Kwartalnik Spoůeczno-Kulturalny
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
KOCIEWSKI MAGAZYNNR 2 (77) kwiecieý • maj • czerwiec 2012 REGIONAPL ISSN 0860-1917 CENALNY 3,00 zã Kwartalnik spoÙeczno-kulturalny DANUTA MURAWSKA Obrazki z Kociewia wiosenną porą lasy szumią zielenią zapach ambrozją upaja paprocie nieĞmiaáo wychylają listki promieĔ sáoĔca záoci na polanach poziomki ze snu budzi stawy otwierają oczy zielono-niebieskie echo kumkanie niesie brzozy zielone warkocze splatają wiatr z nimi taĔczy latem tĊtni pomrukiem owadów grzybami pachnie kusi sáodyczą poziomek wĞród zagajników postaü znika nie zakáóca ciszy sáucha o czym las Ğpiewa a jesienią w barwy przebogate záota czerwienią siĊ mieni bory tucholskie otwierają tajemnicze krainy jezior Īyjących tu zwierząt danieli páochych czapli nieuchwytnych ile jeszcze nieznanych miejsc wiosek zapomnianych chaty drewniane domy murowane koĞcioáy stuletnie kapliczki o ile byáabym uboĪsza nie widząc nie sáysząc jak wszystko tĊtni Īyciem W NUMERZE KOCIEWSKI 2 OD REDAKCJI 3 WYDARZYàO SIĉ NA KOCIEWIU... 4 Ks. Wáadysáaw Szulist MAGAZYN DEKANAT PELPLIēSKI (cz. IV ostatnia) 6 Marek Kordowski SUBKOWY NA PRZESTRZENI WIEKÓW (cz. X) REGIONALNY 9 Marcin KáodziĔski PAN I WàADCA POWIATU TCZEWSKIEGO Kwartalnik spoáeczno-kulturalny 13 Grzegorz WoliĔski LAS BIELSKI W ĝWIETLE NIEKTÓRYCH DOKUMENTÓW Z PRZEàOMU Nr 2 (77) kwiecieĔ • maj • czerwiec 2012 • PL ISSN 0860-1917 XIII I XIV WIEKU (cz. III ostatnia) WYDANO ZE ĝRODKÓW BUDĩETU MIASTA TCZEWA 17 Kazimierz Ickiewicz BISKUP PELPLIēSKI JAN BERNARD SZLAGA NIE ĩYJE RADA PROGRAMOWA Kazimierz Ickiewicz – przewodniczący 19 Stanisáaw Sierko Jerzy Cisewski, Czesáaw Glinkowski, Józef Golicki, Andrzej Grzyb, W POSZUKIWANIU PRABABCI Jan Kulas, prof. Maria Pająkowska-Kensik, Józef Zióákowski 21 Marta Bronk REGIONALNIE – PO SWOJAMÓ REDAKCJA Halina Rudko redaktor naczelna 23 Maciej Olszewski CUDZE CHWALICIE... (cz. II ostatnia) Kociewski Kantor Edytorski opracowanie graficzne i amanie á 22 Jacek Cherek SESJA HISTORYCZNA W OPALENIU WYDAWCA Kociewski Kantor Edytorski 27 Krzysztof Kowalkowski Sekcja Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej KRĉPKI – WIEĝ O 400-LETNIEJ HISTORII im. Aleksandra Skulteta w Tczewie dyrektor Urszula Wierycho 32 Olimpia Goádys DZIEJE NAZWY MIASTA ADRES REDAKCJI I WYDAWCY NOWE NAD WISàĄ 83-100 Tczew, ul. J. Dąbrowskiego 6, tel. (058) 531 35 50 e-mail: [email protected] 37 Krzysztof Kowalkowski ZBRODNIA NA KOCIEWIAKACH NIE TYLKO W POLSCE Redakcja zastrzega sobie prawo dokonywania skrótów, zmiany tytuáó w oraz poprawek stylistyczno-jĊzykowych w nadesáanych tekstach. 39 Jan Ejankowski 46 LAT MUZEUM W PIASECZNIE Teksty oraz zdjĊcia zamieszczone w niniejszym numerze zostaáy przekazane przez autorów 41 Seweryn Pauch nieodpáatnie. OCALIû WSPOMNIENIA NAĝWIETLENIE, MONTAĩ I DRUK 43 Zbigniew Dąbrowski GTC GROUP JEĩEWSKA GEHENNA Rokitki, ul. Kwiatowa 16 A 83-112 Rokitki 47 Hubert Pobáocki NASZ PSIYRWSZY DZIAē NA SWOIM Nakáad: 600 egz. ObjĊtoĞü: 6 ark. druk. okáadka wewn. II Danuta Murawska • OBRAZKI Z KOCIEWIA NA OKàADCE okáadka wewn. III Unikalny wĊzeá wodny w Biaáej Górze REGAà REGIONALNY fot. Józef M. Zióákowski KMR 1 Od redakcji Warto marzyè. Ostatecznie i konsekwentnie dñĔyè do zrealizowania marzeþ. Pracowaè wytrwale, Ĕeby osiñgnñè cel. PoĈród wielu spraw dla Kociewia waĔnych sñ trzy infrastrukturalne, wybijajñce siö na poczñtek niekrótkiej listy. Most przez Wisäö w Opaleniu, który poäñczy powiat kwidzyþski (Warmiö i Mazury teĔ) z Kociewiem. Ta inwestycja trwa i jesieniñ most bödzie gotowy. Zabytkowy most w Tczewie, pilnie wymagajñcy remontu, który przerasta moĔliwoĈci finansowe powiatu tczewskiego i obwodnica Starogardu, udraĔniajñca dro- gö 22 i dajñca oddech miastu. Trwajñ przygotowania do budowy elektrowni nuklearnych w Polsce. Dwie lo- kalizacje upatruje siö na Pomorzu. Wobec dylematu: budowaè „atomówki”, czy nie budowaè, spoäeczeþstwa lokalne powinny zaufaè autorytetom. Po pierwsze, elektrownie atomowe sñ potrzebne, jeĈli chcemy byè zabezpieczeni w energiö elektrycznñ. Po drugie, bödñ to elektrownie trzeciej, a moĔe czwartej generacji. Bezpieczne, ale przecieĔ zawsze jest ów jeden choèby procent ryzyka i pamiöè katastrofy czarnobylskiej, czy ostatnio Fu- kushimy. Na Kociewiu projektuje siö budowö nowoczesnej elektrowni klasycznej, wöglowej w Rajkowach koäo Pelplina. Uzgodnienia trwajñ. Ekolodzy nie milczñ, bo CO2, kwa- Ĉne deszcze, Ĉrodowisko naturalne. Nim wybudujemy atomówki, potrzebne sñ i to pilnie choèby trzy nowoczesne elek- trownie wöglowe, bo wögla mamy pod dostatkiem, a stare elektrownie, mimo remontów, sñ mocno zuĔyte. Tej inwestycji naleĔy pozytywnie kibicowaè, a nawet lobbowaè na jej rzecz nie tylko z powodu kilkuset miejsc pracy. Wszystko, co czäowiek zrobiä kiedyĈ, siö zepsuje albo zuĔyje, a my przecieĔ bez prñ- du elektrycznego w sieci Ĕycia juĔ sobie wyobraziè nie potrafimy. Co zatem robiè. Budowaè elektrownie atomowe, wöglowe, wodne i wiatrowe, maäe i duĔe, byle bez zwäoki, bo spora czöĈè, niestety, polskiej energetyki jest w stanie agonal- nym. Wiem, moĔemy prñd elektryczny kupiè za granicñ, ale na takie myĈlenie trzeba mieè pieniñdze i ĈwiadomoĈè zgody na groĒne i niewygodne uzaleĔnienie. Andrzej Grzyb 2 KMR Z PRZESZãOćCI REGIONU Wydarzyáo siĊ na Kociewiu... Ź Tczew, 23 lutego Ź Tczew, 20 kwietnia „Kilka ostrych sáów o Polsce” – pod takim hasáem od- W Centrum Kultury i Sztuki odbyá siĊ Regionalny Prze- byáa siĊ promocja nowej powieĞci Tomasza Hildebrandta gląd Amatorskich Zespoáów Teatralnych dla dzieciĊcych pt. „Druga Polska”, której organizatorem byá tczewski Od- i máodzieĪowych grup teatralnych dziaáających przy szkoáach, dziaá Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego. Wydarzenie mia- placówkach kultury i innych instytucjach na terenie powiatu áo miejsce w Fabryce Sztuk. Autor jest laureatem gáównej tczewskiego. Nagrody ufundowali Starosta Tczewski Józef nagrody w dziedzinie prozy Costerina 2011 za debiutancką PuczyĔski i Prezydent Miasta Tczewa Mirosáaw Pobáocki. powieĞü pt. „Wyjechaü, nie wróciü”. Ź Rulewo (gm. Warlubie), 4 maja Ź Starogard Gd., 26 marca Swojska i smaczna majówka ze „Swojakami” w Hanzie W wypeánionej po brzegi sali Starogardzkiego Domu w Rulewie. Wszyscy, którzy skorzystali z zaproszenia na ma- Kultury odbyáy siĊ VII MiĊdzyszkolne Warsztaty Muzyki jówkĊ w Hotelu Hanza w Rulewie mogli spróbowaü swojskich Kameralnej klas skrzypiec z KoĞcierzyny, Kartuz, Starogar- i smacznych daĔ przygotowanych przez Panie ze Stowarzy- du GdaĔskiego, Pucka, Tczewa, Pelplina. szenia Rozwoju Wsi Maáy Komorsk „Swojacy”. Zwiedzający Od rana üwiczyáo 67 skrzypków, w tym siedem pelpli- próbowali klusek, krokietów, chleba ze smalcem i ogórkiem nianek. Po poáudniu odbyá siĊ koncert pt. „Muzyczna kraina oraz kompotów z czerwonej porzeczki i rabarbaru. szczĊĞcia”. Máodzi skrzypkowie nie tylko zaprezentowali 14 Stoisko „Swojaków” znajdowaáo siĊ w uĪyczonym przez utworów, ale teĪ popisali siĊ grą aktorską i taĔcem. GminĊ Nowe namiocie promocyjnym, a turyĞci zachĊceni dobrym smakiem mogli poznaü uroki gminy z przygotowa- Ź Tczew, 2 kwietnia nych na tą okazjĊ ulotek. W Fabryce Sztuk miaáa miejsce wyjątkowa wystawa fo- tograficzna, upamiĊtniająca postaü papieĪa Polaka w 7. rocz- Ź Skarszewy, 4-6 maja nicĊĞmierci i 1. rocznicĊ Jego beatyfikacji – „Jan Paweá II. Takiego wydarzenia jeszcze w Skarszewach nie byáo – 4 Piaseczno-Pelplin-Watykan”. Na wystawie moĪna byáo teĪ maja táumnie przybyli rycerze z póánocnej Polski, aby zapre- obejrzeü film dokumentalny autorstwa Józefa M. Zióákow- zentowaü w caáej okazaáoĞci rycerski fechtunek oraz stoczyü skiego, opowiadający o wizycie Ojca ĝwiĊtego w Pelplinie pod wielowiekowymi, kamiennymi murami obronnymi Bi- w 1999 roku, zawierający wspomnienia osób związanych twĊ o Skarszewy. z organizacją tego niecodziennego wydarzenia, o jego oko- Przy koĞciele Ğw. Maksymiliana Kolbe rozáoĪyli siĊ kra- licznoĞciach oraz nieznanych szerzej szczegóáach. marze ze swymi róĪnego rodzaju wyrobami, cieszącymi siĊ Patronat honorowy nad wystawą objąá Ğp. Biskup Pel- duĪym zainteresowaniem. pliĔski Jan Bernard Szlaga. Caáe wydarzenie nosiáo tytuá Jarmark Joannitów i temat Ekspozycja czynna byáa do 4 maja br. starego zakonu przewijaá siĊ w róĪnych formach. W muzeum – Skarszewskim Centrum Ekspozycji Historycznych moĪna Ź Tczew, 13 kwietnia byáo obejrzeü ciekawe eksponaty ukazujące, jak wiele dziaáo W tczewskiej Fabryce Sztuk otwarto wystawĊ „Z Forste- siĊ w tym maáym miasteczku i nieopodal niego przez wieki. rami i Cookiem na kraniec Ğwiata”, którą moĪemy oglądaü do koĔca 2014 roku. Wystawa przybliĪa historiĊ wybitnego Źĝwiecie, 17-27 maja rodu Forsterów, który przybyá do Rzeczypospolitej w XVII w. JuĪ po raz 38. miasto ĞwiĊtowaáo DNI ĝWIECIA. Z tej i osiedliá siĊ w Tczewie na przeáomie XVII i XVIII w. Urodzo- okazji miaáy miejsce m.in. konkursy, turnieje sportowe, wy- ny i wychowany w Tczewie Jan Reinhold Forster i jego syn stĊpy artystyczne, koncert grupy JAZZPOSPOLITA, projekcja Jerzy Adam swoimi odkryciami znacząco wpáynĊli na rozwój filmowa z dyskusją, spotkanie autorskie z Zygmuntem Miáo- Ğwiata nauki. EkspozycjĊ wzbogacają oryginalne eksponaty szewskim (prozaikiem, autorem scenariuszy, publicystą) i wie- i nowoczesne techniki multimedialne. Interaktywna podáoga le innych atrakcji, aĪ po wybory najpiĊkniejszej Ğwiecianki. i globus oraz stanowiska komputerowe z grą edukacyjną dla dzieci i máodzieĪy stanowią dodatkową atrakcjĊ. Ź Starogard Gd., 19 maja Muzeum Ziemi Kociewskiej i Grodzisko Owidz zor- Ź Tczew, 19 kwietnia ganizowaáo II Starogardzką Noc Muzeów. Program Nocy Miejska Biblioteka Publiczna w Tczewie zaprosiáa na Muzeów byá bardzo ciekawy – zwiedzanie Muzeum Ziemi spotkanie poĞwiĊcone wybitnemu