Co Adriaanse

cover Adriaanse_01 29-08-13 11:45 Pagina 1

Co Adriaanse

www.devoetbaltrainer.nl

‘Nederlands voetbal over hoogtepunt heen’

‘Ik denk altijd aanvallend’

‘Druk zetten moet je gefaseerd doen’

PROFVOETBAL Tekst: Paul Geerars

Co Adriaanse analyseert voetbal ‘Nederlands voetbal over hoogtepunt heen’

Na zijn vertrek bij FC Twente hoorden we een tijd lang niets

van Co Adriaanse. Hij volgt het voetbal echter nog nauwge- heb het altijd het liefst over mijn eigen team. Speel je tegen een heel sterke zet. Hoe analyseert hij het hedendaagse voetbal? Geboeid tegenstander, dan is het zaak om deze iets kleiner te maken. Speel je tegen luisterden we naar de toptrainer tijdens het symposium van een zwakke tegenpartij, dan moet je deze juist iets sterker maken in je com- de Nederlandse Voetbalacademie (NVA). municatie naar je eigen team toe. De goede voetbaltrainer laat zijn team op onverwachte momenten wedstrijden winnen. Bijvoorbeeld door een Een belangrijke doelstelling van de rug te plaatsen in perspectief: Co Adri- tactische ingreep: 1:3:3:4 in plaats van NVA is dat juist de jongere generatie aanse. Analyseren van voetballen, op 1:4:3:3, de aanvallers die in een rote- voetbaltrainers en -specialisten in welk terrein dan ook, kan weldegelijk rend driehoekje gaan spelen of het aanraking komt met de top. Op die een prima hulpmiddel zijn, zo lang het verhogen van de pressielijn. manier kunnen zij zich sneller ont- maar in dienst staat van het voetbal- Statistische gegevens na afloop van wikkelen op hun vakgebied, aldus len. Zorgt alle informatie ervoor dat we een wedstrijd zeggen mij niet zo veel. initiatiefnemer Raymond Verheijen. daadwerkelijk betere voetballers en be- Het maakt mij niet uit of de centrale Vorig jaar had het symposium als ter voetbal krijgen? Dat is aan iedereen middenvelder tien kilometer heeft centraal thema ‘Van voetballen naar z’n eigen afweging.” gelopen. Als hij niet heeft gescoord of psychologie’. In 2012 was de kapstok geen beslissende pass heeft gegeven, ‘Het analyseren van voetballen’. Ver- Analyseren heeft hij misschien wel tien kilometer heijen attendeerde het publiek er Co Adriaanse: “Als een trainer niet verkeerd gelopen. Ik hecht meer waar- vooraf op te letten op de taal die de oppast, krijgt hij een stortvloed aan de aan het ontwikkelen van mijn spe- presentatoren zouden spreken: jargon informatie over zich heen. Het is aan lers en het team, door veel te trainen, of voetbaltaal? hem om de juiste informatie te fil- met de bal en vanuit de positie. Je Raymond Verheijen: “Als je een sym- teren. Ik hecht heel veel waarde aan moet je staf en spelersgroep overtui- posium organiseert over een specifiek het gevoel van de trainer. Hij werkt gen van jouw visie. Waarom speel je thema, dan dreigt het gevaar dat je zo dagelijks aan een team, met indivi- betaald voetbal? Dat doe je toch voor ver inzoomt op dat thema dat mensen duele spelers en hij kent zijn pappen- het publiek? De toeschouwer betaalt zaken uit de context zien. Bepaalde heimers. De medische testen kunnen een kaartje om naar jou te komen details worden misschien wel kijken. Dan moet je hem dus verma- dan belangrijker uitwijzen dat ken. Ik speel liever drie keer vol op de gemaakt dan ze in ‘Statistieken zijn een speler beter winst en dat we dan één keer winnen, werkelijkheid zijn. binnen kan blij- dan dat we drie keer gelijkspelen en Alle sprekers op niet altijd zinvol’ ven of niet kan ook drie punten hebben, maar niets ons symposium trainen, maar hebben geleerd. Als alle achttien clubs waren topexpert op hun vakgebied, het oog van de meester (lees: de trai- in de Eredivisie superverdedigend maar ze waren niet allemaal even goed ner) ziet wellicht wat anders. zouden spelen, degradeert er ook een- in staat om in voetbaltaal te spreken. Vervolgens kennen we het analyseren tje. Het is niet toevallig dat de stadi- Daarom hebben we aan het eind van van de tegenstander. Als je te veel ons in Italië zo leeg zijn. de dag iemand aan het woord gelaten aandacht schenkt aan de tegenpartij, Ik kijk nooit naar voorbeschouwingen die heel goed in staat is om zaken te- dan maak je je eigen team ‘kleiner’. Ik bij wedstrijden, want die vind ik zin-

www.devoetbal trainer.nl

24-25_Adriaanse.indd 24 16-01-13 15:58 Foto’s: Pro Shots

loos. Ik word niet graag beïnvloed door op nog meer armoede, want dan geduld hebben, niets weggeven, de anderen. Ik kijk liever zelf. Na afloop worden profclubs gedwongen om ta- nul houden, compenseren, resultaat ben ik eigenlijk alleen maar geïnteres- lent een kans te geven in het eerste door zuinig te spelen. Dat staat haaks seerd in uitspraken van de trainers. Zij team.” op mijn visie, waarbij we voetballen weten namelijk wat er in de aanloop om er eentje meer te maken dan de naar deze wedstrijd is gebeurd, wat het Oranje tegenstander.” strijdplan was en welke ingrepen zij Co Adriaanse: “Ik kan me voorstellen gedaan hebben. Nu is het echter zo dat dat Bert van Marwijk lang heeft vast- Heracles ook de trainer zelden alles kan vertel- gehouden aan het spelsysteem en de Co Adriaanse: “Je kunt je afvragen len wat hij weet, want dan zou hij zijn invulling daarvan, want Oranje had wat de identiteit is van de Hollandse spelers beschadigen.” er lange tijd succes mee. Het is ech- School. Ik denk dat het Nederlands ter zaak, ook in het bedrijfsleven, om voetbal haar hoogtepunt heeft gehad. Opleiding voortdurend open te staan voor ver- Diverse landen zijn ons voorbijge- Co Adriaanse: “De speeltuin is de anderingen. Je moet daarbij inspelen gaan en zijn vernieuwender bezig. In beste opleiding voor kinderen. Ik op datgene wat in de toekomst nodig Nederland valt Heracles op doordat denk dat pupillen tot hun twaalfde gaat zijn. Als voetbaltrainer houd je zij 1:3:4:3 spelen. Dat valt op, maar is prima bij hun amateurclub kunnen vast aan je filosofie en aan je mensen, niets nieuws onder zon. Ik denk dat blijven spelen om daarna de overstap maar onthoud dat stilstand achteruit- Peter Bosz, juist door deze speelwijze te maken naar een profclub. Voor- gang is. te kiezen, in staat is om zijn spelers waarde: de amateurclub moet goede Louis van Gaal is in mijn ogen de beter te maken. 1:3:4:3 betekent na- velden hebben, voldoende trainen en perfecte trainer om Oranje nu te lei- melijk: je bent veel aan de bal, je bent goede trainers hebben rondlopen. De den. Hij gaat zijn eigen weg. Dat is vaak op de helft van de tegenpartij, je jonge spelertjes blijven dan langer in vooral zichtbaar in het selectiebeleid. valt vaak aan; dan moet je per defini- hun vertrouwde omgeving. Zij zullen, Dat Nederland tegen Duitsland niet tie creatief zijn en kansen creëren en omdat ze de beste zijn, veel aan de geheel ‘Nederlands’ speelde, kan ik afmaken.” bal zijn. Het is echt niet zo dat je bij wel begrijpen. Als Oranje ‘open’ had een prof- gespeeld, dan Barcelona club moet dreigde een Co Adriaanse: “Barcelona heeft een spelen om ‘Oog van de meester afstraffing van trend gezet door het tiki-taka voetbal. volmaakt 4-0 en die mo- Het voortdurend passen over de grond, tweebenig is bepalend’ gelijkheid was ook over korte afstand en soms zelfs te worden. groter geweest meerdere keren terug naar elkaar. Wesley Sneijder heeft dat voor het dan dat ze de wedstrijd zouden win- Dat lijkt zinloos, maar dat is het niet. grootste deel van nature meegekre- nen. Louis koos eieren voor zijn geld, Ook als twee spelers over vijf meter gen en ontwikkeld. Dat heeft hij niet ook al was dit misschien anti-reclame een bal naar elkaar heen en weer pas- bij Ajax geleerd, want anders zou voor het Nederlands voetbal.” sen, wordt er elders bewogen en kan iedere Ajax-jeugdspeler zo tweebenig er ieder moment een pass naar voren moeten zijn of worden. FC Twente worden gegeven. Het spel van Barce- De crux bij het doorbreken van talent Co Adriaanse: “FC Twente voetbalt lona vind ik reclame voor het voetbal is het vermogen om zich in korte tijd volgens de voetbalvisie van FC Twen- en daarom was het zo jammer dat juist aan te passen aan een hoger niveau. te. Een aantal termen die me daarbij Chelsea met zijn negatieve spelopvat- Daarom moeten we eigenlijk hopen te binnen schieten: compact spelen, ting de Champions League won.”

24 25 De Voetbaltrainer 191 2012

24-25_Adriaanse.indd 25 16-01-13 15:59 04-16_Co Adriaanse_04-16 21-03-11 16:38 Pagina 4

Tekst/ Rob Baan en Paul Geerars

In 2009 nam Co Adriaanse een ‘sabbatical period’ na zijn succesvolle avontuur bij Red Bull Salzburg in Oostenrijk. We gaan verder terug in de tijd en lopen zijn clubs in het buitenland langs: FC Porto, Metallurg Donetsk, Al-Sadd en Red Bull Salzburg. Terloops maken we ook kennis met de persoonlijke kant van deze toptrainer als we hem vragen naar zijn reactie op termen als druk, discipline, achter docht, (on)zekerheid, (faal)angst en humor. Ook zijn visie over Oranje Foto: VI Foto: Images ontbreekt niet.

FC Porto (Portugal, juli 2005-mei 2007) lereerst uitgenodigd naar Porto te komen. Daar heb ik een wedstrijd beke- Prijzen: landskampioen (2006), beker (2006) en trainer van het jaar ken en gelijk hebben ze me de stad in Portugal (2006) laten zien. Ik was van beide direct onder de indruk. Er was kwaliteit aan- Stolpboerderij voor mij over had. Het antwoord was wezig. Dat gold voor zowel de spelers Co Adriaanse: ”Toen ik in 2005 bij AZ dat we daar altijd wel uit zouden ko- als de leefomstandigheden. Daarna wegging en Porto belde, was ik gees- men. Ik had dat niet verwacht, maar heb ik een delegatie van Porto uitge- telijk onafhankelijk maar financieel het gaf dus al aan dat geld geen pro- nodigd naar Nederland te komen. Ik nog niet. Ik vroeg direct wat de club bleem zou worden. Ze hebben me al- heb een goede vriend met een prach-

www.devoetbaltrainer.nl 04-16_Co Adriaanse_04-16 21-03-11 16:38 Pagina 5

P R O F V O E T B A L

Topcoach in het buitenland (1)

Dit is het eerste interview uit een serie met Nederlandse topcoaches die in het buitenland werken of hebben gewerkt. We proberen er achter te komen waarom ze voor een avontuur in het buitenland kozen, de verschillen te ontdekken in speelstijlen, structuren, culturen, maar ook te leren van hun persoonlijke ervaringen. Wat waren hoogtepunten, wat waren de dieptepunten en wat heeft de Nederlandse toptrainer zelf geleerd in het buitenland? Deel 1: Co Adriaanse.

Co Adriaanse speelt het liefst met wit ‘Ik denk altijd aanvallend’

tige stolpboerderij. Hij trad op als gas- kampioen en wonnen dat jaar ook zetten. Inmiddels hadden assistent- theer. Daardoor kon ik me samen met nog de beker. Tevens werd ik tot beste trainer Jan Olde Riekerink en ik de mijn adviseur concentreren op het in- trainer van Portugal uitgeroepen. Het taal geleerd en konden wij dus lezen terview. De voertaal was Engels en was lang geleden in de clubgeschie- wat er over ons geschreven werd of Frans. Ik heb toen een half uur in een denis dat Porto zowel het kampioen- gezegd. Dat was zelden positief. Ze kamer apart geze- schap behaalde vonden ons door die keuze voor aan- ten met de presi- als de beker won. vallend voetbal te naïef.” dent. Dat gesprek ‘Het is een pré Toch was het ze- ging in het Frans. ker geen pro- Offensieve instelling Het is dus een pré als je meerdere bleemloos sei- Co Adriaanse: ”Hadden de club en ik als je meerdere ta- zoen. Dat had al- dan niet kunnen vermoeden dat er len spreekt. De talen spreekt.’ les te maken met verschil van inzicht zou ontstaan tus- president begon al de offensieve sen hun defensieve en mijn offensie- snel dóór te vragen. Hij probeerde er speelwijze en het vervangen van de ve instelling? Ze moeten me gekend achter te komen wie ik was en wat clubiconen. De Portugezen -en vooral hebben en geweten hebben hoe ik AZ voor persoonlijkheid ik zou meebren- de mensen bij Porto- zijn nu eenmaal liet spelen. Ik ging ervan uit dat ze gen. Blijkbaar kon ik hem voldoende allereerst defensieve denkers. De nul bewust hadden gekozen voor een overtuigen, want nog diezelfde avond houden is heilig en dan zien we wel aanvallende coach. En eigenlijk wil- tekende ik een tweejarig contract.” verder. Dat vertaalt zich tactisch in den ze dat ook. De clubleiding wilde een achterhoede met vier spelers op een attractievere speelstijl en tegelij- Samenstelling selectie een lijn en minimaal twee defensieve kertijd toch defensief zekerheden in- Co Adriaanse: ”Mijn eerste taak was middenvelders. Dan laat je de tegen- bouwen. Ja, dat kan niet. Het is of het het opschonen van de selectie. Al snel stander komen tot de middenlijn, een of het ander. Hetzelfde zou eigen- bleek dat de ploeg te oud was en niet wacht je op een fout en kom je er lijk gebeuren bij Red Bull. Die hadden gretig meer. Te veel spelers die het al- snel uit. Terwijl ik regelmatig met drie Giovanni Trappatoni gehad en die lemaal wel al hadden gezien. Dus be- man achterin speelde, slechts één de- dacht ook heel defensief. Vaak 1:4:5:1 gon ik met het vervangen van geves- fensieve middenvelder opstelde en op of 1:5:3:2, plus dat hij nooit wisselde tigde namen. Eén van die spelers was de helft van de tegenpartij al druk liet en de jeugd geen kans gaf. Dan ver- George Costa en later verving ik een clubicoon als keeper Victor Bahía. In het bedrijfsleven gooi je mensen eruit Onderhandeling en blijf je zelf zitten. In de voetballerij Co Adriaanse: “Ik maak geen gebruik van een makelaar. Ik neem bij onderhan- gooi je hen uit het elftal, maar moet delingen wel een advocaat en een fiscalist mee. Maar eerst en meestal al bij het je nog wel met hen blijven werken. Ik telefonisch contact vraag ik wat ik kan verdienen of noem mijn prijs. Dat scheelt verving hen door nog onbekende spe- een hoop onnodig gepraat en dan hoef je dus niet eerst ellenlange gesprekken te lers. Het betrof vooral de uitgeleende voeren om erachter te komen dat ze geen budget hebben om aan mijn eisen te spelers. Op mijn verzoek werden ze voldoen. Het gaat in eerste instantie om drie voorwaarden: allemaal teruggeroepen. Zo kon ik een • kan ik er sportief wat bereiken? beter beeld krijgen van het potentieel. • hoe is de accommodatie, kan ik mijn eigen assistenten meenemen? Zij overtuigden mij dat zij wel talent- • wat is het salaris, contractduur, eventuele clausules? vol en ambitieus waren. We werden

4 5 De Voetbaltrainer nr.167 2010 04-16_Co Adriaanse_04-16 21-03-11 16:38 Pagina 6

lies je een keer thuis met 3-4 en de hoofdstad heeft een grote impact zie ik ineens allerlei lichtkogels op breekt meteen paniek uit. Als je aan- en kent zelfs de grootste supporters- mijn auto afkomen. Wat bleek? De Ul- vallend denkt, dan neem je risico’s en club ter wereld. Dat is dus een heel tra’s van Porto stonden me daar op te kan dat een keer gebeuren. Als je aan- verschil met Nederland, want de wachten, omdat ik Bahía had gepas- vallend speelt, dan win je veel, maar scheidsrechters zijn bij ons zo eerlijk seerd. Ze vonden tevens dat ik te je verliest ook eens en vaak van een als maar kan. Je merkte die partijdig- offensief speelde. Ze dwongen me tot mindere tegenstander. Je verliest dus heid in Por- stoppen wedstrijden die je eigenlijk niet mag tugal aan en ston- verliezen. Maar je wint zeker ook penalty’s, ‘Bij Porto hadden den heel wedstrijden die je anders nooit ge- die we zel- bedrei- wonnen had of hooguit met een ge- den mee we vaak de gend lijkspelletje was weggekomen. Dus maar wel rondom over een heel seizoen genomen, denk vaak tegen scheidsrechters tegen.’ mijn au- ik, dat je niet minder punten haalt kregen of to. Er maar méér. Met wit spelen levert aan de bui- werd op meer op dan met zwart. Wij, Neder- tenspelgoals die werden goedgekeurd. mijn auto geslagen en ze riepen dat ik landers zijn misschien wat avontuur- Elke dubieuze vrije trap kregen we te- moest uitstappen. Inmiddels hadden lijker ingesteld. Onze speelstijl herken gen. Ik werd door mijn Portugese staf ze mijn zijruit en achterruit al kapot je aan een snelle balcirculatie, op het regelmatig van tevoren gewaar- geslagen. Ik heb toen mijn hoofd ver- juiste moment diepspelen met veel schuwd voor een bepaalde scheids- borgen achter mijn stuur, ben in el- positiewisselingen en een bepaalde rechter en helaas kwam dat vaak uit.” kaar gedoken en heb gas gegeven. Dit vrijheid voor creatieve spelers.” is natuurlijk een heel bijzondere situ- Dreigende situatie atie als je je bedenkt dat we nota be- Arbitrage Co Adriaanse: ”Op een dag, halverwe- ne bovenaan stonden in de ranglijst. Co Adriaanse: ”Bij Porto hadden we ge het seizoen, na een uitwedstrijd te- Op dat moment was bij mij eigenlijk vaak de scheidsrechters tegen. De gen Rio Ave (0-0) vertrok ik van het de maat vol. Ik heb wel alle steun van macht ligt in Lissabon en ze zijn dan trainingscomplex van Porto naar huis. de club gekregen. Ze wilden me laten ook vaak voor Benfica. Deze club uit Op een heuvel, voor een klein dorpje, geloven dat het niet de Ultra’s waren, maar supporters van Benfica. Dat ge- loofde ik natuurlijk niet. Achteraf Druk bleek dat ook de president, Pinta da Co Adriaanse: “Druk maakt dit vak zo moeilijk. Soms kan het bijna onmenselijk Costa, was bedreigd. Maar wij hadden zijn. Vaak lees of hoor je van trainers die even geen club hebben dat ze het missen. als Nederlanders inmiddels al bij el- Ik mis het zeker niet. Druk is eigenlijk het onmogelijke mogelijk maken. Met mijn kaar gezeten en besproken dat we manier van spelen is dat extra moeilijk. Er worden zo vaak onredelijke eisen ge- zouden stoppen. Uiteindelijk zijn we steld. Het bestuur of de supporters verwachten iets wat niet haalbaar is. Kritiek is toen toch doorgegaan, maar ik kreeg vaak onredelijk. Er worden zaken geschreven die helemaal niet waar zijn. Johan wel alle dagen beveiliging mee.” Derksen zegt, terwijl ik op de camping sta, dat ik naar Galatasaray ga en 5 miljoen netto zal verdienen. Niet dus. Wilfred Genee zegt dan ook nog dat ik hypocriet ben. Conflicten Later krijg je dan gekscherend te horen dat ze er ook wel eens naast kunnen zitten Co Adriaanse: ”Na dat succesvolle sei- en dat zij in hun programma nu eenmaal moeten scoren. Mijn vriendin Astrid was zoen begon de aftakeling. Plotseling toen boos. Die wilde bellen of een sms sturen. Ik heb haar met veel moeite tegen werden een paar van mijn beste spe- weten te houden. Ik wilde geen communicatie. Het is het beste al die onzin maar lers voor veel geld verkocht. Ik werd gewoon dood te zwijgen. Astrid gaat bijna altijd mee naar de wedstrijden en mijn daarvan wel op de hoogte gesteld, ex-vrouw deed dat ook. Alleen destijds bij Ajax ging ze niet meer. Op de eretribune maar had er geen invloed op. Porto brandden ze me helemaal af en daar kon ze niet meer tegen. staat namelijk bekend om het aanko- pen en opleiden van jong talent. Er is Voetbal is misschien wel dé aanleiding geweest voor de scheiding van mijn eerste een grote investeringsmaatschappij vrouw. Als ik gymleraar was gebleven, was ik waarschijnlijk nog bij haar geweest. die daarvoor geld beschikbaar stelt en Door spanning, druk ben ik vaak chagrijnig, neerslachtig. Hoe ik daar uit kom? Dat die er dus baat bij heeft om spelers weet ik niet precies. Ik heb wel vrienden waar ik iets persoonlijks tegen kan zeg- ook weer zo snel mogelijk voor veel gen, maar toch doe ik dat niet. Hooguit met familie, maar voornamelijk kan ik mijn geld door te verkopen. Ik kon echter problemen met Astrid delen. Heel veel mensen merken het niet. Bij trainers be- niet die spelers terugkopen die ik wil- staat een grote druk en wel zodanig dat je op gegeven moment geen hotel meer de. De eerste die verkocht moest wor- kunt zien, geen clubkostuum meer wilt aantrekken, geen sportmaaltijd meer kan den, was Benny McCarthy, die ik per eten. Dat patroon van weer een trainingskamp en dus het ritme van opstaan-ont- se wilde houden. Destijds had ik hem bijten-trainen-verzorgen-eten-rusten-verzorgen-praten-eten-bespreking, wedstrijd, al naar Ajax gehaald. Er viel niet over uitlopen, dopingcontrole, verzorging, sportmaaltijd, overleg, slapen en de volgende te praten. Natuurlijk wilde ik er een dag weer hetzelfde patroon... Soms heb je het dan helemaal gehad.” spits voor terug hebben en heb toen Vennegoor of Hesselink genoemd,

www.devoetbaltrainer.nl 04-16_Co Adriaanse_04-16 21-03-11 16:38 Pagina 7

P R O F V O E T B A L

daarna de spelers. Daarmee wilde ik het signaal afgeven dat we niet tevreden waren over het gedrag van sommige spelers tegen Rijnsburgse Boys. Ik dacht dat de spelers wel achter ons zouden aansluiten om eten op te scheppen. Ik heb dus nooit gezegd dat ze niet mochten eten. Ik ben natuurlijk niet gek en weet dat ze die maaltijd hard nodig hebben na een wedstrijd. De spelers bleven tot onze ver- bazing zitten. Opeens stond Bahía op, die overigens geen aanvoerder meer was, en hij verliet de ruimte. Alle spelers volgden hem. Bahía smeet de deur keihard dicht en daar zaten wij dan als staf. Wat nu? Ik vond dit inci- dent het teken vanuit de groep dat mijn gezag weg was. Dus ik heb een spoedvergadering ingelast, met Chris Kronshorst, die er net bij was, kee - perstrainer Wil Coort en met club - icoon Rui Barros erbij. Alle Nederlan- Laatste wedstrijd als coach van FC Porto: Rijnsburgse Boys uit.

Foto: Orange Pictures Orange Foto: ders waren het er over eens dat er geen werkbare situatie meer was. Al- maar PSV vroeg te veel en ook Dirk zelf wel te kunnen regelen. Wij kwa- leen Barros zei dat er niets aan de Kuyt bleek te duur. Uiteindelijk heb ik men inmiddels voor het Amsterdam- hand was en dat ze morgenochtend toen gezegd dat alle uitgeleende spe- toernooi terug in Nederland en daar gewoon weer op tijd aan het ontbijt lers moesten terugkomen. Het belang deden we het qua resultaten niet zouden zitten. Nou dat klopte, alleen van mij als trainer botste dus met het goed. Wel qua spel, vooral tegen Ar- heb ik toen alle spelers toegesproken belang van de club, hetgeen altijd senal. De manager sprak niet meer te- en als staf hebben we hun allemaal wrijving veroorzaakt. gen me en ook de pers keerde zich te- een hand gegeven en we zijn wegge- gen me.” gaan. De voorzitter was er niet, de Het volgende conflict ging over het manager was er niet. Alleen de pers- trainingskamp in De Lutte. Ik wilde Eetincident man. Paniek dus, alleen Rui Barros is naar Nederland, omdat ik daar nu Co Adriaanse: ”Ik had nog een wed- gebleven. Wij gingen weg in de over- eenmaal goede ervaringen mee had strijdje geregeld tegen Rijnsburgse tuiging dat wij in ons recht stonden. en de club wilde dat eigenlijk niet. Ik Boys. Komen we met 2-0 achter en Helaas hebben we de zaak verloren ben toch gegaan en kreeg daar weer mijn spits wordt eruit gestuurd. Dat en moest ik 1 miljoen betalen en Jan discussies over het transferbeleid. was voor mij natuurlijk een afgang. ook een flink bedrag. Wil Coort is vrij Want ze wilden snel teruggekeerd nog twee spelers op zijn besluit. Ik verkopen zonder ‘Achteraf had ik een zaak ben in hoger be- dat ik er wat voor roep gegaan, maar terug zou krijgen. moeten opbouwen met mijn de club ook. De Als klap op de club had maar vuurpijl hadden zaakwaarnemer, maar ik dacht het liefst 5,4 miljoen wij nog steeds on- geëist vanwege ze premies niet zelf wel te kunnen regelen.’ imagoschade. Por- gekregen van het to heeft het zeer kampioenschap en de beker. Let wel, Uiteindelijk met wat wissels en met hoog gespeeld. De rechter besliste we hebben het nu over een paar tien tegen elf wonnen we toch nog dat ik uiteindelijk € 970.000,- moest maanden verder in de tijd. We hoor- met 5-2. We komen terug in het hotel betalen, Jan € 70.000,- en Chris niets. den opeens verhalen dat ze die pre- en beginnen aan de maaltijd. We Ik heb toen ook voor Jan betaald. Het mies in termijnen zouden betalen ‘als wachten tot iedereen aan tafel is. De was dus een dure les. Daarvan heb ik we geluk hadden’. Ik had wel in mijn aanvoerder kijkt mij aan en ik geef geleerd dat je een zaak op basis van contract wat ze me moesten betalen, dan normaliter het sein dat er gege- een conflict moet opbouwen en niet maar niet wanneer. Achteraf had ik ten kan worden. Iedereen was nu op spontaan domme dingen moet doen. een zaak moeten opbouwen met mijn tijd, dus besloot ik het eens om te Ik heb bijna voor niks gewerkt dat he- zaakwaarnemer, maar ik dacht het draaien: eerst wij naar het buffet en le jaar.”

6 7 De Voetbaltrainer nr.167 2010 04-16_Co Adriaanse_04-16 21-03-11 16:38 Pagina 8

Metallurg Donetsk dens de training, geen pet op bij het eten, allemaal dezelfde trainingskle- (Oekraïne, december 2006-mei 2007) ding dragen. Kortom, de normale ge- dragsregels om als team te kunnen functioneren. Zeker in zo’n korte tijd als ik had bij Metallurg moet je heel duidelijk zijn. Te beginnen met een vaste speelwijze en zo min mogelijk je basis wisselen. Omdat ik op basis van trainingen moest komen tot de ideale opstelling, liet ik veel 11 tegen 11 oefenen. De resultaten werden beter, maar ik voelde dat de (club)cultuur te complex was om hier mijn ambities echt tot zijn recht te laten komen. Uiteindelijk maakt geld dan niet alles goed.

Of ik mijn spelers inbreng geef in het plan van aanpak, bij de formulering van de doelstelling en de bijbehoren- Chris Kronshorst, Co Adriaanse en Jan Olde Riekerink.

Foto: VI Foto: Images de regels die we afspreken? Ik heb ervaring in het leveren van een toppres- Echt Oostblok spanningsruimte en een 50-meter- tatie. Natuurlijk heb je binnen een se- Co Adriaanse: ”In de Oekraïne stortte zwembad! Maar wel met ijzeren hek- lectie enkele spelers die voldoende ik me in een avontuur en achteraf ken er omheen. Ze leefden dus volko- persoonlijkheid hebben om hun me- was het ook werkelijk een avontuur. men gescheiden van familie, vrouw of ning te geven, maar uiteindelijk be- Dit was maar een contractje voor een vriendin. Geen (seks)leven, echt Oost- paal ik de koers. Zeker in de voetbal- half jaar, met een gigantisch salaris. blok. Met voor iedereen een pasje om cultuur is het belangrijk dat de coach In de trein naar Schiphol vroeg ik me binnen te komen en 24 uur bewaking. echt af Al vrij snel waarom ik kreeg ik te deze uitda- ‘Het enige wat de maken met Discipline ging was een soort Co Adriaanse: “Voor mij is discipline de aangegaan. spelers gemeen gevangenis- basis van succes. Zonder discipline geen Het ant- oproer. Ik afspraken, geen resultaat. Veel mensen woord was hebben is dat ze geld kreeg ruzie verwarren discipline met ‘militarisme’ of even sim- met de het stellen van onredelijke eisen. Ik ben pel: het willen verdienen Franstalige nooit onredelijk. Alles staat in dienst van avontuur Afrikaanse het team en het teamresultaat. Daarvoor en een en dat ze het liefst spelers. Die zijn afspraken nodig, want anders gaat goedmaker waren lui elke speler weer zijn eigen gang. Dat voor het hun eigen taal en niet werkt in de praktijk niet. Sommige geld dat ik vooruit te coaches maken afspraken maar controle- kwijt was blijven spreken.’ branden. Ze ren niet zelf en dan verwatert de disci- geraakt na kwamen pline en keert het uiteindelijk tegen je. Er mijn Porto-periode. We kregen vanaf duidelijk alleen maar voor het geld en moet ook altijd iemand binnen en ie- de start allemaal een schitterende gingen prompt een blok vormen.” mand buiten de groep zijn, die dat proces suite in een vijfsterren hotel. Daar- van afspraken nakomen bewaakt. Het is naast kreeg ik ook een auto met Snel resultaat een kwestie van je best doen, op tijd ko- chauffeur. Na een maand ben ik zelf Co Adriaanse: “Als ik nieuw begin bij men en je gedragen. Normaal gedrag ver- gaan rijden, want dan ben je niet een club, start ik altijd met de spelers tonen, dat is alles. Vaak word ik, ten on- meer zo gebonden aan je hotel. te vertellen wie ik ben, wat mijn filo- rechte, afgeschilderd als ‘dictator’ of Jordi Cruijff speelde er ook. Hij was sofie is en mijn visie op voetbal. Welk ‘schoolmeester’. Soms vind ik het zelf eindelijk fit. Hij is een persoonlijkheid systeem speel ik het liefst? Met welke ook wel weer een eer, want ik heb voor en daarom heb ik hem een linie naar spelopvatting en met welke afspraken het vak van schoolmeester geleerd. achteren gezet. De Oekraïense en de kunnen we het beoogde succes ha- buitenlandse spelers woonden op het len? Discipline is de basis van succes, Bij mij betekent 11 uur naar bed ook echt complex van de club. Prachtige ac- met eenvoudige regels als op tijd ko- om 11 uur slapen. Lichten uit en ogen commodatie met eigen kamers, ont- men, scheenbeschermers dragen tij-

www.devoetbaltrainer.nl 04-16_Co Adriaanse_04-16 21-03-11 16:38 Pagina 9

P R O F V O E T B A L

de leider is. Je hebt met zoveel spelers drinken. Franstalige Afrikanen, En- voor elke coach een must. Dan leer je te maken. Niet alleen met je A-selec- gelstaligen, Chinezen, Japanners, Ko- pas wat aanpassen is en in hoeverre tie, maar ook met het tweede elftal en reanen en Australiërs. Heel veel cultu- het mogelijk is je eigen visie over te aanstormend ren door el- brengen. Een Arabier zal zich name- talent vanuit kaar. Het eni- lijk niet aan jou aanpassen. Je kunt de A-jeugd. Je ‘Ik kan simpelweg ge wat ze ge- als coach niet zeggen dat je van vijf hebt dus met meen hebben keer bidden voortaan twee keer veel verschil- moeilijk iets bewust is dat ze geld maakt, want dan sta je meteen bui- lende niveaus willen verdie- ten. Het begrip ‘tijd’ kennen ze niet. te maken en niet zien.’ nen, en het Ook op dat gebied heb ik veel proble- ook nog van liefst hun ei- men gekend. Dat had ik natuurlijk verschillend gen taal blij- kunnen weten, maar ik dacht dat ik pluimage. Denk alleen al aan het feit ven spreken, hun eigen voedsel willen het op mijn manier allemaal kon ver- dat sommige teams voor meer dan de eten, hun eigen muziek in de bus wil- anderen. Mooi niet dus. Zo is er een helft en in Engeland soms bijna het len draaien en hun eigen tv-program- enorme invloed van de sjeik. In Qatar hele elftal uit buitenlandse spelers ma willen zien. In zo’n omgeving is is niet de trainer de baas, maar de bestaat. In de voetballerij heb je te de behoefte aan een coach, die als sjeik en zijn familie. In Nederland be- maken met Brazilianen en Argentij- echte leider boven al die partijen en paalt de technische staf bijna alles nen, die elkaars bloed al vaak kunnen belangen staat.” zelf. Het aanstellen van de assistent- trainers, het oefenprogramma, het aan- en verkoopbeleid, trainingskam- Al-Sadd pen, de periodisering. Alles wat met de prestatie te maken heeft. (Qatar, augustus 2007-januari 2008) Toch heb ik me weldegelijk ingeleefd en aangepast. Zo mochten ze in ver- Cultuurverschil len’. Qua levensfilosofie, qua religie band met het bidden voortaan om Co Adriaanse: “In Qatar kun je met en zeker ook qua beleving en spelop- half zes beginnen in plaats van om recht spreken van ‘cultuurverschil- vatting. Een jaartje Midden-Oosten is vijf uur. Als je dat dan afspreekt, wil

dicht! Zo nodig controleer ik dat in het be- genhouden. Op een gegeven moment Iets niet zien gin. Bij mij heb je ook geen pet op tijdens waren er geen zwarte meer te krijgen. Veel spelers hebben weldegelijk zelf- het eten en zeker geen telefoon aan. Tele- Dat heb ik dan ook opgegeven. Maar discipline. In het buitenland nog foon in de bus? Alleen na de wedstrijd. Als de zwarte Quick-schoen of de Adidas meer dan in Nederland. Zeker in Por- we een wandeling maken, geldt dat ook Copa Mondial zijn voor mij nog steeds tugal. Daar zijn spelers vaak nog voor iedereen. Ik vind dat een onderdeel heilig. Ik zie veel spelers wel opvallen echte clubspelers. Ze zijn er opgeleid van het teamproces. Als je het tot een vrije met hun schoenen, maar niet met en doorgebroken, kennen de club en keus maakt, loop je op een gegeven mo- hun spel. Laatst zag ik keeper Casillas geven alles voor de club. Deze spe- ment alleen nog met je staf. Bij AZ hoorde van Real Madrid met een zwarte sjaal lers tonen vaak veel eerbied voor het ik een keer tijdens het wandelen op de om zijn hals. Vervolgens zie ik Wesley shirt en het clubwapen. Het zijn ook boulevard: ‘Trainer, het waait te hard en Sneijder er ook ineens mee! Daar zou echte mannen, kerels, op wie je kunt we krijgen zand in onze ogen’. Mijn reac- ik meteen de strijd mee aangaan. Bij bouwen. Dat is een enorm verschil tie: ‘Dat maakt niet uit, want bij sommige mij is eenheid van tenue heilig. Als je met Nederland, waar spelers soms al spelers zit dat er al langer in’. Ook voor de je wilt onderscheiden, doe dat dan kunnen zeuren over de bank in de kleding geldt: allemaal hetzelfde aan. En door goed te spelen en niet door je kleedkamer, de lease-auto, het hotel natuurlijk allemaal op tijd. Alleen dat con- gek te kleden of een heel apart kapsel of de slippers. troleren ze op een gegeven moment zelf aan te meten. Nu is het exotisch jui- Ik denk dat Guus Hiddink daar mak- wel en er wordt dan meteen hard geroe- chen weer in de mode. Shirt uittrek- kelijker mee omgaat. Hij is in mijn pen hoeveel de boete bedraagt. ken en dan een Afrikaanse dans. On- ogen het type van de ‘total manager’. danks gele kaarten zie je ze nog Ik heb het idee dat hij zijn spelers Bij mij houden de kousen van de spelers steeds hun shirt uittrekken en allerlei relatief veel vrijheid geeft en veel op bij de knie en niet boven de knie. Dat godsdienstige teksten tonen of de aan hen overlaat. Hij maakt vooral begon met de keeper van Valencia. Hij was naam van hun pasgeboren zoon of de topspelers belangrijk en laat die een keer geblesseerd geraakt, omdat een dochter. Voetbal is dan geen team- ook meebeslissen. Ik kan dat niet. flesje lotion op zijn tenen was gevallen. sport meer, maar een verzameling van Misschien ben ik ouderwets. Ik kan Toen begon mijn keeper er ook mee. Dus individuen die willen opvallen. simpelweg moeilijk iets bewust niet niet. Witte schoenen kon ik niet langer te- zien.”

8 9 De Voetbaltrainer nr.167 2010 04-16_Co Adriaanse_04-16 21-03-11 16:38 Pagina 10 Foto: Pro Shots Pro Foto:

je wel dat alle spelers zich daar dan houden? Die heb ik er dus in het bij- ternational. Niet tekenen betekende ook aan houden. En dat gebeurde zijn van alle spelers keihard op aan- niet meedoen. Tot ziens. Een dag later niet, terwijl ik kwamen de elftalleider na overleg en beide spelers excu- met de sjeik ‘Ik dacht dat ik het op mijn ses aanbieden en heb alle spelers ik hun een nieuwe een conve- manier allemaal kon veranderen. kans gegeven. nant heb la- Op een dag kwam er ten tekenen. Mooi niet dus.’ een jongetje van 18 te Het probleem laat, het grootste ta- is: hoe pak je hen aan als zelfs je elf- gesproken en eruit gegooid. Twee spe- lent. Hij had uitgeslapen, want hij talleiders zich niet aan de afspraak lers weigerden te tekenen, allebei in- moest zijn zuster helpen bij de voorbereiding voor haar huwelijk. Je wilt niet weten wat voor smoezen ze soms wisten te verzinnen. Boetes geven Humor hielp niet, want die betaalde de sjeik. Co Adriaanse: ”Ik ben geen moppentapper, maar heb wel humor. Het gebeurt niet Dus liet ik hen extra hard trainen. Na- vaak, maar ik ben ook wel eens in de maling genomen. Dat was bij Willem II. Ik tuurlijk kan ik als trainer ook denken testte regelmatig de spelers op hun aerobe vermogen door gebruik te maken van aan de riante vergoeding en alles op de shuttle/SPRINT test. Twintig meter heen en twintig meter terug, van lijn tot lijn. zijn beloop laten, maar dat kan ik Ik noteerde die testen zelf en onze technisch directeur Martin van Geel was er ook niet. Ik wil en blijf het op mijn manier erg in geïnteresseerd. Ik was dik tevreden met de resultaten van de testen en gaf doen. Dan krijg ik maar problemen, de spelers dan ook complimenten. Later hoorde ik dat de spelers van die twintig want omgekeerd ga je marchanderen meter negentien meter hadden gemaakt. Ze hadden van mijn touw van twintig en dan gaat het ook mis. Ronald de meter stiekem één meter afgeknipt. Dat zie je dus niet. Ik kon dat achteraf wel Boer, die in Qatar bij de concurrent waarderen, juist omdat ze het als team hadden afgesproken.” speelde, had nog tegen me gezegd: ‘Hé Co, je moet het niet te gek maken.

www.devoetbaltrainer.nl 04-16_Co Adriaanse_04-16 21-03-11 16:39 Pagina 11

P R O F V O E T B A L

Je moet je wel een beetje aanpassen ze even willen vergaderen. Ik moest hier en niet te snel de zaak verande- direct meekomen, terwijl de wedstrijd Humeur ren.’ Tini Ruys, die al een leven lang aan de gang was. Ik dacht toen echt Co Adriaanse: ”Ik neem slechte resulta- in het Midden-Oosten werkt, kan het dat ze over contractverlenging wilden ten mee naar huis. Daarom is het vak wel. Hij weet blijkbaar precies de goe- spreken. Vervolgens hoor ik het woord van voetbaltrainer ook niet bevorderlijk de middenweg te vinden. Ik ben te ‘terminate’. Dat betekent beëindigen! voor een stabiel huwelijk. Na verlies zwart-wit, ik kan dat niet. Ik kon het niet begrijpen en vroeg ben ik vaak niet te genieten. Dan zit ik naar de redenen. Ze zeiden dat ik me te piekeren: waar lag het aan, wat heb Ik kreeg dus een conflict met de spel- geen zorgen hoefde te maken en dat ik verkeerd gedaan? Op die momenten bepaler, die gewend was bij balverlies ze het contract zouden respecteren wil ik ook geen leuke dingen doen. helemaal niets te qua betalingen. Even uit eten of op visite gaan is er bij doen. Hij wenste ‘Wij zullen alles mij dan echt niet bij. Ik wil mijn analy- niet om te schake- regelen, we heb- se afmaken en alweer beginnen met de len en wilde dat ik ben veel respect komende wedstrijd. Die kan en wil ik het hele systeem ‘Boetes geven voor u en mis- dan weer winnen. Je zit je dus alweer om hem heen schien komt u op te laden voor de volgende wedstrijd. bouwde. Dat ben hielp niet, nog wel eens te- Hoe gaan we het aanpakken? Gaan we ik niet gewend. Ik rug’. Ik vond het op dezelfde manier door of zullen we bepaal mijn sys- want die ongelooflijk. Ik de training veranderen? Gaan we alle teem en probeer zal nooit verge- spelers aanpakken, of pakken we één een plek te vinden betaalde ten dat ik terug- speler in het bijzonder aan? Wel of voor een speler kwam op de tri- geen bespreking? Wat ga ik zeggen, of waar hij het beste de sjeik.’ bune en aan doe ik juist niets en bewaar ik de rust? tot zijn recht mijn vriendin en Wat overleg ik met mijn assistenten? komt. Dus mijn assistent-trai- Meestal zoek ik de oplossing alleen bij systeem is niet heilig, maar mijn filo- ners vertelde dat we ontslagen waren. mezelf.” sofie is dat wel. En onderdeel van De reden: de communicatie zou te mijn filosofie is: zijn we de bal kwijt, stroef verlopen. Dat zeiden ze in elk dan moeten we hem allemaal probe- geval. Ik vermoed dat de beëindiging kan ik mezelf kwalijk nemen dat ik ren zo snel mogelijk terug te krijgen. van mijn samenwerking met de bij aanvang van deze klus onvoldoen- Pressie uitoefenen, inclusief de eigen teammanager en de administrateur de voorbereid was op de achtergrond keeper.” een wat grotere rol heeft gespeeld… van de meeste spelers. Zo kon het ge- Verder heb ik, zonder enige bijbedoe- beuren dat ik een voormalig interna- Einde ling, mijn aanvoerder een keer voor- tional van Brazilië niet als zodanig Co Adriaanse: “Ik was bij de inter- bijgelopen zonder te groeten. Dat herkende. Dat was niet handig. landwedstrijd van Qatar tegen Dene- kreeg ik later te horen, maar het is marken. We waren er met alle Neder- moeilijk om je spelers goed te her- De contractuele afspraken worden in landse trainers en ineens komt de kennen als ze na de training ineens in Qatar gemaakt met het Olympisch co- teammanager naar me toe en zegt dat witte jurken geheuld zijn. En verder mité en die regelen dan weer hun zaken met de club. Dus ik heb vooraf nooit met de voorzitter of de sjeik Twijfel persoonlijk gesproken. Ik ben na ons Co Adriaanse: “Als voetbaltrainer moet je nooit twijfel of angst tonen aan de men- ontslag nog vier weken gebleven om sen met wie je werkt. Dat bewaar je, helaas voor haar, voor thuis. Volgens mij hoort te knokken voor ons geld. En tóch wil twijfelen bij ons vak. Wie weet nu van tevoren dat hij kampioen gaat worden? Toen ik er nog wel eens terug! Ik heb dan ik bij Ajax werkte, werd al van te voren geroepen dat we kampioen zouden wor- ook niet voor niets getekend als den. Maar als coach denk je anders. Een burn-out heb ik gelukkig nooit gehad. Wel coach van Jong Qatar, waarmee ik ga heb ik angst voor mijn gezondheid. Op dit moment heb ik bijvoorbeeld behoorlijk werken richting de Olympische Spe- last van mijn been en volgens de fysiotherapeut komt dat uit mijn rug. Alleen len in Londen. Qatar is een mooi land, daarom al is mijn ‘sabbatical period’ goed geweest. met schitterende hotels en bovenal perfecte accommodaties. En er is Iedereen heeft faalangst, denk ik. Als je het in grote mate hebt, faal je ook echt. In heus wel talent met grote mogelijkhe- minder mate kan het juist de prikkel zijn om scherper te zijn dan normaal. Dan den, maar dan moeten ze wel profes- stimuleert het je. Als je te zeker van je zaak bent, ben je te snel geneigd om hem sioneel getraind worden. Wat jammer op de automatische piloot te zetten. Zelf betrap ik me erop dat ik dat vaak doe. is: er zijn geen volle stadions. Nee, Meestal merk ik het wel op tijd, zodat ik kan bijsturen. Ik heb dus zeker faalangst, zelfs heel weinig toeschouwers en die maar ik laat me er niet door leiden, wel aansturen. Je kunt het dus overwinnen en worden vaak nog betaald om te ko- vaak gebeurt dat door succes te hebben. Succes maakt je zekerder. Nu kan ik elke men kijken. Dat vond ik het minst klus aan.” prettige.”

10 11 De Voetbaltrainer nr.167 2010 04-16_Co Adriaanse_04-16 21-03-11 16:39 Pagina 12

Red Bull Salzburg Planning Co Adriaanse: “Ik maak geen jaarplan. Wel (Oostenrijk, juli 2008-juni 2009) zet ik een schema op met oefenwedstrijden, competitiewedstrijden en trainingen. Prijs: landskampioen (2009) Ik pas me altijd aan het wekelijkse proces van resultaten, aantal geblesseerden, de samenstelling van mijn trainingen weers- en terreinomstandigheden aan. Andere invloeden hebben en dat wilde ik niet. Hij vond Hoe is de sfeer na een overwinning of na Co Adriaanse: “Didi Mateschitz is de bijvoorbeeld dat als de lactaattest uit- een nederlaag? Zijn er spelers naar hun directeur/eigenaar van Red Bull, mul- wees dat een speler vermoeid was, hij eigen land voor interlands? Met al dat timiljonair en hij is daar de grote dan kon bepalen dat een speler niet soort facetten hou ik rekening en ik maak baas. Hem heb ik voor mijn aanstel- hoefde te trainen. Dus mochten som- pas een plan voor een nieuwe week na de ling twee keer ontmoet. De eerste keer mige spelers nooit trainen en zou ik gespeelde wedstrijd. vroeg ik te veel en toen ik voor de dus nooit tactisch hebben kunnen Ik kies er in de voorbereiding altijd voor tweede keer werd benaderd, heeft hij trainen met de hele groep. Het was om eerst twee weken thuis te trainen en er heel wat dus mijn een basis te leggen. Nieuwe spelers krij- bijgedaan ‘Fingerspit- gen zo de tijd om te acclimatiseren. In en werd ‘Het was mijn zengefühl’ het wel in- tegen zijn teressant. ‘Fingerspitzengefühl’ wetenschap. was namelijk iets voorgevallen in een Ik tekende Ik sta achter wedstrijd tegen Dynamo Zagreb. Mid- en we be- tegen de wetenschap het principe denvelder Nico Kovacs kon niet meer haalden ‘meten is mee in mijn idee over voetballen. Toch het lands- van de clubarts.’ weten’, maar had ik in het begin van het seizoen kampioen- er moet wel beslist dat hij nog een contract kon schap. Een goed resultaat, maar het ruimte blijven voor wat de coach met krijgen. Wel had hij daarbij uit eigen ging bij deze club mis in de communi- z’n eigen ogen en gevoel waarneemt. vrije wil beloofd dat hij zou stoppen catie. Technisch manager Heinz Hoch- met het nationale elftal van Kroatië. Ik hauser, voormalig leraar, vond dat ik In december 2008 had ik een gesprek had hem daarvóór gevraagd of hij niet te aanvallend speelde. Zonder goede met de manager en een bestuurslid. te oud was om nog te spelen voor Red verdediging, zei hij, kan men niet Ze wilden verlengen. Ik wilde even presteren. Hij zei ook dat ik om 10 uur wachten tot eind januari, want dan moest trainen. Dan ga ik juist om half gingen we op trainingskamp in Tur- elf trainen, want dat maak ik zelf wel kije. Daar zouden we verder praten. (Zelf)vertrouwen uit. Weer eigenwijs? Misschien wel, De manager was er wel, maar kwam Co Adriaanse: “Vertrouwen is het be- maar ik vind dat dit zaken zijn die een niet met een voorstel. Ik was beledigd langrijkst. Je moet als hoofdtrainer blin- trainer moet bepalen en niet de ma- en voelde me onrecht aangedaan. delings vertrouwen kunnen hebben in nager. Er was ook een probleem met Blijkbaar was hij van hogerhand al in- je assistent(en) en de medische staf. De de clubarts. Die wilde veel invloed op gefluisterd niet met mij te praten. Er clubarts moet eerlijk zijn en zich niet door spelers laten inpakken, waardoor hij onjuist adviseert door te stellen dat zulke spelers op een bepaald moment niet hoeven te trainen. De clubarts moet wél de vertrouwenspersoon zijn voor de spelers. Heel belangrijk is dat je als trainer vertrouwen hebt in de kwaliteiten van je spelers. Dat moet je ook uitstralen. Jij als trainer geeft hun vertrouwen! Ik zou het heel erg vinden als ze van mij vertellen dat ik niet eerlijk ben. Ik ben altijd eerlijk en zal nooit fabeltjes vertellen. Daarom hoef ik ook niet na te denken over wat ik ook alweer tegen eeg speler heb gezegd. Soms krijg ik wel problemen, omdat ik direct ben en er niet omheen draai. Mijn directheid kan soms kwetsend zijn. Ik ben dan ook niet altijd een tacticus.” Chris Kronshorst, Co Adriaanse, Michael Sreiter, Luc Nijholt en Herbert Ilsanker. Foto: VI Foto: Images

www.devoetbaltrainer.nl 04-16_Co Adriaanse_04-16 21-03-11 16:39 Pagina 13

P R O F V O E T B A L

principe speelt mijn team de eerste twee daar goed te scoren. Ik doe dat nooit, door de gehele of een gedeelte van weken dus geen wedstrijden. Veel tijd en want ik hou puur de start van de com- de voorbereiding mist, dan zie je dat aandacht gaan uit naar het fysieke gedeelte petitie als leidraad. Dán moeten de die spelers de opgelopen achterstand en we spelen wel vaak onderling 11 tegen spelers klaar zijn. Van een paar wed- vaak niet inhalen en blijven kwakke- 11 om al een aantal basisafspraken in te strijden verliezen in de oefenperiode len. Tenslotte hou ik juist in deze pe- slijpen. Daarna gaan we op trainingskamp lig ik niet wakker. Ik wil ook wel eens riode heel erg de discipline in de ga- en ook dan wordt de training afgestemd op met de coach van de tegenpartij af- ten. Houdt iedereen zich binnen en het aantal oefenwedstrijden. Vaak is het de spreken om bijvoorbeeld 3 x 30 minu- buiten het team aan de gemaakte af- kunst om de juiste balans te vinden tussen ten te spelen. Ik speel dan bijvoorbeeld spraken? Daardoor wordt de basis ge- wat de commerciële afdeling wil en wat in de eerste periode systeem A, in de legd voor hoe we komend seizoen volgens mij de beste voorbereiding is. tweede systeem B en in de derde stel met elkaar omgaan om tot het ge- ik dan bijvoorbeeld als doel dat we ab- wenste succes te komen. Het is in ie- Voorbereiding soluut geen goal tegen mogen krijgen. der geval de leukste periode van het Helaas word je steeds meer al afgerekend Ik heb ondervonden dat de voorberei- seizoen, want er komt nog geen op de resultaten tijdens de internationale dingsperiode allesbeslissend is voor stand op de ranglijst aan te pas. Je toernooien aan het begin van het seizoen. het verloop van seizoen. Als een aantal zou wensen dat het altijd voorberei- Sommige coaches gaan dan pieken om spelers dan blessures oploopt en daar- dingsperiode was!”

Bull én het nationale team. Tot mijn Ik dacht toen bij mezelf: vroeger was Kroatische nationale team. Daar kwam verrassing vroeg hij aan mij of ik mis- je met 54 te oud, maar nu heb je er- nog bij dat hij niet mijn type speler schien niet te oud was om nog trainer varen trainers als Dick Advocaat, Guus bleek te zijn. Alleen maar balletje te zijn. Daar stond ik wel even van te Hiddink, Louis van Gaal en Huub Ste- breed, hij kon niet meer snel schake- kijken, maar ik kon het vens die nog allemaal gevraagd wor- len en was vaak geblesseerd. Toch wil- toch ook in hem den. Dus ik wil zelf ook nog wel een de de manager dat ik hem opstelde. waarderen poosje doorgaan. Uiteindelijk zette ik hem op de tribu- dat hij zo ne. Ik kan een aardige man zijn, maar goedgebekt Nico Kovac mocht dus blijven ook heel hard. Dat conflict zal er wel was. en had dat geheel aan mij aan bijgedragen hebben dat mijn werk te danken. Hij misbruik- bij Red Bull al na één seizoen stopte. te mijn vertrouwen Maar ik heb meteen met mijn staf ge- toen hij begin sep- sproken en gezegd dat we keihard tember inging op zouden blijven werken om afscheid te de uitnodiging nemen als kampioen. En dat lukte, al van het was het best moeilijk. We kregen door ons aanvallende voetbal en door de resultaten steeds meer toeschouwers. Dat kwam goed uit, want ik had in de onderhandelingen bedongen om mij extra te betalen voor elke toeschouwer boven het gemiddelde. En dat werden er een paar duizend per thuiswed- strijd…

Na mij koos Red Bull toch weer voor een Nederlandse coach, Huub Stevens. Ze vonden dan ook dat ik best goed gewerkt had, maar dat ik met mijn aanvallende spel internationaal nooit prijzen kon halen. Huub staat duidelijk anders bekend dan ik. Hij gaat altijd eerst uit van de nul houden. Huub en Thomas Linke kenden elkaar van Schalke’04. Ik heb trouwens nog met Huub bij mij thuis gesproken en hem alle inlichtingen gegeven die hij over Red Bull wilde hebben. Ik weet uit eigen ervaring dat deze voorinformatie je kan helpen, al moet je er voor waken Afscheid met een kampioenschap. Foto: VI Foto: Images Foto: VI Foto: Images dat je daardoor vooringenomen wordt.”

12 13 De Voetbaltrainer nr.167 2010 04-16_Co Adriaanse_04-16 21-03-11 16:39 Pagina 14

Bondscoach formatie, waarbij het systeem of speel- Zou je bondscoach van Nederland wijze aantrekkelijk moest zijn. De willen worden? mensen moeten het graag willen zien. Co Adriaanse: “Ja. Eigenlijk had ik dat Nu zie je dat veel ploegen tactisch al tien jaar geleden willen worden en steeds vaker kiezen voor een speelwij- nu is het te laat. Vaak werd mijn ze waarbij wordt gewacht op een fout naam genoemd en was ik een serieu- van de tegenpartij. Er wordt steeds ze kandidaat, meer ge- maar het is er speeld van- nooit van ge- ‘Als ik bondscoach uit de om- komen. Nu schakeling. ben ik te oud was, zouden we Mijn ideale en zal ik niet formatie is meer worden misschien wel vaker een variatie 1 gevraagd. Als op het ik bondscoach verliezen, maar ik 1:4:3:3-sys- was, zouden teem en dat spits. Daarachter spelen de scorende we misschien zou wel zorgen dat is 1:4:3:2:1, spelers Wesley Sneijder en Arjen Rob- wel vaker ver- het kerst- ben. Is Robben geblesseerd, dan is El- liezen, maar het publiek zich boomsys- jero Elia een goed alternatief. Dirk ik zou wel teem (zie te- Kuyt komt wat mij betreft niet in aan- zorgen dat kon vermaken.’ kening 1). In merking omdat hij te weinig creatief het publiek de uitvoe- is. Ik vind hem een gemaakte voetbal- zich kon vermaken. Met een zeer aan- ring wil ik veel positiewisselingen, ge- ler. Op het middenveld kies ik voor vallende en herkenbare speelstijl. Ik varieerd aanvalsspel door die vele po- twee controleurs van wie er zeker één zou in ieder geval een echte exponent sitiewisselingen met creatieve spelers. ook diepgang heeft, terwijl de ‘contro- zijn van het Nederlandse voetbal. Mijn kerstboomsysteem is dan mis- leur’ eigenlijk ook aanvallend moet Maar zoals gezegd, ik denk dat ze me schien niet typisch Nederlands, maar kunnen denken. Clarence Seedorf zal nu te oud vinden.” de filosofie wél: aanvallend, vroeg ik niet kiezen, want het systeem moet drukzetten, veel positiewisselingen, altijd om Seedorf heen gebouwd wor- Hoe ziet je ideale Nederlands elftal met drie en soms vier verdedigers. den. Hij is een geweldige speler, maar eruit? dan wel in een Italiaans systeem ach- Co Adriaanse: “Al vroeg in mijn carriè- Wat betreft het Nederlands elftal beter de twee spitsen. Ik kies naast Nigel re was ik voorstander van een 1:4:3:3- gin ik met Robin van Persie als diepste de Jong voor Rafael van der Vaart die

De ideale trainer Hij sprak mij erg aan. Vanwege de in- tijd 1:4:3:3 met een lange spits en buiten- Co Adriaanse: “De ideale trainer beschikt houd, maar vooral door zijn benade- spelers. Links op het middenveld een spel- over ervaring, passie, communicatievaar- ring. Hij was enorm energiek, gaf ook maker, rechts een allround speler en ach- digheden en vakkennis. Hij moet authen- altijd het voorbeeld. Deed fanatiek mee, ter de spits een diepgaande scorende mid- tiek zijn. Open staan voor zijn omgeving, was eerlijk, had een enorm gevoel voor denvelder. De centrale verdedigers moes- zich verplaatsen in de tijdgeest ten de ballen afpakken en en bovenal beseffen dat voetbal snel weer inleveren. Uit of entertainment is. Niemand vol- ‘Mijn grote eigenzinnigheid thuis maakte hem niet doet volledig aan dat profiel. uit. Altijd koos hij voor Guus Hiddink en Louis van Gaal heeft tegen me gewerkt. hetzelfde concept. Daar komen wel heel dichtbij, terwijl heb ik veel van opgesto- het totaal verschillende types Anders had ik nu nog wel ken. zijn. Men denkt misschien dat Louis communicatief niet goed bij Porto gezeten.’ Zelf wil ik me niet meten is, maar dat is hij juist wel. Zeker aan Van Gaal, Hiddink of intern. Ook Arsene Wenger vind ik dichtbij humor. Bert was ook heel emotioneel Wenger. Ik heb misschien wel veel van het ideale profiel van de trainer komen, en heeft menig kopje thee tegen de hun eigenschappen, maar ik heb ze nooit maar ik kan hem niet zo goed beoordelen muren van de Galgenwaard gesmeten. op het hoogste niveau kunnen laten zien. omdat ik hem niet persoonlijk ken. Hij was hard maar rechtvaardig. Hij Zij wel. Zij hebben al zoveel bewezen. Mijn speelde nooit een rol, Jacobs was puur. grote eigenzinnigheid heeft tegen me ge- Ik heb als speler veel trainers gehad, maar Hij was ook altijd bij al zijn clubs heel werkt. Anders had ik nu nog wel bij Porto Bert Jacobs is mij het meest bijgebleven. duidelijk in zijn favoriete speelwijze. Al- gezeten.”

www.devoetbaltrainer.nl 04-16_Co Adriaanse_04-16 21-03-11 16:39 Pagina 15

P R O F V O E T B A L

Van Persie

Robben Snijder Elia

Nigel de Jong De Zeeuw Van der Vaart Bakkal Van de Wiel Stam Braafheid Emanuelson Drenthe Boulahrouz Mathijssen Heitinga

Stekelenburg (Van der Sar) 2

kunnen voorkomen. Wanneer willen of moeten we de lange bal spelen? Wanneer moeten we de bal juist in de ploeg houden en geduldig blijven? Hoe spelen we tegen tien man? Hoe spelen wij als we met 1-0 vóór staan of hoe gaan we verder met een extra aanvaller om bijvoorbeeld een achterstand goed te maken? Ik oefen dat soort dingen graag in blokjes van 2 of 3 minuten. De ene partij moet proberen te scoren en de ander mag abso- luut geen goal tegen krijgen. Ik coach

Foto: VI Foto: Images de ene partij en de assistent de andere partij. Of we concentreren ons bei- bij Ajax goed heeft samengespeeld heb hem bij Willem II gehad en hij den op één partij met de opdracht om met Wesley Sneijder. Als alternatief wordt onderschat. Hij speelt altijd een bijvoorbeeld gedurende 2 minuten te voor De Jong kun je denken aan Ot- 7 of een 8. Rechts van het centrum pressen op de helft van de tegenpartij man Bakkal, of Demi de Zeeuw. Die kun je denken aan Khalid Boulahrouz. en de volgende 2 minuten op eigen eerste is een speler die je tekort doet Aan de rechterflank kom ik uit bij helft. Ik corrigeer dan de aanvallers en als je hem een typische controleur Gregory van der Wiel of Ronnie Stam. de assistent de middenvelders en ver- noemt, omdat hij completer is en kan Links aan de zijkant hebben we een dedigers. Op die manier kun je heel verdedigen én aanvallen. Eigenlijk zo- groter probleem. Misschien zou ik gericht werken. Ik train graag twee als Fred Rutten daarom Van keer 45 minuten, met een korte rust in nu Ibrahim Af- der Wiel op het midden. Ik eindig altijd met een ellay laat spe- ‘Ik train graag twee links neerzet- partijspel, met allerlei opdrachten, zo- len. Maar ik ten, of anders als 3 minuten om te scoren of juist 3 kies dan toch keer 45 minuten, komen we uit minuten om geen goal tegen te krij- voor Bakkal, bij Edson gen. Ik bouw niet heel veel stopmo- een type die er met halverwege een Braafheid, menten in voor mijn coaching. Alleen op het juiste Royston als de situatie daar echt om vraagt. moment over- korte rust.’ Drenthe of Vaak zie je coaches het spel voor alle heen dendert Urby Emanu- spelers stilleggen, terwijl de aanwij- en zo voor gevaar zorgt. elson. Als keeper vind ik Maarten Ste- zing maar voor één speler bedoeld is. Ik zou achterin met drie man willen kelenburg onomstreden, ondanks de De rest luistert toch niet. spelen, die de ruimte in de rug goed sluimerende roep om Edwin van der kunnen belopen. Peter Wisgerhof zou Sar. Op een gegeven moment moet de Ik hoef niet zo nodig gebruik te ma- centraal kunnen spelen, maar beter is positie van Stekelenburg duidelijk zijn ken van specifieke linietrainers, met Johnny Heitinga: hij is de perfect in- (zie tekening 2). uitzondering van de keeperstrainer. Ik schuivende man bij balbezit in het vind dat ik met mijn ervaring het middenveld. Hij heeft kracht, stabili- Training meeste zelf moet beheersen. Mis- teit, kan goed verdedigen en is ook Co Adriaanse: “Op de training speel ik schien dat het bij de oudere jeugd een koppend sterk. Daarnaast is voor mij graag 11:11. Dan wil ik gericht werken goede zaak is om de spitsen, midden- Joris Matthijssen een ‘zekerheidje’. Ik aan die momenten die in de wedstrijd velders en verdedigers specifieke trai-

14 15 De Voetbaltrainer nr.167 2010 04-16_Co Adriaanse_04-16 21-03-11 16:39 Pagina 16

P R O F V O E T B A L

Het ideale team kast thuis. Als er een stop doorslaat, heb Co Adriaanse: “Je moet altijd zorgen je –als het goed is- andere stoppen liggen dat er concurrentie is, op elke posi- om deze te vervangen. tie. Een speler valt in en er verandert niets, want het team blijft dan draai- Achter de spits zoek ik een speler met en. Je hebt in mijn ogen geen 20 spe- creativiteit. Een speler die een eindpass ning te laten krijgen van ex-profs. Ik lers nodig, maar wel 16 of 17 toppers. heeft, een steekpass kan geven en een ben wel een voorstander van een Je moet ook weer niet een te grote andere speler alleen voor de keeper zet. techniektrainer, vandaar dat ik Chris gelijkwaardige selectie hebben, want Van de Vaart is een dergelijke speler. Bij Kronshorst heb gevraagd. Wij trainden dan krijg je gevestigde spelers op de Willem II had ik Arno Arts en bij AZ in Oostenrijk vaak met mijn assisten- bank en die worden ontevreden. Zo speelde ik met Barry van Galen en Ken- ten met specifieke aandacht voor een had ik Kovacs bij Red Bull niet op de neth Perez. Bij Porto had ik Ricardo linie. Dat vind ik wel goed werken. Of bank, want ik wist dat dit toch niet Quaresma. we gingen in groepen trainen op spe- ging werken. Zelf wou hij wel op de Naast deze speler komen links en rechts cifieke technische onderdelen. Maar ik bank, maar ik deed dat niet. Het pu- dynamische middenvelders, die de diepte vind mezelf de grootste specialist. Ik bliek begrijpt dan niet als je hem zoeken, altijd aanspeelbaar zijn, maar zit zo lang in het voetballen, ik heb niet inzet of warm laat lopen maar ook verdedigend goed zijn. Brett Holman zoveel spelers getraind op allerlei ni- weer terug op de bank zet. Dan keert past uitstekend in dat profiel. Daarachter veaus, dat ik denk dat ik het inzicht het publiek zich tegen de coach. Dus heb ik minimaal één echte balafpakker heb om hen beter te maken.” ook je selectie moet in balans zijn. nodig zoals Nigel De Jong. Denk dus ook aan een Verdedigend in het cen- Hovenier paar talentvolle jeugd- trum zoek ik lengte, snel- Co Adriaanse: “Als ik opnieuw een spelers en spelers die ‘Ik wil nooit heid, (kop)kracht, even- vak zou mogen kiezen, dan werd ik… op meerdere posities wichtigheid. Vaak is hij hovenier. Ik vind het ontwerpen van inzetbaar zijn. afhankelijk ook mijn aanvoerder. Lie- tuinen mooi. Vooral met waterpartij- ver lengte en kracht, het- en. Ik kijk ook altijd naar dergelijke Het ideale team moet zijn van één geen dan ten koste mag programma’s op tv. Hoe ze zo’n tuin in ieder geval beschik- gaan van zijn voetbal- omtoveren. Prachtig! Je ziet dan ook ken over een doelpun- speler van kwaliteiten. Hij moet wel altijd snel resultaat. Je bent eigen tenmaker! Ik begin in- met ruimte in de rug baas en altijd buiten in de natuur. Je derdaad voorin. Mijn mijn team.’ kunnen verdedigen en kunt het allemaal zelf ontwerpen en spits moet creatief een lange bal kunnen ge- bedenken. Creatief bezig zijn. Blije zijn, maar wel in mijn systeem pas- ven. Zij kunnen de verzorgde opbouw op- mensen om je heen. Allemaal zaken sen. Hij kan zeker niet de enige sco- lossen door de bal snel bij de back in de die ik als voetbaltrainer gelukkig ook rende speler zijn. Ik moet om hem voeten te spelen. veel heb meegemaakt. Ik houd van heen nog eens twee, liefst drie sco- De keeper heeft uitstraling, is een per- klimaatverschillen. Een beetje kou rende middenvelders hebben. Zo soonlijkheid. Hij straalt rust uit en moet vind ik niet erg. Hou van sneeuw en moeten we aan mijn doelpunten- natuurlijk goed zijn in het tegenhouden ijs. Vooral langlaufen, skiën en quotum komen. Anders kun je als van de ballen. Hij moet tegenwoordig ook schaatsen. Hier in Egmond kan ik ge- trainer gechanteerd worden door je kunnen meevoetballen, maar het belang- nieten van woeste zeeën, de golven spits, want als hij tegen me is, gaat rijkste is toch dat hij ballen stopt. Met met schuimkoppen erop. De zeelucht, hij kansen missen of zeggen dat hij name als hij weinig te doen krijgt, wat ondergaande wolkenpartijen, rivieren geblesseerd is. Daarom heb ik liever meestal het geval is in een aanvallend in- die overstromen. Maar een zonnetje meerdere doelpuntenmakers tot gestelde ploeg. Juist dan moet hij vaak in Monaco is ook niet te versmaden! mijn beschikking. Ik wil nooit afhan- net die ene bal, die ene doorbraak stop- Tijdens mijn sabbatical heb ik het kelijk zijn van één speler van mijn pen. Zonder goede keeper word je nooit voetballen niet gemist. Ik doe nu zo team. Denk maar aan de stoppen- de kampioen.” veel andere dingen waar ik anders geen tijd voor zou hebben. Wat betreft het inrichten van onze huizen is mijn • Zijn spelintentie is altijd posi- het salaris, contractduur, even- vriendin de manager en ik de assis- tief. Hij speelt altijd met wit, tuele clausules? tent. Een assistent met een duidelijk met een voorkeur voor het • Vooral in Portugal heeft hij met eigen mening, dat wel.” ‘kerstboomsysteem’. echte clubspelers gewerkt die • Bij interesse van een nieuwe veel zelfdiscipline hadden. Samenvatting: club kijkt Adriaanse eerst naar • Adriaanse zou best bondscoach • Co Adriaanse was in het bui- drie zaken: kan ik er sportief van Oranje willen worden, maar tenland trainer bij FC Porto, wat bereiken? hoe is de accom- denkt dat men hem daarvoor Metallurg Donetsk, Al-Sadd en modatie, kan ik mijn eigen as- nu te oud vindt. Red Bull Salzburg. sistenten meenemen? wat is

www.devoetbaltrainer.nl 6. adriaanse/b 03-06-2004 17:32 Pagina 2

Pressie spelen volgens Co Adriaanse

Tekst/ Terwijl de stemmen werden geteld voor de uitreiking van de eerste Paul Geerars Rinus Michels Award, ging Co Adriaanse op enthousiaste wijze aan het werk op het veld met AZ. Het onderwerp was ‘pressie’. Dat was aan deze trainer én spelersgroep wel toevertrouwd. Het was daarbij interessant dat de latere winnaar van de Award het drukzetten niet beperkte tot het moment van ‘balbezit tegenpartij’, maar ook aandacht had voor het moment na balverovering én het moment waar- op je als opbouwende partij onder de pressie vandaan kunt komen. “Druk zetten moet je

Co Adriaanse: “In een wedstrijd moe- positie horen. Ook kweek je op die ten volgens mij elf ‘s-en’ voorkomen: manier vanzelf automatismen als snelheid, spanning, sensatie, solo, sli- team. Bij de warming-up was de eer- ding, slimheid, strategie, samenspel, ste basisformatie 1:3:4:3, een systeem sportiviteit, scoren én strijd. Dat laat- dat we niet altijd hanteren, maar wel ste, strijd, is een belangrijke voor- als we bijvoorbeeld achter staan of waarde bij drukzetten. Daar heb je moeten winnen. winnaars voor nodig. Wij willen met Bij de warming-up beginnen we met AZ graag domineren. Daar hoort ook gecontroleerd afwerken. Zowel de drukzetten bij. We hebben dit seizoen spelers als de keeper bouwen de ex- in elke wedstrijd wel drukgezet. Het plosiviteit op. Na zeven, acht minuten verschilt per tegenstander wáár dat is iedereen wel warm en kan er rich- gebeurt: rond het zestienmetergebied ting de honderd procent worden afge- van de tegenpartij of verder terug rond. Uiteindelijk kun je ook nog in richting middenlijn? De ‘hoogte’ ver- elke linie weerstand inbouwen door schilt dus bij het drukzetten. Soms is een tegenstander te laten spelen. Op het beter om de tegenstander te laten het trainerscongres heb ik dat vanwege komen. Dat kunnen we nog verbete- de tijd niet gedaan.” (tekening 1, 2 en 3 ren bij AZ. We twijfelen soms te veel op bladzijde 19) over het moment dat het moet gebeuren. De kunst van drukzetten is na- Technische oefening melijk om het gefaseerd te doen, dus Co Adriaanse: “Bij pressie kun je op de juiste momenten.” denken aan het drukzetten op zich, maar ook aan het aspect bij balbezit: Warming-up hoe kom ik onder die pressie van de Co Adriaanse licht voor de congres- tegenstander vandaan? Ik heb bij Be- gangers gedetailleerd zijn demonstra- tis Sevilla een interessante training tietraining toe: “Bij de warming-up gezien die mij daarvoor geschikt lijkt. stel ik al het basisteam op, op hun ei- In een redelijk kleine ruimte moeten gen posities. De andere spelers doen de spelers toch proberen gecontro- exact hetzelfde aan de andere kant leerd te spelen, zelfs als ze onder van het veld. Ik probeer vanaf minuut druk worden gezet. Er wordt 3:1 ge- één van de training zo functioneel speeld in die kleine ruimte (tekening mogelijk te trainen. Dan oefenen de 4 op bladzijde 20). Het drietal heeft spelers die vaardigheden die bij hun als opdracht één keer raken. Op een

www.devoetbaltrainer.nl 6. adriaanse/b 03-06-2004 17:33 Pagina 3

T R A I N E R S C O N G R E S

lager niveau zou je dat kunnen aan- drietal een grotere kans heeft om te ten in ieder geval niet teruglopen. Dus passen door afwisselend één en twee kunnen openen naar het andere drie- niet het doel, niet de man moest ver- keer raken, oftewel als degene voor tal (eventueel over de grond). Als de dedigd worden, maar de bal. Dit helpt jou één keer heeft geraakt, mag jij afstanden voor de spelers te groot de aanvallers om alleen te gaan of de twee keer raken. Ook zou je het veld zijn, kun je het veld juist korter ma- steekbal te geven. Omdat ik tijdens de breder kunnen maken, waardoor het ken. Je kunt bij deze oefening de training het drukzetten moest bena- keepers betrekken: zij moeten dan drukken, mochten de verdedigers niet achter de andere achterlijn door de achteruit lopen. In een latere fase zou lucht worden aangespeeld waarna zij je dat natuurlijk wel kunnen doen. de bal naar het andere drietal in het Dan wordt het nog wedstrijdechter. vak rollen.” Nu wilde ik het accent duidelijk maken. Het is verder een uitstekende Lijnvoetbal 2:2 conditionele vorm omdat het nogal Co Adriaanse: “Het zit in ons om wat explosiviteit van de spelers achteruit te lopen bij het verdedigen. vraagt. Door te variëren in aantallen Ik wil dat niet. Vandaar dat ik de spe- (hoe meer spelers, des te langer de lers verplichtte om vooruit te verdedi- rust) kun je hierin manipuleren.” (tegen, of hooguit in stilstand. Ze moch- kening 5 op bladzijde 21 )

gefaseerd doen”

16 17 De Voetbaltrainer nr.122 2004 6. adriaanse/b 03-06-2004 17:33 Pagina 4

Partijspel 6:6 mag echter niet te ver weg zijn van de PRESSIEVOETBAL Co Adriaanse: “Dit partijspel in ruim vleugelverdediger, want hem moet je een dubbel zestienmetergebied vraagt ook kunnen blijven belopen in het ge- Doelstelling in conditioneel opzicht wederom veel val híj de bal krijgt.” (tekening 6 blad- pressievoetbal van de spelers. Vooral voor de aanval- zijde 22) lende, drukzettende partij wordt het Training zwaar en is het soms moeilijk om tot Partijspel 8:9 Warming-up op de keeper van de tegenpartij druk Co Adriaanse: “In de laatste partij- te blijven zetten. Als trainer zou je vorm speelde het drukzettende team Voorbereidende oefening pressie dan kunnen stellen dat de keeper de eerst in overtal. Ik verwacht dan voor- (techniek) bal maximaal twee keer raken mag. al van onze vrije man dat hij het goed Het uitoefenen van pressie is ook een neerzet en coacht wanneer en door Idem in klein positiespel

In partijspel

Cooling-down

Coachmomenten Het moment - Bij breedtepass: te langzaam - Bij slechte pass: te zacht of half hoog - Bij pass op slechtste opbouwer van tegenpartij

Wie bepaalt?

Signaal moet gegeven worden

Hoe drukzetten?

Geen overtreding maken

Wel overtreding maken

Dwingen naar verkeerde been

Op een halve staan

Doordekken

Kant van de bal

Dwingen tot spelen van de lange bal

Waar drukzetten?

Moment van balverovering kwestie van dúrven: spelers moeten wie er drukgezet moet worden. Later - Doorgaan op dezelfde kant of elkaar steunen en risico’s nemen. Bij- werd het overal één tegen één, maar - Bal eruit halen, terugspelen voorbeeld door ‘op een halve te gaan tóch wilde ik dat er drukgezet werd. staan’, zoals wij dat noemen. Dat be- De keeper in de cirkel heeft in deze Innemen van posities, groot ma- tekent in dit geval dat een vleugel- vorm een dubbele functie. Hij dient ken aanvaller bewust tussen de centrale als aanspeelpunt voor de opbouwen- verdediger en de vleugelverdediger de partij. Hij mag echter ook mee- Hoge balsnelheid, gebruik maken van de tegenpartij gaat staan. Het is voetballen met het andere team, bij- van de op de aanval ingestelde or- een soort ruimtedekking. Als de cen- voorbeeld om weer rust in het spel te ganisatie van de tegenstander trale verdediger de bal krijgt, moet je krijgen na geslaagde pressie.” (teke- daar direct druk kunnen zetten. Je ning 7 op bladzijde 23) Positie van de keeper

www.devoetbaltrainer.nl 6. adriaanse/b 03-06-2004 17:33 Pagina 5

T R A I N E R S C O N G R E S

WARMING-UP

5 1

2 4 1 3 3 4 5 1a 2 2

4 5

1 1

2 3 3 2 5 1b 4 3

Coaching Communicatie, namen noemen, vragen om de bal 1 1 Strakke passes over de grond Posities bezet houden 2 Automatismen kweken

3 Variatie 2 1:3:4:3. De eerste bal wordt naar de ‘vleugelaanvaller van 3 5 4 de tegenpartij’ gespeeld. Dan passen de spelers de bal 1c naar elkaar vanuit de eigen positie, waarbij de keeper ook aangespeeld kan worden. Organisatie Half speelveld 1:4:3:3. De eerste bal wordt naar de as-spelers op de mid- Voldoende ballen bij keeper denlijn gespeeld. Positie 4 zakt in naar links en de vleu- Iedereen speelt vanuit zijn eigen positie gelverdedigers schuiven naar voren. Komt de bal van de Uiteindelijk volgt een combinatie op de flank en voorzet ene kant naar een as-speler, dan moet geopend worden naar de andere kant. Inhoud Passen en trappen vanuit de basisformatie(s) 1:4:3:3. Na de bal van de keeper: positie overnemen waar De bal begint steeds bij de keeper je de bal heen speelt, daarna wordt steeds de vrijgeko- Tw ee kanten op werken: linksom en rechtsom men positie overgenomen. Er is meer beweging, de snelheid moet hoger. Methodiek Starten vanuit de eigen positie 1:4:3:3. De eerste bal wordt naar één van de vier verdedi- Alles over de grond gers gespeeld en er volgt een aanval. De keeper mag pas- Alles in beweging (niet stilstaan) sen, gooien of een dropkick geven. Iedereen blijft weer Niemand overslaan bij passing op zijn eigen positie. Er wordt gecontroleerd afgewerkt. Zonder weerstand van verdedigers Met positiewisselingen 1:4:3:3. Met meer opkomende spelers: de middenvelder Eerst zonder afwerken, waarbij de keeper zich aan beide die afwerkt, de vleugelverdediger die de voorzet geeft. kanten aanbiedt. Later gecontroleerd afwerken en tot slot voluit afwerken

18 19 De Voetbaltrainer nr.122 2004 6. adriaanse/b 03-06-2004 17:33 Pagina 6

Pressie spelen

Organisatie Veld 36x15 meter, waarbinnen drie vakken van 12x15 meter zijn gemaakt Drie drietallen met eigen kleur 6 hesjes aan Voldoende ballen bij de trainer op de middenlijn In het middenvak staan drie verdedigers op de middenlijn. Zij moeten een volgorde van verdedigen afspreken 1 2 3

5 Inhoud 1 De bal begint bij de trainer op de middenlijn buiten het veld Het drietal dat de bal krijgt, heeft

één keer raken en zoekt het mo- 4 ment om diep te spelen naar het 3 2 andere drietal. Dit mag een hoge bal zijn of een pass over de grond. De overige twee verdedigers die op 4 de middenlijn staan, mogen de bal onderscheppen terwijl ze zich op de middenlijn bewegen. Methodiek Balbezit tegenpartij Verdediger 1 probeert de bal te ver- Groter/kleiner veld Zet druk op de bal overen op het moment dat de trai- Tw ee keer raken Dóór ner een teken geeft. Deze verdedi- Afwisselend twee/één keer raken Duel aangaan ger gaat echt jagen op de bal, dus Goed lopen: de balbezitter een kant niet achteruit lopen. Coaching op dwingen Op het moment dat de pass naar Balbezit het andere drietal wordt gegeven, Goed uit elkaar opstellen (drie- Variatie mag verdediger 2 starten vanaf de hoek) Van positie wisselen (een as-speler middenlijn. Spelers gaan ‘meters Moment van diepe bal kiezen langs de zijlijn) pikken’, beginnen te vroeg, dus hier Hoge balsnelheid Verdedigers verdedigen gedurende goed op letten. Kaats een bepaalde tijd of wisselen na Als de bal in lucht is buiten het Op de voorvoeten een x-aantal (afgedwongen) fouten vierkant, spelen we door om het Aanvallers belonen: bijhouden hoe tempo in de oefening te houden vaak er wordt geopend naar de andere kant

www.devoetbaltrainer.nl 6. adriaanse/b 03-06-2004 17:33 Pagina 7

T R A I N E R S C O N G R E S

Partijspel 2:2

Organisatie Veld van 20x15 meter met een middenlijn Ballen verdelen bij de korte zijden

Inhoud Lijnvoetbal 2:2 Het eerste tweetal speelt de bal 2 strak over de grond naar het tweede tweetal (recht of cross) Tw eetal 1 geeft druk op de bal Tw eetal 2 probeert te scoren door te dribbelen over de andere achter- 1 lijn De spelers van het eerste tweetal mogen alleen voorwaarts en in stilstand verdedigen. Ze mogen dus niet achterwaarts lopen.

Methodiek Eerste pass over de grond 5 Eerste pass door de lucht of met een ingooi: moeilijkere bal geven Zonder of met buitenspel (midden- Coaching Variatie lijn) Verdedigers Puntentelling: hoeveel onderschep- Verdedigers mogen alleen verdedi- Agressief lopen op de bal pingen/overnames en scores? gen in het verste vak In overleg: achterste man coacht Afstanden aanpassen Verdedigers scoren na balverove- Dóór, dóór, dóór ring door lijndribbel aan de andere Ongeveer drie meter voordat je de zijde tegenstander ‘ontmoet’, rem je af, maak je je klein en sta je beweeg- lijk en los op je voeten om snel te kunnen reageren

20 21 De Voetbaltrainer nr.122 2004 6. adriaanse/b 03-06-2004 17:33 Pagina 8

Partijspel 6:6

Organisatie Ruim twee keer de lengte van het zestienmetergebied De breedte van het zestienmetergebied Tw ee grote doelen met keeper Voldoende ballen bij beide doelen

Inhoud Partijspel 6:6 plus keepers positie/partijspel 1:4:2 tegen 1:3:3 De keeper moet de bal uitverdedigen op ‘eigen helft’. Hij moet kijken welke speler wordt vrijgelaten door de tegenpartij. De tegenpartij zet druk en moet proberen het uitverdedigen te voorkomen. Gedurende één minuut moeten ze zelf de nul houden en proberen te scoren. Uitbal aan de zijkanten is intrap 6 (spel gaat sneller door) Zestienmeterlijn is buitenspellijn Coaching Variatie Opbouw bewust weggeven aan één Met drie teams: het team dat een Methodiek kant doelpunt tegen krijgt, gaat er uit Buitenspelers gaan bewust half Posities overnemen bij het drukzet- Langer dan 2 minuten 0-0: het staan tussen de vleugelverdediger ten team dat het langst in het veld en de centrale verdediger, op het Doorschuiven door de as van het veld staat, wisselt moment dat de keeper de bal heeft Kantelen als de bal aan de andere zijkant is Zuinig zijn op de bal na balverovering Veld groot maken na balverovering

www.devoetbaltrainer.nl 6. adriaanse/b 03-06-2004 17:33 Pagina 9

T R A I N E R S C O N G R E S

Partijspel 8:9

Organisatie Driekwart veld Een cirkel van markers aan de rand van de middencirkel op de andere helft Voldoende ballen in het doel met keeper

Inhoud Partijspel 8:9 plus keepers De opbouwende partij moet proberen met een lange bal de keeper in de cirkel op de andere helft te bereiken. Het punt telt alleen als de keeper de bal vangt in cirkel en zonder stuiter. Ook de eigen keeper mag scoren. Als de spits dus niet drukzet op de keeper, kan de lange bal op de andere keeper komen. De aanvallende partij moet drukzetten en mag niet op eigen helft 7 komen. Ze zetten dus druk op de helft van de tegenpartij. De aanvallende partij laat duidelijk Methodiek Coaching een kant van de opbouw open om 9:9 (en toch pressie spelen) Met z’n allen drukzetten daarna druk te zetten. Met buitenspel Coaching door vrije man Bij balbezit van de aanvallende De bal er uit halen, om vanuit de partij speelt de keeper in de cirkel pressing-opstelling te komen tot met die partij mee. een balbezit-opstelling Uit elkaar na balverovering

22 23 De Voetbaltrainer nr.122 2004