen die probleem is dat in de hele maatschappij een rol speelt, maar er eigenlijk nog niet altijd klaar voor zijn, al te vroeg de juist op scholen, waar we met ons allen de keuze moeten maken voor het vervolgonderwijs. We weten verantwoordelijkheid voor dragen, moet kansenongelijkheid ook dat het lerarentekort de grootste gevolgen heeft voor zo veel mogelijk beperkt worden. kinderen die wonen in wijken met een sociaal-economische achterstand en voor kinderen die naar het speciaal Voorzitter. Laat ik er meteen duidelijk over zijn: dit onderwijs gaan. wetsvoorstel zorgt ervoor dat kinderen niet mogen worden uitgesloten van activiteiten die worden georganiseerd door Die ongelijkheid wordt nog groter doordat ouders die het de school als hun ouders de vrijwillige ouderbijdrage niet wel kunnen betalen steeds vaker hun toevlucht nemen tot kunnen betalen. Het regelt niets meer en niets minder. Het het privéonderwijs. Ook het schaduwonderwijs — dat is de zorgt ervoor dat een kind niet meer mag worden ingezet benaming voor allerlei vormen van bijlessen en als drukmiddel om ouders toch de vrijwillige ouderbijdrage examentrainingen — neemt een enorme vlucht. Het te laten betalen. Scholen mogen op allerlei andere manieren schrijnende is dat dat niet per se geldt voor kinderen die het gesprek voeren met ouders en ze mogen ook op allerlei het het moeilijkst hebben. Kinderen die al vwo doen en van andere manieren vragen of ouders de ouderbijdrage kunnen wie de ouders het vaak makkelijk kunnen betalen, gaan het betalen, maar ze mogen het kind niet meer als vaakst naar bijles. Die ouders tellen ook het meeste geld onderhandelingsmiddel inzetten. Dat vragen wij in dit neer voor bijlessen en examentrainingen, zoals onder wetsvoorstel. andere blijkt uit het rapport Aanvullend en particulier onderwijs, dat onlangs is uitgekomen in opdracht van OCW. Voorzitter. Uitsluiting is misschien wel de grootste vorm Uit datzelfde rapport blijkt ook dat de geschatte uitgaven van kansenongelijkheid, want je krijgt al niet eens de kans voor schaduwonderwijs voor ouders in het voortgezet om mee te gaan met dat schoolreisje, die voorstelling, of onderwijs inmiddels liggen tussen 142 en 207 miljoen per die leerzame reis. Wat is een ergere vorm van jaar. Dat is nogal wat. Dat getal, die uitgaven van ouders, kansenongelijkheid dan dat alleen kinderen van ouders met loopt ook steeds op. een gevulde portemonnee toegang krijgen tot aanvullende programma's? Ook mevrouw Van den Hul wees in haar De heer Beertema, die er vandaag helaas niet bij is, had bijdrage op het punt van gelijke kansen. Zij vroeg naar het een aantal opmerkingen. Een van zijn opmerkingen was: effect op de kansengelijkheid en segregatie. Zij noemde als een school betaalde bijlessen, huiswerkbegeleiding, ook dat bij 3% van de ouders in het primair onderwijs de examentraining en andere vormen van extra ondersteuning schoolkosten van invloed zijn geweest op de schoolkeuze. organiseert, moet dat voor alle leerlingen toegankelijk Een aantal mensen zal dan misschien zeggen "3% is niet worden gemaakt. Ook die opmerking ondersteunen wij van veel", maar ik zeg met mevrouw Van den Hul dat dat dus harte. Hierbij wil ik opmerken dat de Raad van State in zijn 3% te veel is, want het zouden nul kinderen moeten zijn in advies stelde dat het niet is toegestaan dat een school plaats van drie op de honderd kinderen. Dit wetsvoorstel betaalde examentrainingen aanbiedt. Maar uit de rapporten moet er ook aan bijdragen dat ouders zich bij de keuze voor die ik eerder noemde en ook uit praktijkvoorbeelden blijkt een school niet meer laten leiden door de schoolkosten die gewoon dat dat wel gebeurt. al van tevoren inzichtelijk zijn gemaakt in de schoolgids. De heer Futselaar vroeg specifiek naar de gevolgen van dit De heer Futselaar van de SP maakte dit punt ook. Hij gaf wetsvoorstel voor dure buitenlandse schoolreizen. Hij vroeg ook aan dat het in de discussie heel vaak gaat over het daarbij: is het niet een beetje treurig als het beste middel verschil tussen niet kunnen of niet willen betalen. Hij zei dat scholen overhouden om zich te onderscheiden, met dat dat eigenlijk de verkeerde discussie is. Ik ben dat met alles waaruit je in Nederland kunt kiezen, de schoolreisjes hem eens, want we hebben hier inderdaad principieel zijn? Hij noemde daarbij het voorbeeld van de bijdrage van afgesproken dat het funderend onderwijs gratis is, juist om €999 voor een reis naar China. Ik zou tegen hem willen kinderen zo veel mogelijk kans te geven. Een eigen bijdrage zeggen dat sommige reizen ook onze wenkbrauwen deden mag worden gevraagd, maar het is niet meer dan dat, een fronsen. Ik zou de collega's willen vragen om eens op vraag. Dat zeg ik de heer Futselaar na. Google te zoeken op termen als "schoolreisje buitenland". Dan vindt u tientallen aanbieders, niet alleen voor de Ook de heer Van Meenen zei dat mooi. Hij gaf aan dat als traditionele Romereis, waar veel leerlingen goede een school een extra onderwijsprogramma opstelt, de herinneringen aan hebben, maar ook voor op maat school dat ook doet in het belang van de leerling. Daar hoort gemaakte reizen naar China, Canada of de Verenigde Staten.

Initiatiefwetsvoorstel-Kwint/Westerveld 10 december 2019 Tweede Kamer over de vrijwillige ouderbijdrage TK 34 34-33-3 Die kun je allemaal via die reisbureaus boeken. Dat is Laat ik beginnen met heel kort te markeren wat deze wet natuurlijk hartstikke mooi, maar dat doe je niet voor een daadwerkelijk verandert, want daar was nogal wat paar tientjes. Helaas zien ook wij net als de heer Futselaar misverstand over. Wij veranderen niets aan de bevoegdheid dat dit soort reizen op scholen soms worden gebruikt als van een school om een ouderbijdrage te vragen. Wij uithangbord. Je zou natuurlijk liever willen dat het veranderen niets aan de bevoegdheid om de hoogte van uitgangspunt de onderwijskwaliteit is en niet de de ouderbijdrage vast te stellen. Het enige wat wij doen is schoolreisjes. het wegnemen van het drukmiddel van het uitsluiten van kinderen als stok achter de deur om ouders te dwingen Tegelijkertijd zien wij ook dat er hele mooie educatieve alsnog te betalen. Iedereen mag dus deelnemen, ongeacht reizen zijn die een mooie aanvulling zijn op het de dikte van de portemonnee van de ouders. Wij staan niet lesprogramma. Ik zou voor de collega's nogmaals willen alleen in die overtuiging. Minister Slob heeft deze woorden benadrukken dat wij met ons wetsvoorstel schoolreizen afgelopen maart expliciet gebruikt in relatie tot onder meer niet verbieden. Dat doen we op geen enkele manier. In de tweetalig onderwijs en technasia. Ik zeg het hem na: "Ieder meeste gevallen zou ons voorstel zelfs geen enkele invloed kind moet het onderwijs krijgen dat het best bij hem of haar hebben op reizen die door scholen worden georganiseerd. past, ongeacht de financiële situatie van de ouders." Dat Maar dit voorstel brengt wel een verandering in de situatie zei hij tegen de VO-raad. Diverse ouderorganisaties, waarin een school zegt: jouw ouders kunnen de bijdrage kinderrechtenorganisaties, onderwijsclubs, vakbonden en niet betalen en daarom vinden we dat jij als leerling niet andere betrokkenen hebben dit uitgangspunt ook mee mag. Dat willen we wél verbieden, want we vinden onderstreept en hebben hun steun uitgesproken voor deze dat dat niet moet kunnen. Dat heeft weer alles te maken wet. Bij dezen ook onze uitdrukkelijke dank aan al die met gelijke kansen, waar ik net al op wees. Wij vinden organisaties die hun nek hebben uitgestoken. Dat sterkt namelijk dat dat ook inhoudt dat alle scholieren een ons in de overtuiging dat er zowel in het onderwijs als in buitenlandreis zouden moeten kunnen maken als de school de samenleving een hoop steun is voor de door ons die organiseert. gekozen weg.

Een aantal Kamerleden noemde ook de hoogte van de Er was niet alleen maar lof. Ondertussen hebben wij alle ouderbijdrage. Daarbij werd ook Het Open Venster in Den mails beantwoord die na de lobby vanuit het tweetalig Haag genoemd. Ik zou de woorden van de collega's willen onderwijs en de VO-raad zijn verstuurd. We kwamen onderschrijven dat wij ook onze wenkbrauwen meerdere erachter dat een fors deel toch wel gebaseerd was op malen fronsten toen we zagen welke hoge bijdragen er misverstanden. Zo waren er schoolbesturen die dachten soms worden gevraagd door scholen. Soms loopt dat op dat wij de ouderbijdrage zouden afschaffen. Ik zal het hier richting de €10.000. Dat is nogal een enorm bedrag, herhalen: dat doen wij niet. Ook zeiden schoolbesturen dat helemaal als je het hebt over een vrijwillige ouderbijdrage. ze in de praktijk altijd al tot een oplossing kwamen die Ons wetsvoorstel verandert daarin ook dat als ouders die uitsluiting voorkomt. Dan zeg ik hun: hartstikke goed bijdrage niet kunnen betalen, het kind wel naar school zou gedaan; dan verandert er voor u niks. Maar — en daarmee moeten kunnen en ook mee zou moeten kunnen doen aan kom ik aan een deel van de vragen van de Kamer toe — er alle activiteiten die de school organiseert. was ook een schooldirecteur die het de normaalste zaak van de wereld vindt om kinderen uit te sluiten van deze Wij zouden de suggestie willen overnemen die onder programma's, want hij betaalde ook voor de pianoles en anderen is gedaan door de heer Van Meenen. Hij zei: neem de tennisles van zijn kinderen. Ja, dan gaan wij het niet dergelijke ontwikkelingen en de effecten wel mee in de eens worden. En nogal wat schooldirecteuren vroegen ons evaluatie. Ik wil daarbij wel benadrukken dat die evaluatie om een onderscheid aan te brengen tussen de ouders die uiteindelijk gedaan wordt door het ministerie van Onderwijs, niet willen en die niet kunnen betalen. dus we kijken hierbij ook uitdrukkelijk de minister aan. Hoezeer wij het ook begrijpen en hoe aantrekkelijk het ook Dit was mijn bijdrage over kansengelijkheid. klinkt — in meer of mindere mate vroegen onder anderen de heren Renkema, Beertema, Van Meenen, Heerema en Rog ernaar; ze hebben het allemaal gezegd — zouden we de net genoemde leden willen verzoeken hier niet in mee De heer Kwint (SP): te gaan. Waarom? De kern van de ouderbijdrage zoals die Het gaat hartstikke snel zo. Je vraagt je dan toch af of het ook op alle plekken in de wet is vastgelegd, is nu juist dat iets te maken zou hebben met het alternatieve programma die vrijwillig is. Dat is niet zo door dit wetsvoorstel, maar op Veronica. dat is al veel langer zo. Als we snel klaar zouden willen zijn, zou ik willen zeggen dat dit een beetje buiten de strekking Ik zal het onderdeel verschraling en conceptscholen voor van dit wetsvoorstel valt. Maar dat vind ik als ik aan de mijn rekening nemen, waarvoor nogal wat aandacht was andere kant van de zaal sta ook altijd vervelend om te horen, in de eerste termijn van de collega's. De vraag over de mate dus dat zal ik u niet aandoen. Wel maken wij ons om waarin het risico van verschraling van aanbod reëel is, inhoudelijke redenen zorgen om die richting, want wat voor spleet de Kamer nogal in tweeën tijdens de eerste termijn. bureaucratie gaat dit opleveren en wat voor bezwaren gaat Grofweg vallen de reacties onder te verdelen in aan de ene dit opleveren als het gaat om de privacy voor leerlingen en kant fracties die denken dat ouders ook zonder drukmiddel ouders? Hoe stel je vast of iemand wel of niet in staat is om van uitsluiting van hun kind bereid zullen zijn om, wanneer de ouderbijdrage te kunnen betalen? Moet je met je mogelijk, de vrijwillige ouderbijdrage te voldoen. Aan de loonstrook naar de schooldirecteur, of met je andere kant zijn er fracties die denken dat dit bijvoorbeeld belastingaangifte of met je bankafschriften? Uiteindelijk is het einde zal betekenen voor tweetalig onderwijs. je uitgavenpatroon toch ook relevant voor hoeveel geld je nog overhebt. Het vaststellen hiervan lijkt ons dus even bureaucratisch als mogelijk slecht voor de privacy. We hadden contact met een school voor tweetalig onderwijs

Initiatiefwetsvoorstel-Kwint/Westerveld 10 december 2019 Tweede Kamer over de vrijwillige ouderbijdrage TK 34 34-33-4 in Utrecht, die ons heel trots vertelde: wij hebben al een Meneer Heerema vroeg specifiek aandacht voor de regeling. Maar in de praktijk houdt die regeling in dat je topsportscholen. Om toegang te krijgen tot deze scholen alleen voor kwijtschelding in aanmerking komt op het moet je een speciale, door NOC*NSF erkende status moment dat je een zogenaamde U-pas hebt. Voor de hebben. Maar, en dat is nou juist ons centrale punt, is het mensen die niet zo bekend zijn met Utrecht: dat is een pas niet juist omgekeerd aan wat de heer Heerema zegt? Hij voor armere Utrechters, die je krijgt tot een inkomen van wijst op de mogelijke ongelijke kansen voor sporttalenten, €20.000 tot €21.000 bruto per jaar. Ik kan u zeggen dat ook veroorzaakt door onze wet, omdat ze beperkt worden in de met een iets hoger inkomen een bijdrage van €500 voor de mogelijkheden die er zijn. Maar is het niet juist het huidige middelbare school van je kind echt te veel geld is. stelsel, met topsportonderwijs alleen voor kinderen van ouders die het kunnen betalen, dat slecht is voor de Dan het risico van verschraling. Ik zou daarop graag willen kansengelijkheid? Zou het niet veel logischer zijn dat antwoorden met een soort compilatie, een soort "best of", NOC*NSF, wanneer het van mening is dat een jongere van de bijdragen van de heer Futselaar, de heer Van grote talenten heeft, deelname aan daaraan aangepast Meenen en de heer Beertema, die er helaas niet is. Want, onderwijs niet voorwaardelijk maakt aan de portemonnee zoals de heer Futselaar zei: wij kunnen hier niet met van de ouders? Sterker nog, de heer Heerema moet dit wel zekerheid zeggen dat de betalingen niet zullen teruglopen. met ons eens zijn, want hij heeft bij de begroting een Hij heeft gelijk. Dat kunnen wij niet. We zijn optimistisch amendement ingediend om meer geld vrij te maken, over de mate waarin ouders bereid zijn om, als ze dat overigens met mijn hartelijke steun, voor de ondersteuning kunnen, hun kinderen te ondersteunen, maar we kunnen van jonge topsporters uit armere gezinnen. Onze wet maakt dat niet met zekerheid zeggen. Wij zeggen alleen dat bijvoorbeeld de Loot-scholen ook toegankelijk voor kinderen uitsluiting nooit de oplossing kan zijn. Het kan niet zo zijn met minder geld. dat kinderen worden uitgesloten. En, zo zeg ik de heer Beertema na, ook weinig geld kan te veel zijn. En als nuttige Verder zei meneer Heerema dat je kinderen, net zo goed programma's in de gevarenzone dreigen te komen, is er als je ze niet wil straffen voor de financiële situatie thuis, misschien op lange termijn wel extra geld uit de lumpsum ook niet het slachtoffer wil laten worden van anderen die nodig om elke leerling toegang te geven tot goede, mooie de bijdrage niet kunnen betalen. We zijn dat hartgrondig extra's, zoals de heer Van Meenen zei. Dus zeg ik het met hem eens, maar wij constateren wel dat het eerste nu volgende in reactie op de heer Beertema toen hij een beetje wel degelijk de praktijk is op een hele hoop scholen. door zijn complimentjes heen was; ik vermoed dat hij Kinderen wórden het slachtoffer van de financiële situatie meekijkt. We moeten niet naar dezelfde grijze Trabant voor thuis, en niet alleen op scholen die tweetalig onderwijs, iedereen, zoals hij ons voorhield, maar iedereen moet kans technasiumonderwijs of topsportonderwijs aanbieden maar kunnen maken op net zo'n mooie Porsche als de heer op veel meer scholen. Juist aan dit deel van het probleem Beertema. wil onze wet iets doen. Als het gaat om het tweede deel, namelijk hen niet het slachtoffer laten worden van anderen Dus ja, meneer Renkema, meneer Rog, meneer Heerema die niet betalen, dan lijkt ons wat de heer Van Meenen in en al die anderen, we hebben in overweging genomen om de eerste termijn ook al zei heel erg nuttig: "Neem nou een te kijken of we het verschil kunnen opnemen tussen kunnen eventuele verandering in dat aanbod mee in de evaluatie en willen betalen. Maar in de kern komt het voor ons op van de wet. Kijk wat er gebeurt en schroom niet om in te twee dingen neer. Eén. Wij geloven oprecht dat ouders grijpen, mochten de effecten steviger zijn dan we met z'n maar wat graag bereid zijn om, wanneer ze het kunnen allen verwachten." Dat is overigens ook de reden dat wij betalen, iets moois voor hun kinderen te regelen. En twee. niet per se enthousiast zijn over het voornemen om nu al Wanneer wij deze programma's van een dusdanig uitzonderingen in de wet op te nemen, omdat die toegevoegde waarde vinden dat we de teloorgang ervan uitzonderingen uitsluiting en tweedeling in stand houden. echt willen voorkomen, moeten we er dan niet ook, En dat is precies wat wij met ons wetsvoorstel proberen te indachtig de woorden van minister Slob en de heer Van voorkomen. Bovendien — ik kan het niet vaak genoeg Meenen, voor zorgen dat deze programma's ook gevolgd benadrukken — geloven wij niet dat ouders ten diepste kunnen worden wanneer je niet gezegend bent met ouders vooral freeriders zijn die voor zo weinig mogelijk geld iets met een dikke portemonnee? Wederom citeer ik de heer voor hun kind willen regelen. Van Meenen, wat ik op één dag nog nooit zo veel heb gedaan: programma's die expliciet leerlingen uitsluiten De heer Rog had ik nog niet geciteerd, geloof ik. Hij sprak waarvan de ouders het niet kunnen betalen, dienen als in deze context namens het CDA heel verstandige woorden. aanstichter van kansenongelijkheid en tweedeling. Kinderen mogen nooit uitgesloten worden. Vrijwillig is vrijwillig. En zouden we niet een moreel appel aan ouders De meeste opleidingen die ons hebben aangeschreven, moeten doen dat zij wel degelijk blijven betalen op het hebben ons verteld dat kinderen niet uitsluiten bij hen op moment dat zij dat kunnen? De reden dat wij dat niet in de school al de praktijk is. Top, complimenten. Dan verandert wet hebben opgenomen, is dat wij dat niet de plek vonden er niks. Daarnaast hebben wij ook nog een ronde gemaakt om een moreel appel te doen. Maar als de Kamer, en het langs de schoolgidsen van scholen die tweetalig onderwijs CDA in het bijzonder, dat wil doen, dan doen wij daar graag aanbieden. Het merendeel van de extra kosten zit 'm daar aan mee. Het lijkt ons een hartstikke goed idee. niet in de Cambridge-examens of in de salariskosten van docenten. Dat zit in excursies, reizen en uitwisselingen. Dus Het verbaast ons wel dat de heer Rog medeondertekenaar ook wanneer je uitgaat van het zwarte scenario dat ouders is van het amendement van de heer Heerema, dat een veel massaal niet meer betalen, waar wij, nogmaals, niet in verplichtender karakter heeft en scholen de facto geloven, zou een eventuele verschraling primair optreden toestemming geeft om kinderen te blijven uitsluiten. in het aanbod van excursies, uitwisselingen en reizen, en Vrijwillig lijkt dus toch niet helemaal vrijwillig. Laat ik nog niet in het onderwijsprogramma. even verder op het amendement ingaan. Wij kwamen niet helemaal uit de tekst. Het gaat over de bijzondere inrichting

Initiatiefwetsvoorstel-Kwint/Westerveld 10 december 2019 Tweede Kamer over de vrijwillige ouderbijdrage TK 34 34-33-5 van het onderwijs, wat verder niet gedefinieerd wordt en onderwijs. Daar zijn wel oprechte zorgen. Wat ik beoog met ook niet in andere onderwijswetgeving gespecificeerd het amendement, is precies hetzelfde als wat de wet beoogt. wordt. Wij twijfelen er niet aan dat de concepten die veel Dus ik hoop dat de indieners daar enige sympathie voor genoemd zijn in de eerste termijn — DAMU, Loot en kunnen opbrengen. Als het amendement wordt tweetalig onderwijs — hieronder vallen. Maar wat nou als aangenomen en die code en die afdwingbare, bindende een school ook nog Spaans aanbiedt of een brede afspraken er komen, is het uiteindelijke effect exact hetzelfde onderbouw van havo en vwo tot en met de derde klas of als wat de indieners beogen, namelijk dat er geen kind korfbal tijdens de gym of toneel op vrijdagmiddag, en dat wordt uitgesloten van de activiteiten. Is de heer Kwint dat zelf een bijzondere inrichting van het onderwijs noemt? met me eens? Heeft hij daar sympathie voor? Naar onze lezing hebben wij dan geen enkele stok in handen om een school te ontzeggen dat ze zich aan onze wet mogen onttrekken, waarmee we dus de situatie krijgen dat scholen De heer Kwint (SP): zichzelf heel erg als bijzonder ingericht kunnen neerzetten Ik ken de heer Van Meenen als een goed luisteraar. Ik en wij daar als wetgever niks tegenin kunnen brengen. vermoed ook wel dat hij het verschil in toonzetting tussen de beantwoording en de beoordeling van de Ook wordt gesproken over het mogen blijven vragen van amendementen van hem en die van de heren Heerema en een vrijwillige ouderbijdrage. Maar, nogmaals, daar doet Rog hoorde. Natuurlijk, dit voorstel zit een stuk meer in het onze wet niks aan. Dat recht blijft gewoon in stand. Scholen verlengde van wat wij met ons wetsvoorstel beogen. Wij mogen gewoon een vrijwillige ouderbijdrage blijven vragen. vinden het voorstel van de heren Heerema en Rog veel te Daarnaast is een meer praktisch punt, dat ik net ook al even ongericht. Wij denken echt dat je daarmee een belangrijk aanraakte, dat het verzet tegen deze wet hoofdzakelijk komt deel van de voorgenomen wetswijziging terugdraait. Dat van scholen voor tweetalig onderwijs, waarbij het is dus zeker waar. Wij blijven nog wel steeds zitten met het merendeel van de ouderbijdrage opgaat aan excursies en punt dat je afstand doet van het concept van de reizen. Wat wij bestrijden is dat het tweetalig onderwijs zélf vrijwilligheid van de ouderbijdrage, terwijl dit toch redelijk onder druk komt te staan. Wel is het zo dat wij niet kunnen verankerd is in onze onderwijswetgeving. Het punt van de uitsluiten dat wanneer een school niet in staat is om de bureaucratie, wat ga je doen om aan te tonen dat iemand meerwaarde van bijvoorbeeld meerdere buitenlandreizen niet kan betalen, blijft voor ons een punt van zorg. aan de ouders duidelijk te maken, deze misschien in de toekomst niet meer allemaal kunnen doorgaan. Dat is natuurlijk niet leuk, want ik snap dat het een heel mooie De heer Van Meenen (D66): ervaring is, maar dat is niet hetzelfde als verschraling van Dat begrijp ik. Dat is ook bij mij een punt van zorg. Ik wil het onderwijs. En ten derde, zoals minister Slob al zei, ook niet dat er gegoocheld wordt met loonstrookjes en mocht het zo zijn dat er toch extra onderwijsprogramma's bijstandsuitkeringen. In mijn amendement staat ook niet wegvallen wanneer scholen daar geen verplichte bijdrage dat dit moet. Er staat eigenlijk dat de scholen het voor mogen vragen, dan kies ik in eerste instantie voor een garanderen. Dat kan op allerlei manieren. Schoolleiders beperkter, maar weliswaar voor alle leerlingen toegankelijk kunnen ook — dat is misschien gek — vertrouwen op wat onderwijsaanbod. Onderwijs dat door ons allemaal betaald ouders daarover zeggen. Het is nogal wat om die stap te wordt, moet voor al onze kinderen toegankelijk zijn. Daarom moeten zetten. Maar oké, als je zegt dat je het niet kunt wijzen wij om zowel juridische als praktische als betalen ... Dat is eigenlijk hetzelfde als in de huidige situatie. ideologische redenen dit amendement af. We rekenen Alleen ga je dan, vanuit het vertrouwen dat iemand dat niet daarbij op steun van het kabinet. zomaar doet, zorgen voor een tegemoetkoming. Dat is hoe ik het zie. Bovendien staat er in mijn amendement dat de De heer Van Meenen pakt het subtieler aan; dat moet ik minister eventueel aanvullende eisen kan stellen aan de hem nageven. Hij zoekt de aansluiting bij een code die regeling, als het te gek wordt of als zo'n conceptcode echt scholen voor tweetalig onderwijs al hebben aangekondigd contrair is aan de intenties van de wet. Dan zou de minister en eist daarbij van scholen dat ze een bindende regeling ook aanvullende eisen aan die code moeten stellen. Ik hoop hebben die uitsluiting voorkomt als ouders niet kunnen dat de indieners er in ieder geval op die manier naar willen betalen en er ook sancties tegenover stellen als scholen kijken en nog verdere sympathie ... zich daar niet aan houden. Je zou kunnen zeggen dat dit precies is wat de wet wil, namelijk dat niemand buitengesloten wordt, en dat het amendement dus De heer Kwint (SP): overbodig is, maar we zien de vraag vanuit scholen naar Nog verder? Zo. ruimte om dit zelf te kunnen inrichten ook wel. Dat neemt niet weg dat wij het risico van verschraling wel anders blijven wegen en vragen hebben bij wat het betekent als je De heer Van Meenen (D66): voor deze specifieke scholen afstapt van de vrijwilligheid Ik weet niet precies hoe ik dat hier moet vragen. en beweegt richting betalen voor wie dat kan. Dan komen we weer terug bij de vraag of je straks met je bankafschriften langs de directeur moet. De heer Kwint (SP): Meneer Van Meenen vraagt vandaag wel het uiterste van De heer Van Meenen (D66): mijn ideologische flexibiliteit. Ik zie zeker de richting waarin Geen enkel misverstand: D66 gaat deze wet steunen, los hij beweegt. Zoals ik al zei, de intenties en de van wat er met het amendement gebeurt. Dat is dus geen uitgangspunten zijn volgens mij identiek. Dat vinden wij drukmiddel, maar het is wel een poging om iets te doen mooi. Wij blijven zitten met het punt dat wij die verschraling aan de vrees die er is bij een aantal scholen. Ik ben op een anders wegen. Wij denken echt dat die verschraling primair bijeenkomst geweest van 150 schoolleiders in het tweetalig zal optreden in het aanbod van reizen en excursies en

Initiatiefwetsvoorstel-Kwint/Westerveld 10 december 2019 Tweede Kamer over de vrijwillige ouderbijdrage TK 34 34-33-6 minder in het onderwijsaanbod. Meneer Van Meenen heeft De heer Kwint (SP): gelijk als hij zegt dat we weg moeten blijven van allerlei Nou ja, dat is 38 jaar lang de opstelling geweest van de bureaucratische zaken, zoals met de loonstrookjes overheid en het probleem bestaat nog steeds. Ik zei al langsgaan bij de schooldirecteur. Het klopt ook dat dit niet eerder in mijn beantwoording dat volgens 14% van de in zijn amendement staat. Maar het feit dat het er niet in ouders in het primair onderwijs en 18% van de ouders in staat, betekent ook dat je het daarmee niet helemaal kunt het voortgezet onderwijs uitsluiting plaatsvindt op hun voorkomen. Daar zit voor ons nog steeds een punt van zorg. school als de ouderbijdrage niet voldaan wordt. We kunnen hier bijna de muren behangen met alle convenanten die zijn afgesloten. Begrijp me niet verkeerd, ik vind het een De heer Rog (CDA): mooie stap van de koepel voor tweetalig onderwijs. Ik vind Ik wil in ieder geval aangeven dat ik blij ben met de toon het goed dat zij dat doen. Ik denk ook dat het getuigt van van de indieners. Die is al minder laconiek. Ze leggen zich enig bewustzijn en het doorhebben van maatschappelijke al minder neer bij de bijkomende schade die mogelijk kan veranderingen dat zij die stap gezet hebben. Maar ontstaan voor deze profielscholen. Dat laat onverlet dat de uiteindelijk staat voor ons in de kern centraal dat het heer Kwint zijn eigen opvattingen heeft over onderwijs dat wij met z'n allen financieren, ook voor amendementen. Dat is natuurlijk begrijpelijk. Mijn vraag iedereen toegankelijk moet zijn. Daarbij past volgens ons aan hem is hoe hij staat tegenover het convenant dat de dat het niet betalen van de ouderbijdrage niet tot uitsluiting scholen voor tweetalig onderwijs inmiddels met elkaar mag leiden. Daar zit volgens mij een verschil van opvatting. hebben afgesproken. Hierin zijn zij een financiële ondersteuningsregeling overeengekomen voor ouders die Nogmaals, ik kan het niet vaak genoeg benadrukken, wij niet kunnen betalen. Daar conformeren ze ook hun toetsing hebben die mails allemaal serieus gelezen, maar wij denken aan. Scholen die daar niet aan voldoen, kunnen dus ook echt dat de risico's van verschraling ontzettend meevallen, niet langer dat predicaat hebben. Daarmee zijn ze dan omdat het overgrote deel van de kosten die een school feitelijk niet meer zo'n school. maakt, primair opgaat aan excursies en reizen. Nogmaals, een excursie kan een ontzettend nuttige, leuke en leerzame ervaring zijn, daar doe ik niet aan af, maar je kunt niet gelijk De heer Kwint (SP): stellen dat het tweetalig onderwijs dan ophoudt. In die zin Voor een deel heb ik daarop geantwoord aan de heer Van relativeren wij die zorgen. We hebben genoeg Meenen. Ik vind dat een stap in de goede richting. Absoluut. schooldirecteuren en schoolleiders gesproken om te zien Dat neemt niet weg dat hiermee het onderscheid tussen dat zij er echt serieuze zorgen over hebben, maar dat heeft niet kunnen en niet willen betalen geïntroduceerd wordt. ons er niet van overtuigd om van dit centrale punt — Dat is wel een stap weg van het concept vrijwillige onderwijs door iedereen betaald, voor iedereen toegankelijk ouderbijdrage, zoals we dat in de wet hebben vastgelegd. — af te stappen. Ik noemde in mijn spreektekst het voorbeeld van een school voor tweetalig onderwijs in Utrecht. Ik heb die regeling Ik was de heer Rog nog een antwoord verschuldigd over naast de code gelegd. Ik vermoed dat die school voldoet de Stichting Leergeld. In veel opzichten is dit dezelfde vraag aan de regeling zoals die er nu uitziet, maar de details van maar dan anders geformuleerd. Raken we niet juist minder die code zijn nog niet bekend. Ik weet ook niet in welke draagkrachtige gezinnen wanneer het aanbod verschraalt? mate van detail die ingevuld gaat worden. Eerlijk gezegd Ik heb nu zes keer gezegd, geloof ik, dat wij de zorgen over zijn wij niet gerustgesteld, omdat men al vanaf €100 boven de verschraling van het aanbod wel wat anders wegen, bijstandsniveau buiten hun kwijtscheldingscategorie zou maar dat we bereid zijn om dat onderdeel op te nemen in vallen, terwijl bedragen van €500, €600, €700 echt te hoog de monitoring en de evaluatie van de wet, zoals de heer zijn om te vragen van iemand met zo'n laag inkomen. Van Meenen in eerste termijn zei. We zijn vooral ontzettend Daarmee raakt dat wel degelijk de toegankelijkheid van het blij en dankbaar voor het belangrijke werk dat de Stichting onderwijs dat door ons allemaal betaald wordt. Leergeld doet. Wij zien ook dat de stichting in meer dan een kwart van de gemeenten niet actief is en dat ze te maken heeft met een sterke toename van het aantal De heer Rog (CDA): aanvragen. Laten we ook niet vergeten dat de Stichting Dat is waar, dus er moet gekeken worden naar hoe dat Leergeld een heel stuk meer doet dan alleen schoolreisjes. ingevuld wordt. Wij hebben straks deze wet, die mogelijk Ik noem het lidmaatschap van de sportvereniging, op brede steun kan rekenen. Tegelijkertijd is er zorg over sportkleding, muziekles, toneel, scouting, een fiets of een die profielscholen. Daarvoor worden nu convenanten laptop op school. Dan is de armoede onder kinderen in gesloten of aparte regelingen getroffen, niet meteen door Nederland nog steeds zo groot — een op de negen kinderen de staat, maar door die scholen, door die gemeenschappen, groeit op in armoede — dat wij niet weten of bijvoorbeeld in overleg, ook met ouders, als het aan mijn fractie en €1.000 voor een China-reis nu wel de beste besteding van enkele andere ligt. Is dat niet een prettigere weg om te het armoedegeld is. Sterker nog, wij denken dat het niet zo gaan? Daarbij vallen het kerstontbijt en de gewone reizen is. De Stichting Leergeld is dit zelf overigens ook met ons natuurlijk onder de reikwijdte van deze wet, maar dat extra eens, aangezien in de praktijk eigenlijk bijna alle lokale curriculum wordt wel bekostigd door de ouders die dat jeugdfondsen een maximaal bedrag voor de aanvraag kunnen, waarover dan afspraken gemaakt worden. Is het hanteren van rond de €200 tot €300. Bovendien zien we ook niet beter om dat daar te laten dan om het hier vanuit de na dit wetsvoorstel nog altijd een belangrijke rol voor de overheid op te leggen? Stichting Leergeld weggelegd. De ouderbijdrage wordt niet verboden en niet gemaximeerd. Dus wanneer scholen uiteindelijk in overleg met ouders die het niet kunnen betalen en de Stichting Leergeld wel een mogelijkheid zien om kinderen mee te nemen, dan juichen wij dat in de toekomst eigenlijk alleen maar toe.

Initiatiefwetsvoorstel-Kwint/Westerveld 10 december 2019 Tweede Kamer over de vrijwillige ouderbijdrage TK 34 34-33-7 Dan wil ik voor de overige neveneffecten, tenzij er nog dat een hele mooie discussie wordt, maar ik denk niet dat vragen zijn — zo vaak sta ik hier nou ook weer niet — alsnog die op deze plek nu thuishoort. het woord geven aan collega Westerveld. De heer Rudmer Heerema (VVD): Ik denk dat de gemeenten daarin op dit moment een goede De voorzitter: rol spelen, zeker als je ziet wat voor verschillende regelingen Gaat uw gang, mevrouw Westerveld. ze hebben die het beste passen bij de mensen in hun gemeente. Ik denk alleen dat we kunnen helpen om te zorgen dat mensen de juiste regelingen kunnen vinden als ze die niet kennen. Dat is ook in antwoord op de heer Kwint de bedoeling van mijn amendement geweest met betrekking Mevrouw Westerveld (GroenLinks): tot bijvoorbeeld kinderen in armoedegezinnen die wel talent Ik kom dan op het blokje varia. Dat zien we de minister altijd hebben. Ik wil zorgen dat het voor die speciale groep doen aan het einde, dus we willen dat goede voorbeeld mogelijk is om deel te nemen aan het onderwijs en andere volgen. Er zijn nog een aantal vragen gesteld over de mogelijkheden die er voor ze zijn. Het zou mij dus niet effecten van ons wetsvoorstel op andere zaken. De heer zozeer gaan om iets terug te halen naar de landelijke Beertema — ik hoop dat hij meeluistert — zei dat wij de overheid, als wel om het zo groot mogelijk maken van de invloed van de medezeggenschap beperken. Dat klopt. bekendheid van die regelingen. Ik vroeg me af of de Momenteel heeft de medezeggenschapsraad indieners daarbij een rol zien weggelegd voor zichzelf of instemmingsrecht op de hoogte van de vrijwillige voor de wet die zij aan deze Kamer hebben voorgelegd. ouderbijdrage en op de besteding ervan. Dat blijven ze wel houden in ons voorstel, maar wat wij veranderen is dat de medezeggenschap ook het recht heeft om te zeggen: als je Mevrouw Westerveld (GroenLinks): die vrijwillige ouderbijdrage niet betaalt, dan mag een kind Wij zien niet zozeer een rol voor onszelf. Het klopt natuurlijk niet mee. Dus in die zin beperken wij inderdaad wat de wel dat de regelingen juist onbekender zijn bij de mensen medezeggenschap te zeggen krijgt. Wij vinden dat een heel die minder te besteden hebben en het dus eigenlijk het terechte beperking om dat landelijk in wetgeving af te hardst nodig hebben. Dat zie je ook bij heel veel andere spreken. Dat vinden we ook omdat je als wetgever kaders regelingen. Dat is een groter probleem. Het zou inderdaad vaststelt waarbinnen de medezeggenschapsraad goed zijn als scholen en gemeenten beter met elkaar beslissingen neemt. Dit onderwerp vinden we zo relevant afstemmen welke regelingen er zijn en hoe daarvan dat het wat ons betreft in een wet hoort. Een reden hiervan optimaal gebruik kan worden gemaakt. Dat geldt trouwens is ook dat we willen blijven benadrukken dat we ongelijkheid ook voor heel veel andere activiteiten, want gemeenten op scholen zien. Als op de ene school wordt bepaald dat doen meer van dat geld. Bijvoorbeeld culturele activiteiten de ouderbijdrage enkele honderden euro's is en op de of sportactiviteiten worden vaak ook gedeeltelijk uit andere school een tientje, dan heeft dat een selecterend gemeentelijke potjes betaald voor zover het kinderen betreft effect. Als dan ook nog een kind buitengesloten kan worden uit gezinnen die moeilijker kunnen rondkomen. We hopen bij het niet betalen van een bedrag, dan heeft dat een wel dat deze wet het effect gaat hebben dat scholen sterkere selecterende werking. Dan ga je als bijstandsouder gemeenten gemakkelijker weten te vinden. Uiteindelijk zeker niet je kind op een school zetten waar die hopen we ook dat ouders gemeenten makkelijker weten te ouderbijdrage hoog is. vinden.

Verder is gevraagd of het klopt dat scholen de ouderbijdrage niet mogen inzetten voor extra personeel. We hebben dat De heer Rudmer Heerema (VVD): eens goed nagezocht en hebben onder andere op de site Wij bedoelen volgens mij hetzelfde. Volgens mij zitten we van het ministerie van OCW kunnen lezen dat de bijdrage hier ook hetzelfde in. De zoektocht is: hoe kunnen we zorgen is bedoeld voor extra activiteiten voor leerlingen en dus dat dit zo goed mogelijk geregeld wordt? Misschien past niet voor het primaire proces. Wij lezen het zo dat het dus die vraag dan ook wel het beste bij de minister. De minister de bedoeling van de wet is dat die ouderbijdrage zeker niet heeft met enige regelmaat overleg met grote besturen. Ik wordt bestemd voor extra personeel. Ook vanuit ben benieuwd of de minister een inkijkje kan geven in of bedrijfsvoering lijkt het ons niet zo verstandig om dit een gespreksonderwerp is bij die besprekingen. Kan hij structurele kosten te dekken vanuit een vrijwillige bijdrage. toetsen of aftasten bij besturen of dit een gesprekspunt is Maar we kunnen ook niet goed vinden of de wet dit uitsluit. met gemeenten? Of is het iets is wat ze voorbij laten gaan? Die vraag is ook in de eerste termijn aan de minister gesteld Want hiervoor kunnen we het geld inzetten dat gewoon en we zijn ook heel benieuwd wat hij daarop gaat beschikbaar is voor de doelgroep die het niet kan betalen. antwoorden.

De heer Heerema heeft gezegd dat hij het veel interessanter Mevrouw Westerveld (GroenLinks): zou vinden om te kijken of gemeenten die niet meedoen Het zou goed zijn als de minister aangeeft of dit een met regelingen voor kinderen in armoede, niet zachtjes gespreksonderwerp is. Daarbij wil ik wel een kanttekening geduwd kunnen worden zodat deze kinderen misschien wel maken. Je kunt de vraag stellen of gemeentegeld dat gaat in staat worden gesteld om mee te doen of dat het wellicht naar gezinnen die in armoede leven wel bedoeld is om dit landelijk kan worden afgedwongen. Eigenlijk vraagt hij soort gaten te vullen. Ik hoor de heer Heerema zeggen: het hiermee of we gemeenten niet beter kunnen aansturen en zijn geen gaten ... vraagt hij misschien ook wel of we de decentralisatie van armoede niet kunnen terugdraaien. Volgens mij is dat een nieuw standpunt van de VVD. Het zou heel interessant zijn om daar het debat over te kunnen voeren. Ik denk ook dat

Initiatiefwetsvoorstel-Kwint/Westerveld 10 december 2019 Tweede Kamer over de vrijwillige ouderbijdrage TK 34 34-33-8 De voorzitter: de wet zijn vastgelegd. Ook dat is een reden waarom wij Dat hoort u helemaal niet, want hij mag alleen door de vinden dat wij hier dan maar heel duidelijke wettelijke microfoon spreken. Dan geldt het, anders niet. kaders voor moeten maken.

Voorzitter. Ik rond af, want ik denk dat wij op alle vragen Mevrouw Westerveld (GroenLinks): zijn ingegaan. Wij hopen dat onze reactie de Kamerleden Ik wilde daarmee zeggen dat we zien dat de ouderbijdrage voldoende heeft overtuigd. Als laatste zou ik nogmaals op sommige plekken heel hoog is. Een heel groot deel van willen benadrukken dat onze wet voor de meeste scholen dat geld gaat toch vaak naar buitenlandreizen. Wij willen helemaal niets gaat veranderen, want de meeste scholen de vraag stellen of het armoedegeld bedoeld is voor de doen het hartstikke goed en zorgen ervoor dat de activiteiten €999 die gaat naar de Chinareis. Wij denken dat gemeenten die zij organiseren, betaalbaar blijven of anders dat er die afweging uiteindelijk misschien wel anders zullen regelingen zijn, zodat kinderen mee kunnen doen. Maar maken. soms gaat het wel mis, en juist voor die gevallen is onze wet er dan. Wij vinden dat relevant omdat we vinden dat Voorzitter. De heer Rog had ook nog een aantal vragen. Hij we, juist in een stelsel waarin het onderwijs door ons wees ons op het advies van de Raad van State, die zich allemaal is betaald en van ons allemaal is, moeten streven afvroeg of een wet eigenlijk wel nodig is. Ik hoop dat we naar gelijke kansen voor ieder kind. In ons onderwijs mag hem er inmiddels van hebben overtuigd dat het in de geen kind de dupe worden van de portemonnee van zijn praktijk te vaak misgaat. Ook wordt er al sinds 1981 op ouders. Daarom dit wetsvoorstel. Dit wetsvoorstel benadrukt gewezen dat de vrijwillige ouderbijdrage vrijwillig zou dat kinderen niet mogen worden ingezet als moeten zijn, maar we zien in de praktijk dat die niet zo wordt onderhandelingsmiddel in het gesprek, dat natuurlijk wel ervaren. Daardoor vinden wij dat er een aparte wet voor gevoerd mag worden, tussen de school en de ouders over nodig is. het wel of niet betalen van zo'n vrijwillige ouderbijdrage. Het zou mooi zijn als we vandaag een extra stap hebben De heer Rog sprak ook nog over de VO-raad. Hij zei dat hij gezet in de richting van meer kansengelijkheid voor alle begreep dat minister Slob de VO-raad op de knieën heeft kinderen. gedwongen en uiteindelijk ook daarmee een convenant heeft afgesloten. De heer Rog was wat in verwarring over het standpunt van de VO-raad. Ik zou hem vooral willen De voorzitter: zeggen: dat zouden we aan de minister moeten vragen. Dank u wel. Daarmee komt er een einde aan de termijn van Wat er tussen die twee partijen in een gesprek is gebeurd, de indieners. De minister krijgt nog de gelegenheid om de weten wij natuurlijk ook niet. Ik kan wel vertellen dat wij bij Kamer te adviseren. de eerste versie van onze wet verschillende organisaties hebben gevraagd om via een internetconsultatie te reageren. We hebben het ook aan de VO-raad voorgelegd. Zij hebben er in eerste instantie niet voor gekozen om hun reactie op ons openbaar te maken. Daarop kregen de heer Minister Slob: Kwint en ik uiteindelijk van een aantal scholen het verwijt Dank u wel, voorzitter. Allereerst ook woorden van dat wij ze niet zouden hebben geraadpleegd. Dat hebben waardering voor de initiatiefnemers en hun ondersteuners we dus wel gedaan, zou ik hier nog even willen voor het werk dat ze gedaan hebben. Het is voor mij ook benadrukken. Enkele weken geleden kregen wij, net als u bijzonder om hier te staan in de hoedanigheid van adviseur allemaal, een heel aantal brieven binnen van scholen, vooral namens het kabinet. Ook de dag is bijzonder, want het is in het tweetalig onderwijs. Daar is de heer Kwint in zijn de 71ste verjaardag van de Universele Verklaring van de antwoorden al uitvoerig op ingegaan. Zij kwamen bij ons Rechten van de Mens, maar het is ook mijn 33ste trouwdag. eigenlijk pas vanaf september in grotere aantallen binnen. De voorzitter: Dan vroeg de heer Rog ook nog of deze wet wel nodig was Gefeliciteerd. en of de minister er niet via de inspectie voor zou kunnen zorgen dat kinderen niet worden buitengesloten. Daar zit natuurlijk juist de crux: op dit moment mag het; op dit Minister Slob: moment mogen scholen dat zeggen. We hebben er heel Het is het allerbeste wat ik ooit in mijn leven heb gedaan. veel schoolgidsen op nageslagen en daarin staat soms heel Maar ik heb het er graag voor over om vandaag hier te duidelijk: als u de vrijwillige ouderbijdrage niet betaalt, mag staan en de vragen die aan mij gesteld zijn over dit uw kind niet mee. We hebben zelfs een school gevonden wetsvoorstel te beantwoorden en ook een advies aan de die aangeeft dat als het kind de opdracht dan op school Kamer te verwoorden, in alle bescheidenheid uiteraard. moet doen, daar ook nog een bijdrage voor wordt gerekend. Dat lijkt ons al helemaal niet de bedoeling, maar in de Voorzitter. Ik denk dat het de Kamer wel helder is waar ik, praktijk zien we dus wel verschillende van die voorbeelden. namens het kabinet, sta ten opzichte van de vrijwillige De inspectie kan natuurlijk niet handhaven op iets wat ouderbijdrage. De wet biedt ruimte voor een vrijwillige gewoon mag volgens de geldende wet- en regelgeving. ouderbijdrage. Daar is de instemming van de medezeggenschapsraad voor nodig; dat is ook al gewisseld. We hebben net al aangegeven dat we verschillende De school moet ook helder communiceren over deze afspraken en convenanten niet helder genoeg vinden. Ook vrijwilligheid en over de hoogte van de bijdrage. Zo is er in e-mails die wij krijgen en in krantenartikelen lezen wij onder andere een verplichting om het in de schoolgids te dat scholen ook nog weleens zeggen: de afspraken die we vermelden, wat niet altijd gebeurt. In de afgelopen twee maken, gooien we over onze schouder zolang die niet in jaar ben ik er zelf altijd heel helder over geweest, ook vanuit

Initiatiefwetsvoorstel-Kwint/Westerveld 10 december 2019 Tweede Kamer over de vrijwillige ouderbijdrage TK 34 34-33-9 het oogpunt van kansengelijkheid, dat het niet goed is als wel een beetje boven dit onderwerp blijven hangen. Het kinderen worden uitgesloten van activiteiten die door de gaat overigens op heel veel plekken gewoon goed, maar school worden georganiseerd. Dat kan gebeuren en dat toch zijn er van tijd tot tijd de voorbeelden waar we ook in gebeurt soms ook. De afgelopen jaren hebben we in de de afgelopen jaren over hebben gesproken. Kamer een aantal keren voorbeelden aan de orde gehad van gevallen waarin ouders de vrijwillige bijdrage niet De vraag, die in het debat ook terecht door de heren betaalden. Ik weet niet of dat heel veel gebeurt. Er werd Heerema en Rog is gesteld, is dan wel: wat betekent dat verwezen naar de schoolmonitor, waarin ouders aangeven dan voor dat extra aanbod — tweetalig onderwijs, DAMU, wat hun ervaring is. Het is nog best lastig om dat heel Loot en technasium zijn met name genoemd — waarvan precies te kunnen vaststellen, maar je kunt ook zeggen: we nu weten dat dat met name door die vrijwillige ieder kind die dit overkomt, is er een te veel. We moeten ouderbijdrage kan worden aangeboden door de scholen? met elkaar proberen te voorkomen dat dit soort situaties Als we het nu zo strak in de wet zetten, gaan ouders dan ontstaan. De Kamer weet dat ik daarover afspraken heb niet opeens denken: o, wacht even, er staat nu zelfs in de gemaakt met de sectorraden. Er zijn ook vragen over wet dat het vrijwillig is; dan gaan we gewoon maar niet gesteld, onder anderen door de heer Rog. De sectorraden, betalen. Ook al kan men het misschien wel betalen. Betekent zowel de PO-Raad als de VO-raad, hebben uiteindelijk ook dat dan niet dat eigenlijk het vloerkleed onder deze toch op mijn verzoek richtlijnen opgesteld. Die richtlijnen zijn mooie extra aanbiedingen in scholen wordt weggetrokken? ook geaccordeerd door de algemene ledenvergaderingen Als we even een optelsom maken van de hoeveelheid van deze sectororganisaties. Daar zijn heel veel besturen scholen die hier gebruik van maken — het is voortgezet bij aangesloten, maar niet altijd alle besturen. Er is nog een onderwijs — dan zijn dat toch wel zo'n 200 à 300 instellingen verschil tussen de PO-Raad en de VO-raad. De PO-Raad die gebruikmaken van dit extra aanbod. We weten dat er heeft het gewoon in de breedte gedaan voor alle activiteiten. ongeveer 600 instellingen zijn. Dus ongeveer de helft van De VO-raad heeft een restrictie gemaakt rond de de scholen heeft hiermee te maken. Ik heb die zorg, die in profielscholen tweetalig onderwijs, technasium, DAMU en de eerste termijn werd verwoord, serieus genomen. Het Loot, omdat er zorgen zijn dat op het moment dat je die er was ook dezelfde zorg die de VO-raad had geuit; daarom ook onder zou laten vallen, er dan een verschraling zou maakten zij de restrictie bij de richtlijn die zij gemaakt gaan plaatsvinden. Misschien zou dat zelfs wel het hadden, in tegenstelling tot de PO-Raad. Dat was, denk ik, verdwijnen van het aanbod betekenen. Ik kom daar zo nog publieke informatie. Dat was een zorg waarvan we ook niet op terug. zomaar moeten zeggen: dat zal misschien allemaal wel meevallen. Deze wet gaat verder. Er is ook gevraagd: wat is dan het verschil tussen die richtlijnen en deze wet? Bij de richtlijnen Wat heb ik, mede naar aanleiding van de eerste termijn in gaat het in principe, ook als het gaat om de handhaving en september, gedaan? Was het wel in september? In ieder het toezicht erop, om een vorm van zelfregulering. Men geval een aantal weken geleden. Toen heb ik twee dingen heeft afspraken gemaakt. Men zegt dat men zich eraan gaat gedaan. Er is nog een keer heel uitgebreid met de inspectie houden, maar als dat niet gebeurt, kun je in de gesproken. Wat is nou hun ervaring als zij in het land op al handhaafbaarheid eigenlijk niets. En dat is wel een die scholen komen, juist als het om dit onderwerp gaat? toegevoegde waarde van dit wetsvoorstel. Daarom heb ik Ook hebben we de VO-raad gevraagd om ons een paar zelf ook een keer aangegeven dat dat voor mij een optie is namen van scholen te geven die hiermee te maken hebben die altijd in beeld is geweest. Op het moment dat je in de en waar men gewoon grote zorgen heeft over wat er wet nu heel duidelijk bepaalt dat het eigenlijk de praktijk misschien gaat gebeuren. Daar zijn ook gesprekken mee zou moeten zijn dat een vrijwillige ouderbijdrage vrijwillig gevoerd. is en dat kinderen niet kunnen worden uitgesloten, biedt dat de inspectie een extra mogelijkheid om gewoon toezicht De uitkomst van deze gesprekken is eigenlijk tweeledig. te houden en eventueel ook op te treden op het moment Allereerst constateren wij dat de scholen de geest van dit dat kinderen worden uitgesloten en dat niet als oorbaar wetsvoorstel, dat je kinderen niet moet uitsluiten, gewoon wordt beschouwd. Op dit moment kan de inspectie er wel breed ondersteunen. Dat is ook de basishouding van op toezien dat de mr zijn positie heeft ingenomen. De iedereen die in het onderwijs actief is. Het tweede is dat de inspectie kan toezicht houden op de communicatie in de ervaringen van nu zijn dat het overgrote deel van de ouders schoolgids. Want dat zijn allemaal bepalingen waar men gewoon de ouderbijdrage betaalt, ook in die situaties — ik zich aan moet houden. Maar de inspectie kan niet in de geloof dat de heer Kwint daar woorden aan gaf — waarin dagelijkse praktijk op de scholen haar taak uitvoeren, omdat scholen zelf klip-en-klaar zeggen dat ze niemand uitsluiten, daar gewoon geen wettelijke basis voor is. Dat is wat in ook niet als het om die extracurriculaire activiteiten gaat. deze wet nu wel geregeld wordt. Ik stel dat gewoon even Ik moet bij die term altijd even op mijn spiekbriefje kijken, vast als een feitelijke constatering. want het is een term waar je zomaar halverwege in kunt vastlopen. Ouders betalen over het algemeen die bijdrage. De grote vraag is: maar wat betekent dit dan voor de praktijk Als we het in percentages willen vervatten: het wordt door van alledag? Het betekent dat er helderheid komt over de zo'n 80% tot 95% gewoon betaald. Waarom doen ouders vrijwillige ouderbijdrage. Het woord is eigenlijk al heel dit? Eigenlijk om een hele simpele reden: men vindt dit duidelijk, maar er komt nu ook gewoon een wettelijke gewoon waardevol. Dit is een waardevol extra aanbod en duidelijkheid dat het vrijwillig is en dat je kinderen dus niet men vindt het belangrijk voor de kinderen dat dit aanbod mag uitsluiten. Dat kan ook bijdragen aan het terugdringen in de praktijk wordt aangeboden. Men heeft er dus ook geen van de kansenongelijkheid. Daar zijn ook vragen over enkel belang bij en ook geen baat bij dat dat aanbod minder gesteld. Het zal de kans dat kinderen worden uitgesloten, wordt of zelfs helemaal verdwijnt, ook als datgene wat nu minder groot maken dan in de huidige situatie het geval is. in principe al de regel zou moeten zijn, in de wet wordt In de huidige situatie, die inderdaad al jaren voortduurt, is vastgelegd. de vrijblijvendheid of in ieder geval de onduidelijkheid toch

Initiatiefwetsvoorstel-Kwint/Westerveld 10 december 2019 Tweede Kamer over de vrijwillige ouderbijdrage TK 34 34-33-10 Er zit ook een stukje onderlinge solidariteit achter. Zoals de voorbeelden. Dus het komt van tijd tot tijd toch voor. Mijn heer Kwint en mevrouw Westerveld aangaven, heeft men insteek is dat ieder kind dat buitengesloten wordt, er één in principe al regelingen gemaakt om, als er dan toch niet te veel is. Dat zouden we moeten zien te voorkomen. De betaald kan worden, ervoor te zorgen dat het geld op een vraag is dan wel op welke wijze je dat doet. andere manier binnenkomt. Dat gebeurt op verschillende manieren. Soms betalen de andere ouders iets meer. Het komt ook voor dat een gemeente bijdraagt. Daar was net De heer Rog (CDA): een vraag over. Inderdaad, er zijn soms gemeentes die Precies, daar zijn we het helemaal over eens: ieder kind is zeggen dat zij dit belangrijk vinden in hun gemeente, in hun er één te veel. De vraag die zich voordoet, is de volgende. regio, en daar dus ook wat geld voor over hebben. Het komt Als we zien dat dit een probleem is, dat er convenanten zijn ook voor dat de Stichting Leergeld — de naam viel al — gesloten en dat de sector zelf initiatieven heeft genomen, geld bijdraagt. Soms heeft men in de school ook gewoon moeten we dan nu als Staat alles dichtregelen of kiezen wij een ander potje dat men kan gebruiken om er toch voor te voor — ook naar analogie van de gedachte van de minister zorgen dat dat aanbod er komt. Dat is in feite nu al de — meer soevereiniteit in eigen kring en subsidiariteit? Kijken situatie. De veronderstelling dat dit opeens allemaal heel we eerst hoe het gaat nu de sector het heeft opgepakt en anders zal zijn als het straks in de wet staat ... We weten hoe dat uitpakt, in plaats van nu een veel verdergaande wet het natuurlijk nooit zeker, maar dat is geen veronderstelling in te voeren, ook voor dat extracurriculaire deel, waarbij waarvoor gelijk heel veel grond is als we zien wat er nu in we vervolgens gaan monitoren wat de gevolgen zijn? Ik de dagelijkse praktijk in de scholen al gebeurt en hoe men vind dat nogal een risico, want daar wordt tamelijk laconiek al probeert om daar met elkaar op een goede manier uit te over gedacht. komen.

Ik kom straks tot slot nog even bij de amendementen. De voorzitter: Voordat ik bij mijn advies kom, wil ik eerst een paar losse De minister, tot slot. vragen beantwoorden. Daarna ga ik in op de amendementen. Die proberen eigenlijk een weg te zoeken in de onzekerheid die misschien gaat ontstaan en wat dan Minister Slob: de beste oplossing is. Ik heb niet de indruk dat de indieners laconiek zijn en ik sta hier ook niet met een laconieke houding. Ik kom daar straks bij mijn advies even op terug, want dan zal ik ook De voorzitter: onderbouwen op welke wijze ik aankijk tegen dit Maar ik geef eerst de heer Rog het woord. wetsvoorstel en tegen de amendementen die vanuit de Kamer zijn ingediend. Dan zal ik ook ingaan op de vraag die u hier stelt: hoe moeten we dat uiteindelijk in totaliteit De heer Rog (CDA): zien, en wat is er wel of niet vruchtbaar met betrekking tot Het is een ingewikkelde taak waar we voor staan, want dit onderwerp en de ruimte die je graag zou willen geven iedereen in de Kamer en in vak-K vindt hetzelfde, namelijk aan de scholen als het gaat om de keuzes die ze kunnen dat we de geest van de wet, zoals de minister het noemt, maken? steunen. We willen niet dat kinderen worden uitgesloten. Mevrouw Westerveld zegt dat er eigenlijk niet zo veel verandert. De minister zegt dat het eigenlijk bijna overal De heer Renkema (GroenLinks): goed gaat. En toch hebben we het hier over een wettelijk Ik heb nog een vraag naar aanleiding van de informatie die ingrijpen. Mijn vraag aan de minister is de volgende. Hij de minister geeft over het aantal scholen en hoe ouders heeft convenanten gesloten. De sector zelf is aan de slag kijken naar die vrijwillige ouderbijdrage. Het gaat ietsje gegaan wat betreft het aanvullende pakket, het verder dan het initiatiefwetsvoorstel, maar in de eerste extracurriculaire deel van de profielscholen. Hoeveel termijn is dat vrij uitgebreid aan de orde geweest. Ik hoor incidenten hebben zich nog voorgedaan nadat de minister nu dat bijna de helft van de besturen in het voortgezet uiteindelijk met de twee sectorraden een convenant heeft onderwijs zo'n profiel heeft of de vrijwillige ouderbijdrage gesloten? voor bepaalde activiteiten inzet. De minister zegt dat 80% tot 95% van de ouders dat graag betaalt, omdat ze het belangrijk vinden. Ik wil toch nog wel een reflectie horen Minister Slob: van de minister op de inzet van de vrijwillige ouderbijdrage Dat is een vraag die de heer Rog ook in zijn eerste termijn voor dit soort concepten. Is het wenselijk dat we zo'n heeft gesteld. Er zijn bij ons geen incidenten gemeld. Maar belangrijk onderdeel van het voortgezet onderwijs laten dat is het ingewikkelde bij dit onderwerp, want als je betalen door ouders? bijvoorbeeld kijkt naar wat er uit de Schoolkostenmonitor komt, dan zie je dat ouders soms wel op die manier meldingen doen. U weet dat de Schoolkostenmonitor niet Minister Slob: frequent, niet iedere maand, gehouden wordt. Dit wordt Dat brengt me gelijk bij een aantal vragen die ik wilde niet ergens landelijk geregistreerd. Op grond daarvan zou beantwoorden, want de heer Renkema was ook degene die je kunnen veronderstellen dat het misschien wel meevalt, de discussie in de eerste termijn vanuit de Kamer behoorlijk want men is het gewoon aan het regelen. Maar nogmaals, verlevendigde door te zeggen: moeten we die vrijwillige je kunt ook niet uitsluiten dat dit soort situaties zich wel ouderbijdrage niet helemaal afschaffen? Het kabinet heeft weer gaan voordoen. De afgelopen twee jaren ben ik een geen enkele aanleiding om dat te gaan doen en heeft ook x-aantal keren, meestal vanuit de Kamer, benaderd met geen enkele drang om dat te doen. Wij vinden het in voorbeelden. Ook een programma als Kassa kwam met principe goed dat er vrijwillige ouderbijdragen worden

Initiatiefwetsvoorstel-Kwint/Westerveld 10 december 2019 Tweede Kamer over de vrijwillige ouderbijdrage TK 34 34-33-11 gevraagd, maar dan moet het wel heel erg helder zijn dat Mevrouw Van den Hul zei: moeten we het niet maximeren? het vrijwillige ouderbijdragen zijn. Die kunnen echt een Het kabinet heeft geen drang om dat te gaan regelen. We toegevoegde waarde hebben in de scholen. Dat zien we zijn ook een beetje bang dat dan datgene wat je maximeert natuurlijk ook gewoon gebeuren. ook weer een beetje de norm gaat worden. Ik denk dat het veel belangrijker is dat aan de voorkant zo'n medezeggenschapsraad gewoon zijn taak serieus neemt. De voorzitter: Zeker als het om absurde bedragen gaat — dat durf ik haast De heer Van Meenen. Oh, de heer Renkema tot slot. U wel te zeggen als het om duizenden euro's gaat — zou het spreekt overigens namens GroenLinks; dat had ik er nog heel goed zijn als men daar op deze wijze gewoon heel niet bij gezegd. duidelijk in is en zegt: dat moeten we op deze wijze niet doen. Maar als je een norm gaat stellen, in de trant van "zo veel mag wel", dan weet u hoe het vaak gaat: dan wordt De heer Renkema (GroenLinks): het een soort middelpunt waar alles naartoe gaat. Wij Nog even over dit punt. Ik erken dit, zeker als het gaat over hebben in ieder geval geen drang om daar in de wet op dit een vrijwillige ouderbijdrage van enige euro's: €40, €50 of moment iets in te gaan wijzigen. Dat hebben de indieners €60 per jaar. Maar het gaat ook over voorbeelden waarbij overigens ook niet gedaan. een heel belangrijk deel van het onderwijs — juist ook heel waardevolle onderdelen — worden bekostigd vanuit de vrijwillige ouderbijdrage. Is de minister het met mij eens Mevrouw Van den Hul (PvdA): dat dit eigenlijk niet de bedoeling was van de vrijwillige Dank u wel. Dat lazen we inderdaad ook al eerder in de ouderbijdrage? reactie van de minister naar aanleiding van onderzoek dat zijn voorganger nog heeft gedaan naar aanleiding van de uitvoering van de motie van mijn voorgangster Joyce Minister Slob: Vermue, samen met de heer Jasper van Dijk. Toch zien we Het funderend onderwijs is kosteloos. Als er toch aanvullend dat die uitwassen er zijn. Hier even verderop is een school geld wordt gevraagd aan ouders, dan kan dat alleen maar waar ze €1.450 per jaar vragen. Die school zit in Wassenaar. als de ouders daar ook mee instemmen. Dat heeft ook met Die excessen zijn er. We weten ook dat er scholen zijn die dat principe te maken. Dat is ook de reden dat de daardoor wel degelijk selecteren aan de poort, ook al zeggen medezeggenschapsraad instemmingrecht heeft gekregen. ze dat niet op hun website. Mevrouw Westerveld had het Als de medezeggenschapsraad, waar de ouders ook in er al over: dat heeft wel degelijk een segregerend effect. vertegenwoordigd zijn, zegt "dit willen we niet", dan gebeurt De minister ziet niets in maximeren. Oké, daar heeft hij zijn het gewoon niet. Het is heel belangrijk om dat ook in de motivatie voor aangegeven, maar mijn vraag aan hem is scholen scherp te hebben, omdat we soms weleens merken dan: wat gaat hij dan wel doen om ervoor te zorgen dat dit dat het er een klein beetje tussendoor vliegt, zeg maar. Dat soort excessen niet meer kunnen? kan natuurlijk niet de bedoeling zijn. Minister Slob: De heer Van Meenen (D66): Ik sta hier als adviseur van de Kamer in het kader van een Het is goed dat de minister zelf onderzoek heeft laten doen. initiatiefwetsvoorstel dat deze zaken niet regelt. De indieners Daaruit komt een beeld naar voren dat de sector zelf bezig zijn daar net zelf ook klip-en-klaar in geweest: dat is niet de is, dat scholen alternatieven aanbieden en dat ze scope van dit wetsvoorstel. Ik geef u ook aan dat ook in de toegankelijkheid garanderen. Mij is opgevallen dat er ook afgelopen twee jaar mijn inzet niet gericht is geweest op scholen zijn die in de zoektocht om geen kind niet toe te de discussie over maximeren en helemaal geen laten, alternatieven aanbieden die echt veel minder zijn. ouderbijdrage vragen. Scholen mogen dat doen en er zijn Bijvoorbeeld een school die zegt: "Wij gaan in het kader scholen waar dat ook gebeurt. Mijn inzet is steeds vooral van tweetalig onderwijs met z'n allen naar Cambridge. Dat erop gericht om te proberen er alles aan te doen dat kost €500. Voor de kinderen die het niet kunnen betalen, kinderen gewoon niet buitengesloten worden. Daar is de hebben we ook een schitterend programma: met hen gaan inzet nu op gericht. Met die ogen beoordeel ik nu ook dit we naar Apeldoorn, dat kost €25." Is de minister het met wetsvoorstel. Het is natuurlijk altijd interessant om die mij eens dat, als het gaat om toegankelijkheid en om "geen andere discussies ook te voeren, maar dat is denk ik in het kind uitsluiten", dit ook betekent: niet uitsluiten van de kader van deze wet niet aan de orde. We zijn ook niet van activiteiten waar de andere kinderen betaald aan meedoen? plan om daar nu zelf initiatieven toe te nemen. Wat ik interessanter vind is wat u zelf vroeg in de eerste Minister Slob: termijn en waar ik nu ook nog antwoord op moet geven: Dat ben ik met de heer Van Meenen eens. Als je als school gaat dit wetsvoorstel dan ook helpen om kansengelijkheid iets aanbiedt wat ook onder de verantwoordelijkheid van te bevorderen en segregatie tegen te gaan? Ik denk dat de school gebeurt, zou in principe ieder kind daar gewoon duidelijk is dat als kinderen niet meer uitgesloten worden aan moeten kunnen deelnemen. Maar dan komen we in de als dat wel gebeurde in de oude situatie, dat natuurlijk een discussie terecht waar ik net met de heer Rog al over sprak bijdrage levert aan het bevorderen van kansengelijkheid en waarvoor ook de heer Heerema aandacht heeft gevraagd: en het tegengaan van segregatie, hoe klein die misschien gaat dat dan niet betekenen dat er gewoon minder ook is als het maar om kleine aantallen gaat. Maar dat doet aangeboden gaat worden, op het moment dat je dit in de er even niet toe. Ieder kind mag er zijn en we willen graag wet plaatst? Daar kom ik straks nog even apart op terug. de mogelijkheden bieden om gebruik te maken van het Maar ik ben het met u eens dat kinderen daar gewoon aan aanbod in een school. zouden moeten kunnen deelnemen.

Initiatiefwetsvoorstel-Kwint/Westerveld 10 december 2019 Tweede Kamer over de vrijwillige ouderbijdrage TK 34 34-33-12 Mevrouw Van den Hul (PvdA): heeft dus de ruimte om dat te doen. Het is niet iets waar Ik zal het kort houden, want de minister gaat nog andere men meestal gelijk als eerste aan denkt, ook omdat het vragen beantwoorden en we staan hier inderdaad voor het structureel geld moet zijn. Maar als men kan borgen dat wetsvoorstel. Ik vind dat de minister nu wel heel makkelijk het terug blijft komen, dan heeft men in principe de ruimte over mijn vragen heen stapt, die eigenlijk wegwimpelt en om dat geld daarvoor te gebruiken. zegt: dat is geen onderdeel van deze wet, dus houden we het nu bij de consequenties van het niet kunnen betalen Ik ben al duidelijk geweest over de rol van de inspectie. Die van de ouderbijdrage. Het heeft natuurlijk wel te maken heeft nu al een rol, maar die wordt verder uitgebreid als met een van de beoogde effecten van deze wet, namelijk dat in de wet komt. het tegengaan van segregatie. Ik vind het wel degelijk relevant om van de minister te horen wat er behalve deze Voorzitter. Dat brengt mij uiteindelijk bij het oordeel van wet aan aanvullend beleid wordt ingezet om, als de minister het kabinet over dit wetsvoorstel. Het kabinet is positief niet wil kiezen voor maximering, die excessen toch tegen over dit wetsvoorstel, maar ziet ook wel de zorg die vanuit te gaan. Ik vind het een beetje jammer dat de minister dit de Kamer en ook door de VO-raad is geuit over de eventuele nu afdoet met: daar gaat deze wet niet over. De minister mogelijkheid van verschraling. gaat er natuurlijk wel over; vandaar ook mijn vraag. Dat brengt me bij de twee amendementen die zijn ingediend. Er is een gewijzigd amendement gekomen. Ik Minister Slob: had even de indruk dat de heer Kwint nog op het eerste Natuurlijk is dit een belangrijk onderwerp. We hebben in amendement antwoord gaf, maar er is een wijziging het afgelopen jaar mede naar aanleiding van een gekomen. Ik zie de amendementen als een poging om te initiatiefnota van de Partij van de Arbeid uitgebreid kijken of we op een goede manier hieruit kunnen komen. gesproken over hoe we in dit land de kansengelijkheid Het amendement van de heer Van Meenen, is dat op stuk verder kunnen bevorderen. U weet dat het kabinet daar nr. 8? Nr. 9? stevig mee bezig is. Kijk naar de Gelijke Kansen Alliantie, waar steeds meer gemeentes zich bij aansluiten. Dat zijn Dan ga ik eerst even naar het amendement van de heer de plekken en de momenten waarop dit soort onderwerpen Heerema en de heer Rog op stuk nr. 10. Het lastige van dit niet alleen landelijk, maar ook lokaal aan de orde komt en amendement is dat daarin een deel van wat wordt waar men beleid kan maken om te zorgen dat de kinderen aangeboden wordt uitgesloten van de norm die nu eigenlijk overal toegang toe hebben. Dat is onderdeel van in de wet wordt gesteld dat het vrijwillig is. Omdat het best bijvoorbeeld het feit dat sommige gemeentes scholen een om een groot aantal instellingen gaat, kan dat een redelijke financiële bijdrage geven om de ruimte voor die kinderen impact hebben. Het wetsvoorstel is wel heel helder: het verder te bevorderen, maar dat kan ook gebeuren richting gaat alleen om activiteiten die buiten de kerndoelen om de muziekschool, gymnastiekvereniging of worden aangeboden. Dat levert in de praktijk wel een heel voetbalvereniging, noem maar op. Dat zijn dingen die we ingewikkelde situatie op. Neem tweetalig onderwijs. Dat echt stimuleren en waar we zelfs geld in steken. In het wordt gewoon aangeboden aan alle kinderen, want het vak voortgezet onderwijs geven we scholen zelfs aanvullend Engels valt ook onder de kerndoelen. Alle kinderen zitten geld voor het begeleiden van kinderen. Dat is soms heel dus in een klas, ook als er geschiedenis wordt gegeven in erg belangrijk. het Engels of aardrijkskunde en noem maar op. Dat zijn gewoon vakken die ze verplicht moeten volgen en daar zitten de kinderen bij elkaar. Maar dan komen — ik pak mijn De voorzitter: briefje er weer bij — de extra-curriculaire activiteiten — er Minister, u geeft zelf al aan in uw reactie dat u zich wil wordt bijvoorbeeld voor Engels een excursie naar beperken tot het adviseren over het wetsvoorstel. Mag ik Cambridge georganiseerd — en dan moeten deze kinderen u dan ook vragen een beetje richting uw echte advies te thuis blijven. Als ze een Cambridge-examen kunnen doen, komen? U heeft nog een paar vragen. wat aanvullend is, mogen deze kinderen er niet aan deelnemen.

Minister Slob: Ik weet niet of de indieners van dit amendement dit beogen, Ja, ik ben daar bijna. Ik heb nog twee korte vragen. maar het levert natuurlijk best een pijnlijke situatie in een klas op waarin gewoon allemaal kinderen zitten. Een deel van het programma is, omdat het onder de kerndoelen valt, De voorzitter: voor iedereen en dan vindt er opeens een scheiding plaats Ik kijk even naar de tijd en ik wil graag dat u daarmee begint. vanwege het feit dat dat aanvullende zaken zijn waar zij, omdat ze niet betaald hebben, niet aan deel mogen nemen. Dat vind ik ingewikkeld. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor Minister Slob: het technasium. Het technasium is in principe iets wat Zeker, dat gaat lukken. Ik moet natuurlijk wel antwoord aanvullend wordt aangeboden, maar men kan gebruik geven op vragen die gesteld worden. maken van de vrije ruimte in de onderwijstijd. Als dat gewoon in reguliere onderwijstijd gebeurt, is het een beetje De heer Van Meenen had inderdaad gevraagd of dat geld vreemd als kinderen daarvan worden uitgesloten. Het levert eventueel ook gebruikt mag worden voor het personeel dus in de praktijk echt wel wat problemen op als dit van de school. De indieners zeiden: we weten het niet amendement op deze wijze in deze wet terecht zou gaan helemaal zeker. In principe is die ruimte er wel. Soms vraagt komen. Ik snap overigens wel dat er een poging is gedaan men een vrijwillige ouderbijdrage om de klassen wat kleiner om te kijken of voorkomen kan worden dat dit aanbod gaat te houden en wordt het ook in personeel gestoken. Men verdwijnen.

Initiatiefwetsvoorstel-Kwint/Westerveld 10 december 2019 Tweede Kamer over de vrijwillige ouderbijdrage TK 34 34-33-13 Het amendement van de heer Van Meenen op stuk nr. 9 koepel verzameld. Dat geldt ook voor de doet een poging, eigenlijk vanaf de andere kant benaderd. cultuurprofielscholen; die zijn er ook nog en dat zijn er zo'n We zien nu een situatie ontstaan bij het tweetalig onderwijs. 25 à 30 in ons land. Dus men heeft zich al landelijk De landelijke koepel, waar overigens al die profielscholen georganiseerd, om ook met één stem richting de overheid bij zijn aangesloten, gaat regelingen maken, zodat er niet te kunnen spreken. We zien dat tweetalig onderwijs ook nu allerlei verschillen tussen scholen zijn. Het is inderdaad nu zelf verder die beweging heeft gemaakt. Dat vind ik echt te nog een warboel, in de zin dat er heel veel verschillen zijn. waarderen en dat is ook een vrucht van de discussie die in Dan kan je zeggen: regel nu gewoon dat er een regeling is de afgelopen periode is gevoerd. Die beweging sluit hier die ervoor zorgt dat het gewoon gefinancierd wordt, ook eigenlijk ook naadloos bij aan. Dus in dat opzicht kan het op het moment dat er misschien van een aantal kinderen inderdaad gewoon wel meer helderheid en duidelijkheid geen geld gaat binnenkomen. Het gaat best ver om zoiets bieden over wat je doet op die momenten dat inkomsten ook in de wet vast te leggen. Aan de andere kant: als je de toch teruglopen en je wel graag het aanbod ook overeind norm in de wet vastlegt, biedt het, voor de balans, wel wilt houden. En uiteraard zullen we het verder moeten duidelijkheid dat men gewoon die regeling moet hebben. volgen. Maar er zit ook een evaluatiebepaling in deze wet, Iedereen moet dat doen en geen kind mag worden waardoor dat ook zal gaan gebeuren. uitgesloten. Daarnaast moeten er voorzieningen worden getroffen voor het geval dat dat wel gebeurt om het aanbod gewoon overeind te houden in situaties waarin dat De voorzitter: misschien onder druk zou komen te staan. Dank u wel. Ik kijk naar de Kamer om te bezien of de leden behoefte hebben aan een tweede termijn. Ik zie mevrouw Het voordeel van dit amendement is dat het uitgaat van de Van den Hul opstaan, dus het antwoord op die vraag is: ja. norm in de wet dat ieder kind toegang moet hebben tot de Ik geef haar als eerste spreker het woord in de tweede activiteiten zoals die door de school worden aangeboden, termijn van de zijde van de Kamer. dat het daar geen afbreuk aan doet. In dat opzicht heeft het tweede amendement dus meer mijn voorkeur, om het zo uit te spreken als adviseur, omdat daarmee de norm dat iedereen moet kunnen meedoen gewoon in de praktijk overeind blijft. Maar goed, het is natuurlijk uiteindelijk aan Mevrouw Van den Hul (PvdA): de Kamer om zich daarover uit te spreken. Dit is het advies Dank voorzitter. Ja, ik wil graag het woord, al was het maar dat ik namens het kabinet geef. Ik wens u veel wijsheid toe, om vanaf deze plek de minister te kunnen feliciteren met ook bij de afwegingen die u verder daarin moet maken. zijn trouwdag. Het is toch bijzonder om dat door deze microfoon te mogen doen. En ik wil natuurlijk ook graag het woord om de indieners nogmaals te feliciteren met het De voorzitter: initiatief. Ik weet uit ervaring hoe veel werk het indienen Als ik het concreet maak, ontraadt u dan het amendement van zo'n initiatiefwet is. Het is ook heel mooi om jullie hier op stuk nr. 10 en geeft u het amendement op stuk nr. 9 met jullie ondersteuning te zien zitten. Ik zei het al in de oordeel Kamer? eerste termijn: vak-K staat jullie goed.

Voorzitter. Over de inhoud zijn wij het heel erg eens met Minister Slob: de indieners. Die uitsluiting van leerlingen is een van de Ik weet niet of ik in deze rol iets moet ontraden. Maar als ik meest pijnlijke excessen — zo noemde de heer Kwint het hier als minister met mijn eigen wetsvoorstel zou staan, — in een tijd waarin één op de negen kinderen opgroeit in zou ik dat inderdaad op deze manier doen. Al heb ik wel armoede. En deze week lazen we nog dat twee derde van heel veel waardering voor de zoektocht naar of we hieruit alle leraren aangeeft één of meer leerlingen in de klas te kunnen gaan komen. Volgens mij ondersteunen we dat hebben die opgroeien in armoede. Daarom is dit helaas allemaal. Die zorg heb ik ook geuit en die moeten we een wetsvoorstel dat keihard nodig is. Want geen enkel inderdaad ook serieus nemen. kind verdient het om uitgesloten te worden op basis van de portemonnee van zijn ouders.

De heer Renkema (GroenLinks): Tegelijkertijd zien wij dat de ouderbijdrage de afgelopen Ik heb nog een vraag over beide amendementen aan de vijf jaar met meer dan 20% is gestegen. We zien de uitgaven minister in zijn rol als adviseur. Er wordt gesproken over aan schaduwonderwijs toenemen. We zien private profielscholen. Het gaat daarbij over tto, Loot, technasia en onderwijsaanbieders adverteren met: hier heeft u géén last allerlei andere scholen. In het amendement van D66 staat van het lerarentekort. We zien de segregatie groeien. Dat ook "aangesloten bij een verband van scholen". Dat lijken blijft voor ons een punt van zorg en daar komen we in deze mij toch termen die je niet heel goed kunt afgrenzen. Want samenstelling helaas nog vaak over te spreken. er zijn bijvoorbeeld ook vakcolleges. Er is een vereniging voor categoriale gymnasia. Hoe breed moet ik het concept Dank u wel. "profielscholen" volgens de minister zien? De voorzitter: Ik geef het woord aan de heer Futselaar van de SP. Minister Slob: Dat is in Nederland wel redelijk overzichtelijk geregeld. Er is een overkoepelend verband, waar het tweetalig onderwijs bij aangesloten is. Dat zijn zo'n 130 instellingen. Ook Loot, DAMU, maar ook het technasium hebben zich onder die

Initiatiefwetsvoorstel-Kwint/Westerveld 10 december 2019 Tweede Kamer over de vrijwillige ouderbijdrage TK 34 34-33-14 Maar ik zie een interruptie. Ik wou net nog wat waarderende woorden zeggen tegen de heer Van Meenen, maar hij kan De heer Futselaar (SP): best zonder leven. Dank u wel, voorzitter. Dank aan de indieners voor de beantwoording en dank aan de minister voor de advisering. De voorzitter: Ik zou dat eerst doen, want dan stemt u hem gunstig. Voorzitter. Volgens mij is het doel van deze wet onomstreden. Volgens mij hebben alle fracties in deze Kamer zich uitgesproken tegen uitsluiting. Het regende De heer Futselaar (SP): voorbeelden die Kamerleden hebben gezien over hoe mis Nee, het moment is voorbij, voorzitter. het kan gaan. Dat is volgens ons ook weer een beetje een reactie op mensen die zeggen: ja, maar is het niet slechts heel incidenteel? Het is nu al enige decennia lang De voorzitter: incidenteel. We hebben vandaag gestemd over een verbod Nou, dan geef ik de heer Van Meenen het woord. op de verkoop van de Japanse duizendknoop. Daar moesten we met z'n allen een beetje om lachen. Gemeentebestuurders lachen niet om de Japanse De heer Van Meenen (D66): duizendknoop. Want als die plant ergens zit, kun je hem Maar ik kom alleen maar naar hier om complimenterende wegsnijden zo vaak je wilt, maar hij komt altijd wel weer woorden aan de heer Futselaar te geven. ergens waar je hem niet verwacht boven water. Ik moest daar in dit verband aan denken, want zo lijkt het ook af en toe een beetje te gaan met deze problematiek van uitsluiting De voorzitter: van kinderen. Die blijft hier en daar steeds terugkomen. Het wordt nog gezellig hier! Deze Kamer heeft eigenlijk wat ons betreft nog twee vragen. De eerste is: is hier een wet voor nodig? En de tweede vraag: als er een wet is, moet er dan een De heer Van Meenen (D66): uitzonderingsregeling komen? Wat ons betreft is de Het wordt een soort beleefdheidswedstrijdje. Uhm ... Nou noodzaak van die wet helder en evident. Het gaat al jaren ben ik mijn vraag kwijt. mis en het blijft terugkomen. Het is een minderheid, maar het gaat niet alleen om incidenten. Daarvoor horen we hier te veel verhalen over. Dan: is er een uitzondering nodig? Ik De voorzitter: kijk hierbij specifiek naar de twee amendementen die zijn Ja, dat hebben we soms. ingediend. Ik begrijp de zorg van de indieners. Wij denken niet dat er een verschraling gaat komen met deze wet, maar ik heb ook in eerste termijn gezegd dat ik dat niet kan De heer Futselaar (SP): garanderen. Dus ik begrijp de neiging om te zeggen: moeten Dat doe ik sluw, hè? wij hier niet iets aan doen?

Als ik kijk naar het voorstel van de leden Heerema en Rog, De heer Van Meenen (D66): dan zou ik de volgende vraag willen stellen. Ik ga het nu Nou, ik weet het oprecht niet meer. Ik ben het even kwijt. een beetje in het belachelijke trekken. Dat doe ik niet om de zorgen belachelijk te maken, maar om de reikwijdte van het amendement te testen; laat ik het zo zeggen. Als ik De heer Futselaar (SP): morgen het Futselaar College zou oprichten, dat zich Voorzitter. Ik was afrondend bezig te zeggen dat wij als specialiseert in in de pauze Marxistische dialectiek aan fractie moeten nadenken of wij deze weg kunnen steunen. kinderen geven, mag ik dan kinderen uitsluiten voor mijn Laat ik als allerlaatste zeggen dat ik ook mijn waardering studiereis naar Cuba met dit amendement, omdat ik zeg: uitspreek voor het feit dat de heer Van Meenen openlijk wij hebben een bijzondere inrichting en de studiereis heeft zegt: ik steun het wetsvoorstel sowieso, of het aangenomen daar een verband mee? Ik probeer echt niet flauw te doen, wordt of niet. Dat is in ieder geval voor mijn fractie een maar ik probeer te kijken of dit misbruik voorkomt. We zijn reden om er extra serieus naar te kijken, want dat is de met wetgeving bezig. Die wetgeving is nodig vanwege de beste manier om hier met elkaar om te gaan. kwaden, die het voor de rest verpesten; zo is het nou eenmaal. Sluit je uit dat mensen dit amendement gaan aangrijpen om een sluiproute te vinden? De voorzitter: De heer Van Meenen heeft zijn vraag teruggevonden. Dat is volgens mij minder het geval bij het amendement van de heer Van Meenen, die ik een beetje zie als iemand die heeft geprobeerd twee werelden bij elkaar te brengen. De heer Van Meenen (D66): Daar zie je dat uitsluitingsrisico minder. Het is een beetje Precies. Zo is het ook bedoeld. Het is bedoeld om een heel een principiële lijn, maar ik zit nog steeds met het volgende. goede wet nog net een fractie beter te maken, dus ik hoop Als je het zo belangrijk vindt, moet je het dan niet regelen op uw steun. Wat ik wilde zeggen is dat ik het eens ben met in de bekostiging? Dat hebben de indieners ook met zo veel de heer Futselaar dat we deze discussie eigenlijk niet zouden woorden gezegd. Maar het is ook een heel makkelijk moeten voeren, omdat de bekostiging voldoende zou argument om te maken, zeker voor een oppositiepartij. Het moeten zijn. Daar zijn we het over eens. Laten we bij een doet ook niet helemaal recht aan zorgen die er in het veld volgende gelegenheid kijken of we dat voor elkaar krijgen, zijn.

Initiatiefwetsvoorstel-Kwint/Westerveld 10 december 2019 Tweede Kamer over de vrijwillige ouderbijdrage TK 34 34-33-15 maar daar kunnen de kinderen nu niet op wachten, dus nu vereniging, dit soort dingen goed met elkaar af te spreken. de wet. Ik hoop niet dat daar nog verdere ministeriële aanwijzingen bij moeten komen, maar die optie is er dus en die kaart kunnen we altijd nog trekken als het nodig is. Ik hoop dat De heer Futselaar (SP): u het zo wilt zien. De heer Van Meenen is al vele malen geciteerd deze avond. Ik zou het ook nog een keer willen doen. Hij heeft het vaak gezegd: ik zou graag de SP een keer in de regering zien — De heer Renkema (GroenLinks): jazeker — zodat zij weet hoe het is om met Ja, zo zie ik dat ook. Zeker omdat het ook weer een onderwijsuitgaven om te gaan. Ik denk dat wij die hoop aanknopingspunt kan zijn voor de inspectie om het gesprek delen. Misschien samen een keer. met verschillende scholen te voeren.

Dank u wel. Tot slot. In de eerste termijn is het vrij uitgebreid gegaan over hoe GroenLinks er nou eigenlijk in zit als het gaat om die vrijwillige ouderbijdrage. Die vraag werd net ook even De voorzitter: aan de heer Kwint gesteld. Nogmaals, daar gaat dít voorstel Dank u wel. Dan ga ik naar de heer Renkema van niet over. Maar laat heel helder zijn: ik wil het beeld GroenLinks. weghalen alsof wij voor een soort van verschraling zouden zijn. Wij zijn als partij ontzettend blij met al die concepten. Wij zijn blij voor de leerlingen die daardoor op een andere manier kunnen leren. Wij zijn ook blij voor de docenten die daar kunnen werken. Want ook voor hen is het vaak een De heer Renkema (GroenLinks): inspirerende omgeving. Maar wij zijn van mening dat dat Voorzitter, dank u wel. Een paar punten nog. Allereerst dank te allen tijde uit publiek geld bekostigd moet worden en voor de beantwoording van de indieners en de adviezen niet uit de vrijwillige ouderbijdrage. van de minister. Zoals ik in mijn eerste termijn heel nadrukkelijk naar voren heb gebracht, ging het debat voor Dank u wel. GroenLinks vooral om sociale uitsluiting en armoede. Als 300.000 kinderen in armoede opgroeien, dan lopen die risico op sociale uitsluiting. Als het thuis al ingewikkeld is, dan De voorzitter: moet het juist op school goed kunnen gaan. Als er door Dank u wel. Ik kijk naar de heer Van Meenen of hij behoefte omstandigheden in een gezin geen geld is voor bepaalde heeft aan een tweede termijn. Hij springt op. activiteiten, dan moet de school die kansen gaan realiseren. Ik heb in eerste termijn verwezen naar de pedagogiek van de hoop van Lea Dasberg.

De bedragen die ouders zijn gaan betalen aan de vrijwillige De heer Van Meenen (D66): ouderbijdrage, zijn de afgelopen jaren steeds verder Voorzitter. Ook ik feliciteer de minister met zijn 33ste gestegen. Dat zie je vooral in het voortgezet onderwijs. Wij trouwdag, als ik het goed gehoord heb. We hebben het al vinden kansengelijkheid zo belangrijk dat wij zeggen: het ongeveer even lang volgehouden. Dat is best knap ... van is eigenlijk raar dat een kind in groep 8 al rekening moet onze vrouwen, zeker van die van mij. Ook de houden met wat voor ouderbijdrage zijn ouders gaan initiatiefnemers feliciteer ik gewoon toch nog maar een betalen in het vo. Dus het beïnvloedt de keuzevrijheid. keer. Het was mooi. Ik vind het ook een hele mooie, goede en knappe termijn die ze hier — om een beetje in de sfeer Ik heb over de twee amendementen nog de volgende van vanavond te blijven — op de mat hebben gelegd. Ik vragen. Ik denk dat het wat kunstmatig is om een curriculum hoop dat ondertussen mijn telefoon gaat en dat het 1-1 te scheiden in onderwijsactiviteiten en extracurriculaire wordt. Het staat namelijk nog steeds 0-1. Maar dat even activiteiten. Een curriculum is een geheel van activiteiten terzijde. die erop gericht zijn om kinderen zich te laten ontwikkelen vanuit een bepaald concept. Wij denken dan ook dat dat Voorzitter. Ik wil nog één keer mijn amendement onder de iets weghaalt van de essentie van deze wet. Het aandacht brengen. Ik hoop dat ook de heren ter rechterzijde amendement van de heer Van Meenen vind ik in die zin daar gevoelig voor willen zijn. Want volgens mij willen we sympathieker. Maar het is ook wel weer wat ingewikkeld allemaal hetzelfde. Maar ik heb in de reactie van de minister om dat door middel van codes en organisaties af te spreken, toch wat problemen gehoord, ook ten aanzien van de inclusief de mogelijke bureaucratie die dat oplevert, temeer uitvoerbaarheid van het amendement. Ik denk dat het ook daar hij schrijft dat de minister daar eventueel weer toezicht minder uitgaat van de noodzaak om daar — als je daarvoor op moet gaan houden. Dat lijkt me vanuit een wens tot een uitzondering wilt maken, zoals wij allemaal willen — deregulering niet wenselijk. toch echt garanties op vast te leggen. We willen niet dat er aan de ene kant wordt gezegd "we hebben hier een wet De heer Van Meenen (D66): waarmee we de toegankelijkheid voor kinderen willen Ik begrijp wel wat u zegt, maar het amendement is juist garanderen" en daar tegelijkertijd, in dezelfde beweging geïnspireerd op wat er al in de praktijk gebeurt. Het is niet met dit amendement, voor een hele grote groep scholen iets wat we nu gaan opleggen. Nee, we stimuleren dat dit een uitzondering op maken. Dat kan ik gewoon niet goed gebeurt en mijn opvatting is dat we er goed aan doen om met elkaar rijmen. Dat is wat ik nu in ieder geval niet wil. dat enige kracht bij te zetten. Ik weet namelijk dat het nog Ik wil die uitzondering niet. Dat heeft de minister ook niet zo eenvoudig is om in zo'n club, in zo'n overkoepelende treffend gezegd. Ik wil dat de toegankelijkheid voor álle kinderen op álle scholen gegarandeerd is. Daar waar je

Initiatiefwetsvoorstel-Kwint/Westerveld 10 december 2019 Tweede Kamer over de vrijwillige ouderbijdrage TK 34 34-33-16 wellicht zou kunnen vrezen dat er een verschraling van het Profielenberaad geen juridische basis in de wet heeft. We aanbod is, wil ik dat ook, maar ik wil scholen daar wel zijn daarmee aan het stoeien geweest. We hebben eerst ruimte in geven door ze te vragen en, zo je wilt, te dwingen geprobeerd om naar een bijzondere inrichting te verwijzen. daar een code voor af te spreken, zodat zij ook, conform de De heer Kwint noemde dat ook. Ook dat bleek onvoldoende code die de scholen voor tweetalig onderwijs nu hebben te zijn. Daarom heeft u net een nader gewijzigd gemaakt, elkaar daarin vasthouden, met steun van de wet amendement ontvangen waarin staat wat wij beogen voor en steun van de inspectie. elkaar te krijgen.

Tot zover, voorzitter. Mijn fractie zal voor de wet stemmen. Voorzitter. Wij hopen dat het amendement het dan ook Dat heb ik al gezegd. Dat staat los van het amendement. haalt. Het amendement van de heer Van Meenen waarbij de code ook in de wet wordt opgenomen, ondersteun ik De heer Futselaar (SP): niet, omdat de verplichting van een code in de wet mij te Sowieso dank daarvoor. Ik zou de heer Van Meenen het ver gaat. Ik zou dat met meer vertrouwen richting het volgende willen vragen: heeft hij dit amendement ingediend onderwijs via een motie willen regelen. Ik doe dat samen omdat hij bang is voor een mogelijke verschraling van deze met de heer Rog. De heer Rog is de indiener van die motie, scholen, of is het ingediend om tegemoet te komen aan de dus hij komt daar straks verder over te spreken. angst die er bij de scholen bestaat? Het is een beetje ... De voorzitter: Meneer Heerema, even een vraag, ook vanuit de Griffie. U De voorzitter: spreekt over een "nader gewijzigd amendement". Bedoelt Een gewetensvraag. u een "gewijzigd amendement"? Want anders zou ik zelf ook nog niet het laatste amendement hebben.

De heer Van Meenen (D66): Dat die angst bij de scholen bestaat, weet ik. Ik heb vorige De heer Rudmer Heerema (VVD): week of twee weken geleden mogen spreken op een Dat klopt. Het is een gewijzigd amendement. De tussenvorm bijeenkomst van alle schoolleiders in dit gezelschap. Dat is waarschijnlijk niet ingediend. Wij hebben dat al gewijzigd was niet alleen maar een heel gezellige bijeenkomst, kan voordat het was ingediend. ik u zeggen, want ook daar heb ik gezegd wat ik voor deze wet voel. Maar ik heb ook wel geluisterd. En sterker nog, ik heb de indruk dat er ook naar mij geluisterd is. Het De voorzitter: resultaat is — ik wil dat niet naar mezelf toe trekken, want Ik heb hier het amendement op stuk nr. 10, ter vervanging er zijn allerlei krachten, en de voornaamste is de wet — dat van dat gedrukt onder stuk nr. 8. men zich heel goed realiseert dat er iets moet gebeuren en dat we niet doorkunnen zoals het nu gaat. Maar ik redeneer in ieder geval niet uit angst. Ik redeneer vanuit het idee dat De heer Rudmer Heerema (VVD): ik blij ben met het extra aanbod dat daar is. Ik koester dat Dat klopt, voorzitter. Dat is het amendement. en ik gun ieder kind op die scholen dat, dus ik wil die toegankelijkheid garanderen. De voorzitter: Gaat u gang, meneer Futselaar. De voorzitter: Dank u wel. Dan kijk ik naar de heer Heerema. De heer Rudmer Heerema (VVD): Het Futselaar College.

De heer Rudmer Heerema (VVD): De heer Futselaar (SP): Voorzitter. Ik heb het in de eerste termijn ook gezegd: Laat ik vooropstellen dat ik niet twijfel aan de oprechtheid volgens mij zitten wij als Kamer toch best wel dicht bij van de pogingen van de indieners — dat wil ik even gezegd elkaar. Ik heb toen ook gezegd dat je volgens mij een hebben — maar het gaat erom in hoeverre dit nou deuren waardeloze directeur bent als je toestaat dat een van de opent voor scholen waarvan wij niet zouden willen dat er kinderen op jouw school niet mee mag op een schoolreisje een deur wordt geopend. Laat ik het zo zeggen. In hoeverre naar de Efteling omdat de ouders iets niet kunnen betalen, kun je het amendement mogelijk misbruiken? Daar ben ik terwijl de rest wel mee mag. Dat moet je als directeur een beetje naar op zoek. Dus misschien kan de heer gewoon regelen. Ik denk dat wij op dat schoolniveau Heerema inderdaad ingaan op het Futselaar College. helemaal op de lijn van de wet zitten. Voor dat onderdeel zou ik mijn fractie ook zeker adviseren om voor de wet te stemmen. De heer Rudmer Heerema (VVD): Het Futselaar College bezorgt mij ergens wel angst, alleen Maar ik heb wel zorgen over de mogelijke verschraling van al vanwege de naam, maar het intrigeert mij ook. We het onderwijs. Die zorgen zijn bij mij niet weggenomen. hebben gelukkig onlangs de Wet meer ruimte voor nieuwe Daarom heb ik oprecht, samen met de heer Rog, een poging scholen aangenomen. Volgens mij zou er op grond van die ondernomen om met een amendement te komen om in wet geen ruimte zijn voor het college dat u beoogt. Het gaat eerste instantie de profielorganisaties, het Profielenberaad om de scholen die nu bestaan. Die zouden dan volgens de zoals dat vastgesteld is, uit te zonderen van deze wet. Dat medezeggenschapraad en dergelijke allemaal tot andere bleek moeilijk te zijn, om de simpele reden dat het

Initiatiefwetsvoorstel-Kwint/Westerveld 10 december 2019 Tweede Kamer over de vrijwillige ouderbijdrage TK 34 34-33-17 koersen moeten komen. Maar volgens mij gaat het om de De heer Van Meenen (D66): profielen zoals wij die benoemd hebben in de eerste termijn Het is toch een beetje bijzonder. We hebben hier een wet en zoals we die ook benoemd hebben in het eerste die zegt dat we de toegang van kinderen gaan garanderen amendement en ook opgenomen hebben in de toelichting. op alle scholen. Dan komt er een amendement dat zegt dat Dat lijkt mij het meest heldere. Ik zie dat er angst zou kunnen een heleboel scholen daarvan worden vrijgesteld. zijn voor misbruik, maar aan de andere kant zie ik met name Vervolgens komt er een motie die ongetwijfeld aan de dat het onderwijs zelf op dit moment oppakt wat de wet minister gaat vragen om eens in gesprek te gaan met die beoogt. De heer Van Meenen is daar ook op ingegaan. Hij scholen om te zorgen dat de toegang gegarandeerd gaat was bij een bijeenkomst van tweetalig onderwijs waarin worden. Dan kunnen we toch beter bij het begin beginnen werd gezegd: wij komen zelf met een code onder druk van door te zeggen dat we die wet voor alle scholen laten gelden wat er nu in de Kamer gebeurt. Ik geloof erin dat het en door ervoor te zorgen dat de profielscholen voor zichzelf onderwijs die stap verder zal zetten, ook onder druk van een vrijstelling kunnen verdienen als ze met een code bijvoorbeeld het amendement dat collega Rog en ikzelf komen? Dat is toch een logischer redenering, lijkt mij. straks zullen indienen.

De heer Rudmer Heerema (VVD): De voorzitter: In het hoofd van de heer Van Meenen is dat waarschijnlijk Tot slot, kort. Er staan andere leden te wachten op het een logische redenatie, maar ik vlieg het echt via een andere volgende debat. route aan. Voor mij hoeven ze dat niet te verdienen. Ik geef ze die vrijheid en ga ervan uit dat ze aan de slag gaan met een code. We willen dat ze met zo'n code komen, maar dat De heer Futselaar (SP): hoeft wat mij betreft niet in de wet opgenomen te worden. Ik vind dat wij wetten moeten beoordelen aan de hand van Er zit voor mij gewoon een heel duidelijk verschil tussen de vraag of er gaten in zitten. Deze wet wordt in principe datgene wat een school aanbiedt en wat extracurriculair is, geschreven — dat moeten we ook maar gewoon zeggen — wat vervolgens een soort van extra boven op het onderwijs voor de scholen die het niet goed doen en de directeuren is. Daar mag je wat onze partij betreft gewoon een bijdrage waarvan de heer Heerema zei: je moet toch gek zijn om het voor vragen. te doen. Ik probeer mij in hun schoenen te verplaatsen. In de toelichting staat "maar wij bedoelen die profielscholen", en dat is ook uw bedoeling, maar dat staat niet in de wet. De heer Renkema (GroenLinks): Ik moet uiteindelijk toch de wet beoordelen. Daarvoor moet Toch nog even op hetzelfde punt. Ik heb daarnet gezegd ik naar een amendement kijken. Dus ik ben nog niet dat dat onderscheid er volgens mij niet is. U zegt: dat is het helemaal gerustgesteld. curriculum en dat ligt daarbuiten. Maar volgens mij is dat één concept. De minister heeft vanavond gezegd dat de helft van de vo-besturen op de een of andere manier zo'n De heer Van Meenen (D66): profielschool heeft. Als ik het amendement goed op me De heer Heerema zegt: onder druk van deze wet is de laat inwerken, zegt het dat dit initiatief voor die helft van profielorganisatie tto met een code gekomen. Maar het de scholen niet geldt. Die helft wordt dan uitgezonderd. amendement van de heren Heerema en Rog neemt toch Klopt dat? precies die druk onmiddellijk weer weg? Dat is toch precies wat er staat? Het is haast een destructief amendement, want u zegt precies het tegenovergestelde van wat er in de wet De heer Rudmer Heerema (VVD): staat. De reikwijdte zou best groot kunnen zijn. Ik zag dat u ook kritisch was op het amendement van de heer Van Meenen. Ons amendement lijkt inderdaad wat verder te gaan, dus De heer Rudmer Heerema (VVD): daarmee bent u ook kritisch op het onze. Uw mening dat Er is wel een beweging op gang gekomen waar ik in geloof. er geen onderscheid gemaakt kan worden op Ik geloof erin dat het tto nu niet zomaar teruggaat en dat onderwijsniveau tussen wat extracurriculair en curriculair er vervolgens door de andere profielorganisaties in die is, delen wij niet. Ik zie wel degelijk dat er een basis is waar beweging meegegaan wordt, ook vanwege de motie die elke school aan moet voldoen. Je sluit kinderen niet uit van straks door ons wordt ingediend en die wat ons betreft een kerstdiner, van een paasontbijt, van een aangenomen zal worden. Zo zorgen we ervoor dat die eindexamengala of van een schoolreisje. Maar het moet beweging gaande blijft. gewoon kunnen dat je iets extra's doet boven op dat onderwijs.

De voorzitter: Dank u wel. De voorzitter: Dank u wel. Dan geef ik tot slot van de zijde van de Kamer het woord aan de heer Rog van het CDA. De heer Van Meenen (D66): Voorzitter ...

De voorzitter: De heer Rog (CDA): Gaat uw gang dan. Heel kort. Maar niet een herhaling van Voorzitter, dank u wel. De school is een gemeenschap waar de vraag. je in relatie tot elkaar samen opgroeit richting volwassenheid. Ook mijn partij heeft zich met nadruk boos

Initiatiefwetsvoorstel-Kwint/Westerveld 10 december 2019 Tweede Kamer over de vrijwillige ouderbijdrage TK 34 34-33-18 gemaakt over de uitsluiting van kinderen, bijvoorbeeld bij inderdaad te borgen dat we datgene kunnen steunen wat het kerstontbijt, of het vrijkopen van leraren om een extreem de initiatiefnemers willen op het punt van de reguliere dure reis naar Noorwegen te maken. Daar willen wij vanaf. activiteiten. Maar tegelijkertijd treffen we voor deze Tegelijkertijd zien wij dat er nu ook ontzettend veel stappen bijzondere profielscholen aanvullend een regeling die wordt zijn gezet. De minister heeft een convenant gesloten met vastgelegd in de convenanten in de sector. de PO-Raad en de VO-raad. De profielorganisaties zijn bezig met het ontwikkelen van een eigen convenant met betrekking tot hun specifieke onderwijs. De Stichting De heer Van Meenen (D66): Leergeld geeft aan dat het uitsluiten van leerlingen gelukkig Ik probeer het allemaal nog een beetje te volgen. Er is een steeds minder voorkomt. amendement dat de scholen vrijstelt. Vervolgens komt er een motie die zegt: we willen die toegankelijkheid voor alle Deze wet doet iets goeds door inderdaad te borgen dat het leerlingen borgen. Dan heb ik de volgende vraag aan de niet voldoen van de vrijwillige ouderbijdrage niet kan leiden heer Rog. Stel dat de motie wordt aangenomen en dat de tot uitsluiting bij al die zaken waar we het net over hadden. minister daarmee aan de slag gaat, zou dat borgen dan niet Maar tegelijkertijd blijft er, zoals de heer Futselaar ook misschien inhouden dat daar een wettelijke grondslag voor aangaf, een punt van zorg over. Dat gaat voor ons over de komt? Dat is mijn amendement. Kan de heer Rog dus profielscholen. We stellen vast dat de profielscholen op dit uitleggen wat het verschil tussen die twee zaken is? Zullen moment een verplichte bijdrage mogen vragen aan ouders. we het niet meteen vandaag regelen in plaats van met een De wet vraagt iets voor het reguliere deel. Datgene wat nu motie waarvan we dan maar weer moeten afwachten hoe eigenlijk al moet — namelijk dat de bijdrage vrijwillig is — die zich hiertoe verhoudt? Stel dat het amendement wel gaan we wettelijk borgen. Wat de profielorganisaties betreft wordt aangenomen en de motie niet ... zou mijn partij, samen met de VVD, de afspraak willen maken dat we ook daar een stap verder gaan, namelijk door die convenanten conform die subsidiariteitsgedachte en De voorzitter: conform soevereiniteit in eigen kring, maar ook conform Uw vraag is helder, meneer Van Meenen. Ik ga de heer Rog de waarschuwingen van de Raad van State te borgen. het woord geven. Daartoe heb ik de volgende motie.

De heer Rog (CDA): Motie Dit is natuurlijk een verschillende aanpak. Daarom verwijs ik ook naar de Stichting Leergeld en de Raad van State. Die organisaties hebben juist gezegd: gaan we in de De Kamer, proportionaliteit niet net een stapje te ver? Is er niet eerst gehoord de beraadslaging, een stap vooraf te nemen voordat je mogelijk tot zo'n vergaande maatregel komt? De heer Van Meenen heeft het overwegende dat het extra aanbod op profielscholen, zoals over allerlei maatregelen en aanwijzingen die hij meteen bijvoorbeeld tweetalig onderwijs (tto), technasia, neerlegt bij de minister. Dat is hem natuurlijk gegund; dat topsporttalentscholen (Loot) en DAMU een extra mag. Wij zitten één stap daarvoor. Wij willen de ruimte ouderbijdrage vereist, die op dit moment nog verplicht bieden voor deze convenanten, aanvullend op ons gesteld kan worden; amendement maar ook aanvullend op de convenanten die de minister reeds heeft gesloten. Die zijn pas zeer recent overwegende dat de tto-scholen inmiddels zijn gesloten. We hebben net mogen vaststellen dat er geen overeengekomen dat al hun scholen een financiële kennis is van klachten na die tijd. ondersteuningsregeling moeten hebben voor ouders die deze bijdrage niet kunnen betalen, waarbij scholen die daar niet aan voldoen, hun kwaliteitscertificaat verliezen; De voorzitter: De heer Van Meenen, tot slot. verzoekt de regering te bevorderen dat alle profielscholen tot een gedragscode of regeling komen die maakt dat hun scholen toegankelijk zijn voor leerlingen met ouders die De heer Van Meenen (D66): niet in staat zijn de bijdrage voor dit profielonderwijs te Nou ja, die ken ik wel, maar goed. Dat even terzijde. Ik vraag voldoen, en de Kamer over de opbrengst voor de zomer in mijn amendement helemaal niets aan de minister. Ik van 2020 te informeren, vraag iets aan de scholen, namelijk hetzelfde wat de heer Rog vraagt: dat ze een convenant sluiten en zich daaraan en gaat over tot de orde van de dag. houden op straffe van uitgesloten worden van het voeren van dat predicaat. Dat is toch precies wat de heer Rog ook De voorzitter: beoogt? Deze motie is voorgesteld door de leden Rog en Rudmer Heerema. Naar mij blijkt, wordt de indiening ervan voldoende ondersteund. De heer Rog (CDA): Maar dan ... Zij krijgt nr. 11 (35063).

De heer Rog (CDA): De heer Van Meenen (D66): Met deze motie, aanvullend op het amendement dat ik Nee, even: ja of nee? samen met de heer Heerema heb ingediend, proberen wij

Initiatiefwetsvoorstel-Kwint/Westerveld 10 december 2019 Tweede Kamer over de vrijwillige ouderbijdrage TK 34 34-33-19 De heer Rog (CDA): De heer Renkema (GroenLinks): Maar dan zou de heer Van Meenen ook zijn amendement Even over de uitgangspunten van het CDA, hè? kunnen intrekken en het amendement van de heer Heerema en mij kunnen steunen en de sector kunnen vragen om convenanten. Het is dus van tweeën één. Óf hij vindt het De voorzitter: allemaal hetzelfde en dan begrijp ik niet wat er zo Jullie praten nu door elkaar heen. Ik geef de heer Rog het ingewikkeld aan is, óf er zit een wezenlijk verschil tussen. woord. En ik denk dat het toch het laatste is.

De heer Rog (CDA): De heer Van Meenen (D66): Precies. Het antwoord is gelegen in het feit dat wij een zeer Ik heb het alleen over deze motie. Als alleen deze motie belangrijk punt hebben gemaakt van de angst voor ingediend zou worden, zou ik dat nog willen overwegen. verschraling. De heer Futselaar heeft dat terecht Maar er is ook nog een amendement, en dat amendement aangehaald. De initiatiefnemers hebben gezegd dat ze niet begint met het helemaal vrijstellen van de scholen. kunnen uitsluiten dat die verschraling plaatsvindt. Ze gaan het monitoren en evalueren. Wij willen dat voor zijn. Wij zeggen: ga met de sector in gesprek en kom tot De heer Rog (CDA): convenanten die passend zijn. Daarin is dus de Nee. toegankelijkheid geborgd voor mensen die het niet kunnen betalen maar die wel naar deze onderwijsvorm willen. Want op dit moment kan die wel verplicht worden en straks kan De heer Van Meenen (D66): die verplicht worden maar is er tegelijkertijd de afspraak Ja, dat staat er gewoon letterlijk in. dat er een regeling moet zijn die passend is op dit niveau. Dat kan voor een dansopleiding anders zijn dan voor een technasium of voor tweetalig onderwijs. De heer Rog (CDA): Het amendement regelt dat deze profielscholen blijven vallen onder de huidige situatie. Tegelijkertijd komt deze De voorzitter: wet er dan door voor het reguliere deel. En deze motie Tot slot, de heer Renkema. regelt, ook als de wet weggestemd zou worden, iets wat nu niet geregeld is, namelijk dat er convenanten komen, waarin uiteindelijk het effect ... Dat was namelijk een De heer Renkema (GroenLinks): terechte vraag van de heer Futselaar, of er uiteindelijk Op dit punt spreken wij wat langs elkaar heen, geloof ik, en leerlingen uitgesloten kunnen worden van zijn door mij gaan we het zeker niet eens worden. gevreesde Cubareizen. Het antwoord is dus nee.

De voorzitter: De voorzitter: Ja. Ik vrees dat u het niet eens wordt. Ik kijk even naar de twee heren die nog een vraag hebben over deze motie. De heer Renkema als eerste. De heer Renkema (GroenLinks): Het debat van vanavond en in de eerste termijn ging niet over verschraling. Het ging over kansenongelijkheid en over De heer Renkema (GroenLinks): armoede. Ik ben verbaasd dat het CDA nu kiest voor dit Ik vind de motie in aanvulling op het amendement toch wat wonderlijke onderscheid tussen het kerstfeest, waarbij wonderlijk. Als ik het goed begrijp, zegt het amendement iedereen welkom is, en een reis, waarbij het aan de scholen dat we kinderen niet gaan uitsluiten van de kerstviering — is om daarover een convenant te sluiten. dat lijkt mij ook iets wat de heer Rog niet wil — maar dat we de initiatiefwet niet van toepassing laten zijn op de profielscholen als het gaat over excursies et cetera. We De voorzitter: vragen die scholen om dat maar weer in een convenant te Tot slot. regelen. Maar we zijn hier vanavond begonnen met een historische schets die terugging tot 1981, waaruit bleek dat heel veel van dat soort convenanten en zelfsturing er niet De heer Rog (CDA): toe hebben geleid dat kinderen niet worden uitgesloten. Ik denk dat de heer Renkema straks nog een keer rustig Waarom maakt u dat kunstmatige onderscheid tussen de enerzijds het amendement moet lezen, dat dus leidt tot kerstviering en de reis naar Cambridge? Ik begrijp dat echt aanname van de wet, en anderzijds de motie moet lezen. niet. Dan ziet hij dat iedereen meegaat op reis. Het verschil is alleen dat dat aspect niet in de wet komt maar in een convenant. De voorzitter: De heer Rog. De voorzitter: Meneer Futselaar, een nieuw punt of nog een keer hetzelfde De heer Rog (CDA): verhaal? Dit is dus ...

Initiatiefwetsvoorstel-Kwint/Westerveld 10 december 2019 Tweede Kamer over de vrijwillige ouderbijdrage TK 34 34-33-20 De heer Futselaar (SP): De heer Futselaar stelde twee vragen. Is de wet nodig? Voor Ja, een nieuw punt, zeker, voorzitter. ons is dat duidelijk. We hebben hem namelijk zelf ingediend. Is die uitzondering nodig? Als we dat primair nodig hadden gevonden, dan hadden we dat wel in de wet gezet. Maar De voorzitter: het zal niemand verbazen dat, als je daartoe besluit, de Gaat uw gang, meneer Futselaar. manier waarop de heer Van Meenen het aanvliegt verreweg te prefereren is boven de manier waarop de heren Rog en Heerema dat doen. Wij horen hier gezegd worden dat De heer Futselaar (SP): bijvoorbeeld de Wet meer ruimte voor nieuwe scholen Ik doe heel erg mijn best om verbindend te zijn vanavond. strengere eisen stelt aan de oprichting van scholen, maar dat ding heet niet voor niks Wet méér ruimte voor nieuwe scholen. Zoals ik die wet gelezen heb, biedt de wet alle De heer Rog (CDA): ruimte voor het door de heer Futselaar zo gewenste Futselaar College, als hij maar genoeg handtekeningen van Klopt. ouders weet te verzamelen.

De heer Futselaar (SP): Maar serieuzer: als het om de amendementen gaat, zit ons bezwaar 'm in de ongerichtheid van het amendement van Daarom wil ik toch even de minister aanhalen. Hij zei in de heren Rog en Heerema. Als de helft van de middelbare antwoord op de vraag wat dit toevoegt: dit geeft mij de scholen straks wordt uitgesloten van de reikwijdte van deze wettelijke basis die ik nu mis om te handhaven in praktische wet, dan ondermijn je het doel van deze wet. Dat kun je niet situaties. Dit amendement haalt die wettelijke basis weg zomaar met een motie even repareren. De VVD en het CDA voor een groot deel van de scholen. Ja, er komt een zien bewegingen de goede kant op. Laat ik dat convenant, maar een convenant blijft uiteindelijk een onderschrijven. Die zie ik ook, maar we zijn wel begonnen afspraak. Ik ben ook landbouwwoordvoerder en u wilt niet met de constatering dat we al 38 jaar via convenanten en weten wat voor een enorme stapel er is aan gebroken onderlinge afspraken proberen om die vooruitgang te landbouwconvenanten in de afgelopen jaren. Ziet de heer bestendigen, maar dat we daar onvoldoende in slagen, Rog daar niet gewoon een heel praktisch probleem? We getuige de hoeveelheid uitsluiting die bijvoorbeeld in de laten dan nog steeds een enorme deur open zonder dat die Schoolkostenmonitor nog wordt genoemd. Dan snap ik het handhavingsmogelijkheid er is. punt van de heer Van Meenen beter, namelijk het uitgangspunt dat iedereen meegaat, met daaraan sancties gekoppeld en het vastleggen dat het ook echt gebeurt. Daar De heer Rog (CDA): kunnen wij verder in meegaan dan in het plan om eerst de Nee, ik zie overigens dat de minister niet alleen dit heeft helft van het aantal scholen uit te zonderen en hen daarna gezegd, maar ook erkenning heeft gegeven aan de angst te vragen om tot een convenant te komen. die bij meerdere partijen hier leeft dat er verschraling komt. Dat kon ook niet worden uitgesloten. Dat is precies waar Ik kijk even of ik alles beantwoord heb, maar anders gaat we een antwoord op hebben proberen te bieden. mevrouw Westerveld dat vast nog doen.

Tot slot wil ik zeggen dat ik het hartgrondig met de heer De heer (SP): Futselaar Heerema eens ben. Je bent een waardeloze directeur als Ik constateer dat we allebei selectief naar de minister je kinderen uitsluit. Dat geldt ook voor de directeur van een kunnen luisteren. conceptschool.

De voorzitter: De heer Rog (CDA): Dank u wel. Ik kijk naar mevrouw Westerveld. Ik probeerde daar weer even de balans in te brengen, meneer Futselaar.

De voorzitter: Mevrouw Westerveld (GroenLinks): Zo zijn we de tweede termijn van de kant van de Kamer Voorzitter. Ik heb niet veel meer toe te voegen aan de toch weer in harmonie geëindigd. Ik kijk naar de opmerkingen. Als we mee zouden gaan met het initiatiefnemers. Er zijn niet heel veel vragen aan u gesteld. amendement dat is ingediend door de heer Heerema en de heer Rog, zien we al heel snel dat een heel groot deel van de scholen in het voortgezet onderwijs besluit te gaan vallen onder de zogenaamde profielscholen. Dan zie ik inderdaad dat de heer Futselaar met het Futselaar College — als het De heer Kwint (SP): hem lukt om al die handtekeningen te verzamelen — Dat klopt, voorzitter, maar we willen ons niet de kans laten uiteindelijk vrij makkelijk ook een profielschool kan worden. ontnemen om de minister te feliciteren met zijn 33-jarig Ik begrijp niet waarom de indieners van het amendement huwelijk. Van harte. Laten we dit debat maar niet meer al denken dat het Futselaar College geen profielschool kan te lang laten duren. zijn en een college dat bijvoorbeeld dans, muziek of topsportonderwijs aanbiedt, wel onder het amendement Dank aan iedereen die de intenties heeft onderschreven en en onder die uitzondering zou moeten vallen. De wettelijke die zich uit heeft gesproken tegen uitsluiting. grond voor dat verschil zien wij dus in ieder geval niet.

Initiatiefwetsvoorstel-Kwint/Westerveld 10 december 2019 Tweede Kamer over de vrijwillige ouderbijdrage TK 34 34-33-21 Ik wil nog een opmerking maken over kansengelijkheid. per school gewoon heel verschillend zijn. Dat kan wel Kansengelijkheid in het onderwijs zorgt ervoor dat alle veranderen als men dat van bovenaf wat strakker gaat kinderen mee moeten kunnen doen, of dat nu aan de invullen. Dat even ter correctie. kerstviering, het schoolreisje of de reis naar een ander land is. Dat betekent echt dat kinderen niet de dupe moeten Dan over deze motie. Ik heb dus mijn voorkeur aangegeven worden van de portemonnee van hun ouders. Als wij mee voor het amendement. Mocht het amendement niet worden zouden gaan met het amendement dat zojuist is ingediend, aangenomen, dan geeft deze motie in ieder geval ook weer dan maken we het toch nog steeds mogelijk dat die een opdracht om wel te zorgen dat die afspraken worden kansenongelijkheid in het onderwijs blijft voortbestaan. We gemaakt. Maar nogmaals, het heeft mijn voorkeur dat het zien nu dat onder andere de onderwijsinspectie aangeeft amendement een plek gaat krijgen in het wetsvoorstel, ook dat er sprake is van steeds grotere kansenongelijkheid. voor de balans in het wetsvoorstel. Het is natuurlijk Laten we dat alsjeblieft stoppen met elkaar. Laten we geen uiteindelijk aan de Kamer om zich daarover uit te spreken, voorstellen doen waardoor we met elkaar toestaan dat er op de tijd die u als voorzitter daarvoor bepaalt. toch onderscheid wordt gemaakt op basis van wat ouders kunnen betalen. De voorzitter: Dank u wel. Daarmee komen we aan het einde van de De voorzitter: beraadslagingen over deze wet. Dank u wel. Daarmee komen we aan het einde van de beraadslaging over deze initiatiefwet. Ik hoor dat er nog geen appreciatie is gegeven van de motie. Dat wordt terecht De algemene beraadslaging wordt gesloten. opgemerkt vanuit de Kamer. De voorzitter: De stemmingen over de motie en de amendementen zijn aanstaande dinsdag. U bent nu in de gelegenheid om de indieners te feliciteren. Ik schors de vergadering voor enkele De heer Kwint (SP): ogenblikken. Met de motie zelf is niet zo veel mis. Maar als de indieners denken dat die te prefereren is boven een amendement, zou ik hun die afweging zeer ontraden. Maar de motie zelf De vergadering wordt enkele ogenblikken geschorst. is prima. De wet is alleen beter.

De heer Futselaar (SP): Voorzitter, een klein punt van orde. Moet een motie aan de regering niet ook een appreciatie van de regering krijgen?

De voorzitter: Er kunnen ook appreciaties komen van indieners, maar wellicht heeft de minister nog een appreciatie te geven aan de Kamer.

Minister Slob: Voorzitter. Inderdaad, het is een verzoek aan de regering, dus het is goed dat ik daar ook even het woord over mag voeren. Ik denk dat ik in mijn eerste termijn al helder ben geweest in mijn appreciatie van de amendementen. Ik heb aangegeven dat ik het amendement van de heer Heerema en Rog begrijp vanuit hun zoektocht naar hoe je bepaalde zaken kunt voorkomen. Maar daar zitten wel een aantal aspecten aan vast, zoals het uitzonderen van een regel die ook in de wet terechtkomt. De inspectie kan dan ook op dat onderdeel geen toezicht houden. Dat amendement heb ik dus ontraden, om maar even die woorden te gebruiken. Ik heb aangegeven dat het amendement van de heer Van Meenen vanuit diezelfde zoektocht in de wet vastlegt dat men gewoon regelingen moet treffen en dat dit het beste kan plaatsvinden via de overkoepelende organen. Daar zijn al die profielorganisaties op dit moment ook al bij aangesloten.

Ik maak even kort van de gelegenheid gebruik: ik heb in mijn eerste termijn het woord "wanboel" in de mond genomen. Dat was niet heel zorgvuldig gekozen. Ik bedoelde daarmee te zeggen dat de uitwerking van die regelingen

Initiatiefwetsvoorstel-Kwint/Westerveld 10 december 2019 Tweede Kamer over de vrijwillige ouderbijdrage TK 34 34-33-22