Romeo I Julia.Pdf

Premiera | Premiere 14.02.2020

Opera na Zamku w Szczecinie | Oper im Schloss Stettin

• •

Charles Gounod Kierownictwo muzyczne | Musikalische Leitung – Franck Chastrusse Colombier Romeo i Julia | Romeo und Julia Inscenizacja, reżyseria, kostiumy | Inszenierung, Regie, Kostüme – Michał Znaniecki Scenografia | Bühne – Luigi Scoglio • Choreografia | Choreografie – Elżbieta Pańtak, Grzegorz Pańtak Reżyseria światła | Lichtregie – Bogumił Palewicz

Opera w 5 aktach Adaptacja świateł | Lichtanpassung – Dariusz Albrycht do libretta Jules’a Barbiera i Michela Carrégo Przygotowanie chóru | Vorbereitung des Chores – Małgorzata Bornowska Asystent dyrygenta | Assistent des Dirigenten – Mateusz Gwizdałła na kanwie tragedii Williama Szekspira Asystent reżysera | Regieassistent – Tadeusz Kabicz | Oper in 5. Akten Korepetytorzy solistów | Die Korrepetitoren der Solisten – Olha Bila, Olha Bilas Libretto von Jules Barbier und Michel Carré nach William Shakespeare Obsada | Besetzung

Oryginalna wersja językowa z polskimi i niemieckimi napisami Romeo – Juan Noval-Moro / Pavlo Tolstoy Julia – Anna Farysej / Victoria Vatutina | Originalversion mit polnischen und deutschen Übertiteln Ojciec Laurenty | Bruder Lorenzo – Andrew Robert Munn / Aleksander Teliga Merkucjo | Mercutio – Tomasz Łuczak / Christian Oldenburg Stefano | Stephano – Lucyna Boguszewska / Michał Sławecki Prapremiera | Welturauffürung Kapulet | Capulet – Janusz Lewandowski 27.04.1867, Théâtre Lyrique, Paris Tybalt – Maciej Komandera / Paweł Wolski Gertruda | Gertrude – Renata Dobosz Parys | Paris – Michał Sobiech Prapremiera Polska | Polnische Uraufführung Gregorio – Dawid Dubec 2.06.1888, Teatr Wielki, Warszawa Benvolio – Piotr Zgorzelski Królowa Mab | Königin Mab – Jadwiga Krowiak Premiera na scenie Opery na Zamku w Szczecinie Dzieci – Zofia Baran / Jadwiga Przygoda, Wojciech Pajestka / Jan Rawicki | Premiere auf der Bühne der Oper im Schloss Stettin Orkiestra, chór i balet Opery na Zamku | Orchester, Chor und Ballet von Oper im Schloss Stettin Dyrygent | Dirigent – Franck Chastrusse Colombier 14.02.2020 Inspicjentki | Inspizienten – Katarzyna Berowska, Maria Malinowska-Przybyłowicz

• •

4 | Charles Gounod Romeo & Julia Charles Gounod Romeo & Julia | 5 Na podst. fot. T. Lazara T. podst. fot. Na

6 | Charles Gounod Romeo & Julia Charles Gounod Romeo & Julia | 7 Fot. S. Reverberi, Pixabay Fot. • •

Szanowni Państwo Sehr geehrte Damen und Herren Szanowni Państwo Sehr geehrte Damen und Herren

Nowy sezon artystyczny Opery na Zamku przynosi Die neue Spielzeit der Oper im Schloss bringt die erste Jest taki piękny wiersz Cypriana Kamila Norwida Es gibt so ein schönes Gedicht von Cyprian Kamil Nor- pierwszą premierę 2020 roku. Trudno sobie wyobrazić Erstaufführung des Jahres 2020. Es gibt kaum einen bes- Nad grobem Julii Capuletti w Weronie. Poeta opisu- wid Über dem Grab von Julia Capuletti in Verona. Der lepszy moment wystawienia Romea i Julii, najsłynniejszej seren Zeitpunkt, um Romeo und Julia, die berühmteste je w nim niebo płaczące nad grobem młodych ko- Dichter beschreibt den Himmel, der über das Grab jun- historii miłosnej, niż Dzień Zakochanych. Wybór tego Liebesgeschichte, herauszubringen als den Valentinstag. chanków. Wiersz kończy się wersami: „A ludzie mó- ger Liebender weint. Das Gedicht endet mit Versen: spektaklu jest znamienny również z innych powodów. Die Wahl dieses Spektakels ist auch aus anderen Gründen wią, i mówią uczenie/ Że to nie łzy są, ale że kamienie/ „Und die Leute sagen und gelehrt sagen/ Dass das sind Pozwala dostrzec to, co Opera obrała za swój cel arty- bedeutsam. Das lasst uns sehen, was unseres Operntheater I że nikt na nie nie czeka!”. Ale w najsłynniejszej keine Tränen, sondern Steine / Und dass niemand auf sie styczny. Sztuka Szekspira to absolutna klasyka dramatu. als künstlerisches Ziel gewählt hat. Shakespeares Stück ist w historii opowieści miłosnej nie ma mowy o chłodnej wartet!“ Aber in der berühmtesten Liebesgeschichte der Dzieła największe, ponadczasowe, przełomowe możemy ein absoluter Klassikwerk des Dramas. Wir können regel- kalkulacji. Bo miłość jest wieczna i nie do pokonania. Geschichte ist von einer kalten Berechnung keine Rede. oglądać na zamkowej scenie regularnie. Zawsze jednak mäßig die größten, zeitlosen und bahnbrechenden Werke Szekspir w swoim dramacie pokazał, że silniejsza od naj- Weil die Liebe ewig und unüberwindlich ist. Shakespeare dyrekcja i zespół artystyczny dbają o to, aby pojawiła się auf der Bühne im Schloss bewundern. Das Management- podlejszych rzeczy na świecie. in seinem Drama zeigte, dass die Liebe ist stärker als die nowa jakość, wartość dodana. Jeśli klasyka, to w innym und Künstlerteam sorgt jedoch stets dafür, dass neue Qu- Opera Charles’a Gounoda dzięki swojemu liryzmowi schlimmsten Dinge der Welt. ujęciu – i tak też jest tym razem. alität und Mehrwert entstehen. Wenn es ein klassisches i dramatyzmowi nadała Szekspirowskiemu przesłaniu Charles Gounods Oper gab der Botschaft Shakespeares Romeo i Julia było dziełem nowatorskim i odważnym. Werk ist, lassen wir es aus einer anderen Perspektive be- nowy wyraz. Proszę sobie wyobrazić, że tylko w pierwszym dank ihrer Lyrik und ihres Dramas einen neuen Aus- Szekspir nazywany ojcem teatru nowożytnego przewar- trachten – und so ist es diesmal. roku od premiery w 1867 roku wystawiono ją ponad sto druck. Stellen Sie sich vor, dass sie erst im ersten Jahr tościował zastany porządek i stworzył własne zasady dra- Romeo und Julia war ein innovatives und mutiges Werk. razy! Absolutnie mnie to nie dziwi. Kto bowiem mógłby seit seiner Premiere im Jahr 1867 über hundert Mal matu. Opera na Zamku przedstawi tę bodaj najbardziej Shakespeare, der Vater des modernen Theaters, hat die stworzyć tak zgrany duet, jeśli nie Szekspir, geniusz w opi- aufgeführt wurde! Es überrascht mich überhaupt nicht. popkulturową tragedię w adaptacji Charles’a Gounoda. bestehende Ordnung neu definiert und seine eigenen sywaniu ludzkich namiętności, i Gounod, twórca opery Wer könnte ein so harmonisches Duo schaffen, wenn Mówi się o niej ironicznie, że to „cztery duety miłosne Spielregeln geschaffen. Die Oper im Schloss wird diese lirycznej, która eksponuje wewnętrzne przeżycia bohate- nicht Shakespeare, ein Genie bei der Beschreibung men- z dodatkami”, i myślę, że to pokazuje swobodę twórczą wohl popkulturellste Tragödie in der Adaption von Char- rów i ich rozterki? Przeniesiemy się dziś na scenie do tam- schlicher Leidenschaften, und Gounod, der Schöpfer der i kreatywność, które towarzyszyły autorowi. les Gounod präsentieren. Ironischerweise soll es “vier Lie- tych czasów, a po wyjściu z teatru wrócimy do teraźniej- lyrischen Oper, die die inneren Erfahrungen der Figu- Reżyserem spektaklu jest Michał Znaniecki, twórca, besduette mit Statisten“ sein, und ich denke, es zeigt die szości, uświadamiając sobie – mam nadzieję – że historia ren und ihre Zwiespälte aufdeckt? Heute begeben wir którego pracę mieliśmy już przyjemność podziwiać kreative Freiheit und Kreativität, die den Autor begleitet tragicznego uczucia Romea i Julii tak naprawdę dotyczy uns nach anderen Zeiten auf der Bühne und nach dem i doceniać w Szczecinie: Traviata Verdiego i Pajace Le- hat. nas wszystkich. Bo przecież śmierć młodych kochanków Verlassen des Theaters in die Gegenwart zurückkehren oncavalla zebrały bardzo dobre recenzje i rozkochały Der Regisseur der Aufführung ist Michał Znaniecki, ein jest swoistą metaforą – miłość może wygra ze złem ota- und feststellen – ich hoffe – dass die Geschichte von Ro- w sobie zachodniopomorską publiczność. Künstler, dessen Arbeit wir bereits in Stettin bewundern czającego nas świata, choć często jest trudna i bolesna. meos und Julias tragischem Gefühl uns alle wirklich an- Jestem pewien, że artyści i cały zespół Opery na Zamku und schätzen durften: Traviata von Verdi und Die Baja- Może wygra… gdy spadną łzy. Bo z nieba nad Kapuletich geht. Weil der Tod junger Liebender eine Art Metapher wzniosą się kolejny raz na wyżyny swoich umiejętności zzos von Leoncavallo sammelten sehr gute Kritiken und i Montekich grobem, choćby nie wiem, jak uczenie ludzie ist – Liebe kann gegen das Böse der Welt um uns herum i zapewnią doskonałą zabawę wszystkim miłośnikom ließen das westpommersche Publikum in sie verlieben. mówili, spadają właśnie czułe łzy, nie – zabijające uczucia gewinnen, obwohl sie oft schwierig und schmerzhaft ist. opery. Nie tylko tym zakochanym. Ich bin sicher, dass die Künstler und das gesamte Ensemble kamienie… Sie kann gewinnen ... wenn die Tränen fallen. Denn vom der Oper im Schloss wieder auf die Spitze ihres Könnens Zapraszam na wieczór z romansem wszech czasów! Himmel über dem Grab von Capulets und Montaigus, aufsteigen und allen Opernliebhabern viel Spaß bereiten auch wenn die Leute gelehrt haben, fallen zarte Tränen, Olgierd Geblewicz werden. Nicht nur den Verliebten. keine Steine, die Gefühle töten ... Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego Jacek Jekiel Ich lade Sie zu einem Abend mit der Liebesaffäre aller Dyrektor Opery na Zamku w Szczecinie Zeiten ein! Olgierd Geblewicz Marschall der Woiwodschaft Westpommern Jacek Jekiel Intendant der Oper im Schloss Stettin

8 | Charles Gounod Romeo & Julia Charles Gounod Romeo & Julia | 9 10 | Charles Gounod Romeo & Julia Charles Gounod Romeo & Julia | 11 Fot. Stefano Reverberi, Pixabay Stefano Fot. Fot. S. Reverberi, Pixabay Fot. Streszczenie libretta • Kurzfassung des Librettos Akt III 3. Akt

Akcja rozgrywa się w Weronie. Die Aktion findet in Verona statt. Odsłona 1 1. Auftritt Romeo i Julia, wiedząc, że nie uzyskają zgody rodzi- Romeo und Julia, die wissen, dass sie die Zustim- Akt I 1. Akt ców na małżeństwo, udają się do klasztoru i proszą mung ihrer Eltern zu ihrer Ehe nicht erhalten wür- ojca Laurentego, aby potajemnie udzielił im ślubu. den, gehen ins Kloster und bitten Pater Laurentius, Na urodzinowym balu Julii, jedynej córki Kapule- Beim Geburtstagsball von Julia, der einzigen Tochter Zakonnik po namyśle wyraża zgodę, żywiąc nadzie- sie heimlich zu heiraten. Der Ordensmann stimmt tów, jest zamaskowany Romeo, jedyny syn wrogie- der Familie Capulet, wird Romeo, der einzige Sohn ję, że zaślubiny przyczynią się do zakończenia rodo- nach Überlegung zu und hofft, dass die Ehe die Fa- go Kapuletom rodu Montekich. Wprowadził go tu der feindlichen Familie Montaigu, maskiert. Sein wej waśni. milienfehde beenden wird. przyjaciel Merkucjo. Smutny z powodu nieszczęśli- Freund Mercutio hat ihn hereingebracht. Romeo ist wej miłość do Rozaliny, Romeo zwierza się przyja- traurig über die unglückliche Liebe zu Rosaline und Odsłona 2 2. Auftritt cielowi, że dręczą go złe sny. W odpowiedzi Merku- vertraut seinem Freund an, dass er von schlechten Paź Montekich Stefano, śpiewający ironiczną pio- Der Edelknabe der Montaigus, Stefano, der vor dem cjo śpiewa żartobliwą Balladę o Królowej Mab, która Träumen geplagt wird. Als Antwort singt Mercutio senkę pod domem Kapuletów, zostaje napadnięty Haus der Capulets ein ironisches Lied singte, wird nieszczęśliwie zakochanych nawiedza we śnie. eine scherzhafte Ballade über Königin Mab, die un- przez ich służbę. Merkucjo broni chłopca. Widząc, von ihrem Dienst angegriffen. Mercutio verteidigt Stary Kapulet z dumą przedstawia córkę gościom. glücklicherweise Verliebten in einen Traum besucht. że Romeo chce uniknąć walki z Kapuletami, sam wy- den Jungen. Mercutio, der sieht, dass Romeo den Gertruda przypomina, że nadchodzi czas małżeń- Der alte Capulet stellt die Tochter stolz den Gästen zywa Tybalta na pojedynek i po krótkiej walce pada Kampf gegen die Capulets vermeiden will, fordert stwa, jednak Julia nie chce o tym słyszeć, pragnie jak vor. Gertrude erinnert daran, dass die Zeit der Ehe śmiertelnie ranny. Romeo na widok umierającego Tybalt selbst heraus und fällt nach einem kurzen najdłużej żyć w nierealnym świecie dziewczęcych kommt, aber Julia will nichts davon hören, sie will przyjaciela dobywa szpady i po kilku złożeniach za- Kampf tödlich verletzt um. Romeo, der einen ster- marzeń i snów (walc Julii Je veux vivre dans ce rêve). so lange wie möglich in der unwirklichen Welt der bójca Merkucja nie żyje. Romeo musi ponieść karę: benden Freund sieht, zieht sein Schwert und nach Romeo zakochuje się w Julii, a ona w nim. Zbyt póź- mädchenhaften Träume und Träume leben (Julias zostaje skazany na wygnanie. mehreren Versammlungen ist der Mercutios Mör- no dowiadują się, że ich rody są zwaśnione. Nawet Walzer Je veux vivre dans ce rêve). Romeo verliebt der tot. Romeo musst bestraft werden: wird zum sama obecność Romea na balu grozi mu niebezpie- sich in Julia und sie in ihn. Sie erfahren zu spät, dass Akt IV Exil verurteilt. czeństwem – siostrzeniec Kapuleta, Tybalt, poznał ihre Familien sich in einem Konflikt befinden. Sogar 4. Akt go i Romeo razem z przyjaciółmi musi uchodzić, by die Anwesenheit von Romeo am Ball bedroht ihn Odsłona 1 uniknąć krwawego starcia. mit Gefahr – Capulets Neffe Tybalt traf ihn und Ro- Przed opuszczeniem miasta Romeo spotyka się 1. Auftritt meo und seine Freunde müssen fliehen, um einen z Julią (duet Non, ce n’est pas le jour). Żegna swą Bevor Romeo die Stadt verlässt, trifft er Julia (Duett: Akt II blutigen Zusammenstoß zu vermeiden. ukochaną. Niebawem pojawia się Kapulet i każe Julii Non, ce n’est pas le jour). Er verabschiedet sich von poślubić hrabiego Parysa. Ojciec Laurenty, pragnąc seiner Geliebten. Bald erscheint Capulet und sagt Pod osłoną nocy Romeo przedostaje się do ogro- 2. Akt pomóc Julii, daje jej narkotyk sprowadzający sen Julia, sie solle den Grafen Paris heiraten. Pater Lo- du Kapuletów pod balkon Julii (aria Ah ! Lève-toi, podobny do śmierci. renzo, der Julia helfen will, gibt ihr eine Droge, die soleil). Prawie cały akt II opery jest wielką sceną mi- Romeo betritt im Schutz der Nacht den Garten der Ca- einen Traum ähnlich dem Tod bringt. łosną o wyjątkowej nastrojowości (duet Ô nuit divi- pulets unter dem Balkon von Julia (Arie: Ah ! Lève-toi, Odsłona 2 ne !). Mącą ją jedynie przez chwilę odgłosy napaści soleil). Fast der gesamte zweite Akt der Oper ist eine Rozpoczyna się uroczysta ceremonia zaślubin. 2. Auftritt służby Kapuletów na młodego Stefana, pazia Mon- großartige Liebesszene mit einer einzigartigen Stim- W kulminacyjnym momencie Julia niby martwa Die feierliche Zeremonie der Vermählung beginnt. tekich. mung (Duett: Ô nuit divine !). Nur für einen Moment osuwa się na ziemię. Im Höhenpunkt fällt Julia wie tot zu Boden. war der Lärm des Diener von Capulets zu hören, die Stefano, den jungen Edelknabe der Montaigus angriffen.

12 | Charles Gounod Romeo & Julia Charles Gounod Romeo & Julia | 13 Akt V 5. Akt

Rodzice Julii, przeświadczeni o jej śmierci, złożyli Julias Eltern, die von ihrem Tod überzeugt waren, jej ciało w rodzinnym grobowcu. Przybywa tu po- legten ihren Körper in einer Familiengruft. Romeo tajemnie Romeo, który nie wie, że śmierć ukocha- kommt heimlich hierher, der nicht weiß, dass der nej jest tylko pozorna, i w rozpaczy zażywa truciznę. Tod seines Geliebten nur scheinbar ist, und in seiner W tym momencie Julia budzi się z letargu. Kochan- Verzweiflung nimmt er Gift. Zu diesem Zeitpunkt kowie zamieniają najczulsze słowa, cieszą się chwilą erwacht Julia aus der Lethargie. Liebhaber tauschen szczęścia (scena i duet Salut, tombeau). die zärtlichsten Worte aus, genießen einen Moment Lecz jest już za późno – Romeo umiera, Julia zaś, des Glücks (Szene und Duo Salut, tombeau). Aber nie chcąc przeżyć śmierci ukochanego, przebija się es ist zu spät – Romeo stirbt, und Julia, die den Tod sztyletem. ihrer Geliebten nicht überleben will, sticht sich mit einem Dolch durch.

Na podstawie Przewodnika operowego Basierend auf der Grundlage: Józefa Kańskiego, PWM 1997 Opernführer von Józef Kański, PWM 1997

• •

14 | Charles Gounod Romeo & Julia Pixabay Alex B., fot. • • Rozmowa z Michałem Znanieckim Gespräch mit Michał Znaniecki społecznej lub jednostki. Niestety, tak budujemy na- Bezeichnung von dem „fremden“. Das bedeutet auch szą tożsamość. Outsiderzy i zakochani zawsze byli eine Konstruktion von Normen und Beschränkungen, Magdalena Jagiełło-Kmieciak: Magdalena Jagiełło-Kmieciak: zagrożeniem dla społeczeństw i królestw. die die Dogmen bestätigt. Die Dogmen einer sozialen Gruppe oder der Einzelperson. Leider bauen wir so Dlaczego akurat Romeo i Julia wywołuje tak Warum verursacht gerade Romeo und Julia beim W tej dychotomii: konflikt i miłość – co jest sil- unsere Identität auf. Außenseiter und Liebhaber wa- ogromne emocje wśród odbiorców i reżyserów? Publikum und bei den Regisseuren so große niejsze? Na pewno miłość wygrywa? ren schon immer eine Bedrohung für Gesellschaften Emotionen? und Königreiche. Michał Znaniecki: To są namiętności absolutne. Biorą wszystko lub Michał Znaniecki: nic. Wyrwanie się z konfliktu nienawiści nie zosta- In dieser Zweiteilung: Konflikt und Liebe – was ist Jak trudno być sobą, kiedy społeczeństwo narzuca ci nie rozwiązane za pomocą jednej zakochanej pary stärker? Ist das sicher, dass die Liebe gewinnt? role i decyduje, z kim masz się przyjaźnić, kochać, Wie schwierig es ist, du selbst zu sein, wenn die Gesel- nastolatków. Za nienawiścią stoją tradycje, historia, nienawidzić. Czy to nie jest najważniejszym tematem lschaft dir Rollen auferlegt und entscheidet, mit wem przeszłość, wspomnienia, ból wdów, normy społeczne, Das sind absolute Leidenschaften. Sie nehmen alles naszego istnienia? Teatr właśnie po to powstał, aby du befreundet, liebst und hasst. Ist das nicht das wi- ideologia, polityka, stabilność i wygrywanie wyborów. oder nichts. Der Ausbruch des Hasskonflikts wird roztrząsać tak egzystencjalne kwestie. Ja w tym Szek- chtigste Thema unserer Existenz? Das Theater wurde Za historię miłosną odpowiadają tylko feromony. Na nicht mit der Hilfe eines verliebten Teenagerpaares spirowskim dramacie za każdym razem odkrywam eben geschaffen, um solche existenziellen Fragen zu zakończenie młodzi kochankowie modlą się i proszą gelöst. Hinter Hass stehen Traditionen, Geschichte, nowe tematy: romans w czasie konfliktu, niewinność diskutieren. In diesem Shakespeare-Drama entdecke o przebaczenie. Ta modlitwa, odbiegająca od pierwo- Vergangenheit, Erinnerungen, Witwenschmerz, so- przeciw agresji, ideologia i jednostka, outsider i ma- ich jedes Mal neue Themen: Liebesverhältnis im Kon- wzoru literackiego, stała się dla Gounoda klamrą. To ziale Normen, Ideologie, Politik, Stabilität und der nipulacja systemu. flikt, Unschuld gegen Aggression, Ideologie und Indi- epilog, którego nie napisał. Zamknięcie sztuki z per- Gewinn von Wahlen. vidualität, Außenseiter und Systemmanipulation. spektywy dzisiejszego odbiorcy. Więc śmiało możemy Für die Liebesgeschichte sind nur die Pheromone Szekspir przeciwstawia niewinność dzieci i świat nazwać tę modlitwę morałem. I dotyczy ona wszyst- verantwortlich. Schließlich beten junge Liebende und dorosłych. Jak Pan to rozwiązał w swojej insceni- Shakespeare stellt die Unschuld der Kinder der kich. Nawet oglądających, którzy grzeszą codzienną bitten um Vergebung. Dieses vom literarischen Origi- zacji? Erwachsenenwelt gegenüber. Wie haben Sie das in nienawiścią czy niesprawiedliwą miłością. Prosimy nal abweichende Gebet ist eine Klammer für Gounod Ihrer Inszenierung gelöst? o przebaczenie za to, że jesteśmy. geworden. Es ist ein Epilog, den er nicht geschrieben Potraktowałem tę sugestię dosłownie. Pokazuję Julię hat. Eine Schließung des Stücks aus der Perspektive i Romea jako bawiące się dzieci. Bez uprzedzeń, bez Ich habe diesen Vorschlag wörtlich genommen. Ich Na co stawia Pan środek ciężkości w tej operze des heutigen Rezipienten schließen. Deshalb können ideologii, bez fobii społecznych. Świat je rozdziela. zeige Julia und Romeo als spielende Kinder. Ohne pełnej symboliki? wir dieses Gebet eine Morallehre nennen. Und es geht Dopiero śmierć je znowu połączy. Vorurteile, ohne Ideologie, ohne sozialen Phobien. alle an. Sogar Zuschauer, die mit täglichem Hass oder Die Welt trennt sie. Nur der Tod bringt sie wieder zu- Zbudowaliśmy dwa światy – co scenicznie jest czytelne ungerechter Liebe sündigen. Wir bitten Vergebung, A świat dorosłych musi być tak podły? sammen. nie tylko w kostiumie, ale i jakości ruchu. Zatrudnili- dass wir sind. śmy dwoje choreografów, po to by rodziny Kapuletich Świat dorosłych taki jest. A czy musi? Chyba struk- Und die Erwachsenenwelt muss so gemein sein? i Montekich różniły się w każdym calu. Tancerze są Worauf konzentrieren Sie sich in dieser Oper vol- tury budowania tożsamości wymagają budowania tacy, jakimi mają być Romeo i Julia. Wzorem i mode- ler Symbolik? granic. A to oznacza polaryzację społeczeństw. Wy- Die Erwachsenenwelt ist so. Muss er? Ich denke, lem tożsamości rodziny. Głównym tematem insceni- znaczenie „obcego”. Konstrukcję norm i ograniczeń, identitätsbildende Strukturen erfordern Grenzen. zacji jest to, jak nasi bohaterowie się odnajdują w tych Wir haben zwei Welten gebaut – was nicht nur im światach. Teatr szekspirowski był teatrem ulicznym, Kostüm, sondern auch in der Bewegungsqualität która potwierdza twoje dogmaty. Twoje jako grupy Und das bedeutet Polarisierung der Gesellschaften. •

16 | Charles Gounod Romeo & Julia Charles Gounod Romeo & Julia | 17 • • pełnym czytelnych symboli, znaków i konwencji. Nasi rechtlich lesbar ist. Wir haben zwei Choreografen en- jedynków. Odnośnikiem jest teatr elżbietański, wła- Niemand wird uns ohne Konflikte und Feinde leben bohaterowie muszą się z nimi zmierzyć. Tło pulsuje. gagiert, damit sich die Familien Capulets und Monta- śnie na nim oparłem zamysł scenografii i kostiumów. lassen. Keine Ideologie kann es sich leisten, und kein Tło to kontekst ciągłego napięcia i konfliktu. Ukry- igus in jedem Zentimeter unterscheiden können. Tän- Jak bardzo będzie to rozpraszać publiczność i odda- Politiker kann die Wahl allein gewinnen. Diese Vor- wane trupy. Codzienne pogrzeby. Psychologia oraz in- zer sind das, was Romeo und Julia sein sollen. Das lać od świata dzisiejszej polityki – zobaczymy. Ufam sicht entspricht eher dem Status Quo unserer Men- tymność to momenty, kiedy bohaterowie zostają sami. soll Vorbild und Modell der Familienidentität sein. Szekspirowi i wierzę, że jego świat jest uniwersalny. schlichkeit. Homo politicus. Kiedy mogą być sobą i wyjść z roli. Czasem trudno ją Das Hauptthema der Inszenierung ist, wie sich unse- A kostium można zawsze zdjąć, jak to robią nasi bo- dźwigać. re Helden in diesen Welten befinden. Shakespeares haterowie w noc poślubną, i wtedy wszyscy jesteśmy… Inwieweit ist Ihre Inszenierung typisch für Sha- Theater war ein Straßentheater voller klarer Symbole, Romeem i Julią. kespeare? To opera liryczna, akcja sceniczna ograniczona Zeichen und Konventionen. Unsere Helden müssen jest do minimum… sich ihnen stellen. Der Hintergrund pulsiert. Hin- Ale lubi Pan sięgać po współczesne elementy, żon- Shakespeare ist ein Ausgangspunkt für mich. Sein tergrund ist ein Kontext ständiger Spannungen und glować konwencjami, choć często są dyskretnie Theater und nicht der Text verleihen dieser Inszenie- Kluczem inscenizacji jest prolog śpiewany przez chór Konflikte. Versteckte Leichen. Tägliche Beerdigungen. podane… rung Charakter. Wir haben fast das Globe Theatre in i solistów. To trupa aktorska opowie nam historię Psychologie und Intimität sind die Momente, in denen Miniatur. Dies vereinfacht die Botschaft, die leichter z przeszłości. Musiałem zbudować epilog, aby za- die Charaktere in Ruhe gelassen werden. Wenn sie Pracuję w teatrze, aby prowadzić dialog z dzisiejszą ins Herz steckt. Die Aufführung ist aber auch voller mknąć tę klamrę, której u Gounoda brak. Według sich selbst sein und die Rolle verlassen können. Man- publicznością. Elementy współczesnego świata czy Attraktionen: Tanz, Akrobatik, Duelle. Die Referenz mnie to błąd edytorski. Pewnego dnia muzykolodzy chmal ist es schwierig, die Rolle zu tragen. cytaty z popkultury są częścią tej rozmowy. Nie chcę ist das elisabethanische Theater, an das habe ich die odnajdą nuty epilogu. zamykać się w krynolinach i zasłaniać historyczny- Idee für Bühnenbild und Kostüme gegründet. Wie sehr Es ist eine lyrische Oper, die Bühnenaktion ist auf mi maskami. To zbyt bezpieczne. Ani ja ryzykuję, es das Publikum ablenken und sich von der Welt der Historia z przeszłości ku przestrodze? ein Minimum beschränkt ... ani publiczność czuje się poruszona. Nie po to teatr heutigen Politik entfernen wird – wir werden sehen. jest moją pasją. Percepcja dzisiejszego widza wyma- Ich vertraue Shakespeare und glaube, dass seine Welt To historia uniwersalna – widza każdej epoki boli nie Der Schlüssel zur Inszenierung ist der vom Chor und ga teatru atrakcji. Koncentracja nie przekracza dwu- universell ist. Und das Kostüm kann immer entfernt tylko nieszczęśliwa miłość, ale i świat, który ta mi- den Solisten gesungene Prolog. Die Schauspielertrup- dziestu minut. Jest oczywiste, że próbuję się temu werden, wie es unsere Helden in ihrer Hochzeitsnacht łość kontrastuje. Nic się nie zmieniło od wieków. Nikt pe wird uns eine Geschichte aus der Vergangenheit przyglądać i w to wsłuchać. Stąd mieszanie efektów tun, und dann sind wir alle ... Romeo und Julia. nie pozwoli żyć nam bez konfliktów i wrogów. Żadna erzählen. Ich musste einen Epilog erstellen, um die teatralnych. Skoncentrowałem się na tworzeniu świa- ideologia nie może sobie na to pozwolić, tak jak i ża- Klammer zu schließen, die bei Gounod fehlt. Meiner ta konfliktu. Kolory, a nawet sposób szycia kostiumów Aber Sie greifen gerne zu zeitgenössischen Ele- den polityk sam nie wygra wyborów. Przestroga ta to Meinung nach ist dies ein redaktioneller Fehler. Eines podkreślają różnice między rodzinami. Nadają im też menten, jonglieren mit Konventionen, obwohl bardziej status quo naszego człowieczeństwa. Homo Tages werden Musikwissenschaftler Epilognotizen charaktery. Dworski i usztywniony sznyt rodziny Julii diese oft diskret dargeboten werden... politicus. finden. przeciw „szmatowo-sportowemu” stylowi Romea. Ak- cja opery jest szybka. Publiczność musi w mgnieniu Ich arbeite im Theater, um einen Dialog mit dem heu- Na ile szekspirowska jest Pana inscenizacja? Eine Geschichte aus der Vergangenheit als War- oka zrozumieć, kto jest kim. tigen Publikum zu führen. Elemente der modernen nung? Welt oder Zitate aus der Popkultur sind Teil dieses Szekspir jest dla mnie punktem wyjścia. Jego teatr, W czasach Gounoda złośliwi mówili, że to cztery Gesprächs. Ich möchte mich nicht in die Krinoline bardziej niż tekst, nadaje charakter tej inscenizacji. Es ist eine universelle Geschichte – nicht nur unglüc- duety z dodatkami. Jakiego znaczenia dodał Pan einschließen und mit historischen Masken bedecken. Mamy prawie Teatr Globe w miniaturze. Upraszcza kliche Liebe verletzt Zuschauer aus jeder Epoche, son- tym dodatkom? Tu jest ogromne pole do popisu Es ist zu sicher. Ich riskiere es nicht und das Publi- to przekaz, który łatwiej wbija się w serce. Ale przed- dern auch eine Welt, die durch diese Liebe kontrastiert lub… porażka reżysera. kum ist nicht aufgeregt. Nicht deshalb ist Theater stawienie jest też pełne atrakcji: tańca, akrobacji, po- wurde. Seit Jahrhunderten hat sich nichts geändert. meine Leidenschaft. Die Wahrnehmung des heutigen

18 | Charles Gounod Romeo & Julia Charles Gounod Romeo & Julia | 19 • • Cytując teatr szekspirowski: oddzielne numery mają Betrachters erfordert ein Attraktionstheater. Die Kon- Odsłaniamy mechanizmy teatru, ale szybko o tym Distanz des Erzählers präsentiert. Der zeitgenössische większą spójność. Dramaturgia buduje się też dzięki zentration überschreitet nicht zwanzig Minuten. Es zapominamy, emocje są zbyt mocne. Używamy kon- Chor möchte uns eine Geschichte aus der Vergangen- choreograficznemu tworzeniu kontekstu wojny mię- ist offensichtlich, dass ich versuche, es anzuschauen wencji teatru czasów Szekspira z czerwoną wstążką heit erzählen. Dies ist eine sehr kühne dramatische dzy rodzinami. Ona ciągle trwa. Tu nie ma pauz und es anzuhören. Daher die Theater-Effekte sind ge- zamiast krwi, z lampionem zamiast księżyca, licząc Leistung des Komponisten. Ich habe es entwickelt und między prowokacją, bijatyką i w końcu zabójstwem. mischt. Ich habe mich darauf konzentriert, eine Welt na to, że nawet tekturowe drzewo nabierze życia dzię- gezeigt, wie man historische Kostüme anzieht und Niebezpieczeństwo i zagrożenie to norma. Miłość der Konflikte zu schaffen. Die Farben und sogar die ki muzyce i jej emocjom. A tych nie brakuje! Schauspieler und Sänger verwandelt. Die Struktur i delikatność pocałunku stają się wyjątkiem. Stąd pra- Art und Weise, wie die Kostüme genäht werden, un- der Dekoration bezieht sich auch auf das Theater im ca reżyserska tak bardzo skupiła się na szukaniu na- terstreichen die Unterschiede zwischen den Familien. Wróćmy do samego dramatu. Nauczy nas Romeo Theater. Das ist meine Wahrheit. Ich weiß, wie viel turalizmu w scenach miłosnych Romea i Julii. Sie geben ihnen auch Charakter. Der steife und höfi- i Julia czegoś czy nie? Gefühl sich unter Make-up oder Kostüm verbirgt. Ich sche Stil von der Familie Julia gegen den „Sportsstil“ weiß, wie viele von uns hinter den Kulissen bleiben Łatwo wpaść w patos. Stosuje Pan więc technikę von Romeo. Die Opernaktion ist schnell. Das Publi- Gdybyśmy potrafili się uczyć od Szekspira, jego dzie- und wie viele wir auf der Bühne zeigen. Ich möchte metateatru, lubi ją Pan… kum muss sofort verstehen, wer wer ist. ła nie byłyby ciągle aktualne. Angielski bard trafiał es teilen. Ich denke das ist wichtig. Als Schauspieler w punkt ludzkich słabości i pokazywał je swoim oder Ausführenden hatten wir mehr Zeit, die Arbeit Gounod jest wyjątkowo teatralny w swojej opowieści. In der Zeit von Gounod böswillige sagten, dass współczesnym. Do dziś to robimy i do dziś mamy co zu analysieren, und das Spektakel zeigt nur die Spitze Jeśli buduje patos, to związany jest on z akcją sce- das wären vier Duos mit Ergänzungen. Welche ośmieszać, wytykać i analizować. Czyli z nauką nie des Eisbergs. Oft nur eine Maske. Ich versuche Gefüh- niczną. Jeśli wprowadza retorykę – jest ona przedsta- Bedeutung haben Sie diesen Ergänzungen hinzu- poszło tak dobrze. le, Tiefe, Angst und Unsicherheit zu zeigen, die wir wiona z dystansem narratora. Współczesny chór chce gefügt? Hier gibt es eine Vielzahl von Möglichkeiten in den Garderoben lassen, aber sie sind unser Werks- opowiedzieć nam historię z przeszłości. To bardzo oder... Versagen des Regisseurs. Kim byliby Romeo i Julia jako dorośli, gdyby prze- toff. Wir bauen die Welt der Träume (um Shakespeare odważny zabieg dramaturgiczny kompozytora. Roz- żyli? noch einmal zu zitieren) und ich habe keine Angst, winąłem go, pokazując zakładanie historycznych ko- Um das Shakespeare-Theater zu zitieren: Separate darüber auf der Bühne zu erwähnen. stiumów i transformację aktorów-śpiewaków. Struk- Szenen haben mehr Konsistenz. Die Dramaturgie ent- Pomimo krótkiej refleksji, że mogliby pogodzić dwa tura dekoracji też nawiązuje do teatru w teatrze. To steht auch, weil der choreografische Kontext des Krie- rody, widzę ich jako uciekinierów. Może zapanował- Warum spielen die Schauspieler Schauspieler? jest moja prawda. Wiem, ile emocji ukrywa się pod ges zwischen Familien geschaffen wird. Das Krieg geht by fikcyjny pokój w Weronie, ale nie na długo. Przy Was ist der Zweck dieses künstlerischen Verfah- charakteryzacją czy kostiumem. Wiem, ile z nas zo- immer noch weiter. Hier gibt es keine Pause zwischen pierwszej ciąży Julia uciekłaby nad Adriatyk, a Ro- rens, das Linsen? staje w kulisach, a ile pokazujemy na scenie. Chcę się Provokation, Kampf und schließlich Mord. Gefahr meo dojeżdżałby do domku na plaży. Aż któregoś tym podzielić. Uważam, że to ważne. Jako aktorzy czy und Bedrohung ist die Norm. Liebe und Zärtlichkeit dnia chyba by nie dojechał. Zabity na przedmieściach Wir enthüllen die Mechanismen des Theaters, aber realizatorzy mieliśmy więcej czasu na analizę dzieła, eines Kusses sind eine Ausnahme. Deshalb konzen- Werony. wir vergessen es schnell, Emotionen sind zu stark. Wir a spektakl pokazuje tylko wierzchołek góry lodowej. trierte sich die Regiearbeit so sehr auf die Suche nach verwenden die Konventionen des Theaters von Sha- Często tylko maskę. Próbuję pokazać wzruszenia, głę- Naturalismus in Liebesszenen von Romeo und Julia. Dziękuję za rozmowę. kespeare mit einem roten Band anstelle von Blut, mit bię, strach, niepewność, które pozostawiamy w garde- einer Laterne anstelle des Mondes, in der Hoffnung, robach, ale są naszym tworzywem. Budujemy świat Es ist leicht, in Pathos zu verfallen. Sie verwenden dass dank der Musik und ihrer Emotionen sogar ein ze snów przecież (żeby znów zacytować Szekspira) also die Metatheatertechnik, die Ihnen gefällt... Karton zum Leben erweckt wird. Und an Emotionen i nie boję się o tym wspominać na scenie. mangelt es nicht! Gounod ist in seiner Geschichte extrem theatralisch. Dlaczego aktorzy grają aktorów? Jaki jest cel tego Wenn er Pathos baut, ist er mit einer Bühnenaktion zabiegu artystycznego, to podglądanie? verbunden. Wenn er Rhetorik einführt, wird sie mit

20 | Charles Gounod Romeo & Julia Charles Gounod Romeo & Julia | 21 Kommen wir zurück zum Drama. Werden Romeo und Julia uns etwas beibringen oder nicht?

Wenn wir von Shakespeare lernen könnten, wären seine Werke nicht mehr gültig. Der englische Barde traf in den Punkt der menschlichen Schwächen ge- bracht und zeigte sie seinen Zeitgenossen. Wir machen es bis heute und haben noch etwas zu verspotten, aufzuzeigen und zu analysieren. Also ging es nicht so gut mit dem Lernen.

Wer wären Romeo und Julia, wenn sie überleben würden?

Trotz der kurzen Überlegung, dass sie die beiden Familien versöhnen könnten, sehe ich sie als Flüchtlin- ge. Vielleicht würde ein fiktiver Frieden in Verona herrschen, aber nicht lange. Bei ihrer ersten Schwan- gerschaft wäre Julia an die Adria geflohen, und Ro- meo wäre ans Strandhaus angekommen. Und eines Tages wäre er nicht angekommen. In den Vororten von Verona getötet.

Danke für das Gespräch.

22 | Charles Gounod Romeo & Julia Pixabay S. Schirò, fot. Charles Gounod Romeo & Julia | 23 fot. T. Grotowska T. fot. fot. arch. Opery arch. Śląskiej fot.

Franck Chastrusse Colombier Franck Chastrusse Colombier Michał Znaniecki Michał Znaniecki | Kierownictwo muzyczne Musikalische Leitung | | Inscenizacja, reżyseria, kostiumy Inszenierung, Regie, Kostüme |

Ukończył dyrygenturę orkiestrową w École Normale de Er absolvierte das Orchesterdirigieren an der École Studiował na Uniwersytecie Bolońskim. Zadebiutował Er hat an der Universität von Bologna studiert. Mit 24 Musique de Paris oraz w Accademia Chigiana. Uczył się Normale de Musique in Paris und hat in diesem Bere- w La Scali, mając 24 lata. Jest reżyserem, dramaturgiem, Jahren debütierte er an der La Scala. Er ist Regisseur, u Georges'a Prêtre’a (Teatro la Fenice, Opera de Paris ich einen Universitätsabschluss an der Accademia Chi- scenografem i pedagogiem, autorem ponad 200 spektakli. Dramatiker, Bühnenbildner, Pädagoge und Autor von i Orchestre National de France) oraz Maurizia Areny. Ma- giana. Er studierte bei Georges Prêtre (Teatro la Fenice, Pracuje na najważniejszych scenach operowych całego über 200 Aufführungen. Er arbeitet an den wichtigsten jąc 22 lata, zadebiutował operą Rigoletto w Orvieto, co za- Oper von Paris und Orchestre National de France) und świata. Wyspecjalizował się w megaprodukcjach plene- Opernbühnen der Welt. Er spezialisiert sich auf Freilicht owocowało zaproszeniami do kolejnych produkcji, takich bei Maurizio Arena. Im Alter von 22 Jahren debütierte er rowych, które realizował m.in. na stadionach, wyspach, -Megaproduktionen, die er unter anderem in Stadien, jak Traviata, Trubadur, Madama Butterfly, Cyrulik sewil- mit der Oper Rigoletto in Orvieto, was zu Einladungen a nawet na pustyni. Szczególne miejsce w jego dorobku Inseln und sogar in der Wüste realisiert wurden. Einen ski. Współpracował również z Operą w Massy w charak- zu späteren Produktionen wie Traviata, Trovatore, Mada- zajmują projekty teatralne, edukacyjne i angażujące gru- besonderen Platz in seiner Arbeit nehmen Theater-, Bil- terze asystenta dyrygenta oraz miał zaszczyt pełnić tę rolę ma Butterfly und Barbiere di Siviglia führte. Er arbeitete py wykluczone społecznie. Współpracował z największy- dungs- und Mitmachprojekte, die die sozial ausgeschlos- u boku Alaina Guingala (Opéra d’Avignon i Orchestre auch mit der Opera in Massy als Assistent des Dirigenten mi nazwiskami świata opery i teatru, m.in. z Placidem sene Gruppen anstellen. Er arbeitete mit den größten Na- National d’Ile de France). Laureat European Union Young zusammen und hatte die Ehre, diese Rolle neben Alain Domingiem, Piotrem Beczałą, Mariuszem Kwietniem. men der Opern- und Theaterwelt zusammen, darunter Conductors Competition i zdobywca pierwszego miej- Guingal (Opéra d'Avignon und Orchestre National d'Ile W 2012 r. z okazji 20-lecia działalności artystycznej od- mit Placido Domingo, Piotr Beczała, Mariusz Kwiecień. sca podczas Luigi Mancinelli International Competition de France) zu spielen. Gewinner der European Union znaczony srebrnym medalem „Zasłużony Kulturze Glo- Anlässlich des 20-jährigen Jubiläums der künstlerischen (2014). Miał zaszczyt współpracować z wielkimi artysta- Young Conductors Competition und des internationa- ria Artis”. Tätigkeit erhielt er 2012 die Silbermedaille „Verdient für mi, m.in. z Leo Nuccim (Théâtre des Champs Elysées) len Luigi Mancinelli-Wettbewerbs (2014). Er hatte die die Kultur – Gloria Artis“. i Olgą Borodiną (Opéra de Massy). Jest współtwórcą oraz Ehre, mit großartigen Künstlern zusammenzuarbeiten, dyrektorem artystycznym projektu Operowy Bus przy darunter mit Leo Nucci (Théâtre des Champs Elysées) operze w Massy (którego partnerem właśnie stał się pro- und Olga Borodina (Opéra de Massy). Er ist Mitbegrün- gram Erasmus). W wieku 28 lat objął stanowisko dyrek- der und künstlerischer Leiter des Opera-Bus-Projekts tora artystycznego orkiestry Paryskiego Stowarzyszenia am Opernhaus Massy (dessen Erasmus-Programm ge- Symfonicznego, stając się zarazem najmłodszym dyrek- rade ein Partner geworden ist). Im Alter von 28 Jahren torem istniejącego od 1923 r. stowarzyszenia. Dyrygo- wurde er künstlerischer Leiter des Orchesters des Pariser wał operą Carmen w Operze Wrocławskiej, koncertował Sinfonieorchesters und der jüngste Direktor des seit 1923 z Operą w Massy (Concert Offenbach), także w Irlandii bestehenden Verbands. Er dirigierte die Oper Carmen an (Wesoła wdówka) i w Szanghaju (Concert Beethoven). der Breslauer Oper, tourte mit der Opéra de Massy (Con- cert Offenbach), auch in Irland (Die lustige Witwe) und in Shanghai (Concert Beethoven). •

24 | Charles Gounod Romeo & Julia Charles Gounod Romeo & Julia | 25 Teatru Tańca fot. arch. prywatne arch. fot. fot. arch. Kieleckiego Kieleckiego arch. fot.

Luigi Scoglio Luigi Scoglio Elżbieta Pańtak Elżbieta Pańtak | Scenografia Bühnenbildner | | Choreografia Choreografie |

Ukończył Państwowy Instytut Sztuki „E. Basile” (Mesy- Er absolvierte das Staatliche Kunstinstitut „E. Basile“ Tancerka, pedagog tańca, choreograf. Współzałożyciel- Tänzerin, Tanzlehrerin, Choreografin. Mitbegründer na) i Akademię Sztuk Pięknych (Urbino). Obecnie pra- (Messina) und der Akademie der Künste (Urbino). De- ka i dyrektorka Kieleckiego Teatru Tańca. Absolwentka und Direktor des Kielce Tanztheater. Absolvent der Kul- cuje jako scenograf w teatrze (opera i dramat), filmie rzeit arbeitet er als Bühnenbildner am Theater (Oper und kulturoznawstwa Uniwersytetu Łódzkiego, specjaliza- turwissenschaft an der Universität Lodz mit Schwer- i reklamie we Włoszech i za granicą. Zajmuje się insta- Drama), Film und Werbung in Italien und im Ausland. cja teatrologia (2003). Odbyła studia podyplomowe na punkt Theaterwissenschaft (2003). Sie absolvierte ein lacjami wideo, fotografią, instalacjami i projektowaniem Er befasst sich mit Videoinstallationen, Fotografie, In- kierunku teoria tańca w Akademii Muzycznej w War- Aufbaustudium in Tanztheorie an der Musikakademie in wizualnym wystaw artystycznych oraz wydarzeń zwią- stallationen und visueller Gestaltung von künstlerischen szawie (2007). Wykładowca z dziedziny tańca jazzowe- Warschau (2007). Dozent im Bereich Jazztanz, Tanzkom- zanych ze scenografią w formie pokazu lub wydarzenia. Ausstellungen und Veranstaltungen, die sich auf Büh- go, kompozycji tańca i metodyki nauczania tańca na position und Tanzunterricht-Methodik an Universitäten. W 2010 r. w Polsce był nominowany do nagrody Best nengestaltung beziehen, in Form einer Show oder Veran- uczelniach wyższych. Zrealizowała ponad 30 przedsta- Sie hat über 30 Tanzperformances und 140 kurze choreo- Production Designer za musical The Producers. W 2011 staltung. 2010 wurde er in Polen für Preis Best Produc- wień tanecznych i 140 krótkich form choreograficznych. grafische Formen gemacht. Sie war Co-Choreografin der w Hiszpanii zdobył pierwszą nagrodę w kategorii naj- tion Designer für das Musical The Producers nominiert. Współrealizowała choreografię do spektaklu tanecz- Tanz- und Musikperformance mit dem Titel Sieben Tore lepsza operowa produkcja roku za Eugeniusza Oniegina In Spanien gewann er 2011 den ersten Preis in der Ka- no-muzycznego pt. Siedem bram Jerozolimy, muzyka Jerusalems, Musik von K. Penderecki. Der auf der Perfor- (współpraca z Operą Krakowską). Za najlepszą w Polsce tegorie der besten Opernproduktion des Jahres für Ev- K. Penderecki. Powstały na podstawie spektaklu film mance basierende Film wurde 2009 in den USA für den w 2018 r. scenografię teatralną uznano operę Romeo i Ju- genij Onegin (Kooperation mit der Krakauer Oper). Für otrzymał nominację do International Emmy® Award International Emmy® Award nominiert. Sie arbeitete mit lia (Opera Śląska) oraz musical Sunset Boulevard (Teatr das beste in Polen im Jahr 2018 Theaterbühnerbildung w 2009 r. w USA. Współpracowała z Narodową Operą der National Israeli Opera zusammen, für die sie geme- Rozrywki w Chorzowie), za które otrzymał Złotą Maskę. erhielt er die Goldene Maske für die Oper Romeo und Ju- Izraelską, dla której z zespołem KTT jako choreograf insam mit dem KTT-Ensemble Megaproduktionen pro- lia (Schlesische Oper) und das Musical Sunset Boulevard współrealizowała megaprodukcje: Traviata, Carmina duzierte: Traviata, Carmina Burana unter der Regie von (Teatr Rozrywki in Chorzów). Burana w reżyserii Michała Znanieckiego (2014, 2015). Michał Znaniecki (2014-2015). Für die Breslauer Oper Dla Opery Wrocławskiej współtworzyła choreografię do war sie Co-Choreografin der Oper Turandot (2008). opery Turandot (2008). Laureatka wielu prestiżowych Gewinnerin vieler prestigeträchtiger Auszeichnungen, nagród, m.in. Talenty 1998 (nagroda Ministra Kultu- darunter Talents 1998 (Auszeichnung des Ministers für ry i Sztuki), nagroda Kielc 1999, Srebrny Krzyż Zasługi Kultur und Kunst), Kielce 1999, Silberner Verdienstkre- 2001 (nagroda Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej), uz 2001 (Auszeichnung des Präsidenten der Republik Zasłużony dla Kultury Polskiej 2012 (odznaka honorowa Polen), Verdient für Polnische Kultur 2012 (Ehrenabze- Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego). ichen des Ministers für Kultur und nationales Erbe). • •

26 | Charles Gounod Romeo & Julia Charles Gounod Romeo & Julia | 27 Teatru Tańca fot. arch. prywatne arch. fot. fot. arch. Kieleckiego Kieleckiego arch. fot.

Grzegorz Pańtak Grzegorz Pańtak Bogumił Palewicz Bogumił Palewicz | Choreografia Choreografie | | Reżyseria światła Lichtregie |

Tancerz, pedagog tańca, choreograf. Wspólnie z Elż- Tänzer, Tanzlehrer, Choreograf. Zusammen mit Elż- Karierę zawodową rozpoczął od współpracy przy realiza- Er begann seine berufliche Laufbahn mit der Mitar- bietą Pańtak współtworzył i prowadzi Kielecki Teatr bieta Pańtak war er Mitbegründer und Leiter des Kiel- cji koncertów, m.in. Sonique we Wrocławiu. Współpraco- beit an Konzerten, darunter Sonique in Breslau. Er Tańca. Jako choreograf zrealizował spektakle teatralne ce- Tanztheater. Als Choreograf machte er Theater- und wał z Holiday on Ice (Holandia) przy realizacjach Holly- arbeitete mit Holiday on Ice (Holland) an Hollywood- und i telewizyjne. Współtworzył choreografię i był solistą Fernsehaufführungen. Er war Mitgestalter der Cho- wood i Diamonds. Od 2006 r. współpracuje z większością Diamonds-Projekten zusammen. Seit 2006 kooperiert er w spektaklu taneczno-muzycznym Siedem bram Jerozo- reografie und Solist bei der Tanz- und Musikperfor- scen operowych i teatrów muzycznych w Polsce. Współ- mit den meisten Opernbühnen und Musiktheatern in Po- limy K. Pendereckiego (TW-ON). Z okazji Roku Cho- mance von Sieben Tore Jerusalems, von K. Penderecki praca z Michałem Znanieckim przyniosła mu liczne pro- len. Die Zusammenarbeit mit Michał Znaniecki brachte pinowskiego organizował, współtworzył choreografię do (TW-ON). Anlässlich des Chopin-Jahres organisierte er dukcje zagraniczne i krajowe, m.in.: Cyrano de Bergerac ihm zahlreiche in- und ausländische Produktionen ein, programu TVP 2 Chopin do 4 z opracowaniem muzycznym die Choreografie für das TVP 2 Chopin do 4-Programm (Palau de les Arts w Walencji), Zamek Sinobrodego i Così darunter Cyrano de Bergerac (Palau de les Arts in Valen- Włodka Pawlika (2010). Współpracuje z Narodową Operą und war Mitgestalter eines musikalischen Arrangements fan tutte (ABAO w Bilbao), Eugeniusz Oniegin (Teatro cia), Herzog Blaubarts Burg und Così fan tutte (ABAO in Izraelską, dla której choreograficznie zrealizował Traviatę, von Włodek Pawlik (2010). Er arbeitet mit der National Argentino de La Plata i ABAO w Bilbao), Rigoletto, Sam- Bilbao), Eugen Onegin (Teatro Argentino de La Plata und Carmina Burana w reż. M. Znanieckiego (2014, 2015). Israeli Opera zusammen, für die er Traviata, Carmi- son i Dalila (Opera Wrocławska), Łucja z Lammermooru, ABAO in Bilbao), Rigoletto, Samson und Dalila (Breslauer Dla Opery Wrocławskiej realizował choreografię do ope- na Burana, Regie, choreografierte. M. Znaniecki (2014, Lukrecja Borgia (Teatr Wielki – Opera Narodowa) oraz Oper), Lucia aus Lammermoor, Lukrezia Borgia (Großes ry Turandot (2008) oraz do Traviaty w Operze na Zamku 2015). Für die Breslauer Oper choreografierte er die Oper spektakle plenerowe – superwidowiska we Wrocławiu – Theater – Nationale Oper) und Freilichtaufführungen – w Szczecinie (2016, reż. M. Znaniecki). Tańczył gościn- Turandot (2008) und für Traviata an der Oper im Schloss Napój miłosny i Otello. Z Operą na Zamku w Szczecinie Superspiele in Breslau – Liebestrank und Otello. Er arbeitete nie w Operze Wrocławskiej, Teatrze Maryjskim w Peters- in Stettin (2016, Regie: M. Znaniecki). Wie Tänzer hat er współpracował m.in. przy realizacji oper Traviata, Pajace unter anderem mit der Oper im Schloss Stettin zusam- burgu i Narodowej Operze Izraelskiej. Laureat nagrody gastiert an der Breslauer Oper, am Mariinsky-Theater in i baletu Rock’n Ballet. men während der Realisierung der Oper Traviata, Baja- Zasłużony dla Kultury Polskiej 2019 (odznaka honorowa St. Petersburg und an der Nationalen Israelischen Oper. zzos und des Balletts Rock'n Ballet. Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego). Gewinner des Verdienstpreises für polnische Kultur 2019 (Ehrenabzeichen des Ministers für Kultur und nationales Erbe).

• •

28 | Charles Gounod Romeo & Julia Charles Gounod Romeo & Julia | 29 Romeo i Julia jest jednym z najczęściej pojawiających Romeo und Julia ist eines der am häufigsten auftre- się na scenie operowej dramatów Wiliama Szek- tenden Dramen auf der Opernbühne. Bisher sind spira. Do czasów nam współczesnych powstało co mindestens 27 Opern entstanden, deren Libretto najmniej dwadzieścia siedem oper, których libretta auf der Grundlage dieses Shakespeare-Werkes ent- stworzone zostały na kanwie tego Szekspirowskiego standen ist. dzieła. Leider können wir das Datum der ersten Oper nach Niestety nie możemy precyzyjnie określić daty wy- Romeo und Julia nicht genau bestimmen. Wir wis- konania pierwszej opery opartej na tekście Romea sen, dass dieses Ereignis im Jahre 1776 stattgefun- i Julii. Wiemy, że wydarzenie to miało miejsce w den hat. Damals wurden zwei Werke uraufgeführt 1776 roku. Wówczas doszło do premiery dwóch – Romeo und Julie von Georg Bendy wurde am 25. utworów – 25 września w Gocie po raz pierwszy September mit dem Libretto von Friedrich Wilhelm wystawiono Romeo und Julie Georga Bendy do li- Gotter in Gotha aufgeführt, während in Leipzig – bretta Friedricha Wilhelma Gottera, a w Lipsku – tu das Datum ist nicht bekannt – die Uraufführung data nie jest znana – odbyła się premiera dzieła Jo- des Werkes von Johann Gottfried Schwanenberger hanna Gottfrieda Schwanenbergera Romeo e Giulia Romeo e Giulia mit dem Libretto von J.R. Sanseve- z librettem J.R. Sanseverina. Bardzo szybko historia rin stattfand. Sehr bald wurde die Geschichte der szekspirowskich kochanków stała się inspiracją dla Shakespeare-Liebhaber zur Inspiration für nachfol- kolejnych kompozytorów. Nie bez znaczenia było gende Komponisten. Nicht ohne Bedeutung war rosnące zainteresowanie badaczy spuścizną wybit- das wachsende Interesse der Forscher am Erbe des nego stratfordczyka. Wiek XVIII w historii recepcji herausragenden Stratford-Mannes. Das achtzehnte twórczości Szekspira zaznaczył się zapoczątkowa- Jahrhundert in der Geschichte der Rezeption von niem systematycznych prac redaktorskich i filolo- Shakespeares Werk war durch die Einleitung einer gicznych nad jego tekstami. Te z kolei zaowocowały systematischen redaktionellen und philologischen kolejnymi wydaniami i tłumaczeniami dramatów Arbeit an seinen Texten gekennzeichnet. Diese wie- oraz sonetów. derum führte zu nachfolgenden Auflagen und Über- setzungen von Dramen und Sonetten. o et Juliette, Prudent Louis Leray, 1867 r. , Wikimedia Commons , Wikimedia 1867 r. Leray, Louis Prudent o et Juliette, e 30 | Charles Gounod Romeo & Julia Charles Gounod Romeo & Julia | 31 Rom Wśród licznych dzieł operowych opowiadających Zwischen vielen Opernwerken, die die Liebesgeschi- kończyć swoje dzieło pełnym powoli zamierającego abschließen wollte. Bellini wollte sein Werk mit einem historię miłości Romea i Julii bezsprzecznie naj- chte von Romeo und Julia erzählen, haben zweifellos liryzmu duetem, rozbudowane zostały również sce- vollen Duo langsam verstorbener Lyrik beenden, auch większą popularność i uznanie zyskały dwa utwory: die bekanntesten und bekanntesten zwei Werke ge- ny chóralne, kompozytor wprowadził także krótkie die Chorszenen wurden erweitert, der Komponist I Capuleti e i Montecchi Vincenza Belliniego, którego wonnen: I Capuleti e i Montecchi von Vincenzo Bel- preludia orkiestrowe. Ważnym elementem łączącym führte auch kurze Orchestervorspiele ein. Ein wichti- premiera odbyła się 11 marca 1830 roku w Teatro La lini, die am 11. März 1830 im Teatro La Fenice in opery Vaccaia i Belliniego jest fakt, iż w obu dziełach ges Element, das die Opern von Vaccai und Bellini Fenice w Wenecji, i powstała ponad trzydzieści lat Venedig uraufgeführt wurden, und die Oper Roméo partia Romea to rola en travesti (tzw. rola spodenko- verbindet, ist die Tatsache, dass in beiden Werken die później opera Roméo et Juliette Charles’a Gounoda, et Juliette von Charles Gounod, die über dreißig Jah- wa, czyli partia męska wykonywana przez kobietę). Romeo-Rolle en travesti (die sogenannte Hosenrolle która swoją premierę miała w paryskim Théâtre Ly- re später entstand und am 27. April 1867 im Pariser Libretto Romaniego nie opiera się, jak powszechnie – von einer Frau gespielte männliche Rolle) gespielt rique 27 kwietnia 1867 roku. Théâtre Lyrique uraufgeführt wurde. się sądzi, tylko na tekście Szekspira, który datowany ist. Romanis Libretto basiert nicht, wie allgemein an- Przed Bellinim historia kochanków z Werony po- Vor Bellini war die Geschichte der Liebenden aus Ve- jest na lata 1591–1595. Podstawą dla librett zarówno genommen wird, auf dem Text von Shakespeare, der jawiła się na operowej scenie kilkakrotnie, m.in. rona mehrmals auf der Opernbühne zu sehen, unter dla opery Vaccaia, jak i Belliniego była najprawdo- 1591–1595 datiert ist. Die Grundlage für Vaccai und w dziele jego nauczyciela Niccola Antonia Zingarel- anderem in der Arbeit seines Lehrers Niccolò Antonio podobniej nowela Mattea Bandella, wcześniejsza od Bellinis Oper war wahrscheinlich eine Novelle von lego w roku 1796, a także w operze Nicoli Vaccaiego Zingarelli im Jahr 1796 und auch in der Oper von Ni- Szekspirowskiego dramatu, znajdująca się w zbiorze Matteo Bandello, die früher als Shakespeares Dra- w roku 1825. Twórcą libretta zarówno dla Vaccaiego, cola Vaccai im Jahr 1825. Der Schöpfer des Librettos Le Novelle z 1554 roku, który cieszył się popularno- ma war, aus der Sammlung Le Novelle von 1554, die jak i dla Belliniego był włoski poeta i wybitny libreci- für Vaccai und Bellini war der italienische Dichter und ścią w dziewiętnastowiecznych Włoszech. Romani im Italien des 19. Jahrhunderts populär war. Roma- sta owego czasu, współpracujący również z Gaetanem herausragende Librettist jener Zeit, Felice Romani, korzystał również z kroniki Storia di Verona Giro- ni verwendete auch die Chronik Storia di Verona von Donizettim, Felice Romani. Jak piszą biografowie der auch mit Gaetano Donizetti zusammenarbeitete. lama dalla Cortego, ukazującej m.in. konflikt rodów Girolamo dalla Corte, die unter anderem den Konflikt Belliniego Jean i Jean-Philippe Thiellay, dzieła Szek- Wie die Biographen von Bellini Jean und Jean-Philip- Montecchich i Capuletich. zwischen den Familien Montecchi und Capuleti zeigt. spira stały się tak popularne, gdyż: „odkryli go wiel- pe Thiellay schreiben, sind Shakespeares Werke so po- cy artyści tego czasu, romantycy z Hugo, Stendhalem pulär geworden, weil: „er von großen Künstlern die- Zupełnie inne podejście do Szekspirowskiego dra- Eine völlig andere Herangehensweise an das Shake- i Berliozem na czele; po dzieła geniusza ze Stratfor- ser Zeit entdeckt wurde, von Romantiker mit Hugo, matu zaproponowali autorzy libretta do opery speare-Drama wurde von den Autoren des Librettos du chętnie sięgał również Verdi wraz ze swymi libre- Stendhal und Berlioz an der Spitze; Verdi und seine Charles’a Gounoda. Paul Jules Barbier, poeta, pisarz, zu Charles Gounods Oper vorgeschlagen. Paul Jules cistami. A Otello Rossiniego, pokazany w Neapolu Librettisten verwendeten auch bereitwillig die Wer- i Michel Carré, dramaturg, obaj doświadczeni, Barbier, Dichter, Schriftsteller und Michel Carré, Dra- w roku 1816, był daleko posuniętą adaptacją, dziełem ke des Genies aus Stratford. Und Rossinis Otello, der od początku lat pięćdziesiątych XIX wieku współ- matiker, beide erfahren seit Beginn der 1850er Jahre, w znacznej mierze oryginalnym”. Tak częsta obec- 1816 in Neapel gezeigt wurde, war eine weitreichende pracowali z wieloma znakomitymi kompozytorami. arbeiteten mit vielen großen Komponisten zusammen. ność w teatrze operowym szekspirowskich tematów Adaption, ein größtenteils originelles Werk“. Eine so mogła prowadzić do nieporozumień. Kompozyto- häufige Präsenz von Shakespeare-Themen im Opern- rzy i libreciści chcieli uniknąć porównań przy opra- haus könnte zu Verwirrung führen. Komponisten und cowaniu tej samej historii. Romani, pracując nad Librettisten wollten Vergleiche vermeiden, wenn sie I Capuleti e i Montecchi, chcąc sprostać muzycznym die gleiche Geschichte komponierten. Romani, der an i dramaturgicznym pomysłom Belliniego, dokonał I Capuleti e i Montecchi arbeitete, um Bellinis musi- zmian wobec wcześniejszego libretta stworzonego kalischen und dramatischen Ideen gerecht zu werden, dla Vaccaia, zredukował liczbę postaci, przesunął ak- änderte das für Vaccai geschaffene Libretto, reduzierte centy i przebudował nastroje. Nowe i odmienne mu- die Anzahl der Gestalten, verschob die Akzente und siało być też zakończenie opery, jako że kompozytor baute die Stimmung wieder auf. Das Ende der Oper

nie chciał zamykać utworu muzyką instrumentalną, musste neu und anders sein, da der Komponist das Michel Carre, Paul Jules Barbier, fot. Nadar, 1880, jak wcześniej uczynił to Vaccai. Bellini chciał za- Werk nicht wie zuvor Vaccai mit Instrumentalmusik Wikimedia Commons Wikimedia Commons

32 | Charles Gounod Romeo & Julia Charles Gounod Romeo & Julia | 33 Jako twórczy duet stworzyli ponad trzydzieści li- Als kreatives Duo schufen sie über dreißig Libret- Istotną zmianą adaptacyjną, która nie wpływa na zusammen sterben, und so endet das Werk mit einer brett. Wśród nich znalazły się m.in libretta do Fausta ti. Darunter befanden sich das Libretto an Faust und samą fabułę, jest zmiana hierarchii ważności wąt- bewegenden Szene ihres gemeinsamen Sterbens. i Lekarza mimo woli Gounoda, Opowieści Hoffman- an den Arzt wider Willen von Gounod, Hoffmanns ków. W dramacie Szekspira podstawowym elemen- Eine wichtige adaptive Änderung, die sich nicht auf na Jacques’a Offenbacha, Hamleta Ambroise’a Tho- Erzählungen von Jacques Offenbach, Hamlet von tem tworzącym i konstytuującym świat Romea i die Fabelführung selbst auswirkt, ist die Änderung masa, Dinorah Giacoma Meyerbeera. Współpraca Ambroise Thomas, Dinorah von Giacomo Meyer- Julii jest spór pomiędzy rodami Montecchich i Ca- der Faden-Hierarchie. In Shakespeares Drama ist przy tworzeniu Romea i Julii była już ich szóstym beer. Die Zusammenarbeit bei der Schaffung von puletich, co zaznaczone jest już na początku I aktu. der Streit zwischen den Familien Montecchi und spotkaniem z Gounodem. Można przypuszczać, że Romeo und Julia war bereits das sechste ihre Tref- U Gounoda I akt rozpoczyna się balem, na którym Capuleti das grundlegende Element, das die Welt wzajemne zrozumienie i zaufanie było niezwykle fen mit Gounod. Es ist davon auszugehen, dass das spotkają się przyszli małżonkowie. Podczas zabawy von Romeo und Julia erschafft und konstituiert, dass istotnym elementem tej artystycznej relacji. Przygo- gegenseitige Verständnis und Vertrauen ein äußerst pojawia się wzorowana na szekspirowskim mono- bereits am Anfang des ersten Aktes markiert ist. Bei towane przez nich libretto uważane jest za jedną naj- wichtiges Element dieser künstlerischen Beziehung logu Merkucja Ballada o Królowej Mab, władczyni Gounod beginnt der erste Akt mit einem Ball, auf lepszych operowych adaptacji twórczości Wiliama war. Das von ihnen erstellte Libretto gilt als eine der wróżek, jak mówi o niej Merkucjo – królowej kłam- dem sich die zukünftigen Eheleute treffen werden. Szekspira. Prawdopodobnie decyzję besten Opernadaptionen von Wil- stwa. Zestawienie tej ballady z pojawiającą się tuż po Während des Spiels gibt es eine Ballade nach Sha- o skomponowaniu dzieła na pod- liam Shakespeares Werk. Gounod niej arią Julii Je veux vivre dans le rêve (Chciałabym kespeares Vorbild über Königin Mab, die Herrsche- stawie Romea i Julii Gounod podjął hat wahrscheinlich die Entscheidung żyć snem) nabiera szczególnego znaczenia. Jak pisze rin der Feen, wie Merkutio sagt – eine Lügenköni- w roku 1864. Miał wówczas 46 lat, getroffen, das Werk nachRomeo und Alina Borkowska-Rychlewska: „reprezentuje ona po- gin. Die Zusammensetzung dieser Ballade mit der był już dojrzałym i doświadczonym Julia im Jahr 1864 zu komponieren. wstałą w drugiej połowie XIX wieku wokalną formę folgenden Arie von Julia Je veux vivre dans le rêve twórcą. Miał za sobą, podobnie jak Damals war er 46 Jahre alt, er war be- koloraturowego walca. […] Ów popisowy walc two- (Ich möchte einen Traum leben) hat eine besondere i libreciści, ogromny sukces Fausta w reits ein reifer und erfahrener Kün- rzy wraz z kilkoma innymi fragmentami inicjalnego Bedeutung. Anna Borkowska-Rychlewska schreibt: roku 1859 i dopiero co odczutą do- stler. Wie die Librettisten hatte er 1859 aktu Romea i Julii przemyślny układ konwencji mu- „Sie repräsentiert die Gesangsform eines farbigen tkliwą porażkę Mireille z roku 1864. einen großen Erfolg des Fausts und zycznych. Gounod wprowadza bowiem konsekwent- Walzers, der in der zweiten Hälfte des 19. Jahrhun- Te doświadczenia bez wątpienia Mireilles schmerzhafte Niederlage von nie w scenie balu odniesienia do różnych form ta- derts entstanden ist. [...] Dieser spektakuläre Walzer wpłynęły na założenia, jakie towa- 1864. Diese Erfahrungen beeinflussten necznych – otwierająca I akt pieśń chóru utrzymana schafft zusammen mit mehreren anderen Fragmen- rzyszyły zarówno tworzeniu muzyki, zweifellos die Annahmen, die sowohl jest w rytmie poloneza, duet madrygałowy w rytmie ten von Romeos und Julias Erstakt eine originelle jak i libretta nowej opery. die Entstehung der Musik als auch des menueta, a omawiana aria Julii – w rytmie walca. Anordnung musikalischer Konventionen. Gounod Adaptacja Barbiera i Carrégo róż- Charles Gounod, fot. Nadar, 1870 Librettos der neuen Oper begleiteten. Julia śpiewa tę arię jeszcze przed poznaniem Romea, nimmt konsequent Bezug auf verschiedene Tan- ni się od tego, co znaleźć może- Wikimedia Commons Barbies und Carrés Adaption unter- co ma istotne znaczenie dla interpretacji przypo- zformen in der Ballsaalszene – das Chorlied zur my w dziele Belliniego. Libreciści potraktowa- scheidet sich von dem, was wir in Bellinis Werk rządkowanego jej tekstu. […] Aria ta, w zestawieniu Eröffnung des ersten Aktes wird im Rhythmus der li tekst Szekspira z ogromnym szacunkiem. Nie finden können. Die Librettisten behandelten Sha- z pieśnią chóru i balladą Merkucja, uwypukla główną Polonaise gehalten, das Madrigalduo im Rhythmus tylko zachowali większość postaci, pięcioakto- kespeares Text mit großem Respekt. Sie behielten oś opozycji przedstawioną w I akcie opery Gounoda des Menuetts und die diskutierte Arie von Julia - im wy układ tekstu, ale także wykorzystali cytaty nicht nur die meisten Figuren bei, die Anordnung – oś rozpiętą pomiędzy przestrzenią złudzenia, sym- Rhythmus des Walzers. Julia singt diese Arie noch i muzyczne inspiracje znajdujące się w dziele Szek- des Textes in fünf Akten, sondern verwendeten auch bolizowaną przez balową maskę i sen, a rzeczywisto- vor dem Treffen mit Romeo, was für die Interpre- spira, przede wszystkim jednak zachowali przebieg Zitate und musikalische Inspirationen, die in Sha- ścią, której domeną jest ukazana w kolejnych aktach tation des ihr zugewiesenen Textes wichtig ist. [...] akcji dramatu. Z jednym wyjątkiem. Opera kończy kespeares Werk zu finden waren, sondern behielten miłość Romea i Julii”. W Szekspirowskim pierwo- Diese Arie hebt in Kombination mit dem Chorlied się inaczej niż jej Szekspirowski pierwowzór. Julia vor allem den Verlauf des Dramas bei. Mit einer Au- wzorze opozycja zbudowana jest pomiędzy czystym, und der Ballade von Merkutio die Hauptachse der budzi się z letargu przed śmiercią Romea. Gounod snahme. Die Oper endet anders als das Shakespe- młodzieńczym uczuciem kochanków a odwiecznym Opposition hervor, die im ersten Akt von Gounods chciał, by kochankowie umierali razem, dzieło koń- are-Original. Julia wacht vor Romeos Tod aus der sporem pomiędzy dwoma rodami, który ma szan- Oper dargestellt wird – die Achse, die sich zwischen czy się zatem przejmującą sceną ich wspólnej agonii. Lethargie auf. Gounod wollte, dass die Liebenden se na rozwiązanie dopiero wtedy, gdy Romeo i Julia dem Raum der Illusion, der durch die Maske und

34 | Charles Gounod Romeo & Julia Charles Gounod Romeo & Julia | 35 umierają. Wówczas ojcowie mogą wyciągnąć ręce den Traum symbolisiert wird, und der Realität er- w świecie, którego klimat był zbyt surowy dla tego der 1860er Jahre zum ersten Mal aufgeführt wurde, do zgody. Zmiany wprowadzone w zakończeniu li- streckt, deren Gebiet in den nachfolgenden Akten najdelikatniejszego kwiatu ludzkiej egzystencji. wie ein spätes Echo einer frühromantischen Suche bretta zamykają możliwość pojednania i zmieniają von Romeo und Julias Liebe gezeigt wird“. Im Sha- nach dem Wesen des Wahrheitsbegriffs.“ wymowę dzieła. Kochankowie tuż przed śmiercią kespeare-Original besteht der Gegensatz zwischen proszą Boga o wybaczenie, a ich uczucie przenosi der reinen, jugendlichen Zuneigung der Liebenden się w sferę duchową. Echa romantycznego pojęcia und dem uralten Streit zwischen den beiden Fami- miłości są tu bardzo wyraźne. Libretto Romea i Julii lien, der nur beigelegt werden kann, wenn Romeo Gounoda swój ostateczny kształt zawdzięcza więc und Julia sterben. Dann können die Väter ihre Hän- z jednej strony wpływowi struktur melodramatycz- de ausstrecken, um eine Einigung zu erzielen. Die nych i odziaływaniu, popularnej w okresie Drugiego am Ende des Librettos eingeführten Änderungen Cesarstwa we Francji, pièce bien faite (sztuce dobrze schließen die Möglichkeit der Versöhnung aus und skrojonej), z drugiej utrwaleniu pewnych cech cha- verändern die Aussprache des Werkes. Liebhaber rakterystycznych dla dramatu romantycznego. bitten Gott um Vergebung, kurz bevor sie sterben Uczucie łączące Romea i Julię staje się najważniej- und ihr Gefühl sich in den geistigen Bereich bewegt. szym i dominującym wątkiem opery. Rodowy spór Die Echos des romantischen Liebesbegriffs sind hier u Gounoda zyskuje zaś podrzędny charakter. Od II sehr deutlich. Das Libretto von Romeo und Julia aktu, od momentu narodzin miłości Romea i Ju- Gounods verdankt seine endgültige Form einerse- lii, jak pisze dalej Alina Borkowska-Rychlewska: its dem Einfluss melodramatischer Strukturen und „muzyczna schematyczność, celowa i zamierzona, dem Einfluss der während des Zweiten Kaiserreichs zanika, ustępując miejsca indywidualizmowi języ- in Frankreich populären pièce bien faite (gut zuge- ka muzycznego. […] udało się w operze Gounoda schnittenes Stück), andererseits der Festigung eini- przekazać następujący komunikat: schematyczność, ger charakteristischen Merkmale des romantischen konwencja, regularność to byt nietrwały i złudny, Dramas. natomiast spontaniczność, oryginalność, subiekty- Das Gefühl, das Romeo und Julia verbindet, wird zum wizm i przełamywanie reguł jest prawdą i esencją wichtigsten und dominantesten Thema der Oper. życia. W tym świetle wystawiana po raz pierwszy Der Familienstreit bei Gounod ist untergeordnet. u schyłku lat sześćdziesiątych XIX wieku opera Seit dem zweiten Akt, seit der Geburt der Liebe von

Romeo i Julia jawi się niczym późne echo wczesno- Romeo und Julia, wie Alina Borkowska-Rychlewska zdj. Frank Dicksee, Romeo i Julia, 1884 romantycznych poszukiwań istoty pojęcia prawdy”. fortsetzt, „Musikalische Schematizität, zielgerichtet Wikimedia Commons Nie bacząc na przeciwności losu, zakochani wstępu- und gewollt, verschwindet und weicht der Individu- ją przecież w związek małżeński, ufają, że ich uczu- alität der Musiksprache. [...] In Gounods Oper ist es Dwie istoty stworzone dla siebie stają się dla sie- Ungeachtet der Widrigkeiten gehen die Verlienbten cie w jakiś cudowny sposób przezwycięży trwający gelungen, folgende Botschaft zu vermitteln: Schema- bie od pierwszego spojrzenia wszystkim. Wszelkie eine Ehe ein, vertrauen darauf, dass ihre Gefühle między rodzinami spór, a także oddali karę, jaką tizität, Konvention, Regelmäßigkeit sind unbestän- względy znikają w obliczu tej nieprzezwyciężonej den andauernden Streit zwischen den Familien ir- ponieść powinien Romeo za zabójstwo Tybalta. Jak dig und illusorisch, während Spontaneität, Origina- chęci, by żyć w drugiej istocie”. W swoim drama- gendwie überwinden und machen die Strafe weg, ujmuje to w swoich wykładach o literaturze i sztuce lität, Subjektivität und das Brechen der Regeln die cie Szekspir w jedną całość połączył czystość serca die Romeo für das Töten von Tybalt erleiden soll- dramatycznej August Wilhelm Schlegel: „Romeo i Wahrheit und das Wesen des Lebens sind. In diesem i gorącą wyobraźnię, wdzięk, szlachetność obycza- te. Wie August Wilhelm Schlegel es in seinen Vor- Julia jest obrazem miłości i jej nieszczęsnego losu Licht erscheint die Oper Romeo und Julia, die Ende jów i gwałtowną namiętność. Dzięki temu dramat lesungen über Literatur und dramatische Kunst

36 | Charles Gounod Romeo & Julia Charles Gounod Romeo & Julia | 37 stał się jednocześnie hymnem pochwalnym na cześć ausdrückt: „Romeo und Julia sind ein Bild der Liebe Miolan-Carvalho. Tak też się stało. Opera zdobyła dem Pariser Publikum durch die Aufführung von miłości i melancholijną elegią. „Miłość jest tu iskrą und ihres unglücklichen Schicksals in einer Welt, de- przychylność krytyki i uwielbienie publiczności. Koloratur-Rollen bekannt ist. Sie trat hauptsächlich bożą – pisze dalej Schlegel – która spadając na zie- ren Klima für diese zarteste Blume des menschlichen Niecałe trzy miesiące po paryskiej premierze, w lipcu in den Opern von Wolfgang Amadeus Mozart und mię, zamienia się w błyskawicę niemal jednocześnie Daseins zu rau war. Zwei Kreaturen, die für einan- 1867 roku, zagościła w londyńskiej Covent Garden, Gioacchino Rossini auf. Sie sang auch die Rolle von rozpalającą i spalającą śmiertelne istoty”. Nawet jeder geschaffen wurden, werden auf den ersten Blick w listopadzie miała swoją premierę w Nowym Jorku. Margarethe in Faust von Gounod. Ihre Position – sie śli to uczucie wydaje nam się niedojrzałe, patrzymy zu allem. Alle Überlegungen verschwinden ange- Od samego początku opera Gounoda podziwiana war ein Star, aber auch die Frau des Direktors von na kochanków z zazdrością. Bowiem „największa sichts dieses unüberwindlichen Wunsches, in einem była za różnorodność i piękno duetów, które kom- Pariser Théâtre Lyrique – erlaubte ihr, ihre Erwar- słodycz i bezmierna gorycz, miłość i nienawiść, zweiten Wesen zu leben.“ In seinem Drama Sha- pozytor umieścił w każdym z aktów, poza aktem tungen an die für sie komponierten Rollen direkt chwile radości i ponure przeczucia, czułe uściski kespeare verband er Herzensreinheit mit heißer III, ten podzielony został na dwie sceny mieszczące auszudrücken. Bei Romeo und Julia war das nicht i niesamowitość grobów, pełnia życia i samo- Vorstellungskraft, Anmut, Adel und gewalttätiger w sobie tercet i kwartet. W akcie tym, w scenie za- anders. Die Arie Je veux vivre dans le rêve von 1. unicestwienie znajdują się tuż obok siebie; Lei-denschaft. Dank dessen wurde das Drama zur ślubin Romea i Julii, a także w jego chóralnym fi- Akt, die im Rhythmus des Walzers komponiert wur- a wszystkie te przeciwieństwa stapia- Hymne des Lobes auf die Liebe und nale następującym po śmierci Merkucja i Tybalta, de, sollte die Gelegenheit geben, die stimmlichen ją się w tym harmonijnym cudow- die melancholische Elegie. „Liebe ist poczuć możemy posmak innych fascynacji kompo- Fähigkeiten von Miolan-Carvalho zu präsentieren. nym dziele w jedno ogólne wrażenie, hier der göttliche Funke“, fährt Schle- zytorskich Gounoda, dostrzec jego drugie oblicze – Es ist auch passiert. Die Oper gewann die Gunst które odbija się w duszy naszej jed- gel fort, „der zu Boden fällt und sich kompozytora muzyki religijnej. Muzyczną spójność der Kritiker und die Bewunderung des Publikums. nym jedynym westchnieniem, które in einen Blitz verwandelt, der beina- Romeo i Julia zyskuje dzięki powracającemu moty- Knapp drei Monate nach der Pariser Premiere trat trwa w nieskończoność”. he gleichzeitig sterbliche Wesen en- wowi muzycznemu przypisanemu tematowi miłości sie im Juli 1867 im Londoner Covent Garden auf, im Premiera Romea i Julii była wielkim tzündet und verbrennt.“ Auch wenn młodych kochanków. Występuje on w prologu, sły- November wurde sie in New York uraufgeführt. sukcesem. To był wspaniały, nie- uns dieses Gefühl unreif vorkommt, szymy go, gdy Romeo po raz pierwszy widzi Julię, Von Anfang an wurde Gounods Oper für die Viel- kwestionowany triumf Gounoda. schauen wir die Liebenden mit Neid odnajdujemy go również w duetach głównych bo- falt und Schönheit der Duette bewundert, die der W roli Romea wystąpił Pierre-Jules an. Weil „die größte Süße und uner- haterów. Komponist in jedem Akt einsetzte, mit Ausnahme Michot. Partię Julii wykonała Ma- messliche Bitterkeit, Liebe und Hass, Ogromna popularność opery Gounoda znalazła von 3. Akt, der in zwei Szenen unterteilt war, die ein rie Caroline Miolan-Carvalho, wy- Momente der Freude und düsteren swoje odzwierciedlenie w liczbie przedstawień. Terzett und ein Quartett enthielten. In diesem Akt bitna francuska śpiewaczka, sopran, Intuition, zarte Umarmungen und W latach 1867–1868, czyli zaledwiew ciągu dwóch können wir in der Szene der Hochzeit von Romeo doskonale znana paryskiej publicz- unglaubliche Gräber, Fülle des Le- lat od premiery, pokazano ją w Théâtre Lyrique 120 und Julia sowie in seinem Chorfinale nach dem Tod bens und Selbstzerstörung direkt razy. Do początku lat siedemdziesiątych odbyło się von Mercutio und Tybalt den Geschmack anderer ności z wykonywania partii kolo- Marie Caroline Miolan-Carvalho, raturowych. Występowała głównie fot. Alexandre Quinet, nebeneinander liegen; und alle diese jeszcze 300 pokazów. musikalischen Faszinationen von Gounod schmec- w operach Wolfganga Amadeusza 1873, Wikimedia Commons Gegensätze verschmelzen in diesem W 1873 roku przedstawienie pod nadzorem Geo- ken und sein zweites Gesicht sehen – den Kompo- Mozarta i Gioacchina Rossiniego. Śpiewała rów- harmonischen Wunderwerk zu einem allgemeinen rges’a Bizeta przeniesiono do paryskiej Opéra-Co- nisten religiöser Musik. Die musikalische Kohärenz nież partię Małgorzaty w Fauście Gounoda. Jej po- Eindruck, der sich in unserer Seele mit einem ein- mique. Piętnaście lat później, w 1888 roku, wysta- von Romeo und Julia wird durch das wiederkehren- zycja – była gwiazdą, ale także żoną dyrektora pa- zigen Seufzer widerspiegelt, der für immer anhält.“ wiono je w Operze Paryskiej, z tej okazji Gounod de Musikthema erreicht, das dem Thema der Liebe ryskiego Théâtre Lyrique – pozwalała jej wprost Die Uraufführung von Romeo und Julia waren ein do drugiej sceny aktu IV dołączył balet. Rok 1867, junger Liebender zugeordnet ist. Er erscheint im wyrażać swoje oczekiwania wobec komponowanych voller Erfolg. Es war Gounods wunderbarer, unbe- rok premiery Romea i Julii, był dla Paryża i paryżan Prolog, wir hören ihn, als Romeo Julia zum ersten dla niej ról. Nie inaczej było w przypadku Romea strittener Triumph. Romeo wurde von Pierre-Jules wyjątkowy. Na kilka miesięcy, od kwietnia do listopada, Mal sieht, wir finden ihn auch in den Duetten der i Julii. Aria Je veux vivre dans le rêve z I aktu skompo- Michot gespielt. Julias Rolle wurde von Marie Ca- stolicą Francji zawładnęła kolejna, odbywająca się już po Hauptfiguren. nowana w rytmie walca miała za zadanie dać moż- roline Miolan-Carvalho aufgeführt, einer herausra- raz drugi w tym mieście Wystawa Światowa. liwość zaprezentowania wokalnych umiejętności genden französischen Sängerin, Sopranistin, die

38 | Charles Gounod Romeo & Julia Charles Gounod Romeo & Julia | 39 dzi Vincent Giroud – obok La Grande-Duchesse de pressor und Aluminium. Sie konnten auch Öl und Gérolstein Jacques’a Offenbacha uznano, co nie jest riesige Luftballons sehen, die mit Wasserstoff gefüllt dla nas zaskoczeniem, wypełnioną pięknymi, pełny- waren. Die vorherige Weltausstellung im Jahr 1862 mi blasku i powagi duetami operę Charles’a Gouno- fand in London statt. Sie galt nicht als erfolgreich. da Romeo i Julia. Die Franzosen versuchten um jeden Preis, die Lon- doner Präsentation zu unterbrechen. Große Wel- Sylwia Wachowska tausstellungen hatten ihre Propagandadimension. Bei der Pariser Ausstellung, die die politischen Ziele des Zweiten Reiches verkörperte, war das nicht anders. Herausgefordert bei der Umsetzung ehrgeizi- ger Pläne. Gebäude wurden errichtet, der öffentliche Raum wurde organisiert, damit die Besucher eine noch größere und atemberaubendere Ausstellung Wnętrze paryskiego sehen konnten. Ein reichhaltiges kulturelles Ange- Thétre Lyrique, 1869, bot wurde ebenfalls vorgeschlagen. Und die größte Wikimedia Commons Opernattraktion der Pariser Weltausstellung – laut Tym razem jej hasłem przewodnim było Rolnic- Die große Popularität von Gounods Oper spiegel- Vincent Giroud – wurde neben der La Grande-Du- two, Przemysł i Sztuka. To niezwykłe wydarze- te sich in der Anzahl der Aufführungen wider. In chesse de Gérolstein von Jacques Offenbach, was nie przyciągnęło kilka milionów zwiedzających. den Jahren 1867-1868, also nur zwei Jahre nach der nicht verwunderlich ist, die mit schönen, prächtigen Publiczności zaprezentowano m.in. wodoodpor- Uraufführung, wurde sie 120 Mal im Théâtre Lyrique und seriösen Duetten angefüllte Oper Romeo und ny beton, tłokową sprężarkę powietrzną oraz alu- gezeigt. Bis Anfang der 1870er Jahre gab es noch 300 Julia von Charles Gounod in Betracht gezogen. minium. Można było zobaczyć też ropę naftową Aufführungen. 1873 wurde die Aufführung unter i olbrzymie balony wypełnione wodorem. Poprzed- der Leitung von Georges Bizet an die Paris Opéra- Sylwia Wachowska nia wystawa w roku 1862 odbyła się w Londynie. Comique verlegt. Fünfzehn Jahre später, 1888, wur- Nie zaliczono jej do udanych. Francuzi starali się za den sie an der Pariser Oper aufgeführt. Bei dieser wszelką cenę przebić londyńską prezentację. Wielkie Gelegenheit fügte Gounod der zweiten Szene des wystawy światowe miały swój wymiar propagando- vierten Aktes das Ballett hinzu. 1867, das Jahr der wy. Nie inaczej było w przypadku wystawy paryskiej, Uraufführung von Romeo und Julia, war einzi- Bibliografia: Bibliographie: która uosabiała polityczne cele Drugiego Cesarstwa. gartig für Paris und die Pariser. Für einige Mona- Alina Borkowska-Rychlewska, Szekspir w operze XIX wieku. Alina Borkowska-Rychlewska, Szekspir w operze XIX wieku. Roman- Prześcigano się w realizacji ambitnych planów. te, von April bis November, fand die nächste Wel- Romantyczne konteksty, inspiracje i nawiązania, Poznań 2013. tyczne konteksty, inspiracje i nawiązania, Poznań 2013.

Wznoszono budynki, organizowano przestrzeń pu- tausstellung, die in dieser Stadt zum zweiten Mal Vincent Giroud, French Opera. A Short History, London 2000. Vincent Giroud, French Opera. A Short History, London 2000. bliczną, wszystko po to, by zwiedzający mogli zoba- stattfand, in Frankreich statt. Diesmal lautete das czyć jeszcze większą i jeszcze bardziej zapierającą Thema Landwirtschaft, Industrie und Kunst. Dieses August Wilhelm Schlegel, Wykłady o sztuce dramatycznej i literatu- August Wilhelm Schlegel, Wykłady o sztuce dramatycznej i literaturze. Wykład 29 [w:] Pisma teoretyczne niemieckich romantyków, rze. Wykład 29 [w:] Pisma teoretyczne niemieckich romantyków, dech w piersiach ekspozycję. Proponowano również außergewöhnliche Ereignis zog mehrere Millionen Wrocław 2000. Wrocław 2000. bogatą ofertę kulturalną. Zaś za największą operową Besucher an. Das Publikum wurde unter anderem atrakcję Wystawy Światowej w Paryżu – jak twier- vorgestellt wasserdichter Beton, Kolbenluftkom- Jean Thiellay, Jean-Philippe Thiellay, Bellini, Paris 2013. Jean Thiellay, Jean-Philippe Thiellay, Bellini, Paris 2013.

Śpiew i muzykologię studiował w Hiszpanii, Er studierte Gesang und Musikwissenscha- Absolwentka Manhattan School of Music Absolventin der Manhattan School of Music Niemczech i we Włoszech, m.in. u Thomasa ft in Spanien, Deutschland und Italien unter w Nowym Jorku. W bieżącym sezonie wcieli- in New York. In der laufenden Spielzeit spiel- Dewalda, Renaty Scotto i Teresy Berganzy. anderen mit Thomas Dewald, Renata Scot- ła się w rolę Hanny w Strasznym dworze Mo- te sie die Rolle der Hanna in Moniuszkos Ge- Jego karierę charakteryzuje wszechstronność. to und Teresa Berganza. Seine Karriere ist niuszki oraz brała udział w prapremierze spensterschloss. Im Warschauer Großen Theater Występował w Europie i Kanadzie pod batu- geprägt von Vielseitigkeit. Er trat in Europa współczesnych oper 12 minut dla Moniusz- – Nationaloper nahm sie an der Uraufführun- tą np. Kenta Nagano i Sylvaina Cambrelin- und Kanada unter der Leitung von Kent Na- ki w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej. gen zeitgenössischer Opern 12 Minuten für ga u boku takich artystów, jak Sumi Jo, June Anderson gano und Sylvain Cambreling auf, zusammen mit Kün- W sezonie 2017/2018 zaśpiewała w operze w Saint Louis (rola Moniuszko teil. In der Spielzeit 2017/2018 sang sie am i Rolando Villazón. W ostatnim czasie tenora można było stlern wie Sumi Jo, June Anderson und Rolando Villa- Alexandry Giddens w operze Regina Blitzsteina). Wykona- Opera Theatre von Saint Louis (Alexandra Giddens in podziwiać na europejskiej scenie muzyki współczesnej zón. Kürzlich war der Tenor in der europäischen Szene ła też partię Tatiany w Eugeniuszu Onieginie Czajkowskiego der Oper Regina von Blitzstein). Sie spielte auch die Rol- w Idealnym Amerykaninie Glassa w madryckim Teatro für zeitgenössische Musik in The Perfect American von w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej. W 2017 r. razem le Tatiana in Eugen Onegin von Tchaikovsky am Großen Real, Królu Learze na festiwalu Sacrum Profanum (Kra- Glass am Teatro Real in Madrid, in König Lear am Sa- z Chopin Chamber Orchestra wykonała cykl pie- Theater – Nationaloper. In 2017 spielte sie zusammen ków), Czarodziejskiej górze Mykietyna (Poznań, Warsza- crum Profanum Festival (Krakau), im Zauberberg von śni Les illuminations Brittena (Warner Music Poland). mit dem Chopin Chamber Orchestra die Liederserie Les wa) i w Maharadży Martineza. Jego kolejne produkcje Mykietyn (Posen, Warschau) und in Maharaja Martinez W Międzynarodowym Konkursie „Złote Głosy” w War- illuminations von Britten (Warner Music Poland). Beim obejmują m.in. takie opery: Guru Petitgirarda (Szcze- zu bewundern. Zu seinen späteren Produktionen zählen szawie (2017) zajęła II miejsce i otrzymała nagrodę spe- Internationalen Wettbewerb „Goldene Stimmen“ (War- cin), Antífrida Castilla (Madryt) oraz Enigma di Lea Ca- unter anderem solche Opern: Guru von Petitgirard (Stet- cjalną za szczególne predyspozycje estradowe. Jej umie- schau 2017) belegte sie 2. Platz und erhielt einen Son- sablancasa (Barcelona). tin), Antífrida Castilla (Madrid) und Enigma di Lea von jętności zostały docenione również w USA, gdzie była derpreis für besondere Bühnenvoraussetzungen. Sie war Casablancas (Barcelona). laureatką Bel Canto Vocal Competition i po wygranej Preisträgerin des Bel Canto-Gesangswettbewerbs und koncertowała w Carnegie Hall. anschließend in der Carnegie Hall den Konzert gab.

Pavlo Tolstoy Pavlo Tolstoy Victoria Vatutina Victoria Vatutina Romeo | tenor Romeo | Tenor Julia | sopran Julia | Sopran

Absolwent Akademii Muzycznej we Lwowie. Absolvent der Musikakademie in Lwiw. Er Absolwentka Akademii Muzycznej we Lwo- Absolventin der Musikakademie in Lwiw, Występuje na większości scen operowych w Pol- ist auf den meisten Opernbühnen in Polen wie, laureatka Grand Prix w Międzynaro- Preisträgerin von Grand Prix in dem Inter- sce, ma na swoim koncie 40 partii operowych. zu sehen. Er nahm an vielen renommierten dowym Konkursie Wokalnym „Sztuka XXI nationalen Vokalwettbewerb „Kunst des 20. Brał udział w wielu prestiżowych festiwalach Opernfestivals teil, unter anderen in Edin- wieku” w Kijowie. Zadebiutowała w 2006 r. Jahrhunderts“ in Kiew. In Jahren 2007-2017 operowych, m.in. w Edynburgu, Savonlinnie burg und in Aix-en Provence. Er sang auf w Operze Wrocławskiej partią Violetty Vale- war sie Solistin in Opera Nova in Bydgoszcz, i Aix-en-Provence. Śpiewał m.in. na deskach den Bühnen von Theatern, wie Liceu-Oper ry w Traviacie Verdiego. W latach 2007–2017 jetzt ist sie mit der Oper im Schloss Stettin takich teatrów, jak Teatr Operowy Liceu w Barcelonie in Barcelona und Oper in Dubai. Er nahm mit dem Or- była solistką Opery Nova w Bydgoszczy, obecnie jest verbunden. In Polen begann sie ihre Kariere in Breslau- i Opera w Dubaju. Nagrywał z Orkiestrą Polskiego Ra- chester des Polnischen Rundfunksauf. Er sang mit sol- związana z Operą na Zamku w Szczecinie. Występuje er Oper mit der Partie von Violetta Valery in Traviata. dia. Partnerował Mariuszowi Kwietniowi, Piotrowi Be- chen Sängern wie Mariusz Kwiecień, Piotr Beczała, Alek- m.in. w takich operach, jak: Così fan tutte (Fiordiligi), Sie tritt unter anderem auf in Opern wie Così fan tutte czale i Aleksandrze Kurzak, współpracował z Davidem sandra Kurzak, er arbeitete auch mit David Pountney Czarodziejski flet (Pamina), Wesele Figara (Susanna), Cy- (Fiordiligi), Die Zauberflöte (Pamina), Figaros Hochzeit Pountneyem i Grahamem Vickiem. Obecnie jest solistą und Graham Vick zusammen. Jetzt ist er ein Solist an der rulik sewilski (Rozyna), Napój miłosny (Adina), Rigoletto (Susanna), Der Barbier von Sevilla (Rozyna), Liebestrank Opery na Zamku. Oper im Schloss Stettin. (Gilda), Bal maskowy (Oscar), Cyganeria (Mimi, Muset- (Adina), Rigoletto (Gilda), Der Maskenball (Oscar), La ta), Gianni Schicchi (Lauretta), Carmen (Micaela). Bohème (Mimi, Musetta), Gianni Schicchi (Lauretta), Carmen (Micaela).

Po ukończeniu studiów w nowojorskiej Juil- Nach Abschluss seines Studiums an der Ukończył Akademię Muzyczną w Bydgosz- liard School (uczeń Dawn Upshaw i Sandfor- Juilliard School zog der Schüler von Dawn czy pod kierunkiem Marka Moździerza. Er hat die Musikakademie in Bydgoszcz un- da Sylwana) w 2018 r. przeniósł się do Ber- Upshaw und Sanford Sylvan 2018 nach Ber- Uczestniczył w wielu mistrzowskich kur- ter der Leitung von Marek Moździerz abge- lina. W swoim pierwszym sezonie w Europie lin. In seiner ersten Saison in Europa war er sach wokalnych, prowadzonych m.in. przez schlossen. Er hat in vielen Vokalwettbewerben występował jako Seneka w Koronacji Poppei als Seneca in Monteverdis L’incoronazione di H. Łazarską, U. Mitręgę-Wagner, P. Tscha- teilgenommen, die von H. Łazarska, U. Mi- Monteverdiego, jako Inspektor i Wuj Albert Poppea, als Inspector und Uncle Albert in plika, M. di Marco. Od roku 2003 występuje tręga-Wagner, P. Tschaplik, M. di Marco dur- w Procesie Glassa i jako Sarastro w Czarodziejskim flecie Philip Glass’ The Trial, und als Sarastro in Mozart‘s Zau- w Operze na Zamku w Szczecinie. W swoim repertuarze chgeführt wurden. Seit 2003 tritt er in Oper im Schloss Mozarta. W bieżącym sezonie czeka go kilka ważnych berflöte zu erleben. Für A. R. Munn stehen in der laufen- ma role operowe, operetkowe i musicalowe, m.in: Hra- Stettin auf. In seinem Repertoire hat er Oper-, Operet- artystycznych wydarzeń: wystąpi jako solista w nowo- den Saison einige wichtige Debüts an: In der New Yorker biego w Weselu Figara i Papagena w Czarodziejskim fle- ten-, und Musicalrollen. Das sind unter anderen solche jorskiej Carnegie Hall podczas prawykonania oratorium Carnegie Hall steht er als Solist in der Uraufführung von cie W.A. Mozarta, Janusza w Halce S. Moniuszki, Silvia Rollen wie Graf in Figaros Hochzeit und Papageno in der scenicznego Men of Iron and the Golden Spike autorstwa Zhou Longs szenischem Oratorium Men of Iron and the w Pajacach R. Leoncavalla, Moralesa, Dancaira w Car- Zauberflöte von Mozart, Janusz in Halka von S. Moniusz- Zhou Longa, a następnie jego recital odbędzie się w Pa- Golden Spike auf der Bühne, gefolgt von seinem ersten men G. Bizeta, Hrabiego Tomskiego w Damie pikowej ko, Silvo in Bajazzos von R. Leoncavallo, Morales und ryżu. Jako ojciec Laurenty w Romeo i Julii Gounoda oraz Rezital in Paris. Als Bruder Laurent in Gounods Roméo P. Czajkowskiego oraz Agamemnona w Pięknej Helenie Dancair in Carmen von G. Bizet, Graf Tomsky in Pique jako Inspektor i Wuj Albert w Procesie Glassa powróci et Juliette und Inspector und Uncle Albert in Glass' The J. Offenbacha. Dame von P. Tschaikowski und Agamemnon in der Schö- do Opery na Zamku. Pod koniec sezonu wystąpi na fe- Trial kehrt er an die Opera na Zamku in Stettin zurück. ne Helena von J. Offenbach. stiwalu Innsbrucker Festspiele w operze L’Empio Punito Gegen Saisonende folgt im Sommer sein Debüt beim In- Melaniego. nsbrucker Festspiele mit Melani's L'Empio Punito.

Christian Oldenburg Christian Oldenburg Aleksander Teliga Aleksander Teliga Merkucjo | baryton Mercutio | Bariton Ojciec Laurenty | bas Bruder Lorenzo | Bass Kształcił się w Wyższej Szkole Muzycznej Er bildete sich an der Hochschule für Mu- Wybitny polski śpiewak zaliczany do czołów- Ein hervorragender polnischer Sänger ist im. Hannsa Eislera w Berlinie pod kierun- sik „Hanns Eisler'“ in Berlin bei Renate Fal- ki europejskich basów. Absolwent Konserwa- einer der führenden europäischen Bassisten. kiem Renate Faltin i Julii Varady. Kursy mi- tin und Julia Varady. Meisterkurse bei Willy torium im. M. Łysenki we Lwowie i doktorant Absolvent des M. Lysenko-Konservatoriums strzowskie odbył u Willego Deckera, Petera Decker, Peter Konwitschny sowie bei Wol- Akademii Muzycznej w Katowicach. Zade- in Lwiw und Doktorand an der Musikakade- Konwintschnego oraz Wolframa Riegera. fram Rieger rundeten seine Ausbildung ab. biutował w wieku 20 lat w Teatrze Wielkim mie in Katowice. Er debütierte im Alter von Jest solistą koncertowym, jak i operowym. W Er ist Opern- und Konzertsolist. In seinem we Lwowie. Występował na scenach m.in. 20 Jahren am Großen Theater in Lwiw. Er swoim dorobku artystycznym ma m.in. takie role: Mar- Werk hat er solche Rollen wie: Haushofmeister in Capric- w Mediolanie, Moskwie, Berlinie, Wiedniu i Paryżu. trat auf den Bühnen in Mailand, Moskau, Berlin, War- szałek Dworu w Capricciu Straussa, tytułową rolę w Don cio von Richard Strauss, Titelpartie in Don Giovanni und W repertuarze ma ponad 70 pierwszoplanowych ról schau, Wien und Paris. In seinem reichen Repertoire hat Giovannim i Papageno w Czarodziejskim flecie Mozarta, Papageno in der Zauberflöte von Mozart, Albert in Wer- basowych i liczne dzieła kantatowo-oratoryjne. Wystę- es über 70 führende Bassrollen und zahlreiche Kantaten Albert w Werterze Masseneta, Falke w Zemście nietope- ther von Massenet, Falke in der Fledermaus von Johann pował z wybitnymi postaciami światowych scen, m.in. und Oratorien. Er trat mit herausragenden Personen von rza J. Straussa, Borys w spektaklu Moskwa-Czeriomuszki Strauss, Boris im Spektakel Moskau Tscherjomuschki von Jeleną Obrazcową, Dimitrijem Chworostowskim i Krzysz- Weltszenen auf, darunter mit Jelena Obrazcowa, Dmitry Szostakowicza, Hans w Szczęśliwym Hansie Colemana, Schostakowitsch, Hans in Hans im Glück von Coleman, tofem Pendereckim. Dwukrotnie nagrodzony Złotą Ma- Chworostowsky, Krzysztof Penderecki. Zweimal mit der Silvio w Pajacach Leoncavalla, Pan Brummer w Es liegt Silvio in Bajazzos von Leoncavallo, Herrn Brummer in Es ską. Odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kultu- Goldenen Maske. Er wurde mit der „Silbermedaille für in der Luft Spolianskiego, Kilian w Wolnym strzelcu We - liegt in der Luft von Spoliansky, Kilian im Freischütz von rze Gloria Artis”. Od 2015 r. wykłada na Uniwersytecie Verdienste um Kultur Gloria Artis” ausgezeichnet. Ab bera, Józef K. w Procesie Glassa oraz Merkucjo w Romeo C.M. Weber, Joseph K. im Prozess von Glass und Mercu- Muzycznym w Białymstoku. 2015 lehrt er an der Hochschule für Musik in Bialystok. i Julii Gounoda. tio im Romeo und Julia von Gounod.

Ukończyła Akademię Muzyczną w Bydgosz- Sie hat die Musikakademie in Bydgoszcz ab- Absolwent Akademii Muzycznej im. F. Nowo- Absolvent der Feliks-Nowowiejski-Musika- czy. Od 2003 r. jest solistką Opery na Zamku geschlossen. Seit 2003 ist sie Solistin an der wiejskiego w Bydgoszczy. Od 2001 r. solista kademie in Bydgoszcz. Seit 2001 ist er Solist w Szczecinie. W ciągu kilku lat wypracowała Oper im Schloss Stettin. Im Laufe einiger Opery na Zamku w Szczecinie. Odtwór- an der Oper im Schloss Stettin. Darsteller der sobie pozycję wyróżniającej się solistki wyko- Jahren hat sie sich ihren Stellenwert einer ca dziesiątek solowych ról. Jest laureatem Dutzende von Solo-Rollen. Preisträger des nującej główne role w repertuarze operowym, herausragender Solistin, die sowohl in Oper- Srebrnej Ostrogi 2003 – specjalnej nagrody Preises „Silberner Sporn“ in 2003 – das ist ein jak i operetkowym. Ma w swoim dorobku al auch in Operettenrepertoire Hauptrollen Towarzystwa Przyjaciół Szczecina dla wy- Spezialpreis von der Stettin-Liebhaber-Ge- artystycznym znaczące pozycje, jak: Nedda w Pajacach spielt. In ihrer künstlerischen Leistungen sind solche różniającego się młodego artysty teatru. Brał udział sellschaft für den herausragenden jungen Theaterartist. R. Leoncavalla, Micaela w Carmen G. Bizeta oraz Hanna Partien wie Nedda in Bajazzos von Leoncavallo, Mica- w nagraniu trzech płyt z operami Paria, Flis oraz Ver- Er nahm in Tonaufnahmen der drei CD-s mit Opern von w Strasznym dworze S. Moniuszki. Podczas Festiwalu ela in Carmen von Bizet, und Hanna in Gespensterschloss bum nobile S. Moniuszki, zarejestrowanych i wydanych Stanisław Moniuszko teil. Diese Tonaufnahmen wurden Oper Stanisława Moniuszki w 2005 r. wykonała więk- von Moniuszko. Während des Festivals der Moniuszko przez DUX. Nagranie Verbum nobile zostało zwycięzcą von DUX-Verlag aufgezeichnet und herausgegeben. Die szość sopranowych ról tego kompozytora. Współpracuje -Opern hat sie die Mehrheit der Sopranrollen dieses prestiżowej International Classical Music Awards 2013 Tonaufnahme der Oper Verbum nobile hat den renom- z Filharmonią Szczecińską. Swoją działalnością koncer- Komponisten aufgeführt. Sie arbeitet mit der Stettiner w kategorii opera. Dwukrotnie nominowany do nagrody mierten Preis International Classical Music Awards 2013 tową wykracza poza terytorium Polski. Jest oklaskiwana Philharmonie zusammen. Ihre Konzerttätigkeit über- Bursztynowego Pierścienia w kategorii aktor sezonu. in der Kategorie von Oper bekommen. Er wurde zweimal na scenach operowych i estradach w Niemczech. schreitet die Grenzen Polens. Sie ist auf der Opernbüh- für Bernsteinring-Preis in der Kategorie Schauspieler der nen und Konzerthallen auch in Deutschland applaudiert. Spielzeit nominiert.

Michał Sławecki Michał Sławecki Stefano | kontratenor Stephano | Kontratenor

Absolwent Uniwersytetu Muzycznego w War- Absolvent der Universität für Musik in War- szawie. Jako student zadebiutował w Zemście schau. Als Student debütierte er in Fleder- nietoperza J. Straussa w Operze na Zamku. maus von J. Strauss an der Oper im Schloss W repertuarze koncertowym ma liczne dzieła Stettin. In seinem Konzertrepertoire hat er od muzyki barokowej po muzykę współcze- zahlreiche Werke von der Barockmusik bis sną, tj. Dydona i Eneasz Purcella (Czarow- zur zeitgenössischen Musik, wie Dido und nica), Juliusz Cezar (Sekstus) Händla, Koronacja Pop- Aeneas von Purcell (Hexe), Giulio Cesare (Sextus), Die pei Monteverdiego (Neron), Orfeusz i Eurydyka Glucka Krönung der Poppea von Monteverdi (Nero), Orpheus (Anioł). Znany jest z interpretacji dzieł współczesnych. und Eurydike von Gluck (Engel). Er ist bekannt für seine Współpracuje z wybitnymi polskimi kompozytorami. Interpretation zeitgenössischer Werke. Er arbeitet mit Utwory Pawła Mykietyna (Shakespeare’s Sonnets) śpiewał hervorragenden polnischen Komponisten zusammen. m.in. w Rzymie (X Edizione del Festival delle Arti Uni- Stücke von Paweł Mykietyn (Shakespeare’s Sonnets) wur- te), na Malcie (Concert of Polish Contemporary Music den von gesungen in Rom (X. Edizione del Festival delle Masters) i we Lwowie (XVII International Contempora- Arti Unite), in Malta (Concert of Polish Contemporary ry Music Festival). Wystąpił w nagraniu płytowym opery Music Masters), in Lwiw (XVII. International Contem- Agaty Zubel Oresteja. porary Music Festival). Er erschien in der Aufnahme von Oper Oresteja von Agata Zubel.

Absolwent Akademii Muzycznej im. K. Szy- Absolvent der K. Szymanowski-Musikakade- Absolwentka Akademii Muzycznej we Wro- Absolventin der Musikakademie Breslau manowskiego w Katowicach. Solista Opery mie in Katowice. Solist der Schlesischen Oper cławiu (klasa prof. A. Młynarskiej-Klonow- (Klasse von Prof. A. Młynarska-Klonowska) Śląskiej w Bytomiu, gdzie zadebiutował partią in Bytom, wo debütierte er als Bergbewohner skiej) oraz Wokalnych Mistrzowskich Studiów und des Postgraduellen Vokalmeisterstudium. Górala w Halce Moniuszki. W dorobku sce- in Halka von Stanisław Moniuszko. Zu se- Podyplomowych. Solistka Opery Śląskiej, Solistin der Schlesischen Oper, wo sie als Ja- nicznym posiada wiele pierwszoplanowych inen Bühnenbildern zählen viele Hauptrollen gdzie zadebiutowała partią Jadwigi w Strasz- dwiga in der Oper Gespensterschloss von Mo- ról, takich jak , m.in.: Alfred w Traviacie, Isma- wie Alfred in Traviata, Ismael in Nabucco, nym dworze. Laureatka Teatralnej Nagrody niuszko debütierte. Preisträgerin des Jan Kie- el w Nabuccu, Manrico w Trubadurze, Radames w Aidzie, Manrico in Troubadur, Radames in Aida, Don Carlos, Muzycznej im. J. Kiepury w kategorii „Najlepsza Śpie- pura- Theatermusikpreises in der Kategorie „Die beste tytułowa w Don Carlosie, Książę Mantui w Rigoletcie, Herzog von Mantua in Rigoletto, Don Alvaro in La fo- waczka”. W repertuarze posiada m.in. następujące partie: Sängerin“. Sie hat die folgenden Rollen in ihrem Reperto- Don Alvaro w Mocy przeznaczenia, tytułowa w Tannhäu- rza di destino, Tannhäuser, Siegmund in Walküre, Canio rolę tytułową w Carmen, Maryny w Borysie Godunowie, ire: Hauptrolle in Carmen, Marina in Boris Godunov, Aza serze, Siegmund w Walkirii, Canio w Pajacach, Turridu in Bajazzos, Turridu in Cavalleria rusticana, Don Jose in Azy w Manru, Amneris w Aidzie, Feneny w Nabuccu, in Manru, Amneris in Aida, Fenena in Nabucco, Suzuki w Rycerskości wieśniaczej, Don Jose w Carmen, tytułowa Carmen, Titelrolle in Manru, Fürst Schuisky, Der falsche Suzuki w Madamie Butterfly, Magdaleny w Rigoletcie, in Madama Butterfly, Maddalena in Rigoletto, Olga in w Manru, Kniaź Szujski, Dymitr Samozwaniec w Borysie Dmitri in Boris Godunov, Lensky in Eugen Onegin. Er hat Olgi w Eugeniuszu Onieginie, Flory w Traviacie, Zofii Eugen Onegin, Flora in La Traviata, Zofia in Halka, Prinz Godunowie, Leński w Eugeniuszu Onieginie. W dorobku zahlreiche Auftritte im In- und Ausland absolviert. w Halce, Orłowskiego w Zemście nietoperza, Mirabellę Orlofsky in Fledermaus, Mirabella in Zigeunerbaron. Sie ma liczne występy w kraju i za granicą. w Baronie cygańskim. Prowadzi aktywną działalność ist in der Konzert-, Opern- und Oratorientätigkeit in Po- koncertową, operową i oratoryjną w Polsce i za granicą. len und im Ausland tätig.

Paweł Wolski Paweł Wolski Michał Sobiech Michał Sobiech Tybalt | tenor Tybalt | Tenor Parys | baryton Paris | Bariton

Absolwent Akademii Muzycznej w Pozna- Absolvent der Musikakademie in Posen. Er Studiował w Akademii Muzycznej w Łodzi Er studierte an der Musikhochschule in Łódź niu. Swoje umiejętności doskonalił na wo- perfektionierte seine Fähigkeiten in Meister- pod kierunkiem A. Niemierowicza i P. Re- unter der Leitung von A. Niemierowicz und kalnych kursach mistrzowskich. W latach kursen. In Posen war er 2006-2008 Solist des znera. Zadebiutował w studenckim przed- P. Rezner. Sein Debüt gab er in der Studente- 2006–2008 był solistą Teatru Muzycznego, Musiktheater und arbeitete auch mit dem stawieniu Zemsta nietoperza J. Straussa. Na- naufführungFledermaus von J. Strauss. Dann a także współpracował z Teatrem Wielkim Teatr Wielki (Großes Theater in Posen) zu- stępnie wystąpił w musicalu Zorro. W sezonie erschien er im Musical Zorro. In der Saison w Poznaniu. Od 2008 r. jest solistą Opery na sammen. Seit 2008 ist er Solist der Opera im 2013/2014 zagrał główną rolę w musicalu 2013/2014 spielte er die Hauptrolle im Musi- Zamku. W swoim repertuarze posiada ponad 30 partii Schloss Stettin. Sein Repertoire umfasst über 30 Opern- Łódź Story W. Korcza. W 2014 r. wziął udział w koncer- cal Łódź Story von W. Korcz. 2014 nahm er an einem in operowych i operetkowych. Wykonuje również muzy- und Operettenrollen. Er singt Oratorien- und Kanta- towym wykonaniu Cyrulika sewilskiego Rossiniego jako der Konzertausführung der Rossinis Barbier von Sevilla kę oratoryjno-kantatową od baroku do współczesności. tenmusik vom Barock bis in die Gegenwart. In 2013 Figaro i zagrał główną rolę w operze Aleko Rachmani- Oper teil, wo er die Rolle Figaro gespielt hat. Er spielte W roku 2013 otrzymał nominację do nagrody Bursztyno- wurde er für den Bersteinring für die Rolle von Lensky nowa. W 2018 wystąpił na deskach Teatru Wielkiego w auch die Hauptrolle in Rachmaninoffs Oper Aleko. Im wego Pierścienia dla najlepszego aktora za rolę Leńskie- in Eugen Onegin von Tschaikowski unter der Regie von Łodzi jak Herr Fluth w Wesołych kumoszkach z Windsoru Jahr 2018 trat er als Herr Fluth in den Lustigen Weiber go w Eugeniuszu Onieginie P. Czajkowskiego w reżyserii D. Bertman nominiert. Als Mitarbeiter unterrichtet er Nicolaia. Występował jako solista w Filharmonii Łódz- von Windsor von Nicolai auf der Bühne des Großen The- D. Bertmana. Jako adiunkt prowadzi klasę śpiewu solo- den Solo-Gesangsunterricht an der Kunstakademie in kiej. W 2017 r. rozpoczął współpracę z Operą na Zamku, aters in Łódź auf. Als Solist trat er in der Philharmonie in wego w Akademii Sztuki w Szczecinie. Stettin. gdzie wykonuje partię Moralesa w Carmen Bizeta oraz Łódź auf. 2017 begann er mit der Opera im Schloss Stet- Simone'a w Giannim Schicchi Pucciniego. tin zu arbeiten, wo er die Rolle von Morales in Bizets Car- men und Simone in Puccinis Gianni Schicchi ausgeführt.

50 | Charles Gounod Romeo & Julia Charles Gounod Romeo & Julia | 51 Dawid Dubec Dawid Dubec Jadwiga Krowiak Jadwiga Krowiak Gregorio | baryton Gregorio | Bariton Królowa Mab Königin Mab

Absolwent Uniwersytetu Muzycznego Fry- Absolvent der Fryderyk-Chopin-Universität Dyplomowany tancerz i choreograf. Kształ- Qualifizierte Tänzerin und Choreografin. Sie deryka Chopina w Warszawie w klasie śpie- für Musik in Warschau in der Solo-Gesang- ciła się w Akademii Humanistyczno-Ekono- studierte an der Akademie der Geistes- und wu solowego Anny Radziejewskiej oraz w sklasse von Anna Radziejewska und in der Di- micznej w Łodzi i na Uniwersytecie Śląskim Wirtschaftswissenschaften in Łódź und an klasie dyrygentury chóralnej Violetty Bie- rigierklasse von Violetta Bielecka. Sein Debüt w Katowicach. Jest artystką zespołu Art Color der Schlesischen Universität in Katowice. Sie leckiej. Debiutował jako Belcore w Napoju gab er als Belcore im Donizettis Liebestrank, Ballet. Tańczyła międzi innymi w spektaklu ist eine Künstlerin der Band Art Color Bal- miłosnym Donizettiego w reżyserii Beaty Re- unter der Regie von Beata Redo-Dobber an Bursztynowe drzewo w chor. i reż. Agnieszki let. Sie tanzte zwischen anderen im Stück do-Dobber na scenie Warszawskiej Opery Kameralnej. der Warschauer Kammeroper. Er nahm an Uraufführun- Glińskiej. Doświadczenie w zakresie tańca w powietrzu Bersteinbaum in Chorus und dir. Agnieszka Glińska. Er Brał udział w prapremierach młodych kompozytorów: gen junger Komponisten teil: Sacred Emily von Eunho zdobywa w Polsce i za granicą, uczestnicząc w licznych sammelt Erfahrungen im Bereich Tanz in der Luft in Po- Eunho Changa Sacred Emily i Andrzeja Karałowa Kepler Changa und Kepler von Andrzej Karałow und auch in der kursach i warsztatach. W roku 2018 wywalczyła brązowy len und im Ausland und nimmt an zahlreichen Kursen oraz metaopery De invitatione mortis, której nagranie der Metaoper De invitatione mortis, deren phonographi- medal na Mistrzostwach Polski w Akrobatyce Powietrz- und Workshops teil. 2018 gewann sie die Bronzemeda- fonograficzne odbyło się w październiku 2018 r. Współ- sche Aufnahme im Oktober 2018 stattfand. Er arbeitete nej (na szarfie), tytuł Wicemistrzyni Europy w akrobaty- ille bei den polnischen Kunstflugmeisterschaften (auf pracował z Filharmonią Narodową w Warszawie, Operą mit der Nationalen Philharmonie in Warschau, der Oper ce powietrznej na szarfie w Trenczynie na Słowacji i ty- einer Schärpe), den Titel einer Vize-Europameisterin na Zamku w Szczecinie, Operą i Filharmonią Podlaską im Schloss Stettin, der Oper und der Philharmonie in tuł Mistrzyni Świata w akrobatyce powietrznej na szarfie für Luftakrobatik auf einer Schärpe in Trenčin, Slowa- w Białymstoku, Filharmonią Gorzowską, Warszawską Białystok, der Philharmonie in Gorzów und der War- w Castalleto sopra Ticino we Włoszech. Rok później zo- kei und den Titel einer Weltmeisterin für Luftakrobatik Operą Kameralną. schauer Kammeroper zusammen. stała mistrzynią świata w akrobatyce powietrznej w du- auf einer Schärpe in Castalleto sopra Ticino, Italien. Ein ecie na kole i w trio na cube'ie (podwieszany sześcian) na Jahr später wurde sie Weltmeisterin der Luftakrobatik im hiszpańskiej Ibizie. Duo auf einem Rad und im Trio auf einem Würfel (Hän- gewürfel) auf Spanisch Ibiza. Piotr Zgorzelski Piotr Zgorzelski Benvolio | tenor Benvolio | Tenor

Absolwent Wydziału Matematyczno-Fizycz- Absolvent der Fakultät für Mathematik nego Uniwersytetu Szczecińskiego oraz Pań- und Physik der Universität Stettin und stwowej Szkoły Muzycznej II stopnia w klasie der Staatlichen Sekundarmusikschule in śpiewu Iwony Górewicz. Uczył się śpiewu tak- der Gesangsklasse von Iwona Górewicz. że u swego ojca Bernarda Zgorzelskiego. Jest Er studierte auch Gesang bei seinem Vater laureatem II Ogólnopolskiego Konkursu Wokalnego im. Bernard Zgorzelski. Er ist Preisträger des 2. Nationalen Franciszki Platówny we Wrocławiu, I Pomorskiego Kon- Franciszka Platówna-Gesangswettbewerbs in Breslau, kursu Pieśni Polskiej w Bydgoszczy oraz zwycięzcą VIII des. 1. Pommerschen Wettbewerbs für polnisches Lied Wielkiego Turnieju Tenorów w Szczecinie. Uczestniczył in Bydgoszcz und Gewinner des 8. Großen Tenorsänger w licznych kursach wokalnych pod okiem znanych pro- -Wettbewerbs in Stettin. Seit 1995 ist er Solist der Oper fesorów wokalistyki, m.in. R. Karczykowskiego i W. Ma- im Schloss Stettin. Er arbeitete mit Nationalphilharmo- ciejowskiego. Od 1995 r. jest solistą Opery na Zamku nie Warschau, Kammerochester Thorn, Niederschlesi- w Szczecinie. Współpracował z Filharmonią Narodo- sche Philharmonie, Krakauer Oper und Großem Theater wą w Warszawie, Orkiestrą Kameralną w Toruniu, Fil- – Nationaloper in Warschau zusammen. harmonią Dolnośląską, Operą Krakowską oraz Teatrem Wielkim – Operą Narodową w Warszawie.

52 | Charles Gounod Romeo & Julia Charles Gounod Romeo & Julia | 53 Fot. Pixabye Fot.

54 | Charles Gounod Romeo & Julia Charles Gounod Romeo & Julia | 55 Artyści i pracownicy Opery na Zamku Orkiestra dro Rizzi, Łukasz Przespolewski. Zespół baletowy: Aleksandra skiego: Urszula Frymus. Dział kadr: Małgorzata Pigan (kie- w Szczecinie w sezonie 2019/2020 Dyrygenci: Jerzy Wołosiuk, Małgorzata Bornowska, Mate- Januszak, Monika Kieliba, Nadine De Lumé, Emma McBeth, rownik), Monika Marszałek. Kasa opery: Iwona Wardak, Ma- usz Gwizdałła, Franck Chastrusse Colombier*, Vladimir Ki- Julia Safin, Roger Bernad, Jeppe Jakobsen, Yu Yamani. rzena Kaczmarek-Pudło. Archiwum: Konrad Kieć. Specjalista Dyrektor radjiev*, Kalle Kuusava*. I skrzypce: Danuta Organiściuk* Masażystka-rehabilitantka: Marta Pietrzyk ds. BHP: Grażyna Chojna Jacek Jekiel (koncertmistrz), Krzysztof Buszczyk* (zastępca koncert- mistrza), Aleksandra Głowacz*, Tomasz Rutkowski*, Anna Korepetytorzy-akompaniatorzy Zastępca dyrektora ds. artystycznych Kaźmierska, Natalia Lebedeva, Maria Radoszewska, Jarosław Olha Bila, Olha Bilas Jerzy Wołosiuk Wojtasiak (inspektor orkiestry). II skrzypce: Misza Tsebriy*†, Olga Kharytonova, Paulina Majchrzak, Agnieszka Murawska. Inspicjentki Altówki: Edyta Hedzielska*†, Ewelina Stępień*, Bogdan Kro- Katarzyna Berowska, Maria Malinowska-Przybyłowicz chmal, Marzena Rutkowska, Andrzej Słoniecki. Wiolonczele: • Soliści śpiewacy Wojciech Jaworski*† (koncertmistrz), Małgorzata Olejak*, Dział dekoracji i obsługi sceny Soprany: Lucyna Boguszewska, Ewa Olszewska, Joanna Tyl- Włodzimierz Żylin*, Sylwia Dworzyńska, Mirosława Lignar- Andrzej Kieć (kierownik), Katarzyna Meronk (z-ca kierow- kowska-Drożdż, Victoria Vatutina, Bożena Bujnicka*, Iga ska, Bogumiła Wójcik. Kontrabasy: Iurii Skakun*, Krzysztof nika), Damian Jabłonowski, Józef Jaworski, Ryszard Kotecki, Caban*, Anna Farysej*, Anna Malesza*, Gabriela Orłowska- Borkowski. Flety: Volodymyr Kopchuk*, Joanna Wojdyło*. Witold Kraszewski, Michał Marszałek, Filip Misiewicz, Piotr -Silva*, Anna Rosa*, Anna Wiśniewska-Schoppa*, Aleksandra Oboje: Michał Balcerowicz*, Dorota Jakóbska. Rożek an- Naumienko, Paweł Nowakowski, Maciej Pieróg, Marek Prusa- Wiwała*. Mezzosoprany: Renata Dobosz*, Elwira Janasik*, gielski/obój: Katarzyna Sobeńko*. Klarnety: Piotr Mróz*, kowski, Marcin Telega, Krzysztof Wojtasik. Gosha Kowalinska*, Sandra Klara Januszewska*, Elżbieta Jarosław Sroka*. Fagoty: Andriy Moroz*, Marcin Szczygieł. Kaczmarczyk-Janczak*, Monika Korybalska*, Angelika Na- Waltornie: Rafał Kowalczyk*, Karolina Mikołajczyk*, Ivan Dział kostiumów i charakteryzacji guszewska*, Kathleen Wilkinson*, Ewa Zeuner*. Kontrateno- Yurkou. Trąbki: Mansfet Masny*†, Igor Zuzański*. Puzony: Agata Tyszko (kierownik), Dorota Jagodzińska (z-ca kierow- rzy: Michał Sławecki*. Tenorzy: Pavlo Tolstoy, Paweł Wolski, Arkadiusz Głogowski*, Oleksiy Kharytonov*, Grzegorz Wło- nika), Wanda Caban, Marzena Głuch, Wiesława Misiewicz, Piotr Zgorzelski, Adam Jeleń*, Max Jota*, Maciej Komandera*, darczyk. Tuba: Sergii Shchur*. Harfa: Alicja Badach*. Perku- Anna Skowron, Bożenna Sobera, Justyna Szulc-Urban, Małgo- Karol Kozłowski*, Mihail Mihaylov*, Juan Noval-Moro*, Ti- sja: Renata Bułat-Piecka*†, Dominika Sobkowiak* rzata Tatara, Agata Włodarczyk, Wiesława Zygmunt tusz Tóbisz*, Adam Zdunikowski*. Barytony: Tomasz Łuczak, * muzyk solista, † prowadzący grupę Krzysztof Bobrzecki*, Dawid Dubec*, Jorge Eleazar*, Mirosław Dział elektro-akustyczny Kosiński*, Christian Oldenburg*, Michał Sobiech*. Bas-bary- Chór Dawid Karolak (kierownik), Zbigniew Carło, Jakub Jankowski, tony: Janusz Lewandowski, Adam Tomaszewski*, Janusz Żak* Kierownik chóru: Małgorzata Bornowska. Soprany: Małgo- Paweł Kois, Andrzej Kryński, Jakub Skowroński Basy: Andrew Munn*, Rafał Pawnuk*, Aleksander Teliga*, rzata Górna, Kornelia Iwaćkowska, Małgorzata Kieć, Maria Bartłomiej Tomaka*. Aktorzy: Andrzej Brzeskot*, Katarzyna Krahel, Agata Rawska, Danuta Sowa, Kateryna Tsebriy, Marze- Administracja Bieschke*, Karol Drozd*, Anna Federowicz*, Anna Gigiel*, na Wiencis-Mamrot*. Alty: Monika Gałczyk-Lewicka, Małgo- Sekretariat: Agata Gwóźdź. Dział finansowo-księgowy: Elż- Anna Januszewska*, Danuta Kamińska*, Andrzej Kieć*, Janusz rzata Kotek, Krystyna Maziuk (inspektor chóru), Marina Wa- bieta Cegielska (główny księgowy), Monika Sałdan (z-ca Kruciński*, Wiesław Łągiewka*, Monika Marszałek*, Wiesław szyńska, Justyna Zawilińska, Małgorzata Zgorzelska*. Tenory: głównego księgowego), Maria Dzięcioł, Dagmara Lis, Joanna Orłowski*, Rafał Ostrowski*, Edward Piotrowski*, Wojciech Adam Kacperski, Ivan Kit, Marcin Scech*, Piotr Urban. Basy: Marcinkiewicz. Dział marketingu: Anna Markiewicz-Czaus Socha*, Anna Sztejner*, Jakub Szydłowski*, Marta Uszko*, Dariusz Hibler, Winicjusz Jankowski, Dariusz Kotlarz, Dawid (kierownik), Kinga Baranowska (z-ca kierownika), Anna Ba- Marta Wiejak*, Marcin Wortmann* Safin, Adam Szramski, Jarosław Zadon sek, Magdalena Jagiełło-Kmieciak, Piotr Juny, Marta Peszko. Dzieci: Idris Bakayoko*, Zofia Baran*, Artur Dziekarowski*, * solista chóru Dział organizacji pracy artystycznej: Katarzyna Ładczuk Alex Karczewski*, Konrad Klicki*, Sylwia Ładczuk*, Tomasz (kierownik), Aleksandra Siudy-Dmochowska, Szymon Pio- Ładczuk*, Hanna Papa*, Jan Rawicki*, Wojciech Pajestka*, Ja- Balet trowski (stroiciel fortepianów), Misza Tsebriy (bibliotekarz). dwiga Przygoda*, Ewelina Zymek*, Karolina Zymek*, Marcin Kierownik baletu: Dominik Muśko. Pedagog baletu: Ekaterina Dział administracyjno-gospodarczy: Joanna Prokocka (kie- Zymek * Kitaeva-Muśko. Soliści: Karolina Cichy-Szromnik, Nayu Hata, rownik), Andrzej Betka, Mateusz Fryśny, Janusz Grzegorczyk, *współpraca Ekaterina Kitaeva-Muśko, Ksenia Naumets, Patryk Kowalski, Danuta Kościelna, Robin Mamrot, Marek Pawlonka, Agniesz- Paweł Wdówka. Koryfeje: Żaneta Bagińska, Klaudia Batista, ka Płocha, Andrzej Rzeszutek, Ewa Świerzyńska, Bożena Wą- Aleksandra Głogowska, Olga Kuźmina-Pietkiewicz, Stephanie sik. Gł. spec. ds. fund. zewnętrznych i sponsorów: Agnieszka Nabet, Vasyl Kropyvnyi, Piotr Nowak (inspektor baletu), Pe- Piszczałka. Koordynator ds. obchodów Roku Moniuszkow-

56 | Charles Gounod Romeo & Julia Charles Gounod Romeo & Julia | 57 Mecenas Opery na Zamku w Szczecinie w 2020 Sponsor sezonu artystycznego 2019/2020

Partner Opery na Zamku Partner premiery Romeo i Julia

www.opera.szczecin.pl

Opracowanie redakcyjne: Anna Markiewicz-Czaus

Tłumaczenie: Wojciech Kral

Projekt i skład: Agata Pełechaty

Korekta: Krystyna Pawlikowska, Marta Peszko Fot. T. Lazar T. Fot.

60 | Charles Gounod Romeo & Julia