Monitor Statushouders U16-Gemeenten
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Monitor Statushouders U16-gemeenten Gezamenlijke inzet op huisvesting, inburgering en participatie 14 maart 2019 Monitor Statushouders U16-gemeenten Colofon Index Voorwoord Inleiding U16: regionale samenwerking uitgave 1. Start Doorgaande Lijn IB Onderzoek Gemeente Utrecht Postbus 16200 2. Werk en inburgering 3500 CE Utrecht 030 286 1350 3. Huisvesting [email protected] www.utrecht.nl/onderzoek Bijlage: tabellen in opdracht van Procesteam U10, namens U16-gemeenten rapportage Isabella Janssen Geisje Hoetjes Johannes van Raaij informatie Leeswijzer Johannes van Raaij De Monitor Statushouders U16-gemeenten is een interactief rapport en is het [email protected] beste online te lezen. Hierbij is het mogelijk om tabbladen in grafieken te bekijken, zoals informatie per gemeente. foto's Infogram De index kan gebruikt worden om direct naar het betreffende hoofdstuk te klikken. Ook zijn er verwijzingen opgenomen naar relevante externe projectnummer informatie. H021– 5314400 Deze monitor is het beste te bekijken in een webbrowser (actuele versie) of bronvermelding op een tablet. Het is niet mogelijk om de interactieve functies over te nemen in een pdf-versie van de monitor. Het overnemen van gegevens uit deze publicatie is toegestaan met de bronvermelding: afdeling Onderzoek, gemeente Utrecht. De online versie van de monitor is hier te bekijken: 14 maart 2019 https://bit.ly/2tBis7v 2 / 33 Monitor Statushouders U16-gemeenten Voorwoord Tot voor kort ontbrak het de U16-gemeenten aan gezamenlijk inzicht in de stand van zaken in de aanpak van huisvesting en integratie van statushouders. Zonder dit inzicht kan niet bijgestuurd worden en is er geen zicht op de resultaten van de aanpak. De U16-gemeenten hebben afgesproken gezamenlijk de huisvesting en integratie op te pakken op een vergelijkbare manier. De verschillen tussen de gemeenten zijn echter groot. De ene gemeente heeft met meer statushouders te maken dan de andere, in de ene gemeente is een opvanglocatie van het COA gehuisvest, in de andere niet. Ook verschilt per gemeente sterk hoe het beleid is ingericht en hoeveel capaciteit er is om hierop in te zetten. De uitdaging is een monitor te ontwikkelen die voor alle betrokken gemeenten interessant is, inzicht geeft in de stand van zaken in de aanpak en een bijdrage levert aan de gezamenlijke aanpak. Beter inzicht in wat bereikt is en wat niet, kan een versneller zijn voor het doorontwikkelen van een gezamenlijke aanpak. Deze monitor is een eerste aanzet hiertoe. In deze eerste monitor geven we voor de doelen uit het gezamenlijke plan van aanpak van de U16-gemeenten waarvoor dat mogelijk is, informatie over de stand van zaken. De cijfers worden gepresenteerd in grafieken en tabellen (in bijlage). Waar mogelijk is de beschikbare informatie uitgesplitst naar gemeente. Een deel van de informatie die gebruikt wordt is afkomstig van openbare bronnen (COA, DUO, CBS). Waar mogelijk is een koppeling gemaakt naar deze bronnen. Daarnaast is gebruik gemaakt van maatwerk van deze zelfde partijen. Statushouders Asielzoekers die als vluchteling worden erkend, krijgen de vluchtelingenstatus. Ze mogen dan in Nederland blijven. Vanaf dat moment worden ze ook wel vergunninghouder of statushouders genoemd. In deze monitor hebben we het over statushouders. 3 / 33 Monitor Statushouders U16-gemeenten Samenvatting Inleiding Start Doorgaande Lijn Werk en inburgering In 2018 zijn in Nederland meer eerste asielaanvragen gedaan dan in In de gezamenlijke aanpak van de U16-gemeenten op het gebied van In de U16 deed 86% van de statushouders, die inburgeringsplichtig 2017. In 2018 zijn de meeste asielzoekers afkomstig uit Syrië (14%) en asiel en integratie is een van de speerpunten dat statushouders die in de werden in 2013-2015, het inburgeringsexamen op taalniveau A2. Dit is Iran (9%). regio worden opgevangen ook in de regio gehuisvest worden. Het beleid het minimale niveau waarop examen gedaan kan worden. Taalniveau B1 Voor het tweede halfjaar op rij daalt de landelijke taakstelling vvan 13.000 rondom de Doorgaande Lijn is hierop afgestemd. wordt door 4% behaald, B2 door 5%. in het eerste halfjaar 2018, 11.000 in het tweede halfjaar 2018 naar Het AZC van waaruit de koppeling van de statushouders met de gemeente Van de statushouders die inburgeringsplichtig werden in 2013 t/m 2017 8.000 in het eerste halfjaar 2019. gemaakt wordt kan per gemeente sterk verschillen. Naast AZC's uit de zijn er in de U16 nog 2.933 met een inburgeringsplicht. regio worden ook statushouders uit de rest van Nederland gekoppeld aan De gemiddelde inburgeringstijd in de U16 is tussen de 32 en 33 maanden. U16: Regionale samenwerking U16-gemeenten. Voor een goed verloop van de Doorgaande Lijn is een zo Dit is gelijk aan het landelijk gemiddelde. hoog mogelijke regionale doorstroming vanuit regionale AZC’s naar Nederland. Het CBS publiceert jaarlijks een cohortstudie naar recente In de U16-gemeenten wordt samengewerkt op het gebied van huisvesting regiogemeenten gewenst. In 2018 is 67% van de aan de U16-gemeenten asielmigratie. Van de statushouders die in 2014 een vergunning ontvingen en integratie van statushouders. gekoppelde statushouders afkomstig vanuit U16-AZC's. Dit aandeel ligt heeft 11% van de statushouders 30 maanden na het verkrijgen van een In de U16-gemeenten zijn momenteel twee opvanglocaties voor nog steeds beneden de regionale doelstelling uit het plan van aanpak van verblijfsvergunning werk. asielzoekers: Utrecht Joseph Haydnlaan (590 opvangplekken) en Leersum 90%. Nederland. Van alle statushouders gaat ongeveer een derde naar school. 'de Hoogstraat (525 opvangplekken). Het is belangrijk om zo snel mogelijk informatie te krijgen over de Dit blijft in de maanden na ontvangen van de vergunning gelijk. Het Zes sociale diensten zijn werkzaam in de 16 gemeenten. RSD Kromme competenties en ambities van statushouders. Op deze manier kan er op aandeel statushouders dat werk als voornaamste bron van inkomen heeft Rijn Heuvelrug en Werk en Inkomen Lekstroom bedienen elk vijf een snelle manier toegewerkt worden naar taal- en inburgeringscursus. is na twee jaar zo’n 2%. Het aandeel statushouders dat werkt ligt wel gemeenten en Ferm Werk drie gemeenten. Meestal wordt met het inburgeringstraject gestart wanneer de hoger (zo’n 7%), maar hierbij is het vaak naast het ontvangen van een statushouder gehuisvest wordt in de gemeente. In de U16 is gekozen om uitkering. hier al in het AZC mee te beginnen. Het doel hierbij is een hoger Nederland. Anderhalf jaar na het verkrijgen van een verblijfsvergunning, integratieniveau van de statushouders wanneer de overdracht naar de ontvangt 90% van de statushouders (18 tot 65 jaar, cohort 2014) een gemeente plaatsvindt. bijstandsuitkering. Een jaar later, twee en een half jaar na het verkrijgen In 2018 is hiermee een begin gemaakt en is bij ruim 80 statushouders van een verblijfsvergunning, is dit aandeel gedaald naar 84%. een assessment afgenomen tijdens het verblijf in het AZC. Bijna elke maand wordt een bijeenkomst georganiseerd waarbij statushouders een Huisvesting assessment doen. Het is de ambitie om de komende jaren zoveel mogelijk In 2018 was de taak van de U16-gemeenten om 1.243 statushouders te statushouders dit tracé te laten doorlopen. huisvesten. In dit jaar zijn 1.183 plaatsingen gerealiseerd. Met de Het assessment is bij een deel van de statushouders een eerste stap voor realisatie van 49 plaatsingen boven de taakstelling in 2017 komt het een goede integratie. Hierna volgen het intakegesprek, waarin wordt restant dat meegenomen wordt met de taakstelling van 2019 op 36. ingegaan op informatie vanuit het assessment, en het vaststellen van Taakstelling en realisatie. De taakstelling voor de eerste helft van 2019 is eerste persoonlijke plan van aanpak met de statushouder (PIP: Plan voor Nederland vastgesteld op 8.000 plaatsingen. De U16-gemeenten inburgering en participatie). Daarna volgt de plaatsing in de gemeente nemen hiervan 436 voor hun rekening. Met de achterstand van 2018 erbij met een 'warme overdracht' van AZC naar de gemeente. De statushouder komt dit uit op een taakstelling van 472 voor de eerste zes maanden van vervolgt in de gemeente het integratietraject. 2019. 4 / 33 Monitor Statushouders U16-gemeenten Asielaanvragen Nederland (1975-2018, Inleiding Taakstelling Nederland per halfjaar (2010-2019) eerste aanvragen) Sinds 1999 werken de Europese lidstaten aan een gezamenlijk Europees 60.000 60.000 asielbeleid. Met gezamenlijke instrumenten en criteria wordt het asielbeleid met elkaar afgestemd. In 2017 zijn in de Europese Unie ruim 675 duizend 50.000 eerste asielaanvragen gedaan. De meeste asielaanvragen werden in 50.000 Duitsland gedaan. Per land verschilt de herkomst van de asielzoekers sterk. In Nederland deden in 2018 20.510 asielzoekers een eerste aanvraag. 40.000 40.000 Daarnaast zijn er 3.561 herhaalde aanvragen gedaan en was er 6.463 keer sprake van gezinshereniging. 30.000 30.000 Toename eerste asielaanvragen Na de piek in 2015 was er in 2016 sprake van een landelijke daling van het 20.000 20.000 aantal asielaanvragen. In 2018 blijft het totaal aantal asielaanvragen dalen ten opzichte van 2017. Het aantal eerste aanvragen is in 2018 wel 10.000 toegenomen van 16.145 in 2017 naar 20.510 in 2018. 10.000 De meeste asielzoekers die een eerste aanvraag doen in Nederland in 2018 0 zijn afkomstig uit Syrië (14%) en Iran (9%). Iran, Turkije, Moldavië en 0 Jemen zijn landen waar een toename is te zien in het aantal aanvragen. Er is 1976 1979 1982 1985 1988 1991 1994 1997 2000 2003 2006 2009 2012 2015 2018 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 minder vaak een eerste aanvraag gedaan door asielzoekers uit Eritrea en Bron: CBS, IND Bron: Rijksoverheid Irak. Het aantal familieherenigingen daalt in 2018 sterk van 14.490 in 2017 naar 6.465 in 2018. Asielaanvragen Nederland naar herkomstland (2016-2018, eerste aanvragen) Taakstelling daalt 3.000 Elk halfjaar maakt de Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid de taakstelling voor heel Nederland bekend, op basis van het aantal statushouders dat nu wordt opgevangen en een prognose van het aantal 2.500 nieuwe statushouders in het komende halfjaar.