Grafemiczna Struktura Tekstu Najstarszej Japońskiej Antologii Poetyckiej Man'yōshū
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Grafemiczna struktura tekstu najstarszej japońskiej antologii poetyckiej Man'yōshū Jan Wiślicki Uniwersytet Warszawski Wydział Polonistyki Katedra Językoznawtwa Ogólnego, Wschodnioazjatyckiego Porównawczego i Bałtystyki Rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem dr. hab. Romualda Huszczy, prof UW Warszawa 2014 1 Spis treści Wstęp..........................................................................................................................................5 Wprowadzenie. Obiekt badań. .................................................................................................10 1. Klasyczne odpisy Man'yōshū ...................................................................................11 2. Współczesne naukowe opracowania Man'yōshū .....................................................18 Rozdział I Tekst na styku języków – problem języka w Man’yōshū.........................................................20 1. Językoznawstwo strukturalne a problem substancjalnej postaci jednostek języka ...........................................................................................................................20 1.1. Koncepcja subkodów autorstwa Adama Weinsberga ...............................22 2. Kundoku jako system przekładu. ..............................................................................24 2.1. Spojrzenie tradycyjne ................................................................................24 2.2. Propozycja spojrzenia systemowego .........................................................25 3. Wczesne piśmiennictwo japońskie a problem języka ..............................................28 3.1. Tradycja literacka przed powstaniem Man’yōshū i zagadnienie języka ...28 3.1.1. Pierwsze zabytki paleograficzne .................................................29 3.1.2. Księga dawnych wydarzeń ..........................................................31 4. Język Man’yōshū ......................................................................................................36 4.1. Problem jednostek chińskich w języku japońskim ....................................36 4.2. Man’yōshū – problem zapisu a problem języka ........................................39 4.3. Język prozatorskich partii Man’yōshū .......................................................41 4.3.1. Język mieszany na płaszczyźnie grafemicznej ...........................43 4.3.2. Język mieszany w na styku płaszczyzny grafemicznej i fonicznej ...............................................................................................46 4.4. Język lirycznych partii Man’yōshū ...........................................................53 4.4.1. Problem japońskich i ksenicznych sposobów odczytywania wyrazów w partiach lirycznych – próba zarysowania podłoża teoretycznego .......................................................................................53 4.4.2. Pragmatyczny status form ksenicznych – sinojapońskie a dyskusyjne metody odczytu. ........................................55 4.4.2.1. Niedyskusyjne odczyty sinojapońskie wyrazów chińskich ..........................................................55 4.4.2.2. Niedyskusyjne odczyty sinojapońskie wyrazów chińskich będących kalkami semantycznymi jednostek z języka sanskryckiego ...................................................58 4.4.2.3. Jednostki odczytywane po sinojapońsku jako kalki foniczne z języka sanskryckiego ..............60 4.4.3. Język lirycznych partii Man’yōshū – typologia problematyki ...61 4.4.3.1. Tekst uszeregowany wg zasad gramatyki chińskiej: obecność odmiennej konotacji semantycznej ...............63 4.4.3.2. Tekst uszeregowany wg zasad gramatyki chińskiej: obecność odmiennej konotacji fonicznej .....67 4.4.3.3. Tekst gramatycznie niejednorodny – odmienny status gramatyczny ideogramów ........................................................70 4.4.3.4. Mieszane uszeregowanie fraz złożonych – końcówka fleksyjna zbudowana wg zasad składni chińskiej ....................75 4.4.3.5. Mieszane uszeregowanie fraz złożonych – gramatyczna niejednorodność czasownika złożonego ..................................78 4.4.3.6. Wykorzystanie języka drugiego rzędu ............82 2 5. Język Man’yōshū – uwagi końcowe ........................................................................86 Rozdział II. Problem nadawcy tekstu Man’yōshū .......................................................................................89 1. Kompilacja antologii – historyczny punkt wyjścia ..................................................89 2. Kompilacja antologii w perspektywie badań współczesnych ..................................91 2.1. Lingwocentryczna analiza Nakanishiego ..................................................93 2.2. Problem nadawcy tekstu pisanego w badanich zachodnich ......................99 3. Rodzaje nadawcy tekstu pisanego – propozycja typologii .....................................104 4. Man’yōshū i problem nadawcy – badania materiałowe .........................................110 4.1. Autorzy rzeczywiści ................................................................................112 4.1.1. Autorzy Man’yōshū wczesnego okresu ....................................113 4.1.2. Kakinomoto no Hitomaro .........................................................116 4.1.3. Yama no Ue no Okura ..............................................................118 4.1.4. Ōtomo no Tabito ...........................................................120 4.1.5. Ōtomo no Yakamochi ...................................................121 4.1.6. Yamabe no Akahito ......................................................123 4.1.7. Autorzy pieśni wschodnich oraz pieśni strażników i ich rodzin ....................................................................124 4.2. Autor wnioskowany ................................................................................127 4.3. Kompilatorzy ..........................................................................................129 4.3.1. Nadany porządek. Rozmieszczenie utworów jako informacja odkompilatorska .................................................................................129 4.3.1.1. Nadanie porządku formalno- tematycznego ..............................................................131 4.3.1.2. Nadanie porządku powołującego odrębny poziom tekstowy .........................................................133 4.4. Komentatorzy ..........................................................................................136 4.4.1. Analiza pragmatyczna a postulowanie nadawcy- komentatora ........................................................................................138 4.4.1.1. Komentarz jako dookreślenie lub sprostowanie wstępu odkompilatorskiego ................................................................139 4.4.1.2. Komentarz końcowy i komentarz dolny – przyczyny rozróżnienia źródłowego .........................................................144 4.4.1.3. Komentarz do komentarza – marginalność zjawiska jako wskazówka pragmatyczna ..............................................145 4.4.2. Komentatorzy – podsumowanie. ..............................................146 4.5. Podmiot liryczny .....................................................................................147 4.5.1. Podmiot liryczny o sobie. Jakich informacji dostarcza odbiorcy nadawca utworu lirycznego. ..............................................................149 4.5.1.1. Podmiot liryczny i problem zaimków. ......................149 4.5.1.2. Forma auto-aprecjatywna. .........................................152 4.5.1.3. Struktury dialogowe w ramach pojedynczej pieśni sedōka. Wykładniki podmiotów lirycznych. ..........................155 4.5.1.4. Podmiot liryczny jako uczestnik i sprawozdawca wydarzeń ................................................................................157 4.5.2. Dialog a informacje o rozmówcy .............................................159 4.5.3. Do kogo odnosi się kompilator i komentator? .........................163 4.6. Bohaterowie ............................................................................................168 4.6.1. Mówienie, że oraz cytacyjne mówienie: „_” w języku japońskim – zarys rozróżnienia ...........................................................................168 3 4.6.2. Tekst Man’yōshū a problem identyfikacji wypowiedzi bohatera ..............................................................................................175 4.6.2.1. Otoczenie tekstowe jako wykładnik przytoczenia cytacyjnego .............................................................................176 4.6.2.2. Kontekst wyznaczający przytoczenie cytacyjne ........179 4.6.2.2.1. Emfatyczne i wolitywne wykładniki pierwszej osoby ...........................................................................180 4.6.2.2.2. Przytoczenie performatywnego aktu mowy ...........................................................................184 4.6.2.3. Bohater intertekstualny ..............................................188 4.7. Kopiści .....................................................................................................191 5. Nadawca Man'yōshū jako tekstu grafemicznego – uwagi końcowe ......................199 Rozdział III. Grafemiczna kompozycja Man’yōshū. Antologia poetycka jako tekst. .................................201 1. Pojęcie makrostruktury ..........................................................................................202 1.1. Makrostruktura a problem percepcji tekstu .............................................203