Motywy Podejmowania Turystyki Couchsurfingowej Oraz Identyfikacja Profilu Jej Polskich Uczestników
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu Wydział Wychowania Fizycznego mgr Aleksandra Borek MOTYWY PODEJMOWANIA TURYSTYKI COUCHSURFINGOWEJ ORAZ IDENTYFIKACJA PROFILU JEJ POLSKICH UCZESTNIKÓW Rozprawa doktorska Promotor dr hab. Piotr Oleśniewicz Promotor pomocniczy dr hab. Daniel Puciato Wrocław 2020 Spis treści Indeks skrótów ................................................................................................................... 4 Wstęp .................................................................................................................................. 9 1. Teoretyczne podstawy turystyki couchsurfingowej jako formy podróży turystycznych iobszaru badań naukowych .................................................................... 14 1.1. Prezentacja współczesnych kierunków rozwoju turystyki oraz dotychczasowych nurtów w turystyce .............................................................................................................. 14 1.1.1. Turystyka i jej uczestnicy – podstawowa klasyfikacja .............................. 14 1.1.2. Turystyka couchsurfingowa jako element nowych koncepcji organizowania podróży turystycznych ............................................ 21 1.1.3. Determinanty podejmowania podróży turystycznych i turystyki couchsurfingowej ........................................................................... 34 1.2. Identyfikacja i zastosowanie couchsurfingu oraz jego umiejscowieniew systemach kategoryzacji turystyki......................................................................... 43 1.2.1. Źródła i rozwój couchsurfingu ................................................................... 43 1.2.2. Miejsce couchsurfingu w świetle różnych klasyfikacji turystyki ............... 56 1.2.3. Istota i cechy charakterystyczne dla turystyki couchsurfingowej – analiza pojęć ....................................................................................................... 73 1.3. Turystyka couchsurfingowa w świetle badań literaturowych ............................... 82 2. Założenia metodologiczne badań nad turystyką couchsurfingową .......................... 107 2.1. Przesłanki, cele i przedmiot badań w rozprawie doktorskiej – identyfikacja, opis i uzasadnienie podjętego problemu naukowego .................................................... 107 2.2. Podejście metodyczne i zakres badań ..................................................................... 112 2.3. Charakterystyka społeczno-demograficzna badanych ............................................ 120 Aleksandra Borek 2 3. Prezentacja wyników badań ......................................................................................... 126 3.1. Szczegółowa charakterystyka turystów couchsurfingowych ................................. 126 3.2. Szczegółowa charakterystyka couchsurferów gospodarzy ..................................... 134 3.3. Związki między parametrami charakteryzującymi turystów couchsurfingowych a wybranymi wskaźnikami społeczno-demograficznymi ........................................ 141 3.4. Związki między parametrami charakteryzującymi couchsurferów gospodarzy a wybranymi wskaźnikami społeczno-demograficznymi ....................................... 154 3.5. Społeczno-demograficzne uwarunkowania uczestnictwa w turystyce couchsurfingowej w świetle analizy regresji logistycznej ...................................... 168 3.6. Główne profile uczestników turystyki couchsurfingowej ...................................... 192 4. Syntetyczna ocena polskiego couchsurfingu w świetle wyników wykonanych badań oraz na tle poglądów i ustaleń innych autorów .............................................. 201 4.1. Model i aktywność turystyczna polskiego couchsurfera-gościa oraz couchsurfera-gospodarza ........................................................................................ 201 4.2. Motywy uczestnictwa w turystyce couchsurfingowej ............................................ 221 4.3. Szanse i zagrożenia dla uprawiania turystyki couchsurfingowej ............................ 227 4.4. Prawdopodobne kierunki rozwoju turystyki couchsurfingowej w Polsce ............... 235 Podsumowanie i wnioski z przeprowadzonych badań ................................................... 240 Streszczenie ....................................................................................................................... 244 Piśmiennictwo .................................................................................................................... 248 Spis tabel, rysunków i wykresów ..................................................................................... 280 Załączniki ........................................................................................................................... 286 Praca doktorska 3 Indeks skrótów CS – couchsurfing, couchsurfingowy Hbr 13,2 – List do Hebrajczyków, rozdział 13, werset 2 1P 4,9 – Pierwszy list Św. Piotra Apostoła, rozdział 4, werset 9 Kpł 9,33 – Księga Kapłańska, rozdział 9, werset 33 UNWTO – Światowa Organizacja Turystyki Narodów Zjednoczonych, (ang. United Nations World Tourism Organization) KBP – konsumpcja bez posiadania P2P – każdy z każdym (ang. Peer to Peer) LETS – lokalne systemy wymiany handlowej, (ang. Local Exchange Trading System) NewSWO nowy społecznościowy światowy obiekt/idea, (ang. New Social World Object) UGB – marka generowana przez użytkowników, (ang. User-generated Brand) WWOOF – międzynarodowa organizacja zrzeszająca farmy ekologiczne, (ang. World Wide Opportunities on Organic Farms) C2C – konsument z konsumentem, (ang. Consumer to Consumer) OSN – sieć internetowych serwisów społecznościowych, (ang. Online Social Network) USA – Stany Zjednoczone Ameryki (ang. United States of America) SNS – internetowe serwisy społecznościowe (ang. Social Networks Services) ONZ – Organizacja Narodów Zjednoczonych PLEARN – polski węzeł w sieci EARN (ang. European Academic and Research Network)1 3xS – słońce, piasek, morze (ang. Sun, Sand, Sea) 3xE – rozrywka, ekscytacja, edukacja (ang. Entertainement, Excitement, Education) VFR – odwiedziny znajomych i krewnych (ang. Visiting Frends and Relatives) 1 https://www.pcworld.pl/news/PLEARN-zanim-nastal-Internet,279199.html, [dostęp; 29.08.2019]. Aleksandra Borek 4 TV – telewizja n – liczebność badanych χ2– wartość testu niezależności chi kwadrat p – poziom prawdopodobieństwa testowego dla χ2 V-Cramera – współczynnik siły związku między zmiennymi p – poziom prawdopodobieństwa testowego dla V-Cramera Praca doktorska 5 Wstęp Pojęcie „couchsurfing” (w Wielkiej Brytanii „sofasurfing”) jest neologizmem dotyczącym zwyczaju przemieszczania się z jednego zaprzyjaźnionego domu do kolejnego, spania „gdzie tylko się da” - na kanapie czy nawet podłodze, zazwyczaj przez kilka dni. Termin szybko wszedł w życie i współczesny slang, określając nie tylko taką formę podróżowania, ale także nazywając osoby podróżujące w ten sposób – „couchsurferami”2. Couchsurfing jest postrzegany wielorako: po pierwsze – jako system, platforma techniczna, która umożliwia interakcje online pomiędzy jej członkami. Po drugie - jako wielopokoleniowe zjawisko alternatywnego podróżowania i stylu życia, zainicjowane za pośrednictwem internetu3. Po trzecie natomiast - jako sieć lub społeczność ludzi o wspólnych celach, która zapewnia zbiorową tożsamość opierając się na ich członkostwie i działaniach4. Na podstawie rozważań A. Pisarka na temat istoty couchsurfingu, autorka pracy przyjmuje, iż określenia: Couchsurfing, Couch Surfing, www.couchsurfing.com, couchsurfing.org oznaczają stronę internetową oraz prezentowany przez nią rodzaj komunikacji. Natomiast samo słowo „couchsurfing” pisane małą literą oraz skrót CS to praktyka turystyczna, która odbywa się za pośrednictwem portalu www.couchsrfing.com oraz innych portali społecznościowych o charakterze gościnnościowym5. 2 Sala K. (2015) Couchsurfing jako nowy produkt turystyczny. Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie, Tarnów, 1(26), s. 132. 3 Rubin C. (2010) Couch Surf'Around the World: Hosting clubs allow travelers to bypass hotels ano stay in private homes . U. S. News & World Report, New York, s. 75. 4 Liu J. (2012) The intimate stranger on your couch, an analysis of motivation, presentation and trust through couchsurfing. Uppsala University, Uppsala, s. 2. 5 Pisarek A. (2013) Wybrane wzory gościnności wobec wzorów praktyk turystycznych powstałych wokół zjawiska couchsurfingu. Turystyka kulturowa, 3, s. 6. Aleksandra Borek 6 Niektórzy couchsurferzy uważają, iż praktykowanie couchsurfingu opierać się może tylko i wyłącznie na goszczeniu i byciu goszczonym. Jednak w praktyce istnieją także formy „couchsurfingu stacjonarnego”6. Couchsurfing z platformy internetowej ewoluował w światową organizację, dzięki której m.in. narodziła się nowa forma podróżowania. Couchsurferzy to członkowie międzynarodowej wspólnoty. Jednak nie każdy z nich to turysta. Couchsurferów można podzielić na cztery podstawowe grupy: gości, gospodarzy, przewodników i organizatorów. Couchsurfer może należeć do każdej z wymienionych grup jednocześnie. W niniejszej pracy podróżnikami czy turystami autorka nazywa jedynie „gości”. Gość to osoba korzystająca z gościny gospodarza, inaczej hosta (ang. host – gospodarz). Przewodnik to couchsurfer oprowadzający gościa po okolicy, spędzający z nim czas, ale nieprzyjmujący go u siebie na nocleg. Natomiast organizatorami są ludzie, którzy urządzają spotkania couchsurferów, różnego rodzaju pikniki, wydarzenia społeczne cykliczne i okazjonalne7. Liczba osób korzystających